> Kristal Yaplar

Kristal Yaplar Temel Tanmlar: Bu genel tanmlarn almlarna ou inorganik kimya kitabnda ulaabilirsiniz. Bir ok yerde; gerekli olan ama kitaplarda bulunmasnn zor olmadn tahmin ettiim detaylar burada yoktur haberiniz olsun. Benim tavsiyem nce bu konuya kitaplardan bakn sonra bu yazy okuyun. Eer Kristal yaplar hakknda hala kendinizi eksik hissederseniz yapacak bir ey yok sanrm. Kristal Yap: Eer bir yapy oluturan atomlar, molekller veya iyonlar periyodik olarak dzenlenmise bu yap bir kristal olarak adlandrlr. Amorf Yap: Kristal olmayan kati yaplar genel manada amorf yaplar olarak adlandrlr. Polimorfizm: Katlarda termodinamik olarak kararl istiflenme eklinin farkl scaklk ve basnlarda deiiklik gstermesinin addr. , , .. olarak gsterilir. Yalnz kristallere zg deil btn katlarda bulunabilen bir zelliktir. Birim hcre: Kristal yapnn en kk birleenidir. Genelde olabilen en fazla yksek simetrideki bu para, 2 veya 3 boyutta kaydrldnda btn kristali oluturur. Lattice (kafes): Her noktann dier noktalarla zde bir ortamda, snrsz olarak sralanmasdr. Lattice (kafes) Noktalar: Atomlarn merkezlerinden gemeleri art olmamakla birlikte, asl kristalin yapld bir asimetrik birimin, atomun, iyonun, molekln, iyon grubu veya molekl grubunun ortak yerlerini belirten noktalardr. Bravais Hcreleri: 4 temel Bravais hcresi mevcuttur. Bunlar birim hcredeki genel atom dalmlarn gsterir. Bir birim hcre anca Basit, Hacim Merkezli, Yzey Merkezli veya Yan Merkezli olabilir. Kristal birim hcre: Toplam 7 tane kristal birim hcre sekli mevcuttur. Bunlar tanmlarken drtgen prizmann kenarlar ve alar arasndaki balantlar kullanlr. Bravais Lattice(Kafes)leri: Toplam 14 tane Bravais Kafesi mevcuttur. Bunlar kristal birim hcre eitleriyle Bravais Hcrelerinin farkl kombinasyonlar oluturur. Koordinasyon Says: Bir atomun bulunduu kafes iindeki en yakn komu atomlarn saysdr. Sk istiflenme: 1926da Goldschimidt istiflenme dnlrken atomlarn kat kreler olduunun varsaylabileceini nermitir. Sk istiflenmi yaplarda bu kreler en az hacim israf ve en yksek koordinasyon saysyla istiflenmitirler. Tetrahedral boluk: Koordinasyon says 4 olan bolua Tetrahedral boluk ad verilir. Oktahedral boluk: Koordinasyon says 6 olan bolua Oktahedral boluk ad verilir.

Birim Hcredeki Atom Saysnn Hesaplanmas Kelerdeki atomlar 3 boyutlu yapda 8 tane farkl birim hcre tarafndan paylald iin 1/8 ile arplr. Kenarlardaki atomlar toplam 4 farkl birim hcre tarafndan paylaldndan tr 1/4 ile arplr. Yzeyde bulunana atomlar toplam 2 farkl birim hcre tarafndan paylald iin 1/2 ile arplr. Hacim merkezindeki atomlar ise aynen saylrlar. Bravais Hcreleri 4 Temel Bravais Hcresi mevcuttur. imdi bunlara bu bakalm hi de yabanc olmadnz hcrecikler bunlar 1- Basit Birim Hucre (P)-Primitiveden geliyor. Basit kpn 8 kenarnda da birer tane atom yerletirilmitir. Birim says/B.H. = 8*1/8 = 1 tane K.S. (Koordinasyon says) = 6 VBH = a3 a = 1/2 (ratom) Vatom = 4/3 p (ratom)3

Vatom/VB.H. = 0.52 2-Hacim Merkezli Birim Hcre (I) Basit kpn 8 kenar yani sra kpn merkezine de bir atom yerletirilmitir. Birim Says/B.H. = 1 + 1 * 1/8 = 2 tane K.S. = 8 Cisim Kegeni= 3a = 4(ratom) => (ratom) = 3/4 a

Vatom/VBH = 0.68 3-Yzey Merkezli Birim Hcre (F): Face-centreddan geliyor Basit kpn 8 kenar yani sra, kpn 6 yzeyinin merkezlerinde de atomlar yerletirilmitir. Birim says/B.H. = 8 * 1/8 + 6 * 1/2 = 4 tane

K.S. = 12 Yzey diagonal = 2a = 4(ratom) => (ratom) = 2/4 a

Vatom/VBH = 0.74 4- Yan Merkezli Hcre Birim Hcre (C,A veya B) Drtgen prizmann 8 kesi yani sra, alt ve st yzeylerinin ortasna da birer atom yerletirilmitir. Birim says/B.H.= 8 * 1/2 + 2 * 1/2 = 2 tane Kristal Birim Hcreleri Genel manada kristal yaplar tanmlamak iin gelitirilmi bir adlandrmadr. u sorulara cevap ararz bir kristal birim hcreyi tanmlarken:

a,b,c kenarlar arasndaki iliki nedir? , , alarnn hangileri 90 veya 120 derecedir veya byle net bir deeri yoktur?

Doadaki kristalleri taradmzda karmza 7 farkl kristal birim hcresi ekli kar. Bu yaplarn Bravais Hcrelerini hesaba kattmzda ise sonu olarak toplam 14 tane Bravais Lattice(kafes)i elde etmekteyiz. Kristal Birim Hcre Kenar ve alarn ilikileri Bravais Hcreleri Kbik a=b=c; ===90o F,I,P Rhombohedral a=b=c; 90o==