Prawda i fasz o dotacjach z UE*

Z funduszy przedakcesyjnych (PHARE, SAPARD, ISPA) Polska otrzymaa ok. 6 mld euro, a w latach 2004-06 ok. 10 mld euro. cznie w latach 2007-13 Polska ma otrzyma 91 mld euro dotacji: 1. Dotacje strukturalne 59,5 mld euro (uwzgldniajc inflacj ok. 67 mld euro): 16 Regionalnych Programw Operacyjnych (15,9 mld euro), Programy Operacyjne Europejskiej Wsppracy Terytorialnej (0,6 mld euro), 5 oglnokrajowych programw operacyjnych: Infrastruktura i rodowisko (21,3 mld euro), Kapita Ludzki (8,1 mld euro), Innowacyjna Gospodarka (7 mld euro), Rozwj Polski Wschodniej (2,2 mld euro), Pomoc Techniczna (0,2 mld euro). 2. Dotacje w ramach Wsplnej Polityki Rolnej (27 mld euro) 3. Pozostae: Strategia Lizboska, ochrona granic, wymiar sprawiedliwoci (4,5 mld euro) I. Dotacje to koszty

1. Skadka unijna Polski w latach 2007-13, zakadajc roczny wzrost PKB na poziomie niecaych 5%, wyniesie 22 mld euro. Na skadk skadaj si: - opaty rolne i cukrowe (75 proc. od wartoci opat rolnych i cukrowych pobranych przez pastwa czonkowskie), - ca (75 proc. pobranych przez pastwa czonkowskie opat celnych), - wpaty oparte na przychodach z tytuu VAT. Jako podstawa do naliczenia wpaty suy cakowity przychd z tytuu VAT uzyskany przez pastwo czonkowskie, po podzieleniu przez redniowaona stawk VAT. Do budetu UE przekazuje si okrelony przez tzw. "jednolit stawk VAT" procent tej podstawy, lub - jeli jest ona wysza ni 50% DNB danego kraju - warto okrelon na poziomie 50% DNB. - bezporednie wpaty czonkowskie liczone jako cz Dochodu Narodowego Brutto - (uzupeniajce rdo dochodw UE: pastwa czonkowskie pac proporcjonalne do ich udziau w Dochodzie Narodowym Brutto Unii Europejskiej). Dodatkowo wpaty do Europejskiego Banku Inwestycyjnego osign kwot 0,6 mld euro, co daje razem 22,6 mld euro, czyli 25% wartoci wszystkich dotacji z UE w omawianym okresie.

2. Koszty biurokracji Mona rozrni 3 szczeble zarzdzania dotacjami w Polsce: instytucje zarzdzajce MRR (5 komrek) (pracuje 550 urzdnikw i w 2006 r. miao budet w wysokoci 380 mln z) + 16 urzdw marszakowskich + Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi instytucje poredniczce w zalenoci od programu, np. rni ministrowie (rodowiska, Transportu, Gospodarki, Kultury, Zdrowia, Nauki, Pracy i Polityki Spoecznej, MEN, MSWiA), wojewdzkie urzdy pracy 49 instytucje wdraajce (78), np. Agencja Rozwoju Przemysu, PARP, GARR, MARR, NFOiGW, PAIiIZ, POT, kuratoria owiaty, ARiMR, Agencja Rynku Rolnego itp.

nowe instytucje, ktre maj szans doczy do systemu, np. organizacje pozarzdowe, agencje rozwoju, orodki wspierania przedsibiorczoci

Ponadto: -

Instytucje Certyfikujce oddzielna komrka w MRR + urzdy wojewdzkie Instytucja Audytowa Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej w ramach MF + Komitet Audytu i Kontroli Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spjnoci w MRR Instytucja Patnicza Ministerstwo Finansw; System Informatyczny Monitorowania i Kontroli Finansowej Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spjnoci, ktry do tej pory kosztowa ju ponad 12 mln z, a mimo to nadal myli si w obliczeniach + ARiMR Budety ARiMR (posiada 16 Oddziaw Regionalnych i 314 Biur Powiatowych; do obsugi systemu IACS, ktry jest czci WPR, znalazo zatrudnienie okoo 5 tys. nowych urzdnikw, a koszt budowy tego systemu w latach 19992005 wynis 4 mld z) i ARR, ktrych gwnym zadaniem jest wdraanie unijnej polityki rolnej, wynosz cznie 1,5 mld z. instytucje, agencje, firmy, ktre zajmuj si przygotowaniem wnioskw urzdy samorzdowe i firmy, ktre aplikuj (w ktrych zatrudnionych jest od kilku do kilkudziesiciu osb tylko do tego celu). 169 punktw informacyjnych o UE (nie liczc szk, uczelni, urzdw, fundacji i stowarzysze, ktre zajmuj si dotacjami niejako dodatkowo), w tym regionalne, powiatowe i gminne centra informacji europejskiej i 22 oddziay Europe Direct. inne urzdy zwizane z UE: Urzd Komitetu Integracji Europejskiej, ktry w 2005 r. mia budet w wysokoci 65 mln z; w sprawach zwizanych z UE zbieraj si takie ciaa, jak Komitet Europejski Rady Ministrw czy Komitet Integracji Europejskiej; eurodeputowani i innych urzdnicy delegowani do UE; biura poszczeglnych wojewdztw w Brukseli. W Polsce 1 urzdnik przypada na 1 milion euro unijnych funduszy, tymczasem UE zaleca, by na kady milion przypadao 2,5 urzdnika. MRR przyjo plan znacznego zwikszenia liczby urzdnikw, szkole oraz wynagrodze dla urzdnikw zajmujcych si dotacjami. Chce zwikszy zatrudnienie w urzdach wojewdzkich - z obecnych 1812 osb dzi obsugujcych projekty unijne do ok. 2700 osb w 2008 r. oraz w urzdach marszakowskich - z obecnych 1242 do ok. 4300 osb, czyli wzrost zatrudnienia o 130% (3054 7000). Np. Departament Funduszy Strukturalnych w Urzdzie Marszakowskim Wojewdztwa Maopolskiego zatrudnia 47 osb. Aby istniaa moliwo absorpcji dotacji, na szczeblu krajowym zaistniaa konieczno tworzenia programw typu Narodowa Strategia Spjnoci - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 200713, Strategia Rozwoju Kraju 2007-15, Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2007-13 i Programy Operacyjne 2007-13. Dodatkowo na podstawie powyszych dokumentw samorzdy wojewdzkie tworz kolejn makulatur w postaci wieloletnich planw, jak np. Zintegrowany Program Wojewdzki dla wojewdztwa dolnolskiego na lata 2007-2013. Program Rozwoju Obszarw Wiejskich 2007-13 przygotowuje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. ARiMR musi przygotowa i wysa do rolnikw dokumenty i formularze o cznej objtoci 68 mln stron (pliki zajmuj 6,5 tys. GB pamici). Urzdnicy na rnych szczeblach tam i z powrotem sprawdzaj te same wnioski. Dla beneficjentw s tworzone informatory o dotacjach, np. MRR publikuje broszury, pyty CD, tworzy strony internetowe. Ministerstwo Gospodarki w celu zapewnienia jak najlepszego przygotowania polskich beneficjentw do korzystania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spjnoci uruchomio Internetowy System Ewidencji Kart Projektw. Urzdy marszakowskie wydaj dokumenty typu Podrcznik wdraania Regionalnego Programu Operacyjnego, prognozy oddziaywania na rodowisko RPO czy bazy projektw Partner. Organizuje si konferencje i konsultacje na poziomie wojewdztw i powiatw. Np. w wojewdztwie lskim w cigu 3 miesicy odbyo si 41 spotka dotyczcych konsultacji RPO, podczas ktrych 100-300 osb tracio po p dnia. A przecie centralne planowanie ju w Polsce byo przerabiane z wiadomym skutkiem. Osoby tam pracujce (w wielu przypadkach wyksztacone i inteligentne) mogyby wykonywa prac w sektorze prywatnym, dziki ktrej nastpowaby wzrost, a nie konsumpcja PKB. Szacuj wydatki na cele urzdnicze zwizane z obsug dotacji unijnych na poziomie 7% (6,5 mld euro).

3. Koszt sporzdzania projektw Jak poda prezydent duego miasta aglomeracji grnolskiej koszt przygotowania jednego wniosku o dotacj wynosi 100 tys. z, wic rednio pochania 15% wartoci projektu, czyli w latach 2007-13 a 13,5 mld euro zostanie wydane na samo przygotowanie projektw. Jak podaa pani Grayna Gsicka, MRR, w ramach dotacji unijnych na lata 2004-06 zakwalifikowao si do tej pory 60 tys. projektw na 80% przyznanych rodkw. Z praktyki Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjnoci Przedsibiorstw na lata 2004-06, ktrego instytucj wdraajc jest ARP, wynika, e odrzucanych jest 54% wnioskw o dotacj. Jeli podobny odsetek wnioskw o dotacje bdzie odrzucanych w latach 2007-13, to koszt przygotowania odrzuconych projektw wyniesie 16 mld euro, czyli 17,5% cakowitej wartoci wszystkich unijnych dotacji. Oznacza to, e w latach 2007-13 powstanie astronomiczna ilo 1,15 mln wnioskw (ponad 200 stron kady), z czego 530 tys. zostanie zrealizowanych, nie liczc 10 mln wnioskw o patnoci bezporednie dla rolnictwa (w kadym 25 zacznikw). Gdzie s ekolodzy? Nie protestuj przeciwko wycinaniu lasw na te papiery? Anegdotyczne jest to, e wniosek moe zosta odrzucony nawet za nieodpowiedni kolor dugopisu uytego do podpisu. Przygotowywanie wnioskw o dotacje jest cakowicie nieproduktywne. Tony formularzy i dokumentw nie powoduj zwikszania dochodu narodowego, a jedynie strat czasu, surowcw i pienidzy.

4. Krajowe finansowanie Ogromne s rwnie koszty prefinansowania unijnych projektw realizowanych przez jednostki sektora finansw publicznych. W 2006 r. zostanie wydanych na ten cel 13,4 mld z, z czego 30% nie zostanie zwrcone. Daje to wskanik 16% wartoci caoci funduszy strukturalnych i Funduszu Spjnoci. Dla Wsplnej Polityki Rolnej strata w prefinansowaniu wyniesie ponad 6% wartoci unijnych funduszy dla rolnictwa. Biorc pod uwag te wskaniki, w latach 2007-13 na prefinansowanie z polskiego budetu zostanie bezzwrotnie wydanych 13% caoci rodkw przekazanych z UE w tym okresie, czyli 12 mld euro. Zgodnie z projektem Strategii Rozwoju Kraju, przygotowanym przez MRR, w latach 2007-13 Polska ze rodkw publicznych wyda na wspfinansowanie dotacji unijnych 16,3 mld euro, czyli 18% wartoci cakowitej tych dotacji. Pienidze te bd pochodziy z budetu pastwa i jednostek samorzdu terytorialnego, a take Funduszu Pracy, PFRON i Polskiej Agencji Rozwoju Przedsibiorczoci. Dodatkowo podmioty prywatne wydadz na wspfinansowanie projektw 19,9 mld euro, czyli 22% wartoci unijnych dotacji w tych latach. Nie mona zapomina o fakcie, e zarwno ju zaduone gminy, jak i pastwo nie maj pienidzy na wspfinansowanie i prefinansowanie niepotrzebnych projektw, na ktre zacigaj kolejne kredyty, jeszcze bardziej si zaduajc, tylko po to, by otrzyma dotacj. Miasta i gminy (np. Pozna) wypuszczaj obligacje komunalne, aby mie pienidze na wspfinansowanie projektw. W ten sposb samorzdy, majc ju deficyty budetowe, wpadaj w niekoczc si spiral zadueniow. W ramach funduszu PHARE przedsibiorstwa, ktre chciay dosta dotacj musiay obligatoryjnie zaciga kredyty bankowe w okrelonej wysokoci (np. w przypadku Funduszu Dotacji Inwestycyjnych min. 25% inwestycji), co w skrajnej sytuacji mogo doprowadzi niektre firmy do niewypacalnoci i bankructwa. Ponadto dotacje s w rzeczywistoci refundacjami. Cao inwestycji trzeba najpierw samemu sfinansowa, a dopiero potem zwracana jest cz kosztw inwestycji.

5. Podsumowanie kosztw

Po dodaniu wszystkich wydatkw strony polskiej zwizanych z pozyskiwaniem dotacji w latach 200713 otrzymujemy kwot w wysokoci 106,8 mld euro, czyli 117,5% wartoci wszystkich dotacji, ktre maj zosta przekazane Polsce z UE! Tak wic koszty poniesione przez polsk gospodark i sektor publiczny o 17,5% przewyszaj ten ogromny deszcz unijnych pienidzy. Statystyczny Polak w latach 2007-13 wyda rednio 1606 z rocznie tylko po to, aby otrzyma 1368 z, czyli dooy do interesu 238 z rocznie! Tymczasem caa ta hucpa z dotacjami ma niezwykle silne przesanie propagandowe: Unia za darmo rozdaje pienidze. Temu celowi su te tablice informacyjne umieszczane przy wszystkich inwestycjach wspfinansowanych przez Bruksel. Jednak to nie koniec zych wiadomoci. Nie mona przecie zapomnie o wysiku finansowym, zwizanym z przygotowywaniem si do integracji. W 2004 r. Polska musiaa wpaci do Europejskiego Banku Centralnego ponad 20 mln euro. Z kolei jak poinformowa Radosaw onierzak, czonek zarzdu PKP, firma szacuje na 25 mld z koszt dziaa przygotowawczych, ktre wynikaj z wejcia Polski do UE. Penych wydatkw wynikajcych z integracji chyba nikt do tej pory dokadnie nie policzy. Niektre kalkulacje podaj, e koszty dostosowania polskich przedsibiorstw i administracji do prawa i standardw UE pochony 15 mld euro w cigu 15 lat. Samo Ministerstwo rodowiska szacowao, e w latach 2000-10 Polska ze rodkw krajowych wyda na ochron rodowiska w zwizku z przystosowywaniem si do wymogw Unii 30 mld euro, czyli wicej ni poowa rocznego budetu. Jak powiedzia komisarz Gunter Veheugen, przestrzeganie unijnych regulacji kosztuje przedsibiorcw 600 mld euro rocznie. Jeli przyj, e Polska wytwarza 2% PKB UE, to radosna twrczo unijnych biurokratw kosztuje polskich przedsibiorcw 12 mld euro rocznie. Niewielk sum przy tym jest 19 mln z, ktre Polska musi wyda na wprowadzenie nowych paszportw biometrycznych, aby byy one zgodne z odpowiedni dyrektyw UE. A ile kosztowaa polskiego podatnika propaganda przed unijnym referendum? Naley mie rwnie na uwadze moliwoci nakadania kar finansowych na Polsk, w przypadku niestosowania si do unijnych, czsto bzdurnych przepisw (wg stanu na koniec stycznia 2007 r. Polska przekroczya terminy wdroenia 27 dyrektyw). Ju w 2006 r. nasi rolnicy zapac Unii 89 mln z za pracowito i efektywno, a konkretnie za przekroczenie absurdalnego limitu produkcji mleka. To doprawdy chichot historii, znale si w towarzystwie, ktre karze za wydajno, a nie za lenistwo i nierbstwo. Jakie to demoralizujce! Tymczasem Polsce grozi rwnie kara za niezharmonizowanie" podatkw w kwestii wysokoci VAT-u na pieluchy dziecice, ktry powinien zosta podwyszony z 7% do 22%. Naley pomin milczeniem fakt, e jeli wadze na szczeblu midzynarodowym zajmuj si pieluchami dla dzieci (i oscypkami), to wiadczy to o cakowitej degrengoladzie cywilizacyjnej. Z biegiem czasu tych niedorzecznych kar z pewnoci bdzie coraz wicej. Bilans dotacji unijnych w latach 2007-13 Lp. Pozycja mld euro % dotacji I Dotacje z UE 91 100 1. Fundusze strukturalne i spjnociowe 59,5 65,5 2. Dotacje do rolnictwa 27 29,5 3. Pozostae 4,5 5 II Wydatki po stronie polskiej 106,8 117,5 1. Skadka unijna 22,6 25 2. Koszty biurokracji 6,5 7 3. Koszty przygotowania wnioskw przyjtych 13,5 15 4. Koszty przygotowania wnioskw odrzuconych 16 17,5 5. Prefinansowanie projektw 12 13 6. Wspfinansowanie ze rodkw publicznych 16,3 18 7. Wspfinansowanie ze rodkw prywatnych 19,9 22 III Bilans -15,8 -17,5 Obliczenia wasne przy zaoeniach, e kurs euro jest na poziomie 4 z i e dotacje zostan wykorzystane w 100%, co jest w praktyce niemoliwe, czyli sytuacja bdzie jeszcze bardziej niekorzystna dla Polski.

II. Dotacje to ingerencja w rynek

Ogem unijny rynek wewntrzny regulowany jest 1634 dyrektywami i 602 rozporzdzeniami. Opisuj one w najdrobniejszych szczegach funkcjonowanie czterech fundamentalnych swobd UE: przepywu osb, towarw, kapitaw i usug.

1. Dotacje spowoduj uzalenienie polskich przedsibiorstw od unijnej biurokracji. Dr Mariusz Salamon w materiaach szkoleniowych dla polskich przedsibiorcw pod tytuem Dotacje unijne dla firm pisze: jeli o co prosisz bdziesz ulegy wobec tego, kto daje, musisz zaaprobowa jego system, okrelony schemat dziaania i ostrzega: niepokorni nie dostan nic. Wedug autora UE rozdaje pienidze, bo zaatwia wasne interesy: chce opanowa rynek, a eby by podatny, trzeba we zainwestowa, urobi sobie konsumentw i uczyni ich podatnymi na wpyw unijny (dajc pienidze, narzdzia, prac). W zamian za swoje pienidze Unia oczekuje uzalenienia rynku i ustrukturyzowania go w sposb, ktry uatwi jej penetracj; wdzicznoci potencjalnych konsumentw (a aktualnych beneficjantw); spoeczestwa bardziej konsumpcyjnego (nazywa si je demokratycznym). Firmy przez 5 lat nie mog zmieni typu produkcji, na ktry otrzymay dotacj.

2. Inwestycje za pastwowe pienidze s zwykle nietrafione. Gdyby byy one opacalne to prywatni przedsibiorcy, wietrzc moliwo zysku, duo wczeniej sami podjliby ryzyko danej inwestycji. - rodki unijne uzyskuj te projekty, ktre s najsprawniejsze formalnie, a nie te, ktre maj najwiksz warto merytoryczn powiedziaa Marzena Chmielewska, przedstawicielka PKPP "Lewiatan". Jak twierdzi Krzysztof Dzierawski, nagromadzenie inwestycji chybionych jest najczstsz przyczyn kryzysw gospodarczych. Tymczasem dotacje powoduj marnotrawstwo na wielk skal. Doskonaym przykadem s choby oczyszczalnie ciekw wybudowane w Belgii, Hiszpanii czy Woszech za pienidze z Brukseli: nie odpowiadaj wymaganym normom, s za mae lub za due w stosunku do potrzeb, nie s w ogle uywane z powodu braku przyczy do sieci kanalizacyjnych lub energetycznych, budowa przedua si o wiele lat, koszty inwestycji wzrastaj o kilkaset procent. Jak twierdz niemieccy autorzy ksiki Banany dla Brukseli: wyniki kontroli pewnych bada pokazuj, e rodki publiczne obciajce podatnikw w UE i pastwach czonkowskich s bdnie inwestowane. Ponadto jak twierdzi amerykaski ekonomista Henry Hazlitt, skutkiem subwencji jest to, e kapita i prac wyprowadza si z przemysw, w ktrych mog pracowa bardziej wydajnie, a kieruje do przemysu, w ktrym s mniej efektywne. Wytwarza si mniej bogactwa. Przecitny standard ycia obnia si w porwnaniu z tym, jaki byby moliwy.

3. W Polsce w duej mierze beneficjentami unijnej pomocy s podmioty publiczne, takie jak jednostki samorzdu terytorialnego, ich stowarzyszenia i zwizki, urzdy pastwowe, np. ministerstwa czy urzdy pracy, szkoy wysze, agencje rozwoju regionalnego, w ktrych swoje udziay maj jednostki samorzdu terytorialnego, pastwowe agencje czy spki skarbu pastwa. Jest to wyrany sygna, e to wanie urzdnicy, a nie podmioty prywatne, powinny si zajmowa inwestycjami, mimo oczywistych wad takiego rozwizania. Wedug prawa sformuowanego przez amerykaskiego profesora Emmanuela Savasa sektor prywatny jest zawsze dwa razy taszy ni sektor publiczny przy wykonywaniu tych samych prac w subie publicznej.

4. Dotacje do inwestycji mog powodowa zmian istoty samej inwestycji. Gdyby nie istniay fundusze, to prywatni przedsibiorcy lokowaliby swoje pienidze w inne przedsiwzicia, prawdopodobnie bardziej efektywne i produktywne. Jak uwaaj analitycy ekonomiczni z holenderskiego Tinbergen Institute fundusze unijne s inwestowane w specyficzne projekty, takie jak zwikszanie wartoci kulturalnych czy rodowiskowych, ktre niekonieczne powoduj wzrost gospodarczy. Ponadto, podobnie jak rnorakie ulgi i odpisy podatkowe, pastwowe fundusze nakaniaj firmy do kupowania konkretnych, niekoniecznie potrzebnych produktw.

5. Moliwo otrzymania dotacji opnia proces inwestycyjny. Samo opracowanie projektu nadajcego si do dofinansowania moe zabra nawet kilkanacie miesicy. Natomiast jak twierdzi Jerzy Kdzierki, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska, od zoenia wniosku do wypacenia pienidzy [z funduszu ISPA] mijaj rednio trzy lata. Za wedug ekspertw Komisji Europejskiej jest jeszcze gorzej: przygotowywanie wielu programw cignie si latami. Sam inwestycj mona rozpocz dopiero po podpisaniu umowy o udzielenie dotacji, co nastpuje po zatwierdzeniu wniosku o udzielenie dotacji wraz z tzw. studium wykonalnoci projektu. Koszty poniesione przed podpisaniem umowy nie zostaj zwrcone.

6. Firmy, ktre bd otrzymyway unijne dotacje bd stanowi nieuczciw konkurencj wobec firm nie dotowanych, co pogorszy wyniki tych drugich, a moe nawet spowodowa wiele bankructw. Dzieje si tak dlatego, poniewa dotowane przedsibiorstwa majc nisze koszty dziaalnoci, mog oferowa swoje produkty i usugi po niszych cenach. Mechanizm ten dziaa podobnie jak w specjalnych strefach ekonomicznych, gdzie firmy s zwalniane z podatkw dochodowych czy od nieruchomoci. Niestety specjalne strefy ekonomiczne rozwijaj si kosztem reszty kraju. Przedsibiorcy przenosz swoj dziaalno z innych rejonw do strefy, gdzie tworz nowe miejsca pracy, rwnoczenie likwidujc je gdzie indziej. Transfer publicznych pienidzy do przedsibiorstw, zarwno publicznych jak i prywatnych, narusza fundamentaln zasad rwnej konkurencji i w efekcie obnia efektywno alokacji kapitau napisano w Czarnej licie barier dla przedsibiorczoci 2003 przygotowanej przez Polsk Konfederacj Pracodawcw Prywatnych. Naley zaznaczy, e jakiekolwiek dotacje nie maj nic wsplnego z wolnym rynkiem. Subsydia utrudniaj rozwj wolnej konkurencji, poniewa przedsibiorstwa wol walczy o pastwowe dofinansowanie ni z konkurentami na wolnym rynku, co pogarsza jako ich usug i wyrobw oraz zwiksza cen.

III. Dotacje to wywiad gospodarczy

We wspczesnym obrocie gospodarczym pierwszorzdn rol odgrywa informacja. Wywiady gospodarcze zarwno krajw jak i poszczeglnych przedsibiorstw poszukuj m.in. danych o kondycji ekonomicznej firm, ich osigniciach technicznych, planowanych dziaaniach. Na tej podstawie podejmowane s strategiczne decyzje gospodarcze zarwno zarzdw firm konkurencyjnych jak i podmiotw publicznych zajmujcych si sprawami gospodarczymi. Tymczasem wystarczy bliej przyjrze si wnioskom o dotacje z Unii Europejskiej dla podmiotw gospodarczych i zacznikom do tych wnioskw, a oczywiste staje si, e caa ta hucpa z systemem dotacji unijnych suy oprcz propagandy gwnie jednemu celowi: jest to najzwyczajniejsze szpiegostwo gospodarcze. Wikszo z tych bardzo szczegowych informacji w normalnych wolnorynkowych warunkach nigdy nie s przez firmy przekazywane podmiotom zewntrznym, szczeglnie jeli chodzi o ich planowanie inwestycyjne, prognozowanie swoich dochodw, zyskw, zatrudnienia czy zwikszenia produkcji a take danych technicznych czy informacji o dostawcach i swoich klientach. Dziki marnym ochapom w postaci dotacji Bruksela wszystkie te informacje otrzymuje jak na tacy. Nie musi wydawa pienidzy na opacanie drogiego wywiadu gospodarczego, bo wszystkie informacje, jakie potrzebuje otrzyma dobrowolnie, bez specjalnych trudnoci i bez naraania si na jakiekolwiek oskarenia o niecne zamiary. Z pewnoci s one bazowane w jakim centralnym systemie komputerowym, aby przedstawiay peny obraz gospodarki kraju i pomagay w planowaniu i podejmowaniu strategicznych decyzji odnonie aktualnej polityki gospodarczej realizowanej przez wadze w Brukseli. Jakich informacji domagaj si zatem brukselscy urzdnicy od naiwnych polskich przedsibiorcw chccych otrzyma jamun z kasy Unii Europejskiej? Praktycznie na kady temat dotyczcy tych firm oraz ich otoczenia rynkowego. Przede wszystkim informacje o firmie skadajcej wniosek zarwno o obecnej jak i przeszej oraz przede wszystkim przyszej dziaalnoci. Odnonie aktualnej dziaalnoci s to nastpujce dane:

1. 2. 3.

informacje oglne o firmie przychody netto ze sprzeday towarw, wyrobw, usug i operacji finansowych dane produkcyjne: wielko produkcji w ostatnim r. obrotowym w ujciu ilociowym i wartociowym z uwzgldnieniem grup produktw i usug; struktura sprzeday krajowej i eksportowej; szacunkowy udzia w rynku, poziom sprzeday dbr i usug z uwzgldnieniem udziau w przychodach ogem zasoby techniczne z uwzgldnieniem rodzajw maszyn i urzdze, r. produkcji i szacunkowej wartoci zaplecze materiaowe i warunki lokalizacyjne zasoby osobowe: personel firmy oraz kadra kierownicza wraz z takimi informacjami jak wiek poszczeglnych osb, wyksztacenie, dowiadczenie i stanowisko pracy dane finansowe: bilans z ostatnich dwch lat, rachunek zyskw i strat

4.

5. 6.

7.

Na temat przyszej dziaalnoci firmy we wniosku o dotacj koniecznie naley przedstawi: 1. bilans na 6 kolejnych lat, prognozowany rachunek zyskw i strat na 6 lat, prognoza rachunku przepyww rodkw pieninych na najblisze 6 lat prognozowane przychody z dziaalnoci wnioskodawcy ze sprzeday produktw, usug, materiaw i towarw w cigu nastpnych 6 lat od daty ubiegania si o dotacj nie zwizane z projektem koszty wnioskodawcy nie zwizane z realizacj projektu na kilka lat do przodu cena produktu wnioskodawcy i prognoza sprzeday w cigu najbliszych 5 lat likwidacja i tworzenie nowych miejsc pracy z podziaem na kobiety i mczyzn opis planowanej dziaalnoci inwestycyjnej wnioskodawcy na 6 lat do przodu wraz z jej wartoci w poszczeglnych latach (w tym m.in.: specyfikacje techniczne maszyn i urzdze, procesy techniczne produkcji, planowane efekty inwestycji, wskazanie wszystkich planowanych nakadw inwestycyjnych). ocena ewentualnego wpywu projektu na rodowisko naturalne

2.

3. 4. 5. 6.

7.

Oprcz powyszych danych wnioskodawca musi zawrze w swoim projekcie take informacje na temat firm, z ktrymi wsppracuje: 1. aktualne i potencjalne rda zaopatrzenia, procentowy udzia rnych dostawcw, ich wady i zalety charakterystyk warunkw rynkowych, w ktrych dziaa wnioskodawca oraz ksztatowanie si rynku po otrzymaniu dotacji przez wnioskodawc: okrelenie rynku, informacje o klientach i ich struktura, oczekiwania i potrzeby klientw, gdzie wzrasta popyt a gdzie maleje

2.

Konieczne s rwnie dane na temat firm konkurencyjnych wobec przedsibiorstwa wnioskodawcy, takie jak: ich rynek, porwnanie ofert z ofertami konkurencji, ocena konkurencji, porwnanie siy rynkowej odnonie jakoci, ceny, reklamy, promocji, potencjau finansowego, grup klientw; reakcja konkurencji na uruchomienie projektu wnioskodawcy.

Wnioskodawca jest zobowizany do przedstawiania rocznych i kocowych raportw monitoringowych oraz raportw wykonawczych, dziki czemu urzdnicy s szczegowo poinformowani, co si dalej dzieje z firm podczas i po zakoczeniu inwestycji. Ponadto wnioskodawca musi podpisa zobowizanie do umoliwienia uprawnionym osobom wizytacji terenowej w miejscu realizacji projektu i wgldu w dokumentacj. Tymi uprawnionymi osobami s przedstawiciele Regionalnych Instytucji Finansujcych (s one wybierane w drodze konkursu lub wskazywane przez Zarzd Wojewdztwa i peni rwnoczenie funkcj Jednostek Kontraktujcych), sub Komisji Europejskiej oraz Trybunau Obrachunkowego. Dziki tak szczegowym informacjom brukselska biurokracja bdzie miaa peny obraz gospodarki kraju i dane do prowadzenia planowania gospodarczego. Bdzie wiedziaa, gdzie moe naoy dodatkowe obcienia fiskalne i inne obowizki a gdzie nie moe, aby prowadzi wasn polityk niekoniecznie korzystn dla beneficjantw dotacji. Posiadanie takich informacji moe by bardzo niebezpieczn broni: mog one by wykorzystywane w celu zniszczenia firm, ktre mog sta si konkurencyjne w stosunku do firm, ktrym sprzyjaj brukselscy urzdnicy. Takie dziaania bezporednio prowadz do cakowitego uzalenienia gospodarki od politykw i biurokracji w Brukseli, co w dalszej kolejnoci wiedzie w kierunku pastwa totalitarnego. Ponadto tak dokadne i aktualne dane wraz z zamierzeniami rozwojowymi konkretnych firm bd wielk pokus dla nieuczciwych przedsibiorcw, aby je wykra i wykorzysta w celu wyprzedzenia lub zniszczenia konkurencji. Naley take zwrci uwag na fakt, e skomplikowane czasami nieracjonalne wymogi formalnie (np. fakt, e wiosek musi by napisany na komputerze odpowiedni czcionk o odpowiedniej wielkoci, nie moe by pomyki w kodzie interwencji, kolejne strony wniosku musz by ponumerowane i parafowane, nawet jeli jest to strona pusta) powoduj, e atwo odrzuci wniosek o dotacj, a podane przez przedsibiorstwo informacje zostaj w rkach urzdnikw. Otrzymanie unijnej dotacji w przyszoci z pewnoci odbije si czkawk w nie jednej polskiej firmie, w ktrej naiwni przedsibiorcy wierz, e kto da im co za darmo nie oczekujc niczego w zamian. Dotacje unijne spowoduj dalsze uzalenienie polskiej gospodarki od arbitralnych, etatystycznych decyzji podejmowanych w Brukseli, ktra posiadajc tak cenne informacje gospodarcze bdzie jeszcze bardziej sterowaa gospodarkami poszczeglnych pastw czonkowskich. W ten sposb bdzie si ugruntowywa socjalizm, a w raz z nim brak wzrostu gospodarczego i rozwj pastwa socjalnego, co przekada si bezporednio na bezrobocie, bied, brak perspektyw i zwikszajce si zaduenie.

IV. Dotacje to tworzenie przestpstw i przestpcw

Samo istnienie unijnych dotacji tworzy kolejny korupcjogenny styk na granicy polityki i gospodarki, co bdzie skutkowao wieloma nowymi wielomilionowymi defraudacjami, sprzeniewierzeniami, malwersacjami, przy ktrych afera Rywina bdzie mao znaczcym epizodem. Oszustwa i wyudzenia pienidzy w ramach WPR czy dotacji eksportowych s w UE na porzdku dziennym: 1) greccy rolnicy zoyli wnioski o dotacje do swoich upraw o powierzchni przekraczajcej o 20% powierzchni caego kraju. 2) inni unijni rolnicy wyudzali subwencje do plastikowych drzewek oliwnych, ktre z helikoptera wyglday jak prawdziwe. 3) polscy rybacy owi wicej ryb ni pozwala im na to UE 4) Subwencje na szkolenia, ekspertyzy czy doradztwa wprost zachcaj do wyudze unijnych rodkw pieninych organizuje si je wycznie na papierze.

Sam program PHARE spotka si z powan krytyk i negatywn ocen za rwno ze strony europejskiego Trybunau Obrachunkowego jak i dwukrotnie polskiej NIK. Wskazywano niegospodarno, rozrzutno, nepotyzm, amanie prawa i inne rodzaje marnotrawstwa i przestpstw. Europejski Urzd ds. Zwalczania Naduy Finansowych (OLAF) od 2003 r. zajmowa si 33 sprawami zwizanymi z wyudzaniem rodkw z programu SAPARD. W 2005 r. zgoszono 12076 naduy finansowych na kwot ponad 1 mld euro. W 2004 r. MF przeprowadzio 96 kontroli dotyczcych funduszu PHARE i 32 funduszu ISPA. W 40% przypadkw wykryto nieprawidowoci. W 2006 r. u 11% kontrolowanych rolnikw wykryto nieprawidowoci. W 2007 r. kontrole obejmuj 106 tys. spord 1,5 mln rolnikw, ktrzy otrzymaj dotacje. W CB powoano specjaln komrk wycznie do zwalczania naduy zwizanych z eurofunduszami.

V. Zagraniczne dowiadczenia dotacyjne 1. NRD To wasna praca, a nie dotacje powoduj dobrobyt. Dowodem na to s choby ogromne dotacje dla byej NRD, gdzie w kraju ludnociowo ponad trzy razy mniejszym ni Polska w cigu 15 lat wpompowano 1250 mld euro, czyli w przeliczeniu na 1 mieszkaca 70 razy wicej, ni planuje si przekaza naszemu krajowi, i skutki tego procederu s opakane. Wschodnie landy Niemiec si wyludniaj (spadek z 12,5 mln do 10 mln mieszkacw) i panuje wysokie bezrobocie i marazm gospodarczy.

2. Irlandia Wbrew opinii wikszoci politykw, nie jest prawd, e dotacje unijne powoduj szybszy wzrost gospodarczy, na co podaje si czsto przykad Irlandii. Z artykuu opublikowanego w magazynie Instytutu Katona w Waszyngtonie wynika wniosek wprost przeciwny. Dotacje unijne mog opni wzrost poprzez kierowanie zasobw do projektw publicznych, ktre mogyby by lepiej wykorzystane przez sektor prywatny. Sektor publiczny nie jest w stanie efektywnie zarzdza pienidzmi, poniewa nie dotyczy go ekonomiczna kalkulacja zyskw i strat. Urzdnicy nie wiedz wic, ktre projekty inwestycyjne wygeneruj najwikszy wzrost, a nawet jeli by wiedzieli, to i tak nie maj motywacji, aby wanie te projekty promowa. Co gorsza, niektrzy irlandzcy przedsibiorcy porzucili dziaalno nakierowan na zwikszenie efektywnoci i innowacyjnoci firm i swoje siy kierowali na pozyskiwanie dotacji. Powoduje to utrat zasobw zarwno materialnych, jak i osobowych, ktre mogyby by wykorzystane na wytwarzanie produktw i usug dla konsumentw i zwikszenie wzrostu gospodarczego. Teori potwierdzaj fakty historyczne. W latach 1973-86 Irlandia otrzymywaa dotacje unijne w wysokoci 4% PKB i wtedy wzrost gospodarczy by na bardzo niskim poziomie, natomiast w latach 1995-2000, kiedy wzrost gospodarczy dochodzi do 10%, dotacje wynosiy 3% PKB Irlandii. W 2000 r., kiedy unijne dotacje spady do 1,84% PKB, wzrost wynis 11%.

Podsumowujc, naley stwierdzi, e dotacje to nie jest dziaalno dobroczynna, tylko realizacja wasnych interesw Unii. Niestety jest to polityka dla Polski i kosztowna, i nieefektywna. W latach 2007-13 Polska ma otrzyma ok. 13 mld euro dotacji rocznie, czyli ok. 5% PKB, a wyda na to ok. 15 mld euro rocznie, czyli 6% PKB. Oznacza to, e do tego interesu dooymy 2 mld euro rocznie, czyli 1% PKB. Nie jest to tragedia, ale pienidze te mogyby zosta lepiej wykorzystane, bo fakty s takie, e adne dotacje nie tworz dobrobytu. Dobrobyt moe zosta wykreowany dziki odpowiedniej polityce gospodarczej, jak miaa miejsce np. w Irlandii.

* Niniejszy wykad (wygoszony 24.02.2007 r. w Nowym Sczu) zosta przygotowany na podstawie nastpujcych artykuw Tomasza Cukiernika:

1) Plan anty-Marshalla, w: Wprost 2006, nr 39. 2) 10 powodw, dla ktrych naley zrezygnowa z unijnych dotacji , w: Najwyszy CZAS! 2003, nr 29-30. 3) Szpiegowskie dotacje, w: Najwyszy CZAS! 2004, nr 31-32.