You are on page 1of 34

Raunanje limesa bez upotrebe

LHpitalovog pravila

Neka je
) (x f f
funkcija iz u , te neka su
a
i Lrealni brojevi. Pretpostavimo da za
svaki 0 > postoji 0 > takav da iz
+ a a a a x , ,
slijedi da je
< L x f ) (
.
Tada se kae da funkcija
f
u toki
a
ima limes. Limes funkcije
f
u toki
a
je broj L .
To se zapisuje ovako:
L x f
a x

) ( lim
.
Neformalno govorei, ako funkcija
f
u toki
a
ima limes, onda je taj limes onaj broj
kojemu se vrijednosti funkcije
f
sve vie pribliavaju onda kada se
x
sve vie pribliava
broju
a
(ali ipak ostaje razliit od broja
a
).
Ako je funkcija
f
u toki
a
definirana i neprekidna, onda vrijedi
) ( ) ( lim a f x f
a x

.

Kod raunanja limesa koristimo svojstva
[ ] ) ( lim ) ( lim ) ( ) ( lim x g x f x g x f
a x a x a x
+ +
,
[ ] ) ( lim ) ( lim ) ( ) ( lim x g x f x g x f
a x a x a x

,
[ ] ) ( lim ) ( lim ) ( ) ( lim x g x f x g x f
a x a x a x

,
) ( lim
) ( lim
) (
) (
lim
x g
x f
x g
x f
a x
a x
a x

,
[ ] ) ( lim ) ( lim x f x f
a x a x

i
[ ] [ ]
) ( lim
) (

) ( lim ) ( lim
x g
a x
x g
a x
a x
x f x f


.
Takoer koristimo i formule
0
1
lim
t
x
x
,

x
x
1
lim
0
,
e
x
x
x

,
_

+

1
1 lim ,
e x
x
x
+

1
0
) 1 ( lim
,
1
) ( sin
lim
0

x
x
x
i
1
) sin(
lim
0

x
x
x
.
Zadatak 22. Izraunajte limes
3 4
2 3
lim
3

x
x
x
.
Rjeenje:
9
7
3 12
2 9
3 3 4
2 3 3
3 4
2 3
lim
3

x
x
x
.
Zadatak 23. Izraunajte limes
x
x
x
3
2 4
lim
2

.
Rjeenje:
0
6
0
6
4 4
3
2 4
lim
2

x
x
x
.
Zadatak 24. Izraunajte limes
1
3
lim
1

x
x
x
.
Rjeenje:

0
3
1 1
3
1
3
lim
1
x
x
x
.
neodreeni oblici:
0
0
,

, 0 , ,

1 ,
0
0 ,
0

.
Zadatak 25. Izraunajte limes
2
4
lim
2
2

x
x
x
.
Rjeenje:
4 2 2 2) ( lim
2
) 2 )( 2 (
lim
0
0
2 2
4 4
2
4
lim
2 2
2
2
+ +


x
x
x x
x
x
x x x
.
Zadatak 26. Izraunajte limes
3 3
9
lim
2
3

x
x
x
.
Rjeenje:


3 3
3
3) ( lim
3 3
) 3 )( 3 (
lim
0
0
3 3
9 9
3 3
9
lim
3 3
2
3
x
x
x
x
x x
x
x
x x x
( ) ( ) ( ) ( )
( )



3 3
3 3
lim 6
3 3 3
3 3
lim 6
3 3
3
lim 6
3 3 3
x
x x
x
x x
x
x
x x x
12 2 6
3
3 2
6
3
3
lim 6
3

+

x
x
.
Zadatak 27. Izraunajte limes
6 5 4
1 4 3
lim
2
+
+

x
x
x
.
Rjeenje:

+
+
0
0
4 4
3 3
16 4
9 3
6 5 4
1 4 3
lim
2
x
x
x

+ +
+ +

+ +
+ +

+
+

1 4 3
6 5 4
6 5 4
1 4 3
6 5 4
1 4 3
lim
2
x
x
x
x
x
x
x

+ +
+ +

,
_

+ +
+ +

+
+


1 4 3
6 5 4
lim
6 5 4
1 4 3
6 5 4
1 4 3
lim
2 2
x
x
x
x
x
x
x x

,
_

+
+

1
]
1

+
+


6
8
5 10
4 8
lim
9 3
16 4
) 6 5 ( 16
) 1 4 ( 9
lim
2 2
x
x
x
x
x x
15
16
5
4
3
4
) 2 ( 5
) 2 ( 4
lim
3
4
2



x
x
x
.
Zadatak 28. Izraunajte limes
1 3 5
1 8 6 3
lim
1
+ +
+ +

x x
x
x
.
Rjeenje:

+ +
+ +
0
0
0
3 3
2 2
3 6 3
1 3 5
1 8 6 3
lim
1
x x
x
x

+ + +
+ + +

+ + +
+ + +

+ +
+ +

1 8 6 3
1 3 5
1 3 5
1 8 6 3
1 3 5
1 8 6 3
lim
1
x
x x
x x
x
x x
x
x
( )

+ + +
+ + +

1
]
1

+ +
+ +


1 8 6 3
1 3 5
lim
) 1 3 ( ) 5 (
1 8 6 9
lim
1 1
x
x x
x x
x
x x

+

+ +
+

,
_

+
+

0
0
4 4
3 3
3 6 3
2 2
4 4
1 8 3
lim
1
x
x
x
( )
+ +
+ +
+
+

1 8 3
1
1 8 3
4 4
1 8 3
lim
3 3
4
1
x
x
x
x
x

,
_


+ +

1
]
1

+
+


3 3
1
4 4
8 8
lim
3
2
1 8 3
1
lim
4 4
) 1 8 ( 9
lim
6
4
1 1 1
x
x
x x
x
x x x
9
2
2
9
1
2 lim
3
1
3
1
4 4
) 4 4 ( 2
lim
6
1
3
2
1 1



x x
x
x
.
Zadatak 29. Izraunajte limes
7 2 3 2
4 10 3 7 5
lim
4
+
+

x
x
x
.
Rjeenje:

+
+

+
+

0
0
2 2
5 5
4 2
25 5
1 3 2
6 3 7 5
7 2 3 2
4 10 3 7 5
lim
4
x
x
x

+ +
+ +

+ +
+ +

+
+

4 10 3 7 5
7 2 3 2
7 2 3 2
4 10 3 7 5
7 2 3 2
4 10 3 7 5
lim
4
x
x
x
x
x
x
x
( )
( )

+ +
+ +

1
]
1

+
+


4 10 3 7 5
7 2 3 2
lim
7 2 3 4
4 10 3 7 25
lim
4 4
x
x
x
x
x x

+ +
+ +

,
_

0
0
1 1
6 3 18
6 3 7 5
1 3 2

7 2 1
4 10 3 18
lim
4
x
x
x

+
+

+
+

+
+

4 10 3 18
7 2 1
7 2 1
4 10 3 18
7 2 1
4 10 3 18
lim
5 5
2 2
4
x
x
x
x
x
x
x

+
+

1
]
1





4 10 3 18
7 2 1
lim
) 7 2 ( 1
) 4 10 ( 9 324
lim
10
4
4 4
x
x
x
x
x x

,
_


+
+

,
_

+
+


36
2
2 8
90 360
lim
5
2
6 3 18
1 1
7 2 1
36 90 324
lim
5
2
4 4
x
x
x
x
x x
1
2
90
90
2
) 4 ( 2
) 4 ( 90
lim
18
1
5
2
4



x
x
x
.
Zadatak 30. Izraunajte limes
x x
x x
x
3 2
1 4 3
lim
2
2

+

.
Rjeenje:
2
3
0 2
0 0 3
3
2
1 4
3
3
2
1 4
3
lim
3 2
1 4 3
lim
2
2
2

+

x
x x
x x
x x
x x
.
Zadatak 31. Izraunajte limes
x x
x x
x
+
+

7
4 8
9
2 7
lim .
Rjeenje:

+
+

+
+

+
+

7
8 4
8 8
7
8 8
4
7
4 8
1 9
2 1
7
lim
9
2
7
lim
9
2 7
lim
x x
x x
x
x
x
x
x x
x
x x
x x
x x x

+
+

0
7
0 0
0 0 7
.
Zadatak 32. Izraunajte limes
1 7
3 4
lim
5
2
+


x x
x x
x
.
Rjeenje:
+


5 4
4 3
5 5
5 5
2
5
2
1 1
7
3 4
lim
1
7
3 4
lim
1 7
3 4
lim
x x
x x
x x
x
x
x
x
x
x x
x x
x x x
0
7
0
0 0 7
0 0

+

.
Zadatak 33. Izraunajte limes
( ) x x x
x
+
+
3 lim
2
.
Rjeenje:
( )
( ) ( )

+ +
+ + +
+
+ +
x x x
x x x x x x
x x x
x x
3
3 3
lim 3 lim
2
2 2
2
( )

+ +

+ +

+ +
+

+ + +
x x x
x
x x x
x
x x x
x x x
x x x
3
1
3
lim
3
3
lim
3
3
lim
2
2 2
2 2

+ +

+ +

+ +

+ + +
1 ) 3 (
1
3
lim
1 3
1
3
lim
1 3
1
3
lim
2
2
2
2
2
x x
x
x x
x
x x
x
x x x
2
3
1 1
3
1 0 1
3
1
3
1
3
lim
+

+ +

+ +

+
x
x
.
Primjedba. Jednakost
2
1 1
x x
vrijedi samo za 0 > x .
Zadatak 34. Izraunajte limes
( )
2 2
1 lim x x x
x
+
+
.
Rjeenje:
( )
( ) ( )
( )

+ +
+ + +
+
+ + 2 2
2 2 2 2
2 2
1
1 1
lim 1 lim
x x x
x x x x x x
x x x
x x

+ +

+ +
+

+ +
+

+ + + 2 2
2
2 2
4 2 4
2 2
4 2 2
1
lim
1
lim
1
) 1 (
lim
x x x
x
x x x
x x x
x x x
x x x
x x x
( )

+ +

+ +

+ +

+ + +
1 1
1
1
lim
1
1
1
lim
1
lim
2 2
2
x
x
x x
x
x x
x
x x x

+ +

+ +

+ +

+ + +
1
1
1
1
lim
1 ) 1 (
1
1
lim
1 1
1
1
lim
2
2
2
2
2
x
x
x
x
x
x x x
2
1
1 1
1
1 0 1
1

+ +

.
Natrag: Svojstva logaritama Gore: Pregled elementarnih funkcija Naprijed: Opa sinusoida
Trigonometrijske funkcije
Promotrimo sredinju jedininu krunicu implicitno zadanu s
Tu krunicu emo u ovom sluaju jo zvati i trigonometrijska krunica. Njen opseg jednak je
Broj ima beskonani neperiodini decimalni zapis, a njegovih prvih pedeset znamenaka glasi
Broj moemo definirati na razliite naine. Tako je, na primjer, jednak limesu beskonanog
niza brojeva (vidi zadatak 6.1):
(4.7)

Takoer, moemo definirati i pomou sume beskonanog reda brojeva (vidi poglavlje 6.2.4):
Zanimljiva pria o tome kako je Arhimed izraunao broj s pogrekom manjom od nalazi
se na http://www.ima.umn.edu/ arnold/graphics.html.
Definirajmo prvo funkcije sinus i kosinus. Na trigonometrijsku krunicu nanesimo brojevni
pravac tako da se broj 0 brojevnog pravca nalazi u toki u koordinatnom sustavu
ravnine, dok se pozitivni dio brojevnog pravca namata na krunicu u pozitivnom smjeru
(obrnuto od kazaljke na satu). Tada se toka brojevnog pravca nalazi u toki
u koordinatnom sustavu (slika 4.27). Drugim rijeima, je apscisa, a ordinata toke
u kojoj se nalazi broj .
Slika 4.27: Trigonometrijska krunica
Promatrajui sliku 4.27 moemo zakljuiti sljedee:
funkcije i su omeene (definicija 4.1), odnosno vrijedi
je neparna, a je parna funkcija (definicija 4.2),
i su periodine funkcije s osnovnim periodom (definicija 4.4),
i su neprekidne funkcije (definicija 4.6),
nul-toke funkcija i su

(4.8)
primjena Pitagorinog pouka na pravokutni trokut s katetama i i
hipotenuzom jednakom 1 daje osnovni trigonometrijski identitet
(4.9)
(gornji izraz je identitet, a ne jednadba, stoga to vrijedi za svaki ).
Funkcije i prikazane su na slici 4.28.

Slika 4.28: Sinus i kosinus
Pomou sinusa i kosinusa definiramo tangens i kotangens:
Vidimo da tangens nije definiran u nul-tokama kosinusa, dok kotangens nije definiran u nul-
tokama sinusa. Formula (4.8) i definicije sinusa i kosinusa stoga povlae



U svim tokama u kojima su obje funkcije definirane oito vrijedi
Pored toga, zbog proporcionalnosti
geometrijski prikaz tangensa je kao na slici 4.27.
Da bi odredili ponaanje funkcije u tokama prekida, moramo posebno promotriti limese
slijeva i zdesna. Definicija funkcije (vidi slike 4.27 i 4.28) povlai


Iz ove analize takoer moemo zakljuiti da je u svim tokama oblika
limes slijeva jednak , a limes zdesna jednak . Dakle, funkcija u svim tokama
prekida ima prekid druge vrste (definicija 4.7), a pravci
su vertikalne asimptote s obje strane (vidi poglavlje 4.5).
Slinu analizu moemo napraviti i za funkciju . Tangens i kotangens prikazani su na
slikama 4.29 i 4.30.
Slika 4.29: Tangens
Slika 4.30: Kotangens
Promatrajui slike 4.29 i 4.30 zakljuujemo sljedee:
obje funkcije i su neparne, i to stoga to su kvocijent jedne parne i jedne
neparne funkcije (definicija 4.2),
je strogo rastua funkcija (definicija 4.3) na svakom podintervalu otvorenog
intervala
a je strogo padajua funkcija na svakom podintervalu otvorenog intervala
i su periodine funkcije s osnovnim periodom

(definicija 4.4),
nul-toke funkcije su nul-toke funkcije , a nul-toke funkcije su nul-
toke funkcije (vidi formulu (4.8)).
Napomena 4.11 Osnovne vrijednosti funkcija , i nalaze se u tablici 4.1
Vrijednosti ovih funkcija u tokama , , , , , ,
, ..., lako odredimo koristei tablicu i svojstva funkcija (periodinost, parnost, odnosno neparnost).
Vrijednosti funkcija u nekim drugim tokama kao , , ..., moemo odrediti pomou
prethodnih vrijednosti i adicionih teorema koji su opisani kasnije.
Tablica 4.1: Osnovne vrijednosti trigonometrijskih funkcija
0 0 0
0
Poglavlja
Opa sinusoida
Kosinusov pouak i adicioni teoremi
Natrag: Svojstva logaritama Gore: Pregled elementarnih funkcija Naprijed: Opa sinusoida
Zadatak 35. Izraunajte limes
) 2 sin(
) 3 ( tg
lim
0
x
x
x
.
Rjeenje:


1
]
1


) 3 cos( ) 2 sin(
) 3 sin(
lim
) 2 sin(
) 3 cos(
) 3 sin(
lim
0
0
) 2 sin(
) 3 ( tg
lim
0 0 0
x x
x
x
x
x
x
x
x x x

1
]
1

1
]
1

1
]
1


) 2 sin(
) 3 sin(
lim
1
1
) 2 sin(
) 3 sin(
lim
) 3 cos(
1
lim
) 2 sin(
) 3 sin(
lim
0 0 0 0
x
x
x
x
x x
x
x x x x
2
3
2
3
1 1
2
3
lim
) 2 sin(
2
lim
3
) 3 sin(
lim
2
3
) 2 sin(
2
3
) 3 sin(
lim
0 0 0 0

1
]
1

1
]
1

1
]
1



x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x x
.
Zadatak 36. Izraunajte limes
) 5 sin(
) 2 ( tg
lim
0
x
x
x
.
Rjeenje:


1
]
1


) 2 cos( ) 5 sin(
) sin(2
lim
) 5 sin(
) 2 cos(
) 2 sin(
lim
0
0
) 5 sin(
) 2 ( tg
lim
0 0 0
x x
x
x
x
x
x
x
x x x

1
]
1

1
]
1

1
]
1


) 5 sin(
) sin(2
lim
1
1
) 5 sin(
) sin(2
lim
) 2 cos(
1
lim
) 5 sin(
) sin(2
lim
0 0 0 0
x
x
x
x
x x
x
x x x x
5
2
5
2
1 1
5
2
lim
) 5 sin(
5
lim
2
) sin(2
lim
5
2
) 5 sin(
5
2
) sin(2
lim
0 0 0 0

1
]
1

1
]
1

1
]
1



x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x x
.
Za svaki realni broj
x
vrijedi
1 ) ( cos ) ( sin
2 2
+ x x ,
) cos( ) sin( 2 ) 2 sin( x x x
, ) ( sin ) ( cos ) 2 cos(
2 2
x x x .
Iz tih formula dobivamo

1
]
1

,
_

,
_

1
]
1

,
_

,
_

,
_


2
sin
2
cos
2
cos
2
sin
2
2 cos 1 ) cos( 1
2 2 2 2
x x x x x
x

,
_


,
_

+
,
_


,
_

+
,
_

2
sin 2
2
sin
2
cos
2
cos
2
sin
2 2 2 2 2
x x x x x
.
Dakle,

,
_


2
sin 2 ) cos( 1
2
x
x
.

Zadatak 37. Izraunajte limes
x
x
x
) cos( 1
lim
0

.
Rjeenje:

,
_

,
_

1
]
1


2
2
sin
lim
2
sin 2
lim
0
0
0
1 1 ) cos( 1
lim
2
0
2
0 0
x
x
x
x
x
x
x x x
0 0 1 ) 0 sin( 1
2
sin lim
2
2
sin
lim
0 0

1
]
1

,
_

1
1
1
1
]
1

,
_


x
x
x
x x
.
Zadatak 38. Izraunajte limes
3
0
) sin( ) tg(
lim
x
x x
x

.
Rjeenje:

1
]
1


3
0
3
0
) sin(
) cos(
) sin(
lim
0
0
0
0 0 ) sin( ) tg(
lim
x
x
x
x
x
x x
x x

1
]
1

1
]
1


) cos(
1
lim
) cos( ) sin( ) sin(
lim
) cos(
) cos( ) sin( ) sin(
lim
0
3
0
3
0
x x
x x x
x x
x x x
x x x
[ ] [ ]

,
_

'


3
2
0
3
0
3
0
2
sin 2 ) sin(
lim
) cos( 1 ) sin(
lim
1
1 ) cos( 1 ) sin(
lim
x
x
x
x
x x
x
x x
x x x

,
_

,
_

,
_

,
_



2
1
2
2
sin
2
2
sin
) sin(
lim
2
sin
2
sin 2
) sin(
lim
0 0
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
2
1
2
1
1 1 1
2
1
2
2
sin
lim
2
2
sin
lim
) sin(
lim
0 0 0

1
1
1
1
]
1

,
_

1
1
1
1
]
1

,
_

1
]
1


x
x
x
x
x
x
x x x
.
Zadatak 39. Izraunajte limes
1
]
1

) ( ctg
) sin(
1
lim
0
x
x
x
.
Rjeenje:

1
]
1


1
]
1


1
]
1



) sin(
) cos(
) sin(
1
lim
0
1
) ( ctg
) sin(
1
lim
0 0
x
x
x
x
x
x x

,
_

,
_

,
_


) sin(
1
1
2
sin
1
2
sin 2
lim
) sin(
2
sin 2
lim
) sin(
) cos( 1
lim
0
2
0 0
x
x x
x
x
x
x
x x x

,
_

,
_

,
_

,
_


) sin( 2
sin
2
2
sin
lim
) sin( 2
sin
2
sin 2
lim
0 0
x
x x
x
x
x
x x
x
x
x x
0 1 0 1 1 ) 0 sin( 1
) sin(
lim
2
sin lim
2
2
sin
lim
0 0 0

1
]
1

1
]
1

,
_

1
1
1
1
]
1

,
_


x
x x
x
x
x x x
.
Zadatak 40. Izraunajte limes
) 3 sin(
1 1
lim
0
x
x
x
+

.
Rjeenje:

1
]
1

+ +
+ +

1
]
1

+

1 1
1 1
) 3 sin(
1 1
lim
0
0
0
1 1
) 3 sin(
1 1
lim
0 0
x
x
x
x
x
x
x x

+ +

+ +

+ +
+


1 1
1
) 3 sin(
lim
) 1 1 ( ) 3 sin(
lim
) 1 1 ( ) 3 sin(
1 1
lim
0 0 0
x
x
x
x x
x
x x
x
x x x
6
1
2
1
1
3
1
1 1
1
1
3
1
1 1
1
lim
) 3 sin(
3
lim
3
1
1 1
1
) 3 sin(
3
3
1
lim
0 0 0

+

1
]
1

+ +

1
]
1


+ +


x
x
x
x
x
x
x x x
.
Zadatak 41. Izraunajte limes
) 1 1 (
) cos( 1
lim
0
+

x x
x
x
.
Rjeenje:

1
]
1

+ +
+ +

1
]
1


1 1
1 1
) 1 1 (
) cos( 1
lim
0
0
0
1 1
) 1 1 (
) cos( 1
lim
0 0
x
x
x x
x
x x
x
x x
[ ] [ ]

+ +

+
+ +


2
0 0
) 1 1 ( ) cos( 1
lim
) 1 1 (
) 1 1 ( ) cos( 1
lim
x
x x
x x
x x
x x

1
1
1
1
]
1

,
_

+
1
1
1
1
]
1

,
_

+ +
1
]
1


2
2
sin 2
lim ) 1 1 (
2
sin 2
lim ) 1 1 ( lim
) cos( 1
lim
2
2
0
2
2
0 0
2
0
x
x
x
x
x
x
x
x x x x
1 1 1
2
2
sin
2
2
sin
lim
4
2
sin
lim
2
sin 4
lim
0
2
2
0
2
2
0

1
1
1
1
]
1

,
_

,
_

,
_

,
_


x
x
x
x
x
x
x
x
x x x
.
Zadatak 42. Izraunajte limes

2 4 3
) 4 sin( ) 3 sin(
lim
2 0
+

x
x x
x
.
Rjeenje:

+ + +
+ +

1
]
1


) 2 4 3 ( ) 2 4 3 (
) 2 4 3 ( ) 4 sin( ) 3 sin(
lim
0
0
2 2
0 0
2 4 3
) 4 sin( ) 3 sin(
lim
2 2
2
0
2
0
x x
x x x
x
x x
x x
( ) [ ] +
1
]
1


+ +
1
]
1


) 2 2 (
3
) 4 sin( ) 3 sin(
lim 2 4 3 lim
4 4 3
) 4 sin( ) 3 sin(
lim
2
0
2
0
2
0
x
x x
x
x
x x
x x x
16 4 4 1 1 4 4
4
) 4 sin(
3
) 3 sin(
lim
0

1
]
1

x
x
x
x
x
.
Zadatak 43. Izraunajte limes

,
_

2
cos 1
6 9 3
lim
2
0
x
x
x
.
Rjeenje:

,
_

0
0
1 1
3 3
2
cos 1
6 9 3
lim
2
0 x
x
x

1
1
1
1
]
1

,
_

,
_

+
+

,
_

2
2
0 2
2 2
0
6 9 3
1
2
cos 1
) 6 9 ( 9
lim
6 9 3
6 9 3
2
cos 1
6 9 3
lim
x
x
x
x
x
x
x
x x

,
_

1
1
1
1
]
1

,
_

2 0
2
0
6 9 3
1
lim
2
cos 1
) 6 9 ( 9
lim
x
x
x
x x

1
1
1
1
]
1

,
_

1
1
1
1
]
1

,
_


6
1
2
cos 1
6
lim
9 3
1
2
cos 1
6
lim
2
0
2
0 x
x
x
x
x x
()
Uz pomo identiteta
,
_


2
sin 2 ) cos( 1
2

, dalje dobivamo
()

,
_

,
_

,
_



4
sin
lim
2
1
4
sin
lim
12
6
4
sin 2
6
lim
6
1
2
2
0
2
2
0
2
2
0 x
x
x
x
x
x
x x x

,
_

,
_



4
sin
16
lim 8
4
sin
lim
16
1
2
16
2
2
0
2
2
0 x
x
x
x
x x
8 1 1 8
4
sin
4
4
sin
4
lim 8
0

1
1
1
1
]
1

,
_

,
_

x
x
x
x
x
.
Zadatak 44. Izraunajte limes
4 2 16 9
) 5 ( cos 1
lim
2 2
4
0
+ +

x x
x
x
.
Rjeenje:

1
]
1

+ +

0
0
2 2 4
1 1

4 2 16 9
) 5 ( cos 1
lim
2 2
4
0
x x
x
x

+ + +
+ + +

+ +


4 2 16 9
4 2 16 9
4 2 16 9
) 5 ( cos 1
lim
2 2
2 2
2 2
4
0
x x
x x
x x
x
x
( ) + + +
+ +

4 2 16 9
) 4 ( 4 16 9
) 5 ( cos 1
lim
2 2
2 2
4
0
x x
x x
x
x

+
1
]
1


2
4
0
2 2
4
0
5
) 5 ( cos 1
lim 8 ) 2 2 4 (
16 4 16 9
) 5 ( cos 1
lim
x
x
x x
x
x x
[ ] +

+

2
2
0
2
2
2
0
5
) 5 ( sin
lim ) 1 1 ( 8
5
) 5 ( cos 1
) 5 ( cos 1 lim 8
x
x
x
x
x
x x
80 1 1 80
5
) 5 sin(
5
) 5 sin(
lim 80
25
) 5 ( sin
lim 5 2 8
0
2
2
0

1
]
1



x
x
x
x
x
x
x x
.
Zadatak 45. Izraunajte limes
) 3 ( cos 1
9 16 9 25
lim
4
2 2
0
x
x x
x

+ +

.
Rjeenje:
1
]
1

+ +

0
0
1 1
3 3

) 3 ( cos 1
9 16 9 25
lim
4
2 2
0
x
x x
x

9 16 9 25
9 16 9 25
) 3 ( cos 1
9 16 9 25
lim
2 2
2 2
4
2 2
0

1
1
]
1

+ + +
+ + +

+ +

x x
x x
x
x x
x


9 16 9 25
1
) 3 ( cos 1
) 9 16 ( ) 9 25 (
lim
2 2
4
2 2
0

1
]
1

+ + +

+ +

x x
x
x x
x

1
]
1


) 3 ( cos 1
9
lim
3 3
1
9 9
1
) 3 ( cos 1
9
lim
4
2
0
4
2
0
x
x
x
x
x x

1
]
1


1
]
1



1 1
1
) 3 ( cos 1
9
lim
6
1
) 3 ( cos 1
1
) 3 ( cos 1
9
lim
6
1
2
2
0
2 2
2
0
x
x
x x
x
x x
12
1
1 1
12
1
) 3 sin(
3
) 3 sin(
3
lim
12
1
) 3 ( sin
9
lim
2
1
6
1
0
2
2
0

1
]
1



x
x
x
x
x
x
x x
.
Zadatak 46. Izraunajte limes
1
1
]
1

+ +
+ +

x
x
e
x
x
x
x
x x
3
2
0
) 2 sin(
) 4 cos(
) cos(
) 6 sin(
9 3
lim
.
Rjeenje:

1
1
]
1

+ +
+ +

x
x
e
x
x
x
x
x x
3
2
0
) 2 sin(
) 4 cos(
) cos(
) 6 sin(
9 3
lim
+ +
1
1
]
1

+ + +
+ + +

+ +

0
2
2 2
0
) 0 sin(
) 0 cos(
) 0 cos(
9 3
9 3
) 6 sin(
9 3
lim
e
x x
x x
x
x x
x
+ +
1
]
1

+ + +

+ +

1
0
1
1
9 3
1
) 6 sin(
) 9 ( ) 3 (
lim
2
2 2
0
x x
x
x x
x
+ +
+

1
]
1

+ +

0 1
9 3
1
) 6 sin(
9 9 6
lim
2 2
0
x
x x x
x
6
7
1 1
6
1
1
) 6 sin(
6
lim
3 3
1
0
+ +
1
]
1

x
x
x
.
Zadatak 47. Izraunajte limes
) 3 sin( ) 2 sin(
) cos( 1
lim
0
x x
x
x

.
Rjeenje:

+
+


) cos( 1
) cos( 1
) 3 sin( ) 2 sin(
) cos( 1
lim
) 3 sin( ) 2 sin(
) cos( 1
lim
0 0
x
x
x x
x
x x
x
x x
[ ]

,
_


) 3 sin( ) 2 sin(
2
sin 2
lim
) 0 cos( 1
1
) cos( 1 ) 3 sin( ) 2 sin(
) cos( 1
lim
2
0 0
x x
x
x x x
x
x x

,
_

,
_

,
_


x x
x x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x x
3 2
2 2
) 3 sin(
3
) 2 sin(
2
2
2
sin
2
2
sin
lim 1
) 3 sin( ) 2 sin(
2
sin
lim
1 1
2
0
2
0
24
1
6
4
1
1 1 1 1
.
Zadatak 48. Izraunajte limes

) ( tg
3
sin
16 5 3
lim
2
0
x
x
x
x

,
_

+ +
.
Rjeenje:

1
]
1


,
_

+ +

0
0
0
3 3
0 0
4 5 3

) ( tg
3
sin
16 5 3
lim
2
0
x
x
x
x
( )

+ + +


,
_

+ +

+ + +
+ + +


,
_

+ +


16 5 3
1

) ( tg
3
sin
16 5 9
lim
16 5 3
16 5 3

) ( tg
3
sin
16 5 3
lim
2
2
0
2
2 2
0
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x

+ +
+ +


,
_

1
]
1

+ +

1
1
1
1
]
1


,
_


16 4
16 4
) ( tg
3
sin
16 4
lim
3 3
1
0
0
0 0
4 4
4 5 3
1
) ( tg
3
sin
16 4
lim
2
2 2
0
2
0
x
x
x
x
x
x
x
x
x x

1
1
1
1
]
1


,
_


+ +


,
_

+


4 4
1
) ( tg
3
sin
lim
6
1
16 4
1
) ( tg
3
sin
) 16 ( 16
lim
6
1
2
0 2
2
0
x
x
x
x
x
x
x
x x

,
_

,
_

,
_



) cos(
) sin(
3
sin
3
3
lim
48
1
) sin(
3
sin
) cos(
lim
48
1
) cos(
) sin(
3
sin
lim
8
1
6
1
0
2
0
2
0
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x x
x
x x x
16
1
1 1
16
1
) sin(
3
sin
3
lim
48
3
) sin(
3
sin
3
lim ) 0 cos( 3
48
1
0 0

,
_



,
_



x
x
x
x
x
x
x
x
x x
.
Zadatak 49. Izraunajte limes
x
x
x

,
_

+

4
1 lim .
Rjeenje:
[ ]
4
4
4
1
1 lim
4
1
1 lim 1 ) 0 1 (
4
1 lim
1
1
1
1
1
]
1

,
_

,
_

+ +
,
_

+



x
x
x
x
x
x x x
x
.
Vrijedi e
x
x
x

,
_

+

1
1 lim . Odatle slijedi da vrijedi i e
x
x
x

,
_

+

4
4
1
1 lim . Dakle, rezultat zadatka
je
4
e .
Zadatak 50. Izraunajte limes
3
1
3
lim
+


,
_

+
x
x
x
x
.
Rjeenje:

,
_

+
,
_

+
,
_


,
_

+
+

+

+

+

3
3 3 3
4
1
1
1 lim
1
4
1 lim
1
4
1
1
lim
1
3
lim
x
x
x
x
x
x
x
x x
x x x
x
x
x
) 3 (
1
4

4
1
4
1
1
1 lim
+


1
1
1
1
1
]
1

,
_

+
x
x
x
x x
.
Vrijedi e
x
x
x

,
_

+

1
1 lim . Odatle slijedi da vrijedi i e
x
x
x

,
_


4
1
4
1
1
1 lim . Nadalje,
4
1
4
0 1
0 4
1
1
12
4
lim
1
12 4
lim ) 3 (
1
4
lim

+
+


x
x
x
x
x
x
x x x
.
I tako, rezultat zadatka je
4
e .
Zadatak 51. Izraunajte limes
3
1
2 3
4 3
lim
+


,
_

x
x
x
x
.
Rjeenje:
,
_

+
,
_

+
+
+

,
_

+

+

+

3
1
3
1
3
1
2 3
6
1 lim
2 3
6
2 3
2 3
lim
2 3
4 3
lim
x
x
x
x
x
x
x x x
x
x
x
3
1
2 3
6

6
2 3
3
1
6
2 3
1
1 lim
6
2 3
1
1 lim
+

+

+

1
1
1
1
1
]
1

,
_

+
+

,
_

+
+
x
x
x
x
x
x x x
.
Vrijedi e
x
x
x

,
_

+

1
1 lim . Odatle slijedi da vrijedi i e
x
x
x

,
_

+
+

+

6
2 3
6
2 3
1
1 lim . Nadalje,
3
2
0 3
0 2
2
3
2
2
lim
2 3
2 2
lim
1
1
2 3
2
lim
3
1
2 3
6
lim
+


x
x
x
x x
x
x
x
x x x x
.
I tako, rezultat zadatka je
3
2

e
.
Zadatak 52. Izraunajte limes
x
x
x
x

,
_


3
3 2
8
lim .
Rjeenje:

,
_

,
_


x
x
x
x
x
x
x
x
4
3 2
8
1 lim 3
3 2
8
lim

,
_

,
_

+
+
1
]
1


+

x
x
x
x
x
x
x x
x x
x
x x
3 2
12
1 lim
3 2
12 8 8
1 lim
3 2
) 3 2 ( 4 8
1 lim


3 2
12

12
3 2

3 2
12

12
3 2

12
3 2
1
1 lim
12
3 2
1
1 lim
12
3 2
1
1 lim


1
1
1
1
1
]
1

,
_

+
1
1
1
1
1
]
1

,
_

,
_

+
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x x
.
Vrijedi e
x
x
x

,
_

+

1
1 lim . Odatle slijedi da vrijedi i e
x
x
x

,
_


12
3 2

12
3 2
1
1 lim . Nadalje,
6
2
12
0 2
12
3
2
12
lim
3 2
12
lim


x
x
x
x x
.
I tako, rezultat zadatka je
6
e .
Zadatak 53. Izraunajte limes
1
1
]
1

+
,
_

+
,
_


,
_

+

4
3
cos 3
2
cos 2 2
1 2
5 6
lim
x x x
x
x
x
.
Rjeenje:

1
1
]
1

,
_

,
_

,
_

+

4
3
cos 3
2
cos 2 2
1 2
5 6
lim
x x x
x
x
x

1
1
]
1

,
_

,
_


1
1
]
1

,
_


4
3
cos 3
2
cos 2 lim 2
1 2
5 6
lim
x x x
x
x
x
x
( ) ( ) + +
1
1
]
1

,
_

+
+

4 0 cos 3 0 cos 2 3
1 2
5 6
1 lim
x
x
x
x

,
_

+ + +
1
1
]
1

,
_

+ +
+

x
x
x
x
x x
x x
1 2
8
1 lim 9 4 3 2
1 2
3 6 5 6
1 lim
1 2
8

8
1 2
1 2
8

8
1 2
8
1 2
1
1 lim 3
8
1 2
1
1 lim 3
8
1 2
1
1 lim 3


1
1
1
1
1
]
1

,
_

+
1
1
1
1
1
]
1

,
_

,
_

+
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x x
.
Vrijedi e
x
x
x

,
_

+

1
1 lim . Odatle slijedi da vrijedi i e
x
x
x

,
_


8
1 2
8
1 2
1
1 lim . Nadalje,
4
2
8
0 2
8
1
2
8
lim
1 2
8
lim


x
x
x
x x
.
I tako, rezultat zadatka je
4
3 e .
Zadatak 54. Izraunajte limes
2
1
2
lim
2
2
x
x
x
x

,
_

+
+

.
Rjeenje:
,
_

+
+

,
_

+
+
+
+

,
_

+
+

2
2 2
1
1
1 lim
1
1
1
1
lim
1
2
lim
2 2 2
2
2
2
x
x
x
x
x
x
x x x
x
x
x
1
1
2
2
2
2
1
1
1 lim
+
+

1
1
]
1

,
_

+
+
x
x
x
x
x
.
Vrijedi e
x
x
x

,
_

+

1
1 lim . Odatle slijedi da vrijedi i e
x
x
x

,
_

+
+
+

1
2
2
1
1
1 lim . Nadalje,
1
1
1
0 1
1
1
1
1
lim
1
lim
2
2
2

+

+

x
x
x
x x .
I tako, rezultat zadatka je e e
1
.
Zadatak 55. Izraunajte limes
x
x
x x
x x

,
_

+
+

2 4
1 2
lim
2
2
.
Rjeenje:

,
_

+
+
+

,
_

+
+

x
x
x
x
x x
x
x x
x x
x x
x x
2 4
1 2
2 4
2 4
lim
2 4
1 2
lim
2 2
2
2
2
x
x x
x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x x
x
x x x x
x

+

1
1
1
1
1
1
]
1

,
_

+
+

,
_

+
+
,
_

+
2 4
1 2

1 2
2 4
2 2 2
2 2
1 2
2 4
1
1 lim
1 2
2 4
1
1 lim
2 4
1 2
1 lim .
Vrijedi e
x
x
x

,
_

+

1
1 lim . Budui da je

+

0
1
0 0
0 0 1
1 2
2 4
1
lim
1 2
2 4
lim
2
2
2
x x
x x
x
x x
x x
,
vrijedi i
e
x
x x
x
x x
x

,
_

+
+

+

1 2
2 4
2
2
1 2
2 4
1
1 lim
. Nadalje,
2
1
2
0 0 1
0 2
2 4
1
1
2
lim
2 4
2
lim
2 4
1 2
lim
2
2
2
2

+


x x
x
x x
x x
x
x x
x
x x x
.
I tako, rezultat zadatka je
2
e .
Zadatak 56. Izraunajte limes
2
1 2
3 4
1 2
4 6
lim
x
x
x
x
x
x

,
_

+

.
Rjeenje:
,
_

+
+
,
_

+

2 2
1
1 2
3 4
1 2
4 6
1 lim
1 2
3 4
1 2
4 6
lim
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x

1
]
1

+
+ + +
+

2
) 1 2 )( 1 2 (
) 1 2 )( 1 2 ( ) 1 2 )( 3 4 ( ) 1 2 )( 4 6 (
1 lim
x
x
x x
x x x x x x

1
]
1

+ + + +
+

2
2
2 2 2
1 4
) 1 4 ( ) 3 6 4 8 ( ) 4 8 6 12 (
1 lim
x
x
x
x x x x x x x

1
]
1

+ + + + + +
+

2
2
2 2 2
1 4
) 1 4 ( ) 3 10 8 ( ) 4 14 12 (
1 lim
x
x
x
x x x x x
2 1 4
2 24
2 24
1 4
2
2
2
2
2
2 2
2 24
1 4
1
1 lim
2 24
1 4
1
1 lim
1 4
2 24
1 lim
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x

+
+


1
1
1
1
1
1
]
1

,
_

,
_

+
,
_

+
+ .
Vrijedi e
x
x
x

,
_

+

1
1 lim . Budui da je

+


0
4
0 0
0 4
2 24
1
4
lim
2 24
1 4
lim
2
2
2
x x
x
x
x
x x
,
vrijedi i
e
x
x
x
x
x

,
_

+
+


2 24
1 4
2
2
2 24
1 4
1
1 lim
. Nadalje,
3
8
24
0 8
0 24
2
8
2
24
lim
2 8
2 24
lim
2 1 4
2 24
lim
2
2
2
2

+

x
x
x
x x x
x
x
x x x
.
Rezultat zadatka je
3
e .
Zadatak 57. Izraunajte limes
3
3 2
3
3 2
3
2 lim
x
x
x
x
x
x

,
_


.
Rjeenje:
1
1
]
1


,
_

+
,
_


1
2
1
2
3
2
3 2
3
3 2
3
2 lim
3
x
x
x
x
x
x

,
_

+

3
3 2
3
3 2
3
1 1 lim
x
x
x
x
x
x

1
]
1

+
+ + +
+

3
) 3 2 )( 3 2 (
) 3 2 )( 3 ( ) 3 2 ( 3 ) 3 2 )( 3 2 (
1 lim
x
x
x x
x x x x x x

1
]
1

+ +
+

3
2
2 2 2
9 4
) 9 6 3 2 ( 9 6 9 4
1 lim
x
x
x
x x x x x x
3 9 4
18
18
9 4
2
3
2
3
2
2 2
18
9 4
1
1 lim
18
9 4
1
1 lim
9 4
18
1 lim
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x


1
1
1
1
1
1
]
1

,
_

,
_

+
,
_

+ .
Vrijedi e
x
x
x

,
_

+

1
1 lim . Budui da je


0
4
0
0 4
18
9
4
lim
18
9 4
lim
2
2
x
x
x
x
x x
,
vrijedi i
e
x
x
x
x
x

,
_


18
9 4
2
2
18
9 4
1
1 lim
. Nadalje,
2
3
4
6
0 4
6
9
4
6
lim
9 4
6
lim
3 9 4
18
lim
2
2
2
2


x
x
x x
x
x
x x x .
Rezultat zadatka je
2
3

e
.
Zadatak 58. Izraunajte limes
[ ]
) ctg(
0
) tg( 1 lim
x
x
x +

.
Rjeenje:
[ ] [ ]
) tg(
1

0
) ctg(
0
) tg( 1 lim ) tg( 1 lim
x
x
x
x
x x + +

.
Vrijedi
e x
x
x
+

1
0
) 1 ( lim
. Budui da je
0
1
0
) 0 cos(
) 0 sin(
) 0 ( tg ) ( tg lim
0

x
x
, vrijedi i
[ ] e x
x
x
+

) tg(
1

0
) tg( 1 lim
.
Zadatak 59. Izraunajte limes
[ ]
x
x
x
2
1

2
0
) ( tg 1 lim +

.
Rjeenje:
[ ] [ ]
x
x
x
x
x
x
x x
2
) ( tg
) ( tg
1
2
0
2
1

2
0
2
2
) ( tg 1 lim ) ( tg 1 lim

'

+ +

.
Vrijedi
e x
x
x
+

1
0
) 1 ( lim
. Budui da je
[ ] [ ] 0 0 tg(0) ) tg( lim ) ( tg lim
2 2
2
0
2
0


x x
x x
, vrijedi i
[ ] e x
x
x
+

) ( tg
1
2
0
2
) ( tg 1 lim
. Nadalje,

1
]
1

1
]
1



) ( cos
1
lim
2
) ( sin
lim
) ( cos 2
) ( sin
lim
2
) ( cos
) ( sin
lim
2
) ( tg
lim
2
0
2
0
2
2
0
2
2
0
2
0
x x
x
x x
x
x
x
x
x
x
x x x x x
2
1
1
1
1 1
2
1
) 0 ( cos
1 ) sin( ) sin(
2
1
lim
2
0

1
]
1

x
x
x
x
x
.
I tako, rezultat zadatka je
e e
2
1
.
Zadatak 60. Izraunajte limes
[ ]
2
1
2
0
) ( sin ) cos( 2 lim
x
x
x x

.
Rjeenje: Za poetak emo upotrijebiti formulu
,
_


2
sin 2 ) cos( 1
2
t
t
. (Uzgred budi reeno,
do te se formule dolazi ovako:

1
]
1

,
_

,
_

1
]
1

,
_

,
_


2
sin
2
cos
2
cos
2
sin ) cos( 1
2 2 2 2
t t t t
t

,
_

,
_

,
_

,
_

,
_

2
sin 2
2
sin
2
cos
2
cos
2
sin
2 2 2 2 2
t t t t t
.) Imamo
[ ] [ ]
1
]
1

,
_

+ +

2 2 2
1
2 2
0
1
2
0
1
2
0
) ( sin
2
sin 2 1 lim ) ( sin ) cos( 1 1 lim ) ( sin ) cos( 2 lim
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x x
2
2 2
2 2
) ( sin
2
sin 2
) ( sin
2
sin 2
1
2 2
0
) ( sin
2
sin 2 1 lim
x
x
x
x
x
x
x
x

,
_


,
_

'

1
]
1

,
_

+
.
Izraz u vitiastim zagradama tei prema broju
e
. Nadalje,

1
1
1
1
]
1

,
_



,
_


2
2
2
2
0
2
2 2
0
) ( sin 2
sin 4
2
1
lim
) ( sin
2
sin 2
lim
x
x
x
x
x
x
x
x x

1
1
1
1
]
1

,
_

,
_


1
1
1
1
]
1

,
_



x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
) sin( ) sin(
2
2
sin
2
2
sin
2
1
lim
) ( sin
4
2
sin
2
1
lim
0
2
2
2
2
0
2
1
1
2
1
1 1 1 1
2
1

.
Dakle, rezultat zadatka je
606530659 . 0
2
1

e
.
Zadatak 61. Izraunajte limes
[ ]
2
1
0
) 2 cos( ) cos( 3 lim
x
x
x x

.
Rjeenje: Za poetak emo upotrijebiti formulu
,
_


2
sin 2 ) cos( 1
2
t
t
. Tako dobivamo
[ ] [ ] [ ] { } + +

2 2
1
0
1
0
) 2 cos( 1 ) cos( 1 1 lim ) 2 cos( ) cos( 3 lim
x
x
x
x
x x x x

1
]
1

,
_

2
1
2 2
0
) ( sin 2
2
sin 2 1 lim
x
x
x
x
2
2 2
2 2
) ( sin 2
2
sin 2
) ( sin 2
2
sin 2
1
2 2
0
) ( sin 2
2
sin 2 1 lim
x
x
x
x
x
x
x
x
+
,
_

+
,
_

'

1
]
1

,
_

+
.
Izraz u vitiastim zagradama tei prema broju
e
. Nadalje,

1
1
1
1
]
1

,
_


+
,
_


2
2
2
2
0
2
2 2
0
) ( sin
2
2
sin 4
2
1
lim
) ( sin 2
2
sin 2
lim
x
x
x
x
x
x
x
x x

1
1
1
1
]
1

,
_

,
_


1
1
1
1
]
1

,
_



x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
) sin( ) sin(
2
2
2
sin
2
2
sin
2
1
lim
) ( sin
2
4
2
sin
2
1
lim
0
2
2
2
2
0
2
5
2
2
1
1 1 2 1 1
2
1
+ +
.
Rezultat zadatka je
18249396 . 12
2
5
e
.
Zadatak 62. Izraunajte limes
) 2 sin(
1
0
) 3 ( tg 1
9
lim
x
x
x
x
1
1
]
1

.
Rjeenje:
[ ] [ ]

1
1
]
1


) 2 sin(
1
2
1
0
) 2 sin(
2
2
1
0
) 2 sin(
1
) 2 sin(
0
) 2 sin(
1
0
) 3 ( tg 1 lim
9 lim
) 3 ( tg 1
9
lim
) 3 ( tg 1
9
lim
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x
x
[ ]
) 2 sin( 2
) 3 ( tg
lim
) 2 sin( 2
1
) 3 ( tg
) 3 ( tg
1
0
1
2
1
0
3
) 3 ( tg 1 lim
9
x
x
x
x
x
x
x
e
x

'

.
Vrijedi

1
]
1

1
]
1


) 2 sin(
) 3 sin(
lim
) 3 cos( 2
1
lim
) 2 sin( ) 3 cos( 2
) 3 sin(
lim
) 2 sin( 2
) 3 cos(
) 3 sin(
lim
) 2 sin( 2
) 3 ( tg
lim
0 0 0 0 0
x
x
x x x
x
x
x
x
x
x
x x x x x
4
3
2
3
1 1
2
1
2
3
) 2 sin(
2
3
) 3 sin(
lim
1 2
1
0

1
]
1

x
x
x
x
x
x
x
.
Dakle, rezultat zadatka je
417099658 . 1 3
3
4
3
4
3


e
e
.
Zadatak 63. Izraunajte limes
x
e
x
x
1
lim
0

.
Rjeenje:


)) 1 ( 1 ln(
1
1
1
lim
)) 1 ( 1 ln(
1
lim
) ln(
1
lim
1
lim
0 0 0 0
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
e
e
e
e
e
e
x
e
[ ]

,
_

1
1

0
) 1 ( 1 ln
1
lim
x
e x
x
e
()
Vrijedi
e x
x
x
+

1
0
) 1 ( lim
. Budui da je
0 1 1 1 ) 1 ( lim
0
0

e e
x
x
, vrijedi i
[ ] e e
x
e x
x
+

1
1

0
) 1 ( 1 lim
. I tako,
()
1
1
1
) ln(
1

e
.
Zadatak 64. Izraunajte limes
( )
( ) 1 1
1 ) 1 ln( ) 4 sin(
lim
2
2
0
+
+

x x
e x x
x
x
.
Rjeenje:
( )
( )

+
+

1 1
1 ) 1 ln( ) 4 sin(
lim
2
2
0
x x
e x x
x
x
( )
( )
( )
[ ]

+ +

+
+

+ +
+ +

+
+

1
1 1
1 ) 1 (
1 ) 1 ln( ) 4 sin(
lim
1 1
1 1
1 1
1 ) 1 ln( ) 4 sin(
lim
2
2
0
2
2
0
x
x x
e x x
x
x
x x
e x x
x
x
x
x
( )

1
]
1

1
]
1

1
]
1

x
e
x
x
x
x
x x
e x x
x
x
x
x
1 ) 1 ln( ) 4 sin(
lim 2
1 ) 1 ln( ) 4 sin(
lim
1
2
2
0
2
2
0

1
1
1
]
1

1
]
1

+
1
]
1

) 2 (
2
1
1
) 1 ln(
1
4
) 4 sin(
4 lim 2
2
0
x
e
x
x x
x
x
x

1
]
1



1
]
1



1
1
]
1

,
_

) ln(
1
) 2 ( lim ) ln( 8
) ln(
1
) 2 ( ) 1 ( ln lim 1 4 2
2
2
0
2
2
1
0
x
x
x
x
x
x
x
e
e
e
e
e
x

)) 1 ( 1 ln(
1
1
1
lim 16
)) 1 ( 1 ln(
1
lim ) 2 ( 1 8
2
2
0
2
2
0
x
x
x
x
x
x
e
e
e
e
[ ]

,
_

1
1

2
0
2
) 1 ( 1 ln
1
lim 16
x
e x
x
e
()
Vrijedi
e x
x
x
+

1
0
) 1 ( lim
. Budui da je
0 1 1 1 ) 1 ( lim
0 2
0

e e
x
x
, vrijedi i
[ ] e e
x
e x
x
+

1
1

2
0
2
) 1 ( 1 lim
. I tako,
()
16
1
1
16
) ln(
1
16
e
.
Zadatak 65. Izraunajte limes
[ ]
) (
2
sin 3
1
1 ) cos(
0
lim
x
x
x
e

.
Rjeenje:
[ ]

,
_

) (
2
sin 3
2
sin 2
0
) (
2
sin 3
) cos( 1
0
) (
2
sin 3
1 ) cos(
0
) (
2
sin 3
1
1 ) cos(
0
2
lim lim lim lim
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
e e e e
()
Vrijedi

,
_

,
_

,
_



2
2
2
2
2
2
0
2
2
0
2
2
0
4
) ( sin
4
2
sin
lim
3
2
) ( sin
1
1
2
sin
3
2
lim
) ( sin 3
2
sin 2
lim
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x
6
1
12
2
4
1
1 1 1 1
3
2
4 ) sin( ) sin(
2
2
sin
2
2
sin
lim
3
2
2
2
0

,
_

,
_

x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
.
Zato je
()
6
1

e
.
Zadatak 66. Izraunajte limes
[ ]
2
1
0
) 3 cos( lim
x
x
x

.
Rjeenje:
[ ] [ ] [ ] { } +

2 2 2
1
0
1
0
1
0
) 3 cos( 1 1 lim ) 3 cos( 1 1 lim ) 3 cos( lim
x
x
x
x
x
x
x x x

'

1
]
1

,
_


1
]
1

,
_

,
_

,
_



2
2
2
2
1
2
3
sin 2
2
3
sin 2
1
2
0
2
0
2
3
sin 2 1 lim
2
3
sin 2 1 lim
x
x
x
x x
x x
x
()
Vrijedi
e x
x
x
+

1
0
) 1 ( lim
. Budui da je
0 0 2 ) 0 ( sin 2
2
3
sin 2 lim
2 2 2
0

,
_

x
x
, vrijedi i
e
x
x
x

1
]
1

,
_

,
_

2
3
sin 2
1
2
0
2
2
3
sin 2 1 lim
. Nadalje,

,
_

,
_

,
_

,
_



4
9
2
3
sin
lim
2
9
4
9
4
9
2
3
sin
2 lim
9
4
1
4
9
2
3
sin 2
lim
2
3
sin 2
lim
2
2
0
2
2
0
2
2
0
2
2
0
x
x
x
x
x
x
x
x
x x x x
2
9
1 1
2
9
2
3
2
3
sin
2
3
2
3
sin
lim
2
9
0

1
1
1
1
]
1

,
_

,
_


x
x
x
x
x
.
Prema tome,
()
2
9

e
.
Zadatak 67. Izraunajte limes
[ ]
) ( tg
2
2
) sin( lim
x
x
x

.
Rjeenje:
[ ] [ ] [ ] { } 1 ) sin( 1 lim 1 ) sin( 1 lim ) sin( lim
) ( tg
2
) ( tg
2
) ( tg
2
2 2 2
+ +

x
x
x
x
x
x
x x x

[ ] { }
[ ]
1 ) sin( 1 lim
) ( tg 1 ) sin(
1 ) sin(
1
2
2

'

x x
x
x
x

()
Vrijedi
e x
x
x
+

1
0
) 1 ( lim
. Budui da je
[ ] 0 1 1 1
2
sin 1 ) sin( lim
2

,
_

x
x
, vrijedi i
[ ] { } e x
x
x
+

1 ) sin(
1
2
1 ) sin( 1 lim

. Nadalje,
[ ]
[ ] [ ]

+
+


1 ) sin(
) ( tg 1 ) sin( 1 ) sin(
lim ) ( tg 1 ) sin( lim
2
2
2
2
x
x x x
x x
x x

[ ]
[ ]
+


) ( tg ) ( sin 1 lim
1 1
1
1
) ( tg 1 ) ( sin
1 ) sin(
1
lim
2 2
2
2 2
2
x x
x x
x
x x

2
1
1
2
1
2
sin
2
1
) ( sin lim
2
1
) ( cos
) ( sin
) ( cos lim
2
1
2 2 2
2
2
2
2
2

,
_


x
x
x
x
x x
.
Zakljuujemo da je
()
e
e
1
2
1


.
Zadatak 68. Izraunajte limes
1
1
]
1

,
_

2
0
)) ln(cos(
1
1
ln
1
lim
x
x
x
x
x
x
.
Rjeenje:
+

,
_

+

1
1
]
1

,
_


2
0 0
2
0
)) ln(cos(
lim
1
1
ln
1
lim
)) ln(cos(
1
1
ln
1
lim
x
x
x
x
x x
x
x
x
x
x x x
+ +

,
_

+


)) cos( 1 1 ln(
1
lim
1
1
ln
2
1 1
lim
2
0 0
x
x x
x
x
x x
[ ] [ ] ( ) + +

) cos( 1 1 ln
1
lim ) 1 ln( ) 1 ln(
1
lim
2
1
2
0 0
x
x
x x
x
x x

,
_

,
_

+
1
]
1

+ +

2
sin 2 1 ln
1
lim ) 1 ln(
1
) 1 ln(
1
lim
2
1
2
2
0 0
x
x
x
x
x
x
x x

,
_

1
]
1

,
_

+
1
1
1
1
]
1

,
_

,
_

2
1

2
0
1 1
0
2
sin 2 1 ln lim ) 1 ( ln ) 1 ( ln lim
2
1
x
x
x x
x
x
x x

,
_

'

1
]
1

,
_

+
1
1
1
1
]
1

,
_

,
_

,
_

,
_

2
2
2
2
sin 2
2
sin 2
1

2
0
1 1
0
2
sin 2 1 ln lim ) 1 ( ln ) 1 ( ln lim
2
1
x
x
x
x
x x
x
x
x x

,
_

1
]
1

,
_

,
_


+
1
1
1
1
]
1

,
_

,
_

,
_

2
sin 2
1

2
2
2
0
1 1
0
2
2
sin 2 1 ln
2
sin 2
lim ) 1 ( ln ) 1 ( ln lim
2
1
x
x
x x
x
x
x
x
x x
().
Vrijedi
e x
x
x
+

1
0
) 1 ( lim
. Budui da je
0 0 ) ( lim
0

x
x
i

,
_

) 0 ( sin 2
2
sin 2 lim
2 2
0
x
x
0 0 2
2
, takoer vrijedi
e x
x
x

1
0
) 1 ( lim
i
e
x
x
x

1
]
1

,
_

,
_

2
sin 2
1

2
0
2
2
sin 2 1 lim
. Zato je
()
[ ]

,
_


+ +

,
_


+ +

1
2
sin 2
lim ) 1 1 (
2
1
) ln(
2
sin 2
lim ) ln( ) ln(
2
1
2
2
0
2
2
0
x
x
e
x
x
e e
x x

,
_

,
_

,
_

,
_



2
2
sin
2
2
sin
4
1
lim 2 1
4
2
sin
4
1
lim 2 1
2
sin
lim 2
2
2

0
2
2
0
2
2
0 x
x
x
x
x
x
x
x
x x x
2
1
2
1
1
4
2
1 1 1
4
1
2 1
.

You might also like