PROGRAMMA 2013-2014

Dit is een uitgave van Natuur- en Milieu Educatiecentrum De Elzenhoek' In samenwerking met: IVN Afdeling Oss

Project: Dode natuur

Varken Els op de kinderboerderij

Boomfeestdag

Leskist Meneer de pauw, hoe staan je ogen nou? 1

INHOUDSOPGAVE
2

INHOUDSOPGAVE
ALGEMENE INFORMATIE MISSIE EN DOELSTELLINGEN VAN HET NME-CENTRUM DE ELZENHOEK ALGEMENE INFORMATIE OVER DE PROJECTEN OP HET NME-CENTRUM KERNDOELEN KOFFIE EN THEEPAUZE DE KOSTEN UITLEEN VAN MATERIALEN UITLEENVOORWAARDEN HOE MELDT U ZICH AAN? WAT IS HET IVN? ALGEMENE INFORMATIE OVER DE IVN-WANDELINGEN PROJECTEN RONDNEUZEN OP DE KINDERBOERDERIJ LOPEN, SPRINGEN, VLIEGEN, ZWEMMEN EN DUIKEN LEVEN VAN DE NATUUR DODE NATUUR LESKISTEN PAUWENKIST: 'MENEER DE PAUW, HOE STAAN JE OGEN NOU?' KIDS-FOR-ANIMALSLESKOFFER OF LESKOFFER DIERENBESCHERMING BIJENLESKIST ENERGIELESKIST VLINDERPAKKET LESKIST 'HET WEER' LESKIST 'WATER' LESKIST WEIDEVOGELS LESKIST SPELEN MET WATER PAPIERKIST BOMENKIST SMAAKLESSEN UITLEENMATERIAAL FOSSIELENKISTJE UILENKOFFER ONTDEKDOOS ZINTUIGEN OVERIGE ACTIVITEITEN DE BOOMFEESTDAG (ALLEEN GEMEENTE OSS) WONDERWEB BEZOEK DE MOLENS VAN OSS KLASSEBOEREN IVN-WANDELINGEN HERFSTWANDELING (IVN) VOORJAARSWANDELING (IVN) WATERWANDELING (IVN) ONTDEKWANDELING (IVN)

3 4 4 5 5 5 5 6 6 6 6 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 27 28 29 30 31 33 34 37 38 39 40 41

ALGEMENE INFORMATIE

ALGEMENE INFORMATIE
Oss, mei 2013 Beste leerkracht, Ook aankomend schooljaar worden er weer allerlei activiteiten georganiseerd door Natuur- en MilieuEducatieCentrum en kinderboerderij 'De Elzenhoek'. Dit jaar in de prachtige nieuwbouw! In deze brochure vindt u alle projecten, leskisten en uitleenmaterialen van 'De Elzenhoek' en de wandelingen van het IVN-Oss (Vereniging voor natuur- en milieueducatie) die in 2013/2014 aangeboden worden. U kunt alle activiteiten en wandelingen ook op vinden op www.nme-elzenhoek.nl. Hier kunt u zich tevens inschrijven voor de activiteiten.

Algemene informatie over de projecten op het NME-Centrum

Voor de verschillende leeftijdsgroepen van de basisschool worden projecten en leskisten aangeboden. Deze zijn afgestemd op biologiemethoden, als Leefwereld, In vogelvlucht, Natuurlijk en Natuur buitengewoon. De projecten draaien zowel 's morgens als 's middags gedurende een periode van 5 tot 10 weken. Elk project is zo opgezet dat de kinderen in kleine groepjes kunnen werken aan de verschillende opdrachten. U zorgt zelf voor voldoende begeleiding. Voor de projecten voor groep 7 en 8 geldt dat een minimum aan begeleidende ouders volstaat. De opdrachten in het lokaal kunnen door de kinderen zelfstandig in kleine groepjes gemaakt worden. De opdrachten buiten het leslokaal gebeuren onder begeleiding van een hulpouder of leerkracht. Afhankelijk van de grootte van de groep kunt U volstaan met 2-4 hulpouders. Meer begeleiding mag, maar moet niet. In het lokaal is steeds een IVN-schoolgids of een medewerker van het NME-Centrum aanwezig om eventuele vragen te beantwoorden. Elk project en de werkwijze hierbij wordt voor de kinderen en hun begeleiders uitgelegd. Vanaf groep 3 krijgen de kinderen een opdrachtenboekje, waarmee ze op stap gaan. De kinderen van groep 1 en 2 krijgen pas na afloop van het project het boekje mee naar huis. Bij de afsluiting wordt nog even nagepraat over het project. De opdrachten kunnen later op school besproken worden.

Missie en doelstellingen van NMECentrum 'De Elzenhoek

Missie De Elzenhoek biedt in haar NME-centrum en op de kinderboerderij laagdrempelige, aantrekkelijke en ervaringsgerichte natuur- en milieueducatie en recreatie voor de inwoners van Oss en de regio. De Elzenhoek stimuleert hiermee een positieve houding bij kinderen en volwassenen ten aanzien van natuur en dieren en betrokkenheid bij de eigen leefomgeving. Doelstellingen Het stimuleren van een positieve houding van kinderen t.o.v. natuur en milieu door belevend, ervaringsgericht, ontdekkend en spelenderwijs leren. Kinderen leren over de onderlinge relaties in de natuur en dat zij hier zelf ook deel van uitmaken. Kinderen bewust maken van het belang om op verantwoorde wijze om te gaan met de natuur en het milieu. Kinderen laten zien dat ze zlf invloed uit kunnen oefenen op de kwaliteit van hun omgeving.

ALGEMENE INFORMATIE

Kerndoelen
De projecten en leskisten van NME-Centrum de Elzenhoek sluiten aan bij de kerndoelen Natuur en techniek: 39 40 De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu. De leerlingen leren in hun eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving. 41 De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen 42 De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur. 43 De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind. 44 De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik. 45 De leerlingen leren oplossing voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren. 46 De leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon, seizoenen en dag en nacht veroorzaakt. Welke kerndoelen bij welk project of leskist aansluiten kunt u lezen op onze website.

De kosten
De bijdrage van de scholen uit de gemeente Oss voor de projecten van het NME-Centrum is 1,00 per leerling. Voor de scholen buiten de gemeente Oss is dit 1,75 per leerling. Hiervoor krijgt u na inschrijving een rekening toegestuurd. Indien een groep op de ingeroosterde datum niet aan een project kan deelnemen, bestaat meestal de mogelijkheid te ruilen met een andere school. Kunt u helemaal niet komen, meldt dit dan tenminste een week voor de geplande afspraak. Indien men niet tijdig afmeldt wordt een extra onkostenvergoeding van 12,50 in rekening gebracht.

Uitleen van materialen

Naast diverse leskisten (zie pag. 13 t/m 24) en uitleenmaterialen (zie pag.25) is het mogelijk de volgende materialen te lenen: - Wormenbak - Decibelmeter - 5 voeldozen - Vachtendominospel - Opgezette dieren zoals: das, eekhoorn, muskusrat, mol, nerts, diverse opgezette vogels: bosuil, steenuil, koolmees, heggenmus, gekraagde roodstaart 1,50/2wkn 2,50/2wkn 5,00/2wkn 5,00/2wkn 10,00/2wkn

De mogelijkheid bestaat om materialen te laten bezorgen en ophalen. Hiervoor wordt binnen Oss 3,50 per rit in rekening gebracht. Buiten Oss, maar binnen een straal van 15 km wordt een vergoeding van 7,- gevraagd. Voor grotere afstanden dient men eerst contact op te nemen met het NME-Centrum.

Koffie en theepauze
Voor de begeleidende ouders wordt er 's morgens in de pauze voor koffie of thee gezorgd. Het is dan fijn als de leerlingen ook hun fruit-melkhapje kunnen gebruiken. 's Middags wordt er meestal geen pauze gehouden, omdat dan de tijd hard nodig is om de opdrachten te maken. Bij de groepen 1 en 2 schenken wij geen koffie en thee door de korte duur (1.15u) van deze projecten.

ALGEMENE INFORMATIE

Uitleenvoorwaarden
1. Er dient de grootst mogelijke zorg besteed te worden aan de behandeling van het toevertrouwde materiaal. 2. Indien er kosten aan de uitleen verbonden zijn, dienen deze via de bank of contant betaald te worden. 3. Wanneer een voorwerp door onachtzaamheid wordt beschadigd of is verdwenen, kan naar gelang de toegebrachte schade een schadevergoeding in rekening worden gebracht. 4. Het is niet toegestaan zonder toestemming van het NME-Centrum 'De Elzenhoek' het toevertrouwde materiaal aan derden in beheer te geven. 5. Het geleende materiaal dient uitsluitend gebruikt te worden voor voorlichting of onderwijs. Het is niet toegestaan het materiaal voor commercile doeleinden te gebruiken. 6. Men is verplicht zorg te dragen voor goede verpakking bij terugzending van het geleende materiaal.

Wat is het IVN?

Het IVN is een vereniging voor natuur- en milieueducatie. Het is een vereniging van vrijwilligers en beroepskrachten, die zich inzetten voor het behoud van de natuur en een goed leefmilieu. Het overkoepelend orgaan van het IVN is gevestigd in Amsterdam. Het IVN bestaat uit verschillende werkgroepen. Zo is er een vogel-, vegetatie-, natuurgidsen-, eigen leden-, vlinder/ insecten- en scholenwerkgroep. De leden van de scholenwerkgroep verzorgen de IVN-wandelingen voor de scholen en assisteren bij de projecten op het NME-Centrum.

Algemene informatie over de IVNwandelingen

Indien u zich inschrijft voor een IVN-wandeling krijgt u van tevoren het rooster toegestuurd. U dient zelf voor voldoende begeleidende ouders te zorgen (max. 6 leerlingen per begeleider). Voor de wandelingen wordt 0,75 per leerling gevraagd. Deze bijdrage is bedoeld om de onkosten van het lesmateriaal en de IVN-scholengidsen te dekken. Kunt u niet aan de wandeling meedoen, meldt dit dan minimaal 1 week van te voren. Mocht dit niet gebeuren wordt de wandeling alsnog in rekening gebracht. Bij de wandelingen zullen steeds twee IVN-scholengidsen aanwezig zijn. Zij zetten de route uit, zorgen voor het benodigde lesmateriaal en helpen daar waar de hulpouders er niet uit komen.

Hoe meldt u zich aan?

U kunt zich ook dit schooljaar weer inschrijven via de NME-catalogus op onze website www.nmeelzenhoek.nl. Het grote voordeel hiervan is dat u zelf kunt kiezen op welke datum en bij projecten zelfs op welke tijd u het liefst voor een project of leskist langskomt en deze meteen vast kunt leggen. De bevestiging van uw reservering krijgt u binnen 24 uur in uw mailbox. Tevens ontvangt u voor de aanvang van het project of de uitleenperiode van de leskist een herinneringsemail. U kunt zich inschrijven voor projecten en leskisten van De Elzenhoek vanaf 22 mei 2013. De sluitingsdatum voor de inschrijvingen is 14 juni 2013. Meer informatie over het digitale inschrijfsysteem van De Elzenhoek vindt u in de bijgevoegde brief.

PROJECTEN

1,00 1,75 Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

1,00 1,75 Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

10

augustus, september en oktober 2014

1,00 1,75 Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

11

1,00 1,75 Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

12

LESKISTEN

13

PAUWENKIST: Meneer de pauw, hoe staan je ogen nou?

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

De verschillen tussen de dieren op de boerderij. Groep 1 t/m 3 - Een handleiding voor de leerkracht met beschrijvingen van de diverse spelletjes, didactische - en organisatorische aanwijzingen en verdere suggesties. -5 paar luister-oren, speurneuzen, 5 blinddoekjes, geurpotjes. - Keuteldoos met uitwerpselen van 5 kinderboerderijdieren. - Foto's van (stukjes van) boerderijdieren. - Pootafdrukken en stukken vacht van diverse boerderijdieren. Op school wordt het verhaal van 'Meneer de pauw' voorgelezen. Meneer de pauw is zijn pauwenogen kwijt! De kinderen gaan helpen om de ogen van 'Meneer de pauw' terug te vinden. Dit doen ze door allerlei opdrachten uit te voeren over de dieren de boerderij. De kist is gericht op het kijken naar en het zien van verschillen tussen dieren en bestaat uit drie onderdelen. Op de kinderboerderij worden de dieren met behulp van opdrachten beter bekeken. Er wordt gevoeld, geroken, en geluisterd in spelletjes als: luistervinkje spelen, rond keutelen, aanrommelen en de jas van het dier. In de klas komen naderhand dezelfde opdrachten aan de orde als die in de weide werden uitgevoerd. De echte dieren zijn dan echter vervangen door tekeningen en foto's. Het geheel wordt afgesloten met een rollenspel, waarvoor de benodigde attributen in de kist aanwezig zijn.

Werkwijze:

Plaats: Tijd: Uitvoering:

Op school, op het terrein van de kinderboerderij of een andere dierenweide. Afhankelijk van de keuzes van de betreffende leerkracht. De betreffende leerkracht van de school en hulpouders. Enige voorbereiding door leerkracht en ouders is belangrijk. Laat van tevoren even weten wanneer u de kinderboerderij bezoekt, dan zetten wij een tam konijn en cavia voor u klaar. U dient de

pauwenleskist wel mee te nemen naar de kinderboerderij. Het NMECentrum beschikt maar over n kist. Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding: Max. 40 leerlingen ( 3 - 8 leerlingen per hulpouder). 15,00 per drie weken. Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

14

KIDS-FOR-ANIMALS LESKOFFER OF LESKOFFER DIERENBESCHERMING

Onderwerp; Doelgroep: Inhoud:

Omgaan met dieren. Groep 3 t/m 8 DVD 'Dier en bescherming!' Dierenbeschermspel (DVD met 70 quizvragen) Handleiding met te kopieren werkbladen 1 lesbrief biologisch: de kip 1 lesbrief biologisch: de koe 1 promoblad Kids For Animals 1 poster KFA

Werkwijze:

De Kids for Animals koffer is in een nieuw jasje gestoken! Aan de hand van een interactief spel met 70 quizvragen en verschillende werkbladen en lesbrieven leren de kinderen hoe dieren leven en hoe mensen met dieren omgaan. Daarnaast worden een aantal onderwerpen behandeld die de Dierenbescherming belangrijk vindt, zoals asieldieren, de biologische boerderij, huisdieren en wilde dieren.

Plaats: Tijd: Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

Uitvoering op school. Afhankelijk van de keuzes van de betreffende leerkracht. De betreffende leerkracht van de school. De mogelijkheid bestaat om in overleg tussen leerkrachten tegelijkertijd diverse onderdelen te behandelen. 10,- per 3 weken. Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

15

BIJENLESKIST

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Het leven van bijen. Groep 5 t/m 8 Docentenhandleiding met achtergrondinformatie. Kopieerbare opdrachten. DVD 'De bij en wij Allerlei materialen voor het houden van bijen, zoals een bijenkap, handschoenen, beroker met tabak, bijenveger, een broedraat, een honingraat en een koninginnerooster Crackers en honing. Bijenspel, 12 foto's met achtergrondinformatie, honingzeep. Vitrine met kleine beestjes. Deze leskist heeft de vorm van een bijenkast en bestaat uit een bodem met vliegplankje, broedkamer, honingkamer, deksel en reisriem.

Werkwijze:

Honingbijen zijn een boeiend volkje. Met deze leskist maken de leerlingen kennis met het leven van deze bijzondere dieren. Leerlingen werken in groepjes zelfstandig aan de opdrachten. Tijdens de uitvoering wordt de i inhoud van de leskist nader bekeken. De leerlingen bestuderen honingraten, zetten een echte imkerkap op, gebruiken de beroker en mogen honingzeep uitproberen. De crackers kunnen met honing opgesnoept worden. De mogelijkheid bestaat om door een lid van de imkervereniging een les te laten verzorgen (eventueel voor 2 groepen tegelijk). Van de leerkracht wordt verwacht dat de leskist is behandeld vr het bezoek van de imker en dat deze in de klas is tijdens de imkerles.

Plaats: Tijd: Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

Uitvoering op school. Afhankelijk van de keuzes van de leerkracht n ochtend of n middag Voordat de les in de klas behandeld wordt, dient de leerkracht de docentenhandleiding te bestuderen. Maximaal 40 leerlingen. 15,00 per drie weken Les imker 15,Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

16

ENERGIELESKIST

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Energiegebruik en energiebesparing Groep 7 en 8 - Uitleg voor de leerkracht - Kopieerbare werkbladen - Doe-doos van natuurlijk energie met materialen om een stroomkring te maken met batterijen, zonnepaneeltjes enz. - 8 doe-kaarten - Vermogensmeter met handleiding - Isolatiemateriaal. - Spel: het energieverbruikcircuit - Dubbel glas. (hoog rendement) - Thermometers. - Videoband: lege batterijen. - Lampenblok - Powerlight, waxinelichtjes - Rotarycharger - Waterkoker, thermoskan. - Rek met blikjes. - Dynamo met fietslampje - Unster. Energie komen we regelmatig tegen in ons dagelijks leven: verwarming, verlichting. Met behulp van werkbladen en de materialen in de kist kunnen de leerlingen verschillende opdrachten uitvoeren. Aan de hand van de opdrachten maken de leerlingen kennis met allerlei onderwerpen omtrent energie, zoals fossiele brandstoffen, elektriciteit, warmte-isolatie, waterbesparing en onze eigen spierkracht. Zij praten over het maken van keuzes tussen het energieverbruik van spelletjes, zoals een spel op de computer en een bordspel zoals risk.

Werkwijze:

Plaats: Tijd: Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

Uitvoering op school. Afhankelijk van de keuzes van de betreffende leerkracht. Deze leskist kan het gehele jaar gebruikt worden. De betreffende leerkracht van de school. Maximaal 40 leerlingen. 15,00 per drie weken. Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

17

Ontwikkeld met behulp van materialen van de Vlinderstichting

VLINDERPAKKET

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Vlinders Geschikt voor alle leerlingen van de basisschool. Vlinderkijkkast met eitjes, rupsen en poppen (van het groot koolwitje). Folder: koolwitjes in de klas. 1 videoband: Wij vlinders eisen 1 oefenbord om algemene vlinders te herkennen 1 zoekkaart van vlinders, 1 van rupsen, 1 van nachtvlinders en 1 van libellen 2 loeppotjes, een vlindernet. bakje honing (voedsel voor de vlinder) witte kool (voedsel voor de rups) geplastificeerde vlinderposters. Vitrinekastje met algemene insecten, dag- en nachtvlinders Werkbladen voor de verschillende groepen Map vlinders kijken , Vlinders in de klas en Vlinders en hun omgeving

Werkwijze:

Deze materialen zijn in september en vanaf maart te leen bij het NMECentrum. De leerlingen maken kennis met de leefwijze van vlinders. Doordat de vlinderkijkkast met de eitjes, rupsen en poppen in de klas staat, kunnen de leerlingen zelf zien wat en hoeveel rupsen eten en hoe een pop eruit ziet. De verrassing dat er ineens een vlinder in de vlinderkijkkast zit, is erg groot. Met het lesmateriaal kunt u de educatieve waarde vergroten.

Plaats: Tijd: Uitvoering:

Uitvoering op school. Alleen in de maanden september, maart, mei, juni en juli. De betreffende leerkracht van de school. De kist met uitleenmateriaal kan max. 2 weken geleend worden. Het lesmateriaal wordt door een medewerker van het NME-Centrum gebracht, omdat het om levend materiaal gaat, maar moet wel door uzelf teruggebracht worden. Het levend materiaal kunt u daarna in een afgedekt aquarium in de klas houden.

Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

Maximaal 40 leerlingen. 35,Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

Dit vlinderpakket kan slechts door 18 scholen besteld worden. Daarom graag slechts 1 vlinderpakket per school/ locatie bestellen. Bij te veel inschrijvingen krijgen de uitgelote scholen het volgende schooljaar voorrang.

18

LESKIST HET WEER

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Het weer Groep 5, 6 en 7. Regenmeter thermometer windvaan 6 vlaggenstokjes 2 vliegers 2 zonnewijzers 2 windsnelheidsmeters 3 kompassen 2 korfthermometers min. en max. Thermometer 2 bodemthermometers 2 barometers 2 hygrometers boek Het boek over het weer multomap met: uitleg voor de leerkracht, 12 werkbladen en diversen.

Werkwijze:

Met deze leskist volgen de leerlingen gedurende n schoolweek het weer door zelf metingen te verrichten. De neerslag, windsnelheid, windrichting, temperatuur, luchtvochtigheid en de luchtdruk worden dagelijks gemeten. De meetresultaten kunnen ingevuld worden in het weeroverzicht. Daarnaast zijn er opdrachten over vliegeren, een zonnewijzer en de weersvoorspellingen.

Plaats: Tijd:

Uitvoering op school. Een week. De eerste dag zal het meeste tijd kosten. De volgende dagen weten de leerlingen al wat gedaan moet worden. Een groepje kan dan binnen 2 uur klaar zijn met de 6 basisopdrachten.

Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

Voordat de les in de klas behandeld wordt, dient de leerkracht de docentenhandleiding te bestuderen. Maximaal 40 leerlingen. 15,00 per drie weken Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

19

LESKIST WATER

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Water Groep 7 en 8. kopieerbare werkbladen (14) 1 videoband wees wijs met watermet lesbrief het watervlooienspeldoosje met materiaal voor de punaiseproef schepnetje met 8 verlengstokken met vleugelmoer 5 miniaquaria van plexiglas met tuinslang 3 koffiefilters met papieren zakjes 3 emmertjes met klemdeksel 5 witte plastic bakjes 6 loepjes en 6 loeppotjes 5 meetlinten 8 lepeldoosje pH-strookjes 1 binoculair 3 petrischaaltjes 1 grote zeef en een klein theezeefje 7 zoekkaarten waterdiertjes 1 geplastificeerde tabel voor waterdieren 5 schrijfplankjes

Werkwijze:

In de buurt van water, zoals een vijver of een sloot worden 5 opdrachten met de leerlingen uitgevoerd. Zorg voor voldoende begeleiding bij de buitenopdrachten. U kunt een emmer met water en zelf gevangen beestjes mee naar de klas nemen en daar verder onderzoeken.

Plaats: Tijd: Uitvoering:

Uitvoering op school en bij een zelf uitgekozen sloot of vijver. September, april , mei, juni en juli zijn geschikte maanden om deze leskist te lenen. Het is verstandig om van tevoren de inhoud van de leskist en de opdrachten te bekijken. U kunt 1 dagdeel besteden aan de opdrachten bij het water en een dagdeel aan de opdrachten in de klas.

Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

Maximaal 40 leerlingen. 15,00 per 3 weken Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

20

LESKIST WEIDEVOGELS

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Weidevogels Bovenbouw Dubbele wormenbak 10 boekjes Tijd voor weidevogels 1 boekje Sloot vol leven 1 cd Natuur van het boerenland 1 DVD over weidevogels Fotolijst veren videoband Veldgids Weidevogelbescherming 6 zoekkaarten Bodemdieren, 4 zoekkaarten Nesten 1 kaart Verliesoorzaken, 6 zoekkaarten "Weidevogels A en B 2 zoekkaarten "Weidevogels C , 1 zoekkaart " Grassen 2x 9 stokvogels: grutto, tureluur, wilde eend, waterhoen, zwarte kraai, scholekster, torenvalk, kievit, leeuwerik. 2 sets van 7 imitatienesten. 2 dozen met petrischaaltjes 2 verrekijkers (in tas) 1 memory-spel 1 doos met veren 1 doos met snavelvormen Multomap met handleiding en werkbladen. 6 loeppotjes 2 weegschaaltjes Opzetdeksel met slangen (om insecten te vangen)

Werkwijze:

In het voorjaar klinkt in de weilanden de roep van de kievit en de grutto. Wat zijn weidevogels eigenlijk? Hoe zien ze eruit? En waar kun je ze vinden? Dit ontdekken de kinderen met deze leskist. In de klas bereidt u

met

de leerlingen een excursie voor. Bij de introductie kunt u de DVD en de cd met vogelgeluiden gebruiken. Voor het uitvoeren van de opdrachten kunnen de leerlingen verdeeld worden in groepjes van 3-4 leerlingen. Voor de buitenopdrachten kunt u het beste hulpouders regelen. Indien er een vogelkenner bij de ouders aanwezig is, is het leuk deze bij de buitenles te betrekken. Er zijn 21 voorbeelden van opdrachten waaruit u een keuze kunt maken.

Plaats:

Deze leskist kan gedeeltelijk op school gebruikt worden. Voor de buitenopdrachten is het Ossermeer (en dan vooral het gedeelte langs de meerdijk) geschikt.

Tijd: Uitvoering:: Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

Het voorjaar (vanaf april) Het is verstandig om van tevoren de inhoud van de leskist en de opdrachten te bekijken. Maximaal 40 leerlingen. 15,00 per 3 weken Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

21

LESKIST SPELEN MET WATER

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Water Groep 1 en 2. Multomap met uitleg voor de leerkracht, opzoekbladen en werkbladen. Cd met geluiden Natuur van het boerenland 2 schepnetten, 10 opdrachtkikkers (onderop leggen) 4 teiltjes Aquariumbak Waterpomp 3 grote potten 3 kleine potten Waterrad 15 waterdruppels (kunststof) 2 kubussen (groen), 2 cilinders (500 en 100 ml) 4 buisjes, 2 bekerglazen 2 kleine schepnetjes 2 loeppotjes, 2 druppel-pipetten Doosje met drijf en zinkmateriaal

Werkwijze:

Van jongs af aan zijn kinderen dagelijks met water bezig: ze drinken, wassen zich, zwemmen, spoelen het toilet door enz. En met water kun je heel goed spelen. Met deze leskist gaan de kinderen aan de hand van het kikkerpad een sloot of vijver in de buurt van de school onderzoeken Bij het doecircuit ontdekken de kinderen de bijzondere eigenschappen van het water.

Plaats: Tijd: Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

Op school en bij een veilige sloot of vijver in de buurt. September, april , mei, juni en juli zijn geschikte maanden om deze leskist te lenen. Door de leerkracht en hulpouders. Max. 40 leerlingen 15,00 per 3 weken Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

22

PAPIERKIST

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Papier maken. Een doe-activiteit die een basis kan vormen voor een groter afvalproject. Groep 7 en 8. - 2 papierschepsets elk met: 1 houten zeef 1 houten schepraam

2 persplankjes 10 vel onderleggers (vlieseline) 1 multomap met uitleg en achtergrondinformatie 1 mixer + gebruiksaanwijzing 1 mengkom 1 DVD De Papierfabriek (Klokhuis) 2 handleidingen "Zo maken we ons eigen papier" De krat kan als schepbak gebruikt worden

Werkwijze:

Hergebruik staat centraal bij deze leskist. De leerlingen maken zelf nieuw papier van oud papier (zoals kranten): kringlooppapier dus! Ze ontdekken waarom het goed is om kringlooppapier te gebruiken. Voor de productie van nieuw papier is namelijk veel hout (dus bomen) nodig.

Plaats: Tijd: Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

Op school Hele jaar door Evt. tijdens een handenarbeidles onder begeleiding van de leerkracht Er zijn 2 papierschepsets, dus er kunnen twee groepjes tegelijk papier maken. 15,00 per 3 weken Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

23

BOMENLESKIST

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Bomen, het bos en bosomvorming. Groep 5 t/m 8 - Poster "Een boom vertelt" (2-delig) - Multoband en lesbrief bosomvorming in Herperduin' - 8 naamzoeklijsten Bomen - Diverse zoekkaarten, zoals bodemdieren, bomen in knop, bladeren, sporen en vruchten - 8 boomschorskaarten - Envelop Bosschakelspel - 3 boomhoogtemeters en 3 boomdiktemeters - 2 plastic bakken - 1 doos met 2 passers - 1 touw 30 meter kompas, 2 steelloeps, - 2 rolmaatjes 2 lepels - 10 schrijfplankjes - 2 knopentouwen 5 meter - Bomengids De kleine Bomengids - Videoband - Weegschaaltje rood lint wasco - CD met geluiden - Doosje houtmonsters en vakjesdoos zaden - 2 x 8 boom- en bladkaartjes - 8 houtschijfjes - Doosje hapspel Hoe meet je de hoogte en de dikte van een boom, hoe ziet een boomgemeenschap eruit, waarom is bosomvorming positief voor een bos, welke bodemdieren kom je allemaal tegen in de strooisellaag in het bos en op welke manier laten dieren sporen na het bos? Deze en nog veel meer opdrachten komen aan bod bij de bomenleskist. Door middel van actieve opdrachten gaan de kinderen de natuur in gaan ze aan de hand van bladeren en vruchten bomen determineren, nemen ze houtsoorten onder de loep en kruipen ze in de huid van bosbeheerder. Door het uitvoeren van uitdagende binnen- en buiten opdrachten krijgen de kinderen inzicht in de manier waarop bomen groeien, herkennen ze de belangrijkste bomen, ontdekken ze de relaties van de boom met zijn omgeving en beseffen ze het belang van bomen en bossen voor mensen.

Werkwijze:

Plaats:

Uitvoering voornamelijk buiten (in het bos). Daarnaast ook binnenopdrachten, deze dienen ter ondersteuning van de buitenopdrachten. (10 binnen- en 10 buitenopdrachten)

Tijd: Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten : Aanmelding:

Afhankelijk van de keuzes van de betreffende leerkracht. Het is verstandig om van tevoren de inhoud van de leskist en de opdrachten te bekijken. Maximaal 40 leerlingen. 15 per drie weken Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

24

SMAAKLESSEN

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud: -

Eten en smaak Groep 1 t/m 8 Lesmateriaal groep 1 en 2: Docentenhandleiding + koksmuts + ovenwant Lesmateriaal groep 3 en 4: Docentenhandleiding + boekje met kopieerbladen Lesmateriaal groep 5 en 6: Docentenhandleiding + 60 Smaakpaspoortjes Lesmateriaal groep 7 en 8: Docentenhandleiding + 60 Smaakdossiers Smaaklesposter Poster Schijf van 5 Folder Schijf van 5 Gebruiksmaterialen en levensmiddelen Levensmiddelenkleurstoffen: rood, geel, groen Aroma's: vanille, amandel, cola, framboos, roos Gedroogde kruiden: basilicum, tijm, peterselie, bieslook Specerijen: kaneel, knoflookpoeder, kerrie, nootmuskaat, geelpoeder, zout, zwarte peper Popcorn mas, Mosterd, Honing, Olijven zonder pit, Japanse sojasaus, Gist, Sambal, , Pakje puddingpoeder (aardbei-smaak) Tuintje voor Thuis Latex handschoen Koffielepeltjes Aluminium bakjes Medicijn cupjes Wattenstaafjes

Werkwijze:

Smaaklessen is ht lesprogramma over eten en smaak. Smaaklessen is zinnenprikkelend, speels en praktisch en het beleven van voedsel staat centraal. Door te proeven, ruiken, horen, voelen en kijken ontdekken kinderen alles over het dagelijkse eten. In de leskist zitten allerlei verrassende proefjes en opdrachten op het gebied van eten en smaak en komen de thema's Smaak, Eten & gezondheid en Voedselkwaliteit aan bod. Voor meer informatie kunt u ook kijken op www.smaaklessen.nl

Plaats: Tijd: Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten : Aanmelding: aan

Op school Afhankelijk van de keuzes van de leerkracht. De leskist kan het hele jaar door gebruikt worden. De betreffende leerkracht van de school Maximaal 30 leerlingen. 15 per drie weken Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl. Geef bij reservering graag voor welke groep u de leskist wilt gebruiken i.v.m. het aanvullen van de materialen.

25

UITLEENMATERIAAL

NME-centrum

26

FOSSIELENKISTJE

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Fossielen Middenbouw en bovenbouw basisonderwijs Mammoetkies, vis, trilobiet, haaientand, varenblad, barnsteen, blaadjes en takken, kies van holenbeer, krijtgruis, middenvoetsbeen steppenpaard, koralen, zee-egelnummulieten, schubboom, zeeleliestengel, belemniet, ammoniet, brachiopoden, dendrieten, n tijdschijf, schelp, 2 ringschijven en 1 houten ring en n handleiding.

Werkwijze:

Fossielen zijn geheimzinnig en spannend. Vaak zijn het resten van planten en dieren die miljoenen jaren geleden geleefd hebben, maar soms letterlijk voor het oprapen liggen. Het kistje is geschikt voor een les over fossielen in de bovenbouw. Het kan gebruikt worden als aanvullend lesmateriaal bij de les Monsters uit het verleden voor groep 8 uit de lesmethode Leefwereld van Jacob Dijkstra.

Tijd: Kosten:: Aanmelding:

Dit kistje kan het hele jaar door geleend worden. 10,- per 3 weken Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

UILENKOFFER
Onderwerp: Doelgroep: Inhoud: Uilen en braakballen Vanaf groep 5 - Enkele kopieerbare werkbladen - 1 opgezette steenuil - Enkele braakballen (zolang de voorraad strekt) - Boekje: braakballen uitpluizen - Boek Uilenvlucht van Stefan Halewijn - 1 uitpluisplaat - doosje met 2 pincetten, 2 naalden en 2 prikpennen - 3 loepen - Uilenspel 10,- per 3 weken Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

Kosten: Aanmelding:

27

ONTDEKDOOS ZINTUIGEN

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Proeven, ruiken, voelen, horen en zien. Deze ontdekdoos is bedoeld voor de peuterspeelzalen en groep 1. - handleiding - kijkplaat en zintuigenboekjes - geluidenkokertjes en geluidenbingo met cassettebandje - voeldoos, voelbord en doos met natuurlijke materialen - doosje met 16 voellapjes (8 verschillende) en 6 blinddoeken 10,- voor 3 weken Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

Kosten: Aanmelding:

28

OVERIGE ACTIVITEITEN
NME-centrum

29

BOOMFEESTDAG (Alleen voor gemeente Oss)

Onderwerp: Doelgroep: Inhoud:

Bos en bomen Groep 8 Lespakket met: - Boomschijf - les over bos omvorming en natuurgebied Herperduin - les over bomen - les over insectenflat - achtergrondinformatie voor de leerkracht - een cd met het boomfeestlied - een zoekkaart kleine beestjes. - Enkele voorbeelden voor een handenarbeidles. Op school worden de leerlingen voorbereid op de boomfeestdag. De leerkracht geeft op school 2 lessen; n over bomen en n over het bosomvormingsproject. Ook wordt op school een boomfeestlied ingestudeerd. Er kan een handenarbeidles besteedt worden aan hutten bouwen. Tijdens de boomfeestdag gaan de groepen de strijd met elkaar aan om de meeste punten te behalen en daarmee de boomfeestdagoorkonde in de wacht te slepen. De leerlingen mogen bij het bosomvormingsproject van de gemeente Oss een hut bouwen. Bovendien moeten zij 4 opdrachten in het bos uitvoeren. Er kunnen punten verdiend worden met het bouwen van de hut en met het uitvoeren van de opdrachten. Voorbeelden van opdrachten zijn: - De quiz in het bos. - Het zoeken naar kleine diertjes zoals mieren, regenwormen enz.Oss got talent! Ook dit jaar worden er weer spectaculaire demonstraties gegeven door een valkenier. De winnaar van de boomfeestdag wordt in de pers bekend gemaakt. En natuurlijk krijgen de winnaars een verrassing.

Werkwijze:

Plaats: Tijd: Uitvoering: Kosten: Aanmelding:

In het bos bij Herperduin; gemeente Oss. Dinsdag 18 maart 2014 Het NME-Centrum organiseert deze dag met behulp van de gemeente Oss en de IVN-vrijwilligers. Gratis en alleen voor scholen binnen de gemeente Oss. Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

30

WONDERWEB

Onderwerp: Doelgroep; Inhoud:

Biodiversiteit. Leerlingen ontdekken de wonderlijke relaties in de natuur via veel voorkomende planten en diersoorten, ook rond de school. Groep 5 en 6 de wonderkoffer de wonderplaat (op schoolplaatformaat) dertig wonderwijzers veldwerkmaterialen docentenhandleiding

Werkwijze:

Aan de hand van de dertig wonderwijzers voeren de leerlingen binnen en buiten opdrachten uit. Hierbij kunnen de leerlingen wondermunten verdienen. Er zijn opdrachten over planten, vogels, bomen en struiken, vliegende beestjes en kruipende beestjes. Via wondergame op www.wonderweb.nl kunnen de leerlingen de ontdekte relaties verwerken.

Plaats: Tijd: Uitvoering: Diversen:

Uitvoering op school en in de schoolomgeving In voor- en najaar. Afhankelijk van de keuzes van de leerkracht, 2 dagdelen. Door de leerkracht zelf. Het NME-Centrum 'De Elzenhoek' dient als regionaal contactadres. Wonderweb is een project van IVN Nederland in opdracht van het ministerie van landbouw, natuurbeheer en voedselkwaliteit en mede mogelijk gemaakt door de nationale postcode loterij.

Kosten: Aanmelding:

Te koop voor 35,Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

31

32

BEZOEK DE MOLENS VAN OSS

Onderwerp: Doelgroep: Werkwijze:

Bezoek de stellingkorenmolens van Oss groep 5 t/m 8 Oss is in het rijke bezit van 2 mooie stellingkorenmolens: Nieuw leven en Zeldenrust. In deze molens kunnen kinderen en volwassenen op afspraak zien hoe een molen werkt en hoe het graan wordt gemalen. Ook vertelt n van de enthousiaste molenaars alles over het molenaarsvak en de werking van de molen. Wilt u met een schoolklas eens een kijkje nemen in een echte molen, dan kunt u contact opnemen met: Dhr P.Jansen (0412-623371) Dhr. B. Verbruggen (0412-634216)

Plaats: Tijd: Uitvoering: Kosten:

Molen Nieuw Leven staat in de Brouwerstraat, molen Zeldenrust in de Kruisstraat Op afspraak. Op zaterdagochtend zijn beide molen meestal geopend voor publiek. Bij bezoek van schoolklassen is er minimaal 1 begeleider per 10 kinderen nodig. Ontvangst en rondleiding door n van de molenaars. Gratis

33

KLASSEBOEREN

Een boerderijbezoek om nooit te vergeten!

Onderwerp: Doelgroep: Werkwijze:

Belevend leren op de boerderij. groep 1 t/m 8 Bij een Klasseboer maken kinderen kennis met het verzorgen van dieren en gewassen en krijgen ze bijvoorbeeld antwoord op de vraag waar ons voedsel vandaan komt. Maar ook over de natuur, over samenwerken en over het eigen lichaam. Kinderen beleven en leren veel op de boerderij. Dit in de vorm van een anderhalf uur durend bezoek. Het wordt verzorgd door n van de klasseboeren die gevestigd zijn rondom Oss en het agrarisch bedrijf openstelt voor kinderen van basisscholen. De agrarische ondernemer is didactisch goed onderlegd en laten kinderen leren in de praktijk. Dit in overleg met de leerkracht. Afhankelijk van uw wensen kan lesmateriaal beschikbaar worden gesteld, ter voorbereiding of als naslagwerk. Dit jaar zijn er een aantal Klasseboeren die een speciaal programma aanbieden genaamd Lekker in je vel met als thema gezonde voeding.

Tijd: Kosten: Aanmelding:

Het bezoek duurt 1,5 uur De kosten zijn 120,- per bezoek aan een Klasseboer. Kijk voor eventuele kortingen en speciale acties bij 'Praktische punten' op www.klasseboeren.nl. Bent u genteresseerd in een bezoek aan een Klasseboer, meld u dan aan via het volgende emailadres: oss@klasseboeren.nl. Na ontvangst neemt de cordinator Toon Willems contact met u op om u nader te informeren vervolgens het bezoek zoveel mogelijk af te stemmen op de wensen van u en uw leerlingen.

Voor meer informatie over de verschillende Klasseboeren in de omgeving kunt u kijken op de website www.klasseboeren.nl. .

34

35

IVN-WANDELINGEN

37

HERFSTWANDELING (IVN)

Onderwerp: Doelgroep: Omschrijving:

Herfstverschijnselen Groep 6 Per groepje een tas met: - Opdrachtenboekjes - Loeppotje - Spiegeltje - Vergrootglas - Zoekkaart 'paddestoelen' - Zoekkaart 'bomen en struiken' - Zoekkaart 'gallen' - Etui met reservepotloden en een puntenslijper Tijdens een wandeling in het bos worden herfstverschijnselen bestudeerd aan de hand van een opdrachtenboekje. De leerlingen gaan in groepjes onder begeleiding van een ouder op stap. Er wordt gekeken hoe de natuur zich op de winter voorbereidt. Aan de orde komen paddestoelen, zaadverspreiding, bladval, het vormen van gallen en diersporen en het zoeken van bodemdiertjes. Er zijn steeds twee IVN-schoolgidsen aanwezig om te helpen bij de uitvoering van deze opdrachten.

Werkwijze:

Plaats: Tijd:

Het Willibrordusputje aan de Willibrordusweg in Oss. De herfstwandelingen vinden plaats in week 43 en 44 2013 (21 oktober t/m 1 november ). 's Ochtends van 9.00 u. tot 10.15 u. en van 10.30u -11.45u

Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

IVN-schoolgidsen, leerkrachten en ouders. Per wandeling ongeveer 30 leerlingen (te verdelen in groepjes van 3 tot 6 leerlingen per hulpouder). 0,75 per leerling. Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

38

VOORJAARSWANDELING (IVN)

Onderwerp: Doelgroep: Materiaal:

Voorjaarsverschijnselen Groep 5 Opdrachtenboekjes Tassen met: - Materiaal voor het maken van een voorjaarsschilderijtje. - Vergrootglazen. - Zoekkaart 'knoppen en bladen van bomen en struiken'. - Etui met reservepotloden en een puntenslijper. Tijdens deze wandeling ontdekken de kinderen alles over wat er gebeurt als het voorjaar wordt. Aan de hand van een opdrachtenboekje gaan de kinderen in groepjes onder begeleiding van een ouder op onderzoek. Zo wordt er gekeken naar watervogels, onderzoeken de kinderen de knoppen aan de bomen en de bast, maken ze een voorjaarsschilderij met natuurlijke materialen en bekijken ze een mollengang van heel dichtbij. Er zijn steeds twee IVN-schoolgidsen aanwezig om te helpen bij de uitvoering van deze opdrachten.

Werkwijze:

Plaats: Tijd:

Vanaf de Gewande weg de Distelweg in rijden, dan doorrijden tot aan het bruggetje links ( het wijkpark de Strepen ligt dan recht voor je). De voorjaarswandelingen vinden plaats in week 15 en week 16 van 2014 (7 t/m 18 april). 's Ochtends van 9.00 u. tot 10.15 u. en van 10.30 u - 11.45 u.

Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

IVN-schoolgidsen, leerkrachten en ouders. Per wandeling ongeveer 30 leerlingen (te verdelen in groepjes van 3 tot 6 leerlingen per hulpouder). 0,75 per leerling. Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

39

WATERWANDELING (IVN)

Onderwerp: Doelgroep: Materiaal:

Natuur in en om het water Groep 7 Opdrachtenboekjes. Schepnetjes. Witte bak en filter. Zoekkaart 'waterdieren' en zoekkaart vogels Etui met reservepotloden en puntenslijper. Verrekijkers.

Werkwijze:

Aan de hand van een opdrachtenboekje worden verschijnselen met betrekking tot water bestudeerd. Er wordt gekeken naar water- en oeverplanten, waterdieren en de kwaliteit van het water. De leerlingen gaan in groepjes op stap. De begeleidende ouders helpen bij een vaste opdracht. Er zijn steeds twee IVN-scholengidsen aanwezig om te helpen bij de uitvoering van de opdrachten.

Plaats: Tijd:

Bij het bruggetje op de kruising Vaandel - Jachtslot - Harnas - Heraut De waterwandelingen vinden plaats in week 35 en week 36 van 2013 (26 augustus t/m 6 september). 's Ochtends van 9.00 uur tot 10.15 uur. En van 10.30 uur tot 11.45 uur.

Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

IVN-scholengidsen, leerkrachten en ouders. Per wandeling ongeveer 30 leerlingen (te verdelen in groepjes van 3 - 6 leerlingen per hulpouder). 0,75 per leerling Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

40

ONTDEKWANDELING (IVN)

Onderwerp: Doelgroep: Materiaal: Werkwijze:

Het ervaren van de natuur direct om ons heen d.m.v. de zintuigen Groep 3. Tassen met fantasievolle materialen zoals: Hemel-ogen, Blad- raampjes, Regenboogscherven, enz. De groep wordt verdeeld over twee IVN-gidsen. Deze nemen de kinderen (met begeleidende ouders) mee op een fantasievolle wandeling. De kinderen leren met andere ogen kijken naar de natuur om hen heen. Vooral naar datgene waar we vaak aan voorbijlopen. Dit met behulp van de materialen uit de tas van de IVN-schoolgids.

Plaats: Tijd:

De Naaldhof, Verzamelen op de parkeerplaats bij restaurant De Naaldhof. De ontdekwandelingen vinden plaats in week 21 en 22 van 2014 (laatste twee weken van mei) 's Ochtends van 9.00u - 10.15u en van 10.30u - 11.45u

Uitvoering: Groepsgrootte: Kosten: Aanmelding:

IVN-scholengidsen, leerkrachten en ouders. Per wandeling ongeveer 30 leerlingen (te verdelen in groepjes van 3 - 6 leerlingen per hulpouder). 0,75 per leerling. Vr vrijdag 14 juni 2013 via www.nme-elzenhoek.nl

41