Cyfrowa obrbka obrazu i dwiku

Dr in. Grzegorz Grodzki

Proste i szybkie narzdzia do projektowania grafiki

Komputer (due wymagania sprztowe!) Procesor Pami operacyjna RAM Dysk twardy Karta grafiki

Urzdzenia dodatkowe
skaner ploter drukarka (wielkoformatowa) kamera cyfrowa (aparat fotograficzny) urzdzenia do archiwizacji

Oprogramowanie

do edycji grafiki wektorowej i bitmapowej do montau grafik do katalogowania i zarzdzania grafik do archiwizowania grafik

Karta graficzna

Karta grafiki S3 Delta Chrom

Karta grafiki Sparkle SP8836U-PT

Karta grafiki Power Color Volari V8 DUO

Rodzaje i zasada dziaania skanerw

Skaner bbnowy

Skaner paski CCD

CCD s krzemowymi pprzewodnikowymi elementami pojemnociowymi (MOS MetalOxide Semiconductor) zdolnymi do przechowywania gromadzonych adunkw elektrycznych. Ilo zgromadzonego adunku jest proporcjonalna do natenia wiata oraz czasu ekspozycji. Odczytanie analogowej wartoci prdu i przesanie jej do wzmacniacza, a stamtd do przetwornika A/C powoduje rozadowanie detektora, dziki czemu jest on gotowy do ponownego uycia.

Skaner paski CIS

Detektory CIS wykorzystuj technologi CMOS (Complementary Metal-Oxide Semiconductor) i dziaaj podobnie jak CCD, ale kady z nich posiada wasny wzmacniacz oraz elektronik odpowiedzialn za przetworzenie sygnau i komunikacj z moduem wymiany danych (s wic wiksze). Elementy wiatoczue umieszczane s w rzdzie tu pod szyb (brak jest skomplikowanego ukadu optycznego), zamiast lampy z zimn katod rdem wiata jest zestaw energooszczdnych diod wieccych w 3 kolorach podstawowych. Montowane s w tej samej listwie co elementy wiatoczue. Maksymalna odlego sensorw od dokumentu to ~3 mm, gbia ostroci 0,5 mm ogranicza zakres stosowania skanerw CIS tylko do dokumentw paskich. Charakteryzuj si one rwnie mniejsz rozdzielczoci ni skanery CCD.

Budowa i zasada dziaania drukarek

Drukarka laserowa

Drukarka atramentowa

Porwnanie klasycznego aparatu z aparatem cyfrowym

Zasada dziaania aparatu cyfrowego

Ile zmieci si zdj na noniku?

format 1280x1024 ilo zdj bez kompresji ilo zdj z kompresj JPEG z maymi stratami 4MB 5 22 8MB 11 44 16MB 21 86 32MB 42 178

ilo zdj z kompresj JPEG z wikszymi stratami

44

88

172

350

Podstawowe pojcia fotograficzne

Autofokus ukad automatycznego nastawiania ostroci. Ogniskowa - odlego rodka optycznego obiektywu od powierzchni, na ktrej powstaje obraz, gdy obiektyw ustawiony jest na nieskoczono. Ogniskowa obiektywu standardowego w przyblieniu rwna jest przektnej kadru, w aparatach maoobrazkowych wynosi okoo 50mm. Jasno obiektywu stosunek ogniskowej do rednicy optyki. Przecitne obiektywy maj jasno rzdu 4, najjaniejsze 1.1. Obiektyw dugoogniskowy ma ogniskow dusz ni standardowa i pozornie przyblia obiekt. Obiektyw szerokoktny obiektyw o ogniskowej krtszej ni standardowa i pozornie oddala obiekt. Paralaksa rnica midzy polem widzenia wizjera i obiektywu w aparatach z celownikiem lunetkowym. Moe prowadzi do obcicia grnej czci kadru. Piercienie porednie tuleje zakadane midzy obiektywem a korpusem aparatu. Pozwalaj na wykonywanie zdj maych obiektw, np. znaczkw. Teleobiektyw obiektyw dugoogniskowy, ktrego wymiary zmniejszono specjalnym ukadem optycznym.

Zoom - obiektyw o zmiennej ogniskowej.

Istotne drobiazgi
Pami wymienna obecnie najczciej stosowane s karty pamici flash, umoliwiaj wykonywanie wikszej iloci zdj bez koniecznoci podczania aparatu do komputera i oprniania pamici. Tryb burst zdolno do wykonywania serii zdj w krtkich odstpach czasu (przydatny w pracy reporterskiej). Tryb Makro moliwo realizacji zdj z niewielkich odlegoci. Zoom optyczny i cyfrowy umoliwiajcy zblianie i oddalanie fotografowanych obiektw. W przypadku zoom-a optycznego zadanie to realizowane jest przy wykorzystaniu waciwoci ukadu optycznego obiektywu (bez straty jakoci). W przypadku zoom-a cyfrowego nastpuje cyfrowe przetworzenie obrazu uzyskanego przy danej ogniskowej (ze strat jakoci obrazu).

Rozdzielczo

Piksel najmniejsza kropka, z jakich skada si obraz wywietlany na monitorze komputera

dpi (dots per inch), ilo kropek (pikseli) przypadajca na 1 cal

Rozmiary plikw

Przykadowa zmiana rozmiarw obrazka o wymiarach 348x256 pikseli i rozdzielczoci 96dpi

Archiwizacja grafiki
Pyty CD (Compact Disc) stay si ostatnio jednym z najpopularniejszych nonikw uywanych do przechowywania informacji nie tylko audio lecz rwnie programw i danych. S to jednak noniki tylko do odczytu. Nonik ma posta krka o rednicy 120 mm i gruboci ok. 1,5 mm i wykonany jest z poliwglanu. Informacja zapisywana jest na spiralnej ciece o d. ok. 5,5 km. 0 i 1 informacji cyfrowej przedstawione s w postaci zagbie (pitw) i wysepek (landw) o rozmiarach jak na rys. obok.

Porwnanie CD ROM a DVD

Budowa pyty CD ROM

CD ROM Pojemno dysku 640-800 MB

Budowa pyty DVD

DVD 4,7 GB (DVD 5) jednostronny, jednowarstwowy 8,5 GB (DVD 9) jednostronny, dwuwarstwowy 9,4 GB (DVD 10) dwustronny, jednowarstwowy 17 GB (DVD 18) - dwustronny, dwuwarstwowy

rednica dysku
Grubo pyty Ilo warstw informacyjnych Dugo fali lasera odczytu

120 mm
1,2 mm jedna 780 790 nm

120 mm
1,2 mm jedna, dwie lub cztery 635 650 nm

Oprogramowanie do przetwarzania grafiki

do edycji grafiki wektorowej (Corel Draw, Sodi Podi) do edycji grafiki bitmapowej (Corel Photo Paint, Adobe Photoshop, Gimp, Paint, Paint Shop Pro) do montau grafik (Page Maker, Xpress) do katalogowania i zarzdzania grafik (ACDSee, IrfanView) do archiwizowania grafik (Nero, CD Creator)

Elementy opisu obrazu

Opis obrazu jaki narzuca si w naturalny sposb to podzia obrazu na punkty. Pierwsze podejmowanie prby opisu obrazw graficznych charakteryzoway si takim podejciem. Do dzi istnieje bardzo duo formatw zbiorw z opisem grafiki opartym na koncepcji punktowej. Nazywa si je czasem OPISEM RASTROWANYM, czy te MAP BITOW (BITMAP). Gdy obraz posiada regularne obszary, w szczeglnoci geometryczne, to taki obszar obrazu mona opisa za pomoc okrelonej funkcji matematycznej. Parametry takiej funkcji zajmuj mniej miejsca ni lista opisw punktowych obrazu. Technika ta jest nazywana TECHNIK WEKTOROW. Zaleta tej techniki to niezaleno od rozdzielczoci ekranw wywietlaczy. Wada - trudno jest opisa t technik obraz typu fotografia. Obok techniki rastowej i wektorowej wymieni naley jeszcze technik, ktr mona nazwa PROCEDURALN. Charakteryzuje si ona tym, e obraz nie jest opisywany jako bierna tre, ale jako lista czynnoci lub jaka forma programu, ktry rysuje obraz. Ta technika jest stosowana w grafice typu Flash.

Grafika wektorowa

Sposb opisu obrazu oparty na formuach matematycznych. W przeciwiestwie do tradycyjnej grafiki bitmapowej (opierajcej si na zapamitywaniu koloru i pooenia pojedynczych pikseli), grafika wektorowa zachowuje informacje o tworzcych ksztaty obiektw liniach oraz krzywych - wczajc ich pooenie oraz barw.

Grafika bitmapowa
Sposb opisu obrazu graficznego polegajcy na podziale obszaru wywietlania na pojedyncze punkty (piksele). Kademu pikselowi przyporzdkowane jest jego pooenie w obrazie oraz kolor. Grafika bitmapowa przypomina wic mozaik zoon z duej liczby oddzielnych "pytek".
Ze wzgldu na spore iloci danych do zapamitania, wikszo formatw graficznych opierajcych si na bitmapie (np. GIF, JPEG) wykorzystuje algorytmy pozwalajce przechowywa informacj w postaci skompresowanej. Zamiast zapisywa stan kadego piksela, formaty te analizuj zmiany koloru cigych zbiorw punktw (jeeli dane o obrazie pobierane s kolejnymi rzdami). Dziki temu rysunki zawierajce due obszary wypenione t sam barw (np. bkitne niebo na zdjciach krajobrazu) zajmuj znacznie mniej miejsca w pliku ni obrazy o skomplikowanej i rnorodnej treci.

W przeciwiestwie do grafiki wektorowej, grafika bitmapowa jest zalena od rozdzielczoci. Obrazy maj ustalon dugo i szeroko w pikselach, co sprawia, e rysunek ogldany w rozdzielczoci ekranu 800x600 bdzie wizualnie mniejszy od swojej kopii wywietlanej na ekranie o rozdzielczoci 640x400.
Edycja bitmapy polega na modyfikacji poszczeglnych pikseli. Niektre operacje (np. skalowanie) poza tym, e przebiegaj znacznie wolniej ni w przypadku grafiki wektorowej, mog take przyczyni si do utraty jakoci obrazka.

Grafika wektorowa

Grafika bitmapowa

Rnice midzy grafik wektorow a bitmapow

Zalety grafiki wektorowej

Staa jako obrazu niezalenie od tego, w jakiej skali zostanie on wywietlony. Mniejsza w porwnaniu ze standardowymi formatami (JPEG, GIF, BMP) wielko plikw - zarwno w przypadku statycznych obrazw jak i animacji (np. prezentacji Flash).

Wiksza kontrola nad wygldem i pooeniem obiektw rysunku. Podczas edycji obrazka zapisanego w formacie wektorowym poszczeglne obiekty mona modyfikowa niezalenie od pozostaych.
Przed opublikowaniem w Sieci grafiki wektorowe przeksztaca si w ich odpowiedniki bitmapowe. Jest to podyktowane koniecznoci zachowania moliwoci wywietlenia obiektw graficznych w rnych systemach. Wyjtkiem s tutaj prezentacje Flash i Shockwave, ktre dziki istnieniu wtyczek (plug-ins) do przegldarek s "rozumiane" przez wikszo komputerw.

Zalety grafiki bitmapowej

Wierne oddanie rzeczywistoci (fotograficzne)

Modele kolorw
Model CMYK subtraktywny model kolorw, wykorzystujcy trzy kolory skadowe: niebieskozielony (C), purpurowy (M) i ty (Y). Model ten tworzy kolor ze wiata odbitego od obiektu lub powierzchni. Podczas odbicia barwniki na papierze pochaniaj niektre czci widma biaego wiata padajcego. Wykorzystywany w drukarkach. Model RGB addytywny model mieszania kolorw podstawowych: czerwonego (R), zielonego (G), niebieskiego (B). Zazwyczaj operuje 24 bitow gbi barw (po 8 bitw na skadow). Wykorzystywany w skanerach i monitorach.

CMYK

RGB

Model przestrzeni RGB

Model RGB jest jednym z pierwszych modeli przestrzeni kolorw zawierajcych recept dla tworzenia barw. Ten model w sposb jawny wyoni si w czasach narodzin telewizji w 1908 roku. Jest to model wynikajcy z waciwoci odbiorczych oka i opiera si na fakcie, e w oku mona wywoa wraenia prawie wszystkich barw . W modelu RGB identyfikacj barwy jest trjka skadowych R-red, G-green, B-blue. Pojedyncza skadowa to liczba proporcjonalna do intensywnoci wizki fal odpowiadajcej danej skadowej. Rwnoczesne wyemitowanie trzech wizek reprezentujce skadowe o odpowiednich proporcjach energii, moe spowodowa wraenie odpowiadajce prawie wiatu biaemu- wraenie odbioru emisji przyblionej do penego widma z odcinka fal 400nm-700nm. Model RGB mona odnie do urzdze, ktre emituj wiato, ale nie do okolicznoci zwizanych z prezentacj obrazu w nonikach biernych (poligrafia). Rnica pomidzy wiatem biaym a odbitym (c,m,y)=(1,1,1)-(r,g,b).

Zapisywanie pliku w trybie CMYK

Tryb CMYK (Cyan, Magenta, Yellow, blacK), przechowujcy informacje o rozseparowanych barwach jest uywany do drukowania obrazw graficznych. Naley jednak wiedzie, e zapisanie w nim grafiki powoduje nieodwoalne zmiany kolorw. Powrt do poprzedniego stanu test niemoliwy. Jeeli sprbujemy powrci do trybu RGB utracona zostanie cz informacji o kolorach.
Grafik mona zapisa w trybie CMYK dopiero wtedy, gdy jest ona gotowa do druku i nie planujemy ju przeprowadzania adnych zmian.

Luminacja

Luminacja jest cech intensywnoci wiata ustalona w warunkach pomiarowych, najczciej w odniesieniu do jednostki powierzchni. W fizyce pojcie luminacji okrela si jako miar intensywnoci wiecenia rde powierzchni odbijajcych wiato w odniesieniu do ustalonych warunkw pomiarowych. RGB(0,0,0)->CMY (1,1,1) RGB(1,1,1)->CMY (0,0,0)

Rodzaje plikw graficznych

1.Mapy bitowe reprezentuj obraz jako prostoktn tablic pikseli (np. standardy PCX, BMP, Targa, TIFF, GIF, JPEG), 2.Pliki wektorowe obraz reprezentowany jako zbir prostych, ukw, krzywych itp. 3.Metapliki oprcz danych wektorowych zawieraj list polece dla systemu graficznego (np. WMF), 4.Pliki danych drukarek: Rozszerzone formaty tekstowe wczaj informacje graficzne do konwencjonalnego strumienia danych tekstowych (np. PCL), Jzyki opisu strony jzyk programowania uywany do opisu strony (np. PostScript).

Przykad kodu Postscriptu: 10.5 11.3 moveto % przesun pioro bez rysowania 40 53.6 lineto % rysuj linie od biezacej pozycji showpage % renderuj strone

Podzia Formatw Plikw Graficznych

Formaty plikw graficznych mona podzieli na formaty przechowujce grafik rastrow oraz formaty przechowujce grafik wektorow. Z kolei formaty przechowujce grafik rastrow mona podzieli na:

stosujce kompresj stratn,

stosujce kompresj bezstratn, nie stosujce kompresji.

Formaty grafiki wektorowej

SVG (Scalable Vector Graphics) - format oparty na jzyku XML; promowany jako standard grafiki wektorowej; umoliwia tworzenie animacji,

Macromedia Flash - prawdopodobnie najpopularniejszy format grafiki wektorowej (szczeglnie popularny w internecie); umoliwia tworzenia animacji,
EPS (Encapsulated PostScript) - format PostScript CDR (Corel Draw) format stosowany przez firm Corel.

Formaty grafiki rastrowej

Stratne:
JPEG (Joint Photographic Experts Group) - niewtpliwie najpopularniejszy format plikw graficznych z kompresj stratn; uywany zarwno w sieci internet (obsugiwany przez prawie wszystkie przegldarki), jak i w aparatach cyfrowych oraz skanerach, JPEG 2000 - nowsza wersja formatu JPEG, oferujca lepsz kompresj, DjVu - format stworzony do przechowywania zeskanowanych dokumentw w formie elektronicznej, TIFF (Tagged Image File Format) - popularny format plikw graficznych udostpniajcy wiele rodzajw kompresji (zarwno stratnej, bezstratnej jak bez kompresji) oraz umoliwiajcy przechowywanie kanau alpha.

Bezstratne:
PNG (Portable Network Graphics) - popularny format grafiki (szczeglnie internetowej); obsugiwany przez wikszo przegldarek WWW; obsuguje przezroczysto,

GIF (Graphics Interchange Format) - popularny format grafiki (szczeglnie internetowej); obsugiwany przez prawie wszystkie przegldarki WWW; moe przechowywa wiele obrazkw w jednym pliku tworzc z nich animacj,
TIFF - patrz wyej,

Bez kompresji:
BMP (BitMaP) - "zwyka" mapa bitowa, czsto uywana przez system Windows, XCF (eXperimental Computing Facility) - mapa bitowa programu GIMP; moe przechowywa wiele warstw, TIFF - patrz wyej.

Podstawowe Formaty Plikw

BMP - Bitmapa jest formatem aktywnym systemu Windows i standardem systemu DOS. Format ten obsuguje tryb RGB, kolory indeksowane, skal szaroci, nie obsuguje kanaw alfa. Standardowo nie obsuguje adnej kompresji, ale w wypadku ilustracji 4- i 8- bitowych uywajcych formatu Windows mona zastosowa bezstratn kompresj RLE obsugiwan przez formaty Windows. TIFF - Tragged Image File Format - jest formatem uniwersalnym i moe by stosowany na platformach Windows i Macintosh. Obsuguje modele CMYK i RGB, skal szaroci, kolor indeksowany. Jest to format stosunkowo wydajny i obraz zapisany w formacie TIFF nie zajmuje na dysku wiele miejsca.

GIF - Graphic Interchange Format opracowany zosta w celu rejestrowania grafiki stworzonej przez czowieka (napisy, ozdobniki oraz animacje) wykorzystujcej 256 kolorw. Pierwsza wersja GIF-87 powstaa w 1987 roku, a dwa lata pniej stworzono GIF89. Format GIF korzysta z bezstratnej kompresji plikw typu LZW. Zastosowany algorytm kompresji pozwala nawet czterokrotnie zmniejszy wielko pliku.
JPEG - Joint Photographic Export Group - rozszerzenie *.jpg,*.jpeg,*.jpe. Przeznaczenie obrazy fotograficzne, grafiki wielobarwne. Ilo kolorw - 24 bity. Typ kompresji stratna. Nie obsuguje przezroczystoci. PNG - Portal Network Graphic - rozszerzenie -*.png. Przeznaczony do grafiki, ikon, sprawdza si te w przypadku zdj. Ilo kolorw - 24bity. Typ kompresji bezstratna. Moe by zapisywany z przeplotem, obsuguje przezroczysto. Stworzony w celu zapisania formatu GIF.

Charakterystyka wybranych standardw

GIF Standardowa metoda kodowania skanowanych i generowanych komputerowo obrazw definiowana przez CompuServe w 1987r. GIF89 - Stosowany do animacji. Czym jest GIF ? 1. 2. Format plikw (*.gif) Format strumienia danych przesyanych z komputera gwnego do terminala graficznego

Ilo kodowanych kolorw Kompresja Zastosowanie

Maksymalnie 256 barw. Piksele s zapisywane przy uyciu najmniejszej koniecznej liczby bitw: 256 barw 8 bitw/piksel, 2 barwy 1 bit/piksel LZW bezstratna, redni wspczynnik kompresji 4:1 1. Skanowane obrazy 2-kolorowe, w skali szaroci, z palet do 256 kolorw, z du iloci szczegw, linii, krawdzi (wykres, siatka, szkic, diagram, logo, napis, itp.). Obrazy generowane komputerowo (max 256 barw) z duymi polami jednobarwnych wypenie i wzorw oraz z ostrymi krawdziami, ktre powinny by zachowane.

2.

Uwagi:

Obraz zawierajcy wicej ni 256 barw jest przybliany palet 256 barw przed kodowaniem GIF. GIF 60,4 kB

mapa bitowa (211x308) 190kB

Przeplot - dane zapisywane s w kolejnoci wierszy: co 8-y, 4-ty, 2-gi, nieparzyste. Umoliwia to terminalowi wywietlanie kolejnych przyblie obrazka w trakcie jego adowania. Animacja przezroczysto jednego koloru obrazka, opnienia midzy klatkami do 1/100sekundy, ptlenie skoczone lub nieskoczone.

Charakterystyka wybranych standardw

PNG bezpatny standard, ktry powsta w 1995r. jako odpowied na zapowied firm UNISYS i CompuServe o planowanym pobieraniu opat za korzystanie z oprogramowania do kompresji plikw GIF. Czym jest PNG ? 1. 2. Format plikw (*.png) Format strumienia danych przesyanych z komputera gwnego do terminala graficznego

Ilo kodowanych kolorw Kompresja Zastosowanie

Maksymalna gbia piksela 48 bitw, skala szaroci do 16 bitw, peny 8-bitowy kana Alfa. LZW bezstratna (nie opatentowana wersja, lepsza ni w GIF) W programach multimedialnych, gdy obraz wymaga efektw przezroczystoci, maskowania i przechowywania innych informacji. 1. 2. Obsuguje dwukierunkowy przeplot, korekcj gamma w celu kontroli jasnoci obrazka na rnych platformach, sprawdzenie poprawnoci pliku. Pozwala doda do pliku ilustracji dowolnie okrelony obszar przeznaczony na tekstow metainformacj, wczajc w to adres URL i informacje zwizane z bazami danych.

Uwagi:

Charakterystyka wybranych standardw

JPEG (Joint Photographic Experts Group Wsplna Grupa Ekspertw Fotografii). Standardowa metoda kompresji zdigitalizowanych fotografii przeznaczonych do przesyania liniami komunikacyjnymi.
Czym jest JPEG 1. 2. Format plikw (*.jpg) Standard wymiany danych w sieci.

Kodowanie kolorw

True Color RGB 24 =16,7 milionw barw. Zeskanowana fotografia jest kodowana przy uyciu przecitnie jednego bitu na piksel (wspczynniki kompresji od 10:1 do 100:1).
Stratna jpeg. Najpopularniejszy format tonalnych obrazw w skali szaroci i penokolorowych dla sieci Internet, programw prezentacyjnych i multimedialnych, wymagajcych maych plikw. 1. Im wikszy stopie kompresji tym mniejszy plik i tym wiksza strata jakoci. Z obrazu mog zosta usunite drobne szczegy, a linie i ostre krawdzie zostan rozmyte. Naley uywa zawsze tego samego stopnia kompresji przy wielokrotnym ponownym kompresowniu tego samego obrazu JPEG. Obrazy o wysokiej rozdzielczoci s degradowane o wiele mniej ni obrazy o niskiej rozdzielczoci. JPEG - jako rednia JPEG kompresja 100%

Kompresja Zastosowanie

Uwagi:

2. 3.

JPEG - jako maksymalna

117 kB

25,5 kB

1,96 kB

Charakterystyka wybranych standardw

TIFF (Tagged Image Format znacznikowy format pliku obrazowego) Obraz 2-kolorowy, indeksowana paleta kolorw, penokolorowy RGB lub CMYK, YCbCr (model oparty na systemie telewizji kolorowej), CIE La*b* Kodowany kolor 1. 2. Kompresja

Bez kompresji (mimo to format stosunkowo wydajny) lub bezstratna kompresja LZW. Najpopularniejszy format obrazw skanowanych przeznaczonych do druku oraz do prac DTP. 1. Pliki TIFF s praktycznie niezalene od platformy, wic mona je przenosi np. midzy platformami Macintosh i Windows (programy edycji obrazw powinny otworzy kady plik TIFF). Cz programw prezentacyjnych lub multimedialnych nie obsuguje formatu TIFF.

Zastosowanie

Uwagi

2.

Plik TIFF zawiera katalog IFD (ang. Image File Directory), ktrego kada pozycja (o dugoci 12 bajtw) zawiera znacznik identyfikujcy dane.

Przykadowe znaczniki
Nazwa
TIFFTAG_IMAGEWIDTH 256 TIFFTAG_COMPRESSION 259 COMPRESSION_LZW 5 COMPRESSION_JPEG 6 COMPRESSION_PACKBITS 32773 COMPRESSION_NONE 1 TIFFTAG_PHOTOMETRIC PHOTOMETRIC_RGB 2 PHOTOMETRIC_PALETTE 3 PHOTOMETRIC_SEPARATED 5 PHOTOMETRIC_YCBCR 6 PHOTOMETRIC_CIELAB 8 TIFFTAG_THRESHHOLDING 263 THRESHHOLD_BILEVEL 1 THRESHHOLD_HALFTONE 2 THRESHHOLD_ERRORDIFFUSE 3 TIFFTAG_XPOSITION 286 TIFFTAG_INKNAMES 333 TIFFTAG_DOTRANGE 336 TIFFTAG_TARGETPRINTER 337 TIFFTAG_MODEL 273

Znacznik Opis
Szeroko obrazu w pikselach Technika kompresji danych: Lempel-Ziv&Welch kompresja JPEG Macintosh RLE tryb bez kompresji 262 Kolory: model RGB indeksowana paleta kolorw separacja CMYK CCIR 601 1976 CIE L*a*b Technika rastrowania: dwa poziomy ptonowanie metoda Floyd-Steinberg pozioma pozycja lewej krawdzi obrazu na stronie nazwa ASCII atramentu kody punktw 0%-100% docelowa drukarka nazwa/nr modelu skanera

Prawie wszystkie formaty maj na pocztku lub w pobliu pocztku pliku charakterystyczny cig bajtw, tzw. liczb magiczn (ang. magic number), pozwalajcy na ich identyfikacj.

Porwnanie efektywnoci najbardziej znanych formatw graficznych

Format pliku Bitmapa Desktop Color, ASCII Rozszerzenie BMP DCS Kompresja tylko jako 8-bitowy, bez utraty danych brak Rozmiar w MB 4,74 13,05

Encapsulated PostScript, ASCI/binarny z 8bitowym podgldem

CompuServe Graphics Interchange JPEG (maks/redni/min)

EPS
GIF JPG

brak
przy 8-bitach bez utraty danych zawsze z utrat danych

13,20/6,41
1,30 1,62/0,23/0,05

Adobe Acrobat Portable Document Format

Portable Network Graphics Pict

PDF
PNG PIC

tak
zawsze bez utraty danych zawsze bez utraty danych

0,527
3,00 3,79

Photo CD
Adobe Photoshop Tagged Image File Format (TIFF) nieskompresowany/skompresowany

PCD
PSD TIF

od 1024x1536 z utrat danych

zawsze bez utraty danych do wyboru, bez utarty danych

wybr szeciu rozdzielczoci

4,62 4,74/2,73

Kompresja danych
KOMPRESJA DANYCH proces przeksztacania pierwotnej reprezentacji zbioru danych (dane wejciowe) w inn reprezentacj o mniejszej liczbie bitw (kod wyjciowy). Odwrotny proces rekonstrukcji oryginalnego zbioru danych na podstawie reprezentacji skompresowanej (kodu wyjciowego) nazywamy DEKOMPRESJ.

W kompresji BEZSTRATNEJ zrekonstruowany po kompresji zbir danych jest numerycznie identyczny ze zbiorem oryginalnym z dokadnoci do pojedynczego bitu.
W kompresji STRATNEJ zrekonstruowany zbir danych jest jedynie przyblieniem oryginau - moliwe s rwnie znaczne rnice w poszczeglnych wartociach z zachowaniem jednak oglnego charakteru danych w wyniku, czego mona osign znacznie wysze stopnie kompresji ni w technikach odwracalnych.

Przykady kompresji
Kompresja zmniejsza ilo miejsca na dysku potrzebnego do zachowania obrazu: 1. Kompresja bezstratna umiarkowanie zmniejsza rozmiar pliku bez utraty jakichkolwiek informacji: RLE (run-length encoding) - kodowanie dugoci cigw i LZW (Lemple-ZivWelch). Kompresja stratna znacznie zmniejsza rozmiar pliku (do 1/40) kosztem straty czci informacji, a tym samym kosztem pogorszenia jakoci obrazu (JPEG). Kompresja sownikowa LZW (licencja firmy Unisys Corporation) Wartociom wejciowym o zmiennej dugoci (tzn. poziomym cigom pikseli tworzcych powtarzajcy si wzr) przypisywane s kody o staej dugoci.

2.

Kompresja RLE
Niech a, b, c, d, e reprezentuj jednobajtowe wartoci pikseli aaaaabcdea dane oryginalne 5abcdea dane skompresowane

Wszystkie obrazki s 8-bitowe, rozmiar 90 90pikseli (8100 bajtw bez kompresji). Dusze cigi poziome daj lepsz kompresj (rdo D. Siegel).

Algorytmy kompresji bezstratnej

Kompresja bezstratna (ang. lossless compression) to oglna nazwa takich metod upakowywania informacji do postaci zawierajcej zmniejszon liczb bitw tak, aby ca informacj dao si z tej postaci odtworzy do identycznej postaci pierwotnej. Algorytmy kompresji bezstratnej dobrze kompresuj "typowe" dane, czyli takie w ktrych wystpuje znaczna nadmiarowo informacji (redundancja). Pewne rodzaje danych s bardzo trudne lub niemoliwe do skompresowania: strumienie liczb losowych (niemoliwe do skompresowania) strumienie liczb pseudolosowych (w praktyce trudne, cho teoretycznie bardzo dobrze kompresowalne) dane skompresowane za pomoc tego samego lub innego algorytmu (w praktyce trudne) Najczciej uywane metody kompresji bezstratnej mona podzieli na sownikowe i statystyczne, cho wiele metod lokuje si porodku: metody sownikowe poszukuj dokadnych wystpie danego cigu znakw, np. zastpuj 'the' krtsz iloci bitw ni jest potrzebna na zakodowanie 4 niezwizanych znakw. Jednak znajomo symbolu 'the' nie pociga za sob usprawnie w kompresowaniu 'they' czy 'then'. metody statystyczne uywaj mniejszej iloci bitw dla czciej wystpujcych symboli, w przypadku praktycznie wszystkich oprcz najprostszych metod, prawdopodobiestwa zale od kontekstu. A wic np. dla 'h' wystpujcego po 't' uywaj mniejszej iloci bitw ni dla innych znakw w tym kontekcie.

Popularne metody kompresji bezstratnej

BZIP2 Deflate Kodowanie Huffmana GIF Kodowanie arytmetyczne LZ77 LZW Move To Front PCX PNG RLE transformata Burrowsa-Wheelera

Kodowanie sownikowe
Sownikowe algorytmy kodowania polegaj na kolejnym czytaniu sekwencji danych wejciowych i przegldaniu sownika w poszukiwaniu dokadnie takiej samej sekwencji danych. W przypadku zakoczenia przegldu sukcesem, indeks waciwej pozycji sownika staje si reprezentacj wyjciow, przy czym im dusza jest sekwencja tym efektywniejsza jest kompresja.

Wyrnia si nastpujce algorytmy kodowania: - Ze sownikiem przesuwanym (LZ77) - Ze sownikiem zewntrznym - LZW - modyfikacja algorytmu LZ78 (Lempel-Ziv-Welch) .

Kodowanie metod SHANONA-FANO

1.

Okrelenie prawdopodobiestwa w kodowanym strumieniu danych wszystkich symboli alfabetu (na podstawie czstoci wystpie tych symboli). Posortowanie listy symboli w zalenoci od czstoci prawdopodobiestw w kolejnoci od najbardziej prawdopodobnych. wystpie

2.

3.

Podzia listy symboli na dwie grupy o moliwie bliskiej liczbie symboli z grnej i dolnej czci. Przyporzdkowanie grnej grupie symboli binarnej cyfry 0, a dolnej 1. Rekursywne powtarzanie blokw 3 i 4 dla utworzonych przez ostatni podzia obydwu list symboli (grnej i dolnej), dodawanie kolejnych cyfr binarnych do kodw poszczeglnych symboli, a do momentu, gdy wszystkie grupy utworzone na skutek kolejnych podziaw s jednoelementowe. Oznacza to, e dotarlimy do wszystkich lici tworzonego drzewa i kady z symboli alfabetu ma cakowicie okrelony kod.

4. 5.

Kodowanie metod Huffmana

1.

Okrelenie wszystkich symboli alfabetu na podstawie czstoci tych wystpie w strumieniu. Symbole te stanowi pocztkow warstw wzw budowanego drzewa binarnego. Posortowanie listy symboli wedug wag: najbardziej prawdopodobne na gr, najmniej na d listy. Odszukanie dwch wolnych wzw z najniszymi wagami i utworzenie z nich nowego wza z wag rwn sumie wag wzw czonych. Dodawanie do nowego wza (rodzica) do listy wzw wolnych oraz usunicia z tej listy dwch wzw poczonych (dzieci). Przypisanie gaziom prowadzcym do wzw rodzicw i dzieci odpowiednich cyfr binarnych 0 i 1. Powtarzanie krokw 3-5 a do momentu, gdy pozostanie tylko jeden wze jest to korze drzewa.

2.

3.

4.

5.

6.

Algorytmy kompresji stratnej

Kompresja stratna to metody zmniejszania iloci bitw potrzebnych do wyraenia danej informacji, ktre nie daj gwarancji, e odtworzona informacja bdzie identyczna z oryginaem. Dla niektrych danych algorytm kompresji stratnej moe odtworzy informacj w sposb identyczny. Kompresja stratna jest moliwa ze wzgldu na sposb dziaania ludzkich zmysw, tj. wysz warto pewnych czci danych nad innymi. Algorytmy kompresji stratnej zazwyczaj posuguj si modelami psychoakustycznymi, psychowizualnymi itd., aby odrzuci najmniej istotne dane o dwiku, obrazie, pozostawiajc dane o wyszej wartoci dla rozpoznawania tej informacji (akustycznej, wizualnej) przez zmysy. Ilo odrzucanych danych jest zazwyczaj okrelana przez stopie kompresji. Z tego te wzgldu nie istniej algorytmy kompresji stratnej, ktre mona stosowa do dowolnego typu danych. Np. kompresja stratna plikw wykonywalnych byaby praktycznie niemoliwa do wykonania, gdy nie jest to informacja odczytywana przez zmysy, a przez maszyn.

Zastosowanie kompresji stratnej

Zwykle kompresj stratn stosuje si do: obrazkw dwikw ruchomych obrazw, np. w filmie Przy danych audiowizualnych zazwyczaj kompresuje si osobno dwik, a osobno obraz. Prostym przykadem kompresji stratnej jest np. zachowanie tylko co drugiego piksela, lub odrzucenie 2 najmniej istotnych bitw. Takie metody jednak nie daj zazwyczaj tak zadowalajcych rezultatw jak oparte na modelach psychozmysowych.

Kompresja obrazw (JPEG)

Najbardziej powszechnym algorytmem kompresji obrazw jest JPEG. Wiele rozwiza uytych w JPEG jest uywanych take w innych algorytmach, wic warto je tutaj omwi. Kolejne kroki algorytmu JPEG to: zamiana przestrzeni kolorw z RGB na kana jasnoci i dwa kanay koloru. Ludzie znacznie dokadniej postrzegaj drobne rnice jasnoci od drobnych rnic barwy, a wic uyteczne jest tutaj uycie rnych parametrw kompresji. Krok nie jest obowizkowy. obnienie rozdzielczoci kanaw koloru, zwykle odrzuca si co drug warto wzdu osi poziomej, i kad na pionowej (moliwe s te inne ustawienia). Tak radykalne cicie danych nieznacznie wpywa na jako, poniewa rozdzielczo postrzegania kolorw przez ludzkie oko jest saba. Krok nie jest obowizkowy. podzielenie kadego kanau obrazka na bloki 8x8.

Kompresja obrazw (JPEG)

transformata kosinusowa kadego z blokw. Zamiast wartoci pikseli mamy teraz redni warto wewntrz bloku oraz czstotliwoci zmian wewntrz bloku, obie wyraone przez liczby zmiennoprzecinkowe. Transformata DCT jest odwracalna, wic na razie nie tracimy adnych danych. Zastpienie rednich wartoci blokw przez rnice wobec wartoci poprzedniej. Poprawia to w pewnym stopniu wspczynnik kompresji. Kwantyzacja, czyli zastpienie danych zmiennoprzecinkowych przez liczby cakowite. To wanie tutaj wystpuj straty danych. Zalenie od parametrw kompresora, odrzuca si mniej lub wicej danych. Zasadniczo wiksza dokadno jest stosowana do danych dotyczcych niskich czstotliwoci ni wysokich.

Kompresja algorytmem bezstratnym, w tym przypadku algorytmem Huffmana. (uyta transformata powoduje efekty blokowe w przypadku mocno skompresowanych obrazkw).

Inne metody kompresji obrazw

Najpopularniejsze algorytmy kompresji stratnej

Obraz
JPEG, podstawa algorytmu MPEG, oparty na DCT i dajcy relatywnie sabe rezultaty. JPEG2000, oparty na falkach, dajcy znacznie lepsze wyniki

Video
DivX/XviD, przy odpowiednich warunkach moe skompresowa zawarto pyty DVD na zwyk CD, bez widocznych rnic. MPEG, jedn z jego odmian stosuje si przy filmach na DVD, bardzo wysoka jako, poczona z wikszymi objtociowo plikami (100mb DivX = ok.350mb MPEG). Real Video, nisk jako obrazu rekompensuje maa objto dziki czemu wykorzystywany jest przy transmisjach na ywo.

Dwik
MP3, najpopularniejsze kodowanie stratne audio, oparte na MDCT, stosuje model psychoakustyczny Instytutu Fraunhoffera i firmy Tomphson. Ogg Vorbis, oparte na MDCT Real Audio, podobnie jak Real Video, rekompensuje straty jakoci ma objtoci, jest stosowany gwnie do transmisji na ywo.

Kompresja ruchomych obrazw

Najprostsze systemy kompresji ruchomych obrazw po prostu kompresuj wszystkie klatki osobno. Jest to bardzo nieefektywne, poniewa kolejne klatki s zazwyczaj do siebie bardzo podobne. Zazwyczaj uywa si zestawu klatek kluczowych, ktre kompresuje si tak samo jak samodzielne obrazki. Pozostae klatki kompresuje si natomiast korzystajc z danych z klatek poprzednich. Lepsze wyniki dao by wykorzystanie danych o poprzednich klatkach przy kompresji kadej klatki, jednak utrudniao by to znacznie przewijanie. Prostym sposobem wykorzystania danych o poprzednich klatkach jest kodowanie rnicy wartoci pikseli o tym samym pooeniu zamiast samych wartoci. Tym sposobem mona dobrze skompresowa sceny w ktrych kamera jest nieruchoma, jednak nie da to znaczcych efektw w scenach z ruchom kamer. Zwykle wykorzystuje si wic rne rodzaje kompensacji ruchu. Np. dla kadego bloku podaje si ktry niewielki wektor przesunicia, np. <+2,-1>, czyli zamiast tego samego bloku klatki poprzedniej uywamy bloku o 2 piksele w prawo i jeden w gr (czy te w lewo i w d).

Kompresja ruchomych obrazw cd.

Inn wan technik wykorzystywan przy kompresji ruchomych obrazw jest zmienna przepywno (variable bitrate), czyli uywanie rnej dokadnoci dla rnych klatek. Jest wiele sposobw dobierania takich rnic, algorytmy wyboru jakoci zwykle s cech bardziej enkodera ni formatu. Czsto enkodery stosuj metody dwu-przejazdowe, pierwszy przejazd po danych zbiera informacje potrzebne algorytmowi zmiennej przepywnoci, a dopiero drugi kompresuje dane. Ruchome obrazy s zazwyczaj mocno skompresowane, a wic dla kodeka MPEG, ktry uywa podobnie jak JPEG transformaty kosinusowej, efekty blokowe mog by bardzo uciliwe.

Przezroczysto, przeplot, antialiasing, dithering

PRZEZROCZYSTO - GIF pozwala na przyporzdkowanie jednemu kolorowi przezroczystoci, oznacza to, i jeden kolor w rzeczywistoci nie bdzie wywietlony bdzie przepuszcza to co znajduje si pod obrazkiem.
PRZEPLOT wykorzystywany jest w plikach GIF. Normalnie obrazek wywietlany jest w miar jego adowania w sieci kolejno od gry na d. Efektem stosowania przeplotu jest pojawienie si caego obrazka, ale jakby rozmytego po czym kolejno uwydatniane s szczegy. ANTIALIASING - to sztuczne wygadzanie krawdzi nieprostych. Polega ono na dodawaniu kolorw porednich, przechodnich midzy obrazkiem a tem. Antialiasing zwiksza ilo kolorw dla przedstawionego obiektu. DITHERING - wykorzystuje niedoskonao oka, pozwala na symulowanie wikszej iloci kolorw ni w rzeczywistoci zostao wykorzystane. Polega to na wywietlaniu obok siebie pikseli rnego koloru.

Kompresja JPG
Obrazek podzielony na bloki pikseli i skadowa staa dla kadego bloku. Kolor RGB jest zamieniany na kolor YCbCr, gdzie Y- luminancja (zapamitywana dokadnie), CbCr chrominancje (pamitane mniej dokadnie). Obraz dzielony jest na bloki (8 8) pikseli. Dla kadego bloku stosuje si szybk dyskretn transformat kosinusow FDCT, ktra oblicza: skadow sta F(0,0), reprezentujc stopie niezmiennoci pikseli (ich jasno i kolor) w bloku, skadowe zmienne F(u,v) (gdzie u,v=1,..,7), reprezentujce nage zmiany jasnoci lub koloru w bloku pikseli. Nastpnie skadowe F dzielone s przez odpowiednie wspczynniki i zaokrglane w celu dokadniejszego zapamitania niskich harmonicznych i mniej dokadnego zapamitania lub wyeliminowania wysokich harmonicznych.