THEMADOSSIER BIBLIOTHEEK VLISSINGEN

Vlissingen en water

Inleiding
Bij mooi weer gaan veel toeristen en Walcherenaren graag 'een
boulevaardje pikken'. De Vlissingse boulevard is namelijk
prachtig op het zuidwesten gelegen.
Hoewel deze door de hoge bebouwing steeds meer 'Belgisch'
aandoet, staan er nog altijd fraaie en karakteristieke panden.
Voorbeelden daarvan zijn het Wooldhuis (gebouwd in 1931 in
opdracht van burgemeester C.A. van Woelderen) en de
naoorlogse zeevaartschool van architect Rothuizen.

Zeeschepen
Oud-wethouder Daan Bruinooge merkte ooit gekscherend op:
'Het enige wat we moeten doen is af en toe een schip voor de
boulevard laten stranden, dan stromen er nog meer mensen
toe'. Het is inderdaad een fascinerend gezicht grote
zeeschepen van en naar Antwerpen vlak langs de boulevard te
zien varen. En om de Nederlandse en Belgische loodsen met
hun bootjes langszij te zien gaan om de touwladdertjes te
beklimmen, die hen aan boord brengen. Waar elders kun je dat
vanuit je terrasstoel aanschouwen? Vlissingen en het water
vormen als het ware een twee-eenheid.

Oud en nieuw
Vlissingen ontstaat uit een plaats die later Oud-Vlissingen wordt
genoemd en nu geheel verdwenen is. Het had een kerkje ter
plekke van de huidige watertoren. In het latere Nieuw-
Vlissingen worden in het begin van de 14e eeuw diverse
havens gegraven. Eén daarvan, de Koopmanshaven – thans
het Bellamypark – wordt in 1909 gedempt.

Versterking
Verschillende machthebbers maken gebruik van de belangrijke
strategische ligging van Vlissingen aan de Westerschelde. Zo
bouwt Karel V in 1548 het Keizersbolwerk en laat Napoleon
tussen 1810 en 1812 verschillende versterkingen aanleggen.
De boulevard wordt dan eveneens versterkt. In de Tweede
Wereldoorlog bouwen de Duitsers de nodige bunkers, die soms
nog in kelders zijn terug te vinden.

Scheiding
In 1872 werd in Vlissingen een bescheiden badpaviljoen
neergezet. Maar het toerisme begint pas echt op gang te
komen als in 1886 het Grand Hotel des Bains, het latere
Britannia, wordt gebouwd. 'Vlissingen stad' en 'Vlissingen bad'
zijn dan nog twee gescheiden gebieden. Ondanks aanleg van
de Badhuisstraat duurt het lang voor die scheiding wordt
opgeheven. Strandbezoek en baden zijn immers iets voor de
elite.

Belang
Recreatie, maar ook scheepsbouw, scheepvaart en visserij,
waren en zijn nog steeds belangrijke inkomstenbronnen voor
Vlissingen.

Bron
Kranten, tijdschriften en folders
Kleine Droogdokje / Gemeentearchief Vlissingen

Tijdens de vele bijeenkomsten over de plannen voor het KSG-

terrein kwam het kleine droogdokje, ook wel dokje van Perry Volledige tekst (is pdf)
genoemd, regelmatig ter sprake. Een stukje geschiedenis over dit
veelbesproken stukje monumentaal Vlissingen.

De Vlissingse Watergang / Gemeentearchief Vlissingen

Dwars door het Middengebied loopt een watergang die in de

volksmond “de leiding” wordt genoemd. Deze watergang kreeg
in de 19e eeuw de functie als afwatering van Walcheren en stond
daartoe met de Kleine Spuikom in verbinding. Voor de oorsprong
Volledige tekst (is pdf)
ervan moeten we nog verder terug in de geschiedenis. In de
Middeleeuwen was de snelste en meest comfortabele manier om
goederen of personen te vervoeren per boot. Door heel Walcheren
kronkelden daarom een heleboel watergangen die als schuitvaart
werden gebruikt.

Koopmanshaven / Gemeentearchief Vlissingen

Zo nu en dan duiken er plannen op om het Bellamypark weer tot

haven te promoveren. Hiermee zou Vlissingen weer een Volledige tekst (is pdf)
toeristische trekpleister rijker zijn. Hoe was het vroeger? Historische
informatie over een verdwenen haven.

Een brug als monument / Gemeentearchief Vlissingen

Honderden mensen maken dagelijks gebruik van de Souburgse

brug, een onontbeerlijke verbinding tussen de beide Souburgen.
Slechts weinigen zullen zich realiseren dat zij op dat moment over
Volledige tekst (is pdf)
een rijksmonument lopen of fietsen. Laat staan dat zij stilstaan bij
het feit dat het kanaal door Walcheren, en daarmee natuurlijk ook
de brug, het gevolg zijn van de vredesbesprekingen tussen
Nederland en België na hun strijd in 1839.

De schipbrug over de Dokhaven / Gemeentearchief Vlissingen

Tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog bracht een

zogenaamde schipbrug over de Dokhaven de verbinding tot stand Volledige tekst (is pdf)
tussen de Dokkade en de Houtkade. Vanaf de Keersluisbrug was
de Vlissingse binnenstad op deze wijze gemakkelijk te bereiken.

Over een schone was, de Schoone Waardin, een loodsen-

jubileum en een consulaire agent
In: Den Spiegel, nr. 2, april 2009
Volledige tekst (is pdf)
Een kwartet onderwerpen wordt in deze Spiegel beschreven. Maar
er is wel een verband, de lokale en de maritieme geschiedenis van
Vlissingen staat centraal.
Beeld- en geluid
Minister Reymer opent de nieuwe keersluis

De opening van een nieuwe keersluis te Vlissingen door

minister P.J. Reymer (Waterstaat).
 Div. shots van opengaande sluis
 schip "Luctor et Emergo" vaart langs
 aantal hoge heren, waaronder Reymer
 aanbieding foto-album aan Reymer door aantal
Zeeuwse boerinnetjes
 schip "Luctor et Emergo" vaart door lint
 hoog publiek waaronder drie Zeeuwse meisjes
 versierde stoombootjes varen door kanaal
Beelden zonder geluid.

Bron: Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid

Stadsbeelden Vlissingen

 Standbeeld van Michiel Adriaansz. de Ruyter aan

het einde van de boulevard
 Schip rondt de Walcherense Scheldeoever
 De molen
 De vissershaven
 De koopmanshaven met in de verte de Sint
Jacobskerk
 De boulevard
 Drietal motorrijders stuift de oprit naar de
boulevard op
 De boulevard met de Gevangen toren
 De Gevangen Poort
 De bebouwing langs de boulevard
 Overzicht over de huizen bij het centrum
 De Rijks Hogere Burgerschool
 Overzicht over de huizen en gebouwen bij het
station Loodsboot in gegraven dok
Beelden zonder geluid.

Bron: Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid

Vliegen boven Walcheren

 Luchtopname van het strand westelijk van de stad

 Vlissingen-West
 De watertoren
 De zoutwaterbekkens
 De boulevard
 Het centrum
 De vissershaven
 De havenwerken
 De molen
 Het einde van het kanaal door Walcheren
 Het havenbekken
 De ronde bouwput met de sluizen
Beelden zonder geluid.

Bron: Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid

Boeken en dvd’s
De geschiedenis der oude havens van Vlissingen, alsmede de
invloed van Oranje op hare verdere ontwikkeling / H.G. van
Grol

De haven van Vlissingen in de 17de- 18de eeuw: studie van

een droogdok / Wouter Van Belle (afstudeerscriptie)

De Vlissingse haven werd op het einde van de 16de en begin van

de 17de eeuw fors uitgebreid. In 1580-81 breidde men de
bestaande haven uit met de zogenaamde Pottekaaihaven. Een
ingrijpender verandering was de aanleg van de dokhaven of
Oosterhaven. Deze nieuwe haven werd in opdracht van prins
Maurits gebouwd en was klaar in 1614. Deze twee uitbreidingen
waren te danken aan het gunstig economisch klimaat dat er
heerste maar ook aan de Prins van Oranje die in het midden van
de 16de eeuw de stad Vlissingen verwierf.

Het Nederlandse landschap, de dorpen in Zeeland en het water

op Walcheren / Adriaan Pieter de Klerk

Historisch-geografische en waterstaatshistorische bijdragen.

De Westerschelde, een water zonder weerga / Adriaan

Meeuwis; Jan de Kraker

Ontstaansgeschiedenis en kaartbeeld, havens, handel en

scheepvaart, verkeer, verdronken dorpen, oorlog en
verdedegingswerken, natuur en milieu en andere aspecten van de
Westerschelde.

Vlissingen 1572-1972 / Gemeente Vlissingen

Geschiedkundige plaatsbeschrijving van Vlissingen / Henri

Pierre Winkelman

1873-1973 rail en water : 100 jaar haven- kanaal- en

spoorwegwerken te Vlissingen / N. Veldhuis
Websites
Historisch topografische atlas Afbeeldingen van oude havens in Vlissingen.

Canon van Vlissingen Geschiedenis van Vlissingen samengevat in

verschillende tijdslijnen.

Port of Zeeland Maritieme geschiedenis van de Haven van

Vlissingen.

Cultuurhistorische verkenning van het Uitgebreide informatie over de cultuur-

Spieghelkwartier historische elementen en structuren op het
terrein van de Koninklijke Schelde Groep.
Daarbij worden kort de geschiedenis van
Vlissingen en de geschiedenis van De
Schelde beschreven. PDF-publicatie.

Scheldekwartier Vlissingen en het water: ze zijn onlosmakelijk

met elkaar verbonden. Dit is terug te vinden in
de plannen voor het Scheldekwartier.

Vlissingen Stadshaven PDF-publicatie over een integrale visie op het

gebied rondom de havens: de kansen, de
ideeën, het beeld voor toekomst. Ze staan
allemaal in dit plan.

Bibliotheek Vlissingen, samengesteld op 11 oktober 2010

Disclaimer
Dit themadossier is samengesteld door Bibliotheek Vlissingen. Na totstandkoming van het dossier zijn de
opgenomen informatie en verwijzingen aan veroudering onderhevig. Het kan voorkomen dat links naar
websites niet meer werken.

De samenstellers van dit dossier hebben getracht naar zo betrouwbaar mogelijke informatie te verwijzen.
Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor onjuistheden die mogelijk in de informatie
en/of publicaties voorkomen.

Informatie die van essentieel belang is voor de gebruiker dient door de gebruiker altijd op juistheid te worden
geverifieerd. Beslissingen van de gebruiker op basis van informatie in dit dossier zijn voor zijn eigen
rekening en risico.

Meer themadossiers: www.vlissingen.nl/themadossiers