You are on page 1of 16

, XXXI, .

23-38 (2010)
MISCELLANEA, XXXI, p. 23-38 (2010)
: 343.63(497.13:497.16)14(094)

XV

: ,
, XV . , , ,
, . , .
,
.
: , , XV , , ,
, , , .

(DAD) , ,
.
.
,
, .

(. . 147026).

, .
,
, , .1 ,
, , , , , . , .
.2


(), .
,
.
,
,
.3 . .
.
XV , ,
,
,
, . , , .
- . ,

Z. Janekovi-Rmer, Okvir slobode. Dubrovaka vlastela izmeu srednjovjekovlja i


humanizma, ZagrebDubrovnik 1999, 256-264; . , XV . 3. , Laureae Bartholomeo Krekich septuagenario oblatae, 2003, 1316, 2324.
2
Z. Janekovi-Rmer, Okvir slobode, 131136, 256264.
3
(. . . ), 1999,
696698 (. ), 719723 (. ).

24

XV


.4
, , .
(injuriae verbales) ( ).
, .
. ,
.
, , . .5
, ,
.
. , , ,
( ), . ,
, .
*

(1403-1404).
Z. Janekovi-Rmer, Okvir slobode, 251264. XV
.
5
Liber statutorum civitatis Ragusii compositus anno 1272. (pr. V. Bogii C. Jireek),
Zagreb 1904, 134, 135, 240, 360; Statut grada Dubrovnika (pr. A. olji Z. undrica
I. Veseli), Dubrovnik 2002, 64, 340343; . . , Liber viridis,
1984, 118, cap. 166.
4

25

,
.6 . ,

.
, 1403.7
.
. , ,
.8 , 1403. , , ,
.9
, .
, ,
a ,
3. 1403.
. , , , . , .
, 6

G. krivani, Rat bosanskog kralja Ostoje sa Dubrovnikom (18. VI. 1403 do maja
1404. godine), Vesnik Vojnog muzeja JNA 5/2 (1958) 3560; . , (13911409), 2008, 122134 ( ).
7
. ,
, 8 (2009) 172, 175
179.
8
Chronica Ragusina Junii Restii (ab origine urbis usque ad annum 1451) item Joannis
Gundulae (14511484), ed. N. Nodilo, Zagreb 1893, 193208, 200
201. .
9
. , , 122134; ,
, 173179.

26

XV

,
, , .
,
. , ,
.10

, (15. 1404)
.
.
1404, . , II
.11
*
,
, , .
. , , . 1443.
() , , ,
.
, , , .12

, , .
. 10

Dravni arhiv u Dubrovniku (=DAD), Liber maleficiorum, I, f. 207, 4. XII 1403.


. , , 131132; ,
, 167182.
12
DAD, Lamenta de intus, V, f. 121, 22. XII 1443.
11

27

1403,
1443.
.13
, . ,
,
.

, -.14 , .
, .
,

. , ,
, .
*

DAD, Liber maleficiorum
I ( ) DAD, Lamenta de intus V ( ) .
.
- Okvir slobode, XV ,
1404. , 8 (2009).15 .
13

.
. , , 1998, 109116.
15
Z. Janekovi-Rmer, Okvir slobode, 263, . 938; . ,
, 178179.
14

28

XV

. ,

. .
. 1 (DAD, Liber Maleficiorum, I, f. 207, 4. XII 1403)

29

:
|1| Kalendis decembris MCCCCIII, Indictione XI, rector ser Marinus de
Chaboga
|2| die quarto mensis decembris
|3| Cum ad audientiam nobilis et prudentis viri domini Marini de Chaboga rectoris Ragusii et eius |4| iudicum curiae pervenisset quod heri, ad
bechariam civitatis Ragusii, ser Lampre de Sorgo |5| dixit verba iniuriosa
contra Radivoy, famulum Paule16 Radissich, de dicto Paule eius patrono.
|6| Dictus dominus rector cum eius iudicibus curiae, volens de predictis
ex debita sui officii inquirere |7| veritatem, inquirit in hunc modum.
|8| Radivoy, famulus suprascripti Paule, constituit coram suprascripto domino rectore et iuratis iudicibus ser Lucha de |9| Bona, ser Blaxio de Sorgo et ser Marino de Gradi, examinatus et interogatus super dicta inquisitione dixit |10| quod heri, in becharia dum esset ubi excoribatur unus castratus et becarius promixisset ei primum quartum |11| ...de post post illuch supervenit ser Lampre de Sorgo dicendo quod volebat ipsum quartum meum, et |12| ego dixi ei quod venerim ante eum et quod volebam
primum pro patrono meo; et tunc ipse |13| ser Lampre incepit michi dicere multa verba iniuriosa. Interogatus qui erant presentes |14| respondit
quod infrascripti:
|15| Radich Millosssevich (!)
|16| Radassin cerdo
|17| Bogdan marangonus

testes

|18| Radich Millossevich, testis assumptus, super inquisitione suprascripta iuratus de veritate dicenda, coram suprascripto |19| domino rectore et
iudicibus examinatus et interogatus super inquisitione suo sacramento respondit dicens: Ego scio |20| tantum videlicet quod heri, dum essem in
16

Paule Radissich,
, . , , , Paulus.

30

XV

becharia ubi excoricabatur unus castratus, ibi erat Radivoy, |21| famulus
Paule Radissich, et becharius promixerat ei dare primum quartum; de
post |22| postea illuch venit ser Lampre de Sorgo et dixit: Ego volo primum quartum huius castrati. |23| Et Radivoy predictus: Ego veni ante
vos et michi promissum est. Et dictus Lampre dixit: Ego volo |24| ipsum habere pro me. Et dictus famulus dixit dicto Lampre: Ego volo
eum pro patrono meo. Si vos haberetis eum demi (!)17 |25| scio quod de
bona voluntate mitteretis ipsum dicto patrono meo. Et dictus Lampre dixit: Ego |26| mitterem ei diabolum, et tu es unus axinus et ille qui te mixit est alter axinus. Quid est patronus tuus? Ipse es unus porcus qui nutritur |27| in Ragusio de ellemoxinis nobilium Ragusii et est homo a nichilo;
et si esset valens vir ipse |28| exiret extra et iret ut vadunt alii valentes viri. Ipse vult esse rex et ipse est |29| dyabolus.
|30| Radassin cerdo, testis assumptus et iuratus ut supra, examinatus et interogatus ut supra suo sacramento respondit dicens |31| in omnibus ut supra suprascriptus Radich.
|32| Bogdan marangonus, testis iuratus et examinatus ut supra, suo sacramento respondit et dixit ut supra dicti Radich |33| et Radassin.

17

Demi dimidium/demidium dimidietas/demedietas .

31

:
1403, XI, 18
,
,
, 19
20 21
22 23, , , , , ,
.
, , ,
.24
,

18

: . , XIV ,
1960, 168, 341, 391, XV/2; . , , , 56 (2008) 390, . 13.
19
Curia . : . ,
XIV , 32, 36. (Curia maior)
(Curia minor).
20
, (becharia)
. . : A. Solovjev, Liber Omnium Reformationum Civitatis Ragusii. , - I. , 1936, 17, 193.
21
: . , XIV , 412, LXVII/2; . ,
II, 20062, . , .
22
Verba iniuriosa ( ) .
23
.
24
: . ,
XIV , 148, 149, 151156, 284, 369, 408, 420, 421, 436, 464, 465, e XI/3,
XI/5, XXXVII, LXVII/3.

32

XV

, 25 26 , ... ,
[] .
. , []
:


27

, ,
, , ,
: , , ,
, , ,
. ,
: ., : ,
. A : !
: . ,
[] .
: ,
.

. ,
[] .28
, [] .
25

= , .
.
27
, . / , , . : . , (1415-1460),
1997, .
28
,
.
26

33

, ,
, ,
.
, , .
. 2 (DAD, Lamenta de intus, V, f. 121, 22. XII 1443)

34

XV

:
|1| die XXII decembris 1443.
|2| Ser Clemens Marini de Goze coram domino rectore |3| ser Damiano de
Menze fecit lamentum Vocignam |4| Stoicich dicens quod, dum esset
apud regimen, |5| dictus Vocigna volebat sibi dare verba et ipse ser |6|
Clemens dixit: Per tuam fidem vade cum deo, noli |7| dare mihi impedimentum tu non es nobilis Ragusii. |8| Et ipse Vocigna respondit: Ego
sum nobilis in meo |9| paese, set ego sum bastardus hic Ragusii. Pro ut
est |10| vos omnes de Goze estis bastardi in meo paese. Ego |11| sum melior in meo paese quam vos estis omnes de Goze hic.
[Testes:]
|12| Nicola Radognich
|13| uietchus Radichievich
|14| Stiepanus Pribinich
|15| die XXII decembris
|16| uietchus Radichievich, testis suprascriptus, constituit coram domino rectore |17| ser Damiano de Menze et suis iudicibus ser Johanne de
Goze et |18| ser Martolo de Zamagno, per ipsos quod iuratus et examinatus super |19| dicto lamento, suo sacramento dixit quod inter ipsum ser
Clementem et dictum |20| Vocignam erat certum litigum de certis denariis qui venerunt ad |21| verba et audivit quod ipse ser Clemens dixit: Tu
non es hic nobilis., |22| et dictus Vocigna dixit: Ego sum nobilis domui
mee, sed si tu |23| et omnes de domo vestri venirent ad domum meam
ego essem no|24|bilis et vos essetis sicut ego sum hic. Et tantum dixit
scire. |25| Interogatus quis incepit, respondit se nescire.
|26| Nicola Radonich, testis suprascriptus, constituit, iuratus et examinatus |27| ut supra, suo sacramento dixit ut supra dixit dictus uietchus.
|28| Stiepanus Pribinich, testis suprascriptus, iuratus et examinatus |29| ut
supra, suo sacramento dixit ut supra.

35

:
22. 1443.
29 30 31 , 32,
, : , .
: 33,
,
. .
[:]34



29

: . , XIV , XXXIV/4.
30
: . , XIV , 343, XLVII/1; Z. Janekovi-Rmer, Okvir slobode, 259.
31
, , .
32
apud regimen.
. , , , regimen
.
33
, .
, ,
,
. ,
(: . ,
II, ; . , - , 1967, 50, 93, 94). ,
, .
34
, . ,
, . : . , , 70, 255, 287, 288, 297, 553.

36

XV

22.
35, ,
,
36
[]: ., : , []
, .37 [] . [], .
,
[], .
, [], [ ].

35

: . ,
XIV , 250, 252, 253, 429, 452, XXXIV/3, 5, 7, LXXV/1, 2. XV ,
(+1445).
36
. ,
.
37
,
.

37

Neven Isailovi
TWO DOCUMENTS FROM THE XV CENTURY ON VERBAL
DELICT OF THE RAGUSANS AND BOSNIANS
Summary
This paper is a critical edition of two documents from the State Archives
in Dubrovnik (DAD) which contain the minutes of the investigations, led
by Ragusan judicial authorities, concerning complaints over malicious insults filed against certain persons twice during the first half of the XV
century. The first complaint was made in 1403 against a Ragusan nobleman Lampre de Sorgo by Radivoy, a servant of Bosnian pretender Pavle
Radii. It was established that a dispute over a piece of meat turned into
a series of insults uttered by Sorgo against Radivoy and his absent master. Radii was styled as an ass, hog, nobody, coward and a devil by the
infuriated patrician. Sorgo was not angry only because the servant came
earlier and took his meat, but also because he held the Bosnian pretender
responsible for the ongoing war between king Ostoja and Dubrovnik. The
second complaint, filed 40 years later (1443), launched an investigation
against a certain Vocigna Stoicich, probably a man from the lands of the
Kosaa r the Pavlovii, masters of the hinterland of Dubrovnik at the time. A Ragusan patrician Clemens de Goze claimed that Stoicich told him
that all members of the Goze family are bastards in his land, just like he
is treated like a bastard and a commoner in Dubrovnik. Although both indictments were supported by the witnesses, it is not known if any of these
two cases ended with a sentence and punishment of the culprits.
Key Words: Dubrovnik (Ragusa), Bosnia, XV century, The Sorgo Family, The Goze Family, Pavle Radii, insults, investigation, verbal
delict.

: 06. 04. 2010.


: 15. 10. 2010.

38

You might also like