87

9. RAD, SNAGA, ENERGIJA

1.208. Koliki rad utroi dizalica kad podigne teret 2 t na visinu 120 cm? m = 2 [t] = 2000 [kg] h = 120 [cm] = 1,2 [m] W=?
W = m g h W = 2000 9,81 1,2 W = 23544 [J ]

1.209. Dva traktora, svaki na jednoj obali rijeke, vuku uz tok rijeke natovareni amac stalnom brzinom. Koliki otpor prua voda kretanju amca? Koliki rad treba utroiti pri svladavanju tog otpora na putu 500 m ako su sile koje napinju uad meusobno jednake, iznose 4000 N i ine kut 600? s = 500 [m] F1 = F2 = 4000 [N] = 600 R = ?, W = ?

F1 6 0 F2
0

3 F 2 R = 3 4000 R =2

W = R s W = 6928 ,2 500 W = 3464101

R =6928 ,2[ N ]

[J ]

1.210. Na tijelo mase 2 kg djeluje sila F zbog koje se tijelo kree po putu s. Sila F se mijenja te je prikazana F, s - grafikonom na slijedeoj slici. Odredi pomou grafikona koliki je rad izvrila sila

88

poto je tijelo prelo put: a) 2 m, b) 5 m, c) 8 m.

m = 2 [kg] s = 2 [m], s = 5 [m], s = 8 [m] W=?

[ N 6 5 4 3 2 1
0

[ m

a)

W = F s W =3 2 W =6[ N ]

b)
W =6 +8,5 W =14 ,5[J ]

c)
W =14 ,5 +10 ,5 W = 25 [J ]

1.211. Tijelo mase 5,0 kg giba se du puta djelovanjem sile koja se jednoliko poveava, svaka 2 m po 2 N. Odredi pomou grafikona koliku je energiju izgubilo tijelo poto je prelo put 4 m ako je sila

89

na poetku gibanja jednaka nuli. m = 5 [kg] s = 2 [m] F = 2 [N] s = 4 [m] F0 = 0 [N] E=?
F 4 [ N ]

W
1

4 s

[ m

E = W =

44 = 8[ J ] 2

1.212. Elastina opruga stisne se za 0,2 m pod djelovanjem sile 20 N. Kolika je konstanta k te opruge? Koliki je rad utroen pri tom sabijanju? x = 0,2 [m] F = 20 [N] k = ?, W = ?
F x 20 k= 0,2 k= N k =100 m

1 k x2 2 1 W = 100 0,2 2 2 W = 2[ J ] W=

1.213. Na slijedeoj slici grafiki je prikazana promjena sile koja je potrebna da stisne elastino pero za odreenu udaljenost s. Koliki rad moe obaviti opruga ako je stisnemo za 0,3 m?

90

x = 0,3 [m] W=?

F 4 [ N ]

0 , 1

0 , 2

, 3

[ m

F x 4 k= 0,3 k= N k =13 ,33 m

1 k x2 2 1 W = 13,33 0,3 2 2 W = 0,6[ J ] W=

1.214. Pri brzom hodu ovjek je u jednoj minuti uinio 180 koraka. Kolika je snaga ovjeka koju je razvio pri hodu ako za svaki korak utroi rad 30 J? n = 180 [koraka/min] W1 = 30 [J] P=?
koraka 180 koraka = =3 min 60 sek

180

W t 3 W1 P= 1 P = 90 [ W ] P=

1.215. Dizalica je podigla tijelo mase 4,5 tone na visinu 8 m. Snaga dizalice je 8,832 kW. Za koje vrijeme dizalica digne teret? m = 4,5 [t] = 4500 [kg] h = 8 [m] P = 8,832 [kW] = 8832 [W] t=?
W = m g h W = 4500 9,81 8 W = 353160 [J ]

P=

W W t = t P 353160 t= 8832 t = 39 ,99 [ s ]

1.216. Pri normalnoj brzini 5 km/h ovjek mase 75 kg razvija snagu otprilike 60 W. Poveanjem brzine ta snaga naglo raste i pri brzini 7,2 km/h naraste do 200 W. Odredi za oba sluaja silu kojom se ovjek pokree.

91

m = 75 [kg] v1 = 5 [km/h] = 1,39 [m/s] P1 = 60 [W] v2 = 7,2 [km/h] = 2 [m/s] P2 = 200 [W] F1 = ?, F2 = ?
W F s = =Fv t t

P=

F1 = F1 =

P1 v1

F2 = F2 =

P2 v2

60 1,39 F1 = 43 ,17 [ N ]

200 2 F2 =100 [ N ]

1.217. Koliku teinu moe vui auto motora 22,05 kW po horizontalnom putu pri brzini 54 km/h ako je koeficijent trenja 0,15? P = 22,05 kW=22050 [W] v = 54 [km/h] = 15 [m/s] = 0,15 G=?

P = Ftr v P = G v G = 22050 0,15 15 G = 9800 [ N ] G= P v

1.218. Vlak mase 106 kg uspinje se stalnom brzinom 30 km/h po strmini koja se na svaki kilometar die za 10 m. Odredi snagu lokomotive ako je koeficijent trenja 0,002. m = 106 [kg] v = 30 [km/h] = 8,33 [m/s] s =1000 [m]

92

h = 10 [m] = 0,002 P=?

P=

Wtr + Wg

t Wtr = Ftr s = m g sin s 10 = 0,01 1000

2

sin =

s = 1000

Wtr = 0,002 10 6 10 0,01 1000 = 200000 [ J ]

+ 10 2 = 1000 ,05[ m ]

Wg = m g h = 10 6 10 10 = 100000000 = 10 8 [ J ] s 1000 = = 120 [s] v 8,33 200000 + 100000000 P= 120 P = 835000 [ W ] t=

1.219. Sila 2 N djelovala je na tijelo 4 sekunde i dala mu energiju 6,4 J. Kolika je masa tijela? F = 2 [N] t = 4 [s] E = W = 6,4 [J] m=?

W 6,4 = = 3,2[ m ] F 2 a 2s s = t2 a = 2 2 t 2 3,2 m a= = 0,4 2 42 s F 2 m= = = 5[ kg ] a 0,4 W = F s s =

1.220. Stalnom silom F podiemo uteg mase 4 kg do visine 1 m. Pritom utroimo rad 80 J. Kolikim smo ubrzanjem podizali uteg?

m = 4 [kg] h = 1 [m] W = 80 [J] a=?

93

W = F s F = F=

W s

80 = 80 [ N ] 1 F = m a m g m a = F + m g F a= +g m 80 a= + 9,81 4 m a = 29 ,81 2 s

1.221. Uteg mase 10 kg podignemo nepominom koloturom na visinu 1,5 m. Odredi korisni i utroeni rad ako je korisnost stroja 90%. m = 10 [kg] h = 1,5 [m] = 0,9 WD = ? WU = ?
WD WU

WD = m g h WD = 10 9,81 1,5 WD = 147 ,15[ J ] WU = WD 147 ,15 = 0,9 WU = 163 ,5[ J ]

1.222. Kolika je korisnost hidroelektrane ako za 1 sekundu protee 6 m3 vode i ako je pad vode 20 m, a snaga elektrane 882 kW?

q = 6 [m3/s] h = 20 [m] PD = 882 [kW] = 882000 [W] =?

WU = m g h q= V V = q t t m = V WU = q t g h WU = 1000 6 1 9,81 20 WU = 1177200 [ J ] PU = WU 1177200 = = 1177200 [ W ] t 1 P 882000 = D = = 0,75 = 75 % PU 1177200

94

1.223. Dizalicu pokree motor snage 7,36 kW. Koliku masu ima tijelo koje podie ta dizalica brzinom 6 m/min ako je korisnost dizalice 80%? PU = 7,36 kW v = 6 [m/min] = 0,1 [m/s] = 80% = 0,8 m=?

PD PD = PU PU

PD = 0,8 7360 PD = 5888 [ W ] m= PD = F v = m g v PD g v 5888 m= 9,81 0,1 m = 6002 [ kg ] 6[ t ]

1.224. Na kolica mase 1 kg, koja lee na horizontalnoj podlozi i miruju, poinjemo djelovati stalnom silom 5 N u smjeru puta. Pod utjecajem sile kolica su prela put 4 m bez trenja. a) Koliki rad je utroila sila? b) Kolika je energija prenesena na kolica? c) Kolika je brzina kolica na kraju puta? m = 1 [kg] F = 5 [N] s = 4 [m] W = ?, E = ?, v = ? a) b) c)

95

W =F s W =5 4 W = 2 [J ] 0

F 5 m a= = = 5 2 m 1 s
= E W =20 [J ] E

v = 2 a s v = 2 5 4 m v = 6,32 s

1.225. Sila 20 N ubrzava predmet mase 1,0 kg du puta 4,0 m po horizontalnoj povrini bez trenja. Predmet je prije toga mirovao. Nakon prevaljena puta 4,0 m sila se promijeni, smanji se na 10 N i djeluje du idua 4 m. a) Kolika je konana kinetika energija tijela? b) Kolika mu je konana brzina? m = 1 [kg] F1 = 20 [N] s1 = 4 [m] F2 = 10 [N] s2 = 4 [N] EK = ?, v = ? a)
E K = W1 + W2 E K = F1 s 1 + F2 s 2 E K = 20 4 + 10 4 E K = 120 [ J ]

b)
EK = v= m v2 v= 2 2 Ek m

2 120 1 m v = 15,49 s

1.226. Koliki rad moe obaviti tijelo mase 100 g pri brzini 15 cm/s na temelju svoje kinetike energije? m = 100 [g] = 0,1 [kg] v = 15 [cm/s] = 0,15 [m/s] EK = ?
EK = EK EK m v2 2 0,1 0,15 2 = 2 = 0,00113 [ J ]

1.227. Tramvaj mase 18 tona postigne 2 sekunde nakon poetka gibanja brzinu 10,8 km/h. Odredi srednju vrijednost snage koju je morao razviti motor tramvaja za vrijeme gibanja? m = 18 [t] = 18000 [kg] t = 2 [s] v = 10,8 [km/h] = 3 [m/s] P=?

96

v a= t 3 a= 2 m a =1,5 2 s a s = t2 2 1,5 s= 22 2 s = 3[ m ]

W = 81000 [ J ] W P= t 81000 P= 2 P = 40500 [ W ]

W = F s W = m a s W =18000 1,5 3

1.228. Iz cijevi mitraljeza izleti u 1 minuti 700 tanadi. Odredi snagu mitraljeza ako je masa jednog taneta 15 g, a njegova brzina u asu kad naputa cijev 760 m/s. n = 700 [tanadi/min] = 11,67 [tanadi/sek] m = 15 [g] = 0,015 [kg] v = 760 [m/s] P=?
W = E K E K = E K E K m v2 2 0,015 760 2 = 2 = 4332 [ J ]
P =n W t

4332 1 P = 50554 [ W ] = 50 ,5[ kW ] P =11,67

1.229. Da se u zidu probui rupa potreban je rad 10000 J. Moemo li rupu izbuiti tanetom mase 0,2 kg koje udari o zid brzinom 250 m/s? W = 10000 [J] m = 0,2 [kg] v = 250 [m/s]
EK = EK EK m v2 2 0,2 250 2 = 2 = 6250 [ J ]

E K < W tane ne moe probuiti zid

1.230. Kamion mase 3 t vozi brzinom 45 km/h. Kolika mora biti sila koenja da se kamion zaustavi na 50 m udaljenosti? m = 3 [t] = 3000 [kg] v = 45 [km/h] = 12,5 [m/s] s = 50 [m] F=?

W = E K EK = EK EK m v2 2 3000 12 ,5 2 = 2 = 234375 [ J ]

97

W s 234375 F= 50 F = 4687 ,5[ N ] F=

1.231. Na 150 m visoku breuljku postavljen je top iz kojega izleti u horizontalnom smjeru kugla mase 2 kg i padne na zemlju na udaljenosti 3000 m. Kolika je bila kinetika energija kugle u asu kad je izletjela iz topa? y = 150 [m] x = 3000 [m] m = 2 [kg] EK = ?
y= g t2 t = 2 2y g

EK = EK EK

m v2 2 2 542 ,5 2 = 2 = 294301 [ J ]

t=

2 150 = 5,53[ s ] 9,81 x t

x = v t v = v=

3000 m = 542 ,5 5,53 s

1.232. Na tijelo mase 4 kg djeluje 1 minutu stalna sila koja mu dade brzinu 3 m/s. Odredi veliinu te sile i kinetiku energiju tijela. m = 4 [kg] t = 1 [min] = 60 [s] v = 3 [m/s] F = ?, EK = ?
v t 3 a= 60 a= m a = 0,05 2 s

F = m a F = 4 0,05 F =0,2[ N ]

EK = EK EK

m v2 2 4 32 = 2 = 18[ J ]

1.233. Na horizontalnoj podlozi gurnemo tijelo brzinom 3 m/s. Faktor trenja izmeu tijela i podloge iznosi 0,4. Odredi put to ga tijelo prevali prije nego to se zaustavi. v = 3 [m/s] = 0,4 s=?

98

W s = tr Ftr m v 2 2 s= m g s= s= v 2 g
2

Ftr = m g Wtr = E K E K = m v2 2

32 2 0,4 9,81 s =1,146 [ m ]

1.234. Na horizontalnoj povrini lei tijelo mase 3 kg. Na njega djeluje sila 6 N koja prema horizontalnoj povrini zatvara kut 450. a) Koliki je rad utroila sila poto je tijelo prelo put 4 m bez trenja? b) Koliku brzinu ima tijelo na kraju puta? m = 3 [kg] F = 6 [N] = 450 s = 4 [m] W = ?, v = ?

F1 F

4 5

F 2 = 2 F12 F 2 2 2 F1 = 6 2 F1 = 4,24 [ N ] F1 =
W = F1 s W = 4,24 4 W =16 ,97 [J ]

W = EK EK = v= m v2 v= 2 2 EK m

2 16,97 3 m v = 3,36 s

1.235. Automobil mase 1 t moe se konicama zadrati sve do uspona od 24%. Na kojoj e se udaljenosti zaustaviti pomou konica vozei po horizontalnom putu brzinom 64,8 km/h?

99

m = 1 [t] = 1000 [kg] n = 24 % v = 64,8 [km/h] = 18 [m/s] s=?

F1 G

n = 24 % s = 100 [ m], h = 24[ m ] 24 sin = = 0,24 = 13,89 0 100

F1 = m g sin F1 = 1000 9,81 0,24 F1 = 2354 ,4[ N ]

EK = EK EK

m v2 2 1000 18 2 = 2 = 162000 [ J ]

W = F1 s s = 162000 2354 ,4 s = 68 ,8[ m] s=

W F1

1.236. Pri - raspadu jednog atoma radioaktivnog elementa RaB (relativne atomske mase Ar = 214) iz atoma izleti elektron energije Ee =5 10-15 J. Atom RaB pretvori se u novi element RaC iste atomske mase. Odredi kinetiku energiju atoma RaC.

100

Ar(RaB) =214 Ee = 5 10-15 [J] EK = ?

Ee = v ve = 2 Ee 2
2 e

m v = m e v e me ve m 9,1 10 31 10 7 v = 1,67 10 27 5 10 15 v = m v = 10898 ,2 s

v e = 2 5 10 15 m v e = 0,0000001 = 10 7 s

EK = EK EK

m v2 2 1,67 10 27 5 10 15 (10898 ,2) 2 = 2 = 1.6 10 17 [ J ]

1.237. ekiem mase 4 kg zabijamo avao u drvenu podlogu. U asu kad eki udari o avao, eki ima brzinu 500 cm/s, a avao pritom zae u drvo 30 mm duboko. Kolikom srednjom silom udari eki o avao i koliko dugo traje djelovanje te sile? m = 4 [kg] v = 500 [cm/s] = 5 [m/s] s = 30 [mm] = 0,03 [m] F = ?, t = ?

K = E W m v 2 = F s 2 m v 2 F= 2 s 4 5 2 F= 2 0,03 F =1666 ,67 [ N ]

F t = m v m v F 4 5 t = 1666 ,67 t = 0,012 [s] t =

1.238. Kamen mase 2 kg bacimo horizontalno poetnom brzinom 10 m/s. Koliku e kinetiku energiju imati kamen nakon 5 sekundi (g = 10 m/s2). m = 2 [kg]

101

v0 = 10 [m/s] t = 5 [s] EK = ?
x v0 y g t
2 v R = v 0 + (g t ) 2

EK = EK EK

v R = 10 2 + (9,81 5) 2 m v R = 50 ,1 s

m v2 R 2 2 50 ,12 = 2 = 2505 ,9[ J ]

1.239. Saonice kliu po horizontalnom ledu brzinom 6 m/s i odjednom dojure na asfalt. Duljina salinaca je l = 2 m, a faktor trenja salinaca na asfaltu 1. Koliki ukupni put prevale saonice dok se zaustavljaju? v = 6 [m/s] l = 2 [m] =1 s=?
E K = Wtr m v2 1 = m g l + m g x 2 2 v2 l x= 2 g 2 62 1 2 2 1 9,81 2 x = 0,835 [ m] x=
s =x +l s = 0,835 + 2 s = 2,835 [m ]

1.240. Vagoni s pijeskom mase mV kotrlja se po horizontalnim tranicama bez trenja brzinom v0. Tane mase m, ispaljeno horizontalno brzinom v1 u istom smjeru to ga ima i v0, pogodi vagon i ostane u njemu. Treba odrediti brzinu v vagonia poto ga je pogodilo tane i energiju koja je pritom prela u toplinu.

m V v 0 + m v 1 = ( m V + m) v m v 0 + m v1 v= V mV + m

2 2 m V v 0 m v1 m v + m 2 E= + v 2 2 2

1.241. Mehaniki malj mase 500 kg udari o stup koji se pritom zabije u zemlju do dubine 1 cm. Odredi silu kojom se zemlja tomu opire ako pretpostavimo da je sila za vrijeme udarca stalna i ako je brzina malja prije udarca bila 10 m/s. Masu stupa zanemarimo. m = 500 [kg] s = 1 [cm] = 0,01 [m] v = 10 [m/s]

102

F=?
E K = W m v2 = F s 2 m v2 F= 2 s 500 10 2 F= 2 0,01 F = 2500000 [ N ]

1.242. Tramvaj mase 10 tona razvije 5 sekundi poto se poeo kretati brzinu 7,2 km/h. Kolika je snaga motora? m = 10 [t] = 10000 [kg] t = 5 [s] v = 7,2 [km/h] = 2 [m/s] P=?
EK = EK EK m v2 2 10000 2 2 = 2 = 20000 [ J ]
E K = W W t 20000 P= 5 P = 4000 [ W ] = 4[ kW ] P=

1.243. Tijelo mase 40 g baeno je vertikalno uvis brzinom 60 m/s. Kolika mu je kinetika energija: a) na poetku gibanja, b) nakon 6 sekundi gibanja? m = 40 [g] = 0,04 [kg] v = 60 [m/s] t = 6 [s] EK = ? a)
EK EK EK m v2 = 2 0,04 60 2 = 2 = 72 [ J ]

b)
v = v0 g t v = 60 9,81 6 m v =1,14 s

EK = EK EK

m v2 2 0,04 1,14 2 = 2 = 0,026 [ J ]

1.244. Tijelo mase 19,6 kg palo je s neke visine. Padanje je trajalo 0,5 sekundi. Koliku je kinetiku energiju imalo tijelo kad je stiglo do najnie toke? m = 19,6 [kg] t = 0,5 [s] EK = ?

103

v =g t v = 9,81 0,5 m v = 4,905 s

EK = EK EK

m v 2 19 ,6 4,905 2 = 2 = 235 ,78 [ J ]

2

1.245. Jezgra kadmija apsorbira neutro energije En = 10-15 J. Odredi brzinu v novonastale jezgre. Relativna atomska masa kadmija jest Ar =112,4. mn = ??? En = 10-15 [J] Ar = 112,4 v=?
vn = 2 En mn
v= mn vn m j + mn

1.246. Tane mase m doleti horizontalno do drvene kugle koja je na podu. Tane proleti sreditem kugle. Treba odrediti koliko je energije prelo u toplinu ako je v1 brzina taneta prije nego to je pogodilo kuglu, v2 brzina taneta nakon prolaza kroz kuglu, a mk masa kugle. Trenje izmeu poda i kugle zanemarimo.
Q = E K1 E K 2 Q= m 2 m 2 ( v1 v 2 ) 2 v1 v 2 2 mk

1.247. Snop atoma energije 9,8 10-17 J izlijee iz izvora u horizontalnom smjeru. Za koliko e se atomi pod djelovanjem sile tee otkloniti od horizontale na udaljenosti 5 m od izvora? Neka su to atomi srebra atomske mase 108. E = 9,8 10-17 [J] s = 5 [m] h=?
2 EK m v2 v = 2 m m = m P 108 = 1,6726 10 27 108 EK = m = 1,81 10 25 v= 2 9,8 10 17 m = 3,3 10 4 25 1,81 10 s
s 5 = =1,52 10 4 [s ] v 3,3 10 4 g h = t 2 2 9,81 h= (1,52 10 4 ) 2 2 h =1,13 10 7 [ m ] t=

1.248. Uteg mase 5 kg pao je s visine 2 m. Za koliko se smanjila gravitacijska potencijalna energija utega pri tom padu? m = 5 [kg] h = 2 [m] EP = ?

E P = m g h E P = 5 9,81 2 E P = 98 ,1[ J ]

104

1.249. Tijelo mase 10 kg podignemo 20 m visoko. Koliki rad moramo pri tom utroiti? Za koliko se poveala gravitacijska potencijalna energija tijela? m = 10 [kg] h = 20 [m] W = EP = ?
W = E P = m g h W = E P = 10 9,81 20 W = E P = 1962 [ J ]

1.250. Tane mase m pogodi komad drva mase md koji visi na niti duljine l. Kad pogodi drvo, tane ostaje u njemu. Za koliko se podigne komad drva ako je brzina taneta bila v0?

m v 0 = ( m d + m) v v = EK = EP

m v0 md + m

( m d + m) v 2 md + m = (m d + m) g h h = v2 2 2 ( m d + m) g
2 md + m m2 v0 h= 2 g ( m d + m) ( m d + m) 2

h=

2 m2v0 2 g ( m d + m)

1.251. Koliki e put prevaliti saonice po horizontalnoj povrini ako su se spustile s brda visine 15 m i nagiba 300? Faktor trenja je 0,2. h = 15 [m] = 300 = 0,2 s=?

105

E P = Wtr1 + Wtr 2 m g h = ( m g sin + m g) s h (sin + 1) 15 s= 0,2 (sin 30 0 + 1) s = 50 [ m] s=

1.252. Kamen mase 100 g baen je koso gore iz neke toke koja se nalazi 15 m iznad Zemljine povrine brzinom 10 m/s. a) Kolika mu je ukupna mehanika energija u tom asu? b) Kolika e mu biti ukupna mehanika energija kad bude 10 m iznad Zemljine povrine? c) Kolika e mu biti brzina u tom asu? Otpor zraka zanemarimo. m = 100 [g] = 0,1 [kg] h = 15 [m] v0 = 10 [m/s] h1 = 10 [m] E = ?, E1 = ?, v = ?

a)
E =EP + EK
2 m v0 2 0,1 10 2 E = 0,1 9,81 15 + 2 E = 19 ,715 [ J ] E K1 = E E P1 E K1 =19 ,715 0,1 9,81 10 E K1 =19 ,715 9,81 E K1 = 9,905 [ J ]

b)

c)

E = m g h +

E1 = E

E 1 =19 ,715 [ J ]

v1 =

2 E K1 = m

2 9.905 0,1

m v 1 =14 ,07 s

1.253. Tijelo mase 30 g bacimo s mosta visokog 25 m vertikalno dolje brzinom 8 m/s. Tijelo stigne na povrinu vode brzinom 18 m/s. Odredi rad koji je tijelo utroilo svladavajui otpor zraka (g = 10 m/s2). m = 30 [g] = 0,03 [kg] h = 25 [m]

106

v0 = 8 [m/s] v1 = 18 [m/s] Wtr = ?

E = EP + EK m v2 2 0,03 8 2 E = 0,03 10 25 + 2 E = 8,46 [ J ] E = m g h +

E1 =

2 m v 1 0,03 18 2 = = 4,86[ J ] 2 2 Wtr = E E 1

Wtr = 3,6[ J ]

1.254. S vrha strme ceste dugake 100 m, visinske razlike 20 m, sputaju se saonice mase 5 kg. Odredi trenje koje se javlja pri sputanju niz brijeg ako su saonice pri dnu brijega imale brzinu 16 m/s. Poetna brzina je nula. s = 100 [m] h = 20 [m] m = 5 [kg] v0 = 0 [m/s] v1 =16 [m/s] Ftr = ?
E 1 = E 2 + Wtr
2 m v1 Wtr = m g h 2 5 16 2 Wtr = 5 9,81 20 2 Wtr = 341[ J ]

Wtr = Ftr s Ftr = 341 100 Ftr = 3,41[ N ] Ftr =

Wtr s

1.255. Tijelo mase 8 kg slobodno pada s visine 2 m. Kolika je njegova kinetika energija u asu kad stigne na zemlju? Pokai da je ta energija jednaka gravitacijskoj potencijalnoj energiji koju je tijelo imalo prije pada ako se zanemari otpor zraka. m = 8 [kg] h = 2 [m] EK = ?
v = 2 g h v = 2 9,81 2 m v = 6,26 s

EK = EK EK

m v2 2 8 6,26 2 = 2 =156 ,96 [ J ]

EP = m g h E P = 8 9,81 2 E P = 156 ,96 [ J ] EK =EP

1.256. Tijelo mase 20 kg padne s visine 15 m te pri kraju pada ima brzinu 16 m/s. Koliki rad je utroilo tijelo gibajui se zrakom? m = 20 [kg] h = 15 [m] v = 16 [m/s] Wtr = ?

E P = E K + Wtr Wtr = E P E K m v2 2 20 16 2 Wtr = 20 9,81 15 2 Wtr = 383 [ J ] Wtr = m g h EP = m g h E P = 20 9,81 15 E P = 2943 [ J ]

107

1.257. Bomba od 300 kg pada s visine 900 m. Kolike su njezina gravitacijska potencijalna energija i kinetika energija u asu: a) kad se nalazi 150 m iznad zemlje, b) kad padne na zemlju? m = 300 [kg] h = 900 [m] h1 = 150 [m] EP = ?, EK = ? a)
E = m g h E = 300 9,81 900 E = 2648700 [ J ] E P = m g h1 E P = 300 9,81 150 E P = 441450 [ J ] EK = E EP E K = 2648700 441450 E K = 2207250 [ J ]

b)

EP =0

E K = E = 2648700 [ J ]

1.258. Na niti duljine 1 m objeena je kuglica. Koliku horizontalnu brzinu moramo dati kuglici da se ona otkloni do iste visine na kojoj se nalazi objesite niti? l = 1 [m] v=?
EP = EK mgh = m v2 v = 2gh 2 m v = 2 9,81 1 = 4,43 s

1.259. Tijelo baeno vertikalno u vis padne na zemlju 6 sekundi nakon poetka gibanja. Odredi: a) kinetiku energiju tijela u asu kad padne na zemlju, b) gravitacijsku potencijalnu energiju u najvioj toki. Masa tijela je 50 g.

t = 6 [s] m = 50 [g] = 0,05 [kg] EK = ?, EP = ?

108

a)
t 2 v = 9,81 3 v =g m v = 29 ,43 s m v2 EK = 2 0,05 29 ,43 2 EK = 2 E K = 21,65 [ J ]

b)

E P =E K

E P = 21,65 [ J ]

1.260. Jednostavno njihalo dugo 4 m ima na svojem kraju objeenu kuglu mase 5 kg. a) Koliki rad moramo utroiti da bismo njihalo pomaknuli iz njegova vertikalnog poloaja u horizontalni? b) Kolike e biti brzina i kinetika energija kugle njihala u asu kad prolazi najniom tokom ako smo njihalo ispustili iz horizontalnog poloaja? l = 4 [m] m = 5 [kg] W = ?, v = ?, EK = ? a) b)
m v2 2 5 8,86 2 = 2 = 196 ,2[ J ]

W = P E W = m g h W = 5 9,81 4 W =196 ,2[ J ]

v = 2 g h v = 2 9,81 4 m v =8,86 s

EK = EK EK

1.261. Tijelo je palo s visine 240 m i zarilo se u pijesak 0,2 m duboko. Odredi srednju silu otpora pijeska ako je tijelo mase 1 kg, poelo padati brzinom 14 m/s. Rijei zadatak na dva naina: a) pomou zakona gibanja, b) pomou zakona odranja energije. Koji je nain bri? Otpor zraka zanemarimo. h = 240 [m] h1 = 0,2 [m] m = 1 [kg] v0 = 14 [m/s] F=?

109

a)

b)

2 v2 = v0 + 2 g h 2 2 a h1 = v0 + 2 g h 2 v0 + 2 g h a= 2 h1

a=

14 2 + 2 9,81 240 2 0,2

2 m v0 + m g h 2 1 14 2 E= + 1 9,81 240 2 E = 2452 ,4[ J ]

E=

m a = 12262 2 s F = m a = 1 12262 F = 12262 [ N ]

E = W = F h 1 2452 ,4 0,2 F =12262 [ N ] F=

1.262. U drvenu metu mase 4 kg, koja visi na uetu, ispalimo tane mase 8 g. Tane ostane u meti koja se pomakne u poloaj koji je 6 cm vii od poetnoga. Nai poetnu brzinu taneta. m1 = 4 [kg] m2 = 8 [g] = 0,008 [kg] h = 6 [cm] = 0,06 [m] v2 = ?
m1 v1 + m 2 v 2 = (m1 + m 2 ) v v2 = v2 = (m 1 + m 2 ) v m 1 v 1 m2 (4 + 0,008) 1,085 4 0 0,008

(m1 + m 2 ) v 2 (m1 + m 2 ) g h = 2 v = 2g h v = 2 9,81 0,06 m v = 1,085 s

m v 2 = 543,59 s

1.263. Ue duljine 20 m prebaeno je preko vrste koloture kojoj moemo zanemariti masu i veliinu. U poetku ue visi na miru, simetrino s obzirom na vertikalu koja ide sreditem koloture. Kad koloturu malo stresemo, ue e poeti padati. Kolika e mu biti brzina u asu kad otpadne s koloture? l = 20 [m] v=?

110

l/ 4

l/ 2

m v2 l = m g v = 2 4 9,81 20 2 m v = 9,91 s v=

g l 2

1.264. Matematiko njihalo nalazi se najprije u horizontalnom poloaju. Duljina mu je l. Na udaljenosti l/2 ispod toke objesita njihala postavljena je horizontalna elina ploa. Na koju e se visinu h odbiti kuglica njihala nakon sudara s ploom ako pretpostavimo da je sudar potpuno elastian?

111

l/ 2

h vv

m v2 l = m g v = g l 2 2 = 60 0 v V = v cos = vV = 3g l 2 3 g l 2

m v2 V = 2 m g h 2 3g l v2 3g l V 2 h= = = 22g 4 g 8g 3 h = l 8

1.265. Dvije elastine kugle vise na nitima tako da se nalaze na istoj visini i dodiruju se. Niti su razliite duljine: l1 = 10 cm, l2 = 6 cm. Mase dotinih kugala jesu m1 = 8 g i m2 = 20 g. Kuglu od 8 g otklonimo 600 i ispustimo. Treba odrediti koliko e se kugle otkloniti nakon sudara ako je sudar elastian. l1 = 10 [cm] = 0,1 [m] l2 = 6 [cm] = 0,06 [m] m1 = 8 [g] = 0,008 [kg] m2 = 20 [g] = 0,02 [kg]

112

= 600 1 = ?, 2 = ?

l1

h m

l2 m

' m 1 v1 + m 2 v 2 = m 1 v 1 + m 2 v '2 2 ' m1 v 1 m 2 v 2 m 1 v1 m v' 2 + = + 2 2 2 2 2 ' 1 2 2

m m2 m v = 1 v 1 = 0,424 m1 + m 2 s v '2 = mgh = 2m 1 v 1 m = 0,565 m1 + m 2 s

v' h1 = 1 = 0,0091[ m ] 2g h2 = v '2 = 0,0162 [ m] 2g li h1 l1

2

2 mv 1 2 h = l1 l

h1 = l1 l1 cos 1 cos 1 = cos 1 =

l cos = l = l1 cos l1 h = l1 l1 cos 60 0

2 v 1 = gl1 = 0,981

0,1 0,0091 = 0,909 1 = 24,6 0 0,1 l h 2 0,06 0,0162 cos 2 = 2 = = 0,7288 2 = 43,210 l2 0,06

m v 1 = 0,99 s

1.266. Djeak puca iz prake i pritom toliko nategne gumenu vrpcu da je produi 10 cm. Kolikom je brzinom poletio kamen mase 20 g? Da se gumena vrpca produi 1 cm treba sila 9,8 N. Otpor zraka zanemarimo. x = 10 [cm] = 0,1 [m] m = 20 [g] = 0,02 [kg] k = (9,8/0,01) = 980 [N/m] v=?
EP = EK 1 1 k x 2 = m v2 v = 2 2 v= 980 0,12 m = 22,14 0,02 s k x2 m

113

1.267. Svaka elastina opruga odbojnika na vagonu stisnut e se 1 cm zbog djelovanja sile 104 N. Kojom se brzinom kretao vagon ako su se opruge na odbojnicima pri udarcu vagona o stijenu stisnule 10 cm? Masa vagona je 20 tona. k = 2 (104/0,01) = 2 106 [N/m] x = 10 [cm] = 0,1 [m] m = 20 [t] = 2 104 [N] v=?
EP = EK 1 1 k x 2 = m v2 v = 2 2 v= 2 10 6 0,12 m = 1 4 2 10 s k x2 m

1.268. Tijelo mase 3 kg kree se brzinom 2 m/s i sudara s elastinom oprugom. Za oprugu vrijedi F = 100 N/m x. a) Kolika je elastina potencijalna energija sadrana u opruzi kad ju je tijelo stisnulo za 0,1 m? b) Kolika je u tom asu kinetika energija tijela mase 3 kg? m = 3 [kg] v = 2 [m/s] F = 100 x x = 0,1 [m] EP = ?, EK = ?
N k = 100 m 1 EP = k x2 2 1 E P = 100 0,12 2 E P = 0,5[ J ]

m v2 2 3 22 E= = 6[ J ] 2 EK =E EP E= E K = 6 0,5 E K = 5,5[ J ]

1.269. Tijelo mase 0,5 kg smjeteno je na horizontalnom stolu i privreno za elastinu oprugu kojoj je k = 50 N/m. Opruga titra, pri emu se najvie rastegne odnosno stegne 0,1 m i vue tijelo za sobom. Trenje po stolu moemo zanemariti. Kolika je najvea brzina tijela? m = 0,5 [kg] k = 50 [N/m] x = 0,1 [m] v=?

EP = EK 1 1 k x 2 = m v2 v = 2 2 v= 50 0,12 m = 1 0,5 s k x2 m

114

1.270. Elastina opruga konstante k = 40 N/m visi vertikalno. Na njezinu kraju objeen je uteg mase 0,8 kg koji miruje. Uteg povuemo prema dolje 0,15 m. a) Do koje e se visine h uteg podii kad ga ispustimo? b) Kolika e biti njegova najvea brzina? k = 40 [N/m] m = 0,8 [kg] x = 0,15 [m] h = ?, v = ?

EP = EK
h =2 x h = 2 0,15 h =0,3[m ]

1 1 k x 2 = m v2 v = 2 2 v= 40 0,15 2 m = 1,06 0,8 s

k x2 m