QUAN NIM V NI TR GIA NH CA PH N V VN CNG NGHIP HO, HIN I HO PHNG TIN NI TR TS. Trn Th Minh c CN.

. Trn Hng Giang Qu trnh cng nghip ho - hin i ho t nc ang c y mnh c nh hng su sc n cc lnh vc ca i sng x hi. Ring i vi gia nh, cng nghip ha, hin i ho to iu kin cho ngi ph n tham gia nhiu hn vo cc hot ng x hi, nng cao vai tr v tr ca ngi ph n trong vic ra quyt nh cc vn ca gia nh. Khi m nhn vai tr x hi, ngi ph n lun phi c gng phn u khng nh bn thn, c x hi tha nhn. iu ny khng th khng nh hng n vic thc hin cc vai tr ca h trong gia nh. Vic ngi ph n khng th lm tt, lm ht cc cng vic trong gia nh - cng vic m x hi quan nim l ca h c th s dn n cc xung t trong gia nh. V trong mi trng hp, khi cng vic ni tr (bao gm vic git gi, lau chi, i ch, chun b ba n, dn dp nh ca... ) b nh tr, ngi b x hi ln n li chnh l ph n ! V hn ai ht, chnh ngi ph n t dn vt bn thn. Tin trnh cng nghip ho - hin i ho t nc i hi phi xo b bt bnh ng nam n. Vic gip ngi ph n gim nh nhng cng vic ni tr gia nh l mt nhim v cn c t ra. Gii php hin i ho nhng phng tin ni tr gia nh l mt yu t rt quan trng, gp phn ng k vo vic lm thay i nhn thc ca x hi v "B ni tr". ng t gc tm l hc, vic nghin cu cc phng tin ni tr hin i cn c xem xt t cc vai tr ca ngi ph n v nam gii trong gia nh, t nhng quan nim, mong mun ca ngi ph n i vi cng vic ni tr, nhng tr ngi tm l khi ngi ph n thay i thao tc ni tr, bu khng kh tm l trong gia nh v.v... bi vit ny chng ti ch xin trnh by quan nim ca x hi v ni tr gia nh v nh hng ca phng tin ni tr hin i i vi ngi ph n trong gia nh. 1. Quan nim ca x hi v cng vic ni tr. Xt t kha cnh l lun - lgic, nn sn xut x hi ang trong thi k cng nghip ho, hin i ho, iu ny ko theo nhng bin i v phn cng vai tr gii trong gia nh. V vy ngi ph n s phn no rt bt khi cng vic ni tr tham gia tch cc hn vo cc lc lng lao ng x hi. Nh vy, mi quan h gia v - chng trong phn cng trch nhim gia nh s ngy cng tr nn bnh ng hn. C hai v chng cng i lm v cng chia s cng vic ni tr !

Tuy nhin, khi iu tra thc t x hi v ngi thc hin chnh cng vic ni tr gia nh, s liu cho thy c hn 80% ngi c phng vn cho rng ph n l ngi chu trch nhim chnh cng vic ni tr gia nh, rng y l cng vic "mang tnh n b", "cng vic ca n b"...(1) Ni tr gia nh l nhng cng vic hao tn nhiu thi gian v sc lc. Theo cch nhn cng nghip th y l nhng cng vic n l, t sng to v ngy cng t gy c nim hng th, say m i vi mi ngi. Vi ngi Vit nam, u ph n cng l ngi chu trch nhim chnh i vi cng vic ni tr gia nh. Thc t iu tra cho thy: ngi ph n ngoi thi gian lao ng tng thu nhp cho gia nh, mi ngy h mt khong t 3h n 5h lm cc cng vic ni tr. Nh: i ch t 30 n 45, ly nc, bm nc t 20 n 40, chun b n v nu n t 1h n 1h30, ngoi ra cn phi dn dp nh ca, ra bt, git gi qun o...(2) Vi mt php tnh cng n gin ca by nhiu phn vic ni tr ta cng thy lao ng ni tr ca ngi ph n chim gn ht qu thi gian dnh cho s ngh ngi, hc tp, gio dc con ci, tham gia cc hot ng x hi... Khi tm hiu quan nim ca x hi v vic ngi n ng c nn tham gia vo cng vic ni tr hay khng, kt qu cho thy: C 77% s ngi c phng vn mong mun nam gii san s cng vic ni tr vi ph n. Tuy nhin iu mong mun ny c xut pht t nhiu quan nim khc nhau. Mt s ngi cho rng: n ng cn bit lm ni tr l d phng nhng khi ngi ph n vng nh, khi ngi v au yu, khi ngi v qu bn". Theo cch nhn ny, cng vic ni tr l trch nhim ca ngi ph n. n ng lm ni tr chng qua ch l gip v! V vy, trong trng hp khi ngi n ng khng gip c v san s gnh nng cng vic ni tr th cng l iu t nhin ! Mt s kin khc (c bit l ph n) li cho rng nam gii l nhng ngi c sc kho hn ph n, v vy h cn thnh thong tham gia mt s cng vic ni tr "Hiu th no l cng vic ni tr", "Thng cm v bit ng vin ngi ph n", "V cm thy mnh l Osin trong nh. i vi mt s ph n, vic khng nh v tr ca h trong gia nh c xut pht t nhng li khen do ngi chng ban tng. V th, vic a cc cng ngh hin i tng bc thay th cc lao ng ni tr gia nh, cng nh s dng cc loi thc n s ch hoc lm sn c th l mt thch thc i vi h. C mt s t kin xut pht t gc bnh ng gii trong vic quan nim v ni tr gia nh. H cho rng nam gii cn tham gia vo cc cng vic ni tr, y l trch nhim chung ca cc thnh vin trong gia nh. Ch khi no ngi n ng c trch nhim vi ni tr gia nh th mi to ra c bu khng kh tm l vui v, hiu bit ln nhau, gia nh mi c hnh phc ton vn. Hay Ngi n ng lm ni tr chnh l c s to nn s bnh ng cho mi thnh vin trong gia nh. Xem xt quan nim ca x hi v vic tham gia lm cc cng vic ni tr ca ngi n ng, chng ti thy c gn 1/4 s ngi c phng vn cho rng n ng khng nn tham gia vo cc cng vic ni tr gia nh. L gii cho

quan nim ny l: Chng l ngi ch cht trong gia nh, v vy cn phi dnh thi gian lm vic khc quan trng hn. Ngi chng l ngi ch yu lo cc cng vic ln trong gia nh, cng c kin cho rng: Ngi chng cn phi i lm, qu bn cng vic x hi, nn khng th lm cc cng vic ni tr c"... Mt s khc li quan nim : Ni tr l thin chc ca ph n, v vy ngi n ng khng nn tham gia th tt hn. n ng khng th lm c, mt khc n ng khng kho tay v khng thch lm nhng vic v n ung, h c nhng cng vic khc phc tp hn... Nhng quan nim ny, theo cch nhn truyn thng th khng c g l ng ni. Tuy nhin tin trnh cng nghip ho, hin i ho t nc i hi mi thnh vin trong x hi phi c tri thc, hiu bit hon thin mnh nh mt nhn cch x hi, tham gia nh mt lc lng to ra nhng ga tr vt cht v tinh thn nhm thc y s tin b x hi. S pht trin ca mi gia nh lun i hi cc thnh vin gia nh phi c trch nhim gip nhau, to iu kin cho nhau cng tin b. V vy ngi n ng cn gip ngi ph n xo b ngh chp nhn kh khn vt v v mnh to iu kin cho chng tp trung vo cng vic x hi! Trong trng hp ngc li, chng ta tha nhn kin ca nhiu chuyn gia pht trin cho rng: Cc nc mi bc vo cng nghip ho pht trin trn lng ngi ph n ! Xt t kha cnh nhn thc, ngy nay c nhiu ph n hiu rng: Ni tr l mt cng vic khng ch dnh ring cho ph n! Mi nim vui ca gia nh ngy nay khng n thun ch xoay quanh ba n vi nhng li khen ch c th lm nh hng n phm cht n tnh ca h. Rng chnh h - ngi ph n khng cn l ngi c quyn thao tng gia nh bng cng vic ni tr... Ngi n ng, ngoi vic tham gia vo cng vic x hi, cn c trch nhim vi cc cng vic ca gia nh. Tu theo cng vic c th ca tng ngi trong vai tr x hi m h m nhn cc trch nhim khc nhau trong gia nh, trong c cng vic ni tr. V vy ni tr ngy nay, vi tng hon cnh, vi tng liu lng khc nhau mc nhin tr thnh cng vic ca mi thnh vin trong gia nh. Tuy nhin, nu xt t kha cnh nh kin x hi, chng ta thy ( cc nhm x hi khc nhau) vn cn c thi nh gi cha y , cha ng n v nhng ngi ph n thnh t trong x hi nhng vng trong vic ni tr gia nh. Thi ny xut pht t nim cho rng ni tr l cng vic ca n b. Kh nng ni tr l t cht, thin hng t nhin m tri" ban tng cho ngi ph n . nh kin x hi ny buc ngi ph n ngoi thi gian lm vic ngoi gia nh, h phi tranh th thi gian lm vic ni tr cho tt. Hn th na, vi tnh cch ca mt ngi v ng thng chng, thng con ph n lun c gng thu xp n tho cng vic gia nh to iu kin cho chng con yn tm lm vic, hc hnh v... ngh ngi. Trong khi , vi t cch l ngi cha ca gia nh, ngi n ng thng t nhn trch nhim cu mang gia nh, t chu trch nhim v quyn ra quyt nh trc cc vn h cho l quan trng ca gia nh.

V mt nhn thc, i a s nam gi u ni rng cn phi chia s gnh nng cng vic ni tr vi ph n. Tuy nhin trn thc t, hu ht trong cc gia nh, ph n vn l ngi chu trch nhim chnh v cng vic ni tr. V vy ngi chng trong thi i hin nay d c thu nhp t hn v, c v tr x hi thp hn v, nhng h vn coi vic bp nc l trch nhim ca v! Mc d ngy nay, mt s gia nh to dng c mt s hp l tng i trong phn cng lao ng ng gia nh. Ngi n ng bt u chia s cng vic gia nh. Nhng quan nim n ng lm ni tr vn cha c i a s chp nhn. " mi tng lp x hi, d vai tr kinh t ca ngi ph n thay i, nhng quan nim v vai tr, v tr ca ngi ph n trong gia nh v ngoi x hi cha thay i i b phn nam gii v trong x hi". (3) T gc d lun x hi, chng ta th l gii nhn nh trn. Mt thc t d thy l trong cc gia nh, nu nh c ngi n ng no cn mn trong vic tnh ton ch ba, chnh chu cm nc, dn dp, git gi... th d b hng xm, bn b a ct l s v, l t, l .... mc vy. Co nn, d rt thng v con, nhng gi th din ca gii mnh, h ch lm vic gia nh mt cch cm chng, mt cch min cng, th ng. Cn v pha ngi ph n, ch v s nhng iu ting l vng v, li bing hay s b coi l "ngi c nhiu tham vng x hi... nn h lnh trch nhim "thin ph" mt cch y c gng v nhn nhc. Chnh v th m Cmafika Mesem c ni: Ti sao ph n li cm thy c li trong khi h khng th lm trn mi nhim v trong gia nh, gio dc con ci v chm sc chng. Khng ai v ph n cng vy, khng th ng thi c mt mi ni v lm tt mi chuyn c(4). thc trch nhim ca ngi ph n i vi cng vic gia nh bt ngun t u? Do tm l gii tnh, do vn ha, do iu kin kinh t - x hi hay do vn gio dc ? C th ni: Sc lao ng ngi ph n phi b ra l rt nhiu, nhng hiu qu lao ng li khng cao. Cng mt thi gian ngi ph n phi sm nhiu vai tr trong gia nh, ngoi gia nh. V vy kh nng chuyn mn ho ca h b km i. Ngc li, vi ngi n ng, h ch cn sm mt vai tr x hi cho tht tt - l vai "kim tin" cho gia nh. H c tp trung nhiu cng sc v thi gian cho cng vic ngoi gia nh. V vy kh nng chuyn mn ho ca h cao hn ngi ph n (so snh trong cng mt cng vic). y phi chng l mt li th m d lun x hi dnh cho ngi n ng. Tuy ai cng bit ni tr l cng vic n iu, lp i lp li hng ngy, cng vic tn nhiu thi gian v cng sc. Nhng t ai trong x hi nhn nhn n nh mt loi hnh ngh nghip, mt lao ng nng nhc ng c hng "cng". Nh x hi hc M Oakly v ngi ph n lm cng vic ni tr cng nng nhc, vt v khng khc g ngi th trong dy chuyn lp rp cng nghip. Tm hiu quan nim x hi v cng vic ni tr gia nh nh mt loi hnh ngh nghip ng c tr cng, kt qu kho st cho thy c mt s kin cho rng cn phi xem ni tr l mt lao ng nng, cn phi "sng phng tnh tin tr n". Rng "cng vic ni tr l quan trng, ngi ta c th thu ngi

khc lm vic ny"... Hay "trong c ch th trng th y l mt loi hnh dch v, ngi lm ni tr cng b chim dng thi gian hu ch. Nu ta c th thu ngi khc lm vic ni tr, cn ta lm vic khc c hiu qu kinh t cao hn, th ti sao li khng coi y l mt cng vic ng tr cng. D cho l v hay chng lm"... Ngc li cch ngh trn l mt lot nhng kin khc nhau, nhng chung quy u phn i "li m ch ph n nh ngi lm cng trong gia nh"! C nhiu kin cho rng: "ni tr l cng vic chung cho mi thnh vin trong gia nh, do khng th quy ra tin hay ti thiu coi n nh mt loi hnh tr lng c". Hoc cho rng : Bn phn ca ngi ph n trong gia nh l ni tr. V lm ni tr th khng nn tnh thnh tin. Nu quy ra tin ngi v s tr thnh ngi gip vic. ng nhin chng c ngi v no li mun nhn mnh l sin! Cng khng bit c bao gi ph n li t ngh mnh l sin cha? Nhng kin khc li tp trung vo vai tr "b ch" ca ngi ph n, nh: Ngi ph n l ngi qun l chnh trong gia nh, nn rt v l khi t mnh tr lng cho chnh mnh.v.v...v v.v... nh rng ngi ph n khng th t tr lng cho chnh mnh, hoc nhn tin cng t pha ngi chng. Tuy nhin, v mt nhn thc, x hi cn nhn nhn cng vic ni tr gia nh nh mt loi hnh lao ng mang tnh ngh nghip. Ai lm ni tr (chng, v, con ci hay ng b) cng cn c trn trng v cn xem kt qu cng vic lao ng ny l xng ng c tr cng. Cc c nhn, thay v lm vic ngoi gia nh, h lm vic trong gia nh. Cch tip cn ny s gip cho mi ngi - ph n, nam gii v x hi c trch nhim san s nhng vic gia nh cho nhau. 2. nh hng ca phng tin ni tr hin i i vi ngi ph n Di s tc ng ca nn cng nghip ho, hin i ho, cc phng tin hin i phc v cho cng vic ni tr gia nh lun c ci thin v cht lng, hnh thc v tnh nng s dng. Trong cc gia nh th ngy nay, cc phng tin ni tr tin tin nh ni cm in, bp ga, bp in, my git, my ht bi, l vi sng, my ra bt, ta gt, lm bnh.v.v..., kt hp vi cc thc phm s ch v thnh phm... ang dn c mt trong cc gia nh v dn thay th cc hnh thc ni tr bng tay. Vic hin i ho cc phng tin ni tr gia nh thc cht l mt cuc cch mng nhm nng cao i sng vt cht v tinh thn cho con ngi, c bit l cho ngi ph n trong gia nh . Thc t cho thy, cch la chn cc phng tin ni tr gia nh th hin tnh thc dng ca ngi ni tr: Khng phi tt c mi thit b gia dng hin i u c ngi ni tr a thch. Ch c nhng phng tin ni tr no gip cho ngi s dng gim thi gian v cng lao ng, gi c hp l v iu quan trng l n phi thit thc (s dng nhiu ln v hao ph nng lng k o theo t) mi c ngi ni tr a dng. V vy, a phn ngi ni tr thch dng ni cm in, thch nu thc n bng bp ga v c nhu cu v my git.

Nhng phng tin ni tr hu ch khc nh my ht bi, my ra bt, l vi sng... d rt hp v sinh, tin li v gim nhiu sc lao ng nhng do gi c cn cao, tn xut s dng cha nhiu hoc cha tht s thit thc, nn d chng rt hp dn vi nhiu ph n, nhng cc gia nh vn cha s dng. Nhng phng tin ni tr gip h tr by bin lm cho ba n thm vui mt, sinh ng, trang trng (nh cc khun dao ta hoa, lm bnh, l vi sng... ) cng cha to ra c nhu cu s dng ngi ni tr, v chng khng thc s ci thin iu kin lm ni tr cho ngi ph n. Xt t kha cnh tm l, liu c nhng tr ngi no khng khi thi quen lao ng ca ngi ph n b thay i theo hng cng nghip ho ? Thc t iu tra cho thy: Vi nhm ph n l cn b, cng nhn vin hoc kinh doanh bun bn c tin, th vic ci tin cc k thut ni tr lun c hoan nghnh.Vi h, gim thi gian, gim cng sc l nhng tiu ch quan trng gip h chp nhn hc hi s dng cc phng tin ni tr mi. V vy nhiu ngi c phng vn cho rng khng c tr ngi tm l no khi phi thay i cc thao tc ni tr c. Tuy nhin, cn c mt s ngi cho rng vic chuyn thi quen thao tc lao ng bng tay sang mt s thao tc bm nt, cng cc tnh nng s dng ca n l khng phi l d dng cho vic ghi nh. V khng phi l khng c nhng lo ngi nht nh v mt tm l. Xt v mt tm l, my mc cng nghip vi nhiu b phn hin i khc nhau d gy s b him cho ngi lm ni tr. c bit ci b him ny c lin quan n ci "c th gy cht ngi " - in ! V vy my mc ni tr hin i to nn s lo ngi nhiu hn l s phc tp kh hiu ca chng. Thc t cho thy, vic hin i ho gia dng gia nh thc s cng c nhng im khng an ton (nh lo s n bnh ga, s in git hoc lo khng bit dng ng cch cc thit b in...). Tuy nhin cng c khng t gia nh khng chp nhn cc phng tin ni tr hin i ch v l do kinh t (tin u t phng tin v chi ph s dng chng). Cng c mt s ngi lo rng s dng ton b cc phng tin ni tr hin i "d lm con ngi li vo my mc m qun cc cng vic bng tay". "Con ngi s ngi mt sc, mt thi gi lm ni tr khi khng c cc phng tin gia dng tin tin, con ngi tr nn li bing, vng v"... Quan trng hn, v mt tm l vn cn c mt s ph n lo s b chng con nhn xu i ci "hnh nh ni tr cn mn" ca mnh. Np sng cng nghip buc con ngi, c bit l nhm ngi ang tham gia lao ng trong lnh vc cng nghip phi quan tm n vn gi gic. i vi h, thi gian to nn tin ca, tri thc v sc kho. Nu cng vic ni tr gia nh ko di thi gian th cc ngun li khc s b hn ch. V vy tit kim thi gian l mt trong nhng yu t hng u quyt nh s mua sm, s dng cc thit b ni tr hin i. Ngoi yu t gim thi gian cho c ng vic ni tr, cc yu t khc nh: gim nh lao ng, to v sinh, sch s, d dng s dng v to tinh thn thoi mi khi lm ni tr cng c nhiu ph n coi trng.

Cng nghip ho, hin i ho cc phng tin ni tr gia nh Vit Nam thc cht ang phc v cho nhng nhm x hi no? Chng ta u bit: Sn phm cng nghip do con ngi lm ra l nhm phc v cho tt c mi ngi trong x hi. Tuy nhin trong giai on bt u ca tin trnh cng nghip ho, hin i ho t nc th nhu cu s dng cc phng tin ni tr hin i li tp trung hn c vo nhm ngi l bc s, k s, gio vin v nhng ngi lm ngh kinh doanh c mc thu nhp n nh, c cht t d gi. Nhng nhm ngi bun bn nh ngoi ch, cn b cng nhn vin thu nhp ch trng ch vo ng lng, ngi hu tr ...t c iu kin v nhu cu s dng hn. C th ni, vic hin i ho cc phng tin ni tr gia nh to nn mt s tng hp nhiu yu t tin ch gip cho ngi ph n ang cng tc c thm thi gian nhn ri, gip h gim bt ni lo toan bp nc tham gia vo cc hot ng khc. Cn i vi nhng ngi lm ni tr, hu tr, ngi c thu nhp cha cao...tuy nhn thc rt r tnh u vit ca cc phng tin ni tr tin tin, song h thy cha c iu kin hoc thy cha thc s cn thit phi thay i chng. iu ny c th l gii t mt s nguyn nhn sau: Th nht nhng ngi hu tr, ni tr l nhng ngi c nhiu thi gian chm lo vic gia nh. Th hai, ngi v hu l nhng ngi nhiu tui nn thi quen ni tr bng tay. H khng d sn sng lm cuc cch mng thay i cng c v thao tc ni tr, trong khi h coi cng vic ni tr l nim vui trong cuc sng ca mnh. Mt nguyn nhn khc khng km phn quan trng l nhiu ngi trong s h c thu nhp thp, v vy thay i cc phng tin gia dng tin tin khng phi l iu d lm i vi h... Khi ngi ph n khng cn phi dnh qu nhiu thi gian v cng sc cho vic ni tr, h s c nhiu thi gian lm cc cng vic m h yu thch. Vy ph n lm g vi thi gian d tha do s hin i ho cc phng tin ni tr em li? Xem xt vic s dng thi gian nhn ri ca ngi ph n (nh s dng cc phng tin ni tr hin i ) chng ti thy c hn 80% s ngi c hi mun dnh qu thi gian ca mnh cho vic chm sc gia nh v con ci. 60% s ngi cho rng thi gian nhn ri l iu kin cho php h m rng cc quan h x hi hoc ngh ngi, gii tr. Hn 50% ngi dng thi gian nhn ri chm sc sc kho v v p ca bn thn. Ngi ph n ngy nay, ngoi trch nhim x hi - vi t cch l mt thnh vin ng gp kinh t - h cn l ngi ng vai tr quan trng trong vic cng c hnh phc gia nh. C mt nghch l ng ni l: i a s ph n hin nay rt mun gim nh gnh nng cng vic ni tr gia nh, mun ngi chng cng c trch nhim lm ni tr, mun c thi gian cho ring mnh.v.v... t c mong mun ny, h c gng s dng ti a (theo iu kin kinh t ca gia nh mnh) cc phng tin ni tr hin i. Tuy nhin khi c c thi gian d tha a phn trong s h li mun dng n vo vic chm sc gia nh, con ci l chnh!

V cng vic gia nh: Mt mt h lun i hi s bnh ng. H ni nhiu, ku ca phn nn v s mt nhc ca cng vic ni tr v mun gii thot n. Mt khc, t trong v thc h li eo ui ngh mun lm ni tng trong gia nh. Mun hy sinh bn thn v gia nh! y phi chng l mt s nhn thc mang tnh lun qun ng yu ca ngi ph n Vit nam m x hi truyn thng to dng ra h. V n lt mnh, di tc ng ca qu trnh cng nghip ho, hin i ho t nc, ngi ph n li cha th thch ng ngay c trong vic cn bng gia gia nh v x hi ! Nhn t kha cnh tm l gia nh, mc lin h gia cc thnh vin s ra sao, nu nh trong gia nh ton dng cc phng tin ni tr hin i? V im ny, a s nhng ngi c phng vn u cho rng vic hin i ho cc dng ni tr ci thin c iu kin lm vic cho ngi ph n m khng lm mt i thi quen sinh hot gia nh. Nh mt ch tm s: "Nu cc gia nh c iu kin s dng ton b cc phng tin un nu, git gi, lau chi, ra chn bt ...bng my mc, s gii phng (gn nh hon ton) ngi ph n khi cc cng vic tn nhiu sc lc v thi gian. Cc thnh vin gia nh c nhiu thi gian bn nhau chia s nhng hot ng tinh thn nh dy con hc, a con i chi, hc thm, tham gia vo cc hot ng ton th- x hi hoc lm cc vic c nhn a thch, Cc cng vic ni tr m ngi ph n cm thy bun t v trch nhim s tr nn sng to v t nguyn i vi h hn"... Tuy nhin, khng t nhng ngi ph n mn cm trong chuyn bp nc, c bit l i vi ngi hu tr, h vn cm thy cn ci, cm thy c li nu nh h lm dng qu nhiu cc phng tin ni tr hin i. Theo h, nu cc gia nh ton dng b ni tr mang tnh cng nghip, gia nh s sng theo kiu cng nghip : "Gia nh s tr nn t nht hn, n iu hn. Gia nh mt i s m cng, mt i s quy qun xung quanh vic cng nhau lm ni tr v nh vy cng mt i s m m xung quanh ba n". Hay, "Ngi n ng s v tnh mt i s khen ngi, tn thng ngi v". iu quan trng ng ni hn l nhiu ngi, cng nghip ho, hin i ho phng tin ni tr gia nh lm cho h lo s cc em gi s khng bit lm ni tr. Theo h: "S nhn ri do phng tin ni tr hin i em li c th lm cho cc em gi khng cn c hc nhng cng vic ni tr bng tay Nhng cng vic i hi s t mn, s nhn ni v kho lo". Hoc "Cc em gi c th cn mt i s chm ch, cn mn trong vic n cng gia chnh". "Cc em khng c hc tnh bit san s, qun xuyn cng vic trong gia nh"... Nh vy, ng t kha cnh nhn thc gii, chnh ngi ph n v x hi vn cho rng hc lm ni tr l trch nhim ca cc b gi! Rng h mun dy cho cc b gi phi bit lm ni tr tt ngay t nh. Trong khi chnh h li mun ngi n ng v x hi san s, gnh vc bt cng vic ni tr gim h! C mt thc t phi chp nhn l : n ng khng lm tt c cng vic ni tr bng ph n, v cc em trai t nh khng c dy cho lm ni tr! Thc cht y l vn nhn thc ca x hi ch khng phi l vn gii tnh!

Mt vn t ra l: Ngi ph n c cn c gii phng khi cng vic ni tr khng ? Quan nim v gii phng sc lao ng ca ngi ph n i vi cng vic ni tr l nh th no ? Chng ta u bit khng th gii phng ngi ph n ra khi cng vic ni tr gia nh. Chnh ngi ph n cng khng bao gi mun iu ny. Hn ai ht ngi ph n lun cn n gia nh, cn ci ni h th hin "nng lc tri ph cho mnh". Nu cc thnh vin trong gia nh c bit l ngi ph n u mun thot ly khi cng vic ni tr th gia nh s ra sao ? Chc chn ngi chu thit thi u tin l tr em v ph n. Chnh trong cng vic ni tr, ph n (v c n ng) u tm thy nim vui, hnh phc ca mnh. Cng vic ni tr th hin s lo toan ti hnh phc ca gia nh, gip cho cc thnh vin quy t bn nhau. Chnh v vy, nhiu ngi ph n dm chp nhn hy sinh bn thn v hnh phc ca gia nh. Tuy nhin khng v th m x hi cho rng cng vic ni tr l thin chc ca ngi ph n, l lnh a ring h th hin trch nhim vi gia nh. Gii php cng ngh ni tr hin i ch c th pht huy c hiu qu tt khi m mi thnh vin trong gia nh u pht huy sc lc, kh nng chia s cng vic chung. Nhiu nghin cu ch ra rng cc thit b hin i tuy c mt trong nhiu gia nh, lm gim i phn no nhng vt v ca ngi ph n, nhng n khng th lm thay i nhn thc ca x hi v "ci cng vic ca n b". Ngi ph n khng th t rt khi cc cng vic ni tr - d ch l thao tc bm nt my git, hay cho bt, a bn vo my... Ch chng no chnh cc phng tin ni tr trong gia nh, mt chng mc nht nh, c chuyn ra ngoi gia nh v chnh ngi n ng c thi tt vi cng vic ni tr th x hi mi thc s ng vai tr nng cao v th ca ngi ph n trong gia nh ( Nh my git gia nh c thay th bng my git cng cng, v vy ngi n ng mang qun o ca c gia nh i git. Tng t nh vy, khi cht lng hng ho v gi c u quy nh r rng th ngi n ng i ch khng b lo mua h, khng b lo mang ting "mc c nh n b "...V vy ai cng i ch. Nu cc gia nh thnh thong i n tim v dng cc thc n c ch bin sn, th nhiu thao tc nu nng s c n gin ho... V vy ai cng lm bp c v.v...) Nhng th d trn cho thy khng c l do g chng ta ni: Ni tr l thin chc ca ph n ! Cng nghip ho, hin i ho cc phng tin ni tr phn no gip cho ngi ph n nng cao nhn thc cuc sng, vng tin hn vo bn thn, tham gia tt hn vo cng vic x hi. Tuy nhin ngi ph n c nhn thc tt cc vai tr ca mnh trong gia nh hay khng, c gi c bu khng kh gia nh m m hay khng, i ny cn phi ph thuc vo nhng thnh vin trong gia nh - chnh l ngi chng, cc con v nhng ngi khc trong gia nh. Ti liu tham kho

(1). Nhng on vit trong ngoc kp v cc s liu % l nhng phn trch t cc phng vn ca chng ti, khi iu tra v "Nhn thc ca x hi v vai tr ngi ph n trong gia nh khi c s tr gip ca cc phng tin ni tr hin i" Lun vn tt nghip ca Trn Hng Giang, do TS Trn Th Minh c v TS Nguyn Hu Th hng dn. (3).Dng Ngc Ci bp v dch v x hi. Tp ch KH&PN s1, 1990. (3). Nguyn Th Oanh - Gia nh Vit nam thi m ca. Trang 33. NXB Tr 1998 (4). Cmafika Mesem -Vai tr ph n trong gia nh hin nay. Tp ch KH&PN s 4, 1995.