INFORMATOR AUSTRALIJA

1. Osnovne informacije
a) b) c) d) e) Glavni grad: Stanovnitvo: Povrina: Valuta: Stopa nezaposlenosti: Kanbera 21.0 milion 7.682.300 km australijski dolar (AUD) 5,4%

2. Opti uslovi ulaska i informacije o vizama

Australija je objavila niz knjiica napisanih sa ciljem da vam pomognu da saznate ko se kvalifikuje za migraciju u Australiju i kako pripremiti molbu. Svaka knjiica sadri potrebne informacije, zajedno sa odgovarajuim obrascima za podnoenje molbe. Knjiica 1: Migracija partnera - za migraciju suprunika, vjerenika/vjerenica i meusono izdravanih partnera/ki. http://www.immi.gov.au/allforms/booklets/books1.htm Knjiica 2: Migracija djece izdravana djeca, roaci/ke koji/e su ostale siroad ili usvojena djeca. http://www.immi.gov.au/allforms/booklets/books2.htm Knjiica 3: Migracija roditelja - roditelji starijeg ivotnog i radnog doba. http://www.immi.gov.au/allforms/booklets/books3.htm Knjiica 4: Druge porodine migracije roaci/ke starijeg ivotnog doba, ostali/e roaci/ke ili njegovatelji/ce. http://www.immi.gov.au/allforms/booklets/books4.htm Knjiica 5: Migracija za koju garantuju poslodavci/ke Program imenovanja od strane poslodavca/ki, Regionalno garantovani migracioni program, ugovri o radu, ili "Invest Australia" ugovori za podrku kvalifikacijama. http://www.immi.gov.au/allforms/booklets/books5.htm Knjiica 6: Migracija opte-kvalifikovane radne snage samostalna migracija, migracija za koju garantuje porodica, drava ili teritorija http://www.immi.gov.au/allforms/booklets/books6.htm

Ovaj Informator je auriran u sklopu Projekta Migracije za razvoj na Zapadnom Balkanu (MIDWEB), koji finansijski podrava Viekorisniki 2 IPA program Evropske komisije za programsku godinu 2009

Aurirano u aprilu 2011. godine

Knjiica 7: Ulazak na osnovu poslovnih kvalifikacija vlasnici/e preduzea, vii izvrni rukovodioci/teljke, lica sa udjelom u vlasnitvu preduzea uspostavljenih u Australiji, migracija vezana za investicije. http://www.immi.gov.au/allforms/booklets/books7.htm Knjiica 8: Posebne migracije bivi/e prebivaoci/teljke, izuzetno talentovana lica ili lica sa bliskim vezama sa Australijom. http://www.immi.gov.au/allforms/booklets/books8.htm Zakonodavstvo koje ureuje imigracije linkovi za Internet stranice Internet stranica Ministarstva za imigracije i dravljanstvo obezbjeuje pregled nacionalnog zakonodavstva koje ureuje imigraciju, i raspoloiv je na adresi: http://www.immi.gov.au/legislation/ Informacije o vizama i adrese ambasada Australijska ambasada u Srbiji (nadlena za Srbiju, Crnu Goru i Bivu Jugoslovensku Republiku Makedoniju) Australijska ambasada 13 Cika Ljubina Beograd 11000 Tel: + 381 11 330 3400 Fax: + 381 11 624 029 Fax Odeljenja za vize i imigraciju: 330 3441 immigration.belgrade@dfat.gov.au Ponedeljak petak: 8:45 - 12:30, prema dogovoru: http://www.serbia.embassy.gov.au/bgde/Visas%5fand%5fMigration.html Moete kontaktirati Slubu za vize elektronskom potom, preko adrese: immigration.belgrade@dfat.gov.au , ili pozvati na broj (+381 11) 33 03 400 izmeu 09:00 i 11:00 prije podne, od ponedjeljka do petka. Radno vrijeme altera: od ponedjeljka do petka u vremenu od 09:00 do 12:30, po zakazivanju.Za zakazivanje, molimo vas da kontaktirate: Slubu za vize, na gore navedeni broj ili e-mail adresu. Australijski poasni konzulat u Bivoj Jugoslovenskoj Republici Makedoniji Motiva, Londonska 11B, 1000 Skoplje Tel: + 38 92 30 61 114 Fax: + 38 92 30 61 834 austcon@mt.net.mk Molbe za vize : Od ponedjeljka do etvrtka, iskljuivo od 13:00 do 14:00 asova Informacije putem telefona: od 8:15 do 16:15 Australijska ambasada u Grkoj (nadlena za Albaniju) Odeljenje za imigraciju Level 6, Thon Building Corner Kifisias & Alexandras Ave, Ambelokipi, Atena 115 23 Tel: +30 210 870 4127 Fax: +30 210 870 4125 immigration.athens@dfat.gov.au http://www.greece.embassy.gov.au/ Radno vrijeme altera: od 8.30 do 12:30, srijedom i etvrtkonm (po zakazivanju)

Radno vrijeme za pozive telefonom: od 8.30 do 12:30, od ponedjeljka do petka. Poasni konzulat u Bosni i Hercegovini Titova 6/III 71 000 Sarajevo Tel: +387 33 206 167 Fax: +387 33 251 238 E-mail: mirsada@prismresearch.ba Australijska ambasada u Austriji (nadlena za Bosnu i Hercegovinu) Odjeljenje za migracije i vize Mattiellistrasse 2, A-1040 Vienna (Be) +43 (0) 1 504 1178 Da biste se zakazali, molimo vas da pozovete na (+43 1) 506740, od ponedjeljka do petka u vremenu od 9.00 do 12.00 asova Email: visaquestions.vienna@dfat.gov.au www.austria.embassy.gov.au Dravljani/ke i prebivaoci/teljke sa Kosova mogu podnijeti svoje molbe u Ambasadi Australije u Beu ili u Ambasadi Australije u Berlinu ili u Ambasadi Australije u Beogradu. Vrste viza Molbe za vize koje primaju i obrauju australijske ambasade su sljedece: posjetioci/teljke, ukljucujuci turiste/kinje, posjetioci/teljke lanova porodice, poslovni/e posjetioci/teljke sa kratkim boravkom i iz razloga lijeenja; putnici/e koji/e prolaze Australijom u tranzitu studenti/kinje; gostujui akademici/kinje, vjerski/e radnici/e, lica na strunom usavravanju, sportisti/kinje, lica na programima razmjene; povratne prebivaline vize (RRV), za lica kojima je prethodno odobreno stalno prebivalite i koja ele da se vrate u Australiju; suprunici/ge, vjerenici/e i meusobno izdravani/e partneri/ke australijskih dravljana/ki, lica sa stalnim prebivalitem u Australiji ili podobni/e dravljani/ke Novog Zelanda; lanovi porodice, ukljuujuci posljednje ive roake, njegovatelje/ke ili ostarjele izdravane roake australijskih dravljana/ki, lica sa stalnim prebivalitem u Australiji ili podobni/e dravljani/ke Novog Zelanda; djeca australijskih dravljana/ki, lica sa stalnim prebivalitem u Australiji ili podobni/e dravljani/ke Novog Zelanda; Posjeta Australiji: http://www.immi.gov.au/visitors/index.htm Studiranje u Australiji: http://www.immi.gov.au/students/index.htm Rad u Australiji: http://www.immi.gov.au/skilled/index.htm prebivaoci/teljke povratnici/e: http://www.immi.gov.au/migrants/residents/index.htm Migriranje u Australiju: http://www.immi.gov.au/immigration.htm Viza za brodsku posadu: http://www.immi.gov.au/sea/mcv/about.htm Obrasci i kontrolne liste, prijave putem interneta: http://www.immi.gov.au/allforms Visa Wizard vam moe pomoi da pronaete vizu za Australiju koja e najvjerovatnije odgovarati vaim specifinim okolnostima: http://www.immi.gov.au/visawizard/#vw=%23a_step_1

3. Radna imigracija
Za radnike/ce za koje garantuju poslodavci/ke odnosi se na lica sa priznatim kvalifikacijama, koja nastoje da nau bilo privremeni ili trajni posao u Australiji, poto su obezbijedili garancije od australijskog ili stranog poslodavca/ke. Za dodatne informacije molimo pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/skilled-workers/index.htm. Za Spisak kvalifikovanih zanimanja, molimo da posjetite: http://www.immi.gov.au/skilled/sol/ ; Za strunjake/inje i druge kvalifikovane migrante/kinje ovaj program, koji se takode naziva i Program migracije opte-kvalifikovanih radnika/ca, odnosi se na lica za koja ne garantuje odreeni/a poslodavac/ka, ali koja imaju kvaifikacije u odreenim zanimanjima koja se trae u Australiji. Podnosioci/teljke molbi moraju imati izmeu 18 i 45 godina, dobro vladati engleskim jezikom i imati skoranje profesionalno radno iskustvo ili skorije poloenu kvalifikaciju koja se moe priznati u Australiji. Podnosioci/teljke molbi, u sklopu ovog programa, moraju imati vjetine i kvalifikacije za zanimanja navedena u Spisku kvalifikovanih zanimanja u Australiji (SOL). Vidi: Formular 1121i Spisak kvalifikovanih zanimanja (SOL) i Spisak kvalifikovanih zanimanja za lica koja imenuje poslodavac/ka (ENSOL) na sledecem linku: http://www.immi.gov.au/allforms/pdf/1121i.pdf . Za dodatne informacije o ovom programu, posjetite: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilled-migration/index.htm Mogunosti poslovnih posjetilakih viza su dostupne poslovnim osobama koje posjeuju Australiju u poslovne svrhe, npr. kako bi uestvovale na konferenciji ili u strunom osposobljavanju, vodile poslove sa organizacijama sa sjeditem u Australiji, vodile poslovne pregovore ili dole zbog istraivanja poslovnih mogucnosti. Vrste poslovnih posjetilakih viza: Poslovna (kratkorona) viza (pod-klasa 456) za poslovne osobe koje dolaze u kratkotrajnu poslovnu posjetu Australiji, u trajanju do tri mjeseca. Poslovne aktivnosti mogu ukljuivati konferencije, pregovore ili istraivanje poslovnih mogunosti, ali ne ukljuuju glumu, muzicke nastupe niti komercijalno snimanje filmova.Za dodatne informacije, molimo pogledajte http://www.immi.gov.au/skilled/business/456/index.htm Garantovana poslovna posjetilaka (kratko-rona) viza (pod-klasa 459) za poslovne posjetioce/teljke koji/e imaju garancije od nekog provjerenog garanta iz Australije i moda nijesu kvalifikovani/e za traenje elektronske putne dozvole (Electronic Travel Authority ETA).Za dodatne informacije molimo pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/business/459/index.htm Elektronska putna dozvola ETA (Lice koje ulazi poslovno) (pod-klasa 956 i 977) za poslovne osobe koje moraju biti u poslovnoj posjetiti Australiju u trajanu do tri mjeseca. Dostupna je imaocima/teljkama pasoa iz jednog broja zemalja i regiona. Za dodatne informacije, molimo pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/business/956-977/index.htm Poslovna putna karta APEC-a poslovna putna karta APEC-a pojednostavljuje putovanja za poslovne ljude iz privrede lanica regiona Azijsko-pacificke ekonomske saradnje (APEC). Za dodatne informacije, molimo pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/business/apec/index.htm Posebne aktivnosti raspon viza za lica koja uestvuju u pojedinim strunim, kulturnim ili drutvenim aktivnostima u Australiji. Za dodatne informacije molimo pogledajte: http://www.immi.gov.au/visitors/special-activity/visaoptions.htm.

 Ljekari/ke i medicinske sestre/tehniari trenutno postoji manjak ljekara/ki i medicinskih sestara/tehniara u Australiji, posebno u regionalnim podrujima. Ljekari/ke opte prakse ili specijalisti/kinje mogu podnijeti zahtjev za vizu za rad u Australiji ako su stekli/e svoje primarne medicinske kvalifikacije u drugoj dravi ili su stekli/e svoje kvalifikacije u Australiji, ali nijesu u njoj sa stalnim prebivalitem. Medicinske sestre/tehniari su trenutno vrlo traene u Australiji, i prua im se mogunost za stalni i privremeni rad. Raditi u Australiji kao ljekar/ka detaljne informacije o radu u Australiji i kako se registrovati kao ljekar/ka dostupne su na web stranici: http://www.immi.gov.au/skilled/medicalpractitioners/doctors.htm , gdje se mogu nai: informacije o australijskom sistemu zdravstva; kako pronai posao; kontakt-informacije agencija za zapoljavanje medicinskih radnika/ca; pojedinosti o postupku dobijanja pune medicinske registracije i priznavanja specijalizacije u Australiji; informacije o programima pomoi poslodavcima u seoskim i regionalnim podrujima; podaci o medicinskim tijelima, strunim udruenjima i dravnim agencijama. Raditi u Australiji kao medicinska sestra/tehniar bilo da imate visok nivo kvalifikacija i iskustva ili treba da steknete dodatne kvalifikacije, postoji viza koja ce vam odgovarati. Postoje izvrsne mogunosti za karijeru u okviru stalnog ili privremenog rada koji je dostupan u Australiji. Za radnu vizu za medicinsku sestru/tehniara moete podnijeti zahtjev bilo da ste u Australiji ili izvan nje. Za vie informacija molimo pogledajte Internet stranicu na : http://www.immi.gov.au/skilled/medical-practitioners/nurses.htm Vize za obuku uz garancije za strunjake/inje koji/e nijesu iz Australije mogu garantovati australijski poslodavci/ke na privremenom osnovu, kako bi usavrili/e svoje radne vjetine, i svoje poslovne i/ili menaderske sposobnosti. Za dodatne informacije molimo pogledajte: http://www.immi.gov.au/students/sponsored/index.htm Ugovori o radu Ugovori o radu su formalni dogovori za angaovanje odreenog broja kvalifikovanih stranih radnika/ca na trajnom ili privremenom osnovu. Za vie informacija, pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/skilled-workers/la/index.htm Inicijative regionalnih poslodavaca informacije o postojeim mogunostima kojima se podstiu kvalifikovani/e migranti/kinje ili lica sa privremenim boravkom, za ivot i rad u podrujima izvan glavnih australijskih gradova. Za dodatne informacije, molimo pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/regionalemployment/index.htm Australiji su potrebne veliki sajmovi za angaovanje kvalifikovane radne snage sajmovi i prezentacije odravaju se irom svijeta, kako bi se nadoknadili trenutni manjkovi kvalifikovane radne snage u Australiji. Australijski poslodavci/ke mogu uestvovati na ovim dogaajima i upoznati ljude koji imaju kvalifikacije i iskustvo koje je potrebno za popunjavanje radnih mjesta u Australiji. Za dodatne informacije, molimo pogledajte: http://www.immi.gov.au/skillexpos/index.htm Vazduhoplovna i pomorska posada Informacije o vizama i uslovima za ulazak za vazduhoplovnu i pomorsku posadu, na http://www.immi.gov.au/skilled/air-sea/ Web stranice za traenje posla Radna mjesta dostupna u Australiji u sklopu programa migracije za lica sa optim kvalifikacijama: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilled-migration/857.htm www.jobsearch.gov.au www.jobsearch.gov.au/joboutlook Bilateralni ugovori o radu Zemlje Zapadnog Blakana nemaju bilateralne Ugovore o razmjeni radne snage.

4. Imigracija za svrhu kolovanja

Zemlja u kojoj vam je izdat paso i va studijski program odreuju nivo vae ocjene Pod-klasa Studentske vize shodno kojoj ete biti ocijenjeni odreuje se prema vaem glavnom studijskom programu, ak i ako pohaate itav set programa. Odaberite zemlju u kojoj je izdat va paso i odgovorite na pitanja koja se odnose na vau molbu za izdavanje vize, koja se nalaze na: http://www.immi.gov.au/students/students/chooser/ Kontrolna lista za molbu za izdavanje vize - Ova kontrolna lista za dokumenat molbe za izdavanje vize obezbjeuje spisak dokumenata koji e vam pomoi da sainite molbu za izdavanje Studentske vize. Da biste pronali kontrolnu listu za molbu, odaberite vrstu vize koju traite i nivo ocjene koji se odnosi na vau molbu za izdavanje vize, na adresi: http://www.immi.gov.au/students/students/chooser/, a onda izaberite Prikai kontrolnu listu. Potrebno je da provjerite da se vrsta vize koju ste izabarali odnosi na va glavni studijski program i da ste odabrali odgovarajui nivo ocjene. Rad uz studiranje Dozvola za radni aranman za imaoce/teljke studentske vize se promijenila. Ako vam je odobrena studentska viza na dan ili poslije 26. aprila 2008. godine, vi i vai izdravani lanovi porodice ste dobili dozvolu za rad automatski uz vau vizu. Vie informacija o uslovima koji se primjenjuju na rad uz studiranje http://www.immi.gov.au/students/students/working_while_studying/conditions.htm postoje na adresi:

Ako vam je studentska viza odobrena prije 26. aprila 2008. godine i jo nijeste podnijeli molbu za izdavanje dozvole za rad, vi i vai lanovi porodice moete podnijeti molbu za izdavanje dozvole za rad tek poto vi zaponete svoj studijski program u Australiji. Tabela u nastavku prikazuje prava na rad koja vae za vas i za vae izdravane lanove porodice, ako imate dozvolu za rad. Kako podnijeti molbu za izdavanje dozvole http://www.immi.gov.au/students/students/working_while_studying/how-to-apply.htm Vrsta molbe za rad:

Pravo na rad Moete raditi maksimum 20 asova sedmino u jednom polugou i neogranieni broj asova kada nemate predavanja. je Napomene: rad koji je zvanino registrovan kao dio vaeg studijskog programa ne obuhvata se ogranienjem od 20 asova sedmino. Ako radite volonterski, neplaeni posao, on se ne uraunava u dato ogranienje od 20 asova sedmino,: o ako je od koristi za zajednicu; o ako je u korist neke neprofitne organizacije; o ako bi ga u suprotnom preduzeo australijski prebivalac za platu (to jeste, ako je odreeno volontersko mjesto), i

Studenti/kinje kojima odobrena dozvola za rad

o ako je istinski volonterski (to jeste, nema nikakve nadoknade, bilo u gotovini ili u naturi, recimo prihvatljiva ishrana i smjetaj). Izdravani lanovi porodice: mogu raditi do 20 asova sedmino u svako vrijeme; ne smiju zapoeti sa radom dok glavni imalac/teljka vize ne zapone pohaanje studijskog programa u Australiji, imaju neogranieno prava na rad ako je glavni/a imalac/teljka vize zapoeo/la neki program za postizanje magistrakog ili doktorskog stepena.

Izdravani lanovi porodice kojima je odobrena Dozvola za rad

Dovoenje porodice: - Najvei broj studentskih viza omoguava vam da dovedete lanove svoje porodice u Australiju, kao svoja izdravana lica: ako je va nivo ocjene 1 ili 2 ili ako je va nivo ocjene 3 ili 4 i va studijski program traje due od 12 mjeseci ili ste bili/e u Australiji u trajanju od 12 mjeseci ili due. lanovi porodice obuhvataju vae roditelje i izdravanu djecu vaih roditelja. Partner/ka je va/a suprunik/ga (lice sa kojim/om ste vjenani) ili defakto partner/ka (ukljuujui i partnere/ke istog pola). Defakto odreenje se primjenjuje ako ste sa nekim licem ivjeli tokom najmanje 12 mjeseci i imate istinski i poseban odnos sa tim licem. Izdravano dijete je vae dijete ili pastorak/a ili dijete ili pastorak/a vae/g partnera/ke, koje: nije oenjeno/udato ili vjereno ili u nekoj defakto vezi, koje nema 18 godina. Za vie informacija o postupcima podnoenja molbi za lanove porodice, molimo vas posjetite: http://www.immi.gov.au/students/students/bringing_family/ Za vie informacija o studiranju u Australiji, molimo vas da pogledate sljedee linkove: http://www.immi.gov.au/students/ http://studyinaustralia.gov.au/Sia/en/StudyCosts/Visa.htm http://www.serbia.embassy.gov.au/bgde/study.html Molimo vas da proitate uputstva za popunjavanje formulara molbe za izdavanje vize, na: http://www.serbia.embassy.gov.au/bgde/student%5fchcK.html Stipendiranje: Dok najvei broj meunarodnih studenata/kinja u Australiji plaa punu cijenu studiranja, postoji mogunost da podnesete molbu za stipendiranje. Stipendiranje nudi Vlada Australije, ustanove obrazovanja i jedan broj drugih organizacija.One pokrivaju razliite sektore obrazovanja, ukljuujui struno obrazovanje i obuku, studentsku razmjenu, diplomske i postdiplomske studije i istraivanja. Stipendije Vlade Australije nijesu dostupne meunarodnim studentima/kinjama koji/e pohaaju obuku u oblasti engleskog jezika ba u Australiji. Meutim, postoji nekoliko vrsta stipendiranja za obuka u oblasti engleskog jezika koje nude ustanove u Australiji. Za vie informacija o stipendijama, molimo posjetite: Bazu podataka o stipendijama koje su vam na raspolaganju na http://www.studyinaustralia.gov.au/Sia/en/CourseSearch/ScholarshipSearch.htm.

internet

stranici:

Ona nudi tanu i pouzdanu listu svih stipendija koje obezjeuju organizacije sa sjeditem u Australiji, kao i ustanove i dravna tijela meunarodnim studentima/kinjama koji/e studiraju ili planiraju da studiraju u Australiji po osnovu studentske vize. Spisak glavnih univerzteta i koleda Spisak univerziteta u Australiji, dat alfabetskim redoslijedom, moete nai na: http://www.australianuniversities.com/directory/universities-in-australia/ Za vie informacija, provjerite: http://studyinaustralia.gov.au/Sia/en/Home.htm Priznavanje diploma / kvalifikacija Potencijalni/e studenti/kinje treba da kontaktiraju ili pregledaju Internet stranicu kole, koleda ili univerziteta na kome bi eljeli da ue. To e im pomoi da dobiju informacije o priznavanju ili ocjenjivanju stranih kvalifikacija. http://www.studyinaustralia.gov.au/Sia/Splash.aspx http://www.immi.gov.au/asri/ - ova stranica e pomoi migrantima/kinjama da dobiju ocjenu svojih kvlifikovanih zanimanja ili iskustva steenog u inostranstvu. http://aei.dest.gov.au/AEI/QualificationsRecognition/Information/EduAssessments.htm - za ocjenu obrazovnih kvalifikacija.

5. Boravina dozvola
Privremeni boravak - Australijski program privremenog boravka ima za cilj da licima iz inostranstva omogui dolazak u Australiju zbog neke konkretne svrhe koja koristi Australiji. Program se sastoji od tri kategorije: 1) Kategorija viza za kvalifikovana lica Vize za poslovni ulazak ova vrsta vize omoguava poslodavcima/kama da zaposle kvalifikovana lica iz inostranstva u trajanju do etiri godine. Radno mjesto koje se na ovaj nain popunjava mora potovati donju granicu minimalne kvalifikacije i plate. Za vie informacija, molimo pogledajte: Informator 48 kvalifikovani i poslovni ljudi: http://www.immi.gov.au/media/fact-sheets/48helping.htm Obrazovne vize omoguavaju obrazovnim i istraivakim ustanovama ili organizacijama da popune akademska, predavaka i istraivaka radna mjesta, koja se ne mogu popuniti sa australijskog trita rada. Vize za privremene zdravstvene radnike/ce ova viza dozvoljava poslodavcima/kama, ili u nekim sluajevima Vladinim ili tijelima zajednice da garantuju za odgovarajue kvalifikovane zdravstvene radnike/ce za radna mjesta koja ispunjavaju uslove trita rada, u periodu do etiri godine. Vize za zdravstvene radnike/ce izriito se usmjeravaju na pruanje usluga u seoskim i udaljenim zajednicama. 2) Kategorija viza za drutvene i kulturne radnike/ce

Vize za privremeni boravak dostupne su i licima koja uestvuju u sportskim, zabavnim i kulturnim aktivnostima. One pokrivaju: Vize za zabavljae za lica ukljuene u iroki raspon drutvenih i kulturnih dogaanja i aktivnosti, imajui u obzir potrebe zatite zapoljavanja Australijanaca/ki u toj grani djelatnosti. Vize za medijsko i filmsko osoblje za dopisnike/ce i drugo profesionalno medijsko osoblje, koje su inostrane medijske kue uputile u Australiju, kao i za gostujue fotografe/kinje, filmske i televizijske ekipe koje snimaju dokumentarne filmove ili reklamne spotove za korienje u inostranstvu.

 Sportske vize za amaterske ili profesionalne sportiste/kinje koji/e se takmie sa licima koja su stanovnici/e Australije. Vize za vjerske radnike/ce za vjerske radnike/ce, ukljuujui svetenike/ce i duhovne voe. Vize za penzionere/ke za penzionere/ke koji/e se sami/e finansiraju, a imaju 55 ili vie godina, nemaju lica koja izdravaju (osim suprunika, koji/a moe biti bilo koje starosne dobi) i koji/e ele da svoje penzionerske godine provedu u Australiji. Viza je privremena i ne dovodi do sticanja stalnog prebivalita u Australiji ili dravljanstva Australije. Imaoci/tejlke ove vize moraju takoe biti u mogucnosti da znaajno i dugorono finansijski ulau u Australiju i zadovolje uslove u pogledu imovine i prihoda. Vize za gostujue akademike/kinje za lica iji e boravak u Australiji doprinijeti razmjeni istraivakog znanja. 3) Meunarodni odnosi

Radne turistike vize ova viza omoguava mladim ljudima da iskuse australijsku kulturu i stil ivota kroz produeni odmor i usputno zaposlenje, sa posebnim naglaskom na regionalne djelove Australije. Program je sastavni dio australijske turistike privrede, a ujedno predstavlja podrku australijskoj privredi dovodei dodatnu radnu snagu privrednim granama koje trae radnike za kratkoroni angaman. Za dodatne informacije pogledajte: http://www.immi.gov.au/media/fact-sheets/49whm.htm Radne i turistike vize ova viza je slina programu radnih turistickih viza, s tom razlikom to lica koja trae radnu i turistiku vizu moraju priloiti pismo odobrenja svoje drave kojim ona daje saglasnost za njihov/njen boravak u Australiji, imati zavreno fakultetsko obrazovanje i funkcionalno poznavanje engleskog jezika. Za dodatne informacija pogledajte: http://www.immi.gov.au/media/fact-heets/49whm.htm Vize za agencije stranih vlada ovo su vize za zaposlene dravne slubenike/ce koji/e obavljaju poslove ili sprovode edukaciju u ime svojih vlada, a nemaju diplomatski ili zvanini status u Australiji. Vize razmjene ovo su vize za kvalifikovana strana lica koje ele da proire svoje radno iskustvo i vjetine u sklopu recipronih programa koji omoguavaju licima koja borave u Australiji sline mogunosti u inostranstvu. To ukljuuje lica koja trae ulazak na osnovu odredenih bilateralnih sporazuma o razjmeni. Vize za posebne programe vize za lica koja dolaze u Australiju u sklopu odobrenih programa, kako bi uestvovala u programima razjmene mladih ili u nekomercijalnim programima koje pokreu lokalne zajednice. Diplomatske vize ove vize omoguavaju privremeni ulazak lica koja ele da putuju u Australiju u diplomatskom ili zvaninom svojstvu, prema nalogu Ministarstva spoljnih poslova i trgovine (Department of Foreign Affairs and Trade DFAT). Lica koja ispunjavaju uslove za ovu vizu treba da podnesu molbu za dobijanje iste, bez obzira na duinu njihovog namjeravanog boravka u Australiji. Vize za radnike/ce u domainstvima (diplomatskih/konzularnih predstavnika/ca) za domaa lica koja rade u domainstvima diplomatskih predstavnika/ca i konzularne uposlenike/ce postavljene u Australiju. Vize za struno usavravanje u zanimanju ova viza dozvoljava licima iz inostranstva da zavre strukturirane i nadgledane programe strunog usavravanja na radnom mjestu ili nauno istraivanje koje e im obezbijediti dodatne ili proirene vjetine u njihovom sadanjem zanimanju, fakultetskim studijama ili strunom podruju. Profesionalni razvoj ova viza omoguava privremeni ulazak skupovima strunjaka/kinja, menadera/ki i vladinih zvaninika/ca iz inostranstva koji/e ele da unaprijede svoje

profesionalne/menaderske vjetine uestvujui u posebno prilagoenim programima osposobljavanja koje pripremaju australijske organizacije koje ih sponzoriu. Za dodatne informacije o programu privremenog boravka pogledajte: _ http://www.immi.gov.au/media/fact-sheets/47temporary_residence.htm _ http://www.workpermit.com/australia/temporary.htm Stalni boravak u Australiji Sledee vrste viza pruaju mogunost za dobijanje stalnog boravka u Australiji zainteresovanima koji ive izvan Australije: * Viza za kvalifikovana samostalna lica (migrante/kinje) (pod-klasa 175) Viza za stalni boravak za lica kvalifikovana za radna mjesta za kojima vlada potranja na australijskom tritu rada. Ova viza omoguava migriranje u Australiju, ako dobro vladate engleskim jezikom i ako imate vjetine i kvalifikacije za zanimanje za kojim postoji potreba u Australiji. Za dobijanje ove vize koristi se bodovni ispit, kako bi bili/e odabrani/e oni/e kandidati/kinje koji/e imaju karakteristike potrebne na australijskom tritu rada. Nije vam potrebno sponzorstvo da biste podnijeli molbu za dobijanje ove vize. Ova je viza pravi izbor za vas ako imate manje od 45 godina i vjetine i kvalifikacije koje odgovaraju australijskim standardima za zanimanje koje se nalazi na Spisku kvalifikovanih zanimanja (SOL). Za dodatne informacija pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilled-migration/175/index.htm * Viza za kvalifikovana sponzorisana lica (migrante/kinje) (podklasa 176) Viza za stalni boravak za lica koja ne mogu da postignu potreban broj bodova za dobijanje vize za kvalifikovana samostalna lica (migrante/kinje). Podnosioce/teljke molbi ili mora sponzorisati roak/a koji/a ivi u Australiji i koji/a ispunjava odreene uslove, ili ih mora odrediti drava ili teritorija potpisnica. Broj bodova koji moraju osvojiti je manji od broja bodova potrebnih za dobijanje vize za kvalifikovana samostalna lica (migrante/kinje). Za dodatne informacija pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilled-migration/176/index.htm * Viza za kvalifikovana regonalno (privremeno) sponzorisana lica (pod- klasa 475) Trogodinja privremena viza za lica koja osvoje donji prolazni broj bodova za ovu vizu. Podnosioce/teljke molbi ili mora sponzorisati roak/a koji/a ispunjava odreene uslove i ivi u odreenom podruju Australije, ili ih mora imenovati neka drava ili teritorija potpisnica. Nakon dvije (2) godine boravka i najmanje jedne (1) godine rada na odreenom podruju, kandidati/kinje mogu zatraiti vizu za stalni boravak. Za dodatne informacija pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilled-migration/475/index.htm

* Privremena viza za kvalifikovana lica sa priznatom diplomom (pod-klasa 476) Ova viza omoguava licima koja su nedavno diplomirala na odabranim inostranim univerzitetima, sticanje do 18 mjeseci radnog iskustva u zanimanjim za kojima vlada potranja u Australiji. Kao imalac/teljka ove vize, kandidat/kinja moe podnijeti molbu za dobijanje stalnog boravka u bilo koje vrijeme, ukoliko je u mogunosti da pree bodovni test za migrante/kinje sa optim kvlifikacijama. Za dodatne informacija pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilledmigration/476/index.htm Sledee vrste viza pruaju mogunost zainteresovanima koji su u Australiji: za dobijanje stalnog boravka u Australiji

* Boravina viza za kvalifikovana samostalna lica (pod-klasa 885) Stalna viza za inostrane studente/kinje koji/e ispunjavaju potrebne uslove, a koji/e su dobili/e australijske kvalifikacije u Australiji, nakon najmanje dvije (2) godine studiranja i za imaoce/teljke odreenih privremenih viza, koji/e imaju

10

kvlifikacije za kojima postoji potranja u Australiji. Podnosioci/teljke molbi za ove vize nijesu lica sa sponzorstvom (garancijama) i moraju proi bodovni ispit. Za dodatne informacije pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilled-migration/885/index.htm * Boravina viza za kvalifikovana sponzorisana lica (pod-klasa 886) Stalna viza za inostrane studente/kinje koji/e ispunjavaju potrebne uslove, a koji su dobili australijske kvalifikacije u Australiji poslije najmanje dvije (2) godine studiranja, i za imaoce/teljke odreenih privremenih viza koji/e imaju vjetine za kojima postoji potranja u Australiji. Za podnosioce/teljke molbi koji/e ne mogu dosei prag prolaska, potreban za dobijanje boravina viza za kvalifikovana samostalna lica, a koji/e ili imaju roaka/u u Australiji koji/a e ih sponzorisati, ili e ih imenovati vlada neke drave ili teritorije. Broj bodova koji moraju osvojiti podnosioci/teljke molbi je manji od broja bodova potrebnih za boravinu vizu za kvalifikovana samostalna lica. Za dodatne informacije pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilled-migration/886/index.htm * Regionalna boravina viza za kvalifikovana lica (pod-klasa 887) Svrha ove vize je da omogui imaocima/teljkama odreenih privremenih viza da podnesu molbe za stalni boravak. Da bi vam se odobrila ova viza, morate barem dvije (2) godine raditi u Australiji i raditi sa punim radnim vremenom ukupno 12 mjeseci u odreenim podrujima Australije. Za dodatne informacije pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilled-migration/887/index.htm * Boravina viza za kvalifikovana - regionalno (privremeno) sponzorisana lica pod- klasa 487) Trogodinja privremena viza za strane studente/kinje koji/e ispunjavaju potrebne uslove i za imaoce/teljke odreenih privremenih viza, koji/e osvoje donji prolazni broj bodova za ovu vizu. Podnosioce/teljke molbi ili mora sponzorisati roak/a koji/a ispunjava odreene uslove i ivi u odreenom podruju Australije, ili ih mora odrediti vlada neke drave ili teritorije potpisnice. Nakon dvije (2) godine boravka i najmanje jedne (1) godine rada na odreenom podruju, kandidati/kinje mogu podnijeti molbu za dobijanje vize za stalni boravak. Za dodatne informacije pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilled-migration/487/index.htm * Privremena viza za kvalifikovana diplomirana lica (pod-klasa 485) Ova viza omoguava stranim studentima/kinjama koji/e ne zadovolje kriterijume za stalnu vizu, za migrante/kinje sa optim kvlifikacijama za ostanak u Australiji u trajanju od 18 mjeseci radi sticanja kvlifikovanog radnog iskustva ili usavravanja engleskog jezika. Kao imalac/teljka ove vize, student/kinja u bilo kom trenutku moe podnijeti molbu za stalnim boravkom, ukoliko je u mogunosti da pree prag na bodovnom testu kao i migranti/kinje sa optim kvlifikacijama. Za dodatne informacija pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilled-migration/485/index.htm * Viza za kvalifikovana regonalno (privremeno) sponzorisana lica (pod- klasa 495) Nakon to ste ivjeli i radili u Australiji po osnovu vize za kvalifikovana samostalna regonalno (privremeno) sponzorisana lica (pod- klasa 495), postoji nekoliko vrsta stalnih viza za koje moete predati molbu. Za dodatne informacije pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/general-skilled-migration/sir.htm Ako imate poslodavca/ku koji/a je voljan/a da za vas garantuje, trebalo bi da predate molbu za vizu za lica sponzorisana od strane poslodavca/ke. Za dodatne informacije pogledajte: http://www.immi.gov.au/skilled/skilled-workers/index.htm

6. Postupak dobijanja azila

Australija je jedna od 146 zemalja potpisnica Konvencije UN-a o statusu izbjeglica iz 1951. godine, odnosno Protokola o statusu izbjeglica iz 1967. godine. Konvencija definie izbjeglice kao lica koja: se nalaze van zemalja svog dravljanstva ili zemlje uobiajenog prebivalita;

11

se ne mogu ili ne ele vratiti ili traiti zatitu te drave, zbog osnovanog straha od progona po osnovu rase, vjerskog uvjerenja, nacionalnosti, pripadnosti odreenoj grupi ili zbog politikog ubjeenja; nijesu ratni zloinci/ke ili lica koja su poinila teak, nepolitiki zloin. Traiocima/teljkama azila, za koje se ustanovi da su izbjeglice, moe se u poetku odobriti privremena zatitna viza (TPV) prvenstveno, ako su nezakonito uli u zemlju, to im daje trogodinje pravo boravka. Ako su u zemlju ula zakonito, moe im se odobriti stalna zatitna viza (PPV). Usluge za traioce/teljke azila: Vlada prua odreeni broj usluga traiocima/teljkama azila. Usluge ukljuuju: finansijsku pomo podobnim podnosiocima/teljkama molbe za zatitnu vizu, koji/e ne mogu pokriti osnovne trokove za hranu, smjetaj i zdravstvenu zatitu za vrijeme obrade njihovih molbi; Pogledajte: Spisak najvanijih podataka br. 62, na: http://www.immi.gov.au/media/fact-sheets/62assistance.htm Pomo u pripremi i podnoenju molbe za zatitnu vizu, kroz Imigracioni program savjetovanja i pomoi za podnoenje molbi. (Imigration Advice and Application Assistance Scheme) Pogledajte: Spisak najvanijih podataka br. 63, na http://www.immi.gov.au/media/fact-sheets/63advice.htm Imigracioni program savjetovanja i pomoi za podnoenje molbi. Postupci i organi Nakon podnoenja zahtjeva za zatitnu vizu, slubenik/ca iz Ministarstva za imigracije i dravljanstvo, kome/joj je sluaj dodijeljen, djeluje kao izaslanik/ca ministra/rke i odluuje spada li sluaj podnosioca/teljke molbe pod obaveze koje je Australija preuzela potpisavi Konvenciju UN-a o statusu izbjeglica. To ini tako to procjenjuje tvrdnje uporeujui ih sa definicijom izbeglice predvienom u Konvenciji. Svaka se molba procjenjuje pojedinano. Ako je procjena pozitivna, podnosiocu/teljki molbe odobrava se odgovarajua zatitna viza. Sve inicijalne odluke Ministarstva, o zatitnim vizama, moraju se donijeti u roku od tri mjeseca od dana podnoenja molbe.

7. Spajanje porodice
Porodini sistem australijskog migracionog programa omoguava spajanje lanova ue porodice kao to su suprunici, vjerenici/e, meusobno izdravani/e partneri/ke, izdravana djeca, usvojena djeca, pastorci/ke, kao i pojedini ostali lanovi ire porodice kao to su roditelji, naputeni/e roaci/e, njegovatelji/ke, ostarjeli/e izdravani/e rodaci/ke i ostali/e roaci/ke. Migranti/kinje koji/e ulaze u porodini sistem, biraju se na osnovu porodinih veza koje ih veu za njihove australijske sponzore. Ne postoji ispitivanje kvalifikacija ili ispitivanje jezikih sposobnosti kao za migrante/kinje u sklopu sistema za kvalifikovane migrante/kinje. Porodini sistem obuhvata etiri glavne kategorije: I) Partner/ka suprunici: suprug, supruga ili partner/ka australijskog sponzora; potencijalni brani partneri: strani vjerenik/vjerenica koji/a planira da se, nakon dolaska u Australiju, vjena sa licem koje je njegov/njen sponzor u Australiji; meusobno izdravani/a partner/ka: lice koje je u meusobno izdravanoj vezi sa australijskim partnerom/kom, a veza ukljuuje meusobni zavjet na zajedniki ivot. Za dodatne informacija pogledajte: Spisak najvanijih podataka br. 30, Porodini sistem migracija partneri/ke, na: http://www.immi.gov.au/media/fact-sheets/30partners.htm II) Dijete izdravano dijete: bioloko dijete, usvojeno dijete ili pastorak/ka australijskog sponzora

12

 usvojeno dijete: dijete usvojeno u inostranstvu roak/a koji/a je ostao/la siroe: nevjenano dijete koje je mlae od 18 godina u trenutku podnoenja molbe i za koje ne moe brinuti jedan od roditelja. Za dodatne informacija pogledajte: Spisak najvanijih podataka br. 33, Porodini sistem migracija dijete, na: http://www.immi.gov.au/media/fact-sheets/33child.htm III) Roditelj Da bi podnio/la molbu za neku vizu u ovoj kategoriji, podnosilac/teljka molbe mora biti roditelj djeteta koje je nastanjeni australijski dravljanin, koje ima stalno prebivalite u Australiji ili koje je novozelandski drvaljanin i ispunjava potrebne uslove. Pod nastanjenjem se podrazumijeva da je lice vec neko razumno vrijeme, obino dvije godine, prebivalo u Australiji.Za dodatne informacija pogledajte: http://www.immi.gov.au/media/fact-sheets/31parents.htm, http://www.immi.gov.au/media/fact-sheets/31parents.htm IV) Ostala porodica Ostarjeli/a izdravani/a roak/a: samohrani/a, udovac/udovica, razvedeno ili slubeno rastavljeno lice koje zavisi od roaka u Australiji; Ostali/e roaci/ke: osobe koje nemaju bliske roake izvan Australije, a brat je, sestra, dijete ili pastorak/ka australijskog/ke drvaljanina/ke, lica koje ima pravo na stalni boravak u Australiji ili novozelandskog/ka dravljanina/ka koji/a ispunjava potrebne uslove; Njegovatelj/ica: lice koje je voljno i sposobno da prua znaajnu i stalnu pomo australijskom/oj roaku/ci ili lanu njegove/njene porodice, koji/a ima zdravstveni problem koji ga/nju ometa u obavljanju svakodnevnih ivotnih aktivnosti. Mora postojati osnov po kome e trajanje ove potrebe za pomo, koje e po svoj prilici trajati najmanje dvije godine. Za dodatne informacije pogledajte: http://www.immi.gov.au/media/fact-sheets/32other.htm Sponzorstvo (garancije) Svi/e migranti/kinje u sklopu programa porodinog sistema, bilo da podnose molbu u Australiji ili izvan nje, moraju imati garancije (biti sponzorisani/e od) bliskih roaka, partnera/ki ili vjerenika/ca (zavisno od toga ta je primenjivo u kojoj kategoriji). Garant (sponzor) mora biti australijski/a dravljanin/ka, imati stalno prebivalite u Australiji ili biti novozelandski/a dravljanin/ka koji/a ispunjava odreene uslove, a uobiajeno je da ima najmanje 18 godina ili da je stariji/a. Podnosioce/teljke molbi partnere/ke mora sponzorisati njihov/njen partner/ka (ili roditelj ili staratelj/ka partnera/ke ako dotini/a ima manje od 18 godina). Za podnosioce/teljke molbi djecu, moraju garantovati roditelji ili roak/a, ili suprunik sa kojim to lice ivi. Za podnosioce/teljke molbi roditelje, mora garantovati njihovo dijete (bioloko, usvojeno ili pastorak/ka). Za ostale podnosioce/teljke molbi mora garantovati roak/a. Za dodatne informacije pogledajte: http://www.immi.gov.au/media/fact-sheets/31parents.htm

8. Sistem zdravstvenog osiguranja

Australijski jedinstveni sistem zdravstvenog osiguranja naziva se Medicare, i on osigurava svakom/j Australijancu/ki pristup besplatnoj ili jeftinoj ljekarskoj, optiarskoj i bolnikoj zatiti, a moe izabrati i privatne zdravstvene usluge, dok, pod posebnim okolnostima, moe koristiti kombinaciju zdravstvenih usluge. Za dodatne informacije pogledajte: http://www.medicareaustralia.gov.au/public/register/index.shtml Medicare obezbjeuje pristup:

13

 besplatnom lijeenju svakom (Medicare-ovom) pacijentu/kinji u nekoj javnoj bolnici besplatnom ili subvencionisanom lijeenju kod praktiara, kao to su ljekari/ke, ukljuujui i specijaliste/kinje, optiare/ke ili stomatologe/kinje (samo nekim njihovim uslugama). Australijski javni bolniki sistem zajedniki finansiraju Australijska vlada i vlade pojedinih drava i teritorija, a njime upravljaju odeljenja za zdravstvo drava i teritorija. Va doprinos sistemu zdravstva zasniva se na vaem prihodu i plaa se kroz poreze i izdvajanja za Medicare. Ako, kao (Medicare-ov) pacijent/kinja, odaberete bolniku njegu u nekoj javnoj bolnici, lijeie vas ljekari/ke i specijalisti/kinje koje odredi ta bolnica. Nee vam biti naplaena njega niti lijeenje, kao ni kontrolni pregled kod ljekara/ke koji/a vas lijei. Ako ste privatni/a pacijent/kinja u javnoj ili privatnoj bolnici, imate mogunost da izaberete ljekara/ku koja e da vas lijei. Medicare e platiti 75% trokova za usluge i postupke koje vam obezbijedi ljekar/ka koji/a vas lijei. Ako imate privatno zdravstveno osiguranje, svi ili gotovo svi trokovi e biti pokriveni. Program farmaceutskih koristi http://www.medicareaustralia.gov.au/public/services/scripts/index.shtmlomoguava Australijancima/kama nabavku preko 2.600 vrsta lijekova preko recepta, po pristupanim cijenama. Povraaj od 30% za privatna zdravstvena osiguranja porodice i pojedinci koji plaaju privatno zdravstveno osiguranje, imaju pravo na povraaj od Savezne vlade u iznosu od 30% po osnovu privatnog zdravstvenog osiguranja. Za dodatne informacija pogledajte: http://www.medicareaustralia.gov.au/public/claims/private-health.shtml Imaoci/teljke stalne vize u Australiji imaju pravo na Medicare. Za dodatne informacija pogledajte: http://www.medicareaustralia.gov.au/public/register/index.shtml

9. Sistem socijalnog osiguranja

Preko agencije koja se zove Centrelink, Vlada Australije prua usluge pomoi kako bi se osamostalili/e i oni/e koji/e su u oskudici. Sluba za pomo porodicama obezbjeuje pomo porodicama. Postoji veliki broj pravila koja utiu na plaanja koja sprovodi ova Sluba.

Najskorije pristigli/e migranti/kinje moraju da ive u Australiji sa stalnim prebivalitem tokom perioda od 104 sedmice prije nego ostvare pravo na najvei broj plaanja iz socijalnog osiguranja, ukljuujui naknadu za nezaposlenost, bolovanje, studiranje, tuu njegu i jedan broj drugih plaanja. Ne postoji period ekanja za plaanje pomoi porodicama. Pristup plaanjima dodatka na prihod zavisi od klase vae vize, to jeste od toga da li ste imalac/teljka stalne ili privremene vize, kao i od vaih konkretnih okolnosti, ukljuujui prihod i imovinu. Samo oni periodi koji su provedeni u Australiji sa stalnim boravkom raunaju se u period ekanja. Da biste ispunjavali uslove za starosnu i invalidsku naknadu, u principu morate da ivite u Austrailiji tokom perioda od 10 godina. Ako ste migrant/kinja koji/a je ostavrio/la pravo na ulazak kao humanitarni/a radnik/ca, ili roditelj ili izdravano dijete izbjeglice: dravljanin/ka Australije, ili partner/ka ili izdravano dijete dravljanina/ke Australije; ili imate stalno boravite i ivite u Australiji ve dvije godine, u svako vrijeme moete ostavriti izuzee od dvogodinjeg perioda ekanja za najvei broj plaanja iz socijalnog osiguranja. Ukoliko njegujete neko lice koje je stalni prebivalac i ako ste imalac/teljka posebne vize za njegovatelje/ice, mogue je da ostvarite izuzee od perioda ekanja za plaanja njegovateljima/kama. Takoe je mogue da ispunjavate uslove za dodatak za njegovatelja/ku, koji ne podlijee periodu ekanja. Plaanje koje se zove Posebni

14

dodatak mogue je ostavriti tokom perioda ekanja ako se naete u ozbiljnoj finansijskoj oskudici jer ste pretrpjeli bitnu promjenu okolnosti koja je izvan vae kontrole. Ovo plaanje je dostupno samo pod vrlo ogranienim okolnostima. Nemogunost da pronaate posao ili sitiuacija da ostajete bez novca nijesu dovoljni razlozi da se kvalifikujete za dobijanje posebnog dodatka. Ukoliko postanete udovac / udovica, invalid/kinja ili samohrani roditelj, poto ste zapoeli svoje ivljenje u Australiji kao imalac/teljka stalne prebivaline vize, mogue je da ispunjavate uslove za dodatak ili penziju. Takoe je mogue da dobijete penziju a da nijeste ivjeli u Australiji tokom perioda od deset (10) godina, ako ste pokriveni nekim meunarodnim ugovorom o socijalnom osiguranju. Australija ima ugovore o socijalnom osiguranju sa jednim brojem drava. Za vie informacija, posjetite: www.centrelink.gov.au Novi/e migranti/kinje sa izdravanom djecom mogu ostvariti plaanja pomoi porodicama kako bi im se pomoglo oko trokova podizanja djece. U principu, morate imati stalnu vizu i stalno ivjeti u Australiji kako biste ispunili uslove, ali postoje i neki izuzeci. Ne postoji period ekanja za ova plaanja. Plaanja pomoi porodicama obuhavataju Porodino izuzee od poreza Dio A, Porodino izuzee od poreza Dio B, Dodatak za djeije staranje i Povraaj sredstava za djeije staranje. Iznos porodinog izuzea od poreza na koji bi ste mogli imati pravo zavisi od uzrasta i broja djece u vaoj porodici i od ukupnog godinjeg prihoda koji vaa porodica ostvaruje tokom predmetne tekue godine. Dodatak za djeije staranje moe vam biti isplaen da bi vam se pomoglo da smjestite dijete na uvanje / u obdanite. Iznos dodatka za djeije staranje koji bi mogli da primite zavisie od ukupnog godinjeg prihoda koji vaa porodica ostvaruje tokom predmetne tekue godine, vrste uvanja koju odaberete za svoju djecu (odobrenog ili registrovanog), broja djece u obdanitu, razloga zato koristite obdanite i koliko asova dijete provede tamo. Obavezno je takodje, da je vae dijete primilo sve vakcine ili da date potvrdu da je izuzeto od vakcinisanja, kako biste ispunili uslove da primate dodatak za djeije staranje. Povraaj sredstava za djeije staranje pokriva 50% odobrenih gotovinskih trokova za djeije staranje do maksimalnog iznosa od 7.500 australijskih dolara (po osnovu indeksa) po djetetu godinje (zakonodavstvo u izradi) i moe se isplaivati tromjeseno ili godinje. Mogue je da ispunite uslove za Povraaj sredstava za djeije staranje ako koristite odobreno obdanite, ako ispunjavate uslove za Dodatak za djeije staranje i vi i va/a partner/ka proete provjeru za rad, obuku i studiranje ne postoji provjera prihoda za potrebe Povraaja sredstava za djeije staranje. Ako ispunjavate uslove za Dodatak za djeije staranje, ali je vae pravo na Dodatak za djeije staranje nula iz razloga prihoda, ipak je mogue da ispunjavate uslove za Povraaj sredstava za djeije staranje. Postoje takoe jo dvije forme dodatne pomoi za porodice sa bebama. Dodatak za bebe obezbjeuje novana sredstva koja vam pomau da pokrijete dodatne trokove za novoroene. Materinski dodatak za vakcinaciju djece je posebno plaanje za porodice sa djecom koja su u programu vakcinisanja ili su izuzeta od uslova propisanih za vakcinisanje. U Australiji, Slube za pomo porodicama su na raspolaganju u svim kancelarijama zdravstvenog sistema Medicare i kancelarijama Centerlink-a. Za vie informacija, ukljuujui i viejezine Spiskove najvanijih podataka, moete nai na: Intenret stranici: www.familyassist.gov.au Putem telefona: 136 150 (u Australiji, na engleskom jeziku) 131 202 (za informacije na drugim jezicima) Informativna sluba za opte obrazovanje male djece i djeije staranje Informacije o optem obrazovanju male djece i djeijem staranju moete nai na Internet stranici: www.mychild.gov.au

15

10. Usluge podrke migrantima/kinjama

Australijska vlada, Ministarstvo za imigraciju: www.immi.gov.au Australijska katolika kancelarija za migrante i izbeglice (ACMRO) http://www.acmro.catholic.org.au/index.htm Australijska sluba za naseljenje za izbjeglice i migrante http://www.aph.gov.au/library/intguide/sp/settlement.htm Australijsko vijece za izbjeglice http://www.refugeecouncil.org.au/newsevents/newsltrs.html Westgate Centar za migrante - http://www.wmrc.org.au/ Meunarodna organizacija za migracije (IOM) - internet stranica: http://www.iom.int/australia/ Ministarstva poslova porodice, stanovanja, drutvenih usluga i autohtonog http://www.fahcsia.gov.au/internet/facsinternet.nsf/aboutfacs/programs/house-nav.htm stanovnitva

http://www.fahcsia.gov.au/sa/communities/overview/Pages/default.aspx e vam pomoi da pronaete linkove za informacije o stambenom smjetaju, ukljuujui i Programe podrane smjetajne pomoi (Supporte Accommodation Assitance Program (SAAP)), i hitnom smjetaju. http://www.fahcsia.gov.au/sa/housing/pubs/homelessness/saap_er_publications/saap_report_responses_h omelessness/Pages/default.aspx http://www.realestate.com.au/ real estate portal http://www.s-h-a.com.au/ Student Housing Australia

11. Sticanje dravljanstva

Proces podnoenja molbe za australijsko dravljanstvo varira, u zavisnosti od toga da li ispunjavate uslove. Postoji jedan broj razliitih varijanti molbi, koje podrazumijevaju razliite uslove. U principu, da biste podnijeli molbu za sticanje australijskog dravljanstva, morate da: Dokaate da ispunjavate uslove; Sakupite originalna dokumenta; Kopirate i ovjerite kopije svijih dokumenata; Popunite i dostavite molbu. Vaa odluka po vaoj molbi za sticanje dravljanstva moe biti donijeta samo poto dostavite popunjen formular molbe i neophodna dokumenta i dokaz o plaenoj taksi. Migranti/kinje sa stalnim boravkom Ako ste migrirali u Australiju, imate stalni boravak, ispunjavate uslove za prebivalite i nijeste kanjavani / osuivani, mogue je da ispunjavate uslove za sticanje dravljanstva. Svi/e podnosioci/teljke molbi, ukljuujui i djecu mlau od 16 godina, moraju imati stalni boravak u vrijeme podnoenja ove molbe. Za vie informacija, molimo posjetite: http://www.citizenship.gov.au/applying/how_to_apply/migrant_perm_res/

16

Suprunici i partneri australijskih dravljana/ki ne stiu automatski australijsko dravljanstvo. Oni/e moraju da podnesu molbu za sticanje dravljanstva i ispune uslove za podobnost za dobijanje istog na isti nain kao i drugi odrasli podnosioci/teljke molbi. http://www.citizenship.gov.au/applying/how_to_apply/spouse/ Dijete bive/g australijskog/ke dravljanina/ke ako je jedan od vaih roditelja izgubio australijsko dravljanstvo po osnovu sticanja drugog dravljanstva prije vaeg roenja, mogue je da vi ispunjavate uslove za podnoenje molbe za sticanje australijskog dravljanstva pod uslovom da nijeste kanjavani / osuivani. Za vie informacija, molimo vas posjetite: http://www.citizenship.gov.au/applying/how_to_apply/ Dokumenta za podnoenje molbe: Dokaz linog identiteta: http://www.citizenship.gov.au/applying/documents/pid_docs/ Dokumenta da nijeste kanjavani / osuivani: http://www.citizenship.gov.au/applying/documents/character/ Pratea dokumenta: http://www.citizenship.gov.au/applying/documents/support_docs/ Potvrdu o plaenoj taksi za molbu, formulare i albe: http://www.citizenship.gov.au/applying/fees_forms_appeals/ Citizen Wizard e vam pomoi da naete informacije o tome ta treba da uradite i kako da podnesete molbu za sticanje australijskog dravljanstva: http://www.citizenship.gov.au/citizenshipwizard/

12. Povratak (pomo kod dobrovoljnog povratka, zakonske odredbe koje ureuju prisilni povratak)
Pomognuti dobrovoljni povratak je usluga koja se nudi nedravljanima/kama koji/e ispunjavaju uslove I koji/e ele da odu iz Australije, ali nijesu u mogunosti da to uine bez neke pomoi. Ako ste u nekom ogranienju, ili nemate mogunost da ostane u Australiji, Ministarstvo za imigracije I dravljanstvo vam moe pomoi da otputujete u zemlju gdje imate pravo boravka. Ministarstvo za imigracije I dravljanstvo je sklopilo partnerstvo sa Meunarodnom organizacijom za migracije da bi pruilo pomo dobrovoljnim povratnicima/ama. IOM obezbjeuje vane informacije o imigracijama, podrava I savjetuje kako bi vam pomogla da napravite najbolji izbor za vas I vau porodicu. Zaposleni IOM-e mogu: Obezbijediti informacije u vezi sa zemljom povratka I da li postoji pomo za reintegraciju, Pomoi vam u planiranju odlaska, organizovati putovanje i podnijeti molbu za vaea putna dokumenta Obezbijediti smjernice i zavriti vae poslove u Australiji Rezervisati i kupiti avionsku kartu na vae ime, ako ste u finansijskoj oskudici. Postoji veliki broj koristi od dobrovoljnog odlaska. U zavisnosti od vaih okolnosti, mogao bi vam se olakaati povratak u Austrailiju u budunosti. Takoe e vam biti lake da zarite svoje poslove i organizujete svoj odlazak. Ako vam je odobrena Bridging E viza (premoavajua viza za nedravljane/ke sa nedozvoljenim boravkom - BVE) po osnovu odlaska, morate otii prije isteka svoje vize. Ako Ministar odbaci prvu molbu za obavljanje razgovora u vaem sluaju, nije vam dozvoljeno izdavanje jo jedne BVE vize po osnovu ministarskog intervenisanja, ak i ako ste podnijeli jo jednu molbu za obavljanje razgovora sa ministarstvom. Ipak morate organizovati odlazak iz Australije.

17

BVE viza nudi samo privremeni i kratkoroni dozvoljeni status. Mogu nastati ozbiljne posljedice ako ostanete u Austaliji bez neke vaee vize, to ukljuuje pritvor i istjerivanje iz Australije. Ovo bi otealo i organizovanje vremena i naina za va odlazak, i moglo bi vam ak dodatno oteati povratak u Australiju u budunosti. Za vie informacija, molimo posjetite: http://www.immi.gov.au/managing-australiasborders/compliance/community-status-resolution/_pdf/english-assisted-voluntary-return.pdf. Povoljnije je da se obratite Slubi rjeavanja statusa u zajednici u Ministarstvu i da razgovarate sa referentom za statuse u zajednici, koji vam moe objasniti mogunosti povratka i povezati vas sa drugim slubama i organizacijama koje mogu pomoi. Za kontakte sa Ministarsvom (DIAC) u vaoj dravi, pozovite 131 881, a ako vam je potrebna pomo na drugom jeziku, pozovite TIS National na 131 450 i traite da vas poveu sa Ministarstvom. Moete takoe direktno kontaktirati IOM, na tel. 02 6267 6600.

18