Professional Documents
Culture Documents
Ας γυρίσουμε λίγο πίσω και ας βγούμε από το καζάνι, που βράζει. Όσο
και αν θεωρούμε ότι είμαστε το κέντρο του κόσμου, το πρόβλημα , που ζούμε
σήμερα, το έζησαν ανάλογα πολλοί άλλοι , καλοζωισμένοι σαν κι εμάς, πριν
από εμάς: Ρώσοι, Ισλανδοί, Αργεντινοί, Ούγγροι. Υπάρχουν επίσης πολλοί
άλλοι έτοιμοι να βουτήξουν στο καζάνι για να μας κάνουν παρέα: Ιρλανδοί,
Πορτογάλοι, Ισπανοί, Ιταλοί και Άγγλοι. Υπάρχουν δεκάδες λαοί, που δεν
1
περνούν καν από τη φαντασία τους τα σύγχρονα προβλήματά μας, απλά γιατί
ζουν σε δέκα φορές αθλιότερες συνθήκες από τις δικές μας. Αφήνω
τελευταίους εμάς, τους Έλληνες, που ζούμε σε αναδρομή, τον εφιάλτη της
πτώχευσης, που μας κυνηγά από κοντά και τον οποίο έχουμε ξαναζήσει μέσα
σε 180 χρόνια άλλες τέσσερις φορές, το 1827, το 1843, το 1893 και το 1932.
Και αν μεν οι 4 αυτές πτωχεύσεις της χώρας δικαιολογούνταν λόγω των
τεράστιων αναγκών της χώρας σε πολεμικό υλικό και έργα υποδομής, την
εργώδη προσπάθεια απελευθέρωσης της χώρας και εθνικής μας
ολοκλήρωσης, η πτώχευση το 2010 της ισχυρής και αναπτυσσόμενης
Ελλάδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ευρώ, των Ολυμπιακών
Αγώνων, των μεγάλων έργων και των μεγάλων δυστυχώς τζακιών,
φαντάζει στα μάτια και τη λογική όλων μας, ως εξέλιξη άκρως
παράλογη, αλλά και άδικη , για τις προσπάθειες των Ελλήνων.
2
που αποκτούν συνείδηση ύπαρξης, ως είναι τα έθνη και τα κράτη. Οι
εκδηλώσεις των εγκόσμιων πραγμάτων, οι επιδράσεις του ενός όντος πάνω
στο άλλο, που συγκροτούν την πορεία του σύμπαντος, δεν είναι τυχαίες,
ακανόνιστες, συμπτωματικές, αλλά, επειδή τα πάντα δημιουργήθηκαν
σύμφωνα με τις επιταγές του λόγου, ο οποίος και μετά την δημιουργία του
σύμπαντος εξακολουθεί να το διαρρέει, υπόκεινται σε μια νομοτελειακή
τάξη, την οποίαν οι στωικοί φιλόσοφοι αποκαλούν «ειμαρμένη». Τα
πάντα στο σύμπαν τελούνται σύμφωνα με μιαν αναγκαιότητα, που έχει
καθοριστεί εκ των προτέρων από τον κοσμικό λόγο και η οποία εξακολουθεί
να συντηρείται χάριν της συνεχιζόμενης παρουσίας του μέσα στο σύμπαν. Η
ειμαρμένη, η οποία διέπει την πορεία των πραγμάτων και των γεγονότων του
κόσμου, κατά τους στωικούς φιλοσόφους, αποτελεί το σύνολο των
δεδομένων δυνατοτήτων, βάσει των οποίων μπορούν να εξελιχθούν οι
καταστάσεις, χωρίς τούτο όμως να αναιρεί, όπως ίσως φαίνεται, την
ανθρώπινη ελευθερία , αφού σε ό,τι αφορά τον άνθρωπο το ποιά από
τις δυνατότητες αυτές θα επιλέξουμε εναπόκειται, σε μας, οπότε η
νομοτέλεια της ειμαρμένης υπηρετεί την ελευθερία και το αυτεξούσιο
του ανθρώπου, διασφαλίζοντάς του εναλλακτικές δυνατότητες. Μέσα από τις
πολλαπλές αυτές δυνατότητες και τη δράση της νομοτέλειας της ειμαρμένης,
αναδεικνύεται ακόμη εντονότερα η ευθύνη του ανθρώπου , ο οποίος
καλείται να επιλέξει και πράξει.
Κύριο ζητούμενο του βίου είναι κατά τους στωικούς το να ζει κάποιος
σύμφωνα με την φύση του, η οποία για τον άνθρωπο, μέσω της λογικότητάς
του ωθεί προς την Αρετή, το δε πρότυπο του «κατά Φύσιν ζειν» ταυτίζεται
έτσι με το «κατ' Αρετήν ζειν». Η Αρετή είναι το μόνο αγαθό και μόνο απ’
αυτήν εξαρτάται η ευημερία. Όλα τα υπόλοιπα πράγματα, ευχάριστα ή
δυσάρεστα, στερούνται αξίας, είναι «αδιάφορα». Σύμφωνα με τον στωικισμό,
καθήκον του ανθρώπου είναι να θέσει τον εαυτό του σε αρμονία με το
Σύμπαν, το οποίο, ως λογικό και αγαθό, του μεταφέρει τις ιδιότητές του. Προς
τούτο, απαιτείται να μελετήσει ο άνθρωπος την φύση, να μάθει τις
δυνατότητες σύμφωνα προς τις οποίες έχει προκαθοριστεί από τον Θεό ή τον
κοσμικό λόγο να εξελιχθούν τα γεγονότα και τα πράγματα και να εναρμονιστεί,
έτσι μαζί της , επιλέγοντας να πράττει κατά φύση, δηλαδή ενάρετα.
3
Δεν είναι δύσκολο με βάση την πυξίδα αυτών των αρχών να
προσανατολιστούμε στη ζωή μας και να διαπιστώσουμε αν ως άτομα και
συλλογικότητες (οικογένειες, πόλεις, έθνη, κράτη και ευρύτερες
συλλογικότητες) έχουμε στηρίξει το βίο μας και την ύπαρξή μας στο κατά
φύση και κατ’ αρετή ζειν
4
Ιδιοτελείς προσδοκίες και στόχοι υλιστικής κερδοφορίας, που
θεοποιούνται , άνθρωποι και συλλογικότητες , που εκπαιδεύονται μέσα από
ένα σύστημα επιστημονικής προπαγάνδας και πλύσης εγκεφάλου να
σέβονται και προστατεύουν μόνο ό,τι το αναπαράγει. Άνθρωποι , που
γεννούνται καταναλωτές και ζουν για να κατέχουν και όχι να είναι, που πατούν
επί πτωμάτων για λίγα χρήματα ακόμη και για υλιστική αυτοεπιβεβαίωση, εις
βάρος των συνανθρώπων τους, έστω και πολύ αξιότερων κατά περίπτωση,
που στηρίζουν το ευ ζειν τους στο πόσα υλικά αγαθά κατέχουν, εθιζόμενοι να
επιδιώκουν τη μεγέθυνση ενός πλασματικού και εικονικού πλούτου,
στηριγμένου όχι στην ποιότητα της προσωπικότητάς τους, αλλά στα χρήματα,
που μαθαίνουν να ζουν με δανεικά ή ακόμη και παράνομα!
Κράτη και έθνη, που παράλληλα και κατ’ αναλογία στήριξαν τη δική
τους εδραίωση και ευμάρεια σε νοθευμένα μαθηματικά μοντέλα, κατά
παραγγελία οικονομικές εξισώσεις και παραπλανητικές στατιστικές, που
διεκδικούν εξουσίες άδικες, υποστηρίζουν τεράστιες ανισότητες, επιβάλουν
εικονικές πραγματικότητες, πλασματικά χρήματα και προϊόντα , βγαλμένα
μέσα από σενάρια της πιο νοσηρής φαντασίας, ως είναι τα στοιχήματα για την
πτώχευση μίας χώρας …! Οικονομίες με πήλινα ποδάρια, στηριγμένες όχι
στην υγιή δημιουργικότητα και παραγωγή των ανθρώπινων δυνάμεων, που
τις αποτελούν, αλλά σε χρήματα δανεικά, προσφερόμενα πάντα με
προσδοκία εύκολου και μεγάλου κέρδους, από ασαφή και προστατευμένα με
μια κουρτίνα μυστηρίου διεθνή κέντρα εξουσίας, που υποθάλπουν τη
διαφθορά και την εξάρτηση.
5
συνείδησής μας. Γνωρίζουμε που εμείς ατομικά σφάλλαμε, αδικώντας και
παρανομώντας, γνωρίζουμε πού ως συλλογικότητες αφήσαμε τα πράγματα
να κυλήσουν στο γκρεμό, μη θέτοντας εμείς εμπόδιο σε όσους οδηγούσαν το
τραίνο της χώρας στην καταστροφή, έχοντας οι ίδιοι εξασφαλίσει το
ελικόπτερο της προσωπικής τους διαφυγής και ασυλίας. Γνωρίζουμε ότι
κανείς δεν θα έρθει για να μας σώσει, αν εμείς δεν αγωνιστούμε γι’ αυτό,
μαζεύοντας τα κομμάτια μας και αρχίζοντας να ζούμε ατομικά και συλλογικά
κατ’ αρετήν.
Πριν 2000 χρόνια ακούσαμε μία συγκλονιστική διδαχή : «Όπου εστίν
γαρ ο θησαυρός υμών, εκεί και η καρδία υμών έσται [Λουκ. 33-35]», αλλά
ο δρόμος ήταν δύσκολος και πήραμε την πλατιά λεωφόρο της απωλείας,
διαμορφώνοντας με κακή χρήση της ελευθερίας μας το δικό μας
Πεπρωμένο, τη ζωή δηλαδή που μας αρμόζει. Ώρα να καθαρθούμε
δεχόμενοι τον πόνο, που είναι το κόστος του λάθους μας, ώρα να
αυξήσουμε το βαθμό συνείδησής μας, να αναθεωρήσουμε και «ν’
αλλάξουμε ζωή», ατομικά και συλλογικά!