TRNG I HC NNG LM TP H CH MINH ---oOo---

BI GING

PGS.TS NG NH BI

-TP.HCM 2010-

LI NI U Chng ti bin son ti liu ny phc v nhm phc v cho sinh vin Trng i hc Nng Lm TP H Ch Minh cho cc chng trnh hc theo h thng tn ch c mn hc K nng lm vic nhmvi thi lng 2 tn ch (30 tit). Phn trnh by ti sch ny nh l cc bi ging tm tt nhng ni dung c bn nht ca k nng lm vic theo nhm. K nng lm vic theo nhm ny l mt trong nhng k nng mm v cng quan trng vi con ngi trong i sng hng ngy cng nh trong cng vic. Mun c k nng lm vic nhm tt, ngoi vic hiu r cc l thuyt c bn v bn cht qu trnh nhm lm vic, ngi hc cn phi vn dng, tri nghim thc t, quan st, t rt ra cc bi hc cho chnh mnh. K nng lm vic nhm do c nhiu tc gi vit phc v cho cc i tng lm vic trong kinh doanh, hnh chnh, nhm cng tc x hi, x giao, lm vic vi cng ng Cun ti liu ny do vy, ngoi nhng l lun v lm vic nhm ni chung, cng c nhng ni dung nhm phc v cho nhng ngi sau ny cng tc c lin quan n lm vic cng cng ng. Phn l thuyt d nh c ging dy trong 20 tit, cn dnh 10 tit cho cc hc vin thc hnh theo nhm. Cc bi thc hnh v tr chi s c vit ring cho sinh vin thc hnh trn lp. Tc gi, ngoi tham kho cc ti liu ghi y v nhiu ti liu khc, trnh by mt s kinh nghim thc hnh khi tham gia cc chng trnh ca cc t chc Quc t nh SFSP v ETSP, Helvetas (Thy S), SEANAFE (Thy in), VocTech (H Lan). Vi kin thc v kinh nghim cn hn ch, ti liu khng trnh khi thiu st, mong cc ng nghip gp v ch dn. Gp xin gi v theo a ch: ng nh Bi, Trng i Hc Nng Lm TP H Ch Minh; hay qua Email: boi.dang@hcmuaf.edu.vn, boilamnghiep@hcm.fpt.vn . Xin chn thnh cm n! Tc gi

K NNG LM VIC NHM MC LC

I.Tng quan v nhm : 1.1.Khi nim v nhm: 1.2.Tm quan trng ca nhm 1.3.Cc loi nhm II.Hot ng ca nhm : 2.1.Pht trin nhm: 2.2.Hot ng nhm: 2.3.Thng tin trong nhm: 2.4.Tho lun v ra quyt nh trong nhm: III.iu hnh nhm: 3.1.Vai tr cc thnh vin trong nhm: 3.2.Phong cch iu hnh hot ng nhm: IV.K nng lm vic nhm: 4.1.Gii quyt cc xung t: 4.2.Hp nhm: 4.3.Mt s cng c iu hnh hp nhm. 4.4.Ci thin bn thn trong nhm lm vic TI LIU THAM KHO

K NNG LM VIC NHM I.Tng quan v nhm : 1.1.Khi nim v nhm: Trong x hi loi ngi nhm hnh thnh rt sm. T thi tin s, con ngi mun tn ti cn hnh thnh cc nhm. Nhm chng th d, nhm cng sn bn, xy dng ch chng chi vi thin nhin T nh chng ta sng trong gia nh, nhm bn b cng xm, cng lp hc, cng la tuicho n khi trng thnh hc tp v lm vic chng ta v tnh hay c thc tham gia vo rt nhiu nhm. Ch c iu chng ta cha t hi vy th ta s ha mnh vo nhm nh th no lm vic hiu qu nht. V nhm cng lm g gip cho chng ta v gip nhm hot ng hiu qu. Do nghin cu, hc tp v ng thi nhm rt quan trng. T u th k 20 c nhiu nghin cu v nhm trong sn xut cng nghip, nh hng ca n ti nng sut lao ng ca tng ngi v nhm ngi cng nh tc ng thay i hnh vi, ng x ca c nhn. Nhng pht hin ca cc nh x hi hc u-M cho thy nhm c tc ng tch cc v c tiu cc n mi mt hot ng x hi: gio dc, sn xut, nghin cu Do mi ngi cn c trang b nhng kin thc v k nng v nhm v lm vic nhm. Ngy nay, sng trong x hi cng nghip, mi c nhn hot ng trong mt s nhm. Cc t chc cng tm cch huy ng ti a kh nng lm vic v sng to ca cc nhm trong t chc ca h. Cc nhm d n c thnh lp nhm pht huy ti a nng lc cnh tranh trong sn xut, sng to sn phm mi, mu m mi. Ngi ta coi cc nhm lm vic l nhn t c bn lm nn vn nhn lc trong mt t chc. Nghin cu v nhm lm vic cng tr nn quan trng v bc thit. Nhng kin thc v hiu bit v hot ng nhm do khng nhng cn cho cc nh hot ng x hi, vn ha, cng tc thanh thiu nin, cc nh gio dc, nhn vin cc d n pht trin m cn rt cn cho mi ngi trong cc lnh vc cng nng nghip sn xut ra ca ci vt cht. Vy nhm l g? Nhm l tp hp nhiu

ngi cng c chung mc tiu, thng xuyn tng tc vi nhau, mi thnh vin c vai tr nhim v r rng v c cc quy tc chung chi phi ln nhau. C th chia ra thnh nhm chnh thc v nhm khng chnh thc. Nhm chnh thc l nhm c hnh thnh xut pht t nhu cu ca mt t chc, trn c s quyt nh ca t chc . Nhm khng chnh thc l nhm hnh thnh t nhin t nhu cu ca mi thnh vin ca nhm , th d nh nhm bn b c cng s thch, nhm ngi c cng mi quan tmTrong mt t chc thng tn ti c nhm chnh thc v nhm khng chnh thc. Thi gian tn ti ca nhm cng l mt yu t quan trng. C nhm tn ti sut thi gian tn ti ca t chc. C nhm tn ti theo tng d n. C nhm li ch hot ng trong thi gian ngn tnh bng pht nh cc nhm thc hin cc bi tp , tr chi trong cc bui tp hunCc nhm d n l cc nhm lm vic, n l tp hp nhng thnh vin c nng lc lm vic b tr cho nhau, cng cam kt thc hin mc tiu chung, gn vi mc ch ca t chc . Mt trong nhng yu t quan trng nht ca nhm l phi c mc tiu nhm. Mc tiu chung (hay mc ch) ca nhm phi c th, r rng. Mc tiu ny phi c cc thnh vin nhm hiu r v cng cam kt thc hin. Mc tiu xuyn sut qu trnh hot ng ca nhm , nhng cng c th iu chnh thay i ph hp mi trng m nhm tn ti. Tuy nhin mc tiu tng thnh vin, mc tiu ca nhm phi ph hp vi mc tiu ca t chc. Yu t th hai ca mt nhm l cc thnh vin phi tng tc, lin h, giao tip vi nhau thng xuyn. Tip xc v tng tc s lm nh hng ln nhau gia cc thnh vin v tc ng nh hng ny lm nn ng lc pht trin nhm: c th tch cc hoc tiu cc. Yu t th ba l cc quy tc nhm. Nhm phi xy dng c quy tc, quy nh, ni quy ca nhm sao cho nhm hot ng hiu qu. y l nhng quy tc chnh thc. Trong nhm cn c nhng quy tc ngm khng cng b nhng cng c hiu lc khng km phn quan trng. Quy tc ngm c mt tch cc v mt tiu cc.

Yu t cui cng l vai tr, trch nhim r rng ca cc thnh vin trong nhm. Nhm ch hot ng hiu qu khi cc thnh vin c bit r nhim v, ph hp nng lc ca mnh, khng chng cho, gim p ln nhau. Nhm lm vic c thnh lp gii quyt v thc hin cng vic no c mc tiu r rng m mt c nhn khng th hon thnh . Nu nhng cng vic n gin, c th gii quyt bi 1 c nhn, khng i hi phi phi hp, khng cn phi hp nhiu k nng th khng cn thit ti thnh lp nhm.

1.2.Tm quan trng ca nhm lm vic: Lm vic theo nhm l xu hng chung ca cc t chc, doanh nghip, cng ty trn th gii. Ti sao vy? Mt s c im sau y c th l gii x hng ny. Lm vic theo nhm to iu kin tng nng sut v hiu qu ca cng vic. Nhiu nghin cu chng minh rng lm vic theo nhm nng sut v hiu qu ca mi c nhn cao hn hn nng sut v hiu qu trung bnh ca mi c nhn khi lm vic ring l. V trong nhm, khi lm vic cc k nng v kinh nghim b tr ln nhau. Lm vic theo nhm c th gim c mt s nhn s, khu trung gian nn linh hot hn. V linh hot nn t chc d thay i i ph vi thay i ca mi trng, nm bt c hi v gim thiu nguy c. Nhm c th to ra mi trng lm vic m cc kin thc v kinh nghim ca cc c nhn b tr cho nhau, cc quyt nh a ra ton din v ph hp hn. Nhm lm vic c kh nng hon thnh mt d n hon chnh trong khi mi c nhn ch c th hon thnh mt phn vic. Nhm c th tn dng nhng g tt nht ca mi c nhn trong cng tc chuyn mn v c ngoi chuyn mn. Cc thnh vin t rt ra nhng g tt nht hc hi ln nhau, ci thin thi v ng x ca mnh. Nhm lm vic hiu qu l nhm hi t mt s c im c bn nh cc thnh vin hiu r l do tn ti ca nhm; cc nguyn tc v quy ch c tho lun, ng thun; thng tin trong nhm thng t; cc thnh vin h tr nhau; c nhng quy tc kim tra, nh gi, khen thng r rng. c nhng c im trn nhm phi gi gi tr cn bn ca nhm, ly lm nh hng hot ng ca mnh ch khng phi l thi hnh theo ch th cp trn. Cc nhim v ca c nhn v nhm c nu r bng cc mc tiu (SMART). Nhm phi phi hp ln nhau, sng to. Tuy nhin nhng c im trn khng phi l c ngay m phi hnh thnh xy dng dn dn trong cc giai on pht trin ca nhm. Tc ng ti s lm vic hiu qu ca nhm l cc yu t bi cnh, quy m nhm, s a dng ca thnh vin nhm, cc chun mc nhm, lnh o 1.3.Cc loi nhm: T nhm c ngha ch mt tp hp t hai ngi tr ln. C khi t ny dng vi ngha chung ch nhm ngi rt rng. Khi nim nhm chng ta dng y l nhm tp hp mt s ngi c mc tiu chung, c tng tc vi nhau, c xy dng cc quy tc chung thnh vin tun theo v cc thnh vin m nhn nhng vai tr r rng. Trong c th chia lm nhm chnh thc c thnh lp bi nhu cu ca t chc trn nhm, c quyt nh thnh lp v mc tiu phi ph hp vi mc tiu chung ca t chc v nhm khng chnh thc nhm c hnh thnh t nhin do nhu cu x hi ca nhng ngi tham gia, mc tiu ca nhm c th khng trng mc tiu ca t chc. Trong mt t chc ng thi c th tn ti nhiu nhm chnh thc v khng chnh thc. Cc nhm lm vic trong mt c quan, t chc, nh my thng l nhm chnh thc. Tuy nhin vai tr v nh hng ca cc nhm khng chnh thc cng rt quan trng. Cc nhm khng chnh thc c khi nh hng rt mnh n kt qu hot ng ca cc nhm chnh thc.

II.Hot ng nhm: 2.1.Pht trin nhm. Thng thng mt nhm no chnh thc hay khng chnh thc u tri qua 5 giai on trong qu trnh pht trin ca nhm. Cc giai on ny c m t di y. Giai on 1: Hnh thnh nhm. Giai on ny cc thnh vin nhm bt u tp hp li. H mang n nhm nhiu im khc bit nhau t tnh cch n cch lm vic, kin thc v k nng. H cn c thi gian tm hiu, thm d ln nhau c th th hin vai tr ca h hoc khng th trong nhm. Vai tr trng nhm giai on ny l thc y cc thnh vin ci m, giao tip vi nhau, sau cng phi hp xy dng nh hng hot ng ca nhm hoc mc tiu hot ng nhm. Nhm trng v cc thnh vin tm hiu cc thnh vin khc v tnh tnh, kh nng lm vic, s t tin, trch nhim v nhng suy ngh ng gp cho nhmSau nhm quyt tm xy dng hoc hiu r mc tiu m nhm phi hon thnh. Cc mc tiu c xy dng bi nhm thng c nh gi bng cc tiu ch c th, o c, c ng thun, kh thi v c thi hn xc nh (SMART). Nu nhm khng xy dng c mc tiu hoc cc thnh vin khng hiu r mc tiu ca nhm th nhm khng th hon thnh cng vic hoc sm tan r. Giai on 2: Hn lon/ bo tp. Giai on ny xy ra khi cc thnh vin xung t nhau v cch lm vic, cng vic phn cng v chia s trch nhim. Mi hnh thnh nhm nn c mt s thnh vin t ra ni tri, mt on kt c th xy ra. Truyn thng , giao tip trong nhm cha sun s, ngi mun thng tr, li ko, ngi th hy th . Trng nhm lc ny phi l ngi cng rn, gng mu, gn gi cc thnh vin, trnh xy ra cng thng qu, t chc tt cng vic v lm cho cng vic bt u c hiu qu. Lm sao cho cc thnh vin nhm hiu nhau nhiu nht, hiu cng vic, trnh cc thnh vin cnh tranh nhau tr thnh i th. Tng cng giao tip trong nhm. Chuyn cc cng vic do thnh tch c nhn sang thnh tch chung ca nhm. Giai on 3: n nh Giai on ny cc thnh vin bt u n lc ng gp vo cng vic chung ca nhm. Cc thnh vin nhm tin tng ln nhau, gn kt vi nhau qua cng vic. lnh o nhm to iu kin cc thnh vin h tr nhau. Bo m cc knh thng tin trong nhm thng sut, xy dng c c ch phn hi tch cc. Thnh vin tin tng ln nhau, cng gn kt bi mc tiu chung. Nhm vin lng nghe kin ln nhau.

Giai on 4: Hot ng. Sau giai don n nh l giai on hot ng hiu qu. c trng giai on ny l cc thnh vin hon ton ha hp nhau, to ra nng sut lm vic cao, mi tim nng ca c nhn v tp th nhm c pht huy, vn c gii quyt hiu qu, cc mu thun khng cn xy ra. Tuy nhin khng phi l loi b ht xung t, v xung t lc no cng thng trc tc ng n bt c nhm no bt c giai on no. Cc thnh vin phi t hon thin mnh trong nhm, thch ng vi thay i, chp nhn s khc bit, hng mc tiu chung, tham gia vo vic qun l chung. Giai on 5: Kt thc (hay tan r!). Giai on ny cc thnh vin hon thnh mc tiu chung (hoc khng hon thnh mc tiu no c). Cc thnh vin t ph thuc vo nhau. Nhim v hon thnh th nhm s kt thc vai tr (cc nhm nghin cu, nhm d n thng kt thc nh vy), xy dng hoc tp hp thnh cc nhm mi vi mc tiu mi. Hot ng ca nhm thng c gim st v nh gi rt kinh nghim v bi hc cho cc nhm khc, d n khc. 2.2.Hot ng nhm: Nhm l tp hp nhiu ngi do lun c nhng thnh vin mi vi thnh vin c, c quen nhau t trc hoc hon ton cha quen nhau. Ngi trng nhm lun phi gii quyt nhiu vn v on kt, tranh chp, xung t, ra quyt nh, hi ha cc chc nng ca nhm. Cc thnh vin cng cn hiu r c ng thi ca nhm xy dng nhm lm vic. Nhm mun vn hnh hiu qu th cn lm tt cc hot ng sau: 1.Hi nhp thnh vin mi vo nhm. Kh khn lun xy ra khi nhm mi thnh lp hoc c thm thnh vin mi nhp vo nhm. Thnh vin mi cng phi t mnh gii quyt vn hi nhp. Cc thnh vin mi c th thuc mt trong ba dng chnh nh ngi thch tranh ci, ngi tt bng hoc ngi c l, ba dng ny u gy kh khn cho qu trnh hi nhp. Ngi thch tranh ci hay phn ng li mi vn , mun khng nh s ni tri ca mnh trong nhm. Ngi tt bng th c thi ph thuc ngi khc, lun mun tm phe nhm da, s hi nhng iu bt ng, nhu cu an ton cao. Ngi c l th lo lng v nhu cu c nhn ca mnh trong nhm, bng bnh khi ha hp nhu cu c nhn v nh hng ca nhm. 2.Lnh o nhm lin quan n nhim v v cc mi quan h. t c nng sut trong lm vic nhm th phi tha mn hai nhu cu: nhu cu lin quan n nhim v v nhu cu lin quan n cc mi quan h. Hai nhu cu ny ton th thnh vin nhm v lnh o nhm phi cng phn u tha mn. Cc cng vic gm nu ra tt c cc kin, tm kim thng tin, lm sng t cc nhim v, lm r v tm tt ni dung cc cuc hp nhm, tho lun nhm, khuyn khch cc thnh vin, dung ha s khc bit, tng cng giao tip, khuyn khch tham gia, trnh cc thi gy ri 3.Vai tr trong nhm v s vn ng. Trong nhm lm vic cc thnh vin lun c mt vai tr v mun ngi khc cng c vai tr r rng. Nu vai tr khng r th s d gy hiu lm, mt on kt nh hng n nng sut chung. Cc thnh vin cng mong mun c bit ngi khc ch i g c nhn . Khng nen vai tr ca ngi ny qu

nhiu (qu ti) v ngi khc th qu t. Xung t v vai tr c th xy ra bi c nhn vi c nhn , bi c nhn vi tp th, bi chnh c nhn vi vai tr ca anh ta. 4.Cc chun mc, quy nh ca nhm. y l cc quy ch, quy tc m nhm t ra cc thnh vin theo m thc hin. Cc chun mc ca nhm rt quan trng, n cho php cc thnh vin trong nhm nhn cc thng tin phn hi tch cc. Cc chun mc c xy dng c s tham gia, sao cho mc tiu ca nhm c thc hin mt cch tt nht. 5.S gn kt trong nhm. S gn kt trong nhm lm cho nhm hot ng hiu qu v bn vng. Cc thnh vin cng t ho v mnh c tham gia nhm th s gn kt trong nhm cng cao. Nh vy cc thnh vin cng nh trng nhm phi lm sao cho nhm ng t ho v cc cng vic lm. Trng nhm v cc thnh vin cn phn u c s gn kt trong nhm cao v s tun theo chun mc ca nhm cng cao, hnh thnh nhm l tng, c hiu sut lm vic cao. 2.3.Thng tin trong nhm: Thng tin trong nhm rt quan trng , n nh l cc mch mu nui dng c th nhm. Thng tin r rng, chnh xc th mi ngi s hiu nhau v hiu nhim v hp tc vi nhau. Thng tin c ngun pht ra v c ni tip nhn qua mt knh truyn no , ri li phn hi li ni pht thng tin. C ch ny phi thng sut trong nhm. Qu trnh thng tin lun tip din khng ngng. Trong nhm th thng tin xy ra gia c nhn mi thnh vin vi nhm trng v ngc li, cc thnh vin vi nhau v ngc li. Thng tin c truyn bi cc knh truyn thng tin. Cc knh ny nh ni, vit, ngn ng c th (ng tc tay, chn, nt mt) Khi thng tin th c nhng ro cn ca thng tin. Cc ro cn ny lm hn ch hoc trit tiu thng tin m mi thnh vin mun gi cho nhau v mun nhn c. Do mun nh thng tin tt th chng ta phi rn cc k nng truyn thng tin v nhn thng tin. Cc k nng ny s cp n trong phn k nng giao tip. 2.4.Tho lun v ra quyt nh trong nhm: Nhm l mt tp th lm vic t c mc tiu. Rt nhiu cng vic cn phi c cng bn bc, tho lun v cui cng l ra quyt nh. Cho nn i ti quyt nh nh cui cng l nhim v rt quan trong ca nhm. Qu trnh ra quyt nh c s tham gia c nhng c trng ring m mi c nhn trong nhm cn phi hiu lm. ra quyt nh c th theo mt s cch sau:

Ra quyt nh theo kiu th : mt ngi no a ra tng, cc thnh vin khc khng quan tm v do quyt nh c nhanh chng thng qua. Theo kiu ny mt s tng hay khc khng c phn tch v b b qua. Ra quyt nh t trn xung: Theo kiu ny ngi lnh o nhm hay cp cao hn ch cn ph bin, thng bo, nhn danh c nhm thng qua m khng qua tho lun. Ra quyt nh kiu ny nhanh chng, nhng cng nh kiu trn c th nhiu kin hay khc b b qua. N tr nn xu nu ngi ra quyt nh c qu t thng tin, ch quan v c on. Khi thc hin quyt nh s xy ra vn khc khng lng trc. Ra quyt nh theo kiu thiu s: Cch ny mt hoc mt vi c nhn gi ri thc gic, p mi ngi theo kin mnh. Khuyt im ca cch ny cng nh trn. Ra quyt nh theo nguyn tc a s: Theo cch ny mang danh dn ch qua b phiu hoc gi tay tn thnh ly s ng. Quyt nh s thng qua nhng khng phi tt c cc thnh vin u hi lng. Mt s khng hi lng s lm nh hng n cht lng, hiu sut cng vic. Nguy c trong nhm s ko b cnh ly phiu p o cho quyn li ca mt nhm no . Ra quyt nh theo nguyn tc ng thun: cch ny ch ra quyt nh khi tho lun k mi tng, khng b qua kin no k c cc kin tri ngc. Quyt nh c ra khi c a s tn thnh nhng thiu s khc cng c nghe, c phn tch v c kin ca mnh. Kiu ra quyt nh ny mt nhiu thi gian nhng s tin ti dn s ng thun hon ton l l tng i vi tin trnh ra quyt nh. ra quyt nh cc thnh vin cn c bit nhng kh khn v thun li khi ra quyt nh, nht l quyt nh c s ng thun, c s tham gia. Nhng thun li y c th l nhm c nhiu hiu bit, c nhiu la chn hn mt ngi. Nhm mt khi ng thun th c ng lc cng thc hin quyt nh. Kh khn l c mt s thnh vin nh b bt phi ng , phi theo mt tng, c th c b phi v p t tng ca cc nhm nh, tho lun nhiu th chm ra quyt nh v c th mt c hi. Nhm cng cn phi trnh kiu t duy nhm ngha l on kt qu thiu dn t duy ph phn. Tham gia trong nhm lu nn cc thnh vin gn kt , khng cn sn sng ph phn tng ca thnh vin khc. Cn pht hin sm t duy nhm v c bin php phng tr. ra quyt nh cc thnh vin v nht l nhm trng cn c cc k nng pht huy tng cc thnh vin khi tho lun, bn bc v ra quyt nh. Cc k nng ny nh phng php ng no, cy vn , phng php Delphi (dng bng hi gi trc), tho lun nhm, ng vai chu c

10

III.iu hnh nhm: 3.1.Vai tr cc thnh vin trong nhm: Cc thnh vin nhm thng c vai tr nht nh, c phn cng hoc nhn nhng nhim v c th. Nhm chnh thc c trng ph nhm, th k, hu cnNhm khng chnh thc cng c th c cc vai tr . Trng nhm gi vai tr ngi t chc, ngi thc hin v ngi iu hnh. Trng nhm phi lo b tr cc cuc hp t bui gp mt u tin n khi nhm tan r. Vic t chc cuc hp bn k hoch sao cho c s tham gia bnh ng gia cc thnh vin l k nng cn c ca trng nhm. Lp k hoch v phn cng cng vic cho cc thnh vin cng l ngh thut ca trng nhm. Tt c cc giai on hot ng ca nhm, ngi nhm trng phi nm vng v iu hnh cho tt. Cc k nng iu hnh hot ng nhm c rt nhiu sch vit v c nhng lp tp hun k cng. Nhng quan trng nht l trng nhm phi l ngi c cc k nng truyn thng v thc y v cng c nhiu tri nghim cng tt ( xem phn K nng giao tip). Cc k nng ny c xy dng da trn nn tng ca 4 thi : cm thng, tn trng, quan tm v tin tng vo tim nng nhm. Tm li trng nhm phi l ngi c trch nhim vi cng vic ca nhm, vi tng thnh vin ca nhm v vi c nhm ni chung. Ngoi ra khi cp n vai tr thnh vin cn li trong nhm ngi ta thng phn cc thnh vin thnh cc kiu vai tr h tr hay cn tr cc hot ng ca nhm. C ba loi vai tr nh vy. Loi th nht l cc thnh vin h tr cho vic hon thnh cng vic nh ngi khi xng, ngi lm sng t, ngi thc hin, ngi thng tin, ngi ng gp. Loi th hai l cc thnh vin cng c nhm nh ngi khuyn khch, ngi gi ca, ngi quan st, ngi xut v cng c quy tc, ngi a vui. Nhm th ba l nhm nhng ngi tiu cc nh ngi gy hn, ngi phu thuc, ngi thng tr, ngi a dai, ngi l ph, ngi ph m Hai nhm u l nhm tch cc. Khi c nhng hnh vi tiu cc cn a quy tc, quy ch ca nhm ra cc thnh vin t gic tun theo. 3.2.Phong cch iu hnh hot ng nhm: y l ni v phong cch ca ngi iu hnh nhm hay trng nhm. Cc phong cch ny thng thy cc nhm chnh thc. 3.2.1.Phong cch chuyn quyn. Trng nhm a ra mc ch cng vic, quyt nh phng thc lm vic, phn cng nhim v, thng tin ch yu t trn xung. Phong cch ny c nhm b ng theo dn dt ca trng nhm, cc thnh vin c lp vi trng nhm, i khi m thm chng li trng nhm. Phong cch ny d gy ra c nhn ch

11

ngha, ganh ua, ng vc ln nhau nhng c u im l i khi nhm nhanh trin khai cng vic v t mc tiu, c hiu qu. 3.2.2.Phong cch t do. Trng nhm khng a ra quyt nh, nhm t do t chc gii quyt cc cng vic. Nhm c th t t chc thnh cng hoc sinh ra nhng th lnh t pht, lm gim uy tn ca trng nhm. Phong cch ny cng d dn ti tht bi v nhm khng c kh nng t t chc, ngi chm, ngi li sinh xung t gia cc thnh vin. 3.2.3.Phong cch cng tc. Ngi trng nhm l ngi ch huy xut cc phng n khc nhau nhm bn bc, la chn. Trng nhm phn cng nhim v khi c bn bc thng nht. Hot ng nhm theo cch tip cn c s tham gia, c s hp tc ca mi thnh vin. Phong cch ny c nhc im l mt nhiu thi gian cho tho lun, bn bc. Nu cn gii quyt gp rt cng vic th khng ph hp. Nhng phong cch ny c s hi lng ca cc thnh vin v a s trng hp mang li tnh hiu qu ca cng vic. IV.K nng lm vic nhm: 4.1.Gii quyt cc xung t: K nng qun l nhm quan trng nht l k nng qun l xung t, mu thun do nhm c to nn bi nhiu ngi c t tng, quan im, vn ha, ngun gc x hi, cch lm vic khc nhau. Xung t l s bt ng xy ra gia c nhn vi c nhn trong nhm, gia cc nhm trong mt t chc do khc bit v nhu cu, gi tr, mc ch hay cnh tranh v quyn li, ti nguyn, quyn lc hay bt ng v vai tr, nhim v, trch nhim. Xung t c th l yu t ph hoi nhng cng c th l yu t xy dng i vi hiu qu lm vic ca nhm. Xung t nu li ko mi ngi tham gia vo gii quyt vn v a ti gii php cho vn th mang tnh tch cc. Nu xung t lm chch hng mc tiu, ph hng hot ng nhm, chia r thnh vin th mang tnh tiu cc, cn pht hin v loi b sm. Hiu bit v xung t cc nhm, cc thnh vin c th qun l v gii quyt xung t sao cho c li cho hot ng ca nhm. lm c vic qun l xung t mt s li khuyn sau y cn c p dng. Nhm cn gii quyt xung t nh trc khi tr thnh ln. Tng cng giao tip trong nhm, nhm cn tm ra nhng nguyn nhn thc s trc khi i

12

kim tm gii php. Linh hot tm nhng gii php khc nhau cho cng mt nguyn nhn. Cng bng v minh bch trong gii php. Tm gii php gii quyt vn xung t ch khng tm gii php chng li nhau. Mi thnh vin cn c thi tn trng nhau, thng cm thc s vi nhau. Mun ngi khc xem xt vn ca mnh th mnh cn xem xt vn ca ngi khc trc h. Nhn thng vo vn , ni ra, trnh im lng ngm ngm. Qun l xung t ch khng n p xung t hay tiu dit xung t, l mt ngh thut cng c hp tc gia cc thnh vin trong nhm. Ngi ta chia ra nm cch ng ph vi xung t. Cch th nht l cng rn, p o (kiu c mp). Cch ny mt bn lun p o bn kia, t quyn li ca mnh hay nhm mnh trc quyn li ca nhm khc. Nhm ny phi thng trong tranh chp. Nh vy s t mi quan h cc bn vo tnh trng nguy him, to th ch, c k thng, ngi thua. N cng c mt tch cc l c th to thay i hay dn n tin b. Cch th hai l n trnh (kiu con ra). y l cch khi gp xung t th n trnh s va chm, s i u vi mu thun, khng quan tm n nhu cu ca cc bn, thua cng khng sao. Cch ny d to ra kt qu cc bn cng thua. Cch th ba l nhng nhn, xoa du (gu bng). Cch ny quan tm n gia cc mi quan h ch khng cn quan tm n kt qu quyn li. V vy loi ngi gii quyt xung t theo kiu ny c th hy sinh quyn li ca mnh nhng gia c mi quan h thn thin vi mi ngi khc nhm khc l c. Cch th t l cch tha hip (con chn). Mi bn c th phi hy sinh mt cht quyn li t c mt s quyn li khc. H cng nhau tm nhng gii php trung ha i bn cng c mt phn li ch. C th to ra kt qu cng thng hoc cng thua thit. Cch cui cng l hp tc (chim c). Cch ny coi trong c mc ch v mi quan h. Cc bn hp tc vi nhau tm ra gii php tt nht cho c i bn, ch trng s ng thun. Tt c cc bn phi cng theo ui tm kim gii php tt cho cc bn ch khng ch cho mt bn. Cch ny to ra c kt qu c hai bn u thng. Nn nh rng trong nhm bao gi cng c cc thnh vin mun gii quyt xung t theo mt trong 5 cch ni trn. Mun qun l tt xung t ngi ta thng i theo 4 bc. 1.Nhn nhn ra xung t , coi n l vn cn c gii quyt, xc nh r ni dung chi tit ca xung t, khng quy kt, dn nhn, t co. 2.Mi ngi lng nghe nhau, sn sng thay i quan im ca chnh mnh, pht hin nhng khc bit gia hai bn. Sn sng hp tc, xy dng v mc ch chung. 3.Tm hiu hon cnh v iu kin ca ngi c xung t vi mnh hiu quan im ca h

13

4.C gng tin dn ti s tha thun gia hai bn. Nhm trng (lnh o nhm) cn khch quan, cng bng, v mc ch chung. Cch gii quyt phi linh hot, nh nhng vi c hai bn, da vo cc thnh vin tch cc qun l v gii quyt mu thun. 4.2.Hp nhm: c im ca sinh hot loi ngi l nhm hp, tp trung li lm vic g , bn bc, hi han, hi h, vui chi , hc tpNhiu khi ngi ta lm dng hi hp lng ph bit bao thi gian, tin bc. Nhng con ngi vn phi hp nhm cho d ngy nay c th c cc cuc hp o (thng qua cc phn mm hi hp), nhng hp gp mt nhau vn l hnh thc ph bin v c nhiu mt tch cc. Vn l hp lm g, tin hnh nh th no. trnh lng ph th cn c t chc cuc hp sao cho hiu qu. Trc khi triu tp hp cn xem xt hp c phi l hnh thc tt nht trong trng hp ny khng hay c th c hnh thc no tt hn. C th thay th mt cuc hp bng gi ti liu pht tay, vit thng bo trn bng, gi Email, gi in thoihay khng? K nng t chc mt cuc hp ph hp cng l mt yu t quyt nh n s thnh bi ca cuc hp v cc cuc hp c mc tiu khc nhau: thng tin, thuyt phc, thu thp kin, ra quyt nh Thng thng mt cuc hp nhm , d quy m ln nh th no, ngi trng nhm iu hnh (hoc ngi thay th trng nhm iu hnh) cng phi vn dng cc k nng iu hnh cuc hp. Di y s trnh by v mt s k nng . Trc tin l bc chun b hp nhm. Bc ny ngi iu hnh xem xt trc xem ch cuc hp, mc tiu v ni dung cuc hp c r rng khng, thnh vin cn tham gia l ai. Lp k hoch iu hnh cuc hp, cc k hoch s dng cng c trc quan ( bng biu, ti liu, my chiu). Cc k hoch v thi gian, a im, phng c, hu cn, giy mi, thng boai chun b v chun b n u. Trc ngy hp nn chun b sc khe, tinh thn, lm quen phng tin, phng hp Bc tip theo l bt u cuc hp. Bc ny cn lm nhng vic nh lm quen cc thnh vin, to khng kh thn thin, thng nht khung chng trnh lm vic, chnh sa mc tiu cuc hp nu cn, thng nht cch lm vic. Bc th ba l a ra tng ch , phn tch tng ch . y l bc quan trng nht ca mt cuc hp. Cc thnh vin c tho lun, tham gia kin cui cng ra quyt nh ca nhm, cc quyt nh ny ph hp vi mc tiu cuc hp.

14

Bc th t l lp k hoch hnh ng. bc ny ton nhm lp ra mt k hoch sau cuc hp c cc thnh vin nht tr chp thun. K hoch ny thng bao gm : cng vic g cn lm, ai lm, lm nh th no, kt qu mong mun, thi gian, cn iu kin, h tr gNu cuc hp m khng c k hoch hnh ng, hay ni cch khc nu sau cuc hp m cc thnh vin thy khng phi lm g th l cuc hp khng hiu qu hay khng nn hp. Bc cui cng l b mc cuc hp. Cc cuc hp nhm nn dnh thi gian nh gi, suy ngm v tin trnh hp, kt qu cuc hp, cc vn cn b st, cc vn gc li cuc hp sau, kt qu cuc hp ti liu ha cha, cc thnh vin s nhn kt qu ny nh th no, cuc hp thnh cng n mc no qua nh gi nhanh. tin hnh tt nm bc ny ngi iu hnh thng s dng cc cng c nh: tho lun nhm nh, cy vn , lp k hoch theo khung logic, ng no, bn t duy, chu c, ng vai, tranh lun m mt s k nng ny s trnh by ngn gn sau y. 4.3.Mt s cng c iu hnh hp nhm. 4.3.1.K thut ng no: ng no l k thut nhn tng ca cc thnh vin. Nguyn tc l cng nhiu tng nhn c cng tt, do ngi iu hnh cn to ra mi trng nhn tng. lm tt k thut ny c cc th mu (kch thc 1/3 kch thc t giy A4) vit cc tng. Pht cc t giy mu cho tng thnh vin ngh h vit ngn gn mi tng ca h vo mt th mu ri dng bng dnh (loi giy x) dn cc th ny ln. Sau c th cho cc thnh vin gom nhm, phn loi cc tng, ri tho lun la chn u tin tng. Nu khng c th mu c th dng giy A0 c thnh vin vit tng trn mi khi c thnh vin pht biu. Ch k thut ny coi trong s lng cc tng hn cht lng , khng ph phn, bnh lun, chp nhn mi tng c th l lng, tri chiu. 4.3.2. S dng cy vn : T vn chnh cn tho lun ngi iu hnh v n nh thn ca mt cy. Sau t cc cu hi ti sao tm cc nguyn nhn chnh t vo pha di nh cc r chnh ca cy, c th t thm cu hi ti sao vo cc nguyn nhn chnh to ra cc r cy cp hai v c th tip tc. Phn cnh cy l cc nhnh chnh tr li cho cu hi kt qu th no. Cng nh cc r cy, cc cnh nhnh ca cy cng c cnh bc hai khi t cu hi tip kt qu ra sao cho cc nhnh kt qu chnh. C nhm s xy dng c mt hnh tng ci cy m thn cy l vn , r cy l cc nguyn nhn v cnh cy l cc kt qu. 4.3.3.S dng bn t duy (mind map). Cng c ny xut pht t mt vn chnh coi nh mt nhnh, i phn tch tip mi lin h vi cc vn khc chi tit hn, ri li phn tch tip cc vn chi tit hn, c nh

15

vy cho n kin chi tit, c th. Hnh v th hin nh mt dy thn kinh t nhnh ln n nhnh nh v ti cc nhnh nh nht. 4.3.4.S dng khung logic. Khung ny l mt ma trn dng bng gm 4 ct v 4 hng. Bn ct t tri sang phi gm c ct cc ni dung, ch bo, ngun chng minh, iu kin (hay gi nh). Bn hng t trn xung di gm mc ch, mc tiu, kt qu mong i, cc hot ng. Da trn ma trn ny m nhm tho lun v kt qu c a vo tng ca ma trn. 4.3.5.K thut s dng chu c. Chu c l dng tho lun nhm c ng vai. Mt nhm 4 n 5 thnh vin ngi gia tho lun v mt vn no . C mt thnh vin ng vai ngi thc y cuc hp nhm. C mt gh trng ngi ngoi khi mun tham gia tranh lun th ngi vo , pht biu xong th phi i ra gh trng cho c hi tham gia ca ngi khc. Cc thnh vin cn li ngi xung quanh nghe nhm trong tho lun v khi mun tham gia th phi ngi vo gh trng pha trong. Ngi thc y cui bui tho lun phi tng kt v tm tt nhng iu tho lun v nht tr ca nhm. Mt s k nng khc s c trnh by phn k nng giao tip. 4.4.Ci thin bn thn trong nhm lm vic: Trong mt nhm, nh trnh by trn, thng l tp hp nhng thnh vin c khc bit trong cch giao tip, ngn ng, quan im, suy ngh, cch ra quyt nh, khc cp bc, nhim v v quyn hn, ni tm li l khc bit v vn ha. Mi ngi c kh khn lm vic trong nhm nh vy. ci thin bn thn trong nhm a vn ha, mi ngi cn nm phng chm: hy i x vi thnh vin khc nh cch m mnh mun ngi khc i x vi mnh. lm tt, th nht trong nhm cc thnh vin lun lun cn hc hi cc nn vn ha khc. Lm nh vy c th hiu c nhiu nht cc thnh vin khc ngh g v hnh ng nh th no qua giao tip c nhn c nhn. hc hi cn c sch bo v cc nn vn ha, tm hiu v lch s, tn gio, gi tr, phong tc ca ni cc thnh vin khc xut x. Th hai, mi ngi phi ci thin k nng vit, mt knh giao tip quan trng. Vit sao cho r rng, ngn gn, trnh s dng thnh ng, ting lng Lm sao cho ngi c hiu thng ip mnh mun gi n h nh mnh hiu. Th ba ci thin k nng ni. V hp v gp nhau mt gip mt l hot ng thng xuyn ca nhm nn k nng ni vi nhau l rt quan trng. Luyn sao cho trng ,

16

cao , m lng v m vc ting ni ca bn l r rng, d hiu vi ngi nghe. Ngoi ra khi ni, kt hp vi ngn ng khng li (ng tc tay, chn, nt mt) ph hp vi ng cnh gy n tng vi ngi nghe. Th t l phi ci thin k nng nghe. Lng nghe ngi khc l biu th tn trng h. Cc k nng ny s c trnh by k hn trong phn k nng giao tip. C th tm tt nhng phng chm xy dng bn thn hot ng trong nhm nh trong bng sau: i vi bn thn -Ni ln iu mnh ngh -C thi ci m -C t duy tch cc -Lun sn sng gip ngi khc -Hy l chnh mnh -Bit ngng ng lc -Gi b mt nhng iu ring t i vi ngi khc -Hy khoan dung -ng i hi s hon ho -Hy c gng hiu h -Hy c tm ci tt ni h -Hy ph phn hnh vi, khng ph phn vo con ngi -Hy tp thng yu ngi kh gn -Hy lun da trn s kin khch quan -Bit cm thng -Lm ch thi ca bn -Hy l ngi hiu bit

17

TI LIU THAM KHO 1.Michel Maginn; Thc y nhm lm vic hiu qu; Nh xut bn tng hp TP HCM, 2007. 2.Trn Th bch Nga; Phm Ngc Su; Nguyn Thu H (bin dch); Xy dng nhm lm vic hiu qu; Nh xu bn tng hp TP H Ch Minh, 2006. 3.PGS.TS V Hong Ngn, ThS Trng Th Nam Thng; Xy dng v pht trin nhm lm vic; Nh xut bn Ph n, 2009. 4.ThS.Nguyn Th Oanh; Lm vic theo nhm; Nh xut bn Tr, 2007.

18