Professional Documents
Culture Documents
Ramach6 6333
Ramach6 6333
\
|
+ =
Vay ham mu chuan co dang Y = e
X
, va cung c viet di dang exp(X). Ham nghch cua
ham mu goi la ham logarit. Logarit c so a cho trc (phai la so dng) cua mot so c nh
ngha la khi luy tha logarit cua c so se cho chnh so o. Ta viet X = log
a
Y. V du, v 32 = 2
5
,
logarit c so 2 cua 32 la 5. Logarit c so e c goi logarit t nhien va ky hieu la Y = lnX,
ma khong can ghi ro c so. Lu y rang ln 1 = 0 bi v e
0
= 1. Mot so tnh chat cua ham mu va
logarit c liet ke di ay.
Tnh chat 6.1
a. Ham logarit va ham mu la n ieu tang; ngha la, neu a > b, th f(a) > f(b), va ngc lai.
b. Logarit cua tch hai so bang tong logarit; ngha la, ln(XY) = lnX + lnY. Cung vay, logarit
cua ty so la hieu cua cac logarit. Vay, ln(X/Y) = lnX lnY. Theo o ln(1/X) = lnX.
c. ln(a
X
) = Xln a. Theo o a
X
= e
Xln a
.
d. a
X
a
Y
= a
X+Y
va (a
X
)
Y
= a
XY
.
Khong nh ng thang, co o doc khong oi, ham so tong quat f(X), nh ham mu va logarit,
co o doc thay oi. S thay oi cua Y theo thay oi n v cua X la tac ong can bien cua X
len Y va thng ky hieu bi Y/X (xem Hnh 2.A va phan thao luan lien quan). Neu s thay
oi cua X vo cung nho, ta co o doc cua tiep tuyen cua ng cong f(X) tai iem X. o doc
gii han nay c xem la ao ham cua Y oi vi X va c ky hieu bi dY/dX. Vay ao ham
la tac ong can bien cua X len Y vi s thay oi rat nho cua X. o la mot khai niem vo cung
quan trong trong kinh te lng, bi v ta luon hoi s thay oi ky vong cua bien phu thuoc la g
khi ta thay oi gia tr cua mot bien oc lap vi mot lng rat nho. Cac tnh chat cua cac ao
ham c tom tat trong Tnh chat 2.A.5 va ang e nghien cu. Tnh chat 6.2 liet ke mot t
tnh chat cua ham mu va logarit ma rat hu ch trong kinh te lng. Hnh 6.1 minh hoa bang o
th hai ham so nay.
Tnh chat 6.2
a. Ham mu vi c so e co tnh chat ac biet la no bang vi ao ham cua chnh no. Vay, neu Y
= e
X
, th dY/dX = e
X
.
b. ao ham cua e
aX
la ae
aX
.
c. ao ham cua ln X bang 1/X.
d. ao ham cua a
X
bang a
X
ln a. Ket qua nay co c t c s la a
X
= e
Xlna
va tnh chat ao
ham cua e
bX
= be
bX
.
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 3 Thuc oan/Hao Thi
} Hnh 6.1 o Th cua Ham Mu va Logarit
a. o th cua Y = exp(X)
b. o th cua Y = ln(X)
0
5
10
15
20
25
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3
exp (X)
X
-2.5
-2
-1.5
-1
-0.5
0
0.5
1
1.5
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3
X
ln (X)
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 4 Thuc oan/Hao Thi
Khai Niem cua o Co Gian
Logarit co tng quan rat gan vi khai niem cua o co gian c dung trong kinh te. Ta se
thay trong cac phan sau rang khai niem nay cung c s dung rong rai trong kinh te lng
thc nghiem. Theo thuat ng n gian, o co gian cua Y oi vi X c nh ngha la phan
tram thay oi cu a Y oi vi mot phan tram thay oi cua X cho mot thay oi nho cua X. Vay neu
Y la s thay oi cua Y, phan tram thay oi la 100Y/Y. Tng t, 100X/X la phan tram
thay oi cua X. Ty so cua so au oi vi so sau la o co gian. ieu nay a en nh ngha
sau.
} Bang 6.1 Cac Tac ong Can Bien va o Co Gian cua cac Dang Ham Khac Nhau
Ten Dang Ham Tac ong Can Bien
(dY/dX)
o Co Gian
[(X/Y)(dY/dX)]
Tuyen tnh Y =
1
+
2
X
2
2
X/Y
Logarit tuyen tnh Y =
1
+
2
lnX
2
/X
2
/Y
Nghch ao Y =
1
+
2
(1/X)
2
/X
2
2
/(XY)
Bac hai Y =
1
+
2
X +
3
X
2
2
+ 2
3
X (
2
+ 2
3
X)X/Y
Tng tac Y =
1
+
2
X +
3
XZ
2
+
3
Z (
2
+
3
Z)X/Y
Tuyen tnh-logarit lnY =
1
+
2
X
2
Y
2
X
Nghch ao logarit lnY =
1
+
2
(1/X)
2
Y/X
2
2
/X
Bac hai logarit lnY =
1
+
2
X +
3
X
2
Y(
2
+ 2
3
X) X(
2
+ 2
3
X)
Log-hai lan
(log-log)
lnY =
1
+
2
lnX
2
Y/X
2
Logistic
X
Y 1
Y
ln
2 1
+ =
(
2
Y(1-Y)
2
(1-Y)X
NH NGHA 6.1
o co gian cua Y oi vi X (ky hieu la ) la
dX
dY
Y
X
X
Y
Y
X
X
X
Y
Y
.
} 6.2 Quan He Logarit-Tuyen Tnh
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 5 Thuc oan/Hao Thi
Trong mot mo hnh logarit-tuyen tnh, bien phu thuoc khong oi nhng bien oc lap the hien
di dang logarit. Nh vay,
Y =
1
+
2
lnX + u (6.2)
Vi so dng
1
va
2
, Hnh 6.2 minh hoa o th quan he nh la mot ham phi tuyen. Quan he
nay cho Y/X =
2
/X. Neu
2
> 0, s tang can bien cua Y tng ng vi s tang cua X la mot
ham giam cua X. Ta lu y rang
=
(
=
100 X
X
100
100 X
X
Y
2 2
2
thay oi phan tram cua X
T ay se cho mot ieu la thay oi mot phan tram gia tr bien X se lam thay oi Y, trung bnh,
2
/100 n v (khong phai phan tram).
} Hnh 6.2 Dang Ham Logarit-Tuyen Tnh
V du, goi Y la san lng lua m va X la so mau trong trot. Vay Y/X la san lng can
bien cua mot mau trong trot them. Ta gia thuyet rang san lng can bien se giam khi dien tch
tang. Khi dien tch thap, ta ky vong rang vung at mau m nhat se c trong trot trc tien.
Khi dien tch tang, nhng vung t mau m hn se c em s dung; san lng co them t
nhng vung nay co the khong cao nh san lng t nhng vung at mau m hn. ieu nay a
ra gia thuyet s giam san lng can bien cua dien tch lua m. Lap cong thc logarit-tuyen tnh
giup chung ta co the hieu thau moi quan he nay.
V du khac, Goi Y la gia cua mot can nha va X la dien tch sinh hoat. Xem xet 2 can nha,
mot can vi dien tch sinh hoat la 1.300 bo vuong (square feet) va mot can khac vi dien tch
X
Y
1
+
2
lnX
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 6 Thuc oan/Hao Thi
sinh hoat 3.200 bo vuong. Ta ky vong rang phan gia tang them ma mot ngi tieu dung se san
sang tra cho 100 bo vuong them vao dien tch sinh hoat se cao khi X = 1.300 hn la khi X =
3.200. ieu nay la bi v can nha sau a rong san, va ngi mua co the khong muon tra them
nhieu e tang them dien tch. ieu nay co ngha rang tac ong can bien cua SQFT (dien tch)
len PRICE (gia) ky vong se giam khi SQFT tang. Mot cach e kiem nh ieu nay la ieu
chnh mot mo hnh logarit-tuyen tnh va kiem nh gia thuyet H
0
:
2
= 0 oi lai gia thuyet H
1
:
2
> 0. ieu nay se c nhn nhan nh la mot kiem nh mot pha. Quy tac ra quyet nh la
bac bo H
0
neu t
c
> t
*
n-2
(0,05). Ta lu y t Bang 6.1 rang trong mo hnh nay o co gian cua Y
oi vi X la
2
/Y. Ta co the tnh toan o co gian tai gia tr trung bnh la
2
/ Y. Neu d lieu la
chuoi thi gian, o co gian ang quan tam hn la o co gian tng ng vi quan sat gan ay
nhat vi t = n. o co gian nay la
2
/Y
n
.
Mac du nhng v du minh hoa nay van la cac dang mo hnh hoi qui n gian, phan m
rong them cho trng hp a bien la khong phc tap. n gian la phat ra cac logarit cua cac
bien giai thch thch hp, goi chung la Z
1
, Z
2
v.v va hoi qui bien Y theo mot hang so va cac
bien Z.
} BAI TOAN THC HANH 6.1
Tm bieu thc o co gian cua Y oi vi X trong cac mo hnh tuyen tnh va phi tuyen va chng
minh cac muc trong Bang 6.1.
} BAI TOAN THC HANH 6.2
Ve o th Phng trnh (6.2) khi
2
< 0 (e n gian gia s rang
1
= 0).
} V DU 6.1
Ta a c lng mo hnh logarit-tuyen tnh s dung d lieu gia nha trong Bang 4.1 (xem Phan
May Tnh Thc Hanh 6.1 gii thieu cach chay lai cac ket qua cua v du nay va kiem tra nhng
khang nh a thc hien ay). S bien luan ve s giam tac ong can bien ap dung nh nhau
cho so phong ngu va so phong tam. V vay ta a phat ra cac logarit cua cac bien SQFT,
BEDRMS, va BATHS va ke tiep a hoi qui bie n PRICE theo mot hang so va nhng so hang
logarit nay. Ke en logarit cua BATHS va BEDRMS c loai bo moi lan tng bien mot bi
v he so cua chung rat khong co y ngha. Mo hnh tot nhat a c chon theo cac tieu chuan
la chon a thao luan trong Chng 4. Cac phng trnh c lng cua mo hnh tuyen tnh tot
nhat va mo hnh logarit-tuyen tnh tot nhat se c trnh bay tiep sau, vi cac tr thong ke t
trong ngoac.
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 7 Thuc oan/Hao Thi
PRICE = 52,351 + 0,139 SQFT
(1,4) (7,4)
2
R = 0,806 d.f. = 12
PRICE = 1.749,974 + 299,972 ln(SQFT) 145,094 ln(BEDRMS)
(-6,8) (7,5) (-1,7)
2
R = 0,826 d.f. = 11
Ta lu y rang gia tr
2
R hi cao hn oi vi mo hnh logarit-tuyen tnh. Mo hnh nay cung
co cac tr thong ke la chon mo hnh thap nhat. Tuy nhien, he so cho logarit cua BEDRMS ch
co y ngha mc 11,48 phan tram. Neu so hang nay b loai bo, cac tr thong ke la chon se
xau i ang ke, va do o ta a chon gi no lai. He so hoi qui cho ln(SQFT) co y ngha cao, vay
ung ho cho gia thuyet rang tac ong can bien cua dien tch sinh hoat giam khi so bo vuong
tang. He so cho logarit cua BEDRMS co gia tr am giong nh oi vi mo hnh tuyen tnh,
nhng tac ong cua he so nay la yeu ve mat thong ke.
} BAI TOAN THC HANH 6.3
Tnh o co gian tng phan cua PRICE oi vi SQFT cho cac mo hnh c lng logarit-tuyen
tnh va tuyen tnh khi SQFT la 1.500, 2.000 va 2.500. Lam the nao chung so sanh vi nhau?
} Hnh 6.3 Quan He Nghch ao
X
1
Y
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 8 Thuc oan/Hao Thi
} 6.3 Bien oi Nghch ao
Mot dang ham thng c s dung e c lng ng cong nhu cau la ham bien oi nghch
ao:
u
X
1
Y
2 1
+ |
.
|
\
|
+ =
Bi v ng cong nhu cau ac thu doc xuong, ta ky vong
2
la dng. Lu y rang khi X tr
nen ln, Y tiem can tien gan vi
1
(xem Hnh 6.3). Dau va o ln cua
1
se xac nh ng
cong co cat truc X hay khong.
} BAI TOAN THC HANH 6.4
Ve o th ham nghch ao vi
2
< 0,
1
> 0.
} 6.4 Thch Hp ng Cong a Thc
Cac nha nghien cu rat thng dung mot a thc e lien he mot bien phu thuoc vi mot bien
oc lap. Mo hnh nay co the la
Y =
1
+
2
X +
3
X
2
+
4
X
3
+ . . . +
k+1
X
k
+ u
Thu tuc c lng bao gom tao cac bien mi X
2
, X
3
, v.v qua cac phep bien oi va ke en hoi
qui Y theo mot so hang hang so, theo X, va theo cac bien a bien oi nay. Mc a thc (k) b
rang buoc bi so quan sat. Neu k = 3, ta co quan he bac ba; va ne u k = 2, ta co cong thc bac
hai. Cac cong thc bac hai thng c s dung e ieu chnh cac ham chi ph co dang ch U
va cac quan he phi tuyen khac. Mot ng cong bac ba thng c lam thch hp gan ung
vi hnh dang trong Hnh 6.9 (xem phan mo hnh logit). Nhn chung, bac a thc ln hn 2 nen
tranh. Mot trong cac ly do la thc te moi so ha ng a thc ong ngha vi viec mat i them mot
bac t do. Nh a e cap trong Chng 3, s mat i bac t do ngha la giam s chnh xac cua
cac c lng cac thong so va giam kha nang cua cac kiem nh. Cung vay, ta a thay trong
Chng 5 rang moi tng quan cao co the co gia X, X
2
, va X
3
lam cho cac he so rieng le kem
tin cay hn.
S dung cac tnh chat ve ao ham (xem Tnh chat 2.A.5), ta co the cho thay rang tac
ong can bien cua X len Y c xac nh bi
dY/dX =
2
+ 2
3
X + 3
4
X
2
+ . . . + k
k+1
X
k-1
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 9 Thuc oan/Hao Thi
Mot trng hp ac biet cua dang ham a thc la mo hnh bac hai
Y =
1
+
2
X +
3
X
2
+ u
Tac ong can bien cua X len Y, ngha la o doc cua quan he bac hai, c xac nh bi
dY/dX =
2
+ 2
3
X. Lu y rang tac ong can bien cua X len Y phu thuoc vao gia tr cua X ma
tai o ta tnh tac ong can bien. Mot gia tr pho bien c dung la gia tr trung bnh, X. Nh
a cho thay trong phu luc Chng 2, khi dY/dX = 0, ham so se hoac at cc ai hoac cc tieu.
Gia tr X tai o xay ra ieu nay se co c t viec giai ieu kien
2
+ 2
3
X = 0 khi X
0
=
2
/(2
3
). e xac nh xem ham at cc tieu hay cc ai, ta can phai tnh ao ham bac hai,
d
2
Y/dX
2
= 2
3
. Neu
3
< 0, ham so se at cc ai tai X
0
, va neu
3
dng, ham at cc tieu tai
X
0.
Tiep theo ta trnh bay hai v du: mot ham chi ph trung bnh co quan he dang ch U (Hnh
6.4) va mot ham san xuat co quan he dang ng cong loi (hump-shaped) (Hnh 6.5).
} V DU 6.2
DATA6-1 a mo ta trong Phu luc D co d lieu ve chi ph n v (UNITCOST) cua mot cong ty
san xuat tren mot thi oan 20 nam, mot ch so xuat lng cua cong ty (OUTPUT), va mot ch
so chi ph nhap lng cua cong ty (INPCOST). Trc het ta co bnh phng hai bien oc lap
va ke en hoi qui UNICOST theo mot hang so, OUTPUT, OUTPUT
2
, INPCOST, va
INPCOST
2
(xem Phan May Tnh Thc Hanh 6.2 e biet them chi tiet ve ieu nay). Bi v
INPCOST
2
co he so vo cung khong co y ngha, no b loai bo va mo hnh c c lng lai.
Cac ket qua c cho sau ay, vi cac tr thong ke t trong ngoac.
UNITCOST = 10,522 0,175 OUTPUT + 0,000895 OUTPUT
2
(14,3) (- 9,7) (7,8)
+ 0,0202 INPCOST
(14,454)
2
R = 0,978 d.f. = 16
Lu y rang oi vi mo hnh nay
1
,
3
> 0 va
2
> 0 va
3
= -46,802 + 1,022C
t-1
+ 0,706 (DI
t
DI
t-1
)
(-2.07) (123.0) (9.93)
2
R = 0,998 df = 38
Mac du mo hnh at c s thch hp rat tot va cac c lng co ve hp ly, mo hnh nay co
mot so tr ngai. Nh se thay Chng 10 va 13 rang mo hnh nay vi pham tnh oc lap chuoi
cua Gia thiet 3.6 va Gia thiet 3.4 la cac bien oc lap khong c tng quan vi cac so hang
sai so. ac trng sai nay se lam cho cac tr c lng b thien lech. Chung ta se xem xet lai
mo hnh nay trong cac chng 10 va 13.
} 6.7 ng dung: Quan He Gia So Bang Sang Che Va Chi Tieu R&D (a duyet lai)
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 15 Thuc oan/Hao Thi
Trong Phan 3.11, chung ta a c lng mo hnh hoi quy tuyen tnh n gia so bang sang che
va chi tieu cho R&D va biet rang mo hnh nay la hoan toan khong u v bieu o phan tan cua
cac gia tr quan sat cho thay mot quan he ng cong (Xem Hnh 3.11). Chung ta cung ch ra
rang co hien tng tre gia chi tieu thc cho hoat ong nghien cu va phat trien va hieu qua
cua cac chi tieu nay ve mat so bang sang che. ay chung ta se c lng mo hnh phi tuyen
ong va so sanh cac ket qua. Tuy nhien, v cha co ly thuyet ve kinh te hay cac ly thuyet
khac ve so nam cua hien tng tre nay hoac ve dang ham so can s dung, nen mot cach tuy y
chung ta cho o tre nay len en 4 nam. Bon bien tre c tao ra gom R&D(t-1), R&D(t-2),
R&D(t-3), va R&D(t-4). Cac bien nay sau o se c bnh phng len va mot mo hnh bac
hai vi tat ca cac bien c c lng.
} Hnh 6.7 So Sanh Mo Hnh ong va Mo Hnh Tnh (ng lien la mo hnh tnh, x la
gia tr quan sat thc, va o la mo hnh ong)
So bang sang che
V vay, ay la mot bai tap khp ng cong thuan tuy thay v la mot bai tap da tren ly
thuyet kinh te. Bao cao co chu giai in ra t may tnh bang 6.2 can c tm hieu ky lng
(xem Phan Thc Hanh May Tnh 6.6 e chay lai bang 6.2). Hnh 6.7 ve so bang sang che
that, cac gia tr gan t mo hnh tnh Chng 3 (ng thang lien), va cac gia tr t mo hnh
ong cuoi cung. Chung ta nhan thay rang mo hnh ong the hien rat tot dien bien thc te,
ngay ca trong nhng nam cac chi ph R&D tum lai va trong nhng nam t 1988-1993 khi mo
hnh tuyen tnh hoan toan khong the hien c. Do o mo hnh phi tuyen ong la mot ac
trng tot hn so vi mo hnh tnh tuyen tnh n gian.
} Bang 6.2 Ket Qua May Tnh Co Kem Chu Giai Cho Phan ng Dung Phan 6.7
Chi ph R&D
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 16 Thuc oan/Hao Thi
MODEL 1: OLS estimates using the 34 observations 1960-1993
Dependent variable: PATENTS
VARIABLE COEFFICIENT STDERROR T STAT 2Prob(t>,T,)
0) const 34.5711 6.3579 5.438 0.000006 ***
3) R&D 0.7919 0.0567 13.966 0.000000 ***
Mean of dep. var. 119.238 S.D. of dep. variable 29.306
Error Sum of Sq (ESS) 3994.3003 Std Err of Resid. (sgmahat) 11.1724
Unadjusted R-squared 0.859 Adjusted R-squared 0.855
F-statistic (1, 32) 195.055 p-value for F() 0.000000
Durbin-Watson stat. 0.234 First-order autocorr. coeff 0.945
MODEL SELECTION STATISTICS
SGMASQ 124.822 AIC 132.146 FPE 132.164
HQ 136.255 SCHWARZ 144.56 SHIBATA 131.301
GCV 132.623 RICE 133.143
} Bang 6.2 (tiep theo)
[phat cac bien tre]
R&D1 = R&D(-1) sq_R&D = (R&D)
2
R&D2 = R&D(-2) sq_R&Di = (R&Di)
2
R&D3 = R&D(-3) for I = 1,2,3, and 4
R&D4 = R&D(-4)
[c l ng mo hnh tong quat vi tat ca cac bie n giai thch ba ng cach s du ng ch cac quan sat t 1964-
1993, v cac bien tre kho ng c nh ngha trong giai oan t 1960-1963]
MODEL 2: OLS estimates using 30 observations 1964-1993
Depedent variable: PATENTS
VARIABLE COEFFICIENT STDERROR T STAT 2Prob(t>,T,)
0) const 85.3526 22.1027 3.862 0.001051
***
3) R&D -0.0477 1.1251 -0.042 0.966638
4) R&D1 0.6033 2.0562 0.293 0.772387
5) R&D2 0.0001794 2.1850 0.000 0.999935
6) R&D3 -0.5869 2.0522 -0.286 0.777989
7) R&D4 -0.1837 1.0994 -0.167 0.869055
8) sq_R&D -0.0007326 0.0049 -0.150 0.882674
9) sq_R&D1 -0.0018 0.0089 -0.197 0.845884
10) sq_R&D2 0.0017 0.0098 0.177 0.861555
11) sq_R&D3 -0.0007564 0.0092 -0.082 0.935597
12) sq_R&D4 0.0071 0.0051 1.405 0.176209
Mean of dep. var. 123.330 S.D. of dep. variable 28.795
Error Sum of Sq (ESS) 223.3789 Std Err of Resid. (sgmahat) 3.4288
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 17 Thuc oan/Hao Thi
Unadjusted R-squared 0.991 Adjusted R-squared 0.986
F-statistic (1, 32) 202.626 p-value for F() 0.000000
Durbin-Watson stat. 1.797 First-order autocorr. coeff 0.101
MODEL SELECTION STATISTICS
SGMASQ 11.7568 AIC 15.5026 FPE 16.0676
HQ 18.2719 SCHWARZ 25.9139 SHIBATA 12.9063
GCV 18.5633 RICE 27.9224
Excluding the constant, p-value was highest for variable 5 (R&D2)
[Lu y rang co hien tng a co ng tuye n rat cao gia cac bie n giai thch. Cac gia tr hie n hanh va tre
cua chi ph R&D cu ng nh R&D va cac bnh phng cua chu ng c ky vong la tng quan chat v i
nhau. Nh vay, kho ng co g ngac nhie n, tr so hang hang so, ta t ca eu kho ng co y ngha. Nh a e
cap chng trc, ie u nay kho ng co ngha rang cac bien nay la kho ng quan tro ng, ma ch co ngha
rang hien t ng a cong tuyen co the la nh ng bie n an can c a vao mo hnh. Theo phng pha p
n gian ho a mo hnh da tren d lieu, chung ta ne n loai cac bien tha. Bc au tien, chu ng ta loai
bo cac bien vi gia tr p-values tre n 0,9. o la cac bien R&D, R&D2, va sq_R&D3.]
MODEL 3: OLS estimates using 30 observations 1964-1993
} Bang 6.2 (tiep theo)
Depedent variable: PATENTS
VARIABLE COEFFICIENT STDERROR T STAT 2Prob(t>,T,)
0) const 84.8409 19.0579 4.452 0.000200 ***
4) R&D1 0.6043 0.6351 0.952 0.351669
6) R&D3 -0.7352 0.5233 -1.405 0.174012
7) R&D4 -0.0745 0.5134 -0.145 0.886004
8) sq_R&D -0.0009491 0.0012 -0.824 0.418554
9) sq_R&D1 -0.0017 0.0034 -0.496 0.624855
10) sq_R&D2 0.0016 0.0025 0.641 0.527835
12) sq_R&D4 0.0066 0.0020 3.364 0.002799 ***
Mean of dep. var. 123.330 S.D. of dep. variable 28.795
Error Sum of Sq (ESS) 223.6243 Std Err of Resid. (sgmahat) 3.1882
Unadjusted R-squared 0.991 Adjusted R-squared 0.988
F-statistic (1, 32) 334.799 p-value for F() 0.000000
MODEL SELECTION STATISTICS
SGMASQ 10.1647 AIC 12.7064 FPE 12.8753
HQ 14.3197 SCHWARZ 18.4628 SHIBATA 11.4297
GCV 13.861 RICE 15.9732
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 18 Thuc oan/Hao Thi
Excluding the constant, p-value was highest for variable 7 (R&D4).
Comparison of Model 2 and Model 3 is given below: Null hypothesis is: the regression parameters are zero for
the variables R&D, R&D2, and sq_R&D3.
Test statistic: F(3,19) = 0.006957, with p-value = 0.999173
Of the 8 model selection statistics, 8 have improved
[Trong kiem nh F Wald cho cac bien b loai ra, p-value at gia tr cao cho tha y rang chu ng ta kho ng
the bac bo gia thuyet khong cho ra ng cac he so cua cac bien na y tat ca e u bang kho ng ngay ca tai
mc y ngha cao e n 0,9. Nh va y, loai bo chung la hp ly. Hn na, tat ca tam tr thong ke cho n mo
hnh eu gia m, ieu o co ngha co mot s cai thie n ve o thch hp cu a mo hnh. Mac du nhie u gia
tr p-value giam, ch co duy nhat mot gia tr u nho e co y ngha o la gia tr cua bie n so 12. ie u
na y co ngha phai loai bo them. Tiep theo, chu ng ta loai bo bie n R&D4, sq_R&D1, va sq_R&D2, ca c
bien na y ng vi gia tr p-value ln hn 0,5]
MODEL 4: OLS estimates using 30 observations 1964-1993
Depedent variable: PATENTS
VARIABLE COEFFICIENT STDERROR T STAT 2Prob(t>,T,)
0) const 82.8545 12.0355 6.884 0.000000 ***
4) R&D1 0.4771 0.3278 1.455 0.158001
6) R&D3 -0.6370 0.2388 -2.667 0.013227 **
8) Sq_R&D -0.0011 0.0010000 -1.146 0.262479
12) Sq_R&D4 0.0065 0.0006784 9.609 0.000000 ***
} Bang 6.2 (tiep theo)
Mean of dep. var. 123.330 S.D. of dep. variable 28.795
Error Sum of Sq (ESS) 223.5118 Std Err of Resid. (sgmahat) 3.0562
Unadjusted R-squared 0.990 Adjusted R-squared 0.989
F-statistic (1, 32) 637.338 p-value for F() 0.000000
Durbin-Watson stat. 1.844 First-order autocorr. coeff 0.078
MODEL SELECTION STATISTICS
SGMASQ 9.34047 AIC 10.8631 FPE 10.8972
HQ 11.7057 SCHWARZ 13.7206 SHIBATA 10.3783
GCV 11.2086 RICE 11.6756
Excluding the constant, p-value was highest for variable 8 (sq_R&D).
Comparison of Model 3 and Model 4:
Null hypothesis is: the regression parameters are zero for the variables R&D4, sq_R&D1, and sq_R&D2.
Test statistic: F(3,22) = 0.324242, with p-value = 0.807788
Of the 8 model selection statistics, 8 have improved.
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 19 Thuc oan/Hao Thi
[Trong tr ng hp nay cu ng va y, trong kiem nh F Wald cho ca c bie n b loai ra, p-value at gia tr cao
cho tha y rang chu ng ta kho ng the bac bo gia thuye t khong cho rang cac he so cua cac bien na y tat ca
e u ba ng khong ngay ca tai mc y ngha cao e n 0,8. V vay, viec loai bo chung la h p ly . Them na,
tat ca tam tr tho ng ke chon mo hnh e u giam, ieu o co ngha co mot s cai thie n ve o thch hp
cua mo hnh. Va n con hai bien (sq_R&D va R&D1) co gia tr tren 15%. Chung ta tie p tu c loai bo cac
bien nay, nhng tng bie n mot, va i e n mot mo hnh cuoi cu ng trong o tat ca cac he so co y ngha
mc di 2%]
MODEL 5: OLS estimates using 30 observations 1964-1993
Depedent variable: PATENTS
VARIABLE COEFFICIENT STDERROR T STAT 2Prob(t>,T,)
0) const 91.3464 6.4046 14.263 0.000000 ***
6) R&D3 -0.2951 0.1175 -2.512 0.018286 **
12) sq_R&D4 0.0059 0.0005486 10.675 0.000000 ***
Mean of dep. var. 123.330 S.D. of dep. variable 28.795
Error Sum of Sq (ESS) 258.6727 Std Err of Resid. (sgmahat) 3.0952
Unadjusted R-squared 0.989 Adjusted R-squared 0.988
F-statistic (1, 32) 1241.43 p-value for F() 0.000000
Durbin-Watson stat. 1.665 First-order autocorr. coeff 0.166
MODEL SELECTION STATISTICS
SGMASQ 9.58047 AIC 10.5315 FPE 10.5385
HQ 11.0143 SCHWARZ 12.1155 SHIBATA 10.3469
GCV 10.645 RICE 10.778
Of the 8 model selection statistics, 7 have improved.
} Bang 6.2 (tiep theo)
[Tnh cac tr d ba o va sai so phan tra m tuyet oi cho t ng d bao]
Obs R&D PATENT
S
Predicted
value
Prediction
error
Absolute
percent error
1964
1965
1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
76.83
80
84.82
86.84
88.81
88.28
85.29
83.18
85.07
86.72
85.45
93.2
100.4
93.5
93
98.7
104.4
109.4
111.1
105.3
109.6
107.4
93.1259
93.8292
94.8126
97.9126
102.306
103.795
107.851
109.3
111.483
111.815
109.399
0.0740826
6.57081
-1.31258
-4.91264
-3.606
0.605085
1.5492
1.80002
-6.1826
-2.21525
-1.99891
0.0794878
6.54463
1.40383
5.28241
3.65394
0.579583
1.41609
1.62018
5.87141
2.02121
1.86118
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 20 Thuc oan/Hao Thi
1975 83.41 108 106.76 1.24028 1.14841
1976 87.44 110 108.135 1.86509 1.69554
1977 90.11 109 110.169 -1.16945 1.07289
1978 94.5 109.3 109.491 -0.191014 0.174761
1979 99.28 108.9 106.285 2.61523 2.4015
1980 103.64 113 109.529 3.4713 3.07194
1981 108.77 114.5 111.009 3.49072 3.04867
1982 113.96 118.4 114.344 4.05551 3.42526
1983 121.72 112.4 118.482 -6.0819 5.41094
1984 133.33 120.6 122.149 -1.54888 1.28431
1985 144.78 127.1 126.998 0.101834 0.0801211
1986 148.39 133 131.477 1.52261 1.14482
1987 150.9 139.8 138.761 1.03908 0.743265
1988 154.36 151.9 152.722 -0.821732 0.540969
1989 157.19 166.3 170.303 -4.00303 2.40711
1990 161.86 176.7 175.76 0.9403 0.532145
1991 164.54 178.4 179.138 -0.737635 0.413472
1992 166.7 187.2 184.487 2.71267 1.44908
1993 165.2 189.4 188.272 1.12779 0.595455
[Tr mot so nam (1965, 1967, 1972 va 1983), tat ca cac sai so pha n tram tuyet oi eu nho hn 5 phan
tram. That ra, hau het ca c gia tr nay e u nho hn 2 pha n tram. Cu ng nh vay, so sanh vi mo hnh
thong ke tuyen tnh co R bnh phng hieu chnh bang 0,855, mo hnh cuoi cung na y co gia tr tng
ng la 0,988.]
} 6.8 Quan he tuyen tnh-logarit (hay la mo hnh ban logarit)
Tat ca cac quan he phi tuyen c thao luan trc ay co bien phu thuoc Y xuat hien di
dang tuyen tnh. Ch co nhng bien oc lap phai trai qua moi s bien oi. Cung se lu y la,
mac du chung ta s dung log va bnh phng cua cac bien oc lap, cac mo hnh eu tuyen tnh
theo cac he so. Bay gi, chung ta khao sat mot vai mo hnh trong o bien oc lap xuat hien
dang bien oi.
Gia s chung ta co mot bien P tang vi mot toc o khong oi. Cu the hn, at P
t
= (1 +
g)P
t 1
, vi g la toc o tang trng khong oi gia thi oan t 1 va t. P co the la dan so va g
la toc o tang dan so. Bang cach thay the lap lai ta co P
t
= P
0
(1+g)
t
. S dung d lieu ve P
t
,
chung ta muon c lng toc o tang trng g. Moi quan he nay khong co dang tuyen tnh
thuan li a c dung trong cac phan trc. Tuy nhien, co the chuyen quan he nay thanh
dang tuyen tnh c. Lay logarit cua hai ve (va dung Tnh chat 6.1), chung ta co lnP
t
= lnP
0
+ t ln (1 + g). at Y
t
= lnP
t
,
X
t
= t,
1
= lnP
o
va
2
= ln (1 + g). Khi o, moi quan he co the
c viet lai nh sau Y
t
=
1
+
2
X
t
. V Y va X co le khong thoa man mot cach chnh xac moi
quan he, chung ta cong them mot so hang sai so u
t
, lam cho moi quan he giong vi mo hnh
hoi qui n gian cua Phng trnh (3.1). Mo hnh bien oi tr thanh
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 21 Thuc oan/Hao Thi
lnP
t
=
1
+
2
t + u
t
(6.3)
Lay ham so mu phng trnh nay, ta co mo hnh goc la
P
t
= e
1
+
2
t + u
t
(6.4)
Phng trnh (6.4) la mot quan he ham so mu va c minh hoa trong Hnh 6.8. Can lu
y la so hang nhieu trong Phng trnh (6.4) co the tang len gap nhieu lan. Phng trnh (6.3)
la tuyen tnh khi bien phu thuoc dang logarit. Vi ln P
t
thuoc truc tung, cong thc tr thanh
phng trnh ng thang. Bc au tien e c lng toc o tang trng (g) la chuyen cac
quan sat P
1
, P
2
, , P
n
bang cach s dung phep bien oi logarit v vay chung ta co Y
t
= ln P
t
. Ke
en chung ta hoi qui Y
t
theo mot so hang khong oi va thi gian t. Chung ta co
ln P
0
=
^
1
va ln (1 + g) =
^
2
Giai c g va P
0
, ta co
P
^
0
= e
^
1
va g
^
= e
^
2
1 (6.5)
} Hnh 6.8 Ham Dang Ham So Mu
P
t
0
t
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 22 Thuc oan/Hao Thi
Bat ky gia thuyet nao ve g eu co the the hien ( co mot so ngoai le khong ang ke) thanh
mot gia thuyet tng ng theo
2
. Do bien phu thuoc c bien oi dang log, mo hnh nay
c goi la mo hnh tuyen tnh-logarit, hoac oi khi con goi la mo hnh ban logarit. Neu
mo hnh nay c viet di dang ln P
t
=
1
+
2
X
t
+ u
t
,
2
la tac ong bien te cua X len ln P
t
khong phai len P
t
.
2
c goi la toc o tang trng tc thi. Lay ao ham hai ve theo X
t
(xem Tnh chat 6.2 ve ao ham), ta co
2
=
d(ln P
t
)
dX
t
=
1
P
t
dP
t
dX
t
(6.6)
So hang dP
t
/P
t
co the c dien dch nh la thay oi cua P
t
chia cho P
t
. Khi nhan vi 100,
2
cho phan tram thay oi cua P
t
tren mot n v thay oi cua X
t
. e tnh o co gian cua P theo X,
xem Bang 6.1.
Lay gia tr ky vong cua hai ve phng trnh (6.4), ta co
E(P
t
) = e
1
+
2
t
E(e
u
t
) (6.7)
Co the thay la E(e
u
t
) = e
2
/2
1, va do o neu chung ta d bao P
t
bang cach dung bieu thc
e
1
+
2
t
, gia tr d oan se thien lech, khong nhat quan va khong hieu qua. Bieu thc phu hp
trong trng hp nay la
P
^
t
= exp[
^
1
+
^
2
t + (
^
2
/2)] (6.8)
vi
^
2
la phng sai mau cua cac so ha ng sai so va exp la ham so mu. P
^
t
la mot c lng
nhat quan cua E(P
t
).
Can co mot ieu chnh tng t trong Phng trnh (6.5) v E(e
^
2
) = e
2
+ [Var (
^
2
)/2]
. Do
o, mot c lng khong thien lech cua g c tnh bi
g
~
= exp[
^
2
1/2 Var (
^
2
)] 1
Co the co c mot khoa ng d bao hieu chnh cua P
t
. Trc ay, chung ta a nh ngha
Y
t
= ln (P
t
). at Y
^
t
la d bao cua ln(P
t
) trong mo hnh tuyen tnh logarit va s
t
= s(Y
^
t
) la sai so
chuan c c lng tng ng. Vay, khoang tin cay cua Y
t
la Y
^
t
t
*
s
t
, vi t
*
la iem tren
phan phoi t sao cho P(t > t
*
) = mot na cua mc y ngha (tham khao Phan 3.9 ve cac khoang
tin cay cua d bao). Lay ham so mu (ngha la ngc vi lay log) va hieu chnh e thien lech
giong nh trong Phng trnh (6.8), chung ta co khoang tin cay hieu chnh cho viec d bao P
t
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 23 Thuc oan/Hao Thi
la exp[Y
^
t
t
*
s
t
+ (
^
2
/2)], vi
^
2
la phng sai mau cua cac so hang sai so. Can ch ra la
khoang tin cay nay se khong oi xng qua P
t
= exp[Y
^
t
+ (
^
2
/2)]. Tham khao Nelson (1973,
trang 161-165) e thao luan them ve cac d bao iem va cac khoang tin cay cua chung khi
bien phu thuoc c bien oi sang log.
} V DU 6.5
Mo hnh tuyen tnh-logarit c s dung rong rai trong ly thuyet ve von nhan lc trong o ly
thuyet cho rang logarit cua thu nhap hoac lng c s dung nh la mot bien phu thuoc. e
phat trien ly thuyet nay, gia s la ty suat li nhuan cua mot nam hoc tap them la r. Vay, oi
vi thi oan th nhat, lng w
1
= (1 + r)w
0
. oi vi hai nam hoc tap cong thc nay la w
2
=
(1+ r)
2
w
0
. oi vi s nam, chung ta co w
s
= (1 + r)
2
w
0
. Lay logarit, chung ta co (tham khao
Tnh chat 6.1c).
ln(w
s
) = s ln(1+ r) + ln(w
0
) =
1
+
2
s
V vay chung ta co mot quan he tuyen tnh-logarit gia lng va so nam hoc tap. Cung
ly luan tng t oi vi so nam kinh nghiem. Tuoi cua mot nhan vien co ve nh co mot loai
tac ong khac. Chung ta ky vong thu nhap thap khi mot ngi con tre, va lng se tang khi
ngi nay tuoi cang ln hn, nhng thu nhap lai giam sau khi ve hu. Tng quan dang ng
cong loi nay co the c kiem nh bang mot cong thc bac hai vi AGE va AGE
2
. e tong
quat hoa, chung ta co the muon kiem nh xem ho c van va kinh nghiem co cung mot dang tac
ong bac hai khong. V vay, mot mo hnh tong quat co dang nh sau:
ln(WAGE) =
1
+
2
EDUC +
3
EXPER +
4
AGE
+
5
EDUC
2
+
6
EXPER
2
+
7
AGE
2
+ u (6.9)
DATA6-4 cha d lieu ve lng thang, hoc van tnh bang so nam sau lp tam, kinh
nghiem tnh bang so nam va tuoi cua mau gom 49 ca nhan. Trc tien chung ta c lng mo
hnh tuyen tnh-logarit trc o nhng lai tm c mot so cac he so hoi qui tuyen tnh khong
co y ngha. Nh trc ay, chung ta thc hien viec n gian hoa tap d lieu bang cach loai bo
cac bien lan lt moi lan mot bien (xem Bai Thc hanh May tnh phan 6.7 e tnh lai cac ket
qua nay) en khi cac tr thong ke chon mo hnh tr nen xau hn. Cac ket qua mo hnh cuoi
cung c trnh bay ay vi tr thong ke t trong dau ngoac.
ln(WAGE) = 7,023 + 0,005 EDUC
2
+ 0,024 EXPER (6.10)
(76,0) (4,3) (3,9)
R
2
= 0,33 d.f. = 46
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 24 Thuc oan/Hao Thi
Ca trnh o hoc van bnh phng va kinh nghiem eu rat co y ngha mc di 0,001. Y
ngha cua he so kinh nghiem 0,024 la, gia hai nhan vien co cung trnh o hoc van, neu ngi
nao co nhieu hn mot nam kinh nghiem so vi ngi con lai th se c ky vong la co lng
cao hn, trung bnh khoang 2,4 phan tram (xem Phng trnh 6.6 cho phan dien dch nay).
Lu y la EDUC co tac ong bac hai vi tac ong bien te tang theo trnh o hoc van. Tuy
nhien, khong nen qua xem trong cac ket qua nay v phep o o thch hp kha thap ngay ca oi
vi tap d lieu cheo. Ro rang can thc hien nhieu cong viec na trc khi chung ta co c
nhng con so chnh xac. Chung ta se nhac lai mo hnh nay trong nhng chng sau va se co
nhieu ket qua ang tin cay hn.
Tansel (1994) co mot ng dung rong rai mo hnh lng dang logarit. V vay can nghien
cu mo hnh nay can than.
} BAI TAP THC HANH 6.8
S dung d lieu trong DATA6-4, c lng ca mo hnh tong quat trong Phng trnh (6.9) va
mo hnh cuoi cung trong Phng trnh (6.10). Thc hien mot kiem nh Wald s dung hai mo
hnh nay. Hay phat bieu gia thuyet khong va gia thuyet ngc lai va ket luan cua ban di
dang van viet.
Gia s lng c tnh bang hang tram ola. Viec nay se anh hng en cac he so hoi
qui nh the nao? Neu co bat ky he so nao thay oi, hay viet lai cac gia tr mi trong Phng
trnh (6.10)
} BAI TAP THC HANH 6.9
Tnh tac ong bien te (dY/dX) va o co gian (X/Y)(dX/dY) cua mo hnh lnY =
1
+
2
X +
3
X
2
+ u
} BAI TAP THC HANH 6.10
Tnh tac ong bien te va o co gian cho mo hnh lnY =
1
+
2
X +
3
(XZ) + u.
} BAI TAP THC HANH 6.11
Xet mo hnh tuyen tnh logarit lnY =
1
+
2
X +
3
Z +
4
X
2
+
5
XZ + u, vi X va Z la cac bien
giai thch. Tm mot bieu thc ai so cua o co gian cua Y theo X. Hay trnh bay cach ban s
dung kiem nh Wald e kiem tra xem cac so hang phi tuyen X
2
va XZ co y ngha thong ke
hay khong.
} 6.9 So Sanh Cac Gia Tr R
2
Gia Cac Mo Hnh
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 25 Thuc oan/Hao Thi
Trong V du 6.5, neu chung ta a s dung WAGES nh bien phu thuoc thay v logarit cua bien
nay, R
2
hieu chnh se la 0,338. V R
2
cua mo hnh tuyen tnh-logarit la 0,333, nh vay co phai
la mo hnh tuyen tnh t nhieu tot hn ve mc o thch hp? Cau tra li la chac chan khong,
bi v that la khong ung khi so sanh cac gia tr R
2
khi ma cac bien phu thuoc la khac nhau.
Trong trng hp tuyen tnh, mo hnh giai thch 33,8 phan tram thay oi cua Y, trong khi trong
trng hp tuyen tnh-logarit, mo hnh giai thch 33,3 phan tram thay oi trong ln(Y). e s
so sanh la hp ly, cac bien phu thuoc phai giong nhau.
Tuy nhien, co mot cach so sanh o thch hp bang cach th sai. Cac bien trong trng hp
tuyen tnh-logarit nh sau:
Bc 1 c lng mo hnh tuyen tnh-logarit nh cach lam thong thng va tnh c gia tr
thch hp cho mo hnh ln(Y).
Bc 2 T nhng gia tr nay, tao gia tr trung bnh c lng cho Y bang cach phep tnh
nghch cua logarit, va bao am la thien lech hieu chnh nh trong Phng trnh (6.8).
Vay, chung ta se co
Y
^
t
= exp[ln(Y
t
) + (
^
2
/2)] (6.11)
Bc 3 Tnh bnh phng cua tng quan gia Y
t
va Y
^
t
. Tng quan nay co the so sanh c
vi R
2
hieu chnh cua mot mo hnh tuyen tnh.
Bc 4 Tnh tong bnh phng sai so va phng sai cua phan d bang cach s dung cac moi
quan he
ESS = (Y
t
Y
^
t
)
2
va
^
2
=
ESS
n k
Bc 5 Dung ESS, tnh cac tr thong ke la chon mo hnh oi vi mo hnh m i. Cac tr thong
ke nay co the so sanh c vi cac tr thong ke cua mo hnh tuyen tnh.
} V DU 6.6
S dung d lieu trong DATA6-4 va mo hnh tuyen tnh-logarit c c lng trong V du 6.5,
chung ta a tien hanh cac bc nay va a tnh ai lng R
2
mi va cac tr thong ke la chon
mo hnh (xem chi tiet trong Bai thc hanh may tnh 6.8). Ket qua tm c la R
2
bang 0,37,
ln hn rat nhieu so vi gia tr nay trong mo hnh tuyen tnh. Tat ca cac tr thong ke la chon
mo hnh cua mo hnh tuyen tnh-logarit eu thap hn so vi mo hnh tuyen tnh. V vay, theo
cac tieu chuan nay, mo hnh tuyen tnh-logarit co u the hn mot chut.
} 6.10 Mo hnh Log-hai lan (hay Log-Log)
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 26 Thuc oan/Hao Thi
Mo hnh Log-hai lan (hay Log-Log) rat pho bien trong c lng cac ham san xuat cung nh
ham nhu cau. Neu Q la so lng au ra cua mot qua trnh san xuat, K la so lng von au vao
(so gi may), va L la so lng lao ong au vao (so gi nhan cong lao ong), th tng quan
gia au ra va au vao la phng trnh ham san xuat viet nh sau Q = F(K,L). Mot ac trng
chung cua dang ham nay la ham san xuat Cobb-Douglas, rat noi tieng trong ly thuyet kinh te
vi mo. Ham nay co dang tong quat sau:
Q
t
= cK
t
L
t
vi c, va la nhng thong so cha biet. Lay logarit hai ve (xem Tnh chat 6.1) va them vao
so hang sai so, chung ta co c ham kinh te lng (
1
= ln c):
ln Q
t
=
1
+ ln K
t
+ ln L
t
+ u
t
Neu chung ta ch thay oi K nhng gi L khong oi, th chung ta co (s dung Tnh chat 6.2c)
=
(ln Q)
(ln K)
=
(1/Q) Q
(1/K) K
=
K
Q
Q
K
100(lnQ) = 100Q/Q la phan tram thay oi theo Q. Do o, la phan tram thay oi cua Q
chia cho phan tram thay oi cua K. ay la o co gian cua au ra theo von. Tng t nh
vay, la o co gian cua au ra theo lao ong. V vay, cac he so hoi qui trong mo hnh log-
hai lan n gian la cac o co gian tng ng, co gia tr khong oi. Lu y, v tnh chat nay, cac
gia tr bang so cua cac he so cua cac bien oc lap khac nhau th co the so sanh c trc tiep.
Bang 6.3 tom tat dien dch cua cac he so ho i qui trong cac mo hnh co logarit cua cac bien.
} Bang 6.3 Dien dch Cac tac ong bien te trong cac mo hnh lien quan en Logarit
Mo hnh Dang ham so Tac ong bien te Dien dch
Tuyen tnh Y =
1
+
2
X Y =
2
X Mot n v thay oi
trong X se lam Y thay
oi
2
n v
Logarit-tuyen tnh Y =
1
+
2
lnX
Y =
2
100
\
|
.
|
|
100
X
X
Mot phan tram thay
oi trong X se lam Y
thay oi
2
/100 n v
Tuyen tnh-logarit lnY =
1
+
2
X
100
X
X
= 100
2
X
Mot n v thay oi
trong X se lam Y thay
oi 100
2
phan tram
logarit-hai lan ln Y =
1
+
2
ln X
100
Y
Y
=
Mot phan tram thay
oi trong X se lam Y
thay oi
2
phan tram
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 27 Thuc oan/Hao Thi
2
\
|
.
|
|
100
X
X
Chung ta co the co c ket qua thu v t mo hnh nay. Gia s so lng von va lao ong
au vao tang gap oi. Luc nay au ra la
Q
1
= c(2K)
(2L)
= 2
+
Q
Neu + = 1, Q
1
= 2Q. V vay, au ra cung se tang gap oi neu + = 1. ay la ieu
kien rat pho bien ve li nhuan khong oi theo qui mo. Neu cac o co gian c lng la
^
+
^
> 1, chung the hien li nhuan tang theo qui mo, va
^
+
^
< 1 cho thay li nhuan giam theo
qui mo. Mot kiem nh thong thng oi vi li nhuan khong oi theo qui mo rat thu v. Gia
thuyet khong la H
0
: + = 1 va gia thuyet oi la H
1
: + 1. Trong Phan 4.4, chung ta phat
trien ba kiem nh cho cac gia thuyet lien quan en to hp tuyen tnh cua cac he so hoi qui.
e ap dung Phng phap 2, nh ngha
2
= + 1. Theo gia thuyet khong,
2
= 0. Giai
c , chung ta co =
2
+ 1 . Thay vao mo hnh, ta co
lnQ
t
=
1
+ lnK
t
+ (
2
+ 1 ) lnL
t
+ u
t
=
1
+ (lnK
t
lnL
t
) + lnL
t
+
2
lnL
t
+ u
t
Mo hnh nay khong the c lng c nh dang tren v so hang lnL
t
khong co he so. e
c lng, cac bien nh vay phai c chuyen sang ve ben trai. V vay, ta co
LnQ
t
lnL
t
=
1
+ (lnK
t
lnL
t
) +
2
lnL
t
+ u
t
at Y
t
= lnQ
t
lnL
t
, X
t1
= lnK
t
lnL
t
, va X
t2
= lnL
t
, mo hnh tr thanh
Y
t
=
1
+ X
t1
+
2
X
t2
+ u
t
e c lng mo hnh, chung ta bien oi cac bien ban au e tao ra cac bien mi va sau o
hoi qui Y
t
theo mot so hang khong oi, X
t1
va X
t2
. Kiem nh can oi vi li nhuan khong oi
theo qui mo ch n gian la mot kiem nh t ve he so cua X
t2
.
} BAI TAP THC HANH 6.12
+
Mo ta cac bc thc hien mot kiem nh tng t s dung Phng phap 1 va 3 c mo ta
trong Phan 4.4
} BAI TAP THC HANH 6.13
Gia nh ve li nhuan khong oi theo qui mo van c gi; ngha la + = 1. Theo gia thie t
nay, hay mo ta bang cach nao co the c lng c ham san xuat Cobb-Douglas.
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 28 Thuc oan/Hao Thi
V Du Thc Nghiem: Mot Ham San Xuat Nong Nghiep
Carrasco-Tauber va Moffitt (1992) a c lng mot ham san xuat loai Cobb-Douglas lien he
gia tr cua san lng nong nghiep ( dang log-hai lan) vi lao ong, at, nha, may moc thiet
b, cac au vao khac, phan bon va thuoc tr sau. Sau o, ho a s dung ham san xuat c
lng e tnh san lng bien te an (c anh gia bang trung bnh hnh hoc) cua moi loai au
vao nong nghiep. D lieu nam 1987 cua cac tieu bang My, tr Alaska va Hawaii. Tat ca
cac bien tnh bang hang ngan ola moi nong trai, tr lao ong tnh bang ngan ngay tren moi
nong trai. Mo hnh c lng c cho ay, vi cac tr thong ke t trong ngoac n.
Ln Q = 4,461 + 0,227 ln(lao ong) + 0,159 ln (at & nha)
(2.11) (2,12) (2,01)
+ 0,274 ln(may moc thiet b) + 0,402 ln(cac au vao khac)
(2,42) (8,55)
+ 0,082 ln(phan bon) + 0,136 ln (thuoc tr sau)
(0,85) (2,00)
Tr o co gian cua phan bon, cac au vao khac co y ngha thong ke mc 5 phan tram.
Cac san pham bien te c lng oi vi cac au vao la $44,54 moi ngay oi vi lao ong,
$0,04 cho moi ola at va nha, $1,25 cho moi ola may moc, $1,29 cho moi ola cua cac au
vao khac, $4,91 cho moi ola phan bon va $5,66 cho moi ola thuoc tr sau. Cac tac gia a
c lng mot so mo hnh thay the bang cach s dung dang ham so khong c thao luan
trong chng nay va a thu c cac ai lng san lng bien te khac nhau oi vi mot so au
vao. Cac oc gia quan tam co the tham khao chi tiet trong cac bai bao cua nhng tac gia nay.
} 6.11 ng Dung: c Lng o Co Gian Cua Giao Thong Bang Xe Buyt
V mo hnh log-hai lan cho cac he so hoi qui co o co gian khong oi, ay la mot ham rat
thong dung trong c lng ham nhu cau. Chung ta minh hoa mo hnh log-hai lan bang cach
xem lai cac yeu to quyet nh cua giao thong bang xe buyt a tm hieu trong Phan 4.6. Tap d
lieu trong tap tin DATA4-4, va Bai thc hanh may tnh Phan 6.9 co hng dan e tnh toan cac
ket qua c trnh bay ay.
Mo hnh cung vi tat ca cac bien giai thch se co he so khong y ngha ( mc 10%) oi vi
logarit cua FARE, GASPRICE, POP, DENSITY, va LAND AREA, trong o log cua ham mat
o dan so t co y ngha nhat (ngha la co gia tr p cao nhat). Khi bien nay c loai bo ra ngoai
va mo hnh c c lng lai th he so oi vi ham INCOME, POP, va LANDAREA tr nen
co y ngha mc di 0,001. Nguyen nhan chu yeu ve mat ly thuyet cho s thay oi nghiem
trong nay la do giam tnh a cong tuyen va lam tang bac t do ket h p vi mot mo hnh nho
gon hn co the cai thien c o chnh xac cua cac he so. Chung ta tiep tuc loai bt nhng
bien khac ma he so cua chung khong co y ngha cho en khi ch con lai nhng he so co y
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 29 Thuc oan/Hao Thi
ngha ma thoi. Nh trong trng hp tuyen tnh, ln(FARE) cung b loai bo. Mo hnh sau ay la
mo hnh cuoi cung vi sai so chuan e trong ngoac n (khong giong nh tr thong ke t thong
thng):
ln(BUSTRAVL) = 45,846 4,730 ln(INCOME) + 1,820 ln(POP)
(9,614) (1,021) (0,236)
0,971 ln(LANDAREA)
(0,207)
d.f = 36
Mot cau hoi thu v khac c neu ra la bien du lch bang xe buyt co tnh chat co gian hay
khong co gian. Neu gia tr bang so cua o co gian nay thap hn 1 (bo qua dau) th chung ta co
the ket luan rang bien s dung xe buyt la khong co gian. Neu no cao hn 1 th co ngha la bien
co tnh co gian. Gia thuyet khong chnh thc se c ap dung oi vi he so nay va gia thuyet
ngc lai se co tnh hai pha. Tr thong ke kiem nh oi vi moi bien co gian la
4.73 1
1.021
= 3.65
1.82 1
0.236
= 3.47
0.971 1
0.207
= 0.14
T bang tra t c trnh bay mat trong cua trang ba au, chung ta co gia tr ti han vi
bac t do 36 va mc y ngha 0,002 (oi vi kiem nh hai pha) nam gia 3,307 va 3,385. V tr
thong ke t oi vi he so cua bien thu nhap va dan so tnh toan c cao hn khoang nay nen
chung ta co the ket luan rang tnh co gian cua cac bien so tren la co y ngha. Tuy nhien, ngc
lai th he so oi vi bien dien tch at la khong khac 1, ngay ca vi mc 0,8 (gia tr ti han
nam trong khoang 0,225 va 0,256 va gia tr bang so cao hn gia tr quan sat c). Trong
trng hp nay, chung ta co the ket luan rang bien dien tch at co tnh chat co gian n v.
} BAI TAP THC HANH 6.14
Thc hien kiem nh Wald tng t nh bai tap thc hanh 6.8
} 6.12 Nhng Mo Hnh Khac *
Mo Hnh Logit *
Trong vai trng hp, bien phu thuoc co the nhan gia tr gia 0 va 1. V du ta co the lien he
gia phan so cua so ngi bo phieu cho mot v tong thong nao o vi cac yeu to quyet nh
cua no. Mot cach khac, co the lien he gia phan so cua so ngi mua xe hi trong mot thi
oan xac nh nao o vi cac yeu to quyet nh cua no. Neu mot mo hnh hoi quy thong
thng nao o c s dung trong nhng trng hp nh vay th khong co g co the bao am
609 0
2
, = R
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 30 Thuc oan/Hao Thi
rang gia tr d oan trc se nam trong khoang 0 va 1. e bao am khong xay ra nhng trng
hp nh vay, ngi ta thng ap dung mot dang ham nh sau (c goi la ng cong
Logistic):
u X
P 1
P
ln + + =
(
trong o P gia tr cua bien phu thuoc nam trong khoang 0 va 1. Mo hnh nay thng c goi
la mo hnh Logit. Rut P t phng trnh tren (bang cach lay ham so mu lan th nhat hai ve
phng trnh), ta co
) u X (
e 1
1
P
+ +
+
=
De dang nhan thay rang, neu gia tr > 0 th P se tien en gia tr 0 khi X -, va gia tr
1 khi X . V the, gia tr P khong bao gi vt ra khoi pham vi [0, 1]. ng cong Logistic
se co hnh dang nh trnh bay trong hnh 6.9. ng cong nay cung c s dung e khp vi
dang ng cong tang trng. V du, doanh so ban hang cua mot san pham mi (nh tivi co o
net cao) co the tang nhanh trong thi gian au nhng sau o giam dan roi ngng han. Mo hnh
Logit c c lng da tren cach tnh hoi quy cua ham ln[P/(1 - P)] theo mot hang so va
bien X.
Nhng mo hnh di dang nh vay c m rong va phan tch ay u hn chng 12.
Phep bien oi Box Cox *
Trong mo hnh sau ay, ngi ta a s dung phe p bien oi c goi phep bien oi Box Cox
[xem Box and Cox (1964)]:
u
1 X 1 Y
+
+ =
} Hnh 6.9 o Th ng Cong Logistic
Y
1
0
X
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 31 Thuc oan/Hao Thi
Co the chng minh c rang khi gia tr = 0 th mo hnh co the rut gon bang dang log hai
lan ln Y = + ln X + u. Trong trng hp = 1, chung ta co c mo hnh dang tuyen tnh Y
1 = + (X - 1) + u hay Y =
*
+ X + u, trong o
*
= - + 1. Khi nhan cac gia tr
khac, chung ta se co c mo hnh phi tuyen tnh. Mo hnh nay co the c lng bang thu tuc
c lng thch hp nhat bang cach s dung chng trnh toi u hoa phi tuyen tnh. o th ham
so se co nhieu dang mot cach linh ong, va ngi ta co the kiem nh vi bang 0 hay bang 1,
hay vi cac gia tr khac. Neu biet trc c pham vi gia tr cua t 1 en +1, chung ta co
the chon mot gia tr cho va dang cac bien mi la Y
*
= (Y
1)/ va X
*
= (X
1)/. Sau o
chung ta hoi quy Y
*
theo bien X
*
va theo cac so hang hang so va nhan c tong bnh phng
sai so. Chung ta lap lai quy trnh nay vi cac gia tr khac nhau cua va chon ra gia tr nho
nhat trong so cac ket qua tong bnh phng sai so. Quy trnh do tm nay co the thc hien bang
chng trnh hoi quy tuyen tnh ma khong can en chng trnh hoi quy phi tuyen tnh. Phan
m rong cho phng phap nay la s dung ang thc X
*
= (X
... X
X
Y u =
Gia s cac ac trng ung thuoc ve mo hnh U; trong trng hp nay th nen a
cac bien X
m+1
, X
m+2
, , X
k
vao trong mo hnh. Cac anh hng cua chung se c
quan sat bang phan d
R
u . V vay,
R
u c xem nh co lien he vi nhng bien b
loai bo. Noi cach khac, neu chung ta hoi quy gia tr
R
u theo cac bien tren, chung ta
se co c s thch hp tot, mot ch so chng to rang t nhat co mot so bien trong so
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 36 Thuc oan/Hao Thi
X
m+1
, X
m+2
, , X
k
nen c a them vao trong mo hnh. Ly luan nay dan en bc
tiep theo.
Bc 4 Hoi quy bien
R
u theo hang so va tat ca cac bien X, bao gom cac bien trong mo hnh
gii han. ieu nay co ngha la hoi quy theo tat ca cac bien oc lap trong mo hnh
khong gii han. Chung ta se xem bc hoi quy th hai nay la hoi quy phu. Tac gia
Engle (1982) a chng minh rang, oi vi cac mau quan sat ln, c mau (n) nhan vi
gia tr R
2
khong hieu chnh trong hoi quy phu nay se co phan phoi Chi-square vi
bac t do tng ng vi so gii han trong gia thuyet khong (ieu nay c trnh
bay trong phan phu luc 6.A.3 oi vi trng hp hoi quy n). V the, trong bai toan
cua chung ta,
2
nR ~
2
m k
. Ly do a cac bien ban au vao trong hoi quy phu la e
gia tr thong ke kiem nh co c dang thuan tien. Neu ) ( nR
2 *
m k
2
>
th v tr cua
mot iem nao o tren o th phan phoi
2
m k
ma dien tch ben phai iem o bang
(), chnh la mc y ngha ma chung ta se bac bo gia thuyet khong cho rang tat ca he
so hoi quy mi eu bang khong. Mot cach khac, chung ta se tnh gia tr p =
) nR ( P
2 2
m k
>
va bac bo gia thuyet khong neu gia tr p thap hn mc y ngha. Noi
cach khac, chung ta co the ket luan rang t nhat co mot so trong cac bien mi nen
c a them vao trong mo hnh. Cac gia tr p cua moi he so rieng le cung co the
ket luan rang bien nao nen c a vao.
S Dung Hoi Quy Phu e Xac nh Cac Bien a Them Vao Mo Hnh C Ban
Hoi quy phu cung cap cac thong tin ve nhng bien mi ang c xem xet tr thanh oi tng
a them vao trong mo hnh c ban. Thc te, he so c lng va cac tr so thong ke lien quan
en cac bien mi se c a them vao trong hoi quy phu cua kiem nh LM cung giong vi cac
ai lng co c t mo hnh khong gii han hoan toan. Mo hnh khong gii han nay se c
bat au cung vi phng phap t tong quat en n gian. iem nay a c chng minh ay
u bi tac gia Ramanathan (1986) va cung c dien giai mot cach thc nghiem qua v du 6.7.
Mac du khong co mot hng dan ly thuyet ro rang nao e co the chon ra cac bien t danh sach
hoi quy phu, nhng ngi ta co the s dung mot quy tac n gian la a nhng bien nao co he
so hoi quy hoac gia tr p nho hn 0,5. Quy tac nay to ra bao thu hn quy tac ch chon nhng
bien co y ngha thc s. Nh se trnh bay trong v du 6.7 va 6.8, viec s dung tieu chuan mc y
ngha mot cach nghiem ngat se co khuynh hng bo qua cac bien co the co y ngha so vi
nhng bien co mc y ngha toi thieu b loai bo. Thu tuc nay tng ng vi viec c lng
toan bo mo hnh tong quat roi loai bo tat ca cac bien co gia tr p tng ng cao hn 0,5.
} V DU 6.7
Phng phap kiem nh LM c dien giai trc tien vi d lieu e c lng nhu cau s dung
truyen hnh cap trnh bay trong phan DATA4-8. D lieu nay thuoc dang d lieu cheo thu thap
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 37 Thuc oan/Hao Thi
t 40 thanh pho (cac bien c nh ngha sau ay va se c mo ta chi tiet hn trong phan
phu luc 1).
sub = so ngi ang ky tren moi he thong (tnh bang n v ngan)
home = so lng nha ma he thong i qua
inst = chi ph lap at tnh bang o la
svc = chi ph dch vu hang thang cua moi he thong tnh bang o la
tv = so lng tn hieu truyen hieu tai bi moi he thong cap
age = tuoi tho cua moi he thong tnh theo nam
air = so lng tn hieu truyen hnh t do nhan c
y = thu nhap tnh bang o la tren moi au ngi
Bang 6.4 trnh bay cac ket qua may tnh rieng phan co kem giai thch, cho oc gia thay cac
bc va mo ta. e co c toan bo ket qua, hay thc hanh bai tap may tnh phan 6.10.
Mac du cac tr thong ke kiem nh LM cho trong v du eu cho thay co y ngha, nhng
oi khi phep kiem nh cung co the cho cac dau trai ngc. iem nay se c trnh bay trong
v du tiep theo.
} Bang 6.4 Ket Qua May Tnh Rieng Phan Co Kem Giai Thch Trong V Du 6.7
[Trc tien, hay c lng mo hnh c ban bang cach hoi quy bien sub theo bien constant,
home, inst, svc, tv, age, air, va bien y. Sau o phat ra phan d u
t
. Hoi quy phu trnh bay ay
se hoi quy phan d u
t
theo cac bien trong mo hnh c ban va cong tat ca cac so hang bnh
phng cua cac bien, bieu dien di dang sq_x (v du sq_home = home
2
).]
Dependent variable: Ut
VARIABL
E
COEFFICIENT STDERROR T STAT 2Prob(t > |T|)
0) const -481.4363 264.2862 -1.822 0.080496 *
2) home 0.0339 0.0839 0.404 0.689961
3) inst 0.9184 2.1242 0.432 0.669195
4) svc 10.1055 19.1942 0.526 0.603188
5) tv -1.4180 2.6542 -0.534 0.597895
6) age -2.5507 1.4623 -1.744 0.093391 *
7) air 23.8229 5.2392 4.547 0.000121 ***
8) y 0.0829 0.0526 1.576 0.127509
9) sq_home 0.0002207 0.0002839 0.778 0.444146
10) sq_inst -0.0210 0.0655 -0.321 0.750748
11) sq_svc -0.7790 1.2854 -0.606 0.549977
12) sq_tv 0.0484 0.1017 0.476 0.637925
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 38 Thuc oan/Hao Thi
13) sq_age 0.1393 0.0734 1.898 0.069252 *
14) sq_air -1.5823 0.3732 -4.240 0.000267 ***
15) sq_y -4.547e-006 2.8346e-006 -1.604 0.121287
Unadjusted R-squared 0.550 Adjusted R-squared 0.298
[Tr thong ke LM = so lan quan sat nhan vi gia tr cha hieu chnh R
2
= 21,992652.]
Chi-square (7): area to right of 21.992652 = 0.002548.
[Gia thuyet khong oi vi kiem nh LM la he so cua tat ca bay bien bnh phng c a
them vao mo hnh se bang 0] (v vay, bac t do la 7). Gia tr p bang 0,002548 cho thay chung
ta an toan khi quyet nh bac bo gia thuyet khong va ket luan rang co t nhat mot vai trong
so cac bien c a them vao thuoc ve mo hnh. (S dung may tnh cam tay e kiem tra tr
thong ke kiem nh LM va thc hien kiem nh Chi-square bang cach s dung mc y ngha
1% vi bang phan phoi Chi-square).
} Bang 6.4 (Tiep theo)
Hoi quy phu se giup chung ta quyet nh nhng bien mi nao se c a them vao
trong mo hnh. Tuy nhien, ngi ta cung khong co nhng hng dan nao ve mat ly thuyet oi
vi viec chon la trong thc te. V the, chung ta se s dung quy tac tuy y la a nhng bien
mi co gia tr p nho hn 0,5 vao trong mo hnh, tng ng vi mc y ngha 50%. Quy tac
nay bao thu hn ca khi ta s dung iem ngng 10% ma chung ta s dung lau nay va no cung
c thiet ke e cc tieu hoa cac sai lech co the co t cac bien b bo qua vi nguyen nhan
khong a u bien vao trong mo hnh. Theo quy tac 0,5, tr bnh phng cua bien home, age,
air, va y c a them vao trong mo hnh c ban. ieu nay se c thc hien tiep theo ay.
Chu y rang bien phu thuoc hien tai la sub. Loi ma ngi ta hay pham phai iem nay la ieu
chnh bien u
t
nh la bien phu thuoc hoac a bien nay vao trong nhom cac bien oc lap. ieu
nay ro rang la sai va khong co y ngha.]
Dependent variable: sub
VARIABL
E
COEFFICIENT STDERROR T STAT 2Prob(t > |T|)
0) const -407.0791 211.7804 -1.922 0.064813 *
2) home 0.4319 0.0792 5.451 0.000008 ***
3) inst -0.1821 0.3957 -0.460 0.648969
4) svc 0.2123 1.9666 0.108 0.914822
5) tv 0.6962 0.5292 1.315 0.199029
6) age -1.0718 1.2305 -0.871 0.391149
7) air 18.1986 4.8824 3.727 0.000868 ***
8) y 0.0757 0.0476 1.591 0.122767
9) sq_home 0.0002240 0.0002689 0.833 0.411944
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 39 Thuc oan/Hao Thi
13) sq_age 0.1174 0.0580 2.025 0.052478 *
14) sq_air -1.5579 0.3383 -4.605 0.000082 ***
15) sq_y -4.049e-006 2.5562e-006 -1.584 0.124383
Mean of dep. Var.
Error Sum of Sq (ESS)
Unadjusted R-squared
F-statistic(11,28)
Durbin-Watson stat.
24.509
2307.1870
0.947
45.8496
1.943
S.D. of dep. Variable
Std Err of Resid. (sgmahat)
Adjusted R-squared
p-value for F()
First-order autocorr. coeff
33.537
9.0774
0.927
0.000000
0.001
MODEL SELECTION STATISTICS
SGMASQ 82.3995 AIC 105.099 FPE 107.119
HQ 126.229 SCHWARZ 174.438 SHIBATA 92.2875
GCV 117.714 RICE 144.199
Excluding the constant, p-value was highest for variable 4 (svc)
[Phan cuoi cua thu tuc la lam gon mo hnh da tren d lieu ma chung ta nhan c trc ay.
ieu nay c thc hien bang cach loai bo lien tiep cac bien co gia tr p cao nhat, nhng phai
loai bo tng bien mot. e tranh lam lan neu trnh bay qua nhieu ket qua khong can thiet nen
tren trang tai lieu nay ch a ra mo hnh cuoi cung.]
} Bang 6.4 (Tiep theo)
VARIABL
E
COEFFICIENT STDERROR T STAT 2Prob(t > |T|)
0) const -562.6761 158.0817 -3.559 0.001185 ***
2) home 0.4960 0.0283 17.525 0.000000 ***
6) age -1.5575 0.9037 -1.723 0.094460 *
7) air 17.3047 4.3410 3.986 0.000364 ***
8) y 0.1108 0.0348 3.186 0.003215 ***
13) sq_age 0.1392 0.0438 3.181 0.003251 ***
14) sq_air -1.4177 0.2919 -4.856 0.000030 ***
15) sq_y -5.948e-006 1.8798e-006 -3.164 0.003399 ***
Mean of dep. Var.
Error Sum of Sq (ESS)
Unadjusted R-squared
F-statistic(11,28)
Durbin-Watson stat.
24.509
2521.9340
0.943
74.9412
2.069
S.D. of dep. Variable
Std Err of Resid. (sgmahat)
Adjusted R-squared
p-value for F()
First-order autocorr. coeff
33.537
8.8775
0.930
0.000000
-0.051
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 40 Thuc oan/Hao Thi
MODEL SELECTION STATISTICS
SGMASQ 78.8104 AIC 94.0571 FPE 94.5725
HQ 106.275 SCHWARZ 131.852 SHIBATA 88.2677
GCV 98.513 RICE 105.081
[e lam ro s tng phan gia phng phap t n gian en tong quat nay vi phng phap
Hendry/ LSE mo hnh hoa t tong quat en n gian, chung ta se c lng mo hnh tong quat
nhat bao quat c so hang tuyen tnh va bnh phng bac hai. Mot chu y thu v la cac he so
va sai so chuan cua bnh phng cac so hang them vao cung giong nh cac so hang trong hoi
quy phu trnh bay tren. Muon biet them cach chng minh ve mat ly thuyet rang tai sao
trng hp nay luon luon xay ra, hay tham khao tac gia Ramanathan (1986).]
Dependent variable: sub
VARIABLE COEFFICIENT STDERROR T STAT 2Prob(t > |T|)
0) const -488.2440 264.2862 -1.847 0.076556 *
2) home 0.4394 0.0839 5.238 0.000020 ***
3) inst 0.3920 2.1242 0.185 0.855089
4) svc 12.1443 19.1942 0.633 0.532671
5)
6)
7)
8)
9)
10)
11)
12)
13)
14)
15)
tv
age
air
y
sq_home
sq_inst
sq_svc
sq_tv
sq_age
sq_air
sq_y
-0.6615
-1.3571
18.7117
0.0845
0.0002207
-0.0210
-0.7790
0.0484
0.1393
-1.5823
-4.547e-006
2.6542
1.4623
5.2392
0.0526
0.0002839
0.0655
1.2854
0.1017
0.0734
0.3732
2.8346e-006
-0.249
-0.928
3.572
1.608
0.778
-0.321
-0.606
0.476
1.898
-4.240
-1.604
0.805230
0.362229
0.001475
0.120423
0.444146
0.750748
0.549977
0.637925
0.069252
0.000267
0.121287
***
*
***
} Bang 6.4 (Tiep theo)
Error Sum of Sq (ESS) 2216.6660 Std Err of Resid. (sgmahat) 9.4163
Unadjusted R-squared 0.949 Adjusted R-squared 0.921
[Theo chien lc gian lc mo hnh da tren d lieu, chung ta lan lt loai bo cac bien co he
so khong y ngha. Mo hnh cuoi cung c xac nh theo cach nay giong nh mo hnh tm
c trc ay theo phng phap t n gian en tong quat. Nh vay, trong v du nay, hai
phng phap la tng ng. V ieu nay khong phai luc nay cung xay ra, ngi ta e ngh s
dung ca hai phng phap va thc hien kiem tra cheo. Tuy nhien, neu can phai chon mot trong
hai cach tiep can, cach tiep can Hendry/LSE thng c s dung hn v bien phap tiep can
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 41 Thuc oan/Hao Thi
nay chac chan hn va khong phu thuoc vao quy tac 0,5 chu quan khi chon cac bien t viec hoi
quy phu. Tuy nhien, trong chng 8, 9, va 10 chung ta se thay rang kiem nh LM la mot thu
tuc kiem nh cc ky manh trong nhng tnh huong khac]
}BAI TAP THC HANH 6.15
Trong v du 6.7, chung ta loai bo cac bien da tren mc y ngha cua cac he so hoi quy cua
chung. Bat au t mo hnh tong quat nhat theo phng phap Hendry/LSE va loai bo tng bien
mot nh trc ay, nhng gi lai bien thu nhap (income), ph dch vu hang thang (monthly
service charge), va ph lap at (installation fee) cho en cuoi cung bi v chung la cac so o
ve thu nhap va gia trong phng trnh ng cau va v vay co y ngha ve mat ly thuyet. So
sanh mo hnh cuoi cung thu c (ve mat tieu ch chon la va mc y ngha cua cac he so) vi
mo hnh cuoi cung bang 6.4. Ban thay nhng khac biet g? Ban se e ngh s dung mo hnh
nao e thc hien dien dch cuoi cung? Hay s dung mo hnh o e dien dch cac ket qua.
}V DU 6.8
V du minh hoa th hai nay se trnh bay cach thc ap dung kiem nh LM cho bai tap c
nghien cu v du 6.5, ngha la, trong mo hnh tuyen tnh logart ve tien lng. Bang 6.5 trnh
bay ket qua may tnh co chu thch ve trng hp nay (xem chi tiet Phan Thc Hanh May
Tnh 6.11). Gia tr R
2
khong hieu chnh cua hoi quy phu ch bang 0,079, vi tr thong ke nR
2
bang 3,86. Theo gia thuyet khong cac so hang bac hai co he so bang 0, gia tr nay tuan theo
phan phoi Chi bnh phng vi 3 bac t do. Gia tr p-value bang 0,28 cho thay rang chung ta
khong the bac bo gia thuyet H
0
mot cach an toan. ieu nay ham y rang khong mot bien mi
nao co he so co y ngha. Tuy nhien, lu y rang gia tr p-value cua he so cua bien EDUC
2
co y
ngha tai mc 7,33%, ay la mc y ngha chap nhan c. V vay, hoi quy phu e ngh bien
nay c a vao mo hnh (quy tac p-value 0,5 cung se chon bien nay va loai tat ca cac bien
con lai). Ngc lai, kiem nh nR
2
cho thay khong co bien nao can a vao mo hnh. Do o,
kiem nh LM a ra cac ket luan trai ngc nhau ve mc o quan trong cua viec them mot
bien mi vao mo hnh ban au.
} Bang 6.5 Bao Cao Co Chu Giai Mot Phan In T May Tnh Cho V Du 6.8
[c lng hoi quy phu]
VARIABLE COEFFICIENT STDERROR T STAT 2Prob(t>,T,
0)
2)
3)
4)
7)
const
EDUC
EXPER
AGE
sq_EDUC
0.4934
-0.1576
-0.0088
-0.0008179
0.0115
0.8092
0.0864
0.0245
0.0338
0.0063
0.610
-1.824
-0.361
-0.024
1.837
0.545334
0.075224
0.719991
0.980822
0.073294
*
*
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 42 Thuc oan/Hao Thi
8)
9)
sq_EXPER
sq_AGE
0.0004293
0.0000211
0.0011
0.0003814
0.384
0.055
0.703130
0.956041
Unadjusted R-squared = 0.079
Value of the LM statistic = 3.861657
Chi-square (3): area to the right of 3.861657 = 0.276796
[Lu y rang p-value cho biet khong the bac bo gia thuyet khong, nhng he so cua bien EDUC
2
co y ngha tai mc y ngha 7,33%]
Trong v du nay, phng phap t tong quat en n gian se tot hn v se tranh c s m ho.
Tuy nhien, neu chung ta s dung quy tac p-value 0,5 trong viec chon bien, hai phng phap la
nh nhau.
V du tren giai thch rang, mac du kiem nh LM la mot cong cu chan oan hu ch trong viec
xay dng mot khung phan tch t n gian en tong quat, trong mot so trng hp tnh hu ch
cua chung b han che. Tuy nhien, chung ta se thay cac chng 8, 9, va 10 rang kiem nh
LM rat manh trong nhieu tnh huong.
} 6.15 Thu Tuc RESET Ramsey e Xac nh Sai So ac Trng Hoi Quy
Ramsey (1969) e ra mot phng phap khac e kiem nh ac trng cua mo hnh. No c
goi la RESET (kiem nh sai so ac trng hoi quy). Viec ap dung thu tuc nay cung de dang
nh viec ap dung kiem nh LM c mo ta phan trc. Cac bc cua thu tuc RESET c
thc hien nh sau:
Bc 1: c lng mo hnh theo thu tuc OLS va lu cac gia tr c thch hp
t
Y
.
Bc 2: Them cac bien
2
t
Y
,
3
t
Y
, va
4
t
Y
). Tiep theo chung ta tien hanh hoi quy bien UNITCOST theo cac bien tren va them cac
luy tha cua tr c lng Y va thc hien kiem nh F Wald cho cac luy tha cua Y
. Tr
thong ke tnh toan F bang 3,7447, tr nay, theo gia thuyet khong la cac bien c them vao
khong tac ong en UNITCOST, co phan phoi F vi 3 bac t do t so va 14 (=20 6) bac t
do mau so. Gia tr p-value tng ng la 0,036407, co ngha rang cac he so cua cac bien
c them vao co y ngha ket hp di mc 5%. Noi cach khac, thu tuc RESET ch ra s ac
trng sai mo hnh. Trong v du 6.2, chung ta them vao so hang bac hai oi vi bien OUTPUT
va nhan thay bien o co mot tac ong co y ngha (ieu nay cung chang co g ngac nhien bi v
ly thuyet cho chung ta thay ng cong chi ph trung bnh co dang tong quat hnh ch U).
ieu nay oi hoi trc tien phai hoi quy bien UNITCOST theo mot so hang hang so,
OUTPUT, INPCOST, va OUTPUT
2
va lu cac tr c lng Y nh trc o. Sau o them luy
tha cua tr Y c lng vao lam bien giai thch va s dung kiem nh F Wald oi vi cac bien
c them vao nay. Tr thong ke F la 0,4826 vi tr p-value bang 0,7. V gia tr nay qua cao,
chung ta khong the bac bo gia thuyet khong rang cac bien c them vao khong co anh hng
en bien UNITCOST. Nh vay, phng phap RESET cho rang mo hnh cuoi cung trong V du
6.2 co the khong b ac trng sai.
} BAI TAP THC HANH 6.16
Ap dung thu tuc RESET e kiem nh ac trng sai trong mo hnh cuoi cung phan bai tap v
du 6.7.
} BAI TAP THC HANH 6.17
Lam tng t cho mo hnh cuoi cung trong V du 6.5
Tom Tat
Mo hnh hoi quy tuyen tnh n cung co the c s dung e giai quyet cac quan he khong
tuyen tnh, vi ieu kien la mo hnh tuyen tnh trong cac thong so. Cac dang ham khac nhau
thng c s dung la mo hnh ban logart hoac tuyen tnh-logart, quan he logart-tuyen
tnh, mo hnh logart hai lan, va phep bien oi nghch ao.
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 44 Thuc oan/Hao Thi
Bnh phng va luy tha cao hn cua cac bien oc lap, hoac o tre cua cac bien, de dang
c xem xet trong mo hnh mien la cac he so hoi quy cha biet dng nh co dang tuyen tnh.
Ch can bien oi d lieu thch hp va a chung vao trong mo hnh. Tac ong can bien cua
mot bien co the c tao ra e phu thuoc vao mot bien giai thch khac thong qua cac so hang
tng tac. Mot so mo hnh khong the bien oi c ve dang co cac thong so tuyen tnh. Trong
nhng trng hp nh vay, thu tuc c lng bao gom phng phap bnh phng nho nhat phi
tuyen hoac phng phap thch hp cc ai.
Viec so sanh gia tr R
2
cua cac mo hnh se khong ung tr phi chung co cung cac bien
pha ben tay trai cua mo hnh. Neu cac bien phu thuoc khac nhau, chung ta co the s dung cac
mo hnh khac e d oan gia tr cua cung bien o va ke o tnh he so tng quan cua cac gia
tr tien oan va quan sat cua bien nay. Cac he so tng quan nay co the c so sanh vi nhau
gia cac mo hnh. Tuy nhien can lu y rang cac d bao ve mc o cua bien oc lap c tao
ra t cac mo hnh tuyen tnh-logart va logart hai lan la thien lech va khong nhat quan va can
co he so hieu chnh.
Ba phng phap thng c s dung nhat trong kiem nh gia thuyet long vao nhau -
ngha la, trong cac gia thuyet ma trong o mo hnh gii han la tap con cua mot mo hnh khong
gii han tong quat hn. o la cac kiem nh Wald, kiem nh t so thch hp (LR), va kiem nh
nhan t Lagrange (LM). Phng phap Wald (con c goi la phng phap lap mo hnh t
tong qua en n gian Hendry/LSE) lap mo hnh vi nhieu bien oc lap va cac o tre cua
chung va ke en se hoi lieu rang co loai bt mot so bien khong. Kiem nh LM lien quan en
viec lap mo hnh c ban va tiep theo la lieu co nen them bien nao khac nao mo hnh khong.
ay la phng phap t n gian en tong quat. Ca hai phng phap s dung s phan oan
va eu hu dung, tuy vao tnh huong. Kiem nh LR xem hai mo hnh tng ng.
Mac du mot cach tiem cach (ngha la, vi c mau ln) ba kiem nh nay tng ng,
kiem nh LM hu dung trong cac tnh huong tong quat hn. No cung hu dung trong viec
kiem nh cac tac ong phi tuyen va s ton tai cua cac so hang tng tac. Kiem nh LM c
tien hanh theo ba bc: (1) hoi quy bien phu thuoc theo mot nhom bien oc lap c ban, bao
gom ca so hang hang so; (2) xac nh cac phan d t thu tuc OLS c thc hien Bc (1);
va (3) hoi quy cac phan d theo tat ca cac gia tr cua X trong Bc (1), cung nh cac bien mi
(m ve so lng), ma co the gom cac so hang phi tuyen hoac tch cheo (bnh phng va tng
tac) cua cac bien oc lap.
Neu tch cua c mau (n) va R
2
khong hieu chnh t phep hoi quy phu nay (ngha la, nR
2
) ln
hn
2
m
(), iem nam tren phan phoi Chi bnh phng vi m bac t do, ve pha phai sao cho
phan dien tch la (mc y ngha), th gia thuyet khong cho rang tat ca m bien c them vao
co he so bang 0 b bac bo. Neu gia thuyet b bac bo, tr t-values trong Bc (3) se giup xac
nh cac bien co the c them vao mo hnh c ban. Ngay ca neu kiem nh nR
2
khong bac
bo c gia thuyet khong ve cac he so bang 0, tr thong ke t cua phep hoi quy phu co the gi y
rang mot so bien nen c them vao. Sau o cac bien nay co the c them vao mo hnh c
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 45 Thuc oan/Hao Thi
ban e thc hien cac tap c lng mi. Trong cac chng sau chung ta se thay rang cac
nguyen tac cua thu tuc kiem nh LM co the ap dung c trong cac trng hp tong quat hn.
Kiem nh sai so ac trng hoi quy Ramsey (RESET) cung co the c s dung e kiem
nh ac trng cua mo hnh. au tien mo hnh c c lng va cac tr c lng cua Y ( Y
)
c lu lai. Cac bien
2
t
Y
,
3
t
Y
, va
4
t
Y
x y
n n L
t t
=
(6.A.2)
Gia thuyet khong ma chung ta ang xem xet co dang =
0
va gia thuyet ngc lai
0
.
Khi
0
= 0, ieu nay tng ng vi cau hoi lieu bien so x co thuoc ve mo hnh khong. Moi
thu tuc kiem nh c thao luan rieng re, va sau o thc hien so sanh cac phng phap ve
mat hnh hoc. Xem lai chng minh cua Buse (1982) va Engle (1982) cung nh Ramanathan
(1993) e biet chi tiet hn ve ba kiem nh nay.
6.A.1 Kiem nh T so Thch Hp
Trong thong ke, thu tuc kiem nh co ien da tren t so thch hp, ma theo nhng cum t n
gian, no c nh ngha nh t so cua gia tr ln nhat cua ham thch hp vi gia thuyet khong
b chia bi gia tr ln nhat cua no khi khong b gii han. ac biet hn, cho
la c lng thch
hp cc ai cua tham so. Ham thch hp c anh gia t nhng gia tr nay c dien at bi
L(
), bo qua
2
. Hay at ham thch hp theo gia thuyet =
0
la L(
0
). T so thch hp c
xac nh nh sau:
)
(
) (
0
L
L
=
Bi v mau so da tren mo hnh khong gii han, nen gia tr cua no khong the nho hn gia
tr cua t so. V the, 0 1. Neu gia thuyet nay ung, bang trc giac chung ta ky vong gan
bang 1. Neu cach xa 1 th LR theo gia thuyet khong khac vi LR theo mo hnh khong gii
han, o la gia thuyet ngc lai. ieu nay cho thay rang chung ta nen bac bo gia thuyet khong
neu qua nho. Kiem nh LR c thanh lap nh la mot kiem nh bac bo gia thuyet khong
neu K, vi K c xac nh bi ieu kien, theo gia thuyet khong, 0 K tng ng vi
mc y ngha (); ngha la, P(0 K| =
0
) = .
Trong mot so trng hp, vung ti han K co the chuyen sang mot hnh thc khac lien
quan en thong ke mau pho bien nh la thong ke t hay F. Trong nhng tnh huong nay, kiem
nh LR giam xuong thanh kiem nh t-, F-, hay
2
. V du cho nhng trng hp nay, ngi
oc tham khao Mood, Graybill va Boes (1974) va ca Ramanathan (1993), Chng 9. Nhng
kiem nh khac trnh bay Chng 2 co the xuat phat t nguyen tac t so thch hp. Khi
khong the chuyen sang dang thong ke khac co phan bo pho bien, th phep th tien hanh tren
mot lng mau ln thng c s dung. ieu o co the ch ra rang (xem Ramanthan. 1993,
trang 228), oi vi kch c mau ln, thong ke
) ( ln 2 - )
( ln 2 ln 2 - LR
0
L L = =
(6.A.3)
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 48 Thuc oan/Hao Thi
co phan bo chi-square vi bac t do tng ng vi so gii han, bac t do bang 1 nh trong
v du cua chung ta. Y tng ang sau kiem nh nay co the c trnh bay mot cach hnh hoc.
hnh 6.A.1, logarit cua ham thch hp c ve khi ch co duy nhat mot tham so trong mo
hnh. Hnh ve nam ben di truc bi v log cua ham thch hp (no la mot mat o phan bo nho
hn 1) la so am. iem
( L ln
LR
2
1
| V DU 6.A.1
Nguyen tac kiem nh t le thch hp c minh hoa cho kiem nh gia thuyet = 0 trong
phng trnh (6.A.1). Bang cach tien hanh nh trong Phan 3.A.5 va s dung chu thch trong
Phan 3.2, chung ta lu y rang ham thch hp khong gii han ch at cc ai khi
= S
xy
/S
xx
va
2
=
2
t
u /n = ESS/n, trong o ESS la tong bnh phng sai so. Gia tr cc ai tng ng la
| |
/2 - 2 2
2
1
) /(2 exp
2
1
n
n
t
n
e u L
|
|
.
|
\
|
=
|
|
.
|
\
|
=
Theo gia thuyet khong = 0, mo hnh tr thanh y
t
= u
t
va ham thch hp tr thanh
| | | | ) /(2 exp
2
1
) /(2 exp
2
1
) (
2 2 2
|
|
.
|
\
|
=
|
|
.
|
\
|
=
2 2
t
n
t
n
y u L
| Hnh 6.A.1 Bieu dien hnh hoc cua cac kiem nh Wald, LR, va LM
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 49 Thuc oan/Hao Thi
Ham nay cc ai khi
2
~
=
2
t
y /n = TSS/n, trong o TSS la tong bnh phng. Do vay, gia tr
cc ai theo gia thuyet khong c cho bi
/2 -
2
~
1
~
n
n
e L
|
|
.
|
\
|
=
T so thch hp la
n/2 2 2 n
)
~
/ ( )
~
/ (
/
~
= = = L L
. Tr thong ke kiem nh LR la
) - ln(1 - (ESS/TSS) ln - )
~
/ ( ln - ln 2 - LR
2 2 2
R n n n = = = =
trong o R
2
la R
2
cha hieu chnh cua mo hnh khong gii han.
oi vi nhng mau ln, LR co phan phoi chi-square vi bac t do la 1. Chung ta se bac bo
gia thuyet khong vi = 0 neu LR > K, trong o K la iem tren
2
t
ma vung ben phai cua K la
mc y ngha.
6.A.2 KIEM NH WALD
Khong giong nh kiem nh LR, s dung hieu so tung o (xem hnh 6.A.1), kiem nh Wald s
dung phep o bnh phng hieu so hoanh o. ac biet, hieu so hoanh o bnh phng (
0
)
2
, c gan trong so bi ham dang I(
), c s dung:
) ( ) - (
2
0
I W = (6.A.4)
trong o
(
=
2
2
ln
- ) (
L
E I (6.A.5)
la gia tr ky vong cua ao ham bac hai cua ham thch hp-logarit theo . o la mot phep o o
cong cua ham thch hp-logarit. Ham I c biet nh la ma tran thong tin. Thu tuc tnh toan
oi vi kiem nh nay co the c tien hanh bang cach c lng mo hnh gii han va mo hnh
khong gii han, nh a c thc hien trong Chng 4, va bang cach xay dng mot tr thong
ke F. Viec chng minh co bai ban cho kiem nh nay oi hoi ve ai so tuyen tnh. (xem
Ramanathan, 1993, trang 273-275).
| V DU 6.A.2
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 50 Thuc oan/Hao Thi
Trong trng hp hoi quy n, lu y rang
( z
0 xx
S = tuan theo phan phoi chuan, va v the z
2
la chi-square vi bac t do bang
1. V vay, thong ke kiem nh Wald tng ng vi gia thuyet khong = 0 c cho bi
2
xx
2
/ S
S
xx
=S
xy
. Chung ta cung a tm ra
S
xy
=RSS, tong bnh phng hoi quy, trong Phan 3.A.1. S dung hai ke qua nay, chung ta co
2
2
xx
1 ESS
RSS
ESS/
) S
R
nR n
n
W
= = =
Nh trong trng hp kiem nh LR, ham nay co phan phoi chi-square oi vi mau ln. Gia
thuyet khong se b bac bo neu W vt qua gia tr ti han K c rut ra trong V du 6.A.1.
6.A.3 KIEM NH NHAN T LAGRANGE
Kiem nh LM trong Chng 2 da tren ky thuat nhan t Lagrange e toi u hoa cac rang
buoc. Mo hnh gii han co c bang cach ap at ieu kien bang vi
0
. ieu nay gi y rang
chung ta toi a hoa logarit cua ham thch hp theo va
2
, vi rang buoc =
0
. Nh chung ta
a thay Phan 2.A.2, ieu nay tng ng vi cc ai hoa ln L() (
0
), trong o la
nhan t Lagrange. ieu kien ao ham bac nhat cho viec cc ai hoa la
L
ln
=
Neu gia thuyet khong =
0
la ung, c lng thch hp cc ai gii han se gan vi gia tr
c lng khong gii han. Chung ta cung lu y rang neu nhan t Lagrange, , la 0, th phng
trnh se cho gia tr c lng thch hp cc ai. Do o, nhan t Lagrange co the c dien giai
nh la gia m cua rang buoc =
0
. Neu gia cao, rang buoc nen b bac bo v khong nhat
quan vi so lieu. ieu nay chnh la ong c dan en kiem nh LM. Kiem nh LM da tren
ao ham rieng phan ( ln L)/, c biet en nh ham gia tr iem va c mo ta bi S.
Engle (1982), co c t thong ke kiem nh cho mo hnh hoi quy boi va cho thay rang kiem
nh co the c thc hien bang cach chay hoi quy phu tren cac phan d c lng cua mo
hnh gii han (cung co the xem Ramanthan, 1993, trang 276-277). Cac bc thc hien c
trnh bay trong Phan 6.14. Thong ke kiem nh LM co dang
LM = S
2
(
0
) I(
0
)
-1
(6.A.6)
Trong hnh 6.A.1, ham gia tr iem, ao ham rieng phan cua ham thch hp-logarit, chnh
la o doc cua cua o th tai
0
. Gia thuyet ngc lai tng ng vi S() = 0: co ngha la o doc
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 51 Thuc oan/Hao Thi
gan ti 0. V the, kiem nh Wald da tren hieu so hoanh o gia
va
0
trong o th, kiem
nh LR da tren hieu so tung o, va kiem nh LM da tren o doc cua ng cong
0
. Moi
kiem nh la phep o hp ly ve khoang cach gia gia thuyet khong va gia thuyet ngc lai.
Mot cach oc lap nhau, Engle (1982) va Buse (1982) a ch ra rang khi ham thch hp-logarit
la ham bac hai (nh phng trnh Phan 6.A.2), th tat ca ba thu tuc kiem nh nay eu cho
ket qua nh nhau. oi vi mot mo hnh tuyen tnh tong quat, co s bat can xng ve rang buoc
gia ba tieu chuan kiem nh. ieu nay c the hien nh sau:
W LR LM
ieu o co ngha la bat c khi nao kiem nh LM bac bo gia thuyet khong vi cac he so
zero, th cac kiem nh khac cung vay. Tng t, bat c khi nao kiem nh Wald khong bac bo
gia thuyet khong th cac kiem nh khac cung vay. Noi mot cach may moc, kiem nh LR th
rm ra nhat, tr khi chuyen oi sang kiem nh t, F, hay kiem nh
2
. Hai cach kiem nh
khac n gian hn, nh a the hien trong tai lieu.
| V DU 6.A.3
Trong trng hp hoi qui n, ham gia tr iem c cho bi
2 2
) (
ln
S
u x
x x - y
L
t t t t t
= =
=
va phng sai cua no la x
2
t
/
2
= S
xx
/
2
. Do o,
( )
2
1
t t
u x
~
S Var(S)
S
z
xx
2
2
2
2
= =
Do o, tr thong ke kiem nh LM c cho bi
( )
xx
2
2
S
~
LM
u x
t t
=
Hay xem xet hoi qui phu
t
u = x
t
+ v
t
. Lam theo cac bc giong nh v du 6.A.1, de dang co
c cac phng trnh sau:
~
, RSS ,
S
2
2
aux
xx
n
u
u x
u x
t
t t
t t
= = =
Thay the cac bieu thc nay vao tr thong ke kiem nh LM, chung ta co
( ) | | | |
2
aux aux aux
2
aux
TSS RSS RSS LM nR n u n
t
= = =
Chng trnh Giang day Kinh te Fulbright
Nien khoa 2003-2004
Phng phap phan tch
Bai oc
Nhap mon kinh te lng vi cac ng dung
Chng 6: La chon dang ham so va kiem
nh ac trng mo hnh
Ramu Ramanathan 52 Thuc oan/Hao Thi
ieu nay tao ra ket qua a c cho trong tai lieu rang tr thong ke kiem nh LM bang so
quan sat nhan vi R
2
cha hieu chnh cua hoi qui phu. Mac du chng minh nay ch cho trng
hp hoi qui n c xem xet ay, nhng no cung ung cho mo hnh hoi qui boi tong quat.
Muon biet them chi tiet, hay xem Ramanathan (1993), trang 276-278.