You are on page 1of 53

jrefrmjynfudk

a&avmif;cJhMuwJh
qef ; Ek oef Y

urÇmodjrefrmhacgif;aqmifMuD; 3-OD;
AdkvfcsKyfatmifqef;? ocifEk? OD;oefYwdkY\
vGwfvyfa&;? 'Drdkua&pDa&;?
vlYtcGifhta&; ESifh jidrf;csrf;a&;
OD;aqmifyg0ifvIyf&Sm;rI
ordkif;wauGYrSpmrsufESmrsm;

vefaxmifpyfpkav;
aqmif;yg;aygif;csKyftrSwf(1)
rmwd u m
1/ pum;awGtrsm;MuD;ajymaeaom"gwfyHkwyHk
(a':atmifqef;pkMunf 61-ESpfajrmufarG;aeYtxdrf;trSwf)-------7
2/ arG;aeY&Sifudk,fpm; vlYtcGifhta&;vufaqmif
(a':atmifqef;pkMunf 62-ESpfajrmufarG;aeYtxdrf;trSwf)------10
3/ jrefrmjynfudka&avmif;yg? 'DEdkifiH[mi,fygao;w,ff ----------14
4/ AdkvfcsKyfatmifqef;\ZGJvHkYv ESifh ocifjr\jzwfxdk;OmPf-------20
5/ tmZmenfacgif;aqmifMuDrsm;ESiahf pmfbmG ;pyfp-k ----------------25
6/ Adv
k cf sKyfatmifqef;\pnf;½H;k a&;pGr;f &nf--------------------32
7/ &SmrS&mS ;Muaom Adv k cf sKyfatmifqef;ESihf qmOD;oGi-f -------------37
8/ rdwfaqG0wå&m;awGausyGefcJhMuwJh qef;ESifhEk
(0efMuD;csKyfOD;Ek touf 100-jynfhtxdrf;trSwf)-------------41
9/ rjyD;qH;k ao;aom OD;oefYta&;tcif;---------------------46
10/ ausmif;tkyfq&mMuD;OD;Ek ESifh txufwef;jyausmif;q&mOD;oefY
(OD;Ek\ touf 100-jynfhtxdrf;trSwf)-----------------50
11/ AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh ocifEkwdkY\ jAef[yfabG
(0efMuD;csKyfOD;Ek touf 100-jynfhtxdrf;trSwf)------------57
12/ OD;AaqGwYkdtoufukd *syefvufrS oufpeG Yf MudK;yrf;u,fq,fMuolrsm;
(zufqpfawmfvSefa&;txdrf;trSwf)---------------------64
13/ Adv
k cf sKyfatmifqef;\ zdeyfpyfp-k ------------------------72
14/ *syeftxGuf t*Fvdyft0if &ef u k e f N rd K UBuD ; jymjzpf a wmh r nf h t a&;
(zufqpf*syefawmfveS af &;txdr;f trSw)f ------------------76
15/ w&m;tm;xkwf w½kyt f m;xm;cJMh uwJqh &m'D;'kwOf ;D bcsKd EiS w
hf ynfo
h cifEk
(0efMuD;csKyfOD;Ek touf 100-jynfhtxdrf;trSwf)------------83
16/ rmeESifhaomuudkcsdK;ESdrfí pnf;vHk;nDnGwfrIrsm; xlaxmifEdkifcJhaom
olawmfaumif; vlawmfMuD; OD;oefY
]]jref r mjynf u d k a&avmif ; cJ h M wwJ h qef ; Ek o ef Y } } (OD;oefY\ 98-ESpaf jrmuf arG;aeYtxdr;f trSw)f --------------88
vef a xmif p may 17/ vGwv f yfa&;udk tav;xm;cJMh uwJh qef;ESio hf efY--------------97
yxrtMud r f j zef Y c sd j cif ; (2007-Mo*k w f v 28? e,l ; a'vD / ) ++++++++
trS m
jrefrmhacgif;aqmifMuD; 3-OD;jzpfonfh vGwfvyfa&;AdokumMuD;
Ad k v f c sKyf a tmif ; qef ; ? jref r mh yxrOD ; qH k ; w&m;0if 0ef M uD ; csKyf ocif E k ( OD ; Ek ) ES i f h
wwd,ajrmuf urÇmhukvor*¾ taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf OD;oefYwdkYudk vGwfvyfa&;?
'Drdkua&pDa&;? vlYtcGifhta&;? jidrf;csrf;a&;? ‘ponfrsm;twGuf jrefrmjynfolvlxktrsm;
omru urÇ m uyg av;pm;tod t rS w f j yKcJ h M ujyD ; jzpf o nf / ,aeYxuf w d k i f v nf ;
urÇmodjrefrmhacgif;aqmifMuD; 3-OD;wdkYESifh ywfoufí urÇmh rD'D,m trsdK;rsdK;wdkYü avhvm
az:xkwf a&;om; wifjyaeMuqJjzpfonf/ aemifwGifvnf; okawoDrsm;ESifh pma&;olrsm;u
avhvmaz:xkwf a&;om;wifjyaeMuOD;rnfrSm rvGJ{uef taotcsmyifjzpfonf/
'kwd,tMudrfEdkifiHa&;tusOf;om; rjzpfvdkawmhojzifh 2005-Zlvdkif 7-
&uf wGif jynfyodkU wdrf;a&SmifvmcJh&m ]]vGwfvyfpGmaz:xkwfa&;om;cGifh}} tygt0if
vl Y t cG i f h t a&;rsm;
a&;rsm;onfvnf; pma&;oludk toifhMudKqdkaeMuaMumif; owdjyKrdcJhonf/
xdkYaMumifh jynfwGif;wGif vGwfvGwfvyfvyf az:xkwfa&;om;cGifhr&cJhaom jrefrmh'Drdkua&pD
acgif;aqmif a':atmifqef;pkMunf ESihf ywfoufonfh "gwfyt kH ajcjyK aqmif;yg;wyk'jf zpfonfh
]]pum;awGtrsm;MuD;ajymaeaom"gwfyHkwyHk}} aqmif;yg;udk jynfya&mufjyD; rMumcifyif
pma&;ol a&;om;cJhrdygonf/
xdkYaemuf udk,fwdkifudk,fus yg0ifcJhbl;aom OD;oefYta&;tcif;ESifh
ywfoufí OD;oefY\aemufqHk;qE´jzpfonfh jrefrmjynfwGif OD;oefYpmMunfhwdkufrsm;
vefaxmifpmay mayrS yHkESdyfxkwfa0jyD;jzpfcJhaom OD;pyfpk\ xl;wJhpyfpk ay:aygufa&; az:xkwfa&;om;cJhonf/ wqufwnf;rSmyif acwfjydKif*sme,fwGif q&mMuD;
yxrwGJ(1959)? OD;pyfpk\ 75-ESpftMum; 49-ESpftjrif Armjynf a'gufwmoef;xGef; uG,fvGefjcif;txdrf;trSwf pma&;ol\ ]]jrefrmjynfudk a&avmif;yg?
'Djynf[m i,fygao;w,f}} aqmif;yg; toHk;jyKjcif;cHcJh&onf/
(1963-azz0g&Dv) ESifh OD;pyfpk\ xl;wJhpyfpk 'kwd,wGJ(1963 arv) xdktcg jidrf;csrf;aom urÇmMuD;ay:wGif jynfaxmifpk jrefrmEdkifiHwnf;
&Sm;yg;pmtkyfrsm;ESifh vefaxmifpmay may\ pwkw¦ajrmuf xkwfa0rIjzpfaom [laom EdkifiHi,fuav; ay:ayguf&SifoefwnfwHhzGHUjzdK;Edkif&ef vGwfvyfa&;? 'Drdkua&pDa&;?
vefaxmifpyfpkav;\]]ig;axmifhig;n tjrwfqHk;&wem "r®uAsmrsm;}} jidrf;csrf;a&; a&pifrsm; oGef;avmif;cJhMubl;onfh AdkvfcsKyfatmif;qef;? OD;Ek? OD;oefY
(qef ; Ek o ef Y ) wdkYtaMumif; wwfEdkiforQ az:xkwfa&;om;&ef qE´rsm;jzpfay:vm
pmtky?f yO©rajrmufxw k af 0rIjzpfaom þ vefaxmifpyfpkav;\ aqmif;yg;
v;\aqmif cJhygonf/ xdkYaMumifhvufvSrf;rSDorQ zwfrSwfavhvm EIdif;,SOfqef;ppf ar;jref;qufpyf
aygif;csKyf ]]jrefrmjynfudka&avmif;cJhMwwJh qef;EkoefY}}}pmtkyf? q|r MunfhcJh&mwGif þacgif;aqmifMuD; 3-OD;wdkYonf t&Sif'domygarmu©? q&mMuD; ocif
ESifhowÅrajrmufxkwfa0rIjzpfaom ]]zsmyH zsmyH k w d k u f o pf q &mawmf M uD ; \ ud k , f a wmf r I d i f ; ? tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; 'D ; 'k w f O D ; bcsd K paom yk*¾dKvfMuD;rsm;\
pH e rl e mrsm;ES i f h Mo0g'rsm;ud k q&mwif c H , l M u,H k o mru? rd r d w d k Y t csif ; csif ; vnf ;
]ok a woeo&k y f j ytbd " mef 2007} ES i f h ] ok a woeo&k y f j ytbd " mef wOD;tay:wOD; tpGrf;ukef wm0ef0wå&m;rsm;ausyGefMuvsuf rdwfaqGtaygif;toif;?
2009} ponfwYkd rSm pmay'ge? "r®'ge tjzpfjzefYcsad om pmtkyrf sm;jzpfygonf/ wynfhom;csif;? vkyfaz:udkifzuf? jynfolvlxkMuD;\ 0ef;&HyHhydk; ulnDrIrsm;udkvnf;
rnforl qdk www.sattsattsuusuu.blogspot.com wGi&f mS azG download xdkufxdkufwefwef cH,lEdkifcJhMuaMumif; awGY&Sd&onf/ þtcsufrsm;ay:vGifap&efESifh
trsm;vufcH twk,l oifcef;pm &,lEdkifMu&ef a&;om;wifjyvdkpdwfrsm; ay:aygufcJh&m
&,lzwf&EI ikd yf gonf/ uphyuwin@yahoo.com odYkr[kwf satsuulay@ tpOD;ydkif;ü udk,fhudk,fudk xdxda&mufa&muf a&;pGrf;Edkifyghrvm; [lívnf; oHo,
gmail.com odkYrSmMum;ygu attached files, pdf-ebook tjzpf jzpfrdcJhygonf/
ydkYay;rnfjzpfygonf/ jynfwGif;jynfy&Sd rdrdwdkYESifh eD;pyfoduRrf;olrsm;odkY odkY&mwGif jrefrmjynfwGif;xkwf rdk;qrf;yef; *sme,f 2004-'DZifbmv
wGif pma&;ola&;om;cJhonfh ]]xl;wJh&efatmif}} aqmif;yg;yg pma&;q&mMuD; OD;&efatmif\
vdktyfovdkxyfqifhjzefYa0ay;Mu&efvnf; arwåm&yfcHygonf/ / ]taMumif;t&maumif;ygu rnfolu rnfodkYyifa&;om;apumrl pmaumif;wyk'fjzpfrnf}
[l a omMo0g'ud k o wd j yKrd o jzif h ¤ if ; ? rqv e0w etz etzwd k Y \ ]]qef ; Ek o ef Y }}
7
wdkYESifh ywfoufí tji§dK;wMuD; wm;qD;ydwfyif jzwfawmufuefYowfrIrsm;udk wenf;wvrf; pum;awGtrsm;MuD;ajymaeaom"gwfyHkwyHk
tm;jzifh rjzpfrae wGef;vSefacszsuf vdkí¤if;? aemufqHk;ü pma&;ol\ qef;EkoefY
aqmif;yg;rsm; pwifay:aygufvmcJh&ygonf/
pma&;ol \ qef ; Ek o ef Y aqmif ; yg;rsm; ay:ayguf v m&mü (r*F v m on line 2006 June 19)
wdrfjrKyfaysmufuG,fvkeD;yg;jzpfaeaom tazOD;pyfpk\ ]xl;wJhpyfpk yxrwGJ? 'kwd,wGJ}
ES i f h ]75-ES p f t Mum; 49-ES p f t jrif Armjynf } pmtk y f r sm;ud k wd k u f ½ d k u f u d k ; um; 1963ckESpfuxkwfa0jzefYcsdcJhaom pma&;ol\zcif vefaxmifOD;pyfpk
az:xkwfcGifh&&SdcJhjcif;onfvnf; t"dutaMumif;&if;w&yfjzpfcJhygonf/ wqufwnf;rSmyif a&;om;cJ h o nf h ]]OD ; pyf p k \ 75ES p f t Mum; 49ES p f t jrif jjref ref r mjynf } } pmtkyfrS
w½kyfjynf a'gufwmpGef,ufqif jynfwGif;ppf\ ppfajy;'ku©onfvnf;jzpf EdkifiH atmufygaqmif;yg;wdak v;udk zwf&MIunfjhyD; az:jyxm;onf"h gwfyu
k H ak d vhvmMunfah pvdyk gonf/
a&TUajymif;tvkyform;vnf;jzpfcJhonfh uG,fvGefol tazOD;pyfpkonf jrefrmpum;?
t*Fvdyfpum;udk aumif;aumif;rwwfuRrf;aomfvnf; ]]qef ; Ek o ef Y }} wdkY\ opöm&Sd
aemufvdkufaumif;tjzpf MudK;yrf;&yfwnfyHhydk;ulnD cJhyHkrsm;udk ,aeY urÇmt&yf&yfa&muf ]]yifvHka':Ek&ifESifh qDcsufacgufqGJ}}
jref r m'k u © o nf r sm;ES i f h a&T U ajymif ; tvk y f o rm;rsm;twG u f v nf ; wenf ; wvrf ;
pHerlemjyjzpfaprnf [k ,HkMunfrdcJhívnf; pma&;oltwGuf a&;tm;ydk&SdcJhygonf/ xdkpOfu tzGJUwpfzGJU&Sdonf/ þtzGJUrSm wyfaygif;pHk trsdK;orD; csD;jr§ifha&;tzGJUyif
txl;ojzifh wdkif;&if;om;vli,frsm;tygt0if jynfwGif;jynfy&Sd jzpfygonf/ ,if;tzGJUxJwGif uREfkyf\ZeD;ESifhwuG c,fr? r&D;rsm;yg yg0ifMuavonf/
,aeYacwfvil ,fvv l wfrsm;\ odvpkd w d Ef iS hf ordik ;f uGi;f qufrsm;udk tawmftwefjznfqh nf; BuD ; rS L ;pD p Of ñ T e f M um;ol u yif v H k a ':Ek & if ? trsd K ;om;buf u qd k v Qif uREk f y f p yf p k ?
ay;EdkifcJhaMumif; wHkYjyefod&Sd&ívnf; txl;auseyftm;&jzpfrdygonf/
tdE´d,trsdK;om; bmblBuD;? ArmtrsdK;om;xJuqdkygvQif OD;boGifwdkY jzpfygonf/
xd k Y tjyif taztarrd o m;pk w d k Y jyKcJ h M ubl ; aom vG w f v yf a &;?
'Drdkua&pDa&;? jidrf;csrf;a&;? vlYtcGifhta&; ‘ponhf aumif;rIukodkvf tpkpkwdkYtwGuf þtzG J U onf r*F v m'H k ppf a q;½H k o d k Y wuf a &muf u k o aeaomvl e mrsm;tm;
aqmif;yg;rsm;? pmtkyfrsm;jzifh tarGcHcGifhESifh ukodkvfqufvSL'gef;trQa0EdkifcGifh (arGcHxdkufap? olwdkYpm;aomufvdkonfh tpmtm[m&udk wpfvvQifwpfBudrf auR;arG;vSL'gef;ygonf/
vSLrQa0í) &&Sdojzifhvnf; twdkif;rod rMumcP 0rf;omyDwdjzpfrd&ygonf/
odYk jzpfí pmomzwfaom pmzwfob l 0rS pmqufo?l pmjznfo
h ?l pma&;ol
b0odkY tqifhqifha&muf&Sdatmif wenf;wvrf; ulnDtm;ay;cJhMuaom ud k A v(FTUB)?
Dr. aZmf 0 if ; atmif (FTUB)? OD ; oef Y \ orD ; a':at;at;oef Y ? q&mMuD ; aMu;rH k O D ; aomif ; ?
a&jcm;ajrjcm;tvkyform;*sme,f? acwfjydKif? [pfwdkif? Burma Digest, Burma Today
paom *sme,f t ,f ' D w mrsm; mrsm;? odvdkorQar;jref;csufrsm;udk ajzMum;ay;cJhMuonff h
*kPf0gMuD;rm;yk*¾dKvfrsm;? vdktyfaom pmtkyfpmwrf;rsm; nTefjyiSm;&rf;Muonfh q&morm;
rdwfaqGrsm; ESihf a0zeftMuHay;zwf½I tm;ay;cJMh uaom ]]qef;EkoefY}} y&dowftm;vHk;wdYk ukd
txl;aus;Zl;wif&SdygaMumif; rSwfwrf;wiftyfygonf/
ed*Hk;csKyftaejzifhrl oufqdkif&mae&mrsm;ü wwfEdkiforQ "gwfyHkrsm;
jznfhpGufí xm;aom pma&;ol\ þ jref r mjynf u d k a&avmif ; cJ h M uwJ h qef ; Ek o ef Y
( urÇmodjrefrmhacgif;aqmifMuD; 3-OD; AdkvfcsKyfatmifqef;? ocifEk? OD;oefY wdkY\
vGwfvyfa&;? 'Drdkua&pDa&;? jidrf;csrf;a&; OD;aqmif yg0if vIyf&Sm;rI ordkif;wauGYrS
pmrsufESmrsm;) aqmif;yg;aygif;csKyf pmtkyfonf jrefrmjynf\ qufvuf qifETJae&qJ
jzpfaom vGwfvyfa&;? 'Drdkua&pDa&;? jidrf;csrf;a&;? vlYtcGifhta&; paomMudK;yrf;rIrsm;wGif
wenf;wvrf; taxmuftul&ygapaMumif; qkrGefaumif;awmif;tyfygownf;/ / (pmrsufESm 64-yHkpm AdkvfcsKyfuawmf a':cifMunfESifhom;orD;oHk;a,muf?
OD;boGif? tdE´d,bmblBuD;
udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/ (Mr. Chunllal) ? OD;pyfpk wdkY\ wyfaygif;pHktrsdK;orD; csD;jr§ifha&;tzGJU/
vefaxmifpyfpkav; þwBudrfwGif pm;aomufp&m? apmif? rsufESmokwfyk0g? qyfjymrsm;
(28-8-2007? 1369-0gacgifvjynfh arwåmtcgawmfaeY) vSL'gef;axmufyHhonfhjyif a&TESif;qDtNidrfhjzifh ujyazsmfajz avonf/)
8 9
wpfBudrfu rSwfrSwf&& uREfkyfESifhyifvHka':Ek&ifonf 24-vrf;odkYvmí um;jzifh ArmhwyfrawmftwGuf uREfkyfESifh trsdK;orD;acgif;aqmif yifvHka':Ek&ifESifh ycHk;csif;,SOfwGJí
qDcsufacgufqGJrsm;udk o,f&avonf/ um;xJü ypönf;Opömrsm;jynfhvQHíaeavonf/ aqmif&Guf&jyefavonf/ ++++++++++
xdik &f aomvlrmS vnf; ab;odYk rvSno hf matmifyif usyfusyfwnf;wnf;ESiv hf u
kd v
f m&\/ 24-
vrf;rS r*Fvm'Hktxd c&D;um;eD;vSonfr[kwf? wpfvrf;vHk; þtwdkif;yifvdkufygvmcJh&\/ xdk"gwfyHk(2)yHkonf xdkpOf(1949-50)u jrefrmtrsdK;orD;rsm;\
xd k p Of u jref r mh w yf r awmf t ay: av;pm;tm;ud k ; *k P f , l * k P f j yKcJ h M uonf h
wpfudk,fvHk;wGifvnf; csufNyD;aomqDrsm; ayusHukef\/ ouf a oom"ursm;jzpf y gonf / txl ; ojzif h yxr"gwf y H k o nf j ref r mwjynf v H k ; &S d
r*Fvm'Hkppfaq;½HkodkY a&mufavaomtcg uREfkyfcg;onf rqefYEdkifawmhay? yifvHk trsdK;orD;xkMuD;\udk,fpm; yifvHka':Ek&if? yifvHka':MunfMunf? AdkvfcsKyfatmifqef;\ZeD;
a':Ek&ifvnf; þtwdkif;yifjzpfaeyg\/ odkYaomf olu NyHK;&Tif&,farmum ]]OD;pyfpk 'Dvdk a':cifMunfESifhom;orD; oHk;a,muf? 0efMuD;csKyfOD;Ek\ZeD;a':jr&D wdkY OD;aqmifí
olrsm;tusdK;udk yifyifyef;yef;aqmif&Gufwm ukodkvf&w,f}}[lí ajymjyygonf/uREfkyf wyfrawmfom;rsm;tay: av;pm;tm;udk; *kPf,l*kPfjyKcJhMuonfudk xif&Sm;ay:vGifapyg
cg;udkufaom'Pfonf wpfywfwdwdyif cHpm;&avonf/ odkYuvdkjzpfaomfvnf; uREfkyfu onf/ jrefrmudck spaf om? jrefrmhwyfrawmfuckd spaf om? jrefrmjynfae w&kyf tdE, d´ vlrsKd ;aygif;pH\k
pd w f r ysuf / tcgtcG i f h o if h a vwd k i f ; ,if ; uJ h o d k Y aom ul n D r I r sd K ;ud k jyKayOD ; rnf / yg0ify;l aygif;ulnrD I udv k nf;awGYEikd yf gonf/txl;ojzifjh yHK;&Tifaeaom tara':cifMunfESifh
jyKvnf;jyKEdkifygap[lí qkawmif;yg\/ om;orD;oH;k a,mufjzpfygonf/ tara':jr&D\aygifay:wGix f ikd af eaom &ifz;kH tusÐ&n S t f jzL?
onfudpörsdK;jyKvkyfygvQif uREfkyftzdkY rarmEdkif ryef;Edkif? acR;wvHk;vHk;ESifh jyKvkyf txufqifhxrDav;ESifh aemiftcg a':atmifqef;pkMunfjzpfvmrnfh AdkvfcsKyfatmifqef;\
aewwfygonf/ wpfBudrfwpfcgwGif þtrsdK;orD;rsm;xJ uREfkyfwpfa,mufxJom trsdK;om; orD;i,fav;udkvnf;awGYEdkifygonf/ yifvHkpdwf"gwf&SdMuolrsm;\ xdkpOfuArmhwyfrawmf
tay:av;pm; tm;ud k ; *k P f , l * k P f j yKcJ h M uonf h taxmuf t xm;jzpf y gonf /
jzpfvifhupm; vdkufygaqmif&Gufjcif;trIudk jyKavonf/ ,if;odkYjyKvkyf&if; wyfrawmfom;
tara':cifMunfrdom;pk\ tdEd́,EdkifiHqdkif&mjrefrmoHtrwfMuD;tjzpf wm0efrxrf;aqmifrSD
rsm;onf wdkif;jynftwGufumuG,f&if; xdcdkuf'Pf&m&jcif;udk rsm;pGm*½kPmjzpfrdonf/ rd c if E S i f h u av;apgif h a &S m uf a &;Xme0ef M uD ; ? vl r I 0 ef x rf ; pD r H u d e f ; aumf r &S i f O uú X ?
*kPv f nf;,lrod nf/ þpdw"f gwfaMumifyh ifvQif ud, k w f ikd u f ,
kd u
f s arm&yef;& rSe;f rodatmifyif jynfaxmifpktrsdK;orD;rsm;tzGJY\OuúX? paomwm0efrsm;ESifhtwl jrefrmhwyfrawmftusdK;
tultnDay;rdjcif;jzpfygonf/ tm;wufoa&maqmif&GufcJhMuonfh rSwfwrf;vnf;jzpfygonf/
e0w? etz wdkYrS a':atmifqef;pkMunfudk ajymajymaeMuonfh]]wdkif;jynftwGuf
aqmif&GufcJhonfh tpOftvm bm&SdcJhovJ¿ }} qdkonfhar;cGef;udkaumif;pGmjyefvnfajzMum;
Ed k i f o nf h "gwf y H k v nf ; jzpf y gonf / þ"gwf y H k u a':atmif q ef ; pk M unf t wG u f
]] uRef r i,f p Of u wnf ; u yif v H k p d w f " gwf & S d w J h vl M uD ; ol r wd k Y &J U tk y f x d e f ;
apgif h a &S m uf r I a tmuf r S m wd k i f ; jynf t wG u f ouf p G e f U Mud K ;yrf ; aqmif & G u f c J h M uwJ h
wyfrawmfom;awGudk udk,fwdkifudk,fus *kPfjyKcsD;jrSifhvSL'gef;axmufyHhcJhbl;ygw,f}}
[líjyefvnfajymMum;aeygonf/
þodUk ]]pum;awGtrsm;MuD;ajymaeaom"gwfy}kH }udk taztarwdx k rH t S arG&&Scd ohJ jzifh
uReaf wmf vefaxmifpyfpak v;rS ,cifEpS rf sm;enf;wl ,ckEpS w f iG vf nf;]]a':atmifqef;pkMunf\
(61)ESpfajrmufarG;aeYESifhjrefrmtrsdK;orD;rsm;aeY}} txdrf;trSwftjzpf *kPfûyuAsmESifhtwl?
acwftqufqufwikd ;f ûyjynfûy jynfaxmifpjk refrmtrsdK;orD;rsm;ESihf jynfocl spfwyfrawmftm;
i,fpOfuyifcspfjrwfEdk;cJhaom? jidrf;csrf;a&;EdkA,fqk&Sifa':atmifqef;pkMunfwdkYtm;
*kPfûyaomtm;jzifh jrefrmESifhurÇmodkYjzefYcsdtyfygonf/
,ck E S p f w G i f v nf ; ]]a':atmif q ef ; pk M unf \ (62)ES p f a jrmuf a rG ; aeYES i f h
jref r mtrsd K ;orD ; rsm;aeY } } txd r f ; trS w f t jzpf (r[m*E¨ m ½H k q &mawmf b k & m;MuD ; \
(yifvHka':Ek&if? yifvHka':MunfMunfwdkYu qDcsufacgufqGJ? OD;pyfpkESifhZeD; rusifjrdKif? c,fr rusifqdkifwdkYu
]]uav;t&G,fvdrfrmESifhygrS? MuD;&ifhu vdrfrmrnf}} uAsmtvdkuftwdkif; *kPfjyKpyfqdk
tvGefemrnfausmfMum;aom aumfjyefYudk udk,fwdkifjyKvkyf auR;arG;&ef wm0efuspOfu ½dkuful;onf/)
xm;onfhuAsmESifhtwl) xyfrH*kPfûyjzefYcsdtyfygonf? vdktyfovdkxyfqifhjzefYcsday;Muyg&ef
*syef a wmf v S e f a &;umv0,f Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ES i f h t wl vnf; arwåm&yfcHygonf/ /
ArmhwyfrawmftusdK;twGuf xrf;aqmifcJhzl;onf/ vGwfvyfa&;&NyD;tcsdefwGifvnf; udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/
10 11
arG;aeY&Sifudk,fpm; vlYtcGifhta&;vufaqmif aumufEIwfcsufrsm;onf a'guf w matmif c if wnf;jzwfonff h ]]atmif q ef ; pk M unf ?
aMumuf&GHYjcif;rSvGwfuif;a&;ESifh tjcm;pmwrf;rsm;}} pmtkyfrS jzpfygonf/
(a':atmif q ef ; pk M unf 62-ES p f a jrmuf a rG ; aeYtxd r f ; trS w f ) +++++++++

2007 June 19- Burma Digest vlYtcGit hf a&;jyóemrsm;onf 'Dru kd a&pDvyI &f mS ;rI\ t"dutpdwt f ydik ;f
wpfckjzpfvmaomtcgü (e0w? etz)tpdk;&owif;Xmersm;u vlYtcGifhta&;t,ltq
wckvHk;udk jyuf&,fjyK &IHYcsí "avhxHk;wrf;pOfvm wefbdk;xm;rIrsm;ESifh rudkufnDaom
taemuf w d k i f ; toH k ; taqmif r Qom jzpf o nf [ k pwif ork w f v mMuonf r S m vnf ;
BudKwifcefYrSef;Edkifaom tcsufyifjzpfygonf/ owå0grsm;teuf vlom;pifppfomvQif
tqif h t jrif h q H k ; tajctaejzpf a om bk & m;tjzpf u d k &&S d E d k i f o jzif h vl o m;tm;
tvGefwefbdk;xm;onfh jrefrmh&dk;&m ,Ofaus;rItajccHjzpfaom Ak'¨0g'udk t&GJYwdkufum
ajymif;jyefvkyfaeouJhodkYyif jzpfaeygonf/ vlwdkif;wGif rdrdqE´t& BudK;yrf;tm;xkwfjcif;jzifh
opö m w&m;ud k od & S d E d k i f p G r f ; &S d j yD ; ol w yg;ud k o d a p&ef t wG u f v nf ; ul n D E d k i f a om
tvm;tvm&Sdygonf/ jA[®mbHkrSusvmaom tyfwacsmif;ESifh urÇmajrBuD;ay:wGif
pdkufxm;aomtyfwacsmif;wdkY xdawGYMuonfrSm vljzpf&onfxufvG,fulygonf[kyif
qdkMuonf r[kwfygavm/ (¤if;pmtkyf pmrsufESm 77/)
j ref r mh ' D r d k u a&pD a &;? jid r f ; csrf ; a&;? vl Y t cG i f h t a&;acgif ; aqmif
a':atmif q ef ; pk M unf \ arG;aeYtcrf;tem;rsm;udk jynfwGif;jynfy urÇmt&yf&yfü
+++++++++
usif;yaeMujyDjzpfonf/a':atmifqef;pkMunfEiS hf Edik if aH &;tusOf;om;rsm;tm;vH;k vGwaf jrmuf
a&;twGuf wOD;csif;jzpfap? tzGYJ vu kd jf zpfap? enf;trsdKrl sdK;jzifh MudK;yrf;aeMuonfrsm;udv k nf;?
vlom;\ oaE¨yg*kPfodu©mESifh vlom;ESifh cGJcGmír&aom nDrQaom
Mum;odjrifodaeMu&jyDjzpfonf/
tcG i f h t a&;rsm;ud k tod t rS w f j yKxm;onf h t ,l t q? vl w d k i f ; wG i f t rS m ;trS e f u d k
jrefrmjynfwGif;&Sd 'Drdkua&pDa&;? jidrf;csrf;a&; ESifh vlYtcGifhta&;
a0zefydkif;jcm;Edkifaom todOmPfESifh qifjcifwHkw&m;&Sdonfudk vufcHxm;aom t,ltq?
tiftm;pkrsm;jzpfMuonfh rif ; ud k E d k i f ud k u d k M uD ; wd k Y \ 88-ausmif ; om;rsm;tzG J Y ?
vltcsif;csif; nDtudk armifESrozG,farwåmxm;&Sd&ef tBuHjyKxm;aomt,ltq ponfh
rpkpkaEG;wdkYtzGJY? rvSvSarmfwdkYtzGJY? udkxifausmfwdkYtzGJY?vlYtcGifha&;OD;jrifhat;wdkYtzGJY?
tawG ; tac: t,l t qwd k Y onf rd r d w d k Y \ wef b d k ; xm;rI r sm;ES i f h rnf u J h o d k Y
a&S.aeMuD; OD;at;jrifhwdkYtzGJY? trsdK;om;'Drdkua&pD tzGJYrsm;? ponfjzifh tzGJYaygif;pHkwdkY\
qefYusifbufjzpfvmEdkifrnfudk jrefrmEdkifiHol EdkifiHom;rsm;taejzifh em;rvnfEdkifatmif
toufaoG;acR;jzifh&if;aom vIyf&Sm;MudK;yrf;rIrsm;udkvnf; Mum;odae&qJjzpfonf/
jzpfae&ygonf/ urÇmv h Yl tcGit hf a&; aMunmpmwrf;\ pmyd'k f (30) (tm;vH;k ) wdYk wiG yf g&Sad om
a':atmif q ef ; pk M unf E S i f h Ed k i f i H a &;tusOf ; om;rsm;tm;vH k ; vG w f a jrmuf a &;twG u f
tcGifhta&;rsm;udk ukodkvfw&m;ESifhnDonf? aumif;rGefonf[k roHk;oyfygu rnfuJhodkY
¤if;vIyf&Sm;MudK;yrf;rIrsm;onf toufaoG;acR;jzifh&if;aom ]] yg&rDjznfhqnf;&m a&muf
oHk;oyf&rnfudk jrefrmjynfolwdkYtzdkYpOf;pm& cufvSygonf/ jrefrmEdkifiHonf 1948ckESpf
onfhvIyf&Sm;MudK;yrf;rIrsm;}} [kpma&;ol,lqygonf/ wenf;tm;jzifh 2007-ZGefv 19-
'D Z if b mvwG i f , if ; aMunmpmwrf ; ud k twnf j yK&ef axmuf c H rJ a y;cJ h a om
&ufwiG f usa&mufrnfh a':atmifqef;pkMunf\ 62-ESpaf jrmufarG;aeYtwGuf ordkif;wGifrnfh
EdkifiHwEdkifiHjzpfaeonfhtavQmuf þaMunmpmwrf;udkjrefrmjynfom;wdkYu jrefrmEdkifiHwGif
arG;aeYvufaqmifrsmsm;[kvnf; rSwf,lEdkifygonf/
a&;qGcJ jhJ cif;r[kwof jzifh y,fcs&rnfqjkd cif;rSm rvHak vmufaomtaMumif;jycsuf[k tenf;qH;k
arG;aeY&Sif a':atmifqef;pkMunfESifh EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;tm;vHk;
ajymqdkEdkifygonf/ t,ltq? tawG;tac:? ,HkMunfcsufrsm;onf pwifay:ayguf&m
wdkYonf pGefYvTwftepfemcHrIrsm;jzifh jrefrmjynfolvlxktay: aus;Zl;wHkYjyefcJh wHkYjyefqJ
ae&ma'o\ yx0DESifh,Ofaus;rIqdkif&m e,ferdwfjyifywGif w&m;r0if[k jiif;qdkaeygu
jzpfaMumif;vnf; trsm;todyifjzpfygonf/ odkY&mwGif pma&;oltaejzifhrl arG;aeY&Sif
Ak ' ¨ b momonf td E ´ d , jynf a jrmuf y d k i f ; üom xG e f ; umEd k i f r nf j zpf N yD ;
a':atmifqef;pkMunf(tefwDpk) udk,fpm; a':atmifqef;pkMunf\]]'Drdkua&pD &SmyHkawmf}}
c&pf,mefbmomonfta&SYtv,fydkif;a'o&Sd usOf;ajrmif;aom e,fajrav;üom ¤if;?
aqmif;yg;yg atmufyg vlYtcGifhta&;qdkif&m aumufEIwfcsufrsm;jzifh tefwDpk\
tpövrfbmomonfvnf; tma&;AD;,m;a'oüom¤if; xGef;umEdkifMurnf jzpfygonf/
jrefrmjynfolvlxkMuD;tm; wHkYjyefvufaqmif ay;tyfcsifygao;onf/ þaqmif;yg;
'Drdkua&pDEdkifiHrsm;rS EdkifiHol EdkifiHom;rsm;&&SdaomtcGifhta&;rsm; cHpm;ydkifcGifhrsm;udk
12 13
ES i f h vl Y tcG i f h t a&; abmif t wG i f ; rSom vIyf&Sm;aqmif&GufMu&efvdktyfaMumif;vnf;
jrefrmjynfom;wdYk rcHpm;xdu k f [laompum;onf apmfum;&ma&mufygonf/ wcsdew f nf;wGif pma&;ol½dk;om;pGm ,lqrdygonf/
jref r mEd k i f i H t pd k ; &(e0w etz)url 'D r d k u a&pD E d k i f i H t pd k ; &rsm;xuf yd k r d k í ed*Hk;csKyftaejzifhrl pma&;ol\ ]]ig;axmif h i g;n tjrwf q H k ; &wem
tcGifhta&;rsm;cHpm;ydkifcGifh&Sdonf[k ,lqxm;jcif;rSm ,kwådwefygovm;[k ar;p&m "r®uAsmrsm;}} pmtkyfyg atmufwGifaz:jyxm;aom? ]]tjynfjynfqdkif&m vlYtcGifhta&;
jzpfygonf/ aMunmpmwrf; uAsm}} jzif h a rG ; aeY&S i f a':atmif q ef ; pk M unf ( tef w D p k ) ud k
(¤if;pmtkyf pmrsufESm 78/) *kPfjyKvufaqmifay;tyfcGifhjyKapvdkygonf/
++++++++ q&mMuD;'*kefOD;xGef;jrifh \ ]]vl r d k u f q d k & if a &S m if a oG v T J v d k Y
w&m;rQwrIr&Sad om ae&ma'owGif pdwcf s&aomNidr;f csr;f rIvnf;r&SEd ikd yf g/ rrSD0JeJYuif;atmifae.....tJh'grS Ak'¨0g'urÇmr*FvmawG}}[laom 38-jzmr*F v muAsm
tmPm&Sipf epfEiS hf zdEydS cf sKyfcs,rf rI sm;udk aemufq;kH rcHEikd af wmhonfh tqH;k wGif tm;ud;k p&m[lí zGJYqdkenf;twdkif;pyfqdkxm;onfh þuAsmonfyif 'Drdkua&pDa&;? jidrf;csrf;a&; ESifh
olykefx&efom &Sdawmhonfhtjzpftxda&mufrvmap&eftwGuf vlYtcGifhta&;rsm;udk vl Y tcG i f h t a&;wd k Y ud k w ef b d k ; xm;av;pm;t&,l a y;aeMuaom tef w D p k w d k Y \
w&m;Oya'pdk;rdk;rIjzifh umuG,fxm;&rnf[k urÇmhvlYtcGifhta&; aMunmpmwrf;u jref r mjynf o l v l x k M uD ; tay: wH k Y jyef v uf a qmif [ k v nf ; ,l q Ed k i f M urnf [ k
tod t rS w f j yKxm;ygonf / Nid r f ; csrf ; a&;[l o nf r S m twd k u f t cH t m;vH k ; pma&;olarQmfvifhrdygownf;/ /
EIwq f wd af ejcif;jzpfonf[í l ¤if;? vHjk cHKa&;[lonfrmS rdrw d YkdtmPm wnfNrJa&;udk aocsmatmif The Universal Declaration of Human Rights
jyKvkyfjcif;jzpfonf [lí¤if;? t"dyÜg,f aumuf,lMuaom? oabmxm;usOf;ajrmif;olwdkYu tjynfjynfqdkif&m vlYtcGifhta&;aMunmpmwrf; uAsm/
omvQif vlUtcGifhta&;onf Nidrf;csrf;a&;ESifh vHkjcHKa&;wdkY\ vdktyfaom tajccHjzpfonf + 1
vlwdkif;udk,fpD oifhjrwfat;aq; + 17
udk,fESifhqdkifwm ydkifqdkifcGifheJY
[l a omtcsuf u d k j iif ; qd k M urnf j zpf y gonf / jref r mwd k Y onf Nid r f ; csrf ; a&;ES i f h wef;wltcGifha&; &Sdumae/ 18
,HkMunfudk;uG,f tcGifh&Sdap/
2 19
vHkjcHKa&;oabmudkat;jraomt&dyfESifh wGJzufxm;Muygonf/ + vlrsdK; bmom bmrSrcGJ& + rdrdtjrif t,ltqvJ
omwlnDrQ qufqHav/ xkwfaz:wifjy vGwfvyfap/
(¤if;pmtkyf pmrsufESm 81/) 3
+ touf&Sifoefap 4aus;uRefrûybJ + 20
jidrf;csrf;pGmav pka0;jcif;eJY
+++++++++ 5
ESdyfpufjcif;vJ uif;ygap/ toif;zGJUcGifh &SdvdkYae/
þaumufEIwfcsufrsm;t& rdrdwdkY udk,fpD\ vltcGifhta&;&ydkifcGifhrsm;udk + *kPfodu©may; vlYtcGifha&; + vGwfvyfrIay; vlYtcGifha&;
tqH;k &I;H cHí 'Dru kd a&pDa&;? jidr;f csrf;a&; ESihf vlYtcGit
hf a&;twGuf tefwpD w k Ykd \ jywfom;onfh arQmfawG; 5-csufay/ arQmfawG; 4-csufay/
oabmxm;cH,lcsufrsm;udk odomEdkifavmufygjyD/ jrefrmh,Ofaus;rItajccH Ak'¨0g'udkyif tJh'grS vlom;yDo urÇmu aMunmae/ tJh'grS vlom;yDo urÇmu aMunmae/
t&GJYwdkufajymif;jyefvkyfaeolrsm;udk vlYtoufwefbdk;\ tqHk;tqr&dSyHk owday; + 6
vlwa,muftjzpfudk todtrSwfûya[h + 21
EdkifiHa&;twGuf vIyf&Sm;aqmif&Guf
a&;om;xm;csufrsm;t& EdkifiHtESHY usif;yaeMuaom? usif;yaeMuOD;rnfjzpfaom? 7
Oya'a&SUvJ nDrQap/ 22
vlrIa&;zuf vHkjcHKap/
bmoma&;qd k i f & m 0wf j yKqk a wmif ; yG J r sm; sm;ud k tef w D p k r S a xmuf c H t m;ay;rnf + 8
w&m;eJYtnDav umuG,fukpm; + 23
tvkyfvkyfcGifh 24tyrf;ajzcGifheJY
9 25
jzpfaMumif;vnf; &Sif;&Sif;vif;vif; odomEdkifygonf/ rw&m;zrf;csKyf rESifxkwfap/ vlrItqifhtwef; oifhavsmfap/
10 26
+ vltrsm;a&SUwGif w&m;pD&if&rwJh + vlwdkif;udk,fpD ynmoifcGifh
urÇmhvlYtcGifhta&;aMunmpmwrf; pmydk'f(30)vHk;udk ukodkvfw&m;ESifh 11
rcdkifvHkbJeJY tjypfr&Sday/ tjynfht0 &SdvdkYae/
nDrQaumif;rGefonf [k,lqvufcHxm;aom tefwDpkonf ¤if;vlYtcGifhta&;rsm;udk + w&m;rQay; vlYtcGifha&; + todOmPfay; vlYtcGifha&;
jrefrmjynfolwdkY rcHpm;xdkuf [lí pum;jzifhyif apmfum;onfudk vufcHEdkifolr[kwfyg/ arQmfawG; 6-csufay/ arQmfawG; 6-csufay/
w&m;rQwrIr&SdbJ tmPm&SifpepfESifh zdESdyfcsKyfcs,frIrsm;udk aemufqHk; rcHEdkifawmhonfh tJh'grS vlom;yDo urÇmu aMunmae/ tJh'grS vlom;yDo urÇmu aMunmae/
tqHk;wGif tm;udk;p&m[lí olykefx&efom &Sdawmhonf [k jywfjywfom;om;a&;om; 12 + 27
,Ofaus;pGmyif yg0ifcHpm;
+ udk,fa&;udk,fwm rpGufzuf rykwfcwf
owday;xm;jyD;vnf;jzpfygonf/ 13
vGwfvGwfvyfvyf oGm;vmae/ rlydkifcGifhtm; av;pm;av/
28
tefwDpkESifh jrefrmjynfolvlxkMuD;w&yfvHk;\ tajr§mftjrifMuD;rm;aom? + 14
wjcm;wEdkifiH cdkvIH&efvJ +
29
vlUtcGifha&;awG oabmaygufjyD;
oefYpifrGefjrwfonfh jidrf;csrf;a&;pdwf"mwfrsm;udk txifao;apmfum; tiftm;enf;yg;atmif awmif;cHydkifcGifh &Sdygoav/ vlcsif;½dkao wm0efaus/
30
+ 15
EdkifiHom;wa,muftjzpf cH,lcGifheJY + vlUtcGifha&;aMunm þpmwrf;vJ
zsufqD;acsrIef;vdkol etz ESifh vufudkifwkwfrsm;\ axmifacsmuftwGif;odkY a&SYavmMuD; 16 xdef;odrf;MudK;yrf; umuG,fav/
rdom;wpktwGuf vufxyfav/ + csrf;omudkay; vlYtcGifha&;
rusa&mufrdMu&efvnf; tm;vHk;owdw&m;xm;Mu&ef ,cktcgü txl;vdktyfygonf/ + vHkjcHKrIay; vlYtcGifha&; arQmfawG; 4-csufay/
tefwDpkwdkY\ wpHkw&mtcsufay;aqmfMorIr&Sdao;oa&GY 'D r d k u a&pD a &;? jid r f ; csrf ; a&; arQmfawG; 5-csufay/ tJh'grS vlom;yDo urÇmu aMunmae/
tJh'grS vlom;yDo urÇmu aMunmae/ tJh'gjzifh vlrItqifh umuG,fjr§ifhpdkY
armifwdkYr,fwdkY igwdkYjrefrmjynf/ /
14 15
jrefrmjynfudka&avmif;yg/ 'DEdkifiH[mi,fygao;w,f taMumif ; tcsuf a wG [ m wcgu uRef a wmf y ,f c J h w J h jref r my@d w f a wG u d k * k P f j yK
awmif ; yef w J h t aeeJ Y a&;om;wmjzpf y gw,f /
oef;xGef;
(acwfjydKif*sme,f 24 / 2 / 2006) (trSm- pmrsufESm 3)?
(t*Fvdyfvdk Preface wGif 18 Feb 2002 [k aeYpGJwyfxm;onf/)
q&mMuD;a'gufwmoef;xGef; ½kwfw&ufuG,fvGefoGm;aMumif; owif;Mum;&awmh ++++++++++++++++++
tHhMo0rf;enf;jzpfMu&onf/q&mMuD;\wynfhrsm;ESifh oduRrf;av;pm;oltaygif;u q&mMuD;\ txufygtrSmpma&;om;csufrsm;onf ausmufpmtrsdK;rsdK;tay:
q&mMuD;ESifhywfouforQ ar;Mujref;Mu? ajymqdkaqG;aEG; a&;om;xkwfvTifhMuum q&mMuD;\ oabmxm;udkod&,Hkrutajctaet& tajctaet& oabmxm;jyif o if h o nf u d k j yif ?
0rf;yrf;wenf; ESajrmwo jzpfcJhMu&onf/ pma&;oltaejzifhrl q&mMuD;\owif;udk *k P f j yKxd k u f o l w d k Y ud k * k P f j yK? awmif ; yef o if h o l w d k Y ud k a wmif ; yef x m;onf h
Mum;Mum;csif;2005 ckESpf Mo*kwfvtwGif; zwfcJh&onfh rHka&G;ordkif;pmpOf pmpOf\ 2003 q&mMuD;\opömw&m;udk wdkwdkESifhxdxdrdrdawGYEdkifygonf/ q&mMuD;OD;atmifoif;\
Ed k 0 if b m (yxrtMud r f x k w f ) ]]a'guf w moef ; xG e f ; jref r mord k i f ; vpf u G u f r sm; ]]ol Y ud k , f o l opö m &S d a omyk * ¾ d K vf } } [líokH;oyfjycsufud k¤if;? q&mr arjid r f ; \
(jrefrmt*Fvyd )f }}pmtkyu f ckd sufcsOf;owd&rdco
hJ nf/ xdpk mtkyyf g q&mMuD;\ a&;om;csufrsm;rS ]] t&nf t csif ; rrS D w J h cif A sm;wd Y k u d k y g&*l b G J U ay;wm usKyf r S m vJ tjypf & S d w ,f } }[l í
pma&;ol rsOf ; om;xm;onf h ? vuf o nf ; uG i f ; cwf x m;onf h ? Mu,f y G i f h j yxm;onf h ? q&mMuD;\0efcHwwfyHk udk¤if;? xdkpmtkyfygq&mMuD;\trSmpm0gusrsm;uvnf; oufaojy
atmufygaumufEIwfcsuftcsdKYudkzwf½Iavhvm awG;qMunfhapvdkygonf/ txl;ojzifh aeonf[k pma&;ol ,lqrdygonf/
pma&;ol\,ckaqmif;yg;wGif pmvHk;rnf;xm;? rsOf;om;xm;onfhpmvHk;? pmydk'f? 0gusrsm;udk +++++++++++++++++
txl;jyKavhvma0zefMunfhapcsifygonf/ xdkYaemuf '‘Dojyrkufausmufpm(1285) ordkif;wGifta&;ygyHk (pmrsufESm 9
++++++++++++ acgif;pOf) atmuf&adS tmufygaumufEw I cf sufpmyd'k rf sm;udk qufvufzwf½MI unfah pvdyk gonf/
ausmufpmta[mif;udk ]]rlvxdk;}} vdYk ac:ygw,f/ ‘'kw, d tqifuh rlvxd;k udu k ;l jyD; ++++++++++++++++
ausmufpmtopfxdk;&w,f/ ausmufwHk;topfrSmjyefxdk;&wmudk ]]qifhxdk;}} vdkYac:w,f/ yk*HjywdkufausmufpmpkrSm&SdaewJh '‘Dojyrkufausmufpm[m rlvu yk*Hr*FvmapwD
aemufq;kH vky&f wmuawmh oabmwl&mausmufpmawGaygif;jyD;ausmufpm wwdik v f yk &f w,f/ eJYqdkifw,f/wq,foHk;&mpkESpftukefydkif;rSm jrefrmudka&mufvmwJh armif*dkusL;ausmfppfeJY
bk&m;wqlwnf;udk a'otrsdK;rsdK;u ajrvSLwJh ausmufpmawGudkaygif;jyD; ausmufpmwck ywf o uf j yD ; ord k i f ; aMumif ; ud k t oif o d w mxuf xl ; uJ j yD ; od & wm[m'‘D a usmuf p m
vkyf&jyefw,f/ tJh'Dvdkaygif;jyD;ay:vmwJhausmufpmudk ]]pyfxdk;}} vdkYac:ygw,f/ aMumif h j zpf y gw,f / jref r m&mZ0if r S m ygwJ h j zpf p Of u d k w csd K Y a e&mawG r S m jyif E d k i f w ,f /
(trSm pmrsuEf mS 2)/ w½kwfrSwfwrf;rSmygwJh wcsdKYtaMumif;t&mudk jznfhpGufay;Edkifw,f/
aemuf ausmuf p m0ef a wmf p d e f c d k u pkpkaygif; pmrsufESm 2802 &Guf&SdwJh (pmrsufESm 9)/
]]{&mr}}pmtkyfMuD;? ajcmuftkyfyHkESdyfcJhygw,f/ Edk0ifbm-'DZifbm 1277ckrSm ,leefe,fMuD;udk eqmtuf'if (Nasired-Din)
1/ yk*H-yif;,-tif;0 ausmufpm (1892) udkvl3840ausmfeJY,leefjynfyqufoG,fa&;vrf;rMuD;awG udk xdef;odrf;apgifha&SmufzdkY
2 eJY 3/ bdk;awmfbk&m;vufxuf ausmufpmqifhxdk;ESpfwGJ (1897? 1897) aoemywdcefYxm;apvTwfvdkufygw,f/
4 eJY 5/ txufjrefrmEdkifiHrSm pkaqmif;jyD;ausmufpmESpfwGJ (1900? 1903) olYwyfom;awGxrJ mS armif*?kd wäK,ef (Ts’uari) ? azmh (P’o) eJY rdq k (kd Moso)
k kd rdq
6/ bdk;awmfbk&m;vufxuf tr&yl& ykxdk;awmfMuD;a&muf ausmufpm rlvxdk; awGygw,f/ wm0efuawmhrd,ef (Mien jref r m) udk wdkufcdkufzdkYjzpfygw,f/ (olu)
(1913) cHwkyf 300ausmfeJY tdrfajc 36200 udkodrf;,ljyD;ygjyD/
vef'efwuúodkvfrSm 1952-1956 umv u yg&*lbGJU twGuf (pmrsufESm12)/
]] yk * H a cwf j ref r mAk ' ¨ o moem0if }} usrf ; ud k u Ref a wmf a &;om;wif o G i f ; wJ h t cg yk*Hu jrefrmawGu ]] usL;ausmfoltm;vHk;udk w½kwf (Taruk) }}}}vdkYac:w,f/
ausmufpmwrsdK;wnf; udktajccHtaxmuftxm;taeeJY oHk;w,f/ tJh'DtcgqifMuD;vdkY (&yf&Gma'otvdkuf)t&yfom;udkppfrIxrf;bdkYac:wJhtcg armif*dkwyfrMuD;rSm trsm;pku
wifpm;ac:wJh tay:rSma&;jywJh ausmufpm pmtkyfMuD; ajcmuftkyfudk txifao;vdkU wmhpfrsdK;wlpk (tribes) awGjzpfvdkY'Dvdkac:vdkufMuwmjzpfEdkifygw,f/ yk*HjrefrmawGu
vH k ; 0roH k ; yg/tJ ' D v d k cyf w if ; wif ; oabmxm;&mu rl v xd k ; awG ppf t wG i f ; u tvG,fwultnHhrcHyg/
aysmufysufwmawG? tpuyJaysmufwmawGtpm;? qifhxdk;pyfxdk;vnf;oHk;Edkifoavmuf (pmrsufESm 14)/
oHk;Munfhoifhw,fvdkY oabmaygufwmodyfrMumao;yg/ ‘'D v d k e J Y t ck ‘ 'D p mtk y f r S m ygwJ h iaqmifcsrf;udk armif*dkawGu 3 ‘'DZifbm 1283 rSmodrf;vdkufw,f/ aumif;pifu
16 17
9 ‘'DZifbm 1283 rSmusw,f/ armif*dkawG[m awmifzufudk waumif;xdatmifqif;jyD; wefjymwdwf (wrÜ'Dy) udka&avmif;yg/ ‘'DEdkifiH[mi,fygao;w,f/‘'gayrJh(Ak'¨omoem)
waumif;udk Zefe0g&D 1284 rSmodrf;ygw,f/ tJh'Daemufajrmufydkif;jrefrmudk w½kyfjynfe,f xGef;um;&mjzpfvdkY ESpfoufzG,f&Sdygw,f/ tz a*gwrbk&m;omoem
usJef*frd,ef vdkYaMunmvdkufygw,f/ wnf&mudkrysufap&? t&Sifrif;jrwfydkifeufMuD;rm;wmeJYpm&if 'Dwdkif;jynfuav;u
(pmrsufESm 15)/ tif r wef a o;i,f y gw,f / rif ; MuD ; uES p f o uf M unf j zLpG m ul n D y grS omoem
++++++++++ qufvuf xGef;um;rSmjzpfvdkY ppfom;awGvTwfr,fhtpm; ppfom;awGudk½kyfodrf;jyD;
q&mMuD;\ þa&;om;csurf sm;url ‘'Dojyrkuaf usmufpm (‘'Domygarmu© aysmufpm) vl a wG u d k aumuf ? yJ p d k u f c G i f h a y;yg/ aumuf y J j zpf x G e f ; jyD q d k & if rif ; MuD ; MuG v m
tb,f a Mumif h ta&;ygyH k ? w½k y f w d k Y u jref r mud k rd , ef (Mien) [k a c:yH k ? ygawmhvdkYajymwJhtcg w½kwfrif;MuD;u...../)
jrefrmwdkUu]]usL;ausmfoltm;vHk;}} udk w½kyf (Taruk) [kac:yHk?wmhpfrsdK;wlpk (tribes) (pmrsufESm 16-17)/
uae w½kyf (Taruk) [kac:vdkufMuwmjzpfEdkifyHk? c&pfESpf 1284 Zefe0g&DvrSmjrefrmjynf ++++++++++++++
ajrmufydkif;udk w½kyf&JY usJef*frd,ef (Cheng-mien) jynfe,ftjzpfaMujimvdkufyHk q&mMuD ; a'guf w moef ; xG e f ; \ þpmyd k ' f a &;om;csuf r sm;t& yk * H a cwf
rsm;jzpfygonf/ w½k w f w d k Y \ usL;ausmf p pf o nf ] ] omoemjyKzd k Y t "d u }} jzpf a Mumif ; od & onf h t jyif ?
+++++++++++++ q&mawmf M uD ; t&S i f ' D o mygarmu© \ rd e f Y Mum;csuf r sm;ud k t wk , l í pma&;ol t m;
tJ'D 1285 ckESpfrSm bk&ifem&oD[yawh u aemuf x yf p pf M uD ; rvmatmi rvmatmif vuf&w dS ½kwtf mPmydik rf sm;ESijhf ynforl sm;tay:atmufygwdu k w f eG ;f csu0f gusrsm;udv
k nf;jzpfap
tnHhcHawmhr,fvdkY qHk;jzwfygw,f/jrefrmujidrf;csrf;a&;awmif;zdkY oQif'Domjyrkuf(‘'Domyg cJhygonf/ ¤if;wdkYrSm...?
armu©) acgif;aqmifapjyD; oHtzGJYwckudkapvTwfw,f/ tckvJ jrefrmEdkifiHrSm r&Sdrjzpfvdktyfwm pyg;tjyif(pm;0wfaea&;tjyif)
(pmrsufESm 14-15)/ w&m;Oya'pd k ; rd k ; a&;? oH k ; yG i f h q d k i f a qG ; aEG ; a&;? uk v or*¾ & J U MuD ; Muyf r I a tmuf r S m
w½k u f r if ; qD u d k a &T p ma&;jyD ; Mud K wif a y;quf & w,f / w½k u f r if ; u jrefrmhta&; tjrefqHk;ajz&Sif;Edkifa&;? (2006ckESpfjynfaxmifpkaeY
‘'Dpm[m&Sifbk&ifudk,fwdkifa&;wJhpmr[kwf? t&SifoljrwfvJ rif;&JUoHwrefr[kwf? 'gayrJh trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJYcsKyf\ urf;vSrf;csufrsm;udk jrefrmppftmPmydkifrsm;zufu
vTwfvdkufygqdkwmeJY c&D;quf&w,f/ (pmrsufESm 16)/ tcsdefrSDoabmayguf vufcHtaumifxnfaz:Edkifa&;) wdkYjzpfygw,f/
+++++++++++ e,fpyftoD;oD;udkajy;Mu&wJh &[ef;&Sifvl'ku©onfawG jrdKUawmfudk
þpmydk'faumufEIwfcsufrsm;onf aemif w½kyfajy;rif;[kac:Muonfh bk&if (rdrdae&yftoD;oD;udk)jidrf;jidrf;csrf;csrf; jyef0ifvmEdkifatmif w½kwftpdk;&eJYjynfol
e&oD[yawh ppfrjzpfvdkítnHhcH&efqHk;jzwfonfhckESpf ESifh? q&mawmfMuD; t&Sif'Domygarmu© awG u vnf ; ul n D M uyg/ w½k w f e ,f p yf t ygt0if ? e,f p yf a wG r S m jyóemaygif ; pH k
acgif;aqmifonfo h t H zGYJ w½kyjf ynfoYkdjidr;f csr;f a&;awmif;qd&k ef oGm;cJo h nfrsm;udo k ad pygonf/ txG#ftxdyfa&mufaeygjyD/ jynfwGif;rSmvnf; jyóemaygif;pHkeJYrdkY
pd w f 0 if p m;p&maumif ; onf r S m w½k y f r if ; xH M ud K wif t aMumif ; Mum;pmyd k Y &mü rMumcifwjcm;EdkifiHawGqD jyóemawG ul;pufygawmhr,f/jrefrmjynfudka&avmif;yg/
pmujrefrmbk&ifudk,fwdkifa&;onfhpmr[kwf? &Sif'Domygarmu¨ t&Sifoljrwfonfvnf; 'D E d k i f i H [ mi,f y gao;w,f / jynf w G i f ; jid r f ; csrf ; a&;? w&m;Oya'pd k ; rd k ; Ed k i f a &;a&pif
oHCmawmfjzpfí rif;\oHwrefwu,fr[kwf? 'gayrJh vTwfvdkufygqdkonfh xdktcsdefu oG e f ; avmif ; yg/ w½k w f j ynf o l U orwEd k i f i H a wmf M uD ; urÇ m h t v,f r S m tppt&m&m
w½k y f r if ; \oabmxm;jzpf y gonf / ,ck 2 006 ck E S p f w½k y f t mPmyd k i f r sm;\ w[k e f x d k ; zG H U jzd K ;wd k ; wuf a tmif j rif MuD ; us,f a ewmeJ Y p m&if jref r mEd k i f i H [ mtvG e f
oabmxm;uaum b,fvdkygvJ¿ [kpma&;olar;vdkygonf/ ao;i,f ygao;w,f / yk * H a cwf x J u jref r mEd k i f i H omoemxG e f ; um;a&;
++++++++++++ w½k w f r if ; eJ Y j ynf o l a wG t m;ay;cJ h v d k Y ES p f o uf z G , f & S d c J h w J h jref r mjynf [ m tck a wmh
w½kurf if;a&SUawmf0if&w,f/ olar;csiw f mar;wmudyk J ajz&w,f/ wdik ;f a&;jynfa&; tza*gwrbk & m;omoem wnf w H h z d k Y awmif tcuf t cJ a wG U ae&ygjyD / (qG r f ; rQ
raqG;aEG;&yg/ aemufrSwdkif;a&;jynfa&; ajym&w,f/ y@dwf tckvTwfwJh vlESpfaomif;eJY rwifEdkifjzpfaeygjyD/ omoemtodkufajymif;rSm pdk;&drfae&ygjyD/) tza*gwrbk&m;
oHCmawGu omoemjyKzdkYjzpfw,f vdkY ajymawmh(bkef;MuD;u) t&Sifrif;MuD; ppfonfeJY omoemwnf & mud k rysuf a p&yg/ vuf & S d w ½k w f t mPmyd k i f a wG e J Y jynf o l a wG u
&[ef;awG apcdik ;f wJth wdik ;f aqmif&u G zf Ykd (pm;p&m) pyg;&Srd S jzpfr,f? Edik if rH mS r&Srd jzpfvt kd yfwmu ESpfoufMunfjzLpGm ulnDygrS jrefrmEdkifiHrSm omoem qufvuf
pyg;jzpfygw,f/ pm;p&m(qef)r&Sd xef;udkpif;jyD;om pm;Mur,fqdk&if 0rf;oGm;jyD;aozdkYom xG e f ; um;rS m jzpf y gw,f / jref r mjynf o l a wG u d k trsd K ;rsd K ;ES d y f p uf n § i f ; yrf ; aewJ h
&Sdygw,f/ awmudkajy;wJh &[ef;? &Sif? vl vJ jrdKUawmfudk jyef0ifygap/ awmrSmMum&if jref r mppf t mPm&S i f a wG u d k wenf ; wvrf ; tm;ay;aerJ h t pm; ppf r I x rf ; awG
aouk e f r ,f / tck t wd k i f ; t&S i f r if ; MuD ; tvd k q E´ rjynf E d k i f y g/ O,smOf p d k u f o l [ m rd r d w yf p cef ; toD ; oD ; rd r d w d k Y &J U rl v wm0ef t oD ; oD ; jyef v nf x rf ; aqmif E d k i f a &;
opfyifawG&Sifoefatmif a&avmif;&ygw,f/toD;tyGifh&SdjyDqdkrS cl;pm;Edkifygw,f/ (tckvJ w½k w f t mPmyd k i f r sm;eJ U jynf o l r sm; u jref r mjynf o l a wG u d k tm;ay;ul n D M uyg/
18 19
jrefrmjynfjidrf;csrf;rS w½kwftmPmydkifrsm;eJU jynfolrsm; jrefrmjynfudk MuGa&mufMujyD;? q&mawmf M uD ; rsm;? wwf o d y nm&S i f y k * ¾ d K vf M uD ; rsm; tjref q H k ; ay:ayguf y gap?
w&m;ojzifh vnfywf ukefoG,fMuyg/ jrefrmjynfudkjidrf;csrf;a&; a&pifavmif;yg/ w½kwftpdk;&eJYjynfolrsm;u vnf; jrefrmhta&;udk jynfhjynfhpHkpHk od&Sdajz&Sif;ulnDEdkifbdkY
tck'DEdkifiH[m urÇmhtv,frSm odrfi,fae&ygao;w,f/ ponfjzifhjzpfygonf/ tjrefqHk;zdwfMum;Muygap? [k qkawmif;rdygonf/
++++++++++
þpumwGif igzd0k af vyg\? y@dwf vm½k,f yd, ’ yf ,’d o
f oQif wd0k u
f 0kd f c0fv0d f aumufi,fav
pdkufvd,f/ jyDyDaom igudk0f vTwfvwfwHk (yHk 271 33-34 ) (pmrsufESm 17-18)/
w½kwrf if;MuD;\txufygajympum;udk q&mMuD;u pmtky\ f aemufyikd ;f ( English
Section, page 14 )wGifatmufygtwdkif;a&;xm;ygonf/
The Taruk king said: “ In these words my profit is also included. Pundit,
call the monks who were running hither and thither at the time of your
coming and plant rice and beans. When they are full grown, then send
them onto me”.
‘ 'Dpum;&awmh &Sif'Domjymrkuf yk*HudkjyefcGifh&w,f (jidrf;csrf;a&;&jyDaygh)/
yk*Hrif;MuD;u aus;Zl;wifvdkY bkef;MuD;udk ajry,f 400 (1100 {u? 445.5 [uf) udk
MuHw(k rH&k mG tjrift
h edrehf ,f) u tpGwf tajcmuf pdu
k cf if;awGeYJ wuG uRef? uRJ? EGm;vJay;w,f/ q&mMuD;ocifudk,fawmfrIdif;
'‘gawGtm;vHk;udk bkef;MuD;u &wemoHk;yg;eJY yef;yGwf&efapwDudk vSLygw,f/ ‘
xdkYtjyif w½kwftpdk;&eJYjynfolrsm;u urÇmtv,fwGift&m&mü
'd o mjyrk u f a usmuf p mud k t m;ud k ; jyD ; ?jref r m&mZ0if y gpum;tcsd K Uud k j yif q if edrfhusodrfi,fae&aom jrefrmjynfwGifbk&m;omoemwnf&mrysufatmif jidrf;csrf;a&;
Edkifw,f/ wcsdKUae&mawGrSmxyfjznfhajymp&m&w,f/ yxrtcsufajym&rSmu 1273 u a&pifoGefavmif;MubdkYESifh q&mMuD;a'gufwmoef;xGef;uJhodkY odu©m&Sd ynm&SifMuD;
w½kwfoHtzGJU udk jrefrm&Sifbk&ifu owfapcdkif;wm rjzpfEdkifbl;/ oltjyefvrf;rSm rsm;\ aemifwaeY ]] jrefrmjynf\ tpp vHk;0 ysufokOf;rI wGJzufordkif;w&m;cH}}
e,fjcm;olykefawGeJYawGUvdkY ysufpD;MuwmvJjzpfEdkifw,f/'kkwd,tcsufu yk*Hrif;[m tjzpf rS w f w rf ; wif rcH & a&; a&S ; u w½k w f { u&mZf r if ; MuD ; ES i f h j ynf o l r sm;
ykodefudk ajy;wmr[kwf/ jynf(yk*H? ajy) &JY taemufzuf vSnf;us rSm&Sdaewmjzpfw,f/ oabmaygufcJhovdk tjrefqHk;oabmaygufEdkifygap? [kvnf;qkawmif;rdygonf/
wwd,tcsufu armif*dk{u&mZfqDudk &Sif'Domjyrkuf udk vTwfvdkufvdkY jidrf;csrf;a&;
&cJ h w ,f / '‘gawG [ m ausmuf p mu&wJ h tod o pf ? tcsuf o pf a wG j zpf j yD ;
a&;jyD;om;&mZ0ifawGudk jyif&rSmjzpfygw,f/ (pmrsufESm 18)/
++++++++++++++
q&mMuD;\ txufyg ausmufpmjyefqdkcsufESifh a&;om;csufrsm;rSm
q&mawmfMuD; t&Sif'Domygarmu© \ &J&J0Hh0Hh tcsufusus &Sif;jycsufrsm;aMumifh
w½kwfrif;MuD; rdrdwdkY\ tusdK;pD;yGm;vnf; yg0ifaMumif;? ao;i,faomjrefrmjynf\
bk & m;omoem wnf & mrysuf quf v uf x G e f ; um;apoif h a Mumif ; ? ponf w d k Y ud k
oabmaygufcJhyHkrsm;jzpfygonf/ [dk[dk'D'Dajy;ae&aom &[ef;&SifvlwdkYudkjyefac:um
pyg; yJ ajymif;pdkufMubdkY? t&Sif'Domygarmu©udk yk*HjyefcGifhjyKjyD;
jref r mjynf j id r f ; csrf ; a&;&cJ h y H k ausmuf p mu &aomtod o pf ? tcsuf t vuf o pf r sm;
vnf;jzpfygonf/ pma&;oltwGurf l q&mMuD;'*kew f m&m a&;om;cJo h nfh ]]ocifu, kd af wmfridI ;f q&ma'guf w moef ; xG e f ;
od k Y r[k w f jid r f ; csrf ; a&;yd o k u m}}aqmif ; yg;ud k y g trS w f & apcJ h y gonf / q&mMuD ;
'*kefwm&m\aqmifyg;wGif q&mMuD ; ocif u d k , f a wmf r I d i f ; w½k w f t pd k ; &eJ Y j ynf o l r sm; þaqmif ; yg;jzif h jref r mjynf o l j ynf o m;rsm;\ud k , f p m;?
Mum;odkY rMumcP tzdwfMum;cH oGm;a&mufcJhjyD; ]] yk*Hacwf ‘'Domygarmu© q&mawmf ordkif;jzpf&yftrSefudk vdkvm;oltm;vHk;\udk,fpm;? aus;Zl;&Sif q&mMuD;a'gufwm
MuD;\oHwrefudpö a&S;uAsmvuFm *E¦0ifrsm;}} udkyg aumufEIwfudk;um; &Sif;vif; oef;xGef;\ tusifh odu©m OmPf ynmESifhaumif;rItpkpkwdkYudk &Sdcdk; ylaZmfuefawmh&if;
oabmaygufapum urÇmhjidrf;csrf;a&; wnfaqmufcJhyHkrsm; yg0ifygonf/ trQay;a0um? q&mMuD;aumif;&mok*wdrS om"k ac:Edkifygap? q&mMuD;\tvdkvm;qHk;
q&mawmf M uD ; t&S i f ' D o mygarmu© v d k ? q&mMuD ; ocif u d k , f a wmf qE´jzpfonfh jrefrmjynfMuD; jyóemaygif;pHkrS tjrefqHk;ajyvnfEdkifygap? [k pma&;olrS
rIdif;vdk jynfolUta&;&Sif;jyjyD; jidrf;csrf;a&; wnfaqmufEdkifrnfh (jynfolMum;rS 2006 av;av;eufeuf qkawmif;ygownf;/ /
ck E S p f ? jref r mh j id r f ; csrf ; a&;oH w ref ) tjzpf ? od u © m jynf h p H k ouf M uD ; 0gMuD ; udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/
20 21
AdkvfcsKyfatmifqef;\ZGJvHkYv ESifhocifjr\jzwfxdk;OmPf udkcsefjyD; Awifudkac:oGm;w,f/ usKyfod&wJhtwdkif;uawmh ppfaq;ar;jref;bdkYbJ/ 'gayr,fh
&uftawmf vGefoGm;wJhtxd ol jyefrvmbl;/ Adkvfrª;MuD;zluD udk oleJUywfoufjyD;
xyf w vJ v J pH k p rf ; w,f / 'D a emuf *syef p pf X mecsKyf u d k uef Y uG u f p m yd k Y w,f /
Burma Digest 19-7-2006 usKyfwdkY&JabmfwcsdKYuvJ *syefppfykvdyf wyfrª;qDoGm;jyD; twif;tMuyf ajymw,f/
aemuf q H k ; awmh ES p f v avmuf t MumrS m Awif u d k vT w f v d k u f w ,f / &uf t wef M um
tmZmenfacgif;aqmifMuD;awGjzpfwhJ AdkvfcsKyfatmifqef;eJYocifjrrwdYk[m *syefn§if;yef;ESdyfpufwmudk cHcJh&w,f/ tjyifa&mufvmawmh wkefwkef&D&D jzpfaeao;w,f/
jrefrmhvGwfvyfa&;twGuf twlwuGMudK;yrf;Mu&if; twlwuG toufay;vªcJhMu&wm bD'Dat&Jabmf jzpfwJhtwGufaMumifhwaMumif;? oleJYywfoufjyD; usKyfwdkY&JU xyfwvJvJ
tm;vHk;odMujyD;jzpfygw,f/ tmZmenfaeYudka&mufvmwdkif;tmZmenfacgif;aqmifMuD;awGeJY pH k p rf ; csuf a Mumif h w aMumif ; ? aemuf y d k i f ; rS m tn§ i f ; qJ r cH & awmh b J touf e J U ud k , f
olwdkYeJYywfoufcJh orQawGudk zwfbl;Mum;bl;wmawGtygt0if udk,fpDowd&bl;MurSmyg/ wnfjrJae&wmbJ jzpfw,f/
uRefawmfpyfpak v;taeeJYawmh zwfb;l xm;wJh atmufygaumufEw I cf suf ++++++++++++
2-yk'fudkjyefvnfowd&wifjycsifygw,f/ rEÅav;NrdKUwGif aMu;eef;MudK;acGrsm; aysmufqHk;rIwpfckjzpfavonf/
yxraumufEw I cf sufuawmh ]]AdkvfcsKyfatmifqef;\jrefrmhpdefac:oH}} xdkaMu;eef; acGrsm;udk *syefuifaywkdiftzGJUu r&raepHkprf;csufaMumifh? aemufqHk;wGif
pmtkyfyg 1945-ckESpf Mo*kwfv 29-&uf? &efukefjrdKUawmfcef;rrSm usif;ywJh &efukefjrdKY&Sd aMu;eef;BudK; acGrsm;cdk;aom w&m;cHudkrdavonf/ þwGif w&m;cHu ]]Armh Armh w yf r awmf
r[mrdwfwyfom;rsm; ta&SUtaemuftoif;tpnf;ta0;? AdkvfcsKyfatmifqef;&JU rdefUcGef;rS ppfvufeufXme ppf0wfppfpm; XmerSL;AdkvfAwif (,ckvuf&SdAdkvfvufsmESifhwGJzufí
jzpfygw,f/ *syefppfykvdyfawG&JU zrf;qD;n§if;yrf;ESdyfpufwmcH&jyD; AdkvfcsKyfwdkY&JUZGJ&Sd&Sd yifv,fig;zrf;ukrÜPDwGif vkyfaeol)u cdk;cdkif;w,f}}[lí *syeftm;xGufqdkavonf/
MudK;yrf;rIaMumifh aotHhqJqJrS jyefvGwfvmwJh AdkvfAwif taMumif;jzpfygw,f/ xdkYaMumifhvnf; ArmhumuG,fa&;wyfrawmf½Hk;(&efukefNrdKU)odkY *syefuifaywdkif tzGJUu
aemuf a umuf E I w f c suf u vJ Ad k v f A wif t aMumif ; bJ j zpf y gw,f / AdkvfAwiftm;omzrf;qD;NyD; rEÅav;odkY ac:aqmifoGm;avonf/
uReaf wmfpyfpak v;&JUtaz vefaxmifOD;pyfpk a&;om;xkwaf 0cJw h hJ ]]OD;pyfpk\ 75-ESpftMum; rEÅav;NrdKUodYka&mufaomtcg *syefu Adv k Af wiftm; zufqpfenf;rsKd ;pHjk zifh
49-ESpftjrif Armjynf}} pmtkyfyg ]]ocifjr\jzwfxdk;OmPf}} aqmif;yg;rSjzpfygw,f/ &uf&ufpufpuf n§if;yef;EdSyfpufjcif;trIudk jyKavonf/ ESpf&ufwpfcgxkwfNyD; ½dkufESuf
tmZmenfacgif;aqmifMuD; 2-OD;&JU rdrdwdkY&JU toufcE¨m pnf;pdrf &mxl; udk riJhuGufbJ ppfaq;av\/ NyD;aemuf ppfaq;aom*syefu ]]ckaMu;eef;BudK;acGawGudk b,folucdk;
ZGçJ vHUk vç0d&, d çOmPfynm zufpo kH ;kH jyD; rdr&d YJ vufatmufi,fom;wOD;&JU toufukd vpfvsLr½I cdkif;ovJ.. Adkvfatmifqef;uvm;? Adkvfae0if;uvm;? Adkvfvufsmuvm;}} muvm;}}[lí trsdK;rsdK;
r&ç&atmif u,fwifcJhMuyHkrsm;jzpfygw,f/ zwf½IavhvmMunfMuyg/ ½dkufESufNyD;ar;ygonf/*syefrsm; &vdkaomtajzu ArmhwyfrawmfxJwGif OD;aqmifaeaom
++++++++++++++ Adv
k af tmifqef;? Akv d af e0if;? Adv k vf usfm þtxJrS wpfa,mufa,mufu cd;k cdik ;f ygonf[al om
ausmufqnfjidrf;csrf;a&;xdef;odrf;rI aumfrwD0if wOD;jzpfcJhbl;wJh tajz yifjzpf\/ odkYrSomvQif þacgif;aqmifaeolrsm;udk qufvufí *syefu'ku©ay;Edkif
jAd w d o Qacwf w &m;ol M uD ; udk *syefppfykvdyfawGu zrf;w,f/ 'Dw&m;olMuD;tay: awmhrnf/
rvdkrkef;xm;wJh vlwa,mufa,muf&JU owif;ay;csuft& *syefppfykvdyfvuf tyf&rJh trsdK;rsdK;aom n§if;yef;ESdyfpufjcif;udk cHae&aom AdkvfAwifuvnf;
w,fvDzHk;aMu;eef;MudK;awGudk w&m;olMuD;tdrfrSmawGU&wJhtwGufaMumifhbJ/ w&m;olMuD; tHBudwfí cHNyD; ]]'Dudprö Sm AdkvfcsKyfatmifqef;? Akdvfae0if;? AkdvfvusfmwdkYeJY bmrSrqdkifygbl;/
tzrf;cH&jyD; t"r®ajzmifhcsufay;cdkif;vdkY(tckvdk tpGyfpGJcH&wJhtwdkif; 'DvdktvkyfrsdK; usKyfudk,fwdkifurcdk;cdkif;ygbl;/ 'DaMu;eef;BudK;acGaysmufqHk;rIeJYywfouffNyD; bmrSrodbl;?
vk y f r J h v l v H k ; vH k ; r[k w f b l ; qd k w m 'D v l u d k , f w d k i f x H r S rMum;rod & cif u bJ usKyfudkowf&ifvJ cHyghr,f}}[lí &J&J0hH0Hhyifqdkav\/
usKyf w d k Y od x m;cJ h M uw,f ) ajzmif h c suf ay;vd k u f & wJ h t wd k i f ; usKyf w d k Y wyf a wG u d k þodkYAdkvfAwifudk *syefrsm;urw&m;ESdyfpufaeonfhowif;rsm;udk
aexdkifpm;aomufa&;p&dwf axmufyHhaewJh ]ppfjyifqifrIAsL½dk} vdkUac:wJh umuG,fa&;AsL½dk trsdK;om; acgif;aqmifwpfOD;jzpfaom ocif j rruod&SdoGm;avonf/ xdkaemufydkif;wGif
wm0ef c H 'k - Ad k v f r ª ; MuD ; zl u D rS w qif h *syef p pf y k v d y f u Ad k v f r ª ; MuD ; vuf s m eJ U n§if;yef;ESdyfpufjcif;'Pfudk r½IrvS cHae&aom AdkvfAwifudk *syefu owfawmhrnf[laom
olUvufaxmufAdkvfMuD; (xdkpOfu Adkvf) Awif wdkY[m *syefqefYusifa&;vkyfief;vkyfbdkY owif;qdk;BuD;u xGufay:vm awmhonf/
tJh'Dw&m;olMuD;eJY yl;aygif;MuHpnfMuygw,fvdkY usKyfudktaMumif;Mum;ygw,f/ 'g[m jzwf x d k ; ÓPf v G e f p G m aumif ; aom ocif j ronf Ad k v f A wif u d k
tawmf&,fp&maumif;wJh vkyfMuHpGyfpGJcsufbJ/ usKyfwdkYtaeeJY *syefqefUusifwJhpdwfodkxm;jyD; *syef z rf ; qD ; xm;onf h jyóemES i f h y wf o uf í tBuH w pf c k & &S d a vonf / xd k p Of u
*syefudk awmfvSefwdkufcdkufMuw,fqdkwm rSefygw,f/ 'gayrJh 'DvdkrSefonfhwdkifatmif &efukefNrdKU0,ftvGefMoZmwduúr &Sdaom uifaywdkif tBuD;qHk;AdkvfcsKyfBuD;rSm rmZltdkum
'DtrIuawmh tMuGi;f rJv h rd w
f t
hJ rI? qifwt hJ rIbJ jzpfw,f/ 'DawmhusKyfuvJ ½d;k ½d;k om;om;eJUbJ qdkoljzpf\/ olonfa&Tjym;ESifh Mu,fwpfyGifhjzpf\/ olpD;avaomum;rSm 7-a,mufpD;
'g[mrrSefbl;? r,HkMunf&if Adkvfrª;MuD;vufsm eJU olUvufaxmufudk ar;Edkifw,fvdkY a'gh u m;jzpf N yD ; tvH a &mif r S m t0gjzpf \ / ol \ 0goemrS m naewd k i f ; vd k v d k
Adkvfrª;MuD;zluD udkjyefajymw,f/ 'gayr,fh *syefawGu tvdrfrmoHk;jyD; Adkvfrª;MuD;vufsm A[ef;(,cktdk&d,ifhuvyf)uefawmfBuD; em;wGif ig;rQm;csdwfESifh vdyfrsm;udkrQm;avh&Sdonf/
22 23
þ*syefAv
kd cf sKyfBuD; rmZltu
kd monf*syefjynfüZeD;wpfa,muf&adS vonf/ ]]qd k v d k w muawmh ud k , f h r S m om;a,musf m ;av;zG m ;wJ h t cgrS m
ZeD;ti,frSm tvGefacsmí oltvGefcspfjrwfEdk;jcif;udk cH&oljzpfonf/ xdkZeD;i,fxHrS aorJhvl&JUtoufvTwf ay;&if udk,fhom;a,musfm;av; [mvJ tbdk;wefwJha,musfm;aumif;
*syefjynfwGif om;a,musfm;av;wpfa,mufzGm;jrifaMumif; olYxHodkY pmwpfapmifvm\/ wpfa,muf jzpfvmEdkif wJhoabmaygh..? ckajymvdkwmu wpfjcm;awmhr[kwfbl;..?
onfowif;aumif;udk odNyD;jzpfaeaom *syefuifaywdkifAdkvfcsKyfBuD;onf tvGef0rf;omNyD; rEÅav;uifaywdkiftzGJUu zrf;xm;wJh uRefawmhfrdwfaqG AdkvfAwifudpöbJ? AdkvfAwif[m
yDwdaomreójzpfaecsdefjzpfavonf/ þtaMumif;udk ocifjruaumif;pGmodESifhxm;NyD; vl½dk;vlat;wpfa,muf jzpfaMumif;udk uRefawmfaumif;aumif;BuD;odygw,f/ olYrSm
jzpfavonf/ bmtjypfrSr&Sdygbl;/ wu,fvdkY olYrSmomtjypf&Sd½dk;rSef&if uRefawmf[mb,fvdkvkyfNyD;
AdkvfcsKyfBuD;udkvmajym0HhyghrvJ}}
]]cifAsm;ajymwmtrSefyJaemf}}
]][kwfygw,f...r,Hk&ifAdkvfAwiftaMumif;udkAdkvfcsKyfBuD; udk,fwdkifpHkprf;Munfhyg}}
uifaywdkifAdkvfcsKyfBuD;rmZltdkumonf xdkif&mrSxí rEÅ a v;Nrd K U
uif a ywd k i f &S d r m'g xHodkY 0g,mvufjzifh AdkvfAwifudktjrefqHk;vTwf&eftaMumif;Mum;
vdkufyg\/ aemufwpfaeY wGif AdkvfAwifonf &efukefNrdKUodkYa&mufvmawmhonf/
uHaumif;axmufrçaomAdkvfAwifonf ocifjr\aus;Zl;aMumifh
toufESifhcE©m tdk;pm;ruGJyJ 44-&ufom tcsKyfcH tn§if;cH&NyD; vGwfajrmufvmcJhygonf/
onfhaemufwGif AdkvfAwifonf Armwyfrawmfü olY&Sd&if;pGJtvkyfwm0efudk qufvuf
xrf ; aqmif a e\/ Ad k v f A wif v G w f v maMumif ; ud k Ad k v f a tmif q ef ; tp&S d a om
Armhwyfrawmfacgif;aqmifrsm;u odí rsm;pGmyif0rf;omaeMuonf/
("gwf y H k r sm;\ vuf 0 J t pG e f r S m ocif j rES i f h A d k v f c sKyf a tmif q ef ; jzpf o nf )

xdkYaMumifh wpfaeYaomtcg ocifjronf ocifEk(0efBuD;csKyfOD;Ek)?


ocif oef;xGef;(Armjynf uGefjrLepfygwDacgif;aqmif)wdYk EiS t hf wl uifaywdik f Adv k cf sKyfBuD;
rmZl t d k u m\td r f o d k Y oG m ;a&muf M uavonf / a&muf v Qif a &muf c sif ; ocif j ru
0rf;omMunfEl;aom[efjzifh-
]]AdkvfcsKyfBuD; cifAsm;owif;udk usKyfwdkYMum;&wm 0rf;omygw,f/
'gaMumifh usKyfwdkYudk xrif;auR;&r,faemf}}
trSwfrxifajymvdkufaom ocifjr\pum;qef;aMumifh rmZltdkumonf
tHhMooGm;\/ NyD;aemufrS owd&í
]]bmrsm;0rf;omp&m Mum;xm;vdkYvJ}}
]]wpf j cm;awmh r [k w f y gbl ; av? *syef j ynf r S m &S d w J h Z eD ; i,f [ m
om;a,musfm;av; wpfa,mufzGm;jrifw,fr[kwfvm;}}
AdkvfcsKyfBuD;rmZltdkumonf yg;pyfta[mif;om;ESifhjzpfoGm;um ]]aMomf
.. [k w f w ,f [k w f w ,f } }[l í jyef a jymvd k u f a vonf / þpum;wpf c G e f ; aMumif h y if tvnfwGif&yfaeolrSm AdkvfAwif jzpfonf
rmZl t d k u m\rsuf E S m onf od o d o momBuD ; Munf v if oG m ;avonf /
vlwpfa,mufpdwf&Tifvef;aecsdefwGif udk,f\ajympum;onf atmifjrifonf [laom
oabmw&m;udk ocifjru aumif;aumif;BuD;odxm;ESifh\/ xdkYaMumifhyif pdwf&Tifvef; +++++++++++
jrL;xl;aeaom rmZltdkumtm; ocifjruqufíajymavonf/ þaumufEIwfcsuf 2-ckt& tmZmenfacgif;aqmifMuD; 2-OD;jzpfwJh
]]uRefawmfwdkYArmrSm xHk;pH&Sdw,f? udk,fhrSmom;a,musfm;av;arG;&if AdkvfcsKyfatmifqef;eJYocifjrwdkY[m vkyfaz:udkifzufrsm;jzpfMuwJh ocifEk? ocifoef;xGef;
wwfEdkiforQ olwpfyg;&JUtoufudk ab;rJhvTwf&w,f...}} wkYt
d ygt0if bD'aD t &Jabmfrsm;eJYtwl rdrw d Ykd tzGYJ 0if Adv
k Af wifukd *syefvufrS vGwaf jrmufa&;
]]b,fvdkrsm;vJ}} enf;aygif;pHkeJYMudK;yrf;cJhMuyHkrsm;udk odEdkifMuygjyD/
24 25
'ghtjyif OD;pyfpka&;om;xkwfa0cJhwJh ]]OD;pyfpk&JUxl;wJhpyfpk 'kwd,wGJ}} tmZmenfacgif;aqmifMuDrsm;ESifhapmfbGm;pyfpk
pmtk y f ? ]]OD ; AaqG *syef v uf r S v G w f a jrmuf v myH k } }}aqmif ; yg;rS m vnf ; t"d y wd
a'guf w mAarmf ? Ad k v f & ef E d k i f ? xd k p Of u Ed k i f i H j cm;a&;0ef M uD ; ocif E k ? w½k y f t rsd K ;om; Burma Digest (17-7-2006)
jAef [ wf a bG t oif ; MuD ; &J U Ouú | yD a uacsmif ; ? vef a xmif a [mf w ,f y d k i f & S i f O D ; pyf p k ?
trnf r az:xk w f w J h A rm0ef M uD ; wOD ; wkYdeJUtwl xdkpOfu 'k w d , 0ef M uD ; csKyf j zpf w J h ESppf Ofrsm;aomtm;jzifh tmZmenfaeYywf0ef;usi&f ufawGrmS jrefrmEdik if o H m;awG
tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; ocif j r uyg xd k p Of u aubd k w d k i f c sKyf O D ; AaqG udk,fpDudk,fiS udk,fenf;udk,f[efeJY tmZmenfaeYtxdrf;trSwfyGJawG jynfwGif;jynfy
awmfveS af &;aeYtrSD *syefvufrv S w G af jrmufEikd af &; enf;trsKd ;rsKd ;jzifMh udK;yrf;cJyh rkH sm;yg&Syd gw,f/ a&muf & mt&yf a wG r S m usif ; yMu? tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; awG t Mumif ;
uRefawmfzwfrSwfavhvmrdorQxJrSm tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; a[majymrSwfom;em;axmifaqG;aEG;MujyD; tmZmenfacgif;aqmifMuD;awG&JY*kPfaus;Zl;udk
wOD ; jzpf w J h rd k i f ; yG e f a pmf b G m ;MuD ; p0f p H x G e f ; tygt0if apmf b G m ;MuD ; 6-a,muf udk owdw&az:xkwfavh&SdMuygw,f/ tdE´d,EdkifiH tifzg;jrdKUa&mufaewm wESpf&SdjyDjzpfwJh
*syefvufrS u,fwifcJh&mrSmvnf; tmZmenfacgif;aqmifMuD;awGjzpfwJh AdkvfcsKyfatmifqef;eJY EdkifiHa&;tusOf;om;a[mif; uRefawmfpyfpkav;uawmh awGYorQpmtkyfpmwrf;awGrSm
ocifjrwdkYtjyif tmZmenfacgif;aqmifMuD;aemufwOD;jzpfwJh OD;b0if; vJyg0ifcJh tmZmenfacgif;aqmifMuD;awGeJYywfouforQ pmawG&SmazGzwf&Iaeygw,f/ wwfEdkiforQ
ygw,f/ rdkif;yGefapmfbGm;MuD;wdkYudk u,fwifEdkifa&; vefaxmifOD;pyfpk pDpOfwJh tdk&D&ifhuvyf tifwmeuf 0bfqu kd pf af wGrmS pmawG"gwfyakH wG&mS azGjyD;zwf&YI avhvmodr;f qnf; rSww f rf;wif
rdwfpHkpm;azsmfajzyGJMuD;eJU vefaxmifa[mfw,fnpmpm;yGJMuD;awGudk *syefuifaywdkif aerdygw,f/
csKyf *sife&,frwfpltdkumeJYtzGJYwufa&mufvma&;t"duqufo, G zf w d Mf um;ay;cJo h al wG[m tJh'DrSmtmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; eJYywfouforQ
tJh'Dtcsdefu jynf x J a &;0ef M uD ; jzpf a ewJ h OD ; b0if ; eJ Y 'k 0 ef M uD ; csKyf o cif j rrwdkYygbJ/ awGrsm;pGmawGY&jyD; usef tmZmenfacgif;aqmifMuD;awG&JYrSwfwrf;awGrsm;rsm;rawGYrdyg/
tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; wOD ; jzpf w J h OD ; b0if ; [m txuf u Ad k v f A wif e J Y '‘gaMumifh uRefawmfpyfpak v; od&rdS w S o f m;xm;wmawGxu J tmZmenfacgif;aqmifMuD;wOD;
OD;AaqGwdkUvGwfajrmufa&;awGrSmvJ jynfxJa&;0efMuD;taeeJY wdkuf½dkufywfoufulnDcJholyg/ jzpfwJhocifjrrtaMumif;]]AdkvfcsKyfatmifqef;\ZGJvHkYvESifhocifjr\jzwfxdk;OmPf}}}aqmif;yg;rSm
*syeftzrf;cHapmfbGm;MuD; 6-OD; aqmif;yg;wGiftus,fa&;xm;ygonf/) a&;om;jyD;jzpfygw,f/ tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; OD ; b0if ; \ *syefacwf'ku©a&muf
(*syef
aeolrsm;udjk ynfxaJ &;0efMuD;taejzifu h n kH csKd Yvnf;yg&Syd gw,ftmZmenf
l cD yhJ t tmZmenfacgif;aqmifMuD;
tJ'h v
D kd wOD;csi;f wa,mufcsi;f omru jrefrmwrsKd ;om;vH;k &JU toufcE¨m
aemufwOD;jzpfwJh rdkif;yGefapmfbGm;MuD;p0fpHxGef;(Sao SanHtun) taMumif; tckwifjy
td k ; td r f p nf ; pd r f e J U vH k ; 0vG w f a jrmuf a &;twG u f u d k y g ZG J v H k U v OmPf y nmawG o H k ; jyD ; yg&ap/
u,fwifcJhMuwJhtmZmenfacgif;aqmifMuD; awGjzpfwJh AdkvfcsKyfatmifqef;? ocifjr eJY uRef a wmf p yf p k a v;&J Y t az vef a xmif O D ; pyf p k a&;om;xk w f a 0cJ h w J h
OD ; b0if ; wd k U [m w½k y f t rsd K ;om;vef a xmif O D ; pyf p k e J Y t wl wuú o d k v f & d y f o mvrf ; OD ; pyf p k \ xl ; wJ h p yf p k yxrwG J ? '‘k w d , wG J eJY 75ES p f t Mum; 49ES p f t jrif A rmjynf
t*FvdyfolvQdKvkyfrIrSm tzrf;cH&wJh tdE´d,vlrsdK; 30-40 udkvnf *syefvufaowGif;u pmtkyfrsm;udk t"duudk;um;jyD;a&;om;wmyg/ zwf½IavhvmMunfMuyg/
u,fwifEdkifvdkufMuw,fqdkwm ]]*syefacwf0,f}}}aqmif;yg;rSmawGY&ygao;w,f/ +++++++++++++
'gayrJh rdrt
d oufxuf wyg;olwYkd&UJ toufcE¨m tjzmjzmawGukd ydrk w kd efb;kd vG e f a vNyD ; aom 1943-ck E S p f ? puf w if b mv 26-&uf a eY?
xm;av;pm; u,fwifavh&SdMuwJhtmZmenfacgif;aqmifMuD;awGudk,fwdkifrSmawmh------/ *syefuifaywdkifcsKyf rwfqltdkum wynfhwpfOD;? az:rdkqmpum;jyefwpfOD; olwdkYESpfOD;[m
þaqmif ; yg;jzifh 1947-ck E S p f Zl v d k i f v 19-&uf aeUwG i f uREf k f y f \ a[mf w ,f r S m aeY w d k i f ; 0if x G u f o G m ;vmNyD ; awmh pm;aomuf a eMuygw,f /
touf a y;vª o G m ;cJ h M uaom tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; rsm;ES i f h a cwf t quf q uf uREf k y f [ mvnf ; ol w d k Y E S p f O D ; ud k txl ; *½k p d k u f í {nf h c H a uR;arG ; ygonf / uREf k y f [ m
vGwfvyfa&;? jidrf;csrf;a&;? 'Drdkua&pDESifh vlYtcGifhta&;? vIyf&Sm;MudK;yrf;cJhMuol? ar;ygrsm;pum;&qdkonfh armifaygufusdKif; xHk;vdkoHk;onfhtwGufaMumifh uREfkyfudk
vI y f & S m ;Mud K ;yrf ; aeMuol ? tmZmenf t aygif ; tm; uRef a wmf v ef a xmif p yf p k a v;rS olwYkdEpS Of ;D uajymjyygonf/ &Srf;jynfawmifBuD;u ppfAdkvfcsKyf tD;pDblvm [m reufjzefum
av;pm;pGm OD;nTwf *kPfjyKtyfygownf;/ / apmf b G m ;BuD ; 6-OD ; &ef u k e f o d k Y a c:vmrnf / 'D a pmf b G m ; 6-OD ; ud k *syef u if a ywd k i f
udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/ rouF m p&mtcsuf w pf c k c k a wmh & S d v d r h f r ,f v d k Y xif w ,f q d k w mud k ajymoG m ;w,f /
ol w d k Y a jymoG m ;NyD ; awmh ? uREf k y f [ m pd w f x J r S m yl r d w ,f / 'D * syef u if a ywd k i f awG [ m
vlBuD;vlaumif;rSef;rod t&rf;uma&mvkyfwwfw,f/ 'DapmfbGm; 6-OD;udk *syefuifaywdkifu
t&rf;uma&mapmfum;rSm pdk;&drfrdonfhtwGuf uREfkyf[m trsdK;rsdK;vdkufvH pHkprf;w,f/
26 27
olwdkYwpfawG[m pufwifbmv 27-&ufaeYusawmh urf;em;vrf; px&if;a[mfw,frSm at;at;csrf;csrf;ESifhtkyfcsKyfzdkY&m &Srf;apmfbGm;rsm;ESifh wdkifyifaqG;aEG;í aygif;oif;qufqHyg/
vmNyD;wnf;cdkaeMuygonf/ 'Dvdk&Srf;trsdK;om;awG &Srf;apmfbGm; awGudkMunfndKwm[m bmESifhwlovJqdkawmh
*syeftzrf;cH&onfhapmfbGm;6-OD;rSm *syeftrsdK;om;[m *syefbk&ifudkMunfndKwmeJY twlwljzpfygw,f}}vdkY ajymvdkufw,f/
1/ &S r f ; trsd K ;om;acgif ; aqmif B uD ; rd k i f ; yG e f a pmf b G m ;p0f p rf x G e f ; / ¤if;[m aemufNyD;*syeftrsdK;om;rsm;[m tjcm;vlrsdK;rsm;xuf vufnd§K;xdk;tjypfajym&if rauseyf
1947-ckESpf? azaz:0g&Dv 12-&ufaeYjyKvkyfonfh yifvHknDvmcHudk tm;BudK;rmefwuf rcH E d k i f í 0d k i f ; 0ef ; NyD ; wd k u f M uovd k &S r f ; vl r sd K ;rsm;[mvnf ; tvm;wl 0 d k i f ; 0ef ; NyD ;
aqmif&GufcJholjzpfonf/ 1947-ckESpf? Zlvdkifv 19-&ufrSm AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhtwl tm;vH k ; utjyKwf w d k u f M urS m ygyJ v d k Y ajymqd k N yD ; ? uREk f y f u uif a ywd k i f A d k v f c sKyf
usqHk;aomapmfbGm;BuD;jzpfygonf/ *sife&,frwfpltdkummxHus&if aumif;aumif;rGefrGef ajyajyjypfjypfjzpfzdkYudk ajymqdkay;ygvdkY
2/ oxHkapmfbGm; p0fcGefMunf? olvnf; yifvHknDvmcHwGif tm;BudK;rmefwuf awmif;yefygw,f? oluvnf;aumif;ygNyDvdkY uwday;ygonf/
tpDtpOfay;oljzpfygonf/ olvnf; 96-yg;a&m*ga0'emESifh uG,fvGeftedpaö &mufoGm;ygNyD/ 1943-ckESpf?pufwifbmv 29-&ufaeY n 7-em&Dtcsderf mS uefawmfrdwf
3/ ,ckvuf&Sd vlrsdK;pkvTwfawmf em,uBuD; anmifa&TapmfbGm; p0fa&Todkuf/ tdk&D,ifhuvyfü uREkfyf[m xrif;pm;yGJBuD;wpfckusif;yygonf/ awmifBuD;rSppfAdkvfBuD;
4/ ,ckvuf&Sd &Srf;jynfe,fOuú|? jynfxJa&;0efBuD; odEéDapmfbGm; p0f[Hkz/ tDpDblvm? uifaywdkifcsKyf *sife&,f rwfqltdkum? Adkvfatmifqef;? ocifjr? OD;b0if;?
5/ rdk;eJapmfbGm; p0fyd? &Srf;jynfe,f jynfxJa&;0efBuD;a[mif;/ aysmf b G , f O D ; jr? O D ; v S a z ? j A e f [ y f a b G t o i f ; B u D ; O u | y D a u a c s m i f ; ?
6/ orcef ; apmf b G m ; p0f x G e f ; at;? vl 0 if r I B uD ; Muyf a &;0ef B uD ; a[mif ;wdkY aumf r wD v l B uD ; rsm;?pum;jyef vl v lB uD ; rsm;ES i f h w uG v l B uD ; vl a umif ; rsm;
rsm;pHknDpGmwuf
jzpfygonf/ a&mufMuonfESifhwNydKifeuf jrefrmhZmwfobif0efbk&m;'umBuD; 0PÖausmfxifOD;bdk;pdef
\ Zmwf o bif t zG J U BuD ; \wcJ e uf w l & d , mtoH o nf N id r f h a nmif ; om,mpG m ay:xG u f
vmavawmhonf/ emrnfausmfemrnfBuD;vl x k t oJ p G J aumvd y f p d e f xGufvmonf/
aumvd y f p d e f \ tuES i f h t vS o nf *syef u if a ywd k i f t&m&S d B uD ; i,f w d k Y tm;
yxrOD;pGmpdwf0ifpm;aponf/ xdkYaemuf *syeft&m&Sdrsm; rarQmfvifhaom OD;bdk;pdef\orD;
touf 14-ESpf&Sd jrifhjrifhpdef onf *syeftuudk pepfwusujy&HkrQru *syefwpfjynfvHk;
*syeftrsKd;om;tm;vH;k tBudKufq;kH jzpfonfh em*gqm*D-armaem*wm&DESifh Asmuk&aemtlw
oDcsif;ESpfyk'fudk oDqdkujy&m*syeft&m&Sdrsm;ESifhy&dwfowfBuD;\wcJeufMobmoH[m[def;
oGm;avawmhonf/ em*gqm*DNrdKUawmftaMumif;ESijhf rif;vSn;f uav;jzift h rsK;d orD;ucspo f u
l kd
vGrf;w aom aw;oDcsif;jzpfonf/

rdkif;yGefapmfbGm;p0fprfxGef; anmifa&TapmfbGm; p0fa&Todkuf

[dkpOftcsdefu px&if;a[mfw,frSm txufygapmfbGm; 6-OD;udk uREfkyf[m


oGm;awGU ygw,f/ 'DapmfbGm; 6-OD;[m tukefvHk;rsufESmraumif;Muyg/ uREfkyf[m
xrif;ac:auR;rnf [k ajymaomtcg olwdkY[mvufumjyí ]]aeygap udpör&Sdygbl;}}qdkNyD;
olwdkY[m rsufESm ysufaeMuygonf/ uREfkyf[m 'DtcsdeftcgrSm apmfbGm;rsm;eJYtwl
awmif B uD ; uygvmonf h *syef p pf A d k v f B uD ; tD p D b l v mxH u d k uREf k y f [ m
cspfcif&if;ESD;wJholESifhtwlwloGm;NyD;awmh pHkprf; ar;jref;ygonf/
]]'D a pmf b G m ; 6-OD ; [m uREf k y f \ rd w f a qG a [mif ; awG j zpf y gonf ?
pdwfoabmxm;vnf; tifrwef½dk;om;ygw,f? t*FvdyfESifheD;pyfwmuawmh [dkwkef;u
t*Fvdyftkyfpdk;wmudk? 'DapmfbGm; 6-OD;tay:txifrvGJygESifh? ,ck&Srf;jynfe,frSm AdkvfBuD;[m
0 PÖausmfxifOD;bdk;pdefESifhaumvdyfpdef *syefuacsonft0wftpm;ESifhjrifhjrifhpdef
28 29
xdkapmfbGm;onf rnfolrnf0g jzpfygovJ? ponfjzifh taotcsmMunfhaeMupOf twefMumrS
apmfbmG ;pyfprk eS ;f odMuojzifh *syefa&mjrefrmyg 0dik ;f 0ef;Mobmay;EIwq
f ufMuNyD;? 'Dtcsderf pS í
uREfkyfOD;pyfpkonf apmfbGm;pyfpk tjzpfodkY a&muf&Sdvmygawmhonf/ apmfbGm;pyfpk\
ajymjyazsmif;zsrdwfqufay;rIawGaMumifh w½kyftrsdK;om;rsm;ESifh &Srf;trsdK;om;rsm;wdkYonf
*syefwYkd\NidKjiifjcif;&efab;rS uif;vGw&f ukeo f nf/ þwGiaf pmfbmG ;pyfpk jzpf&yfjzpfyakH ywnf;/

apmf b G m ;MuD ; rsm;\axmuf c H p mES i f h apmf b G m ;pyf p k ? aumf v d y f p d e f ? jrif h j rif h p d e f


'Dtcsed w f iG f uREyfk Of ;D pyfp[
k m tcsuaf umif;,lum *syefuifaywdik Bf uD;tm;
pum;pygawmhonf/ OD;cifarmifjzL? p0fa&Todkuf? OD;pyfpk p0fa&TodkuforD;p0fpE´m? rusifjrdKif? p0fa&Todkuf?
]b,feJYvJ rmpwm oabmusyg&JUvm;} vdkYar;vdkufonfYtcgrSm (t"dywdtdrfawmfwGif) aysmfbG,fOD;jr? r[ma'0Dp0f[ifcrf;? OD;pyfpk? OD;xGef;wif
*syef u if a ywd k i f B uD ; [mtvG e f o abmusaMumif ; tm;&yg;&ajymjyaepOf uREf k y f u
]'g[mjref r mtrsKd ; orD ; uav; wpf a ,muf j zpf y gonf / *syef v d k 0 wf v d k u f a wmh
*syefESifhwpfyHkpHwnf; jzpfaeygNyD? odkYjzifh *syefESifh jrefrm? &Srf;? w½kwfrsm;onfvnf; +++++++++++++
tm&Swdkif;om;csif; taoG;wlta&mifwlawG jzpfMuygw,f/} txufygtwdkif; tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; rd k i f ; yG e f a pmf b G m ;MuD ;
'D w G i f uif a ywd k i f B uD ; [m oabmayguf o G m ; ygawmh o nf / p0f p H x G e f ;tygt0if apmfbGm;MuD; 6-a,muftm; u,fwifEdkifa&; OD;pyfpkudkaemufuG,frS
MobmoHrsm;csD;usL;oHwdkYjzifh xrif;pm;yGJBuD;onf 1943-ckESpf pufwifbmv 29 tultnDESifhtm;ay;wdkufwGef; tMuHOmPfay;olrsm;xJrSm t"duyk*¾dKvfrsm;uawmh
&ufaeYnwGif xajrmufatmifjrifpGm NyD;pD;oGm;NyD;aemuf uREkfyfonf tcGifhaumif;,lum tmZmenfacgif;aqmifMuD;awGjzpfMuwJh ppf0efMuD;AdkvfcsKyfatmifqef;?
]rmpwm tm&Swdkif;om;csif; wlojzifh trsKd;wlvlcsif;udkrcGJjcm;ygESifh? ,ck rmpwmwdkY '‘kwd,0efMuD;csKyfocifjr eJY jynfxJa&;0efMuD;OD;b0if; wdkYbJjzpfygw,f/ ‘'Dtcsufudk
ac:,lxm;aom &Srf;apmfbGm;BuD; 6-OD;wdkYrSm &efukefudk a&muf&Sdaeygonf/ olwdkYonf 1957ckESpf Mo*kwfv 5-&ufaeYxkwf t*Fvdyf ae;&Sif;owif;pm pmrSmygwJh SAWBWA
*syefudkawmfvSef&Jolr[kwfyg/ t*FvdyfESifhaygif;oif;w,fqkdwmuawmh [dktcsdefawGwkef;u SATSU'S DIPLOMACY 14 YEARS AGO RECALLED; CHOICE FOOD, WINE &
toifhtwifhqufqHwmyg/ ,ckcifAsm;wdkYa&mufvmjyD; tkyfpdk;jyefawmhvJav;pm;&rSmbJ} DANCING GIRLS SOOTHED MATSUOKA'S SAVAGE BREAST
[kajymjy&m *syefuifaywdkifBuD;onf auseyfrI&&SdoGm;avawmhonf/ (apmf
apmfbGm;pyfpk\vGefcJhaom 14-ESpf oHwrefa&;aqmif&GufrIjyefvnfaz:xkwfcsuf/
1943-ckESpf pufwifbm 30-&ufaeU nydkif;wGifapmfbGm;BuD;rsm; pd w f M ud K uf t pm;tpm? 0d k i f t &uf ? uacsonf r d e f ; uav;rsm;jzif h rwf q l t d k u m&J Y
tygt0if npmxrif;pm;yGJBuD;wpfckudk qif,ifusif;ycGifh&cJhjyefonf/twdwfedrdwft& 6- &uf p uf a omES v H k ; om;ud k a csmh j rL;jcif ; /) acgif;pOfyg owif;az:jycsuft&od&wmyg/
*Pef ; onf t wd w f r aumif ; 9-*Pef ; jzpf a tmif ,ck v uf & S d apmf b G m ;BuD ; rdkif;yGefapmfbGm;MuD;wdkYudk u,fwifEdkifa&; vefaxmifOD;pyfpk pDpOfwJh td k & D & if h u vyf
ajcmuf a ,muf t jyif aemuf x yf o H k ; a,muf x yf j znf h & ef o abmwl y gaomf v nf ; rdwfpHkpm;azsmfajzyGJMuD;eJU vefaxmifa[mfw,fnpmpm;yGJMuD;awGudk *syefuifaywdkifcsKyf
apmfbGm;t0wftpm;ESifh *syefa&SUrSm jy0Hholr&Sdojzifh uREkfyfOD;pyfpk wa,mufwnf;yif *sife&,f rwfpltdkumeJYtzGJYwufa&muf vma&; t"duqufoG,fzdwfMum;ay;cJholawG[m
apmfbGm;t0wftpm;0wf&efoabmwljyD;? rdkif;yGefapmfbGm;BuD;u uREfkyfOD;pyfpktm; tJh'Dtcsdefu jynfxJa&;0efMuD;jzpfaewJh OD;b0if;eJY'k0efMuD;csKyfocifjrrwdkYygbJ/
apmfbGm;acgif;aygif;ESifh t0wftpm;rsm;udk 0wfqifay;onf/ tmZmenfacgif;aqmifMuD; rdik ;f yGeaf pmfbmG ;MuD;p0fpx H eG ;f OD;aqmif csD;jrSiw hf hJ
od k Y jzif h n pmxrif ;pm;yG J BuD ;tcsd e f u d k a&muf & S d N yD q d k r S j zif h apmf b G m ;0wf p H k e J Y apmf b G m ;bG J Y aMumif h apmf b G m ;pyf p k j zpf v m&wJ h OD ; pyf p k [ m
*syeft&m&SBd uD;rsm;? jrefrmacgif;aqmifBuD;rsm;? tpkt H nDa&SUwGif apmfbmG ;BuD; 6-OD; tpDpOfvu kd f zqyvtuG J t jyJ u mv mvrSmawmh OD ; pyf p k a c:apmf b G m ;pyf p k ac: bd e yf p yf p k trnfeJY
0ifvmMuonf/ ¤if;wdkYaemufrS uREfkyfOD;pyfpk[mvnf; apmfbGm;t0wftpm;ESifhygvmonf/ owif;pmrsm;&JYaz:jyjcif;udk cHcJh&ygw,f/ 28-5-1958 [H o m0wD o wif ; pm rSm
y&d w f o wf B uD ; uvnf ; apmf b G m ; 6-a,muf q d k N yD ; b,f u wpf a ,muf y d k v movJ ? rd w f a qG a [mif ; awG j zpf w J h vG w f v yf a &;Mud K ;yrf ; rI u mv twl w uG y l ; aygif ;
aqmif&GufcJhbl;olawGjzpfwJh OD ; Ek e J Y o cif w if ( Ek w if ) ?OD ; AaqG e J Y O D ; ausmf j id r f ; (aqG j id r f ; )
30 31
wd k Y ud k O D ; wnf x m;jyD ; Ad k v f r S L ;atmif ? orwMuD ; p0f a &T o d k u f ? Ad k v f r if ; acgif ? 0dkif;0ef;csD;usL;Mujyefygw,f/ tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; wOD ; jzpf w J h ref ; bcd k i feJYvJ
OD;xGef;atmif(&efukefc&dkifzqyv)? Adkvfcifarmifav;? tvkyform;0efMuD;OD;wifnGefY? oduRrf;bl;ol apmfbGm;pyfpk[m aemufydkif;rSmorwMuD;ref;0if;armifwdkY&JU]]jidrf;csrf;a&;
&cd k i f t rsd K ;om;acgif ; aqmif O D ; ausmf r if ; wd k Y tygt0if oef Y &S i f ; +wnf j rJ 2- u&if}}}vkyfief;rSm u&ifEk? u&ifAaqGwdkYeJYtwlulnDcJhygw,f/
z G J Y v k H ; e J Y a c g i f ; a q m i f t m ; v H k ;;ud k a rwå m &yf c H v d k u f w myg/ ]]OD;pyfpkac:
apmfbGm;pyfpkuarwåm&yfcHvdkufjyD? wynfhvufom;udk pdwfvdkufrmefyg rrSm;ap&ef
q H k ; r a y ; y g w J h } } acgif ; pOf p mvH k ; rnf ; eJ Y "gwf y H k 3-yH k t ygt0if [H o m0wD
owif ; pmrsuf E S m jynf h a z:jyay;wmcH c J h & ygw,f / zwf r S w f M um;od & ol t m;vH k ; uvJ
w&kyv f rl sKd ;jynfaxmifpo k m; apmfbmG ;pyfpk &JYarwåm&yfccH suu f t kd m;&auseyfvufccH MhJ uygw,f/
t"du uawmh tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; eJ Y
ArmhawmfvSefa&;wyfrawmfu *kPfjyKuif;yGef;wyfay;cJhwJh ]]bdeyfpyfpk}} ? tmZmenf
acgif ; aqmif M uD ; awG j zpf w J h ocif j r? OD ; b0if ; ? rd k i f ; yG e f a pmf b G m ;MuD ; p0f p H x G e f ;
wdkYcsD;jr§ifhcHhwJh]]apmfbGm;pyfpk}} *kPfyk'frsm;aMumifhbJjzpfygw,f/
tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; awG a jrawmif a jr§ m uf a y;wmcH c J h & wJ h tdE´d,wyfrawmfacgif;aqmifMuD; emwmcsD qlbwfpfcsef'&mbdkYpf
apmf b G m ;pyf p k [ m acgif ; aqmif M uD ; awG r suf u G , f û yoG m ;wJ h aemuf y d k i f ; rS m vJ
AdkvfcsKyfatmifqef;&JYZeD;tara':cifMunf? yifvHka':Ek&ifwdkYeJU wyfaygif;pHk trsdK;orD;
csD ; jr§ i f h a &;tzG J Y rSm yg0ifOD;aqmifulnDcJhjyD;? jref r mh * k P f a qmif uk v or*¾ t axG a xG
twGif;a&;rª;csKyf OD;oefY &mxl;&&SdwnfjrJa&;?usL;bm;ta&;tcif usL;bm;ta&;tcif;wdkYrSmvnf; q&morm;
rsm;eJYtwl zufaygif;pHku tm;ay;ulnDcJholyg/ 'DtcsufawGudk t*Fvdyfae&Sif;eJYEdkifiHopf
owif;pm pmawGrSm OD;avm½HkeJY apmfbGm;pyfpkudk,fwdkifa&;aqmif;yg;awGrSmawGYEdkifygw,f/

*syefacwfu vefaxmifa[mfw,f udk 2005-wGifþod


þodkYawGUjrifcJh&onf
tJh'Dacwf xdyfqHk;acgif;aqmifawGtygt0if jynfolw&yfvHk;[m
tmZmenfacgif;aqmifMuD;awGrqdkxm;eJY tmZmenfacgif;aqmifMuD;awGudk ulnDbl;
olawGudkyg av;pm;MunfndKwwfMuygw,f/ w½kyftrsdK;om; jynfMuD;aygufppfppf
apmfbGm;pyfpk&JY pyfpyfpkpk vkyfyHkawGudk wdkif;jynfu vufcHauseyfcJhwm[m tmZmenf
acgif ; aqmif M uD ; awG u d k ul n D b l ; vd k Y y gbJ / tck e0w? etz vl M uD ; rif ; awG u awmh
tmZmenfacgif;aqmifMuD;awGudk trsdK;rsdK; aus;Zl;uef;aeMuwmtm;vHk;todygbJ/
rdkif;yGefapmfbGm;MuD;\apmfbGm;0wfpHkESifhOD;pyfpk 'gaMumifh 2006ckESpf 59-ESpfajrmuf tmZmenfaeYtxdrf;trSwftjzpf
tmZmenfacgif;aqmifMuD;rsm;\*kPfaus;Zl;tjzmjzmudk trsm;odatmifaz:xkwf&if;
*syefacwfubJ cifrif&if;ESD;av;pm;MunfndKcJhbl;olrdwfaqGjzpfwJh rsufarSmufacwf 'Drdkua&pDeJYvlYtcGifhta&; tmZmenfacgif;aqmif
tdE´d,wyfrawmfacgif;aqmifMuD; emwmcsD qlbwfpfcsef'&mbdkYpf taMumif;udkawmh a':atmif q ef ; pk M unf ? tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; rsm;\rsd K ;quf tmZmenf
OD;pyfpkudk,fwdkif aqmif;yg; 7-yk'f a&;om;xkwfa0cJhbl;ygw,f/ w½kyf+tdE´d, y#dyu© acgif ; aqmif r sm;ES i f h wwd k i f ; wjynf v H k ; &S d tmZmenf t a[mif ; topf t aygif ; tm;
ajz&Sif;a&; a&;om;xkwfa0cJhwmrdkY 1914-15 uwnf;u w½kyfjynfu'ku©onftjzpf wwfpGrf;orQ ulnDMubdkY? udk,fpDudk,fiS tmZmenfjzpfa&; tm;us MudK;yrf;EdkifMubdkY
jrefrmjynfajy;vmcJhwJhjynfaxmifpkjrefrmEdkifiHom; apmfbGm;pyfpkudkjrefrmhom;aumif;tjzpf a&;om;wdkufwGef;vdkuf&ygownf;/ /
udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/
32 33
AdkvfcsKyfatmifqef;\pnf;½Hk;a&;pGrf;&n
&nff jyefvnfaz:xkwfwifjytyfygonf/
++++++++++
Burma Today (11-9-2006)
1944-ck E S p f t wG i f ; rS m Armh w yf r awmf r S w½k y f t rsd K ;om;
tmZmenf t rsd K ;om;acgif ; aqmif M uD ; Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; onf jAef[wfabGtoif;BuD;udk pmwpfapmiftaMumif;Mum;ay;ydkYvdkufw,f/ Armhwyfrawmfu
wdkif;&if;om;vlrsdK;rsm;tygt0if jrefrmjynfolvlxkMuD;w&yfvHk;? rdrdESifhwef;wlvkyfaz: ay;yd k Y taMumif ; Mum;vd k u f o nf h pmuawmh tjcm;r[k w f y g/ þtoif ; BuD ; xJ r S
udkifzufrsm;? rdrd\wynfhvufatmufi,fom;rsm; ESifh t*Fvdyf *syef w½kyf tdE´d, paom udk,fpm;vS,fwpfOD;[m OD ; 0d p m&vrf ; ppf 0 ef B uD ; ½H k ;rSmvma&mufNyD; Armh w yf r awmf
EdkifiHjcm;om;rsm;uyg ,HkMunftm;udk; wefbdk;xm;av;pm; todtrSwfûyjcif;cH&olwOD; a x m u f y H h a & ; & e f y H k a i G t wG u f wd k i f y if a qG ; aEG ; &ef j zpf w ,f vd k Y yg&S d y gw,f /
jzpfaMumif; tm;vH;k oabmwl od&MdS ujyD;jzpfonf/ þodYk acgif;aqmifaumif;tjzpf trsm;pk\ uREfkyfwdkYjAef[wfabGtoif;BuD;[mvnf; 'Dpma&mufonfhtcsdefrSm tpnf;ta0;udk
todtrSwfûyjcif;udkcH&onfrSm AdkvfcsKyfatmifqef;\ ½dk;om;ajzmifhrwfrI? &JpGrf;owåd? csuf c sif ; ac:vd k u f w ,f / tpnf ; ta0;wuf a &muf v monf h aumf r D w D v l B uD ; awG [ m
tcsd e f u d k u f v k y f a qmif E d k i f r I ? tvk y f u d k v uf a wG Y ususvk y f a qmif E d k i f r I r sm; tjyif Armhwyfrawmfudk udk,fpm;vS,fvTwfzdkYtaMumif;Mum;onfhtcg wpfa,mufudkwpfa,muf
pnf;½Hk;a&;pGrf;&nfaumif;rsm;aMumifhvnf;jzpfygonf/ rsufESmudkMunfhMuNyD;? ppf0efBuD;½Hk;udkoGm;zdkYowådr&Sdygbl;/ tukefvHk; tonf;aMumif
k cf sKyfatmifqef;\pnf;½H;k a&;pGr;f &nfaumif;rsm;twGuf ‘'dkUArmtpnf;
Adv Muygonf/
t½H k ; ? &J a bmf o H k ; usd y f ? bD t d k i f a t? bD ' D a t rS t p aeol & d e f v l x k t pnf ; ta0;MuD ; ? [dw k ek ;f u apmfbmG ; 6-OD;[m 6-*Pef;raumif;í aemufxyf 3-OD;jznfí h
uE´DpmcsKyf? a&Twd*Hktv,fypö,Hvlxktpnf;ta0;MuD; tv,f? zqyvjynfvHk;uRwf apmfbGm; 9-OD;vkyf&efudk oabmwlygaomfvnf; vkyfrnfholr&Sdovdk jzpfaejyefygw,f/
nDvmcHMuD;rsm;? atmifqef;tufwvDpmcsKyf ESifh yifvHknDvmcHwdkYtqHk; wdkif;odjynfod ( þtaMumif;tao;pdyfudk Burma Digest wGif tmZmenfacgif;aqmifMuD;rsm;ESifh
urÇmod oufaoxlcJhjyD;jzpfygonf/ apmfbGm;pyfpk aqmif;yg;ü pma&;ola&;om;jyD;jzpfygonf)/ [dkpOftcgu av,mOfysH[m
cPcPvmNyD ; AH k ; tm;BuD ; csygonf / AH k ; xd M uonf h v l ? puf a oewf r S e f w J h v l a wG u d k
jrLeDpyg,ftrIdufusHkK;um;[m vlaoaumifawGudk iydaumifawGvdkxyfwifNyD;,loGm;wmudk
vltrsm;awGUjrif&w,f/ trsm;tm;jzifh eHeufydkif; 9-em&D? 10-em&DavmufusvQif vlawG[m
udk,fhom;orD;? r,m;? aqGrsdK;? rdbwpfpktm;vHk;udkac:NyD; NrdKUtjyifawmaumif;onfhae&mrSm
oGm;NyD;awmh ykef;atmif;aeMuw,f/ 'Dvdk ppf0efBuD;½Hk;udkoGm;NyD;? aeYwdkif;tvkyfoGm;zdkY&m
b,f o l r S rvk y f & J ? roG m ;&J M uygbl ; / uREf k y f O D ; pyf p k [ m rd c if z cif v nf ; &S d w ,f ?
om;orD;r,m;vnf; &Sdw,f/ aqGrsdK;? nDtpfudkarmifESr oHa,mZOfawGvnf; &Sdygao;onf/
uREf k y f u ajymvd k u f w ,f ] w ½ k y f j r e f r m c s p f M u n f a & ; t w G u f
'D t pnf ; ta0;rS m oG m ;rnf h o l r&S d y gvQif ? uREf k y f u d k c ef Y y g/ uREf k y f o G m ;ygrnf } vdkY
uwd c H v d k u f o nf / 'D a wmh jAef [ wf a bG t oif ; BuD ; &J U pmtk y f x J r S m OD ; pyf p k u d k
ArmhwyfrawmfaxmufyHha&; aumfrDwDvlBuD;cefYvdkufNyDqdkwm udk a&;rSwfxm;vdkufw,f/
*syefacwfAdkvfcsKyfatmifqef;&Hk;xdkifcJhonfhppf0efMuD;&Hk; aemuf N yD ; uREf k y f u k d v nf ; pmwpf a pmif a &;ay;vd k u f w ,f / uREf k y f t m;
a&;ay;vdkufonfhpmudk,lNyD;awmh uREfkyf[m ppf0efBuD;½Hk;udkoGm;ygonf/
rdrdwdkY\w½kyftrsdK;om;rsm; *syefwdkY\ zrf;qD;owfjzwfESdyfpufjcif;rS [dkwkef;u ppf0efBuD;uwpfcef;? AdkvfaZ,suwpfcef; ½Hk;xdkifygonf/
umuG,fuif;vGwfEdkifa&; w½kyftrsdK;om;jAef[yfabGtoif;MuD;udk pwifwnfaxmifcJhol uREfkyf[m 'Dpmudk,lNyD; AdkvfaZ,stcef;udk yxroGm;ygonf/ [dkwkef;u AdkvfaZ,s&JU (P.A)
wOD ; jzpf a om w ½ k y f t r s d K ; o m ; M u D ; O D ; p y f p k t m; Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; \ u jzLjzL acsmacsm vSvS touf 20-avmufyJ&SdOD;rnf/ ,ck jrLeDpyg,frif;BuD;
pwifawGUqHkpnf;½Hk;cJhyHkrsm;rSmrl ,cktcg od&SdzwfrSwfrdol tvGefenf;yg;oGm;jyDjzpfojzifh Ad k v f r S L ;BuD ; xG e f ; pd e f E S i f h wl y gonf / 'D (P.A) [m uREf k y f \ pmud k , l N yD ; awmh
34 35
AdkvfaZ,sxHudkoGm;jyw,f/ AkdvfaZ,s[mvnf; pmudkMunfhNyD;olYtcef;xJudkac:w,f/ pG e f b l p k w d k Y taMumif ; vnf ; ajymjyw,f / ol u vnf ; acwf a [mif ; &mZ0if a wG u d k
'DpmudkMunfhNyD; olYpmtkyfxJrSm a&;rSwfxm;vdkufao;w,f/ aemufNyD; AdkvfaZ,su uREfkyfudk avhvmzl;w,f/ uREfkyfuvnf; w½kyfacwfa[mif;&mZ0ifpmayoifcJholwpfOD; jzpfcJhw,f/
ppf0efBuD;Adkvfatmifqef;xHudkac:oGm;w,f/ 'gaMumifh AdkvfcsKyfatmifqef;[m taMumif;rSeforQudk aumif;aumif;ajz&Sif;ay;EdkifwmyJ/
k ek ;f u ppf0efBu;D (P.A) uvnf; oem;urm;ESihf touf(20)avmufyJ
[dw (þa&;om;csuf t & Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ES i f h O D ; pyf p k w d k Y onf
&Sdygao;onf/ ,ckk A d k v f r if ; acgifESifhwlvSygonf/ uREf k y f E S i f h A k d v f a tmif q ef ; awG U a&m w½kyaf cwfa[mif;&mZ0ifavhvmolrsm;tjzpf wOD;ESiw hf OD;pwifav;pm;oGm;MuyH&k ygonf/)
oluvnf;uREfkyfudk enf;enf;rSwfrdw,f/ uREfkyf[m AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhpawGUonfhtcg ]]ppf 0 ef B uD ; xH u d k
1940-ck E S p f r S m Ad k v f a tmif q ef ; ES i f h A d k v f & ef a tmif[m [oF m wwrSm uREf k y f v mygw,f / uREf k y f [ m w½k y f t rsd K ;om; jAef [ wf a bG t oif ; BuD ; rS
w&m;oG m ;a[mw,f / ol w d k Y E S p f O D ; w&m;oG m ;a[mwmud k Ed k i f i H a &;eJ Y N id p G e f ; w,f q d k N yD ; ? ArmhwyfrawmfaxmufyHha&;aumfrDwD tjzpfvmygw,f}} /
[oFmwta&;ydkif[m zrf;zdkY qkaiG 5d-usyf xkwfxm;ygonf/ ¤if;aemuf &ef u k e f j rd K Y k cf sKyaf tmifqef;uajymygonf/ ]]OD;pyfpkudk ArmhwyfrawmfaxmufyHh
Adv
w½kyfwef; 19-vrf;rS OD;uRdpifESifh ,ckvrf;rawmf wdkifpD*spfum; 'kwd,Ouú|OD;ausmfcif a&;aumfrDwD vlBuD;tjzpfcefYwm tifrwefrS0rf;omygw,f? aus;Zl;vnf;wifygw,f}} /
olwdkYESpfOD;[m [d k u f v D o abF m om;rsm;
om;rsm;udk ajymqdkNyD;? [dkufvDoabFmom;rsm; n 6- Akdvfatmifqef;u xyfNyD;qufajymjyefw,f/ ]]Armh w yf r awmf u
em&D b d k i f p uk w f M unf h N yD ; ol w d k Y oabF m ud k j yef o G m ;aomtcg Ad k v f a tmif q ef ; ES i f h tpnf;ta0;zdwfpmvm&if b,fvdkyJ av,mOfysH vmAHk;vmcscs wufa&muf&r,f?
Adkvf&efatmifwdkYESpfOD;[m olwdkYESpfOD;ESifha&mNyD; [dkufvDoabFmay:udk orÁefESifhoGm;í aMumufpdwf[mvnf;enf;enf;av;rSrxm;&bl;}} vdkY uREfkyfudk ajymw,f/
wufa&mufoGm;Muw,f/ aemufNyD;[dkufvDoabFm[m yD e H ? pif u myl ? a[mif a umif uREfkyfuvnf;jyefajymvdkufw,f/ ]]a,mufsm;yDyD wm0ef,lNyD;onfh
od k Y a&muf o nf h t cg ol w d k Y ES p f O D ; ud k t*F v d y f t pd k ; &awG U rS m pd k ; onf h t wG u f aMumif h aemufrSm b,fvdkyJ cJ&mcufqpfjzpfjzpf &J&J0H0HESifh&ifqdkifNyD; (rsufpda&SUrSmawmifBuD;
ukefxm;onfhae&mwpfckrSm oabFmom;rsm;[m 0Sufxm;ygonf/ w½kyfjynf atrGdKifNrdKUUudk NydKusNyD; aemufuvnf; usm;BuD;vdu k vf mygap raMumufr&TUH ESihf rsuEf mS xm;wpfprd ysuyf gbl;)
a&mufawmh Adv k cf sKyfatmifqef;ESiAhf v kd &f efatmif olwYkdEpS Of ;D [m atrGKd ifNrdKUudk wufomG ;ygonf/ vd k Y ajymqd k v d k u f a wmh Ad k v f a tmif q ef ; u xyf N yD ; jyef a jymw,f / ]]a,musf m ;yD y D
atrGdKifNrdKUwpfzufurf; udk;vHpkrSm acwåaexdkifNyD;rS *syefjynfudkoGm;Muw,f/ wdkif;jynfwpfckvHk;\acgif;aqmif vkyfrnfqdkvQif wdkif;jynfrSmtqdk;qHk;wpfckawGU
vm&if udk,fua&SUuoGm;&r,f? taumif;qHk; wpfckawGUvmvQifvnf;
udk,fuaemufrSmae&w,f}}
Adkvfatmifqef;ajymxm;onfhpum;[m rSefaeNyD/tqdk;qHk;udk awGU
awmh a&S U uoG m ;onf h Ad k v f a tmif q ef ; [m taumif ; qH k ; ud k a wG U awmh v nf ;
Adkvfatmifqef;[m aemufcsef ae&pfcJhNyD/
uREf k y f [ m Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ajymonf h pum;ES p f c G e f ; ud k
uwd c H x m;rd o nf h t wG u f tqd k ; qH k ; ud k a wG U &if a&S U uaeNyD ; awmh acgif ; aqmif r ,f /
taumif;qHk;udkawGU&if uREfkyfu aemufuvdkufr,f/ 'grSvnf;acgif;aqmifaumif;yDor,f/
'gaMumif h uREf k y f r S m td r f y d k i f w pf v H k ; um;yd k i f w pf c k r &S d a o;ygbl ; / uREf k y f t ck
ocifvSjrdKif(Adkvf&efatmif)ESifhocifatmifqef; vrf;oGm;vrf;vm&wmvnf; bwf(pf)um; odkYr[kwf vrf;rawmfwdkifpD*spfum;ESifh
(OD;pyfpk\Zmwd&GmrSm atrGdKifjrdKUwzufurf; tjynfjynfqdkif&ma'o oGm;vmae&ygonf/ aiGvnf;tajrmuftjrm;r&Sdygbl;/ tvkyfvkyfzdkY enf;enf;yg;yg;ESifh
udk;vHpkem;rS uGdKifhacguf&Gmjzpfygonf/ocifatmifqef;ESifhocifvSjrdKif(Adkvf&efatmif) pm;avmuf½HkyJ&Sdygonf/ uREfkyf[m uREfkyfESifhBudKwifaygif;xm;onfh tpdk;&xdyfwef;vl?
wdkYtm; w½kyfjynfodkY ydkYaqmifay;cJhyHk tao;pdyfudpma&;q&mMuD kpma&;q&mMuD;OD;&efatmifESifh OD;pyfpk 'kwd,wef;vlrsm;ESifhaygif;oif;NyD; tcGifhta&;,lr,fqdk&if uREfkyfrSm ,cktcsdeftcg odef;
wd k Y \ wynf h OD ; jrif h x G e f ; (ok a woD j rif h x G e f ; ))rS oD;jcm;pmtkyfwtkyf a&;om;xkwfa0 100-xufrenf; tomav;&Sdygw,f/ uREfkyfajymwmudk r,HkMunfcJhygvQif poHk;vHk;½Hk;rSm
cJhjyD;jzpfygonf/ q&mokawoDjrifhxGef;onf OD;pyfpk\ 75ESpftMum; 49ESpftjrif Armjynf uREf k y f \ emrnf w d k i f ; &if ; om;xJ r S oef ; acgif p m&if ; ES i f h om;r,m;emrnf r sm;ud k
ESifh OD;pyfpk\xl;wJhpyfpk 'kwd,wGJpmtkyfrsm;xkwfa0Edkifa&; OD;pyfpk\ taMumif;t&m tcsdefra&G;'Dpmudk,lNyD; &Dppö&D½Hk;rSm oGm;a&mufpHkprf;ppfaq;Edkifygonf/ uREfkyf[m
ajymjycsufrsm;udk pmjzpfatmifa&;om;ay;cJholvnf;jzpfygonf/) bmawG0,fxm;w,f? r0,fb;l qdw k m&,f? &Sw d ,fr&Sbd ;l qdw
k mawGukd aocsmpGmodEikd yf gw,f/
Adv
k cf sKyfatmifqef;[m uREykf w f Ykdw½kyvf rl sKd ; w&m;bufrmS emrnfausmMf um; bPfwu kd rf vS nf; uREfyk \f 0ifaiGxu G af iGpm&if;udk ppfaq;Edik yf gao;w,f/ 'gwGirf uao;bl;
wJh q&mBuD; uGefjzL&Syf? aemufNyD;ppfbufrSm emrnftvGefausmfMum;onfh ppfolBuD; bPfwdkufrSmxnfhxm;onfh tmrcHypönf;aowåmawGudk vdkufNyD;pHkprf;ppfaq;onfhtcgrSm
36 37
OD;pyfpkemrnfESifh om;r,m;emrnfudkawGU&Sdygovm;/ tu,fípHkprf;íawGUNyD? uREfkyfrSm &SmrS&Sm;Muaom AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh qmOD;oGif
,ckxufxd wdkufydkif? jcHydkif? um;ydkifawG&SdcJhvQif uREfkyfudkzrf;NyD;awmh tmZmenfukef;
uREf k y f \ q&ma[mif ; ppf 0 ef B uD ; Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; *l a &S U rS m owif ; pmq&mawG ?
a&'D , d k t oH v T i f h XmerS Bud K wif í wd k i f ; od j ynf o d a MunmNyD ; uREf k y f u d k , f u d k &if c G J ( Burma Digest 9-9-2006)
owfjyygrnf/
+++++++++ jrefrmjynfa&muf w½ky'f u k o© nfMuD; tazOD;pyfp\ k Edik if aH &;ESithf w¬KyÜwdå
þrQqdkvQif AdkvfcsKyfatmifqef;rSOD;pyfpktm;rnfodkYajymqdkpnf;½Hk; pmtkyf 3-tkyfudk t"du tajccHxm;í aqmif;yg;rsm;a&;om;ae&mwGif pma&;ol\
cJhyHkESifh OD;pyfpkrS rnfrQtxd AdkvfcsKyfatmifqef;tay: opöm&SdcJhyHkrsm; sm;udk odomavmufygjyD/ &nf&, G cf surf mS wdrjf rKyfaeaom ordik ;f aMumif;rsm; jyefvnfaz:xkwaf &; oufoufom ruyg/
w½kyftrsdK;om;MuD;OD;pyfpkonf AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhtwl Armhwyfrawmf &efyHkaiG &&Sda&; vuf&Sdjrefrmhta&; ajz&Sif;Mu&mwGif ywfoufoltm;vHk; wenf;wvrf; taxmuftul
udpörsm;? *syefawmfvSefa&;trSD ppfzdeyfrsm;&&Sda&;? *syeftzrf;cHacgif;aqmifrsm;ESifh &Muap&efvnf; &nf&G,fygonf/ txl;ojzifh urÇmt&yf&yfwGif ‘'ku©onfjyóemrsm;
jref r m w½k y f td E ´ d , jynf o l r sm; vG w f a jrmuf a &;? w½k y f jref r m td E ´ d , wnf&MdS uD;xGm;ajz&Si;f ae&qJ? ajz&Si;f Mu&OD;rnfjzpf&m ]] '‘kuo © nfrsm;ud, k w f ikd f xm;&Sod ifo
h nfh
cspf M unf r I c d k i f j rJ a &;? &ef u k e f j rd K Utm;ysuf p D ; rI r sm;rS umuG , f u ,f q ,f a &;? pdwfxm;aumif;rsm;}} ESifh ]] '‘ku©onfrsm;tay: xm;&Sdtyfonfh pdwfxm;aumif;rsm;}} udk
aeol & d e f t pnf ; ta0;? uE´ D p mcsKyf ? zqyvta&;? ponf r sm;wG i f tEÅ & m,f u d k r rI vufvSrf;rSDorQ ½dk;om;pGm wifjyaejcif;vnf;jzpfygonf/
wufwufMuGMuGulnDvkyfaqmifay;cJhygonf/ Adv k cf sKyfatmifqef; r&Sdawmhonfhaemufydkif; 1963 ckepf vefaxmifpmayrS xkwfa0cJhonfh ]] OD;pyfpk\xl;wJhpyfpk
wGifvnf; 0efMuD;csKyfOD;Ek? ukvor*¾twGif;a&;rª;csKyfOD;oefY? OD;ausmfjidrf;? OD;AaqG '‘kwd,wGJ}} pmtkyf? ]]&SmrS&Sm;aom qmOD;oGif}} aqmif;yg;rS atmufygaumufEIwfcsufrsm;onf
paom jref r mh ' D r d k u a&pD e nf ; usacgif ; aqmif r sm;ES i f h wd k i f ; jynf a umif ; usd K ;rsm;
urÇmhae&mtoD;oD;odkY a&muf&SdaeqJ? a&muf&SdaeMujyD;jzpfaom jrefrm'ku©onfrsm;
yl;aygif;ulnDaqmif&GufcJhygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;\Mo0g'udk tpOfOD;xdyfxm;vsuf
jrefrmjynfoYkd ppfa&;? vlraI &;? pD;yGm;a&; '‘kut © rsKd ;rsKd ;aMumifh acwftqufquf vma&mufcv kd HI
1966uG , f v G e f c sd e f t xd j r e f r m h E d k i f i H a & ; u d k t p O f a p g i f h M u n f h u m & J & J 0 H h 0 H h
aecJhMu&aom w½kyf tdE´d, paom '‘ku©onfrsm;ESifh ¤if;wdkY\rsdK;qufrsm;? w½kyf tdE´d,
a0zeftMuHay;wwfolvnf;jzpfygonf/
txuf y g 1959ck E S p f w G i f x k w f a 0cJ h o nf h OD ; pyf p k \ xl ; wJ h p yf p k paom tpdk;&rsm;ESifhjynfolrsm;tm;vHk;wpHkw&m awG;q qifjcif aqmif&Gufay;Edkifp&mrsm;
yxrwG J p mtk y f ]]Armh w yf r awmf axmuf y H h a &;aumf r wD O D ; pyf p k } } aqmif ; yg; yg;yg &&SdMurnf[k pma&;ol ,HkMunf,lqrdygonf/ avhvmMunfhMuyg/
aumufEIwfcsufrsm;tjyif ¤if;pmtkyf pmrsufESm 126 wGif? ++++++++++++
]] AdkvfcsKyfatmifqef;&JUpdwfoabmxm;[mtjcm;EdkifiHa&;orm;rsm;vdk 1945-ckESpf? arv 1-&ufaeY wGif &efukefNrdKUudk Armhwyfrawmf rS
r[k w f y gbl ; ? tvk y f w ck u d k x d x d a &muf a &muf vk y f a y;ul n D E d k i f r S ol U pd w f x J r S m odrf;NyD;aMumif; toHvTifh½HkrSaMunmonf/ þarvüyif zqyvtzGJUBuD; udk vlodewfMum;
oabmusw,f / aemuf j yD ; Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; [m ol u d k , f w d k i f v J rnmbl ; / xif&Sm;pGmzGJUpnf;vdkufavonf/ NyD;aemufwzefAdkvfcsKyfatmifqef;OD;pD;acgif;aqmifaom
wu,fvkyfw,f/ (olwyg;nmwmudkvJ rMudKufbl;)}} aumfrDwDwpf&yfudkzGJUpnf;vdkufavonf/ yxrtBudrfaeol&defvlxkpnf;ta0;yGJBuD;
[lí OD;pyfprk aS &;om;xm;&m--- AdkvfcsKyfatmifqef;\taumif;qHk; ac:vdkufonf/ þpnf;a0;yGJBuD;rSm trsdK;om;tpdk;&zGJUpnf;a&;? vHk;0vGwfvyfa&;
pnf;½Hk;a&;pGrf;&nfrSm ]] udk,fwdkiftvkyfudk rnmwrf; wu,fvkyfjyjyD; tcGifhta&;rruf ponfhtqdkrsm;wifoGif;qHk;jzwfMuonf/ uefawmfBuD;apmif; aeol&defZmwf½HkBuD;wGif
owå d & S d & S d xd x d a &muf a &muf ½d k ; ½d k ; om;om; ul n D v k y f u d k i f a y;rnf h o l r sm;ud k v nf ; qHk;jzwfMuonf/ ,if;qHk;jzwfcsufrsm;onfjrefrmEdkifiHa&;&mZ0ifü aeol&defqHk;jzwfcsufrsm;
vufawGYvkyfudkifcGifhay;jcif;}} yif jzpfonf[k pma&;ol,lqygownf;/ / tjzpfESifh xif&Sm;aeav\/
udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/ 1945-ckESpf pufwifbmv 7-&ufaeYwGif AdkvfcsKyfatmifqef;?
ocifoef;xGef;? Adkvfvufsm wdkUyg0ifonfh jrefrmudk,fpvS,f 10-OD;wdkYonf tdE´d,jynf&Sd
t*Fvyd Af v h ufwef (Mount Batten) aexdik o
kd cf sKyfarmifb f nfh uE´ND rdKU(,ck oD&v d uFmEdik if )H
wGif pmcsKyf csKyfq&kd efjzpfavonf/ taMumif;t&mum; Armhwyfrawmfut kd wnfwuszUJG pnf;í
t*Fvdyfu todtrSwfjyKa&; yifjzpfonf/ xdkpmcsKyfudk vltrsm;u uE´DpmcsKyf tjzpfESifh
od&Sdem;vnfxm;Muonf/
t*Fvyd pf pfAv
kd cf sKyf armifb
h ufwef xHoYkd roGm;rD Adv k cf sKyfatmifqef;onf
38 39
pD;yGm;a&;Muyfwnf; aecsdefjzpfonf/uREkfyfonfvnf; AdkvfcsKyfatmifqef;ESihf&if;ESD;pGm olodaomqmOD;oGiftaMumif;udk uREkfyftm;ajymjyzl;onf/ olajymonfrSm ....
odxm;aomrdwfaqGjzpfaeí ulnD&efvdktyfvmjyefonf/ ]]ppfBuD;NyD;qHk;vdkY uRefawmfArmjynfudkjyefa&mufvmcsdefrSm &SdwJhqefpuf?
qDpufawG[m rD;avmifvdkYjymjzpfukefNyD/ ppfrjzpfcifu uRefawmfh&JUwdkufudk qmOD;oGifqDrSm
aygif x m;zl ; ygw,f / '‘D w d k u f u d k j yef a &G ; zd k Y aeaeomom uRef a wmf h u d k , f y d k i f q d k v d k Y
t0wf w pf x nf u d k , f w pf c k y J & S d w ,f / tJ ' D v d k uRef a wmf h r S m tajctae,d k i f a ecsd e f
qmOD;oGifuac:ajymw,f ...
ol u uRef a wmf h w d k u f * &ef u d k v nf ; jyef a y;w,f / NyD ; awmh
oleJYuRefawmfcsKyfqdkxm;wJh pmcsKyfudkvnf; rD;½IdUvdkufw,f/ NyD;awmholuajymw,f/
igvnf;toufBuD;NyD? rawmfwqrsm; uG,fvGeftedpöa&mufcJhvdkY&Sd&if ighom;orD;awGu
rif;wdkufudkodrf;vdrhfr,f/ ‘DawmhrifhrSm trIywfNyD; ‘ku©a&mufvdrhfr,f/ ‘gaMumifh ck'DpmcsKyfudk
rD;½IUd vdu
k &f wm[m rif;rSmvnf; pufawGr;D ½IUd cH&/ &Sw d phJ ;D yGm;a&;uvnf;ysufaewmigodw,f/
bmrSpdwfryleJY? a&SUqufNyD;awmhom pD;yGm;a&;vkyf/ rif;rSm aiGtMuyftwnf;awGUae&if
t*FvdyfAdkvfcsKyfarmifhbufwef (Mount Batten of Burma) igaiGaMu;tultnDay;r,f/ '‘gaMumifh uRefawmfvnf; pD;yGm;a&; jyefvnfxlaxmifEdkifzdkY
tajctaejyefNyD;awmhaumif;vmwm}}[líajymjy\/
xdkpOfu uREfkyfESifhAdkvfcsKyfatmifqef;onf rMumcPqdkouJhodkY þtwdkif;omqdk&ygrl jrefrmolaX;BuD;qmOD;oGifonf udk,fcsif;pmemrI
wpfa,mufESifhwpfa,muf awGUae&csdefjzpfonf/ taMumif;BuD;i,frsm;&Sdavwdkif; tjynfht0&Sdol wpfa,mufjzpfonfudkawGUjrif&ayonf/ qmOD;oGifuJhodkY ay;urf;pGefYMuJjcif;
wpfOD;ESifhwpfOD;today;um jyóemrsm;udk ajyvnfatmifajz&Sif;aecsdefjzpfonf/ bufü&ufa&mol? ukd,fcsif;pmemrItjynfht0&Sdol? EdkifiHay:cspfcifav;pm;onfhpdwf gwf&Sdol?
wpfaeYoü uREykf o f nf wm0gvdeaf etdrf wm0gvdeaf etdro f Ykda&muf&odS mG ; bmomw&m;udk MunfndKav;pm;olonf &SmrS&Sm; avonf/ þonfwdkYum; qmOD;oGiftm;
csdejf zpfonf/ uED́NrdKUodYk omG ;vm&ef c&D;p&dwu f pd uö tkd BuHay;&onf/ uREfyk \ f tBuHay;csufrmS uREkfyftjrif? uREfkyftod? wdkYyifjzpfonf/
þodkYjzpfonf ...../ jref r mjynf ü qmOD ; oG i f u J h o d k Y aiG a Mu;ypö n f ; Opö m csrf ; om<u,f 0
]]c&D;p&dwfudpu ö dk qmOD;oGifqDrSmtultnDawmif;&ifaumif;ygvdrhfr,f/ olrsm;&SMd uonf/ odYk aomf qmOD;oGiu f o
hJ Ykd pw
d af pwemrsdK;xm;&So d o
l nf tawmfenf;yg;rnf[k
qmOD;oGif[m jrefrmhtvif;OD;wifeJYodyf&if;wmaMumifh oluwqifhajym&if tqifajyyg uREfkyfqdkcsifygonf/ ,if;aMumifhvnf; qmOD;oGifuJhodkYaomyk*d¾KvfrsdK;udk uREkfyfonf
vdrhfr,f/ NyD;awmh qmOD;oGif taeeJYvnf; *syefacwfwpfacwfvHk; OD;0dpm&vrf; av;pm;aomtm;jzihf {nfhcHyGJjyKvkyfavwdkif; ol\trnfudka&SUqHk;rSxm;&SdNyD;zdwfMum;
ppf0efBuD;½Hk;rSmvnf; Armhwyfrawmf&efyHkaiGudk aiGtm;vltm;? tMuHtm;eJYtultnDay;cJh avh&SdcJhonf/
wmaMumifh tqifajyvdrhfr,fvdkYuRefawmfxifygw,f}} [kajymvdkufavonf/ ++++++++++++
xd k Y aemuf r sm;rMumrD qmOD ; oG i f o nf A d k v f c sKyf a tmif q ef ; tazOD;pyfpk\ txufyga&;om;csufrsm;t& trsdK;om;acgif;aqmifMuD;
uE´DNrdKUoGm;vma&;twGuf c&D;p&dwfaiGudk jrefrmhtvif;\axmufcHay;csufaMumifh Adv
k cf sKyfatmifqef;\ ]]&SmrS&mS ;}}aompdwf "mwfaumif;rsm; udv k nf; cefYreS ;f qef;ppfEikd yf gonf/
aiGwpfaomif;wdwd c&D;p&dwftultnD ay;vdkufavonf/ þodkYjrefrmhtvif;OD;wifu 1945-ckESpf arv? *syefawmfvSefa&;tjyD;wGif? ]] ig;ydeJUiefjym&nfom wG,faeMu&w,f}}
qmOD;oGifxHodkYoGm;NyD;tultnDawmif;&efrSm AdkvfcsKyfatmifqef;tm; uREkfyfutBuHay;csuf [kajymqdkaom ocifoef;xGef;udk ]] uRefawmfh "g;MuD;a&mif;pm;MuwmayghAsm}} [k *syef
yifjzpfonf/ awmfveS af &;tjyD; olEiS t
hf wlusef&pfcahJ om *syef"g;&SnMf uD;ay: vufwifvsuf ½d;k ½d;k om;om;
uREf k y f E S i f h w uG Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ud k cspf M unf n d K av;pm;aom jyefajymcJhbl;aom AdkvfcsKyfatmifqef;onf 1945-pufwifbmv txd aiGa&;aMu;a&;
w½kyfolaX;rsm;uvnf; pkí aiGig;axmifcefYc&D;p&dwfxnfh0ifNyD;tultnDay;cJhavonf/ usyfwnf;aeqJ jzpfaMumif;odomygonf/ uG,fvGefcsdeftxdvnf; qif;qif;&J&JESifh
[efyefr&Sd aexdkifcJhaMumif; trsm;todyifjzpfygonf/
uREf k y f o nf wd k i f ; od j ynf o d jref r mtrsd K ;om;vl B uD ; vl a umif ;
*syefawmfvSefa&;tjyD; wwdkif;jynfvHk; qif;&Jusyfwnf;aecsdefwGif
awmf a wmf r sm;rsm;ud k aygif ; oif ; quf q H c J h z l ; onf / þtxJ r S uREf k y f o d a om
ArmhrsdK;cspfwyfrawmf wyfrsm;udk auR;arG;a&;?vufeufwyfqifay;a&;? ppftwGif;usqHk;
qmOD;oGif\taMumif; udk tenf;i,fa&;om;wifjy vdkayonf/ 'Pf&m& wyfrawmfom;rsm;tm; avsmfaMu;ay;a&;? paom wm0efMuD;rm;aiGukefaMu;us
uREkfyfodaomqmOD;oGifonf eaMu;aiGcsrf;om\/ pdwfapwem tvGefrsm;onfh vkyfief;rsm;u wzuf? jAdwdoQ ppftkyfcsKyfa&;umv zqyvtm;
jynfh0onf/ udk,fcsif;pmem wwfonf/ aiGaMu;bufüvnf; vufrcuf vG,fulygay\/ rw&m;toif; tjzpfausnm? rdrdtm;EdkifiHawmfopömazgufrIjzifh zrf;qD;ta&;,lrnfhta&;u
wpf B ud r f w pf c gu ,ck w ½k y f w ef ; 0,f touf & S i f a eol w ½k y f o l a X;wpf a ,muf u
40 41
wzufEiS hf ab;usyef u H syaf wGUae&aom tcsed v f nf;jzpfygonf/tqd;k 0g;qH;k tMuyftwnf;rSm rdwfaqG0wå&m;awGausyGefcJhMuwJh qef;ESifhEk
rdrdtay: jrefrmjynfolvlxk\ ,HkMunfrIESifh arwåmw&m;udk,kwfavsmhysufjym;atmif
MuHpnfvkyfaqmifaeolrsm;\ tuGufaumif;acsmif; taumufMuHaerIrsm;yifjzpfygonf/ (0efMuD;csKyfOD;Ek touf 100-jynfhtxdrf;trSwf)
xd k t csd e f w G i f apmf b G m ;rsm; *syef v uf r S v G w f a jrmuf a &;?
*syefawmfvSefa&;trSD ppfzdeyfrsm;&&Sda&;? w½kyftrsdK;om; jAef[yfabGtoif;ESifhtwl acwfjydKif*sme,f ESifh ESif;EkEkaEGeH&Huyfpmapmif 2007-ar 25/
Armhwyfrawmf&efyHkaiG &&Sda&; tjyif? aeol&deftpnf;ta0;MuD;tx txd rdrdwdkYtm;
½dk;½dk;om;om; wufwufMuGMuG ulnDaeol jrefrmvlxkvufcHESpfjcdKufonfh w½kyftrsdK;om; urÇmod jrefrmh*kPfaqmif acgif;aqmifrsm;udk az:jyygqdkavu
OD;pyfpt k m; uE´o D mG ;bdYkta&;c&D;pm&dwt f ultnD Adv k cf sKyfatmifqef;rS wdu
k q
f ikd Mf uHKMudKufrt
I &
a':atmif q ef ; pk M unf tjyif Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ? 0ef M uD ; csKyf O D ; Ek E S i f h OD ; oef YwdkYudk
ajymqd k c J h j cif ; jzpf y gonf / jref r mtcsif ; csif ; ES i f h jAd w d o Qwd k Y rS em;vnf r I v G J ?
trSm;rcHEdkifaomtajctaewGif toifhawmfqHk;rdwfaqG w½kyftrsdK;om;OD;pyfpkxHrS t&ifqHk;az:jyMurnf[k pma&;ol ,lqygonf/ ,ck 2007-ckESpf arv 25-&ufaeYonf
tul t nD a wmif ; cJ h j cif ; vnf ; jzpf y gonf / ]]jref r mjynf v G w f v yf a &;}} [l a om 0efMuD;csKyfOD;Ek\ toufESpf 100-jynfharG;aeYjzpf&m ]]qef;ESifhEk}} ? AdkvfcsKyfatmifqef;
waMumif;wnf;aompdwfom xm;&Sdonfh y&d,m,fuif;onfh AdkvfcsKyfatmifqef;\ ESifh OD;EkwdkY\ wOD;ESifhwOD; rdwfaqG0wå&m; ig;yg;ESifhtnDusifhMuHulnDcJhMuyHkrsm;udk
&SmrS&Sm;aom pdwf "mwfaumif;rsm; aMumifhvnf;jzpfygonf/ tusOf;csKyfaz:jy&if;? þaqmif;yg;jzifh bbMuD;OD;Ek tm;*kPfûycGifh ûyapMuvdkygonf/

qef;ESifhEk / / udkatmifqef;ESifh udkEkwdkYonf 1934-ckESpfwGif


oxHkausmif;aqmif usLwm udktHk;\ rdwfaqGzGJYay;rIaMumifh pwifoduRrf;cJhMuonf/
wuúodkvfor*¾wGif twlwuGOD;aqmifcJhMujyD; 1936 ckESpfwGif wuúodkvftmPmydkifrsm;udk
a0zefykwfcwfonfqdkum 2-OD;pvHk; ausmif;rS txkwfcHcJhMu&onf/ xdkYtwGuf 1936-
ckESpf wuúodkvftygt0if ausmif;om;oydwfMuD;ay:aygufcJh&onf/ 1937-38 wGif
ud k a tmif q ef ; wuú o d k v f o r*¾ Ouú X jzpf v monf / ud k E k o nf paumh a ps; (,ck
AdkvfcsKyfatmifqef;aps;) taemufzufwef;wGif e*g;eDpmtkyfwdkufudk zGifhEdkifcJhonf/
OuúXoufwrf;ukefqHk;aomtcg udkatmifqef;wuúodkvfrS xGufvdkufonf/
waeY? udkatmifqef;onf nae 4-em&DavmufwGif paumhudwfvrf;?
udkEkESifhrjr&DwdkY tdrfcef;uav;odkY jAKef;ueJa&mufvmonf/
]] udkEk? uRefawmfwdkY 'dkYArmtpnf;t½Hk;xJ 0if&atmif/
qmOD ; oG i f
ig r0ifcsifbl;/
þae&mü tcGifhomcdkuf w½kyfrsm; tpOftqufrsufESmom&rnfh
w½kyftrsdK;om;a&;udk a&SUwef;rwifbJ? t*Fvdyfvufxuf qm bGJU&aom qmOD;oGif uJhodkU? bmjzpfvdkYvJ/
jrefrmhtvif;OD;wif wifuJhodkY EdkifiHhaumifusdK;oufoufom MunfhaomjrefrmMuD;rsm;vnf; igEdkifiHa&;rvkyfcsifbl;/
rsm;pGm&Sdao;aMumif; AdkvfcsKyfudkodapvdkaom? '‘ku©onfpdwf"gwfaumif;rsm; &Sdaom? cifAsm; 'Dvdk acgif;a&SmifvdkYb,fjzpfrvJ/
rdwfaqGaumif;yDoonfh OD;pyfpk\ ½dk;om;rIESifhyg;eyfrIwdkYudkvnf; awGYEdkifygonf/ wenf; [--'gacgif;a&Smifwm r[kwfbl;/
tm;jzifh jrefrmjynfwGifcdkvIHae&aom? rdrdwdkY w½kyf'ku©onfrsm;tm; {nfh0wfausyGefpGm EdkifiHa&;vkyfoifhwJholawG EdkifiHa&;udkrvkyf&if acgif;a&SmifwmyJ/
vufcHxm;&Sdum cGJjcm;qufqHjcif; vHk;0r&Sdaom tdrf&SiftppftrSef AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh
jrefrmjynfolvlxktay: '‘ku©onfpdwf "gwfaumif;rsm; jyefvnfxm;&SdcJhonfh om"u w&yf vG w f v yf a &;&jyD ; &if cif A sm; vk y f c sif w mvk y f ? r&ao;cif a wmh
yifjzpfygonf/þaqmif;yg;jzifh urÇmhukvor*¾MuD;ESifhwuG urÇmhtpdk;&rsm;ESifhjynfolrsm; EdkifiHa&;vkyf&rSmyJ/ vmygAsm/ 'dkYArmtpnf;t½Hk;xJudk tckyJ oGm;0if&atmif/
tm;vHk; ]]jzpfbl; jzpfqJ jzpfvwåHaom'ku©onfb0rsm;udk owd&? pmem? ulnDwwfMu (ud k E k e J Y ud k a tmif q ef ; wd k Y [m tck 0 if r ,f ? r0if b l ; qd k j yD ;
ygapaMumif;}} tdE´d,a&muf jrefrm'ku©onf pma&;olrS today;qkawmif;&if;ed*Hk;csKyf wa,mufeJYwa,muf tcsDtcsajymaeMuwm ESpfem&D avmuf&SdoGm;w,f/)
ygownf;/ / uJ--zdk;atmifqef;&,f igvnf; ajym&wm armjyDuGm? tJh'Dawmh
udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/
42 43
'Dvdkvkyfyg/ 'Dudpöudk igaoaocsmcsm pOf;pm;bdkY wvavmuftcsdefay;yg/ nDvmcHMuD;u vufcHtwnfûycJhMuonf/ þudpötwGuf ocifatmifqef;a&mocifEk yg
vkyfraeygeJYAsm? tckyJ oGm;0if&atmif/ tzrf;cH&awmhrnfhtcsdefwGif ocifEkonf q&mcspf(ocifcspf) ESifh q&mudkxGef;a&T qdkol
udkEkvnf;pdwfaygufaygufeJY uJ--'Davmuf0ifcsifvSwm 0ifuGmqdkjyD; ol\rdwfaqG&if;rsm;\ tultnDjzifh ocifatmifqef;udk ykvdyfrzrf;Edkifatmif0Sufxm;
udkatmifqef; aemufudk xvdkufvmw,f/ bwfpfum;ay:wufcgeD;Muawmh zdk;atmifqef;a&? ay;Ed k i f c J h o nf / ocif E k rS opö m &S d & S d u l n D E d k i f c J h r I a Mumif h \ ocif E k \ rd w f a qG r sm;u
igheHr,fa&SYrSm ocifvdkY wyf&rSm aMumifw,fuGm vdkY udkEkuajymw,f/ uRefvdkYwyf&wmxuf ocifatmifqef;udk w½kyfjynfodkY xGufoGm;Edkifatmif pDpOfay;EdkifcJhMuaomfvnf;
ocifvdkYwyf&wmu ydkraumif;bl;vm;vdkY udkatmifqef; ujyefar;w,f/ udkEkvnf; ocifEkudk,fwdkifrSmrl jAdwdoQwdkY\ tzrf;cH&um rEÅav;axmifodkY a&mufcJh&onf/
bmrSjyefrajymbl;/ bwfpfum;ay:wufoGm;w,f/ jrefrmjynfodkY *syefwyfrsm;ESifhtwl jyef0ifvmaom AdkvfcsKyfatmifqef;
------- onf ocifEk ESifh rdwfaqGrsm; jAdwdoQwdkY rowfoGm;a&;? tdE´d,odkY rac:aqmifoGm;a&;
tvsiftjref aqmif&GufvGwfajrmufapcJhonf/ *syefacwfwavQmufvHk; EdkifiHjcm;a&;0efMuD;
ocifEk \ toufukd Adv k cf sKyfatmifqef;rS tMudrMf udru f ,fq,fumuG,af y;Edik cf u hJ m ocifEk
rSvnf; *syefawmfveS af &; OD;aqmifMudK;yrf;aeaom Adv k cf sKyfatmifqef;wdYk tEÅ&m,fuif;uif;
vkyfaqmifEdkifa&; *syefr&dyfrdatmif [efaqmifrItrsdK;rsdK;jzifh umuG,fulnDcJhonf/
aemufqHk;t"dujzpfaom *syefawmfvSefa&;atmifjrifa&;twGuf AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh
Ek ESifh qef;
ta&;MuD;acgif;aqmifrsm; tzrf;rcH&&ef ocifEk ESifh ocifjrwdkYonf rdrdwdkY\toufudk
y"merxm;bJ *syef w yf r sm;ES i f h t wl rk ' H k t a&muf [ef r ysuf v d k u f y goG m ;onf t xd
rdwfaqGaumif; 0wå&m;rsm;ausyGefcJhMuygonf/
---Ouú X ocif x d y f w if u d k , f a wmf M uD ; u ud k a tmif q ef ; ud k xdkYtjyif AdkvfcsKyfatmifqef;xuftoufydkMuD;aom ocifEk (udkMuD;Ek)
toif;om;vufrSwf (2)apmifxkwfay;vdkufw,f/ wa,muf0ifaMu; wrwfuspDeJY onf nDt&G,frdwfaqG zdk;atmifqef;? ocifatmifqef;tjzpfrSAdkvfcsKyfatmifqef;
udkatmifqef;u ig;rl;ay;vdkufw,f/ tJh'D tcsdefupjyD; udkEkeJYudkatmifqef;wdkY[m jzpfvmcsdefwGifvnf; ½dkaotav;tjrwfûy&rnfhae&mrsm;wGif zifhEGJYav;uefjcif;r&SdouJhodkY
i,feHr,fawGaysmufjyD; ocifEkeJYocifatmifqef;jzpfoGm;Muw,f/ rd w f a qG t csif ; csif ; }}EI w f j rG u f c sd K om}}apa&; nT e f j yqH k ; r owd a y;p&m&S d y guvnf ;
(OD;Ek\ wmawpaeom;? pmrsufESm 81-82) ausmif;tkyq f &mMuD;a[mif;yDyD &J&0J 0hH hH nTejf yqH;k rcJah Mumif; atmufygom"ut& odEikd yf gonf/
txufyg]]qef ]]qef ; ES i f h E k } }}wdkY\ EdkifiHa&;e,fy,fodkY twl0ifvmMuyHkrSm ]] ocifoef;xGef;udkraigufygeJY/ pum;aumif;aumif;ajymyg/ tJh'g[m
]]ay;urf;csD;jr§ifh? udk,fESifh,SOfxm;? pD;yGm;aqmif&Guf? EIwfjrGufcsdKom? opömrSefap? 0wfig;axG? AdkvfcsKyfeJYig pum;rrsm;&onfhenf;yJvdkY ocifEk uajzwJhtcg AdkvfcsKyfatmifqef;&,fw,f
usif h a vrd w f o [m}} [l a om rd w f a qG 0 wf 5-yg; tjyef t vS e f ausyG e f M uvsuf (&Dw,f)/ tJh'D tpnf;ta0;rSm AdkvfcsKyfatmifqef;u ocifoef;xGef;udk aigufwmvnf;
yGifhvif;½dk;om;MujyD; txl;ojzifh]]udk,fESifh,SOfxm;}} MuyHkudk odjrifEdkifygonf/ rMum;&awmhbl;/ ocifEkpum;0ifajymwmvnf; rMum;&awmhbl;/ ocifoef;xGef;[m
ocifatmifqef;ESifh ocifEkwdkY\ yGJOD;xGufEdkifiHa&;vkyfief;rSm 1938- pdwfrcsrf;romwJhrsufESmMuD;eJY ikwfwkyfxdkifaewmudkvnf; rawGY&awmhbl;/}}
ckEpS f 1300-jynft h a&;awmfyMkH uD;jzpfjyD; twlwuG axmiftusccH MhJ u&um xdYk aemuf q&mMuD; (OD;Ek\ wmawpaeom;? pmrsufESm -103)
ocif u d k , f a wmf r I d i f ; OD ; pD ; onf h 'd k Y Armtpnf ; t½H k ; wG i f ocif a tmif q ef ; onf 1946-pufwifbm 26-&ufwGif AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh zqyv
taxGaxGtwGif;a&;rSL;jzpfvmcJhygonf/ 1939-ckESpf pufwifbmv 'kwd,urÇmMuD; udk,fpvS,frsm;onf bk&ifcHopf\ tpdk;&tzGJUxJ 0ifvdkufMu&ojzifh zqyv tzGJUcsKyf
pwifjzpfyGm;csdefwGif ocifatmifqef;onf ocifEkESifh pwifwdkifyifum ocifoef;xGef;? OuúXtjzpf e,fa&mufaeaom ocifEu k w
kd ifajr§mufvu kd Mf uonf/ ocifEk ,ckuo hJ Ykd zqyv
a'gufwmAarmfwdkYESifhtwl ]]Armh ArmhxGuf&yf*dkPf;}}udk wnfaxmifcJhMuonf/ XmecsKyfwGif tvkyfvkyfonfudk AdkvfcsKyfatmifqef;rS vGefpGm0rf;ajrmuf0rf;omjzpfaomfvnf;
]]'kwd, urÇmppfjyD;&if ArmEdkifiHudk vGwfvyfa&;ay;rS jAdwdoQudk avmuGyfpum; rajymwwfolyDyD ocifEkem;wGif wrdepfcefY pum;rajymbJ xdkifaejyD; ]]tif;}}
ppftwGif;rSm wdkYArmtpnf;t½Hk; uulnDr,f}} qdkwJhtqdkudk ocifatmifqef;ESifh [komajymvsuf zqyv &efyHkaiG vTJtyfaMumif; pmom a&;om;ay;tyfygonf/ xdkaemuf
ocifoef;xGef;wdkYwdkifyifa&;om;MujyD; ocifEkuwifoGif;vsuf om,m0wDjynfvHk;uRwf nwnwG i f Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; onf Ad k v f c sKyf u awmf a':cif M unf E S i f h t wl
44 45
ocif E k r d o m;pk x H v ma&muf u m ol Y tm;Munf n d K ol r sm;u vS L 'gef ; xm;onf h AdkvfcsKyfatmifqef; [m ocifEkeJYvmawGYjyefw,f/
oHp;D u&ufA;l ESit hf jynfh a&T'*Fg;rsm;udk ocifEw k Ykd v&kd moH;k Edik &f ef rdwaf qG0wå&m;ig;yg;ESit
hf nD Mum; a&G;aumufyGJtwGuf pm&if;oGif;bdkY aemufqHk;&uf[m reufjzefyJ/
ay;tyf y gonf / 1951-ck E S p f w G i f a':cif M unf E S i f h w d k i f y if í 0ef M uD ; csKyf O D ; Ek o nf cifAsm;pOf;pm;vdkY r&ao;bl;vm;/
¤if ; a&T ' *F g ;rsm;ud k Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; uk o d k v f & &ef omoemh & d y f o m &ef y H k a iG o d k Y AdkvfcsKyfatmifqef;qdkwm omrn yk*¾dKvfr[kwf/
vSL'gef;cJhMuygonf/ ArmwEdkifiHvHk;twGuf vGwfvyfa&;udk ,lay;EdkifwJh &SmrS&Sm;wJh
1947-{jyDv wdkif;jynfûyvTwfawmftwGuf a&G;aumufyGJMuD;&Sd&m tmZmenf y k * ¾ d K vf j zpf w ,f / AdkvfcsKyfatmifqef;udk MunfhwJhtcg ocifEk[m tJ'DvdkyJ
AdkvfcsKyfatmifqef;rS ocifEkudk a&G;aumufyGJ 0ifapvdkjyefygonf/ ol\tcspfqHk;rdwfaqG Munf&h OD;r,f/ wuúov kd af usmif;om;b0 uwnf;u twlwv l yk u f ikd v
f mMuwJh vl&if;yJqw
kd hJ
ocifEktm; wdkif;jynfûyvTwfawmf\ em,utjzpf csD;jr§ifhvdkíjzpfygonf/ ocifEkrSvnf; tMunfhrsdK;eJY csnfhyJ MunfhjyD; AdkvfcsKyfatmifqef;udk rqufqHoifhbl;/ aemufjyD; awmhvJ
EdkifiHa&;oHo&m r&Snfvdkojzifh ZGwftwif; jiif;qefonf/ a&G;aumufyGJ0ifa&; r0ifa&; AdkvfcsKyfatmifqef;[m tJ'DtcsdefrSm ocifEk&JY acgif;aqmifjzpfaejyD/ acgif;aqmifvkyfolu
tcspf q H k ; ol i ,f c sif ; 2-a,muf \ u½k P m a'gooH r sm; a&mjyG r f ; aom a&G;aumufyGJ 0ifygvdkY ajymaewm[m trdefYay;aewmyJ/ 'DtrdefYudk 'Davmufcg;cg;oD;oD;
tcsDtcsqlqlnHnHpum;rsmonf zqyv XmecsKyfwGif tvkyform;rsm;ESifh {nfhonfrsm; jiif ; qef a ewm aumif ; rvm;/ tp&S d w J h pd w f u l ; awG [ m ocif E k & J Y OD ; aES m uf x J r S m
ajy;vT m ;vmMunf h & onf t xd em&D 0 uf c ef Y MumcJ h y gonf / xd k Y aemuf wckjyD;wckay:aewJt h wGuf ocifE[ k m olYpwd xf rJ mS &Sw
d t
hJ wdik ;f ajz&rSmudk odyf tm;emaew,f/
AdkvfcsKyfatmifqef;onfxdkif&mrS AsHK;ueJ xjyD;xGufoGm;cJhonf/ tJ'gaMumifh MumawmhrS a&G;aumufyGJ0ifr,f/ 'gayrJh vGwfvyfa&;&jyD;vdkY (6) v
vG , f v G , f E S i f h a emuf r qk w f w wf a om Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; onf avmufMum&if ig EdkifiHa&;u xGufr,fvdkY ocifEku ajzvdkufw,f/
tcsdeftwefMumwGif ocifEkxHq,fvDzkef;qufjyefonf/ Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; vJ tawmf a Mueyf o G m ;w,f / tJ ' gaMumif h
]][,fvdk ? AdkvfcsKyfvm;/ vG w f v yf a &;&jyD ; wJ h a emuf (6)vqd k w J h tcsd e f [ m trsm;MuD ; vd k y gao;w,f v d k Y
cifAsm;a&G;aumufyGJ0ifygAsm/ ajymjyD;jyefoGm;w,f/
r0ifbl;/ (OD;Ek\ wmawpaeom;? pmrsufESm -115)
The Country is doomed vdkY a'goESifh tus,fMuD;atmfjyD; xdkYaemuftrwfjzpfvmaom ocifEkonf AdkvfcsKyfatmifqef;\
AdkvfcsKyfatmifqef;[m w,fvDzHk;udk aqmifhcsypfvdkufw,f/ The Country is doomed qE´twdik ;f wdik ;f jynfûyvTwaf wmf em,ujzpfvmjyD; jAdwed Ef ikd if o H Ykd oGm;a&mufum 0efMuD;csKyf
qd k w m wd k i f ; jynf M uD ; ysuf p D ; awmh r S m yJ v d k Y wd k u f ½ d k u f t "d y Ü g ,f & w,f / tufwvD paom jAdwdoQacgif;aqmifrsm;ESifh jrefrmhvGwfvyfa&;aqG;aEG;EdkifcJhonf/ 1947-
wd k i f ; jynf t wG u f a qmif & G u f o if h w J h v l a wG u tck v d k a cgif ; a&S m if aeMur,f q d k & if ckESpf Zlvdkifv 18-&uf nbuf wGif ocifEktdrfwGif ocifEku AdkvfcsKyfatmifqef; tm;
wdik ;f jynfMuD;ysupf ;D awmhrmS yJvYkd olqckd siw f mygbJ/ a'goodyjf zpfaewJt h wGuf olajymcsiw
f mudk 0efMuD;csKyftufwvD ajymjyvdkufonfh ]]jref r mEd k i f i H v G w f v yf a &;ES i f h jref r mEd k i f i H \
tukefrajymEdkifyJ tckvdk wdkwdkawmif;awmif; ajymvdkufyHkay:w,f/}} yxrOD;qHk;0efMuD;csKyf OD;atmifqef;}} tpDtpOfudk wifjyEdkifcJhonf/
(OD;Ek\ wmawpaeom;? pmrsufESm -113) rdwfaqG0wå&m; 5-yg; tjyeftvSefausyGefcJhMuaom qef ; ES i f h E k
a&G ; aumuf y G J r0if v d k u f & ojzif h 'D w csD w G i f ]]Ek } } u ]]qef ; }} oli,fcsif; 2-OD; teuf nDi,f zdk;atmifqef; \ jrefrmjynfoljynfom;rsm;\ tusdK;twGuf
udkjiif;vdkufEdkifjyD[k ocifEk xifaeqJ---/ a&&SnfarQmfrSef;um vJTtyfoGm;ovdkjzpfcJh&aom ]]jrefrmEdkifiH\ yxrOD;qHk;0efMuD;csKyf&mxl;}}
]]bd w f u trwf w a,muf a&epf j yD ; qH k ; oG m ;jyD / ol Y ae&mrS m udk ? udkMuD;Ek (ocifEk) rS acgif;a&Smifr&? apm'uwufcGifhr&? tcsdefqGJcGifhr&bJ ]]opömrSefpGm}}
Mum;a&G;aumufyGJ vkyf&r,f/ tJ'Da&G;aumufyGJrSm cifAsm;0ifyg/ vufcHvdkuf&aMumif;udkum; trsm;todyifjzpfonf/
AdkvfcsKyfa&- pOf;pm;bdkY tcsdefeJeJ avmufay;ygtHk;/ xdx k uf omoemh'g,um bbMuD;OD;Ek onf urÇmjh idr;f csrf;a&;? bmom
pOf;pm;raeygeJYAsm? 0ifyg/ omoema&; ESifh ]]qef;\orD;}} a':atmifqef;pkMunfESifhjrefrmjynf \ 'Drdkua&pDa&;
'dkYArmtonf;t½Hk;xJ0ifbdkY udpöwkef;uvJ AdkvfcsKyf twif;avmwmeJY ESifh jidrf;csrf;a&;ponfwdkYtwGuf toufxufqHk; opöm&Sd&Sd 0wå&m; taxGaxG rysufuGufbJ
0ifvdkuf&w,f/ pOf;pm;bdkY tcsdefeJeJav;rS r&vdkufbl;/ 'DwMudrfawmh aoaocsmcsm ulnDaqmif&GufEdkifcJhaMumif;udkvnf; ordkif;u armfuGef;xdk;cJhjyD;jzpfygownf;/ /
pOf ; pm;apcsif w ,f tcsd e f c sd e f e J e J a y;ygvd k Y ajymwJ h t wG u f Ad k v f c sKyf v nf ; (OD ; Ek \ wmawpaeom;? OD ; Ek \ ig;ES p f & moD Armjynf ? od e f ; azjrif h \ ausmf j id r f ; ?
aemuf x yf r ajymawmh b l ; / jyef o G m ;w,f / ocif E k v J a&G ; aumuf y G J u d p ö u d k a':atmifqef;pkMunf\ aMumuf&GHUjcif;rS vGwfuif;a&; pmtkyfrsm;udk udk;um;ygonf/)
trsdK;rsdK;pOf;pm;aew,f/ a&G;aumufyGJ 0ifbdkYqdkwmudk pOf;pm;vdkYr&bl;/ nwnusawmh
udk,fEIwf,Ofaus;?pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/
46 47
rjyD;qHk;ao;aom OD;oefYta&;tcif; xdkYaemuf ]]urÇmYukvor*¾ taxGaxGtwGif;rSL;csKyfwa,mufjzpfonfhtwGuf?
urÇmt&yf&yf&Sdpmtkyfwdkufrsm;? r*¾Zif;wdkufrsm;? vlrIa&;toif;tzGJYrsm;? tpdk;&rsm;ESifh
a&jcm;ajrjcm;tvkyform;*sme,f(2006-azz0g&DESifhrwfv) vkyfief;pkMuD;rsm;? ponfwdkYrS txl;ojzifh pmtkyftrsdK;rsdK;udk OD;oefUtm; vufaqmifay;avh
&S d M uygaMumif ; ? ¤if ; pmtk y f r sm;ud k OD ; oef Y u raysmuf r ysuf a tmif
1974 ckEpS 'f ZD ifbmvqef;(1)&ufaeY?OD;oefY\&kyu f vyfjrefrmEdik if o
H Ykda&muf&o
dS nfrS xdef;odrf;pkaqmif;xm;apygaMumif;? wpwpESifh ¤if;pmtkyfrsm;rSm ta&twGuftm;jzifh¤if;?
pwifcJhaom OD;oefYta&;tcif;onf xdkESpf'DZifbmvtv,f a&Twd*Hkbk&m;\awmifzuf? wefb;kd tm;jzif¤h if;? trsm;tjym;pkaqmif;rd? wefb;kd &Sjd yDjzpfygaMumif;? ¤if;pmtkyrf sm;udrk w l nfí
q&mMuD;ocifudk,fawmfrIdif;\*lAdrmefteD;? OD;oefY\*lAdrmefay:aygufvmjcif;jzifh jynfojl ynfom;rsm;twGuf jrefrmjynfwiG f ]]acwfrSD pmMunfhwdkufMuD;}} wck wnfaxmif&ef
tqHk;owfonf[k a,bl,stm;jzifhqdkMuygonf/ uRefawmfhtaejzifhrl ]]OD;oefYta&;tcif; OD;oefYu ol r uG , f v G e f r S D pD p Of r S m Mum;oG m ;cJ h ygaMumif;?...}} ponfjzifh OD;cefYu
rjyD;qHk;ao;}}
ao;}}[kqdkcsifygonf/ ajymMum;ygonf/ xdktcgüvnf; OD;cefY\ ajymMum;csufrsm;udk rsm;aomtm;jzifh pdwf0ifpm;rI
1974 ckESpfrSjyefwGufrnfqdkygu ,ckESpf 2005 ckESpfwGif (31)ESpfMumjrifhcJhygjyD/ r&SdMu? tm&HkrpdkufMubJ aemufqHk;oHCmawmfrsm;ESifhausmif;om;ausmif;olrsm; OD;aqmifí
xdkpOfuudk,fwdkifudk,fus yg0ifodrSDolrsm;rSmvnf; ,cktcg tenf;qHk;touf(50)ausmf? jynf o l v l x k M uD ; u OD ; oef Y \&k y f u vyf u d k usd K uú p H u G i f ; rS &ef u k e f w uú o d k v f o d k U
(50)eD ; yg;&S d a vmuf M uygjyD / tcsd e f \ wd k u f p m;rI E S i f h t wl tcsd K Ujzpf & yf u av;rsm; o,faqmifoGm;cJhMuonfudk od&SdjyD;jzpfMuygvdrfhrnf/ rSwfrdaumif; rSwfrdMuygvdrfhrnf/
a00g;oGm;cJhMujyD[k,lqEdkifygonf/ pma&;ol t aejzif h r l rd o m;pk c sif ; cif r if & if ; ES D ; jyD ; jzpf o nf u waMumif ; ?
uReaf wmft h aeESirhf l tcsed \
f wdu
k pf m;rIukd MuHUMuHUcdik v
f suf atmufygjrifuiG ;f tcsKd UESihf OD;cefY\ajymMum;csufrsm;udk pma&;olwdkU RIT (tmvf-tdkif-wD) ausmif;om;rsm;
trSmpum;tcsdKUudk rarhravsmhatmif xdef;odrf;EdkifcJhygonf/ odrSD oufqdkif pdwf0ifpm;olrsm; vufcsif;quf 0ef;&Hxm;Muonfhae&mrS aumif;pGmMum;Mu&í waMumif;? xdkpOfuyif
rdrdwdkUrSwfrdorQESifh wdkufqdkifMunfhMu? aqG;aEG;MunfhMujyD; az:xkwfMuapvdkygonf/ OD ; oef Y pmMunf h w d k u f M uD ; ud k pd w f u l ; yH k a z: tm;& auseyf r d j yD ; jzpf c J h y gonf /
OD ; oef Y \&k y f u vyf y g&S d a om uk v or*¾ t vH vT r f ; jcH K xm;onf h a cgif ; ud k wuúodkvfausmif;om;rsm;or*¾ taqmuftOD;&SdcJh&m ajruGufae&mwGif? OD;oefY\*lAdrmef
oH C mawmf r sm;ES i f h a usmif ; om;ausmif ; ol r sm;OD ; aqmif o nf h jynf o l v l x k u (0g) jidrf;csrf;a&;Adrmef (0g) ausmif;om;or*¾ t aqmuftOD;]]topf}}
xd e f ; od r f ; vd k u f j yD ; aemuf rd e pf t enf ; i,f t MumwG i f ? OD ; oef Y \tpf u d k wnf a qmuf c J h M u&mwG i f ud k , f w d k i f u d k , f u s yg0if & if ; ? OD ; oef U pmMunf h w d k u f
]] OD ; cef Y }} \toH? toHcsJUpufrS ay:vmygonf/ xdkpOfuAdkvfae0if;tpdk;&vufodkU udkvnf;wygwnf;jrifa,mifMunfhrdjyD;jzpfcJhygonf/
OD;oefY\&kyfuvyftm;jyeftyfzdkY oHCmawmfrsm;? ausmif;om;ausmif;olrsm;ESifh vlxkMuD;tm; tcsdefwdkYonf wpwp ukefvGefcJhjyDjzpfygonf/ a&Twd*HkapwDawmfMuD;\
OD;cefYu pdwfvIyf&Sm;pGmjzifh arwåm&yfcHygonf/ awmif z uf r k ' f e m;od k Y a&muf w d k i f ; ? jcH K EG , f y d w f a ygif ; wd k U jzif h jynf h E S u f v suf
trsm;pkupdwfvIyf&Sm;aeMuí OD;cefY\arwåm&yfcHcsufudk pdwf0ifpm;jcif;r&SdMuyg/ tjrJ0if;wHcg;ydwfxm;aom OD;oefY\*lAdrmefudkjrif&wdkif; OD;oefUpmMunfhwdkuf udpöudk
toHcsJUpufESifhteD;ta0;uGmjcm;rI? toHjywfawmif;jywfawmif;jzpfrIwdkYaMumifhvnf; rsm;aomtm;jzifh owd&rdavh&SdcJhygonf/ OD;oefU\ usL;bm;'Hk;ysHta&;tcif;wGif ]] wwd,
pdw0f ifpm;rIenf;yg;Muygonf/ oHCmawmfrsm;ESiahf usmif;om;ausmif;olrsm; wOD;vufuw kd OD; urÇ m ppf M uD ; }} jzpf r nf h a b;rS u ,f w if E d k i f c J h j cif ; ? AD , uf e rf p pf u d k j yD ; qH k ; atmif
jrJjrJqkyfudkifí OD;oefY&kyfuvyfygonfhacgif;udk txyfxyf0ef;&H&if; aemifvkyfudkif&rnfh ajz&S i f ; ay;ed k i f c J h j cif ; ? w&k y f j ynf o l U or® w Ed k i f i H u d k uk v or*¾ 0 if c G i f h & &S d a &;
tpDtpOfrsm;twGufom pdwfvIyf&Sm;aecJhMuygonf/ tpOfwpdkufOD;aqmifMudK;yrf;&mrS atmifjrifrI&cJhjcif;? ... ponfwdkYudk trSwf&rdavh
rnfolrSjyefvnf rwHkYjyefMuojzifh OD;cefYu pdwfvIyf&Sm;pGmjzifhyif toHudkjr§ifhí &Sdovdk? pma&;ol\taz vefaxmifOD;pyfpk a&;om;xkwfa0cJhonfh ]] 75ES p f t Mum;
ol\arwåm&yfcHcsufudk OD;wnfzufwrsdK;odkYajymif; ajymygonf/ ¤if;rSm--- 49ES p f t jrif } } pmtkyfyg ]] uREk f y f o d a omOD ; oef Y }} aqmif;yg;yg "gwfyHkrsm;udkvnf;
]] OD;oefYtaejzifhjrefrmjynfoljynfom;rsm;udk tvGefwefbdk;xm; av;pm;ygaMumif;? jyef v nf j rif a ,mif r d a vh & S d c J h y gonf / wcgw&H ü rl q&mMuD ; ocif u d k , f a wmf r I d i f ;
urÇmMuD;\ta&;udpörsm;udk rtm;rvyfaqmif&Gufae&aomfvnf; jrefrmjynfta&;? \Adrme mef twGif;&Sd apgifha&SmufrIqdkifi,fuav;udkowd&jyD;? OD;oefY*lAdrmefudkvnf; jcHKEG,f
jref r mjynf o l j ynf o m;rsm;\ta&;ud k vpf v sL &I rxm;ygaMumif ; ? tenf ; qH k ; awG&Sif;jyD; udk,fwdkiftxJrSm OD;oefYtaMumif; pmtkyfpmwrf;awG a&mif;ae? jyoae?
oifhawmfolwdkYrSwqifh¤if;? EIwftm;jzifh¤if;? tMuHOmPftm;jzifh¤if;? tjrJwrf; xrf;aqmif apgifha&Smufay;ae&&if aumif;av rvm; [lívnf; awG;rdcJhbl;ygonf/
ulnDavh&SdcJhygaMumif; }} ajymMum;cJhygonf/ 1989-92 rsm;wG i f ? yk ' f r 5n jzif h tif ; pd e f a xmif ? om,m0wD a xmif ?
48 49
oD ; oef Y wG J z uf a xmif w d k U wG i f vS n f h v nf c J h & pOf r sm;üvnf ; ? tcG i f h t a&;&onf E S i f h þaqmif;yg;jzifh 2006 ckEpS f Zefe0g&Dv 22 &uf aeU we*FaEGaeUwGif usa&mufrnfh
aqG ; aEG ; tod a y;oif h o l r sm;ud k O D ; o e f Y p m M u n f h w d k u f t a M u m i f ; ( 0 g ) urÇmjidrf;csrf;a&;aus;Zl;&SifMuD; OD;oefY\ (97) ESpfajrmuf arG;aeY udk *kPfjyKtyfygonf/
rjyD;qHk;ao;aomOD;oefYta&;tcif;taMumif;? rMumcPajymqd k a qG ; aEG ; *kPfjyKxdkufoludk*kPfjyK&if; usqHk;cJh&aom tjypfrJhjynfoltaygif;udkvnf; *kPfjyK tav;jyK
today;cJhbl;ygonf/ tcsdefMumvmonfESifhtrQ arhaysmufoGm;MujyD;? aemifoifhawmf tyf y gonf / ]] OD ; oef Y ta&;tcif ; tygt0if 'D r d k u a&pD E S i f h j id r f ; csrf ; a&;wnf ;
wwfEdkifaom tcsdefrsm;wGif taumiftxnf raz:rdMurSm pdk;&drf;rdí jzpfygonf/ [laom rjyD;qHk;ao;onfh ta&;tcif;MuD;}} rsm;udk ud, k ehf nf;ud,
k [
hf efjzihf qifEaJT eMuol
j r e f r m h * k P f a q m i f u r Ç m Y a u s ; Z l ; & S i f M u D ; O D ; o e f YY\ rG e f j rwf a omqE´ u d k taygif;wdkYtm;vnf; *kPfjyKtav;jyK tyfygownf;/ /
wwfEdkifaomtcsdefwGifyg0ifodrSDolwdkY\ rSwfwrf;rusefcJhí taumiftxnf raz:rdMurSm
pd k ; &d r f í vnf ; jzpf y gonf / jzpf a pcsif a om &if w G i f ; qE´ E S i f h a pwemwUd k u d k ?
jrdKodyf&if;apgifhpm;aecJh&onfrSmvnf; ESpfaygif;(30)ausmf? rdrdtouf (50)ausmfodkYyif
wdkifcJhjyDjzpfygonf/
2001-2005 ckESpfrsm;twGif;wGifwGifrl pkaqmif;xdef;odrf; odrf;qnf;xm;onfh
pmtk y f r sm;ES i f h " gwf y H k r sm;ud k jzef U csd E d k i f c J h y gonf / pmtk y f r sm;jzif c sd & mü
AdkvfcsKyfatmifqef;rdom;pk? OD;Ek? OD;oefY? qlbwf csef'&mbdkY(pf)paom yk*dK¾ vfMuD;rsm;ESifh
taz vefaxmifOD;pyfpkwdkY twlwuG aqmif&GufcJhyHk trsdK;rsdK;ygonfh 'D r d k u a&pD a cwf
EdkifiHa&;ESifh tw¦KyÜwåd pmtkyf(3)tkyfudk tD;-bkwfcf (e-book) jyKvkyfjzefcsdEdkifcJhygonf/
"gwfyHkrsm;jzefYcsd&mü ]] a':atmif q ef ; pk M unf \ i,f p Of u yif wyf r awmf t usd K ;
aqmif&GufcJhonfh rSwfwrf;"gwfyHk }} jzefcsdjcif;? tygt0if OD;oefYESifhol\tar "gwfyHkudk
tjrJ w H c g;yd w f x m;jcif ; cH & jyD ; trsm;jynf o l w d k Y a csmif ; Munf h c G i f hMu
M u&onf h OD ; oef Y \ *l A d r mef
Mu&onf
]] tarrsm;aeY Mothers' Day txdrf;trSwf}} t*Fvdyf jrefrm bmomESpfrsdK;jzifh
jzefcsdjcif;? OD;oefYESifhOD;pyfpk"gwfyHkudk ]]rdwfaqGrsm;aeY Friendship day txdrf;trSwf}}
jzef c sd j cif ; ? xDavmif;upm;rI avsmhenf; yaysmufa&;? aus;Zl;awmf&Sif
]]zsmyH k w d k u f o pf q &mawmf M uD ; \ tqH k ; truAsmES i f h "gwf y H k a wmf } }}jzef c sd j cif ; ?
ponfrsm;udk vkyfudkifEdkifcJhygonf/ odkYygaomfvnf; eD;pyf&modkY vufodyfxdk;? e-mail (tD;-
ar;vf) wdkUrS wqifhom jzefcsd&í¤if;? ay;ydkYjzefcsdolESifh jynfwGif;&Sd vufcH&,lolrsm;
&ef&SmcH&Edkifí¤if;? wGifus,frI r&SdvSyg/ jynfwGif;ü trsm;tusdK;? wdkif;jynftusdK;
&dS&m&SdaMumif; pdwfwdkif;us vGwfvGwfvyfvyf vkyfEdkifcGifh r&cJhyg/ ]]rjyD ; qH k ; ao;aom
OD ; oef Y ta&;tcif ; }} aqmif;yg;a&;rnfMuHwdkif;? a&;jyD;yguvnf; trsm;odatmif
jzefYcsda&; tEÅ&m,ftoG,foG,faMumifh vufvQdKxm;cJh&ygonf/
,ck t cg vG w f a jrmuf e ,f a jrod k U a&muf & S d j yD j zpf í ]]rjyD ; qH k ; ao;aom
OD;oefYta&;tcif;}} aqmif;yg;udk vGwv f w G vf yfvyf a&;vdu k yf gjyD/ þaqmif;yg;udak vhvmí
oufqdkifpdwf0ifpm;olrsm;tm;vHk; jynfwGif;jynfy oifhawmf&m ae&mrsm;wGif (txl;ojzifh rpöwm*efbm&Dtav;jyKrS jrifcGihf&onfhODO;D oefY\*lAdrmeftwG
twGif;ydkif;
jrefrmjynfwGif; ae&mtESHUwGif? e,fpyfvGwfajrmufe,fajr ae&mtESHUwGif? udk,fxludk,fx
wnfaxmifjyD;ESifhjyD; tqifhjr§ifh&ef vdktyfaeaom ae&mrsm;wGif)? jref r mh * k P f a qmif udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/
urÇmhaus;Zl;&Sif MuD;OD;oefY\ qE´ r G e f jzpfonfh ]]OD;oefYpmMunfhwdkufrsm;}} tjrefqHk;
wnfaxmif zGifhvSpfEdkifa&; 0dkif;0ef;MudK;yrf;MuygpdkU/ [líwdkufwGef;vdkuf&ygonf/
50 51
awGYqHk&um EdkifiHa&;avmuxJa&mufcJhonf/
ausmif;tkyfq&mMuD;OD;EkESifhtxufwef;jyausmif;q&mOD;oefY OD ; oef Y r S m rl t xuf w ef ; jyausmif ; q&mb0rS y ef ; waemf t rsd K ;om;
(OD;Ek\ touf 100-jynfhtxdrf;trSwf) ausmif ; tk y f M uD ; b0wG i f u sif v nf & if ; OD ; Ek \ rd w f q uf a y;rI a Mumif h xd k p Of u
trsKd ;om;vIy&f mS ;rIrsm;wGif yg0ifaqmif&u G af ejyDjzpfaom udak tmifqef;(Adv k cf sKyfatmifqef;)ESihf
[pfwdkif*sme,f 22-ZGef-200& oduRrf;&if;ESD;cJhMuonf/
OD ; Ek o nf a usmif ; tk y f q &mMuD ; b0rS Ed k i f i H a &;orm;ocif E k ?
]]twwf v nf ; oif ? yJ h j yif q H k ; r? od y Ü r csef ? ab;&ef q D ; um? pma&;q&mOD;Ek? e*g;eDpmtkyfwdkufwnfaxmifol OD;Ek? *syefacwfEdkifiHjcm;a&;0efMuD;OD;Ek?
oifh&mtyfydkY? q&mwdkY? usifhbdkY0wf ig;jzm}} [laom q&m q&mrrsm;\ 0wå&m;wdkYudk wd k i f ; jynf û yvT w f a wmf trwf o cif E k ? wd k i f ; jynf û yvT w f a wmf em,uocif E k ?
q&m q&mrjzpf b l ; ol r sm;tygt0if jynf o l j ynf o m;trsm;wd k Y avh v mod & S d ponfwdkYrSonf jref refrmEdkifiH\yxrOD;qHk;0efMuD;csKyfOD;Ek jzpfvmcJhonf/
usifo h ;kH bl;Murnfxifygonf/ ausmif;tkyq f &mMuD;b0rS jrefrmEdik if \H yxrOD;qH;k 0efMuD;csKyf OD;oefYrSmrl txufwef;jyausmif;q&m OD;oefY b0rSonf ausmif;tkyf
jzpfcJhol OD;Ek ESifh txufwef;jy ausmif;q&mb0rS urÇmhukvor*¾MuD;\ wwd,ajrmuf q&mMuD ; OD ; oef Y ? pma&;q&mOD ; oef Y ? bmomjyef q &mOD ; oef Y ? jref r mh y nma&;
taxG a xG t wG i f ; a&;rS L ;csKyf j zpf c J h o l OD ; oef Y wd k Y \ q&mh 0 wå & m;rsm; ausyG e f p G m jyefvnfûypka&;aumfrwDOD;oefY (*syefacwf 1942-arvwGif AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh
twlwuGawGYMuHKcJh&aom b0wauGUjzpf&yftcsdKYudk oHk;oyfwifjyrnfjzpfygonf/ 2007- ocif x G e f ; tk y f wdkYrS ac:,l cefYxm;jcif;jzpfonf? ]]jref r mh y nma&; pD r H u d e f ; opf } }
ck E S p f arv25-&uf a eY onf bbMuD;OD;Ek\ touf 100-ajrmufarG;aeYjzpfojzifh pmwrf;a&;qGJay;cJh&onf)? *syefawmfvSefa&; qefpkaqmif;odk0Sufa&;wm0efcHOD;oefY
(Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ES i f h zqyv rS w m0ef a y;jcif ; jzpf o nf ) ? z q y v
þaqmif;yg;jzifhyif bbMuD ; OD ; Ek w d k Y \]]ausmif ; q&mpd w f " mwf a umif ; rsm;}} udk
tzG J Y csk K yf j yef M um;a&;t&m&S d O D ; oef Y (vGwfvyfa&;&&ef 5-vtvdk OD;Ektpdk;&tzGJYrS
az:xkwf*kPfûycGifhûyapvdkygonf/
cefYxm;jcif;jzpfonf) ? jyef M um;a&;0ef M uD ; Xme twG i f ; 0ef 0PÖ a usmf x if O D ; oef Y
+++++++++ (ordkif;aumfr&Sif? bmomjyefpmaytoif;? ½kyf&SiftuJjzwfOuúX wm0efrsm;,lcJh&onf) ?
Ek ES i f h oef Y / / udkEk ESifh udkoefYwdkYonf 1926-ck E S p fwGif u&ifvufeufudkifrsm;ESifh typftcwf&yfqJa&;? jid r f ; csrf ; a&;aph p yf j zef a jzol O D ; oef Y
&efukefwuúodkvfü qHkawGYcJhMuonf/ 0g;c,from; udkEk(udkMuD;Ek) onf yef;waemfom; (OD;Ek\wm0efay;csuft& u&ife,fajrodYk omG ;a&mufum apmbOD;MuD;? apm[efomwmarT;
ud k o ef Y (armif o ef Y ) xuf touf 2-ESpfMuD;onf/ Zmwdae&yfcsif;vnf; eD;pyfum wd k Y ES i f h awG Y qH k a qG ; aEG ; cJ h & onf ) ? 0ef M uD ; csKyf ½ H k ; pD r H u d e f ; twG i f ; 0ef O D ; oef Y ?
pmayarGYavsmfolrsm;jzpfMuojzifh wOD;ESifhwOD; av;pm;cifrif &if;ESD;uRrf;0if &SdcJhMuonf/ 0ef M uD ; csKyf \ twG i f ; 0ef E S i f h pD ; yG m ;a&;ES i f h v l r I a &;bk w f t zG J Y twG i f ; 0ef OD ; oef Y ?
1928-ck E S p f wGif udkoefY Oypmwef;atmifaomfvnf; rdcifESifhnDi,frsm;udk iJhum uk v or*¾ q d k i f & m jref r mEd k i f i H \ tjrJ w rf ; oH t rwf M uD ; OD ; oef Y ? xdkrSaemufqHk;ü
ausmif;qufrwufawmhbJ yef;waemfjrdKUtrsdK;om;ausmif;wGif txufwef;jyq&mtjzpf urÇmhukvor*¾taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyfOD;oefY? jzpfcJh&onf/
tvkyf0ifonf/
1929-ckESpfarvwGif udkEk bDat atmifonf/ oli,fcsif;udkoefYESifh
ud k E k \ bMuD ; jzpf o l w d k Y \ taMumif ; Mum;ac:,l wd k u f w G e f ; rI a Mumif h
yef;waemftrsdK;om;ausmif;\ vpfvyfaeaom ausmiftkyfMuD;&mxl;udk udkEk &&SdcJhonf/
þodkYjzifh ausmif;tkyfq&mMuD;OD;Ek ESifh txufwef;jyausmif;q&m OD;oefYwdkYonf yef;waemf
trsd K ;om;ausmif ; \q&m0wå & m; wm0ef r sm;ud k ausyG e f p G m xrf ; aqmif & if ;
naewdik ;f pmaya&;om;jcif;? pmayaqG;aEG;jcif;? vrf;avQmufxu G jf cif; ponfwYkd jzifh rdrw d Ykd \
½dk;om;aomb0rsm;udk twlwuG aysmf&TifauseyfcJhMuonf/
OD;Ekonf 1929-ckESpfü yef;waemftrsdK;om;ausmif;? 1931-ckESpfü
oH k ; cG t rsd K ;om;ausmif ; ? 1933-ck E S p f ü yef ; waemf t rsd K ;om;ausmif ; rsm; rsm;wG i f
ausmif;tkyfMuD;tjzpf tkyfcsKyfa&;wm0ef? oifMum;a&;wm0efrsm; xrf;aqmifcJhjyD;? 1934- AdkvfrSL;vGif? OD;oefY? OD;vS? a':jr&D ESifh OD;Ek (1955-jynfyc&D;wck)
wGif &efuek w f uúovkd üf Oya'wef;jyefwufonfrS udkatmifqef;(AdkvfcsKyfatmifqef;)wdkYEiS hf
52 53
þae&mü ausmif;tkyfq&mMuD;b0rS 0efMuD;csKyfjzpfcJh&olOD;EkESifh 'D r d k u a&pD p d w f " mwf ? rd r d u d k , f u d k t m;ud k ; a&;? buf r vd k u f r l 0 g'? ponf w d k Y ud k
txufwef;jyausmif;q&mb0rS ukvor*¾taxGaxGtwGi;f a&;rSL;csKyf jzpfc&hJ olO;D oefYwYkd \ rdrdtjrift,ltqrsm;ESifhaygif;pyfum wdk;wufzGHYjzdK;vmapcJhygonf/
uHç OmPfç 0d&d, wdkYudkoHk;oyfpdppfrnfqdkygu? txufyg q&mh 0 wå & m; 5-yg;ES i f h
ausmif;q&mpdwf"mwfaumif;rsm; rsm;aMumifhom t"du [k pma&;ol ,lqrdygonf/
ausmif;q&maumif;wdkYonf rdrdwdkY\ wynfhrsm;udk rsm;aomtm;jzifh OD;Ek\ t"duq&m (ausmif;tkyfq&mMuD;) rSmrl? rdrdESifht&if;ESD;qHk;
twwfvnf;oif&if;? qHk;ryJhjyif&if;ESifh ab;&efr&Sd? ab;&efenf;yg;rnfh oifhawmf&m teD;uyfqHk;jzpfcJhaom? bmbJvkyfvkyf ]]udk,fESifh,SOfxm;}} [laom rdwfaqG0wå&m;rsm;udk
b0rsd K ;od k Y a&muf a tmif ? rod r omwrsd K ;? od o d o momwzH k tjrJpGJudkifxm;wwfaom? touft&G,ftm;jzifh rdrd\nDi,ft&G,fjzpfaomfvnf; EdkifiHa&;?
ûypkysdK;axmifay;wwfMujrJjzpfygonf/ tm;ustwk,lp&m yk*¾dKvfrsm; jzpf&yfrsm;udk EdkifiHwuma&;? oabmw&m;a&; ponfwdkYürl rdrdxuftjrJwrf; 0gMuD;aewwfaom?
ajymjy&S i f ; vif ; ar;jref ; aqG ; aEG ; &if ; tod O mPf tqif h t wef ; jrif h r m;vmatmif rdrdxufa&SYrSmajy;aewwfaom? rdrdxufydkrdkwdusjywfom;wwfaom? Ed k i f i H a &;ok c rd e f
jr§ifhwifay;wwfMuygonf/ q&mh0wå&m; ig;yg;wGif ]]odyÜrcsef}}[k ygonfhtwdkif; rd r d \ acgif ; aqmif zd k ; atmif q ef ; ac: ocif a tmif q ef ; ac: Ad k v f c sKyf a tmif q ef ;
tu,f í tcG i f h t vrf ; &ygu rd r d w ynf h r sm;ud k wu,f h v uf a wG Y b0rsm;wG i f yif j zpf y gonf / OD ; Ek u wmawpaeom; pmtk y f w G i f rd r d \ ausmif ; tk y f q &mMuD ;
yg0ifO;D aqmifrûI yapjcif;? aqmif&u G Mf udK;yrf;rI ûyapjcif;rsm;jzifv
h nf; aqmif&ef a&Smif&efwYkd ukd ocifatmifqef;ESifh rdrd\jrifq&m ocifoef;xGef;wdkYudk atmufygtwdkif;rSwfcsufcs
xJxJ0if0if od&Sdqnf;yl; apwwfMuygonf/ a&;om;xm;cJhygonf/
0efMuD;csKyfOD;Ekb0 ra&mufrDESifh a&mufjyD;wdkYü OD;EkwGif oifq&m ]]ocif a tmif q ef ; u Ad o k u meJ Y wl w ,f ? ocif o ef ; xG e f ; u
jrifq&m Mum;q&mrsm;tjzpf zcifOD;pHxGef;? 'D;'kwfOD;bcsdK? q&mMuD;ocifudk,fawmf tif * sif e D , meJ Y wl w ,f / Ad o k u mMuD ; ocif a tmif q ef ; a&;qG J a y;wJ h y H k p H u d k
rIdif;? trsdK;om;ynm0efOD;zdk;Mum;? a'gufwmAarmf? r[wår*E¨D? aewm*sDqlbwfpf tif * sif e D , mMuD ; ocif o ef ; xG e f ; u taqmuf t OD j zpf a tmif aqmuf a y;w,f /
csef ' &mbd k Y pf ? y@pf * s0g[mvmae½l ; ? ocif o ef ; xG e f ; ? Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ES i f h ocifatmifqef;u t*Fvdyf-Arm ESpfbmompvHk;rSm ta&;a&m tajymyg Edkifw,f/
OD;ausmfjidrf;? OD;odef;azjrifh paom rdrd\rdwfaqG EdkifiHa&;vkyfaz:udkifzufrsm; [lí ocif o ef ; xG e f ; u Armpm ta&;tom;rS m yd k j yD ; oef w ,f ? yd k j yD ; vnf ; jref w ,f /
&SdcJhygonf/ ESpfa,mufpvHk; pmzwfodyf0goemygw,f/ trsm;MuD;vnf; zwfbl;Muw,f/}}

qef;ESifhEk ae½l;ESifhEk

q&mMuD;ocifudk,fawmfrIdif; OD;Ek ESifh r[wår*E¨D

xdkodkY q&maumif;? ausmif;tkyfq&mMuD;aumif;rsm;ESifh awGYMuHKcJh&aom


zcifOD;pHxGef;? 'D;'kwfOD;bcsdK? q&mMuD;ocifudk,fawmfrIdif;? trsdK;om; OD;Ekonf 0efMuD;csKyfOD;Ekb0jzifh rdrdtxG#ftxdyfodkYa7mufaomtcgü rdrdESifhtwl
ynm0efOD;zdk;Mum;? r[wår*E¨D wdkYxHrS OD;Ekonf rsdK;cspfpdwf"mwf? EdkifiHa&;tawG;tac:rsm; yef;waemftrsdK;om;ausmif;ü vkyfaz:udkifzufwynfhjzpfcJhbl;ol i,foli,fcsif;OD;oefYudk
omru oHa0*OmPf? yg&rDjznf&efOmPf? omoemûy&efOmPfrsm;yg &&Scd o hJ vdk a'gufwmAarmf? trsm;wumxufyí kd rdwaf qG0wå&m;ig;yg;? q&mh0wå&m;ig;yg; omru ausmif;tkyq f &mMuD;
aewm*sDqlbwfpfcsef'&mbdkYpf? y@pf*s0g[mvmae½l;? ocifoef;xGef;? OD;ausmfjidrf;? 0wå&m;rsm;yg txl;ausyGefcJhaMumif; OD;oefY xrf;aqmifcJh&onfh txufwGifaz:jyxm;jyD;
OD ; od e f ; azjrif h ponf w d k Y xH r S v nf ; Ed k i f i H a &;t,l t qES i f h y &d , m,f ? &J p G r f ; owå d ?
54 55
jzpfonfh vkyfief;wm0efrsm;t& odomEdkifygonf/ axmufjyulnaD vh&cdS ahJ om OD;oefYonf wpwp q&mxufomaomwynfh (ausmif;tkyfMuD;
ausmif;tkyq f &mMuD;a[mif;OD;Ek\ ,HMk unfpw d cf spGm teD;uyfyo
kH iG ;f vsuf xuf o maom txuf w ef ; jyq&m) tjzpf? 1961-bJ * &d w f b uf r vd k u f n D v mcH wGif
qef & if ; ememzG y f j cif ; jzif h atmuf o uf a uscJ h a om OD ; oef Y ud k jynf w G i f ; omru 0efMuD;csKyfae½l;\ udk,fpvS,f c&pf&Sem;rDEGefwdkYEiS t
hf wl vlord sm;xif&mS ;vmcJh ygawmhonf/
jynf y urÇ m t&yf & yf o d k Y ] ] o i f h & m t y f y d k Y } } cJ h a Mumif ; taxmuf t xm;tcsd K YrS m
atmufygtwdkif;jzpfygonf/
1952
1952ckESpfü tar&duefEdkifiH ukvor*¾taxGaxGnDvmcHMuD;odkY
jrefrmudk,fpvS,ftzGJUacgif;aqmiftjzpfwufa&mufcJh&jcif;? 1954 1954-wGif qdkAD,uf½k&Sm;ü
acgif;aqmifMuD; c½k & S u fESifh cifrifcGifh&cJhjcif;? w½kyfjynfü w½kyfacgif;aqmif armfpDwHk;?
csLtifvdkif wdYk EiS hf awGYqckH iG &hf cJjh cif;? 1954-'DZifbmmwGif AD,uferf acgif;aqmif [dkcsDrif;ESihf
qH k a wG Y cJ h & jcif ; ? 1955-{jyD bef a 'gif ; nD v mcH w uf c G i f h & jcif ; ? tar&d u ef w G i f
tar&d u ef a cgif ; aqmif r sm; sm;ESifhaqG;aEG;cGifh&cJhjcif;? 1955-tpö a &;? 1956-wG i f
0efMuD;csKyfOD;AaqGESifhtwl tdE´d,EdkifiH bHkabjrdKU? qdk&S,fvpfuGefz&ifh? e,l;a'vDjrdKY
udkvHbdk uGefz&ifh wdkYodkUwufa&mufcGifh&cJhjcif;? xdkYaemuf 1957- 1957-wGif ukvor*¾qdkif&m
jrefrmEdkifiH\ tjrJwrf;oHtrwfMuD;tjzpf xrf;aqmifcGifh&cJhjcif;? ponfwdkYyifjzpfygonf/
þod k Y OD ; oef Y ud k OD ; Ek o nf rd r d \ jynf y c&D ; pOf w d k i f ; ü tjrJ w rf ; tygac:vsuf
EdkifiHwumtawGYtMuHKrsm; wdkifyifoifMum; zGHYjzdK;wdk;wufapcJhygonf/

a&SYwef
wef; 0JrS,m--tpöa&;aumifppf0ef? OD;&m&Spf? jrefrm0wfpHkESifhtpöa&;oHtrwfMuD;?
0efMuD;csKyfOD;Ek? 'k0efMuD;csKyfOD;ausmfjidrf;? w&m;olMuD;csKyfOD;jrifhodef;/
aemufwef; 0JrS,m--AdkvfcsKyfuawmfa':cifMunf? w&m;olMuD;csKyfOD;jrifhodef;ZeD;
a':zGm;ar? tpöa&;oHtrwfMuD;ZeD; ? OD;&m&SpfZeD;zmwDrm &m&Spf?
'k0efMuD;csKyfOD;ausmfjidrf;ZeD; a':EGJY&D? 0efMuD;csKyf\jyefMum;a&;twGif;0efOD;oefY/

tar&duefuGef*&ufacgif;aqmifrsm;ESifhtwl OD;oefY? AdkvfrSL;vGif? OD;Ek


1958-zqyvtuGJtjyJumv mvwGif OD;Ekonf OD;oefYudk ]]oifh&mtyfydkY}}
xm;,Hkru jrefrmjynfodkY jyefrac:bJ EdkifiHa&;t½IwftaxG;rsm;Mum;rS rdrdwynfhudk
]]ab;&ef q D ; um}} xm;ay;cJ h j yef y gonf / wcgw&H ausmif ; tk y f q &mMuD ; trS m ;ud k
axmufjyulnDwwfaom ausmif;q&mav;uJhodkU 0efMuD;csKyfOD;Ek\ trSm;tcsdKUudk &J&J0Hh0Hh c&pf&Sem;rDEGef
56 57
aemufqHk;ü trsm;odMujyD;jzpfonfhtwdkif; 1961-ckESpf Edk0ifbm 3- AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh ocifEkwdkY\ jAef[yfabG
&uf a eYwGif OD ; oef Y urÇmhukvor*¾taxGaxGtwGif;a&;rSL;csKyf&mxl; vufcH&&SdchJum (0efMuD;csKyfOD;Ek touf 100-jynfhtxdrf;trSwf)
wwd , urÇ m ppf M uD ; od k Y OD ; wnf c J h a om usL;bm;'H k ; ysH t a&;tcif ;udk atmifjrifpGm
ajz&Sif;ay;Edkifjcif;jzifh urÇmhaus;Zl;&Sif jidrf;csrf;a&;AdokumMuD;b0 a&mufcJh&ygonf/ ( Burma Digest 26-5-2006)
þae&mü OD;oefYonf OD;Ek MudKwif avhusifhay;cJhonfh jynfwGif;jynfytawGYtMuHKrsm;udk
vufawGYtoHk;csvsuf ]]aysmh aysmhvQifza,mif; rmvQifoHacsmif;}}[k eHrnf&aom qdkAD,uf Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ESifh *syefacwf w½k y f t rsd K ;om; jAef [ yf a bG
0efMuD;csKyf eDudwm c½k&Suf? tawmfq;kH tar&dueforw rwrsm;wGif wOD;jzpfonfh *Ref tufzf toif ; MuD ;wdkYESifh ywfoufaom aqmif;yg; 2-yk'f pma&;ol a&;om;cJhjyD;jzpfygonf/
uae'D ? ol&owådt&mwGif wHcGefxlcJhonfh usL;bm;0ef M uD ; csKyf zD ' ,f u wf p x½d k ¤if;aqmif;yg; 2-yk'w f iG f Adv k cf sKyfatmifqef; OD;aqmifonfh ArmhwyfrawmfoYkd w½kyt f rsdK;om;
]]ol Y xuf o l vl p G r f ; aumif ; }} vk y f c J h & yH k u d k urÇ m h j ynf o l r sm; &if w rrES i f h
wd k Y M um;]]ol jAef[yfabGtoif;MuD;rS *syefawmfvSefa&; tvGefeD;uyfaecsdef 1945-ckESpf rwfv 5-
tHhMoauseyfcJh&jyD;jzpfygonf/ urÇmhxdyfoD;rsm;Mum; &J&J0Hh0Hh jywfjywfom;om; tydktvdkr&Sd &uf a eYwGif wwd,tMudrfajrmuftjzpf &efyHkaiG odef;20 ESifh wodef;wef oufu,frdk;
tûyH;rysuf o½kyfaqmifvsuf urÇmhaus;Zl;&Sif jidrf;csrf;a&;Adokum tu,f ' rD q k M uD ; armfawmfum;wpD; vSL'gef;cJhyHktaMumif;ESifh ]]w½kyfESifh*syef nDtpfudk rjzpfoifhyg}} [laom
OD;oefYqGwfcl;EdkifcJhonfh taMumif;&if;rsm;udkrl *syefawmfvSefa&;qefodkavSmifa&;wm0efcH? AdkvfcsKyfatmifqef;\ &J0Hhjywfom;onfhajympum;taMumif; wdkY yg0ifcJhygonf/
u&ifhe,fajrodkY '½dkifbmESifh 2-a,mufxJoGm;0Hhol? bufrvdkuf0g&ifhMuD;? ordkif;aumfr&SifESifh þaqmif;yg; 2-yk'fonf wenf;tm;jzifh AdkvfcsKyfatmifqef; ESifh
½kyf&SiftuJjzwfOuúX OD;oefY ESifh olYtm;¤if;wm0efrsm;ay;tyfavhusifhapcJhbl;onfh ol\ w½kyftrsdK;om; jAef[yfabGtoif;MuD;wdkY\ w½kyfjrefrmcspfMunfa&;wnfaqmufMuyHkrsm;
ausmif;tkyfq&mMuD;rsm;om taotcsm odEdkifvdrfhrnf[k pma&;ol ,lqygonf/ [kvnf;qdkEdkifygonf/ *syefwdkY\ w½kyfjynf eefuif; vlowfyGJESifh jrefrmEdkifiHodkY *syefwdkY
wynfhaumif; ausmif;om;ausmif;olrsm;\ txG#ftxdyfatmifjrifrI odrf;ydkuftjyD; jrefrmjynfae w½kyfvlrsdK;rsm;\ pdk;&drfrIrsm;rS ay:aygufvmcJh&aom
aemufuG,fwGif ausmif;q&m q&mr ausmif;tkyfq&mMuD;wdkY &SdwwfMujrJtwdkif; w½kyftrsdK;om; jAef[yfabGtoif;MuD;ESifh w½kyfvlrsdK;rsm;u wzuf? AdkvfcsKyfatmifqef;
urÇmaus;Zl;&Sif jidrf;csrf;a&;AdokumMuD;OD;oefY\ txG#t f xdyf atmifjrifraI emufu, G w
f iG f OD;aqmifonfh ArmhwyfrawmfESifh jrefrmjynfoljynfom;rsm;u wzuf? wzufESifhwzuf
0wå&m;aygif;pHkausyGefcJhonfh ausmif ; tk y f q &mMuD ; a[mif ; ? 0ef M uD ; csKyf a [mif ; ? tjyeftvSef ulnDapgifha&SmufcJhMuyHkrsm;vnf; jzpfygonf/
bufrvdkuftzGJUacgif;aqmifa[mif;MuD;? 'Drdkua&pDESifhjidrf;csrf;a&;xm0&acgif;aqmif? *syefawmfvSefa&;MuD; tifrwefeD;uyfcsdefwGif ]]w½kyfESifh*syefonf
omoemh ' g,umMuD ; bbMuD ; OD ; Ek onf rd r d w ynf h t ay: ES p f o uf a useyf ½ky&f nfqifw?l bmompum; pm "avhx;kH pH qifwal omfvnf; (*syefwYkd\ zufqpfpepfaMumif)h
wpd r f h p d r h f t m;&&T i f v ef ; aom z&PmyD w d r sm;jzif h trS e f w u,f rm;rm;rwf r wf nDtpfudk rjzpfoifhyg }} [k &J&J0Hh0Hh jywfjywfom;om; ajymMum;cJhonfh AdkvfcsKyfatmifqef;\
wnf&SdcJhygaMumif;? ]]oefYESifhEk}} udk urÇmuvnf;wGJvsuftodtrSwfûyjrJjzpfygaMumif;? pum;? xdkpum;\ tusdK;quftjzpf jAef[yfabGtoif;MuD;\ acgif;aqmifwOD;jzpfonfh
wif j y&if ; b b M u D ; O D ; E k w d k Y \ ] ] a u s m i f ; q & m p d w f " m w f a u m i f ; r s m ; } }}ud k w½kyftrsdK;om; OD;pyfpk *syefuifaywdik f ppfyv k yd w
f Ykd ppfar;jcif; cHc&hJ yH?k *syefawmfveS af &;ESihf
oHk;oyf*kPfûytyfygownf;/ AdkvfcsKyfatmifqef;wdkY\tusdK;twGuf OD;pyfpkrS &J&J0Hh0Hh opöm&Sd&Sd zHk;zd ajzqdkcJhyHkrsm;vnf;
yg0if c J h y gonf / wenf ; tm;jzif h Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ES i f h w½k y f t rsd K ;om;
(OD;Ek\ wmawpaeom;? OD;Ek\ig;ESpf&moD Armjynf? AdkvfcsKyfatmifqef;rdefYcGef;rsm;? jAef[yfabGtoif;MuD;wdYk ywfoufcyhJ rkH sm;jzpfygonf/ ]]AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh jAef[yfabG}}
OD ; od e f ; azjrif h \ ausmf j id r f ; ? ocF g \ tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; 'D ; 'k w f O D ; bcsd K ? jzpfygonf/
wuúodkvfpdefwif\ urÇmjidrf;csrf;a&;Adokum OD;oefY pmtkyfrsm;udk udk;um;ygonf/) ++++++++
,ck Adv k cf sKyfatmifqef;\tcspq f ;kH oli,fcsi;f ESihf Edik if aH &;nDtpfujkd zpfol
udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/ ocif E k ESifh w½kyftrsdK;om; jAef[yfabGtoif;MuD;wdkY ywfoufcJhyHktaMumif;rsm;udk
vefaxmifpyfpkav; qufvufaz:jyygrnf/ 1959-ESifh 1963-wdkYwGif xkwfa0cJhaom OD;pyfpk\ pmtkyfrsm;teuf
]]xl;wJhpyfpk yxrwGJ}} yg ]]ocifEkESifhjAef[yfabG}} acgif;pOfatmuf&dS aqmif;yg;udk tajccHí
OD ; Ek \ wmawpaeom;? ig;ES p f & moD - Armjynf ES i f h [H o m0wD o wif ; pm
58 59
ygtcsuftvufrsm;ESifh EIdif;,SOfjznfhpGufí wifjyrnfjzpfygonf/ ocifEk(0efMuD;csKyfOD;Ek)\ tukefvHk;wkdYESifhrdwfaqGzGJUay;ygonf/
touf & mjynf h txd r f ; trS w f t jzpf j zif h v nf ; þaqmif ; yg;jzif h bbMuD ; OD ; Ek w d k Y u d k 1945-ck E S p f ? rwf v 5-&uf a eY ? aeY v ,f 12-em&D t csd e f r S m
*kPfûytyfygonf/ Adkvfatmifqef;[m &efolYav,mOfysHvm? OMoqGJ? AHk;cs? pufaoewfypfonfhMum;xJrS
++++++++++ uwd r ysuf y J tcsd e f u d k av;pm;pG m ES i h f v mw,f / 'D w k e f ; uAd k v f a tmif q ef ; [m
1943-ck E S p f ? puf w if b mv 15-&uf a eYrSm uREfkyfwdkY 0D p vD u m;teuf a &mif u d k p D ; NyD ; vmw,f / ol Y um;rS m ppf 0 ef B uD ; ppf a oemywd c sKyf
w½kyftrsdK;om; jAef[wfabGtoif;BuD; ESpfywfvnfusif;yyGJwpfck jyKvkyfygonf/ tvHwpfckESifh a'gif;tvHwpfck? tvH 2-ckudkxlxm;w,f/ olESifhtwlwlygvmwJh
'D u sif ; yyG J j yKvk y f z d k Y ud k uREf k y f w d k Y toif ; BuD ; rS aumf r D w D 0 if r sm;ud k Bud K wif í olrsm;[m Adkvfrif;acgif? rkwfqdwfarG; Adkvfodef;[ef? udk,f&HawmfESpfOD;ESifhwyfrawmf
pnf;a0;ac:vdkufygw,f/ 'DvdkESpfywfvnf usif;yyGJjyKvkyfonhftcgrSm jrefrmxJrS jyef M um;a&;t&m&S d O D ; cif a rmif ( ,ck t Ek y nmyef M wmausmif ; tk y f B uD ; OD ; cif a rmif ) wd k Y
0ef B uD ; wpf O D ; OD ; ud k z d w f a c:NyD ; ? rd e f Y cG e f ; pum; tenf ; i,f ajymzd k Y jzpf y gw,f / jzpfygonf/ OD;cifarmif[m jAef[wfabGtoif;rS Adkvfatmifqef;tm; &efyHkaiGvSL'gef;
'Dvdkusif;yyGJjyKvkyfonfhtcgrSm b,f0efBuD;u pum;ajymydkaumif;ygovJ qdkawmh uREfkyfu ay;tyfaom tcrf;tem;udk "gwfyHkvm½dkufw,f/ owif;pmq&mawGvnf;trsm;BuD;
tqdkwifoGif;vdkufonf/ EdkifiHjcm;a&;0efBuD; ocifEk[m pum;ajymuvnf;aumif;w,f? yg&Sdygw,f/ Adkvfatmifqef;[m rdefYcGef;pum;ajymMum;NyD; toif;wdkufay:rSmxrif;
tcsuftvufvJrdw,f/ olYudkvmzdkYzdwfac:&if odyfaumif;rSmyJvdkY ajymvdkufw,f/ twlwlpm;aomufí 2-em&DavmufMumrS aysmfaysmf&Tif&TifESifhjyefoGm;ygonf/
uREfyk [ f mvnf; 'Daumfrw D v D Bl uD;awGxrJ mS aygif;oif;qufo, G af &; vlBuD;wpfO;D jzpfaew,f/ (xl;wJpyfpk yxrwGJ-pmrsufESm 145)
uREfkyftqdkwifoGif;wmudk aumfrDwDvlBuD;awG tm;vHk;u oabmwlqHk;jzwfvdkufMuw,f/ (txufyg pmydk'f 2-ck EIdif;,SOfMunfhygu ocifEka&m AdkvfcsKyf
aemuf N yD ; uREf k y f w d k Y jAef [ wf a bG w½k y f t rsd K ;om;toif ; BuD ; u uREf k y f u d k atmifqef;yg AHk;? pufaoewf raMumuf uwdrzsufyJ tcsdefudk av;pm;MuaMumif;
pmwpfapmifay;vdkufygonf/ odEdkifygonf/)
uREfkyf 'Dpmudk,lNyD;awmh jynfvrf; 6-rdkif yaw;jcH? EdkifiHjcm;a&; aemufNyD; vufzuf&nfyEJG iS hf {nfch w
H ,f/ tJ'vD {kd nfch NH yD;onft
h cgusrS
0efBuD;½Hk; twGif;0ef OD;a&Tabmf udk yxroGm;awGUw,f/ aemufNyD;rS EdkifiHjcm;a&;0efBuD; uREfkyfu ocifEkudkoGm;ajymw,f/ q&mEkrdefYcGefYajymygawmhvdkYqdkawmh ocifEk[m
ocifEkudk oGm;awGU onfhtcg uREfkyf[m jAef[wfabG toif;BuD;rS ay;vdkufonfhpmudk rdefYcGef;pum;ajymrnfh pifjrifhay:odkYwufoGm;NyD; rdefYcGef;pum;ajymw,f/ [dkpOftcgu
ocifEkodkYay;vdkufygonf/ ocifEk[m uREfkyfay;vdkufonfhpmudk zwfNyD;onfhtcg ol r d e f Y cG e f ; ajymwmawG [ mvnf ; &D p &mpum;awG t rsm;BuD ; ygygw,f / uREf k y f w d k Y
'DvkdrdefYcGef;ajymwmawGudk ol[m ruRrf;usifygbl;/ tJ'Dawmh uREfkyfujyefajymvdkufw,f/ ESpfywfvnfusif;yjyKvkyfonfh usif;yyGJtwGuf vnf; ocifEkajymonfh rdefYcGef;pum;rsm;ESifh
q&mEk[m rdeYf ceG ;f ajymwm tifrwefraS wmfw,f/ tcsuftvufvnf;rdw,f/ ,ck0efBuD;awG t"dyÜg,fwdkufqdkifínDnGwfNyD;awmhvnf; aeygw,f/ toHuvnf;aumif;w,f? uREfkyfonf
rdeYfceG ;f pum;ajymonfh txJrS q&mEkxufawmfonf0h efBuD; wpfa,mufrrS &Syd gbl;/ oluvnf; 'DtcsdefrSm tuJcwfrdygonf/ toHuvnf;aumif; rdefYcGef;pum; w&m;a[majymonfh
wpfatmifhavmuf MumrS vufcHvdkufygonf/ aumif;ygNyD vmygrnfqdkwJhuwdudkvnf; tcgrSmvnf; tcsuftvufxdw,f? jywfvnf;jywfom;w,f? 'Dtcsdeftcg[m 1943-
ay;vdkufw,f/ ckESpfjzpfygw,f/ uREfkyf[m aocsmpGmtuJcwfw,f? [dkpOftcgrSm ocifEk[m 36-ESpfyJ
aemuf uREfkyfwdkYESpfywfvnfusif;yonfhaeYrSm av,mOf y sH v mí &Sdygao;w,f/ ydefydefjzLjzLcyfacsmacsm ½kyf&nfoem;urm;? olYudk tuJcwfcefYrSef;Munfh&if
OMoqG JwmESifh oGm;wdk;aew,f/ ocifEkuvnf; rysufruGuf em&Djyef 2-csufcGJavmufrSm touf 20-ausmfavmufyJ&Sdr,fvdkY xif&ygw,f/
uREfkyfwdkY jAef[wfabGtoif;BuD;wnf&m vwåmvrf;atmufvrf; jAef[wfabGtoif;BuD;odkY <ua&mufvmMuonfhaumfrDwDvlBuD;awGu uREfkyfudk0dkif;0ef;í
t0ga&mif um;ykykudkpD;NyD;? acgif;aygif;ouúvyftuÐsteuf? av;axmifhtuGufvHkcsnfwdkYudk vmar;Muw,f/ ocifEk[m pum;ajym tifrwefawmfw,f/ csD;usL;p&modyfaumif;w,f/
0wf q if í vuf x J r S m wk w f a umuf w pf a csmif ; ud k i f x m;NyD ; ol E S i f h t wl ol[m rdef;r,lNyD;NyDvm;? vlysdKvm;qdkwmudk uREfkyfudkvmar;Muw,f? uREfkyfujyefajym
taz:wpfa,mufvnf;ygvmygonf/ ol\taz:&JUemrnfudk uREfkyf[m arhaeygNyD/ vdu k wf ,f? ocifE[ k m rde;f r,lNyD;ygNyD? orD;wpfa,mufvnf;arG;NyD;NyD? ol,x l m;onfrh ed ;f r[m
uREfkyfudk,fwkdifyJ armfawmfum;wHcg;udk oGm;zGifhay;NyD;? uREfkyfwdkY jAef[wfabGtoif;BuD; yef;waemfu orm"dNrdKU0ef ajrydkif&SifOD;atmifNidrf;\orD;ti,f rjr&D jzpfygonf/
'kwd,txyf{nfhcHyGJodkY a&mufatmif ac:aqmifvmcJhygw,f/ 'DESpfywfvnfusif;yyGJodkY 'D OD;atmifNidrf;[m uREfkyf\rdwfaqGBuD; yef ; waemf N rd K Utk y f
wufa&muf<uvmonfh aumfrw D 0D ifawGa&m? Ouú|awGa&m? vlBuD;vlaumif;wpfa,mufrusef OD ; btH k ;ESifhvnf; oduRrf; cifrif&if;ESD;NyD; uREfkyfwdkY 3-OD;[m tifrwefrScspfcifMuygw,f/
OD ; atmif N id r f ; [m touf B uD ; í uREf k y f w d k Y tazavmuf & S d y gw,f / uREf k y f w d k Y wawG
60 61
ol Y u d k a c:wm[m bBuD ; -bBuD ; vd k Y y J ac:Muygonf / wpf c gu OD ; atmif N id r f ; [m NrdKUtkyfOD;btkef;[m olYarmfawmfudk owdkYom; owdkYorD; 2-OD;pD;zdkYay;vdkufw,f/ aemuf
rsufpdemvdkYaq;½HkrSmvmukw,f/ uREfkyfESifh OD;btkef;wdkYuvnf; cPcP oGm;a&mufMunfh½I olwdkYESpfOD;[mvnf; armfawmfudk jrefjrefarmif;NyD;? yef;waemfem;rSm&Sdonfh qGDvGifqkdonfh
ar;jref;w,f/ tJ'Dvdk oGm;a&mufMunfh½I ar;jref;onfhtcgusawmh bBuD;OD;atmifNidrf;u &Gmwpf&mG (yoG,f&Gm) udk armif;íoGm;Muw,f/ 'gaMumifh armifE[ k m 0efBuD;csKyfjzpfonft h cg
ajymjyw,f / b,f v d k a jymjyovJ q d k a wmh xrif ; xk y f u d k acgif ; ay:rS m wif N yD ; [dkpOfurjr&D vufxyfNyD;pD; onfhaeYrSm armfawmfudkpD;NyD; vnfywfoGm;vmcJhovdk OD;Ek[m
'Dvo kd rufrsdK;udv
k u
kd &f mS yg? xrif;xky[f m acgif;ay:u us&ifusoGm;r,f? armifEv k o
kd rufrsdK; olEikd if jH cm;oGm;onft
h cg jzpfap? Armjynfxw J iG o
f mG ;onft h cgjzpfap? armfawmfEiS o
hf mG ;vmvQif
'D w pf o uf r S m r&Ed k i f y gbl ; / armif E k [ m tif r wef awmf w ,f / igh u d k v nf ; rjr&DESifh [dkwkef;u &cgprSm armfawmfpD;NyD;oGm;vmwmudk odyfowd&atmufarhonfhtwGuf
cspfvnf;odyfcspfonfh twGufaMumifh 'gaMumifhrdkY OD;Ek[m a':jr&Dudk b,foGm;oGm;
tm;BuD;½dkaoav;pm;w,f/ ig[mvnf;olYudk trsm;BuD;jyefcspfw,fvdkY ajymjyw,f/ 'Dawmh
olESifhwpfygwnf; ac:oGm;jcif; jzpfygonf/
OD ; btk e f ; [m bmjyef a jymovJ q d k a wmh [d k w k e f ; u bmjzpf v d k Y *sD ; rsm;wmvJ uREf k y f \ bBuD ; orD ; rjr&D [ m td r f a xmif r I a &;&mud k
vd k Y ar;vd k u f w ,f / ]]armif E k u d k Ed k i f i H a &;vk y f w mwpf c k y J oabmrusygbl ; }}vd k Y vdkavao;r&Sdatmif OD;Ektay: jyefNyD;awmh jyKpk,k,w,f/ uREfkyf\ESr rjr&D[mvnf;
OD;atmifNidrf;u jyefajymvdkufygonf/ tppt&m&mvdrm® a&;jcm;&SNd yD; udEk u k kd pdwcf srf;om ud, k cf srf;omatmif tjrJjyKpk,, k ay;w,f/
udkEk[mvnf; rjr&Dr&Sd&if raeEdkifavmufatmif jzpfay:íaeygNyD/ uREkfyf\bBuD;
OD;atmifNidrf;rSm om;tBuD ; ud k t k e f ; armif ? orD ; tBuD ; rod e f ; rd qdkwJh rjr&Dtjyif
tBuD;ESpfa,muf&Sdao;onf/ rjr&Dti,fqHk;jzpfw,f/ rodef;rdudk ud k p d k ; armifqdkolESifh
vufxyfay;pm;vdkufw,f/ EdkifiHawmf0efBuD;csKyfOD;Ek[m 10-ESpf 10-rdk; 0efBuD;csKyf
jzpfoGm;onf/ olYa,mufzt&if;udktkef;armif[m wpfcgrS udkEkxHudk rvmygbl;/ uREfkyf[m
OD;atmifjidrf; 0efBuD;csKyftdrfudka&mufí a':jr&Dudkar;Munfhw,f/ udktkef;armif wpfa,mufrvmbl;vm;
vdkYar;Munfhawmh ol[mwpfcgrS rvmygbl;/ olYa,mufz0efBuD;csKyf jzpfaevdkY wpfcgrS
rvmwmyg/ ol v mvd k Y ol r sm;wumjrif & if ol Y a,muf z 0ef B uD ; csKyf x H v mwmud k
txiftjrifao;rSmaMumufvdkY rvmwmyg vdkYjyefajymygonf/
(armifEkESifh rjr&DwdkYudk rjr&D rdbrsm;u oabmrwlí armifEku 'Dudktkef;armif[m tifrwefrSoDvorm"deJYjynfhpHkwJh olvnf;jzpfyg
rjr&Dudk cdk;cJh&onf/ yef;waemfjrdKYrS armfawmfbkwfjzifhudk,fwdkifcdk;&ef pDpOfcJhaomfvnf; onf/ olYa,mufz 0efBuD;csKyfxHudk oGm;NyD;awmh bmrStultnDrawmif;bl;/ olY[molyJ
vrf;w0ufwGif armfawmfpufysufaeí csdef;aomn csdef;aomtcsdefwGif armifEkudk,fwdkif vkyu f ikd pf m;aomufw,f/ uREykf Of ;D pyfpv k nf; 0efBuD;csKyfEiS hf a,mufzwpf0rf;uGJ awmfwmygyJ/
rcd k ; jzpf v d k u f b J armif E k u d k , f p m; armif E k trMuD ; u rjr&D u d k cd k ; ay;cJ h & onf / uREfkyf[m 1950-51 ckESpfwkef;u OD;Ekucdkif;awmh uREfkyf[mvnf; apwemESifhom
av;ig;vavmuf&rdS S rdbrsm;pdwq f ;kd ajyí armifEu
k rjr&Dukd olUrdbrsm;xH jyeftyfc&hJ ygonf/ vkyfay;chJygw,f/
wmawpaeom;pmtkyfwGifrygaomfvnf; OD;Ekzufudk yef;waemfOD;oefY? a':jr&Dzufudk
OD;btHk;wdkYu ulnDwdkufwGef; (avSmfay;) cJhMu&onf [k OD;pyfpku ajymaMumif; [Hom0wD
owif ; pm pmwGif EdkifiHa&;*sydk; u a&;om;xm;cJhbl;ygonf/)

a':jr&D
vrf;rawmf trwfOD;Ek *kPfjyKyGJ/ 0JrS,modkY ( OD;xGef;az? OD;Ek? OD;pyfpk?
armif E k E S i f h rjr&D w d k Y r*F v maqmif vuf x yf o nf h a eYusawmh w½kyfaumifppf0efcsKyf\twdkifyifcH vdzef? a':oef;pdef? OD;wif)
62 63
ud,k \
f a,mufzvkyo f u l tmPmrsm;&Sad ecJyh gvQif txufygpHerlemudk
twkc;kd rSwo f m; em,lMuzdYk tifrwefraS umif;ygonf/ uREykf w f YkdjrefrmtrsKd ;om;awGxrJ mS vnf;
tusifhqdk;awG trsm;BuD;awGUBuHKjrif&zl;ygonf/ udk,fha,mufz[m txufwef; a&muf
aeNyDqdkrSjzifh udk,fha,mufzvkyfolxHrSm [dk[mawmif;'D[mawmif; qufumqufum
awmif;awmh a,mufz vkyfoluvnf; olYESrudkcspfcifaeawmh ajym&rSmvnf;tcufjzpfae&
&Smw,f/ 'gwifruao;bl;/a,mufzxHrSawmif;NyD;tm;r&ao;vdkY ESrvkyfolxHrSvnf;
cPcPvSnahf wmif;vdu k f vkyaf eonfv h pl m;rsKd ;awGukd uREykf [f m awGUzl;BuHKzl; qHck rhJ zd ;l ygonf/
'Dtusifhqdk;awGudkvnf; uREfkyfwdkYjrefrmjynfrSm y,fzsufzdkYaumif;ygNyD/
uREfkyfwdkYw½kyftrsdK;om; jAef[wfabGtoif; BuD;\ ESpfywfvnf
usif;yyGrJ mS Edik if jH cm;a&;0efBuD; ocifEu k kd yxrOD;qH;k qufo, G cf &hJ jcif; jzpfygonf/ uREfyk [ f m
vrf ; rawmf trwf O D ; Ek *k P f j yKyG J 0ef M uD ; csKyf O D ; Ek ? OD ; pyf p k ? a':jr&D ? a':usif j rd K if ocifEkudk nae 4-em&DavmuftcsdefrSm armfawmfum;ay:txd vdkufydkYNyD;? ocifEk[mvnf;
aumfrDwDvlBuD;awGtm;vHk;udk EIwfqufíjyefoGm;ygonf/ uREfkyfwdkYwawG[mvnf;
þES p f y wf v nf usif ; yyG G J u d k acsmarmatmif j rif p G m jyKvk y f N yD ; pD ; í naetcsd e f r S m
½kyfodrf;vdkufygonf/
+++++++++

þrQqdkvQif AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhocifEkwdkY\ w½kyftrsdK;om;


jAef[wfabGtoif;BuD;ESihf ywfoufcyhJ rkH sm;udk odomavmufygjyD/ acgif;aqmifrsm;tcsif;csif;
yk*¾dKvfa&;t& &if;ESD;uRrf;0ifrI &SdcJhMuovdk? jrefrmjynfae w½kyfvlrsdK;rsm;ESifh jrefrmjynfol
jynf o m;rsm;tMum; cspf M unf , d k i f ; yif ; ul n D M ua&;twG u f v nf ; atmif j rif p G m
aqmif&GufEdkifcJhMuaMumif; awGYEdkifygonf/ jrefrmjynft&yf&yf w½kyftrsdK;om;rsm;
tm;xm;cJMh uonfh w½kyt f rsdK;om; jAef[wfabGtoif;BuD;ESihf Advk cf sKyfatmifqef;+ocifEw k Ykd
vrf;rawmf trwfOD;Ek *kPfjyKyGJ yifvHka':Ek&if? yifvHka':MunfMunf? OD;pyfpk tajccsay;cJhaom w½kyfjrefrmcspfMunfa&;tkwfjrpfMuD;onf r,drf;r,dkif cdkifjrJpGm
wnf&Sdaeao;onf[k pma&;ol ,HkMunfrdygonf/ ¤if;tajccHtkwfjrpfMuD;ay:wGif
'Drdkua&pDenf;usaom xm0&cdkifjrJrnfh w½kyfjrefrmcspfMunfa&; taqmuftODopfMuD;
( AdkvfcsKyfatmifqef;onf 1945-'DZifbmv mvwGif vrf;rawmftrwf wnfaqmuf&efvnf; ]]qef;ESifhEk}}}udck spfcifav;pm;Muonfh jrefrmjynfae w½kyv f rl sdK;rsm;ESihf
tjzpf a&G;aumufyGJ 0ifcJhbl;aMumif; a&T&wkpmapmif 2006-Edk0ifbmwGif pma&;ol jrefrmjynfoljynfom;trsm;pkMuD;u apgifharQmfjrJ apgifharQmfaeMurnf[k bbMuD;ODEk\
a&;om;cJhjyD;jzpfonf/ OD;Ekonfvnf; 1951-Zlvdkif 22-&uf wGif vrf;rawmf trwftjzpf touf&mjynfhtcsdefwGif ½dk;om;pGm ,HkMunfrdygownf;/ /
ygvDrefa&G;aumufy0JG ifcjhJ yD; tEdik &f cJo
h nf/ OD;Eka&G;aumufyJG tEdik &f a&; OD;pyfprk S rJq,
G t
f ult
nDay;cJh&onf/ tEdkif&jyD;aemufvnf; OD;pyfpk\tdrfa&SY &efukefjrdKY vrf;rawmfvrf;r udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/
ay:wGif OD;pyfpkrS w½kyftrsdK;om;xkudk,fpm; *kPfûyyGJwckûyvkyfay;cJhonf/)
a,mufzt&if; udktkef;armifyifvQif zmodzmomaewwfovdk
uREfkyfuvnf; a,mufzwpf0rf;uGJawmfonfh udkEkxHrSm wpfcgrS bmrQtultnD rawmif;cJh
ygbl;/ vlodewfMum; wdkif;odjynfodjzpfatmif wifjy&jcif;omjzpfygonf/
64 65
OD ; AaqG wd
wdkYtoufudk *syef v uf r S ygwDrS OD;AaqGESifh *syeftzrf;cHrsm;? *syefwdkYxGuftajy;wGif towfrcHMu&a&; tcsdefrSD
oufpGefYMudK;yrf;u,fq,fMuolrsm; tcsdefvkí tjyeftvSef opöm&Sd&Sd oufpGefYMudK;yrf; u,fq,faqmif&GufcJhMuyHkrsm;udk
odomqifjcifEdkif&ef taxmuftxm;rsm;jzifh wifjyrnfjzpfygonf/
(zufqpfawmfvSefa&;txdrf;trSwf)
++++++++++
0efMuD;csKyfOD;Ek\ ig;ESpf&moD Armjynf pmtkyrf S aumufew I cf surf sm;rSm
2007 March 24 - Burma Digest
atmufygtwdkif;jzpfygonf/
Adkvfvufsmmudk wm;xm;jyD; 2-&ufajrmufí uRefawmfwdkY(ocifEkwdkU)
ta&;awmfyHkrsm;? ta&;tcif;rsm;? awmfvSefa&;rsm;? MudK;yrf;rIMuD;rsm;
xG u f & awmh r nf h a eY(*syef a wmf v S e f a &;orm;rsm;ES i f h y l ; aygif ; &rnf a eY)wG i f t "d y wd
ray:aygufao;cifwGif wOD;csif;jzpfap? tzGJUvdkufjzpfap? acgif;aqmiftcsif;csif;jzpfap
(a'gufwmAarmf)ESifh oGm;íawGYavonf/ uRefawmfvnf; uRefawmhfudpu ö dk zGifhajymjyvdkuf&m
pnf ; vH k ; nD n G w f r I r sm; yd k r d k c d k i f j rJ tif t m;jynf h v matmif Mud K ;yrf ; Mu&jrJ j zpf o nf /
t"dywdonf oHk;rdepfcefY tay:odkYarmfhMunfhí tjyeftvSef pOf;pm;jyD;aemuf.......]]yk .]]ykef;csifvJ
pnf;vHk;nDnGwfrIrsm; ydkrdkcdkifjrJ tiftm;jynfhvmjyDqdkygu ta&;awmfyHkrsm;? ta&;tcif;rsm;?
ykef;ayawmh ocifEk? bmjzpfvdkYvJqdk&if tcktajctaetwdkif; ocifEkwdkYudk u,fbdkY
awmf v S e f a &;rsm;? Mud K ;yrf ; rI M uD ; rsm; onf jref j ref q ef q ef y if atmif j rif p G m
rajymeJY udk,fhudk,fawmif udk,fru,fEdkifwJh aeYwaeYudk udk,fwdkYa&mufvmvdrfhr,f?
ay:aygufvmwwfMupjrJvnf;jzpfonf/ þodkYatmifjrifpGm ay:aygufvmaomtcgrsm;ü
tJh'Dawmh ocifEkvJ ykef;csifykef;awmh/}}}}( pm-158-159)/
yg0ifqifETJMuol wOD;csif;jzpfap? tzGJUvdkufjzpfap? acgif;aqmiftcsif;csif;jzpfap tjyeftvSef
]]uJ... Adkvfvufsm rif; uaeYn xGufESifhayawmh? rif;wdkY zsmyHk
yd k r d k t od t rS w f û y opö m &S d v mMuvQuf rd r d w d k Y bH k & nf r S e f ; csuf r sm;twG u f
a&mufa&mufjcif; wdYk uakd c:bdYk vlvw T v
f u kd yf g}}[k rSmvdu
k &f av\/ Adv k v
f usfmvnf; xdn k yif
touf c E¨ m pnf ; pd r f t &m&mud k y if pG e f Y vT w f p G e f Y pm;&J o nf t xd qH k ; jzwf c suf r sm;
zsmyHkbufodkY xGufoGm;avonf/ tu,fíaemufwaeUom aevdkufygrlum; olUvnfyif;rSm
jywf j ywf o m;om; cd k i f r mvmwwf M ujyef y gonf / þtxG w f t xd w f tqif h w G i f
*syefppfykvdyf\"g;jzifh tydkif;cH&ayawmhrnf/ tb,faMumifhqdkaomf aemufwaeY
tjyD;owfatmifjrifrIrsm; r&&SdMuao;bJ taMumif;trsdK;rsdK;aMumif; MuefUMumaeyguvnf;
reuftapmMuD;wGif olYtdrfudk *syefppfykvdyfrsm; vmí 0dkif;aomaMumifhyifjzpfavonf/
pnf;vHk;nDnGwfrIrsm; wajz;ajz;avsmhenf; jydKuGJoGm;wwfMujyefygonf/
þjzpfwwfjrJoabm tcsufrsm;udk 1300&mjynf h t a&;awmf y H k ?
jAd w d o Qarmif ; xk w f v G w f v yf a &;Mud K ;yrf ; rI M uD ; ? zuf q pf a wmf v S e f a &;MuD ; ?
yifvHknDvmcHwdkif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwfrIMudK;yrf;rIMuD;? vGwfvyfa&;t&,lMudK;yrf;
rIMuD;? 1974 tvkyform;ta&;tcif;? 1974 OD;oefYta&;tcif; ponfrsm;rSonf 1988-
rS ,aeYtxd q if E T J a eMuaom 8-4vH k ; 1350-jynf h t a&;awmf y H k M uD ; txd Adkvfvufsm(ocifvSaz)? AdkvfpMufm(ocifatmifoef;) ESifh AdkvfawZ(AdkvfcsKyfatmifqef;)
ordkif;aMumif;rsm;udk tawmftwef jyefvnf avhvm qef;ppfMunfhygu a,bl,stm;jzifh uRefawmfvnf; Adkvfvufsm vTwfvdkufaomol vmíac:onfhaeYwGif
rSefuefaMumif;awGY&rnfjzpfygonf/ toifhjzpfap&ef pDpOfxm;av\/ vTwfvdkufaomol ra&mufrD w&ufwGif vS a rmif
þaqmif;yg;wGifrl zufqpfawmfvSefa&;MuD;\ acgif;aqmifMuD; 3- ESifhausmfjidrf; (AdkvfaZ,sESifhOD;ausmfjidrf;) wdkYonfuRefawmf\ tdrfodkYaygufvmjyD;....
OD;jzpfonfh ppf a &;wm0ef c H Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ? Ed k i f i H w umquf o G , f a &;wm0ef c H ]] cif A sm;yk e f ; vd k Y rjzpf b l ; xif w ,f ? cif A sm;yk e f ; vd k u f & if ocif j rwa,muf x J
ocifoef;xGef;? EdkifiHa&;wm0efcH ocifpdk; wdkY\ pnf;½Hk;rI pnf;vHk;nDnGwfrIrsm;udk EdkifrSmrIwfbl;? cifAsm;ygae&pf&if *syefudkvSJUbdkY eJeJvG,fvdrfhtkH;r,f? jyD;awmhvJ
tajccHí¤if;? zufqpfwdkufzsufa&;jynfolYvGwfvyfa&;tzGJYcsKyf(zwyv)\ t"du *syefbrf;xm;wJh vlawGudk vGwfatmifvkyfbdkYeJY *syefxGufcgeD; &rf;roGm;&atmif
tzGJUMuD; 3-zGJUjzpfonfh Armhwyfrawmf? ArmjynfuGefjrLepfygwD ESifh umEdkiforQ umbdkYuvJ vdkao;w,f....}} [k0ikd ;f jyD;wm;Mu\/ aemufwaeYwiG f Adv k v f ufsm
jynfolUta&;awmfyHkygwD(aemif qdk&S,fvpfygwD) wdkY\ pnf;½Hk;rI pnf;vHk;nDnGwfrIrsm;udk vTwfvdkufaom Adkvfbwif qdkola&mufvmaomtcg tusdK;taMumif; pmwapmifa&;ay;jyD;
tajccHí¤if;? a'guf w mAarmf ? ocif j r? OD ; Ek ? OD ; ausmf j id r f ; ? Ad k v f & ef E d k i f ? paom jyefvTwfvdkuf&av\/ (pm-159-160)/
acgif;aqmifrsm;ESifh omrefjynfoljynf;om;wOD;wa,mufcsif;wdkYuyg jynfolUta&;awmfyHk Ad k v f b wif toufudk Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ? ocif j r? OD ; b0if ; ?
(Ad
ocifEk? ocifoef;xGef;wdUk *syefvufrS u,fq,fMuyHk udk Burma Digest wGif pma&;ol
66 67
a&;om;cJhjyD;jzpfygonf/) pum;udk tDcsD;'g;ajymwm usKyfwdkYudk,fwdkifMum;cJh&w,f}} [kajymjyD; jymjymovJ
odkYESifhyif {jyDv 22-&ufaeYodkYa&mufvm\/ t"dywdu ]]*syefawG jzpfaeMuav\/
qkwfawmhr,f? reufjzefcgn &efukefu xGuf&r,f? ocifEkeJY*syefeJY rjzpfbl;? tJh'Dawmh xdYkaMumifh ocifjrESiu hf Reaf wmfwYkdvnf; t"dywdxo H Ykd wacgufxyfomG ;jyD;
rvdkufcJheJY 'gayrJh udk,fajymw,fvdkY wjcm;0efMuD;awGudk rajymeJY}}( pm161)/ tusdK;taMumif;udk ajymjy&avonf/ t"dywdvnf; Adkvf&efEdkifudk ac:ar;aomtcg
w&ufEpS &f uftwGi;f vTwv f u
kd yf ghr,fvYkd ppfyv k yd ½f ;kH u aoaocsmcsm uwday;vdu k o
f nfqrkd S
uRefawmfwdkYvnf; pdwfat;oGm;avonf/(pm-163-164)/
++++++++++++
OD;pyfpk\ ]]xl;wJhpyfpk 'kwd,wGJ}} pmtkyfyg OD;AaqG *syefvufrS
vGwfajrmufvmyHk aqmif;yg;rSm atmufygtwdkif; jzpfygonf/
1945-ck E S p f azaz:0g&D vwGifjzpfonf? wdkif;jynfuodaom *syef
awmfvSefa&;u rjyKvkyf&ao;/ xdkpOfu OD ; AaqG ( ,ck z-q-y-v Ouú | BuD ; ))onf
t"dywd a'gufwmAarmf
auAdwk ikd cf sKyfjzpfavonf/ uREykf u f OD;AaqG\ vufaxmufjzpfc&hJ onf/OD;AaqGu*kd syefrsm;u
rouF m í zrf ; qD ; csKyf a ES m if x m;avonf / OD ; AaqG * syef v uf u vG w f a jrmuf & ef
ta&;BuD;aeonf/ t"dywda'gufwmbarmf? Adkvf&efEdkif? ocifjr('kwd,0efBuD;csKyf)?
ocif E k ( Ed k i f i H j cm;a&;0ef B uD ; )ES i f h y D a uacsmif ; (jAef [ wf a bG t oif ; BuD ; \ Ouú | ES i f h
aemufwaeU {jyDv 23-&ufaeYwGif Armtpdk;&udk &efukefrSajymif;a&TU&ef 'kwd,aubdkwdkifcsKyf) þolrsm;u OD;AaqGvGwfajrmuf&eftwGuf trsdK;rsdK;BudK;yrf;aecsdef
taMumif;udk *syefppfwyfrS ajymjyavonf/ tpyxrwGif OD;xGef;atmif? AE¨Kv-OD;pdef? jzpfav\/
OD ; vS a zzES i f h uRef a wmf w d k Y o m t"d y wd E S i f h vd k u f r nf h v l r sm;&S d M uonf / ocif j reS i f h
ocifvGef;abmf wdYk onf 22-&ufaeY aeYvnfpnf;a0;pOfu &efuek w f iG af e&pfrnf[k ajymjyD;rS
¤if ; aeYnbuf w G i f o cif j rtd r f ü csrS w f a om qH k ; jzwf c suf a Mumif h armf v jrd K if o d k Y
t"dywdESifhvdkufrnf[k 23-&ufaeY eHeufapmapmwGif pum;xyfíjyif&avonf/
xd k a eYwG i f armf v jrd K if o d k Y vd k u f M urnf h o l r sm;rS m txk y f t yd k ; rsm;
jyifqifvsuf&dSMu\/ ocifjr? ausmfjidrf;? vSarmifESifh uRefawmfwdkYrSm uRefawmfwdkY\
vk y f i ef ; ud k pívk y f M u&av\/ xd k v k y f i ef ; rS m tjcm;r[k w f ? *syef p pf y k v d y f w d k Y
brf;qD;xm;aom aubdkxdkifAdkvfcsKyf baqGESifh wifnGefY wdkYudk
vTwfay;&efudpöyifjzpf\//þ udpEö Sifh ywfoufí uRefawmfwdkYonf t"dywdxHodkYajy;&\/
OD ; AaqG
t"dywdonf Ad k v f & ef E d k i f udk ac:jyD;vQif Adkvf&efEdkifESifh *syefppfwyfu wGJxm;aom
vufzwifeif qdkufwdk;wdkUudk ar*sm*sife&,f tDcsD;'g; 'g;ESifh ppfykvdyfXmecsKyfodkYvTwf&\/ f nf vefaxmifa[mfw,fziG x
xdpk OfuuREfyk o hf m;csdejf zpfonf/ uREfyk yf ikd f
xdktawmftwGif; ausmfjidrf; ESifh vSarmifwdkUu ume,f[D&mtdk;um; vefaxmif a[mfw,fonf tpm;taomuftvGefaumif;onf[k emrnfausmfMum;aeav\/
tdrfodkY a&mufoGm;&m xdktdrfodkY rMumrD tDcsD;'g; vnf;a&mufvmavonf/ [D&mtdk;um; a[mf w ,f \ atmuf x yf w G i f t&uf q d k i f ? tv,f x yf w G i f u m; pm;aomuf c ef ; ?
ESifh tDcsD;'g; wdkYvnf; baqGESifh wifnGefY wdkY\taMumif;udk aqG;aEG;&mwGif ]]qdk;w,f}} tay:qHk;xyfwGifum; tdyfcef;(avm*sifh)jzpfavonf/ uREfkyf\a[mfw,f0,f *syefpum;
]]qdk;w,f}} [laom pum;rsm; tDcsD;'g;\ yg;pyfrS rMumrMumxGufvmonfudk *syefpum; wwfaoma[mfw,fr,f acsmacsm vSvSrsm;udk txl;a&G;cs,fícefYxm;onf/ odkYaMumifhvnf;
tenf;i,fem;vnfaom vSarmifu Mum;&av\/ xdkYaMumifh olwdkYvnf; xdwfvefYwMum; tpd k ; &tzG J U 0if v l B uD ; rsm;? *syef w yf r awmf r S B uD ; BuD ; rmpwmrsm;? tjyif a vmurS
jzpfcg ocifjrESifh uRefawmfwdkYxHodkY ajy;vmjyD; ]]at;raeygeJY? ]]qdk;w,f}} ]]qdk;w,f}} qdkwJh vlukefwefrsm;vmMuonf/ vlrsdK;pHkqHk;qnf;aomae&mjzpfaeí owif;taxGaxG&&SdEdkifaom
ae&m|mersdK;jzpfavonf/
68 69
vSrsdK;<u,folav;jzpfonf/ tESDt*Fvdyfujym;rav;onf Armpum;wwfaomfvnf; rajym?
t*Fvdyfpum;udkomajymavh&Sdonf/ uREfkyfonfvnf; olwdkYtem;odkYoGm;a&mufNyD;
axG&mav;yg;pum;rsm;ajymae&mrS...
]]atmf..'geJY 0efBuD;udkw½kyf&mZ0ifwpfckajym&OD;r,f/ vGefcJhwJhESpfaygif;
320u w½kyfjynf refcsL;rif;wpfyg;[muG,fvGefoGm;awmh? olYrdzk&m;usef&pfcJhw,f/
tJ'rD zd &k m;rSm ]pGew f }D vdYk ac:wJh om;awmfwpfyg;usef&pfcw hJ ,f/ 'DpeG wf [
D m bk&ifjzpfaeayr,f?h
OD;AaqGESifhOD;pyfpk
i,fvGef;wJhuav;jzpfwmaMumifh wdkif;jynfudk rtkyfcsKyfwwfao;bl;/ olYrdcifuyJ
xD ; eef ; ud k q uf v uf x d e f ; od r f ; NyD ; tk y f p d k ; ae&w,f / 'D r k q d k ; rjzpf w J h r d z k & m;[m
½k y f & nf t vG e f a csmvS N yD ; ? tBuH Ó Pf v nf ; tvG e f a umif ; ol w pf O D ; jzpf w ,f /
uREfkyf\a[mfw,fodkY *syef u me,f [D , mtd k u\wynfh wdkif0rf; wpfaeYawmhrdzk&m;[m olY&JUppfaoemywdcsKyf wdkeDuGefUudkac:NyD;? w½kyfjynf&JUNrdKUawmfjzpfwJh
w½k y f p um;jyef o nf aeYpOf a eYwd k i f ; a&muf & S d v mwwf o nf / Mumívmavaomf yD u if ; ud k wd k u f c k d u f z d k Y tMuH a y;w,f / 'D t csd e f w k e f ; u yD u if ; Nrd K Uuvnf ;
tESDxdkif0rf;uRef;rSpum;jyefESifhuREfkyfonf tvGefcifrif&if;ESD;aomb0odkY a&mufvm w½kyftrsdK;om;tcsif;csif;uvnf; rnDnGwfbl;/ olwvl igwrif;jzpfaeNyD/ toif;tzGJUawG
avawmhonf/ þ*syefacwf0,f *syefume,f[, D mtdu
k onf tvGew f efc;kd BuD;xGm;aeav\/ uvnf;uGaJ e? aygif;pnf;vdYk r&wJh tcsdet f cgjzpfaew,f/ ppfaoemywdcsKyfwekd u D eG Yf [mvnf;
olaeaom tdrfrSm tvHjybk&m;vrf; tar&duefaq;½HkESifhuyfvsuf&Sdaom w½k y f o l a X; rdzk&m;pDrHay;csuftwdkif;reufjzefyDuif;NrdKUudk 0ifa&mufwdkufckdufzdkY ppfaMumif;taotcsm
pifbdef0SD; ydkifaom aetdrfjzpfavonf/ ,cktcgwGif '*kef&dyfommjzpfaeaomae&mjzpfonf/ zGifhNyD;ygrS ntcgrSm csufcsif;yJaumuf&ovdk zsm;aew,fvdkY owif;xGufay:vmygava&m/
ume,f [ D , mtd k u onf um,Avaumif ; aumif ; t&yf a xmif a xmif a rmif ; armif ; ? 'DtcgrSm rdzk&m;u olYppfaoemywdcsKyfBuD;wdkeDuGefYudk odyfNyD; ouFmruif;awmhbl;/
ppf0wfppfpm;ESiq hf akd vvQif tvGeMf unfah umif;aomolwpfa,mufjzpfavonf/ olYtoufrmS wdkeDuGefY[m wpfckcktMuHtpnf&SdaevdkY y&d,m,fqifwmjzpfrSmyJvdkY awG;w,f/ 'gaMumifh
av;q,fcefY&SdNyD[k cefYrSef;&avonf/ olonf rdef;rESifhaysmfyg;jcif;udk tvGef0goemxHkol nrSm rdzk&m;udk,fwdkifwdkeDuGefUudk oGm;NyD;jyKpkvdkufw,f/ b,fvdkvkyfNyD;jyKpkvdkufovJawmh
wpfOD;jzpfonf/ rajymwwfb;l / reufjzefvnf;usa&m ppfaoemywdcsKyfwekd u D eG Yf[m csucf si;f yJaeaumif;vmNyD;
wpfaeYaomtcgwGif ol\wynfh wdkif0rfw½kyfpum;jyefu uREfkyftm; yDuif;NrdKUudkoGm;odrf;vdkufwm &cJhw,f/ w½kyfrSm pum;wpfcGef;&Sdygw,f/ b,favmufyJ
ajymonfrSm ... ]],ck OD;AaqGvGwfajrmufzdkYta&;[m ume,f[D,mtdku vufxJrSm cG e f t m; AveJ Y jynf h p H k w J h o l y J j zpf j zpf ? vS w J h [ mud k a wmh rausmf v G e f E d k i f b l ; wJ h /
wnfaew,f/ NyD;awmh olu rde;f rodyv f ukd pf m;w,f/ w½ky?f ArmrawGukd rBudKufEpS o f ufb;l / 'geJ Y wpf q uf w nf ; tck O D ; AaqG u d k zrf ; xm;wJ h ume,f [ D , mtd k u [mvnf ;
t*Fvdyfujym;rqdk&if taotvJ pGJw,f/ olYpdwfu'DrSmyJ&Sdw,f}}[lí ajymjyavonf/ rd e f ; rtvG e f v d k u f p m;w,f v d k Y qd k y gw,f / ol u t*F v d y f ujym;rud k r S
þpum;ud k M um;rd o nf h t csd e f r S p í uREf k y f o nf a[mf w ,f o d k Y < ua&muf v mol r sm;ud k a&G ; NyD ; vd k u f p m;avh & S d y gw,f / OD ; AaqG & J U touf [ mvnf ; ol Y vuf x J r S m &S d w ,f /
aoaocsmcsmavhvmtuJcwfaeavonf/ oloabmwlvYkd vw T &f ifvnf;&w,f/ owf&ifvnf;aorSmyJ/ OD;AaqGuu kd ,fq,fzYkd 0efBuD;eJY
rMumvSygay/ awGUavawmhNyD/ uREfkyf\a[mfw,fodkY rMumcP ygvmwJh t*Fvdyfujym;ruav;udkyJ [J..[J}}
vmolwpfOD;onf ysufpD;aeaom t*Fvdyfujym;rwpfOD;ESifhwGJvmwwfonf/ olonfum; uREfkyfxHrS arQmfvifhrxm;aompum;wpfcGef;aMumifh 0efBuD;onf
*syef a cwf 0 ,f tvG e f emrnf x if & S m ;aom Arm0ef B uD ; wpf O D ; jzpf a vonf / t*Fvdyfujym;ruav;ESifh pm;aomufae&mrS rsufvHk;jyL;oGm;avonf/ NyD;aemufrS
uREk f y f \ vG e f p G m rS & if ; ES D ; cif r if o l j zpf a eí ol Y t rnf u d k xk w f a z:íra&;om;vd k a y/ rsuEf mS xm;udNk yHK;NyHK;&Ti&f iT xf m;í ]]rif;qdck siw f mu tckigeJYygvmwJt h *Fvyd u
f jym;rudk ume,f
ol o nf j zwf x d k ; ÓPf t vG e f a umif ; onf / Ed k i f i H a &;pd w f " gwf v nf ; &S d o nf / [D , mtd k u ud k wpf n ES p f n ay;zd k Y ajymwmaygh . .}} ]]uRef a wmh t aeeJ Y
rdef;rvnf;tvGefvdkufpm;onf/ OD ; AaqG v G w f a jrmuf v mzd k Y twG u f tul t nD a wmif ; wmyg/ 0ef B uD ; vnf ;
wpfnaomtcgwGif uREfkyf\a[mfw,ftcef; trSwf(1)odkY þ0efBuD; ulnDEdkifvdrhfr,fvdkYarQmfvifhygw,f}}
onf olESihftcspfevH xavh&Sdaom t*Fvdyfujym;rESifh vma&mufNyD;pm;aomufaeMuonf/ uREfkyf\qG,fw&m;tajymaumif;rIaMumifh0efBuD;onfidkifoGm;NyD;
olYeab;0,fygvmaom t*Fvyd u f jym;rav;onf zdo k wå0gwdYk pGrJ ufp&maumif;avmufatmif pOf;pm;aeonf/ olYtzdYk ay;oifrh ay;oifh pOf;pm;ae[efwal v\/ NyD;awmhro S ol nf... ]]at;..
70 71
aumif;NyD? rif;MunfhNyD;awmhom pDpOf? 'Dt*Fvdyfujym;ruav;udk ume,f[D,mtdku h m owif;aygufMum;rI
jynfojl ynfom;rsm;Mum; tvsiftjrefjyefYEUHS í ydrk ckd ikd jf rJ tiftm;jynfu
qDudkxnfhvdkufr,f}}[líajymonf/ NyD;vQifum; olonf t*Fvdyfujym;ruav;udk vH k ; 0r&S d b J 1945-ck E S p f rwf v 27-&uf a eYrsm; eYrsm;wGif zuf q pf a wmf v S e f a &;MuD ;
tawmfMumatmif ajymaeonf/ uREfkyfum; t*Fvdyfpum;wwfolwpfa,mufr[kwfí atmifatmifjrifjrif ay:aygufvmcJhaMumif;? xdkYaemuf 1945-{jyD 945-{jyD v tuk e f c ef Y wG i f
olwdkYbmawGajymaeMuonfudk rod&ay/ onfhaemufydkif;0,f vSrsdK;<u,faeaom awmfvSefa&;MuD; txGwftxdwfodkY a&mufvmcJhjyD; OD;AaqGwdkYuJhodkYyif *syeftzrf;cHrsm;\
t*F v d y f u jym;ruav;ud k uREf k y f \ vuf 0 ,f tyf E S H o G m ;avonf / uREk f y f t zd k Y u m; toufrsm;pGmudk vkyfaz:udkifbufrsm;u opöm&Sd&Sd oufpGefYMudK;yrf; u,fq,fEdkifcJhMuum
vGefpGmrS0rf;ajrmufaerdonf/ 1945-ckESpf Mo*kwfv 15-&uf *syefvufeufcsjcif;ESifhtwl zufqpfawmfvSefa&;MuD;
aemufwpfaeYwGif xdkif0rfuRef;rSpum;jyef uREfkyf\a[mfw,fodkY atmif j rif p G m tjyD ; owf E d k i f c J h a Mumif ; ? txuf y gaumuf E I w f c suf r sm;t&
vmavonf/ olYvufokdY t*Fvdyfujym;ruav;udktyfvdkuf rSmMum;p&m&Sdonfrsm;udk odom,HkMunfavmufayjyD/ zufqpfawmfvSefa&;MuD; uJhodkY rnfonfh ta&;awmfyHk?
wd;k wd;k wdww f w d rf mS Mum;&NyD; xnhv f ukd af vonf/ xdak eYn ume,f[t D u dk \vuf0,ft*Fvyd f ta&;tcif ; ? awmf v S e f a &;? Mud K ;yrf ; rI M uD ; rS pv,f q H k ; pnf ; vH k ; nD n G w f p G m jzif h
ujym;ruav;a&mufomG ;onf/ aemufwpfaeYwiG u f m; OD;AaqGBuD; *syefzrf;qD;xm;aomb0rS jrefjrefxufxuf atmifatmifjrifjrif qifETJEdkifcJhjcif;rsdK; jrefrmhordkif;wGif ,aeYtxd
vGwfajrmufvmonfudk awGU&\/ r&Sdao;aMumif;vnf; pmzwfolwdkY od&SdvufcHMurnf [k pma&;olxifjrifrdygonf/
OD;AaqGBuD;*syefvufrS vGwfajrmufvmrIonf uREfkyfwpfOD;wnf;\ ed*Hk;csKyftm;jzifhrl vGefcJhaom 62-ESpf u pv,fqHk; atmifjrifpGm
pG r f ; aqmif c suf a Mumif h [ k rqd k v d k y g/ tES D t *F v d y f u jym;ruav;ud k tul a y;aom qifETJEdkifcJhaom zufqpfawmfvSefa&;MuD; udk qifjcif*kPfûy erlem,lMu&if; ppftmPm&Sif
trnfraz:vdkonfh0efBuD;\ aus;Zl;onf trsm;BuD;yg0ifavonf/ wpf z uf r S v nf ; zufqpfrsm;udk jynfolw&yfvHk; awmfvSeftjyKwfjzKwfrnfh ]]'kwd,
Armh E d k i f i H a &;acgif ; aqmif B uD ; rsm;ES i f h OD ; AaqG t ay:od k Y oH a ,mZOf & S d a om zuf q pf a wmf v S e f a &;MuD ; }}}}jrefjrefxufxuf tiftm;jynfhay:ayguf atmifjrifEdkifa&;
w½k y f t rsd K ;om;rsm;uvnf ; OD ; AaqG * syef v uf r S vG w f a jrmuf & ef t wG u f aiG t m;? udk,fpDudk,fiS ydkrdk tm;oGefMudK;yrf;aqmif&GufMuygpdkU[k wdkufwGef;vdkuf&ygownf;/ /
vk y f t m;? tBuH t m;ES i f h jyKvk y f a eMuonf r S m vnf ; uREf k y f t od y if j zpf o nf / ( tESpf 60 - ajrmuf zufqpfawmfvSefa&;aeU txdrf;trSwf
olwdkY\BudK;yrf;rIu rnfodkYrnfyHkjzpfaeMurnfudk um;rod? uREfkyf\BudK;yrf;rIudkom pmtkyftygt0if tudk;tum;pmtkyfpmwrf;rsm; iSm;&rf;ulnDMuaom udkayguf? udkcsrf;?
xkwfaz:ía&;om;az:jyjcif;jzpfayonf/ udkaZ,s? udkvwf wdkYtm;txl; aus;Zl;wif&SdygaMumif;/)
rnfol\pGrf;aqmifrIaMumifhjzpfap? uREkfyf\rdwfaqGBuD;OD;AaqG udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/
zufqpf*syefvufrS vGwfajrmufvmonfhtwGuf rsm;pGm0rf;omaeolrsm;um; uREfkyfwdkY
tm;vHk;yifjzpfavawmhonfwum;/
(0efMuD;csKyf OD;EkESifh OD;pyfpkwdkU\ a&;om;csufrsm;t& OD;AaqGwdkY
*syefvufrS vGwfajrmufvmMuonfh&ufrSm *syefwdkY&rf;um;Edkifao;aom 1945 {jyD 24-
25 ywf 0 ef ; usif j zpf y H k & &m OD ; pyf p k \ aqmif ; yg;yg 0ef M uD ; onf OD ; AaqG w d k Y \
toufrsm;ESifh *syefawmfvSefa&;MuD;udk omrefrQr[kwfbJ rd r d \ touf u d k y g&if ; í
u,fq,fjcif; [k pma&;ol,lqygonf/ AdkvfcsKyfatmifqef;aysmufqHk;oGm;rItwGuf 1945
rwf v -29 &uf w G i f ac:,l t ppf c H & jyD ; uk u ú d K if ; *syef uif a ywd k i f i&J c ef ; rS
jyefvnfvw G af jrmufvmol OD;pyfpo k nfvnf; OD;AaqG\ vufaxmuftjzpf wm0efausco hJ l
[kqEkd ikd yf gonf/)
+++++++++++++++
þrQqdkvQif 1944-Mo*kwfv 4-&uf yJcl;pHjywyf&if; AdkvfausmfaZm
tdrfrS pepfwus pwif tajcysdK; cdkifjrJ tiftm;jynfhcJhaom acgif;aqmifMuD; 3-OD;? tzGJYMuD;
3 - z G J U \ p n f ; ½ H k ; r I p n f ; v H k ; n D n G w f r I r s m ;;onf tzG J Y tpnf ; toD ; oD ; ES i f h
72 73
AdkvfcsKyfatmifqef;\ zdeyfpyfpk
( acwfjydKif*sme,f 16-9-2006)/

w½kyftrsdK;om;MuD;OD;pyfpkESifh ywfouforQ aqmif;yg;rsm;a&;om;


ae&mwG i f tcgtm;avsmf p G m apmf b G m ;pyf p k [ l í ¤if ; ? zd e yf p yf p k [ l í ¤if ; ? ponf j zif h
oHk;EIef;a&;om;cJhjyD;jzpfygonf/ OD;pyfpkrnfodkYrnfyHk ]]apmfbGm;pyfpk}}jzpfcJh&onfudk
]]tmZmenfacgif;aqmifMuD;rsm;ESifh apmfbGm;pyfpk}} aqmif;yg;wGif pma&;ola&;om; az:xkwf
cJhjyD;jzpfygonf/ ,ck OD;pyfpk ]] zdeyfpyfpk}} bGJU&cJhyHkudk az:xkwfa&;om;rnfjzpfygonf/
þodkUa&;om;&mwGif rsm;aomtm;jzifhpma&;ola&;om;avh&SdcJhonfrsm;
twdkif; tazOD;pyfpk\ pmtkyfrsm;wGifyg&Sdonfrsm;udk t"duxm;í wdkuf½dkufaumufEIwf
a&;om;ygrnf/ xdkodkYwdkuf½dkufaumufEIwf&jcif;rSm 1959-1963 ckESpfrsm;twGif;
½ky&f iS rf if;om;MuD; OD;xGe;f a0? pma&;q&mMuD; OD;&efatmifwYkd\ pDpOfwnf;jzwfyEkH ydS af y;rIaMumifh AdkvfcsKyfatmifqef;? OD;pyfpk? Adkvfrif;acgif/
ay:aygufcJh&aom OD;pyfpk\pmtkyfrsm;onf OD;pyfpk\ EIwfjzifhajymjycsufrsm;tm;
pma&;q&mrsm;jzpfMuonfh udkav;ESifhOD;jrifhxGef; (okawoDjrifhxGef;) wdkY\ okw&o ArmhumuG,fa&;wyfrawmf wyfrawmfodkY &efyHkaiG 5-odef;udkay;NyD;
ajrmufatmift"du MudK;yrf;rIrsm;aMumifhom atmifjrifaom pmtkyfrsm;jzpfay:vm&jcif; wm0efBuD;wpfckayghoGm;í at;r,frSrusefao;bl;?zdeyfpyfpktaejzifh aemufxyftylvHk;BuD;
jzpfonf[k pma&;ol oH;k oyfrí d jzpfygonf/ xdYkaMumifh jrefrmEdik if 'H rD u
kd a&pD qdwo f Ok ;f cgpacwf wpfck[m ay:aygufvmjyefygNyD/ AdkvfcsKyfatmifqef;[m &efyHkaiGtwGufr[kwfyJaemufxyf
EdkifiHa&;ESifhtw¬KyÜwådpmay ta&;tom;udk avhvmqef;ppfEdkif&efESifh t"duMudK;yrf;olrsm;\ uREfkyfudkac:NyD;wdkifyifw,f/ awmfvSefa&;[mvnf; eD;uyfaeNyD/ wyfrawmfom;rsm;[m
ta&;tom;udk *kPfûyaomtm;jzifhjyifqif&Sif;vif; xkwfy,fjznfhpGuf csefvSyfum a&SUaemuf *syefESifhwdkufzdkYtwGuf jcHKawm udkif;awmrsm;udkoGm;&awmhr,f/ odkYtwGuf zdeyfr&SdvQif
tpDtpOf ajymif;vJ&efvakd om pmvH;k pmaMumif;tcsKd Yrt S y rl&if;twdik ;f wdu k ½f u
kd af umufEw I jf cif; rjzpfEdkifí OD;pyfpk[m zdeyf&zdkY '‘DwpfckawmhxyfNyD; tultnDay;ygOD; vdkYajymw,f/
jzpfygonf/ tJ'DvdkajymqdkNyD;aemuf Adkvfatmifqef;[m olYvufatmuf&Sd olYwynfh
Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; \wm0ef a y;csuf t & *syef a wmf v S e f a &;trS D ppfvufeufXme ppf0wfpm;XmerSL;AdkvfBuD;Awifudkac:vmNyD; uREfkyfESifhAdkvfAwifudk
Armhwyfrawmfom;rsm; ppfzdeyfrsm;&&Sda&; w½kyftrsdK;om;MuD;OD;pyfpk? Armhwyfrawmf zdeyf&&Sda&;wm0eftukefvHk;udk wm0efay;vTJtyfvdkufw,f/ 'Dwkef;uAdkvfBuD;AwifESifhtwl
ppfvufeufXme ppf0wfpm;XmerSL; AdkvfBuD;Awif ESifh Adkvfodef;[efwdkYacgif;aqmifum rkwfqdwfarT;Adkvfodef;[efvnf; ygvmonf/ uREfkyf[m uREfkyf\pdwfxJrSmawmfvSefa&;vnf;
vQdKU0Suo f nf;zdk MudK;yrf;cJ&h rIrsm;jzpfygonf/ Adv k Mf uD;AwifrmS Advk b f 0ü Adv k cf sKyfatmifqef;ESihf eD;uyfaeNyD? &JabmfawGrSm *syefESifhwdkufzdkY&ef zdeyfr&Sd&ifb,fjzpfrvJ? tifrwefrS ta&;BuD;
ocif j rwd k Y ud k , f w d k i f a cgif ; aqmif í *syef v uf r S t ouf u ,f c J h & ol j zpf y gonf / wmyJvdkYatmufarh,lqrdw,f/
xdktaMumif;t&mtao;pdyfudk Burma Digest wGif ]]AdkvfcsKyfatmifqef;\ZGJvHkUvESifh tJ'aD wmhuREfyk [ f m zdeyfcsKyfwwfonfw h ½kyt
f m;vH;k udk csKyfc 3-qay;NyD;
ocifjr\jzwfxdk;OmPf}} aqmif;yg;ü pma&;ola&;om;cJhjyD;jzpfygonf/ AdkvfMuD;Awifonf csKyfckdif; vdkufonf/ puf 2-ck&Sd&ifvnf;wpfckudkiSm;vdkufw,f/ tJ'DvdkcsKyfvdkY &uf 20-
vG w f v yf a &;&jyD ; aemuf &J a z:oH k ; usd y f 0 if Ad k v f v uf s m Ad k v f v uf s mES i f h t wl avmufvJ usa&m om;a&ukefoGm;w,f/ csKyfwJhvlvnf;&Sdpufvnf;&SdNyD;om;a&r&SdvdkY
rkwåryifv,fig;zrf;vkyfief; vkyfudkifcJhí rkwårAdkvfAwif [kvnf; vlodrsm;oljzpfygonf/ rcsKyf&onfh b0udk a&muf&o dS mG ;ygonf/ bmESiw hf o
l vJqakd wmh td;k vnf;&SNd yD;? xif;vnf;&Sí
d ?
Adkvfodef;[ef udkrl rkwfqdwfarT;Adkvfodef;[ef [kodMuygonf/ qefr&SdwJhb0ESifhwlaeawmhwmygyJ/ '‘DawmhuREfkyf[m xyfNyD;tBuHÓPf&&Sdvmygw,f/
++++++++++ *syefawG&JU *kdaxmifawGxJrSm&Sdonfhom;a&awGudk ydkufqHrsm;rsm;ay;í,lcdkif;w,f/
ydkufqHrsm;rsm;ay;vdkY om;a&awGvnf;&a&m? zdeyfawGudkvHkvHkavmufavmufcsKyfay;Edkifí
zd e yf r sm;ud k 1945-ck E S p f ? rwf v 27-&uf a eY awmf v S e f a &;rwd k i f r D &J a bmf a wG [ m
vHkvHkavmufavmuf pD;EdkifNyD; *syefudk &J0HhpGmESifhawmfvSefEdkifcJhygonf/
74 75
awmfvSefa&;tcsdefraESmif;rD uREfkyf&SmazGcsKyfvkyfay;onfhzdeyfawGudk pum;jyefowif;ay; olEiS hf bk&m;'g,um0PÖausmx f ifO;D zd;k pde?f olYom;ueufped ?f aumvdypf ed ?f
wyfrawmfom;awG pD;NyD;? udkif;awmv,fawmcsKHawmawGudk avQmufEdkifzdkYESifh *syefukd orD;jrifhjrifhpdef? *syefoDcsif;oifay;onfhq&mBuD;rsm;?*syefoDcsif;wD;0dkif;oifay;aom
awmfvSefEdkifzdkYta&;ukd tm;BudK;rmefwuf r&raeyifyifyef;yef;ESifh&atmif&SmazGvkyfudkifay; q&mBuD;awGESifh <ua&mufvmMuNyD; tm;ay;onfhvlBuD;vlaumif;rsm; rsm;[mvnf;
cJhw,f/ wyfrawmfom;awG[m *syefukd&ifqdkifNyD; wdkufMuonfhtcgrSm *syefudk tjyeftowf apmfbGm;pyfpkvdkY uREfkyftrnfwGifovdk olwdkY[mvnf;apmfbGm;pyfpk pyfpkawGjzpfMuygw,f/
tyGJyGJrSmtEdkif&cJhjcif;rSm uREfkyfOD;pyfpk &SmazGvkyfudkifay;cJhonfh zdeyfawGaMumifhvnf; wenf; '‘DudpöawG[m uREfkyfapmfbGm;pyfpkwpfOD;wnf;ESifhNyD;onfh tvkyfawGr[kwfyg/
wvrf; taxmuftulûyvdrfhr,fvdkYxifygw,f/ ++++++++++
1945-ck E S p f ? arv 1-&uf a eYrS m Armh w yf r awmf o m;rsm; þrQqd k v Qif trsd K ;om;acgif ; aqmif M uD ; Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; rS
zsmyHkc½dkifbufrSaeí &efukefNrdKUudk vmNyD; tNyD;tydkifodrf;vdkufygonf/ 1945-ckESpf arv jrefrmjynfa&muf w½kyf'ku©onfMuD;OD;pyfpk tm; tb,faMumifh ]] zdeyfpyfpk}} [k bGJYwck
3-&uf a eYrS m &ef u k e f N rd K Uud k Armh w yf r awmf u od r f ; vd k u f N yD ; qd k w mud k w urÇ m vH k ; xyf r H t yf E S i f ; cJ h o nf u d k od o mavmuf y gjyD ? ]]apmf b G m ;pyf p k } }bG J U &&S d & ef OD ; pyf p k o nf
odatmifaMunmvdkufonf/ '‘gaMumifhvnf;Armhwyfrawmfudk tjcm;wdkif;jynfrsm;[m tEkynm&Sifrsm;udk tEkynmajrmufpGm pnf;½Hk;toHk;ûycJh&jyD; ]]zdeyfpyfpk}} bGJU&&Sd&efrl
txifBuD;NyD; av;pm;vmMu &ygonf/ tJ'v D t kd csdet f cgrSmqd&k ifvnf; *syefuvnf;txGu?f twwf y nm&S i f r sm;ES i f h p G e f Y vT w f p G e f Y pm;&J o l r sm;ud k tMuH O mPf ? aiG a Mu;ES i f h
t*Fvdyf ppfoabFmBuD;awG[mvnf; ppfvufeufypönf;tpHktnDESifh &efukefNrdKUudk owå d A swå d w d k U aygif ; pyf j yD ; pnf ; ½H k ; toH k ; cscJ h & ygonf / *syef * d k a 'gif r sm;&S d
r0if & J r od r f ; &J a o;yJ acsmif ; 0rS m &S d a eMuw,f / '‘D t csd e f r S m Armh w yf r awmf [ m oa&rsm;udkydkufqHrsm;rsm;ay;í ,lcdkif;onfqdk&mwGif? xdkpOfu w½kyfwef;&Sd cdkudk;&mrJhrsm;ESifh
ouf p G e f Y Bud K ;yrf ; &G y f & G y f c Ref c Ref E S i f h & ef u k e f N rd K Uud k 0 if o d r f ; vd k u f o nf / tJ ' D a wmh bde;f pm;rsm;udyk g rvTrJ a&Smifom toH;k cscMhJ u&&mOD;aqmifppD Oforl sm;tygt0if tm;vH;k twGuf
t*Fvyd pf pfAv kd rf sm;[m Armhwyfrawmfukd txifrBuD;yJraeEdik af tmiftxifBuD;vmcJMh u&w,f/ tEÅ&m,ftvGefrsm;aMumif; odomEdkifygonf/ wae&m&m wcsufcsufwGif cRwfacsmfwdrf;yg;rI
Armhwyfrawmf[m urÇmodatmifaMunmEdkifcJhvdkY 1947-ckESpf? Zefe0g&Dv 27-&uf jzpfay:ygu AdkvfcsKyfatmifqef;tygt0ifacgif;aqmifrsm;ESifhwuG *syefawmfvSefa&;MuD;
ufaeYcsKyfqdkonfh atmifqef; tufwvDpmcsKyf rSm wif;jynfhusyfjynfhvdktifqE´udk twGufygwpHkw&mxdcdkufEdkifp&m&SdcJhygonf/ OD;aqmifyg0ifaqmif&Gufolrsm;\AdkvfcsKyf
t*F v d y f r sm;[mvd k u f a vsmvmcJ h & w,f / av;pm;vmcJ h & w,f / Armh v G w f v yf a &; atmifqef;ESifhArmhwyfrawmfMuD;udk av;pm;MunfndKay;qyfvdkaom pdwf "mwfrsm;jzifh
awmif ; aomtcgrS m vnf ; '‘D t wG u f a Mumif h t rsm;BuD ; tcG i f h t a&;yd k r d k & &S d wufnv D ufnaD qmif&u G Ef ikd cf rhJ rI sm;aMumifo
h m acsmacsmarGUarGUatmifjrifr&I cJMh ujcif;jzpfygonf/
cJhygonf/ xdktcgrSpí tzufzufrSpdwfcs&aom &Jaz:&Jzuf nD&if;tpfudk aqGrsdK;aygufaz: tjzpf
‘'D u d p ö r S m uREf k y f w pf O D ; wnf ; om zd e yf p yf p k v d k Y emrnf x if a y:vm oabmxm;cJhojzifhAdkvfcsKyfatmifqef;onf uE´DpmcsKyfudpö uE´DoGm;bdkYta&;tygt0if
ygaomfvnf; uREfkyfESifhtwl 0dkif;0ef;tm;ay;ulnDvkyfudkifay;olrsm;trsm;BuD;&SdcJhygonf/ aeol&defpaom vlxktpnf;ta0;MuD;rsm; txd OD;pyfpkudk rdrdESifhtwl tMudrfMudrf
taotcsmqef;ppfa0zefMunfhvdkufjyef&OD;rnfqdk vQifvnf; uREfkyfwpfOD;wnf; aumif;í yGJxkwfcJhjcif;jzpfygonf/ xdkUaMumifh zdeyfpyfpkonf t"dutm;jzifh trsdK;om;acgif;aqmifMuD;
r[kwfyg/ zdeyfcsKyfwwfonfhq&mBuD;awG? 0dkif;0ef; tm;ay;MuonfholawG? *syefua&aEG; ]]Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; \zd e yf p yf p k } }omvQif j zpf a Mumif ; ½d k ; om;pG m az:xk w f w if j y
ylyuf? vufonf;cGHcGmín§if;yef;ESdyfpyfrSmudk raMumufr&GHUyJ &J&J0Hh0HhESifh om;a&rsm; &&Sdatmif tyfygownf;/ /
,lay;onfo h al wG? ArmhwyfrawmfppfvufeufXme? ppf0wfpm;XmerSL;Adv k Af wif? Adv
k of ed ;f [ef
wdkYwpfawGvnf;ygygonf/ uREfkyfwdkYwpfpk[m bmeJYo@mef tvm;wlovJqdkawmh udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om&ygap/
em&D B uD ; wpf c k e J Y tif r wef w l v S y gonf / Oyrmjy&rnf q d k v Qif uREf k y f u em&D B uD ; ?
Adv
k Af wifEiS Ahf vkd o
f ed ;f [efwYkd[mvufww H Ekd iS v
fh ufw&H n S v
f kd nTeMf um;rIay;NyD;? useo f nfv h rl sm;
uawmh pufypönf;tppt&m&mtm;vHk;ESifh wlnDygayonf/ '‘Dypönf;tm;vHk;pHknDvdkY
em&DBuD;[mtcsdefrSefvnfywfoGm;Edkifovdk uREfkyfwdkYwpfawG[m wpfOD;aumif;r[kwfyJ
tm;vH k ; vl n D w uf n D a umif ; rG e f v S y gaomaMumif h zd e yf u d p ö r S e f o rQtm;vH k ; [m
acsmarmajyjypfpGmjzifhatmifjrifvmcJhygonf/
uREfkyf[m apmfbGm;pyfpkjzpfvmcJhwmvnf; tvm;wluREfkyfwpfOD;wnf;
aumif;rGefvkdY r[kwfyg/ *syefuifaywdkifcsKyf rwfqltdkum? olYwynfh az:rdkqmvlrsdK;
76 77
*syeftxGuf t*Fvdyft0if *syef w yf r awmf \ ypö n f ; od k a vS m if x m;aom XmeBuD ; wpf c k j zpf a vonf / *syef r sm;
þaq;½HkBuD;0,f odkavSmifxm;aomypönf;rsm;rSm jcifudkufaq;? oMum;tdwf? ywfwD;vdyf?
&ef u k e f N rd K UBuD ; jymjzpf a wmh r nf h t a&; *syeft0wftxnf? *syef*rG ;f apmif? *syef*rG ;f vdyEf iS hf *syefrsm;pm;aomufaeMu[if;oD;[if;&Guf
(zufqpf*syefawmfvSefa&;txdrf;trSwf) tajcmufrsm;tjyif taxGaxGvloHk;ypönf;vnf; trsm;tjym;&Sdavonf/
(,aeYjrefrm*sme,f? 22-3-2007) xd k t cgu Arm? w½k y f ? td E ´ d , trsd K ;om;? trsd K ;orD ; rsm;ES i f h
atmufqHk;vTm *sydk;? olcdk;? bdef;pm;rsm;onf aq;½HkBuD;xJrSypönf;rsm;udk oGm;a&muf vk,uf
1945-ck E S p f rwf v 27-&uf r S pwif u m Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ,liifMuonf/ *syefppfom; tcsdKUu xGufírajy;ao;/ tenf;tusOf;usefaeao;onf/
OD ; aqmif o nf h zuf q pf q ef Y usif a &; jref r mh w yf r awmf E S i f h jref r mwjynf v H k ; rS þusef&Sdaeaom*syefrsm;u vma&mufvk,ufaom olrsm;udkaoewfvufwnfh prf;onfh
wdkif;&if;om;rsm;tygt0if jynfolw&yfvHk;\ wcJeufawmfvSefwdkufcdkufrIaMumifh oabmjzifh ypfowfíaoqHk; &olawGvnf; renf;vSay/ þiwfíaeaomvlwef;pm;onf?
*syef z uf q pf w d k Y t½I H ; MuD ; ½H I ; um upOf h u vsm; xG u f a jy;aeMu&avjyD / ao&rnfurkd aMumuf&UHT ay/ aeYpOfaeYwikd ;f om; ypön;f rsm; ,l&efuo dk m oGm;acsmif;aeavonf/
txuf j ref r mEd k i f i H & S d j rd K Utrsm;ud k r[mrd w f w yf r sm;xuf OD ; pG m jref r mh w yf r awmf u xdkpOf0,f w&m;Oya' tkyfpdk;a&;ESifh w&m;rQwrI[lonf vHk;0r&Sdawmhay/ BuD;Edkifi,fn§if;
zuf q pf a tmuf r S vG w f a jrmuf a pcJ h j yD ; atmuf j ref r mEd k i f i H E S i f h &ef u k e f j rd K Utm;vnf ; Edkif&mvl pm;Mupwrf;yif jzpfaeawmh\/
r[mrdww f yfrsm; ra&mufrDS jrefrmhwyfrawmfuyif oufpeG Yf MudK;yrf; u,fwifEikd cf MhJ uayonf/ od k Y u vd k yif y ef ; BuD ; pG m jzif h aq;½H k B uD ; rS , l i if v maomypö n f ; ud k
ppfwYkd \ oabmobm0twdik ;f ½I;H edro ajrvSefpepf}} ESihf jynforl sm;\
hf l *syefzufqpfwYkd \ ]]ajrvS vrf;w0uf u vufeufjyí vkMuoluvnf; &Sdao;onf/ vrf;wpfavQmufvHk;wGifvnf;
touf t d k ; td r f p nf ; pd r f x uf rd r d w d k Y \ touf c E¨ m tif t m;ud k yd k r d k t av;xm;aom rMum;0Hhremomatmif qJqdkoGm;Muonf/ tdrf&Sd a,mufsm;? rdef;r? uav;rsm;ygrusef
tif t m;omvmol r[mrd w f w d k Y \ ] ] v u f O D ; a j c r I e f ; p e p f } } wd k Y tMum; udk,fhtm;ESifhEdkifavorQ0efudk o,f,laeMuaom vltwef;BuD;uvnf; rao;i,fvSyg/
&efukefjrdKYMuD;jymjzpf&awmhrnfhta&; rS oDoDuav;vGwfajrmuf&yHkudk pma&;ol zwfrSwf t0d Z Æ m yd w f u mzH k ; aeaom þavmbom;rsm;onf aemuf r sm;rMumrD tcsd e f y d k i f ; ü
avhvmxm;rdorQ wifjyrnfjzpfygonf/ &efukefNrdKUBuD;jymjzpfawmhrnfhta&;udk enf;enf;av;rSrawG;rdMuay/
xdo k Ykd wifjy&mwGif OD;pyfpk\ yHkESdyfxkwfa0jyD; ]]xl;wJhpyfpk ‘'kwd,wGJ}} 1945-ckESpf? {NyDv 24-&ufaeY/ / vrf;rBuD;rsm;ü ypönf;o,f,l
pmtkyyf g aqmif;yg; 2-yk'u f kd 0efMuD;csKyfOD;Ek\ ]]ig;ESpf&moD jrefrmjynf}} pmtkyt f ygt0if olrsm;ajccsif;vdrfvsuf&Sdonf/ &efukefaq;½HkBuD;wGifum; tzdk;wefypönf;rsm; r&Sdoavmuf
pmtkyfpmwrf;rsm;ESifhwdkufqdkifí wdkuf½dkufESifh tusOf;csKyf aumufEIwfcsufrsm;jzifh rSwfwrf; atmifyifenf;yg;oGm;\/ onfhtwGufaMumifh tjcm;ukefwdkufESifh ypönf;&Sd&mXmersm;udk
oabm wifjyoHk;oyfrnfjzpfygonf/ azgufxGif;NyD;o,f,laeMuwkef;yif/
++++++++++ rSwfrSwf&& xdkaeYnajcmufem&DcGJ ckepfem&DcefYwGif onfht&ifu rvif;
1945-ckESpf? {NyDv 21-&ufaeY? naeydkif;/ / ,ckvuf&w dS ukd t
f rSwf aom "gwfrD;rsm;onf xdefxdefvif; vmawmhonf/ "gwfrD;wdkiftvif;a&mifatmuf0,f
(125)vomvrf ; ? (vom&J X meES i f h r suf a pmif ; xd k ; ) w½k y f t rsd K ;om;ol a X;BuD ; ypönf;,laeMuaomolrsm;onf aysmfwNyHK;NyHK;ESifh armfrqHk;EdkifatmifjzpfaeMuonf/
OD;aubmBuD;\av;xyfwdkufudk *syef a&wyfrawmfrS ½Hk;vmqdkufavonf/ uREfkyfwdkYonf ukd,fo,f,laomypönf;rsm;udkyifvQif "gwfrD;a&mif atmuf0,f jrifawGUae&onfrSm
tajctaeud k avh v mpH k p rf ; Munf h a vaomtcg *syef u k e f ; wyf o nf 0rf ; omyD w d q d k u f a eyH k & onf / ,if ; od k Y "gwf r D ; wd k i f r sm; xd e f x d e f vif ; rI a Mumif h
tuk e f v H k ; xG u f a jy;umeD ; avNyD / xd k Y aMumif h *syef a &wyf r awmf t m; &ef u k e f N rd K U xGufajy;awmhrnfhqJqJ*syefrsm;udkyifvQif txl;aus;Zl;wifaeMu[efwlonf/
wpfNrdKUvHk;zsufqD;ypf&ef wm0efay;NyD;jzpfav\/ nbuf wpfem&DtcsdefwGif "gwfrD;tm;vHk;jyefNidrf;oGm;NyD; &efukefNrdKUBuD;
xdktcsdefwGif uREfkyfwdkYw½k w ½ky f t rsd K ;om;jAef [ wf a bG t oif ; BuD ; \ onf arSmiftwdusoGm; avonf/ *syefrsm;onf &efukefNrdKUwpfNrdKUvHk;udk vQyfppf"gwftm;
Ouú | yD a uacsmif ; onf aumf r D w D v l B uD ; rsm;ud k csuf c sif ; zd w f M um;ac:,l N yD ; ay;aom(tm-tD;-wD) vQyfppfpufBuD;udzk iG í hf zsuq f ;D ypfcohJ nft h aMumif;udk aemufwpfaeY
pnf;a0;wdkifyifavonf/ NyD;aemuf uREfkyfwdkY aumfrDwD vlBuD;rsm;tm; ]],ck&efukefNrdKUudk usavrS od&Sd&avawmhonf/
*syefukef;wyfu a&wyfrawmfudktyfvdkufwm awmfawmfta&;BuD; aew,f/ tifrwefrS 1945-ckESpf? {NyDv 27-&ufaeY/ / eHeuf&Spfem&D rdepfESpfq,f
owdxm;aeMuyg}}[lí Ouú|BuD;u rdefYqdkav\/ tcsd e f w G i f ,ck v uf & S d oabF m qd y f u rf ; trS w f av;-ig;-ajcmuf a e&mrsm;ud k
1945-ckESpf? {NyDv 23-aeY/ / *syef u k e f ; wyf r sm;wzG J z G J E S i f h 'dkif;erdkif;oHk;vHk;jr§Kyfí *syefa&wyfrawmfu zsufqD; ypfvdkufavonf/ þ'dkif;erdkif;rsm;\
&efukefNrdKUrSpwifíxGufajy;aeMuNyDjzpf\/ xdktcgu ,ckvuf&Sd jynfolYaq;½HkBuD;onf aygufuGJoHonf wpfvHk;ESifhwpfvHk; ig;rdepfcefYomuGmjcm;\/ 'dkif;erdkif;onf rnfírnfrQ
78 79
jyif;xefavonfrod? aygufuGJaomtoHqdk;rSm wkef[D;íxGufay:vm avonf/ &efukefNrdKU awmif;yefxm;zl;\/ ,ckvnf;wpfBudrfxyfítoem;cH&jyefonf/ uREfkyfwdkY vlodkufu
wpfNrdKUvH;k ivsiMf urf;Murf;vIyv f u
kd b
f td vm; odro hf rd w
hf ek o
f mG ;avonf/ uREyfk \ f pdwt f xif *syef p pf A d k v f B uD ; em;0if a tmif trsd K ;rsd K ;taMumif ; jyíajymavawmh r S aemuf q H k ; wG i f
q,frdkifywfvnfu 'dkif;erdkif;aygufuGJoHBuD;udk aumif;pGmMum;&rnf[kxif\/ uvefY abmwHwm;atmufrS 'dkif;erdkif;rsm;udk jyefvnfjzKwfodrf;oGm;ygawmhonf/
xdk;íydwfxm;aom jyLwif;aygufrsm;yifvQif 'dkif;erdkif;\toHaMumifh yGifhxGufNyD; þwGifawmhrS uREkfyfwdkYvlodkuftzdkY touf00½SL&Jawmh\/ trSefum;
wHcg;rsm;ysupf ;D ukeo f nftxdjzpf&\/ urf;em;vrf; qdyu f rf;ESiehf ;D aomwdu
k af cgifr;kd rsm;onf 'dkif;erdkif;oHk;vHk;rS pvdkufavaompeufrD;onf &efukefNrdKUBuD;wpfNrdKUvHk;udk rD;[kef;[kef;
'dkif;erdkif;rxdrSefayr,fh uRwfíxGufoGm;onftxd jyif;xefvSayonf/ qdyfurf;wHwm; awmufapNyD; jymjzpfoGm;Edkifayonf/ uHaumif;axmufríom &efukefNrdKUBuD; jymjzpfawmhrnhf
trSwf av;-ig;-ajcmuf 'dkif;erdkif; cGJvdkufaom'PfaMumifh rdk;ay:odkYvTifhpifvmaom ta&;rS oDoDav;vGwfajrmufcJh&ayawmhonf wum;/
oHwdkoHprsm;onf uREkfyfaexdkif&m vrf;rawmf taemufydkif; q,fhoHk;vrf;xdyfodkY vmus 1945-ckESpf? {NyDv 28-&uf/ / þaeYwiG f uREfyk t f zdYk ta&;BuD;aom
onf t xd jzpf & avonf / urf ; em;rS r D ; cd k ; vH k ; BuD ; onf v nf ; ay 500-600txd udpöwpfckBuHK&jyefonf/ {NyDv 23-&ufaeYrS 28-&ufaeYtxd þajcmuf&uftawmtwGif;
wvdyfvdyfwufaeonf/ 0rf;enf;zG,f&mawGUjrif&av\/ *syefppfom;rsm;&efuek Nf rdKUrSxu G cf mG onfrmS ukeo f avmuf &Sad ecsed jf zpfavonf/ aeYpOfaeYwikd ;f
xdkcPtwGif;ü Ouú|BuD;yDauacsmif;onf uREfkyfxHodkYa&mufvm r[mrdwfav,mOfysHrsm;uysHoef;0Jae\/ odkYaomf AHk;udkum; wpfvHk;rQrcsygay/
avonf / ol u a&muf v Qif a&muf j cif ; uREk f y f t m; ...]]tck ' d k Y a ewJ h w ½k y f & yf u G u f naeoHk;em&DESifh av;em&DtcsdefwGif t*FvdyfzufrS w½kyfolvQdKwpfOD;
vomvrf;atmufvrf;&Sd oabFmBuD;qdyfurf;u abmwHwm;trSwf wpf-ESpf-oHk;atmufrSm uREykf w
f Ykdw½kyt f rsKd ;om;jAef[wfabG toif;BuD;odYk a&muf&v dS mavonf/ olonf uREykf w f Ykd\
'dik ;f erdik ;f awG azgufcrJG vdYk jr§Kyfxm;w,f/ tJ'g *syefppfAv kd Bf uD;qDomG ;NyD;razgufczJG Ykd taMumif; vkyfaqmifcsufESifh vkyfief;pOfudkodESifhxm;íavmrod ...]]uRefawmf[m t*FvdyfolvQdK wOD;
awmif;yef&atmif}}[líajymavawmhonf/ jzpfw,f/ tck &efukefNrdKUxJudkvmNyD; *syefawG&Sdao;w,f? r&Sdbl;qdkwmudk t&yfom;rsm;eJY
ta&;BuHKavNyD/ wpfcsdefaomumvu *syefa&wyfrawmfppfAdkvfBuD;ESifh a&maESmNyD; vma&mufpHkprf;wmjzpfygw,f/ eufjzef {NyDv 29-&ufaeY aeYv,f q,fhESpfem&D
&if;ESD;atmif raygif;oif;xm;avu þae&müwcuf/ *syefukef;wyfonf &efukefNrdKUrS tcsdefwGif jrpf0rSmqdkufuyfxm;wJhppfoabFmudk taMumif;jyefzdkYjzpfygw,f/ tJ'Dvdk
qkwfcGmxGufajy;NyD; *syefa&wyfrawmfudktyfvdkufaomtcg tkyfcsKyfa&;wm0efcHonf reufjzef{NyDv 29-&ufaeY q,fEh pS ef m&Dtcsed f acsmif;0qdu k uf yfxm;wJph pfoabFmudk uReaf wmf
vomvrf; OD;aubmBuD;\wdkufwGif ½Hk;xdkifaeavonf/ w½kyfjAef[wfabG toif;BuD;\ oGm;NyD;taMumif;rjyefEdkif&if ppfoabFmrSm&SdwJhvlawG[m uRefawmfhudk *syefowfvdkYaoNyD?
Ouú|yDauacsmif;ESifh uREfkyfwdkYwawGonf tajctaet& þtkyfcsKyfa&;*syefppfAdkvfBuD;ESifh *syefawG &efukefNrdKUrSm&SdOD;r,fvdkYqdkNyD; avwyfuAHk;awGcs? ppfoabFm uvnf;tajrmufawG
olYpum;jyefrsm;udktvGef;oifhatmif aygif;oif;qufqHxm;bl;avonf/ olYxHodkY ypfNyD; *syefrsm; wpfa,mufrSr&Sdawmhbl;vdkY olwdkYpdwfxJxifwJhtcgrSm t*FvdyfawG&efukefNrdKU
aeYpOfaeYwikd ;f w½kyaf [mfw,frS yxrwef;pm; pm;aomufz, G [f if;vsmrsm; oGm;ydYk ay;&onf/ udk0ifvmvdrhfr,f}}[lí t*Fvdyfbufuw½kyfolvQdKonf uREfkyftm;ajymjyavonf/
wpfcgwpfcgwGif þ*syefAdkvfBuD;BudKufwwfaom rdef;r&Tifjynfhwefqmrsm;vnf;ydkYay;cJh\/ w½kyfolvQdKuqufíajymao;onf/]]t*FvdyfawG[m *syefeJYNrdKUwGif;
onfhaemufydkif;wGif þ*syefppfAdkvfBuD;ESifh uREfkyfwdkYonf tvGef&if;ESD;aom rdwfaqGBuD;rsm; wdkufyGJwdkufckduf&rSm tvGefyJaMumuf&GHU aeygw,f/ 'DaeY {NyDv 28-&ufaeY&SdNyD? reufjzef
jzpfoGm;Muawmhonf/ þtcg usavrSuREfkyfwdkYu ....]]tck w½kyf&yfuGufrSm vlBuD;? vli,f? 29-aeY aeYv,fq,fhESpfem&DrSm uRefawmf[m taMumif;rjyefEdkifcJh&if &efukefNrdKUBuD;udk
vl&G,fawGtrsm;BuD;aexdkifMuygw,f/ olwdkYwawG[m 'DuaeNyD; b,fudkrSrajymif;Edkif jymjzpfoGm;wJhtxdAHk;awGcs? tajrmufawGypfygvdrhfr,f/ uRefawmfhrSmygwJh 0g,mvuf
awmhbl;/ t*Fvdyfppfav,mOfysH AHk;vm MuJ&ifvnf; tukefvHk;AkH;pmjzpfukefrJh olawGyg/ pum;ajympufuvnf;ysufaevdkY taMumif;rjyefEdkifawmhbl;}}[lí uREfkyfwdkYtm; aemufqHk;
olwdkYwawGajymif;a&TUzdkY armfawmfum;? avSawGvnf; iSm;vdkYr&&Smygbl;/ olwdkY ppfajy;'ku© ajymqdk vdkufavonf/
onfb0[m tvGefaMuuGJzG,faumif;ygw,f/ 'ghaMumifh ppfAdkvfBuD;utppt&m&m uREf k y f E S i f h O uú | BuD ; yD a uacsmif ; wd k i f y if í þol v Qd K ud k
ulnDapmifha&Smufyg/ olwdkYuvnf; AdkvfBuD;udktm;udk;ygw,f}} [lí toem;cHNyD; ajymMum; jrpf 0 qd k u f u yf x m;onf h o abF m BuD ; xH o d k Y tcsd e f r D a&muf & S d & ef p D p Of M u&jyef o nf /
xm;bl;avonf/ xdkpOfu a&vrf;c&D;oGm;&ef avS? orÁefwdkY&Sm;yg;cufcJaecsdef jzpfavonf/ &efukefurf;em;
abmwH w m;trS w f wpf - ES p f - oH k ; ud k o mzsuf q D ; ygavvQif ? wpfavQmufvHk;0,f ajcmufaoGUíaeMuavonf/ avS? orÁefrqdkxm;bd? abmufwludkyif
w½kyfwef;&yfuGuf&Sd vomvrf;? vrf;20? 19vrf;? pOf;tkd;wef;? 18-vrf;? 17-vrf;ESifh rawGU&ay/ t*Fvdyfbufu þw½kyfolvQdKudk acsmif;0rS ppfoabFmBuD;rsm;xHodkY
vrf;rawmf &Sw d u
kd af wG ysupf ;D ayvdrrfh nf/ ysupf ;D rnfrmS tyxm; vlawGuvnf; tavmif;rsm; ta&mufydkY&ef csufcsif;avS? orÁefwdkYudk uREfkyfwdkYwawGonf &Sm&avonf/
xyfvkatmifyif trsm;tjym; aotHk;awmhrnf/xdkYaMumifh uREfkyfwdkYvlodkufonf*syef uHaumif;axmufronf[k qdk&ayrnf/ rarQmfvifhyJ a&Tawmifwef;
a&wyf r awmf ppf A d k v f B uD ; xH o d k Y o G m ;Mu&jyef y gonf / onf h t &if u vnf ; Bud K wif N yD ;
80 81
oabFmabmwHwm;odkY uefpGef;Orsm; wifaqmifxm;onfh orÁefwpfpif;onf urf;odkYuyf&ef &efukefjrpf0rS 0ifa&mufvmygawmhonf/ jrpf0rS0ifvmaom ppfoabFmi,frsm;ESihf
jrpfv,frSavSmfcwfvmonfudk awGUjrif&\/ þuefpGef;OorÁefonf a&Tawmifwef; qdyfodkY vufeufwyfqifxm;aom armfawmfuav;rsm;udk a&Tawmifwef;qdyfurf;wGifuyfum
qdkufuyfvdkufonfhtcgwGif uefpGef;O 0,frnfhol wpfa,mufrSrawGU&ay/ ukef;ay:odkYwufa&mufvmayonf/ armfawmfay:rSwufvmaom vlrsdK;pHkyg0ifonfh
þwGif uREfkyfu ...]]uefpGef;Owpfydómudk b,fvdka&mif;ygovJ? r[mrdwfppfom;rsm;u vmMunfholrsm;udk pD;u&uf? acsmuvuf? t*Fvdyf rl;aph rwfaphrsm;
b,faps;vJ}}[líar;NyD; ]]uReaf wmfwYkdu tuke, f rl ,f? 'gayr,fh uReaf wmfwYdkvwl pfa,mufukd ay;Muavonf/ xdkYaemufydkif;wGifrl olwdkYvdkcsifaomypönf;rsm;awGUavvQif t*Fvdyf
jrpf0txdvdkufydkYay;&r,f}}[lNyD;ajymavonf/ uZGef;Oonfuvnf; a&mif;csif&SmvGef;í wpfq,fwefpuúLrsm;ESifhaps;0,fonfudkvnf; awGU&\/ &efukefNrdKUBuD;ü tajctae onf
vd k u f y d k Y ygrnf [ k uwd c H N yD ; pd w f a useyf p G m jzif h oabmwl v d k u f a vonf / vnf; wpfrsdK;wpfzHkajymif;oGm;avNyD/
yD a uacsmif ; ES i f h u REf k y f w d k Y onf toif ; rS v l r sm;ud k ac:í uZG e f ; Orsm;ud k
orÁefxJrScsvdkufavonf/ odkYuvdk uZGef;Orsm;udk tukefvHk;0,fvdkufNyD;? w½kyfolvQdKudk
uZGef;OorÁefESifh jrpf0odkYa&mufatmif ydkYvdkufNyD;avrS uREfkyfwdkYwawGonf 0rf;xJ&Sd
tyl v H k ; BuD ; onf usoG m ;avawmh o nf / trS w f r xif M unf h y gvQif r l ,if ; ud p ö o nf
tao;tzGJ[kom jrifrnfjzpf\/ trSefwu,fwGifrlum; &efukefNrdKUBuD;jymjzpfawmhrnfh
ta&;udk BudKwifíumuG,f vdu k jf cif;yifjzpfavonf/ þuZGe;f Orsm;udk uREfyk w f Ykd wawGonf
w½kyfwef;0,f&Sdaom uif;orm;rsm; ESifh waysmfwyg; w0pm;Muavonf/
1945-ck E S p f ? arv 1-&uf a eY/ / eHeuf 10-em&DtcsdefwGif
uREfkyfwdkYw½kyftrsdK;om;jAef[wfabG toif;BuD;odkY Armhwyfrawmfom; &JabmfESpfOD;a&muf
&Sdvmonf/ þ&JabmfESpfa,mufonf teDa&mif ay:ü a'gifhuMu,fjzLwpfyGifh ygaom
jAdwdoQwyfrsm;&efukefqdyfurf;odkYjyef0ifvmMuyHk(1945)
awmfvSefa&;tv &;tvH wpfcu
k kd vmay;onf/ awmfveS af &;tvHukd ay;tyfpOf&aJ bmfEpS af ,mufu
]]tck &efukefNrdKUudk Armhwyfrawmfuxdef;odrf;vdkufNyD? 'DtvH[m Armhwyfrawmf&JU 1945-ckESpf arv yxrywf/ / ArmhawmfvSefa&;wyfrawmfudk
awmfvSefa&;tvHjzpfw,f/ 'gaMumifhrdkY 'DtvHudk cifAsm;wdkYtoif;BuD;&JUtvHwdkifrSm *syefacwfwavsmufvHk;tultnD ay;cJhaom w½kyftrsdK;om; jAef[wfabGtoif;BuD;udk
vTifhxlxm;yg}} [líajymNyD;ay;tyf\/ uREfkyfwdkYvnf; ,HkMunfpdwfcspGmjzifh awmfvSefa&; wdkif;jynf\tajctaet& zsufodrf;vdkuf&avonf/ uREfkyf\ vkyfief; udkifief;[lorQ
tvHudk av;av;pm;pm;ESifhvufcHvdkufavonf/ NyD;aemufwGifum; w½kyftrsdK;om;rsm;\ udkvnf; acwfESifhavsmfnDpGm wpfrsdK;wpfzHk ajymif;a&TUvkyf&avonf/ zufqpf*syefrsm;
,Ofaus;rIxHk;wrf;pOfvmtwdkif; aAsmuftdk;rsm;azgufí xdktvHudk tvHwdkifay:odkY Armjynf a jray:0,f vma&muf t k y f c sKyf a exd k i f j cif ; onf td y f a ysmf o G m ;aom tcg
vTifhxlvdkufavonf/ uREfkyfwdkYpdwfxJwGifvnf; wjrL;jrL;wpGifhpGifh jzpfae&avonf/ tvGefxdwfvefYp&maumif;aom tdyfruf&SnfBuD;udkjrifruf&onfESifhom wlygawmhonf/
+++++++++++
þrQqd k v Qif Ad k v f c sk K yf a tmif q ef ; ES i f h w uG *syef a wmf v S e f a &;\
OD ; pD ; ta&;ygaom yk * ¾ d K vf r sm; awmf v S e f a &;ud k tEÅ & m,f u if ; pG m OD ; aqmif
aqmif & G u f E d k i f a &;twG u f ? O D ; A a q G O D ; w i f n G e f Y paom t&yf & yf
zufqpfawmfvSefa&;tv
&;tvH *syef t zrf ; cH r sm;vG w f a jrmuf a &;twG u f ? *syef r sm;rxG u f c G g rS D &rf ; um;roG m ;a&;
945-{jyDv 22-&ufaeY n 9-em&D &efukefjrdKY ukwfudkif;vrf;ESifh
xde;f xm;Edik &f eftwGu?f 1945-{jyD
1945-ckESpf arv 3-&ufaeY naeydkif; ig;em&Dtcsdeftxd/ / *Gwåvpfvrf;pHk *syefppfykvdyf½Hk;0if;rS t"dywd a'gufwmAarmf? 'kwd,0efMuD;csKyfocifjr?
t*FvdyfppfwyfESifhppfoabFmrsm; onf yifv,f0üom&Sdaeao;onf/ EdkifiHjcm;a&;0efMuD;OD;Ek? acR;wyf 0efMuD;OD;xGef;atmif? opfawm0efMuD;OD;vSaz? AE¨Kv
1945-ckESpf arv 3-&ufaeY naeydkif; ig;em&Dtcsdefaemufydkif;/ / OD;pdef wdkYtygt0if *syefacwf tpdk;&tzGJh0ifvlMuD;rsm; *syefwyfrsm;ESifhtwl £ajE´rysuf
Armhwyfrawmfu &efukefNrdKUBuD;udk odrf;ydkufvdkufNyD;ESpf&ufcGJ tMumwGif pdwfcsvufcsESifh xGufcGgoGm;csdefrSpí &efukefwjrdKYvHk; txdef;tuGyfr&Sd rif;rJhp½dkuf vTrf;rdk;oGm;jyD
armfawmfrsm;(r[mrdwfa&wyfrawmfrSppfoabFmaygif; tpif; 100-cefY) wpfpD;NyD;wpfpD; [k q d k E d k i f y gonf / txl ; ojzif h zuf q pf * syef v uf a tmuf w G i f *syef w acwf v H k ;
82 83
AdkvfcsKyfatmifqef; acgif;aqmifaom jrefrm acgif;aqmifrsm;\ apgifha&SmufrIrsm;jzifh w&m;tm;xkwf w½kyftm;xm;cJhMuwJh
jrefrmjynfolrsm;ESifhtwl pnf;vHk;nDnGwfpGm at;twlyltrQ tcsif;csif; ,dkif;yif;ulnD
aexd k i f c G i f h &cJ h M uol &ef u k e f j rd K Y a e w½k y f u k v m;rsm;twG u f vH k j cH K rI r&S d q H k ; aom q&m'D;'kwfOD;bcsdKESifhwynfhocifEk
tcsd e f t cgvnf ; jzpf y gonf / *syef p pf ½ I H ; ol a &m r[mrd w f p pf E d k i f o l w d k Y yg (0efMuD;csKyfOD;Ek touf 100-jynfhtxdrf;trSwf)
&ef u k e f w jrd K Y v H k ; jymjzpf a tmif a csrI e f ; ypf M urnf h t EÅ & m,f q d k ; MuD ; ES i f h j rd K Y a ejynf o l r sm;
yufyif;&ifqdkifaecJhMu&aom tqdk;qHk; 10-&ufwm umvvnf;jzpfygonf/ aemufqHk; Burma Today June 2007
1945-ck arv 1-&ufaeYwGif jrefrmhwyfrawmfu &efukefjrdKYMuD;jymyHk twdrjzpfcif tcsdefrSD
u,fwifEdkifcJhjcif;rSm *syefacwfwacwfvHk; AdkvfcsKyfatmifqef;? ocifjr? OD;b0if;? 0efMuD;csKyfOD;Ek\ toufw&mjynfhajrmufcsdef ,ck 2007-ckESpf arv
ocifoef;xGef;? ocifEk ponfhacgif;aqmifrsm;\ tajr§mftjrifMuD;pGm OD;aqmifvrf;nTef tcsd e f t cgwG i f a':atmif q ef ; pk M unf aetd r f t us,f c sKyf r S vG w f a jrmuf a &;?
apgifha&Smuf ulnDrIrsm;jzifh tawGYtMuHKMuG,f usifhom;&aecJhaom jAef[wfaAGtoif;MuD;\ Ed k i f i H a &;tusOf ; om;rsm;tm;vH k ; vG w f a jrmuf a &;? Ed k i f i H t ES H U bmomaygif ; pH k
tuif;yg;yg; pGrf;aqmifatmifjrifrIw&yf [kvnf; rSwfwrf;wifEdkifygonf/ 0wfûyqkawmif;yGJrsm; t&Sdef& us,fjyefY tiftm;aumif;vmonfudk awGYae&onf/
od k Y jzpf í ,ck u J h o d k Y ppf t mPm&S i f z uf q pf pepf a tmuf w G i f 0efMuD;csKyfO;D EktaMumif; vufvrS ;f rS&D m pmtkypf mwrf;rsm;udk jyefvnfavhvmzwf½MI unf&h mwGif
&efukefwjrdKYwnf;omru jrefrmwEdkifiHvHk; rGJjymusaeonfhta&;rS jynfolw&yfvHk; bbMuD;OD;Ekonf trSew f u,f pGpJ jJG rJjrJ ]]w&m;rSef&mudk tm;xkwfcJhol}} jzpfaMumif; rnforl S
tjrefqHk; awmfvSefausmfvTm; vGwfajrmufEdkifMu&ef jrefrmjynfol rnfolrqdk wOD;csif;jzpfap rjiif;Edkifonfh tcsufrsm;udkawGY&Sd&ygonf/
tzG J U zG J U íjzpf a p jynf o l Y acgif ; aqmif r sm;ES i f h wom;wnf ; aexd k i f u m jzpf E d k i f o rQ ukvor*¾vHkjcHKa&;aumifpDwGif ½k&Sm;ESifhw½kyfwdkYrS AD'DtmPmoHk;
enf;rsdK;pHkjzifhawmfvSefaeMuvsuf ppftmPm&Sifrsm;ESifhtaygif;tygrsm;\ aysmhuGuf[muGuf y,f c svd k u f M u&mwG i f ½k & S m ;ES i f h w ½k y f q ef Y usif a &;pd w f " mwf r sm; jref r mjynf o l r sm;
xif&mpdkif;rnfhtcsufrsm;udkvnf; tpOfavhvm qef;ppf MudKwifumuG,fxm;Mu&ef tMum; Edk;xvmMuonf/ jrefrmjynfw0Srf;w½kyfypönf;rsm; oydwfarSmufrnfhtoHrsm;yif
vdktyfygaMumif; zufqpfawmfveS af &; txdr;f trSwf az:xkww f ifjyoH;k oyftyfygownf;/ Mum;vm&onf/ 88-rsd K ;quf a usmif ; om;rsm; om;rsm;\ bmomw&m;(trSefw&m;) tajccH
udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/ tm;xkwfMudK;yrf;rIrsm; tiftm;aumif;vmíom w½kyfqefYusifa&;rsm; ,m,Dacwå qdkif;iHh
ae[ef&Sdonf/
xdkYaMumifh trSefw&m;twdkif;tm;xkwfMu&mwGif¤if;? w½kyftpdk;&ESifh
jynf o l r sm;ud k jref r mh t a&;ajz&S i f ; a&;twG u f wpH k w &mtm;xm;Mu&mwG i f ¤ if ; ?
qifjcifawG;qp&mrsm; odomEdkif&ef pma&;olzwfrSwfavhvmxm;bl;onfh q&m'D;'kwf
OD ; bcsd K ES i f h w ynf h o cif E k w d k Y t aMumif ; wapY w apgif ; ud k bbMuD ; 0ef M uD ; csKyf O D ; Ek \
toufw&mjynfhtxdrf;trSwftjzpf tudk;tum;rsm;jzifh wifjy*kPfûytyfygonf/
++++++++
trsdK;om;aumvdyfESifh trsdK;om;ausmif; q&mMuD;rsm;jzpfMuaom
q&mMuD ; ocif u d k , f a wmf r I d i f ; ES i f h tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; 'D ; 'k w f O D ; bcsd KwdkYonf
ocif a tmif q ef ; ? ocif E k ? OD ; oef Y paom urÇmodjrefrmhacgif;aqmifMuD;rsm;\
a&SUaqmifvrf;jy q&mMuD;rsm;jzpfcJhMuonf/ q&m'D;'kwfOD;bcsdKESifhocifEkwdkU q&mwynfh
2-a,mufonf ya,m* ukoa&; tif;udprö S tp? ykw;D pdy?f y&dw&f w G ?f Oykoaf pgif?h t"dXmef0if
rI t v,f ' D r d k u a & p D u s i f h p O f ( t y & d [ m e d , w & m ; r s m ; ) ES i f h bmom
omoempnfyifxeG ;f um;a&;? r*fzv kd ef Ad mÁ ef&&Sad &; tqH;k ? trSew
f &m;tm;xkwaf &; udprö sm;wGif
pdwfwludk,fwljzpfcJhMuonf/ ocifEkonf olYxuf toufodu©m*kPf0gMuD;rm;aom
q&m'D;'kwfOD;bcsdKxHrS EdkifiHa&;tarGomru pmaya&;? vlrIa&;? bmoma&;tarGrsm;yg
84 85
pepftus&&SdcJhonf/ ¤if;udk atmufyg OD;Ek\ wmawpaeom; pmtkyfyg aumufEIwfcsuf OD;Ek\q&m 'D;'kwfOD;bcsdK ESifhywfoufí q&mawmf t &S i f 0 d r v v\
rsm;t& odEdkifygonf/ a&;om;xm;csufrsm;udk q&mocFgrS tmZmenfacgif;aqmifMuD;'D;'kwfOD;bcsdKpmtkyfwGif
]]1936-ck E S p f ? wuú o d k v f o yd w f [ m 4-vMumw,f / --ud k E k [ m atmufygtwdkif;az:jyxm;ygonf/
'D;'kwf*sme,fwdkufrSm tvkyfoif&if; aqmif;yg;awGudkvnf; olwwfEdkifoavmufa&;w,f/ ]] AdkvfcsKyf(atmifqef;) uvnf; OD;bcsdKtm; tawmfyif tm;udk;\/
vlMudKufew J t
hJ wGuf 'D;'kw*f sme,f eHr,fysurf mS pd;k vdYk udEk [
k m wcef;&yfjyZmwfwu kd av;awGukd q&mOD;bcsKd \pdwjf idKjiifreS ;f odu q&mhtvdu k kd vdu k Ef ikd o
f a&GYvu kd uf m ]q&mpdwf auseyfovdk
a&;w,f/ t,f'DwmOD;bcsdK[mvnf; tifrwefoabmaumif;&Smygw,f/ udkEka&;orQ omvkyf? q&m[m bmom omoema&;udk em;vnfw,f/ uRefawmfwdkYu i,fao;vdkY
olY*sme,fxJrSm xnfhay;w,f/ 'D;'kwf*sme,f rSmvkyfvdkY wESpfavmuf&SdwJhtcg udkEk[m em;rvnf b l ; / q&mh o abm/ trsm;eJ Y rqef Y u sif u Ak ' ¨ b mom omoema&;wG i f
e*g;eDpmtkyfwdkuu f kd wnfaxmifw,f/}} q&moabmus pDrHyg} [k AdkvfcsKyfu q&mOD;bcsdKtm; vTJxm;onfrsm;udk eD;pyf&m
(ocifE\ k ordik ;f 0if e*g;eDpmtkyw f u kd rf S xkwaf 0cJah om pmtkyrf sm;onf yk*¾dKvfrsm;xHrS Mum;&\/}}
xdkacwfjrefrmvli,frsm;udk wdk;wufaom tjrifrsm; &&SdapcJhonf/) ]]OD ; bcsd K uvnf ; ] 'D w m0ef a wmh ig[mEd k i f i H a &;vk y f v mwm
]]nwn (11)em&DavmufrmS OD;bcsKd [m udEk u k kd a&Tw*d &kH ifjyifawmfay:u tjrwf b J / raorD Ak ' ¨ b mom omoemawmf M uD ; aevd k vvd k xG e f ; vif ; &ef
Mumomyaw;a'gifhudk ac:oGm;jyD; tXm&oeJY 0dZÆmr[d'¨dtif;? (2)tif;udkwdkufw,f/ vkyfief;t&yf&yfawGudk MudK;pm;r[Jh} [k tm;cJxm;csdew f iG f ud,k uf sdK;&Sm tacsmiform;wdYk \
tif;raomufcif OD;bcsdK[m t"dXmefudk wkdifay;w,f/ udkEkqdkwJhtcg vif&Sdr,m;omru? vuf c suf j zif h Armh v l x k a cgif ; aqmif M uD ; rsm; usqH k ; cJ h ½ H k r u omoemawmf M uD ; yg
rdrd\umrydkifr,m;rSwyg; rnfonfhrdef;rESifhrQ umr&m*pyf,Sufjcif;rvkyfygqdkjyD;? xdcdkufqHk;½IH;&ayonf/}}
t"dXmefûyw,f/ ao&nfao&ufrSmawmh OD;bcsdK wdkifay;wJhtwdkif; vdkufqdkw,f/ txufygtcsufrsm;t& AdkvfcsKyfatmifqef;wdkY vTJtyfcJhonfh bmom
aemufxyfjyD;awmh usdefpmudkvdkufqdkw,f/}} omoem xG e f ; vif ; &ef w m0ef u d k tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; 'D ; 'k w f O D ; bcsd K rS
(tif;qdkonfrSm rIdif;cHpuúLay:wGif bk&m;w&m;oHCm*kwfawmfrsm;udk pwifMudK;yrf;tm;xkwfcJhjyD; q&m\wynf h & if ; 0ef M uD ; csKyf O D ; Ek rS trSefw&m;twGuf
ud k , f p m;ûyaom tu© & mrsm;? *Pef ; rsm; tuG u f c saz:jyxm;onf h ? yk * ¾ d K vf o @mef atmifjrifpGm qufvufwm0ef,l tm;xkwfcJhaMumif; ,lqEdkifygonf/ 0efMuD;csKyfOD;Ek\
jzpfatmifa&;qGx J m;onfh t&mjzpfonf/ ¤if; tif; puúLudk jymcsí a&ESiahf &mjyD; aomufjcif;jzifh trS e f w &m;twG u f pG J p G J j rJ j rJ rS e f r S e f u ef u ef tm;xk w f c suf o uf a orsm;rS m
t"dXmefrysufygu wpHkw&m tusdK;&Sd tpGrf;xufonf[k ,lqMuonf/) q|oHCm,emwifjcif; tygt0if? Ak'¨pmayrsm; jyefyGm;atmif ygVdrS jrefrmbmomjyefí
]]touf t &G , f M uD ; jyif ; vmwJ h t cgusawmh aus;Zl ; &S i f ol Y z cif e J Y pmtk y f r sm;xk w f a 0jzef Y csd r I ? yd # uwf o H k ; yH k u d k t*f v d y f b momjyef q d k j zef Y csd a y;rI ?
olYq&m'D;'kwfOD;bcsdKwdkY&JU oGefoifqHk;rwmawGudk tawmftwefodvmw,f/ armifEk[m ygVdwuúodkvfrsm;xlaxmifay;rI? wdyd#u"& pmjyefyGJtygt0if pmjyefrsm;usif;yay;cJhrI?
ukodkvfeJY tukodkvf? okp½dkufeJY 'kp½dkuf? jrifhjrwfwmeJY ,kwfnHhwmawGudk tawmftwef awmifwef;omoemûyvkyfief;rsm; tm;ay;cJhrI? Ak'¨omoem tzGJYcsKyf zGJYpnf;axmufyHhay;rI?
odvmw,f/ 'DvdkodvmwJhtwGuf tukodkvfwdkY? 'kp½dkufwdkY? ,kwfnHhwmwdkYudk vkyfcsifwdkif; wEdkifiHvHk;ü omoemh&dyfomrsm;? ur®Xmef;ausmif;rsm; zGifhvSpfjyefYyGm;atmif aqmif&Gufay;rI?
ZGwfw&Gwf rvkyfrdatmif olYudk,fol txl;xdef;odrf; vmEdkifw,f/}} Ak'¨bmomomru rlpvif? c&pf,mef? [dE´L bmomrsm;ESifh ewfudk;uG,folrsm;udkyg
axmufyu hH n
l rD I ponfwYkdjzpfygonf/ txl;ojzifh 0efMuD;csKyfO;D Ekonf vlrsKd ;bmom rcGjJ cm;bJ
omwlnDrQ qufqHwwfjcif;yifjzpfygonf/ vlrsm;pk tusdK;udkMunfh&mwGif vlenf;pk
tusd K ;ud k y g rxd c d k u f a tmif w&m;ojzif tm;xk w f c J h y gonf / Ak ' ¨ b momud k
EdkifiHawmfbmomvkyf&mwGif ]]bmoma&;t& vGwfvyfpGm a[majymEdkifcGifh}} jzifh csdefn§dí
wjcm;bmom0ifrsm; auseyfatmifvkyfEdkifcJhonfudkvnf; awGY&ygonf/
trSew f &m;rsm;twGuf ]]w&m;tm;xkw}f }cJMh uaom q&m'D;'kwOf ;D bcsdKESihf
ocifEk(0efMuD;csKyfOD;Ek)wdkYonf vGwfvyfa&;? 'Drdkua&pDa&;ESifh jidrf;csrf;a&;twGufvnf;
pepfwus ]]w½k y f t m;xm;}} cJhMubl;ygonf/ q&m'D;'kwfOD;bcsdK onf ]w½k y f a wG
aiG w od e f ; ay;vd k Y w&m;tm;xk w f = w½k y f t m;xm;onf } [k tpGyfpGJcH&bl;ovdk?
'D;'kwfOD;bcsdK/ trsdK;om;aumvdyf(A[ef;)wGif q&mMuD;ocifudk,fawmfrIdif; 0efMuD;csKyfOD;Ekonfvnf; w½kyfjynfc&D;rsm;twGuf ]0efMuD;csKyf 0g&mrS eDoGm;jyD } [k
q&mOD;bcsdKESifhwynfhrsm;/
86 87
rMumcPtajymcH&bl;ygonf/ q&mwynfh 2-a,mufpvH;k trSew f &m;twGuf rnfoYl u, kd rf S vH k ; yrf ; cJ h j yef y gonf / od k Y a omf Ed k i f i H a &; tquf t oG , f û yEd k i f & ef 'D ; 'k w f O D ; bcsd K rS
*½k r pd k u f b J wd k i f ; jynf a &&S n f t usd K ;rsm;twG u f pepf w us ½d k ; ½d k ; om;om; w½kyfwyfrsm;ESifhtwl vdkufygoGm;apcJhaom wuf b k e f ; MuD ; od e f ; az? ocif a usmf p d e f ?
w½kyftm;xm;cJhMuygonf/ ¤if;twGuf taxmuftxm;tjzpf 11-&-46? yHk atmifqef; ocifjroGif wdYkonf w½kyjf refrmvrf;rMuD;udk *syefrsm;ydwq f YkdjzwfawmufrI jrefqefomG ;ojzifh
[k vufrSwfxdk;xm;aom 'D;'kwf*sme,fESpfywfvnfyg AdkvfcsKyfatmifqef;\o0PfvTmrS w½kyfjynfodkYra&mufvdkuf&bJJ tdE´d,odkY a&mufoGm;cJh&jcif;jzpfygonf/
pmydk'fwcsdKYudk az:jytyfygonf/ þrQqdkvQif q&m'D;'kwfOD;bcsdKESifh wynfhocifEkwdkY\ *syefawmfvSef
]]*syef a cwf r wd k i f r S D Oa&myppf M uD ; jzpf y G m ;vsuf & S d p Of uRef a wmf a&;ESifh vGwfvyfa&;twGuf MudKwifpepftus ]]w½kyftm;xm;}} cJhMuyHkrsm;udk odom
w½k y f j ynf t rG d K if j rd K Y odkY xGufcGg&ef pDpOfMupOfu q&mOD;bcsdKxHrS ta&;MuD;aom avmuf y gjyD / q&m'D ; 'k w f O D ; bcsd K r&S d a wmh o nf h a emuf y d k i f ; wG i f v nf ; q&mh w ynf h
w½kyfvlMuD;tcsdKY\ vdyfpmrsm; &&SdcJhayonf/ odkYaomf ¤if;tqufrsm;ESifh qufrd&ef ocifE(k 0efMuD;csKyfO;D Ek)onf qdAk , D ufEiS hf tar&duef tiftm;MuD; 2-Edik if t H Mum; rdru d , kd w
f ikd f
Mud f K ;pm;aecd k u f Armjynf r S usef & J a z:rsm;\ nT e f M um;csuf t & *syef v mac:ojzif h rnfoYl bufrS bufrvdu k ,f o
kH mru xdpk Ofu txD;usejf zpfaecJah om w½kyaf cgif;aqmifrsm;ESihf
ArmhvGwfvyfa&;twGuf *syefwdkYESifh pcef;oGm;a&; tvkyfjzpfajrmufoGm;awmhonf/}} w½kyjf ynforl sm;udk jidr;f csrf;pGmtwl,OS w f aJG exdik af &;rlrsm;jzifh bufrvdkufvIyf&Sm;rItzGJYMuD;
]]xdkYaemuf *syefrsm;ESifh ArmjynfodkY 0ifvmjyD;aemuf q&mOD;bcsdKudk odkY yg0ifyl;aygif; tm;jznfhapcJhygonf/ rdrdwdkY\ Ek emqm ae½l; ac:cJhMuonfh 3N wGif
a&TbdkteD; qdyfcGef&GmwGif oGm;a&mufawGY&onf/ uRefawmfwdkYvnf; q&mhudk wwfEdkiforQ csL;tifvdkif;ç csdKif;em; C udk vspfvsL&Icsefrxm;bJ yg0ifapcJah Mumif; avhvmod&&dS ygonf/
*syefab;rS ulnDcJhMuonf/ olYxHrS w½kyfESifhqufoG,fa&;udpörsm;wGif uRefawmfwdkY\ 0efMuD;csKyfOD;EkrS bufrvdkuftzGJYMuD;twGuf rdrd\ tdrfeD;csif; rdwfaqG w½kyfudk pepfwus
&Jabmfrsm; tawmfyif tultnD&cJhonf/}} ½dk;½dk;om;om; tm;xm;cJhovdk txD;usefjzpfaeaom w½kyftpdk;&rSvnf; 0efMuD;csKyfOD;EkwdkY\
'D;'kwfOD;bcsdKonf *syefrsm; jrefrmjynfodkY 0ifrvmrSDuyif ol\ bufrvdkuftzGJYMuD;udk jyefvnf tm;udk;cMJhujcif;jzpfygonf/
pG,fpHkavhvmrI tiftm;aMumifh *syeftaMumif;MudKwifodESifhxm;cJh&m 'kwd,urÇmppfrjzpfrSD xdkYaMumifh bmom omoem trSefw&m;twGuf pGefYvTwf MudK;yrf;
1939 'D Z if b m 12-&uf wGif w½kyfjynfodk udk,fwdkifudk,fus oGm;a&muf avhvm tm;xkwfavh&SdcJhMuaom? vGwfvyfa&;? 'Drdkua&pDa&;? jidrf;csrf;a&;twGuf rdwfaqGaumif;?
tquftoG,f,lcJhbl;ygonf/ jrd K Yrausmif ; q&mMuD ; OD ; bvG i f acgif;aqmifaom tdrfeD;em;csif;aumif;tjzpfjzifhom w½kyftpdk;&ESifh w½kyfjynfolrsm;tm; wef;wl&nfwl
'D;'kwfOD;bcsdKwdkY ]]w½kyfjynfrdwfquftzGJY}} wGif a':jrpdef? rpöwm*ef*gqif? rpöwm ,H k M unf t m;xm;avh & S d c J h M uaom? tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; 'D ; 'k w f O D ; bcsd K ES i f h
apmwdefavsmif? rpöwm 0DvD,Husef? rpöwm v,l;? ocifEkwdkYtjyif vlrsdK;aygif;pHk ocifEk(0efMuD;csKyfOD;Ek) wdkY\ pHerlemaumif;rsm;udk jrefrmEdkifiH vlYtcGifhta&;ESifh
udk,fpvS,f(8)OD; yg0ifMuonf/ xdkrdwfquftzGJY w½kyfjynfrS jyefa&mufvmaomtcg 'Drdkua&pD&&Sda&; MudK;yrf;Muoljrefrmjynfoljynfom;tm;vHk; wpHkw&m qifjcifawG;q
ocifEkonf ]]*E¨mv&mZf}} trnfjzifh w½kyfjynfwGif udk,fawGYrsufjrifrsm;? *syef&efudk owdxm;EdkifMu&ef bbMuD;OD;EkwdkYtm;*kPfûy&if; wifjytyfygownf;/ /
w½kyftrsdK;om;rsm; nDnDnGwfnGwf ckcHumuG,faeMuyHkrsm;? armfpDwHk;uGefjrLepfrsm;ESifh
xdkpOfu csefau&Sdwftpdk;& (trsdK;om;0g'orm;rsm;) vufww JG ukd cf u
kd af eMuyHrk sm;? *syefrsm; (OD;Ek\ wmawpaeom;? OD;Ek\ig;ESpf&moD Armjynf? OD;odef;azjrifh\ ausmfjidrf;?
&ufpufyHkrsm;udk pmtkyfwtkyfa&;cJhonf/ xdkpmtkyfudk e*g;eDwdkufrSyif txl;xkwftjzpf ocFg\ tmZmenfacgif;aqmifMuD; 'D;'kwfOD;bcsdK? pmtkyfrsm;udk udk;um;ygonf/)
xkwfa0cJhonf/ xdkpmtkyfwGif armfpDwHk;\ pum;rsm;udkyif udk;um;az:jyxm;onfudk
awGY&onf/ udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/
( tmZmenfacgif;aqmifMuD;'D;'kwfOD;bcsdKpmtkyf pmrsufESm 256)

q&m'D;'kwfOD;bcsdKonf xdkodkY w½kyfrsm;ESifh udk,fwdkifudk,fus


rdwfaqGzGJYumMudKwiftquftoG,f,lcJhovdk? wynfhocifEkrSvnf; jrefrmjynfoljynfom;
rsm;udk pmayjzifh zufqpf&eftEÅ&m,ftm; MudKwifowday;cJhygonf/ xdkYaemuf *syefacwf
acwfOD;wGif 'D;'kwfOD;bcsdKonf rdrd\ toufudk y"ge rxm;bJ ocifEk? ocifoef;xGef;
tygt0if rd r d \ wynf h r sm;ud k jAd w d o Qwd k Y zrf ; qD ; xm;onf h a xmif r sm;rS tcsd e f r S D
vGwaf jrmufapcJjh yD; w½kyfAdkvfcsKyf *sife&,f0rf;wdYk EiS t
hf wl jrefrmvli,frsm; w½kyjf ynfyYkd a&;
88 89
OD;oefY
rmeESifhaomuudkcsdK;ESdrfí pnf;vHk;nDnGwfrIrsm; tckawmh OD;oefYudk vHkNcHKa&; aumifpDu twGif;a&;rª;csKyftjzpf
xlaxmifEdkifcJhaom olawmfaumif; vlawmfMuD; OD;oefY a&G;aumuf wifajr§mufvu kd w
f ,fvYkd Mum;od&awmh? uReaf wmfwYkdomru Armjynfov l x l u
k yg
(OD;oefY\ 98-ESpfajrmuf arG;aeYtxdrf;trSwf) 0rf;omEdik Nf yDaygh/ uRefawmfp;kd &drw f m wckuawmh OD;oefYukd vHNk cHKa&;aumifprD mS oabmrwlvYkd
ukvor*¾nv D mcHBuD;u wifajr§mufvu kd &f if OD;oefYu tm;emyg;emeJY vufcw H ,fqykd gawmh/
acwfjydKif*sme,f 19-Zefe0g&D 2007/ rMumcif tbufbufurauseyfvm&if vludk &mxl;ay;wm[m pnf;urf;eJY rnDbl;
todtrSwfrjyKEdkifbl;qdk&if ig;yg;arSmuf&csnf&JUqdkNyD; ylrdygw,f/
OD ; oef Y ta&;tcif ; 32-ES p f a jrmuf ESpfywfvnfumv 2006- tckvdkenf;Oya'twdkif; oGm;wmrsKd;udkawmh rBudKufbJ raeEdkif?
'DZifbmvqef;trSD OD;oefYta&;tcif; ud, k af wGYtawGYtMuHK aqmif;yg;rsm; a&;om;wifjy&ef 0rf;rombJ raeEdkifygbl;/OD;oefYrSmtmPm&SdoGm;ygNyD/ ArmjynfuvJ *kPf,lEdkifygNyD/ a&SUudk
pma&;olqE´&Sd MudK;pm;cJhygonf/ odkYaomf etz tm;EdkifiHwumw&m;½Hk;wifEdkifa&; b,fEdkifiHBuD;urS ArmudkrxDav;pm; rjyKEdkifawmhygbl;/ ‘'gaMumifhvJ raeYu OD;oefYqDudk
ta&;wMuD; MudK;yrf;aeonfh tjynfjynfqdkif&m tvkyform;tzGJU ILO oifwef;rsm; rsm;ESifh 0rf;ajrmuf0rf;omeJY uRefawmfu aMu;eef;eJYarwÅmydkY *kPfjyKvdkufwmygbJ/
wd k u f q d k i f txl ; tm½H k p d k u f a e&í¤if ; ? ol i ,f c sif ; ud k a t;0if ; (vrif ; w&m)
w&m)rS v G J í rmeBuD;owJhJ
udk,fwdkifudk,fusyg0ifcJholrdwfaqGrsm;ESifh tquftoG,fr& tcsuftvuftultnDrsm; OD;oefY[m vlcspfvlcif rsm;½Hkomrubl;? ukodkvfvJ xl;w,fvdkY
tcsdefrSD tjynfhtpHk r&ao;í¤if; OD;oefYta&;tcif; udk,fawGYtawGYtMuHK aqmif;yg;rsm; qdk&r,f/ tvkyfvkyfwJh ae&mrSm aooyfoavmuf 'D0wfyHk pm;yHkuvJ tcsKd;usw,f?
a&;om;&efpma&;ol ,m,D a&TUqdkif;xm;cJh&ygonf/ £a‘jE´&Sdw,f/ olUudk a,mufsm; rdef;r ra&G; aygif;rd&if cifrifMuw,f/ '‘Dvl[m a'goom
,ck 2007-ckESpf Zefe0g&Dv-22 &uf OD;oefY\ 98-ESpfajrmuf rBuD;w,f/ rmeawmhtvGefBuD;w,fqdkwm oludk,fwdkifu jiif;vdrfhrnf r[kwfyg/
arG ; aeYtxd r f ; trS w f twGufrl OD;oefY\ rdwfaqGMuD;rsm;jzpfMuonfh pma&;q&m taemufEdkifiHolawG ajymavh&Sdwmu AdkvfcsKyfae0if;[m wudk,fvHk; acsmNyD; a,mufsm; yDo
owif ; pmq&mMuD ; OD ; avm½H k ? ,ck 2007 ck E S p f arv 25-&uf a eYwG i f owJh/ 0efBuD;csKyfOD;Ek[m rsufESmwpfckvHk; usufoa&&Sdw,fqdkwmbJ/OD;oefYusawmh
toufw&mjynfhajrmufrnfh jrefrmhvGwfvyfa&;? jidrf;csrf;a&;? 'Drdkua&pDa&; zcifMuD; rsuf p d t m½H k a umif ; w,f (S o ul f u l l o ok ) t*F v d y f v d k qd k w m uRef a wmf v J
pma&;q&mMuD; 0efMuD;csKyfOD;Ek? OD;oefY\rdwfaqGa[mif; w½kyftrsdK;om; 'ku©onfESifh bmomrjyefwwfawmhbl;/
a&T U ajymif ; tvk y f o rm;MuD ; OD ; pyf p k E S i f h wyf r awmf t&m&S d a [mif ; wOD ; wd k Y \ uRefawmfESifhawGUpOf
a&;om;a[majymcsufrsm;udk jyefvnfaz:xkwfaqG;aEG;oHk;oyf&if; ol a wmf a umif ; ‘'D r suf p d a Mumif h x if y g&J U ? uRef a wmf e,l ; a&muf N rd K U a&muf a wmh
vlawmfMuD;ODoefYudk *kPfjyKtyfygonf/ rdef;racsmwa,mufu OD;oefYudk w,fvDzkef;qufNyD; yvDyvmawGajymvdkY OD;oefUacgif;BuD;
++++++++++ oGm;&aMumif; od&SdcJh&ygw,f/ w,fvDzkef;pmtkyf xJrSm rygwJheHygwfudk r& &atmif&SmNyD;
1961-ckESpf Edk0ifbmvqef; EdkifiHopfowif;pmyg t*Fvdyfowif;pm usr[m ae;&Sif; owif;axmuf vdkU qdkvdkY OD;oefYcrsm ab;usyf eHusyf jzpfoGm;w,f/
ae;&Sif;ESifh EdkifiHopfowif;pmESpfapmifwdkY\ t,f'DwmcsKyf tefu,fMuD;OD;avm½Hk \ uRefawmfeJYawGUawmh MunfhvkyfygOD; vdkYwdkifrS uRefawmfu [uf[ufyufyuf &,fcJh&w,f/
OD;oefYtaMumif;a&;om;csurf sm;rSm atmufwiG af z:jyygtwdik ;f jzpfygonf/ avhvmMunfMh uyg/ armif r if ; BuD ; om; '‘D j yóemrsKd ; twG i f ; a&;rª ; csKyf b 0 a&muf w J h ck v d k t csd e f r S m
ray:ygapeJYvdkYqkawmif;ygw,f/
ukv twGif;a&;rª;csKyfopf OD;oefY Armh*kPfjrifhwifoltjzpf *kPfûyygonf/ qkrGefaumif;
wm0efudkEdkifeif;ausyGefpGm xrf;aqmifEdkifygap ‘'D u aeUupjyD ; uk v or*¾ r S m Armh u k d , f p m;vS , f b 0ud k pG e f Y jyD ;
a&;ol - OD ; avm½H k wurÇmvHk;&JU xdyfoD;&mxl;eJY wm0efudk xl;xl;cRefcRefxrf;aqmifEdkifygap/ ab;tEÅ&m,f
[m;rm;½S d K ;vJ usqH k ; NyD ; uk v or*¾ r S m ol U &mxl ; ud k jznf h p G u f uif;&Sif;jyD; t&mcyfodrf;wdkYudk jrif h j rwf w J h tajr§ m f t jrif ? xl ; uJ a omtod O mPf
cefYxm;wJhtcg OD;oefY &JYemrnf xGufay:vmwJh aeYrSmbJ uRefawmfu e,l;a&mufudk pG r f ; tm;eJ Y xd e f ; od r f ; qH k ; jzwf E d k i f y gap
gapvd k Y qk r G e f a umif ; awmif v d k u f y gw,f /
aMu;eef;wapmif ydkYvdkufrdw,f/ tJ'DaMu;eef;rSm OD;oefYtbdkY cJ&m cJqpfawG awGU&if OD;oefUudkcifriftm;udk;wJhtxJrSm apmfbGm;pyfpk qdkwJhvlvJygw,f/ '‘Daygufaz:MuD;aygh/
vufravsmhbJ taMumvJrcHeJY vdkY 'D&yfa0;uaeNyD; taMumif;Mum;vdkufwmygbJ/
90 91
OD;oefUArmjynfudk acwåjyefvmw,fqdk&ifbJ a,muf,ufcwfjyD; xrif;auR;yg&apeJY rdefYcGef;ajymMum;oGm;onf/
jzpf a evd k u f w m? OD ; oef Y crsmvJ tm;emyg;emeJ Y tcsd e f a y;vd k u f & yga&m/ tJ h ' D w if qufvufí ,aeYurÇmwGif Adv k af wGcsnf;&Sad ecsdef Adv
k w
f umhb&k ifjzpf&ef
auR;vdu k af rG;vdu
k w
f m olUom; a&Tw;kH a&TcMJ uD; usvdYk ygbJ/ a[haxmifuMJ uD;? cifAsm;OD;oefYukd rvG , f u l a Mumif ; / OD ; oef Y onf rd r d E S i f h y ef ; waemf w G i f q&mtwl v k y f c J h & m
bmvdYk 'gavmufcspfae&wmvJvYkd ar;awmh vufnKd§ ;waxmifaxmifeYJ OD;oefY[m b,favmuf OD;oefY\pdwf "mwfoabmxm;udk aumif;pGmodcJhaMumif;/ OD;oefYonfi,fpOfupí
pdaygxm;jynf0h w,f/ plvkd aygufaz:MuD; wa,mufuakd wmif Armjynfvmatmif aqmifMuOf; ausmif;wGifpmMudK;pm;cJh&m ,aeY ukvor*¾a&muf&jcif;rSmOD;oefY\ ynmawmfrIaMumifhyif
EdkifcJhw,fqdkjyD; vHk;pdywfpd jyefajymvdkY tawmfbJ yGJusoGm;wmudk ajy;owd&w,f/ jzpfaMumif;/ trSefrSm OD;oefYonf EdkifiHjcm;om;awGxifovdk EdkifiHjcm;ü ynmroifcJh&
aygufaz:MuD;pyfpk aomfvnf; ,aeYxd pmrsm;pGmzwfjcif;? avhvmjcif;? A[kokw &Smjcif;wdYk aMumifh ,ckuo hJ Ykd
uReaf wmf '‘DapmfbmG ;pyfpk taMumif;a&;wke;f ajym&if;qd&k if; apmfbmG ;pyfpk &mxl;MuD;ud&k cJjh cif;jzpfaMumif;/ ,ck uefawmhMuaom wynfrh sm;uvnf; OD;oefY\ pHerlemudk
uRefawmfhtcef;xJ0ifvmwm awGU&w,f/ ‘'Darmifrif;MuD;taMumif;a&;ae&if; jAKef;ueJ ,loifhaMumif; jzifh jynfaxmifpkuvyfwGif ajymMum;oGm;avonf/
aygufvmwmawGYawmh wapä acsmufovdkbJ/ uRefawmfjzifh acgif;awmifMuD;oGm;rdw,f/ +++++++
OD;oefU"gwfyHkwyHk wudkifudkifeJY b,fhES,f&Sdp uRefawmf ajymw,fr[kwfvm;/ olUtqdkuawmh q&mwuúodkvfpdefwif\ urÇmYjidrf;csrf;a&;Adokum pmtkyw f iG vf nf;
azaz:0g&Dv OD;oefYudk xrif;auR;pOfu OD;oefY[m rsufESm ta&mifawmufw,f/ olu OD;oefY\rdwfaqGi,faygif; oli,fcsif;a[mif;jzpfol 0efMuD;csKyfOD;Ek\ 1961-Edk0ifbm 5-
wurÇmvHk;rSm emrnfausmfrJh&mxl;&r,fqdkwm aA'ifa[mvdkufw,fqdkyguvm;/ orw &uf jynfaxmifpkuvyfü usif;yaom jrd K Urausmif ; ol a usmif ; om;a[mif ; rsm; rsm;\
OD ; 0if ; armif ud k v J ol a [mw,f / w&m;0ef M uD ; OD ; jrif h o d e f ; ud k ol a [mbl ; wJ h oufMuD;ylaZmfuefawmhyGJ ajymMum;csufrsm;udk atmufygtwdkif;az:jyxm;ygonf/
aA'ifq&mMuD;rSef; ckrSod&w,f/ ]] 'DaeY uRefawmfwdkY pHerlemûyMu&rSm uawmh rMumrDu urÇmhukvor*¾
'geJ Y ES p f a ygif ; 30-ausmf u OD ; oef Y & J Y U rd w f a qG apmf b G m ;pyf p k u twGif;a&;rSL;csKyf tjzpfcefYxm;jcif;cH&wJh jrefrmEdkifiHu OD;oefUygbJ/ OD;oefY[m bmeJY
0rf;omaom txdrf;trSwfeJY OD;oefYudk oHMudK;½dkufay;ygqdkvdkY a&;jyD;ygjyD/ uRefawmhudkvJ wlovJq&kd if jrefrmEdik if w H nf;[laom EGm;wif;ukyrf S xGuo f mG ;wJh EGm;vm;OobeJYwyl gw,f/
a[mygOD;qdkawmh? [J....[J....tm;uD;aumif;w,fqdkjyD; vufjyajcjyeJY qif;oGm;av&JU/ 0efMuD;csKyfwa,mufjzpfzdkY tvGefvG,fulygw,f/ urÇmhukvor*¾twGif;a&;rSL;csKyfqdkwJh
'‘gaMumifh Armjynfom; ppfppf OD;oefYwa,mufu ‘'Dvdk ukvor*¾ &mxl;MuD;ud&k zdYk [m tvGecf ufcyJ gw,f/ wurÇmvH;k u OD;oefYukd MunfnKd jyD; jy óemwdkif;udk
jyóemwd
twGi;f a&;rª;csKyf&mxl; cefYtyfjcif;cH&wJt h wGuf *kPûf ywJt
h aeeJY ‘'Daqmif;yg;udk a&;vdu k jf cif; onf ; cH p d w f & S n f p G m ajz&S i f ; wwf o lvdkY OD;oefYudkodxm;Muw,f/ OD;oefU[m tdkifat
ygbJ/ pmar;yGJomatmifygw,f/ 'gayr,fh OD;oefUudk hukvor*¾twGif;a&;rSL;csKyf&mxl;MuD;rSm
OD;oefY*kPfowif; ,ckxuf urÇmudkjyefYygap...../ cefYvdkufjcif;tm;jzifh tdkifat ruygbl;/ trfat atmifolxufyif awmfoljzpfaMumif;
++++++++++ odMu&ygjyD/ OD;oefY[m tvGef½dk;om;ajzmifhrwfol wa,mufjzpfjyD; Ak'¨bmomudkvnf;
1961-Edk0ifbmv 6-&ufaeYxkwf þEdkifiHopf owif;pmxJüyif tvGef½dkaoudkif;½Idif;oljzpfygw,f}}/
OD;oefYESif ywfoufí tvGef rSwfom;bG,f&maumif;aom bbOD;Ek\Mo0g' owif;rSmrl +++++++
atmufygtwdkif;jzpfygonf/ xdkowif;rSm..... 7-1-1962 aeYü Edik if o H pf owif;pmwGif OD;oefYtaMumif;ESiyhf wfoufí
OD;oefYvdk xl;cRefatmif MudK;pm;Muyg/ yef;waemfausmif;olausmif;om;rsmodkY w½kyftrsdK;om;MuD; apmfbGm;pyfpk\aqmif;yg;rSmrl atmufygtwdkif;jzpfavonf/
0efMuD;csKyf\Mo0g' nDnGwfwJh OD;oefYwdkYrdom;pk jynfaxmifpkom;wdkY pHerlem,lEdkifygap?
EdkifiH wEdkifiHrSm orwESifh 0efMuD;csKyfjzpf&ef vG,fulaomfvnf; a&;ol-apmfbGm;pyfpk
wurÇmvHk;u txGwftxdyf acgif;aqmifae&m&bdkYrvG,fyg/ OD;oefYonf bDatyif uk v or*¾ twG i f ; 0ef c sKyf rpö w m ‘'uf [ r® m ;½I d ; vf
ratmifaomfvnf; MudK;pm;rI? 0d&d,&dSrI? onf;cHrI wdkYaMumifh urÇmwGif&Sdaom tkyfpkMuD; uG , f v G e f o G m ;jyD ; onf h a emuf jref r mEd k i f i H uk v or*¾ ud k , f p vS , f OD ; oef Y ud k
2-pkESifhMum;aeEdkifiH 104-EdkifiHwdkY\ auseyfrI&atmif vkyfEdkifjcif;onf vG,fulaom ukvor*¾twGif;a&;rª;csKyfcefYvdkufonfh twGuf rMumrDu OD;oefYudkcsD;MuL;wJh aMu;eef;pm
udpör[kwfaMumif;jzifh ,aeYEdk0ifbmv 5-&ufeHeuf8-em&Dtcsdef? jynfaxmifpkuvyfwGif wapmifudk uRefawmf ydkUvdkufygw,f/
usif;yaom yef;waemfausmif;om;ausmif;ola[mif;rsm;\ q&m ylaZmfyw JG iG f 0efMuD;csKyfO;D Eku rd w f a qG a [mif ;
OD;oefYeYJ uReaf wmf vGecf whJ hJ ESpaf ygif;-30avmufu rdwaf qGjzpfcb hJ ;l awmh
92 93
OD;oefYuvJ uRefawmfhxH aus;Zl;Ouum&wif&SdwJhtaMumif; pmwapmifjyefMum;cJhygw,f/ wyfrawmf t&m&Sda[mif;wOD;\ ]]olUvdkvl? &ufpuf ,kwfrmrI
urÇmhEdkifiHaygif; 103-EdkifiHu jrefrmEdkifiHudk,fpvS,fawmf OD;oefUudk taygif; o&zlaqmif;cJhol (odkYr[kwf) ae0if;}} pmtkyyf g OD;oefY? OD;ae0if; ESihf ,aeYtxd
wnDwnGwfwnf; twGif;a&;rª;csKyftjzpf wifajr§mufvdkufwm xl;jcm;csufw&yfjzpfygw,f/ aetd r f tus,f c sKyf u scH a e&aom trsd K ;om;'D r d k u a&pD tzG J Y csKyf 'k w d , Ouú X
OD;oefYudktwGif;0efcsKyftjzpfwif&wmuvJ jref r mEd k i f i H & J Y Mum;aea&;0g' rS e f u ef w J h AdkvfcsKyfMuD;wifOD;wdkY ywfoufcJhaom a&;om;csufrSmrl atmufygtwdkif;jzpfygonf/
twGufaMumifhjzpfw,f vdkY uRefawmf ,lqrdygw,f/ OD;oefYonftwGi;f a&;rª;csKyftjzpfwm0efxrf;aqmifaepOftwGi;f ¤if;\
rdcifa&m*g rdcifukd uefawmh&ef rdcifwikd ;f jynfoYkdjyefcb hJ ;l ygonf/ awmfveS af &;aumifpv D ufxufwiG jf zpfí
puf w if b mv yxr ywf t wG i f ; OD ; oef Y twG i f ; 0ef c sKyf j zpf z d k Y jrefrmEdkifiHodkYa&mufvQifa&mufcsif; EdkifiHtMuD;tuJjzpfaom AdkvfcsKyfMuD;ae0if;tm;
wpfay;aewJh tcsdefrSm olcspfjrwfEdk;wJh arG;rdcif&Jh om;jrwfrSmuifqma&m*gjzpfaewJhtcsdefeJY *g&0ûyEI w f q uf v d k a Mumif ; ajymMum;jyD ; pD p Of a y;&ef arwå m &yf c H c J h y gonf /
wdkufqdkifaeygw,f/ urÇmrSm tMuD;tus,fqHk;jzpfwJh &mxl;udk vufcH&awmhrJhOD;oefYudk AdkvfcsKyfMuD;tm;wifjy&mwGif rawGYvdkaMumif;ajymjyD; iyvDodkYxGufcGgoGm;cJhygonf/OD;oefYu
ArmjynfodkY jyefvmapcsifMuygw,f/ acgif ; aqmif M uD ; \rl v tpD t pOf t & oG m ;jcif ; jzpf í ¤if ; uyif v d k u f í EI w f q uf
odkYayrJh OD;oefY&JY nDrsm;jzpfwJh yef;waemfOD;cefY (pma&;q&mMuD;)? ygrnf q d k j yD ; iyvD od k Y v d k u f o G m ;cJ h y gonf / iyvDwGifawGU&efMudK;pm;pOf rawGYcJh&bJ
OD ; aomif ; (0ef M uD ; csKyf t wG i f ; 0ef ) ? OD ; wif a rmif (uk e f o G , f r I w d k ; wuf a &;Xme AdkvfcsKyfMuD;(ae0if;)onf (tawGYrcHbJ)aemufaeY eHeufapmapmwGif jyefí xGufcGgcJhygonf/
oGif;ukefxkwfvkyfa&;tzGJU obmywd) wdkYu Armjynf jyefrvm&atmif rdcifMuD;tm;
xdkpOfu OD;oefYESifhawGUqHkcJh&aom AdkvfcsKyfMuD;wifOD; (umuG,fa&;
em;csMuw,fvdkY od&ygw,f/
OD;pD;csKyfa[mif;) urdwfaqGrsm;ESifhpum;pyfrdí ajymMum;&mwGif ]] AdkvfcsKyfMuD;(ae0if;)u
ArmjynfrSm&SdwJh om; 3-a,mufeJY acR;rrsm;uvnf; rdcifMuD;udk
*½kwpduk ef YJ ûypkapmifah &SmufMujyD; pufwifbmv 21-&uf aeYrmS rdcifMuD;a&m*gudk a'gufwm- bmjzpfvdkYvJrodygbl;Asm rtm;vdkY rawGUEdkifaMumif;ajymjyD; jrefjrefjyefcJhqdkvdkY uRefawmfu
Munf a yg tm; cGJpdyfukoapygw,f/ oGm;w,f [dka&mufawmh OD;oefYu tv’my ov’my ajymjyD; pum;aumif;aeawmh ½kwfw&uf
pdwfcs&jyD pum;rjzwfEdkifbl;ayghAsm? OD;oefYudk teD;uyfawGY&jyD; olpum;ajymwmem;axmif&wmeJY
'DvdkcGJpdyfukovdkufonfhtwGuf a&m*g oufomoGm;jyDjzpfvdkY OD;oefY wu,fh olawmfaumif; vlawmfMuD; wa,mufqdk'g uRefawmf tuJcwfrdw,f/ 'Dawmh
Armjynfjyefvm&ef rvdak wmhonfh taMumif;aMu;eef;pm wapmifyYkd vu kd Mf uygw,f/ OD;oefYu pum;jzwf & rS m tm;emjyD ; em;axmif c J h & 'gaygh A sm? uRef a wmf v J jyef a &muf a &m
rdcifMuD;&JU a&m*g oufomaMumif; pm&oGm;awmh pdwcf s vufcs jzpfjyD; a'gufwm-Munfaygudk bmvdkY'DavmufMumae&'gvJuG qdkjyD; qlawmhwmbJ/ aemufaeYreufapmapm jyefr,fqdkjyD;
aus;Zl;wifaMumif; oHMudK;½dkufvdkufygw,f/ jyefawmh'gygbJAsm}} [lí ajymjywwfygonf/
OD;oefYrdcifMuD; aq;½HkrSm&SdaepOftwGif; uRefawmfwdkY ZeD;armifESH ESpfOD; tcsdKYuxifjrifcsufay;onfrSm ]] OD;oefYuOD;EkeJYeD;pyfw,fAs?'gaMumifh
rMumrMum oGm;MunfhMujyD; "mwfpmrsm;ay;ydkYMuygw,f/ OD;oefY&JUrdcifMuD;udkvJ OD;oefYudk AdkvfcsKyfMuD;(ae0if;)u rawGYcsifwmjzpfr,f}} [lí¤if;? OD;oefYawmfwJhtaMumif;u
Armjynfjyefac:&ef rvdkawmhaMumif;? a&m*gtajctae aumif;vmjyDqdkwJhtaMumif; urÇmrSmawmif emrnfMuD;aeawmh vlawmfrMudKufwhJ Adv k cf sKyfMuD;(ae0if;)eJY b,fawGYvYkd&yghrvJ}}
ESpfodrfhtm;ay;Muygw,f/ [lí¤if;?xifjrifcsufay;Muygonf? [kwf r[kwfrSm um,uH&Sifrsm;om odEdkifaom
nDnGwfwJhrdom;pk tcsufjzpfygonf/
rMumcifrSmbJ OD;oefY\rdcifMuD;a&m*g vHk;0aysmufuif;oGm;ygw,f/ (OD;oefYonfukvor*¾ twGif;a&;rSL;csKyf jzpfjyD;aemuf jrefrmEdkifiHodkY
OD;oefYrSmvnf; Edk0ifbmv 3-&ufaeUrSm urÇmhukvor*¾ twGif;0efcsKyfjzpfoGm;ygw,f/ 1964-Zlvdkif25-&ufwGif 3-&ufc&D;? 1967-azz0g&D 24-&ufwGif 8-&ufc&D; jyefcJhbl;&m
OD;oefY&JU nD 3-OD; nDnGwfwJhtwGuf OD;oefYtzdkY olUvkyfief;udk
txufyg tjzpftysufrsm;onf 1967-c&D;pOftjzpftysufrsm;jzpfonf[k pma&;ol
pdwfat; vufat; aqmif&GufEdkifonfhtwGuf ArmjynftaeeJYolwdkYvdk nDnGwfonfh
rd o m;pk u d k *k P f , l p &m om"uud k axmuf ½ I j yD ; jynf a xmif p k twG i f ; &S d M uonf h ,lqygonf/)
vl t aygif ; pH e rl e m,l E d k i f M uygap? pnf ; vH k ; nD n G w f M uygapqd k w m qk r G e f a umif ; +++++++++
awmif;vdkufygw,f/ txufyg aqmif;yg;? owif;? Mo0g' ESifh aumufEIwfcsufrsm; teuf
apmfbGm;-pyfpk tefu,fMuD; OD;avm½kH\'‘Dvl[m a'goomrBuD;w,f/ rmeawmhtvGefBuD;w,f qdkwm
++++++++ oludk,fwdkifu jiif;vdrfhrnf r[kwfyg/ [laom a&;om;csuft& OD;oefY\ rmersm;udk
94 95
pma&;ol vuf v S r f ; rS D o rQ &S m azG zwf r S w f ar;jref ; Munf c J h r d b l ; ygonf / jrefrmjynfjidrf;csrf;om,m 0ajyma&;twGuf rdrd\ *kPfodu©mudk tav;rxm;bJ
rdcifESifhnDi,frsm;twGuf rdrd\ ynma&; rmersm;udk csdK;ESdrfatmifEdkifcJhonfrS tp rdrd\xdyfqHk;txd xlEdkifaom rmeudk csdK;ESdrfí nDnDnGwfnGwfawGYqHkaqG;aEG;tajz&Sm&ef
aus;&Gmvufonfrsm;udk wm;qD;rnfh 0rf;qGJq&mrpDrHudef;? usyfodef;aygif;rsm;pGm ESif iyvDurf;ajztxd csd K ;csd K ;ES d r f E S d r f wul ; wu vd k u f v H oG m ;a&muf M ud K ;yrf ; cJ h o nf h
a':vmoef;ESifhcsDí ukefusrnfh q|oH*g,emwif&efvdkPf*lawmfMuD;aqmufvkyfrnfh OD ; oef Y \wd k i f ; jynf t ay: wm0ef a usyG e f r I r sm;ud k jynf o l w d k Y u wef b d k ; xm;
pD r H u d e f ; (wd k i f ; jynf j yef v nf x l a xmif a &; ta&;MuD ; aecsd e f w G i f jcd K ;jcH a cRwmpG m ES i f h av;pm;MuaMumif ; ud k u m; ]] 1974 OD ; oef Y ta&;tcif ; }} jzifh oufaojycJhMujyD;
aqmufvkyf&efom OD;oefYuvdkvm;cJhonf)? 0efMuD;csKyfOD;Ek\ owif;pmrsm;tay: jzpfygonf/
apmfum;rdonfhudp?ö t,f'Dwm OD;avm½Hkudk zrf;qD; tusOf;csrnfhudp?ö ponfwdkYwGif &mxl;rS þuJhodkY OD;oefYonf rdrd\rmersm;udk csdK;ESdrfatmifEdkifcJh,Hkru
EIwfxGufpm wifonftxd rdrd\rme ESifh jywfom;rIrsm;udk pepfwus jyoEdkifcJhjyD; csdK;ESdrf tcgtm;avsmf p G m ay:ayguf v maom r d o m ; p k t a & ; ] ] a o m u r s m ; } } ?
pdwf&Snf onf;cHjcif;rsm;jzif OD;oefY tEdkif&cJhonfuom rsm;cJhaMumif;awGYcJh&ygonf/ urÇmhta&;]]aomursm;
a&;]]aomursm;}}udkvnf; ausmfvTm;ajzodrfhEdkifcJhygonf/ twGif;a&;rSL;csKyfjzpf&ef
jynf w G i f ; omru jynf y Ed k i f i H r sm;rS acgif ; aqmif M uD ; rsm;? wpfay;cH&aom tvGefta&;MuD;aeaomtcsdefwGif OD;pyfpk\aqmifyg;ygtwdkif; rdrd
ynm&S i f M uD ; rsm;ES i f h v nf ; rd r d \ t,l t q? tawG ; tac:? vk y f & yf r sm;ud k tvGefcspfcifjrwfEdk;aom arG;ordcif\a&m*gtwGufaomua&muf cJh&bl;&m tm;ay;½HkrSvGJí
( rmeMuD;onf[kxifjrifp&m) jywfjywfom;om; az:xkwfjyocJhjyD; ZGJvHkYv 0D&d, rdrdbmrSrwwfEdkifí vkyfp&m&Sdaomtvkyfrsm;udk tm;oGefvGefpdkuf vkyfypfjcif;jzifh
onf;cHrIrsm;jzifh OD;oefYu rdrdvdkvm;csufrsm; &&SdatmifjrifcJhonfom rsm;cJhygonf/ ¤if ; aomursm;ud k csKd ; ES d r f a jzod r f h c J h o nf [ k o d & ygonf / rd c if M uD ; \a&m*gES i f h
Oyrmtm;jzifh ukvor*¾ twGi;f a&;rSL;csKyf&mxl;&&Sad &;? usL;bm;ta&;tcif;? AD,uferfppfy?JG rdrdESifhrdom;pktwGif; aomursm;udk pma&;jcif;? oHMudK;½dkufjcif;? w,fvDzHk;qufjcif;
ukvor*¾jyKjyifa&;? w½kyjf ynfoUl orwEdik if H 0ifciG &hf &Sad &; paom urÇmah &;&mrsm;jzpfygonf/ paomvkyfoifhaom tvkyfrsm;jzifh nDnDnGwfnGwf csdK;csdK;ESdrfESdrf ajzodrfhcJhMuonf[kvnf;
jywf o m;&J 0 H Y p&m&S d y gu OD ; oef Y onf 1942 arv Mum;odcJhbl;ygonf/ xdktcsdefrS pí urÇmha&;&mrsm;ESifh rnfrQyif tvkyfrsm;apumrl
Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; cef Y tyf a om jrefrmhynma&;jyefvnfûypka&;aumfrwD rdrd\nDtpfudkrdom;pkrsm;xH OD;oefYonf paeaeYwdkif; nDnGwfa&;pma&;onfhtvkyfudk
twGif;a&;rSL;wm0efudk,lcJhjyD; *syefrsm;odygu ao'PfuscH&Edkifonfh vIdif;wdka&'D,dkjzifh rSefrSefvkyfcJhonf[kvnf; rSwfom;rd&ygonf/ rdrd\om;t&if; ud k w if a rmif o ef Y ESifh
EdkifiHjcm;toHrsm; zrf;,lem;axmif&if; zqyv twGuf qefpkaqmif; odk0Sufxm;a&; rdrd\cspfaomrdwfaqG tar&d u ef o rwMuD ; uae'D wdkU uG,fvGefcsdefrsm;üvnf;
wm0efrsm;udkvnf;,lcJhygonf/ rsuf&nfwaxGaxG pD;usonftxd OD;oefUylaqG;aomu a&mufcJhbl;aomfvnf; rdrdvkyfp&m
rdrdudk,fudk txifMuD;vGef;ol [kxifcsifxif OD;oefYonf rdrd\ tvkyfrsm;udk udk,fa&mpdwfyg zdzdpD;pD;vkyfudkifypfjcif;jzifh csdK;ESdrfajzodrfhcJhygonf/
um;armif ; ol E S i f h t wl 2-a,muf x J u & i f h e , f a j r a p m f b G m ; M u D ; u k e f ;;od k Y OD;oefYudk,fwdkif ]]trS e f a wmh tvk y f v k y f a e&if 0rf ; enf ; yl a qG ; aomujzpf w m
jynf w G i f ; nD n G w f j id r f ; csrf ; a&;twG u f owå d & S d & S d E S i f h rmeud k c sd K ;ES d r f o G m ;a&muf u m oufomw,f}} [krdwfaqGwOD;tm;ajymcJhbl;aMumif; zwf&bl;ygonf/
apmf [ ef w momarT ; ? apmbOD ; MuD ; wdkYESifhjidrf;csrf;a&; urf;vSrf; aqG;aEG;cJhbl;jyD;? tcsKyftm;jzifhrl bbMuD;OD;EkrS OD;oefYtm; MudK;pm;ol? 0d&d,&Sdol?
urÇmhnDnGwfjidrf;csrf;a&;twGufrl rdrd\*kPfodu©mudka&SUwef;rwifbJ rdrd\i,foli,fcsif; onf;cHol? pdwf&Snfol? ½dk;om;ajzmifhrwfol? bmomw&m;udk tvGef½dkaoudkif;½Idif;ol
w½kyftrsdK;om; Od;pyfpk\ tMuHay;csuftwdkif; qdkAD,uf 0efMuD;csKyf rpöwm u½k&Suf\ tjzpf todtrSwfûycJhjyD;? bbMuD ; OD ; wif O D ; url ol a wmf a umif ; vl a wmf M uD ; tjzpf
ZmwdarG;&yfajrodkYyif wul;wu vdkufvH oGm;a&muf EIwfqufí aqG;aEG;cJhbl;ygonf/ tuJjzwfcJhum w½k y f t rsd K ;om;MuD ; OD ; pyf p k rS rdom;pktwGif;? jynfaxmifpktwGif;?
þ OD;oefY\ rmecsdK;ESdrfEdkifrIonf aemif urÇmMuD;wckvHk;tm; tEkjrLppfyGJMuD; qDodkY urÇmhjynfolrsm;twGif; pnf ; vH k ; nD n G w f j id r f ; csrf ; rI r sm; xl a xmif p H e rl e mjyEd k i f o l [k
wG e f ; yd k Y awmh r nf h usL;bm;ta&;tcif ; MuD ; jzpf a y:vm&mwG i f jref r mjynf a &muf ,lqcJhygonf/ tefu,fMuD; OD;avm½Hk MudKwifpdk;&drfrdouJhodkY OD;oefYonf rmeMuD;ol
w½kyf'ku©onfMuD; OD;pyfpk\ tMuHay;csuftwdkif; rpöwmu½k&SufESifh rpöwmuae'DwdkYtm; wa,mufjzpfrvmcJhbJ rmeESifaomuudkcsdK;ESdrfEdkifcJh&m tefu,fMuD;qkrGefaumif;awmif;
xyfrHykcHk;ykwfESpfodrfhvsuf tEkjrLppfwm;qD;a&; nDnGwfrIudk &&SdapcJhygonf/ cJhonfhtwdkif; xl ; xl ; cRef c Ref ? ab;tEÅ & m,f u if ; uif ; ? jrif h j rwf a omtajr§ m f t jrif ?
OD ; oef Y \ ol a wmf a umif ; pd w f " mwf r sm;ud k tqif h t wef ; &S d a om xl ; uJ a omtod O mPf p G r f ; tm;rsm;jzif h usa&muf v monf h w m0ef t oG , f o G , f u d k
acgif;aqmifrsm;rS wefbdk;xm;um av;av;pm;pm; wHkUjyefcJhMuaomfvnf; Adkvfae0if;qdkol\ xdef;odrf;qHk;jzwfxrf;aqmifEdkifcJhygonf/
wHkYjyefrIrSmrl tvGefatmufwef;usao;odrfvSaMumif; pmzwfolwdkY odjyD;jzpfrnfxifygonf/ xdUk aMumifjh refrmEdik if o
H m; urÇmah us;Zl;&SiMf uD; OD;oefY\ *kPaf us;Zl;rsm;udk
96 97
jrefrmESifhurÇmhjynfolrsm; jyefvnftrSwf& todtrSwfûy tm;us*kPf,l erlem,lEdkifa&; þ vGwfvyfa&;udk tav;xm;cJhMuwJh qef;ESifhoefY
]]rmeESifhaomuudkcsdK;ESdrfí pnf;vHk;nDnGwfrIrsm; xlaxmifEdkifcJhaom olawmfaumif;
vlawmfMuD; OD;oefY}} aqmif;yg;udk az:xkwfa&;om;tyfygownf;/ /
( Burma Digest 18-8-2007)
(tud k ; tum;pmtk y f p mwrf ; rsm; iS m ;&rf ; ul n D M uaom ud k a yguf ? ud k c srf ; ? ud k a Z,s
qef;/ / aemiftcgjrefrmEdkifiH\vGwfvyfa&; AdokumMuD;
wdkYtm;txl;aus;Zl;wif&SdygaMumif;/)
Ad k v f c sKyf a tmif q ef ;jzpfvmrnfh armif a tmif q ef ; onf i,fpOfausmif;om;b0rSpí
pmzwf0goemygcJholjzpfonf/ pmzwf,Hkoufoufomru pmaya&;om;wnf;jzwf
udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om &ygap/
xkwfa0jcif;udkvnf; udkatmifqef;b0wGif pGrf;aqmifEdkifcJholjzpfonf/ a&eHacsmif;jrdKU
t r s d K ; o m ; a u s m i f ;;\ ausmif ; pmapmif x k w f a 0&mwG i f ud k a tmif q ef ; onf
vefaxmifpyfpkav;
pmapmif t ,f ' D w mtjzpf a qmif & G u f c J h o nf / xd k Y aemuf touf 18-ES p f t &G , f w G i f
& e f u k e f w u ú o d k v f ü ynmqnf ; yl ; cJ h j yD ; touf 20-t&G , f 1 9 3 5 - 3 6 ü
&efukefwuúodkvfausmif;om;or*¾\ trIaqmiftzGJY0ifwOD;tjzpf a&G;aumufcHcJh&onf/
xdkYaemuf or*¾ r*¾Zif;]]tdk;a0}} \t,f'DwmjzpfvmcJhonf/
1 9 3 6 - c k E S p f w u ú o d k v f a u s m i f ; o m ; o y d w f ud k
jzpfay:apcJhaom taMumif;&if;wckjzpfonfh tdk;a0r*¾Zif;yg ]]i&JacG;MuD; vGwfaejyD}}
aqmif;yg;a&;om;cJholudk az:xkwfjcif;rjyKbJ t,f'Dwmaumif;wa,muf\ usifh0wfudk
i,fi,f&, G &f ,
G f ESihf jyoEdik cf o
hJ nf/ wuúov kd af usmif;om;b0? ocifb0? Adv k cf sKyfatmifqef;
b0rsm;jzifh ]]atmifqef;}}? ]]yJcl;ua0}}? ]]tnmom;av;}}? ]]armifatmifqef;}}? ]]]]Aung
San }}? ]]armifatmifqef;(bDat)}}? ]]ocifatmifqef;}}? ]]AdkvfcsKyfatmifqef;}}? paom
uavmiftrnfrsm;jzifh *E¬ a vmu vmu(The World of Books, WOB)?)? ol&d,? '*kef?
td k ; a0 paom r*¾Zif;pmapmifrsm;wGif? jrefrmvdka&m t*Fvdyfvdkyg aqmif;yg;rsm;?
bmomjyef r sm; a&;om;cJ h o nf / jAd w d o Qtpd k ; &a&m Ed k i f i H a &;acgif ; aqmif r sm;yg
av;pm;pGmzwfcJhMu&onfh t*Fvdyfvdk acgif;MuD;ydkif;rsm;udk e,l ; bm;rm;owif ; pm pmwGif
wGJzuft,f'Dwmtjzpf a&;om;cJhbl;aMumif;vnf; od&onf/
tmZmenfwa,muftjzpfuG,fvGefcsdeftxd
t"d u ta&;jzpf a om wd k i f ; jynf v H k ; 0vG w f v yf a &;ud k rtm;rvyf tcsd e f j ynf h
xrf;&Gufae&onfhMum;rS 'D ; 'k w f * sme,f ? Z0e*sme,f ? aoe*F A sL[mppf o rd k i f ; pmtk y f
ponfwdkYü o0PfvTm? rdwfquf? Oa,smZOfrsm; a&;om;tMuHay;cJhbl;onfrsm;udk
Munfhjcif;jzifh AdkvfcsKyfatmifqef;onf pmzwf pma&; pmtkyfxkwfa0a&; tvGef0goem
xHkcJhaMumif; rSef;qod&SdEdkifonf/
Adv
k cf sKyfatmifqef;onf jrefrmwjynfv;kH vGwv f yfa&;&jyD;ygu
ygwDwdkufyGJrsm;wGif 0ifrygbJ EdkifiHa&;rSxGufum pmawGvGwfvGwfvyfvyfa&;rnf? EdkifiHa&;?
ordkif;&mZ0if? tdrfaxmifa&;? om;orD;apgifha&SmufjyKjyifa&;? bmomjyef? tw¬KyÜwåd?
,Ofaus;rItEkynm ponfrsm;a&;om;rnf [kajymMum;cJhonf/ AdkvfcsKyf pmtkyfawG
98 99
a&;om;xk w f a 0rnf h taMumif ; ud k vl x k O D ; vS ? Ad k v f x G e f ; vS ( wuú o d k v f a e0if ; )? School Window ) [laom rdrda&;om;aeusjzpfaom acgif;pOfatmufrS OD;oefYonf
q&mrif;ok0Pf? q&marmifxif? e,l;bm;rm;owif;axmuf OD;tkef;az? OD;odef;azjrifh? ]]vGwfvyfrIudktm;ay;onfhtaejzifh ausmif;rsm;ü ausmif;om;rsm;udk
paom pma&;q&mMuD;rsm;u rSwfwrf;wifxm;cJhMuonf/ wlnD0wfpHkr[kwfbJ vGwfvyfpGm0wfpm;apoifhaMumif;}} a&;om;cJhonf/
o e f YY/ / aemif t cg u r Ç m h u k v o r * ¾ M u D ; \ 1 9 3 5 - c k E S p f a r v x k w f * E ¬ a v m u r * ¾ Z i f ;;wG i f
taxG a xG t wG i f ; a&;rS L ;csKyf&mxl;jzifh urÇ m h v G w f v yf a &;ES i f h j id r f ; csrf ; a&;Ad o k u mMuD ; wuúodkvfausmif;om; ud k a tmif q ef ; u ]]wd k i f ; jynf ol Y uRef b 0a&muf a epOf w G i f
OD ; oef Y jzpf v mrnf h armif o ef Y onf v nf ; i,f p Of touf 9-ES p f t &G , f u yif pnf;vHk;nDnGwfa&;? pnf;urf;½dkaoa&;? oufomacsmifcsda&;wdkYtwGuf jynfwGif;jzpf
jrefrmpmqdak wmfMuD;rsm;\ pmrsm;udzk wfaecJjh yD;jzpfonf/ touf 12-ESpt f &G,rf pS í t*Fvyd v f kd wlnD0wfpHkrsm;om 0wfqifapoifhaMumif;}} wHkYjyefa&;om;cJhonf/
0w¬Krsm; pmrsm; pwifzwf&w I wfcjhJ yD; 1926-wGif yef;waemftrsdK;om;txufwef;ausmif;rS 1935-ck E S p f ZG e f Zl v d k i f v rsm; rsm;wG i f v nf ; OD ; oef Y E S i f h
q,fwef;atmifco hJ nf/ udkoefYonf ausmif;om;MuD;rsm;jzpfMuonfh udkEk(0efMuD;csKyfOD;Ek)? ud k a tmif q ef ; wd k Y *E¬ a vmur*¾ Z if ; wG i f y if wl n D a usmif ; 0wf p H k u d p ö tjyef t vS e f
udkxifatmif( ygarmucsKyfa'gufwmxifatmif) paom pmayzwf&Ia&;om;arGYavsmf qufvufa0zefa&;om;cJhMuonf/ Freedom of Dress in School acgif;pOfjzifh
olrsm;ESifh &efukefwuúodkvfü oduRrf;cifrifcJhonf/ udkatmifqef;\ t*Fvdyfvdka&;om;csuf aqmif;yg; 2-yk'fudkavhvmMunfh&mwGif OD;oefYrS
1928-ck E S p f w G i f ud k o ef Y onf Oypmwef ; pmar;yG J u d k wlnD0wfpHk0wfqifapjcif;onf wOD;csif;vGwfvyfa&;ESifh vlYtzGJUtpnf;udkzsufqD;rnfh
trSwfaumif;aumif;jzifhatmifjrifcJhaomfvnf; rdrd\nDi,frsm;ESifh rkqdk;rrdcifMuD;wdkYudk tqifhtwef;n§djcif; Standardization wrsdK;omjzpfaMumif; taMumif;jycJhonf/
iJhn§mum? ausmif;qufrwufawmhbJ yef;waemftrsdK;om;txufwef;ausmif;wGif udkatmifqef;url a&eHacsmif;trsdK;om;ausmif;ü q&ma&m rdrdwdkYausmif;om;rsm;yg
txuf w ef ; jyq&mtjzpf trI x rf ; cJ h o nf / ]]oD v 0}}? ]]armif o ef U }}? ]]OD ; oef Y }}? a&TawmifvHkcsnf ESifh yifeDtuÐs0wfpHkwl0wfcJhMujcif;jzifh vGwfvyfrIr&Sd[k rcHpm;&bJ
]]OD;oefY(yef;waemf)}}? ]]OD;oefY(ausmif;tkyfMuD;? yef;waemfjrdKU)}}? uavmiftrnfrsm;jzifh pnf;vHk;rIESifh cspfcif&if;ESD;rIrsm; wdk;yGm;apcJhonf [ktaMumif;jycJhonf/
*E¬avmu? MuD;yGm;a&;? e*g;eD? trsdK;om;ynma&; paom r*¾Zif;pmapmifrsm;wGif 1930- wOD ; csif ; vG w f v yf a &;? wd k i f ; jynf v G w f v yf a &;rS o nf
ck E S p f rSpí aqmif;yg;? uAsm? bmomjyefrsm; t*Fvdyfvdka&m jrefrmvdkyg a&;om;cJhonf/ wurÇmvHk;vGwfvyfjidrf;csrf;a&;odkY tqifhqifhoGm;vdkaom OD;oefYESifh avmavmq,ftm;jzifh
vef ' ef j rd K Y x k w f jAd w d e f r *¾ Z if ; wapmif u MuD ; rS L ;onf h wdkif;jynfvGwfvyfa&;omyxr? wdkif;jynfvGwfvyfa&;om'kwd,? wdkif;jynfvGwfvyfa&;
]]vuf0Jpmayuvyf}} pmaytoif;\ yxrOD;qH;k jrefrmtoif;0ifjzpfco hJ nf/ pmaya&;&mrsm;ü omwwd , [l í wck w nf ; aom&nf r S e f ; csuf o m xm;&S d & OD ; rnf [ k c H , l x m;aom
q&mMuD ; a*s tuf p f zmeD A ,f ( jref r mEd k i f i H p mtk y f t oif ; )? ausmuf p m0ef udkatmifqef;wdkYonf aemiftcgü udkMuD;Ek(OD;Ek) \rdwfqufay;rIaMumifh pmESifhomru
OD ; vl a z0if ; (r[m0d Z Æ m )? ud k M uD ; Ek ( ausmif ; tk y f M uD ; a[mif ; 0ef M uD ; csKyf o cif E k ) ? vlcsif;yg oduRrf;cifrif em;vnfrI&cJhMuonf/
trsdK;om;ynm0ef OD;zdk;usm;? ae&Sife,fOD;jrifh? vlxkOD;vS pol w d k Y \ xdkYaemuf *syef a cwf 1942-ck E S p f arv arvwGif OD;oefYudk
av;pm;tm;ay;csD;jr§ifhjcif;udk cHcJh&oljzpfonf/ td k ; a0 OD ; nd K jr? ,l y D t d k i f OD ; boef ; ? rd w f a qG j zpf o l Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; ES i f h o cif x G e f ; tk y f wd k Y u &ef u k e f o d k Y ac:,l j yD ;
q&mwufwdk; paom pma&;q&m? owif;pmq&mMuD;rsm;ESifhvnf; &if;ESD;pGm uRrf;0ifcifrif jref r mh y nma&;jyef v nf j yKpk a &;aumf r wD twG i f ; a&;rS L ; tjzpf aqmif&GufapcJhonf/
tjyeftvSefulnDcJhMubl;onf/ OD;oefYonf*syefzufqpfrsm;udk oabmrusaomfvnf; vGwfvyfpGmajymqdka&;om;a0zefrIudk
OD;oefYonf]]jrd ] ]jrdK YjyyH k j yif r sm;}}
sm;}}trnf&Sd bmomjyefuav; tav;xm;onfh pma&;az:rdwfaqG&if;jzpfcJhol AdkvfcsKyfatmifqef;wdkYudkav;pm;aomtm;jzifh
pmaypmtk y f ? u v u w å m ; j r d K Y ? r u f r D v e f p m t k y f w d k u f rS yH k E S d y f o nf h wm0efay;jcif;udk rjiif;y,fbJ vufccH o hJ nf/ 1942-ckESpf ZlvdkifvukefwiG f ]]jrefrmhynma&;
ausmif;oHk;tjzpfjyXmef;cH&aom ]]urÇ m h E d k i f i H a ygif ; csKyf t oif ; MuD ;}} bmomjyefpmtkyf? pDrHudef;opf}} pmwrf ; ud k tjyD ; owf a &;qG J a y;cJ h j cif ; jzif h rd w f a qG r sm;tay:
]]jynfawmfomc&D; (1) ESifh (2)}} paompmtkyfrsm;udkvnf;a&;om;cJhonf/ wm0efausyGefcJhonf/
qef; ESifh oefY/ / i,fpOfuyifpmayzwf½Ia&;om;wnf;jzwf udk,fydkifvGwfvyfcGifhudk wefbdk;xm;av;pm;aom ODoefYonf
xk w f a 0jcif ; ü arG Y avsmf 0 goemxH k c J h M uaom? vG w f v yf p G m a0zef a &;om;jcif ; ud k 1942-ck E S p f Zl v d k i f v uk e f rd r d a exd k i f & m yef ; waemf j rd K Uod k Y jyef a &muf c sd e f r S p í
tav;xm;cJMh uaom qef;ESifhoefY? AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhOD;oefYwYkd onf vlcsif; roduRrf; *syefwdkY\ao'Pftjypfudk raMumuf&GHUbJ vIdif;wdka&'D,dkwvHk;jzifh EdkifiHjcm;toH
rcifrifMurSDuyif pmaypifjrifh r*¾Zif;wckxufü awGYMuHKqHkqnf;cJhMuonf/ 1935-ckESpf ppfowif;rsm;udk rdwaf qGrsm;ESit hf wl zrf;,lem;axmif a0zefjzefYcsdcMhJ uonf/ *syefppfAv kd rf sm;
{jyDvxkwf *E¬avmu r*¾Zif;wGif ]]uREk uREkfyf\ausmif;jyLwif;aygufrS}} (From My rdryd ikd pf mtkyrf sm; iSm;&rf;jcif;? rdrorD
dorD;i,f at;at;oefYtygt0if uav;i,frsm;udk *syefpm
100 101
oifapjcif;? ponfjzifh wzufrS *syefrsm;udkt,HkoGif;&if;? rdrd\rdwfaqGrsm;jzpfonfh wurÇmvH;k vGwv f yfjidr;f csr;f a&; urÇmu h vk or*¾taxGaxGtwGi;f a&;rSL;csKyf&mxl;MuD;uvnf;
AdkvfcsKyfatmifqef;? ocifjr? ocifEk? ocifoef;xGef;? ocifpdk;? Adkvfvufsm polwdkY xyfqifí h tEdik , f ol mG ;cJoh nf/OD;oefYonfrrd \ d yk*v
¾ ud vGwv f yfa&;udk wdik ;f jynfvw G v f yfa&;?
OD ; aqmif o nf h zqyvtzG J U MuD ; \ *syef a wmf v S e f a &;twG u f ]qef } pk a qmif ; wurÇmvH;k vGwv f yfjidr;f csr;f a&;ESihf woufwm vJv, S cf &hJ onf/ xdYktwGuq f vk m'ftjzpfjzifrh l
odk0Sufa&;wm0efudk ausyGefpGm xrf;aqmifay;cJhonf/ wwd,urÇmppfudkwm;qD;umuG,fay;EdkifcJhol ]]urÇmhjidrf;csrf;a&;Adokum}} bGJUMuD;udk
xd k Y aemuf qef ; ES i f h oef Y wd k Y onf xl ; xl ; jcm;jcm; urÇmhjynfolrsm;u ay;tyftodtrSwfjyKcJhjcif;yifjzpfonf/
yl;aygif;aqmif&u G cf MhJ uonfh rSwwf rf;rsm; rawGY&bl;aomfvnf; wdik ;f jynfvw G vf yfa&;twGuf AdkvfcsKyfatmifqef;rSmrl 1946-ckESpf Zefe0g&Dv 20-&uf
udk,fpDudk,fiS us&mwm0efrsm;udk ausyGefpGmxrf;aqmifcJhMuonf/ a&Twd*Hk tv,fypö,H zqyv nDvmcHrdefYcGef;ü AD,uferf? vmtdk? xdkif;? rav;&Sm;?
Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; onf t*F v ef o d k Y oG m ;a&muf c g tif'dkeD;&Sm;ESifh jrefrmwdkYvGwfvyfpGmyl;aygif;Murnfh ]]tif ' d k c sd K if ; em;jynf a xmif p k } }
atmif q ef ; tuf w vD p mcsKyf csKyfqdkEdkifcJhjyD;? wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDnGwfa&;twGuf wnfaxmif&efu¤kd if;? urÇmolurÇmom;rsm; vGwv f yfjidr;f csrf;pGm twl,OS w f aJG exdik Ef ikd Mf urnfh
yifvHkpmcsKyf csKyfqdkEdkifcJhum? 1945-ckESpf arv wGif tajccHOya'rlMurf;a&;qGJa&; &;udk ]]urÇ m h t d r f a xmif p k M uD ; }}}}ud k ¤ if ; ? wenf ; tm;jzif h tmqD , rf t zG J Y MuD ; pwif
pwif & if ; 1 9 4 7 - c k E S p f Z G e f v t a p m y d k i f ;;wG i f vG w f v yf a &;&jyD ; ygu wnfaxmif&eftMuHESifh urÇ m h & G m(Global Village ) MuD;tjzpf twlwuGxlaxmif
wdkif;jynfjyefvnfxlaxmifa&;twGuf qdk&efwdkADvmtaqmuftODwGif pnf;a0;yGJrsm; Mu&eftMuHwdkYudk wjcm;tm&Sacgif;aqmifrsm;xuf MudKOD;pGm MuHpnfajymMum;tMuHOmPfay;
qufwdkufOD;aqmifusif;yaecJhonf/ jynfolvlxk vrf;rSm;rvdkufrdap&ef owday;&if; tenf;i,fpwif vkyfaqmifEdkifcJhaomfvnf;? jynfhjynfh00 vufawGYvkyfjyEdkifcGifhr&cJhay/
pnf;urf;&Sd&ef? ZGJ0d&d,MuD;&ef? trsm;tusdK;twGufudk,fusdK;pGefY&ef? vGwfvyfa&;t&omudk xd k Y aMumif h vG w f v yf a &;ud k t av;xm;cJ h M uaom
tjynfht0cHpm;Edkifa&; &kef;uefMudK;pm;Mu&ef 1947-ck E S p f Zl v d k i f v 13-&uf w G i f tmZmenf y k * ¾ d K vf M uD ; qef;ESifhoefY? AdkvfcsKyfatmifqef;ESifhOD;oefY wd k Y \
aemufqHk;rdefYcGef;ajymMum;cJhonf/ pHerlemrsm;twdkif;rdrdwdkYwOD;csif;\vGwfvyfa&;udk enf;rSefvrf;rSefMudK;yrf;Muvsuf
OD;oefYrSmrl ausmif;tkyfMuD;&mxl;rSxGufum 1947-ck E S p f wurÇmvHk;vGwfvyfjidrf;csrf;a&;MudK;yrf;rIrsm;wGif tjrefqHk;yg0ifEdkif&ef? jrefrmjynfwjynfvHk;
Zl v d k i f v qef ;wGif rdom;pkESifhtwl &efukefjrdKUodkUa&mufvmcJhonf/ t*F v d y f b momjzif h ppf t mPm&S i f v uf a tmuf r S vH k ; 0vG w f v yf a &; qxuf x rf ; yd k ; tm;oG e f c G e f p d k u f
r * ¾ Z i f ; w a p m i f x k w f a 0 & e ffES i f h AdkvfcsKyfatmifqef;wdkY&,lay;rnfh MudK;yrf;MuygpdkY[lí az:xkwfoHk;oyf wdkufwGef;tyfygownf;/ /
vG w f v yf a omjref r mjynf \ vG w f v yf p G m a&;om;aom owif ; pmq&m pmq&mtjzpf
cH,l&efjzpfonf/ rdrd\ rdwfaqGAdkvfcsKyfatmifqef;uJhodkYyif pmayjzifh wdkif;jynfudk (a':atmif q ef ; pk M unf \ ]]aMumuf & G H U jcif ; rS v G w f u if ; a&;}}? pmayAd r mef x k w f
vGwfvGwfvyfvyf tvkyftauR;jyK&efjzpfonf/ xdkaMumifh r*¾Zif;wdkufae&m? yHkESdyfpuf? ]]Adv
k cf sKyfatmifqef;rdeYf ceG ;f rsm;(1945-1947)}}? jr[ef\ ]]Adv
k cf sKyfatmifqef;\pmayvuf&m}}?
t,f ' D w mtzG J Y ponf h v d k t yf o rQ rd w f a qG p ma&;q&m owif ; pmq&mrsm;ES i f h wuúodkvfpdefwif\ ]]urÇmhjidrf;csrf;a&;Adokum OD;oefY}}? OD;pyfpk\ ]]75-ESpftMum; 49-
wdkifyifpDpOfaecJhonf/ ESpftjrif jrefrmjynf}} paom pmtkyfrsm;udk udk;um;rSDjirf;ygonf/ xdkpmtkyfrsm;ulnDMuonfh
od k Y aomf 1 9 4 7 - c k E S p f Z l v d k i f v 1 9 - & u f ? udkxifausmfESifhrdwfaqGrsm;tm; txl;aus;Zl;wif&SdygaMumif;/)
Ad k v f c sKyf a tmif q ef ; tygt0if tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; rsm; usqH k ; &aomtcgürl
rdrdtpDtpOfrsm;udk acwå&yfqdkif;í rd r d \ rd w f a qG E S i f h a usmif ; tk y f q &mMuD ; ocif E k \ udk,fEIwf,Ofaus;? pdwfjzLazG;? at;jidrf;csrf;om&ygap/
arwå m &yf c H wm0ef a y;onf h ]]zqyv tzG J Y csKyf jyef M um;a&;t&m&S d } } tjzpf u d k
vuf c H v d k u f & awmh o nf / rd r d \ vG w f v yf a om t,f ' D w m owif ; pmq&mjzpf a &; vefaxmifpyfpkav
yk*¾vduta&;xuf? ½kwfw&uf usqHk;oGm;&ol rdrd\rdwfaqG AdkvfcsKyfatmifqef;ESifh
tmZmenf a cgif ; aqmif M uD ; rsm;\vd k v m;csuf j zpf o nf h wd k i f ; jynf v G w f v yf a &;
jynfolvlxkt&yfvHk;tusdK;u ydkrdkta&;MuD;aMumif; oabmaygufrdívnf;jzpfonf/
OD;oefY\wdkif;jynfvGwfvyfa&;t"duxm;rdrIonf t,f'Dwm +++++++++++++++++++++++++++++
owif ; pmq&mjzpf a &; rd r d \ yk * ¾ v d u vG w f v yf a &;ud k tEd k i f , l o G m ;,H k r u
tqif h q if h a om&mxl ; rsm;ES i f h t wl urÇ m h j ynf o l w &yf v H k ; u vT J t yf c J h o nf h
pma&;ol\ blogspot.com rsm;
www.sattsattsuusuu.blogspot.com pyfpyfpf pk k pkwjk yK
www.thupyadict.blogspot.com zsmyHw
k u
kd o
f pfq&mawmf\
okawoeo&kyjf ytbd"mef
jrefrmjynfudk
www.thamameggin.blogspot.com zsmyHw
k u
kd o
f pfq&mawmf\
okawoeor®mr*¾*yF OSmusrf; um
umvm vm
vmeD eDom;
o m;rS m
om;rS
www.pbdelhi.blogspot.com Prospect Burma New Delhi

www.sannuthant.blogspot.com qef; Ek oefY


pd k ;&d r fMu
M uolrsm;
Muol r sm;
AdkvfcsKyfatmifqef; OD;Ek OD;oefY
www.ancteducational.blogspot.com at;jidrf;csrf;omoifaxmuful
www.burmabose.blogspot.com Netaji Subhas Chandra Bose vGwfvyfa&;? 'Drdkua&pDa&;?
vlYtcGifhta&; ESifh jidrf;csrf;a&;
www.photodiaryburma.blogspot.com Photo Diary of Burma
yg0if vIyf &Sm;rI
www.uthantlibrary.blogspot.com U Thant Libraries ordkif;wauGYrSpmrsufESmtcsdKU
www.5jails5nights.blogspot.com ig;axmifhig;n
www.200yearscalendar.blogspot.com 200 Years Calendar
arwåmwoufrrSdef ESpf200jyu©'def vefaxmifpyfpkav;
www.lightofbuddhadhamma.blogspot.com OD;okre Ak'" ¨ r®a&mifjcnf aqmif;yg;aygif;csKyftrSwf(2)
The Light of Buddha Dhamma

www.chindict.blogspot.com t*Fvyd jf refrmcsif;tbd"mef


The English Burmese Chin Dictionary

www.usattsuu.blogspot.com OD;pyfp\
k pmtkyrf sm;
www.encyclodict.blogspot.com Dictionaies and Encyclopedia(s)
vef a xmif p mayrS
qufvufjzefYcsdrnfhpmtkyfrsm;
uAsmZ,m;usufyg
+ zsmyHkwdkufopfq&mawmf\ okawoeor®mr*¾*FyOSmusrf;
t*Fvdyfpmpum; + zsmyHw k ukd of pfq&mawmf]okawoeo&kyjf ytbd"mef 2010} (qd'k Mf uD;)
+ at;jidrf;csrf;omoifaxmufulrsm;(q&mOD;jzL0if;)
rcuf y g + jrefrmjynfoal wGav;pm;cspfcifMuwJh aewm*sDqb l wfpcf sef'&mbdYk pf
+ qef;EkoefYwYkd \tcspfa&;tdraf xmifa&;(vefaxmifpyfpak v;)
q&mOD ; jzL0if ; (Prospect Burma) + jrefrmjynfukd umvmeDom;rSm pd;k &drMf uolrsm;(vefaxmifpyfpak v;)
\ + uAsmZ,m;usufygt*Fvdyfpmpum; rcufyg (q&mOD;jzL0if;)
+ arwåmwoufrrSdef ESpf200jyu©'def(q&mOD;jzL0if;)
oif a xmuf u l p mtk y f + OD;pyfpk\pmtkyfrsm;(aygif;csKyf qdk'fMuD;)
+ OD;pyfpk\xl;wJhpyfpk(wwd,wGJ)
+ vefaxmifpyfpak v;uAsmaygif;csKyf-
jrefrmjynfolawG ]2010-pifjydKiftpd;k &w&yf\ r[mAsL[majrmuf
enf;AsL[muAsmrsm;}
av;pm;cspfcifMuwJh + ]olwdkYESifhpyfpk} (vefaxmifpyfpkav;\vQyfwjyuf&kyfyHkvTmrsm;)
+ pkpkpyfpyf toHvTifhZmwfrsm; (vefaxmifpyfpkav;)
aewm*sDqlbwfpfcsef'&mbdkYpf + Prospect Burma t*Fvdyfjrefrmcsif;tbd"mef
+ ig;ESpf&moD tdEd́,ESifhe,l;a'vD(vefaxmifpyfpkav;)
+ Poem jrefrmjyefuAsmrsm; (q&mOD;jzL0if;)
vefaxmifpyfpkav; + vefaxmifpyfpak v;\
] EdkifiHa&;orm; vifom;rawmfvdkjyD} (tara':MuifjrdKiftrSwfw&)
aqmif;yg;aygif;csKyftrSwf(3) + vefaxmifpyfpkav;ESifh online pma&;olrsm;
]t&rf;t&rf;cspw f wfwo hJ al wGxrJ mS udu
k rkd ygbl;} tcef;quf0w¬K&n S /f

You might also like