BTKLERDE REME VE GELME Bitkilerde dllenmeyi salayan gerek gametler mayoz blnmeyle deil, mayozu izleyen mitoz blnmeli

hazrlk dnemiyle meydana getirilir. Bu hazrlk dnemine monoploit gelime evresi denir. A. EKSZ BTKLERDE REME ieksiz bitkilerin hemen hepsi spor meydana getirir. Sporlar imlenerek haploid bitkicikleri (gametofitleri) olutururlar. remelerinde eeysiz ve eeyli remenin birbirini takip etmesi yani dl alma (=metagenez) grlr.

Su yosunlarnn ounda zigot mayoz geirerek sporlar oluur ve haploid evre hakimdir. Kara yosunlarnda dllenme sonucu oluan zigottan mitoz blnmelerle meydana gelen sporofit bitki gametofit bitki zerinde geliir ve mayozla sporlar oluturur. Sporlar mitozla imlenerek gametofit bitkiyi meydana getirir. Haploid evre hakimdir. Erelti otlarnda dllenmeyle oluan zigot mitoz blnmelerle sporofit bitkiyi oluturur. Sporofit fotosentez yapabilir, zerindeki spor keselerinden mayoz blnmeyle oluan sporlar imlenerek gametofiti oluturur. Diploid evre hakimdir.

ekil : Kara Yosunlarnn Hayat Devri

B. EKL BTKLERDE REME 1. iein Yaps iekli bitkide, eeyli remeyi salayacak organlarn meydana geldii yer iektir. 2. Embriyo Kesesi ve Yumurtann Oluumu Dii organn yumurtalnda (ovaryum) bir veya bir ka tane tohum tasla bulunur. vardr. Bu hcre mayoz ve mitoz blnmeler geirerek, yumurtann da iinde bulunduu 8 ekirdekli embriyo kesesini olutur.

ekil : Erselik Bir iein Yaps 3. iek Tozu (Polen) Oluumu Erkek organn anter (back) ksmndaki polen keseleri ierisinde 2n kromozomlu polen ana hcreleri (mikrospor ana hcresi) bulunur. Polen ana hcresi mayoz blnmeye urayarak 4 tane n kromozomlu mikrospor hcresini oluturur. Her mikrospor bir defa mitoz geirerek iki ekirdekli hale gelir. Oluan bu yaplara polen denir. Polendeki ekirdeklerden biri mitoz geirerek iki adet sperm oluur. Dier ekirdek ise, tozlama sonrasnda polen tpn oluturur.

ekil : ieklerde Polen ve Yumurta Hcresinin Olumas 4. Tozlama ve Dllenme iek tozlarnn (polenlerin), hazrland yer olan erkek organ bacndan dii organ tepeciine; yamur, rzgr, bcekler, dier baz hayvanlar ve su araclyla tanmasna tozlama denir. 5. Dllenme Sonucu oluan Yaplar Polen tpyle tanan sperm ekirdeklerinden birisi yumurta hcresiyle dllenerek zigotu oluturur. Zigot mitoz blnmelerle gelierek embriyoyu (2n) meydana getirir.

ekil : Bitkilerde Dllenme Polen tpyle tanan dier sperm hcresi embriyo kesesinin ortasndaki diploid polar hcre (balangta iki haploid polar ekirdek halindeyken sonradan birlemilerdir) ile dllenerek triploid hcreyi (3n) meydana getirirler. Triploid hcre mitozla gelierek endospermi (besin dokusunu) oluturur. 6. Tohum ve Meyve Oluumu Dllenmelerden sonra embriyo kesesinin d ksmndaki tohum tasla rts gelierek tohum kabuu ve zarn (testa) oluturur. Meyve, tohum geliimini tamamlam yumurtalktan ve dii organn eperinden meydana gelir. Meyveler, tohumlaryla beraber yenilerek veya eitli yollarla tanarak, tohumlarn geni alanlara datlmasn salar. Her meyvede yumurtalktaki tohum tasla says kadar tohum bulunur. C.MLENME ve GELME Gelime dllenmeden hemen sonra ana bitkiye balyken balar. Zigotun blnmeleriyle ilk yapraklar, enekler, embriyonik kk ve embriyonik gvde meydana gelir.

ekil : ki enekli Bir Tohumun Yaps Embriyo imleninceye kadar tohumun iinde bu ekilde kalr. Beslenmesi ise tohum iinde endosperm tarafndan olur. Ayrca yksek yapl bitki embriyolarnda enekler vardr. Gen bitkinin fotosentezle kendine yeterli besin retmesine kadar bitki taslan besler. Tohum uygun koullarda imlenir. Bunlar uygun bir nemlilik (su), scaklk ve oksijendir.

ekil : Bir Fasulye Tohumunda imlenme ve Gelime Evreleri Byle uygun bir ortamda, tohum ilk olarak su emerek ier. Bu sayede enzimler daha aktif hale geer. Niasta gibi depo besinler yklr. Hcresel solunum ve peinden mitoz blnme hzlanr. Blnmelerin hzlanmasyla ilk kk oluur. Sonra srasyla ilk yapraklar ve gvde gelimeye balar. Ortam klysa klorofil sentezi yaplr ve fotosentez balar. Belirli bir sre gelien bitkide, en son olarak iek oluumu salanr. Bitkide gelime ve byme hayat boyu devam eder. Dklen yapraklarn yerine yenileri oluur. Meristem dokular hayat boyu korunduu iin, gde ve dallarn uzamas snrszdr.