Dr.

Hikmet Kvlcml
Dev-Gen Seminerleri

Yaynlar

Dev-Gen Seminerleri

Dr. Hikmet Kvlcml

Yaynlar Dijital Yaynlar ndir - Oku - Okut - oalt - Dat

Bu kitap ilk defa: Sosyal nsan Yaynlar tarafndan yaynlanmtr. Bu kitap KXz sitesinin dijital yayndr. Kar amac olmadan, okumak ve okutmak iin, indirmek, dijital olarak basmak ve datmak serbesttir. Alntlarda kaynak gsterilmesi dilenir.

Yaynlar Yaynlar

NDEKLER Trkiye Devrimci Genlik Federasyonu yelerine Seminer almalar 9 11 11 11 12 13 14 15 17 21 21 25 33 65 89 135 Destanlar Dev-Gen Seminer almalar Somut artlarn Somut Tahlili: Dnya Dnyamzn Teklii Dnyamzn okluu Antika ve Modern Dnyalarn eliki ve likileri Kentlerin ve Milletlerin Dnyamzn Dalma ve Derlenme Kanunu Tarihcil Devrim yerine Sosyal Devrim Somut artlarn Somut Tahlili: Trkiye Somut Trkiye Strateji ve Taktik: Stratejik ve Taktik rgtler Sorular-Cevaplar Sosyalizmin eitleri Milli Demokratik Devrim ve Sosyalist Devrimin Ball Milli Cephe Politikas ve nmzdeki grevler

TRKYE DEVRMC GENLK FEDERASYONU YELERNE SEMNER ALIMALARI

Konumac: Hikmet Kvlcml Ocak ay Program: 12 Ocak, Pazartesi saat 16-21: "Somut artlarn Somut Tahlili" 15 Ocak, Perembe saat 16-21: "Somut artlarn Somut Tahlili" 19 Ocak, Pazartesi saat 16-21: "Strateji ve Taktik: Stratejik rgt ve Taktik rgtler" 22 Ocak, Perembe saat 16-21: "ideolojik, Politik ve rgtsel Adan Proletarya Sosyalizmi-Kk-burjuva Sosyalizmi ve Sapmalar" 26 Ocak, Pazartesi saat 16-21: "Milli Demokratik Devrim ve Sosyalist Devrimin Ball" 29 Ocak, Perembe saat 16-21: "Milli Cephe Politikas ve nmzdeki Grevler" deolojik eitim almalarnn Ocak ay program yukarya karlmtr, ideolojik glln ne kadar nemli olduunu uzun boylu yazmayacaz. Ancak, proletaryann davasna kendini vermi gen arkadalarmz, bilimsel sosyalizmi renmek ve bilimsel sosyalizmin klavuzluunda lkemizde bata proletaryann ve dier milli snflarn, dnyamzda ise btn lkelerin iilerinin ve ezilen dnya halklarnn kurtuluu urunda mcadeleye katlmak zorunda olduu bir gerektir. Bugn Trkiye proletaryas ve halkmz adna mcadele eden bizler u veya bu zmrenin szclerinin, az kalabalk lf eden u veya bu kiinin kuyruuna taklmamak iin, proletaryann ideoloji, politik ve rgtsel bamszln salayabilmek iin, bilimsel sosyalizmi renmek ve onu toplumumuzun somut artlarna uygulamak zorundayz. Bu sebeple, proletaryann ideolojisini renmek ne srncemede braklabilir, ne de savsaklanabilir. Bunu ihmal eden de bugn olmazsa yarn sapmak ve sonunda dman saflarna gemek zorunda kalacaktr. Tekrar sylyoruz. amzda iki modern sosyal snf var. Biri tekelci burjuvazi (Finans-kapital oligarisi), ikincisi proletarya. Prole-

taryadan yana olmayan sonunda tekelci burjuvaziye dayanmak zorundadr. Bunlarn dnda bir nc yol yoktur. Her ne kadar arada kalan kararsz snf ve tabakalar varsa da, onlar da sonunda bu iki modern sosyal glerden birinden birine dayanmak zorunda kalmaktadr. Tarih bunu dorulamtr. Bilimsel sosyalizmi renmek, hemen yle bugnden yarna bir seminerle oluverecek i deildir. Bu yllar alan bir alma ve disiplinli bir inan ister. Bizim yaptmz olumlu ve olumsuz yanlaryla birlikte bu yolda atlm iyi niyetli ve ciddi bir admdr. Seminer konusu olan sorunlar, bugn olduu gibi yarn da nmze kacak olan zlmesi g problemlerdir. Bu problemlere de bir seminerle cevap bulunacan sanmak ok acelecilik olur. Onlar zerinde daha ok tartlacaktr. Ama, ideolojik almalarmzn ilki olacak olan seminer konular, gerek bal bana, gerekse btn ok nemli konulardr ve bu almayla byk lde bu sorunlar akla kavuacaktr. Dn olduu gibi bugn de, egemen snflar, ynlarn uyann dikine faist tedbirlerle baaramayacan akl kesince, geni halk ynlarnn ncs proletaryann yolunu saptrmak iin onun ideolojisinin kysnda, onun ideolojisine ok benzeyen birtakm sapk akmlar gelitirmekten medet umar, bunu baarmak iin de, sahte Marksist-Leninist ideologlar tretir ve onlarn adlarn ayyuka karr. Bunun yannda, yine hakim snflar, kendileri iin en tehlikeli olan proletaryann ideologlarn bir mr boyu zindanlarda tutmakla bile susturamaynca, dncelerini tecrit etmekten, eserlerinin yaynlanmasn engellemekten, trl provokasyon denemelerine girimekten fayda umarak, hinolu hince binbir eit ayak oyunlarna bavururlar. Ama bizler, bilimsel sosyalizmi ustalarndan renip, proletaryann davasna mrn ve cann vermi savalara hakettii deeri vereceiz ve hakim snflarn oyununu boa karacaz. T.D.G.F. stanbul Blge Yrtme Kurulu

DEV-GEN SEMNER ALIMALARI

(PSD Lokali-Langa, stanbul.)

SOMUT ARTLARIN SOMUT TAHLL DNYA 12.1.1970 () u andaki dnyamz "ne alemde"dir? Bu soruya karlk bulmak iin nce sorunun kendisini kavramalyz. Soru iinde iki ayr eleman var: 1- Dnyamz (mekn), 2- u anda (zaman) elemanlar... Dnyam>z>n Teklii Gene mekn olarak "Dnyamz" szc ne demektir? Hemen aklayalm: TM NSANLIK demektir. Biliyoruz, her kii, kendi lsnde bir dnyacktr. Burada tek kiiciin dnyasn aratrmyoruz. Onun uzmanl ve yeri bakadr. Gene biliyoruz, her millet, kendi lsnde bir dnya bldr. Bu oturumda onu da aramyoruz. Millet olarak Trkiyemizin, dnyamz iinde bir yeri vardr. Onu gelecek oturumda ayrca ele alacaz. Demek, bugnk oturumumuzun konusu: nsan olarak 3 () milyar 300 milyonu geen saydaki kiilerden ne tek tek birisini veya birilerini ve ne de, devlet snrlar ile blk prk dedikleri biimde, birbirine kar kirpi gibi dikenli rgtler ve snglerle eliik duran millet adl topluluklar ayrca ele almyor. Yeryz dediimiz yuvarlan stnde, kutuplardan kutuplara dek her kar kara topran yahut ak buzulu veya denizi kaplam bulunan 3 buuk milyar sayda insanolunun btnn gz nnde tutuyoruz. Dnyamz byle btn ile ele aldk m, ne gryoruz? Kiilerin stnde ortak birer devlet yahut vatan iinde toplanm MLLETLER

var. Bunlara lkeler diyelim. 1965 yl, Avrupa'da 29, Afrika'da 36, Amerika'da 21, Asya'da 28, Avustralya'da 2 ayr lke saylyor. Topu birden: 118 lke ediyor. "Dnyamz" deyince, biz bu lkelerden ayrca hibirisini deil, hepsini birden gz nne getiriyoruz. Bu lkelerden her birisinde insanlar yaarlar. Renkleri, biimleri, huylar ne olursa olsun, btn lkeler, insan trnn topluluklardrlar. nsandan baka tr canlya veya cansza "lke" vermiyoruz. Arsanlar, yahut kediler lkesi yok. Hurma aalar yahut maydanozlar lkesi yok. Bakr yahut amur lkesi, su yahut hava lkesi yok. lke insann icad ve insann kendisi. Onun iin, birer ayr mekn (yer) gibi grnen ayr lkeler gerekte ayr insan blmleridir. Bu lkelerden kurulu dnyamz da, ister istemez, btn insanlarn toplum varl, yni tm insanlk adn alabilir. Dnyam>z>n okluu Zaman bakmndan, niin dnyamzn "u andaki" durumunu ele alyoruz? "Dnyamz ne lemde?" deyiversek, yetmez mi? Yetmiyor. nk, insanlk Dnyamz, inanlmayacak kertede bakalaan bir varlk. Eer "u andaki" dnyamz diye bir ayrt yapmazsak, insanln ve dnyamzn ne olduunu anlamak olanakszlaverir. Dnk, hele evvelsi gnk dnyamz ile bugnk dnyamz tannmayacak denli baka bakadrlar. Bunu, en basit olmas en artc olmasn nlemeyen bir rnekle gzmz nne getirelim. 1965 yl dnyamzda 118 lke mi saydk? Bunlardan kan hi yanlmadan sayacak iimizden ka kii kar? Toprak genilikleri ve nfus saylar yle dursun, tam snrlarn, doru adlarn bilen belki parmakla dahi gsterilemez. Aklda kalmaz ki. Amerika'ya giden aydnlarmz, orada Trkiye'yi Yunanistan'la yahut Arabistan'la kartran Yankileri grdke bozuluyorlar. Ama, ok deil 50 yl nce Arabistan'n, 140 yl nce Yunanistan'n "Trkiye" olduunu unutabilirler mi? yleyse ne olmu dnyamzda? Yalnz Osmanl damgasn alan Trkiye'miz, dn Tuna kaynaklarndan Umman ve Atlas Okyanuslarna dek uzanan saysz "lke"leri iine alyormu. Sayalm m o lkelerin bugnk adlarn? 1- Avusturya, 2- Macaristan, 3- Yugoslavya, 4- Romanya, 5- Krm, 6- Bulgaristan, 7- Yunanistan, 8- Grcistan, 9- Azerbaycan, 10- Ermenistan, 11- Irak, 12- Suriye, 13- Lbnan, 14- rdn, 15- Filistin, 16- srail, 17- Suud Arabistan, 18- Yemen, 19- Gney Yemen ve Aden'den Basra Krfezine dek sralanm en az yarm dzine

Kuveyt, Katar eyhlikleri gibi lkeler, 20- Msr, 21- Sudan, 22- Bir blk Habeistan, 23- Libya, 24- Tunus, 25- Cezayir, 26- F a s . Tek szckle, yalnz bana Trkiye, dnyamzn azndaki 32 di gibi 32 lkeyi dourmu. Baka deyimle, eski Trkiye gibi drt devlet; 118 lkeyi pekl bir arada toplayabilirmi ve toplamtr da. Trkiye'den nce Yakndou'yu ve Afrika'y slamlk, ondan nce Roma, slam ve Avrupa lkelerini kaplamlard. Uzakdou'yu in, Uzakdou ile Yakndou arasndaki lkeleri Hint uygarlklar sarmt. Amerika diye bir semt ise hi hesapta yoktu. Dnyamz tek yuvarlak, insanlk tek tr iken, bu, saylar yzleri aan lkeler nereden kt? yle uzaktan baknca, bir tek szckle karlk verilebilir: Zaman! Yzlerce dnya lkeleri; zamanla, zaman iinde; zamandan ktlar. "Zaman" kendi bana bir yaratc Tanr deil. nsanlk zaman iinde gelitike, bugnk lkeler okluu ortaya kt. Niin ve nasl? Antika ve Modern Dnyalar>n eliki ve likileri Maksadmz, btn insanlk servenini zetlemek deil. "u andaki dnyamz" anlamak. Onu daha elimize alr almaz, bir ann, "u ann" tek bana kavranmad gze arpt. Dnyamz ylesine abuk deiiyor ki, en stnkr grn bile, bir yanda teklemesi, te yanda oklamas ile insan artyor. O elikili geliimin bugn, ancak dn ve yarn ile bir arada tm olarak ele alnabilirse anlay olaanlaabiliyor. Dnyamzn imdiki durumu, ister istemez, dnk durumu ile hem elikili, hem ilikilidir. Bu olay kavramak iin, gene ok besbelli saylan iki deyimi; szck olmaktan, soyut kavram olmaktan karalm. Dnk Dnyamz, ANTKA Medeniyetler dnyasdr; imdiki Dnyamz, MODERN Medeniyet dnyasdr. imdiki dnyamz bir tek uygarlktr: Kapitalizm adn alr. Dnk dnyamz da bir tek ekonomik ve sosyal temele dayanmtr: Tefeci-Bezirgn adn alabilir. Ama, Modern Kapitalizm ana gelinceye dek Medeniyet bir tek kalmam, birok "Medeniyetler" biiminde olmutur. Birinci dikkati eken ayrt bu oluyor. imdiki Modern Kapitalizm, bir tek uygarlk biiminde duruyor; gemi Antika Tefeci-Bezirgnlk; bir sra ayr ve eitli uygarlklar, baka baka medeniyetler olarak batp kyor. Modern dnyamz ile Antika dnyamz arasndaki ba eliki budur. Onun iin, Modern uygarlk, Antika uygarl kknden kazmadka geliememitir. Kapitalizmle Tefeci-Bezirgnlk arasnda sayla-

mayacak denli ok elikiler bulunmakla birlikte, ilikiler ve benzerlikler de yok deildir: Gerek Antika gerek Modern uygarlklar, insanln geliimidirler. Gerek Antika gerek Modern uygarlklar sosyal snfl geliimlerdir. Modern Kapitalizm de Prekapitalist Antikalk da Kapital (Sermaye) geliimleridir. Bu ve benzeri iliki ve benzerlikler, ister istemez, Modern dnyamzla Antika dnyamz arasnda ilgin paralellikler yaratr. Bugnk dnyamz anlamak iin, dnk dnyamzla epey kyaslamalar yaplmas yararl olur. Kentlerin ve Milletlerin Destanlar> Antika dnyamz da Modern Kapitalist dnyamz gibi sryle kk ve keskin snrl lkeciklerden derleik olarak balad. Bugn "Millet" tmlkleri ne denli hem benzeir hem eliir ayrcal toplumlarsa, tpk yle Antika uygarlk da bir sr "Kent" tmlklerinden derleikti. Modern milletler gibi Antika kentler de birbirlerinin gzlerini oymaya alan ayn ekonomik ve sosyal temel yapda topluluklard. Modern milletler gibi Antika kentler de, geliim kertesi deimekle birlikte, ayn sosyal dzeni (ayn "Rejimi") yayorlard. Ama, kendilerini birbirlerinden ylesine baka sayyorlar ve ayr, "yabanc" tutuyorlard ki, bulsalar birbirlerini bir kak suda bouyorlard. Bugn her millet, kendi iinde "birbirini yiyen" elikili snflar, zmreler, tabakalar, kiilerle kaynayor; ama darya kar, "yabanc" millete kar, bir anadan domua, topu ile tfei ile tek cephe oluyor. Bir millet baka milletin snrna yan bakmasn, kan gvdeyi gtryor. Ve bunu hi kimse yadrgamyor. "Ne olacakm? O millet de insan, bizim millet de insan!" diyen hain saylyor. Yeryznde 6 bin 500 yllk Antika uygarlklar dourmu bulunan Kent'ler (Cite'ler) de tpk yleydiler. Bunu hatrlatmak oumuza belki tuhaf geliyor, ama, azck dnrsek, asl "tuhaf" olan ey onun hatrlanmamasdr. "Kent" denilen Antika "milletik minyatr" de neydi? Uzaa gitmeyelim. stanbul'a gelenler bilir. Kzkulesi'nin batsna den imdiki Sarayburnu, vaktiyle apayr, n salm "BZANS" Kenti idi. Kzkulesi'nin dousunda ise, bugn kuzeye skdar, gneye Kadky adn verdiimiz iki apayr Kent daha vard. skdar, hl bugn bile Greke adn tayan kentti: Kadky, zel tapnak havuzlarnda din ulularnn Tanr diye besledikleri timsahlara baklrsa, belki Msr'dan tohum alm baka bir Kent'ti.

Modern milletlerinkinden ok daha korkun ve yanan snrlarla, surlarla birbirinden ayrlm Antika kentleri gz nne getirelim. imdi, bir milletin snrn geenden pasaport cezas alnr, en ok da kendisi snr d edilir. Vaktiyle, bir Kent'in surunu yabancnn amas deil, Kentdalardan birinin bile yakn herke basmas, lm cezasna arptrlyordu. Ve hi glmeden analm: stanbul boaznn aznda, birbirleriyle burun buruna gelmi Kent'ten birine Sarayburnu Milleti, tekisine skdar Milleti, ncsne Kadky Milleti gibi bakmak gerekiyordu. Bu Kent'ler arasnda, imdiki milletler arasnda olduundan daha kyasya kanl savalar olurdu. Savalarn destanlar gklere kard. Siz asl o zaman "Vatan iiri"ni yahut "Ulus Ozan"n grmeli idiniz. imdi Sarayburnu, skdar, Kadky; Trk milletinin 67 vilayetinden birinin tek ehri iindeki onlarca ileden sadece 3 taneciidir. Ne surlar, ne snrlar belli. Kadkyly, skdarldan ayrmak, kimi mimiklerinden olaan da olsa, kimsenin aklna gelmez. Daha i Anadolu'nun seyrek kentlerinde doanlar, stanbul'a gelince birbirlerine "hemehri" deseler bile, kendilerini baka ehirlerin hemerilerinden kl kadar az Trk milletinden saymazlar. Saymaya kalkanlarn alnlarn karlarlar. Dnyamz, -musalla tanda imamn dedii gibi- "Bu hl ile hllenmi!" lk uygarlk Smer Kentleri'nde balad. O zaman Ur Kenti ile Uruk Kenti arasnda bulunan uzaklk, imdiki Ankara ile Atina arasnda bulunan uzaklktan daha uzun srmezdi. Bugnk ulatrma tekniinin abukluu ile iki ayr milleti, iki Smer Kenti'nden daha yakn komu etmitir. Bu adan, imdiki dnyamz, 7 bin yl nceleri; Frat'la Dicle'nin birbirlerine en ok yaklatklar yerden Basra Krfezine dek uzanm Arapcl-Irak adl bir avu yer denli klmtr. Dnyam>z>n Da>lma ve Derlenme Kanunu Antika ada her orijinal uygarlk byle bir sra dman-karde kentlerde doard. Oradan tm dnyay sarm ham Barbar ynlar iine, ou tarm ve endstri rn gtrp, oralardan mden ve ta, kereste ve benzeri ilk maddeler getiren kervan yollar boyunca uzanr. "Destanlara kmaz" ftuhat yapard. Zamanla, uygarlk iinde snflar sava kentler-aras savalarla azttka, roller tersine dnerdi. Eski merkezden evreye saldran uygarlk aknlarnn yerine, evreden merkeze saldran barbarlk aknlarn gerektirirdi. Ve en

sonunda, can ekien eski uygarla barbarln "Coup de grce" (son vuruu) iner, onu tuz buz ederek yerine baka bir yeni uygarln tohumunu atard. Antika Tefeci-Bezirgn ekonomi temeline dayanm uygarlklarn Arapcl-Irak blgesinden nce Agede-Badat kuzeyindeki Irak'a, Babil'e; oradan Anadolu, Suriye, Msr gibi Bat; Elm, ran, Sind, in gibi Dou lkelerine doru dal budak sal 6500 yl srd. En son Greko-Romen ve slm Uygarlklarndan atlayarak, ngiltere'de kapitalizme srad. Birbirinden ayr, kopuk gibi grnen ok sayda orijinal uygarlklar ile onlarn rnesanslarn birbirlerine diyalektik eliki-iliki yoluyla balayan ulatrc-izi (hatt- fasl) hep barbarlklar oldu. Barbarlklar olmasa, belki yeryznn her uygarl, i snf kanseriyle tkenerek, bugn Irak'ta otuz krk metre derin amur altna gmlp unutulmu Smer Uygarl gibi unutulur giderdi. O bakmdan, tarihte barbarln rol yalnz olumsuz bir ykclk deildir. Ayn zamanda olumlu, hep daha yeni, bir adm daha ileri orijinal medeniyetler kuruculuk da olmutur. leri ksr snflar sava ile koflam kentlerin kat sur kabuklarn krarak hepsini byk imparatorluklar halinde birletiren ve yeryzne yeni ve daha yaygn bir TefeciBezirgn dzen getiren g, 6500 yllk Antika Uygarlklar anda hep barbarlar olmulardr. Antika a barbarlarnn Tefeci-Bezirgn toplumu, her kezinde bir kmazdan kurtarm bulunan o barbar bkc-yapc eylemlerine Tarihcil Devrimler adn veriyoruz. Modern dnyamzda "millet" tmlklerinin, Antika Dnyamzn "kent" tmlklerinden hemen kl kadar ayrtsz bir duruma dtkleri, gnmzn en su gtrmez gerek karakteristiidir. zellikle 20. yzylla birlikte Tekelci Kapitalizm, millet snrlarn nce gmrk savalar ile delmeye, sonra o yetmeyince mal yerine sermaye ihrac yaparak eritmeye girimitir. O da skmeyince, dnyay, yeni kapitalist gelimelere uygunca yeniden paylamak iin Emperyalist Evren Savalarna bavurmutur. O kanl canavarlklarn hibir eyi zmediine, insanla dnya lsnde yeni bir dzen gerektiine en ilgin kant: Birinci Emperyalist Evren Sava'ndan sonra "Cemiyet-i Akvm: Uluslar Dernei" ve kinci Emperyalist Evren Savandan sonra "Birleik Milletler: Birlemi Uluslar" adl kurullarn kanlmaz olulardr. teki "Blgecil" derlemeleri hi anmayalm. Bylece, insanlk tarihinin uygarlk kesiminde, nce blk blk (eskiden kent kent, imdi millet millet) paralanma, sonra btn o paralklarn bir araya gelme kanunu. Antika Dnyamz iin ne idiyse,

Modern Dnyamz iin de ana-izisinde ve hi deilse yzeyinde odur. Hele modern amzn 20. dzyl, en yaman lde elikili bir milletlere dalma ile milletlerst toplanma eilimini bsbtn keskinletirmitir. Bu da insanln ne mthi bir diyalektik deri deitirme dnemine girdiini ispatlar. Tarihcil Devrim Yerine Sosyal Devrim Demek dnyamz en kesin dnemeci iindedir. Bu modern dnemele antika dnemeler arasnda ne farklar vardr? Srayla zetleyelim: Btn Antika Uygarlklar, yeryznn hep yalnz snrl bir blgesinin az ok dar erevesi iinde olup bittiler. lk Smer Uygarl, birka on kilometre karelik yerlerde doup ld. Geri kalan btn dnya uygarlk d barbar dnya idi. En byk, en -antika adyla"Cihangir" mparatorluklar bile, dnyann gln saylacak kertede darack bir blgesinde at oynatmlardr. Dnya haritasn grnce onu bir hkmdara bile yetmez gren Osmanl padiah, ne Amerika'y, ne Avustralya'y, ne Hindistan' ve in'i bilmiyordu bile. Modern uygarlk yeryznn tmn kaplam, baka yldzlarda yer aryor. Bu durum, Antika Dnyamz ile Modern Dnyamz arasndaki yaman nicelik (kantite: kemmiyet) bakaln gze batrr. O nicelik fark altnda yatan asl byk nitelik (kalite: keyfiyyet) fark bsbtn artcdr. Antika Dnyamzda uygarlk bir avu yer ve insanken, barbarlk btn bir dnya idi. Ve uygarln, ksr snflar sava ile insanlk iine soktuu soysuzlatrc kankran hastal, yeryzn kaplayan geni barbar ynlarnn grbz as ile zaman zaman tedavi edilirdi. nsan trn uygarln bozucu ve yok edici etkisinden, kimse farkna varmakszn, kimsece plnlanmakszn kurtaran hep korku, yalan, eitsizlik nedir bilmeyen temiz barbar insan malzemesi olmutu. Modern Dnyamzda artk herhangi kurtarc rol oynayabilecek bir tek uygarlkd "barbar" insan kalmamtr. Modern uygarln milyarca bunalk insann, bir tatl bunaklk iinde yalan, dolan, korku, zlgt iinde soysuzlap yok olmaktan kim kurtaracaktr? Antika Dnyamz rmekten barbarln bilmeyerek baardklar Tarihcil Devrimler kurtarmt. imdi tek barbar kalmadna, yeryz mutlak uygarlk egemenlii altna girdiine gre, Modern Dnyamz, dardan gelecek -ekillere "insanst" gibi grnm- bir Tarihcil Devrim kurtaramayacaktr.

Ama, onun yerine tarih baka bir alternatif getirmitir. Kapitalizm ile birlikte retici glerin kazand badndrc gelime, snfl toplum ltleriyle yrd iin, antika toplumun uygarlk dnda kalm barbarl, modern toplumun kendi iinde yaratmtr. Kapital birikii, konsantrasyonu ve santralizasyonu, retici gleri dehetli sosyalletirir iken, retim ilikilerini ondan daha az dehetli olmamak zere veren zel Mlkiyeti ilikileri iine hapsetti. Bu ekonomik temel eliki taban zerinde gittike dinamitleen iki balca sosyal eliki gelip ykseldi. i snf ile st snflar arasndaki elikinin bymesi. Kylerle ehirler arasndaki elikinin bymesi.. Bu boyuna birikip dinamizm kazanan iki bal eliki, modern toplumun iinde i Snf ile Kyl Ynlarn, st snflarn btn uygarlk nimetlerinden arslan pay almalar karsnda bir eit i barbarlar durumuna indirgedi. Ancak, kapitalizme kar ba eken ii snf, retici glerin sosyallemesi gibi muazzam bir toplum gcyle mttefik olduu iin, hibir snf ve tabakada grlmeyen rgtlenme ve bilin olanaklar ile en ileri ve yksek st snftan daha byk yetki ile uygarl temsil etti. Modern proletarya bilinci ve rgt, sosyalizmi yaratt. veren snf Tarihcil Devrimin yerine Sosyal Devrimi geirmiti. i snf, Sosyal Devrimin yerine Sosyalist Devrimi geirdi. Bugnk dnyamz, tarihin yazd en geni ve en derin kritik Sosyalist devrimler dnyasdr. ylesine etken bir Sosyalizm oluumu iindeyiz ki, hibir sosyal snf, sosyalizmi hi deilse maske gibi yzne takmadka toplum sahnesine kamyor. Derebeyi Sosyalizmi, Burjuva Sosyalizmi, Kk burjuva Sosyalizmi ve her birinin saysz eit sosyalizmleri yetmedi. En son 20. yzyl bunalmlar an aan Finans-Kapital bile, en tekelci zorbalna "Sosyalizm" adn vermemezlik edemedi. Sosyalizmin kkn kazmaya yeminli Faizm, sosyalistlii hi kimseye brakmayan Mussolini'ce kuruldu. Almanya'da Nasyonal-Sosyalist (Milli-Sosyalist)'in ba harflerinden gelen "Nazi"lik klna girdi. Sosyalizmin nasl yldrm abukluu ile gelitiini anlamak iin bouna sz harcamaktansa, birka rakam vermek yeter de artar bile. Nfus bakmndan, dnyamzda: 1- Emperyalist kesim, 2-Sosyalist kesim, 3- Milli Kurtulular kesimi, 4- Smrgeler kesimi diye drt blk var. 25 hatt 15 yl iinde bu kesimlerin geirdikleri deiiklikler yle rakamlanabilir:
18

Sosyalist 1939 1955 1964 % 8 35 35

Milli Kurtulu %2 26 32

Kapitalist %90 39 32

Smrge %33 7 1

Dnyamz, Birinci Emperyalist Sava ile 10'da 1, emperyalizme kar bayrak kaldrmtr. Kapitalizm yeryznn yzde 90'n kaplamaktadr. Sosyalizm ancak 8'i bulur. Kapitalizm, nicelik bakmndan sosyalizmin 11 katndan byktr. kinci Emperyalist Sava ile birlikte, be on yl gemeden, btn o denge altst olur. Emperyalizm yzde 90'dan, nce yzde 39'a, bir eyrek yzyl sonra yzde 32'ye der. Onun, resmen kle yn olan smrgeleri; yzde 33'ten nce yzde 7'ye, eyrek yzyl sonra yzde 1'e iner. Sosyalizm, bir atlta yzde 8'den 35'e kar ve bir milim bile gerilemez. u anda dnyamz, artk yekpre kapitalist dnya olmaktan kmtr. nk insan nfusunun en byk ounluu, yzde 35'i sosyalizme girmekle kapitalizmi yok etmitir. Dnya nfusunun te birine yakn (% 32'si) milli kurtulu baarsna ererek, sosyalizme daha yakn duruma gelmi, hi deilse sosyalizmin dolayl yedek gc olmutur. Emperyalizm, dnyamzn te biri bile deildi: % 32'sidir. Emperyalizmin karnnda ivi gibi duran yzde 1 smrge insanlarn en azndan bugn yarn milli kurtulu cephesinde sayabiliriz. Bu rakam dili neyi sylyor? Dnyamz yzlerce politika blne paralanm grnse bile, ekonomik-sosyal adan 3 kesimdir: 1- Kapitalist dnya, 2- Sosyalist dnya, 3-kisi Ortas dnya..

Bu konuma banda alnm deildi. Sonradan HK, konumann zetini

yazmtr. Burada verilen o zetlerdir.

SOMUT ARTLARIN SOMUT TAHLL TRKYE 15.1.1970'*' Somut Trkiye 150 para Dnyamz 3 sektr: 1- Kapitalist (emperyalist), 2- Sosyalist, 3- nc A r a f a t . Emperyalist dnya sektr iinde, Danimarka'dan Kanada'ya dek, Trkiye ve US Amerika da iinde olmak zere, 17 devlet, 502.2 milyon nfusla 3.2 milyarlk insanlarn 6.4'te biri, 22.9 milyon kilometre kare genilikle 135.7 milyon kilometre karelik yeryznn 5.9'da biri oluyor. ok ilgin bir orant: 1917 yl sosyalist sektr Dnyann 6'da 1'i, kapitalist sektr dnyann 6'da 5'i idi. imdi arlklar tersine dnm: Dnyamzn 6'da 1'i emperyalist sektr kalm. Trkiyemiz bu sektrn iine boylu boyunca angaje olmu. NATO'nun CENTO'nun, SEATO'nun en sadk yesi. Emperyalist sektrn banda "Amerika" US (Birleik Devletleri). Hep ona (Amerika'ya) gveniyoruz. nk, demir mden filizinde Sovyetler, Amerika'nn 2 kat (73 milyon tona kar 137 milyon ton) ok retim yapmakla birlikte, elik retiminde Amerika, Sovyetler'den 5'te 1 (80 milyon tona kar 100 milyon ton) stn. Yar srp gidiyor. lem byle "baa greir"ken biz ne yapyoruz? Kimi beyciklerimiz yal kispet giyip oban Pehlivan Sl ile yal baa gree heveslendiler. Onlar "kaderleri ile ba baa" brakalm. Trkiyemizin alnyazsn seip ayrt etmek iin bir kestirme yol var: Kesit Yapmak. Aacn ka yanda olduunu dardan kestiremeyiz. Genilemesine bir kesit yapar yahut sonda atarsak, yzde yz dorusunu reniriz. Trkiye'nin de "ne lemde?" olduunu kuru lfla soyutlatrmaktansa, gnlk bir gazetesinde geenleri filmletirmek, Trk toplumu iinde bir kesit veya sonda yapmak olabilir. PSD Lokalinde Dev-Gen'lere verilmi seminerde kesiti, 10 Ocak 1970 gnl bir gazeteden yapmz. O kesit daha ok politika man-

zaras idi. TP Beikta lesindeki geen oturumumuzda, o gnn gazetesinden bir kesit yapmz. Bu 1 Mart 1970 gnl kesit daha ok sosyal adan ilgin. Bugnk 6 Mart gnl kesitte, bu iki nceki kesitlere, eskilerin "Mtenevva" dedikleri eitli gstergeler yerine geebilir. Byle imi gnl olaylar zerinde duruyoruz. nk, bu biim seminerler, bize sryle bilgi ezberletmek iin yaplmaz. Yahut hi deilse yaplmamaldr. Maksat birbirimize malmat satmak deildir. Somut olaylar aratrma metodu ile o ayn olaylar iinde ynelii becermeliyiz. Teori de budur, pratik de budur. Teoride metodu, pratikte ynelii becerirsek, mantmz yani kafamzn ileyi kanunlar burjuva ve kk burjuva inkbazndan, pekliinden de, amelinden, ishalinden de kurtarlm olur. Bugn sol kanadmzdaki karn arlarmz, bu kurtuluu bekliyor. Soyut kavramlar ishalinden de pekliinden de kurtulursak, karn arlarmz, doum arlar gibi yaratc olabilir. i aktaliteden ise, geri kopmamak iin, bugnk 6 Mart 1970 gnl gazeteden balyorlar. Hep okumusunuzdur. Birlikte gzden geirmesi. Bizi kargaalktan kurtaracak metodunuzu bilmeyen yok. Btn politika, kltr gibi parlak ve gmbrtl olaylar, hep ekonomik adn alan snk, nankr, yeraltnda gibi sesi kslma maddecil olaylar tabanndan fkrrlar. Kk olmayan aa bulunmadn tartmayz da, ak ekonomi dnda, onunla ilgisiz politika olay yok mudur, diyen burjuva dnceleriyle har neir olmaktan yakamz kurtaramayz. 6 Mart gnl gazetede ekonomik olaylar, her zamanki gibi ya kt (hemen hi yok denecek kadar az, ksa ve eftenpften) yahut, maskeli yani olay ylesine duygucul, acayip, bulutlar, sisler ortasnda vardr, yle dokunulmaz klklara sokulur ki, insan bunun ekonomik madde neresinde, der neredeyse. Olay ktlna rnek: "Pik tonuna 335 lira zam yapld". Bu gazetede 8 sayfadr. Her sayfa, 8 stundur: 64 stun. Her stuna 175'er satr girer. Toplayalm. Gazete 11 bin 200 satrdr. Ak ekonomik haber 17 satrcaz! Hemen hemen 700'de 1 satr. Bu kck "Havad i s i n anlam zerinde az duralm. Deniliyor ki: "Karabk- Trkiye Demir elik letmeleri Genel Mdrl pik fiyatlarna zam yapmtr. Piyasalardan ithal edilen pikin tonu 1015 liradan 1350 liraya karlmtr... nmzdeki gnlerde demir mamullerine tccarlarnn zam yapaca sylenmektedir. Sylentiler zerinde ehrimizde birok demir tccar inaat demiri stokuna balamtr."

Ya demirden yaplm letler, eyalar, kazanlar, makineler, mihaniki cihazlar, elektrik makine ve cihazlar, demiryollar tat ve malzemesi, motorlu tatlar, silhlar ve ilh. ve ilh. Bunlardan yalnz gmrk eyas srasnda (82, 83, 84, 85, 86, 87 numaral) 6 kalemden 1965 yl Trkiye'ye 562.937.000.- liralk mal sokulmu. 970 yl bu ithalt 750 milyon liraya km bulunsa, en az %33 zam grseler, aradan 247 milyoncuk da oradan zel sektrn kursana girer. Buncazla kalr m? Btn mallar 3'te 1 pahallar. 6 milyar ithalt malnda, bir kalem oyunu ile zel sektr denilen kuyuya 2 milyar lira dyor.

Bu konuma da banda alnm deildi. Sonradan HK, konumann zetini

yazmaya alm, fakat yaz bitmemitir. Burada verilen o yazlan ksmdr.

STRATEJ VE TAKTK: STRATEJK VE TAKTK RGTLER 19 Ocak 1970 Sevgi ve Saygdeer Gen Arkadalarm, Bugnk konumuz Strateji ve Taktik deyimlerinin aklanmas zerine olacak. Bir yl sreden beri sol kanadn zerinde en ok durduu bu iki terim, biliyorsunuz, askerlikten alnmadr. Askerlik ordularn savadr. Sosyal problemler de, genellikle, sosyal snflarn sava sayld iin, epey sonralar, klasik bilimsel sosyalizmin bir lkede byk baar ve zafer kazand gnlerden epeyce sonra, baarnn daha ok askercil savalar biiminde oluundan tr, o atein iinden geen kimi bilimsel sosyalistler, sosyal savan da daha kolay anlalmas iin, bu strateji ve taktik terimlerini kullandlar. Ve bunun zerine de epeyce aklamalar yapld. Yalnz unu hatrlatmak isterim: Yeryznde proletarya sosyalizminin zaferi, ilk byk sonucu aldktan sonra oldu bunlar. Onun iin, strateji ve taktik deyimlerinin zerinde, yani tabu szlermi gibi fazla kaslmak, bence pek gerekmese dorudur. nk uygulamada sk sk grdmz gibi, bu terimler snf olaylarnn iyi aklanmas ve iyi uygulanmas iin konulduklar halde, birok karklklara, anlamkavram karklklarna ve ondan tr de birok uygulama karklklarna neden oluyor. O bakmdan, bu iki terimi nce zetleyelim ve bu zetten -ki oumuzun, bu zeti de bildiimize kaniim, biliyorsunuz muhakkak.bu zetten uygulamaya nasl geilecei zerinde daha ok durmamz gerekecektir. Strateji, biliyorsunuz, Greke'den alnmadr. Eski Trke'de buna "Sevk'l Cey" derlerdi. Ordularn gdm anlamna gelir. Taktik de gene bir ynetim anlamna gelen Greke szckten gelir. Bu iki deyimden birisi: arpan ordularn, iki tarafta arpan ordularn cephelerin-

de yerlerini almas demektir. Cepheye kadar glerin hareket edip cephedeki yerlerini allar "Sevk'l Cey" yahut Strateji adn alyor. Stratejinin bir plan vardr, bir de gdm. Strateji plan: hangi ama iin bir sava yaplyor, nce onu tespit eder. Sonra, bu savaa hangi gler, nasl katlacak, onlar dzene kor. Ondan sonra da, bu dzenin altnda, strateji uygulamasn, Strateji gdmn yapar. u halde, nce strateji plan deyince neyin anlaldn bir daha zetleyelim: Askercil savatan rnek alrsak, bir lkede ordular var. Bunlarn bir ksm zg olarak cephenin n safna gider askerlikte. Bir ksm da yedek gler olarak onun evresinde cepheye hazr bir durumda bekletilir ve dzenlenir. Sosyal alanda strateji dendi mi, onun zgc: Bilimsel Sosyalizm asndan, biliyorsunuz, daima ii snf saylr. Klasik bilimsel sosyalizm iin stratejik zg: i Snfdr. Stratejinin amac dediimiz, planda birinci safhay tutan, alnacak hedef ve sonu hangi aamada olursa olsun, sosyalizm iin her zaman zg hep ii snf olmutur, proletarya olmutur. rnein, ama Demokratik Devrim ise, orada da zg ii snfdr. Onun ardndan gelen Sosyalizm Devrimi ise, gene zg ii snf olur. Ondan sonra, sosyalizmin zaferinden sonra gelen nc bir aama biliyoruz. Sosyalizmin Temellerinin daha salama oturtulmas, orada da gene ii snf zgtr. O halde, gler bahsinde, stratejik gler konusu ele alnd zaman, zg: Bizim anladmz lde, daima hangi aamada olursak olalm, ii snfndan ibarettir. Onun dnda bir zg tasavvur edilemez. zgten sonra yedek gler gelir. Ve stratejinin en nemli plan deiiklikleri, aamaya gre olan deiiklikleri, bu yedek glerin kullanmnda derlenir, toplanr. Yedek gler aamaya gre deimitir. Klasik sosyalizmin geliiminde Demokratik Devrim konu iken, yani eski mstebit saltanatlar, yahut onlarn destei olan derebey kalntlar ve derebeylik alaa edilirken, zg ii snf, yedek g, balca byk yedek g de kyllk adn alr. Ve orada kyllk, byk bir yn olarak, yekpare bir btn gibi konulur. Bu aama baar ile sonulandktan sonra gelen Sosyalist Devrim aamasnda zg gene ii snfdr. Fakat bu sefer kylnn fakir tabakasyla ii snf arasnda bir ittifak yaplr. Yani, birinci, demokratik devrimde kylln btnyle ii snfnn elbirlii, ittifak konudur.
26

kinci safhada daha ziyade kylln fakir tabakas ve yar-proleterler dediimiz insanlar bulunur. n aamaya geldi mi, stratejik devrim, yani sosyalizmin temellerinin salanmasna ulald m, orada zg olan ii snf ile, ondan nceki devrimlerin geni lde adeta yaratt diyebildiimiz, byk orta kyllk ynlar yeniden ii snfnn savanda mttefii olur. Bu kanaln da, bu aamann da amalarn daha sylerken zetlemi olduktu. Demokratik Devrimde ama: Derebeyiliin kaldrlmas. Bunun iin burjuvazinin, hangi lkede ise bu demokratik devrim, orada burjuvazi dediimiz kapitalist snfnn dahi tecrit edilmesi konu olur. Bu tecritin karsnda ii snf ile kyllk btnyle ittifak eder. kinci aamada, Sosyalizm aamasnda: i snf ile kylln fakir fukaras ittifak ederler. Burada tecrit edilecek, daha ziyade kk burjuva topik sosyalizmleri diyebileceimiz devrimci sosyalistler, yahut burjuva sosyalistleri, ve ilh. gibi parlamentarizmi fazlaca abartp btn problemi orada sayan teekkllerdir. Ve bu sefer kapitalizm, kapitalist snf iktidardan der. Bu, stratejinin aamas, bildiimiz klasik aamasndaki plandr, sylediimiz birka sz. Btn bu her plan srasnda da Strateji gdm diye bir davran konudur. Strateji gdmnde bir forml vardr: "Kart glerin en yaralanabilir yerine, devrimci glerin en ar basann, en kritik anda yn yapmak". biiminde zetlenir. Yani drt eleman bulunuyor bu deyim iinde. nce stratejiden maksat, stratejinin gdmnde birinci gz nnde tutulacak ey: Devrimci glerin, hasm kart taraf glerinin en zayf olduklar noktasna yneltilmesi. Fakat bu yneltite en ar basan, en nemli gleri orada, en kritik zamanda teksif etmek, younlatrmak. Sonra bu younlaan gleri maksima amaca doru taktik davranlarla ulatrmak. Demek Strateji deyince, bir daha zetlersek, nce her sosyal aamann asl ama olarak kendisi tespit edilir (saptanr diyorsunuz galiba). Bu amaca gre gler, sosyal gler, vurucu gler, zg ve yedek g olarak dzene konup, bu gler arasnda, zgle yedek gler arasnda, o glerin cephede yerletirilmeleri, yani bir nevi yer allar biimi tespit edilir. ttifak m yaplacak, yoksa baka bir ey mi, o tespit edilir. Ondan sonra da stratejik gdm balar. Bu gler has-

mn en zayf noktasna, en kritik anda, en byk, ar basc biimiyle younlatrmak eklinde konulur. Strateji deyince aa yukar bunlar akla geliyor. Bunu benim size, ite, bizim stiklal Sava'nda bir askercil rnekten konu ederek aklamam daha doru olacak, daha anlalr olacak. Yunan cephesi diye bir cephe var. Stratejide bu cephe nnde Kuvaymilliyeci devrimcilerimiz nce amalarn tespit ettiler: Dman denize dkmek, ama buydu. Yani Anadolu toprandan atmak. Bu amaca gre, strateji plannn bu amacna gre vurucu gleri ele aldlar. Bu vurucu gler zellikle cepheye sevk edilecekti, biliyorsunuz. Dumlupnar Sava olurken hangi yollar tutuldu ve nasl uyguland? Hepiniz az ok Milli Kurtulu Sava'nn askercil hikyelerini okurken grmsnzdr. Mtemadiyen, cephenin kuzey tarafna, yani sa kanadna Trk ordusunun adeta bo brakmay gze alarak, asl vurulacak yer, yani dmann en zayf, en yaralanabilir noktas Afyon taraf olduu iin, vurucu kuvvetlerin en by Afyon etrafnda topland. Ve oradan, tabii dmann da elden geldii kadar hibir ey fark etmemesi iin gereken tedbirler alnmak suretiyle taarruza geildi. Sosyal savalarda da buna benzer stratejik davranlar dnlebilir. Yalnz, bu strateji konusu konulurken, sosyal savalarn geliiminde, baz noktalar ihmal ediliyor. Plan deyince, sosyal geliimin btn aamalar gz nnde tutulur ve bu aamalara belirli isimler verilir. rnein Demokratik Devrim aamas, btn sosyal politika rgtlerinde, yani partilerde Minima Program diye anlr. Sosyalizm aamas da Maksima Program diye anlr. Son zamanda, bu iki deyim yerine baka baka terimler kullanlmaya baland. Bunlar, grebildiim kadaryla, zihinleri aydnlatmaktan ok, biraz daha terminoloji grlts eklinde kartrmaya doru da gidebiliyorlar. Sonra, devrim deyince, devrimin birinci problemi dorudan doruya iktidar mevkii problemidir. Devrimin herhangi bir slogan, yahut herhangi bir baka eleman birinci nemi kazanmaz. Bu noktada, ok defa strateji tartmalar yaplrken gzden karlyor. O zaman, devrimin adeta devrimin ruhu zedelenmi gibi bir halle karlayoruz. Bunun aklamalar zerinde arkadalar muhakkak sorular aacaklar. Sras geldi mi birka kelime daha konuabiliriz. u halde Strateji, askercil kyaslama ile daima aklama yaptmza gre: Harptir, askerlikteki harbin karldr. Taktik ise, bu harbin iindeki kk muharebelerdir.

Biliyorsunuz, gene Anadolu Kurtulu Sava'nda; nn Muharebesi, Birinci nn, kinci nn, Sakarya, ve ilh. muharebeleri oldu. Bunlar, asl son zaferi salayan stratejik plann uygulanmasnda zaman zaman kullanlm taktiklerdir, taktik savalardr. Onun gibi, sosyal savalarda da taktik basamaklar ve taktik sava biimleri ve parolalar vardr. Bunlar daima taktik durumlara gre ok deiken olurlar. Taktiin de bir plan vardr ki, o Strateji iinde Taktik diyebiliriz ona. Stratejik aamann zaman zaman gler arasndaki denge bakmndan birok deiiklikleri olur. O zaman bakarsnz devrimci g kart glerin basks altnda gerilemek zorunda kalr. Bu gerileme srasnda, Ricat Taktii diye askerlikte anlan taktik kullanlr. Fakat baka bir zaman da devrimci glerin ar bast belirir. O zaman devrimci glerin kullanaca taktik, bunun tam tersi, Taarruz Taktii olur. Binaenaleyh, taktiin de strateji iinde zaman zaman ite negatifle pozitif gibi birbirine zt grnen, ama birbirini tamamlayan biimleri daima deiir. Ve o deien biimler iinde hi almakszn hangi biimin neden gerektii etrafnda uzunca dnmek balca hedef saylr. Stratejinin bu taarruz veya mdafaa yahut ricat biimleri uygulanrken, (ayrntlarn sonra icap ederse izleriz), iki birbirine zt grnen elaman nem kazanr: Birincisi, -gerek ricat, gerek taarruz taktii olsun, her ikisinde de, -daima dikkat edilecek nokta: O srada hangi halkaya nemle basmak, hangi momenti birinci derecede nermek gerekir, o aranr. Buna byk ustalar: Zinciri srkleyecek halka adn vermilerdir. Yani, zincir birok halkalardan ibarettir, taktiin de yle birok halkalar vardr, fakat btn gcmzle asl yle bir halkasna aslmaldr ki, o halka ekilince btn zincir de arkasndan srklenip gelsin derler. Ki bu zaten diyalektiin kritik momenti dediimiz karakteristiktir. u halde, taktikte en ok dikkat edilecek ey: Taktiin, ricat veya taarruz olduuna gre her iki basaman da btnyle sosyal geliimi peinden getirecek en nemli halkay bulmak ve ona var gc ile aslmak nemli saylr. Fakat bu, iin biraz tekrar gzden geirince anlalaca gibi, adeta subjektif taraf, yani devrimcilerin yapacaklar taktik zellik saylr. Oysa taktiin bir ikinci kutbu vardr, o da ynlarla ilikisi. Her taktik basaman gerek mcadele, gerekse rgt biimleri ve sloganlar, bizce, yahut devrimciler tarafndan nemli grlmekle ye-

teri kadar gerekleemez. Bu nemli saylan halkann ynlar tarafndan da tutulmas, desteklenmesi nemlidir. Yani, eer zg, yedek gler ve hatta nc g ne srlen taktik mcadele ve parola biimlerini benimsemezse, istediimiz kadar dahiyane bir taktik plan kurmu olalm, onun uygulanmas eksik kalr, daha dorusu baarsz kalmaya mahkm olur. Mutlaka ynlarn da o taktie uygun dnce davran dzeyine getirilmesi ve gelmi bulunmas nemlidir. Bu nasl olacaktr deyince, -ayrntlar bir tarafa brakrsak- elbet ynlara devrimci rgtlerin bilin vermeye almas ilk yaplacak davran ve dnce alandr. Propaganda yapacaz, Tahrikat yaplacak (Ajitasyon), Tekilat yaplacak, ve ilh. Yalnz, btn bu taktik mcadele ve parolalarmzn ynlarca benimsenmesi bu yaptmz davran ve dncelerle salanamaz. Ynlarn da bir yourt yiyii vardr. Onlar daima, binlerce yldan beri aldatlm insanlardr. Gerek ii snf, gerek kyl ynlar, esnaflar ve btn halk dediimiz byk ynlar, en az, hele bizim lkemizde, 7 bin yldan beri mtemadiyen aldatlmlardr. En doru dnceli insanlar bile, dnyann en mkemmel rgt ile ynlar nne kp da ajitasyon ve propaganda, hatta rgt biimleri teklif etmek suretiyle yolu aydnlatsalar, ynlar bunu yle bir, belki dnce olarak doru bulurlar, fakat tamamyla benimsemek iin, mutlaka onlarn da bu sylenenleri bir denemeden geirmeleri gerekir. te devrimci dnce ve davrann en byk, en kritik karakteristii burada gzkecektir. Biz yalnz nutuk ekmekle, yalnz propaganda yapmakla, yalnz bir takm rgtler kurmakla yetinip kalrsak, bu devrimci taktik olmaz. nk ynlarn o devrimci taktie uymalar iin, o devrimci taktiin nerdii problemleri diine vurmas, pratikte denemesi gereklidir. u halde devrimci taktiin ynetimi, taktik ynetiminde ikinci nemli ey, -birincisi o plan bizim devrimci bilince ulatrmamz, yani en nemli halkay sememiz ve ilh. tarznda olduktan sonra- bu halkann nemini, zinciri srklemenin gereini ynlarn da kendi tecrbeleriyle benimsemeleri bata gelen art olur. u halde taktik plan deyince: Taarruz mu, ricat m, savunma m hangi basamakta, strateji aamasnn hangi basamanda bulunulduunu saptamak. Taktik ynetim dendi mi de, o basaman en uygun mcadele biim ve parolalarn setiimiz srada, onlarn da iinde, o mcadele biimleri ve parolalar iinde de btnyle olaylar srkleyecek, zinciri srkleyecek halka biiminde olan taktik eleman seip bulmak gerekir bir, ikincisi, bu taktiimizi ynlarn da kendi dene-

meleriyle, her gnk hayatlaryla, savaa katlmalaryla doruluuna inanarak benimsemeleri, taktiin yerinde olduunu ispatlar. Strateji ve taktik zerine bu genel kaneva zeti hi hatrdan kmamas gereken prensiplerimiz saylr. Ondan sonra bu prensiplerin uygulanmasna geildi mi, artk genel szlerden tamamen kurtulmak, her lkenin kendi sosyal ilikileri iine derinliine inmek, oradaki iliki ve elikileri en objektif, en somut biimleriyle kavramak ve ona gre davranmak, dnmek balca grev olur. Daima hepimizin rahatsz olduu biimde, baka lkelerin kitaplarnda yazlm strateji planlar, strateji gdmleri yahut taktik planlar, taktik gdmleri aynen formller olarak ezberlenilip de birbirimize tekrarlanmak suretiyle yaplan tartma ve eletiriler, ancak bir hazrlk, daha dorusu bir raklk ann alfabetik gelimeleri saylabilir. Asl nemli olansa, bu alfabeyi ezberledikten sonra oturup onunla yaz yazmak anlamna gelen, kendi toplumunun, kendi sosyal snf ilikileri ve sosyal anlar (momentleri) ne ise onlar doru belirtip, onlar zerinde dnce ve davranmz gelitirmektir. Ben bu kadar sylemi olaym. Arkadalarmdan, bu noktalarda evvela bir, karanlk kalm elbet birok noktalar olabilir ve onlarn zihinlerinde dmlenmi baz problemler olabilir, onlar soraym ve onlar tartarak konuyu daha amaya alalm.

SORULAR-CEVAPLAR (... ilk sorular banda alnamam) H.K>v>lc>ml>: Aa yukar bu taktiin taarruz ve ricat yahut savunma konaklarna uygun demektir. Yani taarruz konanda birikim tamamlanr ve Devrim olur. Evrimin nerede balayp nerede bittiini birtakm almetler gsterir. Bu almetleri biz daha ziyade strateji gdm konusunda gz nnde tutarz. Bunlardan, proletarya iin devrim almetleri: Proletaryann snf olarak artk en kesin fedakrlklara hazr olduunu dnce ve davranlaryla belirtmesi bunu gsterir. Ama tek bana, sadece zgcn kesin kararl olmas yeterli deildir. Strateji gdm iin yedek glerin de, birikim konandan, atlay konana elverili bir dzeye gelmi bulunmas gerekir. Yani kk burjuvazinin de bir yn topik kuruntularndan syrlm bulunmas gerekir. Fakat o da yetmez, yani ii snfyla kkburjuvazinin dahi, birikim safhasnda bir sosyal stratejik aamann, artk bu hayat yaanmaz hale geldi demeleri, devrim basamana geilmesi iin yeterli olmuyor. Yeryzndeki imdiye kadar geen denemeler bunu gsteriyor. Ona, hatta bir byk ustamz yle iaret ediyor: Alt ynlar, halk tabakalar her zaman (Franszca deyimiyle): "Je ne veux pas" der, yani "istemiyorum". Der ama, bu yetmez. st tabakann da "Je ne peux pas" demesi, "ben bunu yapamyorum", "artk beceremiyorum bu ii" der gibi kritik bir duruma gelmesi lazm. te aada halk ynlar: "stemiyorum"u, yukardaki idareci egemen snflar da: "Beceremiyorum, yapamyorum" dedikleri zaman, artk birikim kona toplumda bitmi, devrim aamasnn atlama konana gelinmi olduu kabul edilir. Genel olarak, genel deyimleme byle zetlenebilir. *** Maksima-minima programlar arasnda, minima programn Demokratik Devrim anlamna m geldiini sordu bir arkada. Evet, o demek-

tir. Demokratik Devrim, Trkiye'de 50 seneden beri Minima Program deyimi ile ifadelenmitir. Demokratik nklp denirdi o zaman. imdi Demokratik Devrim deniyor. Bu, ta 1919 senesinde Almanya'da "Kurtulu" dergisini karanlarn adeta igdleriyle bulduklar bir stratejik aama tanmlamasdr. Yani, Minima Program elbette Demokratik Devrim adn alan programn ta kendisidir. Demokratik Devrim aamas dendi bugn, yle daha yaygn bir deyim var. Bu, minima program adn alr klasik bilimsel sosyalizmde. Trkiye'nin de 50 yllk denemesi iinde Asgari Program denilmitir. Bu programn adna Milli de girer mi, diye sordu bir arkadamz. Evet, gayet tabii milli de girer. Zaten Demokratik demek, Milli demektir. Biliyorsunuz, millet kapitalizmle beraber, birlikte balam bir olay ve kavramdr. Kapitalizmden nce Millet yoktur insanlk iin. mmet vardr, bizim mehur deyimimizle. Biz Mslman mmetiydik, Muhammed mmeti hatta. Millet edebiyat bize ancak Tanzimat'tan sonra, zellikle Namk Kemal edebiyatyla falan mal oldu. Ama biz bu edebiyat tarafn kurcalarsak, iin iinden kamyoruz. nk, ben ahsen, eski bir arkadanz, yani Osmanlca'dan kltrn alm arkadanz olarak: Bu millet nerden gelir, mmet nerden gelir diye aradm Arapa marapa, Farsa falan kitaplardan, lgatlarda. Bakyorsunuz ikisi de ayn anlama geliyor. Yalnz, Namk Kemal'e kadar diyelim, hep mmet-i Muhammed'iz demiiz ve onun anlam dincil bir toplumun, yle gzken bir toplumun insanlarna verilen ad gibi olmu. Daha kapitalizm yok orada, ancak Tefeci-Bezirgan sermaye var. Antika toplum biimleri. Orada mmet oluyor insanlar. Millet yok. Millet, Bat'da kapitalizmin geliimi ile biimleniyor. Ve orada "Nation" adn alyor. Bizde de bu "Nation"u Trke'ye evirmek, yani mmetten farkl olarak ifade etmek iin millet dediler. Orda (Hristiyan mmeti idi onlar da biliyoruz), o mmetlikten kp da "Nation" haline geldikleri zaman, neden geldiklerini aramak gerekti mi, kapitalizm balad m bir memlekette, onun corafyas, onun ekonomik ilikileri top ateiyle hangi insanlar ve hangi topraklar kendi erevesi iinde tutabiliyorsa, o milletlemitir. Millet kavram gibi, Demokrasi kavram da, biliyoruz, derebeylie kar alm savatr. Derebeyliin keyf, kiisel idare saymtr kapitalist snf. Onun yerine demokrasi dediimiz sistemi ne srmtr.
34

u halde, gerek milli szc, gerek demokratik szc, ikisi de yeryznde kapitalist dediimiz snfn, burjuvazinin tarih sahnesinde artk kendini tantmasyla birlikte balam deyimlerdir. Milli ile demokratiin zaten pek byk bir fark yok, hemen hibir fark yoktur diyebiliriz. Ksa olsun diye Demokratik Devrim diyebiliriz. Daha geni olsun istedik mi, Milli Demokratik Devrim diyebiliriz. Ahmet arkadan sorusuna imdilik bu kadarla yetineyim. Bu soru sahibi baka bir ey sormak istiyor muydu acaba? Soru: Niin daha nce milli dememiler? H. K: Eh! burjuva demek kfi zaten. Burjuva da milli demektir. Milli dememiler deil. Soru: Kapitalist dnemde yaplan Demokratik Devrimlere acaba milli denmiyor mu? H. K: Yani, Milli bir Kurtulu Sava biimine girdii zaman Demokratik Devrim, o milli sznn de eklenmesi zaruret olmutur, onu muradediyorsunuz. Soru: i snfnn nclnde bulunmasndan dolay milli nitelii. H. K: Hayr. nk milli deyince, yalnz bir snfn hareketi, bir snfn devrimi, bir snfn davran, dncesi toplum iinde, (ki modern toplumdur), modern toplumda ii snf da millettendir. Kk burjuvazi de millettendir, burjuvazi de millettendir, hatta byk emlak sahibi de milletin iine girer. Yalnz, milletin bu btn iinde, egemen snflar, klasik kapitalizmdeki iki egemen snf, byk emlak sahibi snflarla burjuva snf, kapitalist snf darda brakld m, geri kalan millet ksmna, blmne halk diyoruz. Binaenaleyh halk deyince biz: i ve kylleri klasik olarak anlyoruz. Millet deyince, burjuvalar ve emlak sahipleri de dahil, btnyle kapitalizmdeki egemen ve alt snflarn hepsinin iine girdii modern toplum anlam kyor. imdi, bunun iinden yalnz ii snfyla herhangi Demokratik Devrim yaplamad iin, Demokratik Devrim aamasndaki eylemler ister istemez Milli adn alyor. nk millet iinden derebeyler darda kalmak artyla, klasik ada geri kalan burjuvazi de millet iinde bulunduuna gre, hep birden Demokratik Devrim oluyor, yani Burjuva Demokratik Devrimi oluyor. Fakat biliyoruz ki, 20. Yzylla birlikte, burjuvazinin devrimci karakteri suya dyor. Ama burjuvazinin egemen zmrelerinin devrimci karakteri suya dyor. Yani burjuva snfnn zellikle geri lkelerde birok zmreleri var ki, onlar devrimci olarak kalabiliyor. Yani onlara te-

kelci sermaye dnda kalan, Finans-Kapital dnda kalan burjuva zmreleri diyoruz. Bunlar da, Demokratik Devrimi 20. Yzyl sresi iinde yer yer, baz lkelerde benimsiyorlar. O bakmdan, proletaryann ncl altnda olan devrim bile, millet lsnde bir devrim gelitiriyor ve onun iin Milli Demokratik Devrim adn alabiliyor. Soru: Burjuvazinin bir ksmnn devrimci bir nitelii olduunu syledik. Bir ncmz: "Can verse bile len kzmze, Burjuva ise eer gzkmesin gzmze" diyor. Acaba ne derece dorudur? H. K: Efendim. te, edebiyat ayr bir konu. Benim ihtisasm d. Yani bu edebi bir abartmadr. airlerin pek kusuruna baklmaz. Yani, attlar m, mangalda kl brakmayabilirler. Ho da grlr. Ama biz, bilimsel gereklerle dnme ve davranma zorundayz, biz fani insanlar. Ve bizim iin, burjuvazinin eer devrimci zmreleri gerekten toplum iinde var da, proletaryann devrimci gidiine yardm edecek durumdaysa, burjuva ise gzksn gzmze, beis yok. Yani ondan tr mteessir olmayz. Soru: Kavram kargaalndan bahsedildi.. H. K: imdi bu noktada, bizim seminer planmzn 26 Ocak gnl eyinde, Milli Demokratik Devrim ve Sosyalist Devrimin Ball diye bir ayr bir oturum yaplacak burada. O gne brakalm isterseniz, olmaz m? Yani, o gn esasen bu Milli Demokratik Devrim ile Sosyalist Devrimin ilikisi-elikisi ne ise, burada zel bir oturum olarak inceleyeceiz. imdi burada bir iki kelime ile onu amak, o oturuma mdahale gibi olacak. Onun iin, msaade ederseniz, onu o gne brakalm. *** H. K: Harun arkada Milli Demokratik Devrimin objektif artlar nce var m yok mu? Bunu aydnlatalm, dediler. yle mi efendim? Trkiye'de Milli Demokratik Devrim. Milli Demokratik Devrim artlar nedir? Milli Demokratik Devrim deyince, biliyoruz. Demin de szmzn ikinci ksmnda iaret ettik bir arkadan sorusunu incelerken, bir Demokratik Devrim deyimi ile daha, yani szck olarak anlam Burjuva Demokratik Devrimi. Ama bu Burjuva Demokratik Devrimi, Milli Demokratik Devrim yahut, 19. yzylda baka karakter tayordu. O karakteri de: zgc Kapitalist snfyd, oradan geliyordu. Yani 19. yzylda Milli Demokratik Devrimin zgc, vurucu zgc Burjuvazi idi, klasik anlamyla.

Oysa 20. yzylla birlikte, Milli Demokratik Devrim ncl burjuvaziden dt, burjuvazi byle bir devrime nc olmak durumundan kt. Bunun yerini, grdmz, bildiimiz rneklerden de anlald gibi, i Snf ald. imdi, ii snf aldktan sonra, o halde neden biz buna Sosyalist Devrim demiyoruz diye bir sual kyor ve arkadamzn da zannederim sorusu oraya geliyor. Niin Milli Demokratik Devrim diyoruz da, Sosyalist Devrim demiyoruz? Soru: Onu demek istemedim. Trkiye'de Milli Demokratik Devrimin objektif artlar var mdr? H. K: Ha, objektif. Evet, tabii ite, objektif. Yani adn verdik mi, objektif artlar da olmal ki, o ad verelim. Objektif artlar olmayan eye zaten isim vermek de hayal kurmak olur. Evet, binaenaleyh, o ismi almaya layk objektif artlar var m, yok mu Trkiye'de deyince. Trkiye'nin ksa, son 40 yllk devrim tarihesinde bir Milli Kurtulu Sava var. Bu bir Milli Demokratik Devrimdi. Yani, o bir Milli Demokratik Devrim ve hatta ncl de orada ii snf yapmad. Klasik anlamyla 19. yzylda kald bu gelenek diyoruz ama, mesela Trkiye ile Milli Kurtulu Hareketi'nin ncln Mdafaa-i Hukuk Cemiyeti biiminde rgtlenmi bir burjuva snf yapt. u halde, yani kurallar konulurken, her kuraln azlar derdik biz eskiden, yani ona uymayan rnekleri de bulunur. Bu da onlardan biri. Yani hayat hibir zaman bizim formllerimizin iine hapsedilecek kadar fukara deil. Bundan sonra, bugn o halde bir devrim, bir Milli Demokratik Devrim Trkiye'de yaplmsa, bugn gene bir ikinci Milli Demokratik Devrime ihtiya var m, diye bir soru kyor. Yani objektif olarak buna bir gerek var m? Eh, hatrlarsanz, biz buna onun iin zaten Milli Demokratik Devrim'den daha iyi, bizim kendi milli yapmza, kendi toplumumuza daha elverili baka deyimler kullanmtk, biz eskiler. Fakat yeniler beenmediler bunu, yahut alafranga bulmadlar. Bilmiyorum neden? Genel bir deyimle ortaya attlar yeniden. Biz buna, birincisine Birinci Kuvaymilliyecilik dedik, yahut Birinci Milli Kurtulu dedik. Bugn iinde bulunduumuz objektif duruma da, objektif Milli Demokratik Devrim durumuna da, ister istemez ondan farkl olduu iin ve bizce ii snfnn zg olmas gereken bir durum meydana geldii iin, bu ikinci basamaa da "kinci Kuvaymilliyecilik" yahut "kinci Milli Kurtulu Hareketi" adn vermitik.

Bu, hem bizim yerli malmz bir deyimdir; yani Milli Demokratik gibi bir Franszca sz deil, Trkiye'de btn milletin tand bir tanmdr. Kuvaymilliyecilii bilmeyen kyl yoktur, ii de yoktur. Herkes de bilir. Ama bu biraz zor geliyor bugnk kuamza. ztrke o kadar ilerledi ki, yani yadrgyoruz hakikaten. O zaman Milli Kurtulu var canm. Milli Kurtulu Hareketi dedik mi, gene Milli Demokratik Devrimin Trkiye'ye zel bir eyi oluyor. Milli Demokratik Devrim gibi, yani soyut bir olay deil Trkiye iin. Yani, Trkiye mesela bir byk emperyalist olsayd arlk gibi. Orada herhangi bir Milli Demokratik Devrim yapld zaman, kendi iinden gelen, kendi snf kavgalarnn yaman elikilerinin kanlmaz sonucu olarak devrim olmutu. Oysa Trkiye'de elbette Birinci Milli Kurtulu Hareketimiz bir Milli Demokratik Devrim hareketiydi. Ama bu yle artlar iinde, somut artlar iinde oldu ki, anti-emperyalist sava biiminde gzkt. Yani kabuu, st bizim Milli Demokratik, birinci Milli Demokratik (ayrmak mecburiyetindeyiz, nk, ite o zaman kakafoniden kurtulamayz, karmakark olur kavramlarmz) devrimimiz yleydi. Birinci Milli Demokratik Devrim yahut Birinci Milli Kurtuluta anti-emperyalist, emperyalizmin saldrsna kar milletin btnyle bir sava, kurtulu sava konuydu. Onun iin bizimki Milli Demokratik Devrim gibi soyut, genel bir laftan ziyade, Milli Kurtulu szyle daha iyi deyimlendirilebilir. Binaenaleyh onu brakp, o her anlama gelen ve dn-bugn izah etmeyen (iine alr gibi gzkr ama, iinde ne olduu karmakark oluveren, zihinleri de kartran) deyimi. Ama gene teki eye gittik. Oraya geliyoruz bakn, yani 26 Ocak'taki oturuma mdahale eder gibi oluyoruz. ster istemez meseleler birbirine bal. u halde bu konuyu bylece incelerken o gne, o gnn konusuna gidiyoruz. O gn bunu etraflca tartalm isterseniz. Objektif artlar var m, yok mu derken, elbette vardr. Bu artlar iinde, bir Finans-Kapital zmresinin dnda kapitalist snfnn da Trkiye'de kimi zmrelerinin bu Finans-Kapital basksndan kurtulmak konusu ortaya kt zaman hi deilse. u halde bugn de, yani emperyalizm anda, kapitalist snfnn eitli zmreleri iinde honutsuz olanlar pek oktur, ve bu Finans-Kapital basks, tahakkm karsnda daha insancl bir toplumun olmasnda ii snfna tarafl olabilecekler bulunabilir.
38

ahsen ben, vahi kapitalist ad verilen bu zmreden kimi elemanlarla karlatm zaman, byle bir eilim sezdim, yani insan olarak. Belki siz de konu komunuzda grdnz insanlar, konutuklarnz arasnda bugnk bu bir avu milyonerin Trkiye'de btn tahsislere el koyuu, bir yn suistimalleri ayyuka kar ve ilh. karsnda hakikaten demokratik bir geliimin, demokratik bir hareketin salanmasna tarafl olmalar mmkndr. O bakmdan, demek ki, gene, Milli Demokratik Devrimin gerei vardr, objektif artlar vardr. zet olarak bunu syleyelim. Sonra, gelecek oturumda, o konunun daha genie tartmasn burada tekrar yaparz. *** Stratejik rgtler neler olmal dedi bir arkadamz, Selahattin arkadamz. imdi, stratejik rgtlerden ok, taktik basamaklara gre mcadelenin ve rgtn biimleri deiir dedik. u halde, yalnz bana rgt, yalnz bana mcadele ele alnamaz. kisi birden hesaba katlr. Strateji, grdmz gibi, bir byk plandr. Demokratik Devrim, yahut kinci Kurtulu Sava plan uradan falan yere kadar giden bir byk strateji plan olur. Sonra bu plann uygulanmasnda da, plan sresince, ka sene srecekse bu plann hkm, onun iinde taktik basamaklar olacaktr, dedik. Ve o basamaklarn hepsinin ayr ayr hem mcadele biimleri ve parolalar bulunacaktr, hem rgt biimleri ve rgt parolalar olacaktr. Binaenaleyh, imdi, yani arkadamzn sorusuna zetle sonu vermek istersek, diyebileceiz ki; Stratejik rgtten ok, strateji aamas iinde rgt ve mcadele biimleri ve parolalar nelerdir? Bunlar tayin etmek icap edecek. Bunlar muhakkak ki ezbere yaplacak iler deil, dedik. Yani herhangi bir kitaptan, en dahiyane, yahut en byk ustamzn yazd kitaptan forml alarak Trkiye'ye uyarlanmak suretiyle zmlenir konu deildir. Her eyden nce mcadeleye girilecek, her eyden nce o mcadelenin rgt benimsenilecek ve yaratlacak. Dolaysyla da o mcadele, rgtl mcadelenin biimleri neler olacak, parolalar neler olacak diye ayr ayr saptanacak. Bu sorunun insan zihninde, bizim bu konuma planmz iindeki karl bu sylediim eydir. Yani yalnz rgt deil bir defa, mcadele de olacak. Fakat hem rgt, hem mcadelenin ayr ayr biimleri olacak (mcadele biimleri) ayr ayr rgtleri olacak, (mcadele rgtleri) bunlarn da parolalar ve ekilleri bulunacak kendilerine mahsus.

Mesela, ite, aydn genliimiz bir yn mcadeleler yapyor. Bu mcadelesi iinde, kendisi aktif olduu iin,kendi kendine bir- takm rgtlemeler yaratt, yaratyor her gn. O kadar ok biimde rgtlenmeler ortaya kyor ki, bunlar biz burada oturup dnseydik, belki krk yl aklmza gelmezdi. Ama hayat, hareket, mcadele benimsendi mi, onun iinde kendiliinden hemen bir biime, bir rgte varlyor. Gene onun gibi bir yn da parolalar atld. Binaenaleyh, yani, bu taktik rgtler ve mcadelelerin neler olmas lazm geldii diye, iimizden bir en akllnn kp da uzun uzun formller saymas, yeteri kadar tatmin edici olmaz. Her eyden evvel burada pratik mcadeleye girimek, o mcadelenin iinde rgtlenmenin her biimini bilfiil gerekletirmek tek kar yoldur. Ben bunu tercih ediyorum. Yani, burada "u, u, u rgtler, u, u, u parolalar ve mcadeleleri yapsn" diye nceden toptan bir beyanda bulunmak yeterli ve canl olmaz. Onun iin o ayrntlara girmeksizin, u en ok tartma konusu olan problemin ana izilerini, hi deilse yle bir toplum, toplant lsnde aydnlatmaya alyoruz burada. Bu noktada, bu kadarla yetiniyorum. arkada da (brahim arkada, Necdet arkada, Yksel arkada): Trkiye'de taktik mi olmal ve emperyalizme kar ricat m, taarruz mu konudur? Bunu sordular. Ki bunlar, tek szle, bugnk basamamzdr. kinci Kurtulu Sava yahut hareketi dediimiz aama iinde bizim emperyalizm karsnda taarruz taktiini mi uyguladmz, ricat taktiini mi uyguladmz konusu ortaya kyor. Byle bir konuyu halletmek iin, baz sorular kendi kendimize, birbirimize sorup ona karlk vermek gerekir. nce, ricat taktii niin yaplr? Dman kuvveti fazlaysa, ncy yahut zgc ezdirmemek iin, yedek gleri datmamak iin gerilenir. rnein Birinci, kinci nn Savalar'nda Milli Kurtulu Ordusu, biliyorsunuz, Yunanllar o sava lsnde, o muharebecikte yendi. Yendi ama, gelen Yunan kuvveti ok ar basacak kadar stnd. Bu stn kuvvetlere kar o cephede, o izi zerinde savaa devam etseydi, belki de ezilebilirdi. Oysa geriden ihtiyat kuvvetlerini toplamas ve dman datp daha zayf duruma drmesi iin Sakarya'nn gerisine ekildi. Yani, brakt ta Bursa-Eskiehir hattndan itibaren topraklar: "Hatt mdafaa yok" dedi, Atatrk'n deyimiyle, "sath- mdafaa var." ekildi Haymana ovalarnn gerisine kadar.
40

Niin yapt bunu? Ezdirmemek iin. nce zgc, cephede dven ordu gcn bir savata yok etmektense, geri ekmeyi tercih etti. Sonra yedek glerini toplamas icap etti. Anadolu'da o zamana kadar yeterince asker toplama bile yaplmamt. nk Halife vard. Halife millete ikide bir casuslarn yollayarak, emperyalist casuslarla birlikte: "Milli harekete katlmayn. Padiah-Halife efendimiz bunu yasak etti. Bagirler dagirlerdir, falan" diye yayyordu. O yzden halk askere toplamak ta ilk sralarda biraz riskli bir iti. Halkn, dediimiz gibi, yaplan sava az ok diine vurup denemesi ve deerlendirmesi gerekiyordu. ki nn Sava Trkiye halkna byle bir kendi iinden kma sava gcnn bulunduu izlenimini verdi ve artk daha ileri bir sava, artk daha keskin bir sava yapmak iin asker toplanmas gerekir kansn da kendiliinden dourdu. O zaman asker topland. Bylece, yani askercil bir sava rnek olarak veriyoruz. Sosyal alanda da bunu biz kendi zihnimizde pekala uygulayabiliriz. zgc bozguna uratmamak iin ve gereken yedek gleri de toplayp asl cepheyi btn gc, btn kudretiyle salayabilmek iin ricat gerekliliktir. u halde, demek bir memlekette, yahut bir toplumda taarruz mu, ricat m taktik olmaldr dendii zaman, herhangi bir insann en gzel akln kullanarak bir gereke yaktrmas konu deildir. Objektif olarak kuvvet dengesi ne merkezdedir ona bakmak lazmdr. imdi Trkiye'de, emperyalizm diyor arkadalarmz, ben bunu artk bayatlam ve yani yeterince aydnlk olmayan bir deyim sayyorum. nk emperyalizm deyince, biz hala 1919 akaralmaz silahyla dnmeye balyoruz. Dardan bir gavur geliyor, yani o zamanki kafamza gre, ona kar, o emperyalizme kar da savayoruz. Byle midir bugnk anti-emperyalist sava? Hayr. Binaenaleyh, bugn Finans-Kapital ile savalyor. Ve bunu Finans-Kapitalist, -gerek yerli milli Finans-Kapitalizmimiz, gerekse uluslararas Finans-Kapital- hakikaten bugn devrimci glerden stn mdr, deil midir? Meseleyi byle koymak lazm. Arkadalarmza, bu suali soran arkadaa da, dier arkadalara da karlk olarak ben soraym. Nasl gryorsunuz? Deil mi, hepimiz bu topran insanyz. Yani burada yayoruz. Finans-Kapital mi bugn iin devrimci glerden kuvvetlidir, yoksa devrimci gler mi Finans-Kapitalden kuvvetlidir? Meseleyi byle koyalm. Soralm kendi kendimize, arayalm hakikati. Yani ben bir eyi empoze etmek istemiyorum size.

Konualm bunu. Ve byle konumaya da alalm zaten. Birbirimizi itham etmeden nce, meseleleri serinkanlca koyup zmlemeye alalm. Ne diyorsunuz? Bir dinleyici: Bir tarafta smrlenler, dier tarafta smrenler var. Gayet tabii ki smrlenler daha ok. O halde bizim gl olmamz gerekir kansna varyoruz. Bir durum daha var. Bunlar, artlandrlm olduu iin halk ynlar, bunlar gerekli uyandrmada nasl bulunacaz? Yani o durum zerinde. Onlar ey yapyorlar.. Pasife ediyorlar. Deiik, aydnlar deiik. H. K: Ne diyorsunuz? Syleyin. Rahat rahat konualm burada. Arkadaz, hepimiz ayn eit dnce yetkisindeyiz. Dinleyici: (devamla) Yani demek istediim, emperyalist kuvvet diye adlandrlm dzenler ve devletler Trkiye'deki kendi karlarn korumak iin byk ynlara kendi istediklerini yaptrtyorlar. H. K: Yalnz devletler deil. Finans-Kapital Trkiye'de de var. D: (devamla) Onlarn ibirlikileri de var. H. K: Geen oturumda onu izah ettik. D: (devamla) Yani, imdi burada smrenlerle smrlenlerin mevcuduna bakarsak, smrlenler daha fazla. Fakat artlandrlm olduklar iin, kendi snf bilinlerine varamyorlar. Bu ie el koyamyorlar. H. K: u halde, bakn ne kadar diyalektik geldi deil mi i? Evet mi, hayr m dedik mi: Bir taraftan evet, elbette halk ynlar kahir ounluktur, mutlak gtr Trkiye'de. Ama bu halk ounluu kar tarafsz gc nnde bugn iin taarruza geebilir mi? Geemiyor. D: artlandrlm, kendi bilincine varamad iin. H. K: Tamam ite. Yani nicelik bakmndan mthi bir g, ama nitelik bakmndan, artlanm dediiniz durumuyla, taarruza geecek durumda deil demek. Deil mi? te bu bir realite. Evet! Buyurun. Bir baka dinleyici: Bir de u var, hocam. Mesela renci hareketleri oluyor. Bu renci hareketlerinin gerek kyl zerine, gerekse ii snfnn zerine yansmalar oluyor. Mesela kyde toprak igalleri, fabrikada fabrika igalleri. imdi biz, Finans-Kapitalin ve emperyalizmin, yani kendi dmanlarmzn kuvvetli olduunu dnerek, kendi gcmzn yetersizlii karsnda, u halde, renci hareketlerini farzmahal, bir an iin, bu ey, dnceden hareketle yapmayalm. Yani renci hareketleri. H. K: Yo, yle bir ey demedim, hayr.

D: (devamla) Hayr, bir ey sylediinizi iddia etmiyorum. O zaman, bu dnceden hareketle, biz bir pasifizme itilmi olmuyor muyuz? H. K: Tabii o zaman pasifizm olur. Yani meseleyi. imdi bakn, zaten onun iin soru ayorum ve tartmal olmasn rica ediyorum. Bizim biraz mantmz daima ocuk, bebek, doduumuz gnden bugne kadar geen kafa ileyiimizin mantna uygundur. Yani babalarmzn, hocalarmzn, evremizin, btn insanlarmzn Aristo mant: "Bir ey ya evet, ya hayr, ncs, istisna-i salis olamaz" diye bir mantk var. Hepimiz de, ister istemez, bu toplumun egemen mantnn etkisi altnda yetitik, ve bu aa kadar da yle geldik. ok defa, yani ya evet, ya hayr demek kkn birbirimize dayatyoruz. O yzden de gerekmedii lde aramzda atlaklklar ve atmalar kyor. Ki emperyalizmin de iine ok geliyor bu. Finans-Kapitalin en ok holand ey oluyor. ok defa lke lsnde devrimci kanat bir avu insandr. Fakat bu bir avu insan dahi, srf o metafizik mantk, Aristotales mantnn alkanlklar yznden epey paralara blnyor. Demiyorum ona tapyoruz, yahut o mant hakl gryoruz. Elbette hepiniz diyalektii okudunuz. Diyalektik zerinde hepinizin, yani muhakkak ki bilgisi var. Ancak diyalektii bilip tekerlemek tamamen blbllktr, hafzlktr, mollalktr. Diyalektii uygulamak diyalektik bir davrantr. Bu bakmdan, bizim de en eksiimiz bu, kabul edelim. Hepiniz zaten gen. Daha dn o Aristo mantnn amuru iinden balarnz karmsnz, memlekete bakyorsunuz. Bu baklarnzda ister istemez o antika mantn bir yn eilimleri rol oynuyor. Ve srf o mantk yznden, birbirimize kar yanl bir yorumlamayla birbirimize de debiliyoruz. Yani benim yal bir arkadanz olarak, grebildiim byle olaylar da var. Onun iin, meseleleri diyalektik koymalyz. Daima her konuyu korken, elikileri biz arada bulmakla grevli olmalyz. Ama bu elikileri biz icat etmeyeceiz, o artla. Yani, eliki kendiliinden, gerekse, olaylarn iinde varsa, o zaman ite o diyalektik elikidir. Ama biz uyduruyorsak, olaylarn iinde yle bir eliki yok da, biz akldan diyoruz ki, burada bir eliki olmal. Bu samalamaktr. Buna Sofizm deriz biz gene diyalektik deyiinde, yani Safsata'dr eskilerin deyimiyle. Safsataya dmemek artyla her olayda, toplumun, politikann, ekonominin btn alanlarnda gerekten hangi eliki var, onu yakala-

yalm ve eliki grdmz yerde de korkmayalm. Aman eliki var, binaenaleyh samalyoruz galiba demeyelim. Tam tersine; eliki var, zemberei yakaladk, kavraymz ite burada kuvvetleniyor, nk geree tam uygundur, deyip, cesaretle o elikileri ele almalyz. imdi, mesela arkadamzn syledii de o.. Ve zaten bu toplantlarn bense tek yararl yan bu olacaktr. Bizim diyalektik dnceye, karlkl tartmalarmzla, toleransla mmkn mertebe, idmanl olmamza yarasn. Yalnz bunu yapsak, teki bilgi ksmn hepimiz herhangi kitaptan yahut herhangi bir kavga iindeki mcadelenin denemelerinden kolayca karabiliriz. Ama bu metot, bu mantk eksiimiz, yahut mantk durgunluumuz eer giderilmezse ok yanlrz, okuduumuzu da kartrrz, yaptmz ite de yanltlara ok fazlaca deriz. Yanltdan korkmayz ama, ok fazla da dmemek lazm. Bu diyalektik dnce ile olur. te imdi mesela arkadamzn dedii: O halde biz talebe hareketini bir taarruz taktii biiminde mi alalm, yoksa ricat taktii mi sayalm? Daha dorusu, renci hareketlerini doru mu bulalm, yoksa baz ok akll, akl evvel insanlarn yapt gibi: "Canm bu anariye de gidiyor, bilmem ne, falan" deyip ayplamaya m kalkalm? Bu ikisi de bence metafizik mantn bize alad eilimdir. Yreimiz hibir zaman byle bir hareketi ayplamaya msaade etmez. Ama dncede, davranrken, acaba byle mi olur diye de, o Aristo'nun mantndan kafamzda kalm dkntler bizi sapttra da bilir bakarsnz. "Hem o, hem o" dediimiz zaman, yani talebe hareketinin, renci davranlarnn elbette rnek olarak halk ynlarmzn, zellikle artlanm dediimiz, binlerce yllk halk ynlarmzn vicdannda bir uyar olmak zere her biimiyle yanndayz. Bunun yannda mamafih, bir ikinci k da gene nmze kmal, ve kar. Yalnz renci hareketiyle emperyalizmi alt etmek mmkn olur mu? Deil mi? Bunu byle, soruyu byle koyduk mu, elbette buna da imkan yok. Yani sadece renci hareketi bugnk emperyalist ve Finans-Kapitalist gleri alt etmee gelmez. imdi, alt etmee gelmez diye, bu hareketleri hor mu greceiz? Ne mnasebet. Bundan kan netice: Bu hareketlerin, arkadalarmzn hakl olarak syledii gibi, -hakikaten byk ynlarda, zgcmzde (ii snfmzn iinde) ve en byk yedek gcmzde (kyl ynlarmz iinde), esnaf ynlarmz iinde yank brakmas ve orada rnekleme yapmas ve ilh. gerekir diye bir sonu kar. Bunlar yapmazsak de44

il, daha iyi yapmak sonucu kar o zaman. Daha iyi nasl yapabiliriz sonucu kar. Yalnz, bunu sylerken, Finans-Kapitalin azgn glerine kar, henz byk halk ynlarmzn glerinin taarruz durumunda olmad da gzmz nne kyor. Byk halk ynlarmzn iilerimizin, kyllerimizin kendi potansiyellerini bir yana brakalm. Yani onu kmsemek akldan geerse zaten, sosyalist deil, insan bile olmaktan kmak lazm. Yalnz, bir noktaya dikkat edelim. Ne diyoruz? Bir aamann maksima sonulu taktikle baarya ulamas neyle mmkn olur? zgcn yedek gleri en iyi biimde kullanmasyla olur. Peki bu zg kimdir. i snfmz. Yedek gler? te, geri kalan btn ynyla halk ynlarmz, hatta vahi kapitalistlerin de bir bl.. E, bunlar nasl kullanlacak zg tarafndan? Yani ii snf kendiliinden, fabrikalardan bir ses mi karacak? Hayr. Neyle olacak bu? ncyle olacak, ocuklar. Yani Trkiye'de bu aamay ciddiyetle benimsemi, nc adn almaya layk bir siyasi rgtle olacaktr. imdi bu siyasi rgtler faslna baktk m, ne gryoruz? Birka dernek var. Onlarn kimisini kapatyorlar, kimisini tecrit ediyorlar, kimisini iftira ile durdurmaya alyorlar. Bunlarn siyasi grevi mtemadiyen baltalanyor. Bir de, bunlar zaten baltalanmasalar ne yaparlar? Yani, siyasi dernekler biliyorsunuz ki yalnz uyarcdr, az ok aydnlatcdr. Oysa toplum stratejisinde, toplum taktiinde esas ama: devrim slogan falan deil, iktidar problemidir. ktidar ama bilen bir siyasi teekkl, siyasi partidir. Bugn Trkiye'de mevcut i Partisi adn alan bir siyasi teekkl var. Bu hepimizin grd manzarasyla, gerekten Trkiye'de kinci Milli Kurtulu Sava'n gerekletirebilecek lde bir taarruza geebilir mi? Meseleyi bylece koyduk mu, o zaman yeniden ne yazk ki, Trkiye lsnde byk strateji plannn bugnk taktii konusunda taarruz diyebilmek iin epeyce glk ekiyoruz. Taarruz taktii vardr diyebilmemiz iin. Yani, mesele byle konduktan sonra, tekrar edeyim: Yok gzlem, bu realite mi realite.. Yok bir ncs henz. Yani, Trk milletinin bizim anladmz anlamda devrimci bir siyasi parti ncs, (nc kuvvet denilen ey odur), yle bir ncs yok. Snflarmz brakalm: i snfmz ve ilh. nc olsa, elbet onu da aydnlatacak veyahut rgtleyecek, ve ilh.. Ama daha nc yok. u, bugnk grebildiimiz

kadaryla aktif olmu, taarruza geecek bir nc henz bizimle temas halinde deil hi deilse. Yani, u grdmz manzara bu. Byle bir durumda ne yapalm? rencilere oturun yerinize mi diyeceiz? Tekrar edeyim, yani bu tamamen skolastik, metafizik mantkla sylenebilecek bir sama olurdu. Tam tersine; rencilerin bir milli misyon, kutsal bir millet grevi yaptklar oportadadr. Eer onlar da ses karmasalar, FinansKapital nnde btn bir millet, eski bizim Tanzimat edebiyatlarnn, devrimcilerinin dedii gibi; "Millet-i merhume" manzaras, lm millet gibi bir izlenim yaratabilir. Adeta bugnk tarihsel davranlaryla renci genliimiz bu milli korkun yokluu ve boluu sineye ekip, onu olumlu ynde gelitiren bir g haline gelmitir. Ve bu geri lkeler iin de kanlmaz sonutur. Hele Trkiye iin bsbtn kanlmaz sonutur. Bundan nce de konumutuk. Trkiye'nin bir tarihcil gelenek-grenekleri vardr dedik. Osmanl mparatorluu'ndan kalma. "Snuf-u Devlet" idare etmitir 400 sene Trkiye'yi. Reaya, yani byk halk ynlar hibir zaman Trkiye'nin siyasi, sosyal kaderinde sz sahibi olmamlardr. Bu devlet snflarnn bugnk karlklar; o zamanki Seyfiye'nin ordu, lmiye'nin niversite oluyor. Mlkiye ve Kalemiye de var. u halde, demek ki, bizim genliimizin zellikle, Trkiye'deki genliimizin bir de niversite olarak tarihten gelme bir milli grevi birinci safa kyor. Brakalm teki hissiyat fasln: Yani, memlekette baka kimse u Finans-Kapital tahakkmne kafa tutamyor, hi deilse genler ksn. Onun dnda, genlere bir de tarihi gelenek-grenek grevi dyor. Daha dorusu siz bunu dnmeden benimsemi durumdasnz. Tarih onu dayatt iin ruhlarnza, genliimiz, niversitemiz bata, bu grevi benimsemi durumdadr. Ve bu grevi elbette en bilinlice, en bilimsel taktii kullanarak gerekletirmek boynunun borcudur. D: Zannederim soru yanl kondu ortaya: Ricat durumunda myz, taarruz durumunda myz diye. Bir rnek verirsek daha ak olarak anlalacak. 1905 Rusyas'nda, yani devrim dneminde, devrim kar-devrimle savatktan sonra, baarszla uradktan sonra, geri ekilme, ricat durumu hasl oluyor. Ancak bu kar-devrimle vurumas sonucunda oluyor. Ve devrim yeniliyor, onun iin ricat ediliyor. Trkiye'de ise byle bir durum yok bugn. Bugn kar-devrimle biz, tam devrim annda olduu gibi vurumuyoruz. Biz bugn kar-

devrimle vuruursak bile, bu taktik muharebeler plannda oluyor, kar-devrimle vurumamz. Ve sadece taktik planda geri ekilmeler sz konusu olabilir ki, bu gleri ezdirmemek iin olabilir. rnein niversitede polisle atrken, belki igali brakmak zorunda kalabiliriz. Daha gl bir igali balatmak anlamnda. O zaman sorunun yanll bu anlamda ortaya kyor. Ricat durumunda deiliz kesin olarak bugn Trkiye'de. Genel planda ricat durumunda deiliz. Genel planda taarruz durumundayz. Ancak genel planda taarruz durumunda da deiliz. Zaten bu genel planda taarruz devrim ii bir andr. Bu an meselesi, hafta meselesidir. Btn snflarn ayaa kalkt an, hafta meselesidir. Uzun dnemi kapsamaz. Ancak bu devrimci glerin verdii tek tek muharebeler sonucunda ortaya kar. Ve bugn de tek tek muharebeler verilmektedir. Bu anlamda taarruz dnemindeyiz. Meseleyi ey asndan alrsak, iktidar asndan, phesiz bugn hakim snflar iktidardadr. Yani Finans-Kapital, yani ibirlikiler iktidardadr. Bu anlamda, devrimcilerin elinde iktidar silah olmadna gre, biz oturmayacaz phesiz. Gerek uluslararas planda, gerek ulus planndaki artlar devrimin artlarn hazrlamaktadr. Ve gittike sosyo-ekonomik durumdaki hareketler kzmaktadr. Devrimciler yn verebildikleri lde.. phesiz bu rgt u an kurulduu anda harekete geeceiz demek de deildir. Yn verildii lde devrim baarya ulaacaktr. Bu anlamda, genel planda taarruz iindeyiz. Tek tek taarruzlar yapyoruz zaten, muharebeler veriyoruz. Fakat genel taarruz annda deiliz. Bu ekilde formle etmek bence daha doru olur. H. K: Teekkr ederim. Buyurun efendim. Bir baka dinleyici: Tartmann biraz daha akla kavumas iin, yaplan, genlerin yapt, sokaklarda verdii muharebelere, protesto hareketlerine terrizm, kk burjuva anarizmi diyen arkadalarn bir aklama yapmasn rica ederim. H. K: Var m yle arkada? Olabilir, yani, ayp bir ey de deil ocuklar. imdi bu safhaya geldi. Daha iyi. Diyalektie yaklayoruz imdi. Evet, kar tezler olsun, hep bir tez olmasn. Ltfen. Buyurun. Eer iitilmezse buradan gelin. Bir baka dinleyici: Yanl kondu. Biz genlik hareketlerine anarist, terrist demedik. Zaten genlik hareketleri denen eyin yzde doksannda biz kendimiz de bulunduk. Ama genlik hareketleri iinde byle bir eilimi de tayor dedik.

H. K: Kk burjuva. Kk burjuva sosyal kategorisinin de tarihsel eilimlerinden biri anariye ynelmi olabilir. Bugnk renci hareketimizin byle bir anari iinde olduunu sylemek sadece Demirel'e yaraan bir deyimdir. Bunu hi kimse syleyemez. Anariyi yapan zaten Finans-Kapitaldir. Tabancal, bakl adamlar genliin zerine saldrtan kimdir? Odur. Anariyi o yapyor aka. Yani arkadan sylemek istedii bu olacak. Binaenaleyh, bizim renci hareketimizin byle bir zayf noktasn kar tarafn, hinoluhin, ok tecrbeli Finans-Kapital ajanlarnn ve rgtlerinin smrmesi tehlikesi her zaman kabilir. Bence mesele byle konulursa, o zaman birbirimizi incitmeden, daha iyi anlayarak, daha elbirliiyle meselelerimizi zmeye yanam olabiliriz. Biliyorsunuz, kk burjuvazinin o sosyal ve ekonomik yaps. Kyl; tek tepkisi, silah alp daa kmak oluyor. Yok baka, baka ufku yok. Ama, niversite rencimizin namtenahi ufku var. Yani niversite rencimiz kyl kk burjuvamz gibi deil. Kk burjuva o da. Yani aydn kk burjuva olarak. Ama bir defa modern bir kk burjuva, antik kk burjuva deil. Ondan sonra da, dnya lsnde gr sahibi olmu bir zmreyiz. Yani, burada hepimiz aydnz aa yukar zannediyorum. i var m, bilmem. Yok galiba. imdi byle bir durumda, birbirimizle tartrken metafizik mantk alkanlmz kaldrabildiimiz lde birbirimizi daha iyi anlayacaz. Benim sezdiim o. Yani, hemen kar taraf ithama gitmeden, nce onun hakl tarafn abartalm ve bir gn yanla debilecek tarafn da kardee ortaya koyalm. Bu bizim iin daha verimli sonular yaratr. Ve o zaman, sen bana falan zaman yle dedin, ben de seni imdi byle itham ediyorum, biiminde birbirimize dmeyiz ki aksi takdirde bu, arkadaa olmaktan ziyade, iki cephenin iki insan gibi konumak olur. Bugnk rencilerimizin en ok kurtulmalar gereken eilim budur. Kar taraf nk, yani Finans-Kapital, hasm cephe bu noktada ok sinsi, mthi olanaklar zengin bir dmandr. Derhal bizim bu kendi tarafndan alanm yanl mantmz smrerek, aramza fit sokmas her gn bamza gelen belalardan biridir. Onun iin ben, eski bir arkadanz olarak, her iki tarafa, her tarafa, ka taraf varsa iimizde, hepimize ayr ayr rica edeyim: Amann ocuklar! Kardee tartmaktan, ithamdan nce birbirimizi anlamaktan vazgemeyelim. Ona alalm. Yani bu isteimiz byle olsun.
48

O zaman, elbette hangimiz yanl yapmayz? Biz, gryorsunuz, salarmz aarm. Kimbilir neler yaptk ve daha neler yapacaz, yanllar, sryle. Deil mi? E, siz zaten sosyal harekete yeni katlm bir kuaksnz. Ter taze, gen, tecrbesiz bir kuaksnz. Elbet u veya bu ynde sizin ufak tefek yanllarnz olacak. Ama bu yanllar sizi birbirinize drmemelidir. nk bu yanllar bile, eer diyalektik adan aydnla kavuursa, bize yararl sonular verebilir. Yanllarmz grmekle, onlar dzeltme frsatn salayabilir. Diyalektik eliki bizim daha canl, daha enerjik davranmamz salar. Ben byle gryorum. Onun iin, arkadamzn ok gzel izah ettii gibi, bu taktik taarruz mudur, savunma mdr, ricat mdr sz, genel ve soyut olarak konulmamaldr. Bugnk gerekliiyle naslsa ylece konulmaldr. O zaman ite, bu gereklik hadden ar diyalektik bir gerekliktir. Yani, ne yalnz sadece taarruzdur, ne yalnz sadece ricattr. kisi de bir aradadr. Bugnk toplum olaylarnn bize dayatt gereklik budur. Bu gereklii biz olduu gibi sineye ekeceiz. Ve tabii uygulamada da, bu gereklikten kacak dersleri en kardee, en arkadaa zmlemenin yollarn byle topluluklarda, yahut i iinde birbirimize yardm yapmak suretiyle de gerekletireceiz. Neyse, hep ben konuuyorum. Sizin konumanz ok d a h a . Oradan daha n c e . Peki. sminiz canm. Buyurun. Bir dinleyici: Yayn organlar meselesi. H. K: Terminoloji olarak nc g-temel g yanltr. nk nc g proletaryann siyasi partisidir. Bizim bildiimiz kadaryla, klasik bilimsel sosyalizmde nc g, nc dedik mi, proletaryann devrimci siyasi partisidir. Temel g de proletaryann kendisidir. Kyl, ancak yedek gtr. Ama elbette bu yedek g, zellikle geri lkelerde, temel gle de (yani zg dediimiz bizim. Trkesi, yani bizim bildiimiz klasik eysiyle, hi kartrmakszn.) Proletarya ile de ayn lde bazen aksiyona geebilir. in'de olduu gibi. Bu tarz terminoloji tartmalarndan zellikle kanalm. Benim tavsiyem bu. nk bu terminoloji tartmas ister istemez bizdeki o kk burjuva eilimlerini sahneye karyor. Ve, aramzda balar kurulmas gereken yerde biz birbirimize dm gibi tartmalara giriyoruz. Szde bir yenilik getirmek istiyor belki iyi niyetle u veya bu arkadamz, yahut insanmz. Ama o getirdii terminoloji kargaal-

yla, biraz daha zaten gergin olan sinirleri birbirine drme durumuna kadar srdryor. Bizim bildiimiz klasik bilimsel sosyalizmde nc sz proletaryann siyasi partisine verilir. Proletaryann kendisine zg denir. sterseniz temel g deyin, ama temel lafn zle niin deitirelim? Kyl snf da temel g deil. Yedek gtr. Kyl tabakalar da, snf deil tabii. Binaenaleyh o terminoloji sevdallarna gelip burada, bu gibi toplantlarda konular ne ise ortaya srp, karlkl tartma suretiyle bir zme varmalarn tavsiye ederiz. kinci soru: Kyl-i elikisi var mdr? Tabii vardr. Birisi ii snfdr, yani modern bir alan snftr. tekisi antika bir alan snftr. Birisi bugnn ve yarnn toplumunu temsil ediyor, yaratyor, kuruyor. tekisi dnk batm bir sistemin kalnts durumundadr. Bunlar elbette birbiriyle namtenahi elikilidir. eliki, ama, bu gerek bir eliki deildir. Olduu gibi, eliki olarak, diyalektik bir enerji kayna olarak soysal devrimci eylemde pekala deerlendirmesi yaplan bir elikidir. Yani deerlendirmesi yaplabilir. Daha dorusu, bu eliki, ii snfyla kyl ynlarmz arasndaki byk kar ve lke paralelliklerini ortadan kaldrmaz. ki byk insan ynmz arasnda o kadar ok ortak yanlar, karlar vardr ki, bu eit elikiler, bu ortakl bozmak yle dursun, takviye edici, tuz-biber kabilinden eyler olabilir. Yani itiha aar hatta, demek istediim. Ama burada, bu elikileri, zellikle proletaryann kendisi (zg olarak) ve proletaryann zellikle nc gc, yani siyasi partisi ok daha iyi bilince karmak zorundadr. karmazsa, o zaman o elikiler, hakikaten arkadamzn rkt gibi, zgle yedek g arasnda bir ekimeye doru dejenere olmak ihtimalini saklayabilir. Ama, bilinli bir nc, zgce de o bilinci verdikten sonra, her ikisi de alan. (hele kyl . biliyorsunuz, bir orta iinin onda biri kadar bile hayattan nimet ve mutluluk bulamayan ezilen snfmz, insan ynmzdr.) Byle bir ynn, ii snf gibi bir kurtarc zg grdkten sonra, onunla sadece antika tarihten kalm elikilerle atmaya girmesi akla bile gelmez. Yani elikiler ikinci mertebede kalr. Ama ii snfnn bilinle ve kyl ynlarmzn btn eilimlerini tam deerlendirerek ona gre gereken iktidar birliini salamas,

her eyi ortadan giderebilir. Yani ii snf bir egoizmaya kamayacak kadar modern bilin sahibi bir snf durumundadr. O bakmdan, ii-kyl elikisi bir atkya varmtr baka lkelerde. Tam tersine, ideal, en ideal hatta ibirlii ve sava birlii yapmtr. Bizde niin baka trl olsun? Ancak, bizim eer nc gcmz yeterli olmazsa, o zaman kraca potlarla, yani gaflarla, bu snf ilikilerini, insan mnasebetlerini dejenere edebilir. O bizim hatamz olur. Proletarya rgtne yedek gler de katkda bulunabilir mi? Bu ok nemli bir bahis. Yani, bizde zerinde en az durulan, fakat en ok durulmas gereken bir konu. Bizde proletaryann siyasi rgt dedik mi, zannediyoruz ki, orada hepsi mavi gmlekli, imdi fabrikadan km t gibi iiler olacak siyasi partide. Bir i Partisi [TP] kuruldu. Biliyorsunuz sandklar bile ayrld. Senin dkkn ayr, benimki ayr. Buraya oyu ii atacak falan diye. En akla gelmedik kk burjuva metoduyla Trkiye'deki sosyal glerin ilikileri adeta dejenere edildi. Oysa, nc g dediimiz zaman, proletaryann siyasi partisi dediimiz zaman, bunun her eyden nce siyasi parti olmas lazmdr. Siyasi parti bir snfn partisi deildir. Yani, bir snfn erevesi iinde kalm parti deildir. Ona siyasi parti denmez zaten. O bir tradnyondur, bir tarikattr hatta, isterseniz. Parti adn alacak parti, hangi toplumun iinde siyasi parti ise, o toplumun btn snflarnn, btn zmrelerinin, btn tabakalarnn iinden, btn diyorum dikkat buyurun. Yani, sadece ii snfnn deil, kylnn de, esnafn da, aydnn d a . Fakat yalnz bunlarn da deil. Burjuvann d a . Yaa! Bilhassa bizim en denemeli, snangl ustalarmz bunu sylyor. Ve byle yaptlar, onun iin baar kazandlar. Burjuvazinin de honutsuzlar katkda bulunacak o eye. Derebeyinin de varsa idealisti, o da gelecek. Bizim hocalarmz byle koyuyor siyasi rgt problemini. Yani kapitalizmde hibir snf yoktur ki, hibir zmre, hibir tabaka yoktur ki, bunun iinde o dzenin hakszlklarndan, tahakkmnden zarar grm, ona kar honutsuzluk besleyen unsurlar bulunmasn. Binaenaleyh, proletarya rgt adn alan siyasi partinin hakikaten siyasi parti olmas iin, btn toplumun her eit snf, zmre ve tabakasndan iinde szclerin bulunmas gerekir. Ancak o zaman proletarya tarihsel misyonunu milli lde gerekletirebilir. Yoksa, kendi dar erevesi iinde, bir amele frkas olur, dejenere olur gider. Yani ii partisi, eskiden amele partisi falan derlerdi.

imdi, demek ki, deil kyl snfnn nc siyasi devrimci rgte katkda bulunmas, en geri blgelerimizin derebeyi zmrelerinden dahi eer o lkcl, sosyalist bilinci benimseyenler karsa, ii snf rgt ona da en geni lde kucak aar. nk her gelen, ii snf dndaki snf, zmre ve tabakalardan her gelen szc, bize, sosyalizme, toplumumuzun gerekliklerine ait malzeme getirecektir. Bizim, toplum lsnde, millet lsnde davranmza yararl elemanlar salayacaktr. Gerek moralca, gerek maddece ve insanca. Yani bir burjuvann bildiini bir ii bilemez, bir kk burjuva bilemez, bir aydn da bilemez. Burjuva geldii zaman, btn o burjuvazinin reziletlerini, faziletlerini, hepsini bize aktaracaktr. Eleman olarak geldii zaman. Ve biz ondan renceiz daha iyisini. Burjuvay burjuva bilir. Tpk onun gibi; kyly kyl bilir, hatta derebeyi de derebeyi bilir. ylelerine rastlamzdr biz, yani u Trkiye'nin darack sosyal hareket tarihesinde yle derebeyi ocuklarna rastlamzdr ki, bize derebeyilii onlardan iyi kimse anlatmamtr. Bizim derebeyiliimizi, kimse anlatamamtr. Ve onlar sonuna kadar idealist kalabilmilerdir. Bu bize mahsus deil ama. Dnyann her yerinde de, biliyorsunuz, yani arln bilmem prens slalesinden liderler yetimitir sosyalizme. Binaenaleyh, o nc konuda, sylediim gibi, bizde ok kartrld iin zerinde biraz fazla durdum. Ve ok nemlidir de. Proletarya partisi yalnz iilerin ye olabilecei yahut iilerin tekelinde bir rgt deildir. Byle koymak, siyasi dnce dnda, proletaryann siyasi bilincine, siyasi eitimine zarar verici bir mesele koyutur. Evet. Cem arkada. Efendim. imdi drdnc sizin. kinci zer arkadamz. sminizi ltfederseniz. Atilla. Bu konuda imi, msaade eder misiniz? D: Zaten soru sormayacaktm. Tartmalara aklk getirmek iin bir ey syleyecektim. Bu sorulardan ve cevaplardan sonra aktalitesini kaybetti syleyeceklerim. H. K: Peki, teekkr ederiz. Siz de veriyor musunuz bir daha, Muzaffer Bey? Siz de ayn eye itirak ediyorsunuz. O halde sz sizin. Teekkr ederim. Evet. Bir baka dinleyici: Efendim, eer bir burjuva proleter partisine proleter ideolojisini benimsemi olarak gelirse buna bir ey diyemeyeceim. Ama burjuva ideolojisiyle gelirse, partinin yozlamas sz konusu olur.
52

H. K: Tabii. orbadan dnenin ka krlsn. Sosyalistler bunu ayrdedemeyecek kadar gafil iseler, zaten sosyalist partisi kurmasnlar. Oraya geleni, gideni elbette tartacaklar. Arkada olarak sineye ektiimiz insan yzde yz tartacaz ki, yle gel diyeceiz, deil mi? Bunun bir takm usul, merasimi var, deil mi? O artla. Buyurun. Bir baka dinleyici: Efendim. Kitlelerin spontaneizmini taktik planda nereye koyuyoruz? Bence bu yaplan tartmalar da biraz buraya ait. imdi renciler sokaa ksn m, kmasn m? Bir takm spontane hareketler oluyor. Bunlar yararl m oluyor, taktik planda, zararl m olur falan, tam bilemiyoruz. Spontaneizmi nereye koyacaz? H. K: Evet. imdi. Spontane hareket, ynlarn cevher hareketidir. ster aydn olsun, ister kyl, ii olsun, onun iinden kan, iinden kan diyorum bakn. Yani, onun maddesinden ve ruhundan kendiliinden domu. Yani, bir kkrtma falanla deil. Hatta, kkrtma da olsa nemi yok ya. Benimsemek bakmndan. Gene kendiliinden saylr. Btn bu hareketler maden cevheridir. Yani, altn madeni, gm madeni, bakr madeni gibi cevherdir. Politika bu cevherlerin kimyagerliidir. Yani, spontane hareket spontanedir diye, binaenaleyh bilinsizdir (spontane deyince o aklmza geliyor: Yani bir Trkiye lsnde, dnya lsnde bir gr olmayan, bir rgtn program ve tz dnda o l m u . Spontane deyince bunu anlyoruz) Byle olmutur diye biz bu cevherleri kabul m etmeyeceiz? Bu sadece kk burjuva isterisi olur. Yani afokonu olur. Bir defa, her spontane hareket, ynn kendi eiliminden geldii iin, bir deerli madendir. Ama bu maden tabii przleriyle gelir. Yerin altndan bakr kardk m, yzde 20 bakr, 30 bakr olur iinde, deil mi? Madenine gre. Ama bir de o filizin iinde toprak, ta, alminyum vs. bir sr baka maddeler de olur. Spontane hareket byle bir madendir. Filiz halindedir. Btn mesele de, bu spontane hareketleri, filizleri kap dar etmek deil; alp potaya koymak, eritmek; saf, temiz, yararl, topluma en elverili gerek madenler, dorudan doruya kullanma gelecek madenler biimine getirmektir. te burada diyalektik kar tabii. Yani, spontane hareketin kusurlu oluu, onun mahkum edilmesini deil, tam tersine, derhal benimsenip, derhal potaya konulup temiz kimyasna kavuturulmas biiminde karlanmas gerekir. Buyurun efendim.

i snfnn z rgt, yahut nc rgt bizim deyiimizle, dediimiz rgtn ne olduunu aa yukar buraya gelen herkes az ok biliyor. Demin yaptm aklama da zaten onu tamamlyor. i snfnn z rgt gerekten proletaryann ncln, zg oluunu deerlendirebilecek ve gerekten politik anlamda bilincini ve davrann ispat eden bir rgt olacaktr. Bunun, imdi bu rgtn karakteristii zerinde burada be szle durmak o rgtn tanmlanmasn bile yapmak olmaz. Gerekirse, onun iin zel bir toplant, yani sadece rgt nasl olmal diye bir toplant yaplr ve orada konuulabilirse, o zaman anlam ortaya kar. Efendim?.. Bir dinleyici: yle zannediyorum ki, arkadalarmzn arasnda, hepimiz ayn fikirdeyiz. Bu z rgtle bugnk, daha dorusu ii partisinin z rgt olup olmad hakknda yaynlarmzda yazlar yazlrsa herhalde arkadalarmzn hepsi de bu eyi bekler yani. H. K:Binaenaleyh. (Hep eski tabirleri kullanyorum. zr dilerim. Binaenaleyh falan. Bu da ne? Hangi "bina" diyeceksiniz? E, allm. Lafn pelesengi.) imdi. i Partisi'nin karakteristii zerinde zannediyorum imdiye kadar epeyce eyler yazld, izildi. Davranlar hepimizin gz nndedir. lkin, i Partisi'nin kuruluundan daha bir eksik ie giriiyor. i Partisi hakikaten yalnz iilerden ibaret bir parti olarak kurulmutu. TP, alnna ilk damgay bir sendikac liderlerin partisi olmak eklinde yemi oldu. Hani, buna orijinal damga derler, gnah derler Hristiyanlk'ta. Hani, insan anasndan doarken gnahkr doar derler. Biz bunu kabul etmiyoruz tabii, a m a . Yani, i Partisi'nin de byle hakikaten daha anasndan doarken tekelci sendikaclarn partisi olmak gibi bir karakteri ortaya kt. Ondan sonra, bunlar tabii byle der, tradnyonist bir teekkln Trkiye'de hi yank brakmadn grnce, bunun eksikliini sezdiler. Fakat, bu eksiklii tamamlamak iin ne yapmak lazm? Bir sendikac liderin kafasnn ileyii kadar yaplabilen eyler yapld. Dndler, bir ba bulalm dediler. yle bir ba olsun ki, etraf bunu sayg ile karlasn. Ve bu ba arama, bildiimiz gibi, yani Diyojen'in hani kandil yakp adam aramas gibi oldu. Bir ba buldular en sonunda. Fakat bu ba, elbette, proletaryann bilinli rgt ba olmaktan ok uzakt. Onun iin, o zaman biz de: Bu ba deil de, siz kelle buldunuz dedikti.

i snfna kelle lazm deil. Ba, her eyden evvel, ideolojik bir ba olmaldr. Yani ii snfnn bilimsel sosyalizm doktrinini ba etmeli. Buna gidilmedi. E, kelle de tepeye knca, bildiimiz gibi, srtmaya balad. Ve bugnk duruma kadar ii dejenere etti. Trajedisi bu komedi biiminde oldu. imdi, i Partisi hakknda bu iki szckle anlatmaya altm durum henz devam ediyor daha. Yani, kelleler bir tarafa atld ama, daha da duruyorlar geride. Binaenaleyh, ne yaparlar yarn bilmiyoruz. imdi bundan kan netice: i Partisi?ni hemen bir kfeye koyup, Sarayburnu'ndan denize mi atalm? Haa!.. nk orada en basit istatistiklerle bir 10 bin vatanda bulunuyor. Bu vatandalarn kalitesi, kantitesi, eysi nemli deil. Kantitesi, nicelii ortada. 10 bin kii ye yazlm. Eminim ki, bu 10 bin kii iinden bin kiisi aidatn deyen yok. Yani, parti yesi nedir? Biliriz, deil mi? Bir organnda bilfiil alan, toplantlarda kyasya tartp alnan karar br toplantya kadar yzde yz uygulayan.. Byle ye 1000 de olamaz grebildiimiz kadaryla. Yani, ii snfnn z rgt nedir deyince, bu artlar bata gelir. Tzksel artlar nce gelir. Bir ii partisi, gerek ii partisinin yesi hibir zaman organlar dnda yelik taslayamaz. Oysa, TP'in tznde.. Eletirmitik. ok glerine de gitti sonra. i Partisi'nin tz byle bir tzktr. Bir organlarda bulunan yeleri vardr, bir de organlar dnda. Ne demek organlar dnda? Benim vcudumda hcreler.. Diyelim ki, kalbim falan.. Bir ksm iinde, bir kalbim de darda m olacak? Buna benzer bir acayiplik var o partinin iinde. Daha balarken. ye demek, bir organizmann bir hcresi demektir. Bu hcre mutlaka bu organizmanndr. Yani, ben tp eysinden daha iyi anlalr diye rnek veriyorum. Vcudumun bir hcresi, her hcresi bir organda grevlidir. Cildimde ise cilt hcremdir. Beynimde ise beyin hcremdir. Kalbimde ise kalp hcremdir. Orda grev yapar ama, bilfiil alr. Bunun dnda, kalbimden bir hcre ksn da, ben gene senin kalbindenim falan desin bana. Komik olur bu, gln olur. Byle organizma yok, tabiatta yok. Bunu topluma mal ettik mi, elbette gln bir parti kar karmza. Ama tzk haline getirmilerdir. Programn alrsnz, ayn mad-

denin bir cmlesi teki cmlesiyle tepiir. Yamal boha halinde. Yani, her ey bulunsun diye katlm falan. imdi, tenkide kalkarsak, aza alnmayacak kadar ar deyimler bile gerekmek zorunda kalr. Ama btn bunlarn stnde, ite Trkiye'de ii snf adna deyelim, bir rgt kmtr. Btn eksikleriyle, imdi ne yapalm? Hemen buna kar sell- seyf edip, bunu yok mu edelim? Tabii bu deil. Yani, devrimcilerin boyunlarnn borcu, bu rgt hakikaten istedikleri biimde bir devrimci proletarya siyasi partisi haline getirmek olmaldr. Bunun yollarn nasl arayalm, bulalm? Bu her zaman zerinde tartacamz ve arayacamz konudur. Altan ve Tahsin arkadalarmzn sorularna ben imdilik bu kadarck karlk veriyorum. Buyurun. sminizi rica etsem. Bir dinleyici: Ahmet. Trkiye i Partisi proletaryann z rgt olabilir mi, olamaz m? Bu tartmalar var aramzda da. H. K: Evet. te. imdi bakn, zaten.. Evet, isminizi.. Efendim? Zeki. Buyurun. Bir baka dinleyici: Efendim, biraz nce ii snfnn siyasal rgtnde dier snf ve tabakalarn idealist kiilerinin dahi alabileceini sylediniz. Siyasi partide bunlar da alabilecek. dealist kiiler. Mesela idealist derebeyi, burjuva. Devrimci olmak artyla. Yalnz u var. Mesela bu yl Trkiye i Partisi'nin birtakm illerdeki adaylarna kar kld. Kimisine bu toprak aasdr veya babas toprak aasdr, kimisine de airet reisidir denildi. Ve Trkiye'deki tm sol yayn organlar bunlara kar cephe aldlar. imdi, bugnk dncenizle acaba eliiyor mu, elimiyor mu? H. K: Bu dnce bizim mi? Yani biz mi taladk onlar? D: Hayr efendim, yani demek istediim yani, a c a b a . H. K: Yani, bu olur mu? Evet. Tamam. Teekkr ederim. Bu muydu? Evet. imdi. nce, Ahmet arkadamznki daha ncelikle sorulduu iin, onu cevaplandrmaya alaym. Arkadalar. te tipik rnekler hep bu zaten. Ve tekrar edeyim gene. Ben yorulmayacam. Siz de ltfen zlmeyin, yahut bkmayn, usanmayn benim bu tekrarmdan. Daima: ya evet, ya hayr.. Dikkat edin, hep bu soru kyor karmza. Yani, ite TP. TP acaba gerek bir proletarya Partisi olabilir mi, olamaz m? Ya olabilir diyeceim, ya olamaz. ki cephe. Ondan sonra sa saa, ba baa geleceiz. Byle koymayalm meseleyi. Hem olur, hem olmaz diyelim. u bizim diyalektiin.. Sama gibi gelir bize, ama deil. Eer TP'e el atp gerek

parti haline getirme savanda baar gsterebilen insanlar karsa, elbette olur. kmazsa olmaz. Yani, byle koymak daha doru olur. Yalnz, dndmz, byle ihtimalt zerine deil. Yani, o yolda, o ynde savaa girelim nce. O savaa girmeden, urda oturup masa banda: Byle mi olur, yle mi? Yani i mi yanar, kebap m yanar diye tartmamz, bizim eski skolastik ve metafizik mantmzn alkanldr ocuklar. Gcnze gitmesin. Hepinizi candan seviyoruz ve takdir ediyorum. Yani hepiniz deerli, deeri bulunmaz insanlarsnz. Ama, daha az tecrbeli arkadalar olarak, ben de sizden biraz daha tecrbeli olmak bakmndan, bunu sylemek zorundaym. Daima bu ztlar bir arada grmek diyalektik prensibini hi unutmayalm. Ve eliki grdk m, burada bir i var, ekmek var diyelim. Hemen oraya elimizi atalm. i Partisi'nin de byle bir elikili durumu var bugn. Adam olur mu, olmaz m? E, adam edenler karsa olur, kmazsa olmaz. Yani byle koymak mmkn. "Hem olur, hem olmaz" diyoruz ona, ite diyalektik olarak koyuyoruz. O nokta yle. Benden hemen bir fetva: dam caizdir. Allah' alem bissevap!.. D: Adamlar kt halde olamaz diyorlar da.. Mesela o adam etmeye alan adam kt halde, yine de olamaz deniyor d a . H. K: Ha, bu ite, fetva eminlii, mftlk, yahut eski zamann eyleri. Bence proletarya savasnn az, yani dncesi ve davran bu deil. Onu anlatmak istiyorum. Bir Dakka. Buradan daha nce birisi sormutu bir ey galiba. Ha, siz. Buyurun canm. Veriyor musunuz sznz? Peki. Buyurun. brahim'di deil mi? Bir dinleyici: Evet. Proletaryann z rgt deyince onun, her trl mcadele artlarna gre rgtlenmi halini dnyoruz. i Partisi her trl mcadeleye gre rgtlenmi bir hale getirilebilir mi, yoksa o proletaryann rgtnn bir paras haline mi getirilebilir? H. K: te bu somut meseledir, diyorum. Objektif ve somut bir meseledir. Benim anlaym byle. Yani getirilebilir mi, getirilemez mi? Bugnk donelerle bir baksak, hi getirilemez. Yanm gitmi. Fakat Trkiye'nin olanaklar lsnde, Trkiye'nin bugnk kanlmaz durumu asndan TP'i deerlendirmek ve ilemek ve daha namuslu, daha Trk milletine yarar bir hale getirmek gerekir mi, gerekmez mi diye dnrsek, bence gerekir. Yalnz, dediim gibi, bunu burada, u salonda, u eyde kararlatrp da, ya oluruna, ya olmazna salamak tamamen yanl. nk

bu somut bir aksiyon meselesidir. Bu aksiyonu yapacak insanlar lazmdr. Ve bu aksiyonun, tabii bugnden yarna yaplmas gerekir. Szle deil. Szle yaplacak ey yaplyor bir taraftan ve zaten de bir ey kmyor, nk szdr. Benim syleyeceim bu. Yani deminkini tekrar ettim gibi bir ey oldu. Ha, bir arkadamz toprak aalar ve airet reislerine saldrlardan bahsetti. Ben genel olarak kanaatimi syledim. Bir genel kanaatim daha var, kanm. Onu da syleyeyim. Bizde, zellikle Dou blgelerimizdeki ilikiler ok yanl deerlendiriliyor. Yani oradaki insanlara biz, egemen snflarn vurduu damgay aynen alp kullanmaya almz. i snfnn idealistleri ve bilimsel sosyalistler katiyen byle yapmamaldrlar. Daha objektif, daha somut deerlendirmelere gitmelidirler. Toptan Dou'nun insanlarnn ne durumda olduunu belki ounuz bilmez, belki birkanz da bilir. Ben onu bilenler bilmeyenlere anlatsn diyeceim, Nasrettin Hoca usul. Korkuntur diyebiliriz. Byle bir durum vardr. Sonra o durum iindeki insanlarmzn da kendi sosyal yaplar vardr ki, bunu hi akldan karmamak zorundayz. Airet reisi ne demektir? Bunu unutuyoruz biz. Airet reisi, ilkel komunann efidir. Yani, Dou'da henz lkel Komuna: lkel, yani medeniyetten nceki ilkel sosyalizm yapsn srdren toplum ilikileri vardr. Ve aa dediimiz, airet reisi dediimiz, hatta bilinen h dediimiz, Seyyit dediimiz insanlarn byle bir toplum yadigar, onun kalntlar olduunu gz nnden karmamak zorundayz. imdi, demek ki, bir kolu bu iin, tarih ncesine gidiyor. Tarih ncesi insannn eilimleri. Dejenere olmutur gayet tabii. Demiyoruz biz, 10 bin sene evvelki ilkel sosyalizm Dou'da yayor. mkn yok bunun. Ama onun kalntlar dahi, kendine gre deerlendirilmeye muhtatr. O adan konmal. Ondan sonra, bunun yanbanda, br koldan bir de o insanlarn korkun ekilde ezildikleri gz nne getirilirse, o zaman oradan kacak veyahut km i Partisi lideri yahut i Partisi aday insanlara, evvela airet reisidir, aadr damgasn vurmadan nce, baka tartlarla yaklamak ve deer vermek gerekir. Onun iin byle ezbere.. Benim anladma gre, arkadalarmz bilmiyorum nasl dnyorlar, bu tarzdaki yaktrma sulamalar fazla acele olmu olabilir. i Partisi, ii partisi olarak sahneye km. Onun altnda sendika gangsterinin oynamak istedii oyun, yahut teki kellenin dncesi
58

falan ikinci mesele. yle bir ii partisine gnl vermi bir insan, gelmise Dou'dan, onun samimiyetine gvenmi gelmi olabilir. Ama, kar snflar tarafndan oraya sokulmu bir kazk, yahut bir ajan, bilmem ne de olabilir. Mutlaka ikisinden biri olmak art deil. kisi de mmkndr. nceden ve dardan onun zerinde yarg yapmak, bence hibirimizin hakk olmamaldr. O rgte gireriz. Orada o arkadala, -aa ocuuysa, airet reisi ise, neyse- birlikte kavgaya gireriz, siyasi kavgaya, o kavga iindeki dnce ve davranlarn somuta kavrarz. O zaman, u veya bu ynde eletirisini yaparz. Bizim bildiimiz sosyalist ahlak bunu gerektirir. D: Yalnz, benim de demek istediim uydu: Trkiye'deki solun imdiye kadar bir takm gereklerin dnda, gerek kan veyahut grleri ortaya atmas ve bu ekilde nitekim Trkiye'deki solun bugnk bu duruma gelmesinde en byk sorumlu onlardr ki, onun iin o zamanki tm sol yayn organlar byk bir cephe aldlar. Ama biz o kanaatteyiz ki, ya bunlar Dou'yu bilmiyorlard, veyahutta belki biz yanltk. Onun iin sormutum. H. K: Doruyu bilmemek mmkn. Ama,doruyu bilmeden de konumak, o bsbtn yanl. rensin dorusunu, deil mi efendim. Buyurun. sminiz. Bir dinleyici: Cahit. Yaynlarda.. Anadolu'daki, Adyaman'da mesela TP'e giren aday 5 parti dolatktan sonra TP'e girip aday olmak istemitir. Antalya'daki de aann kynde 60 tane rey CHP'ye kyor, 60 tane de AP'ye kyor. nk bir olu AP'den adayd, bir olu CHP'den adayd. Yani bu aalarn da ou dolatktan sonra geliyor. Hatta Adyaman'dakinin cebinde Millet Partisi'nin eyi vard. Ordaki ileyi kurmak iin kat da vard. H. K: Gzel. Siz yani bu eletirilerin doru ve hakl olduunu sylyorsunuz. D: Evet. Mesela benim 13 bin tane, airetimde insan var. TP'e o kyden 13 bin tane oy kyor. Kyl bilmeyerek gidip oraya, aa nk at diyor, atyor. Atmazsa, meradan gidip otlayamayacaktr. H. K: Yani, TP'e de vermi mi byle? D: Yani, bu eyde, Adyaman'da galiba, Besni'de filan byle olmutu. H. K: imdi. Burada ben.. Msaade ederseniz. D: Malatya'da 20 bin rey alan.. En son seimde 5 bine inmiti reyi. 24 bin rey alan parti, reyi 5 bine iniyor.

H. K: imdi efendim. Tamam, haklsnz. Yalnz, bu strateji gdm bahsinde konuurken, yedek gler diye bir bahis vardr. Onun zerinde fazla durmadm. nk, bu soyut meseleyi koymak hepinizi uyutacak, biliyorum. Yedek gler arasnda iki tip vardr: Bir dolayl yedek gler, bir de dolaysz yedek gler. Dolaysz yedek gler: te kyl snf mesela. eride. Bir de darda vardr. inizde dolayl yedek g: Bu tip, mesela Dou'nun aas. i snfndan deil, kylden de deil. Ama eer honutsuzsa ve bir ii partisine (oyla lmek biraz aykr tabii ama) byle bir kuvvet getirebiliyorsa, getirdii kuvvette de samimiyse, bence yedek g olarak, dolayl yedek g olarak bizim teorimize smayacak bir olay deil bu. Ancak, dediim gibi, bizim dardan ezan okumamzla bu i zmlenir sanrsak hakszlk olur. Mutlak iinden. Evet? D: Hocam. Burada Aybar'n bir adam Anadolu'da 13 bin reyi var, bu partiden atamayz, demesi doru bir yol mudur? H. K: imdi. Aybar'n zaten bu tarts, bu deerlendirmesi ne dereceye kadar yerinde? Yani onu tartmak lazm. Evet, buyurun. Bir baka dinleyici: Siz nce belirttiniz. rgt eer hakikaten z rgt ise, bunun ierisine biz dolayl veya burjuvadan kiiler girebilirler, girmelidirler. Ve bunu saflarmza alacaz. Fakat rgt gl ise, bunlarn niteliklerini, niceliklerini biz bilip ona gre onlar snayabiliriz. Fakat, bugn ortada bir Trkiye i Partisi vardr. Bunun tam salam bir parti olduunu biz bilmiyoruz. Yalnz hatal olduunu gryoruz, bir yerde eletiriyoruz. imdi bu partinin saflarna giren aalar veya airet kiilerini ben gayet hakl olarak eletirebilirim yani. Eer rgt salam olmu olsayd, bunun ierisine dolayl olarak giren, belirttiimiz gibi dolayl olarak giren aa gelmi olsayd, iimize alabilirdik. Fakat bugnk aay eletirme hakkmz vardr. H. K: Efendim. imdi, aa olduu iin eletirdik mi, srf aa olduu i i n . D: Aa olduu iin deil, ynetim ierisindeki y e r i . H. K: imdi. O ynetim iine de, diyelim ki yz tane aa girdi. Bunun doksan dokuzu ajan olabilir. Egemen snfn ajan. Bir tanesi samimi ise biz yzn de mahkm edebilir miyiz? Bunu demek istiyorum. Yani, elimizde belge yok. Belgesiz insan mahkm etmek sosyalistlerin harc deil. O bakmdan diyorum. Yani insafl olmak zorundayz ve realist olmak zorundayz hatta. Yoksa, Aybar'n o parolas oy
60

getiriyor, f a l a n . O anlamda sylemedim ben. Sadece oy getirmek deil. Oy getirir de, neler, daha neler getirir. Evet buyurun. sminiz. Bir dinleyici: Hocam. Mehmet. Bizim iin, benim ahsi fikrim, gelen adamn niteliiyle beraber, bu adamn proleter ideolojisini benimseyip benimsememesi nemli olmaldr. Biz 13 bin oy getirecek yargsyla, ne yapamayz? Bir aay sinemize ekemeyiz. lkelerimize de aykr der. unun iin aykr der: Biz aa-kyllk arasndaki elikiyi koyarak, mcadeleyi bu yoldan yapmak iddiasndaysak, mcadele yapacamz adam da sinemize ekmek, bilmiyorum ne derece doru olabilir? Bunu aklar msnz? H. K: Evet, tamam. imdi bakn. Mehmet arkadamz diyor ki, gelen aann biz niteliine, yani insan olarak karakteristiine ve ideolojisine bakacaz. Gayet tabii. Yani, bu iki kere iki drt. Fakat, bu dahi yetmez hatta. Baktk sapsalam bir adam: Konumas, sz saz yerinde. Sznde duruyor. E, kfi deil. deolojiyi de imtihana ektik, Marksizmi de ezberlemi. Hemen ye mi yapacaz? Yama yok. Deil mi? Her eyden nce aksiyonda onu tecrbeye vuracaz, orada salam karsa, o zaman sineye ekeceiz. Binaenaleyh, imdi demek istediim bu. Elbette, i Partisi'ne molla da girdi, belki temiz insan da girdi, pis insan da. Ajan da girdi. Tabii ak bir parti. CIA'nn yz tane de ajan girmi olabilir. Biz onu yalnz ideoloji ile ltk m, karmzda blbl gibi Marksizm'den. D: llerden biridir diyorum. H. K: Ha!.. Hayr, yani hayr, ben de ilave ediyorum sznze. Haklsnz. Haklsnz, hatta eksik bile sylediniz, demek istiyorum. Binaenaleyh partiye kimler ye olabilir? Btn mesele de budur zaten. Yani, dnyada bilimsel sosyalist partilerin can damar: Partiye kim ye olabilir; o noktada toplanr. Btn dnya partilerinin z ordan balar. imdi, i Partisi'ne kim ye olabilir? Biliyoruz. Aidatn veren, oy getiren herkes olur. E, bu mu bizim bildiimiz, bizim anladmz?.. TP'in yaps byle. Ama ne oluyor bu yzden? Hakikaten, TP'e tertemiz bir aa ocuu da gelebilir, idealist, kendini vakfetmeye gelmi olabilir. Fakat, biz tede: Bozuklar da girer, salamlar da girer, binaenaleyh bu da bozuktur diye ona bile ithama kalkyoruz. Ki bu da gnah oluyor. Yani, gnah ve kayp oluyor tabii.

O adan demek ki, biz falan aay, filan airet reisinin ocuunu itham etmeden nce, u nmzdeki rgtn evvela bir drst sosyalist rgt olmasn hesaplamal, dnmeliyiz. Onu salamadka, yalnz o grne dayanarak, atflar yapmak objektif deil, yani bir defa bilimsel bir davran deil. O yzden yanl. Yanla da dmek sosyalizmin beenecei bir ey deildir. Yani, yanl dzeltmek lazm. Dzeltmek iin, gene partiyi dzeltmek lazm. Bunu anlatmak istiyorum. Evet. Baka var myd, bu noktalarda arkadalarn. Buyurun. Ha! Pardon. D: Tekrar sz almakta fayda buluyorum. Ben bunu sorarken, kiiler zerinde deil, genel olarak proletaryann yasal rgtnde bu yedek glerden faydalanlabilir mi? Veyahutta alacak myz falan eklindeki.. Almamz lazm, devrimciysek. imdi mesela arkadalarmz, birtakm kiiler zerinde, nitelikleri zerinde falan konumalarnda hakldrlar. H. K: Hakl olabilirler. D: Hakl olmadklarn nermedim. Ama o zaman bizim de bildiimiz kiiler var. Yine rgtm iin o kiileri savunmuyorum. Fakat ben kendi vilayetimde mesela, o kiileri grdm zaman, Trkiye i Partisi'ne girdikleri andan bugne kadar, o partinin veyahutta sosyalist bilincin o kiiler sayesinde o ile yayldn ve byk katkda bulunduunu ve nitekim yle anlar olmu ki, bu adamlara 20-30 arkada gelip yalvaryorlar. Siz braktnz anda parti kapanr. Hi kimse burada sz edemez. kii bir araya gelip yryemez. Ve bu kiilerin bu rgt orda ayakta tutmalaryla, zaman zaman mitingler olmutur, yryler olmutur, kyl hareketleri olmutur. Fakat bu kiinin maalesef babas, ki babasyla alakas yoktur. H. K: Neden maalesef canm? Belki var ama, ... o babann ocuu olmakla. Yani ona esef edilecek bir e y . D (devamla): Aala kar kp, nitekim en galiz kfrlerle bile milleti aala kar bu ekilde tahrik ediyor. H. K: E, kfretmesin ama. Evet.. Aalara kar sava yapsn. D (devamla): Yapyordu. Fakat yine mesela gryoruz, dediim gibi bata. Trkiye'de sol yayn organlar acaba bilerek mi bu ekilde tek tek kii zerine kar cephe aldlar? H. K: te, bir defa parti yesi ise, o aadan gelmi insan, onun zerinde deerlendirme ancak parti iinde bir arlk tar. Dardan, demin de syledim, uzaktan ezan okumak gibi bir ey olur. Fakat, siz de sylyorsunuz ve ben de demin, yani bizim stratejik gdm a-

mzdan meseleyi okumaya altm. Deil bir parti yeliine gelmi, ama onun dnda, yani parti dnda bile, hi parti yesi olmayan aann bile, herhangi bir eilimiyle bir yardmda bulunacaksa, yedek g olarak, dolayl yedek g olarak ondan bile parti yararlanabilir. Ama parti olmak artyla, ha. Sen parti deilsen, zaten ite en mavi gmlekli iiyi de alrsn, bakarsn pekala CIA'nn ajan kabilir. Yani, bunun kii olarak lmnde byle genel kavramlarla deerlendirme yapmak yanl olur. Btn mesele, binaenaleyh, bizim burada u veya bu insan sulamaktan nce, partiyi parti yapmak, daha dorusu Trkiye'de gerek bir bilimsel sosyalist proletarya partisinin kurulmasn salamak, faal olmasn salamak, miz bu. Baka arkadalarn konumak isteyecekleri var m efendim? Bir dinleyici: Hocam, pratikte nasl olacak? Sava verecek bir partinin ierisinde, rgtn ierisinde, . H. K: imdi urda ilk toplandmz zaman yz kii vardk. Bu yz kii buradan kar kmaz TP'e girsin. Pratik, yani onun iine girsin bir kere. lk merhale byle balasn. Mesela. Buna benzer bir yn tedbirler dnlebiliyor. Tabii o atacak. Ve orada sava olacak. Benim anladm byle. Kavgadan dnenin ka krlr m, ne diyorlar? Pilavdan dnenin. Byle olmal. Ama bu, mutlaka, her ne pahasna olursa olsun, illa ki bu TP'i adam edelim demek deildir. Byle bir tez de kendi bana yeterli olamaz. O ayr bahis. Ama denemeli, demek istiyoruz. Hi deilse onun 10 bin yesi iinde eer bin tane samimi sosyalist eilimli insan varsa, onlar kurtarmak, eer onlar bir tehlikede gryorsak, hepimizin boynunun borcu olmal. Evet. imdi artk konuyu balayalm, diyor arkadalar. Ben, konutuumuz kadaryla yeterli gryorum. Balayacak bir taraf yok. Evet. Yeterli sayyoruz. Arkadalarn izlenimi odur. Szm burada kesiyorum. buraya gelip dayanyor. Sylemek istedii-

SOSYALZM ETLER 22 Ocak 1970 nce dnyamz, ardndan o dnya iinde kendi lkemizi gzden geirdik. Geen oturumda da, zellikle strateji ve taktik zerine tartmalar yapld. Bugn, sosyalizmin eitleri diyebileceimiz: Proletarya Sosyalizmi, Burjuva Sosyalizmi diye ayrlyor, fakat gerekte bu kadar basit iki tip deil sosyalizm. Yeryznde ii snf davran alanna kt gnden beri, onun ar basan eilimi, hemen toplumun btn teki snf ve zmreleri iinde ii snfnn eilimine alar bir yn izmler, akmlar, dnce sistemleri ortaya kt. Bu sistemlerin topu birden proletarya sosyalizminin karsnda yer aldlar. Proletarya sosyalizmi, bildiimiz gibi, Bilimcil Sosyalizm. Bilimcil Sosyalizmin dndaki btn teki toplum snf, tabaka ve zmrelerinin sosyal eilimlerine ayr ayr adlar verilebilir. Bu adlarn sralanmas snflarn sralanmasna, zmrelerin sralanmasna uygun der. Yalnz, genel olarak Bilimsel Sosyalizmin ok defa sosyalizmi yalnz kanl devrimlerle baarr diye bir n vardr. Oysa hibir zaman Bilimsel Sosyalizm bu tip atflar kendi igdsyle ortaya koymamtr. Toplumda esasen Bilimsel Sosyalizmin kendi kafadan uydurma hibir fikri ve eilimi yoktur. Toplumun objektif durumu neyi gerektiriyorsa, onu bilimsel bir titizlikle, olduu gibi ele alr. Eer toplum insancl yoldan deimeler getirirse, Bilimsel Sosyalizm bunu daima insanca karlamtr. Fakat toplum dayattysa baz zorlu deiiklikleri, bunu da neden toplumda byle bir olay oldu diye eletiri yapmak gibi kuruntuya dmemitir Bilimsel Sosyalizm. rnein Engels'in nl nsz', Fransa'da Snflar Sava zerine. nsz'nde, hatrlarsanz, geen defa da iaret ettik; demokratik yoldan da sosyalizme geilebilir, u artla ki, toplum, nerede geilecekse oradaki toplum hakikaten demokratik olmal. Gerekten demokratik olmann da iki belgesi vardr: Birisi Militarist olmayacak, Askercil olmayacak toplumun yaps, Brokrat olmayacak, demiti. Bundan sonra, Marks ve Engels ustalardan sonraki en etin pro-

letarya devrimini baarm, en byk devrimcilerden Lenin de, kendi toplumunun en kritik gnlerinde, arln devrildii gnlerde, ki devrim artk gnn sokaa dklm bir olay iken bile, yazlarnda birok defalar barl gei mmkn olsa da gereklese, diye yazmtr. Bunun bir ufak pasajn, ben size bir tanesini, birok pasajlar var, ayn deyimdedir, yle okuyabilirim. Diyor ki: "Proletarya, yukarda aklanan program dnda imkansz bulunan devrimin selmetini salamak iin hibir fedakrlk nnde gerilemeyecektir." Problemi nce byle koyuyor. kinci cmle: "Ancak, Sovyetler ayet u devrimin o barl gelime ansn gerekletirebilirlere, proletarya btn aralarla Sovyetlere dayanak olacaktr." Demek ki, en dehetli devrim saylan devrim iinde bile, o devrimin balad gnlerde dahi, bilimsel sosyalist devrimci, barl gelime ansn her zaman desteklemitir, ona dayanak olmutur. nk proletaryann, ezilen insancl snf olarak ii snfnn zaten kimseyi ezmeye, kimseyi kahretmeye hibir zaman bir eilimi yoktur. Ve o adan, sosyalizmin inasnn gereklemesine, btn teki snflardan ok daha elverili bir snftr. Ama bu, bu yazl, basl yzlerce rneklere ramen, biliriz ki kar cephe, yni Bilimcil Sosyalizmin karsnda olan btn eilimler, hep bir azdan boyuna bunun tersini sylerler. Sanki Bilimsel Sosyalizm savalarm da, onlar hepsi barlm gibi, meseleyi korlar. Bu kk noktay hatrlattktan sonra, gene bundan yz yl kadar, daha hatta ncesi, ilk Bilimcil Sosyalizmi kuranlarn o gnk toplumda sosyalizm eitleri zerinde (yle diyelim), tipleri zerinde yaptklar karakteristikler, bugn de aa yukar bizim iin rnek olabilir. O zaman, ka trl sosyalizm var sorusu karmza kt m, bunu iki merhale, iki aamada blmlemek daha doru ve anlalr oluyor. Birinci aama henz proletaryann, ii snfnn tam siyasi rgtn btnyle kuramad alardaki sosyalizm akmlar, bir de, artk sosyalizmin kendi partisini, proletaryann, ii snfnn kendi siyasi partisini kurduu alarda ortaya kan, pratik gereklerle ortaya kan bir yn sosyalist, sosyalizm tipleri, diye ikiye blmek mmkn oluyor. Bu blmlerin karsnda, Bilimsel Sosyalizmin, Proletarya Sosyalizminin nasl bir tavr takndn bize en iyi Marks ve Engels ustalarn Bilimsel Sosyalist ne ister, nasl dnr, nasl, ne yapar diye ortaya kan soruya verdikleri karlklar burada size ben cmle cmle okumay faydal grdm. (Diyor ki) "Bilimsel Sosyalistler, teki ii partileri karsnda zel bir parti deildirler." O zaman, ilk kurulu anda iken, ilk Bilimsel

Sosyalistlerin rgtlenmeye baladklar Birinci Enternasyonal daha henz domak zere iken, Bilimsel Sosyalistlerin toplumda etken olmak iin savaa girdikleri gn byle sylyor. teki ii partileri karsnda zel bir parti deildirler, diyor. "Onlarn (yni Bilimsel Sosyalistlerin) tm proletarya karlarndan ayr hibir karlar yoktur." "Onlar (Bilimsel Sosyalistler) proletarya hareketini kalplamak isteyen hibir zel prensip koymuyorlar." Bu szcn iindeki anlamlar zerinde ne kadar durulsa azdr. Bir d e f a . nk gnlk sosyalizm tartmalarnda, Bilimsel Sosyalizm nedir diye birbirimizle karlkl konuur ve tartrken, ok defa baz klie kavramlarla birbirimizi hakl karmaya, yahut haksz karmaya girime halimiz var. Oysa, bu ii kuran ustalar hibir zaman byle soyut kavramlar ortaya koymuyorlar. Tam tersine, bizim, Bilimsel Sosyalizmin bir tek kar varsa, o da proletaryann, ii snfnn karnadr, diyor. Baka kar aklna getirmiyor, ii snfnn karndan maada. Ve proletarya hareketini de biz bir kalba dkelim, yni beendiimiz, doru bulduumuz, gzel bulduumuz, iyi bulduumuz biimde biimlendirelim diye bir ey aklmzdan gemez, diyor. Proletarya hareketi ne ise, olduu gibi, Bilimsel Sosyalistler onu benimserler. Uydurma yoktur onlarda, hayal, kuruntu yoktur, demek istiyor. Peki, fark o halde. Bir ok ve proletarya partileri o zaman olduu gibi bugn de mevcut olduuna gre, fark nedir sorusuna kar da, gene onlar tm proletaryann ortak karlarn gz nnde tutarlar, diyor. Yni, yeryznde ne kadar ii snf zmreleri vesairesi varsa, ii snfn bir btn dnya snf olarak ele alr ve o snfn da u veya bu zmresini nermez. Btnyle. nk biliyoruz, ii snf iinde de, her sosyal snfta olduu gibi, zmreler vardr. Aristokrat ii vardr, uzman ii vardr, nihayet alelde ii vardr, bir de dorudan doruya yeni kyden gelmi, yeni ie girmi, kara ii dediimiz ii vardr. Bunlar hepsi, proletarya dediimiz ii snfnn zmreleridir. Ama bunlardan hibirini betahsis ele almaz. Tmnn birden karlarn gz nnde tutar. Ve bu tmn, ikinci k olarak da bu tmn hareketini esas sayar. Yni, dnya lsnde proletaryayla burjuvazi arasnda bir eliki ve atk bulunduuna gre, bunun yalnz falan kede, yahut falan zamanda olan biimini deil, btn tarih iinde ve btn dnya lsndeki hareket biimlerinin tmn birden hesaba katar. teki partilerden, teki sosyalist ve hatta ii partilerinden fark, bu btnlndedir. i partilerinin Bilimsel Sosyalist gr ile karlatrmasnda pratik fark nedir, diye bir

soru kyor. Onu da en gzel deyimi gene Almanca'snda, Almanca bilenler iin okumu olaym, "endiesinden de" diyor. Yni, kesin kararldr Bilimsel Sosyalist. Saa, sola yalpa vurup, acaba, dur bakalm byle miydi, falan deil. Kesince karar veren sosyalisttir, pratik olarak. Ve ikincisi de:" triabende" diyor, gene Almanca'da. tici, srkleyici dnce ve davran sosyalistidir. Binaenaleyh, Bilimsel Sosyalist deyince, onun proletarya partileri iinde gze arpan karakteristii, bu iki szckle zetleniyor. Tecride de, gidi yani proletarya hareketinin, yeryzndeki ii snf hareketinin genel olarak gidiini, genel olarak yaratt sonular olduklar gibi ele alyor. Ve Bilimsel Sosyalizmin yakn amalarn, o zaman iin, proletaryann, birincisi snf olarak biimlenii... Biliyoruz, proletarya da, toplumun eitli tabakalarndan, ynlarndan dkle dkle, bir pota iindeymi gibi, ii snfnn potasnda yni, erir ve olgunlar. Fakat uzun sre bu geldii yerlerin artlar, o gelen insanlarn, proletarya potasna giren insanlarn ruhlarnda, davranlarnda iz brakm olabilir. Bunlar, Bilimsel Sosyalizmin bu baka yerden gelmi elemanlar deil, btnyle ii snfnn demin anlattmz tarzda proletarya denince anlalan dnya lsnde ve tarih iindeki btnyle ii snfnn bir biimlenii vardr, onu gerekletirmekte yardmc olurlar. Yani, herhangi bir saptma, ii snfnn tarihsel ve sosyal btnl iinden biraz saa sola aykr gitme durumlarnda, daima asl proletaryann biimi, proletaryann snf olarak olgunlamas udur, diye, teorikman bunu gze arptrmakla grevlidirler. Tabii burjuva egemenliinin ve tahakkmnn kalkmas, bir de proletaryann siyasi iktidar ele geirmesi... Bu konudur, teorik Bilimsel Sosyalizmi teki sosyalizmlerden ayrdeden eyler. Bunun dnda, teorik kavramlar diye, gene nokta zerinde duruyor kurucu ustalar. Ve bu noktann birincisi, yukarda sylediimizin bir nevi aklanmas, aydnlanmas oluyor. Diyor ki: Teorik kavramlarn, Bilimsel Sosyalizmin teorik kavramlar u veya bu dnyay, dnyaya dzen verenlerce kefedilmi fikirlere ve prensiplere yaslanmak deildir. O zamana kadar ok akll insanlar ortaya kyorlar ve dnya, bu gidi iyi gidi deil, bunu deitirelim diyorlar. Nasl deitireceiz? Akll adamz biz, oturalm bir biim yaratalm, kefedelim. yle bir dnya kefedelim ki, btn insanlar bunu kabul etsin. Bizim Bilimsel Sosyalizmimizin bu eit dnyay dzene koyan, koymaclarn kefettikleri prensiplerle hibir iliiimiz yoktur. Bizim neyle iliiimiz vardr? Varolan snflar dvnn olayca ilikilerini, olaylar iinde.. Bir sosyal snflar var kart durumda. Bunlarn karlkl ilikileri vardr. O ne ise, bizim kavramlarmz ancak

odur. Bir de, gzlerimiz nnde tarihcil hareketin ak vardr. Yani, ii snfnn snflar sava gibi, ne ise, naslsa ylece. Bir de tarihin kendi ak vardr. te bizim Bilimsel Sosyalizm dediimiz de bunu olduu gibi hesaba katmaktr, diyor. Hatta, mlkiyet zerine bir yn atflar oluyor, bugn de oluyor h l . te, mlkiyeti ilga, falan. Bilimsel Sosyalistlerin balca amac budur, falan. Biliyorsunuz onun hakknda sylediklerini. Mamafih, geerayak, iki cmle, gene gzel cmlelerdir nk, usta cmleleri, onlardan: "imdiye kadarki mlkiyet ilikilerini yok etmek hi de sosyalizmin zellikle belirlendirici (yani almet-i farikas) deildir." diyor. "nk btn mlkiyet ilikileri, durup dinlenmeksizin tarihcil bir deiiklik, tarihcil bir bakalama iindedirler." Yni, Bilimsel Sosyalistler mlkiyet deiiklii yapmyorlar, o deiikliin kendisi zaten toplumun iinde tarihcil bir zaruretle bakalayor her gn. Binaenaleyh, bu bakalamay Bilimsel Sosyalistlere atfetmek abestir, samadr. Gene kii mlkiyeti etrafnda en ok Bilimsel Sosyalizme savrulan svgler iinde birisi de: "Siz, alnteri ile alm insanlarn kii mlkiyetini yok ediyorsunuz, falan f i l n . Ona da gene bu gzel cmleyi syler: "Kiicil emein, abann, liyakatin meyvas olan mlkiyet... Kk burjuvann, kk kylnn mlkiyetinden mi sz ediliyor? Biz onu ortadan kaldracak deiliz. Endstrinin geliimi onu ortadan kaldrr ve her gn kaldryor." Yni, onu kaldran, satan burjuvazidir, neye bize su atfedersiniz? Demek istiyor. Bylece, Bilimsel Sosyalizm zerinde ilk kurucu ustalarmzn szleri zetlenmi olabilir. Ondan sonra, bilinli proletarya siyasi iktidar partisinin kurulmasndan nceki kapitalizmin klsik ann sosyalizm tipleri var, onu ustalarmz zellikle blme ayryorlar: Birisi Tepkicil Sosyalizm. Ona ite Franszcada Reaksiyoner, Avrupa dillerinde Reaksiyoner diyorlar. Trkede gerici de diyoruz, falan. O da belki, bir derece. Reaksiyon, biliyorsunuz, yni aksiyonun, etkinin tepki yapmasdr. Bugn tepkicil diyebiliriz. Niin tepkicil? Onu ksaca anlatmaya alacaz. Bu tepkicil, reaksiyoner sosyalizmi tipte takrir ediyor kurucular: Birisi Feodal Sosyalizmi, Derebey Sosyalizmi: Birisi Kk-burjuva Sosyalizmi: Birisi de, o zamanki Almanya'nn tipik bir zellii var, ve ona Marks-Engels, onlar deil ya, Almanlarn kendileri, Alman sosyalist-

lerin, Bilimsel Sosyalizm dndaki Alman sosyalistlerinin verdii adlar "Sahra" sosyalizm diyorlar, "Hakiki" sosyalizm... Bu reaksiyoner sayyor, n de gerici sosyalizm tipi olarak veriyor ustalar. Burjuva Sosyalizmine de Tutucu Sosyalizm diyor: Konservatif... Trkede vaktiyle Muhafazakr diyorduk. imdi Tutucu diyoruz galiba, deil mi? Evet. ncs de, Kritik topik Sosyalistler. Byk topik Sosyalistlerin kurduklar sosyalizm. Bu nden de Bilimsel Sosyalizm ayndr, diyebiliyoruz. Bunlarn iinde nce Reaksiyoner Sosyalistlerden Feodal Sosyalizmini ele alalm. Feodalizm, tarihen, tarihe yklmaya mahkm bir snftr. Bu snfn sosyalizmi ne olabilir? dendii zaman, bu snf, tabii kuyruk acs var, kapitalistler onlar iktidardan alaa etti, ona kar affetmez bir kin besliyor. Bu tabii bu kinini, modern toplumun ileri gidii iinde toplumu geri almak biimiyle tatmin etmenin yolu yok, onu seziyor. O zaman ne yapsn? Dur, ben de sana bir sosyalizm karaym k i . Sen beni ykar msn? te seni de sosyalizm ykacak, ey zpktlar, falan filn d i y e . Balyorlar kapitalizme kar derebeyler, Derebeyi Sosyalizmi eilimi biiminde bir yn saldrlar yapmaya. Ve bu Derebey Sosyalizminin Trkiye apnda ok ilgin uygulamalarna ahit olduumuz iin, ben biraz vaktinizi uzunca bile almay gze alarak, baz pasajlar aynen okumay tercih edeceim. Diyor ki kurucular: "Artk Derebey Sosyalizmi iin ciddi bir siyasi mcadele sz konusu deildi. Ona edeb mcadeleden baka yapacak hibir ey kalmyordu." Hatrlarm, Trkiye'de sosyalizm hl da, yani en ciddi bir konu imi gibi, daima edebiyat, edebiyatta sosyalizm. Bu tesadf deil. Trkiye'nin derebeyi art, derebeyi kalnts toplum oluu, Trkiye'de kan ve en zirve gibi gzken, ousunun da ok deer verdii sosyalizm, daima bu edebiyat sosyalizm oluyor. Yni bir iir yazdk m, yahut bir roman dendik m i . te sosyalizmin son szn biz syledik. Artk std- azamz. Ve zaten yaplacak baka bir eye de lzum yok. Bu tip ey, ustalarmzca Feodal Sosyalizmi diye tarif edilmi. Enteresandr, ve hl da bugn Trkiye'de egemen bir eilim olarak zellikle aydnlar iinde yer tutmutur. O bakmdan, ibretle, sosyalizmin, Feodal Sosyalizmin bu tipini gz nnde tutmak faydal olur. "Ama, edebiyat alan bile, eski saltanat sz ebeleri iin olanaksz bakyor" diyor ustalar. "Sempati uyandrmak iin, kendi karlarn bir yana brakp, burjuvaziye kar srf smrlen ii snfnn karn bir

ithaname olarak kullanyorlar. Kendisine kalan tatmin, yeni efendisine kar kfrbazca msralar terennm etmek, onun kulana az ok tehditlerle gebe kehanetler frmek cesaretini bulmaktr." Btn yaptklar bu edebiyatn, bir takm ackl yas havalar, atlar yaymak ve sk sk (ite onu gene Almanca "draen" diyor. Franszca'da da yok onun tam karl, onun iin ok yanl yaplm Franszca'da da, yanl tercme ediliyor daima. Trkede bir zlgt var: yani, sen grrsn, bak, sana sosyalizm ne yapacak, der gibi) byle gmbrdeyerek, gk grlts gibi, edebi biimlerde tabii, yeni kan, iktidara yeni gelen burjuvaziye kar, derebey, eski derebey efendileri, yahut onlarn szcleri tehditle zlgt yadryorlar. Edebi alanda tabii. te "yrekler paralayc, ruh dolu, ac yarglar ortaya atarak, burjuvaziyi kalbinden vururlar" diyor. Bir vuruta ldryorlar, edebiyatla. Bu, bizim genellikle egemen sosyalizm akmlarmzn karakteristii oluyor. Bu edebiyat alanndaki gr rnmzn, eer bir siyasi teekkl biiminde, yni toplumda baz insanlar harekete geirmek biiminde bir gelimesi olursa, gene Feodal Sosyalizme has bir ikinci karakterle karlayoruz. Onu da yle ifade ediyorlar: Bu Feodal Sosyalizminin elinde tuttuu, sallandrd bayrak (onun tam Trkesi de yok, tam eysi d e . Franszlar dilenci torbas, ii snfnn dilenci torbasdr, diyorlar. Ama deil. Yni zrt daarc. onu alyor: Bak, ii snfnn yiyecei iecei yok, falan diye, onu bayraklatryorlar. Fakat bunlar bu bayra alp da ne dtler de, artlarna da kimi insanlar takld m, ne oluyor? Onu gene Marks'n o sevimli cmlelerinden biriyle yle ifade edilmi buluyoruz: "Bunlarn ardlarna taklp da gerilerindeki derebey armalarn grr grmez, saygszca kahkahalarla darmadn oluyorlar."Yni, derebey ne dyor, derebey sosyalisti. Arkasndan da bir sr adam. Ama giderken bir de bakyorlar ki: Ajitatr, bu, bunun arkasnda derebeyin armas var. Balyorlar glmeye. Tandnz m bu adam kimdir? Bizim TP'in mehur asilzadeleri. i snfnn nne dnce, bir de bakyoruz ki, arkalarndan sakl armalar kyor ve kahkaha ile glyoruz. Ve bu ii darmadan ediyor. Demek ki, Trkiye ikinci derebey sosyalizmi tipi olarak ve bu tipi de yaad. nallah bundan sonra bu tip sona erer artk. Bu armalaryla giderler. Bir nc tip var, gene derebey art Trkiye'nin bugnk havasna uyan: bu da, politika pratiinde biraz etken olmaya balad m bu derebey sosyalizmi, bakyoruz, btn edebiyat, ite genel szler var: sadakat, ak, eref, falan, bunlar derebeyiin, yni birinci derecede

yksek deer bu gibi szler oluyor. Fakat pratie girdi mi, sadakattin yerini yk ticareti alyor, akn yerini pancar ekeri alyor, erefin yerini de keskin rak alveriyor. Bu, aape diyorlar. Fakat tabii bu iin yalnz ideolojik taraf. bir de pratik taraf var ki, trajedi orda kendini gsteriyor. Bunlar ii snfna kar, i biraz ciddiye bindii zaman, ii snfna kar ??? zor kullanmaya katlveriyorlar. Ki bu sosyalisti de herhalde hatrlyoruz. Bizim toplumumuzda son gnlerde, son zamanlarda: Ortann Solu: Sosyalistiz, sosyal demokratz diyorlar. Fakat feodal art bir sosyalist olduklar iin, Demirel: "Ben baskna gidiyorum Teknik niversite'ye" dedi mi, "yi ediyorsun" diyorlar, perde arkasndan. nc tipi demek Derebey Sosyalistinin bu oluyor. Ve bunlar. Tabii bu karakteristik, gryoruz, 100 ksur yl nce dnyada yaplm. Trkiye'de biz henz bugn bunlarn tesellileriyle karlayoruz. Feodal Sosyalizmi zerine daha ok durmak deemez. Gene ustalar, o Feodal Sosyalizminin bir eidi olarak Dincil Sosyalizmi de ele alyorlar. Ve diyorlar ki: Ortaa'da papazlar nasl derebeylerle elele yryorlardysa, imdi de papaz sosyalizmi, Derebey Sosyalizmi olarak, burjuvalarla elele verip yryorlar. Bunlarn iddias, yine zellikle sosyalist zannettikleri ey: Hristiyan dininde bir asotizm vardr, yani insaklk, yle harama el srmemek ve a yemek, itikfa ekilmek falan gibi eyler... Ona ustalarmz, sosyalizm badanas ile svamak diyorlar. Hristiyanlkta var bunlar. Mesel, Hristiyanlk bu zel mlkiyete dmandr, diyorlar. nk sadaka ve dilencilikle, peder hi zel mlk edinmez. Sonra evlilie kardr, btn papazlar bekar kalrlar. Devlete kardr, nk devletin yerine manastr kurmutur. Orada herkes itikfa ekilir. Dnyaya, bu pis devlet eysiyle ellerini bulatrmazlar. Falan... bylece, bir de Kurtsal Sosyalizm dedikleri, gene Derebey tipi sosyalizmin bir eidi oluyor. Trkiye'de de bunun rneklerine rastlyoruz. Yni, unu syledikten sonra hemen bir noktay hatrlatmak yerinde olur. slm dini, Hristiyan dininden taban tabana zt bir geliim aamasdr insanlk tarihinde. Hristiyanlk,, bir medeniyetin bat eilimidir. Roma batarken Hristiyanlk kmtr. slmlksa, tam tersine, bir medeniyetin dou ideolojisi, dou hamlesidir. Btn dnyada medeniyetler: Pers ve ite Acem ve Bizans medeniyeti, Roma medeniyeti kerken, bir slm medeniyeti, Arap medeniyeti domutur. Onun ideolojisi olmutur. Bylece, bizim Trkiyemiz lsnde, Yakndou lsnde hatta, slamln doan devrimci bir gelenei vardr. Yani, sa gibi, Mslmanlkta: Bir yanana bir tokat vurdular m, evireyim teki yanm da, bir de oraya

vur diyeyim... slmlk'ta bu yok. Daha buna benzer ynla devrimci, ilerici gelenekleri vardr. Hele Hlafa'i Ridin devrinde... Ama sonra, tabii, btn toplumlar gibi, btn medeniyetler gibi, slm medeniyeti de, biliyoruz, derebeyileecektir, toprak temelinde balyan soysuzlamalarla. O ayr bir konu tabii. Yalnz ben ksaca, hani Derebey Sosyalizminin bir tipi olarak Dincil Sosyalizm de vardr, dedikten sonra, onun o derebeyilemi tipini Derebey Sosyalizmine koymak, fakat slm dininin tarihte bir devrimci aama olarak olumlu geleneklerini her grmek doru deildir, o anlamda bunu kullanmam bulunuyoruz. Feodal Sosyalizminden sonra, Kk-burjuva Sosyalizmini ustalarn tarifi var. te bunlar Kkburjuva, yni Esnaflar ve Kyller: Ortaa'a burjuvazinin "ferleyferd"i, nde koan, Trkesi, eski Trkede mjdecisi de deniliyor... Fakat bunlar da, tpk derebeyler gibi, modern kapitalizm doduktan sonra, bu snflarn sosyal lde bir aksiyon yapmalar konu deildir. nk kapital doar domaz bunlara veryansn eder klcn, rekabet klcyla, hepsinin her gn durumlarn kknden yolar. Kapitalizm kurulduu gnden beri, kkburjuvazi bir yandan biimlenmeye alr, fakat o byk sanayi gelitike, gerek kyl olsun, gerek esnaf olsun apr apr dklrler. Ve hepsi ii snfna gelirler. Ama, her sosyal kategori gibi, bu kkburjuva insanlarmz da, insanlar da yeryznde, braktklar gein biimlerini BURADA KAYIT YARIM KALMI Kapital deyince: iki tip kapital Trkiye'de bir gereklik. Birisi, Kapitalizm ncesi Kapital ki, ona Tefeci-Bezirgn diyoruz. Bir de asl kapitalist kapital ki, Modern Kapital bu. Bu ikisi, her zaman zerinde durduumuz gibi, birbirinin dmandr. O kadar ki, birinin fazla gelitii yerde yani, tefeci bezirgnln azgn bir biimde gelitii lkede, Kapitalizm doamyor. Bunun en iyi rnei, 7 bin yl, Smerler'den balam olsa medeniyetin, tefeci bezirgn medeniyet tipinde taa ngiltere'ye gidinceye kadar, bir trl kapitalizme geemeyiidir. Birok aamalarda, son derece ileri gelimelr salad halde toplum, kapitalizme varamamtr. imdi bu byle,. Ama, gene biliyoruz ki, kapitalizm somut olarak hangi memlekette gelitiyse, bunun: Marks'n ve Engels'in bir szn zetledim, orada diyor ki: Kkburjuvazi, "ferleyferd"idir diyor, "nde koucudur,- Tefeci Bezirgann da eleman olarak, tarih iinde kapitalist kapitallerin adeta ferleyferdi durumundadr. Yani, ondan elemanlar buraya geer. imdi, Ana-

dolu Burjuvazisi deyince, tabii bunun iin de byk kalabal, elbette hala bugn de olduu gibi, tefeci bezirgan hac aalard, o zaman da. Hatta o zaman daha fazla da. Yalnz, bu byk kalabaln , kapitalistler iin, kapital iin hi olmazsa st egemen snflar iin byk bir kalabalk, Ama bu, byk kalabaln pek az da, zellikle Tanzimat'tan beri, hele Merutiyet zerine modern kapitalistlie doru bir gelime gstermilerdi. Bunu unutmamak lazm. Hele I. Emperyalist Evren Savanda, ttihatlarn ilk Tevik-i Sanayi Kanunu'nu kurmalar yolunda, adeta byle bir modern kapitalist snfnn, Trkiye'de domas zorla gerektirilmitir. Binaenalleyh, 1915'den nce, hi deilse 1914-1918 arasndaki yllarda, Trkiye'de o Antika Tefeci Bezirgan Sermaye kalabal iinden daha nc durumda olan elemanlarn modern kapitalist anlaya, modern kapitalist duruma daha dorusu, gelmeleri bir realitedir. te bunlarn egemen olduklar rgtler, 1919 ylnda Mdafayi Hukuk rgt oldu. Saf olarak byle deildi. Yani, Mdafayi Hukuk rgt iinde tefeci-bezirgn da vard. Sryle hele asker-sivil brokrat vard, ama, ,snf yaps ve snf eilimi asndan koyduk mu, Mdafayi Hukuk'un ne olduunu, daha Millet Meclisi alr almaz grdk. Ondan sonraki geliimlerinde grdk. Tabii bunlarn iinde hatta sosyalizme kadar edebiyat yapanlar da oldu. Hatrlyorsunuz, Ankara'da btn mebuslar hep krmz klahl, binaenaleyh Bolevik edal eyler. Hepsinin giyimleri kuamlar bile sosyalizm eiliminde gsterili oluyordu. Bunlarn altnda burjuva sosyalizmi yatyor. Burjuva sosyalizmini de demin birka kelime ile zetledik. Rejimin tehlikeye girdii zaman, onu salama balamak iin, alt snflar tavlamann yolu. Kuru Trkesi bu oluyor. O zaman da yle olmutu. Ama realite de budur. Binaenaleyh, imdi Birinci Kuvayi Milliye, Birinci Milli Kurtulu Sava'nda, te bu modernlemi Anadolu Burjuvazisi -pek az olabilir bunlar, mesela zaten hep oradan kartrlyor. Biz kantite ile kalitenin (nicelikle niteliin) birbirine karmasndan kurtulamyoruz ok defa, azlk olursa yok demektir sayyoruz. yle deil. Sosyal realite iinde kalite nemli, kantitenin de zaten bir hadden sonra kantite olarak kalmasna imkan yok, bildiimiz diyalektik gerekir. Ancak az olmas, kalite olarak memleket lsnde bir eilimi temsil etmesine engel deil. Nitekim bugn, tartmalarda o da karmza kyor. Biz Finans-Kapital'dir diyoruz, onlar, hayr Kompradordur, diyorlar. Hayr, ite, Trkiye'de Finans-Kapitalist kimdir, yoktur diyorlar hatta Ko kimdir? Diyoruz. O bir kii, diyorlar. teki yz tane milyoner, nedir? Susuyorlar, fa-

lan. Yani azl, bir sosyal snf veya zmrenin kantitece az oluu, sanki yokmu gibi saylabilir eklinde. tede, milyon insan var, 3 milmilyon kylnn yannda boaz tokluuna alyor. Kimdir bu

yon insan, ky ekonomisinde? Harl harl, geceli gndzl alyor. Ne ad var, ne san var... Ama, en kalabalk insanmz. Bugn Trkiye'nin istatistiklerinde 3 milyon kyl var, kk ky ekonomisinin sahibi. Onun yannda, hibir cret almayan, binaenaleyh ii deil, baka bir zel kazanc da bulunmayan insanlar alyorlar harl harl, fakat bunlarn ad dahi yok. Toplum lsnde hibir sfatlar yok. 6 Milyon insan, yok. te bir kantite, say ki, muazzam yekun, ama toplum lsnde etkileri sfrn altnda. Buna mukabil, 240 tane Finans-Kapital, (Vergi Dairelerinin belgeleriyle okuyoruz) Trkiye'nin havasna suyuna, ekonomi temelinden din kurumuna kadar, her alannda, kltrnde vesairesinde, yzde yz etken e egemen olabiliyor. Binaenaleyh, onlarn 100 kii, 300 kii nemli deil. O tarihi ada, belirli tarihi ada, belirli sosyal snfn eilimini temsil etmeleri. Temsil etti mi, o tarihi geliim ister istemez onu ar bastryor. Binaenaleyh, Anadolu'daki Milli Kurtulu Savann, yerli burjuva snfnn etkenlii bu tarzda anlalabilir. Ondan sonra Burjuvazi iktidara gelince, hatrlyoruz, Komprador Burjuvazinin binbir ihanetine urad. Komprador Burjuvazinin Alman tarafls olanlar, ngiliz, Amerikan, Fransz igali altnda olduu iin byk merkezler, onlardan korktular. Sivas Kongresi'ne mektuplarla, ite Halide Edib'in mektuplar, Karsl Vasf'lar falanlar kanal ile... Bunlar -bey kii alt taraf ama, dnn ki, o srada Trkiye'ye hkmeden bir organizmann iinde gayet safz insanlar roln oynuyorlar. Ve Trkiye'yi Amerikan mandasna doru gtrmek istediler. Filipin tipi bir refaha kavusun Trkiye, falan teziyle. Eer o tez orada egemen olsayd, Trkiye belki maher yerine dnecekti. Amerika gelecekti ve biz bu gnk Amerikan aleyhtar savamz belki 30 sene evvel daha kanl artlar iinde yapmaa mecbur kalacaktr. u halde, pekal burjuvazinin bir koluydu, Komprador Burjuvazi. Trkiye Burjuvazisinin bir zmresi idi. Bu zmre ihanet etmiti; Alman zmresi. teki bsbtn, arkadan nden haner vurur milli harekete. Yani, ngiliz, tarafls. Hrriyeti tilflar. Almanclar ttihat ve Terakkiciler. ngiliz, Fransz, Amerika tarafllar Hrriyeti tilflar'd. Bunlar aka casus tekiltlar kurmulard Anadolu'da ve milli harekete her yerde, arkadan isyanlar kopartmak, hatta erkez Ethem'i satn alp Yunanllar'a teslim etmek.. Yani, bu gibi oyunlarla Milli Kurtulu Savan hanerlemi-

lerdi. Byle bir durumla yz yze gelmi olan Milli Kurtulu Hareketinin gdcleri, zafer kazanlr kazanlmaz, bu Komprador Burjuvazi denilen Burjuva zmresinin, artk haini vatan olduuna tank oldu. Ondan sonra, o gnk mekanizma iinde, biliyoruz, bu Kompradorlar zellikle Hrriyeti tilf Kompradorlar, kolay tasfiye edildi. nk onlar ak dmandlar. ttihatlar yle deil, gene hal "Anadolu Hareketinde de, bizim de bu ata kamz var" falan eklinde hesap kurmulard. Ve Milli Cumhuriyet kurulur kurulmaz, derhal iktidar, o gnk kadrosunun elinden almaya altlar. Ve bunu, bir tarafta Terakki Perver Frka'y kurmak suretile taa ark syanlar falanlar da, arkasndan getiren eilim iinde Musul Petrolleri meselesine kadar baladlar. Baka bir ksm da, daha umutsuz yollara saptlar, yani, Gazi'ye suikaste kalktlar. Bu hususta arka arkaya sene gemedi -be suikast. Haa, anlald ki, bu kompradorlarla bu bizim yeni kurduumuz Cumhuriyet dzeni yrmiyecek. O zaman bunlar tasfiye gerekti, tasfiye edildi. Tasfiye edilen Komprador Burjuvazinin politik eysi idi. Fakat, memleket kalknsn, dediler. nasl kalknacak memleket? Zengin olsun... Yani, Kuvayimilliyeciler... O zamanki paralar... Trkiye fakir memlekettir, Trkiye zengin olsun. Nasl zengin olacak Trkiye? Batllamak sretile: Kapitalistlemek demiyorlar da, Batllamak... Peki, Batllamak nasl zengin eder bir memleketi? Batnn tekniini, metodunu Trkiye'ye getirmekle. yle koydular. Mantklar, kendileri iin doruydu. Baka trl olmaz, dediler. oysa, sosyal lde koysak, zenginlemek nedir? Her eyden nce fakirlemektir. Yani, bir toplumda zenginin, zengin diye bir kategorinin bulunuu, ayn toplumda bir fukarann bulunuu zararnadr. Fukara olmayan yerde zengin de olmaz. Herkes insandr ve eittir aa yukar. Sosyalist toplumda byledir. Sosyalist toplumda ne zengin vardr, ne fukara. Sonuncu sosyalizmde olduu gibi, ilkel sosyalizmde de bu byleydi, biliyoruz. lkel Komuna'da hi kimse ne zengindi ne fukarayd. Daha bu (zengin szcn demek istiyorum) kelimeyi kullanrken o gnk Cumhuriyet Burjuvazisi, Trkiye'de snfl bir paralan, tek uygulanr yol ve dzen olduunu sylyordu. Bunu uygulamaya geince, hangi ada yapyor, 19. yzylda olsa belki tam burjuvazinin btn zmrelerinin egemenlii ile bir Cumhuriyet kurard. Ama, 20. yzyldayz. 20. yzylda, yalnz Finans-Kapital egemen olabilir. Yani, bunu biz, byle tensip ettiler, byle dndler, plan kurdular da yaptlar demek istemiyoruz. Olaylarn ak, ister istemez, devletletirilen milliletirilen komprador teebbsleri, serbest

braklr braklmaz, onlar irketleiverdiler, T.A. diye sonuna hepsi de, Trk Anonim irketi koydular. Ve Trk Anonim irketi, Trkiye'nin ekonomik alannda, sanayiine, ticaretine, bankaclna ve ilh.na, birden bire el koyuverdi. Bir de bakyoruz ki, dnk Komprador, egemen durumdan km ama onun yerine bata bir zmre, Finans-Kapital zmresi geivermi. Benim anladm manada deiiklik byle olmutur. Bilmiyorum, yeterince aklayabildik mi? Baka, arkadalarn (Arkadalar devam ediyor, devam ediyor, zr dilerim, band deitirdik.) Zaten bitiyor, evet. Arkadalar yoruldu muhakkak ama.. kinci safha, hatta sosyalizmi o memlekette, ilkel Komuna'dan kalm Kr diye baz topluluklar var, zellikle kylerde, buradaki glerle ve kendi lkelerinde kurabileceklerine inanyorlard. Bildiiniz gibi, bunlar da en sonunda, istibdat basks altnda, terrizmden baka kar yol bulamadlar. En sonra, Emein Kurtuluu diye, aydnn kurduu ilk Marksist bir topluluk, bir grup o geri lkeye Bilimsel Sosyalizmi sokmu oldu. Fakat o srada bile, yalnz dergi karmak, 1 Mays' kutlamak ve ilh. gibi olaylar uzun sre sahneyi tuttu. En sonunda Sosyal Demokrat i Partisi dodu. Birok danklklardan sonra. te o zaman, bu Parti'nin iinde ve dnda, Bilimsel Sosyalizmin geliimini baltalamak iin, tpk yukardaki gibi, yukardaki konak gibi, konak tutan kalp sosyalizmler ortaya kt. Birincisi Ekonomizm adn ald. Ya, Marksizm, ii snfnn bilimi midir? Devrimci bilimi nedir? Tamam, yleyse, bu aydnlarn ii ne ii snf iinde? Bu tez tutuldu. Ve bu tezi de o lkenin Polis efi, Jandarma Kumandas, yahut Gizli Servisler ajanlar ii snf iinde yaygn bir biimde etken yaptlar. Buna benzer tepkiler, belki gen arkadalarnn gzne arpmamtr, ama Trkiye'de biz bunlarla uzun yllar ok karlatk. te canm bu aydnlar. Bu ite kendilerine sosyalist diyenler yok mu, bamza bel ayorlar. i snf iinde hep bu hava. Sosyalist, bunu, bu havay yaratanlar. Hem de keskin sosyalist, ama, aydn ne gerek, bunlar maceraperest adamlar, maksatlar ii snfnn srtn basamak yapp sivrilmektir, falan. Bu hava. i snfnn yapaca i maddi durumunu, ekonomik durumunu dzeltmektir. Bu sosyalizm, mosyalizm, lf bunlar. Biz lfa tokuz, biz ii adamz, dinlemeyin byle palavralar, falan filn diye.. Her temasnzda bunlarn karsnda kalabilirsiniz. Yni hl da bu eilim

snmemitir. Bir sre bu gitti. Yani aydn iiye drmek. Gayet kurnazca hazrlanm, sosyalizm ismi altnda, ii snfnn, yani yzde yz ii, aydnlar sokmayalm aramza. i snf mukaddes bir snftr. Onun sosyalizmini ancak iiler hak eder. Ve aydnn orda ii yoktur. Buna Ekonomizm denildi. Egemen snflar pekl bilirler ki, sosyalizm ii snfna daima dardan gelir. Yni teki snflardan, toplumun btn snflarndan gelen honutsuzluklarn memleket ve dnya lsnde anlam tamas, sosyalizmi bir eitim olarak ii snfna getirir. i snfn kendi surlar iinde hapsettik mi, saf, yzde yz ii kald m, tamam, ld o, artk ondan hayr yok. Hibir sosyal ideali dnemez. Gn gnne grev yapsn, metelik kavgas, creti arttrsn, eksiltsin. Tabii arkasndan fiyatlara zam olunca, gene elinden karsn. Dense'nin fsn dolduran ikencesi altnda, iilere ite arasra da ufak tefek hakklar tannsn. Hibir zaman kapitalis yahut derebey sistem zedelenmesin. Sosyalizmin Ekonomizm denilen iktisatlk sosyalizmi, aa yukar bu. Ve bunu tekrar edeyim: 1926 ylna kadar, yani Devrimden yllarca sonra o lkenin en byk sendika merkezinde messir ye olan birisi... Lkin, ancak o sene bunun eski egemen snflarn casusu olduu sahneye kt, ortaya kt, anlald. Senelerce adam, o kadar bar yank ii tarafls grnm ki, "bizim bir numaral dmanmz bu aydnlar ve sosyalistlerdir" demi, fakat bunu o kadar ustaca sylemi ki, Devrimden sonra bile yllarca maskesi dmemi adamn. Bu kadar suplesi var. Ve tabii tehlikesi de o nispette yaygn. Derken, bu yetersiz kalyor yaplan eletiriler. i snfnn kendi spontane hareketleri ve ilh. bilinli bir duruma gelince, artk bu tip sosyalizmin tutmyaca grlyor. O zaman o eski Narodnaya dediimiz "Halk Dostlar", "Halk radesi"nin bir dirilii siyasi parti biimine sokuluyor. Adna "Devrimci Sosyalistler" akm deniliyor. Devrimci sosyalizm.. Bunlar yeniden, lkede yalnz kyl sosyalisttir. nk, madem kyn ilkel konumalar var, mrleri var, o halde bizim kylmz baka memleketlerin kylsne benzemez, sosyalist olabilir. Ve sosyalizmin ncs de, ancak kyl olabilir temasn ele aldlar ve ii snfnn nclne kar, memleket lsnde ajitasyon yaptlar. Bu safhada, memleket geliti, yani rnek olarak bir lkeyi alyoruz, fakat bu aa yukar bizim gibi geri lkelerin de eitli aamalardaki tiplerini bize hatrlataca iin, zetliyoruz. Ondan sonra, Sosyal Demokrat i Partisi iinde sosyalizm tipleri birbirinden ayrld. Bunlardan bir ksm.. Balca ksma bln-

dler. Bir ksm i Partisinin bir sava gc olmas imknszdr. Dikkat ederseniz son zamanlarda bizim Trkiyemiz'de de aa yukar buna alar iddialarla kar karyayz. Demek ki, aa yukar bu aamaya gelmi durumdayz. Birisi byle diyor: i Partisi... te nmzde misal, demek ki i Partisinden hayr yok. Eh, aksiyon yapabilecek bir parti de bu memlekette kurulamaz. u halde, ne dyor? Brakalm burjuvazi kendi devrimini yapsn da, ikinci basamak olarak biz de Proletarya Partisinin aksiyonuna alan buluruz, gibi bir iddia. kinci iddia: (isimleri sylemiyorum, lzumu yok) sosyalistler arasnda parti lsnde bir takm tartmalar var. Onlar, gayet yksekten, filozofa "canm ocuka eyler bunlar, nemi yok bunlarn" eilimini gdyor. Teorikman, ehemmiyetsiz eyler, diyor. Hatta, kiisel kavgaym gibi gstermek ve nemsememek tartmalar.. Oysa, en kiisel tartmalar, atmalar, elikiler de, bildiiniz gibi, hibirimizin tek kiiliinden kamaz. Kii olarak hepimiz, gene bu topluman belirli bir snf, zmre veyahut tabakasnn szcsyz. Bilerek bilmiyerek... Yani, onu bilincimize karm olmamz art deil. u halde, en sapa yerde, en tarafsz grnen iki kii arasnda bile bir eliki, bir tartma kt m, onun ardnda sosyal snf, zmre ve ilh. lsnde bir eilim yatar. Binaenaleyh, onu, o ocuka grnd zaman bile, ciddiye alp, hangi snfn, hangi zmrenin eilimi olduunu karakterize etmek gerekir. kinci eilim ise, Sosyal Demokrat i Partisi'nde, bunu nemsememek, binaenaleyh, ii ciddiye almamak teorik alanda. Pratik alanda, gene ayn netice: Devrim zaten objektif bir olaydr, yani objektivizmi de fatalizm anlamnda koyuyorlar. u halde, o gelirse gelir zaten, ne oturup da uraalm? Devrim hazrlanr m? Kendisi gelir. Filhakika, devrimin objektif gelii, her zaman ben de tekrarlarm, byle olur. Yani objektiftir, bizim arzumuzun dnda, bizim yaktrmalarmz dnda ortaya kan, nne geilmez bir olaydr, bir deiikliktir ama, bunun karsnda biz insanlarz. Bir sele kaplm p deiliz. nsanlarn dnceleri vardr, davranlar vardr. Her davranlar, mutlak nceden dncelerinden geer ve bir planla gerekleir. Devrim eer insanlarn yapaca bir ise, mutlaka dncede planlaacaktr. Onun, brakalm kendi kendine ne olursa olsun biiminde karlanmas insan d bir kavray olur ki, insan hayvan yerine koymak gibi bir ey olur. Fakat byle bir eilim, Sosyal Demokrat i Partisinde gene gayet ciddi taraftarlar bulmu ve sosyalizmin bir tipi olarak grnmtr.

nc bir tip de, Sosyal Demokrat i Partisi'nin gerek bir elik nve olmasna kar kan sosyalist akm olmutur. Ona gre, mademki sosyalist partidir, kim sosyalistim diyorsa, buyursun girsin. Gele ii snf btn ile bu partinin iine girmelidir. Nedir bur merkeziyet? Nedir bu sk eleyip taramalar? eklinde itirazlar yapmtr. Ve buna, o zaman iin dnya lsndeki ad ile Trokizim denmitir, hatrlarsanz. O da bir sosyalizm. Mesel, bir demokratik devrim var, bir de sosyalist devrim var, bu ikisi nasl birleir? Doru bir birletirme yapanlar ki, bilimsel sosyalistler bunu neriyorlard. Bunlarn szleri anlalr eyler deil, muammadr diye karakterize ediyor. Sonra, btn bu tezler, olaylarn ak iinde yalanlannca, devrim gelip te byle bir elik nvenin erevesi iinde gereklemeye balaynca, ayn tezin sahipleri, ayn sosyalizm, tabii sapk sosyalizm, bu sefer br uca geiyorlar. te, mehur deyimi ile "revolsyon fermanan" teorisini ortaya atyorlar. u halde, Bilimsel Sosyalizmin karsnda, zellikle proletaryann bilinli sosyalist partisi kurulduu zaman kan sapk sosyalizmler yahut teki sosyalizmler, pratikte bu akm temsil ediyorlar. Benim bu konuda syliyeceklerim bu kadardr. Bunlardan da kartrlm, anlalmam, arkadalarn eksik grd yerler varsa, onlar ltfetsinler. Acaba, Corafi, doa lsnde byk ykllar, kayalarn anszn devrilmesi yerin atlamas falan gibi, bunlara katakizm diyorlar. Yani, Bilimsel Sosyalizm deyimi deil. Tabiat bilimlerinin bir deyimi.. imdi, Tamer arkadamzn; sosyalizm ve barl yoldan olur mu, Engels'in Amerika, ngiltere rneini gstermesi ve bu gnk somut durum zerine szleri var. lkay arkadamzn da, bir lkede gemi olaylar zerine Devrim Liderinin popler yazlarla kadroya hitabeden diyelim, yani Trkesi nasldr bilmiyorum, yazlar arasnda, bu "barl" sznn bulunmadn sylyor. Tabii hakldrlar. imdi bu "sosyalizm ve barl yol" konusu bilimcil adan, teorik adan, ii snfnn sosyalizminin bar dman olmad, mutlak olarak bar dman olmad, bar yolunu sevmez olmad anlamnda ithamlar karsnda sylenmi doru szlerdir. Yalnz, tabii nce, o Amerika ve ngiltere rnei, biliyorsunuz ki, 19. Yzyldaki Amerika ve ngiltere'dir. O zaman, hakikaten Amerika'da bir burjuva demokrasisi son derece gelimi. ngiltere'de iyi kt bir burjuva demokrasisi gelime yoluna girmi ve militarizm ile brokrasi, mesel arlk Rusya'snda yahut Osmanl Padiahlnda, yahut baka cumhuriyetlerde olduu gibi aztmam. O durumda, bir ans olarak, bilimsel bir probobilite

olarak, bu da dnlebilir, denmi. Yoksa, 20. Yzylla birlikte, biliyoruz: kapitalizm artk serbest rekabeti, yani demokratik kapitalizm olmaktan km, bir avu Finans Kapital zmresinin en zorbaca egemenlik ana girmitir. Ve bu ada elbet bildiimiz gibi, I. ve II. Emperyalist Evren Savalarnn kanl rnekleri ile de ortada olduu gibi, artk emperyalist devletler iinde hakikaten brokrat olmayan militarist olmayan hibir tanesi kalmamtr. Bu, o a iin sylenmi bir szdr. Onu, tabii konuurken geen gn de, konuda getii iin tekrarlamak istemitim. Tabii, arkadamz aklamasn ne srm olmakla, bunu tekrar etmek gerekti. Onun iin kendisine teekkr ederim. Bu anlamdadr. Hakldrlar arkadamz: 20. Yzylda barl yolun imkn hemen hemen yok gibidir. Ama, biz gene de Bilimcil Sosyalizme yaplan ithamlar gz nnde tutarak ve bunlarn ikide bir karmza ceza kanunlar biiminde ktn dnerek bu teorik ihtimalin, hibir zaman Bilimsel Sosyalizmde yok olmadn hatrlatmak ve sylemek gereini duyduk. lkay arkadamzn szleri, teekkrle karlanacak bir aydnlatma olmutur. Elbette ok gzel, dikkat ettikleri gibi, sosyalizmin barl olma ans ancak, tm memleket ynlar lsnde nerilecek bir konu idi. Bir elik nvenin kendi mekanizmas iinde, elbette byle bir probobilitenin birinci mesele haline gelmesi dnlemezdi. nk, gaflet yaratm olabilirdi. Ama, eer.. -tarih olsayla bulsayla olmaz ya- fakat mesela Kornilof hadiseleri yani, gene gericiliin, burjuvazinin ihanetleri ve ihanetten sonra da saldrlar olmasayd, o ansn da o zaman iin, ynlara sylendii gibi memlekette gereklemesi de hatra gelebilirdi. Ama, byle olmad. Realite byle olmad. nk, hibir snf, tarihte, kendi egemenliini insanca, barl yoldan brakmyor. Brakmamakla kalmyor, tam tersine insancl bir geliimi baltalamak iin en kanl silahlar kullanyor. Fakat, gene burada, ne oluyor, yalnz bize, yani bizim burada nerdiimiz nokta u: Bu eit barl durumlar yok eden, barl yoldan kazanlar olanaksz brakan bilimsel sosyalizm deildir. Bilimsel sosyalistler deildir. Daima, sosyalizmin dmanlardr bunu yapan. Bunu anlatmak gerekiyor. Gerek insanlarmza, gerek kendi kendimize: "elbette biz barl imknlar reddeden insanlar deiliz. Tam tersine, bunun en kritik ada bile olabilmesini dnebilmiiz". Bunu sylemek istiyoruz. Yoksa, somut olarak, falan yerde, filan geliim acaba barl m olacak, yoksa saval m olacak, bunu ancak, o yerde o olaylar gerekletii gn, kendi kendine ortaya kar. Yani bizim nceden bunlar zerinde hkm yrt-

memiz olanakszdr. Bizim nceden syliyeceimiz: karmza kp ta bizi kanl savalkla sulamak istiyenlere, "hayr, bizim doktrinimiz, bizim ustalarmz ve prensiplerimiz bunlardr. Eer siz hakikaten barlsanz, hakikaten barl yoldan bir geliime, demokratik bir oluuma taraflysanz, buyurun. Her zaman bu yolu biz de tercih ederiz. Bunu keskin ve kritik anlarda, en byk ustalar pekal kabul etmiler ve nermilerdir". Bunu demek istiyoruz. Evet. Yeryznde u, zellikle II. Emperyalist Evren Sava'ndan sonra, kimi demokratik devrimini yapm lkelerde sosyalizme doru barl bir gidi vardr, diyorsunuz. rneini kendiniz de, evet, hatta Msr mesel, kendine gre bir demokratik devrim, evvel krall kaldrmtr. Sonra sosyalizme doru geliiyor bugn. Gelir mi, tam olarak gelimez mi. Ama bir olay olarak var. Binaenaleyh, sylediimizin olay karl bir tane de olsa yer yznde, demek var. Ondan sonra tekiler, zellikle Dou Avrupa devrimleri... Geri bir savatan sonra ama, bir snflar savandan sonra deil. Ondan sonra, buyurduunuz gibi, yani sosyalizmle kuatlm alanlar olarak devrimlerini, sosyalist devrimlerini barl yoldan gerekletirebildiler. Binaenaleyh o olay da var. O halde, zaten rnekler vermek suretile bu gn dahi, bunun mmkn olduu sektrler, kesimlerin yeryznde bulunduunu aklam oldunuz. Teekkr ederim. - Bir de baka sorun var, Hocam... Necmi arkadamz; Engelsin syledii gnlerde, Amerika veya ngiltere'deki brokrasi ve militarizm yokluu, o gnk toplum snf ilikilerinin gerei olabilirdi ama, toplum gelitii lde, zellikle proletarya bilinli ve rgtl savama giritii lde, kapitalizm de otomatikman deta, ister istemez buna kar, militarizmi ve brokrasisi ile savaa girecekti. Ve bu sava ta, barl geliim yollarn tkayacakt. Nitekim tkamtr, diyor. Evet, arkadamzn syledii dorudur. Yani, buna ilve edilecek bir ey ben kendim grmyorum. Arkadalar iinde buna syliyecek eyi olan varsa,... Buyurun efendim. sminizi rica edeyim. Bizim bundan sonraki toplantmzda, oturumumuzda, bu demokratik devrimle sosyalist devrimin ilikileri konu olacak. sterseniz bu sorular, o konunun konulduu gne brakalm. Yalnz... Bir dakika efendim. Bu Kuyrukuluk bahsi, baka lkelerde yle olmutur; Proletarya gelikin deildir. Proletaryann bilinli siyasi partisi bir devrim baaramayacak kadar zayftr. O halde, bu geri lkede nce burjuvaziye yol verelim. te, Zemstovalar falan diye arlk Devrinde, kapi-

talist devrim olsun, arkasndan sosyalizme doru biz de savamza giriiriz. O zaman daha iyi arplr. Buna ite o zaman (....) dediler, Kuyrukuluk, trkesi. Byle bir kuyrukuluk biliyorum. Bu yeni Kuyrukuluun ne olduunu bilmiyorum, affedersiniz. Yani, kim bu terimi, kime kar, niin kullanm? Onu mmknse textlerden izliyebilsek, belki, zerinde dnmek mmkn olur. Evet, Kuyrukuluk diye, terim olarak baka bir yorum yapmak mmkn grmyorum ben, kendim iin. Buyurun efendim? (....) bahsetti. Grel arkada da, Grel miydi? Grel, deil mi. Grel arkadamz da diyor ki, isminiz neydi, affedersiniz? Faruk arkadamz da diyor ki, bu Aydnlk blmnn terminolojisi, Aydnln son iki nshasnda m? Kanc nshasnda? 15. Aydnlk'ta yazl biimde konulmutur, deniliyor. Buyurun efendim, buyurun... ki Aydnlk nshasn okuyaym. Yani, gelecek defa gene toplanty aan insan olarak bilmem lzm. Bilimsel Sosyalizm, ta batan dediim gibi, mutlak olaylar ele alacak. Kavram yznden de, baz olaylarn nemi kayboluyor deta. Nitekim, bizde zellikle sivil-aydn brokrasi diye bir terim var ve bu terimin de karl olan kimi olaylar var. Mesel, 27 Mays olay.. Burada, sivil-asker aydnn zel bir durumu var. Bunun zerinde geen defa de ksmen durmutuk. Trkiye'nin tarihil grenek ve geleneklerinden kalma, Osmanl mparatorluunda Snuf Devlet dediimiz, st gdc insanlarn memleketi 400 sene gtmelerinden kalma bir gelenek grenek var. Onun, bizim yakn tarihimizdeki etkileri bulunuyor. Bu bir realite. Bunu deerlendirmek var. Fakat, biz bunu deerlendirirken, onun grnne kaplyoruz: burjuvazi de yoktu, diyoruz hatta. Ona dikkat ettim ben, bir iki yerde rastladm. Teorisyen durumda olan arkadalar, kolayca Birinci Milli Kurtulu Savan burjuvazinin deil, kk burjuvazinin yaptn iddia ediveriyor. Neye istinat ediyor? Yok yle bir istinat. stinat etmekten mnahhah. Yani, madde delilini, madde belgesini ortaya koymuyor. Sosyal karln koymuyor, yalnz byledir, diyor. Bu, bilirsiniz, Medresede Hocalar, bizim Ulmu Din-i, Hocas, bunu byle bilin, derdi. Bilelim ama, o bildiimizin altnda yatan sosyal gereklik ne, onu da syle ki, bildiimizde tam aydnla kavualm. yle sylemiyorlar, ite Birinci Kuvayi Milliyeyi sivil-asker brokrat aydnlar yapmtr ve kk burjuvazinin bir devrimidir, diyorlar. Halbuki, olaylarn biz geen defalar da birka defa dokunduk; olaylarn iyz bu kmyor. Bunun gibi, bu konu da yle. Fakat, mademki bundan sonraki tartmada asl o milli demokratik devrim ile sosyalist devrimin ilikileri ve anlamlar, kavramlar

zerinde duracaz, oraya brakalm bu tartmay. Daha makul olur. Zaten de yorulmu bulunuyoruz. Daha serin kafa ile o meseleyi aydnlatm oluruz, o zaman tartrz. Ada arkadan syledii bu, yani Aydnlk konusu. Blnmeden olduunu.. Bunlar kimlerdir eklinde mi sormutu, bir daha rica etsek? -( ) Evet. Ben yle, u anlamda bir tezle karlatm. Onlar diyorlar ki, i Partisi, ite grdnz gibi tuz buz oldu. Binaenaleyh, artk bunun aza bile alnmas lzumsuzdur. u halde, bundan hayr yok, bununla hi megul olmayalm. Byle bir tezle karlatm ben, kii olarak. Bunu sylemek istedim demincek. Yoksa, onun iinde veya dnda yle tezler savunanlar vard, demedim. yle hatrma geliyor. u halde, o konuda trtlabilir bence. nk, i Partisi'nin Dou Perinek arkadan bir istatistii var, ne dereceye kadar doruysa ki doru olmas gerek: 10 000 yesi olduu, yani onbin kii yazlm oraya. Bunun on bininin de orada aktif olmadn yzde yz biliyoruz. nk, zaten aktif olmak iin bir organda grevli olmas lzm. Halbuki, i Partisinin tz de, ondan sonraki tartmalar da, daima i Partisi'nin yelerinin iinde bir aznln aznl olan bir avu adamn organlar iinde sorumlu olduunu gryoruz. Geri kalan byk ye yn nedir? yedir, diyorlar. Nasl yedir? Biz byle ye de bilmiyoruz. Yani, Bilimsel Sosyalist Partide bir organn grevlisi olmayan ye olamaz, bizim bildiimiz. Halbuki, orada varm. Demek ki, TP'te bu tarz bir ye tarifi de var. Ki, bilimsel sosyalizmin tam d. Asl proletarya partisinin organik yapsna, tzne hi smayan bir biim bu. Onu, tabii deerlendirme yaparken, hesaba katmak mmkn oluyor. O zaman, onbin ye saymyoruz da bunun belki bin yesi organlardadr, diyoruz, onda biri bir organa seilse. Bu onda bir yenin de, elbet proletaryann btn bilimcil ve rgt prensiplerini benimsemi olduunu kabul etmek gene g. Rastladmz rneklere baknca. O halde, iinden hi deilse yz tanesi tam kararl, yani Marks Ustann syledii gibi kesin kararl ve itici, srkleyici rolde olduunu kabul edelim. Eer yz kii byle varsa, nemli bir rakamdr. Yani, bu kalite bir kantite olabilir. O halde, i Partisini, yani o rastladm tezdeki arkadan syledii gibi hie saymak, bu gn iin benim ahsi kanmca, doru deil. Orada bir ekmek, bir hamur vardr. Onu yourmak yahut yemek, devrimcilerin yararna olabilir. Ben byle dnyorum. Byle dnmeyenler de var. Onu tartabiliriz gene.

Onu sylemitim ben, teki trl bir ey hatrlamyorum nk. Efendim? Buyurun... O gn belki geleceiz, asker-sivil... Zaten rnek 27 Mays, ocuklar. Asker-sivil brokrat zmre, bir gece yars 30 subay stanbul'da, 30'u da Ankara'da bir baskn yaptlar, iktidar ele geirdiler. ktidar ele geirmek ok kolay bir ey zaten. Bizim ustalarmz da her zaman onu syler: ktidar almak deil, orada kalabilmek nemlidir. Hner odur. ktidar, binaenaleyh byle bir basknla, byle bir srpriz saldr ile ele almak marifet de deil, netice de deil. Asl ondan sonra, yrtmek konusuna gelince ne oldu? Modern bir toplumda, modern bir devletin iktidar, ancak modern bir sosyal snfn taban zerine dayanrsa, ayakta durabilir. Modern sosyal snf, bu gn iktidar: birisi Finans Kapital'dir, egemen snf. Birisi alt snf proletaryadr. Bunun dnda bir modern sosyal snfmz yok. Dnyann hibir yerinde yok zaten. Asker-sivil brokrat zmre ise, bir sosyal snf deil, kk burjuva tabakalarndan birisidir. Her gn biimlenir, kimi dklr, kimi yeniden kurulur. Fakat, bir sosyal snf deil bir defa. Modern eilimli, modern rnekli ve elemanl da olsa, sosyal snf olmad iin, buna biz ok nem veriyoruz. Snf bizim iin, sosyal snf terminolojimizin en kkl prensibidir. Bu iki snf var. u halde 27 Mays iktidara geldi, hangisine dayanacak? Merte bunu koyacakt nne. Biz Trkiye'de bir devrim yaptk, gzel... ktidar elimizde. imdi, bu iktidar ii snfna m vereceiz, yoksa Finans Kapitale mi? nk, kapitalist snfna da deil, bu gn Trkiye'de egemen olan kapitalist snf deil. Onun iinden bildiimiz FinansKapital zmresidir. Finans-Kapitale mi verelim, proletaryaya m verelim, diye koyacakt ve bunlardan birinden birine tercih yapacakt. Ama, byle bir konuyu asker-sivil brokrat zmremizden bekleyemezdik. Nitekim, konulmad. Konulmaynca da, btn iyi niyetleri ilerinde sosyalizm olanlar da dahil, btn iyi niyetleri, iktidar kendi ellerinde tutamaynca Finans-Kapitale teslim etmez zorunda brakt onlar. Bu gn de kendileri ile konutuumuz zaman, bunu ikrar ediyorlar. Demek ki, bu olay neyi gsteriyor bize? Asker-sivil aydn brokrat zmre ile bir memlekette iktidar almak, kazara olaan da olsa, o iktidarn yaam, yani hakiki bir iktidar haline gelmesi iin, yeterli deildir. Mutlaka modern bir snf bulup ona iktidar teslim etmek zorunda kalr, kalmtr. Akgz olsa Finans-Kapital, binbir yolunu bulmu, 27 Mays' pekal hi sezdirmeden eline almtr ve geen gn Trkiye yani, bundan iki oturum nce Trkiyemiz konusunu

konuurken, Anayasa'ya 65.nci madde gibi sorulan maddenin ne korkun biimde Trkiye'yi Amerikan Emperyalizmine teslim ettiini btn dnya Finans-Kapital yabanc sermaye irketlerine Trkiye'yi nasl ak Pazar haline getirdiini grdk. Kanun maddesi ile. O kadar ki, deil Ecevit yahut CHP, AP bile buna kar duracak eyi kendinde bulamaz. Yani, isterse... nk Anayasa ile snrlanm. Anayasa diyor ki, ".... geri meclisten geer ama, falan falan falan gemiyebilir. Hele ekonomik olursa, bir senelik bir anlama yaplrsa, Meclise haber vermeye lzum yok, Mecliste buna kanun karmaya lzum yok". Yani, btn dnya irketleri bugn, Trkiye'ye gelir iktidardaki bir avu adamla anlarsa, gya bir senelik bir mukavele ile, bir senelik bir byk, yz milyonluk bir sermaye yatrm bir memlekete nedir? Anlarz, hele (....) olduu zaman. Artk, o, bir sene yerletikten sonra memlekette, artk onu orada karacak hibir kuvvet kalmaz ve tabii kitabna uydurmak ta, kendiliinden o maddede var. Sene biterken, ikinci bir sene daha yapar. Sene sene.. uzatrz. Hi Meclisin sorumluluu hesaba katlmakszn milli irade sfra drlerek pek al dnya Finans-Kapitalini Trkiye'de sittin sene egemen klabiliriz. Yani, bu tip oyunlara gelmiiz. Nereden? Asker-sivil brokrat zmrenin bir sosyal snf olmayndan.. Ve bir sosyal snfa dayanmak kavram kafasnda bulunmad iin, eylerin ak ile, yani dnerek deil, elbette imdi onlar da zlyorlar, insan olarak hepsi de halk ocuklar, kimi kyl, kimi esnaf, kimi kk aydn ocuu. Neden gene bu vurgunculara teslim ettik diye, zlyorlar. Fakat, ellerinde deil ve farkna varmadan teslim ediverdiler. Bu da bir olay. Bu olay ortada dururken, bizim hal kalkp da hal sivil-asker aydn brokratlarla bir iktidar, Trkiye'de bir iktidar deimesi ve bir sosyalizm getirilmesi konusunda ciddi ciddi tartmamz biraz hayali olur. Olaylara smaz. Ben bunu sylemi olaym. Mutlak bir snf ortaya koysunlar. Aka, merte koysunlar. Finans-Kapital, tamam. Yani, mantk o, Finans-Kapitale teslim edilecek, zaten edilmi. ayet, eer sosyalizmse konu mutlak proletaryann ncl, proletaryann temel oluu ortaya konulmaz zorundadr. Yoksa, soyut bir koyu oluyor, somut rnekler de olmasna ramen gene genel bir koyutur. zellikle, Trkiye'de dediim gibi daima tekrarladmz tarihil gelenek grenek, 400 yl srm Osmanl toplumunun Snfu Devletle idare edilii, gdl olay, Trkiye'de bir gelenek grenek brakmtr. Birinci Kuvayi Milliyede de bu gelenek grenek adeta btn sahneyi kaplamtr. Geende de

sylemitim. Mustafa Kemal'in ilk Erzurum Kongresi'ndeki fotorafna bakn: ortada M. Kemal oturur: Seyfiyyenin mmessili, Kll adam. Sanda sarkl hoca, solunda h. kisi de heybetli. Onlar da lmiyye. Seyfiyye ile lmiyye birlemiler ve Trkiye'nin Milli Mcadele savanda organizatrlk yapyorlar. Ama bu lmiyye ve Seyfiyyenin btn sath kaplay altnda ne var? Hepimizin bildii gibi, Mdafayi Hukuk Cemiyetleri var. Mdafayi Hukuk Cemiyetleri bal gibi burjuvazidir. Bizim o zamanki Trkiye'mizin burjuva rgtleridir. Nitekim, Mdafayi Milliyenin devam da, bugn hala ana muhalefet partisi olan CHP'nin kurulmasile gereklemitir. u halde, bu tartmalarmzda mutlaka kendi yapmzn, kendi toplumumuzun, zellikle sosyal snf gereklikleri asndan ortaya konmas lzm. Yoksa genel kavramlarla, ite sen falan devrimi istiyorsun, ben de filan devrimi yahut, sen oportnistsin, ben ite revizyonistim falan gibi, bu tarzda tartmalar hibir ey ifade etmez. Bunlarn Trkiye toplumu yaps iinde hangi sosyal snf, zmre, tabakann eilimine karlk olduunu ortaya koymaya mecburuz. O zaman anlalr olur kavgamz. Ve birbirimizi aydnlatabiliriz de. Yoksa, Medrese kavgasna deriz, hi yokta. Finans-Kapitalin istedii gibi, birbirimize kar yapma bir tartma ve eliki iine deriz. Bundan saknmamz her zaman arkadalara rica ediyorum.

MLL DEMOKRATK DEVRM VE SOSYALST DEVRMN BALILI (Eksikler var) 26 Ocak 1970 Sevgi ve saygdeer Arkadalarm, Biraz geciktiimden tr affnz dilerim. Bundan nceki drt oturumda: lkin dnyamz, birincide; ikincide Trkiyemizi, ncde Strateji ve Taktik konusunu, drdncde Proletarya Sosyalizmi ile Burjuva Sosyalizmi, daha dorusu sosyalizm eitlerini gzden geirdik. Bugn, Demokratik Devrimle Sosyalist Devrim konusu zerinde arkadalarn zihinlerini kurcalayan konularda tartma yapacaz. Biliyorsunuz, Sosyal Devrimler yeryznde kapitalist snf tarafndan ald. Ondan nce, Tarihcil Devrimler dediimiz medeniyetlerin bat vard. Yeryznde ilk defa bir medeniyet batmadan, medeniyetin kazanlar yok edilmeden, bir sosyal snfn teki sosyal snf alt etmesini kapitalist snf icadetti, insanlk iin, bu icadn zerine, Devrim olayn inceleyen sosyal devrim ustalar, iki sosyal devrim nce ne srdler: Birisi kapitalist devrim, yani derebeyilii deviren kapitalizmin iktidara gemesi: tekisi sosyalist devrim, yani kapitalizmi deviren ii snfnn iktidara gemesi, idi. Ancak, bu devrimler, zellikle kapitalist devrim, biliyorsunuz, her lkede ayn zamanda olmad. ngiltere'den balad, Karaavrupa'ya geti, f a l a n . Bu olu, yani kapitalist devriminin her lkede eitsiz geliim yznden ayr ayr alarda oluu, zellikle 19. Yzyln sonuna doru bir nc devrim tipi ortaya kartm oldu. Derebeyilii deviren kapitalizm iktidara gelmekin geciktii lkelerde, devrimci bunalm gnn konusu yapt zaman, bir nc, ama modern olmayan sosyal kmenin, yani kkburjuvazi adyla andmz byk Or-

taa art, kalnts (genellikle Ortaa kalnts, nk bir ksm da, biliyoruz, modern ada da yeniden oluuyor. Geen defa konumutuk. Ama byk ounluu Ortaadan kalma olan kyllk, esnaflk ve ilh.) bu ynlarn da bir devrim isteme, yani yaanan iliki ve elikilerden kurtulma zlemi anlamnda, bir de Demokratik Devrim ismi ortaya kt. Bylece, Engels'in son yllarnda tanmlad gibi: Bir, kapitalist snfnn dorudan doruya derebeyilii devirmesi olan net kapitalist devrim, bir, kkburjuvazinin devrim zlemini deyimlendiren demokratik devrim; bir de, proletaryann devrimi ve devrim zlemi (Sosyalist Devrim) diye devrim tipi realize oldu, gereklik oldu. te bu devrim tipi iinde, zellikle 19. Yzyl bittii gnden beri, artk klasik kapitalist devrimi tas tara toplam oldu. Onun yerine, yalnz demokratik devrimle sosyalist devrim diye, aktalite, gnn konusu, toplumun balca olay olarak sahneye km bulundu. te bizim de konumuz, bu iki devrimin anlam zerinde ortaya kan tartmalarn karakteristiini yapmaya almak olacak. Sosyalist Devrim, biliyoruz, gayet yalmkat deyimlendirilecek kadar aktr. Kapitalist snfnn yerine, iktidar yerine proletaryann iktidar geti mi, buna Sosyalist Devrim diyoruz. Peki, bu Demokratik Devrim nedir? Demokratik Devrim de, 19. Yzylda balam kkburjuva ynlarnn devrim zlemi olarak gzkr. Ama 20. Yzylda, hele geri kalm smrge ve yar-smrge lkelerin devrim bunalmlar srasnda, sosyal devrimin iki tipini de ilgilendiren bir aama olarak insanln nne km bulunuyor. Bu aamann en kesin dnemi, dnm daha dorusu 1917'de oldu. Ondan nce de elbet burjuvazinin artk devrimci karakteri yittii iin, burjuva devrimi diye bir konu yoktu. Ama, hele 1917 ylndan sonra, artk devrim ncl hangi snfndr denildii zaman, gereke Demokratik Devrimde, gerek Sosyalist Devrimde: ii snfndan bakasnn devrim zgc olma ans kalmam bulundu. Ve bu, iki kere iki drt ederce ortaya km oldu. Bunu anlamayanlar, hatta bizi bir, baka bir konumamdan tr, bunu sylediimizden tr davaya kadar bile kalktlar. Anlamadlar tabii, nk, ne dediimizi. Not ediyorlar, fakat syleneni ters anladklar iin, yahut hi anlamadklar iin, akllarnn ap ne ise ona uygun bir zabt tutup, hadi Adliyeye veriyorlar. Onun iin burada biraz daha bu konuyu aklamak gerekiyor. Demokratik devrim adn alan ey, Milli Demokratik Devrim yahut, biliyoruz, Bilimsel Sosyalizm iin, kkburjuvazinin zlemi ola-

rak sahneyi kaplyor. Ama bunun geliiminde, zg ancak ii snf olursa, devrim olaanlayor. nk, modern toplumda, biliyoruz, Ortaa'n herhangi bir snf, yani baka bir alarn sosyal tabakalar ve ynlar zg olma yeteneinden yoksun kalmlardr. Onlar adna da, gene zg olup ne derek Demokratik Devrimi yapmas gereken bir modern snf ortaya kmtr. Ki bu burjuvazi olmadna gre, proletarya dediimiz ii snf olmutur. Buraya gelince, Sosyalist Devrimle Demokratik Devrim arasndaki tartmalarn kayna nerden kar, diye yani, bu kadar, bilmiyorum belki yeterince basitletirdim, basitletirebildim mi, onu da bilmiyorum. Yani ok basit de konulabilir. Bu kadar basit bir konu, nasl oluyor da, zihinlerimizi bu kadar kartryor? Bu soruyla karlam bulunuyoruz. Bu sorunun en iyi karln gene bizim Bilimsel Sosyalizm ustalarmzn devrim zerine yaptklar tanmlamalardan karabileceiz. Devrim kanunu diye mutlak bir forml ortaya atlabilir mi? ve bu forml, Demokratik Devrim diye, yahut Sosyalist Devrim diye ne srlen devrim aamalar iin yrrlkte olabilir mi? Ve her lke iin deimez bir kanun mudur, var mdr byle bir ey? Soru bu biimde konuldu mu, buna kar bir Bilimsel Sosyalist ustas yle diyor: "Eer Kautsky ciddice ve namusluca dnmek isteseydi, kendi kendisine sorard. Devrim konusunda istisna tanmayan bir takm tarihcil kanunlar var mdr? O zaman, alaca karlk u olurdu: hayr, yoktur. Devrim zerine olan tarihcil kanunlar yalnz tipik olan eyi, Marks'n bir gn ortalama, normal, tipik kapitalizm anlamna gelen ideal sfatn verdii eyi gz nnde tutarlar." Bu ksa szck, devrim, genel olarak devrim konusu gz nne konuldu mu, nasl soyut ve genel laflardan, vebadan kaar gibi kamak gerektiini, bize ksaca anlatm oluyor. Bir kanun ortaya atalm, kelimeyle, szckle. Artk o dnyann her yerinde, btn devrimler iin elifi elifine uygulansn. Ne kolay? Yani i byle olsayd, demek istiyor, Kautsky'i mrtedlikle sulayan ve nl yazsn yazan usta. Bu ancak bir ortalama, normal, tipik bir, ideal bir kanun olarak, yani soyut bir ema gibi ortaya konabilir. Ama gerekte bu ideal forml alp da, dnyann her yerinde aynen, olduu gibi uygulamaya kalktk m, o zaman devrimin ne olduunu bilmiyoruz, demektir. Onu sylemek istiyor. Ve onun iin, Bat kapitalizminin snflar ilikileri ve elikileri iin 19. Yzylda, Emperyalizm anda bana gelen sosyal bunalmlar ve devrimler anda kendisini insanla dayatan devrim

kanunlar elbette ayn olamazd. u halde, bunu demokratik devrim iin de olduu gibi gz nnde tutmak zorundayz. Yani btnyle, btn sosyal devrimler iin mutlak bir forml ve kanun, nasl her yerde, her zaman hkmn yrtr, istisnasz uygulanr deilse, elbet Demokratik Devrim de kocaman bir laf olarak sylenirse, tamamen soyut kalr ve bizi iinde bulunduumuz toplumun somut iliki ve elikileri ynnde yeterince aydnlatmaktan uzak kalr. Ve ite bamza gelen de bu oldu. Yani, o kadar soyut biimde, ve mutlak, istisnasz bir kanunmu gibi aamalar ve bu aamalara uygun biimiyle Demokratik Devrimi koyduk ki, elbet koymak da gerekirdi, ama bu biimde konulunca, yani ite bu koyduumuz biimiyle, dnyann her yerinde Demokratik Devrim udur der gibi, bir anlam knca, o zaman ister istemez, dnen ve davranan arkadalarmz iinde: yahu, bunun u taraf bizim lkeye uyar m, bu taraf uymaz m, diye, tereddtlere yol at. Ve artk yava yava, gittike yaylan tartmalar, atmalara dek ilerledi. Bugn nmzde olan kark problem buradan geliyor. Oysa, demokratik Devrim deyince Demokratik Devrimin dahi zgc ii snf olacana gre, 20. Yzyldayz ve kkburjuvazinin bir devrimde, antika bir snf yadigar olarak, nc olmas, zg olmas, determinizm, sosyal, toplumun ekonomik ve sosyal belirlenii asndan olanaksz bulunduuna gre, elbet hangi demokratik Devrim diye soracaz. Trkiye'deki Demokratik Devrim olduunu unutmayacaz. Trkiye'deki Demokratik Devrimi elimize aldk m, nmze somut olarak u 50 yllk diyelim, 40 yllk diyelim, son yarm yzyllk sosyal ve politik olaylar karmza dikiliverecek. Ve bunlara gereki yorumlar yapmak gerekecek. O zaman, Demokratik Devrim, Trkiye'de imdiye kadar ne haldeydi, bugn ne hale giriyor, gibi bir soru kyor. Ve bundan nce Trkiye'de Demokratik Devrim olmu mudur, olmam mdr, sorusu somut cevaplar, karlklar istiyor. Bundan nce elbette olmutur, Demokratik Devrimler. Bunlarn, hepimizin bildii gibi, Merutiyet dahi, u Birinci ve kinci Merutiyet var biliyorsunuz, ikisini de Abdlhamit ilan etmitir, en mstebit adam Trkiye'de iki defa Hrriyet ve Merutiyet ilan etmitir, bu iki devrim de kendine gre bir Demokratik Devrimdi. Fakat elbet ok yetersizdi. Nedenleri zerinde durmayalm. Ancak Demokratik Devrim ve ileriye gidi asndan kesin bir dnm yapm olan Demokratik Devrim: Cumhuriyet devrimidir. Bu devrim, genel bir Demokratik Devrim szcyle tam aydnlna kavuabilir mi? Yani, dnyann her yerinde.. olmu Demokratik Dev-

rim, onu bir yana brakalm, ama, Trkiye'deki demokratik Devrimi bize btn geniliiyle aklayabilir mi? Aklayamyor. nce yle koyalm. nk, bugn de biz, hakl olarak, gene bir Demokratik Devrim aamasnda olduumuzu iddia ediyoruz. ddia doru. Ama, tabii, soyut bir iddia, genel bir forml biiminde konuldu mu, nedenleri elbetti, "airin karnnda" dedikleri eski edebiyatta, syleyenin kafasnn iinde kalm oluyor. Oysa, her devrim gibi, her sosyal olay gibi, devrim olay da, ancak her lkenin kendi sosyal snf ilikileri iinde anlam kazandrlabilir. Yani, Trkiye'nin snf ilikilerini hi anmakszn, onlar zerinde 40 yllk geliimimiz sresince olmu bitmi deiiklikler gz nnde tutulmadka, yalnz bir genel kocaman Milli Demokratik Devrim szcn yuvarlayvermeniz, her eyi aydnlatmaktan ok uzak kalr. nk en azndan Cumhuriyet devrimi dediimiz Milli Demokratik Devrimle bugn nmzde bulunduunu sylediimiz Milli demokratik Devrimin, devrim aamasnn yahut, bir realite olduu su gtrmez gereklik. O halde bu realitenin aklanmas, nedenlendirilmesi nasl olacak? Trkiye'de bundan 40 yl nce hangi sosyal snf deiiklii oldu? Bugn hangi sosyal snf deiiklii olacak? Bunu nmze korsak, gayet somut olarak, elle tutulur biimde korsak, ancak o zaman Trkiye'deki Demokratik Devrim szcnn ve formlnn canl, yaayan anlam zerinde aydnla doru gidebiliriz. Bunu sylerken, bundan nce, geen oturumlarda da akladmz gibi, hepimizin de az ok bildiimiz gibi, Trkiye'de bu Milli Demokratik Devrim szcnn, z, bundan tam 51 yl nce, 1919 yl Trkiye'de, Trkiye asndan Milli Demokratik Devrim bir proletarya partisinin Minima Program olarak ortaya konulmutur. Bugn de Demokratik Devrimin anlam: Minima Program olmasdr. Maksima Program denince, biliyoruz: Sosyalist Devrim akla gelir. Trkiye'de ilk 50 yl, 51 yl nceki Minima Programla bugnk Minima Program arasnda bir ayrt yok mu? Elbette var. Ama bu ayrd biz soyut kavram tartmalaryla aydnlatabilir miyiz? Hibir zaman aydnlatamayz. Trkiye'de 40 yl nceki sosyal snf ilikilerini olduklar gibi gzmz nne korsak, o zamanki Milli Demokratik Devrimin karakteristiini buluruz. Ondan sonra, bugnk milli karakteristii anlamak, Milli Demokratik Devrimin karakteristiini anlamakin bugnk sosyal snf ilikilerini, elikilerini gene olduklar gibi gznz nne koyarsak iin iinden kabilir. Yoksa, soyut kavramlarla, her zaman sylediim gibi, yani bilardo masas stnde stekayla yuvarlaklar birbirine tokuturmak gibi tartmalara gireriz. Yani devrimci-

liin skolastiini yapm oluruz. Bundan kurtulmak lazmdr. Fakat formln genel karakterinden kurtulmakin, bundan nce, 51 yldan beri, Trkiye'de Minima Program zerine, yani Demokratik Devrim zerine konulmu, eitli aamalara uygun tanmlamalar ve uygulamalar gz nnden karmamak lazm. Ve adlandrrken de, kendi yapmza uygun adlar koymak daha doru olur. Yani byle genel bir laf koyup da, altnda ne olduu herkesin kafasnda ayr ayr ve ok defa da aykr biimlerle ortaya karak, birbirimizle atma konusu olacana, on eer gerekte olduu gibi, yani Trkiye'de Birinci milli Demokratik Devrim diyebileceimiz Kuvayimilliyecilik (eer Kuvaymilliyeci deyimi eskimise, bugnk ztrke sevgimize uygun deilse, Kurtulu Sava, Kurtulu Devrim de diyebiliriz. Fakat, mutlaka 50 yl, 40 yl nceki Kurtulu Sava, yahut Kuvayimilliyecilik, artk bugnk Kurtulu Sava ve Kuvaymilliyecilikten farkldr. Onun iin Birinci Kuvayimilliyecilik, yahut Birinci Kurtulu Sava demitir, bundan nceki Bilimsel Sosyalist arkadalarmz. Fakat her nedense, o alafranga deyim daha houmuza gitmi ve bunun soyut forml srarla yaygn duruma girmi. Ama iin sosyal snf asndan aydnlanmasna ve tartlmasna geliince, ite hepimizin zihnini kurcalayan bir yn aykr durumlar ortaya kvermitir. zetle... Milli Demokratik Devrim, biliyoruz ki, Bat'nn literatrne ve Bat'nn sosyal yapsna daha uygun bir deyimdir. nk, Bat'da bu tip devrimler, kendi sosyal snf ilikileri iinde ve kendi milli erevesi iinde olu bitmitir, olup bitiyor yahut, diyelim. Yani, ne demek istiyorum? Trkiye Birinci Kuvaymilliye Sava'na girdii zaman,, kendi iinden sosyal snflarn atmas, elimesiyle patlak vermi bir devrim, bir Demokratik Devrim yapmad, bildiimiz gibi. Tam tersine, dardan bir saldrya urad zaman Trkiye, bir Kurtulu Sava biiminde savunmaya girdi ve bu Kurtulu Savam yaparken, kendisi de farkna varmadan, Trkiye'nin Birinci Milli Demokratik Devrimi'ni yapmak zorunda kald. Hatta, Birinci Byk Millet Meclisi'ndeki tartmalar dikkatle izlersek, orada zellikle "Halklk Program" tartlrken, bunu savunanlarn bir sz vardr. ok ilgin bir sz. Derler ki: Biz buraya herhangi bir (o zamanki deyimle) inklap yapmak iin falan gelmi deiliz. yle ey aklmzdan bile gemedi. Ama memleketi ecbnebi emperyalist saldrya kar savunmak gerekince, i baa dnce, bir de baktk ki yle soyut bir emperyalizm yok, (byle koymuyorlar ya, yani ben aklamaya alyorum onlarn szlerini. Szleri olsa, okusun, daha ilgintir. nk bir realiteyi sy-

lyor.) Biz burada savarken, bir inklap da yapmak gerektiini, nk bu sava ancak Trkiye'nin arksz kyls ve ite mutsuz esnaf ve geni halk ynlar yapacaktr. Onu grdk. Grnce, o bunlar savaa ekmek iin elbet mecburdur, ister istemez birtakm devrimci davranlar yapmaya. Ve onun iin,g ene de tam bilinle deil. Btn burjuva devrimleri ve devrimcileri, biliyoruz ki, Bilimsel Sosyalizm gibi nn sonunu yapt iin bilerek dnr ve davranr durumda deillerdir. Onlar adeta igdleriyle, ama iinden geldikleri, yahut szcs olduklar sosyal snfn itkisi altnda, gnn somut artlar iinde ynelirler. Yani onlarn yneliinde de, kendilerince bir bilin yok denemez, ama, bu bilin bizim anladmz kadar duru, ak bir bilin hibir zaman olamaz. nk, burjuvazinin de bir huyu vardr, huyu egemen snf olmak istidadndan gelir, btn sosyal olaylarn, btn deiikliklerin ancak sosyal snflarla izah edilebilir olduunu aka koymaktan ekinir. nk altndan, ya sosyal snf m, bir de proletarya nk, motoru proletarya devrimi. yle ise, ben de ii snf olarak, hadi bakalm, sen nasl snfn ararsan, ben de snfm ararm deyiverir. Byle bir mukadder k nnde kalmamak iin, burjuvazi ve burjuva devrimcileri, Milli Demokratik Devrimi yaparken bile, tam iin bilincinde deildirler. Ama biz, tersine, byle bir korkusu olan insanlar deiliz. Yani halkn her trl davranna yzde yz sayg ve uygu taraflsyz. Onun iin, sosyal Devrimlerin sosyal snflarla ilikisini, deil gizlemek, her yerde arayp izlemek zorunda kalrz. Ve zaten onu yapmadka da, Bilimcil Sosyalistlik iddiasna kalkmayacamz da biliriz. u halde, buraya kadar sylediklerime gre, Demokratik Devrimin bizdeki karl, btn geri lkelerde olduu gibi, Anti-emperyalist sava biimiyle balad iin, ister istemez Kurtulu Sava adn almtr. Ve bu, Trkiyemizin yapsndan kan bir gerekliliktir. Onu genel, Bat'da yaygn ve ok bilimsel saylan, ama bizim iin ne yeterli, ne de tam karakteristik verir olmayan Milli Demokratik Devrim szcyle deyimlendirmek, gryoruz ki yeterli olmuyor. Onun yerine, Trkiye'nin kendi bandan geen serveni: Milli Kurtulu Sava, yahut Kuvayimilliyecilik... Bunun birincisi 40 yl nce olmutur. kincisi de bugn gene bir kanlmaz gereklilik olarak Trkiyemizin nne km bulunuyor. O zamanki Birinci Milli Kurtulula bugnk kinci Milli Kurtulu arasndaki ayrt: O zamanki, 40 yl nceki Trkiye'nin sosyal snf yapsyla bugnk sosyal snf yaps arasndaki ayrttan kaynak alr. Onu sosyal snf karakteristiine balayabiliriz. 40 yl n-

ce Trkiye'de egemen durumda olan, Merutiyet devrimiyle zellikle, Tanzimat'tan beri urar ama, Merutiyet devrimiyle, kinci Merutiyet devrimiyle birlikte iktidara gelen snf, yani sosyal devrimi baaran snf burjuvazidir. Ama, bu snfn da iinde, Trkiye'nin kaderi byle oldu, ancak bir zmresi mutlak egemen duruma girdi. Ki o da, Komprador dediimiz burjuvaziydi. Geen defa da bunu akladk. Hi unutmamak lazm geldii iin tekrarlyoruz, zr dilerim. Komprador burjuvazi, biliyoruz, retimle ilikisi bulunmayan bir sosyal snf zmresidir. Burjuvazinin egemen, o zamanki egemen, ama retimle ilgisi olmayan egemen zmresidir. Avrupa'nn mallarn, retim rnlerini Trkiye'de sadece satmakla megul olur. Oysa bu zmre, bildiimiz gibi, Finans-Kapitalin, Avrupa, yabanc sermayenin ajanln yapmas grevi olduu iin, bu ajanlk yalnz mallar, Avrupa mallarn alp satma biiminde kalmad tabii. ster istemez, bizim bildiimiz gibi, yani bu ekonomik tabandaki ilikiler o zmrenin kafa yapsnda da etkisini, yanksn yapt. Ve mallarn acentesi olduu gibi, politikada da yabanc sermayenin, Finans-Kapitalin acenteliini yapmak durumuna girdi. Ve bu acentelik tam Milli Mcadele, Birinci Kuvaymilliye, Birinci Kurtulu Sava gnlerinde ikiye blnmt, biliyoruz. Birisi ttihat Terakki kompradorlar, tekisi Hrriyet ve tilaf kompradorlar. Bunlarn dnya emperyalizmi, dnya Finans-Kapital gruplar iindeki karlklar da: ttihatlar Alman tarafna ar bastlar. Bunlarn da iinde tabii br taraf tutmak isteyenler vard, ama, ar basan ittihat eilimi Alman grubu, Alman-Avusturya o zamanki, grubunun emperyalistlerinden taraf kt. Trkiye'yi Cihan Harbine soktu. Mtarekeyle birlikte Trkiye yenildi ve teslim olmak zorunda kald. Artk bunlarn iler tutar yeri kalmad. teki tilaflar, Hrriyet ve tilaflar hemen Trkiye'yi ngiliz, Fransz, Amerikan grubu emperyalistlerin bir smrgesi biiminde kullanmaktan daha akllca davran olamayacan dndler ve onu, o cepheyi tuttular. Oysa Trkiye'yi istila eden, Trkiye'yi igal eden emperyalist grup: Fransz, ngiliz, Amerikan emperyalist grubuydu. u halde Trkiye'yi vatan ve milleti, kle etmeye gelen glere, adeta aktan aa Hrriyet ve tilaflar uaklk etme yoluna girdiler. Bu, ister istemez, daha ilk gnden itibaren, Milli Kurtulu Hareketini bu Hrriyet ve tilaflara kar tedbir almaya sevketti. ttihatlar da hibir zaman sahneye kmadlar. Ama el altndan, hele bildiimiz gibi, Sivas Kongresinde: gayet suret'i haktan grnerek, eski deyimiyle, yani ok hakl gerekeler ne srermi gibi yaparak, Trkiye'yi Amerikan mandalna...

Hani Franszdan, ngilizden karmak iin... Almana girmenin imkan, Alman kendisi yklm, Alman Finans-Kapitali... Hi deilse Amerika'ya Trkiye'yi satalm, diye, Filipin tipi bir kurtulu ,yani tam teslim olu edebiyatn kuvvetle yaptlard. te Komprador burjuvazinin bu iki yanl vatana, millete ihaneti, zaferden sonra da bir yn eylemleri, ilemleriyle tanmaz yk haline getirdi Kompradorlar... Yani isyanlar, Gazi'ye suikastlar ardarda geldi. Onlar, o tarihi okursanz grrsnz. Biz iinde bulunduumuz iin hatrlyoruz ok iyi. Bunlardan artk, yani burjuvazinin, egemen snf olarak iktidara gelmi burjuvazinin bu zmresiyle artk Trkiye'nin egemen iktidarn srdrmek olanaksz duruma girdi. Ve bunlar tasfiye edilmek yoluna gidildi. Netekim tasfiye edildi. Fakat ondan sonra, geen oturumlarda akladmz gibi, imdi zetini yapyoruz, biraz uzuyor ama, ister istemez konu burdan kyor, onun iin tekrar ediyoruz. Bu sefer Komprador lakt, burjuvazinin egemen zmresi Kompradorluk olmaktan karld. Bugn de Komprador olabilir, ama egemen olmaktan kt. Onun yerine egemen zmre, dorudan doruya yerli mal Trkiye'nin Finans- zmresi, ki bu artk Komprador gibi burjuvazinin teki zmreleriyle az ok bir hal hamur olan zmre de deil, tekileri, yani burjuvazinin Finans-Kapital zmresi, ki bu artk Komprador gibi burjuvazinin teki zmreleriyle az ok bir hal hamur olan zmre de deil, tekileri, yani burjuvazinin Finans-Kapital dnda kalan zmrelerini Finans-Kapital zmresi tamamen "Vahi" saymak suretiyle, yani kendinden uzak, medeniyet d imi gibi sayarak, hie sayarak, adeta milli gelir paylamnda kaynan yalnz bu Finans-Kapital ele geirdi, ele geiriyor, bugn de yle, teki zmreleri adeta karsna ald. te bylece ortaya bir milli snflar diye bir deyim deniyor daima, bu milli snflar arasnda bir de byle burjuva snfnn dahi, kapitalist snfnn dahi, Finans-Kapital zmresi, ki asl zorba, egemen zmre o, iktidarda olan zmre o, onun dndaki burjuvalar dahi, bylece Trkiye'de demokratik bir geliim zlemi iinde kalan insanlar olmak gerekti. Bunlarn somut olarak ayrntlar iinde, hangi kerteye dek gerekten demokrat olabilirler, yahut demokrattrlar? Bunu tartmak ancak byle genel formllerle olmaz. Her gnk dnce ve davranlarmz srasnda nmze kma ayrntl konular ele alarak ilemek mmkndr. Yalnz genellikle bir ey sylemek gerekirse, ite diyebiliriz ki: Trkiye'de bugn emperyalizm deyince, artk Trkiye'deki karln, sosyal snf karln gz nnde tutmak zorundayz. Bu karlk, Trkiye'nin Finans-Kapital tahakkm

altnda bir lke olduu biimindedir. Ve ite bu snf, bu zmre, kapitalist snf iinde bile, kendi snfnn teki zmrelerine kar bile tahakkm yapar. zellikle halk ynlarmza, yani kyllerimize ve iilerimize neler yapt Trkiye'nin ksa tarihesiyle ortadadr. Bunun her gnk olaylar iinde rneklerini hepimiz izliyoruz. Bildiimiz gibi, bir defa ekonomikman, bugnk gene gazete sylyor: 40 ylda eya fiyatlar 60 misli artm... Yani yle bir soygun tahakkm yapyor ki bu Finans-Kapital Trkiye'de: her yl bir buuk misli fiyat zamm koyabilmi... Deil mi? 40 ylda 60 misli arttysa, 60 kat, demek ki ylda bir buuk kat pahallama getiriyor. Ona gre isizlik getiriyor. Ve ilh. ve tabii % 100 ayn zamanda memleketi politika alannda, bildiimiz gibi, gizli celselerde, milletten sakl anlamalar, andlamalarla yabanc emperyalistlere rahat rahat s yapmakta, adeta peke ekmekte... Bu snfn, bu snf zmresinin, Finans-Kapital zmresinin karsnda, kapitalist snfnn teki zmreleri de dahil olmak, zere, btnyle halk ynlarmzn bir kurtulu arayacaklar kendiliinden ortadadr. O halde bugn hangi Demokratik Devrim aamasndayz? Evela Demokratik Devrim aamasnda myz dedik mi, evet, yle bir aamadayz. Hangisinde? kincisinde, diyeceiz. Birincide Kompradoru temizledi Kuvaymilliyeciler. Ama, yerine Finans-Kapital yava yava geldi. Ve bugn, kinci Emperyalist Evren Sava biter bitmez, Trkiye'yi olduu gibi Finans-Kapitalin artsz kaytsz iktidarna da geiriverdi. Durum bu. Buna kar demokratik bir direnme halkn kanlmaz gerei haline geldi. te bu kinci Milli Kurtulu aamas ad verilebilen bir durumdur. imdi, demek ki, Demokratik Devrim deyince, bunun genel forml iinde Trkiye iin: bir, bundan 40 yl nceki Milli Demokratik Devrim, yani asl Trkiye'ye zge karakteristiiyle Milli Kurtulu Sava, Birinci Milli Kurtulu Sava. imdi, demek ki, Sosyalist Devrim iki kere iki drt belli olduuna gre, yani proletaryann dorudan doruya iktidar, demek olduuna gre, bundan nceki aama diye savunulan Milli Demokratik Devrim zerine syledim, u zet iinde toplanyor. Ondan n sonra, geenki oturumda, arkadalarmz daha somut, daha aktel, politik, sosyalistler aras eliki ve atklara deindiler. Burada son olaylar hepimiz aa yukar biliyoruz. Bunlarn da tartlmasn istediler. Ancak, imdi genel olarak, konunun birinci paras, programndaki deyimi ile Milli Demokratik Devrimle Sosyalist Devrim konusuydu. Bunu nce isterseniz, arkadalar isterlerse tartalm. Ondan sonra, ikinci, geen oturumda daha politik ve gnn konusu diye ne srlen Aydnlk ay-

rlmas falan filan biimini alm, yeni durum da tartmaya alalm. Ne dersiniz? Ben byle dnyorum. sterseniz, bu sylediklerim zerinde, arkadalarm yanl grdkleri, eksik grdkleri yahut tartlmasn, aklamasn lzumlu grdkleri noktalar varsa, onlar konualm. Ki, tekine daha rahat geebilelim. Buradan kyor zaten iler. Yani, bugnk kargaalk ve atmalarn temeli, bu Milli Demokratik Devrim sznn genelliinden domu oldu. nce o genel konuyu zetlemeye altm. Arkadalarm da eletirsinler, ltfen... Evet, bir dakika yalnz, evet bir kat var m acaba? (Sorular duyulmuyor) Celal kardeimizin ok gzel ve olgun bir kavrayla nokta tartmas ortaya kyor. Birincisi, Demokratik Devrim deyimini zaaf deil bir g saymak lazm, diyorlar. nk, oportnizme kar, genel dorularn Bilimsel Sosyalizmin nce koymak lazmd. Gzel... Burada hakldr. Ancak, yani, zaaf anlamna, yle mi syledim? Belki hatrmda deil, o kelimeyi de kullanm olacam. Zaaf uras: genel bir soyut koyu, sosyal snf ilikileri ile balar koymay. Zaaf burada, eer zaaf dediysem. O zaman ki, yani 1919 veya 1923 yllarnn olaylar, sadece Milli Kurtulu karakterindedir, diyorsunuz galiba. nc, yani soru olarak ikinci itirazmzdan sonraki deyimimiz de o. O halde, nce onu ele alalm. Sonra, teki iki szcn, noktann aklamasna girelim. 1919 olay, yani Milli Kurtulu Sava srasnda, demin de iaret ettiim gibi, savaanlar, o sava gdenler Birinci Millet Meclisinde hibir zaman, bunun bir devrim iin yapldn akllarna getirmeden bir araya geldiklerini, kendileri dahi ikrar etmilerdir. Ama, olaylarn gidii ile bunun bir demokratik devrim, yani kk burjuvazinin zlemine uygun bir devrim olmas gerektiini de savunmak zorunda kaldklarn aklamlardr, tekrar. u halde, Demokratik Devrim olmamtr, demek, o halde o Birinci Milli Kurtulu Hareketi'nin yalnz bir savatan ibaret ve hibir sosyal snf ilikileri asndan anlam olmayan bir hadise gibi koymak icap ed er ki, bu bence yanl. Yani, o zamanki sosyal snf ilikilerini ve bunlardaki deiiklikleri hie sayarsak, o zaman, ancak o zaman Cumhuriyet Devrimini bir Milli Demokratik Devrim saymamak icap edebilir. Fakat, yle olmamtr, bildiimiz gibi. Daha dorusu aklamaya altmz gibi, Trkiye'de Komprador Burjuvazinin artsz kaytsz egemenliini ortadan kaldrmakla neticelenmitir. Bir deiiklik, yani sosyal snf yapsnda o zamana dek burjuvazinin egemen zmresi, btn ile birlikte en ar ba-

san zmresi Kompradordu. Bu komprador snf, Komprador zmre deitirildi, tasfiye edildi. ktidardan atld. Bu deiiklik bir realitedir ve ister istemez bir devrimdir. Bir sosyal snfn bir zmresinin dahi devrilmesi, gene bir devrimdir. Sadece politik anlamda kalm bir devrim deildir. Bunu iddia ediyorum, ben. Bu byle konulursa, yani Cumhuriyet Devriminin de, kendine gre bir zmrenin tahakkmn altetmek yoluyla bir demokratik devrim yaptn kabul etmemek imkansz olur. Bunu kabul ettikten sonra, bugnk aamada hangi deiikliin bizi bekledii etrafnda sylediklerim kendiliinden kyor. Ve formln, pratik alanda bir bayrak ve bir derleni toplan ve buyurduunuz gibi, ok gzel anlattnz gibi, oportnizme kar genel dorular savunma yolunda basitletirilmi ve kolay anlalr bir forml olmas asndan, rol olumludur. Ancak, imdi biz, zellikle u dinleyici ynmz, ounluu yksek renim lsnde bilim yapan insanlarmz ve yarnki eer zmzde bir devrim varsa ki var olduunu iddia ediyoruz: Onun kadrosunu, ideolojisini savunacak insanlarz, buradaki ynmzla. Bunlarn, byle sadece bir slogan ama genel bir slogan ve bizim realitemize az cevap eren, yalnz genellikle bir ema veren, bir sloganla yetinmeleri, yetersiz olur. Nitekim, bu yetersizlik de, son olaylarla ortaya kt. Yani, formln bizdeki sosyal deiiklikleri, snf deiikliklerini yeterince aydnlatmamas, kavramlarn sosyal snf balarn bulamamas, kavramlar arasndaki yaplan tartmalarn da, genel politik tartma biiminde tabandan kopmasna yol at. Ve bugnde zihinler o karklkla yryor. Buna, zaten buradaki oturumumuzda aa yukar bu tip kargaalklarda, biz her yerde kullandmz kriteryumu, pusulay, yani sosyal snf pusulasn burada da elimize alalm, anlamn tayor. Buraya kadar gelen biimiyle, bu gn gelmi, bir noktada taklm oluyor. Bunun aklamasn yapmazsak, ileriye doru giderken yeteri kadar aydnlk olmamamz ve elimelerimizi artrmamz, yapma olarak da arttrmamz mmkn olur. Bu adan, imdi 1919 hareketini milli kurtulu sayalm da Milli Demokratik Devrim saymayalm, diyorsunuz ikinci eyde. yle mi, yanl m anladm? (Duyulmuyor) Evet. Onu siz sadece eye balamamz, kavramlara, styap deyimlerine. O zamanki Birinci Milli Kurtulu Sava gdclerinin bu ite tam bilinli olmay, (eer yanl anlamaydysam byle dediniz) u halde, milli kurtuluun demokratik devrim derinliini kavramamalarna sebep oldu ve o yzden de demokratik devrim olamad yahut ek-

sik oldu, diyorsunuz. Bu, ite bizim daima ekinmemiz gereken sadece siyasi olaylar siyasi olaylar gibi ele almamz konusudur. Politikman sylediimiz dorudur. Ama bizim aradmz burada, bu politik eksikliin determinizmidir. Hangi nedenden ktdr. Ve bu nedeni, mutlaka bir sosyal snf deiikliine yahut statkosuna balamak zorundayz. Yoksa, o zaman akllar ermedi, -byle de sylenebilir- ve o zamanki devrimciler biraz cahildiler, biraz da zekalarn iyice iletmediler. Ama, biz imdi daha bilgiliyiz, daha da zekiyiz, onlardan iyi yaparz. Yok, byle korsak, biz toplum olaylarnn izahn karmza baka trl, yani, bizim bu szmzn tam tersini savunan ynla tezlet kar artk tartma atmaya kadar gider. Ki, bugn de manzara biraz o durumdadr. Snf pusulamz brakyoruz, yalnz yaktrma siyasi olaylar birinci kertede nemli sayyoruz. Siyasi olaylar siyasi olaylarla izaha gidiyoruz. O zaman kopuyoruz ama, yani Bilimsel Sosyalizmin snf ve ekonomik taban problemini birinci derece izah edici, belirlendirici faktr olmaktan adeta karyoruz. st yapdaki kavgalarla styapnn kavgalarn izah ediyoruz. Bu Bilimsel Sosyalizm olmayacak o zaman. Benim, arkadamn bu iki itiraz ve bir sorusu zerine syleyeceim bundan ibaret kalacak. Bugnk ihtilaflar aydnlatmakin, Trkiye'nin sosyal snf yapsndaki deiiklikleri mutlaka gz nne koymak zorundayz. Ve bu sosyal snf deiiklerinin de, kendiliinden, bir aklllk yahut aklszlkla, yani styap ve psikoloji elemanlaryla deil, hangi ekonomik temel, taban ilikilerden ve elikilerden ktn arayp bulmaya mecburuz. Ben, eski bir arkadanz olarak, aklmn erdii kadar ve bu ite bundan nce de epeyce seneler aratrma yapm bir insan olara, bulabildiim aklama budur. Bunun zerinde siz daha iyi bir snflar ve ekonomik neden ne srerseniz, Birinci Milli Kurtulu Sava'nn bugn ikinci Milli Kurtulu Sava biiminde tekrarlanmas gereini daha iyi aydnlatm olabilirsiniz. Ben bu kadarla yetineceim. Baka arkadalar var m, bu noktada, buyurun efendim. Bu ayrt, ve hemen hemen diyebiliriz ki btn geri kalm lkeler iin de bu ayrt: Milli Demokratik Devrim szyle deyimlendirilebiliyor. E, btn dnyada herkes bu deyimi kullanyor. Ancak, bunun Trkiye'ye uygulanmasna gelince, Trkiye mesela in'den de farkl bir geliim gsteriyor. 40 yl nce, buraya kadar sylediklerime gre, eer doruysa sylediklerim, bir demokratik Devrim oluyor. Ama buna biz artk Milli Kurtulu Hareketi diyoruz. Bugn Vietnam'da da bir Milli Kurtulu Hareketi yaplyor. Ama ayn zamanda Milli Demok-

ratik Devrim. u halde geri lkelerde. Onlar da brakalm. Biz btn dnyann adlarn tabii reneceiz. O da gerek. Ama, bizim kendi toplumumuz iinde olmu olaylar karakterize ederken, bu Milli Demokratik Devrimin genel bir anlam tadn, oysa bizde bu genel anlamla 40 yl nceki ve bugnk olaylar kavramsak bile, soyut olarak, somut olarak aklama olanamz yoktur, demek istiyoruz, onun iin, b i z d e . Dnya buna Milli Demokratik Devrim demi. Biz de diyelim. Yani genel olarak yanl deil. Ama bizim memleketimizde 40 yldan beri; bir Milli Demokratik oluyor, ondan sonra, hatta 27 Mays bile kendine gre Demokratik bir Devrim eysi denemesi oluyor, ama biz gene yetinmiyoruz: Haklyz da, gene bir Demokratik. E, ne oluyor bu, st ste buna Demokratik Devrim, Demokratik, Devrim, Demokratik Devrim demek zorunda kalyoruz. u halde, bu Demokratik Devrim genel sz, genellikle yanl olmamakla birlikte, Trkiyemiz lsnde yeterli olmaktan kyor. Trkiyemizin dnk, bugnk ve yarnki deiikliklerini, sosyal deiikliklerini deyimlendirecek tam kavram bulmak gerekiyor. Bu bizde Milli Kurtulu adn alm ve btn geri lkelerde aa yukar bu Milli Kurtulu adyla anlyor. Yani emperyalizme kar savalrken, ieride ister istemez Milli Demokratik Devrim gerekleiyor. te Vietnam'n olaylar bunu ispatlyor. nce emperyalistlerle savalyor, fakat daha savaa girer girmez, halkn o savata tam gnll ve tam enerjili biimde katk yapmas ve dmesi iin, ister istemez Demokratik Devrim, yani Derebeyiliin tasfiyesi yolunda tedbirler alnyor. imdi bunu byle Trkiye iin uygulamaya gittik mi, mecburuz, Trkiye'nin kendi yapsndan domu terimler kullanmaya. Ki bu terimleri bizim icadetmemize lzum yok. Madem ki genel terim, Milli Demokratik Devrim terimi, bizim Cumhuriyet nklabn, 27 Mays ve bugnk devrim aamas tezimizi iine genel olarak kapsasa bile karakteristiklerini veremez durumdadr, ister istemez biz mecburuz daha anlalr konumaya. Ve bunun sosyal snf asndan ayn deiikliklere karlk geldiini ortaya koymaya. O zaman tartrken, aramzda hiddet, iddete lzum kalmaz. Yani anlam insan olarak. imizde illa ki kavga karmak isteyen varsa, ona bir ey diyemeyiz, ama iyi niyetli ve sadece aydnlanmak isteyen arkadalar olarak bir araya geldiysek, burada Bilimsel Sosyalizmin genel kural snf pusulasn ve onu belirlendiren ekonomik taban ilikilerini gzmz nne koyarak: Cumhuriyet devrimini, 27 Mays ve bugnk aamay karakterize etmek zorundayz. Bunu demek istiyorum.

Evet, buyurun. Efendim, Mustafa arkadamz, 919'daki burjuva zmresinin durumu zerinde sorular at. Bu sorular yle oluyor, yani sorunlarn sras, Birincisi: Almanc-Franszc Kompradorlarla Finans-Kapital ayn zamanda m Trkiye'de vard? Yoksa, ne zaman Finans-Kapital Trkiye'de etken oldu? Trkiye'de Milli Mcadele yllarnda yalnz Komprador burjuvazinin etkenlii konu. Finans-Kapital, bu Komprador burjuvazi tasfiye edildikten sonra, Trkiye'de yeniden teekkl etmi ve iki basamakta iktidara gelmitir. Bunu ayrt etmek zorundayz. Yani, Birinci Kuvaymilliye Sava, Finans-Kapital'in milli bir snf olarak, milli bir zmre olarak rol oynad alan deildir. Yoktur ki o zaman. Yerli, milli, yani Trkiye lsnde etken bir Finans-Kapital zmresi, Milli Kurtulu, Birinci Milli Kurtulu yllarnda yoktur. Onun yerine 19. Yzyldan artakalm Komprador burjuvazi vardr. Burjuvazinin bir zmresi olarak. Ha, evet. Hangi grubun Kompradoruysa, hangisinin maln satyorsa, onun arabasna binip onun trksn de aryor. Komprador bu. Ve bu Kompradorlar iki idi, dediimiz gibi. Ama bunlar Finans-Kapitalist deil. Yani Trkiye'nin, Trk burjuvazinin bir zmresi olarak, ancak Kompradordular. Bunlar tasfiye edildi. O zamana kadar Trkiye'de Finans-Kapital vard. Hatta ben her zaman da sylerim: Trkiye'de Finans-Kapitali )ama ecnebi olarak vard, yabanc sermaye olarak Finans-Kapital) Avrupa'dan nce Trkiye'de mthi etki yapm bir eydir. Ama yabanc Finans-Kapital. Yerli Finans-Kapital, yerli milli Finans-Kapital ancak Cumhuriyet zaferi gerekletikten sonra, Kompradorlar tasfiye edilence, kalp deitirdiler: Finans-Kapital oldular, Finans-Kapitalist oldular. Yani bu ayrd eyetmek... Finans-Kapital yok Milli Mcadele srasnda, yerli milli diyeceimiz. imdi ikinci sorunuz sizin, hakl olarak, "E, bu bir milli snf mdr, milli bir zmre midir?" diyorsunuz. imdi, biz hissiyatla hareket etmemek zorundayz. Milli nedir? Milli, bildiimiz gibi, kapitalizmin yaratt bir kavramdr. Yani kapitalist snfnn, kapitalist ekonomisinin yaratt bir sosyal yapdr. Millet budur. Millet deyince b i z . Kapitalizmden evel mmettik, her zaman sylyoruz. Muhammet mmetiydik. Fakat kapitalizmle birlikte, Trkiye'de kapitalizm egemen oldu olal, yahut egemenlie adayln koydu koyal hi olmazsa, bir "Millet" laf kt, mmetten baka, bir de bakyoruz. Bu iki szn anlam zerinde, geende de syledim, bir fark da yok. Yani onun, Arapa ikisi de, ikisi de birbirine yakn szckler. Ama birisi derebey devri-

nin Trkiyesini alyor, insanlarn: mmet diyoruz, Muhammed mmeti g i b i . Avrupa'da da sa mmeti idi nk Derebeyilik zamannd a . Birisi de, kapitalizm iktidara geldikten sonra: Trk milleti, diyoruz. Yani bu Milletle mmetin ayrd byle oluyor. Kapitalizmdeki btn sosyal snflara Millet diyoruz. ster burjuva olsun, ki burjuvazinin iinde zamanla Komprador da olabilir, sonra Komprador tasfiye edildii zaman Finans-Kapital de onun yerine egemen duruma girmi olabilir. Ama madem ki burjuvazinin bir zmresidir, bu milletin iindedir. Yani biziz Finans-Kapitalistlerimiz Avrupa'da deiller, Trk milleti iinde. O halde onlar da milletten bir para. Bunlara biz i m d i . Bu gibi deyimlerde yaktrmalara kayyoruz. Daima o snf eyini, pusulasn karnca. Bu alaklara milli sfatn nasl veririz? Yani hissiyatmza dokunuyor. Millet biziz. Bu bir avu, z yz be yz kiiyi gemeyen Finans-Kapitalist bu milletin dndadr, falan diyoruz. Ama deil dnda. Yani geen oturumlarda konutuk. Bal gibi iimizde ve iliimize kemiimize kadar alarn sokmu: retimimizi, sosyal ilikilerimizi, politikamz, kltrmz, hatta dinimizi bile tekeline alm. Byle bir yaman zmre. u halde iimizde o. Zaten btn ey de ordan kyor. Meseleyi byle snfsal adan koymadk m, antiemperyalistiz deimiz zaman, emperyalizm darda imi gibi geliyor bize. Yani emperyalizm darda, 1919 senesinde darda. Bugn iimizde. Yerli milli bir zmre olarak Finans-Kapital zmresi dnya emperyalist topluluunun bir paras durumunda, bizim milletimizin bir bl durumundadr. Ve o sfatla zaten bu kadar etken olabiliyor. imdi, evet? Estafurullah. Tamam. Evet. imdi, arkadamz diyor ki, o zaman: Birinci Milli Kurtulu kkburjuvazinin yapt bir i midir? Bu, snfsal adan nasl kavranlabilir? Byle mi? Byle soruyorsunuz. imdi, bakn, biraz yorulduk tabii. Belki de sylediim yeterince anlalmyor. Bir defa Finans-Kapital yok Birinci Milli Mcadelede. Yerli milli Finans-Kapital yok. Ama Bat'nn Finans-Kapitali, elbette, emperyalizm biiminde gelmi girmi Trkiye'ye, zaptediyor, istila ediyor. Ona kar halk savayor. Bu savata nc: rgtyle, ideolojisiyle, politikasyla, ve ilh. nc: Trkiye'nin burjuvazisidir. Bu burjuvazinin iinde eitli zmreler var. Her snfn, modern her snfn, ii snfnn olduu gibi, onun da zmreleri var. Bunlardan o zamana kadar, 1919 ylna dek egemen olan zmresi burjuvazinin (egemen zmresi, tahakkm eden zmresi) Komprador burjuvazi. Finans-Kapital deil. Onlar ancak, bu Komprador burjuvazi tasfiye edildikten ve

onun yzde yz uakln yapt yabanc sermaye Trkiye'de devletletirildikten ve tabii milletletirildikten sonra meydana kt. Bunu ayrt etmek lazm. Binaenaleyh, Birinci Kuvayimilliye kkburjuva hareketi deil. Ki yle yapyoruz, yani yaktran oluyor. Tutmuyor. nk kkburjuvazi: Kyllkle esnaflktr. Hangi kyl, hangi esnaf Birinci Byk Millet Meclisine girdi? Bir tek girdi mi? Yooo. Girmediini nereden biliyoruz? Hani, orada miydin, diyeceksiniz. Orada deildim ama, orada olanlarn barp arlarn biliyoruz. Halklk Program konuulduu zaman, Mahmut Esat kalkyor, bakyorsunuz: "Bu Meclise mbarek oraklaryla kyller, kasketleriyle esnaflar girmedike, bu Meclis Trk Milletine yeteri kadar devrimci ve ilerici bir hamle getirmeyecektir" diye barr. Aynen szleri hatrmda deil ama, syledii bu. Yani, o devrimi, Birinci Kurtulu Savan yapan ve gden Byk Millet Meclisi iindeki devrimciler dahi, yalnz Mdafayi Hukuk Cemiyetinin ki, Trk burjuvazisinin rgtyd. -Hangi kesiminin? Kesim yok. O zaman snf btn ile konudur. Btnyle. Yani, burjuva dediimiz snfn her zmresi Mdafayi Hukuk Cemiyetleri iinde. Yalnz bu zmreler iinde en hin olu hin o zamanki artlara gre, Komprador burjuvazi. Fakat, Komprador burjuvazinin o hin olu hinlii, Hrriyeti tilaf Kompradorlar, dorudan doruya istilac emperyalizmin uakln, ajanln yapmak istedikleri iin arabuk hain ilan edildi ve tasfiye edildiler. Susturuldular hi deilse. Almanc Kompradorlarsa, sureti haktan grndler, Sivas Kongresine kadar etken olmaya altlar. ngiliz'e dmandlar. ngiliz efendileri saylmyordu, onlar iin. ngiliz'i istemiyorlar, yani isteyemiyorlar. Fakat, daha yumuak, uzak falan filan gereke mi bulunmaz, lafta, Amerika gelsin, mandas olalm, dediler. te bu iki, ikisi de Komprador burjuvazi ama, burjuvazi deyince, Mdafayi Hukuk deyince, yalnz Kompradorlarn rgt deildi. Btnyle, Trkiye'nin o zamanki her zmresinden burjuva snfnn, burjuva dediimiz snfnn bir rgt idi. Yani, Birinci Kuvayi Milliyeyi, nc rgt rol ile gden snf, elbette burjuvazidir. Kk burjuvazi deildir. Ama, elbette kk burjuvazinin antuziyazme edilmesi, Cephede dmesi iin, Milli Demokratik Devrim anlamna gelecek deiiklikler savunuldu. Bu bir. Binaenaleyh imdi, neden Milli Kurtulu dedik mi, nk bugn Finans-Kapital tahakkm Trkiye'de yani, Finans-Kapital dediimiz zmre, biliyorsunuz nedir. sterseniz gene iki kelime ile zetleyelim: 19. Yzylda, kapitalizm bir kapitalist snf bir de byk emlak sahip-

leri snf diye iki st snfla idare ediliyordu. Yani, birisi kapitalist snf: dorudan doruya iiyi cretle altrp art-deer smren snf. tekisi de bu art-deerden rant diye irat diye pay alan byk emlak sahipleri snf. Bunlar eski derebeylikten aktarlm bir snf ama, hakim snf. nk, burjuvazi tek bana iktidar tutamayacan anlad, halk ynnn karsnda, eski, kurnaz, tecrbeli derebeyi art byk emlak sahiplerini de kendi yanbanda bir sosyal snf olarak beslemek zorunluluunu duydu. u halde, bu iki snf: iet 19. Yzyln btn demokratik, demokrasi dediimiz burjuva demokrasisi oyunlar, bu iki snf arasnda milli gelirin paylalmas kavgalaryd. Bu 19. Yzylda kald. Btn ile kapitalist snfnn her zmresi ve btn ile byk emlak sahiplerinin her zmresi: egemen iki snf olarak topluma hkmediyorlard. 20. Yzyllar birlikte bu iki snfn iinden her zmresinden en kodamanlar, en kodaman tccar kapitalist snfndan, en kodaman sanayici, en kodaman bankac ve ilh. zmreler. En kodamanlar. Yani, her zmresinin iinden kodamanlar. Byk emlak sahiplerinin de gene en kodamanlar Finans-Kapitale, yani geldiler bir araya kaynatlar. Bankalar iinde oldu bu ok defa, biz de rneklerini bildiimiz gibi. Ve buna biz dnyada, Bilimsel Sosyalizm bu Finans-Kapital zmresidir, dedi. Artk bu kendi snfn dahi inkar eden, "vahi" diye tahkir eden ve yalnz tabii platonik tahkirle kalmyor. Onun da rzkn kesip kendisine ar kr diye yutan bir ayr kapitalist zmresi. Ama tahakkm yapan kapitalist zmresi oldu. te buna biz Finans-Kapitalist diyoruz. Bu Finans-Kapitalist, bizde ancak Cumhuriyetten sonra tredi. Yabanc Finans-Kapitalistle anlamas falan f i l a n . Bunun durumu. Ne yapyor imdi? nmze gene snflar koyduk mu, kendiliinden kyor. Finans-Kapitalist zmresi, dnya emperyalist sistemini savunan ve temsil eden, dnya kapitalistleri ile ibirlii halinde. Grdnz gibi ite. - Ne zamandan beri? - Evet. Oraya geleceim. Bu ne zaman balad? Bu, 1923 ile 1925 arasnda yabanc Finans-Kapitalin, irketler adn alan Trkiye'deki rgtleri ve organizasyonlar yani, kurumlar i l h . , bunlar tasfiye edildii zaman. Tasfiye edildi de yle edildi tabii: Milliletirildi, biliyorsunuz. Bir ksm da devletletirildi. Yani, bizim burjuvazinin daha dorusu, Trkesi satn alabildiklerini, onlar satn ald: alamadklarn da devlet burjuvazi adna, onun devleti olarak o satn ald. Fakat, ne oldu? Eski, 19. Yzyl kalntl, yani serbest rekabeti kapitalizm tasfiye edildi. lk gnden beri o gnden beri yani, daha 1923 biter bitmez

Trkiye'de bir edebiyat kt. Bizim kuak ok iyi hatrlar: Gayri meru rekabet: edebiyat. Sanayiciler yahut gemiciler birbirleri ile rekabet etmesin. Ne yapsnlar? Gitsinler Ankara'da devletin nnde konusunlar, uzlasnlar, Trk milletini kazklasnlar elbirlii ile. Ne zorlar var rekabet yapacaklar, falan. Yani, bu oldu ve bu uyguland. Yani, Trkiye'de Finans-Kapitalin douu, yle zannettiimiz gibi ok ge bir hadise deil. Ancak, btn olaylar, diyalektik geliim kanunlarna uygun yrrle girdi. Yani, Finans-Kapital o kadar azlk, o kadar millet d, millet haini, vatan haini b i r . (ses kaydedilememi.) Ama duyulmuyor galiba, deil mi? Duyuluyor mu, efendim? Hah, duyuluyor. Evet. Bu zmre, hemen yani maskesini drp de, ben artk bu memlekette burjuvazi de dahil, milli burjuvazi de dahil btn snflarn artsz, kaytsz sultanym, tahakkmn yrteceim, diyemezdi. Binaenaleyh, uzun bir birikim gerekti. Ve bu birikim kinci Emperyalist Evren Savana kadar devam etti. Birikimden sonra ne olur? Bildiimiz gibi atlama. evet, atlamasn kinci Emperyalist Savandan sonra baard. Onun iin, biz bugn yalnz kinci Emperyalist Savandan sonraki deiiklii fark ediyoruz. Ondan nce uzun yllar Finans-Kapitalin birikimini gzden karyoruz. Neden? oumuz zaten o devirleri yaamam. Sizleri bu hususta hibir zaman sorguya ekmek imkn yok. Ama, toplumun o gnk olaylarn bilen arkadalar bunu size aktarmak zorundayz. O zamandan balamtr Finans-Kapital. Birikimini yapm, ondan sonra kinci Emperyalist Evren Sava biter bitmez, geenki oturumlarda konutuumuz gibi, ok gzel bahaneler de bularak, iktidarda en hayasz bir biimde tahakkmn yrtmenin yollarn bulmutur. u halde geliimi, yani ondan nce Halk Partisi iinde bir karma idare yrtlyordu fakat, ondan sonra yok, dediler. Sava gnleri bile hatrlarsnz Milli ef, deimez Milli ef idi nn. Ve onun her dedii Sultann fermanndan daha gl saylyordu. Fakat, sava biter bitmez, yoo, dediler evvela u "deimez"? kaldrn. Sonra Milli, zilli ef yok, kaldrn onu da. O da kalkt. Bu sefer, Halk Partisinde ayann altndaki karpuz kabuunun kaymaya balad izlenimi belirdi. Yabanc Finans-Kapitalle, bizim yerli Finans-Kapitalin ana final, gittike korkun bir hz kazanmaya balad. Btn Kuvayi Milliye gelenekleri, yava yava ortadan kalkyor. Ee, ne yapalm? Hi deilse bir toprak reformu. Zaten harbin iinde de vard. Toprak reformu ile birlikte Finans Kapital derhal Gen Osman gibi atlad, btn Anadolu'nun btn derebeylerini, byk aalarn: bak sizin topra-

nz elinizden alacaklar, eklinde kendi dmen suyuna balamak, sokmak olanan buldu. Ve, hatrlarsanz veyahut hatrlamazsnz, biz ok iyi hatrlyoruz: Halk Partisi iinde ilk isyan bayran kaldran drt kii olmutur ve bunlar, dorudan doruya Toprak Kanununa kar ayaklanmlardr. O maske altnda, sanki aalar koruyormu gibi. Oysa, tabii o Finans-Kapitalin gayet hin olu hin bir taktii ve stratejisiydi. Ama bu geniletiyor, bahsi. Yalnz ben imdi zet yapaym, nk teki konuya sra kalmayacak. Bylece Finans-Kapitalin iktidar, artsz kaytsz tahakkm, kinci Evren Savandan sonra Demokrat Parti dediimiz eyin kurulmasyla ve onun 27 Maysta sallants zerine bu sefer AP biiminde kurulmas ile, o da yetmiyor, bugn ite bakalar da kyor. u halde, bu snf pusulamz, gzmz nndeki olaylarn ak iinde, budur. Grebildiimiz kadaryla bu. Bunu tartmak tabii mmkn. Bu durumda, milli demokratik olmas, devrimin: Finans-Kapital dnda kalan kapitalistlerin, hatta bir ksm orta kk aalarn bile, ayr millet snflar ve zmreleri olarak byle bir devrim iinde bir ke bana kadar, yahut bir noktaya kadar halk ynlar ile kimi durumlarda ibirlii yapmas mmkn grlyor ve bizim de izlenimlerimiz (elimizde istatistik yok ama) kii olarak, bu memlekette yaayan yurtta olarak grdmz olaylarn kimileri byle bir snfn bulunduunu gsteriyor. Fakat, kapitalist snf olmasa bile, nihayet kk burjuvazi nedir, o da burjuvadr ama kktr, kkburjuvadr. Binaenaleyh, milli bir snftr. yleyse, kk burjuvazinin el birlii ile olacak bir geliim Trkiye'de ancak, milli bir geliim adn alr. Ve biz ona genel olarak Milli Demokratik Devrim, diyoruz. Franszca sz daha bilimsel gibi geliyor bize. Ama, biz bilimin olaylardan ktn ve olay dnda bilim olamayacan dnerek: onun birincisine, eski yllarda sylendii gibi Birinci Milli Kurtulu, bugnkne de kinci Milli Kurtulu demeyi neriyoruz. Kabul veya red, tabii arkadalarn bilecei i. Yani, daha snfsal karakteristiini ve tarihsel karakteristiini bu deyimlerle bulur, sayyoruz. Sleyman arkadamz?... (Duyulmuyor) Bu, bundan sonra Milli Cephe Politikas ve nmzdeki Grevler diye bundan sonraki, gelecek Perembe gnk oturumumuz var, bu oturumda o konu Minima Program meselesi zerinde durulacak, ister istemez. Milli Demokratik Devrim yahut kinci Kurtulu Sava aamasnda olduumuza gre, Minima Programdr, gnn problemi. O problem orada ayr bir konu olarak tartlacak. Onun iin, imdi

burada onun zerinde durmak, konuyu datmak ve o oturumun hakkna tecavz etmek olacak. Baka bu noktada, arkadalarn. Buyurun efendim? (Soru duyulmuyor) Teekkr ederiz. imdi, Tark arkadamz. Efendim? nce, oradan ey etsek tekine daha kolay gireceiz. Nurettin arkadamzn syledii Merutiyet de bir milli demokratik devri, Cumhuriyet de bir milli demokratik devrim olduuna gre, imdi de onun iinde bulunduumuza gre, buna snfsal adan ne diyelim? Devrim mi, diyelim yoksa Hareket mi diyelim? Bu konuyu, bundan sonraki blmde, zannediyorum iki tez olarak karlam bulacaz ve orada ileyeceiz. Siz de zaten onu sylediniz. Yalnz, Merutiyet'te ve Cumhuriyet'te yalnz siyasi bir deiiklik olmutur, biiminde korsak yanl olur. Her ikisinde de sosyal deiiklik olmutur. Merutiyetler iki tanedir, hatta. kisinde, birincisi zaten .... Dedikleri, yani domadan ld anasnn karnnda. kincisinde komprador burjuvazi iktidara geti. Tahakkm iktidar anlamna. Fakat, Cumhuriyet'te, Cumhuriyetin zaferinden sonra Finans-Kapital geti, diyoruz. Byle bir sosyal deiiklik var: Komprador tasfiye ediliyor. Yani, her ikisinde ekonomik temelden balayan sosyal deiiklikler, politik deiiklikleri belirlendirdi. Yalnz o kadarck syleyeceiz. Tark arkadamzn szlerinde terminoloji birlii, muhakkak ki yararl olur. Ancak, onu tabii teklif yaplr ve iimizden bir heyet seilir, Bilim Terminoloji Heyeti. O alr, bir terminoloji yapabilir. Byle bir zm dnlebilir. Ama, burada bizim imdi, byle teknik konularla uraacak vaktimiz pek elverili deil. Evrensel karakteri bakmndan Milli Demokratik Devrimin yahut Milli Kurtulu Hareketlerinin, dnyada ifadesine rnek olarak, arkadamz Mao ile, in ile yani, Libya'y gsterdiler. Bence bu iki olay, muhakkak ki muazzam anlam tayan ve zerinde ok durulmas gereken bir olaydr. Ancak, bunlardan birincisi in olay: bizim buradaki konumuzla iliik bir anlam tar, Libya olay baka bir anlam tar. nce in olay zerinde duralm: Mao Milli Demokratik Devrim ile yetindi. Biz de yetinemeyiz mi, diye bir soru kyor karmza. in olaynda, in'deki Demokratik Devrimin gereklemesi gzmz nne gelince, biz imde kalkyor Milli Kurtulu demeye. Mao da pek ala 700 milyon insan lsnde bir tek Milli Demokratik Devrim szc ile yetindi. Biz niye yetinmiyoruz? unun iin yetinmiyoruz. nk, in ile in'deki devrim geliimi ile Trkiye'deki devrim geliimleri ok ayr karakterler ta-

mtr. Yani, Trkiye'de Birinci Milli Kurtulu Sava, demokratik devrimi yaptktan sonra Trkiye sosyalizme doru gidecek yerde, Finans-Kapitalizme gitmitir. in'de bunun tersi olmutur. in'de de Komprador burjuvazi tasfiye edilmitir ama Finans-Kapital in'ine gidilemeden olmutur. te burada ayrdmz var. Yani, Mao iin byle bir konu yok. Ama bizim iin var. Biz Trk devrimcileri olarak, Trkiye'de Komprador burjuvazinin tasfiyesinden, temizlenmesinden sonra bir de yerli milli Finans-Kapital zmresi ile karlayoruz. in iin byle bir ey yok. Byle bir ey olmad iin, i daha basit, daha kolay oldu, bildiiniz gibi. Dorudan doruya, komprador tasfiye edilir edilmez, yani Milli Demokratik Devrim, kendiliinden sosyalist devrime geliti, olutu. Trkiye'de byle bir geliim olmad. Bunun tersi oldu. u halde, bu tersini biz deerlendirmek zorundayz. O zaman, Mao'nun kulland deyimler, bizim kalbmza tpatp uygun dmyor. Ve onun iin zaten, uraacamz budur ve benim yani hepiniz de, dikkat ederseniz zaten sonraki tartmada da greceiz: Trkiye'de bizim bir aydn rahatszlmz var. Bu rahatszlmz kt m? Elbet ok iyi bir bakma. Okuyoruz, ama okuduumuzun etkisi altnda yzde yz kalp da, evremizin olaylarn gzden karacak kertede hafz olduk mu, ite o zaman olumsuz duruma dyoruz. Ve aramzda da atmalar buradan kyor. Okumayalm m? Elbette okuyacaz. Domuzuna okuyacaz hem de. Geceli gndzl okuyacaz. Dnyann neresinde ne yazldysa hepsini bileceiz. Bilmezsek nasl olur? Dnya lsnde bir toplum iindeyiz bugn. Fakat, bunu bilirken eer kendi ilikilerimizi, elikilerimizi, kendi toplum yapmz, btn ilii ile, netlii ile, duruluu ile gzmz nnde tutmazsak, o zaman ite ezbere formllere kaplrz. Ve bu formllerin cazibesine yahut etkisine-tepkisine uyarak, birbirimizle biraz Medrese "kavle-kavale" tartmalarna da debiliriz. O adan, in ile Trkiye'nin bu snfsal ve tarihcil yap ayrdm hi gzmz nnden karmamak zorundayz. in rnei bize bunu retir. Mao'nun kitabn okuyalm ama onun blbl, onun papaan gibi onun formllerini ve terimlerini, illaki Trkiye'de uygularz, dersek, o zaman yanlrz. nk ite, iaret etmeye altm gibi, in baka Trkiye bakadr. Ve bu bakalk ok nemlidir. kinci nokta da, Libya probleminin bize daha aka belirttii demokratik Devrim ve Sosyalist Devrim ilikisi problemidir. Deminden beri, ilk sze baladm andan beri, hep zerinde durduum: bu iki aama metafizik biimde konulmamaldr, diye zetlenebilir. Diyalek-

tik biimde konulmaldr. Yani, kimi oluyor biz Demokratik Devrimi, devrim dediimiz eyi koyduumuz zaman, adeta, bunun dnda sosyalist devrimi azna alan kafirdir gibi bir de hava yaratyoruz. te bu olmad: Yani, biraz bu havadr ki, genlik arasnda zellikle, son gnlerdeki atmalar ortaya kard. nk kargaalk yaratt. Hakikatte, Milli Demokratik Devrim (altk artk ona, yle diyelim), ile Sosyalist Devrim elbette iki ayr aamadr. Ve bu iki ayr aama arasnda bir saatlik bir mesafe dahi olsa, beni, yats saatinde Milli Demokratik Devrim, sabaha kar da Sosyalist Devrim olan, gene de bu iki aamann karlk dt devrim karakteristiinde ayrt yapmak gereklidir, bilimseldir. Ama, bu ayrd yaparken eer biz: sosyalist devrimi azmza alamayz biiminde konuursak, o zaman yanlrz. Ki, bu yanlt, demokratik devrim gayreti ile ara sra nmze kyor ve o zaman kimimiz: yahu biz sosyalist deil miyiz, ne demek aza almayacaz, yahut Demokratik Devrim dediysek, biz burjuva devrimi iin mi arpyoruz? Falan eklinde, ister istemez kukulara dyoruz ve bu kukuyu da zmleyemedik mi, yani diyalektik biimde koymadk m, ne oluyor? Tam Medrese kavgasna dklyor i. Bir ksm diyor ki: Hayr Trkiye'de Milli Demokratik Devrim tamam ite M. Kemal'in yaptdr, daha ne istiyorsun, artk sosyalist devrim lazm bize. Kimimiz de: Vay, sen kfir Sosyalist Devrim dedin. Halbuki biz bu aamadayz, diyor. imdi, ikisi de doru, ikisi de yanl. Deil mi? Hangisi doru, diye beni sktrrsanz: u dorudur demek iin yetersiz bir realite yok ortada. kisinin de doru yan var, ikisinin de yanl yan var. Ve bunu yani diyalektik olarak, diyalektik dediimiz ztlar bir arada elikiler bir arada metodumuzla gz nnde tuttuk mu, hi aacak bir ey yok. Olaylar byle. Trkiye, dnyann yle bir bunalm anda yle bir deiiklikler iine girmi ki, orada diyalektiin en iddetli elikileri baya rol oynuyor. Biz bundan korkacak myz, bu diyalektiin elikili oluundan? Hayr. elikiyi olduu gibi benimseyeceiz ve bunun bizim metodumuza bal gibi uygun, hi de birbirimize dmeye gerek brakmayan bir realite olduunu kavrayacaz. O zaman rahat edeceiz. imdi, demek ki, Libya olay . Bakn ne oldu? Libya'da 8-10 subay bir gece yars baskn yapt, ertesi sabah, biz sosyalistiz, dediler. Sosyalist devrimi yapm Libya. Yapt m? Sudan'da ayn ey oldu. Demek ki, ama o gece yars o sosyalist devrim ilan edilinceye kadar geen aama, ister istemez Milli Demokratik Devrim aamasyd. Yani, bunu byle koymak zorundayz. Ve ancak byle korsak, hocalktan, metafizik metoddan, yani ya

evet, ya hayr de, yoksa kelleni uururuz, gibi tartmalardan kurtulabiliriz. Biz, diyalektik olduumuzu, diyalektik metodla, diyalektik mantkla kafamzn ilediini her zaman hatrlamak zorundayz. Zaten, bu toplantlarmzn tek yararll bu olacaktr, zannediyorum. Yani, bu klie kavramlar ezberleyip, kavram kavrama kar tartma metodundan kalm. Olaylardr, bizim iin tek bilimsel gerek. Olaylar da, elikiler bir aradadr, diyen diyalektik mantmzla kavrayalm. nk, olaylar ister tabiatta, ister toplumda olsun daima elikili, elikiler bir arada bulanarak vardr. Ve realite budur, gereklik budur. Onun dnda, altmz, kklkten beri, zendiimiz ve benimsediimiz metafizik metod yani, Aristotales'in ya evet diyeceksin, ya hayr. stisna'i salif nc bir ey, k olamaz, metodu. Hepimizin kafas byle, doduumuz gnden beri. Her zaman sylyorum. yle almz dnmeye. Ama bu yanl dnce. Bunu, Bilimsel Sosyalizm bize retiyor. Bu dnceden kurtulmak kolay bir ey deil. Bu dnceyi tekrarlamak da yeterli deil. Hepimiz biliyoruz, deil mi? Diyalektii iimizde okumayan da yoktur ama, bu okumak ve bilmek, diyalektik olmak, diyalektik dnmek ve davranmak deildir. Onu gene frsat geldike greceiz. Uygulamak, yani olaylarn iinde elikileri yakalamak ve bilince karmaktr, diyalektik. te, sosyalizmle, milli demokratik devrim arasndaki iliki de byle bir elikidir. Ve biz bunlar, bu iki momentini toplumun, birbirine kartrmamak zorunda olduumuz kadar, birbirinden ayr kopuk drmemek zorundayz da. nk, olaylar bunu, yani biz byle arzu ettiimiz iin mi? Yoo. Bizim arzumuzla deil, gerek olaylar byle oldu. Alalm in'i: in de Mao, -ne diyordu arkadamz: Dnya lsnde Milli Demokratik Devrimi formle eden, yeni biimiyle bir arkada,u halde bu memlekette Milli Demokratik Devrim gereklemi. Bugn, in'de Milli Demokratik Devrim mi egemen, sosyalizm mi? Sosyalizm, hepimizin bildii gibi. Hani, Mao'nun Milli Demokratik Devrim aamas nerede kald? Vallaha bilmem, belki Mao'ya da sorsak, o da gsteremeyecek. Nerede bitti Milli Demokratik Devrim, nerede balad sosyalizm? Var m byle bir ayrd in'deki literatrde? Benim okuyabildiim kadaryla, yok. Siz benden ok okuyorsunuz, maallah. Buldunuz mu byle hatt fasl dedikleri eskilerin, keskin bir izi: oradan tesi Mao Demokratik Devrimci, ondan sonra da sosyalist. Benim okuyabildiim kadaryla, yok. Ve yok zaten. Hayat yle. Vietnam'da gene yle. te, Libya'da ve Sudan'da da en son olaylar gene bunu gsteriyor. u halde, yani Milli Demokratik Devrim ile Sos-

yalist Devrimi korken, metafizik alkanlmza: Ya evet, ya hayr'dr: bunun ikisi ortas bir nc k olamaz, falan mantmz. ok hakim bir mantktr, tekrar tekrar syleyeyim. Doduumuz gnden beri; evimizde annemiz, babamz, sokakta arkadalarmz, okulda hocalarmz, btn basnmz, klada subaylarmz. hep bu mantkla bize sylerler ve biz de kafamz hep bu mantkla iletiriz. En byk zalim iimizde, en byk emperyalist hatta diyeyim isterseniz, bu metafizik-skolastik dnce metodudur, yani metafizik ve skolastik mantktr. Milli Demokratik Devrimle Sosyalist Devrimin de ancak elikili olarak ilikili bulunduunu korsak. Bu bir realitedir. Btn dnyada olan olaylar, devrimler ve hadiseler bunu ispatlyor gzmz nnde. Bizim iin de ayn elikili durum gerekliktir, deriz, ve rahatlarz. Yani kafamzda o mantk drtsyle kavramlar yznden duyduumuz rahatszlk kalkar, rahata: Evet, bu iki aama birbiriyle eliiktir, ama, ayn zamanda bu eliki bir aradadr da, deriz ve rahatszlktan kurtuluruz. Evet, bu konuda benim sylemek istediim bu kadar. Baka arkadalarmzn. Buyurun canm. Tpk bizim 27 Mayslar gibi. Onlar da anladlar bugn, biliyoruz. Konutuklarndan hep onu reniyoruz. Fakat onlar da yle mi olacak bilmiyoruz, yani tpks eyde benziyorlar. Bu sefer ikinci bir safha oldu. Ve bu sefer artk dorudan doruya sosyalistiz demeye baladlar. Bunu arkadamz aklad iin benim buna katacak fazla bir eyim yok. Ve demin de sylediim gibi, zaten Demokratik Devrimle Sosyalist Devrim arasndaki ilikiyi bir eliki olarak koyduktan sonra, bu elikinin birbirini reddeder anlamna yorumlanmas tehlikelidir, diyalektik ddr, metafiziktir ve skolastiktir. Biz bunu daha ok ey etmek istiyoruz, burada aydnlatmaya alyoruz. Buyurun. Evet. Evet. imdi. Arkadamz, sosyalizmle, sosyalizm devrimini yapmak konusunda Avrupa'dan bir rnek verdi. Mesela sve'te. Hatta isterseniz ngiltere'yi de alalm. Orda da imdi Sosyalist Parti y a . Labour Party, sosyalistiz diyor. Bunlarn nce Burjuva Sosyalisti olduunu. Ve binaenaleyh bundan nceki toplantlarmzda konutuumuz gibi, burjuva sosyalizmiyle proletarya sosyalizminin ayrdm gz nne getirmek lazmdr. Elbette sve'teki sosyalizm bir iktidar deimesi, yani proletarya iktidarnn kapitalist snf iktidar yerine gemesi anlamna gelen bir deiiklik getirmiyor. Ancak Finans-Kapitalin zaaf. (Kuvveti yannda bir de zaaf da var: iktidarda tutunabilmek ok g bir ey, bir avu adamn. 100 aile bir koca, milyonlarca nfuslu bir lke-

de iktidarda kalsn senelerce. Kolay deil bu. Onun iin, zellikle, byk smrge yahut byk cihan pazar soygununu yapan Bat emperyalist lkelerinde, kendi vatanlarnn ii snf iinde de bir aristokrat ii zmresi, aristokrat amele dediimiz eskiden, bir zmreyi satn almaya gtrm ve o zmre kanalyla da, onlar sosyalist ilan ederek, ite kapitalist-sosyalist fark yok artk, sosyalist de iktidara geldi, der gibi, ama, elbette Finans-Kapitalin tahakkmn devam ettiren bir takm sosyalist klieli, etiketli, maskeli hkmetler kurulmutur. Bu, iktidar deimesi, sosyal anlamda bir iktidar deimesi olmamtr. Oysa tekilerde, Libya'da yahut Sudan'da ve geri kalm lkelerde olan iktidar deimesi, ciddi olarak Finans-Kapitalin tahakkmn sahneden temizleme ynnde geliiyor. Hi deilse gelimesi bugn iin byle grnyor. Ve onun iin, sosyalizmin, proletarya sosyalizmi diyebileceimiz anlamda bir sosyalizmin gerek iktidar durumunda oluyor. Onun iin, bizim, bir noktada, arkadamzn bu sorusu bize bir noktay daha ok dikkatle zerinde durulacak biimde ele almamz gerektiriyor. ok defa, devrim sz derken, bir sloganla (yle diyoruz) her eyin zmne erebilecei sansna da kaplyoruz. Oysa eer devrim gerekten devrimse, slogan onun ancak bir iaretidir, devrimin en mhim eleman deildir. Devrimin en mhim eleman, yani devrime devrim dedirten ey: ktidar elemandr. Arkadamzn da dedii gibi. Ve bu iktidarn hangi sosyal snfn olduu anlamna tanmlanmas gerekir. Bizim ok ihmal ettiimiz bu noktann da, sosyalistler olarak, hi hatrmzdan kmamas gerekir. Ben bu kadarla yetiniyorum. Aydnlk olay hepimizi ilgilendirdi. imdiye kadar bir tek Aydnlk karamazken, iki Aydnlk birden kt. Bunun anlam, elbette, tek tk olumsuz yanlaryla birlikte, ok olumlu bir gelime iinde bulunduumuzu ve her gelime gibi bu gelimede de gene diyalektik elikilerin bir arada kaynatn bize gsteriyor. Bu konuyu ele alrken, elbette, iki cephe gibi olmu, tez-antitez gibi karlam konunun eletirisi yaplyor. Bu eletiriden korkmamamz lazm. Tam tersine, madem ki orada bir eliki var, u halde bir zemberek var, bir gergin yay var ve bu yay yeni bir geliime gebedir, diyeceiz. Bunun, bir akmn shhati asndan anlamn, bir ustann bir szyle size belirtmek yerinde olacak. Bu sz, proletarya partisi iinde ve proletarya partisi iin sylenmitir. Ama biz de kendimizi bir parti diyelim isterseniz, yani politik biimli parti deil de, bir blk insan olarak, bir blk sosyalist sayarsak, onun, bir parti iin sylenmi szn bize de bir ey retmesi mmkndr. yle der usta:

"Devrimci proletarya partisi kendi kendisini aka eletirecek kertede gldr. Bir yanla yanltr, bir zaafa zaaftr diyecek kadar gldr." Byle demi. Yani, tartma aka yaplabilirse, bu bir zaaf deildir. Zaaf ortaya koymaktr. Ve tabii, o zaaf gidermekin de ilk yaplan i, ortaya konulmasdr. O zaafa basarz, daha yksek, daha gl bir duruma geeriz, demektir. Usta bunu sylyor. Bu tartmalarn, Aydnlk tartmalarnn btn kavga noktas "sapma" deyimiyle deyimlendiriliyor. Sapma, eski Osmanlcada inhiraf, devistion dedikleri, ordan geliyor galiba. Fakat yalnz sapmadan bahsediliyor. Bizim karlkl tez-antitez tartmalarnda. Sapmadan sonra bir de oportnizm ve ilh. szleri de giriyor. Bunlarn, bu iki deyimin Bilimcil Sosyalizmde net anlamlar vardr. nce onu belirtmek gerekir. Sapma, hem, henz biimlenmemi bir eilim (yanl eilim yahut doru eilim, neyse)dir. Oportnizm ise, yerlemi, kklemi bir sapmadr. Biimi vardr, fraksiyonu vardr, rgt vardr hatta. Kendine gre bir, ayr bir organizma haline gelmitir sapma, o zaman oportnizm olur. Bu iki deyim farkn gz nnde tutarsak, iki tarafn da karlamalarnda, en ok sapma szn ele aldklarn dnrsek, demek ki henz daha tehlikeli bir hastalktan nce, biimlenmemi bir aratrma aamasnda gzkyoruz. Byle bir iyimserlik karmak mmkn. Yalnz, bu aamann, imdi biz burada incelemesini yapacaz. Nasl inceleme? Bilimsel inceleme. Bizim Bilimsel nceleme metodumuz, bildiimiz gibi, diyalektik metoddur. Bu metodun iki eliik momenti vardr. Yani biz herhangi bir konuyu ele alrken, nce onun aydnlanmasn (eskiden izah derdik, aklama m diyoruz imdi, ben de ardm, ne dediimizi bilmiyoruz. zahn yahut baka bir deyimle yorumunu) yapmak zorundayz. Sonra da o yorumun dorultusunda ve doruluunda o durumu deitirmeye gideriz. Bizim Bilimcil Sosyalizmde Marks ustann ta Feuerbach Tezlerinden beri ortaya att meseleleri eletirme, ele alma metodumuz ve mantmz byle iler. Bu iki somut ayn zamandadr. Fakat bu iki moment birbirinin taban tabana zttdr. Bunu da unutmayalm. Yani, biz yorumlarken, herhangi bir konunun ne olduunu, nasl olduunu aklar ve aydnlatrken, en ufak bir subjektivizme dmemek zorundayz. Yani konu ne ise, olaylar naslsa olduklar gibi, hibir duyumuza, hibir eilimimize en ufak, zerre kadar pay brakmakszn, meseleyi nce bir kere olduu gibi nmze koymak zorunda-

yz. Ancak ikinci momentine getiimiz zaman eletirimizin, yani bu durum iyice aydnlandktan sonra, bu durumu deitirme konusuna geldik mi, diyalektiin btn deitirme davranlar ve dnceleri birinci safa kar. Yani yorumlarken, izah ederken ne derece, ne kertede objektif ve somut isek; deitirirken, en az o derecede subjektif ve gene somut olmak zorundayz. Yorumlamann objektif ve somut oluunun ne olduunu artk ben size tekrar izah etmeyeyim, hepiniz biliyorsunuz. Olaylarn dnda biz dncemizden, duygumuzdan hibir ey bu olaylarn iine katmayacaz. O objektif ve somut ve naslsa ylece olay ele alacaz. Bu birinci moment. Deitirmeye gelince. nk biz, biliyorsunuz ite Marks ustamzn syledii ve Bilimsel Sosyalizmin en ba kuraldr, bilimsel kural: Biz bir eyi temaa etmekle, aydnlatmakla, yorumlamakla yetinmeyiz; mutlaka ona bir deiiklik getirmek iin aydnlattmz biliriz. te o zaman subjektif oluruz. Ama nasl subjektif? te burada ok dikkatli olmak lazm. nk subjektivizmi diyalektik anlamyla uygulamak zorundayz. Yoksa, yani subjektif oluruz, dedik mi, herkes keyfine, aklna ne gelirse, yle bir deiiklie gider. Byle yaparsak, bu tabii diyalektikle hibir ilgisi olmayan, tam kapris ve kiicil davran ve dnce olur ki, Bilimcil Sosyalizmin semtine bile uramaz bu tarz eyler. Ne anlamda kiicil? nsancl diyelim. Yani insancl, toplum lsnde deitirme momentine gireriz. Toplum ve insann btn iin en yararl deiiklik hangisi ise, onu neririz. O anlamda subjektif. Biliyoruz, insanlk eer snfsz toplumdaysa, btn iin, btn insanlarn yarar ve deiiklik gerekecektir. Snfl toplumun, hangi snf asndan konuluyorsa, o sosyal snf asndan en yararl zm ve deitirim yapacaz. imdi, u halde, yani bu kaytlarla konuya bakmazsak, elbette konu iinde o zaman hepimiz, o andaki duygularmz yahut dnce potansiyelimize gre bu meselede taraf tutarz ve bir ingardr kopar, kimse tam bir ynelie eremez. Bu iki kuralla Aydnlk konusuna bakarsak, ilkin demek ki ne yapacaz? Bir Al Aydnlk var, bir Mor Aydnlk var. Al al, moru mor oldu bu iki Aydnlk. Bunlarn ilerinde, gerek Al, gerek Mor, ne syleniyor? Bir tek harf dahi katmakszn, duygumuzdan, dncemizden, onlarn ne dediini nce anlamak zorundayz. Birinci yapacamz i burada budur. Yani her iki tezden de iimizde arkadalar varsa, onlardan zellikle onu rica edeyim. nce kendi formllerini, dnce cmlelerini, naslsa ylece aydnlatsnlar ve biz de onlar olduu gibi bir kere nmze koyalm. Ancak ondan

sonra, ii snfna hangisi daha yararl, daha yararsz biiminde deitirme momentine geebiliriz. Byle koyunca, ben, afedersiniz, bu Aydnln 15. Nshasna, saysna gelinceye kadar iinde yazlan btnn hemen hemen hi okumamtm. Yani para para okudum ama, dorusunu isterseniz, bu paralar iinde ana tezler nereye doru gidiyor, ne diyor, bunlar fazlaca aratrm ve tespit etmi deildim. urda iki gn iinde, aksi gibi de bir sr engeller ortasnda, Aydnln, iki Aydnln ikilemesini gerektiren tez ve antitezlerin ne olduunu ok ksa zamanda byle yakalayp blmek zorunda kaldm. Onun iin ok eksiim olacan tahmin ediyorum. Arkadalarm bu alanda beni tamamlarlarsa, ilkin bu yorumlama momentinde daha objektif ve somut olma olanana kavuuruz. Yalnz, bu iki tez ve antitezin karlatrlmasnda bir de Filiz Aydnlk kyor. 12 sayl Aydnlk. Onun orasnda da, ondan nce de gene Aydnlk'ta bugnk tartmay ilgilendiren bir takm yazlar km. Ben onlar izleyemedim hepsini. Bu Aydnln elinden geldii kadar satrlar zerinde, tez saylan, bana geen oturumda bunlardr nemli dediklerimiz zerinde durmaya altm. Ve onlardan baz pasajlar aldm. Lakin bu pasajlar o kadar ok ve dank ki, sonra ayn szckler iki taraftan da o kadar ok kullanlyor k i . Ayrdetmek de gleiyor kimi yerde. imdi mesela daha kapandan balyor. Mor Aydnlk: Proleter Devrimci Aydnlk adn alyor. Al Aydnl ayorum: Her sahifesinin, her satr demiyeyim ama, hemen hemen her iki satrnda bir "proleter devrimci" szc, sz, tersi geiyor. u halde iki taraf da, biz proleter devrimciyiz, diyorlar. Manzara bu. Objektif, somut grn bu. Bu deyimin nce yanll dikkati ekiyor. kisi de proleter devrimci, yleyse nedir aradaki ey, demeden nce: Proleter devrimci deyimi nedir? ster istemez insan onu soruyor bir defa. nk ok belki tuhaf gelecek hepimize ama, yani, iki taraf da proleter deil. Yani proleter. Belki proletaryann devrimcisiyiz demek istiyorlar ama, ikisi de aydndrlar. Yani Mor Aydnlk da aydnlarn tezini savunuyor, Al Aydnlk da aydnlarn tezini. O halde ne Mor Aydnlk ben proleterim diyenlerin tezidir, ne Al Aydnlk. kisi de aydn zmresinin karlkl tutumlarn gsteriyorlar. Ve bu olduka ilgin bir konudur, arkadalarm. Sonra o iki Aydnln metnine girdii zaman i n s a n . Ben eski bir arkadanzm ve bu sosyalizme iilerle baladm. Yani sosyalizme

doduum gnden beri, bizim memleketimizin adsz iileriyle sosyalizmi tarttk, uygulamaya altk, falan filan. Yani dnce ve davranmz hep yle oldu. Gayr ihtiyari, elimde olmayarak bu iki te-antitezin arpmas ortasnda, onu gzmn nne getirdim. Eer bu iki Aydnlk hakikaten proleterlerin ortasnda bulunsayd, acaba nasl tartma olacakt diye. Herhalde baka olacakt, geliyor bana. Fakat, tabii, bu tartma proleterlerin ortasnda olmuyor. Proletaryann lksn benimsemi sosyalist aydnlarn ortasnda oluyor. Bu epeyce dndrc ve ilgin bir gereklik. Burada, bir sylenen szler var, her iki Aydnln yazlar lsnde. Bir de, bu szler zerine km davranlar var. Dorusunu isterseniz, ben, bu szlerin kendileri kadar, bu szler evresindeki davranlarn da nemini belirtmeyi yararl buluyorum. Her ne kadar elimizde gerei kadar malzeme yoksa da, davranlar zerine iittiklerimiz ve bilebildiklerimiz de, bize baz eyler retecek krattadr. imdi, iki tarafn tezini, hibir ey katmakszn, karlkl olarak iki stun yapmaya altm. Fakat ok uzad. imdi bu uzun stunlarn hepsi zerinde ben burada izahata kalkarsam, belik sabah buluruz. Binaenaleyh oraya girmeyeceiz. Yani ister istemez girmeyeceiz, hepsine. Para para alrsak ve zetlersek. Bir defa sapma deyimi evresinde, sen saptn yahut ben saptm diyen iki Aydnln kiilerinin bir de ortak bildirileri var. Bu ortak bildirilerinde iki tarafn d a . Aydnlk'ta 9 aydn arkada var: Bunlardan 7'si Mor Aydnla, 2'si Al Aydnla giriyor. Fakat, 9'u da birden Aydnln bir saysnda sapma zerine yaz yazmlar. mzalamlar. Bu yazda yle deniyor: "Proletaryay bilinlendirme ve rgtleme mcadelemizi ihmal eklinde bir sa sapma", "Milli cephe politikasn terk ederek ittifaklar ykan eylemlere girime eklinde grnte sol ama znde sa bir sapma" olabilir. Bir probalite, ihtimal olarak bu ikisini koymu btn Aydnlklar. ki grup da. Gene ayn eyde, metinde:x"Kitleden kopuk, terrrist ve anarist eylemler olabilir ki, artk bu bir sapma deil, dorudan doruya bireyci kkburjuva devrimcilii sz konusudur" diyorlar. Bunda hepsi mutabk. Yani iki taraf da imzasn atm altna bunun. Demek ki, Aydnln bu ayrlma arifesinde, aydn arkadalar Trkiye'de ir ihtimal anlamnda: bir sa sapma, bir de sol sapma (ki onu ustalarn trnak iinde sol derler, daima. Orda da ona da dikkat edilmi, trnak iine alnm. Sol ama hakikatte zaten sol olmaz, ge118

ne o da sadr), o anlamda iki sapma. Yahut hatta bundan da, kitleden kopuk terrrist ve anaist eylemler olabilir diye bir tehlike sezmiler. Ve bunu elbirliiyle dikkatin nne koymular. Ondan sonra ne olmu da bu sapmada, yani bu sapma deyiminde, bu iki Aydnlk cephesini tutanlar birbirlerinden ayrlmlar? Bunu... (Bandn birinci yznn sonu) (Bandn ikinci yz) ... metinlere bakp anlamak epeyce g oluyor. Yalnz... nk iki taraftan da son derece ak bir sa sapma ve sol sapma savunmas netlemiyor, metinlerde. Yalnz, bir Al aydnln erevesinde gze arpan nokta, ok daha ncelere ait bir snf bulankl. Snf (Trkiye'nin snflar tabii), yani kitapta yazan snf deyimi deil, Trkiye'deki sosyal snflar konusunda bir belgeli tanmlama var. Gzme arpan o oluyor. Bu tanmlamay yapan arkada, nce forml olarak snf esasn koyuyor. yle koyuyor: "Bir toplumda her snf veya zmrenin devrime kar tutumunu tayin eden ey son tahlilde toplum ekonomisindeki yeridir." Doru. Bunda hibir sapma yok ve aktr. Fakat, 5 Austos falan gn "Kime Kar Milli Demokratik Devrim" eyinde, yle bir deyim var: "Kompradora kar, feodal aaya kar..." imdi, bir toplumda herey snfa irca edilir hakikati sylendikten sonra bu iki szck: Kime kar deyince, Trkiye'deki kompradora kar ve feodal aaya kar deyimi eksik kalyor, benim kanmca. nk Komprador zaten Trkiye'de bugnk tahakkm yapan egemen zmre, kapitalist snf zmresi deil. Asl tahakkm Finans-Kapital yapyor. O bakmdan, snf karakteristii aklamas eksik kalyor. Ondan sonra feodal aa deyip geiliyor. Oysa feodal aa ok su gtren bireydir. nk feodalite ve aalk, Antika toplumda Tefeci-Bezirgan snfn son dejeneresansdr. u halde, eer toplum snf, ekonomik tabanda rol oynayan ekonomisiyle ve sosyal ilikileriyle bir snf konu olunca, mutlaka, Tefeci-Bezirgan snf demek lazm. Denmiyor. te bylece, demek ki, Al Aydnln snf probleminde genel ve soyut tanmlamas doru. te diyalektik burda kyor. Hibir zaman biz soyut ve genel tanmlamalarla yolumuzu aydnlatamayz. , somut olarak, objektif olarak Trkiye'deki snflar konusuna gelince, bir eksiklikle karlayoruz. Ve mesela gene Trk Solu'nun bir eysinde bir pasaj gryoruz:

"Burjuva edilmesidir."

Demokratik

Devrimi

bamszlktr,

feodalitenin

yok

O kadar deniliyor. Bu da yukarki snf karakteri... Trkiye'nin snf yapsnn eksik anlatlmasndan kan ister istemez eksik bir ey oluyor... Yani Demokratik Devrimi yalnz bamszlk biiminde ve feodalitenin yok edilmesi biiminde koymak yeterli olmuyor. nk Finans-Kapitalin tahakkm kalkmadka, ne feodalite ne de bamszlk, ne feodalitenin zarar giderilebilir, ne de bamszlk olabilir. Bu elbet o tanmlama, yani snf asndan tanmlamann brakt izlenim oluyor. Fakat onu fazla yaygn bir, daha dorusu fazla derin bir konudur, ayrca zerinde baka zamanlar dururuz. Onu geelim. Asl Al Aydnln zellikle ideolojisinde balca tema Parti konusu evresinde toplanyor. Ve bu Parti iin yle deyimler tesbit edebilirdim. Deniliyor ki bir yerde: "Filipin demokrasicilii dzeninde ulusal glerin hibirinin; ne proletaryann, ne kkburjuvazinin kendi z siyasi rgtyle politika alannda yer almasnn imkansz olduunda gittike daha iyi, daha ak seik anlalm, anlalmas..." bunun... Bilmem takibedebildiniz mi benim okuyuumdan, yahut okuyabildim mi? Bunun anlam biraz artc oluyor. z siyasi rgt gittike imkansz olur. Benim kardm anlam bu. Hatta o kadarla da kalmyor. Ayn tezin sahibi, bir baka yazda: "Yalnz genel olarak sol kanatta deil, zel olarak proleter devrimci saflarda bile tam bir ilke birlii ve dayanmadan sz etmek ar iyimserlik olur." Demek ki, Parti yle dursun, bir aydn sosyalist zmrenin iinde dahi ilke birlii ve dayanma vardr, dersek, ar iyimser oluruz. Orda da yoktur deniliyor. Bu bir observasyon. "Ve sahte demokrasiciliin snrlarn ap daha ortama muz srecektir." ve dodemokratik bir varmak iin gerekli mcadeleyi vermedike bu yoksulluu-

Daha baka bir yerde gene: "Trkiye proletaryasnn nclnn objektif artlarnn laysyla nn ve proletaryann dolaysyla hegemonyas proletaryann nclnn hegemonyas objektif artlargereklemedike

Milli Demokratik Devrimi sonuna kadar yapmak mmkn olmadna gre, devrimin kendisinin objektif artlarnn bulunmad sonucu karlabilir mi?"
120

Diye bir soruya varlyor. Yani anlalyor. Bilmiyorum anlalyor mu? Okuduum eyler. Efendim? Ha, az m iitiliyor. O halde, evet... Ha, afdersisiniz, evet... Bu kadar... deil mi? imdi, demek ki, Trkiye'de ii snfnn partisinin imkanszl dnlyor ve bunun objektif arttan da yoksun oludu syleniyor. O halde devrim de, Demokratik Devrim yahut Sosyalist Devrim, bunun da artlar yok mudur Trkiye'De? Diye soruluyor. Hayr demi. "Mesele emperyalist sistemin btnnde devrimin objektif artlarnn var olup olmad meselesidir. Sistem btnyle devrim iin olgunlamtr." Deniliyor. imdi... nce bir karamsar tanmlama yaplyor. Trkiye'nin sosyal snf ilikileri iinde bir proletarya partisinin, z rgtnn imkansz olduu syleniyor. Ondan sonra, ama devrim gene de olur, deniliyor. Bu nerden olurmu? Dnyada emperyalist sistemin objektif artlarndan olur. Bu fazlaca soyut ve fazlaca Bilimsel Sosyalizm asndan ... bir koyu oluyor. Yani Trkiye'de ve dnyann her yerinde, herhangi bir devrim, modern anlamyla sosyal devrim. Eski Barbarlarn devrimi ayr, o yok bugn... Sosyal devrimde mutlak bir sosyal snf klcn ortaya koyacak. Fakat sosyal snf da, mutlaka kendi snf z rgtn gerekletirirse, sosyal devrimi yapabilir. Eer Trkiye'de byle bir sosyal snfn sosyal rgt yoksa, yalnz dardaki emperyalizmin ykl ans objektif bir realitedir diye, Trkiye'de devrim olur mu? Buna inanmak bir hayli g oluyor. Ama byle bir tez btn ciddiyetiyle ne srlyor, gryorsunuz. Daha aada... Efendim? Krmzdan okuyorum imdi. Yanl m acaba? Yani Krmz Aydnlk cephesinin tezinin szleri bunlar. Ha, yani... imdi durun... Yani imdiye kadar byle sylenmi. imdi oraya geleceiz. imdi... Al Aydnln... Evet... Evet... imdi, artlar da, devrim artlar da byle elikili dyor. Al Aydnlk kiilerinin zaman zaman yaptklar eylerden bazen notlar almm, ksmen onlar koyuyordum. Szler, hibirisinin bir artk veya eksik olmakszn yazanlarndr. Benim bir virgl dahi deitirmem varit deildir. Fakat Al Aydnln genel tezinin douunu bu szler temsil ediyor. Bu adan onlar da araya koydum. imdi, diyor ki mesela bir yerde... Trkiye'nin... Belki bu acdr ama... Trkiye'de... Ha, bunu bir baka... "Bugnk Trkiyesinde devrimci eylem nedir"den alnm bir pasaj: "Trkiye'nin, geri bu acdr ama, Trkiye'de henz sosyalist devrimin subjektif artlar yoktur" deniliyor, bir pasaj. Bundan sonra, ob-

jektif artlar bakmndan, biz

37'de bugnden daha yakndk sosya-

lizme. Subjektif artlar bakmndan sosyalizme inanm evreler ok daha genitir bugn, deniliyor. Yani, bir pasajda subjektif artlar yoktur, deniliyor. Bir pasajda subjektif artlar bakmndan sosyalizme inanm evreler ok daha genitir bugn deniyor. Bylece, imdi, Al Aydnlk tezlerinin dou felsefesi ve ideolojisi, bu okuduum cmlelerin gsterdii gibi, tatmin edici olmuyor. Dnyann hibir yerinde kendi lkesinin sosyal snf ilikileri dnda, srf dnya olaylar gerektirdi diye, bir kapitalist snfnn yahut FinansKapital zmre tahakkmnn dt imdiye kadar grlmemitir. Mutlak o Finans-Kapital yahut salim snfn o lkede kendi z rgtn kurmu, yani siyasi iktidar partisini kurmu bir sosyal snf tarafndan giderilmesi, bu tahakkmn kaldrlmas gerekmitir. te bu bizim, yukarda, snf meselelerinde yanl koyularmzn sonucu oluyor. Kendi sosyal snf ilikilerimizin tam aydnla kavuturulmas baarlmadan devrime gitmek istiyoruz. Ve devrime ieride bu sefer bu baary salayacak olanaklar bulamyoruz. Bulamaynca, yleyse dnyada da elle gelen dn bayram. Dnya emperyalizmi yklacak, biz de Demokratik Devrimi yapacaz gibi bir sz oluyor ki... Anlatmak istediim bu. Pek tatmin edici olmuyor. Bu tez, Al Aydnln genel tezi iinde, Trkiye'de bugnk durumda bir proletarya z rgtnn olanaksz olduunu sylemek yoluyla, adeta onun glgede braklmas anlam kyor. Bu yzde yz tasvip edilecek bir tez olmuyor o zaman. Neden Trkiye'de proletaryann z rgt olmasn? Olamaz. Ya olur diyen varsa? Bizim olamaz dememiz bireyi ispat etmez. Olamadn ispatlamamz lazm. Olamamtr da ondan. Ne biliyoruz, olamamtr. Trkiye'de benim halbuki bildiime gre, 40-50 yl ncesinden beri Trkiye'nin ii snfnn z rgt zaman zaman kendi varln baz gsterilerle ortaya koymutur. 40 yldan beri olanlarn bugn neden olmayaca, niin olanaksz olduu anlalr ey deildir. Ama yazan acaba bu maksatla m yazd bu cmleleri? E, ben onu bilmem. u yazlandan objektif olarak, hibir ey katmakszn kacak sonu bu oluyor. Buna karlk, Mor Aydnla geince, Mor Aydnlk'ta o ahin Alpay adndaki arkadan bir etd en ok tedirginlik yaratm arkadalar arasnda iittiime gre. Fakat, ben o etdn, not aldm halde, ne yazk ki buraya gelirken farkna vardm, o Mor Aydnln o etd pasajlarn, notlarn getirmemiim. Fakat bir arkadan geen oturumda ltfetti: Ankara'da bu iki Aydnlk zmresi arasnda bir ak

oturum yaplm ve hangi arkadam, bilmiyorum, belki iimizde, bu oturumda bulunmu ve not etmi, notlarn bana ltfetti verdi geen oturumda. Ve o notlardan aldm parada ayn tezin sahibinin, tpk o Aydnlk'ta kan etdndeki dncelerine yakn dncesini buldum. Onun iin byk bir eksik saylmyor: yani tekrar gibi olacakt, hem ordan, hem ordan alsaydk. Yalnz o akoturumda sylediklerimi ilgin bulmak mmkn ve tez olarak o. Yani kar tez gibi. daha dorusu sapma sanlan tez bu oluyor. Diyor ki: "Trkiye'de devrimci hareket bamsz snf hedefine doru ilerleyen bir hareket olarak henz ortaya kmamtr. Proleter devrimci ideoloji ii snf hareketi iine girme imkan bulamamtr. Kar tarafn szcs hibir yazsnda nc g, temel g ayrmn yapamamtr, yapmamtr." Byle diyor. Ve bu sapma denilen olayn, yani Mor Aydnlk'taki sapmann en karakteristik deyimi oluyor bu cmle. "Trkiye'de devrimci hareket bamsz snf hedefine doru ilerlemiyor" diyor. "Henz ortaya kmamtr". E, biz neyiz? Sokaklarda bile arpan aydn genlik, grevlerde kurunla len iilerin davranlar... Bunlar Trkiye'nin devrimci hareketi deil mi? Ve bunlar, bamsz snf hedefine doru atlm admlar deil mi? Bunu sormak bile insana sama geliyor. Ama bu gen arkadamz Aydnlkta bu tezi daha geni lde savunmu ve Al Aydnlk bu tezin sapma olduunu iddia etmi bulunuyor. imdi... Gerek bu, yani devrimci hareketin yokluunu, bamsz snf hedefine doru gittiini savunan Mor Aydnlk tezi, gerek Al Aydnla Trkiye'de devrimci snfn proletaryann bir, proletaryann z rgtnn olanaksz oluu. Her ikisi de birbirine ok benzeen ve iki gerek d tez ve antitez gibi geldi bana. Arkadalarm da tartacaklar tabii. nk, devrimle snfn ve snf z rgtnn ilikileri, Bilimsel Sosyalizm ustalarn koyduu biimde konulmuyor. Her iki adan da. Devrim zerine Usta sz yle oluyor: Mesela II. Enternasyonal (....) bahsinde: "Kautsky'nin sol dmanlar ok iyi bilirler: Bir devrim yapmak diye bir ey olamaz. Devrimler objektifman oldu. Partilerin ve snflarn iradelerinden bamsz olarak fkrrlar." Devrim zerine tezi var Bilimcil Sosyalizmin. Birinci bu: Devrimin objektif oluu, partilerin ve snflarn iradesinden bamszdr, fkrr. Ne bir partinin arzusu, ne bir snfn istei, bir lkede devrim yapamaz. Birinci, Kautsky'e kar bu tez. kincisi: "rgtsz ynlarn biricik iradeleri olamaz". Demek ki, devrim konusunda olan

bir sosyal snfn biricik iradesi, bir eylem yapmak iin bireyi istemesi, dilemesi ve davranmas, ancak rgtle mmkndr. Ve rgt yoksa, rgtsz ynlarn iradeleri de sfra der, yoktur, olamaz. Olamaz ve merkezilemi devletlerin militarist ve terrc rgtne kar mcadele hem uzak hem gtr. Bir nc eleman daha konuluyor, devrim iin. Bu ikisi arasndaki diyalektik ztl, elikiyi gryorsunuz. Bir taraftan ne diyoruz, ne diyor Usta: devrim, bir partinin, bir rgtn arzusuyla olan bir olay deildir, tamamen nesnel bir sosyal bunalm sonucudur, kendiliinden fkrr.. Bu adeta, metafizik mantkla koyarsak, insann aksiyonunu felce uratacak bir yargdr.. Yani, devrim kendi kendine olacaksa biz ne yapabiliriz gibi bir ey.. Ama, hemen arkasndan iki devrim koulunu daha koyuyor; nce "rgt gerek" diyor, rgt olursa iradeler birleir.. Ve nc.. ki kouldan birisi rgt.. kincisi de; kritik dakikada, bunalm annda, efler ihanet ettiler mi, ynlar bir ey yapamazlar. Demek ki, bir lkede bilimsel sosyalizmin anlad ynde devrimden sz etmek iin, edebilmek iin, hereyden nce devrimin nesnellii dnlecek.. Fakat, bunun karsnda da, onunla elien snfn rgt ve rgtn efinin namuslu olmas gibi, iki nemli konu karmza kyor. imdi, byle devrim anlay, son derece gerek olaylarn candamardr. Bu gerek asndan, byle bir devrim konusu asndan, yukardaki iki tez de, bizi aydnlatm olmaktan uzak kalyor. Bu adan, sapma szc, hangi yanda karmza kt m ve ben kendi hesabma olay olduu gibi koyarken, byk bir ayrm yapamyorum. Bilmiyorum, arkadalar yaparlarsa aydnlanm olurum. O halde, yani karlkl yanl ve eksikler kanlmaz olmu.. ki Aydnlk'n, iki grup aydn arkadan -"proleter devrimcilerimiz"- yaplan tartmadaki ana fikirlerinin z karlanca, zetlenince daha dorusu, onlarn szyle aynen zetlenince, iki tarafn da eksikliklere dt kendiliinden kyor. O zaman, acaba bu iki taraf, bu tartmalar daha uygun bir ortamda yapamazlar myd gibi bir soru insann aklna geliyor. Nitekim onlar da, birbirlerine atf yaparken, yer yer birbirlerine yakn olduklarn da kimi szleriyle ortaya koyuyorlar. rnein, bakyoruz: "Vahap Erdodu, Atilla Sarp ve Mihri Belli yeni parti kurmak fikrindedirler, bylece TP iindeki mcadeleyi reddetmilerdir" diyor Dou Perinek arkada. Fakat bunu syler sylemez -ya da daha nce, daha sonra bilmiyorum-bunun karsnda Atilla Sarp'n karl var, bakn.. Atilla Sarp

diyor ki "Eletiri" baka, "hakaret" bakadr.. "Omuzlarna basarak ykseldikleri devrimcilere kstahlk yapmaktadrlar" diyor. "Masonik rgtlenme nk kendi denetimi dnda btn hareketlere pheyle bakmaktadrlar" vb. dedikten sonra da diyor ki: "Yeni parti de kurabiliriz. Ancak TP'teki mcadeleyi reddetmi deiliz" imdi, biri diyor ki TP iindeki mcadeleyi reddediyorlar.. teki hayr biz o mcadeleyi reddetmiyoruz diyor. O halde anlayorsunuz.. Yani anlalabilir bu noktada. Eletiri sorunu da yle.. Eletiri sorununda, 12. Filizi-Aydnlk'la yle bir pasaj var -onlarn pasaj, artk kartrdysam kusura bakmayn, muhakkak ki sylenmi bu szler- diyor ki: "Bugn Trkiye'de proleter devrimci eylemin taktik hedefi ikidir: 1-Emperyalizm ve ibirlikilerinin gcn krmak, 2- Milli demokratik cephe saflarn glendirmek." Birincide kar tarafn hi itiraz yok. kincide, "cephe saflarn glendirmek" konusunda bir nans beliriyor: "Ama o noktada, milli demokratik devrim hedefini slogan olarak benimseyen, ancak onun zn, devrimci politikasn ve taktiklerini kavramayan her eylem, proleter devrimci izgiden sapma eilimleri tamtr" Bunu sylyor bir arkada ya da belki de hepsi.. Ama sonunda da yle bir z-eletiri yapyor: "Milli demokratik devrim slogann bayrak edinerek, milli cephe politikasna aykr tutumun izlerini tayan eylemler yaplabilmektedir." Milli demokratik devrim milli cephesine zararl olabilecek iler yaplabiliyor. "Ayn eylemlerin kitleden kopuk ve kitleyi devrimci saflara kazanma hedefine ynelmeyen ynleri, kk-burjuva devrimciliinin damgasn da tamaktadr" Bylece bir eletiri yapyor, Mor-Aydnlk cephesindeki szcler. Fakat arkasndan diyor ki: "Bu eit davranlar zaman zaman hepimizin paylat olmutur." Ee, demek ki, imdi bu eletiriyi yapan Mor-Aydnlk cephesi, kendisini de katarak, bu yanllar, sapmaysa bu sapmalar "hepimiz yapyoruz" diyor. Bir tr z-eletiri yapyor. Kar tarafn da, deyimi gene o: "Proleter devrimci saflar, hatasn anlayana, z-eletiri yapma, ama itenlikle eletiri yapma artyla aktr." Bu, iki yan arasnda bir "tradnyon" oluyor, bir ba yapyor.

Beri taraf, terrist, anarist eylemler vb.. vb. gibi genel szler iinde bir takm atflar yapyor. Bunun karl nedir, bilmiyoruz. Yani, bunlarda ne dereceye kadar hakl, bunun iin rakamlar vermiyor ki, lelim. Yalnz, tabii bu szlerden gen devrimci arkadalardan birou alnmlardr. Fakat bir de bakyoruz ki, o alnacak szleri kullanan yan, bu tr davranlar zaman zaman hepimiz paylatk diyor. Kendisini de onlara katyor. u halde, bir z-eletiri yapyor. Kar taraf, buna kar: "Proleter devrimci saflar, hatasn anlayana z-eletiri yapmak artyla aktr" diyor. Demek ki z-eletiri yaparsan saflarmzda yerin var diyor Al-Aydnlk. Mor-Aydnlk da, yani z-eletirisini yaparak, bu safta yeri olabileceini ortaya koymu oluyor. Yalnz, Mor Aydnlk'n btn verdii rnek u, yani beenmedii ilemlerden biri de i Kyl Gazetesini kmseme, eylemini baltalama.. "Uygulanamayacak eylemler nerilerek, gnn eyleminden ve grevinden kama".. Byle zetliyor. Kimdir bunlar? Bilmiyoruz. Yok.. Hangi gnn eyleminden kamlar? i Kyl Gazetesini nasl kmsemiler? Nasl baltalamlar? Bu, Mor Aydnlk'n iddias ama, soyut ve genel bir sulama kabilinden oluyor.. Ee, bizim byle bir oturumda ele alp, inceleyip zme vardrabileceimiz iddia olmak dnda kalyor. O bu duruma drlmesinin nedenlerini de alyor: nce toplum yapmz ne sryor, kapitalizm ncesi kalntlarndan, emperyalizmin egemenliinden sz ediyor.. Bunlar neden oluyor diyor. Bylece nesnel bir sosyal aklama yapyor. kincisi, proletaryann bilin ve rgtlenme dzeyinin ileri olmay, sapmalar karsnda, bir proletarya rgtnn olmay neden olarak gsteriliyor. nc olarak da, kadrolarn ynla ba kurmaylar.. Ya da kurma yolunda kkl deneyimsiz bulunular.. Proletarya ile zde olma yolunda deneyimsiz bulunular.. (zde nedir ocuklar? Ben.. Evet, ayn olmak..) Proletarya ile zde olma yolunda kkl deneyimsiz bulunular.. ideolojik yetitirme yolunda yetersiz kalmas.. Bylece, tamamen nesnel grnmek isteyen bir eletiri yapyor. Buna are? Proleter Aydnlk'n tezi: kendini eletirme, bireycilii ykma, eylemde eitim, sapmalara kar ideolojik mcadele yaplmaldr. Fakat zellikle o Ankara'daki "ak oturum"un tez ve antitezlerini zetleyince, nmze bir ey kyor. Bu ey, nce ite her zaman hepimizin zerinde durup dzeltmeye alacamz bir atmosfer, bir

havadr. Bu hava, baz baz Trkiye'nin kendi orijinal ekonomik, sosyal, snfsal ilikilerini btn derinliiyle aramaktan ok -ki bu ok zor bir i, zaman da istiyor, sabr da istiyor ve nankr bir i- buraya girmekten ok, benim sezdiim "armut pi azma d!".. Mao yazm, bilmem Che Guevera yazm falan.. Al onu, midene indir, hazmet.. Ve onu ye.. Karlkl tartma yap.. Bu hava rol oynuyor. Bunu nereden anlyorum? O tartmadaki szlerden. Bakn neler syleniyor? Bir kan ibret olsun diye not ettim. Seyhan Erdodu: "Onlara gre Ho ve Giap da Mao'nun arkasndan gitmedikleri iin oportnisttirler" imdi, Al-Aydnlk tezcisi, Mor-Aydnlk' sularken, diyor ki: bunlar Giap'la Ho i Minh'i de oportnist sayyorlar. nk bu iki adam Mao'nun arkasndan gitmemilerdir iddiasndalar. Yahu bizim iimiz mi yok? Mao'nun arkasndan Giap gitmi mi, gitmemi mi? Ho i Minh gitmi mi, gitmemi mi? Gittiyse oportnist oldu mu, olmad m? Size ne be ocuklar? Bunlarn ilerine bak! Kavga frsat olur mu bu be kardeim? Ben anlamyorum. Ve hepsinde byle dikkat ederseniz. Evet... rnein Vahap Erdodu "Onlar Maoizm adyla hareket ederek her devrim milli bir yol izler gereine kar gelmilerdir" diyor. Gene o da ald Mao'yu; Mao'nun szne kar gelmiler.. "Bu adamlar bizi.." imdi bir kere kendisi onlar Maoist yapt.. Ondan sonra: "Bu adamlar bizi Kastrist, Gueverac vb. diyerek, ihbar etmektedirler" diyor. Onlar da, kar taraf da bunu yapmlar.. Gene ayn kmaz. Yani imdi dikkat ettim, o ak tartmada btn kavga: "Benim okuduum Mao'nun kitabnda yle yazar." "Hayr, benim Castro byle der" falan.. Yani Trkiye'nin tamamen snrlar dnda, hem de biri Uzak-douda, biri de Amerika'nn ortasnda.. Orada gemi deneyimler zerine yazlm kitaplara dayanarak birbirimizi sulama.. Olur mu canm? Yani imdi Trkiye'nin devrimci, hele proleter devrimci, yani proletaryann, iilerin devrimcisi durumunda olan arkadalarn, byle dnya lsndeki olaylarn yazlm kitaplarndan alnm formller evresinde birbirlerine silah ekmesi.. Bu ne dereceye kadar akla uygundur? Benim aklm ermiyor, dorusunu isterseniz. Ve tartmalarn da ayrntlarna fazla girmeden teker teker bakld zaman, insann tyleri diken diken oluyor. Bu ocuklarn hibiri Trkiye'de deil sanki. Turistler gelmiler; in'in, Main'in, ite Amerika'nn, Afrika'nn falan sorunlarn burada tartyorlar.. Canm, Trkiye'nin hi mi sorunu yok birader?

Trkiye'ye gelince, bir forml atyorlar.. Birinin formlne bakyorsunuz, sanki Trkiye'de parti kurulamaz demek gibi bir ey.. tekine bakyorsunuz, Trkiye'de devrimci hareket hibir zaman hedefine varacak olgunlukta deildir.. yleyse, kapatalm bu sayfay, baka "Kur'an- Kerim" aalm, oradan okuyalm.. Yani imdi nesnel olarak koyunca, ne tartld bilinemeyecek kadar yabanclam.. imdi, fazla banz artmayaym.. Bunun zerine, bu hava zerine benim grebildiim bunlar.. Arkadalarm beni aydnlatsnlar, daha baka olaylar varsa.. Bu olaylarn dnda, hatrladnz gibi, karlkl terr iddias ya da uygulamas faslyla karlayoruz. Ve o zaman biz, ister istemez, bu olaylar iinde ustalarn kimi szlerini dikkatle bir daha nmze koymak zorunda kalyoruz. Hatrlyorsunuz, bu Mor-Aydnlk'larn bir ikayetleri de.. imizde var m onlardan hi kimse acaba? Yok mu? Ya da var.. Neyse! Evet, btn ikayetleri, kendilerine baskn yaplm. Bu terr havasdr. Aydnlk'a baskn yaplm. Dierleri de diyor ki, tabii baskn yaparz diyorlar. Sen de kabadayysan niye katn? ksaydn karma!.. imdi, bu biraz fazla ocuka.. Yani ciddiyetle ortaya koyduk mu, insan elinde olmadan glyor. Fakat iin altnda bir de ciddi yan var, ite sapma orada balyor sanyorum. Ve onun iin, ben, bu konuda kesin bir yargya varabilmemiz gerekiyor kansndaym. Ve ustalarn, kimi zaman ocuka atmalar zerine deil ama, daha ok ciddi olaylarda syledikleri szlerde, bu bizim aydn kiiler arasndaki ilikilere elverili, aydnlatc baz pasajlar okumak istiyorum. Bundan kan sonucu da gene hep birlikte tartalm. Pitirim Sorokin'in Deerli tiraflar (Orada da bir "bitirim" varm, fakat bizim bitirimler onlar getiler..), o itiraflar zerine usta yle diyor: "lkeyi.." Terr konusunu -terr yani zlgt- kim kime yapar zlgt?.. Onu mutlaka renmemiz gerek. nk epey yanlyoruz. Diyor ki: "lkeyi, yabanc 'mttefik' emperyalistlere satan toprak beylerini, kapitalistleri ve uaklarn akllandrmaktan, zlgtlamaktan caymak, gln bir sersemlik olurdu. Onlar 'kandrmaya (iknaya yani), zerlerinde 'psikolojik etki' yapmaya abalamak komedi olurdu." Biricisi bu. Demek ki zlgt burada gerekiyor.
128

"Ama olaylarn ak, demokrat kk-burjuvalar bize dnmeye zorlarken, demokrat kk-burjuvalara kar ayn akllandrma ve zlgt taktiinde srar etmek -eer daha ok fazla deilse- en az o denli sersemlik ve glnlk olurdu." Bu ok ciddi uyary olaylarn iinde alm.. Proletarya, kendisine yedek g, mttefik setii yn olarak kk-burjuvaziye kar deil, vatan milleti satanlara kar zlgt yapar diyor. Ama bu kk-burjuvaziden bktk, yahu bir gn buraya gider, bir gn buraya, srekli sallanr.. Nedir bu bamza bela, falan.. Biraz korkutalm da doru yoldan gitsin.. imdi bizim zlgtlar da yle konuuyorlar. Usta diyor ki, kk-burjuva her zaman ikircikli yani tereddtdr: "Tereddt etti, tereddt ediyor, tereddt edecek.. Tereddt edenleri etkileme sorunu, smrcl devirme, etken dman zerinde zafer sorununun tpks deildir." "Esnafa, zanaatkara, daha ok kk-burjuva artlar iinde yerleik bulunan ya da daha ok kburjuva kanlarn korumu olan iilere kar da, ok sayda memura, subaya ve hele genellikle aydnlara kar da byle davranmaldr." imdi, demek ki, zlgt yaparken, mutlaka sosyal snf asndan zlgdn kime nasl yaplaca dnlmeli.. Ve bizim burada da zlgt, sanyorum, aydnlarn birbirlerine kar uygulamas biiminde olmu. Bu yanl. Bununla, birbirimizi sulayp, birbirimize delim anlam karmayalm. Tabii, bu ok ac olur. Yalnz, hem glelim, hem alayalm. Durumumuz, ustalarn tleri asndan, hem sersemlik hem de glnlk diye karakterize ediliyor. Buna dmeyelim. Gene devam ediyor: "Burjuva sabotajclara aydnlarndan korkmuyoruz. Fakat aralarndaki kastl ve akbekilere (faistlere diyelim bugnk anlamda),

sabotajclara ve akbekilere kar bir an bile zaaf gstermeyeceiz. Ama u saatin parolas, onlarda bizim lehimize beliren dnmden yararlanmay bilmektir." Dikkat edin arkadalarm, yanl nereye varyor.. Devrimler ve devrimcilie yaraan anababa gnleri srasnda, "sabotajclar" ve "akbekiler" (faistler), onlara kar zaaf gstermeydim ama diyor, bugn zerinde durulacak parola, onlarn eer bize kar bir yaknlklar varsa, bundan nasl yararlanacaz? Biz, yani ii snfna bundan nasl yararllk salanr?.. Bunu dnmektir diyor.. O anack baback gnnde bile.

Halbuki burada ne Al-Aydnlk ne Mor-Aydnlk ne sabotajcdr ne ak-bekidir falan. Byle bir iddia, zaten iki taraftan da yok. Ama yle bile olsa, eer o taraftan bir yaknlk grme olasl varsa -hogrnn ustaca geniliine dikkat edelim- hogryle karlamalyz diyor. "Kendiliinden anlalaca gibi, orta kylyle, dn Menevik olan iiyle, dn sabotajc olan mstahdem ya da uzmanla anlama, hzl bir tempoyla gelien karmak koullar iinde yaplan her politika davrannda olduu gibi, becermeyi bilmek ister." Yani orta kyl, hatt Meneviklik, yani hain sosyalizm, burjuva sosyalizmi yapan, ihanet etmi insanlar ve sabotajclarla bile anlama yaplabilir. Ama bu karmak koullar iindeyse eer ortam -bizde de pek basit bir durum yok- yle ortamlarda, politika davran ok ince bir beceri ister diyor. Her davran ve dncemizde becerikli olmak zorundayz. "Btn sorun, daha nceki deneyimizin bize rettiiyle yetinmemekte, belki mutlak surette daha uzaa gitmekte, mutlak surette daha fazlasn elde etmekte, daha kolay grevlerden daha g grevlere mutlaka gemektedir" Yani iin kolayna kamayalm. Karmzdaki, kk-burjuva sapmas ya da hatt ihaneti derecesine dm olduu zaman bile, eer bir tvbe balanma isteme durumuna geliyorsa, ona kar vurup krmak, zlgt yapmak kolay, iin kolay yandr, daha gc, onu kazanmak ve ondan dava iin yararlanmaktr diyor. Geri, byk toplum lsnde devrimler iin sylenmi bu szler.. Ama bizim, bugnk devrimciler, hele proleter devrimciler olarak birbirimizle ilikilerimizde dikkatle gzden karmayacamz gerekler vardr burada. Gene buna benzer, kiisel sertlik-yumuaklk davranlar iin, iki pasaj tekrar okuyacam izninizle.. Bu krgnlk, ierleme sorunu. Diyor ki usta: "Genellikle politikada ierleyi, en yakc ykc bir rol oynar." Korkuntur yani, politikada ierlemek kadar kt bir ey olamaz demek istiyor. "Dnceme gre, Stalin'in acelesi ve idare tutkusu, ayrca onun nl 'Sosyal Nasyonalizm dedii eye kar ierleyii, uursuz bir rol oynad." Stalin'in kim olduunu sylemeye gerek yok.. Bu lde bir insan iin bile, byle kafasn takp bir eye, ite "Sosyal Nasyonalizm" var, veryansn etmesi "uursuzdur" diyor, "uursuz" rol oynamtr.. Bu, kiisel mizalarn bile, sosyal devrim lsnde nasl hizaya getiril-

mesi gerektiini bize gsteriyor. Gene bir baka olay: "Dnceme gre, bu kaba kuvvet olay.." Baskn yapmlar, zlgt, bir yerde.. Duymu onu usta, diyor ki: "Bu kaba olay yollar.."; byle bir yan olaylarla slah edelim. Kulama alnd da ocuklar, onun iin sylyorum. Yani "saptan biz fiili olarak hizaya getirmek iin kafasn krveririz" falan eklide.. Byle bir kolaylk dnlm. Ama bunun, usta bilimsel sosyalistlerin deneyleri iinde ne olduunu uradan anlyoruz: "Bu olay yollar hibir provokasyonla, hatt hibir tecavzle hakl karlamaz" diyor. Yani provokasyon bile yapsalar, tecavzde bile bulunsalar, gene bizim kaba bir bask ve zlgt yoluna girmemiz "olay yolu" budur deyip davranmamz, hakl karlamaz diyor. "Ve ercinsky yolda, bu olay yollarn okca hafiflikle ald iin, onarlmaz bir yanla dt. Orjonikidze, Kafkaslar'daki tm yurttalarn gznde iktidar temsil ediyordu. Onun ve ercinsky'nin bir sava diye artklar kzgnla Orjonikidze 'nin katlma hakk yoktu. Tam tersine, Orjonikidze, baka her yurttatan daha ok serinkanllk gstermek zorundayd." Demek ki, iimizden herhangi birimiz, az ok eylemde ve dncede otoriter durumundaysak, o zaman kzmak ve ierleyip de zlgt yoluna gitmek, bsbtn yaramayan bir davran olur. Ben bu konuda dier uzun ayrntlarla sizi daha fazla megul etmek istemiyorum. Sylemek istediim aa yukar budur. Bu aklama ne sonu karr? Demin de sylediim gibi, aslnda zeletiri yaplyor. ki taraf arasnda zaten karlkl yanllar kanlmaz olmu. Bunlar en kestirme yoldan dzeltmek olaandr. nk henz oportnizm derecesinde biimlenmi saylmamaldr. Kendilerinin hepsinin de kulland deyim "sapma"dr. Sapma, amorf, yani biimlenmemi, biimsiz henz, baz yanlmalardr. Bu yanlmalar yznden zlgt derecesinde karlkl atk ve elikilere dmemek iyi olur kansndaym. Ben bu kadar sylyorum. Arkadalarn bu noktada dnceleri varsa.. Buyurun canm. -12. saysnda deindii bir konu vardr: "Proletaryann bugn objektif ve sbjektif artlar tam olgunlamamtr. Vb." Buna dayanarak, gene ayn ekilde "milli demokratik devrim dneminde deiliz, milli hareketler dnemindeyiz." Ayrlmasn u ekilde yapyor. "Milli demokratik devrim, proletaryann nclnde yaplan bir devrimdir.

Kkburjuvazinin yapm olduu devrimler devrim y, Suriye olay, Msr olay bir harekettir.."

deildir,

hare-

kettir. rnek, Mao'nun yapm olduu olay bir devrimdir; Libya olaGene buna dayanarak, "proletaryann zrgt" konusunda ayrlklar bagsteriyor. Bu ekilde TP, kesin olarak proletaryann zrgt haline gelemez. Olsa olsa, proletarya ideolojisini benimsemi olan kiilerin egemenliinde ynsal bir parti haline gelebilir. Dier gr: TP, proletaryann zrgt haline gelebilir. Gene ayn ekilde ayrm, bugnk Trkiye koullarnda proletaryann rgtnn bu duruma nc rgt olmas sz konusu deildir. nk proletarya danktr. Ve ayn ekilde kk-burjuvazinin atlmlar vardr, devrimci atlmlar desteklenmelidir diyorlar. Buna dayanlarak, yalnzca milli demokratik devrim stratejisi in'de uygulanmtr. in'de gelitirilmitir. Gney Amerika'da Castro hareketi hibir ekilde sosyalist bir hareket deildir, Castro'nun hareketi kk-burjuva bir harekettir. Castro kk-burjuvadr.. Sylenen bu.. H.K.: Efendim, teekkr ederiz Yavuz arkadamza.. Biraz daha ayrntlarn vermi oldular bize. Gerekten, bunlara yakn baz eyleri ben de not etmitim ama, o kadar fazla sizi megul edecek kadar nemli saymamtm. Arkadamz mademki nemli buldular, onun zerinde de iki kelime syleyelim ya da tartalm. Evet.. imdi ahin Alpay adndaki arkadan, 12 sayl Aydnlk'ta: "z-rgt olamaz" dediini syledi arkadamz. Fakat, ben size zannedirim okudum. Ayn tezi, Al-Aydnlk'n szcleri de "proletaryann kendi z siyasi rgtnn de politika alannda yer almasnn imkansz olduu" eklinde yazmlar. imdi, acaba bu ahin Alpay'n sz, bu daha nce sylenmi szden kinaye, bir telkin altnda kalp da yazlm bir sz mdr? Yoksa, zerinde srar ettii sz mdr? - Israr ettii szdr. H.K.: Evet, imdi izin verin, izin verin... imdi, ahin Alpay'n yle bir sz sylemesi olanakldr. nk, ben de tespit etmi bulunuyorum. Yalnz, imdi sorun zaten o szde deil.. Bakn, ondan sonraki teki szde. teki taraf da ayn sz syleyince, ortada bir eliki, elikinin atk olmasna gerek kalmyor gibi geliyor. Onun gibi, imdi Mao byle yapt, Libya, Suriye, Msr devrim deil, harekettir falan gibi szler... imdi bunlar nedir? Gene bence, deminden beri aklamaya altm gibi, Trkiye dnda sosyalizm tartmalar.. Biz gene yabanclayoruz memleketimize. Onlarn: dev-

rim mi, hareket mi olduu, bizim tarafmzdan... Bize mi soruldu? Byle bir ey geliyor. Efendim, evet.. - Trkiye'de kk-burjuvazi anti-emperyalist yaparsa, yani.. H.K.: Bu tarzdan amac, Trkiye'de bir 27 Mays olay, bir devrim getiremez, milli demokratik devrim getiremez tezi.. Olamaz bu. Evet. - Duyulmuyor! H.K.: Evet, ite yani bu da, ocukca bir iddia.. Yani, ocukca dediim anari anlamna demiyorum da, hem yanl, hem temelsiz, hem de biimden ibaret bir atma vesilesi, Bugn dnyann hibir yerinde kk-burjuvazi iktidara gelmi bir snf deil ki.. Yok byle yeryznde bir yer. Bilmiyoruz. Onu nce kantlamas gerek, eer bu kanyla sylediyse. Ondan sonra; devrim midir, hareket midir? imdi, bu da, byle kan dkmeye gerekli bir ayrlk konusu saylmamal. Yani, devrim nedir? Devrim; ani deiikliktir. Hareket nedir? O ani deiiklie kadar olan birikimdir. u halde, bu iki ey arasnda, yani bizim mantmz ve felsefemiz asndan bu iki eyin arasnda bir eliki var mdr? Vardr; birisi birikim, dieri atlay momenti.. Ama, bu eliki, srecin btnln temsil eder. u halde, burada eliki var diye, biz bu elikinin birini alalm; yok harekettir diyelim; tekisi de, yok hayr devrimdir desin.. Ve bundan kavga karalm. E bu, medreseden de getik yani, softaln da ars bir kavga oluyor. Yani diyalektik mantn snn iine giren bir ey deil. Ondan sonra, bir Libya'y, Suriye'yi alalm, bunlar harekettir demi bu arkada. Der ya, ama yani samaladysa, bizim bunun bu szn ciddiye almamz doru mudur? Yani, Libya'da ve Sudan'da geceyars bir ihtilal km. Bu devrim, kardeim. Yok, biz buna hareket dersek, deiir mi bunun nitelii? Deitiini sanyor... Yani, kelime oyunlaryla bir takm mz karmalar.. Ama bunlar, bizim ilikilerimiz lsnde deerlendirilirse, hibir zaman ciddiye alnmamas gereken ocuka yanllar deyip geilecek eyler olmaldr. Benim kanm bu. Proletaryann zrgt konusunda, dediim gibi, Al-Aydnlk'n szcleri de, Mor-Aydnlk da ayn eyi sylemiler. Btn sorun, dnyada, Trkiye dnda olaylarn kitaplara gemi formllerini bizim okuyup da, kavrayabildiimiz lde, Trkiye'ye hemen, okur okumaz uygulamaya kalkmamzdan geliyor. Yanl bu-

rada... Biz dnyay okuyalm ama; Trkiye'deki olaylar, Trkiye'nin kendi ilikileri ve elikileriyle tartmaya alalm. Bunu yapmadk m, ite byle kelime oyunuyla.. Tpk yani medrese hocalarnn; "kaale" mi diyelim, "kavele" mi? "Kaale" diyenler ba ekiyor, "kavale" diyenler ekiyor.. Ayn, ikisi de bu iki szn; "dedik" anlamna gelir. Burada da; "devrim" mi diyelim, "hareket" mi? E hadi, ekelim kllar, birbirimize girelim. Yani bu, gryoruz ki, genel stilimizdeki sakatlktan geliyor. Kendi lkemizin olaylarna nem vermiyoruz. Ve kitabi, kitapl tartmalar birinci sorun haline getiriyoruz. Bu da, dediim gibi, ilk sze balarken sylediim gibi, bizim ne yazk ki proleter devrimci olmaymzdan ileri geliyor. Yani, hepimiz onu iddia ediyoruz ama, hepimiz de aydn devrimciyiz. Bu bir gereklik. Kimse iimizden ben proleterim, diyemez burada. Hemen hemen grmyorum proleter. Ve o arkadalar da yle, aydn devrimci.. Aydn devrimciler, kitaba fazla dkn oluyoruz. Kanlmaz bir ey. Yani, bundan tr kendimizi mahkm etmeyelim. Yalnz bu zaafmz bilelim ve buna kar yolu, birbirimize baskn yapmakta, zlgt yapmakta bulmayalm. Benim demek istediim buydu. Buyurun canm. - (Szleri alnmam) H.K.: Haklsnz. Biz btn dnya olaylarn deerlendirmeliyiz. Ama imdi, bu deerlendirme faaliyetimiz, abamz hep dnya zerinde oluyor da, kendi iimizin sorunlar zerinde zaman bulup dnmeye, davranmaya gcmz kalmyor. - (Dinleyicilerden bir ses, ama anlalmyor.) H.K.: (devamla): Doru.. te bunlar hepsi, benim anladm, eer sapmaysa bunlar aydn sapmas, ocuklar. Yani bizim zmremizin sapmas. Kitab olaydan daha nemli saymzn sapmas. Bu hastalmz tehis ederek buna are dnelim. Benim sylemek istediim bu. Ben de mi gideyim Kastro'yla Mao'y falan tartaym burda. Ne hakkm var? (Dinleyicilerden bir ses ama anlalmyor) H.K.: (devamla): Etdlerimizi derinletirelim. Trkiye'miz'in btn ekonomik, sosyal, politik olaylarn masann stne koyalm; onlar iinde zemediimiz ve bize rnek olacak baka lkelerin olaylar varsa, o zaman onlardan ders almaya gidelim. Biz kendi sorunlarmz brakyoruz, tamamen daryla urayoruz. Bu yanl. Efendim, sayglarm sunarm.

MLL CEPHE POLTKASI ve NMZDEK GREVLER 29.1.1970 Sevgili ve saygdeer Gen Arkadalarm; lk iki oturumda dnya ve Trkiye artlarnn somut tahlilini koyduktan sonra, ncsnde strateji ve taktik zerinde durduk. Sonra, sosyalizmin Proletarya ve Burjuva Sosyalizmi diyebileceimiz eitleri zerinde durduk bir evvelki oturumda. En son da, Milli Demokratik Devrim ile Sosyalist Devrim kavramlarnn zerinde durduk, geen oturumda. Ve bu vesileyle de, aydnlk blnmesi zerinde, objektif olmaya alarak birka noktay belirttik. imdi, btn bu konumalarmzn sonucu anlamna gelen bir oturum oluyor bu 6. oturumumuz. Burada, "nmzdeki Grevler" konuulacak. Fakat, bu grevlerin de ayrntlarna girmeden nce, "Milli Cephe Politikas" karakteristiini vermek iin, bugnk Trkiye'nin sosyal ve politik durumu zerinde aklamalar yapmak gerekiyor. Bu politikann genel gidii zerinde, ne yazk ki, henz alt snflarmz, alan snflarmz byk rol oynamyor. Daha dorusu, bu snflarmz, henz kendi problemlerini, politikann memleket lsnde yank yapan krslerinden konumuyorlar. Buna karlksa, Burjuvazi dediimiz, -ki Burjuvazi bile deil, ierisinden bir avu tekelci sermaye, yani Finans-Kapital,- en geni lde kendi habasetini diyelim, 30 milyon insanmzn zerine bol bol yadryor ve bizim bamza da ayn tehlikeli ve zehirli etkilerini yadrmak istiyor. Bunlar, bugne kadar geen konumalarmzdaki ayrntlar asndan koyunca, ben iki noktada topluyorum. Burjuvazi bugn, -Finans-Kapital yahut, diyelim- zellikle sol kanat karsnda Trkiye lsnde iki cepheli bir provokasyon yapyor: 1) nce, kendi cephesini, Finans-Kapitalin etken olduu alan duman perdesi ile bomak istiyor ki, o duman perdesinin altnda, kendi apulunu, vurgununu, ktye kullanmn rtebilsin.

2)Sol kanada kar ise, ayn Finans-Kapital, panik yaratma metodunu kullanyor. u halde, Finans-Kapitalin, bugn, duman perdesi nedir ve niin yaplyor? Bunu korsak, bundan kendiliinden, bu yapmak istedii duruma kar gelebilecek sol kanadn zerinde de neden panik yaratmak istedii kacaktr. Trkiyedeki Finans-Kapitalin yaratmak istedii duman perdesini, bizim 27 Mays Devrimciler kanad, kendi dnce ve yazlarnda ok gzel deyimlendiriyorlar. Mesel Tunkanat, Trkiye'nin durumunu inceledii bir yazsnda yle diyor: "27 Mays htillinden sonra, D ve Milli Savunma politikamzda eskiye kyasla byk ve temelli deiiklikler getirilmek istendi ve uyguland. yiye ve geree doru sratle deime icap eden, deimesi gereken bu gidi, maalesef sonralar hzn kaybederek yavalad ve hatta aksi ynde bir gelime kaydetti." 27 Mays Devrimini yapan demokratik devrimci askerlerimiz, bu gr: Biz iyiye doru gitsin dedik, dnd tersine, kt oldu, eklinde belirtiyorlar. Ve: "Sanki, diyor, gizli bir el, bu lkenin ve insannn mevcut potansiyel ve kapasitesini hapsetmi, onu hareketsiz brakmak veya ezmek iin devaml almakta, mevcut gcmz daima kar iki kampa blerek birbirleri ile attrp tesirsiz hale getirmektedir." 27 Mays Devrimcilerine, bugnk, kendilerinin istediinin tam tersi sonu veren politik durum, byle, "Gizli bir el" izlenimini veriyor. Ve hakikaten gizli bir el bunu yapyor. Yalnz, bu gizli elin ad, bizim bugne kadar sylediimiz gibi: Finans-Kapital'dir. Btn eylemleri gizlidir ama, kendisi oportadadr. nk iktidardadr ve memleketin ekonomik, sosyal, politik, kltrel, dinsel ve ilh. btn ilikilerini tekelinde tutmaktadr. O adan, pek de gizli deil. Diyalektik demek: hem gizli, hem de gayet oportada bir felaketimiz. imdi, bu gizli el dediimiz Finans-Kapital, Trkiye'de, son aylarn zellikle, btn tartmalarnda bir metot ald ele. Bu metot: kendi gizli faaliyetini, kanun d, anayasa d, insanlk d apulunu ve vurgununu rtbas edebilmek iin, duman perdesi salyor. Bu duman perdesinin ad da: Demokrasi adn alyor. Demokrasi, duman perdesi midir bizim iin? Deil. Halklarn en kutsal haklardr. Ama, Finans-Kapital bunu da tekeline alm bizde. Diyoruz ya, her eyi tekelinde tutuyor. Demokrasi de onun tekeline
136

geti mi, artk o halkn zlemini duyduu bir insancl idare olmaktan kyor, sadece duman perdesi oluyor. Bu duman perdesini biz ilk defa Trkiye'de grmyoruz. Dnyann her yerinde Finans-Kapital, -Finans-Kapital oldu olal yni, iktidar ele geirdi geireli,- daima ii snfna, halk ynlarna kar sistemlice onu kullanr. Hrriyet dersiniz, karnza Finans-Kapital kar; hrriyet kahraman odur. Demokrasi dersiniz, gene karnza Finans-Kapital kar: "Demokrasi demek, ben demekim!" der. Ve bylece, eer onu,nasl iyznden yakalayp ortaya koymazsak, pekl bizden, iimizden kimilerini bile bu szcklerle, -sadece hrriyetti, demokrasiydi, parlamentarizmdi ve ilh. gibi genel szcklerle- avlamaya alr. Btn bezirgn partilerin son aylardaki kampanyalar, hep budur: Sol kanat demokrasi istemiyormu. Ne istiyormu? Dikta istiyormu. Ve demokrasiyi, parlamentarizmi istemeyen bu insanlar, ok ktym ve ilh. Oysa, en byk demokrasi denemelerini yapm olan lkelerin sosyalist cephesinde, daha nce bu demokrasi tartmalar olmutur. Ve orada, rnein, Kautsky isminde birisi kmtr; yaplan bir proletarya devrimini ktlemek iin, onun demokrasi dman olduunu ne srmtr. Ve bu dmanl da, oy hakk ile lmtr. Ona kar bir devrim ustasnn syledii, yazd metin aynen yledir: kar taraf demokrasi iddiasn yaparken teorik bir poz da taknyor: "Teori bizdedir" diyor, ona kar diyor ki usta: "Teori, bir lkeye has olmayan genel snf prensiplerin etddr. Demokrasinin ve diktatoryann teorisi, oy hakk gibi spesiyal, yani zge bir mesele zerine yrtlmemelidir. u toptan problem zerinde yrtlmelidir: Smrclerin devrilmeleri ve smrenler devleti yerine smrlenler devletinin geirilmesi ile damgalanm bir tarihcil dnem iinde demokrasi, zenginler iin de, smrcler iin de muhafaza olunabilir mi? problem budur" diyor. "Bir teorici, problemi byle ve yalnz byle koyabilir" diyor. "Smrc snflara kar, demokrasi ihll edilmeksizin proletarya demokrasisi uygulanabilir mi?" diye de soruyor. Byle bir durumda, Bilimsel Sosyalizmin yapaca ey ikidir, diyor. Teorik anlamda. Birisi: ilkin, proletarya demokrasisinin genel bir tanmlanmasn yapmak gerekir, diyor. kincisi: Onun, o genel tanmlanan deyimin, zel milli biimi olan olay gzden geirir ve geirmelidir, diyor. Bununla demek istiyor ki, somut ve tarihcil artlardan dolay falan lkede proletarya demokrasisi uygulanrken oy hakknda ki-

mi kstlamalar gerekmi olabilir. Ama bu, btn dnya iin proletarya demokrasisinin mutlaka her yerde oylar kstlayc davranmas anlamna gelmez, diyor. Nitekim bunu sonra da grdk, biliyorsunuz. kinci Evren Emperyalist Savandan sonra, birok lkelerde sosyalizm iktidara geldi ve buralarda oy kstlamas ok az yapld. Demek ki, oy avcl yahut oy kstlamas zerinde yaplan hakl grnl sulamalar, gerekte demokrasiye kar, kar taraf bo drmek iin uydurma temalar oluyor. Yni sanki, oyun kstlanmasna bir yerde gerek, zaruret, kanlmazlk varsa, orada demokrasi de sfra der, anlamna geliyor. Bu, Trkiye iin de bir lde hatra gelen bir noktadr. Trkiye'de biliyoruz, bir Tekparti devri olmutur, ondan sonra da okparti devri olmutur. Hatrlarsak, Tekparti devri de, bugnknden ok demokratik bir dzen olduu savunmasn yapmtr. Sonra; hayr, demokrasi imdi geliyor, dediler. Biliyorsunuz, kinci Emperyalist Savandan sonra. Ve," ok partilidir demokrasi", dediler. Ama, biz bugn eer, bu demokrasi lafna, oylarn kullanm asndan deer vermez de, asl bunun temel ekonomik ve sosyal yap ilikileri asndan anlamn aratrrsak, gryoruz ki; Finans-Kapital, tekparti devrinde ekonomik alanda Trkiye'de etken bulunuyordu. okparti devrinde, gya oy kstlamalar epeyce kaldrlm gsteriliyor. Ama bu oy serbestlii szm ona Trkiye'de yaygn bulunmasna ramen, bugn Finans-Kapital artsz kaytsz egemendir. Hani o Demokrat Parti kodamanlarnn her kasabada bard gibi: "Bil kayd' art egemendir millet" falan diyorlard. okparti devri hakikatte Finans-Kapitalin artsz kaytsz egemenliini geirdi. imdi, onun iin, bugnk kuak da ve tarihin iindeki geliimi izleyen insanlar da, kendi kendine ister istemez soruyor, yani sormak durumuna dm bulunuyoruz: Bugnk demokrasi ad verilen ve oy avcl ile salanan sistem mi acaba demokrasiye daha ok yakndr, yoksa dnk Tekparti devrinin sistemi mi? Bunun ayrntlarna girmeyeceiz, ama, biriyle teki arasnda tercih yapacak kadar hibir fark olmad ii snf iin sylenebilir. Yalnz, bu konuda btn egemen evrelerin ve bata siyasi partilerin ve siyasi kodamanlarn btn iddialar gz nne geldi mi imdi, unu sylyorlar: Sollar, sosyalistler demokrasi dmandrlar. Niin? te bunu aklamyorlar. Baka bir szckle karlk veriyorlar: nk Parlamentarizme kardrlar. Ama hangi Parlamentarizme?

Sorusunu hibir zaman sormuyorlar kendi kendilerine. Parlamentarizm, onlar iin hac aann kandrd kyl ve ehirli alanlarn oylarndan ibarettir. Mesele byle konunca, ite o eski, sosyalizmin bundan nce, yarm yzyl nce tartp zmledii probleme geliyor; sadece oy avclgyla demokrasi bir lkede gerekleir mi, gereklemez mi? Bunu, gene 50 yl ncesi, 1924 ylnda in'de de grm oluyoruz. Ve in'in sosyalist partisi degil, biliyorsunuz, Sun-Yat-Sen'in kurduu Kuomintang Partisi, kesin bir tanmlamayla bildiri eklinde memlekete ve dnyaya yaymt o zaman. 1924 senesinde Kuomintang'n Birinci Milli Kongresinin bildirisi aynen yle der: "Bugn eitli lkelerde uygulanmakta olan szde demokratik sistem genel olarak burjuvazinin bir tekel meta olup, halk ezmeye yarayan bir let derekesine dmtr. Kuomintang'n demokrasisi ise, btn halkn paylat ve bir avu insann zel mal hline gelmesine olanak bulunmayan bir demokrasidir." Gryoruz. Yalnz sosyalistler aras degil mesele. Milli kurtulu abasna girmi 700 milyonluk (bugn) bir lkede dahi, ynlarn, hatta burjuva asndan rgtleyicileri ve devrimcileri bile, demokrasiyi, binaenaleyh burjuva demokrasisini koyarlarken, eger Finans-Kapital tekelinde bir matah ise, Finans-Kapitalin oyununa elverili bir mal haline geldiyse, bunun demokrasi degil, szde demokrasi olduunu aklamlardr. Ta 1924'te. Demek ki 45 sene nce. yle ise bizim efendiler neden bu kadar demokrasi zerinde hassas ve titiz davranyorlar? Gayet ak. nk, demokrasi lafyla bir duman perdesi yayp, onun altnda kendi vurgunlarn, apul sistemlerini hakl gsterme abasnda oluyorlar. Bu, Finans-Kapital cephesinin kendi sistemini savunma metodu oluyor. Ayn Finans-Kapitalin ekonomik olaylar alannda yaptg abalar gz nndenden geirirken, neler duyuyoruz ve neler greniyoruz? Bunlar gnlk gazetelerin hibirine yanstlmyor. Biliyoruz, gnlk gazetelerin konular nelerdir. Ama Finans-Kapitalistlerin kendileri, gizli kapakl 5-10 kiiden ibaret ahbap avu meclislerinde oturdular m, -kimisi bilgin, kimisi byk politikac, kimisi byk hukuku falan, byle 5-10 kii bir araya geldi mi- zaten birka yz kiiden ibaret olan Finans-Kapitalin btn iyzn rahata konuabiliyorlar. Ve bu konutuklarn da ok defa Trke yaynlamaktan dahi kanyorlar. Ben onlardan size, birka yaynn iindeki incileri, hi degilse birka tanesini belirtmek istiyorum. Bunu yaynlayan da Amerikan Ha-

berler Merkezi oluyor. Yayn Serisi, "ada Ekonomi Problemi" ad altnda oluyor. Bu "ada Ekonomi Problemi"nde btn kavga, biraz daha dikkat edersek; Trkiye'nin bana hangi orab receiz? Trkiye'nin bana derken de, zellikle Trkiye'deki zenginliklere ve zenginlik kaynaklarna nasl el koyacaz? Bu el koymada kimlerden medet umacaz? Btn konu bunun etrafnda toplanyor. Ve bu konu, Trkiye'de, bildiimiz gibi, devletilik ile zel sektr arasndaki tartma biimine giriyor. Biz biliyoruz, Trkiye'deki Devletilik: Finans-Kapitalizmin en byk dayanaklarndan biridir. Biri olmutur hi deilse. Ama, FinansKapital artk iktidara geldi ve iktidara geldikten sonra: "Bu devletilik de ne oluyor?" demeye balad. Bir taraftan btn devlet yatrmlarn zel sermayeye aktarma plnn yapyor, bir taraftan da bu pln uygularsam acaba sonu nereye varr, diye rkyor. Biliyorsunuz, Halk Partisi'ne kar Demokrat Parti'nin bayranda tek die dokunur yenilik; devlet sermayesini, devlet iletmelerini zel sermayeye aktarmak, vard. ktidara geldi. Aktarmak iin pazarla oturulduu zaman, bata devlet iletmelerini satn alacak olan insanlar yle bir teklif yaptlar; o teklifin anlamn hepiniz biliyorsunuz, bir daha hatrlataym. Bir defa hi para vermiyorlard."Krediyle bize verirsiniz devlet maln ve bu krediyi u kadar senede gene ya deriz, ya demeyiz" diyorlard. Ama, bir de artmz var, diye ilave ediyorlard: imdi devlet iletmelerinde alan personelin en az bete drdn taburcu edeceiz biz. nk burada ynla hazr yeyici besliyor devlet iletmeleri. Yani, randman ykseltmek ve maliyeti alaltmak iin, mecburuz devlet kapsna girmi bu yzbinlerce adam kap dar etmeye". buraya gelince, bunu uygulad gn herhangi bir parti, ne duruma deceini grverdi ve hemen tersine dnd, vazgeti ondan. Fakat iinde hicran kald bu Finans-Kapitalin. Ve hala, son zamana kadar, bu demkorasi, parlamentarizm duman perdesi altnda, gene onlar tartyor. nk, Trkiye'nin 1963 ylnda milli geliri 62 milyar lira tutarken, 64 ylnda kamu tesisleri 60-70 milyar lira tutuyor. Yani, hemen hemen Milli Gelirimize yakn deerde bir devlet yatrm var Trkiye'de. Bunu yutmak istiyor Finans-Kapital, bu kavga grlt arasnda. Fakat, yutamayacan da biliyor. u halde nasl trtklayaym bunu,hesabn yapyor. Bunun tartmasn yaparken, yalnz, bizim iin ok ilgin olan bir problem kyor ortaya. Trkiye'nin iadamlar adna, iadamlarnn

grn savunan Halil Kaya adnda bir kii, (Bilmiyorum iinizden adn iitenler var m? Ben iitmedim. Fakat Trkiye iadamlar adna konuuyor bu isimde bir insan.) diyor ki: "AID Karlk Paralar Fonu'nun nemli bir ksm kamu sektrne tahsis ediliyor. Amerika Birleik Devletleri gibi zel teebbsn beii olan bir memleketin nasl olup da zel sektr desteklemede hibir aba gstermediini anlamak gtr." Cmleyi herhalde takibedebildiniz. Bizim Finans-Kapitalizmimiz ap kalyor; yani, bu Amerika, hani sen zel sektr iin geldin Trkiye'ye, yani bizim iin geldin, demek istiyor. Nasl oluyor da gene hala Amerikan parasnn nemli bir ksmn bize vermiyorsun da, devleti sektre, kamu sektrne veriyorsun, diye sitem ediyor. Buna kar, AID'nin Trkiye'deki banda bulunan Amerikan uzman u cevab veriyor. Diyor ki, baka bir sylevinde: "Acaba... (O da Devletilie vuruyor nce), acaba 30 yllk devletilik atsnn tekrar gzden geirilmesine ihtiya yok mudur?" Trkiye'nin milli geliri kadar yatrm olan bir messeseye, 30 yl nce belki tam zaruret vard; ama bugn var mdr, yok mudur,diye dnyor. Ve unu da tasrih ediyor: "Bizim dairemiz, ou zel sektr elinde bulunan sanayi alanna yardmla grevlidir." Bizim Finans-Kapitale teselli veriyor. Amerika'nn grevi size yardmdr, kamu sektrne deildir, diyor. Ve tekrar ediyor, baka bir cmlesiyle: "AID kesin olarak zel sektrn yanndadr." diyor. Yalnz, bu sefer, bizim Finans-Kapitalin bir an sylyor. Diyor ki: "Ak konumak gerekirse, kamu sektr, proje hazrlama iinde bir hayli ileridir." Yani, biz, elbette sizi severiz, ama kendimizi daha ok severiz, gibi bir sz bu. Kamu sektrne veriyoruz elbette, nk kamu sektr bize daha yal kr salayacak yatrmlar teklif ediyor. zel sektrse, henz bu alanda yeteri kadar becerikli kmyor. Bunu syledikten sonra, korkusunu da belirtiyor Amerikal: "Kamu sektrnn yava yava zel sektrn faaliyet alanna el atmas korkusunu belirtmek isterim" diyor. Bylece, Amerikal Finans-Kapital szcsyle, yerli Finans-Kapitalimizin szcleri karlkl tartma yapyorlar ve ikisinin son sz u oluyor. Amerikal yle diyor:

"Biz de btn iktisadi devlet teekkllerinin satlmasn, edilmesini arzu etmiyoruz." Bylece bir taviz yapyor.

tasfiye

Gya devletilii savunan Okyar ismindeki profesrmz de: "Aslnda ben Ereli'nin zel irket oluuna kar deilim" deyiveriyor. Bylece iki taraf da unu demek istiyor: Yani ikimiz de ayn ahbapavularz; ister Amerikal yabanc Finans-Kapital olalm (uluslararas), ister yerli milli Finans-Kapital olalm, ikimizin de amac bu devleti, devlet sermayesini yutmaktr. Ama bu, ite kursamzda kalacak bir ey. nk 300 bin devlet kapsnda geinen insan var. Bunlarn eer biz 250 binini bir anda sokaa atarsak, Trkiye'de belki de ihtilal olur. Bu korku da var. Ve bu, asl problemlerini, -btn teki apul sistemleriyle birliktekendi aralarnda tartrken, sanki byle bir mesele hi yokmu gibi, Trkiye halkna da, en nemli mesele sollarn ar gitmesi, demokrasiye kar koymas, parlamentarizmi istemeyiidir, biiminde bir duman perdesi yaym oluyorlar. Bunun anlam zerinde fazla durmaya demez. Bu duman perdesi altnda, Finans-Kapitalin (nk parti adlarn sylemek bize ok az ey belirtiyor), Finans-Kapitalin bu duman perdesi altnda yapt ve yapaca, hepimizin her gn gz nndeki kanl olaylardr. Bu olaylarla da btn arzusu, sol kanatta, sol insanlarmz arasnda bir panik yaratmak oluyor. Bu panie kar en nemli grev, genlie ve en bata da rneini verdiimiz Aydn Genlie dyor. Neden genlie dyor? Bunun tarihcil sebepleri ok. Yalnz, bir realite var; Trkiye'de her zaman ileri geliim atllar hep Aydn Genlikten km oluyor. Ve bu genliin karsna kanlar da, ok defa Finans-Kapitalin acemi yal elemanlar oluyor. Ama bunlar daha konuurken b i l e . Tesadf elime, bir eski kat zerine alm olduum bir not geldi. Bu notu gazetelerden almm. O zamanki Genelkurmay Bakan panturalist Tural, General Tural Paa Orduya tamim etmi. u iki cmleyi size de okumak ibret verici olacak. Okumusunuzdur herhalde. urda bir de topluca okumak faydal olacak. Bir defa btnyle o bildiri, bir ilkokul talebesinin bile, ilkokul rencisinin bile daha doru ifade edebilecei fikri karmakark vermek biiminde oluyor. Mesela size okuyaym, bakalm anlayacak msnz. Ben anlayamadm bir ey. u cmleden ne anlalr? Diyor ki:

"Trk ocuklar ezeli dmanna tatl sand bu hayalleri, onu boucu hayaletler haline getirecektir." Ben bir ey anlayamadm bundan. Yani, siz anlyor musunuz, bilmem. "Trk ocuklar ezeli dmann tatl sand bu hayalleri. Onu boucu hayaletler haline getirecektir." Ondan sonra da, gene bir baka cmle: "Komnistlerin tarih boyunca tekrarladklar hatal davranlar gibi, bu kerre kendisini daha ar olacak pimanlar safna sokaca aikrdr." Gene, hani Arabn dedii gibi: Emn? Anlam ne? Anlalmyor. Yazm ama bunu. Kim yazm? Trkiye'de yarm milyon insana "Ha!" dedi mi, silahlca hepsi birden harekete geecek. Kara, Deniz, Hava Kuvvetlerinin Bakumandan durumunda olan bir Genelkurmay Bakan byle cmleleri yazabilmi. Ve burada da genlii uyarmak istediini sylyor. Nereye uyandryor? yle diyor, bir cmlesinde: "Asrlardan beri slmiyet'in gerici bir ynetim iine sokulmasnda plnlar Moskova'da yaplmaktadr." Hangi asrlardan beri? slmiyetle ne alkas var? u hale bakn. Yni ne gnlere gelmiiz? "Bugn Trkiye'de... (gene ayn bildiriden), bugn Trkiye'de din sektrndeki kaynama ve paralanma bilhassa komnizmin eseridir." Demek o Sleymanclarla Nurcularn kavgas da Komnizmin eseriymi. Byle grnyor. imdi, bunlar syleyen llettayn bir darda bunak falan olsa, acnr, glnr geilir. Ama, dediim gibi, koskoca bir devletin en byk dayana yarm milyon insan, silahl, onun azna bakyor, "Ha!" dese hepsi birden kurun atacaklar. Ve bu adam byle konuuyor. "Asrlardan beri" diyor, "Moskova'da." Hangi? Daha 50 sene olmad Moskova'da komnizmin iktidara gelii. Bu, asrlardan beri, yzyllardan beri bu i byledir, hep orda hazrlanyor, diyor. Evet. Ve gene keml'i cesaretle: "Komnist lemin merkezi nne asrlardan beri bir mani halinde kan Trkiyemizdir" diyor. Demek k i . Bravo demekten baka yapacak bir ey yok. Sizden nceki kuaklarn akl hocalar, yahut en akldne byk komutanlar aa yukar bu kafa yapsnda. E, binaenaleyh, bu kafa yapsndaki insanlara kar hakl olarak genlerimiz, artk bir nevi ayaklanma halindesiniz. Yani, uradaki toplantmzn deyimlendirdii gibi, artk siz, bundan nceki kuaklarn "Allah bir" dediine dahi ina-

nacak durumdan km bulunuyorsunuz. Ve haklsnz. Yani, byle bildiriler yayabilen byk komutanlar, byk idareciler Trkiye'nin banda durduka, sizi elbette ileden karyor. u halde, genliimizin, en nde davran gereini duymas ve kolu paay svayp millet nne atlamas, kanlmaz bir tarihi grev haline gelmi bulunuyor. Bu grev, yani Aydn Gencin millet adna milletin nne dme grevi, aa yukar btn geri lkelerde gnn gereklii olmutur. in'de, bakyoruz, objektif olarak aydn genliin durumunu byle ifade ediyor in'in devrim dncleri:"lerini ve retim olanaklarn yitirmek tehlikesinde olan aydn genler, tmyle devrimcidirler." Tpk bizde olduu g i b i . Prosper bir burjuva toplumu. Bat'da, biliyoruz, kapitalizm mreffeh bir toplum yaratt ve kendi yetitirdii aydn insanlara da ekmek bulabildi. Ama bizde? niversitemiz 100 bin rencili duruma geldi. Bu yz bin kii, 10 tmen asker, yarn hayata atlrsa, hangi ie, nasl kayrlacak, ne yiyecek, ne iecek? Bu gnn meselesi. in'de de ayn ey olmu. Btn geri lkelerin alnyazs bu. Hem ilerini yitirmi durumda kalyorlar, hem de renim olanaklarn yitirmi. Ve bugn bizde de onu gryoruz. Sen, her zaman grdke, iimden adeta gzlerim dolarak dnceye dalyorum. Yksek retim genci arkadalar iinde, kimisinin pabucu delik, kimisinin elbisesi yamal. Bu durumda adeta bir cihada girmi gibi genlerimiz. Bu maddi durum, dnyann her geri lkesinde, kendi ocuklarn besleyemez hale gelen Finans-Kapital sisteminin kanlmaz rn oluyor. imdi, byle bir genlik zerine biz artk kendi lmzde kyaslama yapmak iin, rnein, neler aklmza gelir aydn genlik deyince? Bunu in'deki tanmlamalardan gzmz nne korsak, ilgin olacak. Bir defa in'de aydn genliin ounluu: "Daarcklarnda bir miktar bilimcil bilgi ve politik olan insanlar" olarak grlyor. Hem bilim, hem de bilgileri daarcklarnda var ounluunun. Ve bunlar, o zaman iin, yani Demokratik Devrimin zafer kazanmasndan nceki gnler iin: "Bugnk konanda in Devrimi'nin gzcs, ncs olabilirler" diye tanmlyorlar. Aa yukar bizim bugnk aydn genliimizin durumunu yanstyor bu cmle. Bu cmleye gre, teorik adan Aydn Genliin grevinin tanmlamas yle oluyor: "in'de Marksizm'in iyi kabul grmesi her eyden nce onlarn emei sayesindedir" diyor inli dnrler. Nitekim bizde de yle oluyor. Genliimizin sayesinde bugn Bilimsel Sosyalizmin, yani

gerek sosyal bilimin, memleket lsnde iyi kabul grmesi olanak haline geliyor. Pratikte de, "Devrimci aydnlarn katllar olmakszn, devrimci glerin rgtlenmesine ve devrimci davranlarn baar kazanmasna olanak yoktur" diyor gene inliler. u halde, sizlere den grev, genliimize, zellikle Aydn Genliimiz'in ileri elemanlarna den grev, yalnz teoride Bilimsel Sosyalizmi Trkiye'ye maletmek deildir, bu yetmiyor. Pratik olarak da devrimci davrana katlmanz, devrimci gleri rgtlemeniz, devrimci davranlarn baar kazanmas iin birinci art ve imkan durumuna girmi bulunuyor. Bu, Aydn Genliin byk ounluunun hi deilse, zlemi ve eilimi olarak bizde de aynen bugn nmzde olan ey. Yani oradaki rnek Trkiye iin de yzde yz uygun dyor. E, bu kadar gzel vasflar olan Aydn Genliin, hi deilse bir ksmnn, elbet olumsuz yanlar da olabilir. Onu da gene orada deyimlenmi buluyoruz. Diyorlar ki: "in aydn genliinin bir bl ok defa kritik anlarda pasifleirler, hatta kimi olur dmanla bile derler." Bu da var, hesapta yazl. "Uzun sre yn dvnde bilenmelidirler, bunun iin" diyor. Demek ki, zmremizin, -hepimiz aydnz- zellikle aydn devrimciler zmresinin bir korkaca ey udur: Aznlkta olan, kendi ilerinde zaman zaman pasiflie dmek, hatta dman cepheye gemek tehlikesine urayanlar kabilir. Bunun nne gemenin denenmi yolu; "ynn dvne, mcadelesine girmek ve orada bilenmek olabilir" diyorlar. "Halk devrimine katlmadan nce, halkn hizmetine girmeye, halk gibi yaamaya karar vermeden nce, dnce ve davranlar kararsz olur aydnlarn" diyor. Bu iki olumsuz karakteristik gzmz nnde durur, tabii bundan saknmamz gerektiini daha bilinle hesaba katarz ve davranlarmz ona gre kontrol ederiz. Onun iin okumu bulunuyorum bunu. Yalnz olumluluk zaten Allaha mahsus, diyecektim. yle de deil. Onun bile olumsuz yanlar, eytan biiminde kyor. Binaenaleyh, Aydn Genliin de olumsuz yanlar, elbet olumlu yann rtecek deildir. Tam tersine, belki yaratt diyalektikle, ztlklarn bir arada oluuyla, halka daha iyi nclk yapmakta, yani gerek bilimsel sosyalizmi yaymakta, gerekse halk devrimci hareketini rgtlemekte daha yararl olur. Bunun gibi, gene Vietnam devrimcilerinin oradaki genliin neler yaratt zerindeki pasajlarn hep okumusunuzdur. Burada bir daha beraberce okumu olmak iin not ediyorum:

"Vcuduyla bir havan topunun azn tkayan Tru Van To, savaa devam edebilmek iin yaral kolunu kesen May Van Te, tek bana helikopteri ard ardna dren Nguyen Viet Ka, tek bana amfibi, zrhl arabasn haklayan Li Van So, grup olarak nl Ap L grubu, 29 gn ve gece durmakszn dven Long Tru gerillaclar, ve ilh..." diye sayyorlar. Btn bunlar genliin yapabilecei iler. Ve bunlar, zellikle geri lkelerin Kurtulu Sava'nda en nemli grevlerden birinin nasl aydn genlere dtn bize gsteriyor. Bizim genliimiz de, krler olsun ki artk, bu tarihsel misyonunu kavram durumda bulunuyor. Bunun yannda bizim bir eksiimiz var. Geende bir toplantda konumutum. Orada arkadalara, gen arkadalara zellikle, onu hatrlatmtm. Marks'n Kugelmann'a yazd mektuplarda bir sz vardr: "Devrimler, der, ferment feminin (diye Franszcas, yani "dii mays") olmakszn baarl olamaz". Bizim, lke olarak bu noktada, tarihten kp gelen bir baskyla, byk zaafmz var. Ve hatta onu uzunca bir etd konusu yapmak gerekti. Trkiye'de,Finans-Kapital zmresi, Burjuva snf, Proletarya snf, ve ilh. snflar olduu gibi, bir de adeta Trkiye'nin zelliine ait bir mthi olay olarak, sanki ayr bir snf olarak, bir Kadn snf var diyebiliriz. Ve bu snf biz btn eylemlerimizden tecrit etmi durumdayz. Anadolu'da en ar yk kadn tar. Ama kadnn gerek sosyal, gerek politik alanda, yani tarla ve ekonomi alannn ar ileri dnda, en ufak bir insanlk hakk yoktur. Bu byk, ar basan ynlarmzn kasabalardaki durumu da yle veya byle devam ediyor. Bu hl, tabii, bu toplantmzda istisna. Gryorum ki yani, kadn arkadalarmz da olduka katlyorlar. Yalnz, baka geri lkelerin devrimlerinde bu elemann ok byk rol oynad rnekler gzmz nnde durduuna gre, bizde de bundan, yani kadnn politik ve sosyal aksiyon alannda tecrit edilmesinden kurtulmamz mutlaka lazm gibi geliyor. Nihayet yar insanmz demektir. Bu yarmzn kopmas, btn bizim erkek arkadalarmzn yarm kalmasna, aksiyonda yarm kalmasna mutlak surette ok sebep oluyor. Oysa, mesela, Vietnam'da kadnn roln yle gryoruz;"Snglerin barikatn delerek ehirlere dalan ve kzgnlk lklar kopararak sokaklar ve kaldrmlar titreten onbinlerce kyl kadnn kim unutur?" diyor. "Bir stratejik yol yaplacak diye kynn yklmasn nlemek iin buldozerin nne kendini atan Thsi Nguyen'li kyl kadn, ya da Nam Bo'da kyne ate edilmesini nlemek zere

kendi vcuduyla topun azn tkayan kadn kim unutabilir? ehirde liseli ve niversiteli renci kzlarn siyasi savata vlecek rol oynamalarna nlerinde karlk, kyde kadnlar ok birliklerinin her zaman gitmilerdir."

Demek ki, milli kurtuluunu yapan geri lkelerde kadnn oynad rol, Marks'n ok iyi grd ve belirttii gibi, vazgeilmez ve kanlmaz nemde bir roldr. zellikle Trkiye gibi daha dn araftan km bir lkede, gen arkadalarmzn bunun zerinde durarak, genlik deyince, kendi yarlar olan Kadnn dahi mutlak sosyal ve politik eyleme katlmasn ok dikkatle ele almalar ve gelitirmeleri arttr. te bu kadar nemli devrimci tarihcil bir misyonu olan aydn genliin davranlar zerine kar tarafn, yani Finans-Kapitalin duman perdesi yannda niin panik yaratmak istedii, bu saydmz genlik karakterlerinden ok kolay anlalyor. Eer onu krabilirse, onun gzn yldrabilirse, Finans-Kapital adeta emin oluyor ki, Trkiye geni halk ynlarmzn; iimizin, kylmzn ve dier tabakalarmzn durumunu geriletebilir. Buna kar genlerimiz elbette bilinle direniyorlar. Bu direnmenin u veya bu biimi, u veya bu alan zerinde hepiniz her gn bulunuyorsunuz. Ve o alanlardaki yaplan ilerin de nasl yrdn, benden ok iyi, iinde bulunduunuza gre benden de ok daha iyi kestiriyorsunuz. Bu davranlar iinde son tartmalar konusu olan problemin, baka lkelerde gemi daha kritik durumlardaki olaylarla deerlendirilmesi faydal olur diye, bir pasaj alm bulunuyorum. in'de,"Yabanc emperyalizm ve uaklar ile her trl uzlamay reddederek, sonuna dek dvmek azminde olan bir devrimci gler kanad genlik. olmadka, Bu kanat iyice salamlap, kendilerinden emin dman gleriyle kesin savaa girimekten kanmak

zorunda bulunduklarnda gre."" Yani savaa girilirken, sava glerinin, eer kar taraf gleri ar basacak da, ezilmeleri tehlikesi ortaya karsa, daha salam duruma gelinceye kadar kendilerini ezdirmemeleri gerekir", demiler. Ve "Yapacaklar i, kylere snmak, kylle snmak olur" demi ve oralara gitmiler. Biliyorsunuz orada yaplan eylemleri. "Bu durum uzun sredir dman igali altnda olan ve gericiliin kara glerinin altnda bulunan ehir ve kylerdeki parti propaganda ve rgtlenme almalarnda, ar kertede atak ve servenci bir izi yerine, taze gleri gizleme, g biriktirme ve imdilik bekleme izisini benimsememiz gerektiini

gsterir"demi o zaman iin. "Dmana kar mcadeleye girerken, kanunlarn, kararnamelerin, gelenek-greneklerin olanak verdii btn biimlerden azami lde yararlanarak, meruluk, amaca elverililik ve ihtiyatllk prensiplerine dayanarak, admlarla ilerleme taktiini benimsemeliyiz. me, acelecilik kimseyi baarya yava fakat emin velveleye verOrtal

ulatramamtr."

Demek, dnyann en byk baarsn kazanm olan bir lkede, genellikle kkburjuvazinin aydn kanad dediimiz, en nc, en atlgan blm zerinde o zaman byle dnlm ve bu tler asndan davranlm, onun iin de baarya ulalmtr. Byle bir durumda, herhangi bir eylemi, eletirmek bahis konusu deil. Yalnz, eylemlerin zaaflarn gz nnde tutarak, daha ihtiyatl nasl davranabileceimizi dnmek grevimizdir. Ama bu i h t iy a tl l kim ayarlayacak?. Mesele, buraya geliyor. Yani, Aydn Genliimiz, eer yalnz kendi igdsne braklm durumda kalrsa, elbette dnyann her yerinde olduu gibi, bu demin eletirisini yaplm bulduumuz biimde yanllara dmesi mukadderdir. Bunu nleyecek ey ve bundan kacak paniin. Ki Finans-Kapitalin de bugn en ok zerinde durduu, mtemadiyen kurun skp insan ldrerek canavarca uygulad taktii; genlii panie uratmak, onun atlganlklarn ilemez hale getirmek, ondan yararlanmay bilmek oluyor. Buna kar, u halde, genliimize den tek grev, bugnn grevi ne olabilir? Elbette, btn bu davranlar bir ereve iinde organize edecek ortam yaratmak olabilir. Buna da, bildiiniz gibi, "rgt "adn veriyoruz. Finans-Kapital bu alanda bize alacak kadar rnekler veriyor. Yani, kendisi birka yz kii olmasna ramen, Trkiye lsnde, gz karartc bir abuklukla boyuna rgtlenme yolunda aba harcyor. Ve bunun rnlerini de her gn topluyor. Ben, bize ibret olsun diye, geende " retmen Boykotu" zerine gemi Boyabat olaylarndan bir kk rnek alm bulunuyorum. Boyabat olaylarnn ne olduu yle bir pasajda zetleniyor. Hep okudunuz belki. Ama burada, kar tarafn nasl altn gstermesi asndan, bu pasaj, daha iyi, daha abuk okuyabilen bir arkadamz, zahmet olmazsa bir daha okusun. uradan aasn ltfen. "Saat 10 srasnda, dkknlarnda alan halk zorla kartlarak yrye getirilmitir. Yry AP le Bakanl nnden balatl-

mtr. Yrye katlan emniyet amiri, TS lokali nne gelince, yrye katlanlarn isteiyle lokal nnde asl "Boykot Var" yaftasn indirmitir. TS tabelasnn da indirilmesi istei zerine: "Az bekleyin, ben bir yere varp geleyim" demitir. Yrye katlanlar, emniyet amiri gelene kadar olduklar yerde beklemilerdir. Bundan sonra, emniyet amirinin ve tahrirat katibinin yardmyla, tabela indirilerek halkn ayaklar altna alnmtr. Tahrip edilen tabela kaybolmutur. Bundan sonra, emniyet amiri omuzlara alnarak, liseye yrye geilmitir. TS lokali nnde, lokalin sekiz tane cam krlm ve bu arada kaymakamn kafasna lahanalarla vurulmutur. Yrye katlanlar: "Komnistlere lm!", "Moskova'ya, Moskova'ya!" diye barmlardr. Ve bu arada l Jandarma Komutan da saldrya uram, o da lahanadan nasibini almtr. Bu srada lokalde retmen yoktur. Lise binas jandarma kordonuna alndndan, saldr olmam, ancak panie kaplan rencilerin bir ksm pencerelerden atlayarak kamlardr. Kaymakamn evi lise yolundadr. Kaymakamn karsna sylenen szlerden bahsetmek imknsz. "Neden lokal nnde tedbir alnmamtr ,belli deil. ler... ve ilh." Olay bu. Gnlk gazetelerde geiyor. Ve bunun zerine, artk kaymakamn da bana lahana dnce, 32 kii tutuklanyor. Ben, bu 32 kiinin kimler olduunu ok merak ettim. Ve onlarn, buradaki verilebilen lde, bir snflamasn yapp ondan ders karmaya altm. Burada da o snflamay arkadalarma hatrlatmak istiyorum. Bir defa, iki eleba grup kyor. Bakn, 32 kii bir kazay altst ediyor. Hatta kendi egemen snflarnn devletini bile dinlemeyecek, talayacak kadar ar basyor. Kimdir bu 32 kii,diye merak edince insan; sosyal adan iki zmreye ayrmak mmkn oluyor. Ben bunlar, -imdi size de izah edeceim- 7'sini Finans-Kapitalin adam, 9'unu da Tefeci-Bezirgnlarn adam olarak buldum. Finans-Kapital deyince, biliyoruz, byk petrol irketleri ve onlarn Trkiye'deki ortaklar akla geliyor. Hakikaten bakyoruz, bunlardan 7'si, petrolle ileyen aralarn mmessili grnyorlar. Birisi ,kereste tccar kendisi, ama, ofrler cemiyeti'nin bakan ayn zamanda. Birisi,benzinci, ayn zamanda hac. Birisi, ofr, o da keresteci, ve Nurcular Dernei'nden. Birisi: lastiki, gene oto tatlar, petrol irketinin hesabna alan, yani petrol yakan, kullanan insanlardan. Birisi: oto yazhane katibi. Birisi: ofr gene. Bir daha: ofrler Dernei yesi. Yry-

Diyeceksiniz ki, bunlar Finans-Kapitalist mi? Deil. Ama tarada byk petrol irketlerinin geni ebekesi iinde rol alm ve kendine gre bir kazan salayan insanlar. 32 kii iinde 7'si byle. Geri kalan da Tefeci-Bezirgan snf mmessili. Mesela, biri var gene;benzinci, ama hacdr kendisi. Pirini: o da hacdr. Marangoz ve bakkal diye iki esnaf var. Onlarn da biri hac, tekisi eski imam ve Nurcular Dernei'nden. Bir hammal, yle hammal deyince, acaba ii mi diyoruz? Bir de bakyoruz, hammal da hac. Beincisi, Day kynden gelmi. Kyl diyeceiz, fakat bir de bakyoruz, o da ky imamym meer. Altncs: dorudan doruya imam, ve Din Grevlileri Dernei Bakan ayn zamanda. Yedincisi, imam gene, Din Grevlileri Dernei'nin yesi. Ayn zamanda mam-Hatip Okulu yaptrma Derne'inin yesi. Mezzin sekizincisi: Din Grevlileri Dernei yesi. Bir daha: mam-Hatip Dernei yesi. Demek ki, 32 kiinin 16's bunlar. kiye blnnce; yars FinansKapital cephesinin askeri, yars da Tefeci-Bezirgn derebeyiliinin ideolojisine balanm insan. Fakat bunlarn hepsi rgtl. Zaten rolleri de buradan geliyor. Bir Eletirici: (szleri banda alnamam) H.K: ... Yalnz Boyabat'a gitmeye lzum yok tabii. Biz gazetede bir ey bulduk da, onun iin, yani inkr edilmez bir olay olarak rnek verdik. stanbul'da da demek ki, yanbamzda, ayn FinansKapital, ayn oyununu, ii adreslerini toplayp, arkadamzn anlatt biimde, halkmz idealist genlerimize kar kullanma denemesini yapmtr. Benim en ok zerinde durduum, bu tip, bu sosyal yapl insanlarmzn davranlarnda sosyal snf asndan ve rgt asndan nasl sralandklarn ibretle gznnde tutmaktr. Mesela, rgt deyince, bakyoruz, bir tanesi siyasi parti, ve en bata o. Kereste tccar, byk, ayn zamanda ofrler Cemiyeti'nin Bakan Boyabat'ta. O adam, orada siyasi partinin de banda. Btn tekileri seferber eden bu siyasi partinin adam oluyor. Ondan sonra iki ekonomik rgt var. ofrler Dernei, bu dorudan doruya petrol irketlerinin alan. Bir de Esnaf Keflet Kooperatifi, bu da gene Finans-Kapitalin banka kolu. Bylece, bir siyasi, iki ekonomik rgt kyor. Ayrca drt tane faist rgt. Birisi aka, ak faist rgt; milliyeti retmen sfatyla, asl retmen ynna kar koyan faist rgtn szcs. gizli faist rgt; Nurcu tekilatnn adam oluyor. 7'si de dini rgtlerin adam oluyor. 3' resmi din grevlisidir. 4' de zel mam Ha-

tip Okullarnn yesidir. Demek ki, kck bir kasabada, 14 rgt, bir siyasi Partinin gdm altnda, 32 kiiyi evresinde toplaynca, bunlarla adeta iktidar ele alacak kadar bir baskn yapabiliyor. Ve bylece devrimci eylemleri panie uratmak teebbsne giriyor. Bunlarn sosyal snf yaplar da (yani kim, hangi snfa daha ok bal), 9'u esnaf, 9'u resmi grevli kyor. 9 kapitalist unlar: Birisi mteahhit, parti bakan. Birisi ofrler Cemiyeti Bakan, kereste tccar. Bunlardan birisi Nurcu. Hac benzinci ve pirini hac. mam-Hatipi krtasiyeci, manifaturac, nalbur, inaat, svac. Bylece 9 kii o kk kasabann kapitalist snfndan. 9 da esnaf bulmular. Birisi Esnaf Kefalet Kooperatifinden ve terzi kendisi. kisi Nurcu, hem bakkal imam, hem marangoz. Birisi hac marangoz. Birisi mam-Hatip, gazete bayii. Birisi muhtar ve kasap ayn zamanda. Lastiki, bakkal, berber. Demek ki, devrimci hareketin karsnda rgtlenen sosyal snflar bunlar. Bir de iktidara sahip olan bu snflarn devlet cihaz var. Bu devlet cihazndan da 9 resmi grevli onlarla karyor. Yani, bir kapitalist snfn 9'u, bir esnaf dediimiz Babil andan kalma tabakann 9'u ve resmi grevlilerin 9 ' u . Resmi grevlilerin birisi emekli faist, birisi ormanc, birisi postac, de yani idareden. din adam; ikisi imam, biri mezzin. de kyden: Ky imam, ky muhtar, ky korucusu. Dorudan doruya, ne ii snfmzdan, ne de gerekten memleket lsnde en byk oy kayna olan kyl ynlarmzdan, ne de aydn, hele aydn insanlarmzdan bu elebalar iinde kimseyi grmyoruz. u halde Finans-Kapital ebekesi, byle tipler iinden, bir kk kasabada 14 tane rgt yapmak suretiyle ve bu 14 rgtn, eitli rgtn bana da bir politik rgt ajan koymak yoluyla, yzbinlerce insan tedirgin eden davranlar yapyor ve bu davranlarla devrimci hareketi panie uratmaya teebbs ediyor. Bu, bizim iin ok ibret verici bir olaydr. Bize, devrimci insanlara nasl almak lazm geldiini retici olaydr. n k . Geri bunlar bilmiyor deiliz. Ama, bir de karmzdakilerin deneylerini gz nnde tutarsak, daha iyi aydnlanm oluru diye, ortaya koymak gerekti. nk onlar, 30 milyon insan bu metodlarla ve bu rgtlerle kendi etkileri altnda tutabiliyorlar. Bu durumda, zellikle u toplantnn arkadalar iinde davran grevlerimiz neler olacak,dediimiz zaman, genellikle davranabilmek

iin, -gerek teorik, gerek pratik adan- Trkiye'nin snf yapsn gzmz nnde tutmamz birinci problemimiz oluyor. Trkiye'de snf yaps derken, elimizde egemen snfn istatistiklerinden baka bir materyalimiz yok. Olmasna da imkan yok. Ve o istatistiklerin ne kadar yetersiz olduunu da en ok kendisi daima syler. Hatta, demin o konu ettiimiz Finans-Kapitalist Amerikallarla yerlilerin konumasnda, iki taraf mutabk kalyorlar; evet, bizde istatistiklerle pek de yola klmaz. Yani, Trkiye'nin bugn resmen yaynlanan istatistikleri katiyen herhangi bir sosyal ve ekonomik problemi tam zmlemeye yetmez diyorlar. Onun iin, istatistiklere dayanp, kesin hkmlere varmak epey de g. Ama gene de, baz rakamlar gz nnde tutmak ilgin olur. Mesela, gelir vergisi beyannamesi verenler diye bir grup insanmz var. Kimlerdir bu gelir vergisini veren ve ne kadar kazanlar var? diye aratrnca, iki blmde ett edilmeleri mmkn oluyor. Bunlar, bu gelir vergisi verenlerle, 1956 ylnda 109 bin ksur, 63 ylnda 337 bin ksur kii. 30 milyon nfusun ancak yzde 1'i demek. Yani, gelir vergisine uyan, yz kiide ancak bir kiimiz. Bu bir kiimizin de, yz kiide bir kiimizin de nasl blnd, her sene verdikleri beyannamelerle yle oluyor. nce bir st z m r e . Bu zmre iinde 963 yl 122 tane milyoner var. Senede 1 milyon 7 yz ksur bin lira kazanyor. Bunlarn nfusumuz iindeki yeri, 10 binde 3 kiidir. Ve Finans-Kapital zmremiz, demek o 122 kii. Bunlarn yllk ve aylk kazanlar hesabedilirse milyonerler ayda 150 sur alyor ortalama. teki drt grup st tabaka sayabileceimiz; Birisi 21 bin lira kazanyor ayda, bunu ben Cumhurbakan seviyesinde saydm, iki bin ksur kii bir, kazanc Babakan seviyesinde saylabilecek, 9 bin lira kazananlar var; sonra, 6900 lira kazananlar, bunlara da Bakan diyelim ve bir de, 2-5 bin lira kazananlar, Milletvekili seviyesi diyelim. Bunlarn hepsini toplaynca yzde 3' gemiyor. Ve bunlar % 1 kiilik blm oluyor. Buna karlk alt tabaka; onlar da 5 gruba ayrmak mmkn. Onlarn da karakteristiklerini zmre olarak vermek gerekirse; birinci zmre sendika, federasyon bakanlarnn kazanc, 3600 lira kadar; dorudan doruya sendikac, 1900 lira kadar; kalifiye ii, 888 lira kadar; orta ii, 343 lira: kara ii 95 lira. Kazanlar byle. Bu blnm bizde, styapyla, yani snflarn i kurumlar asndan, altyap arasnda bir benzerlik gze arptryor. styapda 10 binbin k-

de 3 kii, aa yukar ikier binden 9-10 bin kiiyi kendi evresinde toplam. Bylece, btn st ilikiler, bunlar, bu 10 bin kii sayesinde gdyor. Fakat bununla kalmam. Bir de alt tabakalarda, bizim her gn grdmz rnekleriyle, Byk Sendikaclar kafilesi denebilecek lde insanlar satn alm ve bunlar % 2'yi gemiyor. Geri kalanlarsa, % 8 sendikac tipinde, % 13 kalifiye ii, % 34 orta ii, % 40 kara ii olmak zere, byk ynlarn zerinde etken oluyorlar. Bu zihninizi fazla kartrmasn. Yalnz, bizim kazan asndan insanlarmzn birbirleriyle ilikisinde byle bir kck zirve milyoner. Bakyoruz, onun altnda bir 10 bin kii kadar ona bal insanlar. Sonra asl yzbinlerce insann bulunduu alt tabaka diyeceimiz, alt snflar. Onlarn da bana gene bir sendika byk liderini getirmi koymu. O kanalla onlara tesir ediyor bu bizdeki Finans-Kapitalin egemenlik sistemini adeta gzmz nnde diriliyor. Bu alanda bizim snf olarak dayandmz insanlar, biliyoruz ii snfdr. Kardaki snf da burjuvazidir. i snfnn tutumunu ve durumunu uzun uzun anlatmaktansa, yalnz oal temposunu gz nne getirmek, neden o snfa zellikle devrimci genlerin birinci kertede nem vermeleri gerektiini kendiliinden ortaya karr. Bu, eski istatistiklerde, 955 ila 60 yllarnda art yle oluyor: Genel nfus art 5 ylda % 27 oluyor, fakat ayn yllar iinde Tarm iileri % 280 artyor. Demek ki, genel nfus artmz iinde tarmdaki, kylerimizdeki iilerin says, genel nfusun artna oranla, 10 kat daha abuk, hzl artyor. Tm ii snfnn, tm iilerin sayca art da, gene bu 5 sene zarfnda: % 150 oluyor. Demek genel nfusun iinde, hani artarsa, eer bir dengeli artma olan nfus ne kadar artyorsa, ii de o kadar artsn, kydeki tarm iisi de o kadar artsn. yle olmuyor. Nfus yzde 1 artyor. Nfusun yzde 1 artt yerde tarm iisi yzde 10 artyor, tm cretliler yzde 5 artyor. Buna mukabil teki. Neden teki kyller, teki tabakalarmz, yani ii snf dndaki tabakalarmzn dinamizmi birinci kertede nem verilecek durumda deil? Onu da onlarn artndan anlyoruz. Genel nfus % 27 artyor; esnaf % 21 artyor, 5 sene iinde. Demek ki nfus artndan eksik, esnafn art, esnaf dediimiz nfusun. Ayn yllarda, 5 yl iinde, kylnn art % 9 oluyor ki nfus artnn te biri. Demek eksiliyor. Yani imdi, Trkiye lsnde halk ynlarmzn durumunu gz nne getirdik mi, tarmda ve sanayide ii snfnn art 5-10 kat sratli oluyor, kyl ve esnafn, sadece kyl ve esnafn deil btn

memleketin nfus artna nazaran. Bu, biz devrimcilerin niin proletaryaya, ii snfna nem vermemiz gerektiini gsteren rakamdr. Byle bir snf proletarya. Bunlarn ayrntlar zerinde gene durmayalm fazla. nk az ok hepiniz bunlar gryorsunuz. Zaten grmediiniz bir eyden de bahsettiim yok. Fakat zetliyorum ben, hepimizin bildiklerini. imdi, bu adan, bizim grevlerimiz deyince, hangi stratejik ve taktik (son zamanda en ok bu deyimler kullanlyor), hangi Stratejik ve Taktik zellikleri nereceiz?. Problem buraya geliyor. Geen oturumda bir arkadamz; milli demokratik devrim slogannn 1919 ylnda hangi problemleri ortaya atan insanlarn minima program olduunu sormutu. Ben onu ksaca sayacam. O zamanki, 1923 ylndaki devrimci arkadalarn rgt, o zaman yle diyor, yle bir bildiri yaymlyor, diyor ki: "imdiden heyetimiz i-ifti Partisinin halihazr iin asgari program olarak kabul ettii esaslar ve iarlar (yani prensipleri ve parolalar, sloganlar) zetle tespit ve sizlere arzetmeyi uygun bulmutur." 1923 yl devrimcilerinin Asgari Program ad altnda ortaya koyduu: (bir mcadele parolalar, bir de rgt parolalar var, rgt biimleri var), mcadele parolalar, sava parolalar unlar oluyor: "Milli hakimiyet ve temsil, resmi mdahaleden uzak seim" diyorlar, birincisi. Ve "18 yanda kadn-erkek herkesin seime gizli oyla katlmas" diyorlar. Bunlardan bir ksmnn nasl sonradan egemen snflar tarafndan bile kabul edildii hepimizin bildii eylerdir. Ancak: "Aar ve temett yerine varlkla orantl gelir vergisi" Birinci ve ikinci mcadele parolalarnn uygulanma biimini hep biliyoruz. Fakat burada "Aar ve temett" kaldrlsn deniyor, ve kaldrld. Ama ondan sonra "Varlkla orantl gelir vergisi" deniliyor, herkesin varlna orantl. Bu "varlkla orantl gelir vergisi"nin ne kadar haksz uygulamaya uradn hepimiz gene biliyoruz. Ha, bir de, o "Aar ve temett"y kaldrdktan sonra, "orantl gelir vergisi" iin, "ylda 500 lira vergisiz" olsun diyorlar, mesela o zaman. Ki o zamann 500 liras, bugn 7500 liradr. Oysa bugn vergiden muaf kazan, bunun yarsndan ok az. Hatrmda deil tam rakam, belki arkadalar daha iyi hatrlarlar: 3600, evet ite o kadar. Demek yarsndan ok azdr. 7500 istenmi o zaman. "Yabanc sermaye reji ve tekeli yerine, bunlarn milliletirilmesi" deniyor.

Yabanc sermayeyi ve tekelleri milliletirme denildi. O da, bildiiniz gibi, ksmen yapld. "8 saat Kanunu" "Gece iine iki kat cret verilmesi" "Kadn ve ocua zel koruma artlar" "14 yandan kklerin yar alp, yar renim yapmas srasnda cret almalar." Ki buna ait hibir uygulama yok bugn daha, hala daha. O zaman atlm eyler, parolalar. "iye grev hakk" Verildi a m a . "Serbest halk gsterileri hakk" "Memurlara siyasi hak. Ve memurlarn azil ve tayinlerinde otonom olular." Otonom rgtleri iinde tabii. "Yetim, dul ve sakat maalar asgari geim endeksi ile orantl olmal". Mcadele parolalar o zamanki arkadalarn, bu 11 maddede toplanyor. Tekilat biimleri de: "D ticaret devletletirilecek" Yani, d ticareti devletleme biiminde bir rgte balamak, devlet rgtne balamak gerekir, diyor. "Sanayi, ticaret, ulatrma, iktisat ve ekonomi alanlar bakanlklarn kontrolnde olacak" Btn ekonomik ilikileri, bakanlk, hkmet kontrolne alyor. "Tarm, ticaret ve sanayi kooperatifleri kurulup, kooperatifletirilecek." "ilerin sendikalar ve birlikleri olacak." "Kyllerin sendikalar, birlikleri olacak." "Memur ve retmen sendikalar ve birlikleri olacak." Bunlarda, bu sendikalarda, zellikle memur ve retmenler azil ve tayin ilemlerini kendileri, kendi rgtleriyle denetleyecekler ve uygulayacaklar. Ayrca, "Askerlik de ksa sreli olacak ve askerlik kurumu bir iikyl okulu durumunda deerlendirilecek." te, 923 ylndaki Minima Program bu mcadele ve rgt biimleri ve parolalar evresinde toplanm oluyor, demek.

Sonra 1937 ylna geliyoruz, gene bir atlamayla. O ylda Demokratik Devrim asndan parola u oluyor: "DEMOKRAS-ANTEMPERYALZM+ANTFEODALZM'DR" diyor. Yani, Trkiye'de Demokrasi demek: ancak Emperyalizmle ve Derebeyilikle mcadele demektir, deniliyor. ve bu, alanda inceleme konusu yaplyor: birincisi Endstri, ikincisi Toprak, ncs Sulh (yani Bar). ENDSTR blmnde yle deniliyor: "Trkiye Cumhuriyetinin tarihi Milli Kurtulu biiminde bir Demokratik nklap tarihidir." Demek ki, Demokratik Devrim denmiyor o zaman, Demokratik nklap kelimesi kullanlyor. Yalnz, bu Demokratik nklabn, geen oturumlarda belirttiim gibi, Milli Kurtulu biimi zerinde de duruluyor. Ki ilgin olan, bize has olan karakteristik de ihmal edilmiyor. "Kurtulu, ecnebi Finans-Kapitalini kovmaktr. deniliyor. Trkiye'ye anti-emperyalist bir biimde girerse "Modern igc, demokratik haklaTrkiye'nin nklap Trkiye'yi modernletirmektir" "Modern teknik

Sonra, gene Endstri bahsinde, bir baka pasaj: kurtuluu salamlatrr" deniyor.

rn kazanm ii demektir. inin demokratik haklar, endstrilemesi iin hayat bir meseledir" deniliyor.

Bylece, Demokrasi slogan ve problemi, kendi boyutlar ve realitesi iinde, 1937 ylnda bir daha konulmu oluyor. Ve devam ediliyor, gene Endstri alannda: "Tekniin ilerlemesi, Trkiye'de tekniin ilerlemesi, bugn ii snfnn demokratik mcadelesi sayesinde olur." Mtemadiyen, ii snfnn demokratik mcadelesi ve demokratik haklar birinci problem saylyor, o zamanki demokratik Devrim programnda. "Trkiye endstrisi, derebey artklarndan kurtularak en mkemmel makinelere kavuur ve modernleebilir" deniliyor. Demek, iiye demokratik haklarn vermek, memleketin geliimi icabdr. inin demokratik haklar verilsin ve bylece Milli Kurtuluun en nemli bir safhas daha gerekletirilsin. Endstri alannda, Demokratik Devrim problemi 1937 ylnda byle konulmu. Toprak blmnde de unlar syleniyor, daha bir aklama yaplyor: "Her milliyet davas gibi, ona bal olan her demokrasi inklab da, her eyden nce, temeli topraa dayanan bir kyl meselesidir" de-

niliyor.

"Trkiye'deki asl demokratik inklabn konusu kyl ounlu-

udur. Klasik anlam ile demokrasi demek, genellikle kyde ve ehirde her trl derebey artklarn temizlemek, zellikle kyly toprak sahibi etmektir. Ancak, kye demokrasiyi sokmakla, Finans-Kapitali sokmak, iki bambaka problemdir." Demek, daha o zaman Trkiye'de Milliyet davas, yani milli inklap ve demokrasi inklab davas, (Demokratik Devrim, imdiki deyimle Milli Demokratik Devrim): gerek endstri bal altnda ii snfnn sava, gerekse kyde, kylmzn toprak ilikileri sava olarak somut biimde konulduu gibi, bir de, kye demokrasinin nasl girecei anlatlyor. Ve bunun, kye Finans-Kapitali sokmaktan bambaka bir ey olduu zerinde srarla duruluyor. Bundan nceki, yani bundan 30-40 yl nceki Strateji ve Taktik zerine Trkiye'deki devrimci, proletarya devrimcisi eilimlerin ve akmlarn nerdikleri sloganlar ve rgtler bunlar oluyor. Bugn iin ne dnebiliriz? Bugn iin, ister istemez, bundan nceki oturumlarda iaret ettiimiz gibi, Trkiye'de Demokratik Devrim probleminin iki aamas mutlak belirtilmek ve sosyal snf temeline oturtulmak mecburiyetindedir. Birinci Kuvaymilliyecilik, yani eski Milli Kurtulu, Trk milletinin Komprador Burjuvaziye ve Derebeyilik Saltanatna kar kurtulu sava oldu, deniliyor, denilmek lazm bugn. Yani, birinci Kuvaymilliyecilikte sava, Komprador Burjuvaziye ve Derebeilik Saltanatna kardr, onun iin bir kurtulu savadr. Bu savata yalnz, ii snfmz, fiilen yabanc igali altnda bulunuyordu: stanbul'da, Marmara'da, Trakya'da, Ege'de, Antalya'da, Finike'de, hatta Zonguldak civarnda bile bir miktar, byk ehirlerde esir durumundayd. O bakmdan, sosyal bilinci arand takdirde o zamanki ii snfmzn, ancak "Snfn kendisi" durumunda kalmak zorundayd. Birinci Kuvaymilliye, yahut Birinci Kurtulu, yahut Birinci Milli Demokratik Devrim, bu snf karakterini tayor. kinci Kuvaymilliyecilik yahut kinci Milli Kurtulu yahut ikinci demek zarureti olan Milli Demokratik Devrim, Trk milletinin Finans-Kapitalist zmresine ve Tefeci-Bezirgan derebey artklarnn tahakkmne kar kurtulu sava olabilir. Bu savata i Snf, 50 yllk say (kantite) ve kalite birikimiyle, toplum ve politikamzn en dinamik ve en ilerici biricik sosyal snf olmutur. Ve bir snf olarak, demokratik haklarn arayan, gittike daha bilinli tekilatlanmaya doru gelien bir "snf kendisi iin" durumuna girmitir.

Tartmalar, biliyorsunuz, meseleleri hep styapda koymak eiliminde oluyor ve o zaman iin iinden klamyor. i snf iin, acaba "Snfn kendisi" mi, yoksa "snf kendisi iin" mi diye bir ayrm var. Bilimsel Sosyalizmin kolay anlalmas iin konulmu bir ayrm. Snf kendi bilinci ile, kendisi bamsz bir sava yapacak dzeye mi gelmitir? Yoksa, teki egemen snflarn oyunca olan, yalnz bir snf mdr, snfn kendisi midir? Bu anlamda. Birinci kuvaymilliyecilik a iin, zaten esir durumunda idi ii snfmz. Gene de onun, Birinci Kuvaymilliye Savanda hibirimizin bilmedii kadar ok nemli rol olmutur. Ama bunu, "Snfn kendisi" olmak durumundan kamad iin, bamsz bir proletarya rgt ve hareketi ile, memleket lsnde etken klamamtr, bildiimiz gibi. Yani, btn bu byk ehirlerin esir edilmi ii snflar, -eer o zamann byle zellikle "Tekilat' Mahsusa" vb. gizli servislerinin raporlarn, anlarn okursanz grrsnz.- karncalar gibi almlar ve mtemadiyen stanbul'un zellikle byk silah depolarn boaltmlar. Anadolu'ya tamlardr. Yani, Anadolu'daki Milli Kurtulu Savann silahlanmasnda, Trkiye ii snfn muazzam rol olmutur. lm gze alarak, ecnebi askerlerinin gz nnde, kimi vurarak, kimi arkadan duvar delerek, kimi baka kombinezonlarla silahlar Anadolu'ya karmtr. Ki, Anadolu mcadelesi baarl olsun diye. Ama, buna ramen, esir durumda bulunduu iin, -byk yn ile tabii- byk merkezlerdeki ii snf, "snfn kendisi" durumunda kalmak gibi bir paradoksla gzkyor. Bugn iin, byle bir ey artk varid olmaktan kmtr. Onun iin, hala daha baz arkadalarn, ii snfmz: "Snf kendisi iin" mi, yoksa "snfn kendisi" midir? Diye tartmalarla birbirlerini rselemeleri ok yersiz geliyor bana. Fakat, bu ayrm da bize gsteriyor ki, Trkiye lsnde davranmzn ve dncemizin bilimsel, yani sosyal snflar temeliyle aklanmas gerektii zaman, mutlak bu ayrm yapmak mecburiyetindeyiz. nce, sadece Milli Demokratik Devrim gibi soyut, her memlekete genel olarak uygulanabilecek bir slogandan nce, bizim Trkiyemizin zel Kurtulu sava tipini hesaba katmalyz. Ve onun birincisinin cumhuriyet Devrimi ile gerekletiini ve oradaki snf deiikliklerinin sylediimiz gibi olduunu: ikincisinin de ancak, bugn "kinci" adn almak suretiyle gereklemesinin gnn problemi olduunu grmeliyiz. Ve burada, Finans-Kapital ile Tefeci-Bezirgan zmrelerin karsnda Milli Demokratik Devrimin gerekleeceini anlamalyz.

O zaman, bugnk toplumumuzda -bundan nce de belirttiimiz gibi, ksmen iaret ettiimiz gibi,- iki cephe nmze kyor, grevler benimsenirken gz nnde tutulmas gereken. Birincisi: FinansKapital cephesi, yahut Emperyalizm Cephesi diyelim. Burada, Emperyalizm cephesinin zgc: dorudan doruya modern Finans-Kapital'dir. Ve byk ehirlerde yuvalanmtr. Yedek gc Finans-Kapitalin, Emperyalizmin: Antika adan kalmadr. Tefeci-bezirganlk'tr. Ve tara kasabalarnda yuvalanmtr. Kar cephe bu iki zmredir. Bunlarn saylar zerinde: Finans-Kapitalistlerin says yzlerle ancak saylyor: Tefeci-Bezirgnlarn says da ancak binlerle saylyor. Yani, onbini pek gemiyor. Hele yzbini hibir zaman bulmuyor. Bunu, bu rakam gerekliini gz nnde tutmak lazm. Buna kar, kar cephe Halk Cephesi'dir. Halk cephesinde zg: modern i snf'dr. Ancak, Trkiye'nin tarih gelenek ve greneklerini ve btn dnyadaki rnekler gz nnde tutulunca, aydnlara, hele gen aydnlara nasl nemli tarihcil misyon dtn, daha evvel sylediklerimiz rneklerle belirtmi oldu. Bu rnekler, Trkiye'nin zgc srasnda, hi deilse ii snfnn hemen yannda, onu rgtleyen, ona bilin gtren nemli bir zmre olarak aydn, Proletarya Aydnlar'nn bir roln nemsemeyi gerektiriyor. Ve buna biz, Vurucu G adyla zel bir isim de, Trkiye'nin kendi stratejisinde kendine has bir isim de vermek durumunda kalyoruz. Yedek gler deyince, -ki asl stratejinin de en nemli, daha dorusu nazik eysi buraya geliyor, dayanyor. Btn grevler ona gre kyor.- yedek glerin en nemli yn, bildiimiz gibi, kk burjuva tabakalardr. Trkiye'de kk burjuvazinin devrim stratejisindeki nemi, devrimci antuzyazmlarna gre, devrimci heyecanlarna gre, yle sralanmak mmkn oluyor: 1) Kk ve orta aydnlar zmresi: Dargelirliler de diyoruz bunlara. 2) Fakir ve orta kyl ynlar: Bunlara yar-proleterler de diyebiliyoruz. 3) Kk ve orta esnaf tabakalar. Yani, bugn iin, devrim antuzyazmn en ok gstermeleri asndan, birinci tabakada, birinci safta adeta, yedek g olarak ve vurucu g mahiyetinde aydnlarn rol bata geliyor. yle grlyor. Ondan sonra, fakir ve orta kyl ynlar, yar-proleter ynlar, ondan sonra da, kk ve orta esnaf tabakalar.

Trkiye'nin yaps iinde, bu yedek gler srasnda saylan bir de Orta Tabakalar gryoruz. Bunlar, Emperyalizm Cephesi ile Halk Cephesi arasnda bulunan insan ynlarmzdr. Bunlar Emperyalizm, adeta Arafat'ta brakt iin, bunlara Orta Tabaka adn verebiliriz. Bunlar da gene blk gzkebilirler: Byk Aydnlar Kk ve Orta verenler Kk ve Orta Emlak Sahipleri. Bunlar, Finans-Kapitalin karsnda ana yedek g olan kkburjuvaziden sonra, bir devrim stratejisinde ayr ayr hesaba katlmas gereken insanlar olarak sralamak gerekiyor. Bugnk Stratejik bir planda, sosyal snflarmzn aldklar durumlar ve tutumlar, bu birka ematik szle zetlenmi oluyor. Yalnz, Emperyalist Cephe'nin zgc ile yedek gc arasndaki ilikiler, bugn iin, iktidarda iken Finans-Kapital, ok mthi. Gryoruz, mesela: bir Boyabat'ta 14 tane rgt kurmu Finans-Kapital. Yarsn petrolle ilgili adamlarna, yarsn Tefeci-Bezirgan din adamlarna ayrm: ve bu rgtlerle, bir blgeyi olduu gibi tekelinde tutuyor. Oyunu da alyor, onlara aksiyon da yaptryor. Bu kadar mthi bir kuvvet. Ama, bu mthi grntsne ramen, Finans-Kapital zgc, o uzun tarih tecrbeleri ile ok kolay tecrit edilen bir snftr. 27 Mays'ta da onu grdk. Hatrlarsnz, Devrim oldu: o bir avu FinansKapital alnp da Yassada'ya atlnca, beride o onbinlerce Tefeci-Bezirgan tara hac aalarnn hibir tanesi kln bile kmldatmad. Demek ki, Trkiye'deki devrimci olaylar srasnda, Vurucu G roln bilinle yapabilirse, baarabilirse, Finans-Kapitalin kendisi, bir avu adam olarak, adeta bir adliye takibatyla tahakkmden uzaklatrlabilir. Ve bu uzaklatrma srasnda, en ok gvendii Tefeci-Bezirgan zmre, tara hacaalar, eraf ve ilh. bir anda tecrit edilip zararsz hale kendiliinden getirilebilir. 27 Mays bunu yapmtr. Bu ans da, herhangi bir stratejik davranta gz nnde tutulmaldr. Ve tutulacaktr. imdi, bu plan da sylendikten sonra, bugn Trkiye'de devrimcilerin neler yapmas gerektii, artk uzun boylu dnlecek bir ey olmaktan kendiliinden kyor: Panie kaplmamak. Panie kaplmamann tek yolu da: Bilinlice rgtl o l m a k . rgtl deyince de, tekrar edelim, zarar vermez: birisi dorudan doruya politik bilinli rgt, ve onun paralelinde saysz: ekonomik, sosyal, kltrel ve ilh.

rgtler anlalr. Trkiye'de devrimciler iin, u aamada, rgtten baka kurtarc hibir yol kalmyor. Bu rgtn hangi parolalarla, hangi mcadele ve rgt biimleriyle ortaya kacan, burada imdi ayrntlaryla amak, zaten vaktimiz sayl olduu iin, pek mmkn olmayacak. O halde, bu konunun benim tarafmdan zetlenen yeri burada kalsn. Belki arkadalar sorularyla konuyu biraz daha am olacaklardr. Ve tartma da konunun daha ak olmasna yarayacaktr. Onun iin ben szm kesiyorum. Arkadalardan bu noktalar zerinde sz almak isteyenler, ltfen?.. *** Bir geri kalm lkenin, hatta sosyalist devrimini yaptktan sonra dahi, kendi artlarn bilinle uygulamak artyla, garp yahut ark nerede sermaye varsa, alp uygulanmas mmkndr. Yani, memleketine sokmas mmkndr. 1923 ktisat Kongresine gnderilmi olan eyde bu anlam yatar. Yalnz, bu anlam, hakikaten o zaman da yani, 1923 ylnda dahi, ok tersine, ok burjuvaca anlayan baz sollar, sosyalistler kmt. Ve onlarla da epey tartmalar devam etmiti. Onlarn bir ksm da nitekim, ok srmemi, sonra Finans-Kapitale kendilerini gtrp hara mezat satmlar ve devrimci eylemden uzaklamlardr. Btn mesele, bu sermayenin, -Yabanc Sermaye diyelim, bir szckle- bir lkeye nasl gireceindedir. Mesela, 1954 yl kurulmu bir siyasi Partinin de program iinde, gene gerekirse yabanc sermayeden yararlanmak iin bir forml vardr. Ve kullanlmtr. Orada kullanlan forml u anlam tar: sermaye gelsin mi? Eh, gelsin ama, Trk milletinin koyaca artlara uyarak gelsin. Nedir o artlar? nce, Trkiye'nin ar sanayi'ine gereken yatrm iin gelecek. Birinci art bu. Yani, 1923 ylndaki genel "Garp sermayesi" lakrdsnn, 1954 ylndaki yorumlan budur. Halbuki, biliyoruz, bugn emperyalist lde Trkiye'ye gelen yabanc sermaye, daima ar sanayi dnda, ar kr salayacak kesimlere gider. Fakat, tabii, yalnz byle bir blm ayrmakla i bitmez. Trkiye'ye giren herhangi bir yabanc sermaye, her eyden nce: Trkiye ii snfna, kendi geldii lkenin hayat standard'n salamak zorundadr. kinci art da budur, en azndan. Fransz sermayesi ise, Fransa'daki iinin creti ne ise, alma artlar ne ise, ltfen Trkiye'de bunu gerekletirmek mecburiyetindedir. Yoksa, biz onu ieri sokmayz, sokmamalyz, denilmitir.

nc art d a . Birok artlar var daha. Yani, bir sosyalist devrimci Asgari Programda dahi Yabanc Sermayenin bir lkeye girmesi iin olanak vardr, fakat bu artlardadr. Dediimiz gibi, birincisi: Bizim seeceimiz ar sanayi kesimine yatrm yapacak. kincisi: Mutlak surette en ileri lkenin, -yalnz Fransa'nn Fransa'ya ait deil,_ yeryznde en ileri lkenin ii snfnn creti ve artlaryla Trkiye'de iletme kurarsa, ona msaade ederiz. nc art da, biliyoruz bir ekonomi kanunudur: Herhangi bir sermaye bir ylda % 10 krla yetinmelidir. % 10 kr, on senede ne eder? Yzde yz eder. u halde, Trkiye'ye gelecek herhangi bir yabanc sermaye, en ok on sene alabilir. Yapar kendine gre smrsn, Trkiye de bundan yararlanr, Trkiye ii snf da, Trkiye endstrisi de. ama, onuncu senede: "im bitti, buyurun anahtarlar:" der, Trkiye'nin dna kar. Yani, onu Trkiye'de biz, temelli kyamete dek Trkiye'nin smrcs durumunda kabul edemeyiz. te, ktisat Kongresindeki 1923 yl nerisinin anlam budur. Sonradan gene, Trkiye sosyalist akmnn Parti program olarak, (Vatan Partisi'nin programnda) gayet aka, balca bu artn evresinde konulmutur ve bu anlam tar. Bilmiyorum, arkadam yeterli buluyor mu? *** imdi, nce Yar-proleterler... ile, nce Fakir ve Orta Kyl dedin i z . Zaten onlar yar-proleterdir. Bunlarla bir sosyalist eylemin, yahut siyasi Partinin nasl ilgilenecei?.. Ben maalesef getirmemiim. Burada da hibir arkadata yoktur zannediyorum. Vatan Partisi'nin Program olsayd, orada madde madde konmutur. Var m hi kimsenin yannda? Yok, zannediyorum. Ben de aksilik unutmuum. Yalnz, onun bir Kyl Program var, bir de Demokrasi Program var. Bu Demokrasi Program zerinde durmayalm. Kylnn mcadele ve rgtlenmesi zerinde yle teklifler vardr. Ben zetlemeye alaym. Bir defa orada, Trkiye tarmnn ackl gerilii iin rnek verilir ve ondan u sonuca varlr: yani, demek ki o gerilik, kapitalizmde dahi nlenebilirmi, ama bizim Finans-Kapital ve Tefeci/Bezirgan snflarmz, kyl tabakalarmzn Trkiye'yi, bir kapitalist lke lsnde, verimli ve mamur bir memleket yapmasna engel oluyor. Bunu syledikten sonra, balar o dilekler. Yani Program, daha dorusu Asgari Program balar belirtmeye:
162

- Ky Heyetleri ve Muhtarlar: Cemiyetler Kanunu ile, Kanunun 18. Maddesi ile har zaman deitirilebilir. Biliyorsunuz, imdi: Kyde Heyet ve Muhtar seilir ve ondan sonra, seimin sonuna kadar, tpk Millet Meclisine seilen Mapus gibi, bir daha onu kyl, istedii suistimali yapsn Muhtar ve Heyet,- dokunup atamaz. Byle bir art konmu. Sonra, bugn ky muhtar, muhtar Kaymakamn emirberi gibidir. Bu, Kaymakamn idari lde, ky muhtarn emirber haline getirmesi yasak edilecektir, denir. - Sonra, Karakollar yalnz kylye dayak atmak ve ilh. ile megul. Oysa, Karakollarda hi deilse, bu eyler kaldrld gibi, yani jandarma deyince yalnz kylye dayak atan insan olmaktan karlmas lazm ve onun yannda da baz hizmetler yapmas lazm. Mesela, PTT rgt gibi almas. Daha buna benzer baka yardmlar yapmas mmknd, deniliyor. sonra, ikayet eder jandarmadan bugnk kyl. stidas, dileke: gider: ondan sonra dner, tekrar gelir gene jandarma karakoluna. Ona dayak atana havale ederler: "Sen dayak attn m, tahkik et bakalm!" diye. Biliyorsunuz bu oyunlar. Bu, tamamen kaldrlmaldr. - Ondan sonra, Milletvekilleri dzene konuluyor. Her Milletvekili Trkiye lsnde en az 100 kyle kii olarak sorumluca balanacaktr. 100 kyn her problemi ile her gn megul olacaktr. Byle bir mecburiyet koyarz, koymak gerekir. - Kylnn Vergisi: Asgari geim endeksinin stne kmadka kylnn kazanc, ondan vergi alnmamaldr. Ancak ondan yukarda alnmaldr. - Her kyde, her yaplacak i, mutlaka kylnn Referandum'undan gemelidir. Millet Meclisi'nden kacak her kanun, mutlak surette kylnn rgtlerinden, yani Kooperatifinden ve Ky heyetinden, baka dier kylye ait btn her tip rgtlerden, -ki onlar da saylr sonra.- onlardan da gemelidir. Millet Meclisinde bugn bir kanun mu kacak: biliyorsunuz, Finans-Kapitalin btn organlar ondan haberdar edilir. Hepsi o kanun zerinde uzun boylu ettler yaparak fikirler verirler hkmete. Ama halka gelince, halk bir de bakar: anszn bir gn Meclisten yldrm sratiyle kanun gemi ve uygulanyor. Emrivaki ile karlar. Bu Referandum, zellikle btn memleket lsnde bunu nlemek isteyen bir asgari programla konulur. Fakat, ky ile ilgili her kanun, btn memleketin halk rgtlerinden ve ynlarnn kontrolnden getii gibi, nce mutlaka kylnn kendi rgtlerinden de gemelidir, denir.

- Ondan sonra, renci Seferberlii nerilir. 500'den fazla nfuslu kylere, 8 bin yksek retim arkadamz, her sene tatil aylarnda bilfiil giderler. imdi maallah 100 bin oldunuz. O zaman azd niversiteli, sekiz bin demiiz. imdi yz bin olduuna gre, yani eer bir tatilde hepiniz seferber olsanz, -ki olmak lazm, bir sosyalist rgt asndan, Trkiye'de bir demokratik devrimci eylem konu oldu mu,- krkbin kymz var, demek her kye ikier er niversiteli gidebilir. ay kalabilir. Orada soyunup, harmana, bilmem ekine ve ilh. yardm edebilir. 150'den fazla nfuslu 16 bin kye de Ortaokul rencileri gnderilir, denilir ve bunun biimleri belirtilir. - Ondan sonra Ky rgtlenmeleri balar: Tarm iilerinin sendikalar, topraksz kyl teekklleri, kooperatiflerde Felemenk sistem i . Bunlarn millet lsnde Birlikleri ve Federasyonlar. - Kredi: Kyl probleminde kredi meselesi ele alnr. Kyl bugn, bu kredi bahsnda, -bugn de dn de- en ar bir Tefeci soygunu altndadr. O zamanki istatistiklerden elde edilmi rakamlara gre: Tefeciye olan kylnn borcu ve soyuluu, Bankann 6 kat, Devletin 12 katdr. Yani, Tefeci, Bankann alt misli fazla soyar kyly, devletin oniki misli fazla soyar. Onlar da bir smr yapyor ama, Tefecinin soygunu bu kadar mthi bir biimdedir. u halde, Tefecilii yzde yz kazmak Trkiye sathnda, programn iindedir, bir sosyalist parti Minima Programnn. - te, Fiyatlar'n kooperatifler kanal ile dzenlenmesi: bu kabzmallarn ve ilh. arac, mteahhit, soyguncu bezirganlarn ellerinden kurtarlmas. - Sonra, byle bir takm demokratik ve rgtsel teklifler yannda, Bo Devlet Topra derhal datlacak. Modern iletilmeyen zel Topraklar, - ki o zamanlar 47700 Aa ile 418 Beyin elinde bulunuyor ve bunlar 2 milyon 600 bin kyl ailesinin toprann iki buuk misli bulunuyor- bu topraklar da kylye datlacak. Devlet topraklar birka ay iinde, bu topraklar da hemen 6 ay ve 1 sene gemeden derhal kylye datlmaldr, deniliyor. Dnmleri biiliyor. Ve bu datmdan, yalnz Devlet topraklarnn kylye verilip de deerlendirilmesi ile, 7 milyon ton, 2 milyar lira deerinde fazla rn salanyor. 10 milyon ton da, modern iletilmeyip kalan zel topraklarn kylye dalmas ile salanyor. Topraklarn verili artlar 50 yl vade ile olacak ve faizsiz olacak. Yani, bugnk toprak veriminin ne kadar ar artl olduunu biliyoruz.

- bu arada bir de Gaspedilmi Topraklar meselesi vardr Trkiye iin. Bu ok muazzam nem tayan bir problemdir. Onu da sosyalist Asgari Program, dikkatle koymutur. Anadolu'da biliyorsunuz, Trkiye'nin byk toprak ynlar Miri Toprak't, yani Mslmanlarn ortak mlkiyetinde olan topraklard. Fakat zamanla, bu topraklar zerinde, Bat kanunlarnn uygulanmas yznden, Tanzimat'tan beri yaplan tahriflerle, Tefeci-Bezirgn zmre mthi gasplar yapmtr. Bu gibi gasedilmi, yani milletin ortak mal olup da gaspedilmi topraklar da, hibir formaliteye lzum kalmakszn, asl sahipleri olan alan kylle verilmelidir. Program o tarzda koyuyor. - Btn bunlar kimler yapacak, Toprak Reformunu? Dendii zaman, onun da zeti sylenir. Kyl, bilhassa topraksz, yar-proleter kyllerin Trkiye lsnde rgtlenmesi ve bunlarn yannda da "Bindirilmi Hkimler konulmas eklinde olacak. Kk, ufak tefek dava meselesi oldu mu, onu gnderip vilayet merkezine 10 sene, 20 sene uzatmak deil. Hemen, kyn neresinde toprak eyi varsa, niza, oraya "Bindirilmi Hakim" gider. Kylnn de, topraksz kylnn de ekipleri, rgtleri zaten oradadr. Karlkl otururlar ve orada ksaca zmlerler toprak davalarn. Hayvan yetitirme, ayr f a l a n , bunlarn zerindeki teklifleri geiyorum. - Bir de, o zamanki teknik gerilik asndan, Halk Partisi'nin de, zellikle ismet Paa'nn, kinci Emperyalist Evren Sava srasnda yapt bir "kombinalar" teebbs vardr. Bu "Kombinalar" teebbsn o zaman da sosyalistler destekledilerdi. Bunlardan kan dersler, sosyalist bir Partinin Minima Programna ok zengin malzeme vermitir. Bunu anlatmak iin bir eyi hatrlatmak mmkndr. kinci Harp seneleri srasnda Trkiye bir milyonu akn ky ocuunu silah altna almtr. Demek ki, Trkiye sava yllarnda, ehirlerden baka bu bir milyon insan da, ayrca, -kyl ocuu, retmen olacakken, tketmen olmu,- onu da beslemek zorundayd. Tahl lazmd bunlar beslemek i in. Trkiye'de 7 kii kyde retim yapar, ancak bir kiiyi besleyecek kadar rn alr. Byle bir toplum. "Kombinalar" kuruldu. Birka tane "Kombina" kuruldu. Ne grdk? Trkiye lsnde, dardan buday ithal edilmeksizin, bu "Kombinalarn rnyle millet beslenebildi. Demek ki, modern bir rgt olarak ve de ksa sava zorunluluu ile yaplm denemeden kan bir netice var ki, o da bugn bir sosyalist Partinin ky Minima Programna nemle girmesi gereken bir olaydr. te onun artlar zerinde durmayalm.

Velhasl, imdi, demek istiyorum ki, arkadamz bunu sormutu takriben yani fakir ve orta kyly biz nasl cezbedebiliriz? Gryorsunuz ki, bundan nce fakir ve orta kylnn elle tutulur ihtiyalarna karlk verecek sosyalist Minima Programlar vardr tabii bu programlardan bugne kadar geen devre iinde daha binlerce olanak ortaya kmtr ama biz bunlar arayp, bunarl ileyip gelitirmesi dururken, bunlarn zerine yatmz, uzanmz: bir soyut slogan atalm ortaya, dnya deiiversin, demiizdir. zellikle zerinde durmamz gereken bu eilimimiz olmaldr. yani kye yaklarken kylnn her gnk yakc ihtiyalar, ky olaylar, btn dnya lsnde kyaslanacak ky retiminin karakteristii ve ilh. gz nnde tutulacak ki, kyl de bizde bir cazibe grsn, bu adamlar benim iime yaryor, diyebilsin. Ve bu denenmitir o zaman. Ve yle, imdiki ey iin inanlmaz saylacak olaylar da gze arpmtr. Tesadfen kye gitmitir bu Program. Mektup gelmitir: Biz 36 ky, muhtarlarmz ve retmenlerimizle oturduk, program tetkik ettik. Bu program tam bizim istediimiz Programdr. Hemen gelin. rgtleri kuralm ve harekete geelim, demilerdir. Demek ki, biz devrimci insan olarak, Minima Program genel laflar erevesinde brakmaz da, kendi kylmzn yaantsna ilgili problemler olarak ilersek: her zaman, bu orta ve fakir kyllerimizi ii snfnn yanbanda buluruz. Buna ait yaplacak daha bir yn teklifler de vardr. Ama zellikle Genlerimiz, zaten kendiliklerinden bu programn uygulanmasn deneyip duruyorlar, biliyorsunuz. Nerede herhangi bir ky hadisesi oldu mu, devrimci genlerimiz oraya atlayp gidiyorlar ve temas ediyorlar. Ancak bu, Trkiye lsnde bilinli bir rgt apnda yaplamad iin, yeterince verimli olmuyor. Benim syleyeceim bu. Halk Cephesi asndan Minima Program bu olacak. *** imdi, Trkiye'de, problem olarak biz yalnz proletaryann asndan her eyi koymak zorundayz. Proletaryann asndan, proletaryann bilinli siyasi rgt olur, geri kalan btn ynlar da yn rgtleri olur. Biz byle koyuyoruz. Ama bu arada, bir proletarya Partisinin eriemedii blgelerde yahut yn alanlarnda, kendiliinden yahut herhangi eski rgtlerin el atmasyla bir baka siyasi kkburjuva rgt olursa. Onu demek istiyorsunuz galiba. Elbet, onlarla da konuulur. Yani bunlar hie saymak anlamnda deil bizim grmz. Bizim nem verdiimiz ey: o kkburjuva siyasi rgtlerinin bile, iktidara gelebilecek ka-

litede modern bir siyasi rgt olamadklarn dnerek, onlarn mutlaka geni yn rgtleri yapmalarn isteyeceiz. Biz de ona alacaz. Ve ynlarn proletarya rgt evresinde kendi yn rgtleriyle toplanmalarn salamak daha gereki olur kansndayz, yani kansnda olmalyz. Bilmem cevap oldu mu? Evet. *** Buyurun efendim. imdi, bu konuda verdiim aklama yetersiz mi oldu? Neresi kapal oldu acaba? i snf, Yani siz tarifinden ziyade, tanmlamadan ziyade, bugnk ii snfnn "Kendisi iin snf" olup olmadn sylyorsunuz. i snf bugn deil, ok daha nce, burjuvazinin st tabakalar birbirine giritii zaman, "Kendisi iin snf" olmaya balamtr. Ama hemen Milli Kurtulu Sava biter bitmez deil. Yani, o tarihin iinde yaam bir arkadanz olarak benim izleyebildiim kadaryla, Trkiye'de ii snfnn "kendiliinden snf" olmaktan kmamas iin Finans-Kapital gayet ar basklar yapmtr, yaptrtmtr yahut, diyelim. Bu basklar yznden ii snf kendi snfnn bilincine vardn yllar yl ancak yeraltnda seslenebilmitir. Bu bir kanlmaz ey olmutur. Fakat, rnein Trkiye'de Serbest Frka dediimiz olay srasnda, birdenbire durum yeryzne de kmtr. O zamana kadar: Trkiye'de ii snf yoktur, denilmitir. Hatta ben, naizane oturup: Yahu nasl yok? "Trkiye'de i Snfnn Sosyal Varl" diye bir de ett yapmak mecburiyetinde kalmtm. Kitapk eklinde de yaynlamtk o zaman. Yani var. Rakamlarn btn saklanmasna ramen, bugnknn yzde biri kadar da istatistik yaplmamasna ramen, onun varln ispat etmek gibi bir acayip durumda kalmtk, o zaman. te byle saklyorlard. Fakat tam o srada, o saklanan snfn btn sanayi blgelerindeki ii snfnn, bir de baktk ki, birdenbire; o Serbest Frka'nn st tabakalarda yaratt atlak srasnda, politika sahnesine atladn grdk. Ve arkadalar, tabii, daima yabanc kitaplardan soyut formlleri okuyorlar ve onlar izliyorlar. Onun iin de, Trkiye'nin gemiindeki bu geliimleri bir trl olduu gibi gz nnde tutamyorlar. ounun ya buna elverili deil, yahut sava elverili deil. Ama bunlara ait belgeli yaynlar da Trkiye'de legal alanda vardr. te, Serbest Frka sahneye kar kmaz, Fethi bey zmir'e gitmitir. Bunun zerine, anszn mthi bir halk maheri kopmutur. Ve o

zaman tabii, arabuk bu Serbest Frka kapatlmak zorunda kalnmtr. Ama, kapandktan sonra, dinlediimiz millet Meclisi'ndeki tartmalardan daha net olarak rendik ki: ii snf, tahmin edildiinden daha geni lde, kendi bilinli politika eilimini o vesile ile ortaya atmtr. Kyl ynlarn bir yana brakalm. Ve zellikle zmir'in sorumlu idarecilerinin en bata gelenlerinden itiraflar olmutur. Demilerdir ki, hem de ii kelimesini kullanarak: "zmir gn tamamen hkmetsiz kald, iilerin elinde kald." Onun zerine, Halk Partisi'nin derhal Byk Kurultay topland. lk defa o Kurultayda: "Biz ii snfn imdiye kadar yok saydk, u ettik, bu ettik. Ama, ite bu son tecrbe de gstermitir ki, -geri gene ban baladk, ii snfnn bilinli klarn bugn iin zorla nlyoruz, ama,- bu klar artk zorla nlemenin olana kalmamtr. Baka yollar arayalm" denilmitir. Ve ona gre yollara girilmitir. Bu olaylar gz nnde tutmadka: ii snf bilinli mi, deil mi, falan gibi byle soyut ve yalnz bilin alannda kalan tartmalar bizi aydnlatmaktan ok uzak kalr. i snfnn "Kendiliinden snf" m, "Kendisi iin snf" m olduunu, ancak kritik anlarda sosyal lde eylemleriyle denetlemek ve tartmak mmkn olur. O zaman Trkiye'deki sosyalist evreler, Trkiye ii snfnn, egemen snflarn da itiraf ve ikraryla, artk kendi snf bilincine doru geni yn olarak eildiini ve gelitiini tespit etmilerdir. u halde, demek bir dnm, yl sylemek icap ederse bugn deil, 1930 senelerinde, yani bundan 40 yl nce, Trkiye'de ii snf bilinli yn hareketlerine elverili aksiyonlar yapabilmitir. Ancak bu aksiyonlar, tepeden trnaa, diinden trnana dek silahl ve rgtl Finans-Kapitalin basks altnda, elbette, her gze arpacak kadar ak olamamtr. u halde, ben gene tekrar edeceim; bu tarzdaki phesi olan arkadalar, yani bugn ii snfmzn "Kendisi iin snf" olup olmad zerinde phesi olan arkadalarm unu yapmaldrlar: nce, Trkiye'deki proletaryann snf mcadelesi tarihini z kaynaklarndan ett etmeliler; sonra da, bugnk ii snfmzn durumunu, objektif olarak, -yani herhangi bir ii arkadan yahut herhangi bir seim sandna oy atan kalabaln iinde deil,- grev yaparken, rgtlenirken, siyasi Parti eilimleri gsterirken, ve ilh. ne durumdaysa o durumuna gre lmelidirler. Efendim? gal de ederken, evet.
168

Btn bunlar elbette, son derece devrimci olan baz aydn arkadalarmzn istedikleri lde ak yahut yani kesin sonucu hemen alverecek durumlar gstermeyebilirler. Ama bu, iin subjektif tarafdr. Objektif olarak -ahsen sordunuz, ben de syleyeyim- kanaatim: ta 1930'dan beri, yani 40 yldan beri, Trkiye'de ii snf "Kendisi iin snf" olmaya balamtr ve bugn "Kendisi iin snftr artk. milyonluk bir rakam bulan cretli insanlarmzn, bir milyon ksur ekonomik meslek rgtleri vardr ve bu rgtler iinde bilinli, yani sosyalist bilinli iiler her gn oalmaktadr. Kanaatim budur. *** "Milli Burjuvazi" deyimi? Komprador Burjuvazi bir toplum iinde yabanclam, ondan ayr, kopmu kalm bir zmre olarak, gayr milli karakter tayordu. O adan, komprador burjuvazinin dnda kalan burjuvaziye "Milli" demek, daha kolay anlalr oluyordu. Ancak, bir bilimsel sz etmek zorundaysak, "Milli Burjuvazi" diye bir deyim yapmaktansa, Bilimsel Sosyalizmin kendi terimleri vardr. Kapitalist snf 19. Yzylda btn zmreleriyle egemendi. 20. Yzylda bu zmreler iinden yalnz Finans-Kapital egemenlii balar. Tekelci Sermaye egemenlii yani. Ayn burjuvazisinin bir zmresi halinde, btn burjuva ve zmrelerinden en kodamanlarn topland Finans-Kapital etrafnda egemenlik kurulur. Ve bu Finans-Kapital zmresi dnda kalan burjuvalara da "Vahi" diyorlar Avrupa'da, "Yabani Burjuvalar" yani. Biz de o terimi pekala kullanabiliriz. Bizzat Finanskapital zmresi onlar "Yabani" gryor, kendisinden deil. Binaenaleyh, bizim altmz terminoloji bu. Ama arkadalar: Hayr, biz "Yabani Kapitalist"lere "Milli Burjuvazi" diyeceiz, derlerse, o da bir zevk meselesi. Tartlabilir. O kadar aykr bir ey deil. Ben sizin okumanz rica ediyorum, yahut sylemenizi. "rgt olarak Trkiye ii snfnn rgt Trkiye i Partisi bu mcadelede ne derece nclk yapabilir? Ve yan rgtlerden halen mevcut Devrimci i Sendikalar Konfederasyonu ve Devrimci Genlik Federasyonudur. Bunlarn bugnk nitelikleri ve devrimdeki nemi?" ittiniz, efendim. Arkadamz, TP'in, DSK'in ve Dev-Gen'in Trkiye'de ne derece nclk yapabilecekleri hakknda aklama istiyor. imdi, dorusunu isterseniz, bu rgtn de, ben ahsen hemen hemen dnda gibiyim. Ancak, ite ltfettiniz, Devrimci Genlik rgt olarak beni buraya konuucu olarak ardnz. Bu suretle iinize girmek erefine nail oldum. Bu soruyu bana deil de, dorusunu

isterseniz, bu rgtn kendisine sormak lazm. nk, bu rgtler lsnde etken olacak insanlar orada bulunuyorlar. Bir kere genel olarak objektif durum bu. Ama, bizim dardan grebildiimiz kadaryla, bu rgt hakknda ne dnrz? nclk, yani proletaryann ncln yapabilirler mi? TP iin her zamanki kanm u olmutur: TP bir siyasi Partidir. Bir siyasi Partinin Parti olmas iin, nce, bizim klasik Ustalarmzn deyimi ile: 1) Kendi iinde Otokritiki yaratm olmas lazmdr: 2) Kendi dnda da Ynlarla balarn kurmu olmas lazmdr. Binaenaleyh, TP'in nc, siyasi nc olabilmesi mmkn mdr? Olur mu, olmaz m? olas mdr, deil midir? Dedik mi, neye bakacaz? TP'in iinde Otokritik var mdr? TP Trkiye halk ynlar ile gerekli balar kurmu mudur, kurmam mdr? Problemi byle koyacaz. Soruyu byle aacaz. Bu iki soruya verilecek karlktr ki, TP diye bir ad duyulan rgtn, Trkiye'de hakikaten proletaryann bilinli nc rgt olup olmadn bize gsterebilir. Tabii, bu iki adan da, hemen hemen ilk eletiriyi naizane ben yapmtm hatrlarsanz. ki alanda da ok eksii olduunu o zaman tespit etmitim. Ve bu eksiklerden sylenmesi, TP byk liderleri iinde adeta bir kfr biiminde karland. O yzden de, yaplan tekliflerin hepsi gme gitti. Bugne kadar tespit edebildiim bu oldu. imdi, bu otokritiksiz ve ynla ba kurma tekliflerini hie sayan rgtn, bundan sonra dzelip dzelmeyecei sorusu? Yani, bugne kadar demek ki bu Parti deil, proletaryann ncln gsn gere gere baaracak bir Parti deil. ki sahada da, zannediyorum arkadalarm da bir hkm vermilerdir. Byle olunca: bundan yakay silkelim ve idama m mahkm edelim TP'i? Byle bir soru, baz arkadalara km oluyor. Byle bir kan da bence acelecilik olur. Yalnz, onun karakteristiini tespit edip, dzelmesi iin gerekli yollar dnmemiz lazmdr, bence. Bu da, herhangi bir siyasi rgt gibi TP'in, TP denilen rgtn dnda kalmamakla olur. Yani, bence, urada mesela bulunan 50-100 kii. 200 kii neyse, hepsi birden bu azimle, yani yukardan beri sylediimiz prensipler evresinde, hep birden TP'e gnll yazlp, onun dzelmesi iin savarlarsa, elbet TP'te bir gelime mmkndr. Yani bu, "Hodri Meydan!" meselesidir. Baarabilirsek, olur. Baaramazsak, olamaz. Ama, illa ki: "Sen imdi bir kehanet gster burada. Yahut fal at da: Olur mu, olmaz m?" derseniz, bu bizim metodomuz deil, bunu
170

yapamam. Onun iin, bu siyasi i Partisi adn alan rgt hakknda ancak bu genel yargy beslediimi syleyebilirim. Tabii, siyasi parti bu olunca, Yani imam bu, DSK onun cemaati. mam bu olunca, cemaatin ne olacan hepimiz biliyoruz. Onun zerinde fazla bir ey sylemek gereksiz olur. Devrimci Genlikse, elbette, deminden beri aklamaya altm gibi. Trkiye devrimci hareketinin gzbebeidir. Gerek rgt, gerek eylem asndan ynlara gitmek iin, bu tipte, bu tr rgtn yapabileceinin stnde abalar gsteriyor. nk, siyasi bir rgt deil, siyasi iktidar rgt deil ki, onun gibi davransn. Ona ramen, sanki bir siyasi rgtm gibi, sorumluluu zerine alm, ii snfna, kyl tabakalarna kar yn balar kurmak, onu rgtlemeye gitmek iin abalar yapyor. Binaenaleyh, Devrimci Genlerimizin btn rgtlerini, TP ve DSK erevesinden tenzih etmek lazm. Onlar bir mukaddes cihad iindeler. Benim grm bu. *** Arkadamzn dediini iittiniz galiba, deil mi? Bir de ben zetleyeyim mi? Diyor ki: Okul genci ne kadar bilinli olursa olsun, yarn hayata atld m, okulu bitirip de maaa geti mi, politik bamszln yitirir ve idealizmini de glgeye drebilir. Bu, tabii, gzlem olarak ve bir lde, bir snr iinde doru. Hatta, bana bu, -ite her zaman sylerim, size de syleyeyim- Marks'n bir szn hatrlatr. Btn o eski arlk Rusyas'nn idealist genleri hep Marks'a gelirler, biz Marks' sevdik derler, onun kitaplarn okurlar, f a l a n . Marks da bir mektubunda yazar: "Bunlarn, der, bana geldikleri zaman genliklerinde hepsi idealist, mthi devrimci, ihtilalci falan... fakat bu, Rusya'ya gidip de ar'n maana geer gemez, ar'n en hinoluhin adam olmalarna engel deil." Byle bir gzlemi var. Bu, yani. arlk devri iin kanlmaz bir ey. Belki her biri iin,genliin yani okul genliinin byle bir alnyazs, az ok kanlmaz bir ey olabilir. Fakat, bugn iin bir defa, 19. yzyl ortas ile 20. yzyln sonu arasnda bir tarihcil fak var. Bu f a r k , Demiyorum ki iiler TP'e girmesin. Demin, zaten teklifini ii-aydn tm arkadalarmn hemen, yarn sabah daha kahvalt etmeden, gidip bir dileke ile yahut ne ise yolu TP'e girmesi idi. Bunu can yrekten istiyorum ki, oradaki bu battall byle bir akn temizlesin ve

en zlediimiz Parti kurulsun. Onu reddetme anlamnda sylemiyorum. Ancak, imdi bu fark gz nnde tutmak lazm. Bir de, okuldaki genler, belki kii olarak sonra hayata geince, bugnk atelerini yitirecekler. Ama, o okulun gelenei lmez bir gelenek olarak devam edecektir. Bunu biz kendi neslimizde, kendi kuamzda da denedik. Mesela, Trkiye'de burjuva devrimleri: Hrriyet, Merutiyet devrimleri srasnda, biliyorsunuz, gene yksek retim genliinin nl rolleri olmutur, bu akmlarda. Ve tabii, iinden bir ou, hatta Abdlhamid'e hafiyelie kadar da dejenere olmutur, ktktan sonra. Ama, o yksek renim kurumlarnn genlik gelenei devam edegelmitir. Bugn bu gelenek, ok daha kkl, ii snfnn ideolojisi evresinde teekkl etti. u halde, u anda okulda bir renci olup da, yarn hayata knca kaybolanlar ne olursa olsun, -olmayanlar da olacak muhakkak.- fakat geride braktklar gelenek ve grenek, devrimci gelenek-grenek olarak, yzbin kiiyi her an etkiliyecektir. Ve bu yzbin kiinin zel durumu, Trkiye'de devrimci genlik olarak deerini yitirmemelidir, yitiremez. Yitirmese gerektir. Bu adan bir aklama yaptktan sonra, sonu olarak, elbette arkadamzla ortaz. Uzaktan ezan okumak hibir zaman doru deildir. Mutlaka, rgtse rgtn iine girmek, kavga ise, kavgann iine girmek gerekir. Yanl gryorsak, orada dzeltmek, grevimiz olmaldr. Bunu, aydn genliimize de her zaman tavsiye ederim. Bu kadar benim syleyeceim. Bu toplantlarn bize en iyi kazandraca nokta, mantmzn ileyi tarzn dzeltmek olmal. Dikkat edersek, arkada gene metafizik mantkla, skolastik metotla ii ele ald, ya evet, ya hayr. i snf bilinli midir? Bilinliyse, yleyse bize hi lzum yok, biz pasif kalalm. Yok, deilse, o zaman biz faal olalm. Byle bir durum koyuyor ki, meseleyi byle koymak tam Medrese usul problem koymak oluyor. Yani, ya evet diyeceim, ii snf bilinlidir, binaenaleyh, artk bizim abamza lzum yok. Yahut, hayr diyeceiz.. Velhasl, iinden klmaz bir eliki iinde, kafamzn elikisini hayata uygulamaya kalkacaz. Bence bu tarzda elikiler, tam idealiste ve skolastik elikilerdir. i snfnn bilinci nedir? Mutlaka 3 milyon iinin hep birden Marksizm adna yemin etmesi anlamnda bir sosyalist bilin eklinde konuluyorsa bu, elbet byle bir bilin yok. Ama, ii snfnn, daha 1930 ylndan beri, Trkiye'nin objektif sosyal ve politik alannda kendi

arln koymas, bir bilince, bilin gelimesine belgeyse, bu 30 seneden beri. 40 seneden beri balam demektir. Biz bunu sylyoruz. imdi, bunun karlnda, bizim rolmze gelince: Elbette biz, ii snfnn daima siyasi bilincinin dardan geldiini dnerek, aydnlar olarak, onun bu objektif geliimine subjektif yardmda bulunmalyz. Bu grevimizdir. Yani, mutlaka yzde yz gelisin de, ondan sonra bilinli saylsn, dememize imkn yoktur. Tabii, bu bir elikidir. Ama, bu ite hayatn elikisidir. Yani bizim kafamzda uydurduumuz eliki deil. i snf, hem bilinlenme yolunda geliiyor, hem de bizim ona bilin ve rgt gtrmemiz gibi, bir grevimiz bulunuyor. Bu, ya o, ya o eklinde biz bilin gtrelim yahut hi gtrmeyelim, biiminde kondu mu, mantk yanl oluyor. Yani, meseleyi tamamen metafizik koymak oluyor ki, bu ekilde koyuta hibir yararllk yok. Tersine, bu mantn uygulamas ne oluyor? Bizim aramzda mz karmak oluyor. yle bir toplantda, hadi balyoruz, vardr yahut yoktur. Kavgasna ve bu kavga kzt zaman da, birbirimize dmeye kadar i varyor. Oysa, bizim vardr yahut yoktur, eklinde kehanet, falclk yapmamz deil konu olan. Yeteri kadar olmu veya olmam. Bizim onu yeteri kadar yapmak iin aba harcamamz lazm bunun zerinde kafamz yoracaz. Yani ii snfna biz aydn olarak, rgt ve bilin gtrmek iin, bugn neler yapmalyz? Bunu dnelim ve o yolda davranalm. i snfnda rgt var mdr, yok mudur? nce onu tespit edelim. Bunun iin, elimizde, elbette Trkiye lsnde bir kriter yok. Yani ii snf, u bardan iindeki su deil ki, iine iki damla ey koyalm, alkalen midir, yoksa mait midir? Hemen bulalm ve ona gre davranalm. Sosyal konularda byle bir kimya muamelesi yaplamaz. Olan bir ey var: ii snf, bizim grebildiimiz kadaryla, 40senedir her gn biraz daha bilinleniyor. Bu bilinlenme yeterli, yetersiz? Tartlabilir. Bunun karsnda bize den: Onun bilinliliini knamak yahut abartmak deil, olduu gibi kabul edip, ona daha bilin, daha rgt nasl gtrlecek? Bu alanda almaktr. Yani, biz ii snf dnda olduumuza gre, ii snfna, tarihe ne misyonumuz varsa, onu yaparak hizmet etmek yollarn dnmeliyiz. Benim syleyeceim bu. Yani, gene bir skolastik tartmaya girip burada birbirimizle ekimenin bir pratik faydas yok. Birimiz, ok bilinlidir ii snfmz dese. Tesadfen ii snf onu hakl karm

olur. Binaenaleyh, bu dahiyi gelin gklere karalm!.. Byle bir aba harcamak gibi bir durum kabilir bundan. Yahut, bilemedi, vurun kafasna keratann . B a k , ii snfna bilinli dedik, ama bilinsiz kt ii snf. Bunlardan ne kar? Bu mahalle kavgas, yani kkburjuva yaktrmalar olur. Oysa realite udur: i snfmz, elbette dnyann en azgn Finans-Kapitalinin basks altnda yllardan beri ezilen bir snftr. Ve en basit insanlk haklarndan hala dahi yoksundur. En basit aksiyon serbestliinden yasak edilmitir. Bu durumu, bunlar grmeyip de, kabahati ii snfnda bulmak istermi gibi, ite ii snfnn bilinci de pheli falan gibi imalarla ne kazanrz? Hi. Sadece, ya kendimizi felce uratrz, yahut etrafmzda 5-10 ii varsa, onlar da, -yahut bizi bunlar adam yerine koymuyorlar, diye- kendimizden soutabiliriz. Pratik sonu yok bu gibi metafizik tartmalardan. Daha diyalektik olalm. i snfmz olduu gibi kabul edelim. Onun, politikada burjuvazi tarafndan ikrah edilmi eylemlerini, "Kendisi iin snf" olma eilimini grmeye alalm. Bunun kertesi zerinde, daha ok gelimesi iin bizim yapacamz grevler varsa, onlar dnelim. i snfn biz yaratacak deiliz. Evet. Arkadalarn soru yahut tartma istedikleri konu var m? Evet, efendim. Beni dinlediinizden dolay teekkr ederim.