1.0 PENDAHULUAN 1.

1 Pengenalan

Tatabahasa merupakan salah satu daripada cabang ilmu yang mempelajari dan mengkaji mengenai bahasa. Tatabahasa juga merupakan bidang ilmu yang mempelajari kaedah-kaedah yang mengatur penggunaan bahasa. Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat (2006), tatabahasa didefinisikan sebagai pengetahuan atau pembelajaran tentang pembentukan dan proses pembinaan ayat seperti penyusunan kata dalam ayat dan penggolongan kata dalam sesuatu ayat. Ilmu ketatabahasaan sangat penting dalam mana-mana bahasa yang terdapat di dunia kerana ilmu ini mampu menjadikan bahasa itu menjadi lebih mantap dan dominan mengikut peredaran zaman.

Tinjauan terhadap bidang tatabahasa ini kebiasaannya dilakukan dari dua segi. Segi pertama merupakan proses perkataan yang dibentuk daripada bunyi-bunyi bahasa. Segi kedua ialah perkataan yang disusun menjadi satu ayat lengkap. Dalam kajian ilmu linguistik, proses perkataan yang dibentuk daripada bunyi-bunyi baha sa dikenali sebagai bidang morfolgi. Manakala, perkataan yang disusun menjadi satu ayat lengkap dikenali sebagai bidang sintaksis.

Menurut Abdullah Hassan (2006), morfologi merupakan satu bidang ilmu yang mengkaji bentuk perkataan. Dalam bidang kajian ini, para ahli bahasa amat menitikberatkan dua unsur yang terdapat dalam bidang ini, iaitu morfem dan kata.

Menurut Nik Safiah Karim et al. (1997), sintaksis didefinisikan sebagai satu cabang ilmu bahasa yang mengkaji bentuk, struktur, dan binaan ayat. Sintaksis bukan sahaja mengkaji ayat, tetapi hukum-hukum yang menentukan bagaimana ayat disusun.

2.0 FRASA 2.1 Definisi Frasa

Asmah Hj. Omar (1982), menerangkan dalam tatatingkat nahu atau tatabahasa, frasa menduduki setingkat lebih tinggi daripada kata dan setingkat lebih rendah daripada klausa.

KLAUSA FRASA KATA MORFEM

Rajah 1.1: Tingkatan Nahu

Pendefinisian frasa mestilah bergantung kepada teori yang mendasari hujah. Dalam konteks ini, frasa ialah suatu unit tatabahasa dalam tatatingkat atau teti ngkat sintaksis sesuatu bahasa. Frasa juga merupakan satu komponen atau tunjang terpenting dalam bidang sintaksis. Selain itu, frasa juga memainkan peranan atau fungsi-fungsi tertentu dalam binaan sesuatu ayat.

Merujuk kepada Azhar Bahari (2009), frasa berpotensi untuk berkembang dan diperluas. Frasa boleh juga terdiri daripada satu perkataan dan dapat dikembangk an menjadi unit yang mengandungi dua perkataan atau lebih. Lihat rajah di bawah:

Frasa Nama Kucing Seekor kucing Seekor kucing jantan Seekor anak kucing jantan

Melalui seorang Tokoh Pejuang Bahasa Melayu Sepanjang Zaman, Asraf (2008) dalam buah fikiran beliau, Petunjuk Tatabahasa Bahasa Melayu, frasa merupakan sepatah kata atau lebih daripada sepatah kata yang berfungsi sebagai subjek dan predikat serta menjadi objek dalam sesuatu ayat. Dalam tatabahasa bahasa Melayu, terdapat empat jenis frasa lazim, iaitu Frasa Nama (FN), Frasa Ke rja (FK), Frasa Adjektif (FA) dan Frasa Sendi Nama (FSN). Melalui Asraf juga, sesebu ah ayat semestinya mempunyai subjek dan predikat. Lihat rajah di bawah:

Ayah seorang guru.

Subjek Predikat Ayah Seorang guru

Habibah dan Hasnah (2010) mentakrifkan frasa sebagai satu unit yang terdiri daripada satu susunan lengkap yang mempunyai sekurang-kurangnya dua perkataan, ataupun satu perkataan yang boleh diperluas menjadi dua perkataan dan lebih.

Seekor anak kucing jantan Frasa

Frasa

Frasa Frasa Kucing Seekor kucing Seekor anak kucing Seekor anak kucing jantan

Rajah 1.2: Binaan Frasa

Abdullah Hassan (2008), dalam catatan beliau yang berbunyi, Tatabahasa Pedagogi Untuk Sekolah Menengah, frasa ialah satu unsur yang menjadi sebahagian daripada ayat. Beliau juga berpendapat bahawa frasa terdiri daripada satu perkataan ataupun satu kumpulan perkataan yang digabungjalinkan mengikut rumus tatabahasa bahasa Melayu bagi membawa sesuatu makna. Dalam hal ini, dapat kita lihat bahawa, frasa boleh bertindak sebagai pelengkap dalam sesuatu a yat yang boleh membawa sesuatu makna sama ada ayat itu pendek mahupun panjang.

Dalam catatan Nik Safiah Karim (2008), frasa ialah unit yang boleh terdiri daripada satu susunan yang mengandungi sekurang-kurangnya dua patah perkataan ataupun satu perkataan serta berpotensi untuk diperluas menjadi dua perkataan da n lebih.

Abdullah Hassan dan Ainon Mohd (1994) menyebut bahawa dalam bahasa Melayu, satu perkataan boleh membentuk frasa. Biasanya, terdapat dua perkataan ataupun lebih dalam frasa serta boleh membentuk ayat.

Ong Ching Guan (2009) pula berpendapat dalam bukunya, Kuasai Struktur Ayat Dalam Bahasa Melayu, menyebut frasa sebagai satu binaan yang tidak terpisah antara satu dengan yang lain bagi sesuatu kata atau kata-kata yang boleh membina ayat.

Merujuk Sulaiman Masri (2006), frasa merupakan kumpulan perkataan yang membentuk unit ayat. Satu daripada perkataan boleh menjadi satu frasa apabila dapat berfungsi sendiri dan menduduki fungsi binaan ayat.

Tuntasnya, melalui definisi beberapa tokoh linguistik, dapat saya simpulkan bahawa frasa merupakan satu unit kata yang berpotensi untuk dikembangkan atau diperluas menjadi dua atau lebih perkataan yang mendatangkan makna.

FN + FN FN + FK FN + FA FN + FSN 2.2 Jenis Frasa 2.2.1 Pengenalan

Nama jenis frasa ditentukan oleh nama-nama perkataan yang menjadi inti frasa. Sekiranya perkataan yang menjadi inti frasa itu kata nama, maka frasa itu disebu t sebagai frasa nama. Sekiranya perkataan yang menjadi inti frasa itu kata kerja, maka frasa itu disebut sebagai frasa kerja. Sekiranya perkataan yang menjadi inti fra sa itu terdiri daripada kata adjektif, maka frasa itu dikenali sebagai frasa adjektif. Sekiranya perkataan yang menjadi inti frasa itu terdiri daripada kata sendi, maka frasa it u disebut sebagai frasa sendi.

Frasa Frasa Nama Frasa Kerja Frasa Adjektif Frasa Sendi

Rajah 1.3: Jenis-jenis Frasa Bahasa Melayu

Binaan ayat dasar dalam bahasa Melayu terdiri daripada konstituen utama iaitu subjek dan predikat. Dalam Kamus Dewan Edisi Keempat (2006), konstituen ialah unsur bahasa yang merupakan satu juzuk atau bahagian daripada satuan bahasa yang lebih besar dalam pembinaan sesuatu ayat. Unsur-unsur yang membentuk dua konstituen utama atau pola utama dalam pembinaan ayat-ayat dasar bahasa Melayu seperti berikut:

Rajah 1.4: Konstituen Utama Ayat Dasar Bahasa Melayu

Contoh:

SUBJEK PREDIKAT POLA AYAT Ali pelajar FN + FN Cikgu Anuar mengajar saya FN + FK Ibu baik FN + FA Dia dari Pahang FN + FSN

Rajah 1.5: Subjek dan Predikat

FN + FN FN + FK FN + FA FN + FSN 2.3 Frasa Nama 2.3.1 Pengenalan

Frasa nama (FN) ialah binaan yang boleh terdiri daripada satu perkataan atau beberapa perkataan yang boleh berfungsi sebagai satu konstituen dalam binaan aya t. Dalam binaan ayat bahasa Melayu, terdiri daripada dua konstituen, iaitu subjek d an predikat. Unsur-unsur yang membentuk dua konstituen utama ayat-ayat dasar bahasa Melayu terdiri daripada:

Rajah 1.6: Konstituen Utama Ayat Dasar Bahasa Melayu

Dalam pola ayat dasar atau konstituen di atas, frasa nama berfungsi sebagai subjek. Frasa nama hanya berfungsi sebagai predikat dalam konstituen FN + FN. Ha l ini boleh dilihat berdasarkan contoh di bawah:

Subjek Frasa Nama Predikat Frasa Nama Ibu doktor. Ibu budak itu doktor. Ibu budak itu doktor gigi. Kuala Lumpur ibu negara Malaysia. Bandaraya Kuala Lumpur ibu negara Malaysia.

Berdasarkan ayat-ayat di atas, jelas dilihat bahawa frasa nama boleh terdiri daripada satu perkataan sahaja walaupun ataupun beberapa perkataan yang terdiri daripada kata nama.

Frasa Nama Gelaran Ganti Nama Penunjuk Kata Tanya Kata Arah Kata Bilangan Penjodoh Bilangan Nama Am Nama Khas Ganti Nama Perkataan-perkataan yang boleh hadir dalam frasa nama daripada jenis perkataan-perkataan seperti berikut:

Rajah 1.7: Jenis Perkataan-perkataan Nama.

Subjek Predikat Objek dalam frasa kerja Pelengkap dalam frasa kerja Kata nama dalam frasa sendi 2.3.2 Fungsi Frasa Nama

Dalam bahasa Melayu, terdapat lima fungsi frasa nama. Fungsi-fungsi bergantung kepada kedudukannya dalam sesuatu ayat. Fungsi frasa nama ialah:

Rajah 1.8: Fungsi-fungsi Frasa Nama.

Dalam semua konstituen bahasa Melayu, frasa nama bertindak sebagai subjek. Hal ini boleh dilihat melalui perkataan yang dicondongkan berdasarkan contoh di bawah:

Subjek Predikat Anisah bekerja sebagai akauntan di Bank Negara Malaysia. Rahman dilantik sebagai Ketua Pelajar Sekolah Dato Air dalam bendang berkocak bagaikan dilantar batu ke dalamnya. Abdul Razak.

Selain bertindak sebagai subjek dalam ayat, frasa nama juga berfungsi sebagai predikat. Frasa nama yang bertindak sebagai predikat, merupakan frasa nama yang mempunyai pola ayat jenis FN + FN. Hal tersebut dapat dilihat melalui perkataan yang dicondongkan berdasarkan contoh di bawah:

Subjek Predikat

Muhyiddin Yasin Timbalan Perdana Menteri Malaysia Dia guru sekolah agama. Malaysia negara yang aman damai.

Frasa nama juga boleh berfungsi sebagai objek dalam frasa kerja. Hal ini boleh dilihat melalui perkataan yang dicondongkan berdasarkan contoh di bawah:

Subjek Frasa Kerja + Objek Ayah memangkas dahan-dahan pokok yang rendang. Emak menyiang ikan yang dibeli di pasar pagi tadi. Syafiq menaiki bas ke sekolah pada setiap hari.

Selain itu, frasa nama turut berfungsi sebagai pelengkap kepada frasa kerja. Dalam hal ini, frasa nama menjadi pelengkap kepada frasa kerja tak transitif sah aja. Hal ini boleh dirujuk melalui perkataan yang dicondongkan berdasarkan contoh di bawah:

Subjek Predikat + Pelengkap Bukit-bukau menjadi rata. Abang menjadi pegawai di kementerian. Mangsa kekejaman Zionis hanya berumahkan khemah sahaja.

Akhir sekali, frasa nama juga dapat menjadi unsur dalam frasa sendi nama. Hal ini dapat dilihat melalui contoh berikut:

Subjek

Frasa Kerja + Objek Ayah dirawat di hospital. Emak membeli ikan di pasar. Syafiq menaiki bas ke sekolah.

Kesimpulannya, frasa nama juga mempunyai lima fungsi yang saling melengkapi dalam sesuatu binaan ayat. Frasa nama berfungsi sebagai menjadi subjek, menjadi predikat, menjadi objek dalam frasa kerja, menjadi pelngkap dala m frasa kerja dan menjadi kata nama dalam frasa sendi nama. Frasa nama juga bukan sahaja menjadi subjek dan predikat dalam sesuatu ayat, malahan mempunyai fungsi lain dalam sesuatu ayat yang dibina dengan menggunakan pola ayat dasar yang betul.

Inti + Penerang Inti + Inti 2.3.3 Binaan Frasa Nama

Binaan frasa nama boleh terbentuk daripada satu perkataan sahaja ataupun deretan perkataan. Merujuk kepada Habibah dan Hasnah (2010), jika frasa nama dibentuk oleh sederetan perkataan, terdapat dua jenis hubungan antara perkataan-perkataan itu terdiri daripada satu perkataan yang merupakan inti bagi seluruh frasa nama itu, sementara perkataan lain merupakan penerang. Jenis kedua ialah mempunyai dua unsur inti di dalamnya. Hal ini turut disebut dalam Tatabahasa Dewan. Oleh itu, binaan frasa nama adalah terdiri daripada:

Rajah 1.9: Binaan Frasa Nama Bahasa Melayu

Abdullah Hassan dan Ainon Mohd (1994), mendefinisikan inti sebagai unsur yang diberi penumpuan makna dan mewakili seluruh frasa itu dari segi makna, sementara penerang merupakan unsur yang menerangkan makna dalam inti itu. Misalnya, dalam frasa nama bapa lelaki itu intinya ialah bapa, sementara lelaki dan itu merupakan penerang-penerang yang menerangkan bapa. Berikut merupakan contoh-contoh frasa nama yang mempunyai unsur inti + penerang dan inti + inti:

Frasa Nama Predikat Inti Penerang Guru Bahasa Melayu itu sungguh mesra. Abang budak perempuan itu sungguh kacak. Kelakuan

baik selalu mendapat pujian. Encik Mohamad pensyarah baru di institut kami.

Rajah 2.0: Contoh Frasa Nama Inti + Penerang

Inti + Penerang Nama Inti + Penerang Bukan Nama Frasa Nama Predikat Inti Inti guru besar sangat garang. ibu bapa perlu lebih tegas. pinggan mangkuk diletakkan di atas para. pemuda pemudi harapan negara.

Rajah 2.1: Contoh Frasa Nama Inti + Inti

Merujuk kepada Tatabahasa Dewan Edisi Baharu, frasa nama yang mengandungi unsur-unsur yang mempunyai hubungan inti + penerang boleh terbentuk daripada jenis-jenis binaan seperti berikut:

Rajah 2.2: Binaan Frasa Nama Jenis Inti + Penerang.

Dalam hubungan inti + penerang nama, binaan frasa nama dalam hubungan ini semua konstituen terdiri daripada kata nama, dengan intinya terdiri daripada kata

nama dan penerangnya juga terdiri daripada kata nama. Kata nama yang mengisi unsur penerang boleh terdiri daripada 13 jenis kata nama dalam binaan frasa jeni s ini. Antaranya ialah:

Kata Nama Contoh Inti Penerang Nama Keturunan orang Melayu Jenis beg Kulit Penyambut pam Air Kegunaan kayu Pengukur Kelamin ayam Jantan Tempat anak Johor Arah simpang Jalan Anggota badan gelang Kaki Tenaga penggerak dapur

Gas Hal atau perkara surat Kebenaran Milik rumah Saya Khas negeri Johor Panggilan atau gelaran Haji Khalid

Rajah 2.3: Binaan Frasa Nama Jenis Inti + Penerang Nama

Selain itu, frasa nama juga boleh terbentuk daripada inti yang menerima penerang bukan daripada jenis kata nama. Penerang bukan nama, terdiri daripada penerang-penerang yang dibentuk oleh perkataan bukan terdiri daripada kelas atau golongan kata nama. Hal ini terdiri daripada:

Penerang Bukan Nama Contoh Inti Penerang Bukan Nama Penentu hadapan kesemua Pekerja Penentu belakang orang

Itu Kata kerja mesin Jahit Kata adjektif anak Muda Frasa sendi nama bungkusan dari bandar Bilangan ordinal tempat Ketiga

Rajah 2.4: Binaan Frasa Nama Jenis Inti + Penerang Bukan Nama

Inti + inti dengan maksud sama erti Inti-inti dengan maksud lawan erti Dalam binaan frasa nama jenis inti + inti, tidak mempunyai sebarang unsur penerang kerana makna yang terkandung dalam binaan ayat frasa ini sudah didukung atau disertakan oleh kedua-dua kata nama inti. Oleh hal yang demikian, binaan frasa nama inti + inti tidak mempunyai makna penerang. Dalam hal ini, terdapat dua jenis binaan frasa nama inti + inti, iatu berteraskan makna yang disertakan oleh deretan perkataan, iaitu:

Rajah 2.5: Binaan Frasa Nama Jenis Inti + Inti

Merujuk kepada buku Tatabahasa Pedagogi Untuk Sekolah Menengah, inti + inti dengan maksud sama erti ialah perkataan yang mengisi kedua-dua inti dalam binaan frasa nama sedemikian membawa makna sama erti. Hal ini boleh dilihat melalui rajah di bawah:

Frasa Nama Inti Inti tubuh badan onak duri ribut taufan wang ringgit

Rajah 2.6: Jenis Binaan Frasa Nama Inti + Inti Dengan Maksud Sama Erti

2.3.4 Susunan Konstituen Frasa Nama

Terdapat satu hukum yang perlu dipatuhi dalam pembinaan frasa nama. Hukum tersebut berfungsi sebagai penyusun kedudukan konstituen-konstituen. Dalam hal i ni, hukum tersebut dikenali sebagai Hukum D M.

Menurut Nik Safiah Karim et. al (2008), D M bermaksud diterangkan (D) dan menerangkan (M). Merujuk kepada hukum ini, unsur yang diterangkan hadir pada kedudukan yang pertama. Manakala, unsur yang menerangkan adalah unsur yang semestinya hadir dalam kedudukan kedua. Hal ini dapat dilihat dalam rajah contoh di bawah:

Frasa Nama Diterangkan (Inti) Menerangkan (Penerang) pisang Goreng nasi Goreng dewan Makan telekung Mini

Rajah 2.7: Hukum D

M.

Namun begitu, masih ramai lagi yang membuat kesilapan dalam penentuan Hukum D M ini. Hal ini terjadi berikutan aspek kebiasaan dalam pertuturan dan tidak mempunyai pengetahuan yang khusus dalam hukum ini. Mereka sering kali keliru dengan pisang goreng dan goreng pisang. Kebanyakannya menyebut goreng pisang berbanding pisang goreng. Hal ini demikian kerana goreng pisang merupakan perbuatan menggoreng pisang. Manakala, pisang goreng merupakan kata nama yang merujuk kepada jenis makanan atau menu.

Namun begitu, terdapat beberapa perkataan yang terkecuali daripada Hukum D M. Dalam hal ini, unsur yang menjadi penerang akan berada di hadapan unsur yang diterangkan. Hal ini demikian kerana berlakunya kebiasaan dalam sebarang

penggunaan khususnya untuk jawatan-jawatan serta tempat. Perkara ini boleh dirujuk kepada rajah contoh yang disertakan di bawah:

Frasa Nama Penerang Inti perdana menteri timbalan menteri ibu pejabat naib presiden

Rajah 2.8: Kekecualian Hukum D

Justifikasinya, hakikat inti frasa nama terdiri daripada kata nama. Namun begitu, frasa nama juga boleh terbina daripada unsur kata kerja dan kata adjekti f.

Kata Kerja Transitif Kata Kerja Tak Transitif 2.4 Frasa Kerja 2.4.1 Pengenalan

Merujuk kepada Tatabahasa Dewan, frasa kerja (FK) merupakan binaan yang boleh terdiri daripada satu perkataan atau lebih dan kata intinya terdiri daripada kat a kerja. Sebagai contoh:

Subjek Frasa Kerja Ahmad Menang Kami melawat rakan sakit di hospital

Rajah 2.9: Frasa Kerja

Frasa kerja terdiri daripada dua kata kerja. Terdapat dua jenis kata kerja dalam bahasa Melayu, iaitu:

Rajah 3.0: Jenis Kata Kerja Dalam hal ini, kata kerja tak transitif boleh hadir dengan pelengkap dan tidak berpelengkap. Kata kerja tak transitif juga boleh hadir secara tunggal atau deng an disertai satu atau sederetan perkataan. Kata kerja transitif pula perlu dan mest i diikuti disertai dengan sesuatu objek atau pelengkap serta unsur-unsur yang lain. Hal in i boleh dirujuk kepada rajah contoh yang disertakan:

Subjek Frasa Kerja Kamil kalah. Adik sedang main. Hujan turun dengan renyai. Mereka makan lauk itu.

Rajah 3.1: Contoh Ayat Frasa Kerja

Merujuk kepada buku Tatabahasa Pedagogi Untuk Sekolah Menengah, Abdullah Hassan mengklasifikasikan perkataan-perkataan yang boleh hadir dalam frasa kerja. Perkataan-perkataan tersebut terdiri daripada:

Semua jenis kata kerja (makan, bersimpuh, menjalar, diketuk) Kata bantu (akan, sedang, mesti, pernah, telah)

Rajah 3.2: Perkataan Yang Boleh Hadir Dalam Frasa Kerja

Kata bantu Kata kerja Objek Pelengkap Keterangan 2.4.2 Binaan Frasa Kerja

Menurut Abdullah Hassan (2006), frasa kerja terbina daripada lima unsur yang tet ap, iaitu:

Rajah 3.3: Unsur Binaan Frasa kerja

Beliau menyimpulkan bahawa unsur binaan frasa ini dapat disusun dalam sebuah susunan berikut:

Kata bantu Kata kerja transitif atau kata kerja tak transitif sebagai inti. Objek atau pelengkap Keterangan atau adverba

Rajah 3.4: Susunan Unsur Binaan Frasa Kerja.

Menurut Ong Ching Guan (2009) serta Habibah dan Hasnah (2010), frasa kerja dapat dikelaskan kepada dua jenis, iaitu frasa kerja yang tidak mengandung i objek. Dalam konteks ini, kata kerja dalam frasa jenis ini tidak perlu disertaka n sesuatu frasa nama sebagai pelengkap atau objek untuk melengkapkannya supaya menjadi sebuah ayat. Frasa kerja demikian mengandungi kata kerja tak transitif. Hal ini boleh dilihat berdasarkan ayat contoh berikut yang mengandungi frasa kerja t anpa objek:

i. Kamil kalah.

Frasa Kerja Transitif Frasa Kerja Tak Transitif ii. Adik sedang main. iii. Hujan turun dengan renyai.

Berdasarkan ayat di atas, jelas menunjukkan bahawa kata kerja yang tidak mempunyai pelengkap objek, harus disertakan frasa nama sebagai objek pelengkap kata kerja dalam ayat tersebut.

Seterusnya, frasa kerja yang mengandungi objek. Dalam hal ini, kata kerja perlu disambut dan disertai dengan objek bagi melengkapkan kata kerja dalam ayat . Frasa kerja yang sedemikian juga mengandung kata kerja transitif dan objek boleh disertai keterangan.

Subjek Frasa Kerja Kata Kerja Objek Keterangan Mereka makan lauk itu

Kakak membaca majalah

Dia menghidangkan setalam makanan

Peneroka

menebang pokok dengan mesin gergajinya

Rajah 3.5: Ceraian Ayat Frasa Kerja

Berdasarkan ayat di atas, jelas bahawa kata kerja yang diikuti oleh frasa nama menjadi pendukung kepada kata kerja sebelumya. Oleh itu, frasa kerja wujud dalam konstituen predikat. Frasa kerja juga terbahagi kepada dua. Frasa kerja terdiri daripada:

Rajah 3.6: Jenis-jenis Frasa Kerja

Frasa kerja transitif terdiri daripada perbuatan atau perlakuan yang dilakukan oleh pelakunya kepada kata nama yang lain. Kata nama yang dikenakan perbuatan itu dikenali sebagai objek kepada perbuatan yang dilakukan oleh pelaku. Oleh itu , semua ayat yang mempunyai kata kerja transitif, mesti mempunyai objek yang bertindak sebagai pelengkap dan penerang penyata perbuatan tersebut. Kebiasaanya, kata kerja transitif dalam bentuk tunggal atau terbitan. Bentuk ter bitan dapat dikenali dengan imbuhan transitif yang digunakan, iaitu per-, -kan dan i. Manakala bagi kata kerja transitif bentuk tunggal amat sukar dikenal pasti, namu n kelazimannya mempunyai imbuhan me-, me-kan dan me-i.

Frasa Kerja Transitif Tunggal Frasa Kerja Transitif Terbitan Menafikan Perbarisan Menemui Tuangkan Meniduri Bajai Menyapa Perlakuan

Rajah 3.7: Frasa Kerja Transitif Tunggal dan Terbitan

Seterusnya, frasa kerja tak transitif juga mempunyai inti. Inti frasa kerja tak transitif adalah kata kerja tak transitif tanpa pelengkap dan kata kerja tak tra nsitif berpelengkap. Dalam hal ini, terdapat dua jenis kata kerja dalam frasa kerja.

Kata kerja tak transitif tanpa pelengkap ialah kata kerja yang dapat berlaku sendirinya sebagai inti frasa kerja tanpa sebarang objek atau pelengkap ayat.

Fungsi Frasa Adjektif Predikat Unsur keterangan dalam predikat Unsur penerang 2.5 Frasa Adjektif 2.5.1 Pengenalan

Frasa adjektif ialah susunan perkataan yang terdiri daripada satu perkataan atau lebih yang mengandung kata adjektif sebagai intinya. Dalam susunan frasa ini, ka ta inti amat memainlan peranan yang penting dalam pembinaan frasa adjektif. Dalam konteks ini, frasa adjektif berfungsi sebagai predikat dan berfungsi sebagai uns ur keterangan dan unsur penerang dalam predikat.

Rajah 3.8: Fungsi Frasa Adjektif

Berikut merupakan contoh-contoh ayat kepada fungsi-fungsi frasa adjektif.

Subjek (FN) Predikat (FA) Adiknya bijak Warna tudungnya kehijau-hijauan Suara qari itu merdu sekali

Rajah 3.9: Frasa Adjektif Sebagai Predikat

Subjek Predikat Frasa Kerja Penerang Dia berlari pantas Budak lelaki itu tidur sangat nyenyak Rakannya datang terlalu kerap

Rajah 4.0: Frasa Adjektif Sebagai Unsur Keterangan Dalam Predikat

Subjek Predikat Frasa Nama Penerang Samad pelajar pintar Kucing haiwan jinak Dato Ridza

usahawan kaya

Rajah 4.1: Frasa Adjektif Sebagai Unsur Penerang

Binaan Frasa Adjektif Jumlah perkataan dalam frasa Kata penguat Kata bantu Binaan satu perkataan Binaan dua perkataan 2.5.2 Binaan Frasa Adjektif

Binaan frasa adjektif boleh dilihat dalam pelbagai sudut. Binaan frasa adjektif dapat dikelaskan kepada tiga, iaitu:

Rajah 4.2: Binaan Frasa Adjektif

Jumlah perkataan dalam frasa merupakan binaan frasa adjektif yang mempunyai inti frasa adjektif. Bahagian ini pula dapat dikelasifikasikan kepada dua jenis, iaitu:

Rajah 4.3: Jenis Jumlah Perkataan Dalam Frasa

Kata adjektif + kata adjektif Kata adjektif + kata nama Binaan satu perkataan boleh terdiri daripada satu kata adjektif sahaja. Dengan kata lain, binaan ini boleh menggunakan kata tunggal. Selain itu, kata adjektif boleh hadir dalam bentuk kata terbitan yang berimbuhan serta kata ganda. Hal ini boleh dilihat dalam rajah di bawah:

Satu Kata Adjektif Kata Terbitan dan Kata Ganda Pelajar-pelajar itu rajin Lukisan saya tidak secantik lukisan dia Hati saya cemas Perangai lelaki itu agak gila-gila

Sementara itu, frasa adjektif daripada binaan dua perkataan terdiri daripada dua jenis, iaitu:

Rajah 4.4: Jenis Frasa Adjektif Binaan Dua Perkataan

Binaan kata adjektif + kata adjektif terdapat tiga jenis. Dalam hal ini, binaan ini terdiri daripada kata adjektif sahaja. Pertama ialah dua kata adjektif yang memb eri penekana kepada unsur keserasian dan keserupaan makna. Contohnya:

Riang gembira Baik buruk

Jenis yang seterusnya ialah dua kata adjektif yang takrifannya membawa

makna berlawanan. Misalnya:

Sedikit banyak Tua muda

Kata Penguat Dalam Frasa Adjektif Kata penguat hadapan hadir di hadapan kata adjektif Kata penguat belakang yang hadir selepas kata adjektif Kata penguat bebas, sama ada di hadapan atau selepas kata adjektif Akhir sekali, deretan dua kata adjektif, perkataan kedua digunakan kerana unsur rima atau keindahan bunyi. Misalnya:

Tinggi lampai Gemuk gedempol Kaya raya Panjang lebar

Dalam binaan kata adjektif + kata nama, binaan ini boleh disertakan dengan kata nama selepas kata adjektif. Oleh itu, terdapat dua jenis binaan untuk kata adjektif + kata nama, iaitu frasa adjektif yang membawa maksud kesamaan. Contohnya ialah:

Kuning langsat Biru kundang

Kedua ialah frasa adjektif yang membawa takrifan kiasan. Contohnya ialah:

Rabun ayam Tua keladi

Frasa adjektif juga boleh terdiri daripada kata kata adjektif yang disertai kat a penguat. Dalam hal ini, terdapat tiga jenis kata penguat, iaitu kata pengaut had apan, kata pengaut belakang dan kata penguat bebas. Berikut merupakan rumusan kepada binaan frasa adjektif yang terbina daripada kata penguat:

Rajah 4.5: Rumusan Kata Penguat Dalam Frasa Adjektif

Akhir sekali, frasa adjektif juga boleh terdiri daripada kata adjektif yang dis ertai kata bantu. Contohnya ialah:

Sudah tua Masih mentah Belum lama Harus bijak

Kata Sendi Nama Kata Nama Dua unsur wajib dalam Frasa Sendi Nama 2.6 Frasa Sendi Nama 2.6.1 Pengenalan

Menurut Nik Safiah Karim dan Norlidza Shamsuddin (2008), frasa sendi nama ialah binaan ayat yang terdiri daripada satu kata sendi nama atau satu frasa nama. Kedua-dua frasa ini menjadi pelengkap kepada kata sendi nama. Contohnya:

Di dalam rumah Di atas pagar Ke rumah itu Dalam pasu bunga

Frasa sendi nama juga merupakan tergolong dalam empat frasa yang menjadi predikat ayat. Walau bagaimanapun, frasa sendi nama bukanlah bersifat endosentri k iaitu frasa yang mempunyai satu unsur inti yang dapat mewakili keseluruhannya. Manakala, frasa sendi nama pula bersifat eksosentrik, iaitu tidak mempunyai satu unsur inti yang dapat mewakili keseluruhan frasanya. Dalam frasa sendi nama juga mempunyai dua unsur wajib, iaitu kata sendi nama dan diikuti kata nama.

Rajah 4.6: Unsur Wajib Dalam Frasa Sendi Nama

Kata sendi nama + frasa nama Kata sendi nama + (kata arah) + frasa nama Kata sendi nama + (kata arah) + frasa nama + (frasa keterangan) 2.6.2 Binaan Frasa Sendi Nama

Frasa sendi nama boleh terbentuk daripada salah satu binaan yang mutlak. Binaan yang mutlak itu ialah:

Rajah 4.7: Binaan Frasa Sendi Nama

Dalam binaan kata sendi nama + kata nama, kata sendi nama hadir di hadapan frasa nama. Contohnya:

Frasa Sendi Nama Kata Sendi Nama Frasa Nama di sekolah dari pejabat pos

Bagi jenis binaan kata sendi nama + (kata arah) + frasa nama, kata arah boleh hadir secara pilihan atau bebas, antara kata sendi nama dengan frasa nama dalam satu binaan ayat. Oleh hal yang demikian, kata arah ditulis dalam kurungan bagi menandakan kedudukannya bebas. Contoh bagi binaan di atas ialah:

Frasa Sendi Nama Kata Sendi Nama Kata Arah Frasa Nama

ke selatan Semenanjung Malaysia

Akhir sekali, binaan frasa sendi nama berbentuk kata sendi nama + (kata arah) + frasa nama + (frasa keterangan), frasa keterangan boleh hadir secara pilihan selepas frasa nama. Contohnya ialah:

Frasa Sendi Nama Kata Sendi Nama Kata Arah Frasa Nama Frasa Keterangan di timur Korea pada bulan lalu dari luar kedai itu dengan anaknya

2.7 Kesimpulan

Secara tuntasnya, berdasarkan daripada pendefinisian dan pentakrifan para tokoh bahasa, dapat disimpulkan frasa ialah unit yang boleh terdiri daripada satu susu nan yang mengandungi sekurang-kurangnya dua perkataan ataupun satu perkataan yang berpotensi untuk diperluas menjadi satu perkataan atau lebih.

Melalui kajian frasa, dapat dirangkumkan, frasa mempunyai empat jenis, iaitu frasa nama (FN), frasa kerja (FK), frasa adjektif (FA) dan frasa sendi nama (FSN ). Frasa nama, frasa kerja dan frasa adjektif merupakan frasa yang tergolong dalam kalangan frasa endosentrik, iaitu frasa yang mempunyai satu unsur inti yang dapa t mewakili keseluruhan frasanya. Manakala, frasa sendi nama pula dikenali sebagi frasa eksosentrik, iaitu frasa yang tidak mempunyai satu unsur inti yang dapat mewakili keseluruhan frasanya.

Frasa nama mempunyai dua jenis binaan, iaitu inti + inti dan inti + penerang. Binaan inti + inti mempunyai dua jenis, iaitu inti + inti maksud sama erti dan i nti + inti maksud lawan erti. Manakala, inti + penerang juga mempunyai dua jenis, iaitu int i + penerang nama dan inti + penerang bukan nama.

Seterusnya, frasa kerja pula mempunyai tiga jenis binaan, iaitu frasa kerja tak transitif, frasa kerja transitif dan frasa kerja dengan kata bantu. Frasa kerja tak transitif pula terbahagi kepada tiga, iaitu frasa kerja tak transitif tanpa pele ngkap, frasa kerja tak transitif berpelengkap dan frasa kerja tak transitif dengan kata nama sebagai pelengkap. Bagi frasa kerja transitif, terbahagi kepada dua, frasa kerja dengan satu objek dan frasa kerja dengan dua objek. Akhir sekali, frasa kerja dengan kata bantu. Frasa kerja jenis ini mempunyai dua pecahan, iaitu kata bantu aspek dan kata bantu ragam.

Frasa adjektif pula mempunyai tiga binaan, iaitu jumlah perkataan dalam frasa, kata penguat dan kata bantu. Jumlah perkataan dalam frasa adjektif dipecahkan kepada binaan satu perkataan, binaan dua perkataan dan binaan kata adjektif + ka ta nama. Untuk kata penguat dalam frasa adjektif, terbahagi kepada tiga, iaitu kata penguat hadapan yang hadir di hadapan kata adjektif, kata penguat belajang yang

hadir di belakang kata adjektif dan kata penguat bebas yang boleh hadir di hadap an dan di belakang kata adjektif.

Akhir sekali ialah frasa sendi nama. Frasa sendi nama mempunyai tiga binaan sahaja, iaitu kata sendi nama + frasa nama, kata sendi nama + (kata arah) + fras a nama dan kata sendi nama + (kata arah), frasa nama + (frasa keterangan).

Subjek: Gunung Kinabalu Predikat: gunung tertinggi di Asia Tenggara. Binaan frasa nama dalam ayat ini ialah "Inti + penerang nama tempat" Binaan frasa nama jenis "Inti + penerang nama tempat" dalam ayat ini ialah "Gunung Kinabalu". Unsur inti dalam binaan frasa nama "Gunung Kinabalu" ialah "gunung". Unsur penerang kepada binaan frasa nama "Gunung Kinabalu" ialah "Kinabalu", iaitu penerang nama tempat. Gunung Kinabalu gunung tertinggi di Asia Tenggara. Subjek: Ibu bapa Predikat: tidak wajar menyalahkan pihak sekolah. Binaan frasa nama dalam ayat ini ialah "Inti + inti". Binaan frasa nama jenis "Inti + inti dengan maksud lawan erti" dalam ayat ini ialah "Ibu bapa". Unsur inti kepada binaan frasa nama "Ibu bapa" ialah "ibu" dan "bapa". Manakala, unsur penerang kepada binaan frasa nama "Ibu bapa" dalam ayat ini ialah "pihak sekolah", iaitu penerang jenis nama. Ibu bapa tidak wajar menyalahkan pihak sekolah. 3.0 ANALISIS FRASA BERDASARKAN 20 AYAT BINAAN SENDIRI 3.1 Frasa Nama

1. Gunung Kinabalu gunung tertinggi di Asia Tenggara.

2. Ibu bapa tidak wajar menyalahkan pihak sekolah.

Subjek: Sepasang kasut getah Predikat: terletak di bawah rak. Binaan frasa nama dalam ayat ini ialah "Inti + penerang nama jenis" Binaan frasa nama jenis "Inti + penerang nama jenis" dalam ayat ini ialah "kasut getah". Unsur inti dalam binaan frasa nama "kasut getah" ialah "kawasan". Manakala, unsur penerang kepada binaan frasa nama "kasut getah" dalam ayat ini ialah "getah", iaitu penerang nama jenis. Sepasang kasut getah terletak di bawah rak. Subjek: Banjir teruk melanda Predikat: kawasan timur Semenanjung Malaysia. Binaan frasa nama dalam ayat ini ialah "Inti + penerang nama arah". Binaan frasa nama jenis "Inti + penerang nama arah" dalam ayat ini ialah "kawasan timur". Unsur inti kepada binaan frasa nama "kawasan timur" ialah "kawasan". Manakala, unsur penerang kepada binaan frasa nama "kawasan timur" dalam ayat ini ialah "timur", iaitu penerang nama arah. Banjir teruk melanda kawasan timur Semenanjung Malaysia. 3. Sepasang kasut getah terletak di bawah rak.

4. Banjir teruk melanda kawasan timur Semenanjung Malaysia.

Subjek: Adik dapat tempat pertama Predikat: dalam acara lari 100 meter semalam. Binaan frasa nama dalam ayat ini ialah "Inti + penerang bilangan ordinal". BInaan frasa nama jenis "Inti + penerang bilangan ordinal" dalam ayat ini ialah "tempat pertama". Unsur inti kepada binaan frasa nama "tempat pertama" ialah "tempat". Manakala, unsur penerang kepada binaan frasa nama "tempat pertama" dalam ayat ini ialah "pertama", iaitu penerang bilangan ordinal. Adik dapat tempat pertama dalam acara lari 100 meter semalam. Subjek: Bulan teang Predikat: pada malam ini. Binaan frasa nama dalam ayat ini ialah "Inti + penerang kata adjektif". Binaan frasa nama jenis "Inti + penerang kata adjektif" dalam ayat ini ialah "Bulan terang". Unsur inti dalam binaan frasa nama "Bulan terang" ialah "Bulan". Manakala, unsur penerang kepada binaan frasa nama "Bulan terang" ialah "terang", iaitu penerang kata adjektif. Bulan terang pada malam ini. 5. Adik dapat tempat pertama dalam acara lari pecut 100 meter semalam.

6. Bulan terang pada malam ini.

Subjek: Mereka akan beransur pulih Predikat: selepas mendapat rawatan. beransur pulih: kata kerja transitif berpelengkap. pulih: pelengkap jenis kata adjektif dan menjadi penyambut kata kerja. Subjek: Suhailah Predikat: memandu kereta BMW yang mahal itu memandu kerta BMW: kata kerja tak transitif berpelengkap. kereta BMW: objek yang menjadi penyambut kata kerja dan pelengkap jenis kata nama. 3.2 Frasa Kerja

1. Mereka akan beransur pulih selepas mendapat rawatan.

2. Suhailah memandu kereta BMW yang mahal itu.

Subjek: Kakak Predikat: menghidangkan bapa sepinggan kuih melaka. menghidangkan bapa: kata kerja transitif berpelengkap dua objek. bapa: objek tepat sepinggan kuih melaka: objek sipi objek yang menjadi penyambut kata kerja dan pelengkap jenis kata nama. Subjek: Hamidah pandai Predikat: mengarang surat. mengarang surat: kata kerja transitif berpelengkap. surat: pelengkap jenis kata nama dan menjadi penyambut kata kerja. 3. Kakak menghidangkan bapa sepinggan kuih melaka.

4. Hamidah pandai mengarang surat.

Subjek: Pengemis itu Predikat: tidur berbantalkan bungkusan kain. tidur berbantalkan bungkusan kain: kata kerja tak transitif berpelengkap. bungkusan kain: objek yang menjadi penyambut kata kerja dan pelengkap jenis kata nama. 5. Pengemis itu tidur berbantalkan bungkusan kain.

3.3 Frasa Adjektif

1. Perangai wanita itu kebarat-baratan.

Perangai wanita itu : Subjek Kebarat-baratan : Predikat Subjek dan predikat Berdasarkan ayat di atas, frasa adjektif dalam ayat tersebut daripada binaan jumlah perkataan dalam frasa jenis binaan satu perkataan. Kebarat-baratan : Frasa adjektif yang digandakan. : Kata dasarnya ialah barat. Frasa adjektif Analisis frasa

2. Kulit wanita itu berwarna kuning langsat.

Kulit wanita itu : Subjek Berwarna kuning langsat : Predikat

Subjek dan predikat Berdasarkan ayat di atas, frasa adjektif dalam ayat tersebut daripada binaan jumlah perkataan dalam frasa jenis binaan kata adjektif + kata nama yang membawa maksud keserupaan dan kesamaan. Kuning langsat : Frasa adjektif yang terdiri daripada kata adjektif yang diikuti kata nama. Frasa adjektif Analisis frasa

3. Isi buah durian itu agak manis. Isi buah durian itu : Subjek Agak manis : Predikat Subjek dan predikat Berdasarkan ayat di atas, frasa adjektif dalam ayat tersebut daripada binaan kata penguat jenis kata penguat hadapan yang hadir di hadapan kata adjektif. Analisis frasa Agak manis : Frasa adjektif yang terdiri daripada binaan kata penguat hadapan diikuti kata adjektif Frasa adjektif

4. Anak antelop itu lincah sungguh.

Anak antelop itu : Subjek Lincah sungguh : Predikat

Subjek dan predikat Berdasarkan ayat di atas, frasa adjektif dalam ayat tersebut daripada binaan kata penguat jenis kata penguat bebas yang hadir selepas kata adjektif. Analisis frasa Lincah sungguh : Frasa adjektif yang terdiri daripada kata adjektif diikuti kata penguat bebas. Frasa adjektif

5. Pokok yang ditanam ayah sudah besar.

Pokok yang ditanam ayah : Subjek Sudah besar : Predikat Subjek dan predikat Berdasarkan ayat di atas, frasa adjektif dalam ayat tersebut daripada binaan kata bantu yang berada di hadapan kata adjektif. Analisis frasa Sudah besar : Frasa adjektif yang terdiri daripada kata adjektif yang disertai kata bantu. Frasa adjektif

Subjek : Pagi tadi Predikat: Kak Bedah pinjamkan dulangnya buat seketika. Kata sendi nama: buat Kata adjektif: seketika Frasa sendi nama ayat tersebut daripada binaan Kata Sendi Nama + Kata Adjektif buat seketika : Keterangan frasa kerja tak transitif berpelengkap. Pagi tadi Kak Bedah pinjamkan dulangnya buat seketika. Subjek : Kami akan berbincang Predikat : tentang program besari itu. Kata sendi nama: tentang Kata nama: program Frasa sendi nama ayat tersebut daripada binaan Kata Sendi Nama + Kata Nama tentang program besar itu : Keterangan frasa kerja tak transitif tanpa pelengkap. Kami akan berbincang tentang program besar itu. 3.4 Frasa Sendi Nama

1. Pagi tadi Kak Bedah pinjamkan dulangnya buat seketika.

2. Kami akan berbincang tentang program besar itu.

Subjek : Abang meletakkan peti duit di atas almari. Predikat : pada malam tadi. Kata sendi nama: di Kata arah: atas Frasa nama: almari Frasa keterangan: pada malam tadi Frasa sendi nama ayat tersebut daripada binaan Kata Sendi Nama + Kata Adjektif di atas almari itu : Keterangan frasa kerja tak transitif berpelengkap. Abang meletakkan peti duit di atas almari itu pada malam tadi. Subjek : Emak menanam cili Predikat : di belakang reban ayam. Kata sendi nama: di Kata arah: belakang Frasa nama: reban ayam Frasa sendi nama ayat tersebut daripada binaan Kata Sendi Nama + Kata Arah + Frasa Nama di belakang reban ayam : Keterangan frasa kerja tak transitif berpelengkap. Emak menanam cili di belakang reban ayam. 3. Abang meletakkan peti duit di atas almari itu pada malam tadi.

4. Emak menanam cili di belakang reban ayam

Subjek : Fakhai pandai Predikat : sejak dahulu lagi. Kata sendi nama: sejak Frasa Nama: dahulu lagi. Frasa sendi nama ayat tersebut daripada binaan Kata Sendi Nama + Frasa Nama sejak dahulu lagi : Keterangan frasa adjektif Fakhai pandai sejak dahulu lagi. 5. Fakhai pandai sejak dahulu lagi.

Kata Namaan (substantives) Kata Kerjaan (verbals) Kata Partikel (particles) 4.0 GOLONGAN KATA 4.1 Pengenalan

Istilah golongan kata adalah sama ertinya dengan istilah jenis kata yang ditulis oleh Za ba dalam Pelita Bahasa Melayu. Istilah ini telah diguna pakai di sekolah-sekola h dalam pengajaran bahasa Melayu sehingga tahun 1980-an.

Selain itu, terdapat prinsip-prinsip yang digunakan bagi menggolongkan perkataan. Kebanyakan prinsip tersebut dapat dijelaskan dengan melihat sejarah perkembangan yang tersusun rapi mengikut turutan kronologi dalam penggolongan perkataan.

Dalam buku Morfologi: Siri Pengajaran dan Pembelajaran Bahasa Melayu (2006), Abdullah Hassan memetik ulasan yang diberikan oleh W. Marsden melalui buku The Grammar of the Malayan Language: with an Introduction and Praxis (1812) , iaitu Marsden telah membahagikan perkataan-perkataan bahasa Melayu kepada tiga kumpulan. Kumpulan kata tersebut terdiri daripada:

Rajah 4.8: Pecahan Kumpulan Kata Menurut W. Marsden

Kata Nama Kerja Adjektif Tugas Merujuk pula kepada Tatabahasa Dewan (2008), golongan kata dalam bahasa Melayu terbahagi kepada empat, iaitu:

Rajah 4.9: Pecahan Golongan Kata Menurut Tatabahasa Dewan

Kata nama, kata kerja dan kata adjektif juga disebut sebagai golongan kata utama kerana menjadi inti bagi frasa-frasa utama ayat, iaitu frasa nama, frasa k erja dan frasa adjektif. Kata tugas pula dikelompokkan ke dalam satu kelompok golonga n kata secara kolektif. Walaupun tiada sebarang perubahan dan penambahan yang berlaku pada jumlah golongan utama, namun penambahan dan perubahan berlaku dalam golongan kata tugas. Oleh itu, kata tugas pada asalnya mempunyai 14 kata, kemudian menjadi 16 jenis kata.

Kata Nama Khas Kata Nama Am Kata Ganti Nama 4.2 Kata Nama

Menurut Nik Safiah Karim dan Norlidza Shamsuddin (2008), kata nama diinterpretasikan sebagai sejumlah perkataan yang boleh menjadi unsur inti dalam binaan frasa nama. Lazimnya, kata nama menamakan tempat, benda dan konsep. Kata nama pula boleh dipecahkan kepada subgolongan berdasarkan ciri-ciri semantik perkataannya, iaitu:

Rajah 5.0: Pecahan Golongan Kata Nama

Kata Nama khas mendukung makna rujukan khusus kepada sesuatu nama seperti orang, haiwan, benda, institusi, undang-undang, bangsa, bahasa, pangkat dan sebagainya yang seumpama dengannya. Dalam penulisan kata nama khas, huruf awal perkataan akan ditulis dengan huruf besar. Dalam kata nama khas juga, boleh dibahagikan kepada dua golongan, iaitu:

Manusia

Bukan Manusia Hidup

Kata Nama Khas

Tak Hidup

Rajah 5.1: Pecahan Subgolongan Kata Nama Khas

Kata nama am pula ialah perkataan yang merujuk kepada benda, perkara atau konsep yang umum pada sifatnya. Penulisan kata nama am pada awal kata menggunakan huruf kecil sahaja. Selain itu, kata nama am boleh dibahagikan kepada jenis-jenis yang lebih kecil dan khusus. Pembahagian ini perlulah mendasa ri ciri maknanya. Subgolongan kata nama am ialah:

Kata Nama Am Hidup Manusia Bukan Manusia Tak Hidup Institusi Bukan Institusi Abstrak Konkrit Berbilang Tak Berbilang

Rajah 5.2: Pecahan Subgolongan Kata Nama Am

Kata ganti nama pula ialah perkataan yang menjadi pengganti kata nama khas dan kata nama am. Merujuk kepada Abdullah Hassan dan Ainon Mohd (1994), kata ganti nama ialah perkataan-perkataan yang digunakan untuk menggantikan nama orang, benda, tempat, atau perkara. Kata nama terbahagi kepada empat jenis, iait u:

Kata Ganti Nama Kata Ganti Nama Tunjuk Kata Ganti Nama Diri Kata Ganti Nama Diri Tanya Kata Ganti Nama Diri Orang Pertama Ketiga Kedua

Rajah 5.3: Pecahan Subgolongan Kata Ganti Nama

4.3 Kata Kerja

Abdullah Hassan dan Ainon Mohd. (1994), mengatakan kata kerja dalam bahasa Melayu ialah perkataan yang jenunjukkan perbuatan. Dalam Tatabahasa Pedagogi (1993), perbuatan dikenal pasti sebagai aktiviti yang terkandung dalam perkataan seperti menulis, berlari dan keadaan yang terkandung dalam perkataan berfikir da n tidur. Kata kerja terbahagi kepada dua jenis, iaitu:

Kata Kerja Tak Transitif

Kata Kerja Transitif Kata Kerja

Rajah 5.4: Pecahan Subgolongan Kata Kerja

Kata kerja tak transitif ialah kata kerja yang tidak memerlukan penyambut atau objek selepas kata tersebut. Kata kerja tak transitif boleh dibahagikan kepada d ua, iaitu:

Kata Kerja Tak Transitif

Berpelengkap

Tanpa Pelengkap

Rajah 5.5: Pecahan Subgolongan Kata Kerja Tak Transitif

Kata kerja tak transitif tanpa pelengkap merupakan kata kerja yang boleh berdiri dengan sendiri tanpa sebarang objek. Antara contoh kata kerja tak transi tif tanpa pelengkap ialah pulang, tidur, tersenyum dan tergelak. Kemudian, kata kerj a tak transitif berpelengkap pula merupakan kata kerja yang mesti diikuti pelengka p untuk menyempurnakan ayat bagi menyatakan maksud sesuatu. Contoh kata kerja tak transitif berpelengkap ialah beransur, berbuat dan tinggal.

Kata kerja transitif ialah kata kerja yang mengandungi objek yang terdiri daripada frasa nama yang melengkapkan maksudnya. Menurut Abdullah Hassan (1993), kata kerja transitif berlaku dengan masuknya dua kata nama. Satu kata na ma melakukan perbuatan dalam kata kerja itu, manakala kata nama yang kedua dikenai dengan perbuatan itu. Contohnya:

Abu mengail ikan

Dalam contoh ayat di atas, perbuatan mengail dilakukan kata nama Abu. Perbuatan mengail itu mengenai pada kata nama ikan. Oleh itu, kata kerja mengail dikatakan sebagi kata kerja transitif.

Sifatan atau keadaan Warna Ukuran Bentuk Waktu Jarak Cara Perasaan Pancaindera 4.4 Kata Adjektif

Menurut Asraf (2007), mendefinisikan kata adjektif sebagai kata yang menerangkan sifat atau keadaan sesuatu benda atau kata nama. Habibah dan Hasnah (2010), menyatakan kata adjektif boleh didahului atau disertai oleh kata penguat. Ciri i ni juga dapat membezakan kata adjektif dengan kata nama atau kata kerja. Contohnya: amat besar, sangat cerdik, sakit sungguh, terlalu sedikit dan sangat bijak.

Walaupun kata adjektif tidak mempunyai subgolongan yang ketara, namun berdasarkan kriteria makna, kata adjektif dapat dibahagikan kepada sekurangkurangnya sembilan jenis. Antaranya ialah:

Rajah 5.6: Pecahan Jenis Kata Adjektif

Berikut merupakan penerangan kepada jenis kata adjektif serta contoh kata adjektif.

Bil Kata Adjektif Penerangan Contoh 1. Sifatan atau keadaan Terdiri daripada perkataan yang memberi takrifan sifatan atau keadaan sesuatu sebagai satu unsur keterangan nama dalam ayat. . . . . . . . . . . 2. Warna Terdiri daripada perkataan yang memberi takrifan warna sebagai unsur keterangan. . . . . . . . . . . 3. Ukuran Merah Biru Kuning Hitam Jingga Hijau Ungu Perang Putih Kelabu Baik Jahat Cerdik Pandai Bijak Berani Takut Sihat Sakit Lemah

Satu jenis perkataan yang memberi takrifan mengenai ukuran sesuatu sebagai unsur keterangan. . . . . . . . . Panjang Pendek Kecil Besar Tinggi Rendah Nipis Tebal

4. Bentuk Terdiri daripada perkataan yang memberi takrifan mengenai rupa bentuk sebagai unsur keterangan. . . . . . . . . 5. Waktu Terdiri daripada perkataan yang memberi takrifan mengenai konsep masa sebagai unsur keterangan. . . . . . . . 6. Jarak Terdiri daripada perkataan yang memberi takrifan mengenai konsep ruang antara dua benda atau sesuatu keadaan sebagai unsur keterangan. . . . . 7. Cara Terdiri daripada perkataan yang memberi takrifan mengenai kelakuan dan ragam sesuatu Jauh Dekat Hampir Nyaris Baharu Lama Segera Lampau Lewat Awal Cepat Bulat Lonjong Bujur Bengkok Lurus Buncit Kembang Kempis

sebagai unsur keterangan. . . . . . . . 8. Perasaan Terdiri daripada perkataan yang memberi takrifan mengenai konsep perasaan, sebagai unsur penerang kata nama serta harus diikuti kata sendi nama. . . . . . Rindu Benci Kasih Cinta sayang Cepat Lincah Cekap Laju Lambat Perlahan Pantas

9. Pancaindera Terdiri daripada perkataan yang memberi takrifan kepada konsep rasa, pandang, dengar, bau, sentuh serta gabungan kelimalima indera manusia sebagai penerang kepada kata nama. 1. Indera rasa . Sedap . Manis . Pahit . Pedas

2. Indera pandang . Cantik . Tampan . Kacak . Hodoh

3. Indera dengar . Merdu . Parau . Garau . Bising

4. Indera bau . Wangi . Busuk . Hanyir . Hancing

5. Indera sentuh . Halus . Kasar . Kesat . Tajam

Rajah 5.7: Pecahan Jenis Kata Adjektif

Penghubung Penerang Penentu Penguat Pendepan Pembantu Penegas Penafi Pembenar Pemeri 4.5 Kata Tugas

Dalam buku Bahasa Melayu untuk Maktab Perguruan (1994), kata tugas tidak mempunyai sebarang makna. Kata ini digunakan dalam ayat untuk menjalankan tugas tatabahasa. Nik Safiah Karim dan Norlidza Shamsuddin (2008), menyatakan kata tugas ialah golongan perkataan selain kata nama, kata kerja dan kata adjekt if yang mendukung sesuatu tugas tertentu dalam binaan ayat, klausa dan frasa. Walaupun tidak berfungsi sebagai unsur inti dalam sebarang frasa, namun kata tugas amat berguna dalam mendukung sebarang tugas sintaksis. Siti Hajar Abdul Aziz (2008), mengkelaskan tugas kata tugas kepada sepuluh, iaitu:

Rajah 5.8: Pecahan Tugas Kata Tugas

Oleh itu, berdasarkan tugas-tugas yang dikelaskan di atas, kata tugas dapat dijeniskan kepada 16 jenis. Jenis-jenisnya ialah:

1. Kata hubung 2. Kata seru 3. Kata tanya 4. Kata perintah 5. Kata pangkal ayat 6. Kata bantu 7. Kata penguat 8. Kata penegas 9. Kata nafi 10. Kata pemeri 11. Kata sendi nama 12. Kata pembenar 13. Kata arah 14. Kata bilangan 15. Kata penekan 16. Kata pembenda

Rajah 5.9: Pecahan Jenis Kata Tugas

Oleh hal yang demikian, berdasrkan kriteria kedudukan dan fungsi kata tugas dalam ayat, kesemua kata tugas tersebut yang disenaraikan dapat dikelompokkan dalam empat kategori, iaitu:

Kelompok Dasar Kata Tugas Penyambung ayat Pascakata Praklausa Prafrasa

Rajah 6.0: Pecahan Kelompok Dasar Kata Tugas

Bil Kelompok Dasar Kata Tugas Jenis 1. Kata penyambung ayat i. Kata hubung gabungan ii. Kata hubung pancangan . Kata hubung pancangan relatif . Kata hubung pancangan komplemen . Kata hubung pancangan keterangan 2. Kata praklausa i. Kata seru ii. Kata tanya iii. Kata perintah iv. Kata pembenar v. Kata pangkal ayat 3. Kata prafrasa i. Kata bantu . Bantu aspek . Bantu ragam ii. Kata penguat . Penguat hadapan . Penguat belakang . Penguat bebas iii. Kata penegas . Menegaskan frasa predikat . Menegaskan kedua-dua bahagian ayat iv. Kata nafi v. Kata pemeri vi. Kata sendi nama vii. Kata arah viii. Kata bilangan . Jumlah yang tentu sifatnya . Bilangan tak tentu . Maksud himpunan . Maksud pisahan . Maksud pecahan 4. Kata pascakata i. Kata penekan

ii. Kata pembenda

Rajah 6.1: Pecahan Jenis Kata Tugas Mengikut Kelompok Dasar Kata Tugas

4.6 Penggolongan Kata Berdasarkan Teks Pilihan 4.6.1 Kata Nama 4.6.1.1 Kata Nama Am

Mak Tak Marah Lagi! .

Bil Kata Keterangan 1. . . . . . . . . . . Anak Ayah Emak Ibu Kakak Mak Orang Rakyat Ustazah Wanita

Kata nama am hidup manusia 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Akal Ayam Cili padi Hati Ikan kembung Kaki Kepala Laut Mata Mengkuang Muka Paha Pulau Sawi Tangan Telinga Tupai Udara Wajah

Kata nama am hidup bukan manusia 3. . Sekolah

Kata nama am tak hidup institusi 4. . . . . . . . . . . . Anjung Bilik Gerai Jalan raya Jalan tar Jambatan Kampung Kantin Pagar Pintu Ruang

Kata nama am tak hidup bukan institusi konkrit

. . . . 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Rumah Serambi Stor Tanah

Air mata Al-Quran Arahan Ayat Baki Balasan Bayaran Buku Dakapan Darjah Duit Ekor Getah Gula-gula Hari Hasil Helai Jawapan Keadaan Kelibat Kemalangan Kepastian Kisah Langkah Malam Masa Minggu Nafas Nasi Operasi Pakaian Pelukan Penjelasan Perkara Permintaan Senyuman Solat Suara Surah Tambang Telekung Tempat kejadian Titik

Kata nama am tak hidup bukan institusi abstrak berbilang

. Wang . Warna 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . Faham Hairan Hampa Hasrat Ingatan Kebimbangan Kedatangan Kepalang Kepunyaan Kesakitan Ketakutan Ketenangan Lega Lumayan Maaf Nekad Simpati

Kata nama am tak hidup bukan institusi abstrak tak berbilang

Rajah 6.2: Pecahan Golongan Kata Nama Am

4.6.1.2 Kata Nama Khas

Bil Kata Keterangan 1. . . . . . . . . . . . Abang Ngah Cikgu Zaleha Didi Kak Long Mak Cik Liah Nina Pak Andak Pak Lah Tuk Tuk Wan Ustazah Hawa

Kata nama khas hidup manusia 2. . Allah Kata nama khas hidup bukan manusia 3. . . . . . . . . . . . Asia Tenggara Bukit Bendera Hospital Besar Alor Setar Jambatan Pulau Pinang Jumaat Pulau Pinang Quran Rumah Tuk Wan Sungai Korok Jumaat Sabtu

Kata nama khas tak hidup

Rajah 6.3: Pecahan Golongan Kata Nama Khas

4.6.1.3 Kata Ganti Nama

Bil Kata Keterangan 1. . Ini . Itu Kata ganti nama tunjuk 2. . . . . Apa Bila Mana Sesiapa

Kata ganti nama diri tanya 3. . . . . . Dia Kita Mereka Nya Saya

Kata ganti nama orang

Rajah 6.4: Pecahan Golongan Kata Ganti Nama

4.6.2 Kata Kerja

Bil Kata Keterangan 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ambil Berhasrat Berkira Bermalam Bernasib Bertandang Bertemu Diambil Dibacanya Dibawa Dicengkam Diceritakan Dikumpulkan Dipinta Diserahkan Disuruh Dituduh Tengok Tergambar Terhenti Tersalah

Kata kerja tak transitif berpelengkap 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Akur Bangun Bayar Bekerja Belajar Berbisik Berdegup Beredar Berfikir Berjanji Berjimat Berlagak Bermain Bermula Berpura-pura Bersalah Bersetuju Bersyukur Datang Diam

. Didakap . Dijawab . Dirawat Kata kerja tak transitif tanpa pelengkap

. . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Diundang Faham Kata Keluar Makan Menangis Menangis Mencongak Naik Pergi Pergi Radang Terkata Terkumpul Terlaksana Tersenyum

Melawan Meleraikan pelukannya Meleset Melihat laut Memandang emak Memasukkan beberapa helai baju Memberikan arahan Membuat telekung Membuka kasut Memecah ketenangan Meminta emak Mempedulikan Kak Long Menagih simpati Menaiki Jambatan Pulau Pinang Menambahkan baki Menampung sekilo ikan kembung Menapak ke atas rumah Mencabut stokingnya Mencapai beg Mencari Nina Mencubit paha Mencuci pinggan Mencuri Mendapatkan penjelasan Mendengar suara emak Menemui wang tunai Mengabulkan permintaan Mengaduh kesakitan Mengambil sarapan Menganggukkan kepala Mengayuh basikal

Kata kerja transitif

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Mengeluh hampa Mengemas pinggan mangkuk Mengerjakan solat Menggeletar Menghadap buku Menghapuskan kebimbangan Menghulurkan sesuatu Mengumpulkan wang Mengunci basikal Menghampiri emak Meninggalkan Didi Menjamah nasi Menjenguknya pada hari Jumaat Menolong Mak Cik Liah Menuju ke dapur Menunaikan solat Menunggu Nina Menunjukkan ayat Menyambutnya di muka pintu Menyatakan hasrat Menyelubungi Nina Menyembunyikan sesuatu Merasa gula-gula getah

Rajah 6.5: Pecahan Golongan Kata Kerja

4.6.3 Kata Adjektif

Bil Kata Keterangan 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aman Baik Baik hati Bijaksana Cuai Cukup Diam Endah Erat Gagal Hilang sabar Kaya Kebanggaan Kenyang Ketakutan Lapar Lenyap Liar Mati akal Puas Puas Rajin Ringan Sedar Sejuk Sepandai-pandai Tabah Takut Yakin

Kata adjektif sifatan atau keadaan 2. . . . . . . . Banyak Jauh Jauh-jauh Panjang Sedikit Sekurang-kurang Terpanjang

Kata adjektif ukuran 3.

. Putih Kata adjektif warna 4. . . . . . . Harum Lantang Manis Sakit Sebam Sedap

Kata adjektif pancaindera

. Segar . Sekasar . Tajam 5. . . . . . . . Cepat Cepat-cepat Cermat Kencang Pantas Perlahan-lahan Tepat

Kata adjektif cara 6. . . . . . . . . . . . . . Benci Bimbang Gembira Geram Hairan Kasih Lega Marah Risau Sayang Sedih Takut Terharu

Kata adjektif perasaan 7. . . . . . . . . . Awal-awal Baharu Cepat Lama Lanjut Lepas Sekarang Sempat Terakhir

Kata adjektif waktu

Rajah 6.6: Pecahan Golongan Kata Adjektif

4.6.4 Kata Tugas 4.6.4.1 Kata Penyambung Ayat

Bil Kata Keterangan 1. . Dan . Tetapi . Kata hubung gabungan 2. . Yang Kata hubung pancangan relatif 3. . Bahawa . Untuk Kata hubung pancangan komplemen 4. . . . . . . . . Agar Apabila Kalau Kerana Semasa Setelah Untuk Walaupun

Kata hubung pancangan keterangan

Rajah 6.7: Pecahan Golongan Kata Penyambung Ayat

4.6.4.2 Kata Praklausa

Bil Kata Keterangan 1. . . . . . . Adakah Apa Bila Di mana Ke mana Mana

Kata tanya 2. . Nanti . Pergi Kata perintah 3. . Betul Kata pembenar 4. . . . . . . . Akhirnya Namun begitu Namun demikian Oleh sebab itu Sementara itu Sepatutnya Lagipun

Kata pangkal ayat

Rajah 6.8: Pecahan Golongan Kata Praklausa

4.6.4.3 Kata Prafrasa

Bil Kata Keterangan 1. . . . . . . . . Akan Boleh Dapat Harus Masih Pernah Sedang Setelah

Kata bantu 2. . . . . Amat Paling Sangat Sekali

Kata penguat 3. . . . . . . . Adakah Begitulah Juga Lagi Memang Pun Sahaja

Kata penegas 4. . Bukan . Tidak Kata nafi 5. . Adalah . Ialah

Kata pemeri 6. . . . . . . . . . . Akan Dalam Dari Daripada Di Ke Kepada Pada Sampai Untuk

Kata sendi nama 7. . . . . . Atas Dalam Hadapan Sana Situ

Kata arah 8. . . . . . Banyak Beberapa Dua puluh Empat belas Enam

Kata bilangan

. . . . . . . . . . . . . .

Lapan Lima Satu Satu per satu Seberkas Sebuah Sehari Sekali Sekeluarga Sekilo Seminggu Semua Seorang Setambun

Rajah 6.9: Pecahan Golongan Kata Prafrasa

4.6.4.4 Kata Pascakata

Bil Kata Keterangan 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Biliknya Bukannya Dengannya Dirinya Esoknya Hasratnya Hatinya Jantungnya Maknanya Matanya Membacanya Membantunya Nafasnya Padanya Pentingnya Rasanya Rumahnya Sebaliknya Sebenarnya Selalunya Selanjutnya Semuanya Sudahnya Tambangnya Tangannya Wajahnya

Kata penekan 2. . . . . . . . Akhirnya Kurangnya Lamanya Putihnya Sakitnya Sedapnya Segarnya

Kata pembenda

Rajah 7.0: Pecahan Golongan Kata Pascakata

4.7 Kesimpulan

Justifikasinya, golongan kata tergolong dalam bidang morfologi. Golongan kata in i boleh membezakan jenis kata, iaitu kata nama, kata kerja, kata adjektif dan kata tugas.

Dalam bidang ini, kata nama boleh dibahagikan kepada tiga jenis, iaitu kata nama khas, kata nama am dan kata ganti nama. Setiap daripadanya, mempunyai pecahan yang tersendiri. Kata nama khas boleh digolongkan kepada dua, iaitu kata nama khas hidup manusia serta hidup bukan manusia dan kata nama khas tak hidup.

Selain kata nama khas, bidang golongan kata ini boleh membahagikan kata nama am dengan lebih jelas dan terperinci lagi. Dalam bahagian kata nama am ini, kita boleh simpulkan kata nama am mempunyai dua bahagian, iaitu hidup dan tak hidup. Untuk bahagian hidup, kata nama am boleh dibahagikan kepada dua iaitu kata nama hidup manusia dan bukan manusia. Bahagian kedua pula ialah kata nama am tak hidup yang merangkumi institusi dan bukan institusi. Manakala, mata nama am bukan institusi pula boleh dikelaskan kepada dua, iaitu konkrit dan abstrak. Kata nama am abstrak terdiri daripada berbilang dan tak berbilang.

Seterusnya, kita juga dapat mengenali bahagian dan pecahan kata adjektif. Dahulunya kata adjektif ini dikenali sebagai kata sifat. Namun demikian, penggunaannya masih ketara dalam kalangan ahli bahasa veteran dan dalam bukubuku tatabahasa bahasa Melayu. Kata adjektif mempunyai sembilan bahagian, iaitu sifatan atau keadaan, ukuran, bentuk, waktu, jarak, cara, perasaan dan pancainde ra.

Akhir sekali, kita juga dapat mengetahui secara meluas dan mendalam mengenai bahagian dan pecahan dasar kelompok yang terdapat dalam kata tugas. Dalam penggolongan kata, kata tugas merupakan bahagian yang paling luas. Hal ini demikian kerana kata tugas mempunyai 16 jenis kata dan empat dasar kelompok kata tugas. Dasar kelompok kata tugas tersebut ialah kata penyambung ayat, kata praklausa, kata prafrasa dan kata pascakata.

5.0 REFLEKSI

Alhamdulillah syukur ke hadrat Allah kerana saya berjaya menyiapkan tugasan projek Bahasa Melayu 1 Akademik ini. Sepanjang saya menyiapkan tugasan ini, banyak perkara yang saya lalui bersama-sama rakan kelas yang lain.

Apa-apa yang saya dapat melalui daripada proses penyiapan tugasan ini, saya dapat merasakan kepayahan dan kesulitan dalam menganalisis frasa dan penggolongan kata. Walaupun saya amat meminati bidang menganalisis bahasa Melayu, namun saya tetap dapat merasakan betapa sukarnya untuk mengelaskan kata dan menganalisis frasa berdasrkan binaan ayat sendiri. Namun begitu, proses itu amat menyeronokkan kerana hal ini dapat meningkatkan lagi daya kefahaman saya terhadap binaan frasa dan penggolongan kata bahasa Melayu mengikut jenisnya.

Selain itu, saya juga amat berbesar hati kerana ramai rakan saya sudi berkongsi ilmu dan masalah yang menimpa ketika menyiapkan kerja projek ini. Bagi saya, senario ini wajar diketengahkan ke peringkat akar umbi kerana secara tidak langsung, hal ini dapat memupuk semanagt kerjasama serta usaha mengelakkan budaya plagiat dalam kalangan pelatih.

Tuntasnya, mempelajari sintaksis dan morfologi atau ilmu ketatabahasaan bahasa Melayu amat menyeronokkan. Walau apa-apapun, minat dan kesungguhan perlulah digembleng dan dirangkum sekali bagi menghasilkan kefahaman yang berkualiti dan jitu.

6.0 BIBLIOGRAFI

________________ (1995). Kamus Dewan Edisi Ketiga. Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.

________________ (2006). Kamus Dewan Edisi Keempat. Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.

Abdullah Hassan (1993). Tatabahasa Pedagogi Bahasa Melayu. Kuala Lumpur, Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.

Abdullah Hassan (2006). Morfologi: Siri Pengajaran dan Pembelajaran Bahasa Melayu. Batu Caves, PTS Professional Publishing Sdn. Bhd.

Abdullah Hassan (2008). Tatabahasa Pedagogi Untuk Sekolah Menengah. Batu Caves, PTS Professional Publishing Sdn. Bhd.

Abdullah Hassan, Ainon Mohd (1994). Bahasa Melayu untuk Maktab Peguruan. Kuala Lumpur, Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.

Abdullah Hassan, Seri Lanang Jaya Rohani, Razali Ayob, Zulkifli Osman (2006). Sintaksis: Siri Pengajaran dan Pembelajaran Bahasa Melayu. Batu Caves, PTS Professional Publishing Sdn. Bhd.

Asmah Hj. Omar, Prof. (1982). Nahu Melayu Mutakhir. Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.

Asraf (2007). Siri Penataran Bahasa Dan Sastera: Petunjuk Tatabahasa Bahasa Melayu. Petaling Jaya, Sasbadi Sdn. Bhd.

Habibah Mohd. Samin, Hasnah Awang (2010). Revisi Bahasa Melayu Akademik 1 untuk PPISMP. Kuala Lumpur, Kumpulan Budiman Sdn. Bhd.

Hasrina Baharom (2009, Disember). Mak Tak Marah Lagi!. Pelita Bahasa, Dewan Bahasa dan Pustaka, muka surat 44 47.

Kho Thong Eng (2009, Disember). Tatatingkat Bandingan Kata Adjektif. Pelita Bahasa, Dewan Bahasa dan Pustaka, muka surat 19 21.

Lim Yock Fang, Abdullah Hassan (1994). Siri Pengajaran Bahasa Fajar Bakti: Nahu Melayu Moden. Kuala Lumpur, Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.

Muhammad Norrudin Abdul Aziz (2009). HBML 4803: Perbandingan Tatabahasa Melayu. Kuala Lumpur, Fakulti Pendidikan dan Bahasa Open University Malaysia.

Nik Safiah Karim, Farid M. Onn, Hashim Hj. Musa, Abdul Hamid Mahmood (1997). Tatabahasa Dewan Edisi Baharu. Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.

Nik Safiah Karim, Farid M. Onn, Hashim Hj. Musa, Abdul Hamid Mahmood (2008). Tatabahasa Dewan Edisi Ketiga. Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.

Nik Safiah Karim, Norlidza Shamsuddin (2008). Teks STPM: Bahasa Malaysia Kertas 1 dan 2. Shah Alam, Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Ong Ching Guan (2009). Kuasai Struktur Ayat Dalam Bahasa Melayu. Kuala Lumpur, Dewan Bahasa dan Pustaka.

Siti Hajar Abdul Aziz (2008). Siri Pendidikan Guru: Bahasa Melayu 1. Shah Alam, Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Sulaiman Masri, Abdullah Yusof, Mohd. Ra in Shaari (2007). Siri Pengajian dan Pendidikan Utusan: Bahasa Melayu Dimensi Pengajaran dan Pembelajaran. Kuala Lumpur, Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.

W. Marsden (1812). The Grammar of the Malayan Language: with an Introduction and Praxis. London, Longman.

7.0 SENARAI RAJAH

Rajah 1.1: Tingkatan Nahu Rajah 1.2: Binaan Frasa Rajah 1.3: Jenis-jenis Frasa Bahasa Melayu Rajah 1.4: Konstituen Utama Ayat Dasar Bahasa Melayu Rajah 1.5: Subjek dan Predikat Rajah 1.6: Konstituen Utama Ayat Dasar Bahasa Melayu Rajah 1.7: Jenis Perkataan-perkataan Nama. Rajah 1.8: Fungsi-fungsi Frasa Nama. Rajah 1.9: Binaan Frasa Nama Bahasa Melayu Rajah 2.0: Contoh Frasa Nama Inti + Penerang Rajah 2.1: Contoh Frasa Nama Inti + Inti Rajah 2.2: Binaan Frasa Nama Jenis Inti + Penerang. Rajah 2.3: Binaan Frasa Nama Jenis Inti + Penerang Nama Rajah 2.4: Binaan Frasa Nama Jenis Inti + Penerang Bukan Nama Rajah 2.5: Binaan Frasa Nama Jenis Inti + Inti Rajah 2.6: Jenis Binaan Frasa Nama Inti + Inti Dengan Maksud Sama Erti Rajah 2.7: Hukum D M. M

Rajah 2.8: Kekecualian Hukum D Rajah 2.9: Frasa Kerja Rajah 3.0: Jenis Kata Kerja

Rajah 3.1: Contoh Ayat Frasa Kerja Rajah 3.2: Perkataan Yang Boleh Hadir Dalam Frasa Kerja Rajah 3.3: Unsur Binaan Frasa kerja Rajah 3.4: Susunan Unsur Binaan Frasa Kerja. Rajah 3.5: Ceraian Ayat Frasa Kerja Rajah 3.6: Jenis-jenis Frasa Kerja Rajah 3.7: Frasa Kerja Transitif Tunggal dan Terbitan Rajah 3.8: Fungsi Frasa Adjektif

Rajah 3.9: Frasa Adjektif Sebagai Predikat Rajah 4.0: Frasa Adjektif Sebagai Unsur Keterangan Dalam Predikat Rajah 4.1: Frasa Adjektif Sebagai Unsur Penerang Rajah 4.2: Binaan Frasa Adjektif

Rajah 4.3: Jenis Jumlah Perkataan Dalam Frasa Rajah 4.4: Jenis Frasa Adjektif Binaan Dua Perkataan Rajah 4.5: Rumusan Kata Penguat Dalam Frasa Adjektif Rajah 4.6: Unsur Wajib Dalam Frasa Sendi Nama Rajah 4.7: Binaan Frasa Sendi Nama Rajah 4.8: Pecahan Kumpulan Kata Menurut W. Marsden Rajah 4.9: Pecahan Golongan Kata Menurut Tatabahasa Dewan Rajah 5.0: Pecahan Golongan Kata Nama Rajah 5.1: Pecahan Subgolongan Kata Nama Khas Rajah 5.2: Pecahan Subgolongan Kata Nama Am Rajah 5.3: Pecahan Subgolongan Kata Ganti Nama Rajah 5.4: Pecahan Subgolongan Kata Kerja Rajah 5.5: Pecahan Subgolongan Kata Kerja Tak Transitif Rajah 5.6: Pecahan Jenis Kata Adjektif Rajah 5.7: Pecahan Jenis Kata Adjektif Rajah 5.8: Pecahan Tugas Kata Tugas Rajah 5.9: Pecahan Jenis Kata Tugas Rajah 6.0: Pecahan Kelompok Dasar Kata Tugas Rajah 6.1: Pecahan Jenis Kata Tugas Mengikut Kelompok Dasar Kata Tugas Rajah 6.2: Pecahan Golongan Kata Nama Am Rajah 6.3: Pecahan Golongan Kata Nama Khas Rajah 6.4: Pecahan Golongan Kata Ganti Nama Rajah 6.5: Pecahan Golongan Kata Kerja Rajah 6.6: Pecahan Golongan Kata Adjektif Rajah 6.7: Pecahan Golongan Kata Penyambung Ayat Rajah 6.8: Pecahan Golongan Kata Praklausa Rajah 6.9: Pecahan Golongan Kata Prafrasa Rajah 7.0: Pecahan Golongan Kata Pascakata