Pitek, 17 czerwca 2011

miejsca
Gunnersbury Museum mieci si w niewielkim budynku pooonym w Gunnersbury Park na zachodzie Londynu. Obecnie kustoszem muzeum jest Wanda Foster a wrd przewodnikw mona odnale jeszcze jedn bratni, polsk dusz, ktr jest Beata Stawiana, specjalizujca si w muzealnictwie. Muzeum zgromadzio okoo 40 tysicy eksponatw, jednak tylko 600 z nich mona oglda w oszklonych gablotach. W czci budynku, niedostpnej dla zwiedzajcych, eksponaty znajduj si niemal wszdzie, w najmniejszych zakamarkach, pod drzwiami prowadzcymi do rnych pomieszcze, dawniej pokoi wacicieli i pod schodami prowadzcymi na pitra. Wrd nich znajduje si dosownie wszystko: od telefonw, zastaw stoowych, sztucw, porcelany, XIX-wiecznych znakw drogowych po kostiumy, suknie, kapelusze, wachlarze, stroje do jazdy konnej, biuteri i trzy wiktoriaskie rowery, ktre s obiektami zachwytu pani Beaty. Niestety w chwili obecnej znajduj si pod kluczem i na razie nie ma planw co do wyeksponowania ich. Dwa razy w roku eksponaty s wymieniane w gablotach muzealnych z wyjtkiem ekspozycji staych, ktr stanowi midzy innymi powozy i karoce dawnych wacicieli budynku. Rozmontowywanie wozw rozkadanie ich na drobne czci celem wyniesienia z pomieszczenia, w ktrym si znajduj, wymaga wielomiesicznej, pieczoowitej pracy, dlatego kierownictwo muzeum zadecydowao o ich nienaruszalnoci. Mimo tak bogatych zbiorw, nalecych dawniej do ydowskiej rodziny Rothschildw muzeum specjalizuje si w kuchniach wiktoriaskich, ktre stanowi gwny gwd programu. Praca i ycie suby Kuchnie znajduj si poniej parteru. To miejsce jest otwarte dla turystw tylko z wczeniejsz rezerwacj i poruszanie si po nim moe si odbywa tylko i wycznie z przewodnikiem muzealnym. Std te wycieczki szkolne planuj swoje wizyty z wyprzedzeniem, poniewa muzeum zajmuje si take dziaalnoci edukacyjn. W korytarzu prowadzcym do kuchni znajduje si oryginalna tablica zawierajca dzi tylko jedynie sznurki, do ktrych kiedy przywizane byy dzwonki. Pocigajc odpowiedni z nich mona byo przywoa okrelonego sucego. W czasach wietnoci domu pracowao ich tutaj a 47 osb nie liczc stajennych i ludzi pracujcych na zewntrz. W tym korytarzu na cianie zachowa si take oryginalny, niewielki fragment zielonej tapety z 1900 roku dzi zabezpieczony specjaln foli przed zniszczeniem. Na prawo, przed wejciem do kuchni Nathan Rothschild, ktry od 1800 roku mieszka w Manchesterze a okoo 1806 roku przyby do Londynu i sta si czonkiem ekskluzywnego Stock Exchane udzielajcego sekretnych poyczek rzdowi brytyjskiemu zakupi budynek, w ktrym obecnie mieci si muzeum wraz z innymi parkowymi obiektami architektonicznymi i 76 akrami ziemi. Miaa to by jego letnia posiado. Niestety los nie by dla niego askawy i rok pniej, w 1836 roku zmar we Frankfurcie nad Menem tu po lubie swojego syna. Nathan Rothschild mia czterech synw, ale po jego mierci, mimo e formalnie dom przechodzi w posiadanie wszystkich potomkw, dwch z jego synw (o trzecim niewiele wiadomo) zrzeko si swoich praw na rzecz najstarszego z braci Lionela. Ten z kolei uchodzi za synnego kolekcjonera sztuki i srebra, dziki niemu w posiadoci zgromadzono wiele cennych rzeczy dzi stanowi zbiory muzealne. Lionel zatrudni architekta i zaj si przebudow domu oraz powikszaniem powierzchni posiadoci, ktra wzrosa do okoo 120 akrw ziemi. Szczeglnie dba o oraneri (dzisiaj zaniedbany oszklony budynek, ktry jeszcze trzy lata temu podnajmowany by nowoecom na caodniowe przyjcia lubne cena za dzie wahaa si do 850 funtw i okazywaa si by nisk w porwnaniu do cen za wypoyczenie przenonych toalet niezbdnych do odbycia si przyjcia). Po jego mierci dom przypad kolejnemu synowi Nathana Leopoldowi, ktry z kolei upodoba sobie Gunnersbury z powodu rozlegych zielonych terenw w sam raz doskonaych do uprawiania jazdy konnej. Mimo, e jego pasj byy wycigi a Gunnersbury wymarzonym do tego miejscem, to jednak nie zdecydowa si na stale w nim zamieszka. W 1925 jego syn kolejny w rodzie Lionel (jego ona Charlotte hodowaa ananasy, figi, truskawki gocie spoywali owoce prosto z krzakw i drzew) zdecydowa si na sprzeda majtku posiadoci, budynkw i ziemi (wszystko ogrodzone solidnym, wysokim murem) wadzom dzielnic Acton, Ealing i niewielkiej czci Middlesex, za fortun jak na tamte czasy bya kwota 150 tysicy funtw. Rok pniej nastpio publiczne otwarcie parku a w 1929 roku w dawnej posiadoci Rothschildw otwarto muzeum. Dzisiaj to miejsce zachwyca smakiem minionej epoki a take wyjtkowym pooeniem wrd parkowej, rozlegej zieleni. r Tekst i fot.: Magorzata Bugaj-Martynowska

a Rezydencja Rothschildw
Pokj, w ktrym ukadano menu praniem w specjalnej drewnianej pralce wyposaonej w tok, ktrym przez wiele godzin ugniatano rcznie pranie. Praczka musiaa by silnie zbudowana i dobrze karmiona a za swoj cik prac otrzymywaa dodatkowe porcje misa. Inna osoba zajmowaa si prasowaniem, maglowaniem bielizny (w pomieszczeniu do tego przeznaczonym tu za kuchni do dzi unosi si specyficzny zapach wieo wypranej i maglowanej pocieli). Wwczas posugiwano si eliwnymi elazkami na dusz, ktr najpierw rozgrzewano w piecu a nastpnie wkadano do wntrza elazka, by z kolei ono osigno okrelon temperatur umoliwiajc prasowanie. Jedna specjalnie wyznaczona do tego osoba, codziennie prasowaa gazet dla waciciela rezydencji powodem bya farba drukarska mokry tusz, ktry naniesiony na niewyprasowany papier mg brudzi ubranie Rothschilda. Na kocu tu za prasowalni znajdowa si specjalny niewielki pokj wyposaony w stylowe biurko i rega z ksikami to miejsce przeznaczone byo dla osb zajmujcych si ukadaniem menu i wstp do niego by surowo wzbroniony. Chodzio o to, by nie przeszkadza w pracy, ktrej byo tutaj pod dostatkiem i atwo byo te o pomyk a w posiadoci wydawano duo przyj dla elit wczesnego Londynu. Menu musiao by dobrze dobrane i zawsze na wysokim poziomie. Historia muzeum Pierwszymi wacicielami Gunnersbury Park i wszystkich znajdujcych si w nim budynkw by Henry Fornese, nastpnie Princess Amelia crka krla Jerzego II (jej pasj byy ogrody, dlatego wydaa 20 tysicy funtw na ulepszenie i rozbudow ogrodw, hodowl bambusw i palm, ktre przetrway do dzi). W 1835 roku

Wydawca: THE POLISH DAILY (PUBLISHERS) LTD 63 Jeddo Road, London W12 9ED TEL. 020 8740 1991, FAX 020 8746 1661 www.dziennikpolski.co.uk dziennik@dziennikpolski.co.uk REDAKTOR NACZELNY: Jarosaw Komiski Z-CA REDAKTORA NACZELNEGO: Elbieta Sobolewska ZESP REDAKCYJNY: Justyna Daniluk, Piotr Gulbicki, Jolanta Potocka SKAD: Rafa Gowa, Pawe Filu PRENUMERATA: Iwona Ussorowska tel. 020 8740 1666, fax 020 8746 1661 prenumerata@dziennikpolski.co.uk MARKETING OGOSZENIA: tel. 020 8740 1777, tel. 020 8740 1888 tel. 020 8740 1991 wew. 33 Kierownik dziau: Robert Michalak robert@dziennikpolski.co.uk Karola Chanerlay: karola@dziennikpolski.co.uk Maciej Wyrozbski: maciek@dziennikpolski.co.uk ogloszenia@dziennikpolski.co.uk Tekstw nie zamwionych redakcja nie zwraca i nie honoruje. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i opracowania redakcyjnego tekstw nie zamwionych, a take do odmowy zamieszczenia ogoszenia. Redakcja nie odpowiada za tre ogosze. Opinie oraz uwagi czytelnikw publikowane w dziale Listy do Redakcji s wyrazem subiektywnych odczu oraz sdw Czytelnikw i nie mona ich uwaa za stanowisko redakcji. Materiay depeszowe na podstawie PAP. The Polish Daily (Publishers Ltd). Registered as a newspaper at Post Office ISSN 1359-2718. Printed by Newsfax INTERNATIONAL LTD, London Distributed by QuickMarsh Ltd. tel. 0207 928 5443, fax 0207 928 5385

Beata Stawiana w wiktoriaskim kapeluszu mieszkaa housekeeper nadzorujca sub esk a na wprost butler szef suby mskiej. To oni nadzorowali prac swoich podopiecznych. Ich zadaniem byo take nadzorowanie ycia prywatnego swoich pracownikw. Dlatego butler jak i housekeeper dokadnie wiedzieli co dzieje si w pokojach na pitrze zajmowanych przez sub (jak w filmie Remains of the Day Jamesa Ivory z Anthony Hopkinsem w roli gwnej). Wizytwk domu byli footmen. Wysocy, przystojni i nienagannie ubrani mczyni, do ktrych naleao przynoszenie korespondencji i otwieranie drzwi posiadoci oraz witanie goci. W Gunnersbury byo ich szeciu (uwiecznieni s na fotografii z pozosta czci suby, w tym z butlerem i housekeeper) a ich wynagrodzenie zaleao nie tylko od umiejtnoci, prezencji, ale take od wzrostu, poniewa im wyszy pacono mu wicej. Kucharzami w Gunnersbury byli dwaj Francuzi, cile przestrzegajcy koszernych zasad przygotowywania posikw. Spoywano miso a take wiele owocw i warzyw ogromna cz pochodzia z wasnych hodowli. Gotowano uywajc 25 palnikw gazowych rnicych si niestety od tych, ktre znamy dzisiaj. Dodatkowo uywano take pieca przeznaczonego do wypiekw innych ni chleb, poniewa w pieczywo zaopatrywano si w piekarni. W posiadoci Rothschildw znajdowaa si take lodwka przypominajca drewnian szaf. W jej grnej czci umieszczano olbrzymi kawa lodu utrzymujcy nisk temperatur we wntrzu szafo lodwki oraz specjalna maszyna do ostrzenia kilkunastu noy. Kucharze, jak i pozostaa suba, ciko pracowali od rana do wieczora. Kady z nich mia swoj okrelon rol bya wic osoba zajmujca si