‫به نام خدا‬

‫پایگاه اطلع رسانی حسابداری ایران‬

‫استاندارد حسابداري شماره ‪: 2‬‬

‫صورت‬
‫جريان وجوه نقد‬
‫‪www.accportal.com‬‬
 ‫هدف استاندارد‪:‬‬

‫***افشای اطلعات بر مبنای نقدی‬

‫((تنها صورت مالی که بر مبنای نقدی ارایه‬
‫میگردد))‬

‫‪ -1‬هدف صورتهاي مالي ‪ ،‬ارائه اطلعاتي تلخيص‬

‫و طبقه بندي شده درباره وضعيت مالي ‪،‬عملكرد‬
‫مالي و انعطاف پذيري مالي واحد تجاري است‪.‬‬
‫(به نحو مطلو ب )‬

‫صورت جریان وجوه نقد‬

 ‫تعاريف‪:‬‬
‫وجه نقد ‪ :‬عبارت است از موجودي نقد و سپرده‬
‫هاي ديداري نزد بانكها و مؤسسات مالي اعم از‬
‫ريالي و ارزي (شامل سپرده هاي سرمايه گذاري‬
‫كوتاه مدت بدون سررسيد ) به كسراضافه‬
‫برداشتهايي كه بدون اطلع قبلي مورد مطالبه‬
‫قرار مي گيرد‪.‬‬

‫ويژگي ديداري بودن در مورد اقلم تشكيل دهنده‬

‫وجه نقد بدين معني است كه اين اقلم بدون‬
‫اطلع قبلي قابل برداشت يا مطالبه باشد ‪.‬‬
‫سپرده هاي سرمايه گذاري بلندمدت وجه نقد‬
‫تلقي نمي شود‪ ،‬ز يرا هدف ازنگهداري آنها‬
‫تحصيل سود است ‪.‬‬
 ‫تعريف فوق دربرگيرنده اقلمي از سرمايه‬
‫گذاريها و استقراض كوتاه مدت كه معمولً‬
‫درصورت جريان وجوه نقد ساير كشورها تحت‬
‫عنوان معادل وجه نقد از آنها ياد مي شود ‪،‬‬
‫نيست ‪.‬‬
‫معادل وجه نقد بنابر تعريف رايج عبارت از‬
‫سرمايه گذاريهاي كوتاه مدت سريع التبديل به‬
‫وجه نقد است كه احتمال خطر كاهش در‬
‫ارزش آن ناچيز بوده و به آساني و بدون اطلع‬
‫قبلي قابل تبديل به مبلغ معيني وجه نقد باشد‬
‫و موعد آن در زمان تحصيل تا سررسيد حداكثر‬
‫سه ماه باشد به كسر وامها و قرض الحسنه‬
‫هاي دريافتي از بانكها و ساير اشخاص كه‬
 ‫نحوه ارائه صورت جريان وجوه نقد‬
‫صورت جريان وجو ه نقد بايد منعكس كننده‬
‫جريانهاي نقدي طي دوره تحت سرفصلهاي‬
‫اصلي زير باشد‪:‬‬
‫‪ -1‬فعاليتها ي عملياتي‪،‬‬
‫‪ -2‬بازده سرمايه گذاريها و سود پرداختي بابت‬
‫تأمين مالي ‪،‬‬
‫‪-3‬ماليا ت بر درآمد‪،‬‬
‫‪-4‬فعاليتها ي سرمايه گذاري ‪ ،‬و‬
‫‪ -5‬فعاليتها ي تأمين مالي ‪.‬‬
 ‫گزارش جريانهاي نقدي ناشي از‬
‫فعاليتهاي عملياتي‬
‫فعاليتهاي عملياتي عبارت از فعاليتهاي‬
‫اصلي مولد درآمد عملياتي واحد تجاري است‬
‫‪.‬‬
‫فعاليتهاي مزبور متضمن توليد و فروش كال‬
‫و ارائه خدمات است و هزينه ها و درآمدهاي‬
‫مرتبط با آن در تعيين سود يا زيان عملياتي‬
‫درصورت سود و زيا ن منظور مي شود‪.‬‬
 ‫مثال‪:‬‬
‫الف ‪ .‬دريافتهاي نقدي حاصل از فروش كال و‬
‫ارائه خدما ت‪.‬‬
‫ب ‪ .‬دريافتهاي نقدي حاصل از حق امتياز‪ ،‬حق‬
‫الزحمه ‪ ،‬كارمزد و ساير درآمدهاي عملياتي‪.‬‬
‫ج ‪ .‬پرداختهاي نقدي به فروشندگان كال و خدما‬
‫ت‪.‬‬
‫د ‪ .‬پرداختهاي نقدي به كاركنان واحد تجاري يا‬
‫از جانب آنها‪.‬‬
‫ه ‪ .‬پرداختهاي نقدي بابت مزاياي پايان خدمت‬
‫كاركنان و هزينه سازماندهي مجدد‪.‬‬
 ‫نکته‪:‬‬
‫همواره اين احتمال وجود دارد كه برخي‬
‫جريانهاي نقدي ماهيتا ً به طورمستقيم قابل‬
‫ارتباط با هيچ يك از سرفصلهاي اصلي نباشد‪.‬‬
‫به موجب اين استاندارد درصورت وجود چنين‬
‫اقلمي ‪ ،‬جريانهاي نقدي مربوط به عنوان‬
‫جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي‬
‫طبقه بندي مي شود ‪.‬‬
‫نمونه اين اقلم ‪ ،‬جريانهاي نقدي مرتبط با‬
‫فروش مواد اوليه در واحدهاي تجاري توليدي و‬
‫جريانهاي نقدي ناشي از خدمات جنبي‬
‫فعاليتهاي اصلي از قبيل حمل موردي كالي‬
‫فروش رفته است ‪.‬‬
‫جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي را‬
‫بايد با بكارگيري يكي از روشهاي زير گزار ش‬
‫كرد‪:‬‬
‫الف ‪ .‬روش مستقيم كه به موجب آن ناخالص‬
‫وجو ه نقد دريافتي و پرداختي بر حسب‬
‫طبقات عمده افشا مي شود‪(.‬مگر در موارد‬
‫استثنایی)‬
‫ب ‪ .‬روش غيرمستقيم كه به موجب آن سود يا‬
‫زيان عملياتي با انجام تعديلتی به خالص‬
‫جريانها ي نقدي ناشي از فعاليتها ي عملياتي‬
‫تبديل مي شود‪.‬‬
 ‫تعدیلت سود در روش غيرمستقيم ‪:‬‬
‫‪ -1‬اثر معامل ت و رويدادهايي كه دارا ي ماهيت‬
‫غير نقد ي است‬
‫‪ -2‬اثر اقلمي كه در محاسبه سود يا زيان‬
‫عملياتي دوره جاري منظور شده باشد‪ ،‬ليكن‬
‫جريانهاي نقدي مرتبط با آنها در دوره هاي‬
‫قبل حادث شده يا در دوره هاي آينده حاد ث‬
‫خواهد شد و بالعكس ‪****(.‬تغیرات در اقلم‬
‫ترازنامه)‬
‫*** آثار درآمدها و هزینه های غیر نقدی در‬
‫اقلم ترازنامه ای نمود پیدا میکند‪:‬‬
 ‫در ارائه جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي‬
‫عملياتي‪ ،‬تبعيت از الگوها ي زير ضرور ي‬
‫است‪:‬‬
‫الف ‪ .‬در صورت كاربرد روش مستقيم ‪ ،‬اجزا‬
‫ي تشكيل دهند ه خالص جريانها ي نقدي‬
‫ناشي ازفعاليتهاي عملياتي در صورت جريان‬
‫وجو ه نقد ارائه شود و صورت تطبيق خالص‬
‫جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي‬
‫با سود يا زيان عملياتي ا ز طريق يادداشتهاي‬
‫توضيحي ارائه شود‪.‬‬
‫ب ‪ .‬در صورت كاربرد روش غيرمستقيم ‪،‬‬
‫خالص جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي‬
 ‫گزارش ساير جريانهاي نقدي‪:‬‬
‫كليه جريانها ي عمد ه ورود ي و خروجي نقد‬
‫ي مرتبط با هريك از سرفصلها ي ” بازده‬
‫سرمايه گذاريها و سود پرداختي بابت تأمين‬
‫مالي “‪ ” ،‬ماليات بر درآمد “ ‪ ” ،‬فعاليتهاي‬
‫سرمايه گذار ي “ و ” فعاليتهاي تأمين مالي‬
‫” بايد برمبناي ناخالص و به طور جداگانه در‬
‫صور ت جريان وجو ه نقد انعكاس يابد( مگر‬
‫در موارد استثنایی ‪.‬بندهای ‪ 36‬و ‪)38‬‬
 ‫بازده سرمايه گذاريها و سود پرداختي‬
‫بابت تأمين مالي‪:‬‬
‫كليه مبالغ دريافتي و پرداختي در رابطه با‬
‫‪ -1‬سود سهام ‪،‬‬
‫‪-2‬درآمد سرمايه گذاري و‬
‫‪ -3‬سود و كارمزد تأمين مالي‬
‫معمول ً در سرفصل فوق طبقه بندي مي شود‪.‬‬
 ‫بازده سرمايه گذاريها و سود پرداختي‬
‫بابت تأمين مالي‪:‬‬
‫الف‪ .‬جريانهاي نقدي ورودي ‪:‬‬
‫سود و كارمزد دريافتي ‪ ،‬و سود سهام‬
‫دريافتي شامل سود سهام دريافتي از شركتها‬
‫ي سرمايه پذير ي كه سرمايه گذاري در آنها به‬
‫روش ارزش ويژه در حسابها انعكاس يافته‬
‫است‪.‬‬
‫ب ‪ .‬جريانهاي نقدي خروجي ‪:‬‬
‫سود و كارمزد پرداختي (اعم از اينكه به‬
‫حساب دارايي تحصيل شده يا به هزينه دوره‬
‫منظور شده باشد)‪ ،‬سود سهام پرداختي ‪ ،‬و‬
‫حصه اي از اقساط اجاره به شرط تمليك‬
‫پرداختي كه هزينه تأمين مالي محسوب مي‬
‫در مورد برخي واحدهاي تجاري از قبيل بانكها‪،‬‬
‫مؤسسات مالي ‪ ،‬شركتهاي سرمايه گذاري‬
‫وشركتهاي بيمه هرگاه اقلمي از قبيل سود‬
‫سهام ‪ ،‬سود تسهيلت دريافتي و پرداختي ‪،‬‬
‫سود پرداختي به صاحبان سپرده هاي سرمايه‬
‫گذاري ‪ ،‬درآمد سرمايه گذاريها و نظاير آن در‬
‫محاسبه سود و زيان عملياتي در صورت سود و‬
‫زيان منظور شود‪ ،‬كليه مبالغ دريافتي و‬
‫پرداختي در رابطه با اقلم مزبور به عنوان‬
‫جريان وجوه نقد ناشي از فعاليتهاي عملياتي‬
‫درصورت جريان وجوه نقد اين واحدهاي تجاري‬
‫انعكاس مي يابد‪.‬‬
 ‫ماليا ت بر درآمد‪:‬‬
‫سرفصل فوق منحصر به پرداختها يا علي‬
‫الحسابهاي پرداختي از بابت ماليات بر درآمد و‬
‫يا استرداد مبالغ پرداختي از همين بابت است و‬
‫در برگيرنده جريانهاي نقدي مربوط به ساير‬
‫انواع ماليات ها كه درآمد مربوط جزء درآمد‬
‫مشمول ماليات تلقي نمي شود (از قبيل‬
‫مالياتهاي تكليفي و مالياتهاي مستقيم وضع‬
‫شده بر توليد يا فروش )نيست ‪.‬‬
‫‪.‬‬
 ‫فعاليتها ي سرمايه گذاري‪:‬‬
‫جريانهاي مرتبط با‬
‫‪-1‬تحصيل و فروش سرمايه گذاريهاي كوتاه‬
‫مدت ‪،‬‬
‫‪ -2‬سرمايه گذاريهاي بلندمدت و‬
‫‪-3‬داراييهاي ثابت مشهود و داراييهاي نامشهود‬
‫و‬
‫‪ -4‬پرداخت و وصول تسهيلت اعطايي به‬
‫اشخاص مستقل از واحد تجاري بجز كاركنان‪.‬‬
 ‫الف ‪ .‬جريانهاي نقدي ورودي ‪:‬‬
‫دريافتهاي نقدي حاصل از فروش سرمايه‬
‫گذاري در سهام يا اوراق‪.‬‬
‫دريافتهاي نقدي حاصل از فروش داراييهاي‬
‫ثابت مشهود و داراييهاي نامشهود‪.‬‬
‫دريافتهاي نقدي حاصل از وصول اصل وامهاي‬
‫پرداختي به ساير اشخاص شامل وصول قرض‬
‫الحسنه پرداختي‪.‬‬
 ‫ب ‪ .‬جريانهاي نقدي خروجي ‪:‬‬
‫پرداختهاي نقدي جهت تحصيل سرمايه گذاري‬
‫در سهام يا اوراق مشاركت‪.‬‬
‫پرداختهاي نقدي جهت تحصيل داراييهاي ثابت‬
‫مشهود و داراييهاي نامشهود ‪.‬‬
‫*****اين پرداختها شامل پرداختهاي مرتبط با‬
‫مخارج توسعه منظور شده به دارايي و نيز‬
‫ساخت دارايي ثابت مشهود توسط واحد تجاري‬
‫است‪.‬‬
‫سپرده گذاري نزد بانكها در قالب سپرده هاي‬
‫سرمايه گذاري بلند مدت‪.‬‬
‫وامهاي نقدي پرداختي به ساير اشخاص (غیر‬
‫از کارکنان)شامل قرض الحسنه‪.‬‬
 ‫فعاليتهاي تأمين مالي‪:‬‬
‫جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي تأمين مالي‬
‫شامل دريافتهاي نقدي از تأمين كنندگان منابع‬
‫مالي خارج از واحد تجاري (شامل صاحبان‬
‫سرمايه ) و بازپرداخت اصل آن است ‪.‬‬

‫الف ‪ .‬جريانهاي نقدي ورودي ‪:‬‬

‫دريافتهاي نقدي حاصل از صدور سها م‪.‬‬
‫دريافتهاي نقدي حاصل از صدور اوراق‬
‫مشاركت ‪ ،‬وامها و ساير تسهيلت كوتاه مدت و‬
‫بلند مدت‪.‬‬
 ‫ب ‪ .‬جريانهاي نقدي خروجي ‪:‬‬
‫بازپرداخت اصل اوراق مشاركت ‪ ،‬وامها و‬
‫ساير تسهيلت دريافتي‪.‬‬
‫پرداخت حصه اصل اقساط اجاره به شرط‬
‫تمليك‪.‬‬
‫پرداخت هرگونه مخارج (بجز سود تضمين شده‬
‫و كارمزد پرداختي بابت تأمين مالي ) در رابطه‬
‫با اخذ تسهيلت مالي ‪ ،‬صدور سهام و اوراق‬
‫مشاركت و ساير راههاي تأمين مالي‪.‬‬
‫***دريافتها و پرداختهاي نقدي با ماهيت تأمين‬
‫مالي از يا به واحدهاي سرمايه پذيري كه‬
‫سرمايه گذاري در آنها به روش ارزش ويژه در‬
 ‫گزارش جريانهاي نقدي بر مبناي‬
‫خالص‪:‬‬
‫جريانهاي نقدي ناشي از فعاليتهاي عملياتي ‪،‬‬
‫سرمايه گذاري و تأمين مالي زير را مي توان‬
‫برمبناي خالص گزارش كرد ‪:‬‬
‫الف ‪ .‬دريافتها و پرداختهاي نقدي از جانب‬
‫مشتريا ن ‪ ،‬هنگامي كه جريانهاي نقدي عملً‬
‫بيانگر فعاليتها ي مشتري باشد و نه واحد تجاري‬
‫(مثل اخذ و استرداد تخفیفات یا مالیات )‬
‫ب ‪ .‬دريافتها و پرداختهاي نقدي در رابطه با‬
‫اقلمي كه گردش آنها سريع ‪ ،‬مبلغ آ نها قابل‬
‫ملحظه و سر رسيد اوليه آنها حداكثر سه ماه‬
‫باشد(مثل سرمایه گذاریهای کوتاه مدت وجه نقد‬
‫مازاد) ‪.‬‬
 ‫مثال‪:‬‬
‫‪ -1‬وصول مالياتهاي غيرمستقيم و عوارض از‬
‫مشتريان و پرداخت آن به مراجع ذيربط‪.‬‬
‫‪ -2‬پرداختها و دريافتهاي ناشي از خريد و‬
‫فروش سرمايه گذاري به شرط آنكه‬
‫الف)به دفعات صورت گرفته باشد‪،‬‬
‫ب)مبالغ مربوط قابل ملحظه باشد و‬
‫ج)سرمايه گذاريها داراي سررسيد سه ماه يا‬
‫كمتر باشد‪.‬‬
‫‪ -3‬دريافتها و پرداختهاي مربوط به‬
‫استقراضهاي كوتاه مدتي كه سررسيد آنها از‬
‫سه ماه تجاوز نكند‪.‬‬
 ‫صورت جريان وجوه نقد تلفيقي‪:‬‬
‫صورت جريان وجوه نقد تلفيقي تنها در‬
‫برگيرنده جريانهاي نقدي خارج از گروه است و‬
‫جريانهاي نقدي داخل گروه بايد در تهيه صور‬
‫ت جريان وجوه نقد تلفيقي حذف شود ‪.‬‬
‫سود سهام پرداختي به سهامداران اقليت تحت‬
‫سرفصل اصلي ” بازده سرمايه گذاريها وسود‬
‫پرداختي بابت تأمين مالي “ به طور جداگانه‬
‫انعكاس مي يابد ‪.‬‬
‫***درمواردي كه براي انعكاس سرمايه گذاري‬
‫واحدهاي تجاري فرعي در صورتهاي مالي‬
‫تلفيقي از روش ارزش ويژه استفاده مي‬
‫شود‪ ،‬صور ت جريان وجوه نقد تلفيقي تنها در‬
‫برگيرنده جريانهاي نقدي واقعي بين گروه و‬
‫مبالغ جريانهاي نقدي خروجي ناشي از تحصيل‬
‫يا جريانهاي نقدي ورودي حاصل از فروش‬
‫واحدهاي تجاري فرعي بايد به طور جداگانه‬
‫تحت سرفصل فعاليتهاي سرمايه گذاري در‬
‫صورت جريان وجوه نقد تلفيقي گزارش شود ‪.‬‬
‫****مبالغ مزبور بايد به طور خالص و پس از‬
‫كسر مانده هاي وجه نقد انتقالي (وجه نقد‬
‫شرکت فرعی که تحصیل شده)در فرآيند‬
‫تحصيل يا فرو ش محاسبه شود‪.‬‬
 ‫جريانهاي نقدي ارزي‪:‬‬
‫‪-1‬جريانهاي نقدي ناشي از معاملت ارزي بايد‬
‫با اعمال نرخ ارز رايج در تاريخ تسويه نقدي (يا‬
‫نرخ قراردادي(قرارداد خرید ارز)) به ريال‬
‫تسعير شده و در صور ت جريان وجوه نقد ارائه‬
‫شود‪.‬‬

‫‪-2‬جريانهاي نقدي واحدها ي تجاري فرعي‬

‫خارجي بايد بر همان مبنايي كه برا ي تسعير‬
‫عملكرد مالي آ ن بكار گرفته ميشود (نرخهای‬
‫تاریخی یا جاری)به ريال تسعير شده و در‬
‫صورت جريان وجوه نقد تلفيقي ارائه شود‪.‬‬
 ‫جريانهاي نقدي استثنايي و غير‬
‫مترقبه‪:‬‬
‫جريانهاي نقدي غير مترقبه بايد بر حسب‬
‫ماهيت و قبل از آثار مالياتي آن تحت سرفصل‬
‫هاي اصلي مربوط در صورت جريان وجو ه نقد‬
‫به طور جداگانه نمايش يابد و افشاي كافي د ر‬
‫مورد ماهيت آنها در يادداشتهاي توضيحي‬
‫صورت گيرد‪.‬‬
‫جريانهاي نقدي استثنايي عملياتي بايد در‬
‫صورت جريا ن وجوه نقد به طور جداگانه‬
‫انعكاس يابد و افشاي كافي در مورد ماهيت‬
‫آنها در يادداشتهاي توضيحي صورت گيرد‪.‬‬
 ‫جريانهاي نقدي استثنايي و غير‬
‫مترقبه‪:‬‬
‫انعكاس جداگانه جريانهاي وجه نقد استثنايي‬
‫در قالب سرفصلهاي فرعي ‪ ،‬نظر استفاده‬
‫كنندگان صورتهاي مالي را از لحاظ دسترسي‬
‫به اطلعات مفيد تأمين ميكند و لذا لزومي به‬
‫اطلق عنوان استثنايي به اين اقلم تحت‬
‫سرفصلهاي اصلي نيست ‪،‬‬
‫مگر در مورد جريانهاي وجه نقد استثنايي‬
‫عملياتي كه به لحاظ اهميت اطلعاتي آنها‪،‬‬
‫انعكاس جداگانه اين جريانها تحت عنوان‬
‫جريانهاي نقدي استثنايي ضرورت مي يابد‪.‬‬
 ‫معاملت غير نقدي( نه غیر‬
‫پولی)‪:‬‬
‫معاملتي كه مستلزم استفاده از وجه نقد‬
‫نيست نبايد در صورت جريا ن وجوه نقد‬
‫انعكاس يابد ‪.‬‬
‫اين معاملت ‪ ،‬به استثناي معاملت مربوط به‬
‫فعاليتهاي عملياتي ‪ ،‬در صورت با اهميت بودن‬
‫بايددر يادداشتهاي توضيحي به نحو ي مناسب‬
‫افشا شود‪.‬‬
‫از آنجا كه اثر معاملت غير نقدي ممكن است‬
‫در هريك از طبقه بنديهاي صورت جريا ن وجوه‬
‫نقد قرار گيرد‪ ،‬ارائه اين اطلعات درصورت‬
‫تعدد موارد به تفكيك سرفصلهاي اصلي صورت‬
‫جريان وجوه نقد ممكن است ضرورت يابد‪.‬‬
‫از نمونه هاي معاملت غير نقدي مي توان به‪:‬‬
‫‪ -1‬تحصيل داراييهاي ثابت مشهود در قبال‬
‫تسهيلت مالي ياصدور سهام ‪،‬‬
‫‪ -2‬مبادله موجودي مواد اوليه يا موجودي كالي‬
‫ساخته شده با دارايي ثابت مشهود‪،‬‬
‫‪-3‬افزايش سرمايه از محل مطالبات حال شده‬
‫بستانكاران و جايگزيني وامهاي بلند مدت با‬
‫وامهاي بلند مدت ديگراشاره كرد ‪.‬‬
 ‫تغييرات در چارچوب حقوق صاحبان سرمايه‬
‫كه مبين طبقه بندي مجدد حسابهاي تشكيل‬
‫دهنده حقوق صاحبان سرمايه است از قبيل‪:‬‬
‫‪ -1‬افزايش سرمايه از محل اندوخته ها و‬
‫‪-2‬تخصيص اندوخته از محل سود انباشته ‪،‬‬
‫در زمره معاملت غير نقدي مستلزم افشا‬
‫تلقي نمي شود‪.‬‬
 ‫تعديلت سنواتي‪:‬‬
‫آن بخش از تعديلت سنواتي كه متضمن جريان‬
‫وجه نقد طي دوره است ‪ ،‬برحسب ماهيت در‬
‫سرفصلهاي اصلي مربوط درصورت جريان‬
‫وجوه نقد (بدون ذكر عنوان تعديلت سنواتي )‬
‫منظور مي شود ‪.‬‬
‫مثل پرداخت هزينه هاي عملياتي و ماليات‬
‫سنوات قبل در دوره جاري كه درارتباط با آنها‬
‫ذخيره اي در دوره مالي قبل در نظر گرفته‬
‫نشده است‪.‬‬