Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

Nghin cu tnh hung

N THNH LP QU U T PHT TRIN TH THNH PH H CH MINH (HIFU)

GII THIU Thnh ph H Ch Minh (TP.HCM) l trung tm th ln nht Vit Nam xt v qui m dn s v hot ng kinh t. S pht trin th v cng nghip TP.HCM v cc vng ph cn ch mi bt u vo th k 19, nhng din ra nhanh chng. Thnh ph hin l mt trong nhng vng tng trng nhanh nht trn c nc v vo nm 1995 chim 18,5% tng sn lng ni a (GDP) ca Vit Nam. Tc tng trng kinh t bnh qun trong giai on 1991-95 l 12,6%/nm. Vi khong 75% trong s 4,8 triu dn sng cc qun ni thnh v d bo khong 7,2 triu ngi vo nm 2010, gii hn 5 triu ngi theo k hoch trc y ca Chnh ph chng my chc s b vt qua, c bit khi s dn khng dng k h khu vo khong t nht 400.000 ngi c cng nhn chnh thc. Nh lp xp v cc khu vc chim dng bt hp php c xem l ni c ng ca t nht 230.000 ngi. Trong cc qun ni thnh, ni c dch v th cao hn so vi cc vng ngoi thnh, vn cn khong 20% h gia nh khng c cp nc my v khng tip cn c h thng v sinh m bo. Nc thi cng nghip v nc thi sinh hot cha c x l gy ra nhng mi nguy hi cho mi trng, c bit khi nc thi c y trc tip vo mng li knh rch ca Thnh ph. Mc trm trng v iu kin nh c phn nh qua din tch nn nh bnh qun trn u ngi ch c 5 m2, trong din tch xy dng t nguyn vt liu bn vng chim khng n phn na, v 78% l xy dng t trc nm 1975. Theo D bo trong Quy hoch Tng th Pht trin Kinh t-X hi ca TP.HCM trong giai on 1996-2010 thc hin vo nm 1996, Thnh ph s tng trng vi nhp 14-15%/nm trong vng 15 nm ti. theo kp tng trng ny, Thnh ph s cn n mt mc u t ti 2 t -la mt nm. u t vo c s h tng vt cht s chim n 22,4% trong tng u t.1 Vic ti tr cho hot ng u t ny l mt nhim v cc k kh khn, c bit khi xt ti s km pht trin ca th trng ti chnh vo thi im gia thp nin 90. Vo thi gian , th trng c phiu vn cha th hnh thnh c do quy m nh b ca khu vc t nhn v din tin chm chp ca chng trnh c phn ha. Cho d Chnh ph Trung ng v Chnh quyn a phng bt u pht hnh tri phiu kho bc v tri phiu th, nhng cc chng khon ny vn cha sn sng c mua bn v trong hu ht cc trng hp gn nh khng c s tham gia ca cng chng. Thm vo , nhng ngi tit kim vn cn thiu nim tin vo h thng ngn hng thng mi mt phn do yu t lch s ca cc v b tn dng v lm pht cao vo cui thp nin 80 li. Tnh trng thiu nim tin ny c ngha l mt t trng ng k tit kim t nhn vn cn nm ngoi h thng ti chnh chnh thc. Hn th na, Lut Ngn sch mi ban hnh khng cho php chnh quyn a phng c vay trc tip t cc ngn hng thng mi.

y ban Nhn dn TP.HCM, Quy hoch Tng th Pht trin Kinh t-X hi TP.HCM, 1996-2010.

Nguyen Xuan Thanh, 1997

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

Nhng kh khn trn trong th trng ti chnh thi thc Chnh quyn Thnh ph ngh cch thit lp mt t chc ti chnh th chuyn bit, c th thc hin cng vic u t cng cng hiu qu trong lnh vc c s h tng th, ng thi cn c th khuyn khch s tham gia ca cc nh u t t nhn v nc ngoi. Loi t chc ti chnh a phng ny c th s dng tt hn ngun lc ring trong ngn sch ca Thnh ph cng nh huy ng vn t x hi. Cng trnh nghin cu v kh nng thnh lp mt qu pht trin th c Vin Nghin cu kinh t TP.HCM thc hin vo u nm 1996 v tr thnh c s son tho n thnh lp qu. n ny sau trnh chnh ph v c Th tng Chnh ph ph duyt. Qu u t Pht trin th TP.HCM (HIFU) chnh thc i vo hot ng vo qu IV nm 1997. C th ni cc t chc ti chnh nh HIFU c tri nghim ti nhiu quc gia trn th gii. Mt s nc thnh cng nhng cng khng t trng hp tht bi. Nhiu quc gia ang pht trin lp lun rng, cho n khi cc th trng vn pht trin tt hn, hay cho n khi trn th trng c sn nhng c ch huy ng vn thay th khc, vic thnh lp cc t chc ti chnh nh th ny l mt phng cch thc dng cp vn cho cc d n c s h tng i hi mc u t cao. L mt c ch chuyn tip, cc qu u t pht trin th ny phc v cho hai mc ch: (i) ng vai tr nh mt n by nng cao ngun lc ca nh nc thng qua thu ht hot ng ng ti tr t cc ngun lc t nhn trong nc v nc ngoi; v (ii) tham gia vo vic nhn din, thm nh v gim st cc d n u t. Tuy nhin, cc t chc ny thng b cho l yu km v nng lc, khng c c s vn y , k cng ti chnh yu km v chu nh hng nng n ca p lc chnh tr. Mc ch ca ti liu nghin cu ny l vn dng nhng kinh nghim rt ra t qu trnh thnh lp v nhng nm u hot ng ca Qu u t pht trin th TP.HCM (HIFU) gii p cho vn liu cc qu u t pht trin th c th ng vai tr nh mt phng tin hu hiu nhm cung ng vn v huy ng vn t nhn cho cc d n pht trin th, v liu rng cc qu ny c th m nhn vai tr kin ton qu trnh nhn din, thm nh, gim st d n v qun l ri ro hay chng, ng thi phn tch cch thc lm th no cc qu ny gip hn ch ti mc ti thiu nhng mi e do tim tng m cc t chc ti chnh pht trin ti cc quc gia ang pht trin vn thng gp phi.

II. V TR V CHC NNG CA QU U T PHT TRIN TH THNH PH H CH MINH (HIFU) V tr ca HIFU HIFU l mt t chc ti chnh c php nhn ring, c ban gim c v hi ng qun tr c lp. iu ny lm cho Qu hon ton khc vi cc qu pht trin a phng cc nc khc, vn khng c th ch ha v mt t chc v thng ch ng vai tr nh mt phng tin chuyn giao vn gia cc cp chnh quyn.2 HIFU c hnh thnh trong khun kh ca mt ngn hng pht trin, cung cp vn di hn cho cc d n pht trin. Cc t chc ti chnh kiu ny cung ng nhng dch v ti chnh m mt

V d v loi qu ny l Qu Pht trin th ca Tamil Nadu, Qu C s h tng chnh quyn a phng Philippines, v Qu Pht trin th ca Nepal.

Nguyen Xuan Thanh, 1997

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

ngn hng thng mi thng thng ti cc nc km pht trin (LDCs) nh Vit Nam khng tham gia vo. Tuy nhin, HIFU khc vi cc ngn hng pht trin khc ch Qu c c bit thc y hng hot ng u t ca qu nhm vo cc d n pht trin th c kh nng ng vng v mt ti chnh. Trong mt kha cnh khc, HIFU l mt t chc nh nc. Ni chnh xc ra, Qu thuc s hu ca UBND TP.HCM. Do , HIFU khc vi cc qu pht trin t nhn nh Qu C s H tng chu . Cc qu u t t nhn ny l mt cu trc ti chnh nhm tp hp v qun l tin ca nhiu nh u t. Ni cch khc, l mt c ch thc hin cng vic u t gin tip. Cc nh u t trao quyn kim sot tin bc ca mnh cho cc nh qun l chuyn nghip, nhng ngi ny n lt h s u t vo c phn nim yt hay tri phiu. Trong thi gian ti, cc quan chc chnh quyn thnh ph khng mun thay i c cu s hu ca HIFU cho n chng no th trng vn c t chc tt. Trong tng lai, c hai kh nng a dng ha c cu s hu ca Qu: c phn ho thng qua cho bn c phn; hoc thnh lp cc qu con c s hu mt phn bi HIFU v mt phn bi cc nh u t t nhn. Cc chc nng chnh v ph Chc nng quan trng hng u ca HIFU l s dng ngun vn ca chnh quyn a phng v huy ng vn trung hn v di hn t cc t chc khc nhau, trong nc cng nh quc t, ti tr cho cc d n c s h tng TP.HCM. Qu s cho vay tin, u t c phn v cung cp dch v t vn trong thm nh cc d n u t. Cng vic chnh ca Qu l ti chnh d n, trong Qu s cung cp ti chnh (di hnh thc vn s hu hay n vay) cho cc d n c s h tng v trng i vo ngn lu to ra t cc d n ny nh mt ngun tin m t Qu c th thu hi cc khon cho vay, li vay v c tc. Nh vy, khi cung cp ti chnh cho cc d n, Qu s lm vic cng vi cc nh u t khc, chp nhn ri ro thng mi nh nhau.3 Ngi ta k vng rng Qu s lm c nhiu hn ch khng ch n thun l cung cp vn c phn v vn vay. Qu s ng vai tr h tr v khuyn khch s tham gia ca cc nh u t t nhn trong nc v nc ngoi. Thm vo , Qu s t vn cho chnh quyn thnh ph trong vic ti c cu v c phn ha cc tin ch c s h tng, p t qui trnh thm nh cht ch v a ra nhng xut v ti chnh, cng ngh, mi trng v php l gip d n c th huy ng vn mt cch d dng hn. Nh cp trn y, HIFU ch yu s u t vo cc d n c s h tng th bao gm giao thng, cp nc, truyn ti v phn phi nng lng, x l rc thi v.v Qu cng c k vng s cung cp vn xy dng cc cng trnh c s h tng trong cc khu cng nghip ca TP.HCM. Qu s ch u t vo cc d n cng nghip khc khi cc d n ny c kh nng sinh li cao. Mt iu kin t ra cho loi u t ny l vic cp vn s c thc hin cho cc d n cng nghip mi hoc m rng cc d n cng nghip m sn phm c nhu cu cao, ch khng phi ch sp xp li hay bo lnh cho cc doanh nghip nh nc hin hu. Ngoi vai tr huy ng vn trung hn v di hn cho cc d n pht trin th, HIFU cn c nhng chc nng ph khc nh cung ng dch v t vn cng ty, bo
3

Hot ng ti chnh d n s c tho lun chi tit trong phn sau.

Nguyen Xuan Thanh, 1997

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

lnh pht hnh chng khon, bo m n v.v Vai tr ca hot ng bo lnh pht hnh chng khon l ch n cho php chnh ph v cc cng ty c th huy ng c n di hn hay vn s hu trn c s thng xuyn, lu di. Theo yu cu ca Chnh quyn Thnh ph, Qu c th ng bo lnh trn c s phn phi v bn tri phiu th. V phn mnh, Qu s nhn c ph bo lnh pht hnh, l mt t l phn trm trong gi tr ca tri phiu pht hnh. Dch v bo m n l phng php ph bin nht phn b trch nhim i vi ri ro. Mt cng ty m (ngi bo m) c th pht hnh giy bo m cho cc ch n ca mt cng ty con ca mnh, trong , cng ty m m nhn vic thanh ton cho ch n s tin n n hn nu cng ty con khng c kh nng thanh ton. y l hot ng bo m trc tip. iu m Qu c th lm l hnh thc bo m ca mt bn th ba, trong Qu bo m cho cc ch n ca cng ty con theo yu cu ca cng ty m; v phn mnh, cng ty m ng bi hon cho Qu ton b s tin tr cho cc ch n c bo m. Vic bo m c th (i) bao trm mt s ri ro nht nh; (ii) bo v cc khon thanh ton nht nh ca mt khon vay; hay (iii) bo m ton b mi ri ro.

III. C CU T CHC, NGUN VN V GIM ST C cu t chc L mt t chc a phng, HIFU trc thuc y ban Nhn dn TP.HCM. C cu t chc ca Qu bao gm Hi ng qun tr, Ban kim sot ni b, Tng gim c, Ph tng gim c v mt s phng ban chuyn mn. Nhm bo m s t ch v mt iu hnh qun l, HIFU chnh thc c tch bit khi cc ban ngnh ca Thnh ph thng qua hot ng di s iu hnh ca mt hi ng qun tr c lp. Cng nh nhiu ngn hng thng mi quc doanh khc, hi ng qun tr ca Qu gm lnh o ca cc ban ngnh trong chnh quyn, c b nhim theo ch nh ca chnh quyn. iu ny khc vi cc ngn hng t nhn, ni m hi ng qun tr thng l i din c lp ca cc c ng. Theo iu l, Hi ng qun tr ca HIFU gm i din ca UBND TP.HCM, S Ti chnh, Cc u t v Pht trin ca B Ti chnh, S K hoch v u t, vn phng chi nhnh ca Ngn hng Nh nc Vit Nam v cc t chc khc. Thut ng 't chc khc' c ngha l i din ca cng ng doanh nghip, trng v vin nghin cu c th c v tr trong Hi ng qun tr. Tuy nhin, h ch c mt ting ni nh b m thi. Tt c cc thnh vin hi ng qun tr u c b nhim cng nh bi nhim bi Ch tch UBND TP.HCM. H c nhim k c nh 5 nm vi thi im b nhim v mn nhim xen k nhau bo m tnh lin tc. Hi ng qun tr c mt ch tch v mt ph ch tch lm vic chnh thc ton thi gian. Cc thnh vin khc l Tng gim c v Trng ban kim sot ni b. Hi ng qun tr chu trch nhim ph duyt d ton v cc k hoch, cc chin lc huy ng vn, u t, cc hp ng mua sm v bn ti sn ln, gim st kt qu hot ng v t vn qun l, ph duyt cc thay i ln trong chnh sch hot ng ca Qu v nhn s, tip th, kim sot ni b v xut vi Ch tch UBND Thnh ph v vic b nhim v bi nhim Tng gim c v Ph Tng gim c. Hi ng qun tr lm vic theo nguyn tc tp th v cc bui hp c t chc trn c s hai thng mt ln ngoi tr trong nhng trng hp khn cp, cc bui hp s c triu tp theo yu cu ca Ch tch, Tng gim c hay Trng ban kim sot ni b. Mt kha cnh tiu cc ca thnh phn hi ng qun tr ny l ch cc nhim v chnh thc khc ca cc thnh vin hi ng qun tr lm cho h kh duy tr cc

Nguyen Xuan Thanh, 1997

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

bui hp thng xuyn v h thng khng c thi gian lm quen vi chi tit ca cc d n u t xut. Ban kim sot ni b c nhim v gim st v kim tra hot ng iu hnh ca Tng gim c, K ton trng, cc phng ban chuyn mn v vic tun th php lut, iu l v cc qui nh ca Qu, cc thng l ti chnh, cc ngh quyt v quyt nh ca hi ng qun tr. Ban kim sot ni b c nhim v bo co hng nm vi hi ng qun tr v hot ng gim st v kim sot. ng thi, ban kim sot cng phi bo co vi hi ng qun tr v cc hot ng bt thng, kh nng thua l hot ng, hay vic lm dng quyn lc qun l. Ban kim sot ni b c t hai n ba thnh vin do hi ng qun tr b nhim. Cc thnh vin ban kim sot ni b khng c c quan h gia nh vi cc thnh vin hi ng qun tr, tng gim c v k ton trng. H khng c gi bt k v tr no trong Qu (ngoi tr trng ban kim sot ni b ng vai tr nh mt thnh vin ca hi ng qun tr) hoc bt k v tr no trong cc cng ty m c quan h kinh doanh vi Qu. V cc tiu chun cn thit, thnh vin Ban kim sot ni b phi c trnh chuyn mn k ton v kim ton. Tng gim c Qu u t pht trin th c trch nhim qun l cc hot ng hng ngy ca Qu, lp d ton v k hoch ti chnh. Tng gim c cng chu trch nhim lp cc bo co hng qu, su thng v hng nm v xy dng cc k hoch di hn. Tng gim c do Ch tch U ban nhn dn TP.HCM b nhim theo c duy nht ca hi ng qun tr. Tng gim c c quyn c ph tng gim c v k ton trng. Vic b nhim cc v tr khc trong ban gim c hon ton thuc thm quyn ca tng gim c. Cc phng ban chuyn mn ca Qu bao gm phng Hot ng u t chu trch nhim m trch cc hot ng u t, v phng Ti chnh chu trch nhim huy ng vn. Ngoi ra, Qu u t pht trin th TP.HCM cn c mt phng c bit, l phng Nghin cu pht trin, c nhim v c vn cho Tng gim c v nhng vn kinh t lin quan n hot ng, chnh sch hay cc vn khc. Ngun vn Ngun vn ca Qu bao gm vn ng k v vn huy ng. Vn ng k ca Qu l 500 t ng c cp t ngn sch thnh ph. S vn ny c cp t ngun thu ngn sch a phng bao gm tin thu t bn ti sn nh nc v t ai, ph thu dch v c s h tng nh in, nc, thu gom rc thi...,4 v mt phn thu kt d t ngn sch a phng. Vn ng k c th c b sung hng nm t cc ngun trn cng vi li nhun gi li v ngun thu b sung t hot ng x s kin thit, ng gp ca cc doanh nghip nh nc trung ng trn a bn thnh ph pht trin c s h tng. Vn huy ng bao gm cc khon vay trung hn v di hn t cc t chc ti chnh. HIFU c th vay trc tip t chnh ph da vo vn u i ca Qu u t Quc gia. Ngun vay th hai l t cc ngn hng thng mi. Cc t chc ti chnh phi ngn hng nh cng ty bo him v qu bo him x hi cng c th l ngun vn vay trong tng lai gn. V vic vay nc ngoi, HIFU c th c t cch nhng khon vay t cc t chc ti chnh a phng nh Ngn hng Th gii hay Ngn hng

Ph thu in nc c chnh quyn thnh ph ban hnh v p dng t mt vi nm trc y. S tin ph thu ny hon ton thuc v chnh quyn thnh ph.

Nguyen Xuan Thanh, 1997

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

Pht trin chu . Tuy nhin, theo quy nh hin hnh th Qu khng th vay trc tip m phi vay li thng qua B Ti chnh theo tng chng trnh ODA c th. Mt cch khc HIFU huy ng vn l thng qua pht hnh tri phiu. Tri phiu c mt s u im nht nh so vi cc khon vay. Bng cch pht hnh tri phiu, s vn huy ng c th nhiu hn. Chi ph pht hnh tri phiu c th thp hn khi t chc vay n c hng mc tn nhim cao. Tri phiu c th c thi hn lu hn v c th nhn c s tham gia ng o t cng chng. Khi tri phiu ny c mua bn trn th trng th cp, n c th to ra ng lc cho s pht trin th trng vn trong nc thng qua tng ngun cung chng khon. Tuy nhin, Vit Nam vic huy ng vn bng tri phiu vn cn rt hn ch. Hu ht nhng ngi gi tri phiu l cc ngn hng, cc doanh nghip ch chim mt s t v s tham gia ca cng chng rt hn ch. Vn ny c minh ha trong trng hp mt d n ng thu ph TP.HCM c huy ng vn bng tri phiu th. Trong d n ny, tng gi tr tri phiu pht hnh vo khong 25 t ng vi li sut l 17%/nm trong thi hn 3 nm. 90,2% tri phiu c bn cho cc ngn hng khc nhau, 9,7% c bn cho cc doanh nghip, v ch c 0,1% bn cho cng chng. Nh vy, trong nhng nm sp ti, HIFU chc vn cha th da nhiu vo vic pht hnh tri phiu, nhng nhng bc tin quan trng nh xy dng nim tin v th hng tn nhim phi c thc hin nhm lm cho vic pht hnh tri phiu tr nn mt ngun vn chnh ca Qu. Cc ngun vn khc bao gm thu nhp to ra t cc hot ng nh bo m thanh ton, bo lnh pht hnh v cc tha thun u thc. Thng qua tha thun u thc, Qu s hot ng nh mt n v nhn u thc qun l ngun vn t nhn v nh nc trn c s thu ph u thc. Qu s hng mt ngun thu nhp tc thi t hot ng ny trong khi khng phi chu ri ro tht thot khon vay m Qu vay hay qun l trn cng v c u thc. D kin trong hai n ba nm u, ngun vn ca Qu ch yu s bao gm vn s hu t ngn sch a phng v vay t cc t chc ti chnh. ng gp vn s hu c th chim khong 40% v vn vay c th chim khong 60%. Hot ng u t ban u c d kin l tp trung vo mt s d n khu cng nghip v ng s, trong vic u t vo vn s hu d kin chim khong 30% trong tng u t v phn cn li l vn vay trung hn v di hn t chnh ph v ngn hng. Trong nhng nm tip theo, mt s khon mc s c thm vo nh tri phiu v vn vay t cc t chc ti chnh phi ngn hng. Thu nhp ca Qu s hnh thnh t chnh lch li sut gia vay v cho vay, c tc to ra t u t vn s hu, v ph nhn c t bo lnh pht hnh, bo m thanh ton v t vn u t. Thu nhp to ra c a tr vo hot ng ca Qu sao cho t chc s tr nn t ng vng c v hon thnh cc mc tiu pht trin. iu ny cng s gip Qu c th p ng cc chi ph hnh chnh v chi ph hot ng ca mnh. Gim st L mt doanh nghip nh nc, Qu cn c s gim st cht ch ca chnh quyn, ng thi phi tun th cc qui nh ban hnh cho tt c cc t chc ti chnh. Gn nh mi quc gia ang pht trin u gn cc doanh nghip nh nc vi mt b ch qun, trong B Ti chnh ng vai tr then cht. Vit Nam, cc doanh nghip nh nc c xp vo hai loi. Loi th nht gi l doanh nghip nh nc
Nguyen Xuan Thanh, 1997 6 Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

trung ng, trc thuc cc b ch qun trong chnh quyn trung ng. Loi th hai gi l doanh nghip nh nc a phng, thuc s qun l ca chnh quyn thnh ph hay chnh quyn tnh.5 HIFU ri vo loi th hai. N lc sp xp li cc doanh nghip nh nc c tin hnh nhm ci thin cht lng gim st thng qua dch chuyn t vic kim sot tin nghim sang hu kim, phng trnh s can thip thc t v hp php vo nhng quyt nh thuc thm quyn ca ban gim c hay hi ng qun tr, hp l ho mi quan h bo co v to ra mt nhm c trnh v thng tin tt hn trong cc b v trong chnh quyn a phng xem xt li cc doanh nghip nh nc. Tuy nhin, vic chn la mc gim st ca chnh quyn thnh ph ph hp i vi Qu u t pht trin th l mt vn phc tp hn. S can thip thi qu ca cc ban ngnh thnh ph vn cn trn lan. Cc ban ngnh ny c xu hng ng h u t vo nhng d n ln v khng ng vng v mt kinh t, v c nhng cng c phi hiu qu nh gi thnh qu hot ng. Bc th nht l lm r nhng quyt nh g m chnh quyn thnh ph nn hay khng nn can d vo. Da vo kinh nghim ca cc ngn hng pht trin khc, ngi ta thy rng chnh quyn thnh ph ch nn n nh chiu hng c bn trong vic u t v huy ng ngun lc, b nhim cc thnh vin hi ng qun tr v tng gim c, nh gi thnh qu hot ng, xem xt li nhng quyt nh ti tr m nh hng n quyn li cng chng v s dng vic hoch nh di hn cng nh iu phi gia cc phng ban hng dn hot ng ca Qu. C nhiu lp lun v vic liu chnh quyn thnh ph c nn giao nhim v b nhim tng gim c cho hi ng qun tr lo liu hay chng. Nhng i vi Vit Nam, vic dnh cho Qu mt mc c lp th hin qua hnh ng ny vn cn xa xi n ni nhng vn a ra c xem nh khng c lin quan trc tip. Ngoi ra, v Qu s dng tin mt phn t ngn sch thnh ph u t vo cc d n c s h tng, nn ngi ta lp lun rng chnh quyn thnh ph nn gi li mt mc kim sot nht nh i vi Qu bo m rng tin c u t vo ng ch. cp trung ng, hai t chc chu trch nhim gim st Qu l Ngn hng nh nc Vit Nam (SBVN) v B Ti chnh (mof). Tht ra, hai t chc cp trn ny u c i din ca h trong hi ng qun tr ca Qu. i vi Ngn hng nh nc Vit Nam, i din l vn phng chi nhnh ngn hng nh nc ti TP.HCM, v i vi B Ti chnh l Chi nhnh Cc u t v Pht trin ti TP.HCM. Cc ch tiu v thnh qu hot ng Vic nh gi thnh qu hot ng l vic lm khng th thiu. Nu thnh qu tt khng c khen thng v kt qu km ci khng b trng pht, khng ai ngc nhin rng nng sut s nh tr v gim st. Ban gim c Qu phi c trch nhim gii trnh. Cc ch tiu v thnh qu hot ng mang n cho Tng gim c mt tn hiu r rng v hnh vi ng mong i v gip phn xt chnh Tng gim c v mt kt qu hot ng. Kt qu hot ng ch nn c xem xt trong phm vi mt vi ch tiu khng trng lp, d o lng v c tnh trng s u tin. Qu phi c yu cu np bo co nh gi ring v thnh qu hot ng. Bo co nh gi do Tng gim c lp v c s ph duyt ca hi ng qun tr. Bo co ny sau c np cho mt hi

Ni chnh xc ra, cn c mt loi doanh nghip nh nc na thuc chnh quyn cp qun. Tuy nhin, loi ny c th xp chung vo loi doanh nghip nh nc a phng. Trong qu trnh i mi hin nay, c mt p lc t pha chnh quyn trung ng a tt c cc doanh nghip ny vo tm kim sot ca B Ti chnh.

Nguyen Xuan Thanh, 1997

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

ng nh gi gm i din ca cc ban ngnh th, cc b lin quan v cc i din t gii kinh doanh t nhn v cc vin nghin cu. Bo co nh gi kt qu hot ng cng bc l mt s vn lin quan n chnh quyn, ch khng phi ban gim c: s can thip chnh tr, vic khng th bo m c nh cam kt v.v V c bn, Qu l mt t chc ti chnh. Nh vy, kt qu hot ng v vic s dng ngun lc hiu qu ca Qu c xc nh trn c s bo co ti chnh ca Qu. Nu Qu hot ng c li, iu c ngha l Qu c th thc hin c cc chc nng pht trin ca mnh v c th thu thp thm nhiu ngun lc hn na da trn sc mnh v thnh qu m rng hot ng. iu ny thng c thc hin thng qua xem xt tnh y ca li nhun v cc sut sinh li chung. Ngi ta s dng cc t s chnh sau y: Sut sinh li trn vn s dng = (li nhun trc thu v li vay x 100) / lng vn s dng Sut sinh li trn tng ti sn = (li nhun trc thu v li vay x 100) / bnh qun tng ti sn Sut sinh li trn vn s hu = (li nhun sau thu v li vay x 100) / bnh qun vn s hu thng, d tr v thu nhp gi li. Cc kim nh v thnh qu hot ng l mt phng tin thit yu bo m khng ch v trch nhim ti chnh ca mt d n m cn l k cng khuyn khch s qun l v s dng ngun lc mt cch hiu qu. Kt qu ca cc kim nh sau s c so snh vi sut sinh li k vng hay cc tiu chun ra nhm xc nh xem qu c iu hnh hiu qu nh th no. Cc sut sinh li k vng hay sut sinh li tiu chun ny c th do chnh Qu n nh v iu chnh hng nm. Ly v d, sut sinh li tiu chun trn vn s dng c th c n nh bng vi li sut tri phiu kho bc thi hn mt nm (Rtc) cng vi mt sut sinh li mc tiu (Rt). Sut sinh li mc tiu c xc nh theo xu hng pht trin trung hn ca nn kinh t. Trong giai on 1997-2000, Rt c xut l 2%.

IV. TI CHNH D N Hot ng quan trng hng u ca HIFU l cp vn cho cc d n c s h tng. Lc bt u, nhiu d n thuc cc k hoch pht trin thnh ph s c xut lin tc cho Qu v cc ngn hng khc yu cu ti tr. Trong phm vi hoch nh ca TP.HCM, Quy hoch tng th pht trin kinh t-x hi giai on 15 nm vi mt chng trnh u t di hn tng qut s c xy dng kt hp bi nhiu ban ngnh thnh ph v Vin nghin cu kinh t. Da trn quy hoch tng th, S K hoch v u t s xy dng cc chng trnh u t hng nm v nm nm. Trong cc chng trnh ny, cc d n khu vc c th s c xc lp, xt th t u tin v thc hin dn. Tuy nhin, c nhiu vn v qu trnh xt th t u tin. Nhiu khi cc d n u t c chn bng nhng quyt nh chnh tr. Ngoi ra, ngun ti chnh ca cc d n ny c nh ngha mt cch m h nh u t nh nc, t nhn, hay nc ngoi. Do , iu quan trng i vi HIFU l phi thm nh li mt cch cn thn cc nghin cu kh thi ca cc d n ny do cc ban ngnh thnh ph v cc doanh nghip nh nc xut, v thm ch bc b nhng d n u tin m khng tha mn cc tiu chun ca Qu.
Nguyen Xuan Thanh, 1997 8 Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

Tuy nhin, bng cch i theo cc nh hng trn, HIFU s li ri vo gt chn Asin. Kinh nghim ti nhiu quc gia cho thy rng cc ngn hng pht trin v cc qu chuyn doanh thng c tnh th ng v ch phn ng trc cc xut t cc nh ti tr d n, thay v ch ng nhn din v thc y thc hin nhng tng hay. Kt qu l Qu phi tham gia vo vic nhn din cc c hi u t v pht trin d n. Qu cn phi nhn din cc ngnh ph tim nng v c s h tng v chn la nhng d n tt nht v kh nng sinh li, tnh kh thi v mt kinh t v c th c thc hin nhanh chng nh th no. Vic ti tr cho cc ngnh ph ny phi ph hp vi cc nguyn tc u t ca Qu, cc chin lc pht trin ca thnh ph v quc gia. C cu ti chnh d n Trong ti chnh d n, nhng ngi cho vay trng i vo ngn lu ca d n thu hi cc khon vay v nhn vo ti sn ca d n bo m an ton. iu ny i hi phi c cu n vay v vn s hu sao cho ngn lu ca d n thanh ton n. Trn nguyn tc, HIFU c th cp vn cho cc doanh nghip k c doanh nghip nh nc ln t nhn trn c s c quyn i n hon ton i vi ch u t (full-recourse). Tuy nhin, tng thnh lp Qu xut pht t ti chnh d n. Cc ch u t ca d n (cn gi l nh bo tr) l nhng ngi cung ng vn c phn cho d n. C cu ti chnh d n gip ch u t trnh khi trch nhim phi dng ton b ti sn ca mnh tr n cho d n. Thng qua tham gia vo hnh thc huy ng vn ny, ri ro ln nht ca HIFU l nh mt s tin m Qu u t vo d n ch khng phi ton b ti sn ca Qu. Cc d n t ng vng m khng c s bo m ca cc ch u t (hay ca chnh ph) i vi nhng ngi cho vay ca d n c gi l d n trong ch n khng c quyn i n i vi ch u t (nonrecourse). Trn thc t cc d n thng c thc hin vi iu kin ch n c quyn i n hn ch i vi ch u t (limited- recourse). Theo c ch ny, ch u t cam kt cung cp s h tr ti chnh t xut, trn mc vn s hu ca h, gip nhng ngi cho vay thm yn tm. S cam kt ny thng c a ra trong thi k xy dng v bt u i vo hot ng, tc l thi k ri ro nht trong vng i ca nhiu d n c s h tng. Cc cng c huy ng vn bao gm: Vn c phn. Bt k hnh thc ti chnh d n no cng bt u bng vic u t vn c phn, biu th s s hu. C ng c chia li nhun ca d n thng qua c tc v c hng s gia tng gi tr vn (hay gim gi tr vn) t c nh s gia tng gi tr (hay gim gi tr) ca ti sn d n. ng thi, li nhun t vn c phn ni chung s chu nh hng tiu cc trc tin nu d n gp phi nhng kh khn ti chnh hay c s chm tr trong vic to ra ngn lu. Tin mt hnh thnh t d n. Cc d n cng c th c cp vn mt phn bng ngn lu to ra t chnh d n. Ngn lu ny cn c gi l li nhun ti u t. Trong mt k hoch ti chnh, li nhun ti u t c x l nh vn c phn cho d n khng c tnh chc chn nh vn ng gp t lc bt u d n. N c th t u tin thanh ton thp (subordinated debt). Loi vn ny c hnh thc nh n, nhng c nhiu c im ca vn c phn. N c lch trnh thanh ton li vay v vn gc, nhng cng c th cho php tham gia s hu.

Nguyen Xuan Thanh, 1997

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

Vn vay t ngn hng thng mi cho d n. Yu t quan trng ca ti chnh d n l vic cung ng cc khon vay gip cp vn cho d n. Nhng c im chnh ca loi n ny l c bo m trn ti sn v ngn lu ca d n. Khc vi vay t ngun ngn sch hay vay t cc ngn hng a phng, cc khon vay t ngn hng thng mi cho cc d n c s h tng t nhn khng c c s bo m ca chnh ph. Nhng ngi cho vay phi tm kim (i) ngn lu d bo m c th gip hon tr n vay vi mt bin an ton nht nh; (ii) yu cu ch u t gp vn c phn ng k chng minh s cam kt v chu tn tht nu tht bi; (iii) c quyn i n mc nht nh i vi cc ch u t trong trng hp xy ra nhng trc trc nht nh, v d nh chi ph pht sinh vt qu d ton. Trong qu kh, cc ngn hng xut nhp khu tng yu cu chnh ph nc s ti bo lnh i ng cho mt s ri ro, chng hn nh ri ro chnh tr. Tuy nhin, mt s ngn hng ang bt u cho vay trn c s khng c bo lnh. Tri phiu cng trnh. Tri phiu l chng khon ti chnh, thng do cc cng ty ln pht hnh ra cng chng vay n di hn. Tri phiu c mua bi cc t chc u t di hn, v d nh cc qu hu tr, qu u t chung, cng ty bo him. y l nhng nh u t khng mun chp nhn ri ro cao, v ni chung h ch cung ng vn cho nhng cng ty c hng mc tn nhim cao m thi. Tri phiu cng trnh c bo m bng ngn lu v ti sn ca mt d n ch khng phi bng ngn lu v ti sn ca mt cng ty c tn tui. Nhng ngi mua tri phiu i hi phi c nim tin vo d n (v d cc ch u t c uy tn, cc tha thun hp ng v mi trng quc gia). y vn cn l mt th trng mi ti cc nc ang pht trin.

Hnh 1: C ch ti chnh d n in hnh

HIFU , cc nh u t trong nc v nc ngoi HIFU, cc ngn hng v t ch ti chnh khc

Khch hng

Ch u t

Cho vay

Vn c phn Hp ng bao tiu

C tc Hp ng vay n

Hp ng xy dng Bo lnh hon cng

Cng ty pht trin d n

Hp ng vn hnh, bo tr

T hp xy dng
Xy dng d n

Ngn lu d n

Cng ty vn hnh & bo tr

Vn hnh v bo tr d n

Ti sn d n

Bo m

Nguyen Xuan Thanh, 1997

10

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

cp vn cho cc d n c s h tng, ch u t (nhng ngi cung ng vn c phn) c gng thit lp ci gi l mt cng ty pht trin d n. l mt cng ty trch nhim hu hn c gp vn bi cc ch u t. y, cc ch u t c th l cc doanh nghip trong nc, nh u t nc ngoi. Sau , cng ty pht trin d n s vay vn vi s tr gip ca cc ch u t. Nhng t chc cho d n vay vn l cc ngn hng thng mi, cc ngn hng xut nhp khu, cc t chc ti chnh a phng nh Cng ty Ti chnh Quc t (IFC)... Cng ty pht trin d n c bit chu trch nhim xy dng, vn hnh v bo tr cng trnh c s h tng. Trong trng hp mt d n BOT (xy dng, vn hnh, chuyn giao), cng ty pht trin d n s phi chuyn giao cng trnh ny cho khu vc nh nc sau mt thi gian vn hnh nht nh. Nu cc ch u t d n khng c kinh nghim trong vic xy dng hay vn hnh cng trnh, cng ty pht trin d n c th k kt hp ng vi cc t chc khc xy dng, vn hnh v bo tr cng trnh. Vic ny c tin hnh cn nhm vo mc ch l a dng ho ri ro xy dng v vn hnh gia cc nh thu khc nhau. Thng thng, cc ch u t cng l mt cng ty xy dng hay vn hnh, trong trng hp , cc nh thu cng l cc c ng ca cng ty. Do vy, h gn b vi kt qu hot ng ca d n v t c ng c khuyn khch lm vic v li ch tt nht ca d n. Cung cp ti chnh bng vn c phn v vn vay Ty theo tng d n c th, HIFU c th ng vai tr l c ng gp vn trc tip cng vi cc nh u t chin lc, hay cho vay cng vi cc ngn hng v t chc ti chnh khc. Cung cp ti chnh bng vn c phn Mt cch thc hin ti chnh d n l thng qua vn c phn. HIFU c th gp vn vo cc d n c s h tng a phng bng cch mua c phn ca cc cng ty pht trin d n v nh vy tr thnh mt ch u t ca d n. Qu c th l mt ch u t nng ng, qua Qu tham gia vo vic qun l cc cng ty d n, hoc tr thnh mt ch u t th ng, ch n thun cung ng vn s hu m thi. Vi nng lc hin ti, Qu ch hnh ng nh mt ch u t th ng. Quy trnh tham gia vo hot ng gp vn c phn c xut nh sau: 1. Nhn din, nh gi cc d n v cc ch u t. Chuyn tng thnh hin thc i hi ngi ta phi nhn din cc nh u t chnh yu. Mt nh u t hay mt nhm cc nh u t, nhng ngi c nh u t vo mt d n no nhng c th khng nng lc k thut v (hoc) khng c ngun lc ti chnh, c th xut mt d n u t. Qu s nh gi d n u t xut ny thng qua xem xt nng lc ti chnh ca cc ch u t v thm nh d n. Sau , Qu c th quyt nh liu d n xut c thch hp khng, liu Qu c nn ti tr b sung cho d n bng cch tham gia vn c phn v liu Qu c th tm c mt i tc c nng lc k thut cho d n hay khng. Mt cng ty k thut (v d nh mt cng ty cp nc th) c th yu cu Qu ti tr cho vic u t m rng cc phng tin cp nc hin ti hay u t vo mt d n khai thc mi. Trong trng hp ny, Qu vn phi nh gi d n xut theo cng mt cch thc nh trng hp u tin v nu cn s mi thm cc ch u t cng tham gia. Tuy nhin, qu trnh c th xy ra theo mt cch khc. Qu c th ch ng nhn din mt c hi u t v tm kim cc n v khc cng tham gia

Nguyen Xuan Thanh, 1997

11

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

lm ch u t (ng ch u t). Trong trng hp ny, Qu s l ngi khi xng d n. 2. Thit lp c cu ti chnh ca d n cng vi cc ch u t khc. Qu trnh ny bao gm vic thnh lp cng ty d n, xc nh php nhn ca d n, c cu vn vay - vn s hu v xc lp khun kh qun l v cch chia li nhun. HIFU c th ng vai tr ch ng trong vic tho lun vi cc c quan ch qun, gip xc lp t cch php nhn ca d n, v cn bng quyn li ca cc i tc khc nhau. 3. Gp vn. Trong bc ny, Qu s ng k c phn ca cng ty d n. Sau khi c t cch php nhn v xc lp c cu vn, Qu c th lm h s xin vay vn t cc ngn hng thng mi v cc t chc a phng. Kh nng vay vn r s ph thuc nhiu vo c cu ca d n, tn nhim ca cc ch u t, tn tui v mng li quan h ca Qu. 4. Thit k v dn xp cc hp ng. Khi ngun ti chnh ca d n c cam kt hon ton bi cc ch u t v nhng ngi cho vay, HIFU v cc nh u t chin lc s h tr cng ty d n trong vic k kt hp ng vi cc cng ty xy dng v vn hnh. 5. Gim st. iu quan trng thit yu l thng xuyn gim st qu trnh thc hin. Vic gim st gip nh gi tin thc hin v a ra nhng quyt nh kp thi thc hin d n mt cch hu hiu v hiu qu. HIFU s phi nh gi cc bo co hng thng v hng qu do cc cng ty d n trnh by v vic xy dng, trang thit b, tnh hnh ti chnh v hot ng. Trong trng hp gp vn c phn, cc nhn vin cao cp ca Qu c th tham gia vo hi ng qun tr ca cng ty d n. Nhng nh lu trn y, Qu ch c th ng vai tr ca mt nh u t th ng. Do vy, Qu nn b nhim mt thnh vin hi ng qun tr t bn ngoi ch khng ch thn tham gia vo hi ng qun tr. Thng qua nh hng n hi ng qun tr, Qu c th c vn v cc chin lc hot ng. Cung cp ti chnh bng vn vay Mt cch khc cp vn cho d n l thng qua vn vay. Theo hnh thc ny, HIFU c th cung cp vn cho vay trung hn v di hn cho cc d n c s h tng trong giai on xy dng v nhng nm hot ng u tin. V lng vn u t cn thit cho cc d n c s h tng thng rt ln, nn c th Qu s phi thnh lp t hp cho vay hay cho vay hp vn. Ni chung, trong trng hp cho vay, vai tr ca Qu c th km ch ng hn trong trng hp u. D vy, Qu vn cn phi thc hin cc bc sau y: (1) thm nh cc mc tiu ca d n xut theo chnh sch cho vay ca Qu; (2) thm nh ngi vay, tnh hnh ti chnh ca ngi vay, u im v nhc im v qun l, v tm hiu xem nhng vn ny c th thc y hay cn tr d n xut nh th no; (3) thc hin thm nh d n v ti chnh; (4) ti tr cho d n, nh gi tin v cc yu cu ti tr; v (5) gim st d n. Li sut cho vay ca Qu c n nh thp hn 50 im c bn so vi li sut cho vay ca HIFU, c iu chnh theo chi ph huy ng vn v ph b ri ro ca Qu. C hai khon ph ny u do Qu xc nh. Bin 50 im c bn phn no phn nh s tr cp li sut m Qu dnh cho cc d n pht trin.

Nguyen Xuan Thanh, 1997

12

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

Vai tr ca HIFU trong vic chia x ri ro Vai tr chia x ri ro ca HIFU ph thuc vo vic Qu l ngi u t vn c phn hay ngi cho vay. L mt ngi cung ng vn c phn, Qu c vai tr ca mt ch u t; cn nu l ngi cung ng vn vay, Qu c vai tr ca mt ch n. Hnh 1 m t nhiu thnh phn tham gia v cc mi quan h hp ng. Tim n ng sau cc mi quan h hp ng ny l c ch chia x ri ro. y, chng ta ch cp n bn loi ri ro, l ri ro xy dng v hon thin, ri ro hot ng, ri ro mi trng kinh t v ri ro quc gia. Ri ro xy dng v hon thin. Thi k xy dng v khi s l thi k ri ro cao v i hi lng vn u t ln. Do , ngi ta phi s dng mt t hp ca vn s hu, vn vay kt hp vn s hu, vn vay u tin (n c u tin chi tr trc tin), v cc bin php bo m. Ri ro xy dng thng c t bo him bng cch s dng gi c nh v hp ng xy dng cha kha trao tay. Trong loi ri ro ny, chng ta nn t trng tm vo thnh qu hot ng ca nh thu. S chm tr tin , cht lng yu km, hay chi ph pht sinh vt qu c th c qui cho kt qu hot ng ca nh thu, giao t, giy php xy dng, cc tin ch dn dng v ng s Nh cp trn y, cc ch u t d n thng l cc cng ty xy dng, trong trng hp , h trc tip gn lin vi thnh qu hot ng ca d n. Tuy nhin, trong trng hp ch u t khng c kinh nghim xy dng, kt qu hot ng ca nh thu s l mt yu t xem xt quan trng. Theo kinh nghim rt ra t cc nc khc, bo m thnh qu hot ng ca nh thu, HIFU v cc ch u t khc c th thit k mt c cu c bit trong cng ty xy dng c php tr thnh mt ch vn s hu, c hng mt phn ngn lu v mt phn c phn s hu. Ngoi ra, cc ch u t c th yu cu ti tr chi ph pht sinh vt qu nu nh thu theo hp ng cha kho trao tay khng bo m v chi ph. Ri ro hot ng. Giai on hot ng hay giai on vn hnh d n c xem l ri ro hn so vi thi k xy dng d n. C th ti ti tr cho d n bng tri phiu. Ri ro hot ng c th xy ra do thiu ng c khuyn khch hot ng, i khng v li ch trong trng hp nhiu ch u t vn s hu, v cc chnh sch ca chnh quyn a phng. a dng ho ri ro ny, trch nhim vn hnh v bo tr c th c giao cho mt cng ty chuyn mn. Mt ri ro khc l kh nng c sn nguyn vt liu v nhin liu. Ri ro ny c th c phng trnh thng qua cc hp ng mua hng vi cc cng ty cung ng. Ri ro mi trng kinh t. Loi th nht l ri ro th trng, c tc ng quan trng theo ngha l kh m d on c nhu cu ca ngi tiu dng. Thng thng, cc ch u t phi gnh chu ri ro ny. Trong nhng trng hp c bit, chnh quyn thnh ph c th hp thu mt phn ri ro ny thng qua k kt mt hp ng bao tiu, tha thun mua ton b sn lng sn phm sn xut ra vi mt mc gi nht nh hay thng qua cho php c s thay i gi trong thi k hot ng khi nhu cu gim st di mc k vng. Ri ro t gi hi oi v ri ro li sut, c hai u l nhng ri ro gn lin c hu vi c cu vn vay ca d n, u c tc ng quan trng, c bit khi c vic vay mn bng ngoi t. Ri ro t gi hi oi c th c phng trnh bng cch gn lin gi biu ca d n vi ng -la, nhng thc hin thanh ton bng ni t. Ri ro li sut xy ra cng vi cc khon vay c li sut th ni, c th c gim thiu bng hp ng hon i li sut.

Nguyen Xuan Thanh, 1997

13

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

Ri ro quc gia. Ri ro quc gia lin quan n tnh trng khng chc chn gn lin vi vic xin giy php, vic khng c php iu chnh biu gi hoc khng c iu chnh kp lc, cc hn ch ca qui nh, ri ro b quc hu ha, hay tnh n nh ca h thng chnh tr. Ni cho cng th kh nng phng trnh cc ri ro ny ca cng ty d n v cc ch u t l hn ch. S bo lnh ca Chnh ph Trung ng v cc t chc ti chnh a phng v ri ro chnh tr i khi l cn thit. HIFU, vi vai tr l mt t chc thuc Chnh quyn Thnh ph, c th gip thit lp mi quan h cng tc ca cc ch u t vi cc c quan qun l nh nc ca Thnh ph. Cc loi d n c s h tng Nh cp trn y, Qu ch yu s u t vo cc d n c s h tng a phng nh cc con ng thu ph, cu cng, ch ba, cp nc, h thng thot nc v ti thit knh rch, thu gom v x l cht thi, v cc khu cng nghip. V in, Qu s khng u t vo cc d n pht in, vn l trch nhim ca Chnh ph Trung ng. Qu ch u t vo vic ci thin mng li truyn ti v phn phi in, trong vic u t c th s c thc hin di hnh thc cung ng vn vay ch khng phi di hnh thc ti tr d n. Cc d n vin thng, hng khng v hi cng cng thuc trch nhim ca Trung ng. ng, cu v hm thu ph. Trong nhng nm sp ti, nhng con ng trung tm ta i cc hng v ng vnh ai ca TP.HCM s phi c nng cp, m rng v xy dng mi. Thm vo , vi chin lc pht trin cc vng th mi bn kia sng Si Gn, mt s cu v ng hm cng s c xy dng. Nhng d n ny i hi mt lng vn u t khng l, trong khi nng lc ti chnh v qun l ca khu vc cng vn cn hn ch. Do , ti chnh d n tr thnh mt gii php kh d v HIFU c th tham gia vo mt s d n ny. Cp nc. Quy hoch tng th v cp nc ca TP.HCM6 xut tng mc cung cp nc t 735.000 m3/ny ln 2.500.000 m3/ngy vo nm 2015. Cc d n chnh hon thnh ch tiu ny bao gm vic ti thit v m rng cc nh my x l nc v mng li phn phi nc hin nay, v xy dng h thng cp nc sng Si Gn mi. Cn phi c s vn u t tng cng l 1,054 t USD thc hin ci thin v m rng h thng cung cp, phn phi nc. Trong tng s vn ny, c khong 276 triu USD d kin c ti tr bng ngun vn t nhn theo phng thc BOT (xy dng, vn hnh, chuyn giao), trong khi 788 triu USD s c ti tr bng ngun vn ngn sch, vi khong 70% trong s ny l t vn cho vay ca cc t chc ti chnh a phng. Cc d n cp nc theo phng thc BOT c th thu hi c ton b vn thng qua tng gi nc hin nay t 0,13 USD/m3 ln n 0,33 USD/m3 nh kin ngh ca bn quy hoch tng th. Ngi ta cng ngh tnh gi nc khc nhau cho cc nhm ngi tiu dng khc nhau v s dng vic tr cp cho bo m nng khuyn khch s dng nc trong cc tng lp dn ngho.

K hoch tng th v cp nc ca TP.HCM c xy dng nh mt d n h tr k thut TA No.2000 - VIE do Ngn hng Pht trin chu h tr thc hin, trong cng tc k thut do GKW Consult and Safege Consulting Engineers m trch. Vic lp k hoch bt u vo thng hai nm 1995 v hon tt vo thng t nm 1996.

Nguyen Xuan Thanh, 1997

14

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

Cc khu cng nghip. Trong n lc cng nghip ha mnh m, 13 khu cng nghip v ang c hnh thnh ngoi TP.HCM. Vic pht trin cc khu cng nghip ny mang n cc c hi u t cho HIFU. Chi ph pht trin bao gm n b gii ta v gii phng mt bng, xy dng ng ni b, cc nh my x l nc thi, v thm ch cc nh my in qui m nh trong mt s trng hp. Cc chi ph ny c th thu hi bng cch cho cc doanh nghip cng nghip thu t. Mt s d n c thc hin gn y chng minh rng cc d n c th ng vng v ti chnh nu chi ph n b gii ta thp. Ci to mng li knh rch. TP.HCM c hng chc ki-l-mt knh rch m mt thi l ng lu thng v chuyn ch hnh khch, hng ha quan trng ca Thnh ph. Tuy nhin, ngy nay knh rch b nhim nng n v dc hai bn b l nhng khu nh lp xp, chim dng bt hp php. Vic ti thit cc con knh ny l mt nhu cu cp bch ci thin iu kin mi trng ca thnh ph. Chnh quyn Thnh ph cam kt thc hin cc d n ny. Tht ra, vic ti thit phn no h thng knh rch c thc hin trn c s th nghim. Cc d n ti thit bao gm nhiu thnh phn, t di di ti nh c, no vt lng knh, k b bao cho n chuyn i mt s on thnh cng ngm di lng t. Tuy nhin, bn cht khng to ra doanh thu ca cc d n ny khin chng tr thnh gn nh khng th thc hin c di hnh thc ti chnh d n. Do , ngi ta k vng rng cc d n s hi iu kin nhn c vin tr v cc khon vay u i t cc ngun a phng v song phng. HIFU cng vi cc ngn hng quc doanh khc c th cung ng cc khon vay vi s m bo thanh ton t chnh quyn a phng khi c th xc lp mt c ch thu hi chi ph nht nh. Mt c ch kh d l xy dng cc khu t trng t qu trnh gii ta thng qua xy dng cc khu thng mi v nh . Cc khu ny c th c bn mt phn cho nhng ngi ti nh c v mt phn cho cc nhm c thu nhp cao hn thng qua tr cp cho.

VI. KT LUN kin chung hin nay ca cc nh hoch nh chnh sch l cn phi c cc t chc ti chnh chuyn bit u t pht trin c s h tng th. Ngi ta cng nhn thc r rng cc ngun lc pht trin th c qun l tt hn cp a phng. Nhn nhn quan im ny, TP.HCM thnh lp Qu u t Pht trin th v nhn c s ng h ca Chnh ph Trung ng. HIFU s khi xng cc tng, thm nh cc nghin cu kh thi, tm kim cc nh u t tim nng v tm kim i tc cho cc d n c s h tng. Ngi ta k vng rng Qu s ng vai tr ch o trong vic huy ng vn ri ro u t vo dch v c s h tng vi nhng phng n ti tr sng to. Nguyn tc u t vo d n ca Qu s to iu kin thun li cho s tham gia ca cc nh u t t nhn v nc ngoi thng qua phng thc BOT v cc tha thun tham gia u t vi trch nhim nhim hu hn khc. Tuy nhin, cc kt qu li ch k vng c th b xa nha bi nhng mi e da ng k m Qu s phi i ph. t c cc qu u t th v cc ngn hng pht trin ti cc quc gia ang pht trin th hin nng lc u t lu di, phn ln do c s vn khng y (under-capitalization), k cng ti chnh yu km, v c bit l sc p chnh tr. HIFU s tht bi nu sc p chnh tr buc t chc ny hot ng n gin

Nguyen Xuan Thanh, 1997

15

Dch: Kim Chi

Fulbright Economics Teaching Program

Development Finance

Case Study: HIFU

nh mt qu tin ca chnh quyn a phng t cp vn cho cc d n theo ch nh. Gii hn v ngun nhn lc cng cn c xem xt. R rng l HIFU cn c nhng chuyn gia c trnh cao, c nng lc nhn din, thm nh v gim st cc d n u t. H thng tr lng v thng hin hnh trong khu vc nh nc s khng cho php Qu c th thu ht c nhng k nng qun l v k nng chuyn mn cao. Mt kh nng gii quyt vn p lc chnh tr v ngun nhn lc, nhng vn cn nhiu tranh ci, l tin hnh c phn ha HIFU trong tng lai, l tin hnh c phn ha. Khi , Chnh quyn a phng c th gi mt t l c phn nht nh ca Qu v phn cn li s c bn ra cng chng. Di hnh thc ny, Qu s phc v mt cch tch cc cho chc nng hu ch v thng mi l ti tr c s h tng v a dng ho ri ro u t. Khi hi ng qun tr c i din bi cc khu vc khc nhau trong nn kinh t, Qu s thot ra khi cc p lc chnh tr v p ng tch cc hn trc cc yu cu ti tr ca cc nh u t t nhn.

Nguyen Xuan Thanh, 1997

16

Dch: Kim Chi