5.

Uluslararasi leri Teknolojiler Sempozyumu (IATS09), 13-15 Mayis 2009, Karabk, Trkiye
IATS09, Karabk niversitesi, Karabk, Trkiye
AKILLI EV TEKNOLOJLER VE OTOMASYON SSTEMLER
SMART BUILDING TECHNOLOGIES AND ITS AUTOMATION SYSTEMS
Mehmet Yumurtac
a*
ve Ali Keebas
b
a *
Afyon Kocatepe niversitesi, TEF, Elektrik Egitimi Blm, Afyon, Trkiye, mehmetyumurtaci@aku.edu.tr
b
Afyon Kocatepe niversitesi, TEF, Makine Egitimi Blm, Afyon, Trkiye, alikecebas@aku.edu.tr
zet
Akll ev teknolojisi, dnyamzda insan gvenliginin n
planda tutulmasyla ortaya kmstr. Bilim ve teknigin
ilerlemesiyle zerinde alslan en nemli otomasyon
konularndan biridir. Gnmzde akll ev teknolojisi ev ve
evre gvenliginin saglamakta ve ek olarak evin stlmas
ve sogutulmas, yemek pisirme, garaj ve bahe kapsnn
otomatik kontrol, ocuklarn oyun alanlarnn ve
odalarnn ofisinizden denetimi, ev hayvanlarnn otomatik
beslenmesi gibi birok islem saglanabilmektedir. Ayrca
her yeni yaplan ev ve evre bir ncekine gre stnlgn
sergileyerek otomasyona yeni bir baks as
kazandrmaktadr. Bu alsmada; akll ev sistemleri,
sistemlerin sagladg avantajlar ve insanlara daha iyi bir
yasam saglamas iin neler sunulabilecegi incelenmistir.
Akll evlerde bulunan cihazlarn teknik zellikleri ve
kontrolnden de bahsedilmistir.
Anahtar kelimeler: Konut, Teknoloji, Akll ev,
Otomasyon.
Abstract
Smart building technology has existed because people
security is the most important in our world. With developed
science and technology, it is one of the most important
subjects that studied on them. At the present days, it has
provided the security of the house and in addition to
heating and cooling of a house, automatic control of the
house and the garden, cooking, the control of the children
playing areas and the rooms from your office, and
automatic feeding of the pets. Besides every new building
and environment to show its advantages to previous one,
comes with new ideas to automation. In this study, it was
to be examined what smart building systems and the
advantages of them were, and what this concept and
system could present in terms of providing a people a
better lifestyle. The technical features of devices and its
controlling was also mentioned in smart buildings.
Keywords: Building, Technology, Smart building,
Automation.
1. Giri
Gnmzde teknolojik alanda her geen gn yeni
gelismeler olmakta ve bu gelismelere paralel olarak
insanlarn yasam standartlar artarken, konfor anlayslar
degisim gstermektedir. Teknolojinin insanlara sundugu
imkanlar sayesinde daha nce elle yaplan birok islem,
artk insan mdahalesi olmadan olusturulan otomasyon
sistemleri ile otomatik olarak yaplabilmektedir. Otomasyon
sistemleri ile yaplan islemler genellikle alglayclardan
alnan veriler degerlendirilerek gereklestirilmektedir.
Ev teknolojileri endstrinin birok alannda kullanlan
kontrol sistemlerinin gndelik hayata uyarlanmas, ev
otomasyonu da bu teknolojilerin kisiye zel ihtiya ve
isteklere uygulanmasdr. Akl ev, daha az insan etkilesimi
ile gvenlik, konfor, iletisim ve g tasarrufu saglamak
amacyla ev, ofis ve kk binalara uygulanan
teknolojilerin ve servisin btnlesmesidir [1].
Binalar iin akll kelimesi ilk olarak Amerika Birlesik
Devletlerinde 1980 ylnn baslarnda kullanlmstr.
Trkiyedeki ilk uygulama ise 1984 ylnda yaplmstr. Bu
sistem yalnzca izlemeye ynelik olarak tasarlanmstr. lk
uygulamalarda sradan her hangi bir fiziksel engeli
olmayan insanlarn ev konforu dsnlmstr [2]. Daha
sonra ise degisik amalar iinde kullanlmstr.
Christos Douligeris (1993)de, ev otomasyonu rnlerini
snflandrmstr. Ayrca CEBus nokta mimarisi ve bunun
detayl aklamasn yapmstr [3]. Baki Koyuncu (1995)
alsmasnda telefon kablolar ve bir PC kullanarak ev
otomasyonu fikrini ortaya atmstr. Sistem, bir PC ile birok
aracn ap kapanmasn bir kablo yoluyla gnderilen
DTMF(Dual Tone Multi Frequency) sinyalleri ile yapmstr.
Sistemin donanm ve yazlm telefon standartlarna
dayanyor. Sistemin donanm ksmnda DTMF alcs,
on/off Hook alglaycs, zil alglaycs ve bir giris/ks PC
ara yz kartndan olusuyor. alsmada bir aracn kontrol
rneklendirilmistir. Yazlm kontrol program ksm ise
Turbo Basic ile yazlms ve aks izelgeleri gsterilmistir
[4]. smail Coskun ve Hamid Ardam (1998)de ofis ve ev
iin bir uzaktan kontrol sistemi, telefon kullanarak dizayn
edilmis ve uygulanmstr. Uzaktan kontroln fonksiyonu,
uzaktaki bir yere saglanan gc telefon kablosuyla kontrol
etmektir. Sistem DTMF telefon sistemine dayal
alsmaktadr. Sistem telefon tus takmn, veri ve
yorumlarn girildigi girdi aleti olarak kullanmstr [5]. Li
Jiang, Da-You Liu, Bo Yang (2004), akll evin bir tanmn
yapmslar ve daha sonra akll evin elementleri, arastrma
projeleri, akll ev network durumu, akll ev uygulamalar
ve son olarak da dogrulugu aklanmstr [6]. Dimitar H.
Stefanov, Zeungnam Bien, Won-Chul Bang (2004), akll
ev, yasl ve engelli insanlar iin iyi bir alternatif olarak
dsnmslerdir. Bu sayede, hem hareket kolaylg
saglanmakta hem de 24 saat saglk kontrol
yaplabilmektedir [2].
Geen yllar iinde teknolojinin gelismesine paralel olarak
yasantmzn her alannda ciddi degisimler oldu.
Mekatronik sistemlerdeki gelismeler daha hzl, daha
yksek kapasiteli kontrol cihazlarnn kullanlmasna imkan
vermistir. Bu alsmada; akll ev sistemlerinin ve sistemin
Yumurtaci, M. ve Keebas, A.
sagladg avantajlarnn ne oldugu ve insanlara daha iyi bir
yasam saglamas iin neler sunabilecegini incelenmistir.
Akll evlerde bulunan cihazlarn teknik zellikleri ve
kontrolnden de bahsedilecektir.
2. Akll Ev
Endstride otomasyona geilmesinin en nemli nedeni
verimliligi arttrmak ve enerji tasarrufu saglamaktr. Ev
otomasyonunda da bu durum ayndr. Ev teknolojileri
endstrinin birok alannda kullanlan kontrol sistemlerinin
gndelik hayata uyarlanmas, ev otomasyonu da bu
teknolojilerin kisiye zel ihtiya ve isteklere
uygulanmasdr. Akll ev tanm ise, btn bu teknolojiler
sayesinde ev sakinlerinin ihtiyalarna cevap verebilen,
onlarn hayatlarn kolaylastran ve daha gvenli daha
konforlu ve daha tasarruflu bir yasam sunan evler iin
kullanlmaktadr.
Normal bir ailenin enerji giderlerini arttran ve gereksiz
enerji tketimine neden olan en byk etkenler, gereksiz
yere ak braklan sklar, yksek seviyelerde alstrlan
stma ve sogutma sistemleri, evin kullanlmayan
blgelerinin stlmas, gn sgndan gerektigi kadar
faydalanamama, ak braklan cihazlar ve benzeri
durumlardr. Istma sistemlerinin otomasyonla denetimi bir
evin s enerjisi tketimini %10, gereksiz sklarn
sndrlmesi, yaklan sklarn %90 parlaklkta yaklmas,
cihazlarn ucuz tarife zamanlarna gre programlanmas
gibi yntemler ise elektrik enerjisi tketimini %30'a varan
oranda azaltabilir [7].
Akll ev kavram birok farkl yerde kullanlmaktadr, ancak
gerek anlamda akll evin ne oldugunu anlamak iin
ncelikle evleri snflandrmak gerekir. Teknolojik evler
gelismislik srasna gre ana baslk altnda toplanabilir.
2.1. Kontrol Edilebilir Evler
Kontrol edilebilir evler mevcut cihaz ve sistemlerin esitli
kumanda sistemleri ile kolaylkla kontrol edildigi evlerdir.
Yani ev sadece o anda komut alarak o an istenilen durumu
olusturur. Bu tip evler de kendi aralarnda; evdeki tm
esyalarn tek bir uzaktan kumanda ile kontrol edildigi
durumlar, farkl aletlerin birbiriyle baglantl oldugu
durumlar ve grnmez kontrol nitesiyle ynetilen evler
gibi kategorilere ayrlmaktadrlar [8].
2.2. Programlanabilir Evler
Bu evler statik programlama ile evde yasayan insanlarn
daha nceden girdigi eylem zincirine tepki verebilen
evlerdir. Bu evlerde kullanlan yazlm gvenilir olmaldr.
Evlerin kt yan, degisik bir senaryo istendiginde sisteme
statik olarak girilmesi gerekliligidir. Bir senaryodan
memnun olunmamssa, bu senaryoyu degistirmek evde
yasayanlar tarafndan yaplmak zorundadr. Bu snftaki
evler; zamana ve sensrlere tepki veren programlanabilir
evler, zamana gre programlanabilmenin, sensrlere gre
tepki verebilmenin yannda kosul ve durumlara gre
hareket edebilen evler olarak iki gruba ayrlabilir [9].
2.3. Yapay Zekaya Sahip Evler
Programlanabilir evler ile benzerlik gsterir, fakat
programlanabilir evlere gre daha gelismislerdir.
Programlanabilir evlerde senaryolar insan yardm ile
hazrlanmakta iken bu evlerde senaryo girisi yaplmaz. Bu
evlerin grenme yetenegi vardr. Bu evler, kendi kendine
inceleyip, buna gre kendi ayarlarn ve senaryolarn
olusturabilen evlerdir. Simdilik hayal gcnde teye
geememistir, ne Trkiyede ne de yurt dsnda bu
kapsamda uygulanan bir akll ev sistemi yoktur.
2.4. Engelli nsanlar in Akll Evler
Akll evler yasl insanlarn bagmsz hayat ve fiziksel
engelli insanlar iin ok iyi dsnlms bir alternatiftir. Eve
yerlestirilmis birok akll cihaz, ev sakininin hem hareket
etmesinde yardmc olur hem de 24-saat saglk kontrol
altnda tutabilir [2].
2.5. Vcut Hareketlerini Kullanarak Akll Ev Kontrol
Akll evdeki kontroln saglanmasnn diger bir yolu da
insann vcut hareketlerini kullanmaktr. ki esit vcut
hareketi vardr: dogal ve yapay hareketler. Dogal
hareketler, anlamsz ve belirsiz hareketlerdir. Ama yapay
hareketler, nceden tanmlanan isaretleri kullanarak esitli
anlamlar ifade edebilirler [9].
3. Akll Ev Otomasyonlar
Otomasyon; bir sistemin hazrlanan belirli bir senaryoya
gre herhangi bir operatre gerek duymadan istenilen
islemleri gereklestirmesi olarak tanmlanabilir. Ev
teknolojileri endstrinin birok alannda kullanlan kontrol
sistemlerinin gndelik hayata uyarlanmas, ev otomasyonu
da bu teknolojilerin kisiye zel ihtiya ve isteklere
uygulanmasdr.
3.1. Akll Evlerde Kullanlan Elektronik Aralar
Asagda akll evlerde kullanlan baz elektronik aralar
ksaca aklanmstr.
Akilli posta kutusu: Posta geldigini alglar ve ev sahibine
bilgi verir.
Akilli n kapi: n kap ev sakinlerinin ve yetkili kisilerin eve
anahtarsz girisleri iin bir radyo frekans tanmlama aygt
ierir. Ev sakinleri, mikrofon, kamera, LCD ekran, otomatik
kap ac ve hoparlrler vastasyla ziyaretilerle iletisime
geebilir. Sistem tarafndan kontrol edilebilen ds kap
kilitleri ve anahtarlkta tasnabilen ve bozuk para
byklgndeki akll ipler ile eve kimin ne zaman girdigi
rahatlkla takip edilebilir.
Harekete duyarli isiklar: Herhangi bir odaya girildiginde,
hareketi alglayan sensrler sayesinde, sklar
kendiliginden alr ve yine ayn sekilde oda ierisinde
hareket sonlandktan belirli bir sre sonunda kendiliginden
kapanr. Bylece, herhangi bir sebeple ak unutulan
sklar kapatlarak, nemli lde elektrik tasarrufu
saglanms olur. Benzer sekilde, gece belirli bir saatten
sonra banyoya girildiginde kendiliginden alan akll
sklar, belirli bir oranda azaltlarak yaklr ve gzlerin
kamasmas engellenir. Tm aydnlatma sistemi uzaktan
Yumurtaci, M. ve Keebas, A.
kumanda ile televizyondan veya cep telefonundan kontrol
edilebilir.
Akilli perde: Tatildeyken bile evde biri varms izlenimi
yaratmak iin, hava karardgnda kendiliginden perdelerin
kapanp sklarn almas ayarlanabilir. Aksam isten
gelindiginde perdeler kapanp, sklar alr. Hava
agardgnda ise perdeler otomatik olarak alr. Benzer
sekilde panjurlarn tam kontrol de saglanabilir.
Akilli yatak: Uykusuz gecelerin verilerini muhafaza eden ve
ev sakinlerinin uyku durumlarn grntlemek iin zel
donanmlara sahiptir. Tercihinize gre ses, sk, koku ve
scaklk ayarlar mevcuttur.
Akilli yastik: Akll yastk, yatma vaktinizde size tercih
ettiginiz her hangi bir kitab okuyabilir ve size uyumaya
baslamadan nce favori mziklerinizi alabilir. Derin
uykuya dalmadan nce otomatik olarak uykunuzun
kalitesini ve kosullarn kontrol ederek mzigin sesini
dereceli olarak azaltacak ve sonunda tamamen
kapatacaktr. Sabah kalkmaya hazr oldugunuz zaman,
vcudunuzun temel bilgilerini (solunum, vcut scaklg)
kontrol edecek ve her hangi bir acil durumda veya hastalk
durumunda derhal internet yoluyla acil yardm sistemine
rapor verecektir.
Akilli gardrop: Hava tahmin mekanizmas sayesinde, ev
sakinlerinin evden ayrlmadan nce dsarda giyecekleri
esyalarnn seiminde yardmc olur.
Akilli amasir makinesi: Kirlilik seviyesi, amasr tr ve
miktarna gre ykama stratejisini belirlemektedir.
Akilli ayna: Ana yatak odas aynas nemli mesajlar veya
hatrlatmalar gsterir. rnegin; ila alma zamann
hatrlatmak. Bu teknoloji diger odalara da konabilir.
Akilli Banyo: Ana banyo bir tuvalet kgt sensr,
temizleme detektr, su scaklgn ayarlayarak kaynamay
nleyen bir dus ve yeniden doldurmak gerektiginde yardm
merkezine haber veren bir sabun makinas vardr. Dusa
uzaktan cep telefonu ile erisim sz konusudur.
Akll paspas: Akll paspas, kullancnn vcut agrlgn ve
parmak izini kolayca alglayarak hangi kullancnn
zerinde oldugunu tanyabilir. Kolayca evde kimin olup
olmadgn kayt altna alabilir. Ekran vastasyla
kullanclarn setikleri mesajlar gsterebilir. Paspasn
analog fonksiyonu sayesinde toz ve kokuyu otomatik
olarak kartabilir.
Akll masa: Etkilesimli dokunmatik panelin de dahil
edilmesiyle akll masa parmagnzn dokunmasyla akl
agn tm paralarna kullancnn erisimine izin verir. Bilgi
mesajlar iin herhangi bir durumda kullanlabilir ve acil
durumda grevler olusturur.
Akilli gstergeler: Evin her yerine yerlestirilmis gsterge
aygtlaryla eglence aralar ve bilgi odadan odaya ev
sakinlerini takip edebilir.
Akilli mikrodalga: Mikrodalga frn, her hangi bir donmus
gda paketi iin zaman ve g ayarlarn otomatik olarak
yapar ve kullancya yemek pisirme iin uygun olarak nasl
hazrlanacagn gsterir.
Akilli buzdolabi/kiler: Gelecegin buzdolab mevcut gday
ve tketimi gsterecek, son kullanma tarihi dolmus gdalar
tespit edecek, alsveris listesi olusturacak ve buzdolab ile
kilerdeki depolanan gdalara dayal olarak yemek
hazrlanmas konusunda tavsiye verecek.
Bulasik makinesi: Bulasklarn says ve kirin miktarna
gre ykama ve parlatma stratejilerini belirlemektedir.
Akili kanepe: Akl kanepe televizyon veya film izlerken ve
oyun oynarken sizin deneyimlerinizi gelistirmek iin birok
zel fonksiyona sahiptir. Kullancnn vcudundaki
sinyallerin okunmasyla, en konforlu duruma gre otomatik
olarak ayarlar ve kullancya fiziksel olarak yararl durus
seklini belirler.
Akilli kameralar: Akll ev sistemi, srekli olarak evin hangi
blmnde hareket oldugunu takip eder. Kameralar
yardmyla, evin iindeki ve dsndaki tm grntler
televizyon araclgyla izlenebilir. Sistem, evde kimse
olmadgn fark ettiginde ise, grnty televizyona
yanstmak yerine, video kayd tutar, sesli ve grntl
mesaj olarak sunar. Teknolojinin en gelismis teknikleri
kullanlarak zel olarak islenen gerek zamanl grntler,
GPRS destekli cep telefonundan da grlebilir.
Akilli zemin: Zemindeki sensrler, sadece mutfak ve
eglence merkezli alanda su an mevcuttur, tm ev
sakinlerinin konumunu saptar. Bir ev sakini yere dstg
zaman tespit edecek ve acil servise bildirecek bir teknoloji
gelistirilebilir.
Akilli telefon: Bu ev iin byl degnek tmlesik telefon
fonksiyonlar ile tm aygtlarn ve oturma odasndaki
medya oynatclarnn uzaktan kontrol yaplmaktadr. Ev
sahiplerine evden uzakta olduklar zamanlarda nemli
bilgileri hatrlatabilir.
Akilli fisler: Oturma odas, mutfak ve ana yatak odasnda
seilmis g ks noktasnn arkasndaki sensrler
elektrikli aygtlarn hazr oldugunu alglar veya lamba ve
baglanty uzaktan izlemek ve uygulamalara mdahale
etmeyi saglar.
Akilli kaak (sizinti) detektrleri: Su taskn ve duman
sensrleri, evde kimse yokken bile evin emniyetini saglar.
Herhangi bir acil durum karssnda istenilen kisiye
elektronik posta ya da cep telefonu ile ksa mesaj
gnderilir. Eger istenilirse nceden belirlenmis telefon
numaras otomatik olarak aranr ve bant kayd ile durum
hakknda bilgi verilir.
Ev gvenlik monitr: Gelisme altnda olan gvenlik
sistemi srekli tm kaplar ve pencereleri ve istege gre
herhangi birinin ak veya kilitlenmemis olup olmadg ev
sakinlerine bilgi verir.
Acil durumda yardim agrisi: Gelecegin sistemi muhtemel
bir acil durumda her hangi bir durumdan sphelenirse ev
sakinlerini sorgulayarak gerekli olmas durumunda
dsardan yardm agrr.
Yumurtaci, M. ve Keebas, A.
Kavramsal (bilissel) yardimci: Gelisme altndaki bir diger
sistem ev sakinleri arasndaki farkl grevler ve grsel ve
isitsel srayla kullanlarak ila, randevu vb hatrlatmalar
saglar.
Akilli isitma ve sogutma sistemi: Akll ev ile stma ve
sogutma sisteminin tam kontrol istege bagl olarak
yaplabilir. Uzaktan stma bilgilerine erisilebilir, belli
saatlerde stmay amak ya da kapatmak gibi programlar
ok kolay bir sekilde gereklestirilebilir.
Akilli televizyon: Evdeki herhangi bir televizyon
kullanlarak, bilgisayardaki sistemin tamamen ayns
televizyondan grlp, tm ev istenilen herhangi bir yerden
kontrol edilebilir. Gvenlik kamera kaytlar ile eve gelen
misafirler yayn aks ierisinde istenilen zamanda
gzlemlenebilir. Ayrca akll ev, internette gezinmek,
dkman yazmak, mzik dinlemek ve hatta oyun oynamak
gibi tm islemlerin, televizyon ekranndan, evdeki herhangi
bir odadan gereklestirilmesini saglar.
Akilli bahe sulama sistemi: Bahedeki topragn nem
dzeyini takip eden sensrler sayesinde, bahe sulama
sistemi, yalnzca gerektiginde devreye girer. Yagmur
yagan bir gnde, gereksiz yere sulama sisteminin
alsmamas, asr scaklarda ise daha sk devreye
girmesi, bir telefonla sulama yaplmas gibi zellikler, akll
ev sisteminde mevcuttur.
3.2 Akll Evlerde Kullanlan Teknolojiler
Nispi Mantik: Nispi mantg (fuzzy logic) bulank mantk
diye adlandrabiliriz. Nispi mantk, insanlarn kullandklar
dsnce metodunu bilgisayarlara aktarmaktr. Dijital
mantkta bir sonu ya evet ya da hayrdr. Bunun aras bir
sonu olamaz. Nispi mantk ise bu iki sonucun arasn
inceleyerek gerek dnya kosullarna daha yakn kararlar
verme imkan saglar. Madde, zaman ve enerji israfn
minimuma dsrmek iin bu mantktan yararlanlabilir [10].
Telemetri: Kablosuz ya da sabit bir ag araclgyla
cihazlarn uzaktan izlenebilmesi ya da kontrol
edilebilmesidir. Telemetri sayesinde kablosuz aglar ya da
radyo linkleri zerinden cihazlara birtakm komutlar
gndermek, cihazn durumu hakknda merkeze bilgi
iletmek, cihazla merkez arasnda bilgi alsverisinde
bulunmak mmkndr. GPRS, GSM tabanl sistemler
dahilinde kullanlmak zere gelistirilmis, paket
anahtarlamal bir veri iletisim servisidir. Mobil sebeke
abonelerine paket tabanl veri hizmetleri saglayan GPRS,
ilave paket anahtarlama dgmleri kullanarak mevcut
GSM altyaps bnyesinde alsacak sekilde tasarlanmstr
[8].
X10 Teknolojisi: X-10, evdeki lambalar, cihazlar ve diger
ekipmanlar zaten var olan 220Vluk elektrik kablolar
zerinden kumanda etmeye yarayan bir iletisim dilidir.
X-10 un lambalar ve cihazlar kumanda edebilmesi iin
verici ve alclardan olusan basit bir mantg vardr.
Vericiler elektrik kablolar zerinden alclara sinyal
gnderirler. Alclar bu sinyali yorumlayarak ne
yapacaklarna karar verirler [10]. Sistem sebekede
bulunana AC gerilimin sfr geis noktasn alglayarak
iletisim senkronizasyonunu saglar. Sfr geis noktasn
bekleyip yakaladktan sonra bir milisaniye sresince
yksek frekansl (100- 120 kHz.) kare dalgay gnderir. AC
gerilimde hat zerindeki gerilim minimum degerini sfr
geis noktasnda alr. Alclarn bilgiyi daha verimli almas
nedeniyle bu noktalar kullanlmstr. Kodun gnderilmesinin
temel mantgn sfr geis noktasnda bu yksek frekansl
titresimin varlg veya yoklugu olusturur. Bir X10 komutu
iki defada gnderilir. lk nce bir evin bir blmesinde
bulunan eleman iin kod gnderilir (yani son bit=0)
ardndan ise ayni blme ve bir nceki kodda gnderilen
eleman iin fonksiyon kodu gnderilir. Gnderilen bu iki
bilgi paketi arasnda yaklask 50 mslik bir bekleme sresi
gereklidir. Bu sebekeden kaynaklanan grltlerin
nlenmesi asndan nemlidir.
Cat 5: Alt yap olarak Cat 5 kablo kullanan sistemlerin,
X10 dan en byk fark elektrik sinyali yerine bilgi aks
olmasdr. Cihazlar alsmalar iin gerekli enerjiyi g
hatlarndan alp, iletisim iin data kablosu kullanrlar. .
Gnderilen data bilgileri hangi adrese gidilecegini, hangi
islemin gereklestirilecegini ierir. X10 sistemine gre
daha karmask ve detayl bir alt yapya sahip kablolu akll
ev sistemleri, maliyet asndan bir st seviyededirler ve
bunun karslg olarak da daha fazla kontrol ve kumanda
yetenegi sunmaktadrlar. Kablolu akll ev sistemlerinin en
byk dezavantaj, binalarda tekrar kablolama ihtiyacdr
[8].
RF Sistemler: Sistemin ds uyarclar ile baglantsn
saglayan zel bir kablosuz iletisim protokoldr. 868 MHz
frekansnda yayn yapan Avrupa Standartlarnda sadece
ev otomasyon ve gvenlik sistemlerine ayrlan zel bir
frekans aralgnda hizmet vermektedir. Hareket detektr,
duman detektr, kap manyetik detektr, cam krlma
detektr, su baskn detektr gibi ds uyarclar ile
merkezi kontrol birimini haberlestiren zel bir haberlesme
protokoldr [11].
Bluetooth Teknolojisi: Bluetooth, ksa mesafedeki aygtlar
birbirine baglayan bir kablosuz teknolojidir. Bluetooth da
cep telefonlar, bilgisayarlar, PDAleri, yazclar kablosuz
olarak bir araya getirir.
IEEE 802.11b ve Bluetooth teknolojisine birlikte
bakldgnda her ikisinin de veri iletimini 2.4. GHz ISM
bandnda ve RF yoluyla gereklestirdikleri, ancak
Bluetoothun FHSS modlasyon teknigini ile 1 Mbps,
802.11bnin ise DSSS modlasyon teknigini ile 11 Mbps
veri iletisim hzna ulastklar grlmektedir. Her iki
teknolojinin amac da cihazlar arasnda RF yoluyla veri
iletimi olmasna ragmen, fonksiyonlar aka birbirinden
farkldr. Bu nedenle bu iki teknolojiyi rakip olarak grmek
veya kyaslamak mmkn degildir. WLAN teknolojileri orta
g ve orta iletisim mesafeleri iin uygundur. WPAN
teknolojisi ise dsk g, ksa iletisim mesafeleri iin
uygundur. Bu zelligi nedeniyle Bluetooth uygun
mesafedeki herhangi bir cihaz kablosuz olarak bir baska
cihaza baglayabilir. WLAN sistemleri 100 metre iletisim
mesafesine sahip iken Bluetoothun mesafesi yaklask 10
metredir. Ayrca Bluetooth, kullanclara kablosuz ag
baglants veya internet erisimi saglamak iin de
tasarlanmamstr. Bu snrlamalar nedeniyle WLAN
sistemleri ile kyaslandgnda Bluetoothun ev ve
isyerlerindeki kullanm imkanlarnn olduka snrlandg
grlmektedir [12].
Kiziltesi: Kzltesi teknolojisi elektromanyetik spektrumda
gzle grlebilen sgn altndaki frekanslar (3x1014kHz /
Yumurtaci, M. ve Keebas, A.
850-950 nm) veri iletiminde kullanan bir teknolojidir. Alc
ile verici cihaz arasnda ak grs hattnn bulundugu
ortamlarda ve ksa mesafeler iin ok uygundur. Kzltesi
teknolojisini iki tr kullanmak mmkndr. Birincisi grs
hatt (direct beam, line of sight), ikincisi ise yansma
(diffused beam) yntemidir. Dogal olarak grs hatt
yntemi digerine oranla daha fazla veri iletisimi
saglamaktadr. Ancak uygulamada genis alan kaplamak ya
da ok kullancya ulasabilmek iin yansma yntemi tercih
edilmektedir. Kzltesi teknolojisi byk oranda uzaktan
kumanda cihazlarnda kullanlmaktadr.
Zigbee Teknolojisi: Zigbee organizasyonu gvenilir, dsk
maliyetli, g tketimi dsk, kablosuz bir sekilde ag
baglants olan ve bir monitr araclgyla evdeki cihazlarn
global standartlara uygun olarak kontroln ngrmektedir.
Zigbee nin amac sk kullanlmayan ama uzaktan kullanm
da gerekebilen cihazlara ya da nokta alglayclara bir
kablosuz ag protokolu sunmaktr. Bu konuda en tannms
rakibi aslnda Bluetooth fakat onla ayn pazara hitap
etmediklerinden ancak 1/6 hznda ve 3 kat yani
300m kapsama alanldr. Fark ise inanlmaz az enerji
harcamas ve byk olaslkla tekrar sarj edilmeyecek piller
ile kullanlacak olmasdr. Ksaca bunlar yllarca bilgi
gnderebilecek ama ok yavas, gecikme zamanl ve
genelde uykuda olan bu cihazlar sk kullanlan cihazlar
kesinlikle degillerdir.
4. Sonu
Gnmzde konfor ve gvenlik en nemli faktrlerin
basnda gelmektedir. Teknolojinin ve otomasyonun her
geen gn gelismesi bizleri hayal gcmzn snrlarn
zorlamamza sebep olmaktadr. Ev yasantmzda
kullanmakta oldugumuz birok elektrikli alet ve esyann,
farkl kontrol ve programlanabilme zellikleri sayesinde
ciddi anlamda parasal ve zamanla ilgili tasarruf yaplmasn
saglamaktadr. Dolaysyla teknoloji ve otomasyon
evlerimize girmektedir. Ev otomasyonu ilk baksta komplike
ve karsk gelmesine karsn bilgisayarn gnmzde
hayatmzn bir paras olmas, ev otomasyonu ile ilgili
kullanmlarn daha sadelestirilerek pratik ve kullanc ile
uyumlu hale gelmesine yardmc olmaktadr.
Akll ev, hem yabanc lkelerde hem de lkemizde yaygn
olarak uygulanamamaktadr. Bunun sebebi akll evlerin
kapsadg; genisletilmis multimedya sistemlerinin, konutun
her blgesinde gerekli ayarlamalar yapan gvenlik
sistemlerinin, stma ve sogutma sisteminin, konut
ierisinde gerekli sk konforunu hazrlayan aydnlatma
sisteminin, kullanlan elektrik enerjisini kontrol eden ve
tasarrufunu saglayan sistemin, elektronik cihazlarn ve
zellikle btn sistemleri internet ile birlestiren ve
entegrasyonunu saglayan komnikasyon teknolojisinin
gnmzde olduka yksek bir maliyete sahip olmasdr.
Bu nedenle akll ev sistemleri, lkemizde sadece fazla
kullancya sahip sitelerde ve entegrasyonu saglanmams
tekil sistemler halinde uygulanabilmektedir. Akll konutta
kullanlan sistemler farkl gelir gruplarna hitap edecek
sekilde esitlendirilirse, yaygnlg da artrlabilir.
Kaynaklar
[1] Bayram, U., Akll evler, Yksek Lisans Tezi, Bilgisayar
Anabilim Dal, Fen Bilimleri Enstits, anakkale
Onsekiz Mart niversitesi, anakkale, 2006.
[2] Stefanov, D.H., Bien, Z. and Chul Bang, W., The smart
house for older persons and persons with physical
disabilities, IEEE Transactions on Neural Systems and
Rehabilitation Engineering, vol. 12(2), 228-250 (2004).
[3] Douligeris, C., Intelligent home systems, IEEE
Communications Magazine, 52-61, 1993.
[4] Koyuncu, B., PC remote control of appliances by using
telephone lines, IEEE Transactions on Consumer
Electronics, vol. 41(1), 201-209, 1995.
[5] Coskun, . and Ardam, H., A remote controller for
home and office appliances by telephone, IEEE
Transactions on Consumer Electronics, vol. 44(4),
1291-1297, 1998.
[6] Jiang, L., Liu, D.Y. and Yang, B., Smart home
research, Proceedings of the Third International
Conference on Machine Learning and Cybernetics,
Shanghai, 659-663, 2004.
[7] Gktas, ., Akll ev teknolojisi, Yksek Lisans Tezi,
Elektrik-Elektronik Mhendisligi, Fen Bilimleri
Enstits, Gazi niversitesi, Ankara, 2006.
[8] Genoglu, M.T., Akll evler, I. Mhendislik ve
Teknoloji Sempozyumu, 221-234, Ankara, 2008 )
[9] Ggl, G.N., Akll ev sistemleri ev uygulamas,
Yksek Lisans Tezi, Fen bilimleri Enstits, Gazi
niversitesi, Ankara, 2008.
[10] MEGEP, Elektrik-Elektronik Teknolojisi, Elektrikli Ev
Aletlerinin Uzaktan Kontrol, Ankara, 2007.
[11] Yldz, M. ve Karaboga, N, Genisletilebilir ev gvenligi
ve otomasyonu, Elektrik-Elektronik-Bilgisayar
Mhendisligi 11. Ulusal Kongresi ve Fuar, stanbul,
2005.
[12] zeki, E., Akll ev sistemleri, Yksel Lisans Tezi,
Matematik Bilgisayar Anabilim Dal, Fen Bilimleri
Enstits, Beykent niversitesi, stanbul, 2005.