

SAP2000
Üç boyutlu Yapıların Lineer ve Nonlineer
Statik ve Dinamik Çözümlenmesi ve
Boyutlandırılması Yazılımları Serisi

BAŞLARKEN

COMPUTERS
&
ENGINEERIN
G
Versiyon 10 Eylül 2005
Türkçesi: Nisan 2006
 TELİF HAKKI
Her hakkı saklıdır. SAP2000 bilgisayar programı ve
ilgili tüm yazılı belgeler sahiplik ve çoğaltma hakları
saklı ürünlerdir. Evrensel sahiplik hakları Computers
& Structures Inc.'a aittir. Computers & Structures Inc.
ve Computers & Engineering kuruluşlarından yazılı
izin alınmadan programın lisanssız kullanımı veya
yazılı belgelerinin çoğaltılması tamamen yasaktır.

Daha ayrıntılı bilgi, yazılım lisansı ve

belgelerin kopyaları için başvuru adresi:

Türkiye, orta Avrupa ve Rus Fed. Devletleri

Ana Dağıtımı:
COMPUTERS & ENGINEERING
Holzmühlerweg 87-89
D-35457 Lollar, ALMANYA
Tel: 0049 6406 73667
Fax: 0049 6406 4745
E-Mail: baser@comp-engineering.com
http://www.comp-engineering.com
http://www.csiberkeley.com

 Copyright Computers and Structures Inc., 1978-2006

 Copyright Computers & Engineering 1992-2006
CSI Logo'su Computers & Structures Inc. kuruluşunun tescilli ticari markasıdır.
SAP2000 Computers & Structures Inc. kuruluşunun ticari markasıdır.
Windows Microsoft kuruluşunun tescilli ticari markasıdır.
AutoCAD Autodesk kuruluşunun tescilli ticari markasıdır.
FrameWorks Plus Intergraph kuruluşunun tescilli ticari markasıdır.
SORUMLULUK
SAP2000 programının ve yazılı belgelerinin
hazırlanmasına büyük zaman, çaba harcanmış ve maddi
fedakarlık yapılmıştır. Program tam olarak test edilmiş
ve kullanılmıştır. Bununla birlikte programı kullanırken,
kullanıcı, programın güvenilirliği veya kesinliği
konusunda programı hazırlayan veya dağıtanların
herhangi bir sorumluluk almadığını veya bunu ima
etmediğini kabul eder ve anlar.

Program, betonarme çerçevelerin boyutlaması için çok

pratik bir araçtır. Programın bundan önceki sürümleri
çok başarılı olmuş ve çeşitli yapılarda kullanılmıştır.
Bununla beraber kullanıcı, bu kılavuzu tamamen ve
dikkatlice okumalı ve betonarme hesabında program
algoritmalarının kapsamadığı durumları iyice
anlamalıdır.

Kullanıcı, programın temel varsayımlarını açıkça

anlamalı ve programın oluşturduğu sonuçları kendisi
bağımsız olarak kontrol etmelidir.
 TEŞEKKÜR
Bu ürünün bugünkü durumuna gelmesinde yıllar boyu süren
değerli çalışmalarıyla katkı sağlayan bütün mühendis
meslektaşlarımıza teşekkür ederiz.

Özellikle orjinal SAP serisi programlarının kavramsallaştırılması

ve geliştirilmesinden sorumlu, California Berkeley Üniversitesi
emekli profesörlerinden Dr. Edward L. Wilson’a teşekkür
borçluyuz. Kendisi devamlı olarak orijinal çözümler üretmesiyle
programın bu versiyonunda kullanılan eşsiz kavramlar
yaratmıştır.
 İÇİNDEKİLER

SAP2000‘e Hoş Geldiniz 4

Program Seviyeleri ve Özellikleri 4

Başlarken 1

SAP2000 Kurulumu 1
Sürüm Yükseltiyorsanız... 1
Kullanım Kılavuzu Hakkında 2
“İzle ve Öğren” Videoları 2
Teknik Destek 3
Size Yardım Edebilmemiz için Bize Yardım Edin 3
Telefon, Fax ve E-mail ile Yardım 4
Online (İnternet Üzerinden) Destek 4

Yapısal Model 1

Birimler 2
Nesneler ve Elemanlar 2
Gruplar 4
Koordinat Sistemleri ve Gridler 4
Özellikler (Kesit Değerleri) 5
Yük Durumları 5
Fonksiyonlar 6
Analiz Durumları 7
Kombinezonlar 9
Boyutlandırma Seçenekleri 9
Çıktı ve Görüntü Seçenekleri Tanımlama 10
Daha Fazlasını Öğrenin 11

SAP2000 Grafik Kullanıcı Arayüzü 1

SAP2000 Ekranı 1
Ana Pencere 1
Menü Çubuğu 2
Araç Çubukları 2

COMPUTERS & ENGINEERING Tel: 0049 6406 73667 www.comp-engineering.com

 Görüntü Pencereleri 4
Durum Çubuğu 4
Fare kullanımı 4
Görünüş Seçenekleri 5
2 ve 3 Boyutlu Görünüşler 5
Perspektif Görünüş 6
Sürükleme (Pan), Büyültme (Zoom) ve 3-D Döndürme 6
Sınır Koyma 6
Eleman Görünüş Seçenekleri 7
Diğer Seçenekler 7
Görüntü Penceresinin Tazelenmesi 7
Temel İşlemler 7
Adlandırılmış Çoklukların Tanımlanması 9
Çizim 10
Nesne Çizimleri 11
Nokta Kenetleme Araçları 12
Çizim Kontrol Araçları 12
Seçme 13
Grafiksel Seçim 14
Özelliklere Göre Seçim 15
Düzenleme (Editing) 15
Atama 16
Geri Alma ve İleri Alma (Undo, Redo) 17
Analiz 17
Görüntüleme 18
Grafiksel Görüntüleme 19
Model Tanımlarını Görüntüleme 19
Analiz Sonuçlarını Görüntüleme 19
Fonksiyon Çizimlerini Görüntüleme 20
Tablosal Görüntüleme 20
Boyutlama (Dizayn) 21
Kilitleme ve Kilidi Kaldırma 21
Sayısal Verilerin Girilmesi 22
Seçenek Tanımları 23
Yardım Alma 23

Veri Tablolarıyla Çalışmak 1

Veri Tablolarının Sınıflandırılması 1

Model Tanımları 1
Analiz Sonuçları 1
Boyutlama (Dizayn) Sonuçları 2
Tablolar ve Alanlar 2
Tabloların Kullanılması 3
Sunum Amacıyla Tabloların Düzenlenmesi 3
Yapılandırılmış Veritabanı Tabloları 4
Tabloların Gösterimi 4
Tabloların Yazdırılması 7
Kişisel Rapor Yazıcı 7
Yazdırma ve Gösterim için Biçim Kontrolü 8
Etkileşimli Tablo İşleme 9
Veri Tablolarının Export Edilmesi 9
Veri Tablolarının Import Edilmesi 10
Kayıt Esnasında Otomatik Export 11

COMPUTERS & ENGINEERING Tel: 0049 6406 73667 www.comp-engineering.com

Analiz Esnasında Export 12
Veritabanı Dosya Biçimleri 12
Microsoft Access Veri Tabanı 12
Microsoft Excel Hesap Tablosu 12
Düz Yazı Biçimli Veritabanı 13
Daha fazla bilgi 14

COMPUTERS & ENGINEERING Tel: 0049 6406 73667 www.comp-engineering.com

 B Ö LÜ M 0

SAP2000‘e Hoş Geldiniz

SAP2000, SAP serisi bilgisayar programlarının en ilerisi ve en kullanıcı dostu

olan versiyonudur. SAP2000 ‘nin 1996 da yapılan ilk versiyonu, SAP serileri
içerisinde tamamı Windows uyumlu olan ilk sürümüydü. Bu özellik sınırsız
kullanım ve üretim özelliğine sahip olan çok güçlü bir ara-yüze olanak tanır.
Modelin oluşturulması ve geliştirilmesi, analizin yapılması, boyutlamanın
kontrolü ve optimizasyonu ile çıktıları baskıya hazırlama bu tek arayüzle
yapılabilmektedir. Tek bir yapısal model birçok farklı tipteki hesaplama ve
boyutlama işleminde kullanılabilir.

Program Seviyeleri ve Özellikleri

SAP2000’nin en güncel bu sürümü, aynı grafik kullanıcı ara-yüzünü paylaşan

üç ayrı paket halinde sunulmaktadır: SAP2000 Basic, SAP2000 PLUS ve
SAP2000 Advanced.

Bütün bu programlar en gelişmiş özelliklerle donatılmıştır. Bunlardan bazıları:

Hızlı denklem çözücü, kuvvet ve deplasman yükü, prizmatik olmayan çubuk
nesneleri, sadece çekmeye çalışan çaprazlar, art - germeli tendonlar, çok hassas
kabuk nesneleri, Eigen ve Ritz modal analizi, simetrik olmayan yapılar için çok
sayıda kordinat sistemleri, birçok farklı düğüm noktası şartı (bağımlılığı) atama
seçeneği, bağımsız tanımlanmış sonlu nesne modellerinin birleştirilmesi, tam
çiftli 6x6 yay rijitliği ve aynı işlemde birden çok dinamik analizin kombine
edilebilmesi veya zarflanabilmesidir.

SAP2000 PLUS programa bunlara sınırsız kapasiteyi de katar; Yük katarları

analizi özellikleri, sonlu eleman tekniğinin tamamını, etkin frekans alanında
analiz (hem düzgün doğrusal ve hem güç-spektral-yoğunluğu tipleri) ve zaman
alanında analizi (time-history) seçenekleridir. Çok sayıda taban tahrikli zemin
hareketleri de bunlara eklenebilir.
 SAP2000 Advanced versiyonu PLUS ın kapasitesini çubuk nesnelerinde, fiber
mafsallarda, kablo (halat) davranışında, non-lineer kabuk elemanlarında ve
geometrik nonlinearitede kullanılmak üzere (boşluklar (gap), kancalar (hook),
izolatörler, damperler, çoklu-lineer plastik mafsallar gibi) lineer olmayan
bağlantı nesneleri ile çoklu-lineer plastik mafsallar ekleyerek artırır. Ayrıca
malzeme ve geometrik etkilerden kaynaklanabilecek nonlineerlik özelliğini
dikkate alan Statik hesap teknikleri (Statik Non-lineer Hesaplama) ki bunlar;
Statik İtme Analizi, modal süperpozisyon ve doğrudan-entegrasyon yöntemi
kullanılarak Zaman Alanında Hesaplama, burkulma analizi, frekans etki
alanında hesaplama ( hem “düzenli hal” hem de “güç-spektrum-yoğunluğu”
tiplerinde)

Yukarıda saydığımız tüm bu program özellikleri hem tasarım, hem de

hesaplama aşamasında, çelik, betonarme, alüminyum ve soğukta şekil verilmiş
(ince cidarlı) profillerden oluşan yapıların aynı ara yüzde ve tamamen
birbirleriyle uyumlu şekilde kullanılmasına ve bu entegre binaların
boyutlandırılmasına olanak tanır. Çelik ve Alüminyum çubuk nesneleri için
boyutlama ve iteratif optimizasyon sağlanmaktadır. Betonarme çubuk nesneleri
içinde gerekli donatı hesabı yapılmaktadır. Betonarme kabuk elemanlarında
basınç ve çekme çiftinin hesabından elde edilen boyutlama gerilmeleri ve
çekme donatıları gösterilebilir. Nesneler boyutlama amaçlarına göre
sınıflandırılabilirler ve nesnenin üzerine tıklanarak o nesne için detaylı
boyutlama sonuç bilgileri görülebilir. Programda birçok yerel ve uluslararası
boyutlama yönetmeliklerinin en son durumları mevcuttur ve her geçen gün bir
yenisi eklenmektedir.

Ayrıca SAP2000 ara yüzüyle tamamen uyumlu ek modüllerde mevcuttur:

• Nesne tabanlı köprü boyutlama

• Aşamalı inşaat, zamana bağımlı etkilerle birlikte

• Açık DenizYapıları/Dalga yüklemeleri

• SASSI 2000 (zemin-yapı etkileşimi)

Modelleme bilgileri, analiz sonuçları ve dizayn sonuçları gibi tüm SAP2000

verileri tablo veri yapısında incelenebilir. Bu tablo yapısındaki veriler ara yüz
içerisinde düzenlenip görüntülenebildiği gibi, Microsoft Access veritabanı
formatına, Microsoft Excel hesap tablosuna veya düz metin biçimine
dönüştürülebilir. Export edilen bilgileri raporlar oluşturmak veya özel
hesaplamalar yapmak için kullanabilirsiniz. Bu tablo verileri SAP2000 dışında
yeniden düzenlenmiş yada yeniden oluşturulmuş modelleri SAP2000 içine
çağırabilmek amacıyla da kullanılabilir. Bu Import ve Export yetenekleri diğer
çok bilinen boyutlama ve çizim programlarından veri alma veya gönderme
konusunda da rahatlıkla kullanılabilir.
SAP ismi 30 yıl önce SAP, SOLIDSAP ve SAP IV ‘ün tanıtılmasından bu yana
en başarılı ve üst düzeydeki analitik çözümler için bir ekol olmuş bunu PC
lerdeki SAP 80 ve SAP 90 yazılımları izlemiştir. Bu ileri sayısal tekniklere
SAP2000 son olarak kullanıcı dostu ve inanılmaz derecede kolay, boyutlama
yeteneklerini barındıran tam yetkin ve güçlü bir grafiksel kullanıcı ara-yüzü de
eklemiştir. Bu ara yüzün de eklenmesiyle SAP2000 yüzden fazla ülkede
binlerce mühendislik firmasının kullandığı verimlilikte ve üretkenlikte eşi
bulunmaz bir hesap ve boyutlama programı haline gelmiştir.
 B Ö LÜ M 1

Başlarken

SAP2000 en basit problemlerden en karmaşık projelere kadar birçok alanda

kullanılabilecek tam kapsamlı bir programdır. Bu bölümde SAP2000 ‘in
kurulum, çalıştırma ve destek aşamaları anlatılacaktır.

SAP2000 Kurulumu

Lütfen SAP2000 paketiyle beraber sağlanan kurulum dokümanlarındaki

açıklamaları takip edin veya sistem yöneticinizden programın kurulumunu
isteyip size programa erişim izni vermesini isteyiniz.

Sürüm Yükseltiyorsanız...

Eğer SAP2000 versiyon 6 veya 7 den sürüm yükseltiyorsanız lütfen programda

yapılmış ve aşağıya sıralanmış önemli değişiklikleri dikkate alınız. Özellikle;

• Model nesneler şeklinde tarif edilir ve bu nesneler analiz sırasında

program tarafından kendiliğinden elemanlara dönüştürülerek
kullanılır.

• Yük durumları ve analiz durumları tamamen birbirinden farklı ve ayrı

kavramlardır.

• Metne dayalı veri girişi, yeni veritabanı yetenekleriyle uyumlu olması

amacıyla değiştirilmiştir.

Bu değişiklikler program özelliklerini bütünlük ve ileriye yönelik olması

açısından geliştirmiştir.

Yeni kavramlara aşinalık kazanmak için bu el kitabının geri kalanını okumanız

tavsiye edilir. SAP2000 deki yeni özellikler hakkında daha fazla bilgi almak
için programın ekran yardımı hizmetleri kısmındaki hoş geldiniz başlığı
altındaki “Versiyon 10 da neler yenilendi” başlıklı bölümü okuyunuz.
Kullanım Kılavuzu Hakkında

Bu kılavuz sizin SAP2000 ile üreticiliğinizi kısa sürede arttırmak için

hazırlanmıştır. Bir sonraki bölümde, programın grafiksel kullanıcı ara yüzü ve
temel kullanım ilkelerine bir giriş yapılacaktır.

Bu ciltin ikinci kısmı, SAP2000 Temel Analiz Referansları, SAP2000 de

kullanılan yapı modelleme ve analiz tekniklerinin esasını oluşturan temel
kavramlara bir giriş ve tarif yapar. Okunması tavsiye edilir.

Bu cildin üçüncü kısmı, SAP2000 Hızlı Alıştırma Kılavuzu, programı ilk kez
kullananların SAP2000 ile modelleme, analiz ve dizayn özelliklerini kullanma
konusunda el alışkanlığı kazanmalarını sağlamak amacıyla hazırlanmıştır.

SAP2000 ile gerçek bir projeye başlamadan önce bu kılavuzu okumanız ve

SAP2000 Hızlı Alıştırma Kitabı‘ndaki eğitim örnekleriyle çalışmanız kuvvetle
tavsiye edilir.

Daha fazla bilgi, SAP2000 Grafiksel Kullanıcı Arayüzü Online Help (Ekranda
Doğrudan Yardım) kullanılarak veya program tarafından sağlanan diğer
kılavuzlardan edinilebilir. Ayrıca bu kullanım kılavuzları SAP2000 CD’sinde
PDF formatında mevcut olup, yardım menüsü kullanılarak program içindende
incelenebilir. Bu menüden ulaşabileceğiniz bilgiler şunlardır.

• Programın ileri düzeydeki modelleme ve analiz teknikleri hakkında

bilgi içeren SAP2000, ETABS ve SAFE Analiz Referansları.

• SAP2000 in desteklediği boyutlama yönetmeliklerine dair detaylı

boyutlama özelliklerini içeren çeşitli SAP2000 Boyutlama El
Kitapları.

• Programın analitik özelliklerinin doğruluğunun teyidi ve programın

yeteneklerinin tanıtıldığı örneklerden oluşan SAP2000
Karşılaştırmalı Doğrulamalar Kitabı

“İzle ve Öğren” Videoları

SAP2000 i öğrenmenin en iyi yollarından biri “İzle ve Öğren” Videoları

serisidir. Bu videolara ya CSI nın web sayfası olan http://www.csiberkeley.com
adresinden yada SAP2000 CD sinden ulaşabilirsiniz. Bu videolar hem yeni
başlayanlar hem de yetkin kullanıcılar için oldukça önemli ve faydalı bilgiler
içerir. En basitinden en karmaşığına oldukça geniş kapsamlı modelleme bilgileri
bulundurur.
Teknik Destek

Yazılımınızı aldıktan sonraki ilk 90 gün içerisinde, Computers &

Engineering’den telefonla, faxla ve e-mail ile ücretsiz teknik destek alınabilir.
90 günden sonra teknik destek alma önceliği CSI ile yıllık bakım, sürüm
yükseltme, teknik destek anlaşması olanlara aittir. Anlaşması olmayanlar için
teknik destek sadece e-mail ile ancak öncelik tanımadan sağlanır. Bakım
anlaşması ayrıca programın ücretsiz veya düşük fiyatla yenilenmesini (Update)
sağlar. Lütfen Bakım anlaşması hakkında bilgi almak için program dağıtıcısına
başvurunuz veya www.comp-engineering.com/kampanya.html adresindeki CSI
yazılım fiyat listesi 3. sayfasını inceleyiniz.

Eğer yazılımın kullanımında sorunlarla karşılaşıyorsanız, lütfen:

• Ürünle birlikte verilen dokümanlara ve diğer yazılı bilgilere başvurun

• Programdaki ON-LINE yardım özelliğine başvurun.

Eğer çözüm bulamazsanız, bizle aşağıda belirtilen şekilde temasa geçin:

Size Yardım Edebilmemiz için Bize Yardım Edin

Bizi teknik destek ile ilgili bir sorun için her arayışınızda, size yardımcı
olabilmemiz için lütfen bize aşağıdaki bilgileri sağlayın:

• Programın seviyesi (Basic, PLUS veya Advanced) ve kullandığınız

versiyonun numarası. Bu bilgi Help menüsü > About SAP2000
komutu altındaki menüden elde edilebilir.

• Modelinizin tanımı ve eğer mümkünse resmi

• Problemin ne olduğunun ve ne yaparken problemle karşılaşıldığının

tanımı

• Harfi harfine ekranınızda belirmiş olan hata mesajı

• Problemi çözmek için ne yaptığınızın tanımı

• Bilgisayarınızın özellikleri (markası ve modeli, işlemcisi, işletim

sistemi, sabit diskinizin ve RAM’ının kapasitesi)

• Adınız, şirketinizin adı ve sizinle nasıl temasa geçebileceğimiz

Telefon, Fax ve E-mail ile Yardım

• Telefonla teknik destek öncelikle CSI ile yıllık bakım, sürüm

yükseltme, teknik destek anlaşması olanlara aittir.

• Computers & Engineering ofislerini 00469 6406 73667 numaralı

telefondan arayabilir veya

• Problemler ve modelinizle ilgili bilgilerden (mümkünse resimle

birlikte) oluşan faxı 00469 6406 4745 numaralı faksa geçebilirsiniz.

Telefon ile aradığınızda lütfen bilgisayarınızın başında olun ve program

kılavuzu elinizde olsun.

Online (İnternet Üzerinden) Destek

Aşağıdaki şekillerde Online destek alınabilir:

• Baser@comp-engineering.com adresine model dosyanızla beraber e-

mail göndererek
 B Ö LÜ M 2

Yapısal Model

SAP2000, grafik kullanıcı ara yüzü kullanarak tanımlamış olduğunuz modele

göre yapınızın analiz ve boyutlamasını yapar. Model sizin yapınızı temsil
edecek aşağıdaki belli başlı birimlerden oluşur:

• Birimler

• Nesneler

• Gruplar

• Koordinat sistemleri ve gridler

• Özellikler

• Yük durumları

• Fonksiyonlar

• Analiz durumları

• Kombinezonlar

• Boyutlama seçenekleri

• Çıktı ve görüntü seçenekleri tanımlama

Grafik kullanıcı ara yüzü size modelinizi yaratmak için birçok güçlü özellik
sağlar. Basit bir model ile başlayabilirsiniz. Daha sonra SAP2000 in boyutlama
ve optimizasyon seçeneklerini kullanarak küçük bir çabayla modelinizi
geliştirebilirsiniz.

Bu bölümdeki başlıklar bu içeriği biraz daha detaylı anlatmaktadır.

Birimler

SAP2000 dört temel birimle çalışır ki bunlar; kuvvet, uzunluk, ısı ve zamandır.
Programımız “Kip, inç, F” veya “N, mm, C” gibi çok sayıda birbiriyle uyumlu
kuvvet, uzunluk ve ısı birim setleri içerir. SAP2000 de “zaman”, sünme, rötre
ve yaşlanma etkileri hariç ki bunlar gün birimleriyle ölçülürler, hep saniyelerle
ölçülür.

Kütle ile ağırlık arasında da ciddi bir ayrım yapılır. Kütle sadece dinamik atalet
ile yer ivmelerinden kaynaklanan yüklemelerin hesaplanmasında kullanılır.
Ağırlık da diğer kuvvet yüklemeleri gibi dışarıdan uygulanan bir kuvvettir.
Ağırlık değerlerini tanımlarken kuvvet birimlerini ve kütleyi tanımlarken ise
kütle birimlerini (kuvvet-sn2/uzunluk) kullandığınızdan emin olun.

Yeni bir modele başladığınızda, SAP2000 size hangi birimle çalışmak

istediğinizi sorar. Bu birimler modeliniz için “esas birimler” olur. Hernekadar
veri ve çıktı verileri her hangi farklı bir birim sisteminde sağlanabilse de bunlar
program tarafından hep modelin esas birim sistemine dönüştürülürler.

Açısal ölçüler hep aşağıdaki birimleri kullanır;

• Geometri, mesela eksen konumu, her zaman derece ile ölçülür.

• Dönel deplasmanlar hep radyanla ölçülür.

• Frekans her zaman devir/sn (Hz) ile ölçülür.

Nesneler ve Elemanlar

Model içerisindeki fiziksel yapı elemanları nesnelerle temsil edilirler. Bir

nesnenin şeklini çizmek için “çizim” ara yüzünü kullanılır, ardından bu fiziksel
nesne modelini tanımlamak için atama menüleri kullanılarak bu nesneye
özellikler ve yüklemeler atanır.

Geometrik ölçülerine göre sıralanmış aşağıdaki nesne türleri bulunmaktadır:

• Noktasal nesneler, iki tip:

o Düğüm noktası nesneleri: Tüm nesnelerin uçlarında veya

köşelerinde kendiliğinden oluşturulur, model mesnetlerine
veya diğer yerel davranışlara dışarıdan eklenebilirler.

o Zemine sabit bağlantı (tek düğümlü link) nesneleri:

İzolatörler, damperler, boşluklar, çoklu-lineer yaylar ve
diğerleri gibi özel mesnet şartlarını tarif etmede kullanılırlar.
 • Çizgisel nesneler, iki tip:

o Çubuk/Kablo/Tendon nesneleri: kirişleri, kolonları,

çaprazları, makasları ve kablo nesnelerinı modellemede
kullanılır.

o Birleştirici bağlantı (iki düğümlü link) nesneleri:

izolatörler, damperler, boşluklar, çok yönlü yaylar birçok özel
nesne davranışının modellenmesinde kullanılır.
Çubuk/Kablo/Tendon nesnelerinden farklı olarak birleştirici
bağlantı nesneleri sıfır uzunluğa sahip olabilirler.

• Alan nesneleri : duvarların, döşemelerin ve diğer ince cidarlı

nesnelerin ki bunlara iki boyutlu katılar dahildir, modellenmesinde
kullanılırlar (düzlem gerilmeleri, düzlem birim deformasyonları ve
eksensel simetrik katılar)

• Katı (solid) nesneleri : üç boyutlu katı nesnelerin modelleri

modellenmesinde kullanılır.

Genel bir kural olarak nesnenin şekli modellenen fiziksel yapınınkini

karşılamalıdır. Bu avantaj modelin görsel olarak canlandırılmasını sağlayarak
boyutlandırma aşamasında kolaylık sağlar.

Eğer daha önce herhangi bir sonlu eleman tabanlı bir hesap yazılımı
kullandıysanız (buna SAP2000 nin önceki sürümleri de dahildir), fiziksel
modelin hesaplama amacıyla daha küçük sonlu nesnelere bölündüğü konusuna
aşinasınızdır. Nesne tabanlı modelleme kolaylığı bu ihtiyacı büyük ölçüde
azaltmıştır.

Sonlu elemanlar yöntemini yeni öğrenen biri için nesne tabanlı olma özelliği
zaten oldukça doğal gelecektir.

Programı çalıştırınca SAP2000 nesne tabanlı modeli kendiliğinden eleman

tabanlı modele dönüştürerek hesabı başlatır. Bu eleman tabanlı model hesap
modeli olarak adlandırılır ve klasik sonlu elemanlar ve düğüm noktalarını içerir.
Ancak sonuçlar yine nesne tabanlı bir model üzerinde gösterilir.

SAP2000 bölümlendirmenin (meshing) nasıl yapılacağı konusunda da

seçenekler sunar. Örneğin; hassasiyet derecesi ve kesişen nesneler arasında
bölümlendirmenin nasıl yapılacağı gibi. Aynı zamanda modelin el ile
bölümlendirilmesine müsaade eden bir seçenek de sunar. Bu kolaylık nesneler
ve nesneler arasında bire bir uyumluluk sağlar.
Gruplar

Grup isimlendirilmiş bir nesne topluluğuna verilen addır. Bir grup farklı tip ve
sayıda nesneler içerebilir. Bu grupların aşağıdaki gibi birçok kullanım alanı
vardır:

• Değişiklik ve atama işlemleri için nesnelerin kolayca seçilmesi.

• Aşamalı inşaat sürecinin tanımlanması

• Model üzerinde çoklu kesitlerin tanımlanması

• Aynı şekilde boyutlandırılacak nesnelerin gruplanması

• Seçimli çıktı alınabilmesi

Model içerisinde istendiği kadar çok grup tanımlanabilir. Gruplama özelliği çok
büyük modellerin idare edilebilmesinde oldukça etkin araçtır.

Koordinat Sistemleri ve Gridler

Modeldeki bütün konumlar bir tek global (asal) koordinat sistemine göre
eksiksiz olarak tanımlanır. Bu da üç boyutlu, sağ el kuralına uygun, karesel
koordinat sistemidir. Üç eksende, X, Y ve Z birbirlerine göre dik ve sağ el
kuralına uygundur.

SAP2000 global +Z yönünü yukarı –Z yönünü de aşağı yön kabul eder.

Yerçekimsel etkiler program tarafından –Z yönünde kabul edilir.

Modelinizi geliştirmesine ve görüntülemesine yardımcı olması için ek koordinat

sistemleri tanımlayabilirsiniz. Bu sistemler bir orijin noktası ve global eksene
göre kıyaslanmış açılardan oluşur.

Her bir koordinat sistemi için (global ve tüm diğer ilave edilmiş sistemler dahil)
nesnelerin model içerisindeki konumunu belirlemek için kullanılan kesişen
“konstrüksiyon” çizgilerinden oluşmuş üç boyutlu grid sistemleri
tanımlayabilirsiniz. Her bir grid kartezyen (dikdörtgen) veya silindirik veya
genel tipte olabilir.

Çizim operasyonları “kenetleme” özelliği kapatılmadığı müddetçe eksen

çizgilerini yakalama eğilimindedirler. Bu kenetleme seçeneği modelin doğru
çizilmesini kolaylaştırır. Bir grid çizgisi kaydırıldığında model içerisindeki bir
noktanın da onunla beraber kaydırılması olarak tanımlanabilir.
 Modeldeki her nesne (nokta, çizgi, alan vb.) bunlara ait özellikleri, yükleri ve
tepkileri tanımlamak için kendi yerel koordinat sistemine sahiptir. Yerel
koordinatların eksenleri 1, 2 ve 3 olarak adlandırılır. Yerel koordinat
sistemlerinin kendilerine ait bir grid sistemleri yoktur.

Özellikler (Kesit Değerleri)

Bir nesnenin model içerisindeki yapısal davranışını belirlemek için bu nesneye

özellikler “atanır”.

Bu özelliklerden bazıları, mesela malzeme ve kesit özellikleri, isimlendirilmiş

şeyler olup bir nesneye atanmadan önce tanımlanmaları gerekir. Örneğin bir
model aşağıdaki özelliklere sahip olabilir.

• CONCRETE olarak tanımlanan bir beton malzeme özelliğine.

• CONCRETE olarak tanımlanmış malzeme özelliğini kullanan RECT

diye anılan bir dikdörtgen çubuk kesit özelliğine, CIRC diye anılan
bir silindir çubuk kesit özelliğine.

• Aynı şekilde yine CONCRETE olarak tanımlanmış malzeme

özelliğini kullanan ve SLAB diye anılan bir alan nesnesi kesit
özelliğine.

Bir çubuk nesnesine RECT diye anılan bir çubuk kesit özelliği atadığınızda,
RECT kesiti özelliği üzerinde ve CONCRETE malzeme özelliği üzerinde
yapmış olduğunuz her değişiklik ilgili nesneye kendiliğinden yansır.
İsimlendirilmiş de olsa bir özellik modeldeki bir nesneye atanmadıkça model
üzerinde herhangi bir etkisi olmaz.

Çubuk nesnesi uç serbestlikleri veya düğüm noktası mesnet şartları gibi

özellikler doğrudan nesnelere atanırlar. Bu özellikler atandıkları nesnelere aynı
cinste başka bir özellik atanmadıkça değişmezler ve isimlendirilmiş çokluklar
olmadıklarından nesneden bağımsız olamazlar.

Yük Durumları

Yüklemeler, yapı üzerindeki kuvvet, basınç, mesnet yer değiştirmesi, ısıl

etkiler, zemin ivmesi ve buna benzer etkilerin bir ifadesidir. Yüklerin yapı
üzerindeki üç boyutlu uzaysal dağılımı yükleme durumu olarak ifade edilir.
 İsteğe bağlı olarak sınırsız sayıda yük durumu tanımlanabilir. Genelde
hareketsiz yük, hareketli yük, rüzgar yükü, kar yükü, ısıl genleşme yükleri ve
diğer yük türlerinin her biri için ayrı yük durumları tarif edilir. Uygulama
şekillerinden kaynaklanan farklar veya boyutlama amacındaki farklılıklardan
dolayı bağımsız olarak değişkenlik gösteren yükler için farklı yük durumları
tarif edilmelidir.

Bir yük durumunu tarif ettikten sonra, nesnelere bu yük durumuna bağlı belirli
yük değerleri girin. Bir nesneye atanan yük değeri aynı zamanda bu yüklemenin
yük tipini (kuvvet mi, yer değiştirme mi, ısı mı olduğunu), şiddetini ve yönünü
(eğer uygulanabilirse) tanımlarlar. Farklı nesnelere tek bir yükleme durumuna
ait farklı yükler atanabilir. Her bir nesneye birbirinden farklı birden fazla yük
durumuna ait yüklemeler yapılabilir.

Örneğin WIND, SNOW ve SUN15 olarak tarif edilmiş yük durumları olsun.
WIND yüklemesi yapının birbirine zıt iki cephesindeki düşey nesnelere emme
ve basınç değerleri olarak ayrı ayrı girilebilir. SNOW yükleme durumu sadece
çatı nesnelerine düşey yönde yük atanabilir. SUN15 yükleme durumunda
öğleden sonra saat 3:00 te güneşin etkilerini dikkate almak için yapı içindeki
farklı nesnelere farklı sıcaklık değerleri atanabilir.

Yapının herhangi bir yükleme durumuna tepkisini hesaplamak için analiz

durumu tanımlanıp, çalıştırılmalıdır (aşağıda tanımlandığı gibi) bu aşamada
yükleme durumunun nasıl uygulanacağı (statik mi yoksa dinamik mi ?),
yapının nasıl analiz edileceği (doğrusal olarak mı? doğrusal olmadığı kabul
edilerek mi?) de tariflenir. Aynı yükleme durumu farklı analiz seçeneklerinde
farklı şekillerde uygulanabilir.

Yukarıdaki kullanıcı tanımlı yük durumlarının yanı sıra SAP2000 de aynı

zamanda üç adet yerinde oluşturulmuş ivme yüklemesi tanımlanabilir ki
bunlardan her biri global yönlerin her birindeki birim zemin öteleme ivmesini
temsil eder. Bu yükleme yapı içerisinde kütlesi olan her şeye otomatik olarak
etki eder.

Fonksiyonlar

Yüklemelerin zamanın veya periyot’un bir fonksiyonu olarak değiştiği

durumların tarifi için programda fonksiyon tanımlama seçenekleri mevcuttur.
Bu fonksiyonlar belirli bazı analiz seçeneklerinde kullanılır; Örneğin statik
analiz için kullanılmazlar. Bu fonksiyonlar sayılara dönüştürülmüş bir seri
absis-ordinat veri çiftidir.
 Dört tip fonksiyon mevcuttur:

• Tepki spektrumu fonksiyonu: Tepki spektrum analizinde kullanılmak

üzere “yapay spektral ivmeler” ile “periyotlardan” oluşan veri
çiftleridir.

• Zaman alanı fonksiyonları: Zaman alanı analizinde kullanılmak üzere

“yükleme değerlerine” karşılık gelen “zaman değerlerinden” oluşan
veri çiftleridir.

• Düzenli durağan fonksiyonlar: düzenli-durağan analizinde

kullanılmak üzere “yükleme değerlerine” karşılık gelen “frekans
değerlerinden” oluşan veri çiftleridir.

• Güç-spektrum-yoğunluğu fonksiyonları : Güç-spektrum-yoğunluğu

analizinde kullanılmak üzere “her bir frekans değeri için karesi
alınmış yükleme değerlerine” karşılık gelen “frekans değerlerinden”
oluşan veri çiftleridir

İhtiyaca göre istenen sayıda isimlendirilmiş fonksiyon tanımlanabilir.

Fonksiyonlar nesnelere atanmazlar, ancak analiz durumların tanımlanmasında
kullanılırlar.

Analiz Durumları

Bir analiz durumu, bir yüklemenin yapıya nasıl etki ettirileceğini ve yapısal
tepkinin nasıl hesaplanacağı konusunu belirler. Bir çok analiz durumu
mevcuttur. Analiz tipleri kabaca yapının yüklemeye verdiği tepkiye bağlı olarak
lineer veya non-lineer olarak sınıflandırılırlar.

Lineer analiz sonuçları süperpose edilebilirler yani; analiz sonrasında üst üste
eklenebilirler. Aşağıdaki analiz tipleri mevcuttur:

• Statik: En sık kullanılan analiz türüdür. Yükler dinamik etkiler göz

önüne alınmaksızın uygulanırlar.

• Modal Analiz: Yapının dinamik modları Eigen vektör veya Ritz

vektörleri kullanılarak hesaplanırlar. Her ne kadar Ritz vektörleri’nin
oluşturulmasına başlangıç teşkil etmesi amacıyla kullanılabilecek
olsalar da yüklemeler gerçek anlamda uygulanmazlar.

• Tepki Spektrumu Analizi: (Response-Spectrum) Yapının ivme

yüklerine verdiği tepkilerin istatistiksel olarak hesabıdır. Bir tepki
spektrum fonksiyonuna gereksinim vardır.
 • Zaman Alanında Hesap: Zamana bağlı olarak değişen yükler
uygulanır. Bir Zaman Alanı fonksiyonuna gereksinim vardır. Çözüm
modal veya doğrudan entegrasyon metotlarından biri kullanılarak
yapılabilir.

• Burkulma / Buruşma Analizi: Uygulanan yükler altındaki burkulma

modlarını hesaplar.

• Yük Katarı (Moving load) Analizi: Yapı üzerinde, şeritler üzerinde

hareket eden araç yüklerine bağlı oluşan en şiddetli tepkiyi hesaplar.
Diğer analiz türlerinde kullanılan yükleme durumlarından farklı
olarak tarif edilmiş şeritlerle bu şeritler üzerinde tarif edilmiş araç
yükleri kullanılarak hesap yapılır.

• Düzenli Durağan Analiz: Bir veya daha fazla frekansta uygulanmış

harmonik olarak değişen yükler kullanılır. Düzenli Durağan
fonksiyonlara gereksinim vardır.

• Güç-Spektrum-Yoğunluğu Analizi: Bir frekans aralığı üzerinde

olasılığa bağlı olarak tanımlanmış yüklemelere göre, harmonik olarak
değişen yüklemeler yapılır. Güç-Spektrum-Yoğunluğu
fonksiyonlarını gerektirir.

Non-lineer analiz sonuçları normal superpoze edilmezler. Onun yerine yapı

üzerine beraberce etkiyen yükler analiz durumlarında doğrudan kombine
edilmelidirler. Karmaşık yükleme silsilesini ifade etmek için non-lineer analiz
durumları ardı ardına eklenebilirler. Aşağıdaki non-lineer analiz tipleri
programda mevcuttur.

• Nonlineer Statik: Yüklemeler dinamik etkiler dikkate alınmadan

uygulanırlar. “Statik-İtki Analizi” veya “Aşamalı İnşaat”
durumlarında kullanılır.

• Nonlineer Aşamalı İnşaat: Yapının bir bölümü eklenir veya

çıkarılırken, Yüklemeler dinamik etkiler dikkate alınmadan
uygulanırlar. Sünme, rötre ve yaşlanma gibi zamana bağlı etkiler
dikkate alınabilir.

• Nonlineer Zaman Alanında Hesap durumları: Zamana bağlı

olarak değişen yüklemeler uygulanır. Zaman alanı fonksiyonları
gerekir. Çözüm modal veya doğrudan entegrasyon metotlarından biri
kullanılarak yapılabilir.

Herhangi bir tipte ve istenen sayıda isimlendirilmiş analiz durumu

oluşturulabilir. Model analiz edildikten sonra, çalıştırılacak durumlar
seçilmelidir. Herhangi bir analiz durumundan elde edilen veriler istendiğinde
silinebilir.
 Analiz durumları modelin bir parçası olarak kabul edilebilirler. Dizayn
aşamasında kullanılırlar.

Kombinezonlar

Bir SAP2000 kombinezonu ki “combo” olarak da isimlendirilir, bir veya birden

fazla analiz durumundan veya diğer kombinezonlardan elde edilen sonuçların
isimli kombinezonudur. Tanımlanan bir kombinezon, elde edilen sonuçları
model içerisindeki her nesneye uygular.

Dört tip kombinezon mevcuttur:

• Eklenen tip: söz konusu analiz durumlarından ve kombinezonlardan

elde edilen sonuçlar üst üste eklenir.

• Mutlak tip: söz konusu analiz durumlarından ve kombinezonlardan

elde edilen sonuçların mutlak değerleri üst üste eklenir.

• SRSS tip: söz konusu analiz durumlarından ve

kombinezonlardan elde edilen sonuçların karelerinin kare kökleri
hesaplanır.

• Zarf tipi: söz konusu analiz durumlarından ve kombinezonlardan

elde edilen sonuçlar en büyük ve en küçük değerleri bulmak için
zarflanır.

Non-lineer sonuçlar superpoze edilemediğinden, Zarf tipi hariç,

kombinezonların tamamı lineer analiz durumlarında uygulanmalıdırlar.

Dizayn doğrudan analiz durumlarına değil, her zaman kombinezonlara bağlı

yapılır. Tek bir analiz durumu içeren kombinezonlar oluşturulabilir. Her bir
dizayn algoritması kendi önceden tanımlı kombinezon grubunu oluşturur.
Dizayn veya başka amaçlarla ilave kombinezonlar oluşturulabilir.

Boyutlandırma Seçenekleri

Programın boyutlandırma seçeneği yalnız çubuk nesneleri üzerinde ve ancak

betonarme, çelik, ince cidarlı-soğuk çekme çelik veya alüminyum malzeme
özelliklerinden birini kullanıyorsa uygulanabilir. Belirli bir modelin dizaynını
etkileyen birkaç seçenek vardır:

• Her bir malzeme için bu malzemeye ait herhangi bir dizayn

yönetmeliği kullanılmalıdır. Örneğin; çelik için AISC-LRFD93,
betonarme için EUROCODE 2-1992, soğuk çekme çelik için AISI-
ASD96 ve alüminyum için AA-ASD 2000 gibi.
 • Bu yönetmeliklerden herhangi birinin yapıya nasıl uygulanacağına
dair tercih ayarları

• Dizaynın hangi kombinezonlara göre kontrol edileceği

• Aynı dizayn özelliklerini paylaşacak nesneler grubu

• “Overwrite” seçeneği ki bu seçenek nesneler üzerinde çarpanlar ve

parametreler kullanılarak dizayn yönetmeliklerindeki formüllerin
önceden tanımlı değerlerinin değiştirilmesine olanak tanır.

Program çelik, ince cidarlı - soğuk çekme çelik veya alüminyum

boyutlandırmasında kullanıcı-tanımlı ‘otomatik kesit seçim listesi’nden kesit
seçerek optimum boyutlandırmayı yapar. Boyutlandırma sürecinde kesit manuel
olarak da değiştirilebilir. Sonuç olarak her bir çubuk nesnesi kendiyle ilgili iki
farklı kesit özelliğine sahip olabilir:

• Bir önceki analizde kullanılmış “analiz kesiti” ve,

• Boyutlandırma sonucunda elde edilen “boyutlandırma kesiti”.

Bu boyutlandırma kesiti bir sonraki analizde analiz kesiti olarak kullanılır ve bu

iteratif analiz ve boyutlandırma döngüsü, analiz ve boyutlandırma kesitleri aynı
olana kadar devam eder.

Her ne kadar betonarme kabuk elemanları için detaylı bir boyutlama ayarı yoksa
da program boyutlama gerilmelerini ve kullanıcı tanımlı donatı akma gerilmesi
kullanılarak basınç-çekme yük çiftinin çözülmesinden elde edilen çekme yük
bileşenlerini taşımaya yarayacak donatı miktarını gösterir.

Boyutlandırma kesitleri için boyutlandırma sonuçları ve yukarıda tarif edilen

tüm seçenekler modelin bir parçası olarak kabul edilirler.

Çıktı ve Görüntü Seçenekleri Tanımlama

SAP2000 modelinin tanımı ve analiz sonuçları ile birlikte boyutlandırma bir

çok farklı şekilde görüntülenebilir ve kaydedilebilir, bunlar:

• Modelin iki ve üç boyutlu görüntüleri

• Verilerin düz yazı, devamlı sayfa veya veri tabanı şeklinde tabloları

• Geliştirilmiş metin (.rtf) veya HTML biçiminde düzenlenmiş, veri

tablosu dökümanları

• Analiz sonuçlarının fonksiyon biçimindeki çizimleri

 • Boyutlandırma raporları

• Diğer dizayn ve çizim programlarına veri aktarılabilme

Görünüşler, çıktı tabloları setleri, doküman biçimleri ve fonksiyon çizimlerinin

isimlendirilip kaydedilmesi için seçenekler mevcuttur. Grupların da
kullanılması ile birlikte bu işlemler modelin geliştirilmesi süreci içerisinde
sonuç alma işlemelerinin önemli ölçüde hızlanmasını sağlar.

Daha Fazlasını Öğrenin

Her bir SAP2000 modeli yaşayan bir organizma gibidir, siz geliştirdikçe, analizi
çalıştırdıkça, dizaynı geliştirdikçe ve sonuçları yeniledikçe büyür ve değişir. Bu
bölüm bir yapısal modelin oluşturulması konusunda bazı temel özellikleri
sunmaktadır. Bir modelin çok iyi anlaşılması, onunla nasıl çalışılması
gerektiğini bilmekten geçer.

Bir sonraki bölüm bunu yapabilmek için SAP2000 ara yüzünün nasıl
kullanılacağını anlatmaktadır. Bazı temel kavramlar ve teknikler sunulacaktır.
Tüm bu bilgileri bir araya getirmek için bu cildin bünyesinde bulunan SAP2000
Açıklayıcı Kullanım Kılavuzu içerisindeki alıştırma örneklerini okuyup
uygulamanızı tavsiye ediyoruz.

Kullanıcı ara yüzünün nasıl daha verimli kullanılacağı konusundaki detayları

yine kullanıcı ara yüzünde bulunan Help seçeneğini kullanarak öğrenebilirsiniz.
Yine aynı Help menüsünden SAP2000 modeli hakkında bilgilere ulaşabilirsiniz.
 B Ö LÜ M 3

SAP2000 Grafik Kullanıcı Arayüzü

SAP2000 grafik kullanıcı arayüzü yapınızı modellemeye, analiz etmeye, dizayn

yapmaya ve yapınızın sonuç çıktılarını görüntülemeye yarar. Bu bölüm size
grafiksel kullanıcı ara yüzü konusunda bazı temel kavramları açıklamaya ve bir
sonraki ciltte karşılaşacağınız alıştırmalarda kullanmanız gereken modelleme
aşamaları konusunda bilgi vermektedir. Daha gelişmiş kavramlar ve özellikler
grafik kullanıcı ara yüzünün yardım bölümünde anlatılmıştır.

Lütfen “Yapısal Model” adlı bir önceki bölümü okuyunuz, çünkü bu bölümde
anlatılan tüm işlemler bir SAP2000 modeli ile çalışırken kullanacağınız
işlemlerdir.

SAP2000 Ekranı

Programı başlattıktan hemen sonra SAP2000 grafiksel kullanıcı ara yüzü

ekranınızda belirir ve bir sonraki sayfadaki şekle benzer. Ara yüzün çeşitli
bölümleri şekil üzerinde işaretlenmiş ve aşağıda açıklanmıştır.

Ana Pencere
Şekil 4-1 grafiksel kullanıcı ara yüzünün ana penceresini göstermektedir. Bu
pencere standart windows işlemlerini kullanarak taşınabilir, yeniden
boyutlandırılabilir, büyütülebilir, simge durumuna küçültülebilir veya
kapatılabilir. Pencerenin tepesindeki ana başlık çubuğu ise programın adını ve
model dosyasının adını gösterir.
 Simge Ekranı
Durumuna Kaplatma
Ana Başlık Çubuğu Başlık Üst Menü Ana Araç Çubuğu Küçültme Düğmesi
Düğmesi

Kapatma
Düğmesi

Yan Araç
Çubuğu

Durum Güncel
Çubuğu Birimler

İmleç Yeri
Koordinatları

şekil 4-1 Grafik Kullanıcı Arayüzünün Ana Penceresi

Menü Çubuğu
Menü çubuğundaki komutlar SAP2000 ile yapabileceğiniz tüm işlemleri içerir.
Bu işlemlere menü komutları veya kısaca komutlar denir. Her bir menü temel
bir işleme karşılık gelir. Bu işlemler bu bölümün ileriki aşamalarında
anlatılacaktır.

Bu el kitabı boyunca ve SAP2000 yardım seçeneği içerisinde menü komutları

Menu > Command şeklinde ifade edilecektir. Burada “menu” menü ismini ve
“Command” ise bu menüden seçilecek komutu gösterecektir. Bazı durumlarda
komutlar ana menünün alt menülerinde bulunur, bu durumlarda Menu > Sub-
menu > Command şeklinde ifade edilecektir.

Araç Çubukları
Araç çubuğu üzerindeki tuşlar sık yapılan işlemlere hızlı erişim sağlar. Bu
tuşlardan herhangi biri üzerine fare imlecini tutar ve beklerseniz şekil 4-2 deki
gibi bir “araç ipucu” uyarısı belirerek bu tuşun ne işe yaradığını gösterir.
 Şekil 4-2 Yeni model uyarısı “araç ipucu”

Bir çok Tuş menü komutlarına karşılık gelir. Eğer bir menü komutuna ait bir
kısa yol tuşu varsa bu tuş şekil 4-3 teki gibi komutun yanında belirir. Bu
çalıştırmak istediğiniz komutla aynı işi yapan kısa yol tuşlarını daha kolay
öğrenmenizi sağlar.

Şekil 4-3 Menü Komutları ve ilgili Kısa Yolları

Araç çubuklarını ana pencerenin istediğiniz bir köşesine taşıyabilir veya çekip
sürükleyerek görüntü ekranı üzerinde yüzer menü olarak serbestçe
dolaştırabilirsiniz. Aynı zamanda sağ tuş yardımı ile hangi araç çubuklarının var
olduğunu ve bunların hangilerinin gösterilmesini istediğinizi seçebilirsiniz.
Araç çubuğu üzerindeki tuşları seçmek için aşağı oku kullanın ve istenen tuşu
seçin. Bu yolu kullanarak sıkça kullandığınız işlemlerin tuşlarını
oluşturabilirsiniz.
 Görüntü Pencereleri
Görüntü pencereleri modelin geometrisini gösterir ve aynı zamanda modelin
özelliklerini, yüklemesini, analiz ve boyutlama sonuçlarını da içerir. Aynı
ekranda birden dörde kadar görüntüleme penceresi açabilirsiniz.

Her pencere kendi bakış açısına, görünüş şekline ve görünüşseçeneklerine

sahiptir. Örneğin, şekil değiştirmemiş model bir pencerede, uygulanmış yükler
başka birinde, animasyonlu şekil değiştirmiş model üçüncüde ve boyutlama
gerilme (stress) oranları dördüncüde gösterilebilir. İkinci bir seçenek olarak
şekil değiştirmemiş modelin dört değişik görüntüsü veya başka türden bir
görüntüleme olabilir. (Örneğin tepeden görünüm, iki yan görünüm ve perspektif
görünüm.)

Aynı anda sadece bir pencere aktiftir. Görme ve görüntüleme işlemleri sadece
aktif olan pencereyi etkiler. Herhangi bir pencereyi başlık çubuğuna tıklayarak
veya pencerenin içine tıklayarak aktif hale getirebilirsiniz.

Durum Çubuğu
Durum çubuğu aşağıdakileri içerir:

• O andaki durumla ilgili program bilgilerini veya halihazırda seçilmiş

kaç tane nesne olduğunu

• Farenin bulunduğu güncel koordinatları.

• Güncel ölçü birimlerinin gösterildiği ve değiştirilebildiği açılır

menüyü

• Güncel koordinat sisteminin gösterildiği ve değiştirilebildiği açılır

menüyü

• Çok adımlı durumların analiz sonuçlarını gösterilmesi sırasında

klavye kontrolleri

• Şekil değiştirmiş halin görüntülenmesinde animasyon kontrolleri.

Fare kullanımı

Grafik arayüzdeki konumuna bağlı olarak fare sağ ve sol tuşlarının farklı
işlevleri vardır.

Menü ve araç çubuğu alanlarında fare tuşlarının aşağıdaki özellikleri vardır.

• Sol tuş
 o Menülerden veya araç çubuğu tuşlarından komut seçmek.

o Araç çubuğunu dolaştırmak.

• Sağ tuş:

o Araç çubuklarının özelleştirilmesi.

Bir görüntü ekranı üzerinde farenin herhangi bir tuşuna dokunmak. O ekranı
aktif hale getirir. Görüntü ekranı üzerinde ise fare tuşlarının aşağıdaki
özellikleri vardır:

• Sol Fare tuşu, programın içinde bulunduğu mod’a bağlı olarak

(seçim veya çizim) bu tuş şunlar için kullanılır.

o Yeni nesneler çiz.

o Mevcut nesneleri seç.

o Sürüklemek, yakınlaştırmak-uzaklaştırmak ve döndürmek.

• Sağ Fare tuşu

o Bir nesneye tıklandığında bu nesneye ilişkin bilgileri

ekrana getirir.

o Geri plana tıklandığında işlemler menüsünü ekrana getirir.

Ara yüzün başka herhangi bir yerinde ise fare tuşlarının standart Windows
özellikleri vardır. Bu başlık çubuğunu, durum çubuğunu ve diğer tüm halleri
kapsar.

Görünüş Seçenekleri

Görünüş seçeneklerini ayarlayarak Aktif Görüntü Penceresinde yapının nasıl

görüneceğini belirleyebilirsiniz. Bu seçenekler View (görünüm) menüsünde
mevcuttur. View seçenekleri her bir Görüntüleme Penceresinde birbirinden
bağımsız ayarlanabilir.

2 ve 3 Boyutlu Görünüşler
 2 boyutlu görünüş tek bir düzlem veya yüzeyden oluşur. Sadece bu düzlem veya
yüzeydeki nesneler görünebilirdir. İzlenen düzleme dik yöndeki koordinatı
istediğiniz zaman değiştirebilirsiniz. Önceden tanımlı 2 boyutlu görünüm
mevcut koordinat sisteminde ve mevcut grid çizgilerinde mevcuttur. Gelişmiş
yan görünüş gibi diğer 2 boyutlu görünümler kullanıcı tarafından
tanımlanabilirler.

3 boyutlu görünüş bütün modeli kullanıcının seçtiği en iyi görünüm veren

noktadan gösterir. Görünür nesneler tek bir düzlemle sınırlandırılmamıştır.
Görünümün yönü yatay düzlemdeki bir açı ve yatay düzlemin üzerindeki bir
açıyla tanımlanır.

Perspektif Görünüş
3 boyutlu görünüş, perspektif görünüm olarak veya istendiğinde ortografik
izdüşüm görüntüsü olarak izlenebilir. Perspektif görünüm genellikle düzlem dışı
üçüncü boyutun gösterilmesinde faydalıdır. Perspektif iki boyutta kullanılırsa,
görünüm perspektif kapatılana kadar üç boyutlu olur.

Yapıya ne kadar yakın olacağınızı belirleyen perspektif açıklık (aperture) açısını

ayarlayabilirsiniz. Açı ne kadar büyürse, siz o kadar yakın olursunuz ve yapının
görünümü de o kadar bozulmuş görünür.

Sürükleme (Pan), Büyültme (Zoom) ve 3-D

Döndürme
Detaylı görmek için içeriye doğru yaklaşır (zoom in), yapının genelini görmek
için dışa doğru uzaklaşırız (zoom out). İçeriye yaklaşma ve dışarı doğru
uzaklaşma önceden belirlenen oranlarda yapılır. Fare kullanarak yapınızın bir
bölümüne yaklaşmak için farenin sol tuşunu basılı tutarken ilgili alanı fare tuşu
ile pencere içine alıp sürüklemeniz yeterlidir.

Görüntüyü sürükleme (pan) seçeneği yapınızı görüntüleme penceresi içerisinde

bir yerden bir yere hareket ettirebilmenizi sağlar bunun için yine fare sol tuşuna
basıp fareyi pencere içinde sürüklemeniz yeterlidir.

Yapınızı üç boyutlu olarak döndürebilmek için ise 3-D Rotate komutunu

kullanıp yine fare sol tuşuna basıp fareyi pencere içinde sürüklemeniz yeterli
olacaktır.

Sınır Koyma
Yapının görüntü penceresinde görünen kısmını sınırlamak için X, Y ve Z
koordinatlarının üst ve alt limitleri ayarlanabilir. Yaklaştırma ve modeli
sürükleme (pan) işlemleri yapının sadece bu limitler içindeki kısmına uygulanır
 Eleman Görünüş Seçenekleri
Görüntü penceresindeki nesnelerin tipleri kontrol edilebilir. Aynı zamanda
nesnelerin görüntü penceresinde istediğiniz şekilde görülmesini ve nesne
markası, özellik markası ve yerel eksenler gibi özelliklerden istediğinizi
gösterebilmeniz veya gizleyebilmeniz içi birçok ayar seçeneği mevcuttur. Bu
seçenekler özellikle şekil değiştirmemiş şeklin görünüşünü etkilerler.

Grafiksel olarak sadece aktif görüntü penceresinde görülebilen nesneler

seçilebilirdir. Diğer seçim alternatifleri için ileriki konulara bakın.

Nesneler kenar hatları, düzlemsel alan dolguları veya üç boyutlu gölgeli

şekillerle gösterilebilirler. Aynı nesneler tiplerine, kesit özelliklerine, malzeme
özelliklerine ve gruplarına göre ayrı ayrı renklendirilebilirler.

Önemli bir seçenekse nesnenin görünümünün kısaltılmasıdır. Bu özellik

modelin bağlantı şartlarını daha iyi görebilmeniz için düğüm noktalarından
itibaren nesneleri kısaltır. Analiz sonuçlarını görüntülerken analiz edilmiş
nesneler modeldeki hallerine göre daha büzülmüşlerdir. Bu özellik programın
yapıyı nasıl dilimlediğini ve böldüğünü görmek açısından faydalıdır.

Diğer Seçenekler
Diğer seçenekler gridlerin ve global eksenlerin ekran görünürlüklerinin açılıp
kapatılmasında kullanılabilir. Görünüş parametrelerini istediğiniz bir isimle
kaydedebilir ve herhangi bir görüntü penceresine uygulamak için daha sonra
çağırabilirsiniz.

Görüntü Penceresinin Tazelenmesi

Bazı işlemler uyguladıktan sonra görüntü ekranının yeniden çizilmesini
isteyebilirsiniz. Bu işlem genellikle kendiliğinden gerçekleştirilir ancak büyük
modellerle çalışırken zaman kazanmak adına istendiği taktirde seçenekler
menüsünden bu komut kapatılarak kolaylık sağlanabilir. Bu komut otomatik
olarak açık değilse yaptığınız değişiklerin ekrana işlenmesi için View menüsü
> Refresh Window komutunu kullanabilirsiniz.

Temel İşlemler

SAP2000 kullanarak yapabileceğiniz temel işlemlerin iyi anlaşılmasında fayda

vardır. Program ne tip bir işlem yapmakta olduğunuza bağlı olarak görüntü
ekranındaki fare hareketlerine farklı tepkiler verir.
 Bu bölümün geri kalanı SAP2000 işlemleri konusunda genel bir bakış
sağlamayı amaçlamaktadır. Bu işlemlerin nasıl yapılacağı konusunda detaylı
bilgiler ise bir sonraki el kitabında hızlı alıştırmalar kısmında ve kullanıcı ara
yüzünün kendisinde bulunan “ekranda yardım” (on-line help) kısmında
verilmiştir.

Dosya İşlemleri
Dosya işlemleri yeni bir modelin başlatılmasında, göstermek veya değişiklik
için mevcut bir modelin çağırılmasında, çalıştığınız modelin kaydedilmesinde
ve çıktı üretiminde kullanılır. Dosya işlemleri Dosya menüsünden seçilir.

Yeni modeller sıfırdan oluşturulabildiği gibi programca sağlanmış önceden

hazırlanmış şablonlarla da başlatılabilir.

Bir model ve sonuçları standart SAP2000 veritabanı dosyası (.SDB uzantılı)

olarak kaydedilebilir ve daha sonra sonuçların gözden geçirilmesi veya
değişiklik yapmak amacıyla tekrar açılabilir.

Öte yandan bir modelin kendisi ve sonuçları, kısmen veya tamamen SAP2000
tablosal veri biçimi kullanılarak hazırlanmış düz yazı, sürekli veri dosyası veya
veritabanı dosyası şeklinde dışarıya aktarılabilir. Benzer şekilde, bir SAP2000
modeli daha önce dışarıya grafiksel ara yüzünden ihraç edilmiş veya başka bir
yolla dışarıda oluşturulmuş olsun, bir tablosal veri dosyası kullanılarak veri
dosyasının düz metin mi, sürekli metin mi yoksa veritabanı mı olduğuna
bakılmaksızın çağrılabilir.

Model geometrisi AutoCAD’den programa veya programdan AutoCAD’e veya

DXF yada IGES uzantılı dosyalar kullanan diğer programlara aktarılabilir.
Benzer gönder/al yeteneği FrameWorksPlus CAD programı içinde mevcuttur.
SAP2000 aynı zamanda CIS/2, SDNF (steel detailing neutral file) ve IFC
dosya biçimiyle çalışan çelik çizim programlarıyla da dosya alış verişi yapabilir.

Model tanımlamaları ile analiz ve dizayn sonuçları basit tablolar halinde

basılabileceği gibi grafikler, metinler ve biçimlendirilmiş görünümlerden oluşan
kişiselleştirilmiş raporlar biçiminde de basılabilir. Aktif görüntü ekranı grafik
olarak bastırılabileceği gibi bitmap veya enhanced wmf dosya biçiminde de
kaydedilebilirler. Buna ek olarak zaman alanında deforme yapı şekil
animasyonları veya modal şekil animasyonları video dosyası olarak
kaydedilebilirler.
 Diğer bazı dosya işlemleri ise şunlardır; Belirli bir model için proje bilgilerinin
tanımlandığı, projenin detaylı bir kütüğünün tutulduğu dosya işlemleri ile toplu
iş dosyası modunda birden fazla modelin analizinin çalıştırılabilmesi için
kolaylıklar.

Adlandırılmış Çoklukların Tanımlanması

Tanımlama modelin geometrisinin bir parçası olmayan isimli öğeleri yaratmak

için kullanılır. Bu öğeler:

• Nesne özellikleri;

o Malzeme özellikleri

o Çubuk, Tendon, Kablo, Alan, Katılar ve Sismik Zemin

Bağlantı Nesnesi özellikleri

o Mafsal (statik itme analizi-plastik mafsal /menteşe)

özellikleri

• Koordinat/grid sistemleri

• Düğüm noktası sınır şartları

• Nesne grupları

• Yüke bağlı öğeler;

o Sıcaklık ve basınç yüklemesi için düğüm noktası şablonu

o Yük durumları

o Kütle kaynakları

o Köprü yükleri (araçlar ve şeritler)

o Davranış spektrumu (response-spectrum) ve zaman alanı

(time-history) fonksiyonları

• Analiz ve tepki öğeleri;

o Analiz durumları

o Kombinezonlar
 o Genellenmiş ötelemeler

o Nesne Kesitleri

o Statik itme parametreleri.

• Çıktı gösterimi öğeleri;

o İsimlendirilmiş görünüşler, gösterim penceresi ayarları

o İsimlendirilmiş setler, çıktı ve ihraç tanımlamaları

Bu öğeleri tanımlama işlemi Tanımla (Define) menüsü kullanılarak yapılır ve

nesnelerin önceden seçimini gerektirmez.

Nesne özellikleri, gruplar ve bazı yüklemeler seçili nesnelere atanabilirler. Bu

öğelerin bir çoğu atama işlemleri devam ederken atama menüsü kullanılarak da
yapılabilir.

Kalan öğeler modelin tümüne uygulanır ve nesnelere ayrılmazlar.

Çizim

Çizim esas olarak modele yeni nesneler eklemek veya bir nesneyi değiştirmek
için kullanılır. Çizilebilen nesneler noktalardan (düğüm noktaları ve zemin
bağlantıları), çizgilerden (çubuk nesneleri, kablolar, tendonlar ve bağlantı
nesneleri) ve alan nesnelerindan (kabuklar, düzlemler, asolidler) dan ibaret
olabilir. Katılar (solid) çizilmezler ancak şişirme tekniği mevcut bir nesneden
oluşturulurlar, şişirme (extrusion) tekniği hakkında daha fazla bilgi için ilerideki
“Düzenleme” başlıklı konuyu inceleyin.

Düğüm noktaları bir çizginin ve bağlantı nesnesinin iki ucunda ve bir alan ve
katı nesnesinin köşelerinde kendiliğinden oluşturulur. İlave düğüm noktaları
modele dışarıdan eklenebilir. Aynı konuma denk gelecek nokta veya
nesnelerden biri program tarafından otomatik olarak iptal edilir, ancak seçeneğe
bağlı olarak bağlantı nesnelerinin aynı konuma denk gelmesine müsaade edilir.

Çizmek için, Çizim menüsündeki nesne çizim düğmelerinden birine tıklayarak

çizim modunu aktif hale getirin. Çizim yaptığınız süre boyunca görüntü
ekranında çizdiğiniz nesnenin çizim ve nesne özelliklerini değiştirebilmenize
olanak sağlayacak bir de yüzer form belirir. Çizim yaparken bu formu hareket
ettirip dilerseniz de kapatabilirsiniz.

Seçim ve çizim modları seçildikleri anda biri diğerini devre dışı bırakır. Seçmek
için, Draw menüsü >Set Select Mode komutunu kullanarak veya seçim
menüsünden herhangi bir işlemi seçerek “seçim modu”nu aktif hale getirin.
Çizim hariç diğer tüm operasyonlar seçim modu aktif haldeyken kullanılabilir.
Nesne Çizimleri
Fare sol tuşunu kullanarak çizim işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Çizim işlemine
bağlı olarak sol tuşla tek tıklama, çift tıklama veya tıklayıp sürükleme şeklinde
olabilir (fareyi sürüklerken fare sol tuşunu basılı tutmayı unutmayın):

• Özel bir düğüm noktası oluşturmak için – Bir düğüm noktası çizmek
için bir kez tıklayın veya içinde tüm grid kesişim noktalarına bir
düğüm noktası atamak için bir pencere açıp sürükleyin.

• Çubuk/Kablo/Tendon çizmek için – Birinin bitim noktasının

diğerinin başlangıç noktası olacağı bir seriyi başlatmak için bir kez
tıklayın ve seriyi bitirmek için çift tıklayın.

• Hızlı Çubuk/Kablo Tendon çizmek için – Bir grid parçasına bir kez
tıklayarak bir nesne çizin veya içinde tüm grid parçalarına kesit
atanacağı bir pencere açmak için fare sol tuşunu basıp sürükleyin.

• Hızlı Çapraz çizmek için – İki boyutlu görünüş üzerinde bir grid
boşluğuna (gridlerden oluşan bir göz) bir kez tıklayarak diyagonal bir
çapraz çizin.

• Hızlı Tali Kiriş çizmek için – İki boyutlu görünüş üzerinde bir grid
boşluğuna (gridlerden oluşan bir göz) bir kez tıklayarak çubuk
nesnelerinden oluşan bir set tali kiriş çizebilirsiniz.

• Serbest Şekilli Alan çizmek için – Bir dörtgen çizmek için dörtgenin
her bir köşesine birer kez tıklayın. Eğer bir üçgen çizmek istiyorsanız
üçüncü köşeye çift tıklamanız yeterli olacaktır.

• Dikdörtgen Alan çizmek için – Nesneyi çizmek için 2-D boyutlu

görünüş üzerinde karşılıklı iki noktaya birer kez tıklamanız yeterli
olacaktır.

• Hızlı Alan çizmek için – Bir alanı hızlı çizmek için gridlerden oluşan
gözlere (boşluklara) bir kez tıklamanız yeterli olacaktır veya içinde
tüm grid boşluklarına alan nesnelerin atanacağı bir pencere açmak
için fare sol tuşuna basıp sürükleyin.

• 1 Düğüm Noktalı (Zemine Sabit) Bağlantı çizmek için - Bir düğüm

noktası içi bir kez tıklayın veya içinde tüm grid kesişim noktalarına
nokta atanacağı bir pencere açmak için basıp sürükleyin.

• 2 Düğüm Noktalı (Birleştirici) Bağlantıyı (Link) çizmek için - Birinin

bitim noktasının diğerinin başlangıç noktası olacağı bir seriyi
başlatmak için bir kez tıklayın ve seriyi bitirmek için çift tıklayın.
 • Hızlı 2 Düğüm Noktalı (Birleştirici) Bağlantı çizmek için - Bir grid
parçasına bir kez tıklayarak bir nesne çizin veya içinde tüm grid
parçalarına kesit atanacağı bir pencere açmak için fare sol tuşunu
basıp sürükleyin.

• Nesnenin yeniden şekillendirilmesi – Değiştirilecek bir nesnenin

üzerine bir kez tıklayın ve oluşturmak istediğiniz yeni şekli vermek
için nesnenin sürüklenecek kısmına tıklayıp sürükleyin.

3-D görünüşlerde izleme imleci belirli noktalarla sınırlıdır örneğin, grid

çizgileri üzerinde ve mevcut nokta nesneleri üzerinde. 2-D görünüşlerde ise
düzleme dik ölçü bilindiğinden izleme imleci herhangi bir yerde bulunabilir.

İmleç hareketleri çizim veya mevcut nesne ve modifikasyonu sırasında “snap”

ve “drawing control” araçları kullanılarak kontrol edilebilir.

Nokta Kenetleme Araçları

Nokta kenetleme (snap) araçları siz modeliniz üzerinde ilerlerken göstergenize
en yakın kenetleme noktasını bulur. Nokta kenetleme (snap) araçları, nesnelerin
hızlı ve doğru bir şekilde çizimi ve düzenlenmesini sağlar. Nokta kenetleme
araçları siz çizim yaparken açılıp kapatılabilir. Sizin kayma noktası yerlerinin
seçimini yapmanızı sağlamak için birden çok nokta kenetleme aracı aynı anda
açılabilir.

Seçenekler aşağıdakilere kenetlenmeyi sağlar;

• Düğüm noktaları ve grid kesişim noktaları

• Nesne orta ve uç noktaları, kenarlar

• Nesnelerin kesişim noktaları

• Dikey projeksiyon ile bir çizgi nesnesinin ekseni ile kabuk’un (shell)
veya katı nesnenin kenar noktasına dik olan noktayı

• Çizgi nesnesi ile alan ve katı nesnelerin kenarları

• Hassas grid sistemini ve kullanıcı tarafından sonradan tarif edilerek,

görünmez üç boyutlu grid sistemi üzerinde düzenli eşit aralıklarla
oluşturulmuş noktaları yakalar.

Çizim Kontrol Araçları

Çizim kontrol araçları, istenen noktanın belirlenmiş bir çizgi üzerinde sağa sola
kaymadan çizilmesini sağlar. Bu kılavuz çizgisi bir nokta konarak başlatılır ve
kontrol araçlarıyla yönlendirilir. Çizim kontrol araçları şunlardır:
 • Constant H (yatayda sabit) - 2-D üzerinde yatayda bulunan eksene
paralel bir kılavuz çizgisi oluşturur.

• Constant V (düşeyde sabit) - 2-D üzerinde düşeyde bulunan eksene

paralel bir kılavuz çizgisi oluşturur.

• Constant L (boy sabit) - 2-D üzerinde ölçüsü girilerek sabit

uzunlukta çizgiler oluşturur.

• Constant S (açıl ve boy sabit) - 2-D üzerinde tanımlanan açılı

eksene paralel geçen sabit uzunlukta çizgiler oluşturur.

• Constant D (ortogonal sabit) - 2-D üzerinde bulunan ortogonal

eksenlere paralel sabit uzunlukta çizgiler oluşturur.

Çizim kontrollerinden istediğinizi çizime başladığınızda beliren form üzerinden

seçerek veya klavyenin “H”, “V”, “A” v.b. tuşları yardımıyla kullanabilirsiniz.
Klavyede boşluk tuşuna basarak çizim kontrol modu’ndan çıkabilirsiniz.

Yakalama seçenekleri çizim seçenekleriyle beraber kullanılır. Bir yakalama

kontrol seçeneği seçildiğinde seçili yakalama noktasının sadece engellenmemiş
bileşenleri kullanılır.

Seçme

Seçme bir sonraki işlemin hangi nesnelere uygulanacağının belirlenmesi

amacıyla kullanılır.

SAP2000 ‘isim-fiil’ kavramını kullanır. Buna göre önce nesne seçimi yapılır
daha sonra onun üzerinde işlem yapılır. Sizden daha önce seçim yapmış
olmanızı bekleyen işlemler: düzenleme (edit), atama, boyutlama, görüntüleme
ve çıktı alma işlemleridir.

Seçmek için, Draw menüsü >Set Select Mode komutunu kullanarak veya
seçim menüsünden herhangi bir işlemi seçerek “seçim modu”nu aktif hale
getirin. Seçim ve çizim modları seçildikleri anda biri diğerini devre dışı bırakır.
Çizim hariç diğer tüm operasyonlar seçim modu aktif haldeyken kullanılabilir.

Seçim işlemi grafik arayüz’den veya nesnelerin bazı özellikleri kullanılarak

yapılabilir. Seçim işlemi kümülatif bir işlemdir, yani seçim işlemi seçilen her
nesneyi daha önceden seçilmiş nesneler grubuna ekler ve seçimi iptal edilenide
gruptan çıkarır. Seçilmiş nesne ekranda kesik çizgilerle gösterilir. Sol alttaki
durum çubuğunda ise seçilmiş nesne tipi ve sayısı gösterilir. Seçim işlemini
kullanırken durum çubuğunu takip etmek çok faydalıdır.
Seçim grubu oluşturulduktan sonra ki bu aşamaya “isim” aşaması diyoruz,
işlem aşamasına geçilir ki buna da “fiil” aşaması diyoruz. Seçili nesneler
üzerine yapılan işlem nesnedeki seçimi de kaldırır ve artık program bir sonraki
işlem için seçim yapmaya hazırdır.

Menü veya araç çubuklarından olmak üzere toplam üç önemli seçim komutu
mevcuttur:

• Select menüsü > Select > All - bu komut görüntü ekranında görünüp
görünmediğine bakılmaksızın modeldeki tüm nesneleri seçer.

• Select menüsü > Get Previous - bu komut bir önceki işlemde

kullanılmak üzere seçilmiş tüm nesneleri tekrar seçer.

• Select menüsü > Clear Selection - bu komut tüm nesne seçimlerini

kaldırır.

Diğer seçim ve seçim kaldırma komutları bir sonraki bölümde anlatılmıştır.

Grafiksel Seçim
Nesneler grafik ekran üzerinden fare sol tuşu kullanılarak birkaç farklı yolla
seçilebilirler. Mevcut “grafiksel seçim” usullerinden bazıları şunlardır:

• İmleç ile seçim – Seçilecek nesne üzerine tıklanarak seçim yapılır ve

aynı yolla da kaldırılır.

• Nesnelerin etrafına pencere çizilerek seçilmesi – Bu işlemde fare sol

tuşuna basıp sağa sürüklemek yolu ile açılacak pencerenin içinde
kalan tüm nesneler seçilmiş olur.

• Nesnelerin üzerine pencere çizilerek seçilmesi – Bu işlemde fare sol

tuşuna basıp sola sürüklemek marifetiyle açılacak pencerenin kestiği
ve içine aldığı tüm nesneler seçilmiş olur.

• Nesneleri kesen çizgilerin çizilmesi ile – Kestiği tüm nesnelerin

seçildiği bir seçim çizgisi çizilerek yapılır.

• 3-D kutu çizilerek – Üç boyutlu görünüş üzerinde iki noktaya

tıklanarak yan yüzleri X,Y,Z eksenlerine paralel bir küpün
diyagonalinin iki ucu oluşturulmuş olur ve bu küp içinde kalan tüm
nesneler seçilmiş olur.

İlk üç seçenek önceden tanımlı olarak mevcuttur ve normal imleç ile belirtilir.
Diğer iki seçenekte ise kullanılacak metodun seçim menüsü veya araç
çubuğundan seçilmesi gerekir. Bu seçenekler özel imleçler ile gösterilirler. Bir
seçim yapıldıktan sonra imleç eski imleç/pencere seçim moduna geri döner.
 Grafiksel seçimde sadece görüntü ekranında görülebilen nesneler seçilebilir.
Örneğin farz edelim ki bir model çizgi nesnelerine ve gizli noktalara sahip olsun
ama söz konusu ekran üzerinde sadece alan elemanları görülebilsin. Eğer seçim
tüm yapıyı içine alan bir pencere çizmek suretiyle yapıldıysa, çizgi nesneleri ve
gizli noktalar seçim ekranında olduğu halde sadece alan nesneleri seçilmiş
olacaktır.

Seçim yaparken yakınlaştırma, uzaklaştırma, sürükleme ve döndürme

seçenekleri için fare sol tuşunu kullanın bu işlemlerin her birinden sonra
program seçim moduna geri dönecektir.

Özelliklere Göre Seçim

Seçim menüsünden nesneleri çeşitli özelliklerine bağlı olarak seçebilirsiniz.
Örneğin:

• Belirli bir düzlemdeki tüm nesnelerin seçilmesi

• Aynı kesit veya özellik sınıfındaki tüm nesnelerin seçilmesi

• Aynı gruba dahil olan tüm nesnelerin seçilmesi

• Aynı düğüm sınır şartını sağlayan tüm nesnelerin seçilmesi.

• Belli bir markaya sahip tüm nesnelerin seçilmesi.

Bu seçim metodları görüntü ekranından bağımsız çalışırlar ve belirtilen özelliğe

sahip nesneler ekranda görülsün görülmesin etkilerler.

Karmaşık seçimlerin hızlı yapılabilmesinde gruplandırma özellikle faydalıdır.

Aynı nesne grubunun birden seçilebilmesi ihtimali varsa, bir seçim seti
yapılandırıp seçili nesnelere bir grup ismi verin. Grup ismi atanan nesne setleri
grup ismi kullanılarak rahatlıkla seçilebilir.

Düzenleme (Editing)

Editing (Düzenleme) modelde değişiklikler yapmak için kullanılır. Çoğu

düzenleme işlemi seçmiş olduğunuz bir veya daha fazla nesnenin üzerinde
uygulanır. Aşağıda edit (düzenle) menüsünden seçilmiş kullanabileceğiniz bazı
uygulamalar verilmiştir:

• Seçilmiş nesnelerin geometrilerinin Windows Panosuna (clipboard)

kesilmesi veya kopyalanması. Panoya atılan geometri bilgilerine
tablolama programlarıyla (örneğin Excel ile) ulaşabiliriz.
 • Windows panosundaki nesne geometrisini modele yapıştırmak. Bu
önceki kes ve kopyala komutları arasından tablolama programı
sayesinde düzenlenebilir.

• Seçili nesneleri silmek

• Nesneleri lineer veya radyal dizi şeklinde çoğaltmak

• Seçili nesneleri yeni bir konuma taşıma

• Daha büyük ebatta nesneler oluşturmak için mevcut nesnelerin

şişirilmesi (Extrusion)

o Noktaların çizgilere uzatılması

o Çizgilerin alanlara genişletilmesi

o Alanların katılara dönüştürlmesi. Bu grafiksel katı nesne

yaratmanın tek yoludur.

• Çubuk ve kabuk (shell) nesnelerini aynı cinste küçük parçalara

ayırmak

• Nesnelerin aynı noktada birleştirilmesi veya ayrılması

• Hazır şablonlardan modele ekleme

• Tablosal veri formatı üzerinde enteraktif olarak değişiklikler

yapılarak Modelin yeniden şekillendirilmesi.

• Nesnelerin markalarının ve diğer isimlendirilmiş öğelerin

değiştirilmesi.

Modele ekleme veya yapıştırma işlemleri nesnelerin seçilmesiyle yapılmaz.

İnteraktif tablo değiştirme ve marka düzenlemesi seçim veya tüm model
üzerinde çalışır. Diğer bütün işlemler nesnelerin daha önce seçilmesini
gerektirir.

Atama

Atama özellikleri ve yükleri, seçmiş olduğunuz nesne veya nesnelere

uygulamak için kullanılır. Atama işlemleri atama menüsünden seçilirler ve
bunlar:

• Düğüm noktalarına, mesnetler, sınır şartları, yaylar, kütleler ve yerel

koordinat eksenleri atamak
 • Çubuk/Kablo/Tendon nesnelerine kesit değerleri, uç serbestlikleri,
yerel koordinat sistemleri, end offsetleri, saplama noktaları, çıktı
adresleri, içsel öngerilme paternleri, halat özellikleri, nonlineer
özellikler, otomatik bölümlendirme parametreleri ve fazlası

• Alan nesnelerine özellikler atamak; kesit özellikleri, yerel koordinat

sistemleri, alan yayları ve kütleler, otomatik bölümlendirme seçeneği
ve fazlası

• Katı nesnelere özellikler atamak; kesit özellikleri, yerel koordinat

sistemleri, alan yayları, otomatik bölümlendirme seçeneği ve fazlası

• Bağlantı (link) nesnelerine özelliklerini ve yerel koordinat

sistemlerini atamak

• Her bir nesneye farklı bir çok yük cinsi atamak.

• Düğüm noktalarına ısı ve basınç yüklerini tanımlayacak örnek

değerler atamak

• İlerideki seçme işlemlerine yardımcı olması için nesneleri

gruplandırmak ve adlandırılmış gruplara yeni nesneler eklemek

• Seçili bir nesneye atanmış değerleri kopyalayarak, bir başka işlemde,

aynı tip bir veya birden fazla nesneye bu atamaları yapıştırmak.

Geri Alma ve İleri Alma (Undo, Redo)

SAP2000 yapmış olduğunuz tüm çizim, atama ve düzenleme işlemlerini

hatırlar. Önceden yapmış olduğunuz bir kısım işlemi geri alabilirsiniz. Geri
alma işleminde çok gerilere gitti iseniz, bu işlemleri ileri alabilirsiniz. Geri al ve
ileri al işlemlerine düzenle (edit) menüsünden veya ana araç çubuğundan
ulaşabilirsiniz.

Önemli notlar:

• Geri alma işlemi “tanımlama” işlemlerini geri almaz.

• Geri alma işlemi interaktif tablo şekillendirme işlemlerini geri almaz.

• Model bir kez kaydedildi ve çalıştırıldı veya interaktif tablo

şekillendirme gerçekleştirildiğinde bunlara öncü işlemler geri
alınamaz.

Analiz
 Yukarıdaki işlemleri kullanarak tam bir model oluşturduktan sonra, analiz
durumlarından uygulanan yüklemelerin etkisi altında meydana gelen sonuç
deplasmanlarını, gerilmeleri ve reaksiyonları hesaplamak için analiz
yapabilirsiniz.

Analizden önce, analiz menüsünden analiz seçeneklerini ayarlamalısınız. Bu

seçenekler:

• Analiz için programdaki serbestlik derecelerinin ayarlanması ki bu

genellikle yapının düzlem çerçeve gibi davranmasını sağlamak için
kısıtlamalar getirmeye yarar.

• Model tanımlamalarının ve analiz sonuçlarının, SAP2000 tablosal

biçimiyle Access veritabanı dosyası oluşturmak için ototmatik olarak
kaydedilip edilmeyeceğini ayarlarsınız.

Analizi başlatmak için, Analyze menüsünden Run (çalıştır) ı kullanın ve hangi

durumların çalıştırılmasını istediğinizi seçin. Daha önce çalıştırılmış analiz
durumlarının tekrara çalıştırılmasına gerek yoktur. Çalıştırılmamış durumlar
daha sonra çalıştırılabilir.

Eğer analiz durumlarından herhangi biri çalışabilmek için seçilmiş durumlardan

herhangi birinin sonuçlarına gereksinim duyacaksa ve bu durum henüz
çalıştırılmamışsa ilk olarak gereken analiz çalıştırılır. Örneğin eğer tepki
spektrum analizi çalıştırılacaksa, gerekiyorsa modları tanımlayan durumlar da
çalıştırılacaktır.

SAP2000 çalıştırılmadan önce modeli kaydeder. Kontrol ve analiz işlemleri

sırasında, ekrandan analiz motorunu izleyebilirsiniz. Analiz tamamlandığında,
ekrandaki kaydırma çubuğunu kullanarak mesajları inceleyebilirsiniz. Mesajları
incelemeyi bitirdikten sonra Tamam tuşuna tıklayarak pencereyi
kapatabilirsiniz. Bu mesajlar aynı zamanda .log uzantılı bir dosya olarak
kaydedilir ve daha sonra istendiğinde File menusü > Show Input/Output Text
Files komutuyla ulaşılıp incelenebilir.

Analiz devam ederken ve işlem penceresi ekrandayken başka hiçbir SAP2000

işlemini yapamazsınız. Fakat, başka Windows programlarını çalıştırabilirsiniz.

Görüntüleme

Görüntüleme, modeli ve analiz sonuçlarını görmek için kullanılır. Grafiksel

görüntüleme, tablosal görüntüleme ve fonksiyon çizimleri mevcuttur. Tüm
görüntüleme tipleri görüntü (display) menüsünden seçilebilir, sadece
boyutlama sonuçlarının görüntülenmesi boyutlama (design) menüsünden
yapılır.
Grafiksel Görüntüleme
Her bir görüntü penceresi için değişik bir grafiksel görüntüleme çeşidi
seçebilirsiniz. Her pencere kendi yerleşim ve görüntü seçeneklerine sahip
olabilir.

Model Tanımlarını Görüntüleme

Modelin geometrisini Display menüsü > Show Undeformed Shape komutunu
kullanarak izleyebilirsiniz. Bu işlem sadece nesneleri ve View menusü > Set
Display Options kullanılarak seçilmiş atamaları gösterir. Nesnelere yapılan
diğer tüm atamalar Display menusü> Show Load Assigns ve Display menu>
Show Misc Assigns komutları kullanılarak görüntülenebilir.

Modelin şekil değiştirmemiş görüntüsünü atamalar ile beraber veya onlarsız

izlerken düğüm noktasına veya nesneye farenin sağ tuşu ile tıklarsanız ekranda
bu nesneye ait geometri, bağlantı kriterleri, atamalar ile yüklere ait sonuçların
detaylı bilgilerinin bulunduğu bir form belirir.

Analiz Sonuçlarını Görüntüleme

Çalıştırılmış her bir durum için Analiz sonuçları grafiksel olarak
görüntülenebilir. Hangi görüntülerin izlenebileceği aşağıda verilmiştir:

• Şekil değiştirmiş yapı

• Düğüm noktalarına ait yay veya reaksiyon yükleri

• Çubuk/Kablo/Bağlantılara ait kuvvet ve moment diyagramları.

• Kabuk elemanlarındaki kuvvet ve momentten kaynaklanan stres

sonuçlarının kontur çizgileriyle gösterimi.

• Kabuk elemanları, düzlemler, asolidler ve katılara ait gerilme

konturlarının gösterimi.

• Betonarme kabuklar için boyutlama gerilmeleri

• Deplasmanlar, reaksiyonlar, yay kuvvetleri ve çubuk/kablo kuvvetleri

ve momentlerinin oluşturduğu etki alanı çizgileri

• Tüm nesne tipleri için virtüel iş grafiğinin gösterilmesi

Şekil değiştirmiş model durum çubuğundaki kontrol araçları ile oynatılabilirler.

Şekil değiştirmiş yapının oynatılması kullanıcının yapını davranışını daha iyi
anlamasını sağlar.
Birkaç sonucu olan analiz durumları için (çok adımlı veya çok modlu) her bir
sonucu adım adım incelemek için durum çubuğu üzerindeki kontrol imleci
işaretlerini kullanabilirsiniz. Çoklu adımlarda en küçük ile en büyük değerleri
basmanıza yarayacak bir seçenek de mevcuttur.

Gösterilen sonuçların detayları için ilgili nesne üzerine fare sağ tuşu ile
tıklamanız yeterlidir.

Fonksiyon Çizimlerini Görüntüleme

Fonksiyon çizimleri, bir değişkenin diğerine göre grafikleridir. Bunlar;

• Tepki spektrumu eğrileri–bu eğriler yapının herhangi bir düğüm

noktası için zaman alanı analiz durumu sonuçları esas alınarak
üretilebilirler.

• Fonksiyon çizim izleri – bunlar herhangi bir sayıda yapı tepki

niceliklerinin (yer değiştirme, gerilme v.b.) zamana karşı veya başka
bir yapı tepki niceliğine karşı çizilen genel grafikleridir. Bunlar
herhangi bir zaman alanı durumu veya çoklu-adımlı nonlineer statik
durum için mevcuttur.

• Statik-itme analizi – bu fonksiyon tekil bir deplasman ölçümünün çok

adımlı, deplasman kontrollü, nonlineer statik analiz durumundan elde
edilen zemin tepki reaksiyon değerlerine karşı çizilen fonksiyondur.

Fonksiyon çizimleri özel bir çizim penceresinde görüntülenebilir ve

bastırılabilir. Bu çizimlere ait değerler tablosu bastırılabilir veya dosya olarak
kaydedilebilir.

Tablosal Görüntüleme
Görüntüleme menüsündeki komutları kullanarak model tanımlamaları, analiz
sonuçları ve dizayn (boyutlama) sonuçlarını tablo biçiminde
görüntüleyebilirsiniz. Görüntülenecek tabloları seçin. Eğer seçilmiş düğüm
noktaları ve nesneler varsa tablosal bilgiler sadece bu seçilenler için oluşturulur,
yoksa bütün model için tablolar üretilir.

Bu tabloların biçimlerini kontrol edebileceğiniz, sadece belirtilen kriterleri

sağlayan verileri görüntülemenizi sağlayan filtreler yaratmak gibi gelişkin
biçimlendirme seçenekleri mevcuttur. Örneğin bunlardan biri, dizayn gerilme
oranlarının 0.9 un üstünde olduğu elemanların gösterilmesidir.

Bu tablosal veriler ekran metin penceresinden export edilebildiği gibi çıktı da

alınabilir, ya da dosya menüsünden tablo biçimleri ile ilgili mevcut komutlar
kullanılarak yapılır.
Boyutlama (Dizayn)

“Boyutlama” betonarme, çelik, soğuk çekme çelik ve alüminyum malzemeden

çubuk nesnelerinin değişik boyutlama yönetmeliklerine göre kontrol edilmesi
için kullanılır. Boyutlama, yapı analiz edildikten sonra uygulanabilir.
Görüntüleme dahil, boyutlama işlemlerinin çoğu boyutlama (design)
menüsünde mevcuttur.

Çelik, soğuk çekme çelik ve alüminyum malzemeden çubuk/halat nesneleri

kullanıcı tarifli bir otomatik seçim listesinden ağırlıkça en hafifi olacak şekilde
seçilebilir. Betonarme çubuk nesneleri ise seçilen dizayn koduna göre otomatik
olarak belirlenmiş boyuna donatı alanı ve kesme donatısı alanına sahip
olabilirler.

Bağımsız elemanlar farklı kesitler denenerek ve sonuçları kontrol edilerek

interaktif olarak da boyutlandırılabilirler. Bir kesit ister manuel olarak
değiştirilsin, ister program tarafından optimum kesiti otomatik belirlensin fark
etmez, boyutlama kesiti ile analiz kesiti aynı olana dek boyutlama işlemini
tekrarlanır.

Gerilme oranlarının ve dizayn parametrelerinin grafiksel olarak görüntülenmesi

mümkündür. İstendiğinde bir tek çubuk nesnesinin dizayn bilgilerine nesne
üzerine sağ tuşla tıklanarak tablo halinde ulaşılabilir. İlave bir seçenek olarak
tablo halindeki dizayn bilgileri Display menüsündeki komutlar kullanılarak
gösterilebilir veya File menüsündeki komutlar kullanılarak yazdırılabilir. Eğer
görüntüle, çıktı al veya dışarıya aktar komutları kullanılırken nesneler
halihazırda seçilmiş ise sadece seçili nesneler görüntülenebilir, çıktısı alınabilir
veya dışarıya aktarılabilir aksi taktirde sonuçlar tüm model için üretilir.

Programda çubuk elemanlarına has yönetmeliklere bağlı boyutlama

yapılabilmesine ek olarak betonarme kabuk elemanlarında yönetmelik dışı özel
boyutlama gerilmeleri ve çekme donatıları da izlenebilir. Çubuklardan farklı
olarak kabuk betonarme elemanlarında gelişmiş dizayn seçenekleri mevcut
değildir. Bunun yerine bunlara ait boyutlama verileri görüntüleme menüsünde
mevcuttur ve bu değerler kabuktaki çekme basınç kuvvet çifti ile kullanıcının
tanımladığı donatı akma gerilmesine bağlı olarak hesaplanır.

Kilitleme ve Kilidi Kaldırma

Analiz yapıldıktan sonra model, analiz sonuçlarını ve biri diğerine bağlı analiz
silsilesi sonuçlarını geçersiz kılacak bir değişiklik yapılmaması için otomatik
olarak kilitlenir. Modelinizi herhangi bir zamanda daha fazla değişiklik
olmaması için kilitleyebilir veya değişikliklere izin verilmesi için kilidi
kaldırabilirsiniz. Kilitle ve kilidi kaldır komutuna (Lock & Unlock) seçenekler
menüsünden ulaşılabilir.
 Eğer analizden sonra modelinizin kilidini kaldırırsanız, SAP2000 tüm analiz
sonuçlarının silineceğine dair sizi uyaracaktır. Eğer bunun olmasını
istemiyorsanız, kilidi kaldırmadan önce, modelinizi başka bir isimle kaydedin.
Daha sonraki takip eden değişiklikler yeni modelinize yapılacaktır.

Modelinizin kilidini kaldırmadan analiz durumları tanımlayabilir, yeni durumlar

ekleyebilir ve çalıştırılmamış durumları değiştirebilir veya rahatlıkla iptal
edebilirsiniz. Eğer halihazırda çalıştırılmış bir analiz durumunu değiştirir veya
iptal ederseniz bu analiz durumuna ait sonuçlar ile buna bağlı analiz durumu
sonuçları da iptal edilir.

Sayısal Verilerin Girilmesi

Sayısal verileri bir form üzerinde girdiğinizde tüm bu sayısal değerler durum
çubuğunda gösterilen ölçü biriminde girilir. Bazı veri giriş formları kendi
üzerlerinde birim değiştirme seçeneğine sahiptiler ve girilen sayısal veriler
durum çubuğundakine baskındırlar.

Sayısal veriler girilirken farklı ölçü birimleriyle tanımlanabilirler. Farz edelim

ki, ister durum çubuğunda ister açılan form da fark etmez, metre birim sistemi
aktif olsun, değer “3500 mm” olarak da girilse bu değer 3.5’e dönüştürülecektir.

Kuvvet, uzunluk veya sıcaklık birimleri karışık olarak kullanılacaksa tüm

birimleri aralarına birer virgül veya boşluk koyarak aşağıdaki sıra ile listeleyin:
kuvvet, uzunluk, sıcaklık. Örneğin elastisite modülü “30000 kip in”
(kuvvet/uzunluk2) olarak tanımlanabilir. Aynı şekilde moment de “30000 kip
in” (kuvvet/uzunluk2) olarak tanımlanabilir. Dikkat ederseniz birimlerin sadece
isimleri gereklidir ve kareleri mi, çarpım mı veya bölüm mü olduklarını
belirtmeye gerek yoktur.

Özel bir durum olarak uzunluk birimleri U.S. mimari birimleri yani fit ve inç
olarak girilebilirler. Devam eden örnekteki gibi yazılan sayıda: 9’-3” fit için (‘)
gereklidir ancak devam eden (-) ve (”) seçime bağlıdır.

Bu veriler girilirken formüller de girilebilir. Örneğin bir veri değeri “1000+40”

veya “100*sin(30)” şeklinde de ifade edilebilir. Formüllerle birlikte birimler de
ifade edildiyse formülden sonra birimle arasına bir boşluk bırakmayı
unutmayın. Birim uygulanmadan önce formül hesaplanıp bulunan değer
kullanılır dolayısıyla aynı formül içinde farklı birimler kullanmayın.
 Aynı zamanda daha karmaşık veri girişlerinde kullanılmak üzere hesap
makinesi da mevcuttur. Hesap makinesini çağırmak için şift tuşunu basılı tutup
sayı değeri giriş alanına çift tıklamanız yeterli olacaktır. Hesap makinesinin tüm
işlevlerini görmek için kendi üzerindeki View menüsü > Show All komutunu
kullanın.

Seçenek Tanımları

Programın işleyişini isteğinize göre ayarlamak için kullanabileceğiniz bir çok

seçenek mevcuttur. Aşağıda içeriği verilen bu seçeneklere Options menüsünden
ulaşabilirsiniz:

• Ölçüler ve toleranslar – birleştirme, seçim ve kenetleme toleransları;

yazı büyüklüğü; büyütme artalanı ve diğerleri

• Boyutlama yönetmelikleri ve ilgili parametreleri

• Görüntüleme ve baskı için nesnelerin ve sonuç değerlerinin renkleri

• Tablo verilerinin biçimlendirilmesi

• Kaç görüntüleme penceresinin gösterileceği

• Tüm görüntü pencerelerini etkileyen görüntüleme seçenekleri

• Modeli kilitleme ve kilit açma

• Hızlı kaydırma ve büyütme amaçlı bölgesel görüntüleme

• Eklenmiş modüllerin lisanslarını aktif hale getirme

Yardım Alma

SAP2000 yardım hizmetlerine girmek için Help menüsü > Contents & Index
komutunu kullanın veya ihtiyaç halinde F1’i tuşlayın.

F1 e tıkladığınızda açık olan bir form varsa öncelikle bu forma ait yardım
bilgileri görüntülenir. Aksi taktirde F1 tuşu sadece yardım ana menüsünü açar
ve aşağıdakileri yapmanıza olanak sağlar:

• Tablo içeriğini kullanarak bir çok başlığa ulaşabilirsiniz

• Tüm yardım başlıklarını alfabetik sırayla gösteren bir indeks

kullanabilirsiniz
 • Belirli kelimeleri içeren yardım başlıklarını bulabileceğiniz bir arama
özelliği

Yardım menüsünü kullanarak SAP2000’e ait tüm yardım konularına Adobe

Acrobat .PDF biçiminde de ulaşabilirsiniz veya CSI’nın web sayfasına
girebilirsiniz.

Help menüsü > About SAP2000 tıkladığınızda SAP2000 versiyon bilgileriyle

bilgisayar işletim sistemine ilişkin bilgilere ulaşabilirsiniz. Bu bilgiler CSI dan
teknik destek alırken oldukça işinize yarayacaktır.
 B Ö LÜ M 4

Veri Tablolarıyla Çalışmak

SAP2000 grafiksel kullanıcı ara yüzü kullanılarak ulaşılabilen tüm verilere

tablo verileri biçiminde de ulaşabilirsiniz. Bunlar kolon başlıkları ve ilgili tablo
verilerinin ismini taşıyan organize edilmiş bir grup veridir. Bu tablolar modele
ait tanımlama bilgileri ile analiz ve dizayn sonuçlarını içerir. Bu tablo verileri
grafiksel ara yüzün değiştirilmesi ve görüntülenmesinde kullanılabildiği gibi
diğer programlardan veri alıp göndermeye ve çok çeşitli biçimlerde çıktı verisi
oluşturmakta da kullanılabilir.

Veri Tablolarının Sınıflandırılması

SAP2000 tablo verileri üç farklı sınıfa ayrılır ki bunlar model tanımlama, analiz
(hesaplama) sonuçları ve dizayn (boyutlama) sonuçlarıdır.

Model Tanımları
Model tanımlama verileri yapısal modelin tüm kısımlarını içerir ki bunlar;
özellikler, nesneler, atamalar, yükler, analiz durumları, dizayn ayarları ve
benzerleridir. Bunun yanında kullanıcı tanımlı seçenekler ve isimlendirilmiş
sonuç tanımlamaları da yapısal model tanımlamanın bölümlerinden sayılır.

Analiz çalıştırılmış olsun veya olmasın, dizayn (boyutlama) yapılmış olsun

olmasın model tanımlama verileri mevcuttur. Bu tablolar üzerinde değişiklik
yapılabilir, görüntülenebilir, dışarı gönderilebilir, içeri taşınabilir ve çıktısı
alınabilir.

Analiz Sonuçları
Analiz sonuç bilgileri grafik ara yüzünde oluşturulabilen sehimleri, kuvvetleri,
gerilmeleri, enerjileri ve diğer yapısal tepki niceliklerini içerir. Bu veriler
halihazırda çalıştırılmış analiz durumları için oluşturulur. Analiz sonuç tabloları
görüntülenebilir, dışarı gönderilebilir ve çıktısı alınabilir, ancak üzerinde
değişiklik yapılamaz ve içeri taşınamazlar.
 Boyutlama (Dizayn) Sonuçları
Dizayn sonuç bilgileri gerilmeleri, gerilme oranlarını, etkin boyları, optimum
kesitleri, donatı alanlarını ve dizayn işleminden elde edilen tüm diğer nicelikleri
içerir. Bu veriler sadece halihazırda boyutlamaya tabi tutulmuş nesneler için
oluşturulur. Dizayn sonuç tabloları görüntülenebilir, dışarı gönderilebilir ve
çıktısı alınabilir, ancak üzerinde değişiklik yapılamaz ve içeri taşınamazlar.

Tablolar ve Alanlar

SAP2000 tablosal verileri daha önceden tanımlanmış bir grup veri tablosu
biçiminde düzenler. Her üç farklı veri tipi için farklı bir tablo mevcuttur. Her bir
tablonun önceden tanımlı bir adı vardır.

Model tanımlama tablolarına örnek olarak “düğüm noktaları koordinatları” ve

“çubuk ve halat elemanı bağlantı şekli” örnek gösterilebilir. Hesaplama
-sonuçlar tablosuna örnek olarak “düğüm noktası deplasmanları” ve “eleman
kuvvetleri-çubuk elemanları” tabloları örnek verilebilir. Boyutlama-sonuçlar
tablosuna örnek olarak “betonarme dizayn 1-kolon özet verileri – ACI 318-99”
ve “çelik boyutlama 3- kesme detayları –AISC-LRFD 93” tabloları örnek
verilebilir.

Her bir tablo için önceden tanımlı bir tek alan ismi kullanılabilir; alan isimleri
tablolarda sütun başlığı olarak kullanılır. Kolonlar herhangi bir düzende
sıralanabilir ve istenmeyen sütunlar kullanılmayabilir. Örneğin “düğüm noktası
koordinatları” tablosu için alan ismi “Joint”, “CoordSys” ve “Z” dir. Kolon
başlığına bağlı olarak burada kullanılan birim bu kolondaki tüm verilere ait
olabilir.

Veri tabloya bir yada iki satır olarak girilir. Her bir satır (sütun başlığı) gibi aynı
seviyeden alan ismi içerir.

Örnek 5-1 “çubuk ve halat elemanı bağlantı şekli” tablosunu örnek

göstermektedir. Bu tabloda yedi alan mevcuttur bunlar “ çerçeve”, “düğüm
noktası I”, “düğüm noktası j”, “uzunluk”, “kütle merkezi X”, “kütle merkezi Y”
“kütle merkezi Z” dir. Kolon başlığında gösterilen birimler kullanılmaktadır.
Tabloya on bir satır veri girilmiş ve bu verilerde çubuk elemanları ile bunların
bağlandığı iki uç noktasının isimleri verilmiştir. Aynı zamanda hesaplanmış
eleman boyu ve kütle merkezi verilmiştir.
 Şekil 5-1 Veritabanı Tablosu Örneği

Tabloların Kullanılması

SAP2000 iki farklı amaca yönelik veri tabloları üretir :

• Gösterim ve baskı için sunum amaçlı biçimde

• Bilgisayar tarafından kullanılmak ve değişiklik yapabilmek üzere

verileri yapılandırmak.

Sunum Amacıyla Tabloların Düzenlenmesi

SAP2000 veri tabloları ekranda grafiksel ara yüz üzerinde görüntülenebilirler ve
çıktısı alınmak üzere dosya halinde hazırlanmış veri tabloları aşağıdaki
biçimlerde olabilirler:

• Word de kullanılmak üzere zengin metin biçimi

• Microsoft Internet gezgininde görüntülenmek üzere HTML

biçiminde.

• Düz (ASCII) metni olarak

 • Yalnıza Görüntülenme sürecinde kullanılmak üzere Microsoft Excel
biçiminde.

• Yalnıza Görüntülenme sürecinde kullanılmak üzere Microsoft Access

biçiminde.

Program bu bölümün ileriki konularından “Görüntüleme ve Baskı için Biçim

Kontrolleri” başlığı altında anlatılacağı şekilde tabloların nasıl
biçimlendirileceği konusu üzerinde tam bir kontrol olanağı sağlar.

Biçimlendirilmiş tabloların üretimi konusunda daha fazla bilgi için bu bölümün

ileriki konularından olan “Tablo Verilerinin Gösterimi”, “Tablo Verilerinin
Basımı” ve “Güncel Rapor Yazarı” başlıkları inceleyebilirsiniz.

Yapılandırılmış Veritabanı Tabloları

SAP2000 veri tabloları ekranda grafiksel ara yüz üzerinde gösterilebilir ve

yapılandırılmış veri tabanı tabloları aşağıdaki dosya biçimlerinden herhangi
biriyle export yada import edilebilir.

• Microsoft Access biçiminde

• Microsoft Excel biçiminde

• Düz (ASCII) metni olarak

Bastırılabilir çıktıdan farklı olarak bu veri tabanlarına ait dosya biçimleri

SAP2000 ve diğer programların bu verileri kullanabilmeleri için sıkı bir şekilde
kontrol edilirler.

Biçimlendirilmiş tabloların üretimi konusunda daha fazla bilgi için bu bölümün

ileriki konularından olan “Enteraktif Tablo Biçimlendirme”, “Tablo Verilerinin
export edilmesi” ve “Tablo Verilerinin import edilmesi” adlı başlıkları
inceleyebilirsiniz.

Tabloların Gösterimi

SAP2000 grafiksel ara yüz üzerinde çalışırken istendiği anda mevcut veriler
tablo biçiminde görüntülenebilirler. Model tanımlamaları, analiz sonuçları,
boyutlama sonuçları veya bu üç sınıf verinin bir karışımını görüntülemek için
Display menüsü > Show Tables komutlarını kullanabilirsiniz. Şekil 5-1
görüntülenmiş tabloya ilişkin bir örnektir.
Her bir veri sınıfı ile ilgili hangi tabloların görüntüleneceğini belirlemek için
spesifik bir veri tipi seçin. Şekil 5-2 görüntülenecek, basılacak veya export
edilecek veri tipini seçmek için kullanılacak formu göstermektedir. Her bir onay
kutusu seçilen verilerin gösteriminde kullanılacak bir yada iki tabloya karşılık
gelmektedir. Aynı tablo setini mükerrer seçebilmek için ayarlarınızı isimli set
olarak kaydedin. Bu kayıtlı seti daha sonraki gösterim, baskı, ve diğer tablo
verileri işlemlerinde kullanabilirsiniz.

Eğer görüntüleme öncesi nesneler halihazırda seçilmiş ise bu tablolarda sadece

seçili nesnelere ait özel veriler görüntülenebilir, aksi taktirde sonuçlar tüm
model için üretilir.

Tablo verileri bir yandan görüntülenirken diğer yandan tanımlı yazıcıdan düz
metin biçiminde çıktı alınabilir. Aynı zamanda bu tabloları açıp incelemek
amacıyla aşağıdakilerden bilgisayarınızda mevcut olan programları
kullanabilirsiniz.

• Microsoft Word, zengin metin biçimi olarak

• Microsoft Internet gezgininde görüntülenmek üzere HTML

biçiminde.

• Tanımlı metin düzenleyicide düz metin olarak

• Microsoft Excel biçiminde

• Microsoft Access biçiminde

 Şekil 5-2

Görüntülenecek, basılacak veya export edilecek data seçimi için

tablo

Tablolar bu programlardan basılabilirler. Ancak bu programlar kullanılarak

tablolar üzerinde yapılan değişiklikler SAP2000 bu verileri gösterdiği esnada
modele geri çağrılamazlar. Tablo verileri üzerinde değişiklik yapmak için
gerekli açıklamaları ilerdeki “interaktif tablo değişiklikleri” adlı konu başlığı
altında inceleyiniz.

Seçenekler tabloların nasıl biçimlendirileceği konusu üzerinde tam bir kontrol

olanağı sağlar bu konu ile açıklamalar bu bölümün ileriki konularından
“Görüntüleme ve Baskı için Biçim Kontrolleri” başlığı altında anlatılmıştır.
 Programın gösterim sırasında Excel ve Access veri tabanı dosyaları
oluşturabildiğine dikkat ediniz. Ancak bu dosyaların aynı modele geri
çağrılması hatalara sebep olabilir çünkü üzerinde yapılan değişiklerin istenen
biçimde olmaması ihtimali yüksektir. Dolayısıyla değişiklik yapıp sorunsuz geri
çağırmak üzere oluşturmak istediğiniz Excel ve Access veritabanı dosyalarını
kuralına uygun şekilde File menüsü > Export komutlarını kullanarak
yapabilirsiniz. Çünkü export komutu bu dosyalar geri çağrılmak istendiğinde
oluşması muhtemel hataları engellemek amacıyla bazı kurallar içerir.

Tabloların Yazdırılması

Tabloları bastırmak için File menüsü > Print Tables komutunu doğrudan
kullanabilirsiniz. Bir öneki konu başlığında anlatıldığı üzere bastırılacak veri
tablosu tiplerini seçip, opsiyonel olarak modelin nesneye esas tabloların
uygulanabileceği kısmını seçin.

Bu tablolar hazır tanımlı yazıcıdan düz metin biçiminde doğrudan çıktı

alınabileceği gibi, aşağıdaki programlardan birini kullanarak açılabilecek
elektronik dosyalara kaydedilebilir:

• Microsoft Word de açılmak üzere zengin metin biçimi olarak

• Microsoft Internet gezgininde açılmak üzere HTML biçiminde

• Hazır tanımlı metin şekillendiricide düz yazı biçiminde

Program tabloların nasıl biçimlendirileceği konusunda tam bir kontrol olanağı

sağlayan seçenekler sunar, bu konu ile açıklamalar bu bölümün ileriki
konularından “Görüntüleme ve Baskı için Biçim Kontrolleri” başlığı altında
anlatılmıştır.

Kişisel Rapor Yazıcı

Rapor yazıcı SAP2000 e ait yetkin bir özelliktir. Bu özellik sayesinde SAP2000
de hazırlanmış tablo verilerini kullanarak şekiller ve sayıların da ilave
edilebildiği bir rapor biçimi oluşturabilirsiniz. Raporunuzu aşağıdaki dosya
biçimlerinden herhangi biriyle hazırlayabilirsiniz:

• Microsoft Word de zengin metin biçiminde.

• Microsoft Internet gezgininde açılmak üzere HTML biçiminde

• Düz (ASCII) metni olarak

 Bu özel rapor yazıcıyı bir veya birkaç veritabanı dosyasından çekilen tabloları
bir araya getirmek için kullanabilirsiniz. Bu dosyalar aynı modelden veya başka
başka modellerden olabilir. Raporu hazırlarken için bölüm başlığı girip, tablolar
arasına istediğiniz gibi yazılar yazabilir ve istediğiniz dosya biçimindeki
resimlerden seçerek ilave edebilirsiniz. Program aynı zamanda tabloların
biçimlendirilmesi, sayfa ayarları ve yazı karakterleri ile ilgili kontrol
seçenekleri de sunar.

Yazdırma ve Gösterim için Biçim Kontrolü

SAP2000 görüntülenecek ve basılacak tablolar üzerinde biçim kontrolü

yapmaya olanak tanır.

Bununla ilgili Options menüsü > Database>Set Program Defaults DB

Formatting komutunu kullanarak program içindeki her bir sayısal nesneye ait
birim ve ondalık hassasiyeti ayarlayabilirsiniz (öreğin kuvvetler, momentler,
uzunluklar, v.s.). Örneğin bu komutu kullanarak yapının ölçülerini üç ondalık
hassasiyetiyle feet veya metre olarak ayarlayıp, kesit ölçülerini cm cinsinden tek
ondalık hassasiyetle ifade edebilirsiniz. Giriş bilgilerinde doğruluk hassasiyetini
sağlamak için program tüm nesneler için önceden tanımlı birim sistemini
kullanacaktır.

Buna ek olarak her bir tablodaki sütunların detaylı biçimlerini tek tek kontrol
edebilirsiniz, Örneğin:

• Hangi alanın hangi sırayla sunulacağına dair,

• Sütun genişlikleri ve konumları,

• Birim ve dijit hassasiyeti,

• Verilerin sıralanması i.e. satırların nasıl sıralanacağı,

• Ve diğer gelişmiş özellikler.

Yaptığınız bu biçim ayarlarının daha sonrada kullanılabilmesi için bu biçimin

kaydedilebilmesi gibi bir seçenek de mevcuttur.

Export edilen veri tabanı dosyalarının bu ayarlardan hiçbirini kullanmadığına

dikkat edin. Options menüsü > Database > Set Program Defaults DB
Formatting komutunu kullanarak yaptığınız biçim ayarları sadece Excel
biçiminde hazırlanmış veri tabanı tablolarında dikkate alınır.
Etkileşimli Tablo İşleme

Bazen bir model tanımlama işini tablo biçiminde veriler kullanarak yapmak bu
modeli grafiksel mod veya diğer standart modlar kullanarak yapmaktan daha
rahat olabilir. Bu model tanımlama verilerini tablosu üzerinden Edit menüsü >
Interactive Database Editing komutunu kullanarak değiştirebilirsiniz. Bu
şekilde sadece model tanımlama verilerini değiştirebilirsiniz ve bu özelliğin
kullanılabilmesi için model kilidi açık olmalıdır.

Değiştirilecek veri tipinin seçimi ulaşılabilecek tabloları belirler. Eğer Edit

menüsü > Interactive Database Editing komutu kullanılmadan önce seçilmiş
nesneler var ise nesneye özel bilgiler içeren bu tablolarda sadece seçili nesneler
ile ilgili bilgiler mevcut olacaktır.

Eklemeler, çıkarmalar veya değişiklikler sadece bu seçili nesneler üzerine

yapılacaktır. Bu değişiklikler daha sonra model üzerine de uygulanabilirler
yahut bu değişiklikler kaydedilmeden çıkılabilir.

Sayısal formüller ( 2+3/4 gibi )doğrudan herhangi bir hücreye yazılabilirler.

Veya herhangi bir alana fare sağ tuşu ile tıklama hızlı menünün açılmasına
yarayabilir. Bu menü bu alanın kullanım amacının gösterilmesinde
kullanılabilir. Eğer hücre bir metin girişi bekliyorsa bu durumda çoğunlukla bu
alanda bu alanda kullanılmasına müsaade edilen değerlere ilişkin aşağı açılır bir
listede vardır. Eğer hücre bir rakamsal veri girişi bekliyorsa bu durumda
menüde SAP2000 hesap makinesi vardır.

Bir tablo üzerinde çalışırken ilgili konudaki birimi değiştirmek istiyorsanız

sütun başlığının hemen altındaki hücreyi tıklamanız yeterli olacaktır. bu
alandaki birimi değiştirdiğinizde ilgili diğer alanlardaki birimlerde
kendiliğinden değişir. Tabloda yapılan bu birim değişiklikleri geçicidir.
Değişiklikler yapılıp modele geri dönüldüğünde tablodaki tüm değişmiş
birimler modelin mevcut tanımlı birim sistemine dönüştürülür.

Açık olan tabloyu Microsoft Excel’e göndermek için SAP2000 Interactive

Database Editing formu üzerindeki Excel > Database Table to Excel
komutunu kullanabilirsiniz ki burada bir tabloyu değiştirmek için sürekli sayfa
düzenine ait tüm fonksiyonlar mevcuttur. Excel de veriyi değiştirdikten sonra
programı kapatmayın, bunun yerine SAP2000 e geri dönerek Excel > Retrieve
Database Table from Excel komutunu kullanarak değişiklikleri kaydedin
yahut Excel komutunu iptal ederek ihmal edin; Excel otomatik olarak
kapanacaktır.

Veri Tablolarının Export Edilmesi

 Normalde File mensüsü > Save komutunu kullanarak SAP2000 modelini .SDB
uzantısıyla bir binary dosyaya kaydedebilirsiniz. Analiz sonuçları,eğer
yapıldıysa, aynı klasördeki bir binary dosya setine kaydedilir. Bu binary
dosyalar modeli açmak için File menüsü > Open komutu kullanıldığında
çağrılıp veri tabanı olarak kullanılırlar. Bu dosyaların biçimi SAP2000 de
dahilidir ve içerisine sadece SAP2000 grafik ara yüzü kullanılarak girilebilir.

SAP2000 verilerine hariçten giriş sağlamak için model tanımlamalarını, analiz

ve dizayn sonuçlarını SAP2000 veri tablosu oluşturma özelliğini kullanarak
aşağıdaki dosya biçimlerinden birine export edin:

• Microsoft Access biçiminde

• Microsoft Excel biçiminde

• Düz (AISCII) metin olarak

Tablo verilerini export edebilmek uygun dosya export komutlarını kullanın.

Farklı dosya biçimlerine ait özel detaylar “tablo veri tabanı dosya biçimleri
adlı” başlık altında izah edilmiştir. Bununla birlikte tüm bu farklı biçimler hep
aynı tablo isimlerini ve alan (sütun) isimlerini kullanırlar ve hepside aynı
SAP2000 veri tarifini kullanırlar.

Export işlemi yapılırken gönderilecek veri sınıfını ve her bir sınıftaki veri
tiplerini seçin ; bunlar sırasıyla export edilecek tabloları belirler. Eğer export
işlemi öncesi seçilmiş nesneler var ise nesneye özel bilgiler içeren bu tablolarda
sadece seçili nesnelere ait veriler export edilir.

Bir SAP2000 modelinden istendiği kadar çok sayıda dosya export edilebilir.
Her bir dosya istendiği kadar farklı tablolar içerebilir ve modelin farklı
kısımlarına ait olabilir. Bu dosyalar SAP2000 e geri çağrılmadan önce
değişiklikler yapmak amacıyla veya başka bir sebeple başka programlarda
işleme sokulabilir. Ancak export edilen dosyanın modele ait gerekli bilgileri
eksiksiz olarak içerdiğinden emin olmak için yapının tamamının model
tanımlamasıyla ilgili export edilebilecek tüm dosyaları gönderin.

Veri Tablolarının Import Edilmesi

File menüsü > Open komutlarını kullanarak aşağıdaki dosya biçimlerinden

herhangi birinden SAP2000 tablo biçimli veri tabanında kaydedilmiş model
tanımlamalarını import edebilirsiniz :

• Microsoft Access biçiminde

• Microsoft Excel biçiminde

 • Düz (AISCII) metin olarak

Bu veriler SAP2000 ara yüzünden export edilmiş veya diğer başka bir yolla
üretilmiş olabilir. Bir modelin export edilmesi, üzerinde değişiklik yapılması ve
modele geri çağrılması parametre çalışmaları ve döngüsel şekil bulma
problemlerini çözmede oldukça faydalıdır. Bazı özellikler bir modelden başka
bir modele export veya import edilebilir.

Import edilecek dosyanın export edilmiş dosyanın dosya biçimiyle uyumlu

olması gerektiği konusu ihmal edilmemelidir. SAP2000 dışında oluşturulmuş
dosyaların SAP2000 ile uyum içinde olması için ilk önce modeli SAP2000
grafik arayüzünde oluşturun, ardından uygun bir export komutu kullanarak
şablon olarak kullanılacak tablo biçimini üretin. Daha fazla bilgi için bu
bölümün ileriki konularından “Tablo Veri Tabanı Dosya Biçimleri” adlı konu
başlığını inceleyiniz.

Bir veri tabanının sağlıklı bir şekilde import edilebilmesi için “Program
Kontrol” tablosunun mevcut olması gerekmektedir (aksi taktirde hata
oluşacaktır). Dolayısıyla mevcut modele bazı düğüm noktaları çağırmak
istediğinizde import edilecek dosya sadece iki tablo içerecektir ki bunlar
“Program Kontrol” tablosu ve “düğüm noktası koordinatları” tablosudur.

Mevcut bir modele ekleme yaparken mevcut verilerle çağrılan veriler arasında
çelişkileri nasıl gidereceğiniz konusunda bazı kararlar vermelisiniz

• Mevcut nesneyi koru çakışan yeni çağrılmış nesneyi iptal et.

• Mevcut nesneyi iptal et çakışan yeni çağrılmış nesneyi koru.

• Mevcut nesneyi koru çakışan yeni çağrılmış nesneyi yeni bir isimle
kaydet.

Bazı model tanımlamaları çağrılabilirdir, ancak bazıları değildir. Örneğin, bir

düğüm noktasının koordinatları çağrılabilir, bir çubuk elemanının düğüm
noktalarına bağlantı şeklinin taşınabilmesi gibi. Çubuk elemanlarının boyları
model tanımlama bilgisinde sadece bilgi amaçlı listelenirler ve bu boylar bağlı
oldukları düğüm noktası ara mesafelerinden kendiliğinden hesaplanabildiğinden
bunların taşınmasına gerek yoktur.

Kayıt Esnasında Otomatik Export

Bir SAP2000 modeli her kaydedildiğinde tüm model tanımlama verileri .$2K
uzantılı bir dosyaya tablo veri tabanı olarak düz metin biçiminde export edilir.
Bu dosya aynı zamanda her hesap çalıştırıldığında da oluşturulur çünkü
program hesap aşamasını çalıştırmadan önce dosyayı kaydeder.
 Bu .$2K uzantılı dosya aynı zamanda .SDB uzantılı SAP2000 binary dosyası
için metin biçiminde bir yedekleme sayılır. Bu dosya .SDB dosyasını
oluşturmak için alternatif olarak import edilebilir. .$2K dosyasının çağrılması
analiz ve dizayn sonuçlarını geri çağıramaz ancak model tanımlama bilgilerinin
tamamını çağırabilir.

Analiz Esnasında Export

SAP2000, bir modelin her analiz edildiğinde tüm model tanımlamalarının ve

hesap sonuçlarının Access veri tabanı biçiminde export edilebilmesini sağlayan
bir seçeneğe sahiptir. Bu işlem SAP2000 depo dosyalarının kullanılarak farklı
modellerin bir çok kez çalıştırılmasının söz konusu olduğu durumlarda oldukça
pratiktir.

Bu seçeneğin kullanılması için, export edilecek ‘isimlendirilmiş bir model

tanımlama tablo seti’ ile isimlendirilmiş bir ‘Analiz sonuçları tablo set’i nin
daha önceden tarif edilmiş olması gerekmektedir. İsimlendirilmiş Setlerin
tanımlanması işi Define menüsü > Named Set komutu kullanılarak yapılabilir
veya tablo verilerinin görüntülenmesi veya basılması esnasında yapılabilir.

Veritabanı Dosya Biçimleri

Veritabanı tabloları Microsoft Access, Microsoft Excel veya düz metin editörü
için biçimlendirilebilirler. Yukarıda sayılan dosya biçimlerinin hepsindeki tablo
veri tabanları eşdeğer veriler içerir.

SAP2000 deki Veri Tabanı tabloları ve alan isimleri Options menüsü >
Database > Table And Field Names komutu kullanılarak güncellenebilir.
Daha fazla bilgi için SAP2000 ekran yardımı hizmetine başvurabilirsiniz.

Microsoft Access Veri Tabanı

Her bir SAP2000 tablosu ayrı bir Microsoft Access Veri Tabanı tablosu olarak
yazılır ve bu tablodaki sütun isimleri SAP2000 alan isimleridir.

Tüm tablolar ve alanlar uyumlu ve tek bir birim sistemi kullanır. Geçerli birim
sistemi dosya oluşturulurken modelin esas aldığı birim sistemidir. Bu birimler
her bir alanda değil “Program Kontrol” tablosunda depolanırlar.

Microsoft Excel Hesap Tablosu

Her bir SAP2000 tablosu Microsoft Excel de veri tabanı tablosu olarak ayrı
çalışma sayfaları şeklinde yazılır. Bu tablodaki sütun isimleri SAP2000 alan
isimleridir. Her bir alana ait birim alan isminin hemen altında yer alır.

Excel’e export yapılırken taşınan geçerli birim sistemi dosya oluşturulurken

modelin esas aldığı birim sistemidir. Farklı bir birim sistemi kullanılmak
isteniyorsa Options menüsü > Database > Set Program Default DB
Formatting komutu kullanılarak değişiklik yapılabilir.

Excel den import yapıldığında her bir alan (sütun) kendi özel birim setine sahip
olabilir. Örneğin “düğüm noktası” tablosunda X koordinat sistemi inç birim
sisteminde import edilebilir, Y koordinat sistemi fit birim sisteminde, Z
koordinat sistemi de metre birim sisteminde import edilebilir. Dikkat ettiyseniz
bu işlem birbiriyle uyumlu birim sistemleri kullanmak zorunda olan Access
veya düz metinden import gerektiğinde bu şekilde yapılamamaktadır.

Excel de başlıkların renk kodları vardır. Import edilebilen alan başlıkları sarı
renktedir. Import sırasında ihmal edilebilecek alanların başlıkları cyan (açık
mavi) renktedir.

Düz Yazı Biçimli Veritabanı

Metin biçimli veri tabanının birim sistemi uyumlu ve tek tip olmalıdır. Bu
birimler program kontrol tablosunda tanımlanmıştır.

Metin Dosyası Veri Tabanı bir seri tablodan oluşur. Her bir tablo seride bir veya
daha fazla kayıt (satır) vardır. Tablodaki her bir kayıt bir tek veri satırında
olmalıdır. veri tek satıra sığmadığı taktirde Veri satırının bir sonraki satırda da
devam ettiğini göstermek için ‘devam karakteri’ (yani bir boşluk ve alt tire ‘, _’)
kullanılabilir.

Tablo isimleri “TABLE:” anahtar kelimesiyle ifade edilirler. Bu kelimeyi bir

boşluk ve tablonun ismi takip eder. Bir tabloda veri kayıt satırları tablo ismi
satırının akabinde gelir. Bir kayıt veri satırı bir çift veriden oluşur; her bir veri
çifti bir alan isminden ve takip eden alan verilerinden oluşur. Tablodaki her bir
alan için bir veri çifti gerekmektedir. Söz konusu kayıta ait tüm veri çiftleri aynı
veri satırında yer almalıdır.

$ ile başlayan satırlar yorum satırlarıdır. Dolayısıyla Import sırasında $ ile

başlayan satırın devamındaki bilgiler program tarafından göz ardı edilir.

Boş satırlar herhangi bir yerde olabilir ve program tarafından tamamen göz ardı
edilirler. Aynı zamanda ilk tablo ismi öncesinde yazılmış her hangi bir veri
satırı göz ardı edilir.

Program End anahtar cümlesiyle karşılaştığında veri okumayı keser.

 SAP2000 metin dosyası veri tabanı oluştururken alan verisini her zaman tırnak
içerisine alır, ancak alan isimleri tırnak içinde değildir. Tırnak işaretinin bir
özelliği yoktur sadece verinin hızlı okunmasını sağlar ki böylelikle metin
biçimindeki veri satırı daha hızlı okunmuş olur. Metin dosyaları tırnaklı veya
tırnaksız oluşturulabilir.

SAP2000 e bir metin veri dosyası import ederken SAP2000 ekranında Sağ altta
bulunan durum çubuğunu izlerseniz dosyanın önce Microsoft Access dosyasına
dönüştürüldüğünü ardından bu Microsoft Access dosyasının SAP2000’e import
edildiğini görürsünüz.

Daha fazla bilgi

Bir çok çeşitli menü komutlarını ve formları kullanırken ihtiyaç duyacağınız

detaylı bilgiler SAP2000 grafiksel kullanıcı ara yüzünden ulaşacağınız ekran
yardımı hizmetinde mevcuttur.

Tabloların veya alanların biri veya tümü için komple dokümantasyon üretilmek
istendiğinde Options menüsü > Database > Documentation to Word komutu
kullanılabilir. Bu komut açılıp bastırılabilen bir Microsoft Word dokümanı
oluşturur.