Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright Nien khoa 2005 2006

Kinh t vi mo

Nhap mon Ly thuyet tro chi Phan 2

GII THIEU LY THUYET TRO CHI VA MOT SO NG DUNG TRONG KINH TE HOC VI MO Phan 2: Tro chi ong vi thong tin ay u
Tro chi ong (dynamic game) dien ra trong nhieu giai oan, va mot so ngi chi se phai hanh ong moi mot giai oan. Tro chi ong khac vi tro chi tnh mot so kha canh quan trong. Th nhat, trong tro chi ong, thong tin ma moi ngi chi co c ve nhng ngi chi khac rat quan trong. Nh Phan 1 a phan biet, mot ngi co thong tin ay u (complete information) khi ngi ay biet ham thoa dung (ket cuc payoff) cua nhng ngi chi khac. Con mot ngi co thong tin hoan hao (perfect information) neu nh tai moi bc phai ra quyet nh (hanh ong), ngi ay biet c toan bo lch s cua cac bc i trc o cua tro chi. Th hai, khac vi cac tro chi tnh, trong tro chi ong mc o ang tin cay (credibility) cua nhng li ha (promises) hay e doa (threats) la yeu to then chot. Va cuoi cung, e tm iem can bang cho cac tro ong, chung ta phai van dung phng phap quy nap ngc (backward induction). Tro chi ong vi thong tin ay u va hoan hao V du 1: Mot tro chi tng tng Th tng tng mot tro chi ong vi thong tin ay u va hoan hao va co cau truc nh

T 2 0

P T 1 1
B

P T 3 0
A

P 2 2

hnh ve. Tai moi nut hoac A hoac B phai ra quyet nh. Khong gian hanh ong cua ho ch gom hai kha nang: hoac chon trai (T), hoac chon phai (P). Nhng con so ngon cua cac nhanh trong cay quyet nh ch ket qua thu c cua hai ngi chi, trong o so tren la ket qua cua A. e tm iem can bang cua tro chi nay, chung ta khong the bat au t giai oan au tien, ma ngc lai, chung ta se dung phng phap quy nap ngc, tc la bat au t giai oan cuoi cung cua tro chi. Lu y la phng an toi u cho ngi chi th nhat la ket cuc T, o A c 3 va B khong c g. Con phng an toi u cho B la ket cuc P, trong o B c 2 va A khong c g. Nhng ca hai ket qua nay eu se khong xay ra. Tai sao vay? Neu tro chi keo dai en giai oan 3 th A chac chan se chon T (v 3 > 2). Con neu B c ra quyet nh giai oan 2 va biet ieu nay chac chan se khong chon P ma chon

V Thanh T Anh

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright Nien khoa 2005 2006

Kinh t vi mo

Nhap mon Ly thuyet tro chi Phan 2

T (v 1 > 0). Va giai oan 1, A d oan trc c nhng hanh ong ke tiep cua ca hai ngi nen chac chan se chon T (v 2 > 1).1 Bay gi chung ta quay lai thao luan van e mc o tin cay cua li ha hen hay e doa. Gia s trc khi bat au chi, A e ngh vi B nh sau. Trong lan chi au tien anh nen chon P. Neu the, khi en lt toi th toi se chon P, va roi trong giai oan cuoi cung anh se chon Pe moi chung ta cung c 2. Lieu A co nen tin vao li e ngh (ha hen) bang mieng nay cua B hay khong?2 Neu ay la tro chi xay ra mot lan va muc ch cua moi ngi chi n thuan ch la toi a hoa li ch cua mnh th cau tra li hien nhien la khong. Ly do la en giai oan 2, B biet chac la neu A oi y va chon T th anh ta se khong c g, con A se c 3 (la ket cuc tot nhat cua A). Lng trc ieu nay, B ch i A chon P la se chon T e c 1. ng trc tnh huong nay, vi nhng thong tin cho trc va neu A la ngi duy ly th chac chan A se khong dai g nghe theo li ha hen ngon ngot cua B. Ket qua la A se chon T trong giai oan au tien nh chung ta a phan tch tren. Noi mot cach ngan gon, nhng ha hen va e doa trong tng lai ma khong ang tin cay se khong he co tac ong g, du la nho nhat, ti ng x cua nhng ngi chi trong giai oan hien tai. Trong mot phan khac, chung ta se nghien cu tnh huong trong o li ha/ e doa ang tin cay va do o co anh hng en hanh vi cua nhng ngi chi ngay trong giai oan hien tai. V du 2: Mo hnh oc quyen song phng Stackelberg (1934) Nh lai trnh t thi gian cua tro chi nay nh sau: 1) Hang 1 chon san lng q1 0 2) Hang 2 quan sat q1 roi sau o chon san lng q2 0 3) Hai hang san xuat vi san lng q1, q2 va li nhuan tng ng la 1 va 2 1(q1, q2) = q1[P(Q) c] ; Q = q1 + q2 2(q1, q2) = q2[P(Q) c] ; P(Q) = a Q = a (q1 + q2) trong o hang so c la chi ph can bien, ong thi la chi ph trung binh cua ca 2 hang. e tm iem can bang cua tro chi nay, chung ta lai ap dung phng phap quy nap ngc bang cach bat au vi hang th 2. au tien chung ta phai tm ham phan ng tot nhat cua hang 2 oi vi quyet nh san lng q1* cua hang th nhat trong giai oan 1 : Max 2(q1, q2) = q2[a c q1* - q2] => q2 = (a - c q1*)/2 q2 0

e y rang phng phap quy nap ngc c s dung ay mot cach de dang la nh cau truc thong tin ay u va hoan hao cua bai toan (tng tng) nay. Trong cac bai toan thc te, cau truc thong tin thng phc tap hn nhieu. 2 V la hp ong mieng nen no khong the b che tai nh trong tai.

V Thanh T Anh

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright Nien khoa 2005 2006

Kinh t vi mo

Nhap mon Ly thuyet tro chi Phan 2

Lu y rang ve mat hnh thc th ham phan ng q2(q1*) ay giong nh trong mo hnh Cournot. Tuy nhien, co mot iem khac biet quan trong la trong mo hnh Cournot, q1* la mot gia tr gia nh, con trong mo hnh nay, khi ra quyet nh q2 hang 2 a quan sat c va biet gia tr cua q1*. V ay la bai toan vi thong tin ay u va hoan hao nen hang th nhat co the at mnh vao v tr cua hang th hai va do vay biet rang neu mnh quyet nh san lng la q1* th hang th hai se san xuat q2 = (a - c - q1*)/2. V vay, trong giai oan 1, hang th nhat se chon q1 sao cho Max 1(q1, q2(q1)) = q1[a - c q1 q2(q1)] = q1
a c q1 2

Li nhuan tng ng la :
* S1 = * S2

ac 2 ac * q2 = 4
* q1 =

(a c) 2 (a c) 2 * > c1 = 8 9 2 (a c) (a c) 2 * = > c2 = 16 9

Cau hoi at ra la tai sao hang 1 co the at c mc san lng va li nhun tng ng vi mc san lng va li nhun oc quyen trong khi hang 2 tham ch con khong at c mc li nhuan trong oc quyen song phng Cournot? Cau tra li khong thuan tuy ch nam trnh t thi gian ma quan trong hn la do thong tin. Trong v du nay, ca hai hang eu biet nhieu thong tin hn so vi trng hp oc quyen song phng Cournot: Hang 2 co the quan sat quyet nh ve san lng cua hang 1, con hang 1 biet la hang 2 biet san lng cua mnh. Tuy nhien hang 1 co the s dung thong tin bo sung nay e lam li cho mnh trong khi hang 2 khi co them thong tin lai b thiet hai. Hay noi mot cach chnh xac hn, viec hang 2 lam cho hang 1 biet la hang 2 biet san lng cua hang 1 lam cho hang 2 b thiet. e thay ieu nay, gia s bang mot cach nao o, hang 2 gay nhieu thong tin lam cho hang 1 khong biet c la lieu hang 2 co biet san lng cua mnh hay khong. Khi ay, bai toan tr thanh tng t nh vi trng hp oc quyen Cournot trong o 2 ben quyet nh san lng ma khong he biet san lng thc te cua ben kia (thong tin khong hoan hao) V du 3: Mac ca luan phien (Rubinstein sequential bargaining) xem bai oc them. Tro chi ong vi thong tin ay u nhng khong hoan hao (xem bai oc them) Tro chi lap lai (repeated games) Muc ch cua tieu muc nay la xem xet lieu cac e doa hay ha hen tng lai ang tin cay anh hng the nao ti hanh vi hien tai cua nhng ngi chi.

V Thanh T Anh

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright Nien khoa 2005 2006

Kinh t vi mo

Nhap mon Ly thuyet tro chi Phan 2

V du 1: The lng nan trong tro chi lap hai giai oan Quay lai bai toan lng nan cua ngi tu c trnh bay di dang chuan tac nh trong bang ben. Can bang Nash duy nhat la (khong hp tac, khong hp tac) va ket cuc la (1, 1). Bay gi gia s tro chi nay (goi la tro chi giai oan stage game) c lap lai lan th hai, bang ket qua c trnh bay trong bang di ay. Can bang Nash duy nhat van la (khong hp tac, khong hp tac) va ket cuc hp tac van khong at c nh la mot iem can bang Nhan xet: Ngi 1 Khong hp tac Ngi 2 Khong hp tac Hp tac 1,1 0,5 Hp tac 5,0 4,4

Ngi 1 Khong hp tac Ngi 2 Khong hp tac Hp tac 2,2 1,6 Hp tac 6,1 5,5

Neu tro chi giai oan (stage game) ch co mot can bang Nash duy nhat th neu tro chi ay c lap lai nhieu lan th cung se ch co mot can bang Nash duy nhat, o la s lap lai can bang Nash cua tro chi giai oan. Ro rang la neu tro chi nay c lap lai nhieu lan th thiet hai t viec khong hp tac se rat ln. Cau hoi at ra la lieu co cach nao e thiet lap s hp tac hay khong? ay chung ta tam thi khong quan tam ti kha canh ao c va lng tam cua moi ngi chi ma ch xem xet thuan tuy ve ong c kinh te cua ho.

V du 2: The lng nan trong tro chi lap vnh vien Bay gi gia s tro chi c lap lai mot cach vnh vien. Chung ta se xem xet kha nang mot e doa hay ha hen tng lai ang tin cay anh hng the nao ti hanh vi hien tai cua nhng ngi chi? Nh lai cong thc tnh hien gia cua thu nhap, trong o mot ngi nhan c 1 trong giai oan 1, 2 trong giai oan 2 v.v. Tong thu nhap cua ngi o tnh theo gia hien tai la PV = 1 + 2 + 23 + ; trong o la nhan to chiet khau (discount factor). Bay gi chung ta se chng minh rang ngay ca khi tro chi giai oan ch co mot can bang Nash duy nhat th van co cach e buoc nhng ngi chi duy ly hp tac vi nhau, vi ieu kien u ln. Cach thc e at c s hp tac nay la thc hien chien lc trng phat (trigger strategy) ma thc chat la mot li e doa tra ua ang tin cay oi vi nhng hanh vi vi pham hp ong. Chien lc trng phat nay c thc hien nh sau:

V Thanh T Anh

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright Nien khoa 2005 2006

Kinh t vi mo

Nhap mon Ly thuyet tro chi Phan 2

Trong giai oan 1, chon hp tac Trong giai oan t, tiep tuc chon hp tac chng nao trong (t-1) giai oan trc ngi kia cung chon hp tac Chuyen sang chi khong hp tac neu trong giai oan (t-1), ngi kia pha bo hp ong chi hp tac

Gia s trong suot (t-1) giai oan au tien, ca hai ngi chi eu tuan thu thoa c va chon hp tac. Nhng tai giai oan th t, mot ngi toan tnh viec vi pham thoa c v thay cai li trc mat. Khi ay, ngi nay phai so sanh 2 gia tr thu nhap ky vong cua hp tac va khong hp tac. Neu trong giai oan t ngi ay khong hp tac th ngi ay c 5, va t (t+1) tr i ngi kia se chon khong hp tac e trng phat ngi nay, va khi ay phan ng tot nhat tng ng cua ngi nay cung se la khong hp tac. Nh vay, tong gia tr ky vong thu nhap cua ngi ay theo hien gia la:

PVC = t 1.5 + t .1 + t +1.1 + ... PVC = t 1[5 +

(1)

Kha nang th 2 la ngi ay tiep tuc chon hp tac. Khi ay, tong thu nhap cua anh ta theo hien gia se la:

PVC = t 1 .4 + t .4 + t +1 .4 + ... PVC = t 1 + 4 1

(2)

So sanh (1) va (2) ta thay PVC PVC

4 5+ 1 1

<=> 4 5(1-) + = 5 -4 <=> 1/4 Nh vay, neu 1/4 th chien lc trng phat la mot can bang Nash. Noi cach khac, vi u ln (tc la nhng ngi chi chiet khau tng lai u t) th khi theo uoi muc tieu v k la toi a hoa li ch cua mnh th tat ca ngi chi eu co ong c ton trong thoa c hp tac. V du 3: Tr lai vi oc quyen song phng Cournot Chung ta a biet rang trong trng hp oc quyen song phng Cournot: qc1* = qc2*=(a-c)/3 va do vay QC* = 2(a-c)/3 > Qm* = (a-c)/2 ( = mc tong cau khi hai doanh nghiep cau ket lung oan th trng oc quyen). Nh vay, hai hang nay co the

V Thanh T Anh

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright Nien khoa 2005 2006

Kinh t vi mo

Nhap mon Ly thuyet tro chi Phan 2

ap dung chien lc trng phat e at c s hp tac trong san xuat. e kiem tra lai mc o hieu cac noi dung trnh bay v du 2, chung ta co the lam mot bai tap nho sau. Gia s tro chi Cournot nay c lap lai mai mai, hay tm gia tr toi thieu cua e giai phap hp tac la mot can bang Nash (SPNE)? Chien lc trng phat nh sau: Bat au chi bang viec chon mc san lng Qm/2* (=(a-c)/4) trong giai oan 1 Neu trong (t-1) giai oan au tien, ben kia chon Qm/2* th tiep tuc chon Qm/2*. Bang khong th chuyen sang Qc/2* (= (a-c)/3) mai mai.

Gia s giai oan t, hang 1 toan tnh chuyen pha v thoa c ban au. Hang nay biet la hang 2 se chuyen sang chon q2* = qc2* ke t giai oan th (t+1). V vay, hang 1 ng trc hai la chon: Pha v thoa c:

C = t 1. d + t C + t +1 C + ...
= t 1 ( d + C + 2 C + ..)

C = t 1 ( d +

C)

Neu hang 2 tiep tuc chon hp tac trong giai oan t, tc la tiep tuc chon q2* = Qm/2* = (a - c)/4 th qd1* se max qd1[a - c - qd1 (a-c)/4] => qd1* = 3(a-c)/8 => d = 9(a- c)2/64 Ton trong thoa c:

C = t 1 . m + t m + t +1 m + ...
C = t 1 m 1

So sanh C C :

m d + C 1 1

( a c ) 2 9( a c ) 2 (a c) 2 + 8(1 ) 64 1 9 1 9(1 ) + 8 64 9 72 81(1 ) + 64 = 81 17 9 17 Mot lan na chung ta lai thay la neu u ln (tc la nhng ngi chi chiet khau tng lai u t) th khi theo uoi muc tieu v k la toi a hoa li nhuan cua mnh th hai cong ty cung co ong c ton trong thoa c hp tac.

V Thanh T Anh

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright Nien khoa 2005 2006

Kinh t vi mo

Nhap mon Ly thuyet tro chi Phan 2

Tai lieu tham khao

Robert Gibbons, Game Theory for Applied Economists, Princeton University Press, 1992

V Thanh T Anh