TautunMahkemesineBavurmak,TemyizinMahkemeyeGitmekCaizmi?

Soru:S.Ayklbiparacezasgeldi.temyizegitmektagutmuahkemekonusunda
nereye gider.bu kii istemyor gitmeyi ama paras yokmu.mecbur bi durum var..bilenkardedelilileslerseiyioluraeo.

Cevap:DarulHarbdeikametedenmuslumanlarnskntlarndanbirideDarul
harbin(Tautun)mahkemelerikonusudur. Tauta muhakeme konusunda muslumanlarn, mecburi bir durum olmadka bavurmamalar, sizin bahsettiiniz tarzda bir zorlama ve muslumann hakknn gasbedilmesi durumunda, hukum istemeden, kendisine hakknn verilmesi iin mahkemeyiuyarmasndaAllahualembirbeisolmazdnyoruz. Tautu mahkemeye her bavurmak, gitmek tautun hukmunu istemek deildir. Tautun verecei hkm isteyen munafn durumu, Darul slamda slami bir mahkeme varken, onun verdii hkm beenmeyip, tautun mahkemesine gnl rahatlilegitmesindendolay(Nisa60)ayetnuzulolmutur. Buna ramen muslumann bana gelecek skntlar gze alarak azimeti seerek mahkemeye gitmeyebilir. Fakat azimeti semeyip, hakk gasbedilen muslumann bilgi vermek iin mahkemeye gittiinden dolay kesinlikle kan can mal helal kafirolarakdemeyiisabetligrmyoruz. Tautamuhakemeolmamayemredenbahsigeenayetudur: unlargrmyormusun?Kendilerininsanaindirilenevesendennceindirilene inandklarn ileri sryorlar da tauta inanmamalar kendilerine emrolunduu halde, taut nnde muhakemelemek istiyorlar. eytan da onlar bir daha dnemeyeceklerikadariyicesapkladrmekistiyor. (Nisa60) Onlara: Allahn indirdiine ve peygambere gelin, denilince; mnafklarn sendenbsbtnuzaklatk*larmgrrsn.(Nisa61) Mufessirler bu yeti kerimenin nuzul sebebi hakknda eitli rivayetler zikretmilerdir. bn Abbstan rivayete gre bu yeti kerime Elem kabilesinin khini Ebu Burde elEslem hakknda nazil olmutur. Yahudilerin, kendisine gtrd anlamazlklarda hkm verir, anlamazlklar zerdi. Bir keresinde Elem kabilesinden baz kimseler de ona dava gtrnce Allah Teal bu yeti kerimeyi

indirdi. Katdeden rivayete gre ise Ansardan Kays adnda bir sahab ile bir yahudi arasnda, ekitikleri bir hak konusunda Hz. Peygamber (s.a.v.)e gelmek yerine Medinenin khinine gitmiler de bu yeti kerime nazil olmu. Yahudi, Hz. Peygamber (s.a.v.)in hkmde kendisine hakszlk etmiyeceini bildii iin Hkm vermesi iin Allahn Raslune gidelim. derken mslman olduunu sanan o ansar Hayr, khine gidelim. diye diretiyormu da bunun zerine bu yetikerimenazilolmutur.(elVhdenNeysbr,EsbbunNuzl,s.112) Bu munafn adnn Bir, Hz. Peygamber (s.a.v.) yerine hkm vermesi iin gitmek istedii kiinin Kab ibnulEref ve bu olayn ayn zamanda Nr Sresinin 48. yetinin de nuzul sebebi olduu da sylenmitir. (elVhd en Neysbr,EsbbunNuzl,s.231) abden gelen rivayette de bir yahudi ile mslmanlardan bir munafk arasndaki bir husumette yahudinin, rvet almyacan bildii iin Aramzda hkm vermesi iin Muhammede gidelim derken munafn, hkm verirken rvet aldn bildii kendi hkimlerine gitmekte diretmesi zerine ne ona, ne dierine deil Cuheyneden bir khine gitmeye karar veriyorlar da Allah Teal bunlar hakknda bu yeti kerimeyi indiriyor. (elVhd enNeysbr, Esbbun Nuzl,s.112) bn Abbstan rivayette o yle anlatyor: elCuls ibnusSmit, Muattib ibn Kueyr, Raf ibn Zeyd ve Ber mslman olduklarn iddia ederlerdi. Bir keresinde kavimlerinden bazlar ile bir ihtilflar oldu da onlarn kavminden mslman olanlar bunlar, aralarndaki ihtilfta hkm vermesi iin Hz. Peygamber (s.a.v.)e gitmeye davet ettiler. Bunlar ise kavimlerinden mslman olup da o anlamazla dtkleri kimseleri chiliye khinlerine gitmeye ardlar.te bunun zerine Allah Teal bu yeti kerimeyi indirdi. Haberibn EbHatim,bnulMunzirvebnshaktahricetmilerdir. (esSuyt, edDurrulMensr, nf580; Abdulfetth elKd, EsbbunNuzl anis Sahbeve1Mufessirn,Kahiretarihsiz(Birincibask).s.68) Reb ibn Enesden gelen bir rivayette o yle demitir: Hz. Peygamber (s.a.v.)in ashabndan birisi mumin, dieri munafk iki kii arasnda bir anlamazlk meydana gelmiti. Mumin, anlamazln giderilmesi iin hkm vermek zere Hz. Peygamber (s.a.v.)e gitmelerini, munafk ise Kab ibnulErefe gitmelerini istiyordu. te bunun zerine Allah Teal Sana indirilene ve senden nce indirilenlere iman ettiklerini iddia edenleri grmedin mi? Kfretmeleri

emrolunmuken Ttun nnde muhakeme edilmelerini isterler. Halbuki eytan, onlar uzak bir sapklkla saptrmak istiyor. yeti kerimesini indirdi. (Taberi,V,98) bn Abbstan gelen bir rivayette de yetin bir yahudi ile bir munafk arasnda cereyan eden bir anlamazlk zerine indii anlatlrken Hz. mer de hadiseye mudahilgsterilmekte.yleki: Bir yahudi ile Bir adnda bir munafk arasnda bir anlamazlk oldu da yahudi: Muhammede gidelim. dedi. Munafksa Hayr, Kab ibnulErefe gidelim. dedi. Allah Teal kitabnda o Kab Tt olarak adlandrmtr. Yahudi, ill Muhammede gideceiz diye ayak direyince munafk istemeye istemeye raz oldu ve Hz. Peygamber (s.a.v.)e gelerek davalarn Efendimiz (s.a.v.)e anlattlar. AllahnRaslu(s.a.v.)yahudilehinehkmetti. Onun yanndan knca munafk yahudiyi yakalad ve: Bunun hkmne raz deilim,EbuBekregidelim.dedi. Ona gittiler, o da yahudi lehine hkm verdi. Munafk Ebu Bekrin hkmne de raz olmaypGel, bir de mer ibn Hattba gidelim. dedi.kisi birlikte mere geldiler. Yahudi: Ey mer, ben ve bu adam Muhammede davamz gtrdk, Muhammed benim lehime, bunun aleyhine hkmetti, bu adam onun hkmne raz olmad, davamz sana getirmek istedi ve bana (beni sana getirmek iin) asld,itebendeonunlabirliktesanagelmioldum.dedi. Hz. mer, munafa: yle mi oldu? diye sordu. Onun evet, cevab zerine ikisine:Ben size kncaya kadarurada biraz durun. deyip evine girdi, klcn kuanp kt ve klcyla vurup munaf ldrd, sonra da: Allahn ve Raslunnhkmnerazolmyanhakkndaitebenbylehkmveririm.dedi. Yahudi (ldrlme sras kendisine de gelir korkusuyla) kap gitti ve ite bunun zerine Haklarnda verdiin hkmden dolay ilerinde bir sknt duymadan kendilerini tamamen teslim etmedike iman etmi olmazlar. (yet: 65) e kadar olmakzerebuyetikerimelernaziloldu. Cibril gelip yle dedi: mer, hak ile btl birbirinden ayrd. ve ondan sonra mer,Farukdiyeisimlendirildi.(elVhdenNeysbr,EsbbunNuzl,s.112 113;Kurtubi) Sudd ise Evs ve Hazrecin antlamaklar olan Nadr oullar yahudileri ile Kurayza oullar yahudileri arasnda bir ldrme hadisesinin diyeti konusundaki

anlamazlkzerinebuyetinindiinisylemitir. Sudd kavlinde hadise yle gelimitir: Yahudilerden baz kimseler mslman olurken dier bazlar da munafklk yapmaktaydlar. Cahiliye devrinde Kurayza oullarndan birisi, Nadr oullarndan birini ldrdnde karlk olarak katil ldrld gibi stne bir de yz vesak hurma diyet olarak alnr; Nadr oullarndan birisi, Kurayza oullarmdan birini ldrdnde ise karlk olarak katilin ldrlmesi bir yana sadece 60 vesak hurma diyet verirlerdi. Bunlardan Nadr oullan, araplardan evs kabilesinin, Kurayza oullan da Hazrec kabilesinin antlamahs idiler. (Hz. Peygamber (s.a.v.)in Medineye gelii ve bunlardan bazsnn mslman, bazsnn mnafk olduu bu dnemde) Nadr oullarndan birisi, Kurayzadan birisini ldrd ve bu konuda tartmaya baladlar. Nadr oullar: Biz sizinle cahiliye devrinde katil sizden olduu takdirde karlk olarakldrlmesi,bizdenolduundasizinbukatilildrmemeniz,herbirvesak 60 s olmak zere sizin diyetinizin 60 vesak, bizim diyetimizin (bize verilecek diyetin)ise100vesakolmasvonusundaanlamtk.Bizsizesadecebunu,yani60 vesakdiyetiveririz.dediler. Hazrecliler ise: Bu, cahiliye devrinde yaptnz bir ey id nk o zaman siz ok, biz ise azdk ve siz bize stn gelmitiniz. imdi ise biz ve siz kardeleriz dinimizvedininizbirdirvesizinbizebirstnlnzyok.dediler. Munafklar bu anlamazlk zerine hakemliine muracaat etmek zere Elem kabilesinden Khin Ebu Burdeye gidelim. dediler. Mslmanlar ise:Hayr, tam tersine Hz. Peygambere gidelim. dediler. Munafklar, Ebu Burdeye gitmekte ayak dirediler de aralarnda hakem olmas ve hkm vermesi iin Ebu Burdeye gittiler. Ebu Burde: Lokmay bytn. diyerek verecekleri rveti artrmalarn istedi.Sana on vesak veririz. dediler. Hayr, diyetim 100 vesaktr; nk Kurayzal lehine hkm versem Nadrli, Nadrli lehine hkm versem Kurayzallar beni ldrecekler. dedi. O, yz vesak rvette srar ederken hkm iin gelenler de 10 vesakta direttiler de aralarnda hkm vermedi. ite bunun zerine Allah Teal bu yeti kerimeyi indirdi. Hz. Peygamber Elem kabilesinin khinini slma davet etti, o ise mslman olmyarak huzurundan ayrlp gitti. Hz. Peygamber (s.a.v.), khinin mslman olan iki oluna: Babanza yetiin, eer filn geidi te geerse bir daha asla mslman olmaz. buyurdular. Babalar, Hz. Peygamber (s.a.v.)in iaret buyurduu geide varmadan peinden yetitiler, mslman olmas iin onunla konumaya ve iknaya altlar da bu abalar semereverdi.Geridnpgeldivemslmanoldu.Hz.Peygamber(s.a.v.)Medine

inde birisini kartp Ey ahali, haberiniz olsun Elemin khini mslman olmutur.diyenidaettirdi.(Taberi,Tefsiri,V,98) Taber Tefsirindeki Sudd rivayetinde bu khinin ad Ebu Berze olarak verilmektevehadiseninsadecebuayetikerimenindeil, Hayr, Rabbna andolsun ki aralarnda ekitikleri eylerde seni hakem tayin edip sonra haklarnda verdiin hkmden dolay ilerinde bir sknt duymadan kendilerini tamamen teslim etmedike iman etmi olmazlar. (yet: 65) yeti kerimesine kadar olan yetlerin nazil olduu belirtilmektedir. (elVhd en Neysbr,EsbbunNuzl,s.112113;Kurtubi) Suddden gelen ikinci bir rivayette bu yeti kerime yannda Biz Tevratta zerlerine yazdk ki cana can, gze gz, kulaa kulak, die di; btn yaralar birbirine ksastr. (Mide, 45) ve Onlar hal cahiliye devrinin hkmn m aryorlar?...(Mide,50)yetlerinindebuhadisezerineindiikaydedilmektedir. (esSuytedDurrulMensr,II,581) Anlamazlk ister iki mumin arasnda, isterse bir mumin ile gayr muslim arasnda vuku bulsun halledilmesi iin gidilmesi gereken yer ayn olduu iin rivayetler arasndaki bu farkllklar ok fazla nem tamamaktadr. te yandan bu hadiselerin birbirine yakn zamanlarda, belki ayn gnde meydana gelmi ve hepsininakabindebuyetikerimenininmiolmasdaihtimalddeildir. mamTaberi,tefsirindeayrcaunlarzikretmitir: a mir eabi, Hadremi ve Katadeye gre bu yeti kerime, bir munafk ile bir Yahudi hakknda nazil olmutur. Bunlar bir khinin hakemliini kabul etmiler vebununzerinebuyetnazilolmutur. abiye gre khin, Cuheyne kabilesinden bir kimsedir. Hadremiye gre bu khine bavuran munafk, Yahudi iken mslman olduunu syleyen biridir. KatadeyegreiseEnsardanBiradndabiridir. Bu hususta mir eabi diyor ki: Yahudilerden biri ile munafklardan bir kii arasnda anlamazlk kt. Munafk olan kimse, Yahudilerin rvet aldklarn bildii iin onlarn huzurunda muhakeme olunmak istiyordu. Yahudi ise mslmanlann, rvet almadklarn bildii iin onlarn huzurunda muhakeme olunmak istiyordu. Bu iki kii Cuheyne kabilesinden bir khinin huzurunda muhakeme olmak zere anlatlar. te bunun zerine Allah teala bu yeti kerimeyiindirdi.

b Suddiye gre ise bu yeti kerime, Nadr ve Kureyze oullar Yahudilerinden, mslman olduklarn iddia eden munafklarla, yine bu iki Yahudi kabilesinden, gerekten mslman olanlar hakknda nazil olmutur. Munafklar, Ebu Berze el Eslemiadndakibirkhinebavurmakistemiler,mslmanlarise,Rasululllahn hakemliini istemilerdir. Bunun zerine de bu yeti kerime inerek munafklar knamtr. Bu hususta Suddi diyor ki: Yahudilerden bir ksm insanlar mslman olmulard.Mslmanolduklarnsyleyenbukiilerdenbirksmdamunafkt. Cahiliye dneminde Nadr oullan, daha kuvvetli olduklarndan Kureyza oullarndan biri Nadr oullarndan bir kimseyi ldrdnde katile ksas tatbik edilirdi. Fakat Nadr oullarndan biri Kureyza oullarndan birini ldrecek olursa katile ksas tatbik edilmezdi. ldrlen kiinin altm Vesk yiyecek lsndekidiyetiverilirdi. Kureyza ve Nadr oullarndan bir ksm insanlarn mslman olmalarndan sonra, Nadr oullarndan biri Kureyza oullarndan bir kimseyi ldrd. Taraflar Rasululllahnhakemliinebavurdular. Nadr oullar dediler ki: Ey Allahn Rasulu, biz cahiliye dneminde bu gibi durumlardaonlaradiyetveriyorduk. Kureyza oullan da dediler ki: Hayr bunu kabul etmeyiz. Biz hem soy bakmndan hem de din bakmndan sizinle kardeiz. Bizim kanmz da sizin kannz gibidir. Fakat sizler cahiliye dneminde bize galip gelmitiniz. Artk Allahslamgetirdi. Bunun zerine Allah teala da Yahudilerin, birbirlerine kar hakszlk yapmalarn ayplayarak u yeti indirdi: Biz Tevratta onlara u hkmleri farz klmtk: Cana can, gze gz buruna burun Allah teala Nadr oullarnn diyet vererek ksas uygulamamalarn ayplayarak da u yeti indirdi: Onlar cahiliye devrinin hkmn m istiyorlar? Bundan sonra Resulullah, Nadr kabilesinden olan katili ona ksas tatbik etti. Bundan sonra Nadr ve Kureyza oullan birbirlerine kar vnmeye baladlar. Nadr oullar da Biz daha stnz demeye baladlar. Yahudiler daha sonra Medineye gelip Ebu Berze elEslemi adndaki khinin yanna gittiler. Ve Biz Ebu Berzenin hakemliine bavuralm dalehimizehkmversin.dediler.Buikikabiledengerektenmslmanolanlar iseHayr, biz Restlullaha gidelim de aramzda o hkm versin. dediler. Fakat mnafklar bunu kabul etmediler ve Ebu Berzenin yanna gittiler. Onun, aralarnda hakemlik yapmasn istediler. O da dedi ki: Lokmay byk yapn.

Onlar da dediler ki: Sana on vesk ls yiyecek verelim. Ebu Berze Hayr almam. Benim diyetim olarak yz vesk vereceksiniz. nk ben, Nadr oullanma lehine hkm verecek olsam, Kureyza oullarnn beni ldreceklerinden korkarm. Kureyza oullanln lehine hkm verecek olursam. Nadr oullarnn beni ldreceklerinden korkann. Fakat munafklar, Ebu Berzeye on veskten fazla yiyecek vermemekte direttiler. Ebu Berze de bu cretle aralarnda hkm vermemekte diretti. te bunun zerine bu yeti kerime nazil oldu. Ve Nadr ve Kureyza oullarnn munafklarn ve hakemliine bavurduklarEbuBerzeyiknad.Onunbirtautolduunubeyanetti. c Abdullah b. Abbas, Mucahidbni Guraye ve Ataya gre bu yeti kerime Kb b. elEref adl Yahudinin hakemliine bavuran bir munafkla bir Yahudi hakkndanazilolmutur. Bunlara gre munafk olan kii, Kab b. elErefe, Yahudi de Raulullaha giderek hakemolmalarnistemileryetdebununzerinenazilolmuveKabb.elEref in bir taut olduunu beyan etmitir. (Ebu Cafer Muhammed b. Cerir etTaberi, TaberiTefsiri,C.3,S.2833) Onlara: Allahn indirdii Kurana ve Peygambere gelin. denildiinde, mnafklarnsendeniddetleyzevirdiklerinigrrsn.(Nisa61) Ey Muhammed, sana indirilen Kurana iman ettiklerini zannedenu munafklar ve senden nce indirilen kitaplara iman ettiklerini iddia eden u kitap ehlini grmez misin? Onlara: Allahn kitabnda indirdii hkme ve Peygamberinin hkmne gelin. denildii zaman onlarn senden iddetle yz evirdiklerini, bakalarnn da sana gelmelerine engel olduklarn grrsn. nk sen herkese eit muamele yapar, maddi menfaatler gzeterek kimseyi kayrmazsn. Tautlar isebununaksinehareketederler. Bu konuda Hanefi mezhebi alimlerinden mam Muhammed (rahimehullah) unlar zikretmitir; harb lkesinde velayetin olmamas nedeni ile slam hukukunun uygulanamayacan (esSerahsi, erhu SiyerilKebr, V, 1890); buradahakimiyetkimeaitise,onunkurallarnngeerliolacansylemitir.Bu lke mahkemesine bavuranlarn birinin yahut her ikisinin Mslman olmas fark etmez. Hkimin verdigi hkm, bunlar slam lkesine geldikleri zaman da geerliliinikorumaktadr.(esSerahsi,erhuSiyerilKebr,IV,1743,1744) Velev ki davann grlmesi iin tekrar slam mahkemesine bavurulmasn. Bir ihtilaf slam mahkemesine getirildiinde ise, ihtilaf konusu olan ey, davaya baklb baklmayacann, dolaysyla slam ahkmnn uygulanb

uygulanmayacann belirlenmesi ynnden nem tamaktadr. rnein harb lkesinde yaplan bir akitle ilgili ihtilafslam mahkemesine getirildiinde, akdin burada tamamlanm olub olmamas nem tamaktadr. (esSerahsi, erhu SiyerilKebr,V,1888) Yabanc lkede velayetin olmamas nedeni ile slam ahkmnn

uygulanamayaca gr zellikle Hnefi mezhebinde ne kmaktadr. Buna gre bir Mslman slam lkesinde yapt zaman had cezasn gerektirecek (Zina, iki ime, dirhemin dirhemle sat vs.) bir fiili, harb lkesinde gerekletirecek olsa bundan dolay kendisine herhangi bir mueyyide uygulanmaz.(esSerahsi,erhuSiyerilKebr,II,225;IV,1486;Atar,227228) Mslman nerede olursa olsun slam ahkm ile sorumlu olacan kabul edenlere gre ise,slam lkesinde meydana gelen ihtilaflarda geerli olan hkm ne ise, harb lkesinde de ayn hkmler geerli olacaktr. (edDamiriyye, I, 357; bnNuceym,V,169) TekfirdeArlktanSakndrmaKonusunda30Risale 23.Risale slamDevletininbulunmadbiryerdetagutlardanveyadestekilerindenyardm isteyenyadamahkemelerinebavuranherkiiyiayrmyapmadantekfiretmek.. Tekfir konusunda yaplan hatalardan biri de, slam devletinin bulunmad bir zamanda, hakkn almak veya bir hakszl nlemek iin tautlarn yahut destekilerinin mahkemesine bavuran veya onlardan yardm isteyen her kiiyi ayrmyapmadantekfiretmektir. 24.Risale dari sisteme uymak ve muhakame olmak ile kafir kanunlarla muhakeme olmak arasndaayrmyapmamak... Tekfir konusunda yaplan hatalardan biri de; idari sisteme uymak vemuhakeme olmakile,kafirkanunlarlamuhakemeolmakarasndaayrmyapmamaktr.Hatta ar gidenlerden bazlar devlet dairelerinde, kurumlarnda ve irketlerinde bulunan btn emir, talimat ve levhalara uyanlarn hepsinin kafir olduklarn sylemektedir. Bu tr talimatlar da kfr kanunlarndan saymakta ve kendi dsturlar niteliinde tautlarn ortaya koyduklar mutlak kanunlar ile bu tr idaritalimatlararasndaayrmyapmamaktadrlar.

Yazan: Abdulhakemzzetli PDFHazrlayan: EbuUbeyde (ebuubeyde@rocketmail.com)

eyhMakdisi:DarulHarbteTautaMuhakemeOlannTekfiriMeselesi