ΟΙ ΕΓΚΛΙΣΕΙΣ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ.

Εγκλίσεις λέγονται οι μορφές που παίρνει το ρήμα, προκειμένου αυτός που το

χρησιμοποιεί να εκφράσει ακριβώς το νόημα του ρήματος και αυτό που εννοεί. Οι
εγκλίσεις είναι τρεις.

1. Η οριστική, που φανερώνει το πραγματικό, το σημερινό, το βέβαιο.(ο Κώστας

τρέχει, ο σκύλος γαβγίζει, το παιδί ντύθηκε, η μπάλα χάθηκε, κ.λ.π.).
2. Η υποτακτική, που φανερώνει αυτό που θέλουμε ή αυτό που περιμένουμε να
γίνει.(ας τρέξουμε να προλάβουμε, ας έβρεχε λίγο να δροσίσει, ας ζέσταινε
λίγο, θα βρέξει σίγουρα, θα ζεστάνει αύριο, θα πονέσει λίγο, όταν ξημερώσει
θα ξεκινήσουμε, όταν χιονίσει θα πάμε για σκι, πρέπει να τρέξω στο σπίτι
γρήγορα, θέλω να παίξω ποδόσφαιρο, κ.λ.π.).
3. Η προστακτική που φανερώνει διαταγή ή παράκληση ή ευχή.(τρέξτε γρήγορα,
σταματήστε τις φωνές, προχωρήστε πιο μπροστά, σταμάτησε παιδί μου τα
κλάματα, χόρεψε λίγο και συ, βόηθα Παναγιά μου, πήγαινε στο καλό παιδί
μου, κ.λ.π.).
4. Το απαρέμφατο, είναι άκλιτο και χρησιμεύει για τον σχηματισμό ορισμένων
χρόνων του ρήματος (Παρακείμενος, Υπερσυντέλικος, Συντελεσμένος
Μέλλοντας). Απαρέμφατο έχει μόνο ο Αόριστος στην ενεργητική και την
παθητική φωνή. Π.χ. το απαρέμφατο του ρήματος δένω είναι:δέσει, του
λύνω:λύσει, του γράφω: γράψει, του παίζω:παίξει, του διαβάζω:διαβάσει, του
ακούω:ακούσει κ.λ.π.
5. Η μετοχή είναι τύπος του ρήματος που μοιάζει με επίθετο, έχει ενεργητική
φωνή, στην οποία είναι άκλιτη και παθητική φωνή, στην οποία κλίνεται όπως
τα επίθετα. Π.χ. οι μετοχές των ρημάτων δένω, αγαπώ, είναι:

ΡΗΜΑ ΕΝΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ

δένω δένοντας δεμένος
αγαπώ αγαπώντας αγαπημένος
χτενίζω χτενίζοντας χτενισμένος
γράφω γράφοντας γραμμένος

ΑΣΚΗΣΗ.
Να γράψεις τις εγκλίσεις των παρακάτω ρημάτων:

ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ ΜΕΤΟΧΗ

διαβάζω
χτυπώ
γράφω
πίνω
τρέχω
κατεβάζω
ανεβάζω
κοιμίζω
ζωγραφίζω

Παπανικολάου © 2011 Page 1

χτίζω

• Σε ποια έγκλιση βρίσκεται το ρήμα της κάθε πρότασης ;

Ας εξεταστεί τώρα ο ασθενής. (.....................................)

Μη δεχτείτε την πώληση των αγαλμάτων. (.....................................)

Θα έρθουν σήμερα το βράδυ. (.....................................)

Η γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της. (.....................................)

Το πρόβλημα λύθηκε γρήγορα. (.....................................)

Η κατάσταση θα αντιμετωπιστεί με ψυχραιμία. (.....................................)

Σταθείτε πιστοί στις ιδέες σας. (.....................................)

Σε δέκα λεπτά να έχει ετοιμαστεί η αίθουσα. (.....................................)

Μη φοβάσαι τον εχθρό. (.....................................)

Μια στιγμή να ετοιμάσω το φαγητό. (.....................................)

Δίπλα από κάθε ρήμα να γράψεις τον τύπο που σου ζητά η παρένθεση.

εξετάζομαι (Μετοχή παθ/κού Ενεστώτα) .........................................

ξαπλώνομαι (Μετοχή παθ/κού Παρακ/νου) .........................................

πληρώνομαι (Μετοχή παθ/κού Παρακ/νου) .........................................

δέχομαι (Μετοχή παθ/κού Ενεστώτα) .........................................

διαγωνίζομαι (Μετοχή παθ/κού Ενεστώτα) .......................................

Να συμπληρώσεις τον παρακάτω πίνακα βάζοντας τους τύπους του ρήματος στο
ίδιο πρόσωπο με την Οριστική.

Προστακτική Προστακτική Μετοχή Μετοχή

Οριστική
Ενεστώτα Αορίστου Ενεστώτα Παρακειμένου

κοιτάζεστε

παίζεις

Παπανικολάου © 2011 Page 2

παντρεύεσαι

ρωτάς

ασκείσαι

διαβάζετε

εξομολογείσαι

γελιέστε

κρύβεις

κυβερνάτε

• Να συμπληρώσεις τις παρακάτω προτάσεις στον κατάλληλο χρόνο με τα

ρήματα της παρένθεσης.

(διαιρούμαι, καταργούμαι, ξεχνιέμαι, χειρουργούμαι, φοβούμαι, αρκούμαι,

παραπονιέμαι, πληροφορούμαι)

Ο ασθενής (........................................................) σε δυο ώρες. (Συντελ/νος

Μέλλων) Οι συνταξιούχοι φέτος(.......................................) σε μικρές
αυξήσεις. (Αόριστος) Αυτά που έγιναν σήμερα (......................................)
σε λίγο καιρό. (Στιγμιαίος Μέλλων) Η Άννα (..............................................)
γιατί έμενε πολλές ώρες μόνη. (Παρατατικός) Υπολογίζω ότι σύντομα
(.........................................) τα αποτελέσματα. (Στιγμ. Μέλ.) Το μωρό
(....................................) όταν πλησίασε ο σκύλος. (Αόριστος) Αυτός ο
όρος (...........................................) από τα συμβόλαια. (Παρακείμενος)
Στον Πελοποννησιακό πόλεμο οι Έλληνες
(.....................................................) σε δυο στρατόπεδα. (Υπερσ/κος

Παπανικολάου © 2011 Page 3