HANH TRANG VAO I Cng ty First News - Tr Vi t gi ba n quy n xu t ba n va pha t ha nh n ba n ti ng Vi t trn toa n th gi i theo h p ng chuy n giao ba n quy n v i Ave Maria Press, Inc. Bt c s sao che p nao khng c s ng y cua First News va Ave Maria Press u la bt hp phap va vi pham Lut Xut ban Vit Nam, Lut Ban quyn Quc t va Cng c Ba o h Ba n quy n S h u Tr tu Berne. CNG TY VN HO A SA NG TA O TR VI T - FIRST NEWS 11HNguy n Th Minh Khai, Qu n 1, TP. H Ch Minh Tel: (84.8) 8227979 - 8227980 - 8233859 - 8233860 Fax: (84.8) 8224560; Email: triviet@firstnews.com.vn Website: www.lirstnews.com.vn If You Dont Know Where Youre Going, Youll Probably End Up Somewhere Else By David P. Campbell Copyright 1974, 2007 by Ave Maria Press, Inc. Vietnamese Edition 2008 by First News Tri Viet. Published by arrangement with Ave Maria Press, Inc. All rights reserved. DAVD P. CAMPB First News NHA XU T BA N T NG H P TP. H CH MINH Bin dch: !CC C Q!Y ! - M! T!C - !CC C A! LI GII THIU Cuo c do i la ao t |a u| tru|. 1reu |a u| tru| a , c|u ug ta l|oug t|e lie a soa t duo c |e t u|u ug g se \a , ra, u|uug c|u ug ta co t|e lu a c|o u c|o au| ao t lo i di rieug. Vo i uga re troug doi deu ca t giau u|u ug bi a u t|a a sau. O do co l|i la uie a .ui, su daa ae, cuug co l|i lai la uoi buou, su c|au uau .a t|a t .o ug. laa t|e uao de biet duoc dau la cou duoug dau deu t|au| coug .a |a u| p|uc! |ieu do p|u t|uo c .ao c|iu| bau. 8au t|au bau c|u l|oug p|ai ai l|ac la uguo i ua a giu tuoug lai cu a c|iu| au|. 1|a, . c|l c|u troug deu .iec t|uc |ieu u|u ug l, .oug cua uguoi l|ac, bau ueu c|u doug p|at |u, u|u ug gia tri cu a ba u t|au. na , \a c diu| au c tieu cu t|e de p|a u dau, doug t|oi tu tao ra u|uug co |oi lua c|ou aoi c|o ba u t|au. k|i l|oug |ie u ro die u g la t|u c su ca u t|ie t, ao i t|u .o i ba u se de tro t|a u| .o ug|ia. 1uoug tu , l|i l|oug \a c diu| duo c au| daug di dau, cou duo ug ba u di se tro ueu ait au , ba t tra c. 1|a u| coug .a tuoug lai p|u t|uo c .a o lu a c|o u |oa ua,. 8o i .a ,, HAMH TRAMC VAC CI |a , c|ua u bi c|o au| u|u ug |a u| traug ca u t|ie t de .u ug tiu treu cou duo ug p|ia truo c. |a, cuug la t|oug die p aa tac gia |a.id P. Caapbell auou gui deu bau doc qua cuou Hanh trang vao i. la ao t u|a taa l, , |a.id P. Caapbell co u duo c bie t de u troug .ai tro ao t c|u,eu gia uo i tie ug t|e gio i o liu| .u c diu| |uo ug ug|e ug|ie p. 8eu ca u| .ie c l|u,e u l|ic| ao i uguo i |a, la a u|u ug g au| t|u c su quau taa .a ,eu t|ic|, Hanh trang vao i cou giup bau co u|uug diu| |uoug .e ug|e ug|iep sao c|o p|a t |u, duo c |e t t|e aa u| cu a ba u t|au. Quau tro ug |ou, ue u ba u la uguo i l|oug t|ic| c|o doi co |oi deu .oi au| aot cac| t|u doug, cuou sac| se goi ao c|o bau u|uug cac| t|uc tu tao duug co |o i c|o ba u t|au. 1u qua tru| ug|ieu cu u da c die a taa l, cu ug u|u qua l|a o sa t t|u c te , |a.id P. Caapbell da dua ra u|u ug lua u die a c|a t c|e , logic .a de ua a ba t. 1|oug qua do, bau doc, dac biet la u|uug doc gia tre tuoi daug duug truoc lua c|ou ug|e ug|iep, co t|e tic| lu , t|ea u|ie u liu| ug|ie a de .u ug buo c .a o tuoug lai. C|uc cac bau luou t|au| coug treu cou duo ug au| lua c|oul - First News HAMH TRAMC VAC CI 7 CIA TRI CU A HA NH TRANC VA 0 0 I Qvyc u so c| i| i ivyc i DoiJ ComphcII Jo moug Io i c|o ii Io i ||vycu i| i sv y ug|Io, Io m ii i|cm iv iiu o p| u ||o i itvo c ugvo ug cv o Jo i |o c. Ceorgene Clements Richmond, Virginia Ha nh trang va o i c| to u|v ug co u| cv o itcu |o u| itu| Ji Jc u ivoug Ioi, Jv ho u Joug o J iv i uo o Ji c|ug uv o. Fmily Coats Fort Smith, Arkansas M i ugo y c|v ug io i i h i o i hic i hoo cug ic c mo qvcu Ji u|v ug Iv o c|o u cv o ho u i|u. Ha nh trang va o i c|o io i| y m i qvyc i Jju| cv o c|v ug io Jc v t i qvou ito ug o u|v ug yc v i hcu ugoo i co u|ic v y ug|Io |ou Io io ivo ug. Naggie 0Neill Memphis, Tennessee Ttic i Iy cv o gio o sv ComphcII t i i|v c ic o Jc u m h i J i o i J c gio . Ha nh trang va o i i| i |v v c| c|o u|v ug oi Joug c u u|v ug Io i ||vycu i|ic i i|v c itoug ic c p|o i |vy u|v ug i|c mo u| cv o ho u i|u. Roh Funkhouser Richmond, Indiana Tic u sI DoiJ ComphcII Jo Jvo to u|v ug Io i ||vycu i i u| i itoug ic c sv Jv ug co c mv c iicv u|v m i cug cv Jc xy Jv ug ivoug Ioi. 1i moug u|v ug ho u c|vo c| c c| u c ivoug Ioi cv o mu| sc Jo c Jvo c cv u so c| uo y. No sc io o J ug Iv c i|v c J y |o I p |c|oo c| c|o ivoug Ioi o i|v c |ic u i|o u| cug mv c iicv. Toraneka Hampton Memphis, Tennessee Qvyc u so c| cvug c p u|v ug Io i ||vycu ivyc i o i c|o u|v ug oi c|v u hj hvo c o o ugvo ug cv o Jo i |o c o i|c gio i icc Iom. Iuci 0shy Richmond, Virginia HAMH TRAMC VAC CI 8 Bo u ||ug i|c|ic m soo i Jvo c i i co mo i Jic v xo y Jc u o i ho u, u|vug DoiJ ComphcII co i|cgiv p ho u xo c Jju| cou Jvo ug mo ho u qvyc i Jju| Ji itoug ivoug Ioi. 1voug Ioi u m itoug ioy ho u, o Ha nh trang va o i sc c| c|o ho u co c| qvyc i Jju| ucu Ji c Jv o Io m i|c uo o JcJc u Jvo c uoi Jo . John Purcell Richmond, Indiana Qvyc u so c| t i ivyc i. No giv p ii io o to co | i o i|v ug|ic m uug Iv c cv o mu| itcu u|ic v IIu| v c. April Stec Fort Smith, Arkansas Qvyc u so c| giv p io |ic v i|cm t ug ivoug Ioi ||ug iv Jc u, mo uo Jo c|v ug io io o to. Christine Donovan ai hoc Notre Dame Tic u sI ComphcII moug Jc u u|v ug Io i ||vycu v o J Jo m v o i|v j, Io i t i i|v c ic itoug u|v ug cv |o i go i y Jc ho u Jju| |vo ug cou Jvo ug Ji Jc u ivoug Ioi. Frin Hollister Sinh vin Tr ng Bethel HAMH TRAMC VAC CI 9 Xiu |a , c|o toi bie t toi ueu di lo i ua o! - ^lice |o i. |ieu do cou tu, .ao .iec cau auo u di dau.- C|u ae o tra lo i. 1oi l|oug quau taa do la uoi uao. 1|e t| di lo i ua o l|oug co u quau tro ug uu a. - C|u ae o la c da u. |u \a de toi co t|e de u ao t uoi ua o do . - ^lice gia i t|ic| t|ea. O , t|e t| c|a c c|a u ca u se laa duoc, l|i .a c|l l|i cau di du \al - Iewis Carroll Trch Alice lac vao x thn tin Chng 1 KHC I A \ HAMH TRIMH Khi khng y thc c u la iu mnh mong mun va iu g la cn thit cho cuc sng cua mnh, ngi ta rt d vp nga trn ng i. Vn t ra la lam th nao bit c mnh mun g? Nht la khi ta ang bi quan, chan nan va mt nh hng. Lam th nao xac nh iu g tht s quan trong i vi tng lai cu a mnh? Sau khi phong vn hang trm ngi v muc tiu va m c cua ho, ng thi khao sat hang HAMH TRAMC VAC CI 14 ngan ngi v nh hng ngh nghip, ti kham pha ra rng bn canh s sng, co mt th ma hu ht moi ngi u mong mun s hu, o la cv lv : uuv c clv n !u u. |ie u bi lic| u|a t troug cuoc soug la l|oug duoc lua c|ou. HAMH TRAMC VAC CI 15 N0 I St It A CH0 N - N0 T CA NH Ct A N0 I SF N0 RA Cuc sng khng c la chon la cuc sng ngheo nan va ap t. Cuc sng thiu vng c m, ch toan ngo cut la cuc sng anh mt nim tin va hy vong. Ngc lai, cuc sng thu v la mt cuc sng vi nhiu c hi. Vy, nu cho ban la chon mt trong nhng tng phm sau, ban se chon la iu g? Co mo r cong vic c rlu vi. Co mo r cuo c lon nlan la nl plu c. ic u la nl cong ry (loa c xi nglic p, nong rra i, ro a soa n) ricng. So ng ra cl lic r rrong mo r ngoi la ng lnl ycn, ruyc r dc p o vcn lic n. Vui cloi cu ng da m la n cli co r. Co mo r can nla da y du ric n ngli o ngoa i o. So ng rrong mo r can lo lic n da i o rrung ram rla nl plo sa m ua r. Co rlo i gian va ric n la c di rlam quan ca c ky quan rrcn rlc gio i. Co mo r gia dnl la nl plu c. Co su c klo c ro r. a mo r cluycn gia duo c nlic u nguo i nguo ng mo . Co nlic u ric n dc clam lo clo con an lo c, mua nlu ng ra c pla m nglc rlua r va la m ru rlic n. Co dia vi rrong lo ma y clinl quyc n va co su c a nl luo ng do i vo i nlu ng va n dc mang ra m co quo c gia. Co nlu ng ra c pla m nglc rlua r dc do i, loa c nlu ng pla r minl kloa lo c vi da i, dc ra mo r sa ng kic n na o do giu p icl clo rla nl plo . Ch c ch n nh ng t ng ph m k trn r t h p d n i v i ba n. Th m ch ba n co th tra l i: Tv: uv n cv uuv c tu t cu nlu n v n quu tu,c t v : uv , nu, !u tu c, lvu c tuu n tu uc u tv t!. Khi th t ln cu no i y, cu ng co ngha la ba n ang mu n co th t nhi u c h i, nhi u s l a cho n cho cu c s ng cu a mnh. y cu ng chnh la thng i p cu n sa ch mu n g i t i ba n. Ba n se nh n ra r ng cuv c sv n klvn uuv c !u u clv n !u cuv c sv n uu , h: k:cl. B i v y, c n ln k hoa ch cho tng sao cho nh ng c h i m i khng ng ng m ra. i u na y c bi t quan tro ng, nh t la khi ba n khng bi t ch c mnh ang mu n g. V i m t s ng i, khi m t phng HAMH TRAMC VAC CI 1 h ng, ho d ri va o tnh tra ng bung xui, khng la m g ca , va v tnh ho ang t gi i ha n nh ng c h i thay i cu c s ng. Do o , ngay ca khi cha xa c nh c i u g phu h p v i mnh, ba n v n nn co nh ng ha nh ng giu p ba n thn co thm nhi u l a cho n cho mai sau. NU C TIFU IA N PH0NC PHU THFN St CH0 N It A Lam th nao bit c mnh co nhiu c h i l a cho n trong tng lai? Trc ht ban cn xy dng cho mnh nhng muc tiu khng b mt phng hng. Tt nhin, o phai la nhng muc tiu chnh ang. Bnh thng, mt ngi nao o khi c hoi rng ho mun g cho cuc sng cua mnh, ho se a ra nhng muc tiu kha cu th, chng han: c hoc hanh n ni n chn, co cng vic thu v, mt cuc hn nhn hanh phuc, mt gia nh hoa thun, c i du lch khp ni, co nhiu tin, co a v cao trong xa hi, v.v. Tuy nhin, co hai ly do cho thy nhng muc tiu trn khng tht s hu dung trong vic ln k hoach cho mt cuc sng hoan hao. HAMH TRAMC VAC CI 17 Th nh t, nh ng mu c tiu na y qua c ng nh c, khng th thay i, trong khi cu c s ng th ng c la i lun lun v n ng. Ch ng ha n, ba n mu n co m t cng vi c thu v, t c m t cng vi c na o o khi n ba n th t s ha i lo ng; hay ba n khao kha t co m t cu c hn nhn t t e p, ngha la m t khi tm c ng i thch h p l p gia nh, ba n se s ng ha nh phu c ma i ma i. Nhng trn th c t , cu c s ng cu a chu ng ta khng v n ha nh nh th . Tu t cu cu c u c t:cu sc h: !u v uu n tlcv tlv : :un nc u klvn uuv c !u v : hu n v t cu cl nu v uv . M t cng vi c du nm u tin co thu v n m y i n a cu ng se gia m d n nm nm sau n u khng c la m m i. Sau m i nm no se tr nn nha m cha n, va bi n tha nh a ngu c sau hai mi nm. Tng t , trong hn nhn cu ng v y, ty l ly hn pha n a nh ro ne t nh ng cu c hn nhn th t ba i. i u na y minh ch ng m t th c t la co khng t c p v ch ng b t u cu c s ng gia nh v i m t tnh yu say m t ng khng g co th chia c t c, nhng r i tnh ca m o v n co th mai m t theo th i gian n u khng c la m m i, hm no ng. Ly do th hai khin nhng muc tiu cu th khng nn la mi quan tm hang u bi v sau khi ta at c chung ri, nhng muc tiu y se HAMH TRAMC VAC CI 18 HAMH TRAMC VAC CI 19 khng con quan trong na. Chng han, ban c m co bng cp, chc vu, kim c nhiu tin, kt hn vi mt ngi y quyn lc, hoc gianh huy chng vang trong th thao Tt ca khin ban phn u ht mnh. Kt qua at c ban u khin ban rt vui sng, hanh din, nhng ca m giac o khng tng ln ma dn phai nhat theo thi gian. Nha th Emily Dickinson tng vit: Tlu nl cvn !u u:c u tu,c t v : nlu t uv : v : nlu n u: cluu v t !u n tlu nl cvn. Adam Smith cung phat biu iu tng t trong Tlc Mvnc, Guc mt quyn sach ni ting khuyn khch mo i ng i tham gia th trng chng khoan: 1lvn cv v t u c t:cu cu tlc nu v cv tlc uu, t:: u : suu kl: tu :u nl uuv c nv . Muc tiu la cn thit, tt nhin, nhng iu o khng co ngha muc tiu la cai ch cui cung. Cac muc tiu ch hu dung khi chung co th giup ban tin b. Cung nh Alice trong .!:cc !u c u v u sv tlu n t:cn, h u h t chu ng ta u co ca m gia c mnh mu n i n v t nv: nu v uv . Tuy nhin, bi t c o la ni na o th o i ho i ta pha i tra i nghi m, no i ca ch kha c la pha i d n thn trn ha nh trnh n ni c t gi u nh ng b n ma ta mong mu n ki m tm. HAMH TRAMC VAC CI 2 C|u ug ta luou o treu ao t cou duo ug u|ie u uga .a ta p|ai c|ou ao t dic| de u c|o au|. Ca c phng ti n truy n thng nh truy n hnh, sa ch v , phim a nh co th da y ta nhi u i u b ch, nhng ng nh m l n th gi i v n c thu d t y v i cu c i th c ma ta ang s ng. Khng nh mt b phim, mt chng trnh truyn hnh hay mt cun tiu thuyt, cuc i chng bao gi co oan kt. Cho du ngay cui tun co tham hai my i chng na th th hai cung se n va moi th vn phai tip tuc din ra. Trong phim, mt tri co th moc, mt trng co th ln, oan phim co th kt thuc bng hnh anh nhng i tnh nhn tay trong tay bc xa dn trn con ng thng tp Nhng trong i thc, i tnh nhn y co th se phai bt u mt ngay mi cua mnh trong mt khu ngh mat t o nhng lai chng co kem anh rng va ho khng bit lam cach nao ty i cai mui thc n vi u th gia v cua ti qua ra khoi hi th cua mnh! Khng cu n vao oan kt cua vn la mt trong nhng bc quan trong nht ban ln k hoach mt cach thc t hn. Nhiu ngi rt kho chp nhn iu nay, hy vong v du di y co th giup ban hiu ro hn. HAMH TRAMC VAC CI 21 HAMH TRAMC VAC CI 22 Mt ngi phu n tre t ra muc tiu hanh phuc cho mnh la co mt cuc hn nhn tt ep, cng vic n nh, gia nh hoa thun thng yu nhau trong mt mai nha xinh xn. Nhng khi a co nhng iu o ri, c lai cam thy tht bt hanh, bi tuy gia nh c hoa thun yu thng nhau nhng chng c thng bu u vi cng vic, con cac con th lun bo c nha mt mnh; c nhn ra rng mnh chan ngy cng vic quen thuc trong nhiu nm cua mnh, va cn nha cn c quet don hang tun ch la mt trach nhim e nng ln vai c. uv c sv n :u t lu c tu - nlv u , u nv !uvn hu t nv , tlu :. Do o , m i chu ng ta c n pha i gi cho mnh l i suy ngh la m chu c s ph c ta p o va ln k hoa ch linh hoa t a t c mu c tiu trong s bi n thin cu a cu c s ng. V i l i suy ngh na y, thay v trng ch va o m t k t thu c co h u nh ta c ao, ha y tin r ng cu c s ng la m t ha nh trnh khng co i m d ng, ng th i co r t nhi u nga re kha c nhau. Con ng ma ba n ang i th hi n cu c s ng ma ba n mong mu n, nh ng nha nh re la nh ng h ng i m i ba n co th l a cho n cng vi c m i, s thch m i, ni m i Quy t nh cu a ba n se a nh h ng n t t ca nh ng l a cho n kha c trong tng lai, v hai con ng m ra t hai nha nh kha c nhau se ch ng bao gi gi ng nhau. Mi nhanh ng co mt canh ca, va canh ca se ch m ra cho ban khi ban hi u nhng iu kin thch hp. Do o, trn mi hanh trnh, ban hay t xac nh xem o la con ng mnh nn i tip, hay nn chm dt bt u mt hng i mi. xac nh, ban co th da vao hai yu t sau: luv n u: u , cv :v n v clv hu n lu, klvn, (iu nay phu thuc vao kha nng cua chnh ban); va !:c u hu n cv uv n huv c quu cu nl cu u uv lu, klvn, nu, cu kl: nv uu uuv c v . B quyt ln k hoach cho cuc sng nhm ti a hoa c hi la trau di nhng tai san ni tri nht cua ban thn o la nhng th manh ring co mi ngi, c bit la v nng lc. Khi o, chc chn se co rt nhiu canh ca rng m chao on ban. Tu t cu clu n tu uc u uv n qu,c n clv n !u u nu t:vn tu, :nl, clu klvn lu : t:vn tu, nlu n kc u c cv n. Tt nhin, con ng va canh cng y ch la nhng hnh anh mang tnh tng trng. Chung tng trng cho nhng la chon ban se gp trong cuc sng. Co th chung mang tn cac HAMH TRAMC VAC CI 23 nganh ngh nh: bac s, lut s, nng dn, u bp; hay nhng ni sng nh: thanh ph, tnh le, ng qu, ngoai quc; hoc hoan canh sng nh: kt hn vi mt ngi thuc dong doi hoang tc, c ni ting vi tht nhiu tin, la mt chnh tr gia co sc anh hng manh me, co mt cuc sng yn tnh, tin nghi trong ngi nha xinh xn, v.v. Nhng con ng y co rng m chao on ban hay khng con tuy thuc vao cac tai san cua ban, nh trnh hoc vn, kinh nghim, ky nng, mi quan h cua gia nh, thm ch co th la ngoai hnh, va trn tt ca, o chnh la sc khoe. V du, nu mun i theo con ng y khoa, ban cn theo hoc nhng khoa ao tao phu hp vi nganh ngh. Nu mun lam nng nghip, ban cn c tha hng mt nng trai nao o, hoc phai bit u t m rng din tch t ai trng cy, chon ging va nhng loai cy trng phu hp. Nu mun sng nc ngoai, ban cn tm mt cng vic co nhiu c hi xut ngoai, nh ngoai giao, giam c cua mt cng ty a quc gia, thng dch vin, hoc nha khoa hoc, va chc chn ban phai s dung ngoai ng lu loat, co mt khoan tin co th nh c, tao lp HAMH TRAMC VAC CI 24 cuc sng mi trng mi va thm mt yu t na o la vn may. Co th noi, lu u lc t cu c cvn uuv n cl: :v n v clv nlu n u: lv : uu nlu n tu : su n tl:cl lv , u !uvn cv uv n cv lu n uu u. |e da t duo c au c tieu .a de co t|a t u|ie u co |oi, bau p|ai co u|ieu ta i sa u, caug u|ie u caug to t. - David Camphel Vi nhng ngi cam thy con ng pha trc tht mp m th cung ng vi chan nan, bi chng ai co th chc chn c rng con ng mnh chon se i v u, cung khng ai co th thy ht nhng nhanh re cuc i trong tng lai. Tuy nhin, ng qun rng chnh nhng tai san cua ban se quyt nh canh ca pha trc co m ra hay khng. Do o, nu hin tai ban ang b mt phng hng, hay bt u HAMH TRAMC VAC CI 25 ta o ra nhng c hi la chon trong tng lai bng cach b sung tai san cho ban thn. Cang co nhiu tai san, se ngay cang nhiu canh ca m ra chao on ban, va nh o ban se co thm rt nhiu c hi la chon. Lam cach nao m canh ca dn ra nhng con ng mi? Chng k tip, chung ta se i tm li ap cho vn nay. S lc th chung ta co th noi, trnh hoc vn m ra nhng con ng mi, kinh nghim m ra nhng con ng mi, tai nng m ra nhng con ng mi, mi quan h rng rai m ra nhng con ng mi, sc khoe tt m ra nhng con ng mi, ban tnh thng minh, sang tao, kin tr, kha nng lanh ao hoc nhng thoi quen tt m ra nhng con ng mi. Vu ,, u n uc tuv : tu c cv u nl luv n uc n cv lv : u nlu n !u u clv n clv tuvn !u: cu u hu n lu, klvn Co th noi, cung vi qua trnh trng thanh, mi chung ta bc qua rt nhiu canh cng dn n nhng con ng khac nhau. Nhng i khi do khng nhn thy ht c kha nng cua ban thn nn ta bo l nhiu c hi trong cuc HAMH TRAMC VAC CI 2 sng. V du, ngay t luc sau tui ban a c b me nh hng rng phai tr thanh mt ngh s dng cm. T o, ban cm cui tp luyn ma khng nhn thy con ng y chng bao gi m ra vi mnh. Hay noi cach khac, ban khng hi u nng khiu bm sinh tr thanh mt ngh s dng cm thc thu. Nn nh rng, khng co quyt nh nao la chc chn ca. Ngay ca quyt nh u t luyn tp tr thanh ngh s piano cung ch la mt quyt nh ban bt u i trn con ng o. Nhng con ng khac vn tip tuc hin ra, mt vai canh ca trong s o m rng, s khac th khoa kn. Mt ln na no phu thuc vao kha nng cua ban. 8uou p|ieu .e tuoi tac c|aug co ic| loi g. 8a u l|oug t|e qua, uguoc t|o i giau, cu ug l|oug t|e ugau c|au qua tru| lao |oa. - David Camphell HAMH TRAMC VAC CI 27 Mt khac, co nhng con ng ch danh cho nhng ngi tng trai; chng han, iu kin u tin cho nhng ngi tham gia ng c tng thng My la ho phai trn ba mi tui. Trong cuc sng co rt nhiu gii han, nhng nhn chung, gii han v tui tac se khng tng ng vi nhng kinh nghim ma ban tch luy c. Chng han, hu ht nhng chnh tr gia ni ting u tui ngu tun va luc tun, khng phai v bt ky gii han thng thng nao ma v mun co c mt nn tang chnh tr vng chc thng li trong cac cuc tuyn c, oi hoi ho phai bo ra nhiu nm trau di. 1uv n l:c n c tuv : tu c clu n cv :cl !v : :, ban khng th thay i c no, cang khng th ngn can qua trnh lao hoa. iu ban co th lam la xac nh khi nao mnh u chn chn quyt nh li i mi cho ban thn thi im ma ban nhn thy mnh co u nhng phm cht va kha nng cn thit m canh cng dn vao con ng ma ban mun dn bc. Va co c ngay o, ban cn phai ln k hoa ch. HAMH TRAMC VAC CI 28 IFN KF H0A CH Trong l n pho ng v n m t ng i a n ng thanh at, ti hoi ng rng: - iu g a ng n thanh cng? Lam th nao ma ng co th at n nh vinh quang nh v y? Ngi an ng mm ci, tra li: - Vn may cung co, nhng iu quan trong la phai ln k hoach cho mnh. Ti lun la ngi hoach nh k hoach cho ban thn. - Th ng bt u lam iu o t khi nao? - Thi ti con i hoc nhng ti co cam giac nh no va mi xay ra ngay hm qua. Thi o, ti sng trong ky tuc xa vi mt cu ban qu Iowa. Mt hm, khi ti cung am ban ang ngi tan gu v th s th cu ta bc vao, gng mt l ro nim hn hoan. Nhng cu chng noi li nao mai cho n khi moi ngi a ln lt ra v, cu mi but ming: G:u u:nl tv u u v : t:v ncn :u u cv ! Mc tv v : u:c n hu v :u n, su n nu , kl: k:c t:u lv tlu, hu lu t l:c n v t tv nun l:c u t:: :u nu u t::c u uv-!u!. HAMH TRAMC VAC CI 29 HAMH TRAMC VAC CI 3 Luc y, sau mt thoang sng st, trong ti cht dng ln cam giac ky. Ti hoi cu y lam th nao ma chuyn nay xay ra c. Ban ti lc u: Tv cu n klvn l:c u nv :, nlun tv uvu n !u hu tv uu uu cv lu n cu u v t cvn t, nlv nl:c u nu t:uv c uu, :v : qucn hu n nv u:. vn t, uv u u v : uuv c v t cvn t, !v n lvn uu !u :, u uv !u lu n vn uuv c cl:u. Ti o ti a trn troc vi bit bao thc mc hin ln trong u: Tu : suv u:c u uv uc n v : :u u:nl cu u u , u klvn lu : !u :u u:nl :nl Tu : suv nuv : u, u n klvn lu : !u :nl clu . Cui cung, ti c gng phn tch nhng iu y mt cach co h thng. Ti ngh: 1:c u cv v t t:nl luv n tuvn tu u , :u u un uc n clv :nl u n u, hu t nv nlu tlc klvn. Nhng ri ti tht vong nhn ra rng o ch la mt ao tng. Gia nh va ban thn ti khng co c phn nao mong mt ngay no tng gia cao nh th. Ti cung khng co t hy vong trong mt dp tnh c nao o co ngi phat hin ra no la mt qung du mo hay kim cng. Ti khng co nhng bc tranh hy vong sau nay chung se tr thanh nhng hoa phm quy gia. Ti khng co tai nng g ni tri mt ai o, bng cach HAMH TRAMC VAC CI 31 nao o co th y ti ln thanh ngi ni ting. Tom lai, ti chng co g c bit. Nhng cung ngay tai thi im o, trn chic ging ky tuc xa, ti a t chn chnh ban thn: lu:!:c, nc u uv n cv v t u:c u : uv tuv: su n uc n v : cuv c uv : u ,, lu , tu :cv lu t, u tv t nlu t !u :cv tlu t nl:c u lu t : u , klvn tlc h:c t t:uv c lu t nu v sc nu , u . o chnh la ct mc anh du s thay i li sng, suy ngh va ca cuc i ti sau nay. Ti c gng gieo tht nhiu hat nhng nim tin va c hi. Mt s hat o a m chi, va tao ra ti cua ngay hm nay. Kinh nghim cua ngi an ng thanh at trn v sau c mt sinh vin giup ti bin thanh nhng ly le suc tch hn. C gai tre nay, d thng, lanh li va y nhit huyt, a noi vi ti r ng: Tluu :u v su, nc u tlu , uv n v t u:c u : uv u , :u, lu , clv nv v t klvn :un. C a hai tay ra trc, nm cht chung lai va t t m ra: Tlu , cv tlu , klv : hvn v n uun hun :u t:cn tu, c klvn lu n uun !v n uu n !cn uu ,! 1 nl:, clv uu u:c u clu n tu uv n !u : u: nu u tl: tu lu : tu v clv nv v t klvn :un. Tr tng tng thu v va y thuyt phuc cua c hoc tro khin ti cung phai bt ng. Ca c gai tre nay va v doanh nhn thanh at no u la nhng ngi bit ln k hoach tao nn ky tch cho cuc i mnh. Khng dng dng ng bn l cuc i ch i moi vic xay n vi mnh, ho bit tm kim, ln k hoach, va d n thn ha nh ng. |e u ba u auo u ao t die u g do \a , ra,|a, tao c|o uo tat ca cac dieu lieu ca u t|ie t. - (Io i m t Sinh vin thng minh) Di y la mt s iu ban cn lu y xy dng c nhng k hoach toan din va thc t cho cuc sng cua mnh. 1. Kc hoa ch pha i la m t vic c gi do na m trong kha nang. Ba n khng th ln k hoa ch th c hi n m t vi c na o o ma trong th c t , ba n khng co ca ch g hoa n tha nh c. i u na y a c ng i xa nh c nh b ng cu tha nh ng 1u n v :c c lu : suv t:cn t:v :. V i nh ng vi c khng t ng HAMH TRAMC VAC CI 32 nh ha i sao trn tr i, du ba n co n l c th na o, chu n b t m ra sao th no cu ng khng bao gi tr tha nh hi n th c. Nh ng k hoa ch nh v y ch khi n ba n ca m th y v m ng, b t c hn ma thi. Tuy nhin, i khi v mt tr ngai nao o, ban vn khng th thc hin c mt k hoach vn nm trong kha nng. Nhn thc c iu nay se giup ban tranh khoi cam giac tic nui, hut hng keo dai khi k hoach ma mnh day cng xy dng chng may b v. Hay nh rng: T:vn cuv c sv n, klvn cv : !u clu c clu n cu . Do o, ban nn quan tm thc hin ba iu sau: Th nht, hay c gng vn dung cang nhiu cang tt nhng cach thc co th giup ban tng cng kha nng at n thanh cng. Th hai, tt nht ban nn co vai k hoach d phong thay th trong trng hp k hoach u tin khng kha thi. Th ba, bt ky mt k hoach nao cung co th tht bai, va ban cn chun b tt tinh thn nu kha nng o xay ra. 2. Kc hoa ch pha i bao qua t va th ng nh t trong nhu ng khoa ng tho i gian kha c nhau, chng han nh mt ting, mt tun, mt nm hay mi nm. Ro rang, k hoach mt nm phai HAMH TRAMC VAC CI 33 khac so vi k hoach mi nm. Ban co th ln k hoach cho mi nm ti nhng ban se khng th thc hin no mt cach chnh xac nh mong i v co rt nhiu iu ban khng th lng trc c. Khi ban v k hoach hoat ng cua ch Anh, Winston Churchill tng noi: lu n tu lu : !uvn nl:n c l:u t:uv c, nlun tlu t klv uc nl:n u lvn nlu n : clu n tu cv tlc tlu ,. Ban cung cn ln k hoach cho mt ting ng h ti; o la iu ban bit chc no se xay ra. Tt nhin mt gi ng h ngn ngui chng ngha ly g so vi ca cuc i ban, nhng nu ln k hoach tt va tin hanh tt, no co th ong gop tuyt vi cho tng lai cua ban. Mc du co nhiu iu khng th bit trc c trong sut mi nm ti, nhng chc chn rng mi nm na ban se gia i mi tui. Nu luc nay ban ang tui mi bay, mi nm na co th ban se hoan tt mt chng trnh ao tao nao o, ri gia nh, kt hn, khi nghip, va thay i ni lam vic t nht mt ln (tnh theo thng k trung bnh). Co rt nhiu s kin a va ang xay ra; ng thi co bit bao s kin khac ang ch i pha trc; vy ban a ln k hoach cho chung nh th nao? HAMH TRAMC VAC CI 34 N u ba n ang tu i ba mi ba y, m i nm n a, ba n co th a t n nh cao cu a s nghi p, cu c s ng sung tu c, con ba n co th b c sang tu i tr ng tha nh (va co kha nng chu ng ang ln k HAMH TRAMC VAC CI 35 Co |o i u|u u|u ug cou gio, quau troug la cac| c|u ug ta caug buoau|u t|e ua o. - (Io i thuy n truo ng ta u Norwegian) HAMH TRAMC VAC CI 3 hoa ch thi va o m t tr ng a i ho c na o o ). Tu i ta c la m cho c th ba n na y sinh nhi u v n r c r i, nh t la i v i nh ng ng i co tho i quen sinh hoa t khng t t cho s c kho e. Ba n se gia m nhi t huy t va kha nng chu ng so v i hi n ta i, ho c se tr nn ki t s c. B i v y, ba n c n chu n b tinh th n cho nh ng tr ng h p x u na y. Thic t l p mu c ticu Ban co th phn loai nhng muc tiu cua mnh theo cach nh sau: Mu c ricu ua i la n - mu c dicl cu a cuo c so ng. Mu c ricu rrung la n - nlu ng giai doa n rrong do i. Mu c ricu nga n la n rrong va i rla ng dc n mo r nam ro i. !lu ng kc loa cl nga n la n rrong vo ng la muoi nga y ro i. !lu ng kc loa cl nlo ru muo i lam plu r clo dc n mo r gio sa p ro i. Mu c tiu da i ha n la nhng muc tiu lin quan n moi kha canh cua cuc sng ma ban mong mun tnh cht cng vic, mu gia nh ban HAMH TRAMC VAC CI 37 m c, ban se sng u, trong hoan canh nh th nao... i vi loai muc tiu nay, ban ch nn vach ra nhng net khai quat nht, khng nn i vao nhng iu qua cu th, chi tit v co rt nhiu thay i se xay ra. Cn gi cho k hoach tng th co mt s uyn chuyn, linh hoat. Mu c tiu trung ha n la nhng muc tiu cho khoang thi gian bn hoc nm nm; no bao gm nhng k hoach hoc tp, hun luyn, hay bc k tip trong s nghip cua ban. Ban cn phai kim soat chung, va phai thng xuyn t hoi liu mnh co at c muc tiu hay khng, t o xac nh nhng n lc cn thit. Mu c tiu ng n ha n la nhng muc tiu cho khoang thi gian t vai thang n mt nm. Khng nn t ra nhng muc tiu qua sc phn u cua mnh, bi chung se lam ban tr nn cng thng va d nan long. 1u , uc :u nlu n u c t:cu tlu c tc u !u c quun, suu uv cv u n lc t su c uc uu t uuv c clu n. Nu khng thanh cng, th bt u lai. Nu vn tht bai, hay lam cho tht bai o tr nn xng ang. Gi vng lp trng trc sau nh mt la iu cn thit thanh cng trong vic gianh ly nhng muc tiu quan trong. HAMH TRAMC VAC CI 38 K hoach ngn han la nhng muc tiu cn hoan thanh trong thi gian t mt ngay n mt thang. i vi nhng muc tiu nay, ban co nhiu kha nng kim soat chung hn. Ban co th ln hn mt chng trnh cho tun k tip, hay mt thang k tip, va vach ra nhng cach thc thc hin. Nu nhn thy k hoach o vt qua kha nng, ban co th chnh sa lai khoang thi gian cho phu hp. Bng cach t muc tiu theo tng khoang thi gian ngn nh vy, ban se kim soat chung tt hn. ^i cu ug auo u laa dieu g do lou lao, u|uug la i l|oug u|au ra raug cuoc soug duoc tao t|au| tu u|u ug die u ra t u|o . - Frank A. Clark HAMH TRAMC VAC CI 39 K hoach nho la nhng muc tiu t ra cho khoang thi gian t mi lm phut n mt gi sp ti. y la nh ng mu c tiu ma ba n co th ki m soa t m t ca ch tro n ve n, d da ng. Do c ki m soa t tr c ti p nn nh ng k hoa ch na y du co a nh h ng khng l n nhng la i o ng m t vai tro quan tro ng trong cu c s ng cu a ba n. Chu ng go p ph n quy t nh ba n co th a t c nh ng mu c tiu l n hn hay khng. Nga n ng co cu uv c lu nl t::nl nu n uu hu t uu u tu nlu n huv c uvn !c . N u khng ti n ha nh mu c tiu da i ha n cu a mnh m i lm phu t t i, th khi na o ba n m i b t u? M i lm phu t t i hay m i lm phu t sau o n a? S m hay mu n g ba n cu ng se pha i cho n m i lm phu t na o o t b c chn u tin cu a mnh trn cu c ha nh trnh. Nu ban lam tt nhng k hoach nho, va t o tin n nhng k hoach ln hn Tv: sc hu t uu u hu n hu v cu v uv nu, hu, :v , Tv: sc lv c uv : tu v : cu u nvn nu uv nu, hu, :v , Tv: sc t:c n lu nl cuv c v : tlu,c t lu c klu cl lu n uu su n lu cu u :nl nu, hu, :v chc chn nhng muc tiu dai han cua ban se kha thi hn. HAMH TRAMC VAC CI 4 Nhn chung, muc tiu cang ln cang anh hng nhiu n cuc sng cua ban nhng ng thi cung kho kim soat hn. Chng han, nu muc tiu dai han cua ban la tr thanh mt ngh s dng cm ni ting, th ngay by gi, ban khng th ra ngoai ph va t thi phng tn tui cua mnh. Ngc lai, ban co th kim soat tt hn nhng k hoach nho phuc vu cho c m p u cua mnh, nh t ra muc tiu: T:vn vn v t t:c n uv n lv tv :, :nl sc clv: tluu n tlu c klu c uu v uu u t:vn hu n :uv luv n cu u 1cctlvcn. Ban hoan toan co th lam c iu o. Mt khuc bin tu iu luyn khng u lam ban ni ting, nhng no la bc chun b cn thit cho s thanh cng sp ti cua ban. Qua y, co th thy b quyt ln k hoach thanh cng chnh la lin kt nhng muc tiu ngn han lai vi nhau, nh o se lam tng c hi tin n muc tiu dai han ma ca i ban theo u i. HAMH TRAMC VAC CI 41 |u da la u|a .o dic| t|e gioi, toi .au co u|ie u die u cau |oc |oi, .a ba uaa to i se la ao t |a u| tru| de toi lie a tra, c|a t lo c... 1u gio tro di, cuoc soug .oi toi se la ao t qua tru| |oa u t|ie u .a ta lie a, du la u|u ug die u u|o u|at troug .ie c .uo t leu u|u ug ta, dua uo i tie ug l|ac. - Iance Armstrong ( Tay ua sau ln lin tuc chin thng trong giai ua xe ap Tour de France) 3. Lcn kc hoa ch cho nhu ng kha t vo ng. M i chung ta t nht cung u nui dng mt khat khao nao o trong cuc sng. at c khat khao y, oi hoi ban phai u t, cng hin, vng tin va bn ch. Hay chon ung lnh vc ma ban co th bc l tt nht th manh cua mnh. Chc chn, nhng iu tt ep se n vi ban. Nu ngay luc nay, ban vn cha xac nh c u la lnh vc thch hp nht vi mnh, ng lo lng, hay tip tuc trai nghim cho n khi nim am m cua ban xut hin. Ngoai ra, ban cung nn phat trin thm tr tng tng cua ban thn, bi chung co kha nng gi ra cho ban nhiu hng i tm thy hanh phuc. HAMH TRAMC VAC CI 42 |e u l|oug leo to i dlu| cua ugou uu i, se l|oug u|u t|a , u|u ug cau| doug. - Nga n ngu Trung Qu c 4. Lcn kc hoa ch cho m t dic u gi do kha c bic t vo i cu c s ng ha ng nga y. Cuc sng lun bin ng khng ng ng, ca ch t t nh t i pho v i nh ng bi n ng tiu c c la ta o ra s kha c bi t cho ta i nng cu a ba n. Ch ng ha n, n u ba n a la m t chuyn gia v tin ho c, ba n cu ng nn ho c ho i thm nhi u ky nng trong ca c lnh v c kha c, nh chi m t loa i nha c cu na o o , bi t thm v ngh thu t chm so c cy ca nh, hay ky nng giao ti p v i kha ch ha ng... Tra i nghi m trong nh ng lnh v c m i se giu p pha t tri n ta i nng cu a ba n. 1u n uc hu n tlun t:v ncn u !:, u u . 5. Lcn kc hoa ch dc tu ng buo c tic n b . ng t moi trng i cua mnh vao nhng bc nhay ngoan muc. Nhn nhn mt cach thc t, ban se thy moi thanh cng trong cuc sng u c dt nn t nhng iu nho nht. Hoc thc cn c tch luy theo thi gian, nhng a tre s sinh ln ln tng chut mt, mt khu vn ep phai c chm soc mi ngay, tai nng cn c ti luyn, mi quan h cn c vun p, tnh cam cn thi gian ngay cang su m, tt ca u cn mt qua trnh bn b va lin tuc. 1v : u ,, hu n cu n nlu n h:c t su clu,c n uv : tu n huv c cu u cuv c sv n u lu t lu, su c u nl hu n tlun u v uu n tlv : u:c . HAMH TRAMC VAC CI 43 HAMH TRAMC VAC CI 44 . Cu i cu ng, dc lcn kc hoa ch, ba n pha i co thng tin, phai nm ro chi tit nhng vn quan trong trong k hoach cua mnh. Nu ban ang ln k hoach cho vic hoc, th du tui nao, ban cung cn tm hiu xem phng phap hoc nganh hoc o co phu hp vi ban hay khng. Nu ban ln k hoach cho con ng s nghip trong tng lai, mt ln na khng cn bit ban bao nhiu tui va ban ang v tr nao, ban vn lun cn co kin thc v ngh nghip ma mnh mun theo ui. Nu ban ln k hoach xy dng mt ngi nha, ban cn co kin thc v bt ng san, kin truc va trang tr ni tht. co ki n th c trong b t ky lnh v c na o, ba n c n pha i tm to i, ho c ho i. Ha y t p tho i quen o c sa ch, ba o, ta p ch, hay b t c th g ba n co trong tay. L t web va chia se ki n th c v i mo i ng i, ba n se nga c nhin tr c nh ng kinh nghi m ma ho co c. Khng nh ng th , b t c ai khi i thoa i v i ba n cu ng se r t h ng thu tr c m t ng i ang ha o h c l ng nghe nh ba n. Chng han, nu ban hoi thm mt du khach nc ngoai nhng cu hoi nh: t nc cua ho trng nh th na o? Con ng i ra sao? Ng i dn o sng chu yu bng ngh g? Khac bit nao HAMH TRAMC VAC CI 45 gia hai quc gia khin ho thc s n tng?... th chc chn, nhng to mo cua ban khng ch c giai ap, ma s cach bit v vn hoa gia ban vi ngi o cung se c thu hep va ca hai se cam thy thn thin vi nhau hn. Tch luy kinh nghim t cuc sng la iu lun cn c khuyn khch. Bt c iu g co th giup chung ta hiu thm v th gii xung quanh cung u ang hoc hoi. c bit, ban nn quan tm nhiu hn n nhng kinh nghim gn gui vi k hoach ma mnh ang chun b. im mu cht la ban se khng th co nhng k hoach tt nu khng co nhng yu t c ban nht ln k hoach, o la k:c n tlu c va k:nl nl:c . Va tht tuyt vi nu ban tch luy c ca hai iu o. |uug doi de u lu c l|at ao i di da o gie ug. - Nga n ngu Trung Qu c Chng 2 PHAT H\Y THE MAMH BAM THAM BA N C0 NU0 N HA NH PHU C? co c cuc sng nh mnh mong mun, ban cn co nhiu c hi la chon, cang nhiu cang tt. c t do la chon, ban phai co nhiu tai san nh sc khoe tt, hoc hanh n ni n chn, tai nng, kinh nghim, gia nh hanh phuc, ban be tt... Ngay ca khi ban khng bit chnh xac mnh mun g, ban cung nn tp trung tch luy nhng tai san y cho mnh. Chung se a n nhiu c hi, gi m nhiu hng i ti sang cho tng lai cua ban. Ban co th t anh gia tai san cua mnh theo cach ma cac cng ty hay ngn hang thng lam, o la cng dn nhng im manh va tr dn nhng im yu. Ch khac ch nu nh cac t chc thng mai nhn vao tin t, tch luy tai chnh, th ban nhn vao nhng gia tr cua ban thn. iu nay se c ban cu th nhng trang tip theo. Hay chim nghim nhng gia tr y trng hp cu th cua ban thn: tai san nao ban a co, va no thc s c phat huy ht gia tr hay cha? Cai nao ban khng th kim soat va cn c ln k hoach? Nhng tai san co anh hng manh me n s la chon cua ban trong tng lai la: 1. Ta i nang va ky nang 2. Tlong minl ly rinl (Q) S. Tlong minl ca m xu c (Q) +. Ba n lc 5. o c la nl 6. Cia dnl 7. Kinl nglic m S. Da ng vc lcn ngoa i 9. Su c klo c HAMH TRAMC VAC CI 48 Cang co nhi u nh ng ta i sa n trn, c h i l a cho n cho tng lai cu a ba n se ca ng phong phu . RF N IUYF N TA I NANC VA KY NANC Tai nng va ky nng la hai yu t quan trong nht m ra nhng con ng mi. Tai nng la nhng nng khiu bm sinh, con ky nng la cai ban phai trau di, tch luy mi co c. Tt nht, ban nn tm hiu phat hin ra tai nng cua mnh, t o phat trin cac ky nng cn thit h tr cho tai nng phat huy n mc cao nht. Tu : nun cl: tlu c su lu t lu, tu c uu n kl: uuv c lv u nlu u tlc l:c n tlvn quu cu c k, nun. V du, nu co tai kt giao vi nhiu loai ngi khac nhau, ban nn tp trung vao phat trin ky nng lam vic nhom nh lp k hoach va trin khai cac cuc hop, lam trung gian giao t, truyn at thng tin va khuyn khch moi ngi trong nhom lam vic hiu qua hn. Nu co tai trong lnh vc ngh thut, ban nn tp trung vao phat trin nhng ky nng nh hoa vi tnh, phac hoa hnh anh, iu khc, thit k thi trang HAMH TRAMC VAC CI 49 HAMH TRAMC VAC CI 5 Tai nng lam nn tang cho ky nng, va ky nng la nn tang cho vic m ra cac c hi. Nu ban co th chi guitar, lp trnh mt phn mm truyn thanh, trng lan, ban hang hay vit truyn ngn, ban se co nhiu c hi hn so vi nhng ngi khng co g ni tri. Mt giao vin ngoai ng cua ti tng noi: 1c u hu n cv tlc nv : t:c n 1lu tlvn tlu v, clu c clu n v t nu , nu v uv hu n sc nl:n tlu , 1u::s. Ban thy y, ky nng ngoai ng co th m ra nhng canh ca mi, nhng chn tri mi; va cac ky nng khac cung vy. Co m t s ky nng a ng chu ng ta u t th i gian pha t tri n hn nh ng ky nng kha c. V y, la m th na o xa c nh c nh ng ky nng na y? D i y la m t s g i y da nh cho ba n. 1. Ky nang co pha i la m t ph n cu a su nghic p? V du , vi t vn ro ra ng la m t ky nng quan tro ng h u h t mo i lnh v c vi t ba o, quan h cng chu ng, nghin c u khoa ho c, nhn vin kinh doanh... Kha nng na y c n thi t b t ky cng vi c na o lin quan n giao ti p. V v y no la m t ky nng h u ch c n pha t tri n. Va nh b t ky m t ky nng na o kha c, ba n c n pha i kin tr luy n t p. HAMH TRAMC VAC CI 51 S kt hp cac ky nng khac nhau se cang mang lai nhiu li ch. Nu ban bit han, s dung ca in, khi ng ng c diezen hay lp t h thng ng nc, chng nhng ban se co nhiu c hi hn trong vic la chon ngh nghip ma ban con tr nn thao vat hn trong cuc sng. Tuy nhin, co mt ky nng nao o khng co ngha la ban phai theo ui ung ngh nghip y. Chng han, ban hoan toan co th la mt ao din sn khu ch khng la mt anh th mc, du ban rt thanh thao v ngh mc. Nhng co th nh co ky nng o ma trong mt ln tnh c, ban c nh sa lai cai sn khu, va c hi bt ng a n vi ban ban nhn c li ngh dan dng toan b sn khu. 2. Ban co thc kicm ticn qua vicc truycn day cho nguo i kha c m t ky nang na o do . bit c ky nng nao co th phuc vu cho muc tiu nay, ban cn nhn bao quat xung quanh. Hay xac nh xem u la ky nng ma mun co c, ngi ta phai tra tin cho no? Nu ai o tra tin ban truyn lai cho ho mt ky nng nao y, th ro rang o la iu thun li chng nhng ban co th kim thm thu nhp ma con co nhiu HAMH TRAMC VAC CI 52 thun li khac. Chng han, tr thanh mt giao vin, ban se c nhiu ngi chu y va nh o, nhng c hi mi se xut hin. Gia du, ban day hoa mt c s a phng, va mt hoc tro cua ban la nhn vin kinh doanh mt cng ty quang cao nao o thch tai nng cua ban, ho co th se tin c ban cho v tr hoa vin vi mc thu nhp kha cao. Co th ban ngh vin canh nay hi xa vi. ung, nhng cuc sng vn thng co nhiu iu tt ep bt ng. Mt u im quan trong khac cua cng vic day hoc la no xy dng cho ban s t tin. day ngi khac, ban phai co u trnh c tha nhn nh mt chuyn gia. Cang co nhiu c hi nh th, ban cang phat trin c long t tin; cang t tin, ban cang co nhiu c hi trn ng i. u im th ba cua vic day hoc la phat trin ban thn. chun b cho mt bui ln lp, ban phai t tm toi hoc hoi. Cang day nhiu, ban se cang hoc c nhiu iu mi me. 3. Co pha i ky nang lun hu u du ng su t do i? Cung vi thi gian va qua trnh trng thanh, cac ky nng ma ban co c se hoa nhp va thch HAMH TRAMC VAC CI 53 ng vi cuc sng cua ban, du la trc tip hay gian tip. Chng han, nhng ky nng ren luyn t nho nh: chi bi, nem da, hay xy nha trn cat ch n thun phuc vu cho nhu cu giai tr cua tre th, nhng chung cung gop phn hnh thanh cac phm cht nh s kheo leo, bn b, quyt oan cua ban. 4. Bic t du a vui. Hay tham gia vao nhng tro chi cua tre nho nh thi bong bong xa phong, ui bt, nm dai trn bai co ngm my tri, hoc cac tro ua vui n gian, t nhin khac. Khi hoa mnh vao nhng tro chi y, ban se cam nhn c s hn nhin va ti tre. Bit th gian cung la mt ky nng rt quan trong va hu ch trong ca cuc i ban. No cho ban nim vui yu quy va thng thc cuc sng, t o dn thn vao moi hoat ng vi tt ca nhit huyt va nim am m. 5. Ky nang do co thu c linh vu c ba n ycu thich? Khi cho n l a cho mnh m t ky nng pha t tri n, ha y l a cho n ky nng thu c lnh v c ba n yu thch. N u khng, ba n kho co th a t c tha nh tch n i b t. Lo ng quy t tm se cu ng c tinh th n, giu p ba n v ng b c trn con ng chng gai. HAMH TRAMC VAC CI 54 Nu ban tht s mun trai nghim nhng hoat ng mi, hoc hoi nhng ky nng mi, nhng khng bit bt u t u, th y la nhng gi y: o c ca c ra p cli vc nglc rlua r, kloa lo c, uu licl ay la nlu ng cuo n ra p cli la n co rlc uc ua ng rm rla y o ca c nla sa cl loa c rlu vic n. o c lo i nlu ng nguo i ma la n nguo ng mo . a y quan sa r, loa c ro r lon la rro cluyc n vo i lo . o sc no i clo la n nglc vc nlu ng cong vic c lo dang la m, va cla c cla n lo sc vui vc do n nla n nlu ng cau lo i cu a la n. Tnl nguyc n la m mo r vic c g do o nlu ng noi nlu lc nl vic n, rruo ng lo c, rra i rrc mo coi, vic n uuo ng la o. Tlam vic n la o ra ng va ric m la n do co , suu ra m nlu ng va r uu ng la n rla y rlicl rlu . o i rlam nlu ng nguo i xung quanl vc so rlicl va cong vic c cu a lo . Tluo ng rl nguo i ra dc u rlicl no i vc nlu ng dam mc cu a mnl, nla r la kli la n lo i mo r ca cl clan rla nl va klc o lc o. a y pla r lic n ra dic u g la m lo dam mc, va ra i sao lo luon giu duo c nic m say mc nlu rlc . uo r wcl dc co rlcm kic n rlu c, ca p nla r HAMH TRAMC VAC CI 55 rlong rin. Cla c cla n la n sc rm rla y dic u g do rlu vi. PHA T TRIF N TRI TH0NC NINH IY TINH (IQ) Trong nhiu nm qua, cac nha tm ly a dung nhng bai kim tra v tr tu m ta cai ma loai ng i go i la tr thng minh, tc kha nng phn tch tm ra giai phap cho cac vn rc ri. Thng th no c m ta bng mt ch s IQ (ch s thng minh), ch s phan anh kha nng giai quyt kho khn, c bit la kha nng lam vic bng tr nao thng qua s tnh toan va nhng khai nim khoa hoc. Trong m t s lnh v c, ch s thng minh c xem la thng tin quan tro ng, nhng i khi no co th b la m du ng. Khng nn qua c ng i u m c quan tro ng cu a ch s thng minh, b i th c t nh ng ng i co ch s IQ cao cha ch c a tha nh cng trong cu c s ng, va ng c la i. 1. Chi s IQ (Intclligcncc Quoticnt) la gi? Hu ht cac phn trong nhng bai kim tra ch s thng mnh u nghing v o kha nng HAMH TRAMC VAC CI 5 cua ban trong vic nhn nhn va phn tch mi quan h gia nhng mt khac bit cua s vic. Mt s bai kim tra nay co ni dung nng v toan hoc, mt s th nng v t ng, s khac la nhng bai kim tra v kha nng ky thut, m nhac, hoc hiu t vng. Nhng kha nng phn tch c ban nay ong vai tro quan trong giup ban thanh cng trong cac mn hoc trnh ai hoc (c bit la cac mn khoa hoc t nhin). Tuy nhin, vic at s im cao hay thp khng quyt nh kha nng thanh cng hay tht bai cua ban trong i sng. Nhng yu t khac nh sc tng tng, s kin tr, kha nng ng cam vi cam xuc cua ngi khac cung quan trong khng kem tr thng minh. Mi quan h gia kha nng phn tch va s thanh cng trong cuc sng cung ging nh mi quan h gia chiu cao va kha nng thanh cng cua cu thu trong mn bong r. Chiu cao la u th u tin i vi mt cu thu bong r, cang cao cang tt. Tuy nhin, nu ch cao khng thi se khng u iu kin tr thanh ngi sao. Mun thanh cng, ngi o cn c hun luyn tt trong iu kin thun li, ng thi phai n lc luyn tp. iu nay tng t nh mi tng quan gia tr thng minh va s thanh cng trong cuc sng noi chung. toa sang, c bit la trong hoc thut, ban phai co t:: tlvn :nl, nhng s thanh cng ch n khi ban : uon co y rlu c rc n luyc n kla nang ru uuy. Tm kic m co lo i dc duo c lo c ra p ro r. Co do ng lu c ma nl mc dc luyc n ra p, luyc n ra p va luyc n ra p. 2. Chi s IQ co pha t tric n duo c khng? Cung ging nh chiu cao cua con ngi la co han, kha nng t duy cua chung ta cung ch phat trin n mt mc nao o. Cho n nay, vic co th tng cng kha nng t duy tre em c hay khng vn con la mt cu hoi m. Thc t cho thy, nhng a tre di tam tui c chm soc bng mt ch dinh dng hp ly, c hoc tp, tip cn nhng chng trnh truyn hnh co tnh khi gi oc sang tao, tham gia cac chuyn da ngoai (tham quan bao tang, nha may, th vin), se co tc phat trin t duy tt hn nhng a tre khng co nhng thun li nay. Tuy nhin, sau tui mi lm, mi sau, khi s phat trin v mt th cht giam, th s phat HAMH TRAMC VAC CI 57 HAMH TRAMC VAC CI 58 trin kha nng t duy tre em cung giam theo. Nhng cho du kha nng t duy cua chung ta c ban khng co nhiu thay i sau tui mi sau, th chung vn co th c sp xp mt cach tt hn tuy theo s ren luyn cua chung ta. Cung ging nh vi nhng ngi bit chm soc c th, tp th duc thng xuyn, n thc n b dng, khng hut thuc, khng ru che, nu so sanh vi nhng ngi khng bit chm soc cho c th th chc chn ho se hn hn. Nhiu cu thu bo ng r du khng co chi u cao ly t ng, nhng ho v n chi bo ng t t nh va o s nhanh nhe n, khe o le o, chm ch luy n t p ho c kha nng pha n oa n tuy t v i. Tng t , nhi u ng i theo k t qua a nh gia cu a ba i ki m tra co kha nng t duy ch a t m c trung bnh, nhng v n tha nh cng trong cu c s ng. i u na y cho th y, ngoa i ch s IQ co n co nhi u y u t quan tro ng kha c quy t nh n vi c tha nh cng hay th t ba i cu a ba n. M t ng i l i bi ng, khng chu trau d i ta i nng thin b m, se ch ng kha c na o m t c u thu bo ng r co chi u cao ly t ng nhng khng bi t pha t huy l i th cu a ba n thn. Trong su t nh ng nm tre tu i, s thng minh ti m ta ng m i ng i nh kha nng suy lu n va HAMH TRAMC VAC CI 59 ly gia i ca c ky hi u, con s hay nh ng v n tr u t ng se a t n m t m c na o o r i d ng la i cho n cu i i. Nhng, cu ng gi ng nh c th , chu ng ta co th la m cho no tr nn s c sa o hn thng qua vi c re n luy n va tch lu y th ng xuyn. Ng c la i, n u khng c s du ng, no se d n b lu m va m t nga y na o o kha nng t duy, phn tch cu a ta se gi ng nh m t l i dao cu n. 3. La m ca ch na o dc tri thng minh ma i to a sa ng? Cach tt nht gi kha nng t duy cua ban lun minh mn, nhay ben la nng t duy. oc sach bao, t tm toi, tham gia nhng khoa hoc, hoc hoi t nhng ngi gioi hn, dung cam ng u vi th thach... Nhng hoat ng nay se giup b nao cua ban khoi u l mu mm. na, tau duug l|a uaug t|ieu p|u , ue u l|oug ta se tu dau| aat uo . - David Camphell