Restorasyon

Eski, tarihi, otantik ve zgnlk deeri olan, nemli bir olaya ev sahiplii yapm eserin, aslna uygun olarak, asli malzemeden, asli yapm tekniinden ve zgnlnden faydalanarak, mmkn olduu kadar az mdahale ile koruyarak onarlmasdr. Esasen yukarda yaplan restorasyon tanm salt mimari iin olmamal. Kanaatimce dorusu, restorasyon ve konservasyonu birlikte dnerek bunun fikri almlarn yapmaktr. Restorasyon ve konservasyonu sadece mmryi dnerek deil beynelmilel deerleri, mill, mnev ve ahlak fikirleri, devleti, milleti ve rf ve adetleri, kltr ve elerini, tarih ve edebiyat, sanat dnerek incelemeli ve kavramaya almalyz. Yani bu ne demek? Restore ve essen konserve edilecek deerler ite bunlardr. Bununla ilikili bilgi ve belgeler de konserve edilmelidir. Bir olguyu aslna uygun bir yaratyla, aslna uygun malzemeler ve kaynaklarla, aslna uygun ekil ve fikir zelliklerine gre korumak ise restorasyon saylan btn bu mevcut deerlerin ve bu deerlerin sonucu oluan yap, obje, sanat eseri, bunlarla ilikili bilgi ve belge, ne varsa hepsinin korunmasdr.

Rlve
Rlve, bir yapnn, kent dokusunun veya arkeolojik kalntnn yakndan incelenmesi, belgelenmesi, mimarlk tarihi asndan deerlendirilmesi ve restorasyon projeleri hazrlanabilmesi iin binann i ve d mimarisine, zgn dekorasyonuna ve tayc sistemi ile yap malzemelerine ait mevcut durumunun lekli izimlerle anlatmdr. Rlveler yapy ve konstrksyonu tam olarak anlatacak ekilde plan, kesit ve grnleri kapsamaldr. Yapya ait i ve d fotoraflar, ekildikleri yer ve ynleri plan zerine iaretlenir. Rlvelerde malzeme trleri ve mimari bileenlerin korunma durumlar aklamalarla belirtilir. Bezemelerle ilgili fotoraf ve ayrntl izimler dosyada yer alr. Tarih kitaplarndan, ariv belgelerinden, zel monografilerden ve gzlemlerden yararlanlarak derlenen bilgiler nda tarihi yapnn dokusunun daha iyi kavranp anlalmas mmkn olur. Binann daha nce yaplm rlveleri, eski fotoraflar, yreyle ilgili hava fotoraflar, haritalar, kent planlar, gravrler, yapyla ilgili vakfiye ve vakfa ait gelir gider kayt defterleri, onarm keifleri veya onarm harcamalarnn kaydedildii defterler, gezginlerin notlarnda yer alan gzlemler de saladklar bilgilerle baz karmak noktalarn zmlenebilmesine olanak salarlar. Bozulma srelerinin ve malzemelerin incelenmesi sonrasnda derlenen bilgilerle yaplacak restorasyonu ynlendirecek temel veriler derlenmi olur.

Bu bilgiler nda onarm olaslklar tartlr ve abalar binalar mmkn olduu kadar yklmadan ve en az mdahaleyle koruma ilkesine uygun neri gelitirme zerinde younlar. Rlvenin yapl amac onun izim tekniini, alma leini etkiler. Bir sokak zerinde yer alan binalarn genel grnmn, plan ve ktle zelliklerini anlatacak bir rlvenin 1/200 lekli olmas yeterlidir. 1/100 lekteki bir rlve almas yeniden kullanm projeleri iin uygun olabilir. Restorasyona ynelik rlveler ise 1/50 lekli olur ve 1/20 ve daha byk lekli plan, kesit ve grnlerle desteklenir.

Restitsyon
Sonradan deiiklie uram, ksmen y-klm ya da yok olmu elerin, yaplarn veya yerlemelerin ilk tasarmlarndaki ya da belirli bir tarihteki durumlarnn, ariv kaytlarndan, yap zerindeki izlerden, yapya, yerlemeye ait izim fotoraf gibi belgelerden yararlanlarak plan, kesit, grn ve aksonometrik izimlerle ya da maketle anlatmna restitsyon denir. Bu bilimsel ve zorunlu bir almadr. Paralarn tekrar birletirilmeleri sz konusu olmasa da bu ekildeki restitsyon almalar, bir eserin zgn tasarmn aklamak, tarihi geliimini irdelemek, kalntlarn daha iyi kavranabilmesini salamak iin yaplr. Restitsyon projesi hazrlanrken, yap zerindeki izlerden, korunmu ksmlardan, benzer yaplardan yararlanlarak, yklm, boyutu deitirilmi veya ii doldurulmu aklklarn, pencere veya kaplarn izimlerle yeniden eski dzeninde ifade edilmesi mmkn olur. ncelenen bina birden fazla onarm geirmise, bu evrelere ait izler, veriler deerlendirilerek, ilk tasarm ve onu izleyen dnemler 1. Dnem restitsyonu, 2. Dnem restitsyonu eklinde adlandrlabilir. Yap hakknda mimari konumu, kontr ve gabarisi v.b. gibi zgn eklini tanmlamaya veri oluturacak temel bilgilerin salanamamas durumunda, restitsyon almalarnn izim veya maket olarak kalmas, (gelecek kuaklar yanltc ve gereine aykr bir bina yaratmamak iin) uygulamaya konulmamas gerekir.

Konservasyon
Konservasyon, objelerin maddesel ve teknolojik zelikleri kadar, yapsn ve tad dekoratif elere zgn niteliklerine bal kalarak korumak, bozulmasna yol aan nedenleri ve etkenleri aa karmak, en uygun ve en etkili koruma yntem ve

malzemelerini saplayarak bunlar objelere uygulamak, fiziksel ve estetik btnl aslna bal kalarak saladktan sonra stabil haldeki objeyi sergileme veya depolama iin hazrlanmaktadr. Konservasyon ve kltr varl kavramlar ile konservatrn grev ve ykmlkleri E.C.C.O.(European Confederation of Conservator-restoreres organizations) tarafndan kesin ve net biimde belirlenmitir. Bu Konservasyon etiklerine uymak konservatrlerin ahlaki sorumluluklardr. Toplum tarafndan zel, sanatsal, tarihi, belgesel, estetik, bilimsel, dnsel veya dinsel deerleri olduu kabul edilen objelere kltr varl ad verilir. Bunlar kuaktan kuaa aktarlan kltrel miras olutururlar. Toplum bunlar konservatrlerin himayesine brakmtr. Bu nedenle konservatrler yalnzca kltr varlklarna kar deil obje sahibine veya objeyi elinde bulunduranlara(antikaclara, mzelere), eserin yaratcsna veya eseri yapana, halka ve gelecek kuaklara sorumluluk tamaktadrlar. n koul sz edilen kltr varlnn sahibinin kim olduundan yandan salamlndan ve deerinden bamsz olarak korunmasdr.