ENERJ LER GENEL MDRL PROJE DARES BAKANLII

(TEKNK MEVZUAT PROJE ONAY-KABUL UBES )

OCAK 2012

Serdar DUMAN Elk. Elekro. Y. Mh.

LGL KANUNLAR
KANUN ADI ENERJ VE TAB KAYNAKLAR BAKANLIININ TEKLAT VE GREVLER HAKKINDA KANUN KANUN NO: 3154 KANUN TARH: 19.2.1985

ELEKTRK PYASASI KANUNU

YENLENEBLR ENERJ KAYNAKLARININ ELEKTRK ENERJS RETM AMALI KULLANIMINA LKN KANUN YENLENEBLR ENERJ KAYNAKLARININ ELEKTRK ENERJSRETM AMALI KULLANIMINA LSKN KANUNDA DEGSKLK YAPILMASINA DAR KANUN ENERJ VERMLL KANUNU

4628
5307

20.02.2001
02.03.2005

6094

29/12/2010

5627

18/04/2007

ENERJ VE TAB KAYNAKLAR BAKANLIININ TEKLAT VE GREVLER HAKKINDA KANUN

Madde 10
Enerji leri Genel Mdrlnn grevleri (piyasada faaliyet gsteren kurum ve kurululara braklmad takdirde ve lde) unlardr:

a) Enerji kaynaklar ve tesislerinin envanterini tutmak,memleketin her

trl enerji ihtiyacn karlamak iin gerekli planlamalar yapmak, b) Enerji kaynaklarnn ve enerjinin plan ve programlara uygun miktar ve evsafta retilmesi, nakli ve datm iin gerekli tedbirleri almak ve aldrtmak, c) Enerji kaynaklarnn retim, iletim ve datm tesislerinin milli menfaatlere ve modern teknolojiye en uygun ekilde kurulmalar ve iletilmeleri iin gerekli tedbirleri almak ve aldrtmak, d) Enerji kaynaklarnn aratrlmas, gelitirilmesi, iletilmesi, deerlendirilmesi, kontrol, korunmas ve enerji tasarrufu ile ilgili almalar tevik ve koordine etmek,

ENERJ VE TAB KAYNAKLAR BAKANLIININ TEKLAT VE GREVLER HAKKINDA KANUN

e) Enerji fiyatlandrma esaslarn tespit etmek, kamu yarar ve piyasa

ihtiyalarn dikkate alarak tketicilere yaplan her trl enerji satnda taban ve tavan fiyatlarn belirlemek ve uygulanmasn denetlemek, f) Enerji konusunda teknolojik aratrma-gelitirme faaliyetlerini izlemek, deerlendirmek, envanterini hazrlayarak sonularn ilgili mercilere iletmek ve koordine etmek, g) Enerji kaynaklarnn yol at evresel kirlenmenin azaltlmas konusunda ulusal ve uluslararas boyutlarda almalar yapmak, bunu tevik etmek, h) Enerji konusunda zel kanunlarla ve Bakanlka verilecek benzeri grevleri yapmak.

ENERJ VE TAB KAYNAKLAR BAKANLIININ TEKLAT VE GREVLER HAKKINDA KANUN

Bakanln dzenleme grev ve yetkisi Madde 28 Bakanlk, Kanunla yerine getirmekle ykml olduu hizmetleri tzk, ynetmelik, tebli, genelge ve dier idari metinlerle dzenlemekle grevli ve yetkilidir.

Ynetmelikler
A (Birincil Mevzuat) Kanunlar: Ynetmelikler: Elektrik Tesisleri Proje Ynetmelii Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri ynetmelii Elektrik tesislerinde Topraklama ynetmelii Elektrik Tesisleri ynetmelii ETKB /EPDK Tebliler B (Dier.) EPDK ynetmelikler Elektrik Piyasas ebeke Ynetmelii Elektrik letim Sistemi Arz Gvenilirlii ve Kalitesi Ynetmelii EPDK Tebliler,. Faydal artnameler TEDA /TEA MYD artnameleri TEDA/TEA Tip Projeleri Standartlar TSE, TS, TS-EN, EN, IEC,CENELEC, VDE, ANSI,.

LGL YNETMELKLER (PROJE HAZIRLAMAYA ESAS)

R.G. TARH ELEKTRK TESSLER YNETMEL 16.06.2004 R.G. SAYI 25494

ELEKTRK TESSLERNDE TOPRAKLAMALAR YNETMEL

ELEKTRK TESSLER KABUL YNETMEL ELEKTRK KUVVETL AKIM TESSLER YNETMEL

21.08.2001

24500

1995 30/11/2000

22280 24246

ELEKTRK TESSLER PROJE HAZIRLAMA YNETMEL

ELEKTRK TESSLER PROJE YNETMEL

03.12.2003

25305

16.12.2009

27434

ANA YNETMELK

TEDA ve TEAA AT YAYINLAR,TEKNK KILAVUZ, ARTNAME VE EL KTAPLARI

ENERJ KABLOLARI MONTAJ USUL VE ESASLARI TEDA GN. MD.
www.tedas.gov.tr

TEDA 36 Kv HAVA HAT TP PROJELER ,TR . POSTALARINA AIT TP PROJELER,

MOD TP TRAFO BNALARI TP PROJELER VE ESK DAPT TP TRAFO BNALARI VE TM TP PROJELER TEA E..H. TP PROJELER TEA AIK ALT TM/M TP PROJELER TEDA MALZEME YNETM BAKANLII MALZEME TEKNK ARTNAMELER TEA MALZ. YNETM BAKANLII YG MALZEME TEKNK ARTNAMELER TEA VE TEDA TARAFINDAN YN. KURULLARINCA ONAYLI MUHTELF TEKNK KILAVUZ VE EL KTAPLARI ELEKTRK DAITIM TESSLER GENEL TEKNK ARTNAMES

Teda GN. MD.

TEDA GN. MD. TEA TEA TEDA TEA TEDA/TEA EMO
20.3.1979162/620-3450 (ETKB ONAYI) www.teias.gov.tr

EPDK LGL YNETMELKLER

YNETMELK ELEKTRK LETM SSTEM ARZ GVENLRL ve KALTES YNETMEL R.G. TARH: R.G. SAYI: 10/11/2004 25639

ELEKTRK PYASASI EBEKE YNETMEL ELEKTRK PYASASI MTER HZMETLER YNETMEL ELEKTRK PYASASI DAITIM YNETMEL

19.08.2010 13.07.2011 18.06.2011

27677 27993 27968

DER YNETMELKLER
R.G. TARH
RZGR ENERJSNE DAYALI LSANS BAVURULARININ TEKNK DEERLENDRLMES HAKKINDA YNETMELK ELEKTRK LE LGL FEN ADAMLARININ YETK, GREV VE SORUMLULUKLARI HAKKINDA YNETMELK ELEKTRK ENERJS MDAT GRUPLARI VE OTOPRODKTR TESSLER RUHSAT YNETMEL GNES ENERJSNE DAYALI ELEKTRK RETM TESSLER HAKKINDA YNETMELK YENLENEBLR ENERJ KAYNAKLARINDAN ELEKTRK ENERJS RETEN TESSLERDE KULLANILAN AKSAMIN YURT NDE MALATI HAKKINDA YNETMELK
09.11.2008 11.11.1989

R.G. SAYI
27049 20339 (MEB ve B..B.)

02.09.1988 19 Haziran 2011 19 Haizran 2011

19917 27969

27969

TEBLLER
R.G. TARH Elektrik Piyasasnda Kullanlacak Sayalar Hakknda Tebli (EPDK) Elektrik Piyasasnda letim ve Datm Sistemlerine Balant ve Sistem Kullanm Hakknda Tebli (EPDK) ELEKTRK PROJELERNN HAZIRLANMASI VE ELEKTRK TESSLERNN GEREKLETRLMES SRECNDE G FAKTRNN YLETRLMES LE LGL TEBLDE DEKLK YAPILMASINA DAR TEBL (ETKB)
22.04.2011

R.G. SAYI
27913

05.01.2012

28164

17.02.2000

23967

PROTOKOLLER

4628 SAYILI KANUN KAPSAMINDAK HES PROJELERNN, DS LE ETKB EGM TARAFINDAN PROJE ONAYI, DENETM VE KABUL LEMLERNN YAPILMASINA DAR PROTOKOL
BU PROTOKOL GERE 09.08.2010 TARHNDEN TBAREN HES

PROJELERNN SANTRAL BNASI CEBR BORU GRNE KADAR OLAN TUM SU YAPILARININ DENETM, PROJE ONAYI VE KABUL LEMLER D.S. GENEL MDRL TARAFINDAN (31.12.2013 TARHNIN SONUNA KADAR) GEREKLETRLECEKTR. Bu kapsamda Genel mdrlmze Protokol tarihinden itibaren bavuru yapm projelerin su yaplarna ait ksmlarnda DS proje onay art aranmakta olup, EGM olarak sadece protokolle belirtilen santral binas ksmnn proje onay yaplmaktadr. naat ksmlar bakmndan i ykn hafifleten bu protokol elektrik projeleri bakmndan, su yaplar zerinde nemli lde elektriksel tehizat iermediinden elektrik projeleri ieriinde nerdeyse hibir deiiklik bulunmamaktadr.

RESLER N TEA PROTOKOL

ETKB, GENELKURMAY BAK., EPDK VE TBTAK ARASINDA

MZALANAN 27.12.2010 TARHL PROTOKOL GERE RES PROJELERNN ONAY LEMNDEN NCE TRBNLERN RADAR ETKLEMLERNN ANALZ LEMLER (TEA) TAMAMLANMI OLMASI GEREKMEKTEDR. BUNUNLA LGL HAZIRLANAN MRACAAT DOSYALARI UBEMZ ARACILII LE NCELENDKTEN SONRA TBTAK A LETLMEKTEDR.

SSTEM BALANTI VE KULLANIM ANLAMALARI

SSTEM BALANTI ANLAMALARI PROJENN SSTEM OPERATR TARAFINDAN SSTEME BALANTI KRTERLERNN YER ALDII ENERJ BALANTI MSAADES HKMNDE OLDUUNDAN, BALANTI ANLAMASINDAK TEKHAT EMASI, LM, KORUMA, MLKYET SINIRLARI, SSTEM ENERJ ALI-VER MAX. KAPASTELER, MLKYET SINIRLARI, NERLEN TASARI VE YNTEMLER V.B TEKNK BLGLERN

PROJEYE DORU BR EKLDE DERCEDLD DKKATLE RDELENMES GEREKL HUSUSLARDIR. BALANTI ANLAMASI PROJE ONAY SRECNDE OLMASI GEREKEN BELGELER ARASINDA YER ALIP KULLANIM ANLAMASI SE TESSN DEVREYE ALINMASINDA ARANAN BR BELGEDR. SSTEM BALANTI ANLAMASI YAPILMASI N LSANSA SAHP OLUNMASI MRACAAT N TEA/TEDA TARAFINDAN YETERL GRLMEKTEDR. BU ANLAMANIN BR SURETNN PROJE ONAY KLASRNDE BULUNMASI GEREKMEKTEDR.

TEDA GN. MD./ DAG. RK. VERLEN PROJE ONAY VE KABUL YETKLER (26.05.2011DEN TBAREN)
Elektrik projelerinin onayna, geici ve kesin kabul ilemlerine ilikin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlnn 09.02.2011 tarih ve 724-2044 sayl yazs ile yeni bir dzenleme yapld bildirilmi olup, bu dzenlemeyle; 3096 sayl ve 4046 sayl Kanunlar kapsamnda tzel kiiler tarafndan devralnp iletilen datm blgeleri dahil olmak zere Datm irketine ait lisans blgelerinde; Datm irketlerinin yatrm programnda yer alan yatrm projelerinin onaylanmas ve yatrmlarn geici ve kesin kabullerinin yaplmas, Tm Datm irketlerinin datm blgelerindeki nc ahslarca tesis edilen toplam 1000 kVAnn zerindeki tketim projelerinin onaylanmas ve geici, kesin kabullerinin yaplmas, Organize Sanayi Blgelerinin kendilerinin ve blgelerindeki nc ahslara ait tketim projelerinin onay ve geici kabullerinin yaplmas, 500 kWn altndaki yenilenebilir kaynakl elektrik retim tesislerinin proje onay ile geici ve kesin kabullerinin yaplmas, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlnn 04.02.2011 tarih ve 703 sayl Olurlar ile uygun grlm olup, ilemlerinin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlnca yaymlanm olan teknik mevzuat erevesinde Trkiye Elektrik Datm A.. tarafndan yaplmas, Ayrca; Elektrik Tesisat projelerinin proje onay, geici ve kesin kabul ilemlerinin datm blgelerinin snrlar ierisinde ilgili datm irketleri tarafndan yaplmas, mdat dizel-generatr gruplarna ait proje onay, geici ve kesin kabul ilemlerinin datm blgelerinin snrlar ierisinde ilgili datm irketleri tarafndan yaplmas, Tm dam irketlerinin datm blgelerindeki nc ahslarca tesis edilen toplam 1000 kVA dahil altndaki tketim projelerinin onaylanmas ve geici, kesin kabullerinin ilgili datm irketlerince yaplmas, uygun grld bildirilerek grev ve yetkilendirme yaplm, btn uygulamalar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlnn denetim ve kontrol altnda olduu, yaplacak olan dzenleme ve yrrlkteki mevzuata uyulmas ve ikier aylk aralklarla yaplan ilemler hakknda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlna bilgi verilmesi hususu bildirilmitir.

TEDA GN. MD./ DAG. RK. VERLEN PROJE ONAY VE KABUL YETKLER
Yine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlnn 14.03.2011 tarih ve 1402-3659 sayl yazs ile Organize Sanayi Blgesinde AGden balanan nc ahslara ait projelerin onay, geici ve kesin kabul ilemleri kendi grev blgeleri ierisinde Datm irketleri tarafndan yaplaca bildirilmitir. Ayrca, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlnn 25.03.2011 tarih ve 1675-4242 sayl yazs ile de Kayseri ve Civar Elektrik T.A..nin grev verme szlemesinde nc ahslara ait proje onay ve geici kabul ilemlerinde toplam kurulu gcn 5000 kVA olmas da gznne alnarak; grev blgesi ierisinde nc ahslara ait (Organize Sanayi Blgeleri de dahil) proje onay ve geici kabul yapma yetki gc 6 (alt) ay sre ile 5000 kVAya karlmtr. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlnn elektrik projelerinin onayna, geici ve kesin kabul ilemlerine ilikin i ve ilemlerinden; TEDAa Bal Datm irketleri; Fiili devir tarihine kadar TEDAa bal olarak faaliyetlerini yrttnden Elektrik Tesislerinin Proje Onay ve Kabul lemleri Usul ve Esaslar erevesinde, 500 kWn altndaki yenilenebilir kaynakl elektrik retim tesisleri dndaki tm tesislerin proje onay ve kabul yapma ilemlerinde TEDA yetkilerine sahiptir. TEDA Temsilcilikleri; Datm irketlerinin yatrm programnda yer alan kurulu gc 3000 kVAya kadar projeler, 3 AWG ve 1/0 AWG karakteristikli enerji nakil hatlar ile uzunluu 2 kilometreye kadar olan dier enerji nakil hatlarna ait yatrm projelerinin onaylanmas ve yatrmlarn geici ve kesin kabullerinin yaplmas, Tm Datm irketlerinin datm blgelerindeki nc ahslarca tesis edilen toplam kurulu gc 1000 kVA ila 3000 kVA arasndaki projeler, 3 AWG ve 1/0 AWG karakteristikli enerji nakil hatlar ile uzunluu 2 kilometreye kadar olan dier enerji nakil hatlarna ait tketim projelerinin onaylanmas, geici ve kesin kabullerinin yaplmas, Organize Sanayi Blgelerinin kendilerinin ve blgelerindeki nc ahslara ait kurulu gc 3000 kVAya kadar projeler, 3 AWG ve 1/0 AWG karakteristikli enerji nakil hatlar ile uzunluu 2 kilometreye kadar olan dier enerji nakil hatlarna ait OG tketim projelerinin onay ve geici kabullerinin yaplmas, yetkilerine sahiptir.

FDER KRTERLER
DAITIM

SSTEMNE BALI RETM TESSLER VE LETM SSTEMNE BALI RETM TESSLER N SIRASIYLA TEDA VE TEA GN. MD. TARAFINDAN ONAYLANMI FDER KRTERLERNE UYGUN OLARAK PROJELENDRME YAPILIR. BU KRTERLERDE TEHZATIN TAIMASI GEREKEN ASGAR KAREKTERSTK ARTLAR VE KLTLEMELER BELRTLMTR. BAKANLIK PROJE ONAYLARINDA BU KISIMLAR ONAY HARC TUTULARAK LGL KURULUA ONAYININ (TEDA/TEA/DA.RKET) YAPILMASI TERCH EDLR.

DAITIM SEVYESNDEN BALI BR RETM TESS

HCRE

ENH 36 kV DM
TM

TR
TEDA / DA. RKET ONAYI (ENH, DM,) EGM ONAYI TEDA / DA. RKET ONAYI (FDER DNM VE KLTLEME PROJELER)

LETM SEVYESNDEN BALI BR RETM TESS

TEA TM
154 Kv ALT

EH
TEA ONAYI (EH, ALT VE FDER PRJ.,)

154 Kv ALT

TR

EGM ONAYI

Kapsam Amalar Genel Hkmler Proje Onay Son Hkmler

Yurt dzeyinde kamu grevi yapan kurum ve kurulular ile gerek ve tzel kiiler tarafndan tesis edilecek her trl;
Elektrik retim tesisleri ve yardmc tesislerinde, Elektrik iletim ebekeleri ile yardmc tesislerinde, Elektrik datm ebekeleri ile yardmc tesislerinde, Elektrik tketim tesisleri ve yardmc tesislerinde,

bu Ynetmelik hkmleri uygulanr.

Bu Ynetmeliin amac, Elektrik tesislerinin ulusal iletim ve datm ebekelerine uyumlu olarak balanmasn, Can ve mal emniyetinin salanmasn, Projelerin ilgili standart, mevzuat ve norma uygun gerekletirilmesini temin etmektir.

Tm projeler Trke olarak hazrlanr. Ancak gerektii hallerde Trke tercmeleri ile

birlikte yabanc dilde belge, bilgi eklenir. htilaf durumunda Trke metinler geerlidir.

Tm proje nshalarndaki
Aklama yazlar,

Keif zetleri,
Raporlar, emalar,

Resimler,
Planlar ve Hesaplar

ilgili mhendisler tarafndan imzalanr.

Elektrik tesislerine ait projeleri tanzim ve imza eden mhendisler meslek bran esas olmak zere; Kamuda grev yapan mhendislerde; altklar kuruma ait proje, kamuda mhendis olarak altklarn belgeleyen resmi yaz proje dosyasna ilave edilerek tanzim ve imza edilir.

Bir mhendislik veya mteahhitlik firmasnda

mhendis olarak grev yapan mhendislerde; nc ahsa ait proje, ticaret odasndan alnm, o ile itigal ettiini gsteren ticaret belgesi, diploma sureti, vergi levhas ile o irkette brannda mhendis olarak altn belgeleyen irketin balkl yazs proje dosyasna ilave edilerek tanzim ve imza edilir.

Serbest olarak alan mhendislerde; nc ahsa

ait proje, branlarna ait serbest olarak altklarn gsterir meslek odalarndan alnm SMM/serbest mavir mhendislik belgeleri proje dosyasna ilave edilerek tanzim ve imza edilir.

Bir irkette grevli olarak alan mhendislerde;

sadece diploma sureti ile o irkette brannda mhendis olarak altn belgeleyen irketin balkl yazs proje dosyasna ilave edilerek tanzim ve imza edilir.

Projeler yerinde yaplan incelemeye gre hazrlanr. Hazrlanan projeler meslek dalna gre
Elektrik projeleri, elektrik-elektronik mhendisi; Makine projeleri, makine mhendisi;

naat projeleri, inaat mhendisi

veya yksek mhendisleri ile dier ilgili bran mhendisleri tarafndan tanzim edilir ve imzalanr.

Topografik bilgiler ve haritalar, harita mhendisi; Jeoloji raporu, jeoloji mhendisi;

Su artlandrma ve artmasna ynelik seim, hesap ve

raporlar kimya mhendisi

ile meslek branlarna gre ilgili mhendisler tarafndan imzalanr.

Proje dosyalar Bakanla, dilekesi noter onayl imza

sirkleri ile birlikte tesis sahibi tarafndan verilir. Ancak noter onayl vekletname ile vekil tarafndan da noter onayl imza sirkleri ile birlikte verilebilir. Dileke ekinde verilecek elektrik, mekanik ve inaat proje takmlar ayr ayr zmbal dosyalar ierisinde klasrlere konulur. Proje dosyalar kurumlara gre giden projeler iin beer takm, gitmeyen projeler iin er takm halinde elektronik ortamda kopyalar ile birlikte sunulur.

Proje dosyas ierisinde bulunan paftalar lekli olarak

verilir. A4 ebadnda dosyaya gelecek deliklerin kapanmamas iin A2, A1, A0 ve daha byk ebattaki katlarda sa tarafndan 190 mm geniliinde katlar yaplr, 20 mmlik ksm dosyaya taklmak iin kullanlr. A4 balk ksm iki blme ayrlr, alt blmde irket ad, pafta ad, izen, kontrol, lek, yklenici ad, yatrmc, imalat ve dier bilgiler yazlr st blm ise kontrol ve onay iin ayrlr.

Proje dosyas ierisinde bulunan paftalar, hesaplar

ve teknik doneler ile aklamalar Trke olarak verilir. Ayrca orijinal veri sayfalar gerekli hallerde verilir. Proje onay iin inceleme aamasnda ortaya kacak hususlar dorultusunda istenen bilgi, belge, kaynak, dokman, standart ve projeler de proje mellifi tarafndan verilir.

Proje onay Bakanlk veya Bakanln yetki verdii

kurulu veya tzel kiilikler tarafndan yaplr. Projeler makine, elektrik-elektronik, inaat mhendisleri ve gerekli hallerde dier bran mhendisleri tarafndan mtereken incelenip, inceleyenler ile projeyi onaylayacak yetkili amir tarafndan kaeleri baslp imzalanarak onaylanr. Projeyi onaylayacak yetkili amirin makine, elektrikelektronik veya inaat mhendisi olmas ve bu mhendislik dallarndan birinde en az 8 yl tecrbeli olmas arttr.

Bu Ynetmeliin yaymlanarak yrrle girdii

tarihe kadar onaylanm projeler ve bu Ynetmelik kapsamnda onaylanacak projeler iin projeyi inceleyen ve onaylayan mhendislerin sorumluluu onay tarihinden itibaren 2 yl sonra sona erer. Bundan sonra sorumluluk proje mellifi ile tesis sahibine aittir. Onaylanan projeler 3 yl geerli olup, yl ierisinde tesis edilmedii taktirde projeler onaysz saylr.

retim ve tketim tesislerinin geici kabulnn

yaplabilmesi iin proje onaynn yaplmas arttr. Proje onay yaplrken retim tesislerinde lisansta belirtilen kurulu gcn projede belirtilen kurulu gce gre %3 daha kk olmas halinde proje onay ilemleri devam eder ancak geici kabulden nce lisans tadili yaplr. Lisans tadili yaplmad takdirde proje onay geersiz saylr. Kabul ilemleri yaplmaz.

n proje onay, uygulama proje onay gibi tm proje onay iin

sunulacak branlarna gre hazrlanm dosyalarn her bir brana ait her takmn ilk dosyalarna;
Tesise ait bilgiler, belgeler, Mhendislik belgeleri, Trne gre ayrlm ayr ayr detayl keif zeti, Enerji al verii yaplan kurulutan temin edilen enerji msaade

yazs veya sistem balant anlamas ile dier kamu kurum/kurulularla yaplan anlama, yazmalar ve alnan izinler, retim tesisleri iin EPDK tarafndan verilmi lisans, Tesisi her yn ile tantan ayrntl genel ve teknik bilgileri ieren gereke raporu, Tm dosya ieriinin elektronik ortamda kopyas

ilave edilir.

YG tek hat emalarnda en az enerjinin temin

edildii noktadan itibaren trafo merkezi, datm merkezi, kesici l kabini ve benzeri hcre almlar, teknik zellikleri ile birlikte gleri, metrajlar, kesitler, koruma ve kilitlemeleri gsterilir. YG/AG g datm vaziyet planlarnda en az gler, kablo kesitleri ve metrajlar gsterilir. YG/AG kablo hesaplarnda g kayb, gerilim dm, akm tama ve ksa devre kontrol de yaplarak raporlanp eklenir.

retim santral proje onay dosyalarnn elektrik

klasrlerine ulusal elektrik sistemine irtibatn salanmas amacyla; TM ve DMlerde ilgili fiderlerin santral balant fiderine dntrlmesi koullarn ieren ve gerilim seviyelerine gre ilgili kurulularla yaplan zel koordinasyon szlemesi eklenir.

YG tek hat emalarnda en az enerjinin temin

edildii noktadan itibaren trafo merkezi, datm merkezi, kesici l kabini ve benzeri hcre almlar, teknik zellikleri ile birlikte gleri, metrajlar, kesitler, koruma ve kilitlemeleri gsterilir. YG/AG g datm vaziyet planlarnda en az gler, kablo kesitleri ve metrajlar gsterilir. YG/AG kablo hesaplarnda g kayb, gerilim dm, akm tama ve ksa devre kontrol de yaplarak raporlanp eklenir.

Elektrik

retim tesisinin yapmnn hemen balayabilmesi iin bilhassa hidroelektrik santrallerinin yapm srelerinin uzun olmas ve yaz sezonundan gerekli istifadeyi salamas nedeniyle n proje olarak gereke raporu ve elektrik tek hat emas onay yaplr. Bu n proje onay ilemi ve gerekli dier izinlerin alnmas kayd ile elektrik retim tesisinin inaat ksmna balanabilir.

n proje onay iin sunulan dosyalarda olmas gerekenler:

Zorunlu Belgeler: Tesisi komple gsteren genel vaziyet plan, Tesisin sisteme balant noktasndan itibaren elektrik tek hat emas, Plan ve projelerde kullanlan semboller ve anlamlar tablosu.
Bilgilendirici Belgeler: Dier plan ve projeler, Hesaplar.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Hesaplar: ihtiya transformatr g hesaplar, Transformatr anma glerine gre kompanzasyon tesisi hesaplar, Ksa devre hesaplar, Gerilim dm, akm tama ve ksa devre kontroln gsterir YG ve AG Kablo hesaplar, DC i ihtiya gc hesaplar, Aydnlatma ve acil aydnlatma hesaplar, Topraklama tesisi hesaplar, Paratoner tesisi hesaplar.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Paftalar: Genel yerleim vaziyet plan, YG/AG Tek hat emas, YG/AG g datm vaziyet plan, Aydnlatma ve acil aydnlatma tesisatlar planlar, Topraklama tesisat plan, Paratoner tesisat plan,

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Paftalar: Kablo balantlar ile birlikte st, n ve yan grnleri isimlendirilip llendirilmi ykseltici ve i ihtiya transformatrlerinin genel grn ve kesit detay planlar, YG Metal-Glad hcrelerin genel grn ve kesit detaylar, TM ve DMlerdeki retim tesisi ile ilgili fider hcrelerinin, gerilim seviyelerine gre ilgili kurulularca yaplan koordinasyon anlamalarna uygun donatlacak onaylanm projeleri, Plan ve projelerde kullanlan elektriksel semboller ve anlamlar tablosu, Yangn alglama ve sndrme sistemi planlar.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Bilgilendirici Ekler: Trbin verileri, jeneratr gc-gerilimi-verimi-teknik deerleri ile nite kapasite seimi, Kesici, ayrc, parafudur ve benzer tehizatlar ierir ak ve/veya kapal alt hesaplar, Koruma rleleri ve koordinasyon hesab.

Tketim tesisleri proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler:
Hesaplar: Transformatr gc hesaplar, Her transformatr iin etiket gleri zerinden Kompanzasyon tesisi hesaplar, Ksa devre hesaplar, YG/AG kablolarnn hesaplar, Topraklama hesaplar, Paratoner hesaplar, Aydnlatma ve acil aydnlatma hesaplar, YG transformatr kkleri ve alt hcreleri yaplarnn prefabrik-kompakt tip olmalar durumunda TSE belgeleri ve tip test uygunluk raporlar, Transformatr merkezi, datm merkezi, transformatr kkleri vb. yaplarn mimari, inaat projeleri ile statik ve betonarme hesaplar.

Tketim tesisleri proje onay klasrlerinde olmas gerekenler:

Paftalar:
Genel

iin

sunulan

elektrik

yerleim vaziyet plan, YG/AG tek hat emas, YG/AG g datm vaziyet plan, Aydnlatma ve acil aydnlatma tesisatlar planlar, Topraklama ve paratoner tesisatlar planlar, Kablo balantlar ile birlikte st, n ve yan grnleri isimlendirilip llendirilerek bina ii, ak saha veya diree montajl transformatrlerin genel grn ve kesit detaylarn gsteren montaj planlar, YG Metal-Glad hcrelerin genel grn ve kesit detaylar, Mevcut tesisler iin tesis ile ilgili daha nceden onaylanm YG ve AG tek hat emalar fotokopileri.

letim ve datm nakil hatt proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler:
Dokman ve hesaplar:
Direk ve travers seim

listesi cetveli, Direk tipleri iin onayl tip proje ve tip test raporlar, Gerekli hallerde direk mukavemet hesaplar, Direk zel temel hesaplar ve dier hesaplar, Kullanlan sehim ablonu ve sehim hesaplar, letkenlerin akm tama, gerilim dm ve g kayb hesaplar.

letim ve datm nakil hatt proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler:
Paftalar:
Gzergah/vaziyet plan, Enerji

iletim ve/veya datm nakil hatt profili.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Dokman ve hesaplar: Pilon temel hesaplar, Ksa devre hesab, Topraklama hesab, Gerekli hallerde kullanlacak malzemelerin garantili karakteristikleri ve boyut resimleri, Aydnlatma hesab.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Paftalar: Genel vaziyet plan, TM/alt sahas genel yerleim resmi, Tek hat emas, alt sahas kesit resimleri, alt tehizat temel, temel detay ve mesnet resimleri, elik konstrksiyon yerleim ve kesit resmi,

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Paftalar: Trafo temel resmi, alt sahas temel kanal resmi, Kablo kanallar ve kanal detay resimleri, Topraklama plan ve topraklama detay resmi, Aydnlatma ve acil aydnlatma plan, Yangndan korunma sistemi plan, Sekonder koruma projeleri ve kumanda kontrol sistemleri.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Dokman ve hesaplar : AG hesaplar, g ihtiyac, ebeke g younluklar, trafo g hesab, AG ebeke gerilim dm kayp hesab, AG reaktif kompanzasyon hesab, direk seimi, AG datm kutusu listesini, Malzeme ve direk listeleri, Aydnlatma hesab, Topraklama hesab, Teknik artnameleri.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Paftalar: durumuna gre 1/25000, 1/10000, 1/5000, lekli YG ebeke plan, 1/2000, 1/1000 lekli AG tek emas, YG/AG ebeke plan, YG prensip plan, YG tek hat emas, primer malzeme listesi, Bina yerletirme resmi planlar, Mevcut YG/AG planlar, santral ve trafo binas yerleim planlar ile mevcut trafo postalar, Tip planlar ve tip projeleri, Varsa zel projeleri.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Hesaplar: ihtiya transformatr g hesaplar, Transformatr anma glerine gre kompanzasyon tesisi hesaplar, Ksa devre hesaplar, YG/AG kablo hesaplar, DC i ihtiya gc hesaplar, Aydnlatma ve acil aydnlatma hesaplar, Topraklama tesisi hesaplar, Paratoner tesisi hesaplar.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Paftalar: Genel yerleim vaziyet plan, YG/AG Tek hat emas, YG/AG g datm vaziyet plan, Aydnlatma ve acil aydnlatma tesisatlar planlar, Topraklama tesisat plan, Paratoner tesisat plan,

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Paftalar: Kablo balantlar ile birlikte st, n ve yan grnleri isimlendirilip llendirilmi ykseltici ve i ihtiya transformatrlerinin genel grn ve kesit detay planlar, YG Metal-Glad hcrelerin genel grn ve kesit detaylar, TM ve DMlerdeki retim tesisi ile ilgili fider hcrelerinin, gerilim seviyelerine gre ilgili kurulularca yaplan koordinasyon anlamalarna uygun donatlacak onaylanm projeleri, Plan ve projelerde kullanlan elektriksel semboller ve anlamlar tablosu, Yangn alglama ve sndrme sistemi planlar.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Bilgilendirici Ekler: Trbin verileri, jeneratr gc-gerilimi-verimi-teknik deerleri ile nite kapasite seimi, Kesici, ayrc, parafudur ve benzer tehizatlar ierir ak ve/veya kapal alt hesaplar, Koruma rleleri ve koordinasyon hesab.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Belgeler: EEden alnan uygunluk yazs.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Hesaplar: ihtiya transformatr g hesaplar, Transformatr anma glerine gre kompanzasyon tesisi hesaplar, Ksa devre hesaplar, Gerilim dm, akm tama ve ksa devre kontroln gsterir YG ve AG Kablo hesaplar, Aydnlatma ve acil aydnlatma hesaplar, Topraklama ve paratoner tesisi hesaplar.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Paftalar: Genel yerleim vaziyet plan, YG ve AG tek hat emalar, YG ve AG g datm vaziyet planlar, Aydnlatma ve acil aydnlatma tesisatlar planlar, Topraklama ve paratoner tesisat planlar, Kablo balantlar ile birlikte st, n ve yan grnleri isimlendirilip llendirilmi ykseltici ve i ihtiya transformatrlerinin genel grn ve kesit detaylar,

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Paftalar: YG Metal-Glad hcrelerin genel grn ve kesit detaylar, TM ve DMlerdeki retim tesisi ile ilgili fider hcrelerinin, gerilim seviyelerine gre ilgili kurulularca yaplan koordinasyon anlamalarna uygun donatlacak onaylanm projeleri, Yangn alglama ve sndrme sistemi planlar.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Hesaplar: ihtiya transformatr g hesaplar, Transformatr anma glerine gre kompanzasyon tesisi hesaplar, Ksa devre hesaplar, YG ve AG kablo hesaplar, DC i ihtiya gc hesaplar, Aydnlatma ve acil aydnlatma hesaplar, Topraklama ve paratoner tesisi hesaplar.

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Paftalar: Genel yerleim vaziyet plan, YG ve AG tek hat emalar, YG ve AG g datm vaziyet planlar, Aydnlatma ve acil aydnlatma tesisatlar planlar, Topraklama ve paratoner tesisat planlar, Kablo balantlar ile birlikte st, n ve yan grnleri isimlendirilip llendirilmi ykseltici ve i ihtiya transformatrlerinin genel grn ve kesit detaylar,

Proje onay iin sunulan elektrik klasrlerinde olmas gerekenler: Paftalar: YG Metal-Glad hcrelerin genel grn ve kesit detaylar, Yangndan korunma ve mcadele tesisat planlar, TM ve DMlerdeki retim tesisi ile ilgili fider hcrelerinin, gerilim seviyelerine gre ilgili kurulularca yaplan koordinasyon anlamalarna uygun donatlacak onaylanm projeleri, Plan ve projelerde kullanlan elektriksel semboller ve anlamlar tablosu, Yangn alglama ve sndrme sistemi planlar.

Gereke Raporu

Yetersiz Gereke raporu: Gereke raporlarnda projenin amac, zellikleri, yapmnda kullanlacak standartlar, projenin geliim sreci, projenin trkiyedeki yerinin mimik harita zerine ilenerek santralin kurulaca blgenin ne kan corafik, nfus, elektrifikasyon durumu v.b. Niteliklere yer verilmeli. Proje sahasnn bulunduu yerin iklimsel zellikleri, rakm, mevsimsel min/max. Scaklklar,topran cinsi v.b. zellikler titizlikle irdelenmeli ve tehizat seiminde dikkate alnmaldr. naat yaps ve mekanik tesisat hakknda makro dzeyde zet tantm bilgilerine yer verilmeli. Bunun dndaki geri kalan ksmlar tmyle elektrik proje ieriine hasredilmeli.

Standartlar
TS, TS-EN,

Projede kullanlacak materyaller

EN,
ISO, IEC,

ile ilgili standartlarn neler olduu belirtilmeli. Ayrca bir standartlar listesi verilmelidir.

VDE,
ANSI, BS,

Onay d ksmlar
Tekhat emalarnda onay kapsamnda olmayacak

ksmlar belirgin ekilde ayrlmal. Onay harici ksmlara ait Teda/Datm irketi/Teia tarafndan yaplan onaylarn ve yaplm ise geici kabul ilemlerinin tarih ve says belirtilmelidir. Yine genel evraklar ksmna bu tarih ve sayya ait yazlarn birer sureti konulmaldr.

LETM SSTEMNE BALANTI ESASLARI

TEAn bir datm barasna veya bu baraya bal datm sistemine

balanacak toplam kurulu gc 50 MW geemez. Bu gcn 50 MW gemesi durumunda balant iletim seviyesinden yaplr. 10 MWn altndaki retim tesisleri iin mstakil fider tahsisi yaplmaz. Bir retim tesisi balant anlamas ve Lisansnda belirtilen balant noktas zerinden ynlendirildii 154 kV Baras dnda baka bir bara zerinden enterkonnekte sisteme Enerji veremez. Bu nedenle gerekli kilitlemeler yaplmaldr. Genelde Otoprodktr fider dnm projesi ile birlikte bu kilitlemeler projelendirilir.
154 Kv TM-A 154 Kv TM-B 36 Kv DM

Ynlendirme yaplan TM
NA
E E

KLTLEMELER

G HES

TOPRAKLAMA
Topraklamalarn

projesine uygun yaplmamas Sva st topraklama prizleri Saha toprak zgl direncinin llmesi

Aydnlatma ve Armatrler
Uygulama

projelerinde Santral ii ve Santral d evre aydnlatma sistemi ve armatr seimi tesiste gerekletirilecek olana uygun olmaldr. Genelde projeden farkl olarak tesis edilmektedir.

Ksa Devre hesaplar

Ksa Devre hesaplar iin seilen

hesaplama metodu standardna gre, Bal bulunan TM/DM iin sistem operatrnn yllk ksa devre etd abaklarndan alnacak 3 faz max. Ksa devre akm ve ksa devre gcne gre yaplmaldr. Hesaplarn gnmzde gelien ve kullanm olduka yaygn bilgisayar paket proramlar kullanlarak yaplmas, manuel yaplan hesaplardaki hata olasln azaltmaktadr. Ayrca bu programlar sayesinde elde edilen sonular programlarn bnyesinde barndrd daha bir ok hesaplamalar iin kolaylk salamaktadr.

Ksa Devre Hesaplar

Ksa devre hesaplarnn

AG bazna indirgenmesi seilecek termik manyetik alter , akm trafolar , kablolar ve dier AG tehizatn ksa devre dayanmn irdelemek asndan nem arzetmektedir.

Kablolar
YG ve AG kablolar iin retici

tarafndan salanan Teknik data sayfalarndaki (kilometrik diren, endktas v.b) deerler projeye konularak hesaplamalarda (ksa devre, kd dayanm sresi, gerilim dm v.b.) bu deerler kullanlmaldr. Yine kablonun kullanm yerine uygun seilmesi gereklidir. Projede katalogunda belirtilen TS/IEC/VDE kablo kodu kullanlmaldr.

Kablolar
kF=kf1 * kf2* kf3 * .
Kablolarn denme ekline ve

ortamna gre kablo kullanma faktrleri gznne alnarak akm tama kapasiteleri irdelenmelidir. Yine tesis esnasnda kablo kvrlma yaraplar reticini belirttii deerden fazla olmamaldr.

Kablo Kanal ve Raflar

Kablo raflar, Kablo kanal kesitleri ayrntl ekilde izilmelidir.

Generatrn Aktif&Reaktif Davran

Generatrn yk

faktrne gre alma blgesini gsteren kabiliyet erileri iin gerekli aklama ve tariflere projede yer verilmeli

ELEKTRK PYASASI EBEKE YNETMEL EK 18 RZGAR ENERJSNE DAYALI RETM TESSLERNN EBEKE BALANTI KRTERLER

Bu kriterler, iletim sistemine bal rzgr enerjisine

dayal retim tesisleri ile kurulu gc 10 MW ve zerinde olan datm sistemine bal rzgr enerjisine dayal retim tesislerine uygulanr.
Arza sonras sisteme katks Frekans tepkisi

Aktif g kontrol
Reaktif g kapasitesi

Balant anlamas
Balant anlamalarnn

ekildeki ilgili sayfasnn ( Ek-1a: reticiler iin balant bilgileri)eksiksiz olmas gereklidir.

Transformatrler
x / 36 kV ve x /154 kV G transformatrleri seim ve sipariinde TEA ve TEDA G Transformatr artnameleri ve ELEKTRK
LETM SSTEM ARZ GVENLRL

ve KALTES YNETMEL (ek-1 ve devam)

rnek artnameler:

ieriinde ve ekinde verilen garantili karekteristik zellikleri dikkate alnmaldr. ihtiya transformatrleri iin TEDA MYD Bakanlnca hazrlanan Datm transformatrleri teknik artnamesi dikkate alnmaldr. Detaylar iin Bkz: www.teias.gov.tr http://www.tedas.gov.tr/30,Yayinlar.html

Tehizat Seimi
Projede elektrik tehizat seimi

blm yer almaldr. rnein akm trafosu iin Termik dayanm akm (Ith) = X. In ; ksa devre akmnn 6 kA nominal akmn 15 A olduu bir barada X= 6000/15=400 seilmelidir. Byle bir tesiste 100.In deerinde akm trafosu kullanldnda ksa sre ierisinde patlayaca aikardr.

Kontrol sistemi topolojisi

Kontrol sistemi ile ilgili olarak proje onaynda tm detay projeler

istenmemekle birlikte ana hatlaryla gerekli teknik aklamalar yaplmaldr. Yine seilecek haberleme platformu (100 Mbit F/O Ethernet, RS485, RS232, RS422, G.703, C37.94 v.b.) ve kullanlacak protokoller (Modbus RTU, Modbus TCP/IP, IEC61850, IEC 60870-5-104, DNP 3.0 Level 2, Ethernet Global data (EGD) v.b.) hakknda bilgiler verilmelidir.

Rle Koordinasyonu
STANDARTLAR IEC 60255 TS 3537 TS 4494 TS 4833 IEC 617 Relay sembols ANSI / IEEE Std 242-1986 Selection and application of relays ANSI/IEEE Std C37.2-1979 standart electrical Power system device numbers ANSI/IEEE C37.91-1985 Protective relay applcations to power transforms

IEC C37.9X-10X GRUBU

Koruma Sistemi
Sistemde kullanlacak

koruma cihazlarna ait retici tarafndan salanan balant diyagramlar ile koruma tekhat izimi birbirine uymaldr.

KORUMA CHAZ KODLARI

ANSI/IEEE C37.2 Standard Electrical Power System Device Function Numbers

Proje koruma tekhat ve

hesaplamalarnda koruma aygtlarnn fonksiyonlarnn ANSI kodlar standardna uygun ekilde verilmeli. Ayrca kullanlmayacak olan fonksiyonlar belirtilmemelidir.

Rlelerin koruma fonksiyonlarnn ANSI kodlar ve aklamalar

Rle Koordinasyonu Rle Koordinasyonu

mmkn olduka bilgisayar proram ile yaplmal. Rleler kendi arasnda ve Bal olduu DM /TM deki rlelerle koordine edilmeli.

Rle Koordinasyonu
Rle koordinasyon eri

fonksiyonlar IEC-60255, BS-142 ve ANSI C.112 standardna uygun kullanlacaktr. Bu standart ile birlikte ANSI /IEEE Std 2421986 Selection and application of protective relays standardna gre hesap ve irdelemeler yaplmaldr.

Rle Koordinasyonu
Trafo manyetiklenme akm

(inrush current) ve Sigortalar da koordinasyon ierisinde dikkate alnmaldr.

Soru-Cevap: