You are on page 1of 115

Mc lc

Li ni u............................................................................................................. 4 Chng 01: Xy dng Tng Thn ..................................................................... 5 Kh nng dng Tng ........................................................................................ 5 Gio dc dng Tng ....................................................................................... 13 Phng cch dng Tng ................................................................................ 15 Phng tin quyn xo dng Tng ........................................................ 19 Tp kh ca ngi mi xut gia .................................................................... 21 Thng vi tinh thn X ................................................................................ 22 L tng ca ngi tu.................................................................................... 24 Nng lng ca Tng Thn ........................................................................... 26 Chng 02: Tng on ca Bt ....................................................................... 28 S hnh thnh tng on nguyn thy ca Bt .......................................... 28 Ngy B tt tng Gii .................................................................................... 30 Tinh thn dn ch trong Tng on ............................................................ 31 Thy Mc Kin Lin lm bn phn S Anh (Kinh T Lng) ................. 32 Ni dung kinh T Lng: Nhng nguyn do khin mt ngi t c lp ha v cch i tr ........................................................................................... 34 Chng 03: Lut Tng v Tng on ............................................................. 49 S hnh thnh ca tam tng kinh in ......................................................... 49 Gio l truyn khu ........................................................................................... 49 Ghi chp kinh in lu truyn ................................................................... 50 Lut Tng v nhng nguyn tc sng chung an lc .................................. 51 Gii v Lut......................................................................................................... 51 Tc s ca mt tng on xut gia ................................................................. 53 Cch t quyt nh chung trong mt tng on ........................................ 53 Cc loi Yt Ma ................................................................................................... 54 Khi c s bt ng trong chng ...................................................................... 58 Quyn biu quyt v quyn ph quyt ......................................................... 58 p dng Lut tng cho mi gii................................................................... 59 Chng 04: Xy Dng Tng Thn ti Lng Mai........................................... 61 Ngun gc mn phi ...................................................................................... 61 Tng thn o trng Mai Thn..................................................................... 61 Nhng trung tm tu hc chnh ca Mai Thn o Trng ........................ 63

2 | Mc lc

Cc cha Lng Mai ......................................................................................... 63 Cc o trng ti Hoa K.................................................................................. 64

M thc dng tng ti Lng Mai .................................................................. 64 Phi hp tinh thn dn ch v tinh thn thm nin ca truyn thng .... 64 Ban iu hnh ..................................................................................................... 66 Tr tr ................................................................................................................... 67 Hi ng Gio th ............................................................................................. 69 Cch lm quyt nh chung theo truyn thng ............................................ 70 Cch lm quyt nh chung ti Lng Mai ..................................................... 70 S uyn chuyn ca ban iu hnh ................................................................ 73 Cc Php Dng Tng Ti Lng Mai ............................................................. 75 Nng v khuyn khch gii tr .................................................................. 75 Theo chng l thc tp dng Tng ................................................................. 79 i tr vi Th Tam Gic .................................................................................. 83 Nh Thn ........................................................................................................ 88 Y Ch S ............................................................................................................... 90 Php soi sng ...................................................................................................... 91 Ngh thut ti hoa .......................................................................................... 92 Thc tp Ba Ci Ly v Nm Ci Ly ............................................................ 92 Thn cn Thy, gn gi Bt ........................................................................... 93 Chng 05: Mt M Thc Tng on Ti Gia ............................................. 97 Th tam gic trong gia nh........................................................................... 98 Tui th v nhng cn bo t trong gia nh ............................................. 99 Ting chung Chnh Nim ......................................................................... 100 Ci bnh Thch Sanh .................................................................................... 101 Gia ti v gi li cho con ......................................................................... 103 Mt m thc thc tp nhn su................................................................... 106 Truyn thng l cha kha hnh phc ....................................................... 109 S hi ha ca hai nn vn ha................................................................... 111 Ni vi ngi tr........................................................................................... 113 Qu v nn nhn li ........................................................................................ 115

3 | Mc lc

Li ni u
Tng l on th nhng ngi nguyn cng tu hc, l ni nng ta, nui dng, cung cp nng lng ca s vng chi, thnh thi cho ngi tu. Tu hc m khng c tng thn th rt d ri rng, rt kh thnh cng. Tng thn khng phi t nhin m c, cng khng phi do cng sc ca mt ngi m thnh; mi ngi phi gp tm xy dng mi c tng thn. Mun thnh cng trong vic xy dng tng thn, ta phi bit ngh thut dng tng. V vy, trong chng trnh gio hun ti cc Pht hc Vin, tng sinh cn phi c hc hi v thc tp mn hc Dng Tng. Pht gio Vit Nam cng nh Ty phng u ang trng ch kh nng dng tng ca chng ta. Xy dng c mt tng thn vng chi, chng ta gip cho i rt nhiu trong lnh vc hong ha sanh. Trong Tam tng kinh in o Bt, Lut tng l nhng phng thc v quy lut v np sng an lc v hnh phc ca mt tng on xut gia. Ti Lng Mai chng ta thit lp mt m thc dng tng, t trn cn bn ca Lut tng. M thc sinh hot khng nhng ch c th p dng cho cc tng on xut gia, m cn rt hu ch cho cc tng thn c s ti gia, v ngay c trong i sng gia nh na. Ni dung sch ny gm nhng ti liu lin h n vic xy dng tng thn, trch t cc bi php thoi ca ti trong khong thi gian t 1991 n 2001. Trng tm l nhng gii lut cn bn v mt tng chng ha hp do Lut tng qui nh, v nhng php mn hu ch cho vic dng tng ang c thc tp ti Lng Mai. Ngoi ra, phn cui ca sch cn c nhng phng thc gip cha m con ci sng chung nh mt tng thn an lc v hnh phc, trong x hi a vn ha ngy nay.

4 | Li ni u

Chng 01: Xy dng Tng Thn


Chng ta c th v tng thn nh mt khu rng, trong cc phn t l nhng cy ng thng bn nhau, mi cy mang mt sc thi, mt th bc cao thp, nhng tt c u cng ng gp cho s ln mnh ca khu rng. Khi thy cc cy ng vng bn nhau nh vy, chng ta c ci cm gic ca s uy nghim, s hng v ca rng thing. Tng on cng vy, khi mi phn t ca tng on i ng nm ngi trong chnh nim, tng on pht ra mt nng lng hng trng ca s vng chi, ca s thnh thi. Nng lng ca tng thn l mt nng lng c kh nng che ch mnh, chuyn ha mnh. Mi thnh phn trong tng thn u c nhim v ng gp vo vic pht khi nng lng . S ng gp gi l xy dng tng thn. Xy dng tng thn l cng trnh rt qu bu ca ngi xut gia cng nh ti gia. Khi ti ln ln nh mt s ch, mt v thy tr, nhn quanh ti thy cc bc tn tc trong gio hi c kh nhiu thy hc gii, c kh nhiu thy ging din hay, c kh nhiu thy c kh nng lm cha, lp hi, nhng cc thy c kh nng xy dng tng thn th khng c c bao nhiu v. Trong s nhng v c ti nng xy dng tng thn, ta c th k Ha Thng Tr Th, ngy xa Ngi tng cha Ba La Mt, thn V D, v Ha Thng Thin Ha, ngy xa cha n Quang. Cc Ngi ging nh nhng con g m, xe hai cnh ra p , nui nng khng bit bao nhiu g con di i cnh bao dung v m p ca mnh.

Kh nng dng Tng


Khng phi c mun thnh lp tng thn l ta c th thnh lp c mt tng thn. hng c nhng c th ta khng c ti nng, khng bit ngh thut.

5 | Chng 01: Xy dng Tng Thn

c Th Tn l mt ngi c ti nng thnh lp tng thn. Ngay trong nm u ca s nghip gio ha, Ngi lp c mt tng thn xut gia trn mt ngn hai trm v. c Th Tn bit s dng ti nng ca cc thy ln nh thy X Li Pht, thy Mc Kin Lin, thy Ph Lu Na gip Ngi trong vic gio ha tng on. S d c Th Tn thnh cng ln trong s nghip hong php ca Ngi, mt phn quan trng l do s kin c Th Tn c mt tng thn xng ng. Trong tng on ca Ngi c nhng bc chng ng, t ti nhng thnh qu, tuy nhin cng c nhng thy, nhng s c cn yu km, lao ao. Tt c nhng iu u c ghi vo trong sch s. Tng on ca c Th Tn c chnh nim, c t bi, c tr tu, c chng c nhng cng c nhng ganh t, nhng vng mc. Tuy vy, s c mt ca cht phm trong tng thn khng lm gim i ci gi tr v hiu nng ca tng on ca Bt. Vua Ba T Nc l mt trong nhng ngi xc nhn iu . Mt hm nh Vua bch vi Bt rng: "Bch Th Tn, mi khi con nhn tng on ca Ngi, th con c nim tin nhiu hn ni Ngi". Cu ni c ngha l khi nhn Ngi th con c nim tin, nhng khi nhn tng on ca Ngi th con li c nhiu nim tin Ngi hn. Ti v tng thn l tc phm ca c Th Tn. Tng thn ca c Th Tn l on th sng ngi m chng ta ang quay v nng ta. Chng ta cng thuc v tng thn ca c Th Tn, v chng ta cng ang i trn con ng sng ngi . Lng Mai thng dng danh t tng thn, tc l xem tng bo nh mt c th. Sng trong tng thn, chng ta l mt t bo ca tng thn, v tng thn l c th th hai ca chng ta. C th cng l mt ngi cha, v chng ta phi lun lun c mt vi ngi cha , chm sc ngi cha , cho ngi cha tng thn c m cng, khng hoang vng lnh lo nh cha B anh.

6 | Chng 01: Xy dng Tng Thn

Mi chng ta u c bn phn xy dng tng thn, ti v tng thn l ni nng nu ca chng ta. Phng cch xy dng tng thn hay nht l bin mnh thnh mt yu t xng ng ca tng thn, bng cch i, ng, nm, ngi trong chnh nim. Khi thy mnh vng chi nh vy, nhng yu t khc ca tng thn cng s vng chi theo. Mnh xy dng tng thn ca mnh bng s thc tp hi th chnh nim, ch khng phi bng nhng trch c, nhng bnh phm v nhng than phin ca mnh. Nhng trch c v ph bnh y chng nhng khng gip cho tng thn an lc thm m cn lm cho tng on iu ng, lao ao! Nu mun tng thn ny cn l ch nng nu ca chng ta th chng ta phi bit xy dng cho n. Tuy n c nhng khuyt im, nhng yu km, nhng n l mt trong ba bo vt ca chng ta, n l Tng bo, l ni nng ta vng chi nht ca chng ta trong gi pht ny. Pht gio ti Vit-Nam cng nh Pht gio Ty phng ang rt trng i kh nng thc tp dng tng ca chng ta. Dng tng l mt danh t mi, n c ngha l xy dng mt on th tu hc. Chng ta s thnh cng hay khng, chng ta s c hnh phc vi t cch mt ngi tu hay khng, l do chng ta c kh nng dng tng hay khng. Sau ny, c th qu v s thnh cng trong vic xy ct nhng ngi cha s, c bn o ra vo, tin bc rt di do, nhng c th qu v khng xy dng c mt tng thn tu hc. Tu hc chung vi mt tng thn rt l quan trng. D chng ta c vn ling nhiu cch my i na, d chng ta c tu hc lu nm cch my i na, chng ta cng vn cn mt tng thn. Sng vi mt tng thn vng chi th chng ta c bo m l s tu hnh tinh tn v s t thnh o qu. Nhn chung quanh, chng ta thy c nhiu ngi khng c kh nng dng tng. H khng nui t c, h qu kht khe, lm cho cc iu b i sau khi vo cha vi ba thng. H khng c kh nng thng yu, khng c kh nng dy d, khng c kh nng thy c ci kh khn ca ngi hc tr, ca nhng ngi cng s ca mnh. V vy h khng thc hin c vic dng tng.

7 | Chng 01: Xy dng Tng Thn

Mt ngi tu khng c tng thn, th ngi s khng thnh cng. Ngi Vit c cu: Tng ly chng tng tn, h ly sn h bi. Nu ngi tu ri b tng thn ca mnh th s tht bi trong con ng tu tp, cng nh mt con h b rng m xung ng bng th th no cng b ngi ta bt lm tht, lt da. Ngi tu c mt th ng vng nh cha sn lm, c ting ni hiu qu nh ting h rng, nhng nu thy tu b tng thn m ra lp cha ring, th thn phn ca thy cng s nh mt con h la rng. Khuynh hng ca con ngi l khi gp au kh, mnh mun trn trnh ci hon cnh au kh , mun thot ly, mun i tm mt hon cnh m mnh ngh l tt hn. trong gia nh, khi cm khng ngon, canh khng ngt, khi c vn vi b, vi m, vi anh ch, vi cc em thi mnh lun lun mun thot ly gia nh. trong tng on cng vy, khi khng c hnh phc vi thy, vi s ch, s anh, s em, mnh mun b i ni khc. l mt tm trng rt l con ngi trong tt c cc nn vn ha, ng cng nh Ty. Sng trn tri t ny, lc vui mng hn h chng ta gi n l hnh tinh xanh, lc tm t bun chn, ta gi n l ci ta b! Mi khi gp iu khng vui, chng ta m tng ti nhng ni khc. M c ln cung tri ao Li, c ln cung in ca ch Hng, d cha bit cung tri ao Li ra sao, ch Hng sng gc no trn mt trng lnh cng v nng bng, nht l khng c khng kh th. Tuy vy, ta c mun chy trn hin ti! V bit c tm tnh trn chy ca chng sanh, Bt dng bit bao nhiu phng tin gio ha. Chng ta nghe ni n rt nhiu ci tnh . phng Ty, c ci cc lc ca Bt Di . phng ng c ci Diu H ca Bt A Sc. Chng ta cn c ci tnh ca Bt Di Lc, cng rt hp dn. Chng ta c nhiu ci tnh l v cc thy, cc t thy ci nhu yu trong con ngi, cho nn cc thy, cc t to nhng ci nh vy, chng ta c th trn thot ci au kh trong hin ti. Tuy nhin, chng ta phi bit nhn nhng to tc ny

8 | Chng 01: Xy dng Tng Thn

nh l nhng phng tin quyn xo, bng khng, chng ta s i vo mt li thot hon ton i ngc li vi chn tinh thn Hin php lc tr. Phng php ca Bt ngay t bi thuyt php u tin ti vn Lc Uyn l mnh phi i din vi kh au, nhn su vo kh au thy c bn cht ca n, v khi thy c bn cht ca kh au th ng thi s thy c con ng thot kh. l phng php T Diu . Thot kh bng phng thc chuyn ha ch khng phi bng li trn chy n. V vy khi tu hc bng cch trn chy l mnh i ngc li chn tinh thn o Bt. Ci kh ngay trong tm ta nh bng vi hnh, lm sao ta chy trn n c? Chuyn ha n, bin rc thnh hoa, l phng thc duy nht dit kh cho mnh v cho ngi. Trong s sng hng ngy, c lc mnh thy mt qu, chn qu, bc qu vi s anh, s ch, s em. Nhng lc mnh c th i thin hnh nui dng thm chnh nim, c dp nhn k s vic. Cui cng th phng cch tu hc hu hiu nht ca mnh l tr li i din vi s tht th nht ca T Diu : Kh au l iu c tht trong cuc i. V vy chng ta phi phc hi ci tinh thn Hin Php Lc Tr, ngha l tu tp nh th no c th c c hnh phc ngay by gi v trong hon cnh ny. Ri b tng thn ny i tm mt tng thn khc m mnh ngh l c nhiu an lc hn l i ngc li chn tinh thn ca Bt dy, v khng th no thnh cng trn ng tu hc. Khi i tu, mnh pht li i nguyn: Ch no mnh , ch phi c o trng. Hc tr mnh cng c th nui dng mnh, cng c th bo v mnh, ch ng ni g n nhng bn ng tu ca mnh. Chng ta thy bit bao nhiu ngi xut gia ri rng khi b i ra sng ring mt mnh. Trong khi l tng ca ngi xut gia l rt ln. Chng ta c c trm ngn s c, s ch ang tu hc v thc tp Vit -Nam, h thiu s chm sc, thiu s ch dn con ng tu tp. Trong s c hng chc ngn ngi ang lm vo th ng ca con h la rng. V vy, nu chng ta thng Bt, thng T, thng thy, nu chng

9 | Chng 01: Xy dng Tng Thn

ta c tm ln mn, th khng th no chng ta li khng chm sc cho h, khng th no chng ta lm ng trc hon cnh ca h. khng phi l b tm, khng phi l hnh nguyn ln. Chng ta phi c lng ln mn n th h tng lai, chng ta phi th gi v nng lng chm lo cho cc s c, cc s ch, hng dn cho h, bo bc h. Nu chng ta b kt vo trong mt ngi cha, ch bit lo cho bn o ca ta, tm s an vui hnh phc nho nh trong khung cnh th chng ta khng thng Thy , khng thng Bt , v khng c tm b ln c th thnh tu cuc i ca mt k tu hnh. Mun c kh nng xy dng tng thn, ta phi sng v thc tp trong mt tng thn. Chng ta phi thc chng, phi tip xc, phi ng chm, th chng ta mi c hiu bit v li sng ca mt tng thn. Trong tng thn, chng ta sng vi nhng ngi rt d thng, rt an lc, nhng ng thi chng ta cng sng vi nhng ngi kh khn, kht khe, lun lun c khuynh hng k th v phn xt. Chnh trong chng ta cng c nhng thi h tt xu . Nu chng ta khng thc tp chnh nim th chng ta khng th chuyn ha c, v chng ta khng hc c phng php quy t mt tng thn c hnh phc. Trong khi mnh lm cho ngi hc tr ca mnh c hnh phc, lm cho ngi s anh, s em, s ch ca mnh c hnh phc, th lc l mnh ang o to ci kh nng dng tng ca mnh. Nu khng th mnh cng s nh v tr tr kia, nui t nhng bt lc khi thy h b cha, b thy sau mt thi gian ngn. V vy khi ang sng trong mt o trng, qu v phi ch trng n nhng thc tp ny, chng cn quan trng hn c vic hc kinh, ngi thin, nghe php thoi, d php m. Lm ch, lm anh mnh phi hc ngh thut dng tng cho tht thu o. Lm anh ngha l sao? Lm anh ngha l c kh nng thng yu d cho em mnh c nhng khuyt im, c nhng kh khn. D cho n c ni nng vi mnh, d n c hiu lm mnh, c ght mnh, th mnh

10 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

vn tha th, vn bao dung, mnh vn c th hiu thng c ngi em y nh thng. Lm sao thng c ngi kh thng? Cch duy nht l qun chiu thy r hon cnh ca ngi , thy c nhng kh khn m ngi ang b kt vo. Thy c vy, hiu c vy th t nhin mnh chp nhn c ngi , v mnh c s thng yu. Cng nh vy m t t mnh c th ha hp c vi ngi , sng vui vi ngi , v to nn an lc cho c tng chng. Ngc li nu mnh s dng quyn lm anh, lm ch, lm tr tr ch la ry v qu trch th mnh s khng thnh cng trong vic dng tng. Mt v d rt nh: Nu thy s em ca mnh mang v mu m mnh ni: Em khng c mang v mu, thy dy, sao em khng bit vng li? th ngi em , c th v c ni kt vi mnh, s mang thm hai ba i v mu m khc na! C th ngi s em khng thch v mu n , nhng v vn khng a ngi anh, cho nn s em hnh ng nh vy. Kt qu l mt chuyn nh m to nn ci khng kh ngt ngt cho c tng on! L do l s truyn thng gia hai anh em rt yu km, v v s anh khng bit s dng i ng. Mnh ch c th gip c em khi mnh bit thng n. y l mt s thc tp cn s kin tr. Mun thng mnh phi hiu. C th rng ngi em khng cn i v sch no khc v hm nay tri lnh hn thng l. Nu khng hiu m vn ch dy th s ch dy ca mnh tht bi ngay t trong trng nc, v n c t trn mt kin thc sai lm v ngi em. Lm ch, lm anh l phi lm th no gi vng c ci kh nng truyn thng, ci nhp cu thng cm. Khi nhp cu thng cm mt i, th khng ai gip mnh lm c g na c. C nhng lc s anh khng ni chuyn c vi s em, c nhng lc bn s em khng ni chuyn c vi hai s ch, nhng khng ai chu cu cu s gip ca tng on. Nh vy l mnh tht bi trong t cch ca ngi em, cng nh tht bi trong t cch ca ngi ch. tuy l nhng chng ngi, nhng cng chnh l nhng c hi cho mnh thc tp php dng tng, cho mnh tu hc. Nu tt c u m m, u d dng, u thun ha, th mnh

11 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

khng th no c dp thc tp. Khng phi ch c s anh, s ch mi cn thc tp, cc s em li cng cn phi thc tp nhiu hn. Nu mnh khng thit lp c s truyn thng vi anh mnh, vi ch mnh, th mnh tht bi trong s tu tp chuyn ha ca mnh. Ngi anh c trch nhim, nhng ngi em cng c trch nhim. Ch trong vng hai hay ba thng chuyn cn h th cng phu nhn din v thc tp l mnh c th thit lp c s truyn thng vi ngi anh, vi ngi em, vi ngi ch ca mnh. Nu mnh coi l cng phu m mnh cn phi h th trc nht, th ch thc mnh ang rn luyn ci kh nng gy dng tng thn ca mnh. Chng ta thy c nhng v cao tng c ti nng dng tng. H ch cn n a phng mt ln thi, v tuy cha ai bit Pht php l g c, nhng ch mt thi gian sau, o trng c thnh lp, v i chng t hi v tu hc ng o. Lng Mai chng ta c danh t Tng Nhn, ngha l con mt tng, ting Phn c th dch l Sangha Kaku. Mt tng l con mt cng ngy cng sng, cng ngy cng c t bi. C t bi th c tr tu. Mt tng c th thy c nhng u im, cng nh nhng khuyt im ca mi chng ta. Ta phi bit s dng mt tng, ti v l i mt ca ta, ch khng phi mt ca ngi khc. Mi chng ta u c ba thn: Pht thn, Php thn, v Tng thn. Nu khng c ba thn th chng ta khng phi l ngi tu. Tng thn l thn ca ta, Php thn l thn ca ta, Pht thn cng l thn ca ta. trong ta, Pht thn, Php thn, v Tng thn c th cn yu ui. Ta phi bit s dng mt tng lm cho tng thn ta cng ngy cng ln mnh. Nhng danh t tng thn, tng lc v tng nhn rt hay. Nu khng c tng thn, chng ta s b v, c cc, thiu thn, v chng ta khng c mi trng ca ngi tu. Tng thn ln nht ca chng ta l tng thn mi phng. Tng thn gn gi nht l tng thn m trong ta ang sng chung i sng hng ngy. Chng ta phi tin vo tng thn, d tng thn ca chng ta cha hon ho. Tng thn ca chng ta ang i ti trn ng tu tp, v vy tng nhn ca chng ta cng

12 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

ngy cng sng thm, v cht liu t bi trong ci nhn ca tng thn cng ngy cng ln hn. Ta phi thy rng con mt ca tng thn c th hng dn ta, v ta l mt phn ca tng thn, cho nn chnh ta cng phi ng gp phn ta vo vic nui dng tng thn ca ta. Mi khi tng thn khen ngi hay gio hun ta, ta phi qu xung, ta phi chp tay, ta phi nhn chu tt c nhng iu , th ta mi c th tin c trn con ng tu hc. Ngc li, nu ta a ci t i, ci ng mn ca mnh ra i ph th khng bao gi ta tin b c. V vy Lng Mai, chng ta c phng php cu c soi sng. Ta cn nghe s tht, v s tht i khi c th t mt em b ni ra. Tr con thng khng bit cn nhc, ro n, nn d c kh nng ni ra s tht. Ngi s anh, s ch, s em kia, v lng thng m ni ra, nhng ta c th tip nhn li nh mt s ch trch, pht khi t mt thi kht khe. Ta phi thc tp qun chiu th mi c kh nng nghe c li ni ca tng thn. L anh, ta phi hc lm anh. L em, ta cng phi hc lm em. Hc c nhng iu ny th ta s thnh cng trn bc ng tu hc. Tinh thn ny rt gn vi tinh thn Chnh danh ca Khng Gio. Anh th phi ch thc l anh, em cng phi l em ch thc, ch cng phi l ch ch thc. Khi mi ngi ch thc l mnh, th tng thn tr nn mt mi trng nui dng, bo bc khng nhng cho mnh, m cn cho bit bao nhiu ngi khc ang nng ta vo tng thn.

Gio dc dng Tng


Chng ta c rt nhiu trng Pht hc cn bn, trng Pht hc trung cp, trng i hc Pht Gio. Trong chng trnh hc, chng ta c cc mn, loi chng trnh. Chng ta dy v lch s, v gio l, v t chc, v Kinh, v Lut, v Lun, i khi chng ta cn dy v tm l hc, v vn minh hc na. Tuy vy, trong nhng chng trnh gio dc, ta khng thy c mn quan trng nht cho tng ni sinh, l mn Xy Dng Tng Thn.

13 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

Chng ta mong cc trng t C bn cho n Pht hc cao cp, a mn hc vo chng trnh hun luyn, nu khng th chng ta s khng c tng lai. V gio s ging dy mn ny phi l ngi c kinh nghim v thnh cng trn bc ng dng tng. Mn xy dng tng thn khng phi ch gm nhng bi thuyt php, nhng gi php m, nhng cng trnh kho cu. Xy dng tng thn i hi nhng hnh ng c th ngay trong thi gian ang hc ch khng phi khi chng ta tt nghip Vin Cao ng Pht hc ri th chng ta mi bt u xy dng tng thn. Sau khi tt nghip v c phi i lm vic, th xy dng tng thn ch l mt s ni tip ca cng vic m chng ta lm t lc cn trong hc vin. Xy dng tng thn khng phi bng nhng li soi sng m bng nhng hnh ng ca ta, bng cch ta i, ng, ni ci trong chnh nim, bng hnh ng gip ngi s anh, gip ngi s em, gip ngi s ch ca ta. Chng ta tng thy c nhng bc tn tc c ti nng ln, t chc hay, thuyt php gii, nhng li khng xy dng c tng thn. Ta phi nghin cu l do ti sao, phi nhn vo trng hp ca tng ngi xem ti sao v c cha rt ln, c nhiu phng tin nui chng, dy chng, nhng v c no m chng c b cha ra i? Khng phi v khng thy c tm quan trng ca s gy dng tng thn. V rt mun gy dng tng thn, nhng v khng c ngh thut dng tng. C nhng ngi c khiu xy dng tng thn, sinh ra l c ht ging , c nng khiu , c s thch trong mnh. Nhng nu trong chng trnh o to tng ti, h c hc v xy dng tng thn, v c em nhng iu hc ra p dng, th ci ht ging, ci kh nng, ci khiu xy dng tng thn ca nhng ngi s c pht trin rt nhanh, v h s tr nn nhng ngi dng tng ti gii. Nu thiu nng khiu , ngha l ht ging trong ta cn qu yu km, th qua s hc hi v thc tp, ta vn c th xy dng c tng
14 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

thn, tuy khng hay bng nhng ngi ti gii, nhng t ra th chng ta cng bit phng php dng tng v cng c th lm c. V vy mi tng sinh, mi ni sinh u phi c dy d v o luyn kh nng xy dng tng thn. Khng c phi lm tr tr mnh mi c trch v xy dng tng thn. C nhin trch v ca v tr tr rt ln trong vic bo h, che ch, gy dng tng thn, nhng bt c a v no ta cng phi thc tp xy dng tng thn c.

Phng cch dng Tng


Ci kh nng bao dung, m ly c mi ngi trong tng thn, l c tnh cn bn ca ngi dng tng. C nhng phn t ti mt, c y ci m, c y thin ch, v c kh nng hiu c v tip nhn c s xy dng. i vi nhng ngi , cng trnh xy dng tng thn khng ly g lm kh. Tuy nhin, trong chng th no cng c nhng ngi kh khn, c thnh kin, c tp kh su dy, khng c nhiu kh nng hiu v tip nhn. Vi nhng ngi , chng ta cn c kin nhn, cn c thi bao dung, cn c kh nng m p. Nhng ngi d thng m mnh thng th u c kh g, v u c phi l mt s thc tp? Ngi ta d thng ri th mnh u cn thng na, gn ngi mnh ch tha hng s d thng ca ngi m thi. Ngi khng d thng m mnh thng c th mi l mt s thc tp thng. Thc tp thng ta cn c c kin nhn v tm lng rng m. Rng m ng gt ngi ra ngoi. Ci khuynh hng gt b y c mt trong tt c chng ta. Khi thy mt phn t kh chu qu, mnh thng hay t nh, thi ngi ny lm kh chng nhiu qu, mnh phi gt ngi ny ra ngoi. Ngy xa trong tng on ca Bt cng vy, c nhng phn t qu kh m chnh c Th Tn cng phi ng cho h ri khi tng on. Bao dung ng l c tnh cn bn ca ngi dng tng, nhng chng ta th t vn : Bao dung n mc no?

15 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

Chng ta hy nh li cu chuyn gia c Th Tn v v iu m s. V iu m s n xin tu hc vi t cch mt c s. Mt hm Bt hi ng ta rng: - ng iu phc nhng con nga ca ng bng cch no? v i vi nhng con nga chng th ng lm sao? V iu m s ni: - Bch Th Tn, vi nhng con nga d dy con c th s dng nhng bin php ngt ngo, nhng vi nhng con nga cng u, con phi dng nhng bin php mnh, phi dng roi, phi dng dy xch, phi trng pht, v nu dng s ngt ngo th con s tht bi. Trong n cng c nhng con nga cn c hai li i x, bin php ngt ngo ln bin php mnh. Bch c Th Tn, l cch con iu phc nhng con nga ca con. Bt hi thm: - Nu c ba phng php u khng thnh cng th ng phi lm sao? - Trong trng hp con phi git con nga. Ti v n trong n, n s l gng xu v c n nga s h ht. Ni xong, v iu m s mi nhn Bt v hi: - Bch Th Tn, con mun bit c Th Tn dy cc thy v cc s c bng phng php no? v trong trng hp c nhng v kh dy th c Th Tn dng bin php g? Bt tr li: - Ti cng lm ging nh ng vy. C nhng thy, nhng s c rt d dy, ch cn ni ngt, ni nh nhng l c, nhng cng c nhng v cn phi dng bin php mnh, nh bit tr, sm hi v.v... Ngoi ra cng c nhng v cn n c hai bin php. Lc v iu m s bn hi Bt cu hi m Ngi hi ng: - Bch c Th Tn, trong trng hp khng p dng c c ba phng php i vi mt thy hay mt s c th c Th Tn lm th no?

16 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

Ngi mm ci v bo: - Ti cng lm ging nh ng vy. - Lm ging nh con l lm sao? - Ti cng phi git ngi ! - Nhng tu o t bi th lm sao c Th Tn git c? Bt mm ci: - "Git" y ch c ngha l khng cho trong chng na. Nu khng c trong tng on th coi nh v phng din i sng tm linh, ngi cht. Xut gia l ta bt u sinh ra trong mt i sng tm linh. Sng trong gia nh ca tng thn, ta c bo v, c che ch, c nui dng. Nu b mi ra khi tng on th c khc g mnh cht trong i sng tm linh ca mnh? Nhc li cu chuyn ny l thy rng ngay chnh trong tng on nguyn thy ca Bt, cng c nhng phn t rt kh dy. D c Th Tn c thng, tng on c thng th ngi vn b trc xut ra khi tng on. S c mt ca v trong tng on khng phi l mt khuyn khch cho cc v tr m cn to ra s ri lon v nh mt rt nhiu s vng chi ca tng on. Do m ta phi buc lng a v ra khi tng on. Lm nh vy khng c ngha l trng pht, m ch v tng thn nn nh phi hnh ng. y khng phi l php hnh s cn c trn php tr. Trn phng din hnh thc th l php tr, tc l gii quyt bng php lut. i li vi php tr l c tr, tc l gii quyt bng tnh thng. Tuy vy tnh thng khng phi bao gi cng ngt ngo. Khi v iu m s bt buc phi dng roi nh mt con nga th khng c ngha l v gin m ngi nh con nga. Nu v gin m ngi nh con nga th ng ta khng phi l mt v iu m s gii. Cng nh lm cha m, khi gin m nh con th chng ta khng phi l cha m gii. Ta c th pht con rn dy, nhng trong lng ta c s au xt. Con
17 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

ta phi c gio dc cho ng hong, v vy c khi ta phi ry la hoc phi gio gii n. c Th Tn ngy xa cng vy, trong tng on c nhng phn t bt ho, c nhng phn t gy ri lon, cho nn Ngi buc lng phi a nhng ngi ra khi tng on, nhng trong lng vn c s au xt, c s ti nghip. V vy y khng phi l vn gin hn, vn trng pht, m l vn o to, o to trn cn bn ca tnh thng. T bi c nhiu mt, t bi c th c t l di nhiu hnh thc, c khi l ngt ngo, c khi khng ngt ngo, nhng khng ngt ngo khng c ngha l khng thng. C ngi cho rng nu biu l s ngt ngo trong tnh thng th ngi kia s ln, v vy m h thng khng t l tnh thng ca mnh. Hnh ng nh vy h cng c l ca h. Ti v ngi kia c th li dng s d di, li dng s bao dung ca mnh i trn hng i khng chnh ng. V vy khi thng mnh phi c s thng minh, ng cho ngi kia li dng tnh thng i vo no khng chnh ng. V vy i khi ta phi p dng phng php th hai tc l va ngt ngo, va cng rn. Khi bt mt ngi phi bit tr, phi sm hi, khng c tham d vo nhng sinh hot ca tng thn, khng c ngha l mnh khng mun cho ngi hng nhng ngt ngo ca tng thn, m ch v ngi cn mt s luyn tp no c th tr v v tr ca mt ngi xut gia. Nhng bin php khng phi l trng pht, gi l trng pht th khng ng. Nu tng on xem l mt hnh pht th chnh tng on sai lm, ti v tt c mi hnh ng ca chng ta u phi c pht xut t tnh thng. Buc ngi bit tr, gi ngi tr v nh, khng c sng vi tng on na, cng l do tnh thng. Mai thn, chng ta tng gi mt vi s c, s ch v, khng cho tu na, nhng chng ta lm vy v tnh thng. Chng ta t chc thin tr cho h, chng ta mua v my bay cho h, chng ta cho h tin ti, chng ta cn dn h khi v nh phi sng i c s nh th no ng b au kh. V vy m vic cho mt ngi xut chng,

18 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

hay bt ngi phi sm hi hay bit tr, tt c nhng iu u pht xut t tnh thng. Tnh thng ny phi c nhn di mt kha cnh khc, thng khng phi lun lun ngt ngo, tnh thng nhiu khi khoc o ca s cay ng. o Bt gi l phng tin quyn xo. Ting Phn l Upyakausalya, ting Anh l Skillful Means, ting Php l Moyens habiles. La ry l mt phng tin, bt phi bit tr, bt phi sm hi l nhng phng tin khc. Nhng phng tin phi kho lo. Chng ta ng lm mt cch cng ngc, mt cch my mc. Nhng phng tin c thi thit (tc l thit lp ra) phi c tnh cch mm do v trong phi cha ng tnh thng cho ng s ng ngh rng y l s ght b, y l s on hn, y l s trng pht. V vy sau ch phng tin ta cn c ch quyn xo.

Phng tin quyn xo dng Tng


Bt v cc v B Tt thi thit ra nhng phng tin quyn xo cu chng sanh, khng b ng khung trong nhng lut l cng ngc. Khi cn du ngt th du ngt, khi cn cay ng th phi cay ng, khi cn mm do th mm do, khi cn cng rn th phi cng rn, nhng bt c lc no bin php cng c hng dn bi tm t bi. Ngi ng ra xy dng tng thn phi hc nhng iu v phi c rt nhiu kin nhn. Mnh phi cho ng s c hi c th trnh by cho mnh v cho tng thn v hon cnh ca h, kh khn ca h, v quan im ca h. Khi cho h mt c hi nh vy mnh phi cho h thi gian chun b, ngha l mnh phi c s t bi trong hnh x ca mnh. T bi khng c ngha l mnh c ng s tip tc hnh x nh vy. nh vy m khng dy, khng la ry l i ngc li tinh thn gi l phng tin quyn xo. C lc chng ta phi lp tc hnh ng, khng cho tnh trng ko di, th mi gi l thng, cn lm ng cho ng s mun lm g th lm, l ngc vi tnh thng. D ta c b nhn nh l mt ngi kht khe, mt ngi cng rn, khng c tri tim, th chng ta cng phi gii quyt. D b hiu
19 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

lm, nhng vi t cch ca mt iu m s, chng ta phi hnh ng. C th khng ai bit trong tim ta c s t bi, nhng chng ta phi lm nh vy mi c th c ngi. Khi i qua cng cha Vit-Nam, ta thng thy c hai v gc cng, mt l ng Thin, v mt l ng c. ng Thin th mt rt d thng, tay cm bng sen. Cn ng c th khun mt rt d tn v tay cm mt binh kh. Chng ta cn c ng Thin ln ng c trong php dng tng. Hc su vo gio l, chng ta bit rng c ng Thin ln ng c u l ha thn ca B Tt Qun Th m. ng Thin th ch mm ci, khen rng con lm vy l gii lm, khng sao u, con ng s. ng c th li la ry: ng ln xn, nu khng th b mt chiu ny! Tuy vy ng c cng l mt ha thn ca ng Thin, trong tm c y cht liu t bi, nhng b ngoi trng rt ng s. Ta c th thy c c Qun Th m di hai hnh tng, v khi ta thy c c ng Thin ln ng c u ch l phng tin quyn xo, th lc chng ta mi thy c c Qun Th m. Chng ta ng ngh rng c Qun Th m lun lun c hnh dng hin t, mnh lm g cng c, mnh ni g cng c, Ngi chp nhn ht. Khng phi vy! c Qun Th m c t bi rt ln v Ngi c tr tu rt ln. Mnh l thy, mnh l s anh, mnh l s ch, mnh dy cc em, th mnh cng phi hc cho c ci c t B Tt Qun Th m, c tnh thng nhng khng b li dng. Nu cn, mnh phi c can m ct, ta. S ct ta c th gy ra au nhc, nhng s au nhc cng tng t nh s au nhc trong mt cuc gii phu, c th lm lnh bnh ca ng s. Khi mt s em mi vo tu, s em cha c hc nhiu, s em ch c tm b ln thi. C th s em cn mang theo nhng thi h tt xu ngoi i. Mnh bit con ng ca s em cn di, nn mnh cho s em y thi gian i ti. Nhng nh vy khng c ngha l mnh khng bt u hng dn s em. Khi mi gia nhp mt tng thn th mnh cha bit r tng thn, cha i c qung ng no vi tng thn. Cc s anh s ch c ngi i mi nm, hai mi nm cng vi tng thn, cn mnh th mi chp chng, mnh cn c

20 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

tm t m, mnh cn c tm phn xt l chuyn rt d hiu. Cng nh thy Php n, trc khi i tu thy u tin s, a tm ti nghin cu, v c rt nhiu sch Pht. Cho nn lc mi th gii sa di, mi ngy thy hi ti hai ba chc cu hi v nhng trit l rt thm huyn ca o Bt. Ti ch mm ci trc nhng cu hi m khng tr li. Ti bo: Con hy tp th, tp i ng nm ngi cho nhun nhuyn. Mt nm sau th thy khng cn hi cu no na c.

Tp kh ca ngi mi xut gia


y cng vy, khi mi gia nhp tng on, mnh cn nhng tp kh ngoi i. Mnh nhn s anh, s ch qua nhng tp kh v mnh c th c i mt d xt, i hi, ph bnh, ln n ca ngi cha tu. Mnh tng rng mnh c th hiu c tng thn, mnh ph phn c tng thn. Nhng mi tu c na nm th mnh u c kh nng phn xt tng thn, phn xt nhng ngi i trc mnh t lu. V d s ch dy cng lm mi tm c cho mnh mt ci bnh bt, mnh ni: Bnh bt ca mt s c sao n to vy? Bnh ny ca cc thy m! Em l sa di ni ti sao khng c bnh bt nh hn v mi hn? Nh vy c ngha l lm tr tr m s ch khng cng bng! Trong khi th s ch c gng trong sut my ngy mi tm ra c cho mnh mt ci bnh bt. Ni vy tc l mnh khng hiu v mnh ni theo ci tp kh d dng phn xt, d dng ln n ngoi i. V ci tp kh m mnh khng tip nhn c tnh thng ca s ch, v mnh cng khng biu l c ci tnh thng ca mnh i vi s ch. l mt s thit thi rt ln cho mnh. May mn cho tng thn, nh s ch tu hc nn khi nghe ni vy s ch khng bun phin m ch mm ci v ni rng: S em mi nhp lu th l ng nhin s em c thi quen ni nh vy, nhng vi nm na th s em s khng cn ni nh vy na u. Trong lng s ch c t bi nn s ch mi hnh ng c nh vy. Ci tp kh ngoi i ca mnh cn mnh, c lc mnh b n ko i xa hn, v vy mnh to ra mt bc tng gia mnh vi tng thn, v mnh au kh v iu . Mnh i hi s anh phi chm sc mnh
21 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

nh th ny, s ch phi thng mnh nh th kia, v chnh mnh au kh v nhng iu i hi y. Mnh khng tp lm c mt cy trong rng, ng rt thng bn nhng cy khc. Nhim v ca ngi tu l phi hc nhng iu ny. Lp tc ng dy cho tht thng v chm lo cho th ng ca mnh. Khi mnh ng thng c ri th mnh c th bt u ng gp cho tng thn, mnh bt u lm cng vic xy dng tng thn. Mnh i, ng, nm, ngi, gn gi gii lut v c ba phng din thn, khu, cho tht uy nghi, em ht tt c tm lng ca mnh ra hc hi, ng i tm nhng tin nghi nho nh, i ngi ny thng, i ngi kia , i bnh quyn, i c chia s ng u, nhng iu khng quan trng i vi ngi tu. Ci quan trng l mnh phi ng cho tht thng trong tng thn. ng vi tng thn th t nhin mnh s ln ln rt mau. Ch chng l mnh tch cc ng gp cho tng thn ri. Gp sc trong vic dng tng th th no mnh cng to c hnh phc.

Thng vi tinh thn X


Ti mun ni thm v c bao dung. Chng ta bit rng bao dung l mt qu trnh thc tp. Bao dung c ngha l m tri tim ca mnh ra v chp nhn c tt c mi ngi. iu ny khng phi l iu d. C nhng ngi m tri tim ca mnh ra mt cch d dng, mi bn vo ngi hng nht trong tri tim ca mnh. C nhng ngi khng bao gi lm c, h ngh bng, thi tim ti ht ch ri, khng c ch cho anh trong tri tim ca ti. l khuynh hng t nhin ca h. Tu l phi i ngc li khuynh hng , phi lm th no tri tim mnh cng ngy cng ln, c th bao dung c nhng ngi mnh khng a, nhng ngi khng hp vi mnh. Nh vy, c bao dung i song song vi tinh thn t v lng tm, tc l tri tim khng bin gii. V lng tc l khng o c, khng cn c, khng m c, khng th tm ra ranh gii c. Tm ca Bt l tm v lng: Bc i Gic xut hin ni ci ta b
22 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

Tm lng m trn c thi h. Mnh l hc tr ca c Th Tn, mnh cha lm c nh vy, nhng mnh nguyn i theo hng , ngha l mnh phi thc tp m tri tim ca mnh ra cho ai cng c c mt ch ngi trong . Tuy kh nhng mnh c th lm t t. Thnh cng hay khng trn con ng tu hc ca mnh l ch mnh c lm c chuyn ny hay khng. Nu mnh ch ngi phn xt, chn la xem ai l ngi mnh c th em vo tri tim mnh, ai l ngi s vnh vin ngi ngoi tri lnh, th mnh s khng bao gi thnh cng trong cuc i tu hc ca mnh c. Trong bn tm v lng T, Bi, H, X, tm X l tm khng theo phe phi, tm i x mt cch ng u. Cng nh mt b m thng su a con. Trong su a th no cng c a d thng, v c a t d thng hn. C a cha bao gi lm cho mnh kh au, nhng cng c a tng lm cho mnh bun ru cay ng. Mt b m ch thc th phi thng ht tt c cc con. Tri tim ca Th Tn l nh vy, khng phi ch thng su a, nhng thng tt c, t loi ngi cho n mi loi th vt, cy c, t . Mi loi chng sanh u c ch ng thnh thi trong tri tim ca Bt. c Th Tn dy chng ta phi thng vi tinh thn ca X, tc l phi i x cho ng u. C nhng s anh s ch rt d thng, ta thng hi nhiu, nhng cng c nhng s ch, s em tuy mnh c gng qu m vn cha thng c! l vn khng phi ca mt mnh ta m l vn ca tt c mi ngi. C th c ngi ngh rng thy thng mnh t hn s anh hoc s ch mnh, nhng l s thc tp ca thy. Thy thng nh th no, thy dy nh th no mi ngi u c th i ti trn con ng l tng ca mnh, l vic ca thy. Nu mnh em tm so o, tm thin cn, em nhng ci tp kh ca mnh ra o lng tm ca thy, th mnh s khng lm sao thy tm thy c. Mi loi hoa trong vn cn c chm sc mt cch khc nhau. Mi s anh, s ch, s em ca mnh cng cn c chm sc mt cch khc nhau.

23 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

Nh vy khng c ngha l k th. Lm th no ngi c th i ti trn con ng o nghip, l vn . Khng phi ti ngi theo cng tn gio vi mnh m mnh thng, khng phi ti ngi c cng mt mu da vi mnh m mnh thng, khng phi ti ngi d thng vi mnh m mnh thng. Mnh thng l ti ngi cn n tnh thng ca mnh. Ch n gin c vy thi. Thng l ti v ngi ang au kh v cn n tnh thng ca mnh. Tnh thng ch thc vt khi bin gii ca quc gia, ca tn gio, ca l tng, ca c nhn, ca mu da. V vy m ta gi n l tnh thng khng bin gii, l v lng tm.

L tng ca ngi tu
Tu chng qua l hc thng. Mi ngy thng nhiu hn mt cht l kh ri. Khng ai bt buc mnh phi thng mt cch ton ho ngay trong nhng bc u. Chng ta bit rng trong tm ta c nhng k th, c ht ging ca s i hi, c ht ging ca s vng mc, ta khng mun s ch thng ngi nhiu hn thng ta, ta khng mun s anh thng ngi nhiu hn thng ta, ta khng mun thy thng ngi nhiu hn thng ta. Ta kh l v nhng t tng . Ta ang i tm nhng ci m ngoi i thin h ang i tm. i tu, vy m ta vn i tm nhng ci m ngi ngoi i thng mun. Ta phi i tm mt ci g cao c hn, khng phi l nhng tin nghi trong i sng hng ngy. Chng ta i tm mt l tng, v chng ta phi thc tp tnh thng , tnh thng khng c bin gii, v chng ta phi hc t s anh ca ta, t s ch ca ta, ti v h i trc ta mi nm, hai mi nm ri. Nhng ngi c th thnh cng ln, cng c th nhng ngi mi thnh cng t thi, nhng bn phn ca ta l i theo con ng . Tu tc l hc thng, nhng khng thng theo kiu k th, vng mc. Hc thng theo ng hng tri tim khng c bin gii, ta hc chp nhn tt c mi ngi. C th khi mt s ch, mt s anh hay mt s em no ngi bn ta, ta cm thy thoi mi, an lc, hnh phc, v vy ta hay kim cch n

24 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

ngi gn ngi . Nh vy ta khng c c hi chm sc nhng ngi anh, ngi ch, ngi em ca ta ang cn n ta. Nu chng ta ch mun hng s ti mt, s an lc cnh ngi ta thng, th ta s khng c c hi hun luyn, vun bn tnh thng khng bin gii ca ta. V vy ta phi thng minh hn trong vic tu hc. Tuy bit ngi gn ngi mnh thng th c hnh phc, nhng phi tp ngi bn nhng ngi khc hc hiu v tp thng. Nh vy mnh mi c th i n con ng thnh tu o nghip. Khi c "hai ngi thng ngi bn nhau" u thy c nh vy, th hai bn s nng ln nhau cng thc tp hiu v thng. Nh vn Antoine de Saint Exupry, tc gi cun Le Petit Prince vit rng: "Thng nhau khng phi l ngi nhn nhau, m phi cng nhn v mt hng". Tuy ngi hng s c mt ca nhau, nhng c hai phi cng nhn v mt hng, tc l phi tp thng, v lm cho i tng tnh thng ca mnh cng ngy cng ln thm. Nu cng hiu nh vy th hai ngi c th nng cho nhau, v vy hnh phc ca ta tr thnh mt ng lc gip chng ta i ti. Chng ta khng cn ngi cnh nhau 24 gi mt ngy, ti v chng ta bit lm nh vy th chng ta khng i ti c. V vy c hai ngi u phi cn dn nhau rng mnh phi cng i ti. S anh lm chuyn ca s anh, s em lm chuyn ca s em, chng ta cng phi i ti trn con ng m rng tri tim. Hai ch em cng vy, hai ch em cng c th hng c s ngt ngo ca nhau, nhng hai ch em phi nhc nhau rng ch em mnh khng cn ngi bn nhau 24 gi mi ngy, chng ta hy s dng tnh thng ca chng ta i ti, v hai ngi nng , ym tr nhau cng tin ti c trn con ng thc tp hiu v thng. l ci nguyn tc m chng ta phi i theo. i chng nn t chc php m v ti ny hc hi v chia s thm vi nhau.

25 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

Nng lng ca Tng Thn


Tng l on th ca nhng ngi cng thc tp, cng i trn mt con ng m mnh nng ta vo tu hc. Tng khng phi l danh t ch ring nhng ngi xut gia. Thy Gic Vin c lm mt bi th bng ch Hn, ta l Tng lc, ng bch bo ca Lng Mai. Tng lc ting Phn l Sangha bala. Tng c mt nng lc rt ln, v sc mnh quan trng nht l sc mnh c th nng chng ta, bo h chng ta, chng ta ng ri rng, gip cho chng ta trong mi kha cnh tu tp. C nhng iu m chng ta khng lm c, hoc lm rt kh khi sng mt mnh, nhng khi sng cng vi tng thn th iu tr nn rt d dng, rt t nhin, v chng ta c th lm m khng cn phi c gng, khng b mt nhc. l nh nng lng tp th ca tng thn, ting Anh l Sangha energy hay collective energy of the Sangha, mt nng lng rt cn thit cho s tu tp, chuyn ha ca tng c nhn. Tng thn khng phi t nhin m c, cng khng phi l do cng sc ca mt ngi m thnh. Tng thn c to ra do cng trnh ca nhiu c nhn. C nhn lm ra tp th. Mun tp th vng mnh v c nng lng, th c nhn c bn phn phi to ra nng lng cho tng thn bng nng lng ring ca mnh. Cho nn khi mnh c mt, v s c mt ca mnh c phm cht ca chnh nim, th t nhin mnh cung cp cho tng thn thm nng lng. Khi vng mt trong nhng sinh hot tp th th mnh khng ng gp c sinh kh cho tng thn, tng thn khng c hng nng lng ca mnh. V d khi chung bo chng thnh ln, c th lc mnh ang ngoi sn, trong nh bp, hay ngoi vn rau. Nghe ting chung, mnh nhip tm chnh nim th, th lc mnh lm cho nng lng tng thn ln mnh thm ln. l s ng gp ca mnh cho nng lng ca tng thn, l s ng gp ca mnh cho s xy dng tng thn. Chng ta c nim tin nhau, chng ta bit rng lc nghe chung, ngi bn, ngi anh, ngi ch, ngi em ca chng

26 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

ta, d ang u, h cng ang th trong chnh nim, v ang to ra nng lng cho tng thn. Trong nim tin , chng ta sng vi nhau. Ta bit rng, nu ta nn n li y thm i ba pht th cng c, nhng nu ta c mt ti ni vn tp ngay lc th vn tt hn. V vy khi nghe chung bo chng, ta nn ri cng vic ang lm n gp mt cng vi tng thn, d s gp mt ch l ng ni ui, ch ly cm cho bui th trai. Chng ta ng tr hon v ngh rng v ci ui cn di qu, ta n cng ch mt th gi ch i thi. ng xp hng cng vi tng chng, ta thc tp hi th chnh nim vi tt c php thn ca ta, th s c mt ca ta l mt s ng gp rt qu gi cho s tu tp ca tng thn, cho s xy dng tng thn. Nh c ta ng m bc i ca ngi bn tu ca ta s vng chi hn. C l chnh qu v cng c kinh nghim . Khi i thin hnh chung, mi bc chn ca chng ta u c nng , c ym tr bng chnh nim ca nhng ngi c mt. V vy s c mt ca ta rt cn thit cho nhng ngi bn tu ca ta. Chng ta ng cho ngi bn tu ca chng ta mt c hi . Chng ta phi c mt ngay t lc u ca bui thin hnh, ca bui cm tra, hoc ca bui chp tc. Ngi thin cng vy. Nu khng i ngi thin th ta khng ng gp nng lng ca ta cho tng thn, chng ta lm cho tng thn i. Tng thn ang cn nng lng ca chng ta, khng i ngi thin tc l ta b i tng thn. Mt khc, v khng n ngi thin, ta khng tha hng c nng lng tu tp ca tng thn, cho nn ta cng b i. Ci kt qu tt nhin ca cn i l ci b tm ca ta cng ngy cng b hao mn, v ta s khng thnh cng trong cuc i tu tp, ta khng gp phn xy dng tng thn. Cng c nhiu nng lng, tng thn cng vng chi, cng thnh thi. V vy xy dng tng thn l to thm nng lng chnh nim cho chnh mnh ng gp cho nng lng chung ca c tng on.

27 | C h n g 0 1 : X y d n g T n g T h n

Chng 02: Tng on ca Bt


Sau khi dy d bn tr con trong xm, Bt tm ra rng: "Nhng phng tin ta din gii o l c th gi l nhng cnh ca, nhng php mn, m ra con ngi i vo v hiu gio php. Vy php mn l kt qu t nhin ca s tip xc gia ta v qun chng, ch khng phi l do s sp t n phng ca ta khi ngi di ci b ". Ngh nh vy, Bt thy rng n lc ngi cn tr li vi x hi con ngi cho vnh xe chnh php bt u chuyn ng trn con ng gieo rc nhng ht ging ca o gii thot. Bn mi chn ngy i qua t khi o tnh thc c chng t. Bt quyt nh tra mai s ri t lc Uruvela, tm bit khu rng m mt bn sng Neranjara, tm bit cy b v bn tr, bt u bc ng hong ha sanh.

S hnh thnh tng on nguyn thy ca Bt


Ngy hm sau, Bt n Vn Nai cho Kiu Trn Nh Kondaa v bn ngi bn tu ca thy, l Bhaddiya, Vappa, Mahnma v Assaji. Bt cho c nm thy th gii t kheo, v h tr thnh nhng t u tin ca Bt. Nh vy, khi u tng on nguyn thy ca Bt l mt tng on gm c nm ngi, thnh hnh sau bi php thoi v T Diu do Bt ni ti Vn Nai. Nh s tu hc tinh chuyn, nm v dn dn t c ci thy mu nhim. Kiu Trn Nh l t u tin ca Bt c qu A -La-Hn v cng l v t kheo cao tui h nht trong Gio Hi Tng Gi sau ny. Hai thng sau, n phin Vappa v Bhaddiya. Cui cng, Mahnma v Assaji cng t c qu v A-La-Hn. Bt rt vui mng, Ngi ni: "Chng ta c mt on th xng ng vi tn gi Sangha, on th ca nhng ngi bit sng cuc i tnh thc". V sau, Da-x (Yasa), mt thanh nin khao kht i sng lnh mnh, nh duyn may nn c gp Bt ti vn Lc Uyn vo mt bui
28 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

sng tinh sng. Chng c Bt dy v phng php tip xc vi nhng hin tng mu nhim ca vn vt, v cch nhn chn nhng kh au v dc lc trong cuc i. Sau khi nghe li Bt dy, chng cm thy tm hn kh cn ca mnh nh c ti mt bi nhng git nc thanh lng, cho nn chng qu xung di chn Bt, xin c lm hc tr xut gia ca Ngi. Bt chp thun. Chng c thy Kiu Trn Nh xung tc v nhng cho mt chic y v mt bnh bt ca thy m thy cha dng n. Nghe tin Yasa xut gia, 54 ngi bn ca chng cng ln lt n xin theo gt chn Bt, cho nn lc tng on ca Bt ln n 60 v t kheo. Ln thu nhn t ng o nht ca Bt l vo mt bui chiu Ngi ng bn b sng Ni Lin Thuyn m lun v nguyn y v tr v v nguyn l duyn sinh cng o s Uruvela Kassapa, lnh t mn phi Bi Ha, mn phi th la nh l bn cht uyn nguyn ca v tr. Trong lc m o, bng nhin o s Uruvela Kassapa sp ly di chn Bt, khc nc n v ni: "Sa mn Gotama, con lm l ht hn mt na i ngi, gi y xin thy chp nhn con l t ca thy con c c duyn hc hi v tu tp theo con ng gii thot". Bt chp nhn. Hm sau khi bit tin, gn nm trm v t ca Kassapa cng xin xut gia theo Bt. Vi ngy sau , hai em ca Uruvela Kassapa l Nadi Kassapa v Gaya Kassapa cng a gio on gn by trm t ca mnh v xin Bt xut gia theo o gii thot. Trong ba thng lin tip sau , Bt c tr ti Gayasisa gio hun cc v kht s. Gio on t ti nhiu kt qu ln trn ng tu hc. Ba anh em Kassapa tr thnh nhng v ph t rt c lc cho Bt trong vic hng dn v gio hun tng on. Hai nm sau ngy Bt thnh o, vo mt sng cui h, Srputta v Moggllana, lc ang tu hc cng gio on du s, gp thy Assaji i kht thc trong thnh ph Rajagaha. Hai ngi cm phc ci phong ung dung v gii thot ca thy, nn lng l i theo thy v n Suppatittha trong Rng K xin Bt cho xut gia. Bt chp thun, v sau ny h tr thnh hai t xut sc ca Bt. Khi Srputta (X Li Pht) v Moggllana (Mc Kin Lin) b gio on du s

29 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

theo Bt, th hai trm nm mi v du s cng theo hai ngi n xin Bt cho theo hc o. V vy ch trong mt thi gian ngn trn bc ng hong ha sanh, Bt xy dng c mt tng on ng o v uy nghi, v kinh in thng nhc n con s 1250 v t kheo trong Tng on Nguyn Thy ca Ngi. Hi tng on cha c gii v lut tng c mi thng, v cch t chc rt n gin, khng theo nhng nghi lut nh by gi.

Ngy B tt tng Gii


Ci truyn thng m c na thng cc thy hp nhau li, sng chung vi nhau mt ngy, thn cn nhau v thuyt gii vi nhau, l mt truyn thng rt p, c thit lp ngay trong thi Bt cn ti th. iu ny Bt v cc thy hc c t mt vi nhm ngoi o. Nhng nm u, gio on cha c truyn thng hi hp 15 ngy mt ln. Trong khi th cc v ngoi o trong vng, h t chc n gp nhau nh k, li hn huyn, m lun, chia s, v t tnh thn vi nhau sut c ngy. Qu thy trong gio on bn xin Bt t chc tng t. Bt l ngi ci m, nn Bt chp thun. Bt u t , gio on cc v kht s c 15 ngy hp li sng chung vi nhau mt ngy cho cc v mi xut gia c thn cn vi cc v cao c m hc hi. l mt ngy rt hnh phc ca tng on. Ngy gi l ngy B tt Tng gii, ting Pali l Uposatha v ting Phn l Upasavatha m ta dch l cn tr. Cn tr l sng thn cn, gn gi vi nhau, sng cng vi cc v A-La-Hn, cc bc thy c c . ng theo truyn thng th mnh phi t chc lm sao mi ngi u c tham d tng gii, sng vi nhau trn ngy trong tnh huynh , tnh thy tr. Phn tch ra th tin t "U" c ngha l nui ln ln, dch l trng tnh, tc l nui ln s thanh tnh, lm cho s thanh tnh ca mnh n ln ln. Theo Lun Cu x, Abhidharma-koa-tra, th hu t "tha" c

30 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

ngha l duy tr, t . Nh vy ngy b tt thuyt gii l mt ngy rt quan trng trong sinh hot ca tng on, v vy ta phi tm mi cch tham d, nht l khi mnh mi xut gia. Theo truyn thng th khng v nhng duyn c tm thng m c th b ngy tng gii. Ch tr nhng lc au yu, tai nn, chy nh, lt li, hay c s tranh chp trong gio on th mnh mi di li ngy tng gii.

Tinh thn dn ch trong Tng on


Tng on ngay hi Bt cn ti th c t chc theo tinh thn dn ch. Trong bi cnh lch s rt giai cp ca x hi n thi , tinh thn dn ch ny qu l mt iu rt c bit. Khi mt ngi c chnh thc chp nhn l mt thnh phn ca tng on, th ngi c tham d vo tt c nhng quyt nh v sinh hot ca tng on, c bit l c quyn ph quyt, vi iu kin s ph quyt c da trn nhng cn bn vng chi v lut. V d, mi ngi trong tng on mun lm vic , nhng c mt ngi chng li. Nu ngi a ra nhng l do ph hp vi lut tng, th quyt nh ca i a s khng thnh cng, v bui hp phi c triu tp li. Nh vy trong cuc sng ca tng on hi Bt cn ti th, tnh cch dn ch trong tng on rt l quan trng. Nu mun cho ngi chng i thun theo quyt nh ca a s, th mnh phi trnh by, phi thuyt phc cho ngi c th thy c ti sao a s mun nh vy, nu khng th ci quyt nh s khng thnh. Tinh thn dn ch c qui nh rt r rng trong Lut tng, v Lut tng ch cp n phng cch sinh hot ca mt tng on gm nhng ngi xut gia m thi. c Lut tng ta thy c ci kh nng xut chng trong vic iu hnh v dng tng ca Bt. Tinh thn dn ch trong phng php thnh lp v t chc Gio Hi Tng Gi trn 2600 nm trc y, so

31 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

vi Hin Chng Lin Hip Quc ngy nay, th Hin Chng vn cn thiu st rt nhiu.

Thy Mc Kin Lin lm bn phn S Anh (Kinh T Lng)


Kho tng kinh in o Bt c rt nhiu kinh dy v vn ha hp tng thn. Trong thi Bt cn ti th, thy Mc Kin Lin ng gp rt nhiu cho vic dng tng ca Bt, t cch thy thc tp v chuyn ha bn thn, cho n nhng bi php thoi qu gi chia s kinh nghim tu hc vi cc s em trong tng on. Chng ta hy hc mt kinh c tnh cch rt thc dng v qu gi cho s thc tp chung trong tng thn, do thy Mc Kin Lin ni, l kinh T Lng. Kinh T Lng c mt trong tng Pali ln trong Hn tng. Trong tng Pali, kinh nm trong Trung B (Majjhimanikaya, 15) mang tn l Kinh Anumana, chng ta dch l kinh T Lng, v ch t lng c dng trong kinh tng ng Hn tng, tc l kinh T Khu Thnh. Trong Hn tng, T Khu Thnh l kinh s 89 ca B Trung A Hm. Hin gi ti Lng Mai chng ta may mn c c c hai vn bn, mt bng ting Pali, tc l kinh T Lng, mt bng ch Hn, tc l kinh T Khu Thnh. Khi so snh hai vn bn, chng ta thy hn 90% nhng iu trong hai kinh rt ph hp vi nhau. Nh vy, t nht l 90% nguyn vn li kinh c gi li cho n nay. Nhng iu khc bit gia hai kinh l nhng chi tit khng quan trng lm. Kinh c mt tc dng xy dng tng thn rt cng hiu. Tuy kinh ny khng do Bt ni, nhng trong thi Bt cn ti th, cc thy, cc s c c kinh ny rt u. Ta c th ni sau gii bn, y l kinh c tng c nhiu nht, v n c tc dng xy dng tng thn mt cch rt thc tin, n gip to hnh phc trong cuc sng chung s thc tp ca tng on d thnh cng hn.

32 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

T lng c ngha l so snh, o lng, qun chiu. ng ra ta phi dch l t lng, t tc l so snh, lng l o lng. So snh y l so snh ngi khc vi mnh, em hai ngi t gn nhau xem c nhng iu no ging v iu no khng ging nhau. T lng dch ting Anh l Inference. S d ta khng dng ch t lng, l do th nht l v t lng c mu sc ca Nhn thc lun, tng t nh lun l hc. L do th hai l trong bn ch Hn ca Trung A Hm, cc T dng ch t lng. Trong bn ca Pali Text Society, tn kinh c dch l Discourse on the measuring in accordance with, tc l ly bn thn mnh m so snh vi bn thn ca mt ngi bn ng tu. Nhn vo bn thn ngi bn ng tu ri nhn vo bn thn ca mnh suy tng, qun chiu, xem mnh c th hc c iu g v khng nn hc iu g t bn, mt hnh thc trng ngi li ngm n ta. Do mnh c th dch l The discourse on measuring and reflecting. Tuy khng c cc ch "in accordance with" cng vn ngha. Nh ni trn, kinh ny khng do Bt ni, m do thy Ma Ha Mc Kin Lin ni. Chng ta bit rng trong thi ca Bt, c nhng thy rt gii, ng vai s anh trong tng on nguyn thy rt tuyt diu. Hai v s anh ln nht, hai cnh tay phi ca Bt l thy X Li Pht v thy Mc Kin Lin. Ch hai nm sau ngy thnh o, Bt thu nhn hai t ln ny, v hai thy l nhng bn tay xy dng tng thn rt l hu hiu ca Bt. Hai thy cng gp nhiu kh khn, cng b ganh t, nhng hai thy ng vai tr huynh trng rt trn y. Trong kha tu ma Thu va qua chng ta hc mt kinh do thy X Li Pht ni, l kinh Thy D. Qua kinh , s anh X Li Pht dy cho cc s em phng php i tr vi cn gin. Trong kha An c kit ng nm nay chng ta bt u kha tu bng kinh T Lng do thy Ma Ha Mc Kin Lin dy. Khi nghe ni n thy Mc Kin Lin, chng ta ch c mt nim l thy rt thn vi thy X Li Pht, v thy l mt bc i hiu. Chng

33 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

ta thng gi thy l B Tt i hiu Mc Kin Lin. t ai bit c thy l mt v s anh rt hiu cc em ca mnh, v chia s vi cc em nhng kinh nghim tu hc ht sc thc t. Cng trnh xy dng tng thn ca thy Mc Kin Lin rt ln v kinh ny l mt trong rt nhiu bng chng v cng lao ca thy. Do s truyn tha khc nhau nn hai vn bn ca kinh khng ng nht v im kinh ny c ni ti u. Theo kinh T Lng ca tng Pali th kinh ny c ni ti Susumragina. Theo Hn tng th kinh tng ng l T Khu Thnh c ni ti tu vin Trc Lm. Tu vin ny khng phi l tu vin Trc Lm thnh Vng X. Tuy vy chi tit ny khng quan trng lm. iu quan trng l li kinh rt ging nhau, v ni dung ca hai kinh cng rt ging nhau. Tn kinh trong bn Hn tng c th dch l Li Thnh Cu Ca V Kht S. Chi tit v tn kinh rt l quan trng v trong kinh T Lng, tc l kinh thuc v tng Pali, v s thnh cu ca mt v kht s cng c cp n rt r.

Ni dung kinh T Lng: Nhng nguyn do khin mt ngi t c lp ha v cch i tr


Hm l mt ngy trong ma an c kit h, thy Mc Kin Lin ngi di bng cy, chuyn tr cng cc s em. Thy gi thm cc v khc n dy kinh ny. Bt u bi php thoi, thy ni: Ny cc bn ng tu, v d c mt v kht s thnh cu cc v kht s khc, v ni rng: Xin cc bn ng tu hy chuyn tr vi ti. Ti mong rng ti c cc bn ng tu thng tng n v ni chuyn vi ti. Ti sao li xy ra chuyn mt v ng tu phi yu cu cc v ng tu khc ni chuyn vi mnh? Ti v v c cm tng b c lp ha trong i chng, v c cm tng khng ai trong i chng mun ni chuyn vi mnh. Trong tng Pali, nguyn vn on m u kinh T Lng nh sau: Ny cc bn ng tu, gi s c v kht s thnh cu cc v kht s khc, ni rng: "Cc bn ng tu hy chuyn tr vi ti, ti mong rng ti c cc
34 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

bn ng tu thng tng v chuyn tr vi ti. Nu v kht s y l ngi m k khc kh ni chuyn vi c, nu v y l ngi c nhng tnh nt lm cho k khc khng ni chuyn vi c, nu v y l ngi thiu kin nhn, thiu ci m, khng c kh nng tip nhn nhng li ph bnh, khuyn bo v dy d ca cc bn ng tu phm hnh, th cc v ny xt rng khng th ni chuyn vi v y, khng th dy bo v y, khng th t nim tin vo v y. l ch m kinh nu ra. Trong i chng thnh thong c ngi mang cm gic c n. H c cm tng rng cc bn ng tu khng ai mun ni chuyn vi mnh, mnh khng c tng thn ch v tin tng. Ni theo ngi i l b ty chay. so snh, chng ta hy c on m u ca kinh T Kheo Thnh trong Trung A Hm. By gi tn gi i Mc Kin Lin ni vi cc v kht s: Cc v hin gi, nu c mt v kht s thnh cu cc v kht s khc nh sau: Xin cc tn gi hy ni chuyn vi ti, hy dy d ti, hy khin trch ti, xin ng ti b lm vo tnh trng kh khn. Ti sao c tnh trng y? Ti v, tha cc hin gi, nu c mt ngi quen li ni ngang bng, b ko i bi nhng li ni ngang bng, th cc bn ng tu phm hnh s khng cn a ni chuyn vi v y, s khng dy d v y, s khng khin trch v y, v v th v y b lm vo tnh trng kh khn, l do v thi quen ni ngang bng . S truyn thng b ct t v cch mnh i x vi tng thn. Trong bn Hn vn c danh t "Nan ng" hay "Nn ng" m c ngi dch l xin cc v ng tu ng "lm kh ti". Nan l kh. Ti thy dch nh vy c th a n s hiu lm, ging nh cc v ng tu mun lm kh v ny, cho nn ti dch li l: "Xin cc bn ng tu ng ti lm vo tnh trng kh khn" din ch Nan. N c ngha l khi mnh c cm tng b c lp, khng ai mun ni chuyn vi mnh th mnh lm vo tnh trng kh khn, ch khng phi nhng ngi khc mun lm kh mnh, mun c lp mnh v mt l do no . Chnh mnh xin cc v hy gip mnh mnh khi b ri vo tnh trng kh khn trong hin ti.

35 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

Sau phn m u bi php thoi, thy Mc Kin Lin nu ra mt s nguyn do khin cho mt v kht s khng c cc v kht s khc ni chuyn vi, khuyn bo gim, hay dy d cho. Thy khuyn tt c mi thnh phn trong tng on nn qun chiu li mnh, xem mnh c nhng tnh tiu cc no khin cho cc thy khc khng thn cn c vi mnh. i tng ca kinh ny khng phi ch l mt hay hai ngi trong tng thn, m l tt c mi ngi, ti v nu khng thc tp theo nhng li dy ca kinh th bt c v no trong tng on cng c th lm vo tnh trng kh khn . Chng ta hy c tip: y, ny cc bn ng tu, nu mt v kht s b vng vo t dc, b t dc li ko, th l mt tnh nt khin cho cc bn ng tu kh ni chuyn vi v y. Kh ni chuyn y c ngha l khng c c hi dy bo v , khng c c hi khin trch, ch r nhng li lm ca v y, v vy m khng th t nim tin vo v y. Nh vy nguyn do u tin khin cho mt thy hay mt s c b c lp ha l t dc, v b t dc sai s, li ko. Bn ch Hn gi l c dc. y mnh dch l t dc. T tc l khng ngay thng, c c ngha l khng li ch, c tnh cch ph hoi, v dc l ci mun. C ci mun tt, c ci mun xu. iu mun tt khng gi l t dc. Nhng ci mun xu, nhng s am m c th ph hoi con ngi mnh, ph hoi tng lai mnh, th gi l t dc hay c dc. Trong bn dch ting Vit mnh dng danh t t dc cho nh nhng hn. Khi mnh c mt mun nh mun tu, mun hc, mun i, v ci mun khng c tnh cch v danh, v li, v thm kht danh vng, tin bc, hay sc dc, th ci mun , ci dc khng gi l t dc. Nu v kht s hay n kht s vng vo mt t dc th l nguyn do khin cho cc bn ng tu khng mun ni chuyn vi ngi , khng c c hi dy d ngi , ti v ngi c s ngoan c trong

36 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

t dc ca mnh. Mc ti, ti lm nh vy mc ti! Cng ni ti li cng lm ti cho b ght. Ni vy, ngh vy, hnh ng vy mt thi gian th cc v ng tu s khng n vi mnh na. Cho nn kinh ni rng: Khi mt v kht s b vng vo t dc, b t dc li ko... Li ko tc l b sai s. B t di s li ko v sai s ca t dc th mnh khng c tr tu na, v mnh bt u ni bng. Khi mnh ni bng, cc bn ng tu s c cm tng khng th ni chuyn vi mnh c, v h s trnh ni chuyn vi mnh. Thnh thong chng ta cng thy nhng trng hp nh vy. Mt v kht s hay n kht s c t dc, c s ham danh, ham li hoc ham sc. V c tnh ngoan c, cho bn thn b t dc sai s, li ko. Tm tnh biu hin ra trong ng ngn, trong thi , cho nn tuy cc bn ng tu ban u c c gng gip , dy bo, nhng mt thi gian sau th khng cn kin nhn na. Kt qu l v lm vo tnh trng kh khn ca s b c lp. V t t cm thy mnh b mt tng thn, v mt ngy no s thy rng tng thn ny khng cn l tng thn ca mnh na, cho nn v b tng thn m i. Ai ly tng thn ra khi tm tay ca mnh? Ch c mnh thi, khng c ngi no c th ly tng thn ra khi vng tay ca mnh c. Khi t c lp ha mnh i vi cc bn ng tu, th t t mnh s mt tng thn, mnh c cm tng tng thn ny rung b mnh, tng thn ny khng cn thn cn vi mnh na. K thc l do khin cho mnh c cm tng c n l cch sng ca mnh, cch hnh x ca mnh trong i sng hng ngy lm cho tng thn khng ti vi mnh c, khng ni chuyn, hay dy d mnh c. Trong bn ch Hn ni rt r: Mnh b c lp l v cch ni ngang bng ca mnh, v thi quen ni ngang bng ca mnh. Cch ni ngang bng v thi quen ni ngang bng bt ngun t nhng nguyn do bn trong m hin l ra. Chng ta hy da vo kinh T Lng trc, ri thnh thong s i chiu vi kinh T Kheo Thnh trong Hn tng. Nguyn do th hai l v y ch bit khen mnh v ch ngi.
37 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

Mnh c th ngh rng tt c nhng ngi trong tng thn khng c ai ng lm s anh, s ch ca mnh ht. Nhn ngi bn ng tu no cng thy nhng tt xu, khng thy iu no tt c. iu ny hm cha s tht l mnh khng thy v mnh khng bit chnh mnh cng c nhng tt xu ca cc s anh v ca cc s em mnh. Mnh ch thy nhng s em, s ch, s anh ca mnh c nhng tt xu m thi. Nguyn do th ba l d ni gin v b cn gin chi phi. Chng ta cha phi l nhng bc thnh, thnh ra vic ni gin l vic c th xy ra. Khi cha phi l bc thnh, ai cng c lc ni gin. Nhng ngi tu th phi bit cch i tr v sn sc cn gin ca mnh. Mnh c quyn gin, nhng ng thi mnh c bn phn phi sn sc cn gin ca mnh, phi chuyn ha cn gin ca mnh. Nu bit cch chm sc v chuyn ha cn gin th mnh s khng b cn gin chi phi. Ch khi no mnh khng bit tu tp, khng bit th, khng bit i thin hnh, khng bit qun chiu th mnh mi b cn gin chi phi, v khi b cn gin chi phi th mnh vng vng, mnh t thi bt bnh bng con mt, bng c ch v bng li ni ca mnh. V vy m cc bn cng tu c cm tng khng gip mnh c, khng n ni chuyn vi mnh c, khng th ch bo cho mnh c. C th rng khi gin, mnh khng bit mnh gin, v khi mnh c mt ci nhn khng thin cm, mnh khng bit mnh ang c ci nhn khng thin cm. C th l mnh ang vng vng khng d thng m mnh khng bit l mnh ang vng vng khng d thng. C th l mnh ni nhng cu khng ha du, c tnh cch hch hi v nt n ngi khc m mnh khng bit li ni ca mnh khng c tnh cch d thng, mnh tng mnh lun lun du dng v nh nh. l v mnh thiu chnh nim, mnh cn mt ci gng soi. Nu khng c gng soi th mnh phi nh tng thn, nh s anh v s em cho bit. Mi khi mt em ln khng d thng th s anh phi ni y l lc em ang khng d thng. Phi c mt ngi ch cho mnh th mnh mi tin c. Mi khi ngi kia c mt ci nhn khng thin cm th mnh thy ngay, mi khi ngi kia c mt thi khng d thng th mnh cm thy lin, mi khi ngi kia trong

38 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

ging ni c s bc bi, cu knh th mnh bit lp tc. Nhng khi mnh phm vo nhng iu th mnh khng bit, v mnh tng rng mnh khng c nhng khuyt im ca ngi kia. K thc l mnh c, v i khi cn c nhiu hn ngi kia na. V vy ngi tu may mn l ngi c s anh, s em, s ch nhc nh cho mnh, ch cho mnh nhng lc mnh khng ti mt, nhng lc mnh cu knh. C c nhng ngi nh vy th mnh mi c che ch v c nui dng. Nu khng c ngi n vi mnh, ni cho mnh hay v ch cho mnh thy nhng iu lm li, th mnh thiu may mn. Nguyn do th t: hoc v y v gin m m p mt ni him hn. Gin l mt iu m him hn l mt iu khc. C nhiu ngi gin nhng sau khi gin th thi, khng cn ngh ti na. Rt d chu. Ni trn li nh, nhng sau khi ht gin th ci ni vi mnh tr li rt d thng. Nu gin m khng thc rng mnh gin, khng bit qun chiu, khng bit nhn din, chuyn ha ci gin ca mnh th ci gin i vo trong chiu su ca tm thc, tr thnh mt ni kt ln v khi ni kt gi l him hn. Cng nh khi mnh b cm. Mi b cm m khng chu co gi hay ung thuc, cho cn cm thm su vo thn, th s cha tr s kh hn. Khi s him khch hoc s hn th bm su vo trong tm ta, th khi ni kt s pht hin ra bn ngoi di hnh thc mnh vng vng, mnh kh chu m mnh khng bit. iu nguy hi l ch mnh khng hay bit nhng s vic . Khi nghe ni "anh say ri", ngi say ru khng bao gi nhn thy mnh say. Ti m say? Ti u c say! l nhng cu tr li u li ca h. Cng vy, khi nghe ni anh gin ri , th mnh thng khng nh: Ti u c gin? nhng k thc th mi ngi u thy mnh ang gin. l ti mnh khng c gng soi. Tng thn c th ng vai tr ca mt tm gng cho mnh soi. Khng cn tm gng y th nguy lm cho i tu hc ca mnh. Ai cng c quyn gin, nhng nu khng bit tu tp chuyn ha th ci gin y s tr nn mt khi ni kt trong ta, n lm hi bn thn ta, v lm hi lun c bn tu ca ta na. Nguyn do th nm: hoc v gin hn, him hn m tr nn cu knh.

39 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

Ting Anh gi l bad mood. Lu lu cu knh mt ln th c, nhng cu knh hai mi bn gi mi ngy th nhiu qu, ngi khc s thy mnh khng d chu, h rt lui, v mnh s c cm gic b ty chay. Nguyn do th su: hoc v him hn m ni nhng li c tnh cch cu knh. Trong nguyn do th nm, s cu knh ch th hin qua b iu. y s cu knh biu l qua li ni. Nn bit rng khi ni, nu chng ta c mt cm xc th t nhin li ni ca chng ta c nhng m ba rung ng khin cho ngi i thoi bit ta ang cm xc. Khi chng ta s, tht vng, bun ti hay gin hn th nhng cm xc biu hin ra trong li ni ca chng ta. i khi ngi i thoi nhn bit m chnh mnh li khng hay. l v mnh thiu chnh nim. Ch cn mt cu ni ba bn ch thi l lm cho mnh mt mt s anh, mt s ch, hay mt mt s em. Gp mnh, v c th cho v l php, nhng h khng cn mun tip xc vi mnh na. Ni c ba bn ch, nhng mnh phi tr mt gi rt t, n lm cho mnh mt mt ngi bn ng tu, v c khi mt c tng thn. Bng tr nng, c th mnh thy rt r rng tng thn ny l ci mnh cn nht trn i, l ci nhu yu quan trng nht trong i mnh, vy m mnh vn c nh mt tng thn . Tr tu ca mnh thy r iu , nhng v mnh qu yu, mnh thiu tu tp, mnh c tp kh su dy cho nn mnh phn li tr tu ca mnh, mnh lm ngc li iu m tr tu ca mnh thy r, cho nn mnh ri vo hon cnh c n. Ti Lng Mai, s thc tp xy dng tng thn c xem l quan trng nht trong chng trnh tu hc. Nu mun thnh cng trong vic hnh o sau ny, ngay by gi chng ta phi hc php mn xy dng tng thn cho tht ng hong. Mt ngi khng c kh nng xy dng tng thn, s khng c kh nng i. Ti v khng c tng thn th khng lm c g ht. Chng ta bit rng trong qu trnh tu tp, chng ta chuyn ha c l nh tng thn. Mt v thy gii cch no i na cng khng lm c g nu khng c tng thn. V vy ti

40 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

nhc li rng trong thi gian th hun v thc tp Lng Mai, qu v phi hc cho c v thc tp cho thnh cng phng php xy dng tng thn. Nguyn do th by: hoc v v y ln n ngi bn ng tu ch cho mnh li mnh phm. Li ny i khi ch l mt s vng v, mt tri gic sai lm ca mnh, nhng ti mnh c chp, cho nn khi ngi bn ng tu ch cho mnh nhng li th mnh ni gin v mnh ln n h. Ngi c th l v thng mnh nn ch cho mnh nhng li lm. Bn b anh em th ai cng phi gip nhau nh vy, nhng v mnh khng c kh nng tip nhn, khng c kh nng nghe, cho nn mnh rung b tm gng soi ca bn cho mn, mnh gin lun tm lng tt ca ngi bn tu. Mnh ni gin nn mnh tr a bng cch ln n h. Nguyn do th tm: hoc v y mit th ngi bn ng tu ch cho mnh li mnh phm. Mnh khng cn mun nhn mt ngi na, cm bng ngi khng cn l bn ca mnh, khng cn l tri k ca mnh na. Tri k g m li ch trch ngi ta! Mnh ngh nh th. Thc ra th ngi hiu mnh, ngi c thng yu ch cho mnh nhng yu ui ca mnh, mi ng l ngi tri k ca mnh. Vy m mnh b mt ngi bn, b mt cy uc ch ng, mt i mt c hi thy r mnh. Nguyn do th chn: hoc v y ch trch tr li ngi ch cho mnh li mnh phm. Chnh anh l ngi phm li ch khng phi l ti! Chnh anh mi l sn si, chnh anh mi l kh chu, chnh anh mi l cu knh ch khng phi ti! Ti v trong lng mnh c khi him hn cho nn khi nghe ngi ch li, chng nhng mnh khng chu li m cn ch trch ngc li ngi . Nguyn do th mi: hoc v y cht vn tr li ngi ch cho mnh li mnh phm.
41 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

Cht vn tc l t ra nhng cu hi ti tp cho ngi kia s m ln sau khng m ni ra li ca mnh na. Nguyn do th mi mt: hoc v y trnh n vn bng cch hi ngi ch cho mnh li mnh phm, nhng cu hi khc, khng n nhp g n nhng vn ca ngi kia nu ra. Ni r ra l v y tr li ngoi vn , nh lc hng, hoc l s bc bi, gin d v bt mn. Nguyn do th mi hai: hoc v y khng gii thch c mt cch tha ng hnh ng ca mnh khi ngi kia ch li cho mnh. Ti sao anh lm vy? mnh khng tr li mt cch tha ng c, mnh c ni vng quanh! Nguyn do th mi ba: hoc v y th tho v c c . Th tho ting Php l grossire, v c l mauvaise intention. Nguyn do th mi bn: hoc v y ganh ght v keo kit. Cho m tic, ni m cng h tin, gip m khng ht lng. Nguyn do th mi lm: hoc v y mu m v lng gt. Nguyn do th mi su: hoc v y cng u, ngoan c v t kiu. Nguyn do th mi by: hoc v y vng vo th tc. Tuy xut gia, nhng trong i sng hng ngy mnh vn cn vng vng nhng l thi th tc, khng c kh nng bung b l thi trc. Anh i tu nhng nhng iu anh lm c v "i" qu! Cuc sng ca anh khng c phm cht t ti, gii thot, thanh thn ca ngi tu. Cch ni nng, cch hnh x ca anh cn c tnh cch th tc qu. l mi by nguyn do khin cho mnh b c lp ha, lm cho cc bn ng tu khng n vi mnh c, khng ni chuyn vi mnh

42 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

c, khng dy bo mnh c, khng ch by cho mnh nhng li lm ca mnh c, v cui cng th h mt nim tin ni mnh. Tt c nhng iu chng t rng thy i Mc Kin Lin bit rt r nhng g xy ra trong tng thn. Ha ra ngy xa cng ging nh ngy nay! Trong tng on ca Bt ngy xa cng c nhng vn ging nh trong tng on ca chng ta ngy hm nay! Sau khi ni qua mi by nguyn do khin cho mt v kht s cm thy b c lp, cm thy mnh ang t t nh mt tng thn, thy i Mc Kin Lin ni n mi by c tnh lm cho tng thn cng ngy cng thng mn mnh. Cc bn trong tng thn c th n ni chuyn vi mnh mt cch d dng, dy bo cho mnh nhng li mnh phm, v t nim tin ln ni mnh. Mi by c tnh , chng qua l s vng mt ca mi by tnh khng tt m thi. Ny cc bn ng tu, v nhng c tnh, nhng nguyn do no m mt v kht s c nhn thc l mt ngi m k khc c th d dng ti vi c v d dng ni chuyn vi c? y, ny cc bn ng tu, nu mt v kht s khng vng vo t dc, khng b t dc li ko, th l mt c tnh khin cho cc bn ng tu c th d dng ti vi v y v ni chuyn vi v y. V y l nhng c tnh khc khin cho cc bn ng tu c th d dng ti vi mnh v ni chuyn vi mnh: Hoc v y khng t khen mnh ch ngi; Hoc v y khng ni gin v khng b cn gin chi phi; Hoc v y v khng gin cho nn khng m p mt ni him hn; Hoc v y v khng him hn cho nn khng cu knh; Hoc v y khng v him hn cho nn khng ni nhng li c tnh cch cu knh; Hoc v y khng ln n ngi bn ng tu ch cho mnh li mnh phm; Hoc v y khng mit th ngi bn ng tu ch cho mnh li mnh phm; Hoc v y khng ch trch ngi ch cho mnh li mnh phm; Hoc v y khng cht vn tr li ngi ch cho mnh li mnh phm; Hoc v y khng trnh n bng cch hi ngi ch cho mnh li mnh phm bng nhng cu hi khc, khng tr li ngoi vn , khng l s bc bi, gin d v bt mn ca mnh; Hoc v y gii thch c mt cch tha ng hnh ng ca mnh cho ngi hi mnh v li lm mnh phm; Hoc v y khng th tho v khng c c ; Hoc v y khng ganh ght v xan tham; Hoc v y

43 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

khng mu m v lng gt; Hoc v y khng cng u v t kiu; Hoc v y khng c v th tc, khng vng vo th tc v li c kh nng bung b. Ny cc bn ng tu, l nhng c tnh lm cho mt v kht s c nhn thc l mt ngi m k khc c th d dng ti vi c, v d dng ni chuyn vi c. Xin i chng nghe tip, nhng cu sau y thuc lnh vc qun chiu v bn thn mnh v l rt quan trng: Ny cc bn ng tu, v kht s cn phi i chiu t ng vi t ng (ngha l t ng ca ngi v t ng ca mnh) m t lng nh sau: Ngi y v c t dc v b t dc li ko cho nn ta thy ngi y khng d chu v ta khng a thch ngi y. Cng nh th, nu ta c t dc v b t dc li ko th k khc s thy ta khng d chu v h s khng a thch ta. y l nhng li dy bo rt c th. Khi mnh thy mt ngi c t dc v ang b t dc sai s th mnh bit rng ngi khng d chu v mnh kh n vi ngi . Thy vy, ta hy quay li nhn bn thn mnh, v t bo: Nu bn thn ta c t dc, v ang b t dc sai s, th ta cng s khng d chu v ngi khc c nhin s khng a thch ta v.v... C nh vy m qun chiu t iu th nht cho n iu th mi by. Trong kinh c ghi rng y l kinh c cc thy tng c rt nhiu. Khi tng, cc thy c cc li qun chiu v bn ng tu, k n c cc li qun chiu v bn thn mnh mi ngi c c hi thc tp qun chiu: Ngi v nh vy cho nn ta khng a thch h, nu ta cng nh vy th nhng ngi khc cng s khng a thch ta. Ngy xa kinh ny c xem l Ba-La--Mc-Hoa, tc l Gii Bn, v vy m cc thy tng c rt thng xuyn. Ta hy nghe thy i Mc Kin Lin dy tip:

44 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

Ny cc bn ng tu, v kht s cn phi i chiu t ng vi t ng m t lng nh sau: Trong gi pht ny ta c ang m p t dc v ta c ang b t dc li ko hay khng? l qun chiu. Ngay trong gi pht ny ta c ang b mt ci am m n sai s hay khng? Nu trong khi t lng m v kht s thy c rng trong gi pht ny ta ang c m p t dc v ta ang b t dc li ko th v kht s y phi tinh tin on tr tm hnh bt thin y. Nu trong khi t lng m v kht s thy c rng trong gi pht ny ta khng ang m p t dc, v ta ang khng b t dc li ko th v kht s y hy sng vi tm nim hn hoan v bit mnh cn tu hc tinh tin nui dng thm nhng tm hnh tt p nh th. on kinh ny c lp li vi iu th hai l khen mnh, ch ngi. Sau n iu th ba l ni gin v b cn gin chi phi v.v... Kinh ni tip: Ny cc bn ng tu nu trong khi qun chiu, mt v kht s thy r rng trong tm mnh cc tm hnh bt thin cha c on tr th v y phi n lc tinh tin on tr. Cn nu trong khi qun chiu, v kht s thy r rng trong tm mnh cc tm hnh bt thin c on tr th v y hy sng vi tm nim hn hoan, v bit mnh cn tu hc tinh tin nui dng thm nhng tm hnh tt p nh th. Ny cc bn ng tu, cng nh mt ngi thanh nin hay mt c thiu n, tui cn thanh xun, cn a trang im, thng a nhn mt mnh trong mt tm gng tht trong tht sng. Hoc nu khng c gng th nhn vo mt bt nc tht trong tht sng, nu thy mt vt nh no trn mt th ngi y phi lp tc lau ra vt d y i. Cn nu khng thy mt vt d no trn mt, ngi y s ly lm bng lng v s t bo: Tt lm, mt ta rt sch. Cng nh th, ny cc bn ng tu, trong khi t lng thy cc tm hnh bt thin cn cha c on tr, v kht s s tinh tin on tr chng. Cn nu trong khi t lng thy cc tm hnh bt thin c on tr, v kht s s c sng trong tm nim hn hoan, v bit mnh cn tu
45 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

hc tinh tin thm nui dng thm nhng tm hnh tt p nh th. Tn gi i Mc Kin Lin ni nh vy xong, cc v kht s hn hoan, tin tng tip nhn nhng li dy ca thy. l kinh T Lng. Nu chng ta dch kinh ny theo ng nguyn vn th n s di gp mi by ln. V vy m chng ta dch vn tt, ngha l ch lit k mi by im tiu cc lm cho mt kht s b lm vo tnh trng kh khn m thi. Khi lit k mi by im ny, im no cng phi c li hng dn v cch qun chiu, ngha l phi qun chiu ba trng hp. V d khi qun chiu v thi quen hay ln n tc l im th hai ca kinh, ta phi bt u: Hoc v v y ln n ngi ch cho mnh li mnh phm, v vy cho nn cc v ng tu kh c th n vi ngi , ni chuyn vi ngi , dy d ngi v ch cho ngi nhng li ca mnh phm. V vy cho nn ngi lm vo tnh trng kh khn. K n v kht s cn phi qun chiu rng: Nu ngi l mt ngi quen ln n ngi ch cho mnh li mnh phm, th ngi khng phi l ngi d thng v ta s khng a thch ngi . Trong trng hp ta l ngi a ln n ngi ch cho ta li lm ta phm th ta cng s l mt ngi khng d thng v nhng ngi khc s khng a thch ta. Sau cng, v kht s cn phi qun chiu rng: Trong gi pht ny ta c tt xu l hay ln n ngi ch cho ta li ta phm hay khng, nu c th ta phi tinh tin tu tp dit tr iu . Nu khng, ta hy hn hoan bit rng mnh ang i trn co n ng tt, v mnh phi thc tp thm nui dng tnh tt m mnh c trong tm ca mnh. Nh ni trn, sau khi thy i Mc Kin Lin dy kinh ny, cc thy trong gio on Nguyn thy tng c kinh ny thng xuyn mi ngi c c hi qun chiu. H khng tng c ring r m

46 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

tng c chung vi nhau. V vy khi hc kinh ny xong, chng ta cng phi to c hi c tng thn cng thc tp, ng ct kinh vo t. Kinh T Khu Thnh c Hi ng Gio Th Lng Mai dch v in trong Nghi Thc Tng Nim i Ton vi ta l Kinh Tip Nhn Soi Sng. Chng ta nn nghim mt hnh tr. Khi so snh kinh T Lng v kinh T Khu Thnh, ta thy hai kinh rt ging nhau. iu ny cho ta mt nim vui rt ln. Mt tng phi c truyn xung Tch Lan, vo th k th ba trc cha Kit, v mt tng phi thnh lp Kashmir, cch nhau n my ngn nm, vy m cc thy trong hai tng phi vn gi c nguyn bn ca kinh, v gi y khi so li, ta thy ni dung hai kinh rt tng t. iu gip ta tin tng rng y ch thc l nhng li ging dy ca thy i Mc Kin Lin, khng cn nghi ng g na. Do m khi tng c, chng ta c hnh phc v cm thy rt may mn v s truyn tha ch thc ca kinh qu bu ny. Khi hc nhng kinh ni v l thuyt, chng ta cm thy c hnh phc v c phiu lu trong th gii ca nhng t tng uyn o. Ngc li, y l mt kinh rt thc t, ging dy trc tip v phng cch thc tp chuyn ha nhng tm hnh tiu cc ca chng ta. Nhng kinh c li ging dy thc t, gip ta chuyn ha ni tm l nhng kinh m chng ta rt cn n. C ngi khng bit ung thuc khi lm bnh, khi thuc c trao cho th tm cch trn chy. Cng vy, c ngi s nghe Php thoi, v s ngi chung vi i chng th Php thoi c th ng ti nhng nim au trong mnh. Php thoi c tnh cch thc t, n ch cho mnh nhng vn m mnh ang m p, v khi n ng ti nhng vn c tht ca mnh th mnh cm thy mt hnh phc, mnh ch mun trn chy, mnh ch mun nghe nhng l thuyt cao vin m thi.

47 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

i khi trong mt Php thoi mnh tm c loi y dc m mnh ang cn. iu ny xy ra rt thng. Trong khi nghe Php thoi, bi Php c th cng hin cho mnh mn thuc m mnh ang cn cha bnh, nhng mnh li khng th tip nhn c th thuc , rt l ung ph. Khi nghe Php thoi mnh thy tm b xc ng, ngha l lc nhng nim au ca mnh b nh ng ti. Thay v em ht tm hn tip nhn mn thuc qu bu c th cha c bnh ca mnh, mnh li ngh quanh ngh qun: Hnh nh c s em no "hc li" vi thy cho nn hm nay thy ni vy l ry la mnh, v nhng li thy va ni l ch nhm ring mt mnh mnh thi, mnh l i tng ca phn Php thoi ny! Do tm trng m mnh khng c kh nng tip nhn mn thuc m chnh mnh ang cn n. Li dy ca Bt thng c gi l vin m. Vin m c ngha l li ni c tnh cch trn y, nh ng ti tt c mi cn c. Vin m n cn c ngha l kh c. Kh c l rt ph hp vi tnh trng ca mnh. Chnh v n l vin m cho nn n nh ng c ti vn ch thc ca mnh. Nu mnh khng ci m, khng nhn c hi tip nhn nhng phng thuc m chnh bn thn mnh cn hn ai ht, mnh c suy quanh ngh qun, th lc tm mnh khng thanh thn, khng thanh tnh tip nhn mn thuc qu bu m bi Php thoi c th cng hin. Ti thy c nhng ngi s nghe Php thoi. Khng dm vo nghe Php thoi v h mang tm trng . l nhng trng hp rt ng thng.

48 | C h n g 0 2 : T n g o n c a B t

Chng 03: Lut Tng v Tng on


Mun c nhng quy lut mt tng on c th nng vo m sng hi ha, hnh phc, v ng theo tinh thn gio php, chng ta phi cn c vo Lut tng, ng thi phi bit s hnh thnh ca gii lut, ngha l phi bit nhng nhn duyn do cc gii lut c t ra, th lc p dng ta mi khng i lc ng, khng p dng sai.

S hnh thnh ca tam tng kinh in


Gio l truyn khu Mc du nhng li gio hun ca c Th Tn khng c ghi chp li lc Bt cn ti th, v hi cha ai bit vit m cng cha ai c giy. Tuy vy cc t ca Ngi thuc nm lng nhng l i gio hun ca Bt v truyn khu t th h ny sang th h khc. iu may mn l ba thng sau ngy Bt nhp dit, vo nm th tm triu Vua A X Th (Ajatasattu), i c Mahakassapa (i Ca Dip), ngi thng c cc v kht s trong gio on tn trng nh v i t th t sau Kondaa (Kiu Trn Nh), Sariputta (X Li Pht) v Moggallana (Mc Kin Lin), quyt nh triu tp mt i hi gm nm trm v i t tht tu v tht hc ca Bt, chn la t trong cc gio on kht s, v th Rajagaha n tng v kt tp tt c nhng kinh v lut m Bt dy. Vua Ajtasattu ng ra bo tr ln kt tp kinh lut ny. i hi khai mc vo u ma an c nm , v ko di trong su thng. Trong i hi, i c Upali (u Ba Ly) vn ni ting v lut hc c mi ln n tng gii lut. Nh nhng cu hi ca i c Mahakassapa m i c Upali nhc li c ht nhng nhn duyn do cc gii lut c thit lp. i c Ananda (A Nan ) c i hi thnh ln trng tuyn tt c nhng bi php thoi ca Bt ni, gi l kinh. Nh nhng cu hi ca i c Mahakassapa v ca i chng m i c Ananda c dp ni
49 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

ra ht nhng chi tit v thi gian, ni chn v c duyn a ti mi php thoi ca Bt. C nhin l i c Upali v Ananda khng th nh ht mi chi tit, nhng nh s c mt ca nm trm v kht s c tht hc v tht chng m trong ln kt hp u tin ny, ton th gio l ca Bt c n tp rnh mch v sp xp thnh Tam tng kinh in gi l Kinh, Lut v Lun ca o Bt. Tuy vy, n tp ch l tng chng nh li nhng li Bt dy rnh mch hn, nhng vn cha ghi chp li c. Sau cc v A-La-Hn li kt tp ln th hai (mt trm nm sau) v ln th ba (hai trm ba mi su nm sau) n tng v b tc gio php ca Bt. Ghi chp kinh in lu truyn Theo truyn thng Nam Tng, mi cho n khong nm 83 trc Dng Lch, tc l gn na th k sau ngy Bt nhp dit, di triu vua Vaa Gmani Abhaya ca x Tch Lan, cc v A-La-Hn mi kt tp thm mt ln na ti Aluvihara, mt p nh thuc o Tch Lan, cch Candy khong 30 cy s. y l ln kt tp th t ca cc i t ca Bt, v l ln u tin trong lch s Pht gio, tam tng kinh in c ghi chp li trn l bi, bng ting Pali, cn gi l ting Nam Phn. Ta nn nh rng y l kin ca Pht gio Nam Tng. Nh nhng i hi kt tp m ngy nay chng ta c Tam Tng kinh in o Bt, trong Kinh tng (Sutta-piaka) l nhng li ca Bt dy, Lut tng (Vinaya-piaka) gm nhng gii lut qui nh np sng ca tng on, v Lun tng (Abhidhamma-piaka), nhng tc phm h thng ha, ging gii thm v gio l o Bt. K v s lng th tam tng kinh in in thnh sch ngy nay, dy bng mi mt ln quyn thnh kinh ca Kit gio.

50 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

Lut Tng v nhng nguyn tc sng chung an lc


Lut tng l mt nn vn hc rt quan trng trong o Bt m khng my ai nm vng. Trong gio on, nhng v gii v kinh th c gi l Kinh s (Sutra Master), nhng v gii v lun th gi l Lun s (Abhidharma Master), v cc v nm vng v lut th gi l Lut s (Vinaya Master). Mun nm vng lut hc trong o Bt, ta phi hc ring v lut t nht l ba nm. Vit-Nam t xa ti nay, thi no cng c mt s cc v tinh thng v Lut tng. Trc khi th hin Nit bn, Bt c ni rng: "Sau khi ti nhp dit, gii lut s thay ti lm thy ca qu v, u c gii lut th c ti. Nu tng on thc tp gii lut nghim chnh th gio php ca ti s c th li vi qu v i i kip kip, nu khng, gio php ca ti s li vi qu v rt ngn". Do Lut tng l mt nn vn hc m ngi tu hc v dng tng phi hc bit, d chng ta khng mun lm nhng nh chuyn mn v lut hc. Gii v Lut Hn 20 nm sau ngy thnh o, Bt khng t ra nhng gii lut nht nh cho tng on ca Ngi, m ch a ra nhng iu rn thch hp mi khi cn n. Lut tng o Bt ghi y l do ti sao v trong trng hp no Bt t ra mt gii, v m t rnh mch cc nghi thc sm hi ca ch Tng. Chng ta c hai danh t l gii v lut. C khi chng ta gi chung l gii lut. Tuy nhin gii hi khc vi lut. Gii ting Phn l Sila, mnh phin m l Thi-la, c ngha l nhng hnh vi, nhng tp qun, nhng o c ca mnh, ting Anh c th dch l Precept hay Morality, ngy nay mnh dch l Mindfulness Trainings. l nhng nguyn tc, nhng iu khon hng dn cho mnh i ng ng, bo v ci an ninh, ci t do ca mnh.

51 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

Lut ting phn l Vinaya, mnh phin m l T-ni-gia, gm nhng hin ch, nhng nguyn tc, nhng php thc, nhng quy lut, quy phm mnh c th sng hi ha, hnh phc v ng theo gio php. Nhng nguyn tc sng chung c an lc, c ha hp, c th thc tp c gio php ca Bt, nhng nguyn tc gip cho mnh vt thng nhng kh khn, rc ri v.v... Tt c nhng vn u thuc v lut. V vy gii cng l lut, nhng phm vi ca lut ln hn phm vi ca gii. Lut bao gm nhiu lnh vc hn gii. Nghin cu v lut hc, chng ta thy trong cch sinh hot ca tng on ngy xa, c nhng php tc m by gi chng ta c th p dng c vo trong cng ng quc gia, hay cng ng gia nh, cng ng x hi. V d by phng php gii quyt nhng tranh chp trong tng on ngy xa, ngy nay Lin Hip Quc cng c th p dng c vo cch gii quyt nhng tranh chp quc t. Trong gia nh, chng ta cng c th hc c nhng phng php nh sm hi, hi ngh gia nh, tng t nh nhng thc tp Lng Mai. Tht ra, lut php trong cc nc tn tin ngy nay cng p dng nhng nguyn tc i ti quyt nh ca tng on ca Bt ngy xa. V d trong cc phin ta, ngi ta cng cho triu tp nhng ngi i din cng ng v lp nn mt Bi Thm on (Jurors) lm quyt nh ca cc v kin. Trong cc hnh s (criminal), lut php cng cn 100% Jurors ng v mt quyt nh, th quyt nh mi thnh hnh c. Trong tng on ngy xa ca Bt, nhng quyt nh quan trng cng cn 100% cc thy ng th quyt nh mi thnh hnh. C nhin 2600 nm l mt thi gian rt di, cho nn c nhng iu khng cn hp thi na, nhng trong Lut tng c rt nhiu vin ngc rt qu m x hi ngy nay c th p dng sau khi ch bin cho hp thi.

52 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

Vn hin Lut tng c th gi l Hin php ca tng on m ta phi hc cng phu lm mi nm vng c. Trong mt tng on, phi c nhng v lut s th tng on mi c phm cht cao. Tc s ca mt tng on xut gia Theo lut ca o Bt, mun c gi l tng on, t nht phi c bn ngi, v bn ngi phi l bn ngi th Upasampad, ta gi l C tc gii, ngha l 250 gii kht s. l mt tng on hp php nh nht c th c chnh thc gi l tng on. C nhin, khi khng c bn v kht s trong chng, ta vn c th tu hc c, nhng ni v mt tng on hp vi Lut tng, th phi c t nht l bn v kht s. Trn phng din sinh hot, mt tng on bn ngi khng c lm nhng cng vic m tng on nm ngi c quyn lm, v d nh t chc th C tc gii, t chc l T t (Pravran) vo mi cui ma an c v.v... Thng thng th mt tng on gm hai mi kht s l mt tng on c th lm c tt c mi iu theo lut nh. Cch t quyt nh chung trong mt tng on Phng php gii quyt tt c cc vn trong tng on gi l phng php Yt ma. Yt ma l phng php bu phiu v quyt nh tp th. V vy, l ngi hng dn chng tu hc, ta phi rt vng vng trong ngh thut Yt ma, v phi gii quyt cc vn chung theo phng php Yt ma th mi d thnh cng v nh nhng cho chng tu hc. Yt ma ting Phn l Karma, ting Trung hoa l Tc php bin s, ting Anh l Taking action, Taking decision. Tt c mi quyt nh trong mt chng tu hc u pht sinh t Yt ma.

53 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

Lut tng nh ngha rng: Yt ma l hnh ng, l nghip, l hnh vi. Hnh vi y l hnh vi tp th ch khng phi l hnh vi c nhn, collective decision, collective action taken by the whole community. Cc loi Yt Ma Yt ma c ba phng thc, loi ng php nht gi l Tng php Yt ma. Phng thc Yt ma u tin gi l Tm nim Yt ma, Mental Karma, tc l Yt ma trong tm mnh m thi. Nh vy ta thy o Bt rt l linh ng, mm do ch khng cng ngc theo lut. V d khi tu hc mt mnh, ta cng c th lm l Yt ma t t, Yt ma b tt tng gii, Yt ma an c, Yt ma nhp tht v.v... Trong trng hp ta ly tm mnh lm Bt, lm Tng. Ta qu xung ly Bt v Tng trong tm, ri lm Yt ma mt mnh, gi l tm nim Yt ma. Php Yt ma th hai gi l i th Yt ma. i th Yt ma tc l trc mt mnh ch c mt hay hai ngi khc. Trong trng hp ny mnh vn c th qu xung v lm l Yt ma. Tuy rng khng ng lut v khng l tng lm, nhng vn hay hn Tm nim Yt ma. i ting Anh l Facing. Phng php th ba gi l Tng php Yt ma (Sangha karma), php yt ma ng lut nht. y l lc m trc mt mnh c t nht ba v kht s khc. Tng php Yt ma cng c ba trng hp. 1. n bch Yt ma, ting Pali l Natti kamma, ting Anh l Single announcement. n tc l mt ln, bch l ni ra. Trong sinh hot ca chng, c nhng vic m ch cn v Yt ma, hay mt v chc trch no , thnh mt ting chung, ng ln v tuyn b ra, th t nhin n thnh php, thnh quyt nh. V d sau khi i chng dng cm tra xong, S c oan Nghim ng ln thnh mt ting chung v ni rng: Tha i chng, hm nay v phi chun b Gii n nn chng ta s khng c thin tr xm Thng nh thng l, xin thng bo i chng bit. l n bch Yt ma. Trong trng hp c th c vi ngi hi ti sao mnh khng lm c hai chuyn
54 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

c v.v..., nhng v cng vic ny khng phi qu quan trng phi b phiu, cho nn ch cn n bch Yt ma l c quyt nh. Nu mun hi thm cho chi tit th c th hi ngay lc , nhng khng cn i chng hp li quyt nh. Trong mt vi tu vin, ch cn s dng php n bch Yt ma m cc thy, cc c c th gii quyt c n bn, nm mi phn trm cng vic sinh hot ca chng. Tuy vy mt ngi phi ni ra cho mi ngi bit, nu khng th c li, v ngi khc c th trch ti sao khng ni ra m li lm. y l mt nguyn tc m mnh phi vng theo, ti v khi ni ra th s khng cn ai trch mc, v mnh gi c ha kh v s an lc cho i chng. 2. Bch nh Yt ma, ting Pali l Natti dutiya kamma. Bch nh tc l ni hai ln. Mt quyt nh quan trng hn, cn c s ng r rt ca i chng nn mnh phi lm bch nh Yt ma. V d sau khi i chng th trai xong, S c Chn c ng ln ni rng: Tha i chng, th su ny l ngy tng gii, nhng v duyn s cn kp nn mt s cc v chc sc trong cng ng ngh rng: Thay v tng gii vo th su, mnh s tng gii vo ngy th ba tun sau, v ch c tun ny l thay i nh vy thi, xin trnh ngh ln i chng bit. Tng gii l mt vic rt quan trng, khng i tng gii m cng khng gi theo i din th mnh phm gii. V vy, nu S c Chn c khng cho bit th c nhiu ngi s b phm gii, v h khng bit ngy tng gii i nn hoc khng tham d, hoc khng nh ngi i din cho mnh. V vy m S c Chn c phi bch nh. Trong php bch nh phi bch hai iu: Th nht l phi trnh by r rng v l do nh vy, nh vy v.v... m bui tng gii ngy th su phi di li n th ba tun ti vo lc my gi, v ti u. l bch nht, tc l ni ra ln th nht. Ni xong S c tip: y l li tc bch. Sau mi ti bch nh tc l hi rng: Vy tha i chng, i chng c ng chp thun iu hay khng? l cu hi m cng l li bch th hai. Nu mi ngi im lng th S c s ni: i chng gi s im

55 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

lng, nh vy l i chng chp thun, chng ta c nh vy m thi hnh. Trong gii lut ca phi m-v-c (Dharmagupta) l phi m VitNam ta thc tp theo, th c khong 78 trng hp trong chng ta phi dng phng php Yt ma bch nh. Ngoi ra cn c vo khong 40 trng hp m ta phi dng Yt ma bch t. 3. Yt ma bch t, ting Pali l Natti catuddha kamma, dnh cho nhng quyt nh rt quan trng, v vy m phi cho i chng c th gi suy ngh cho k. V d nh quyt nh c cho mt ngi th gii hay khng? hoc quyt nh c cho mt ngi lm thng tr hay khng? v.v... l nhng iu rt l quan trng, v ngi c th gii (sa di hoc kht s), hay c thng tr, c lin h rt ln n hnh phc ca i chng, v vy m phi dnh th gi cho i chng suy ngh cho tht k. Tt c mi sinh hot ln trong i chng thuc v sinh hot ca tng on m thnh tu c, l nh phng php gi l Tng php Yt ma. Trong cc bui truyn gii cng vy. Truyn gii l mt sinh hot rt quan trng ca tng on, v vy m u cho l truyn gii, ta cng phi x dng phng php Yt ma bch t. Nu khng lm theo phng php Yt ma ny th l truyn gii khng c gi tr. Sau y l mt mu tc php Yt Ma, s dng cho l truyn gii Sa di. Thy Yt Ma: i chng tp hp y cha? Thy Th Chng: Tha, i chng tp hp y . Thy Yt Ma: C s ha hp khng? Thy Th Chng: Tha, c s ha hp. Thy Yt Ma: i chng tp hp hm nay lm g?

56 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

Thy Th Chng: Tha, i chng tp hp hm nay h nim cho l Xut Gia v thc hin Yt Ma Truyn Gii Sa Di. Thy Yt Ma: Xin cc v Tn c kht s nam v n lng nghe! Cc v gii t vi php danh sau y .......... ang cu xin c th gii Sa Di v thnh c Tn c (trc ... sau ...) lm Thn Gio S. Cc v gii t ni trn trnh by l h thanh tnh, khng c g chng ngi. Nu thy thi gian thch hp v khng c g tr ngi, th xin cc v Tn c chp thun cho cc gii t y tip nhn gii Sa Di. y l li tc bch. Tc bch nh th c thnh khng? i chng: Thnh. Thy Yt Ma: Xin cc v Tn c kht s nam v n lng nghe! Cc v gii t vi php danh sau y .......... ang cu xin c th gii Sa Di v thnh c Tn c (trc ... sau ...) lm Thn Gio S. Cc v gii t ni trn trnh by l h thanh tnh, khng c g chng ngi. Nu thy thi gian thch hp v khng c g tr ngi, th xin cc v Tn c chp thun cho cc gii t y tip nhn gii Sa Di. V no trong i chng chp thun th xin gi im lng, v no khng chp thun th nn ni ln. (im lng) y l ln hi th nht. Thy Yt Ma: Xin cc v Tn c kht s nam v n lng nghe! Cc v gii t vi php danh sau y .......... ang cu xin c th gii Sa Di v thnh c Tn c (trc ... sau ...) lm Thn Gio S. Cc v gii t ni trn trnh by l h thanh tnh, khng c g chng ngi. Nu thy thi gian thch hp v khng c g tr ngi, th xin cc v Tn c chp thun cho cc gii t y tip nhn gii Sa Di. V no trong i chng chp thun th xin gi im lng, v no khng chp thun th nn ni ln. (im lng) y l ln hi th hai. Thy Yt Ma: Xin cc v Tn c kht s nam v n lng nghe! Cc v gii t vi php danh sau y .......... ang cu xin c th gii Sa Di v
57 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

thnh c Tn c (trc ... sau ...) lm Thn Gio S. Cc v gii t ni trn trnh by l h thanh tnh, khng c g chng ngi. Nu thy thi gian thch hp v khng c g tr ngi, th xin cc v Tn c chp thun cho cc gii t y tip nhn gii Sa Di. V no trong i chng chp thun th xin gi im lng, v no khng chp thun th nn ni ln. (im lng) y l ln hi th ba. Thy Yt Ma: i chng cc v kht s gi im lng qua ba ln hi, chng ti bit ton th chp nhn. Tc php Yt Ma Truyn Gii Sa Di nh vy thnh. Xin cm t i chng. Khi c s bt ng trong chng C nhng trng hp trong Yt ma khng thnh v c ngi chng i, cho nn cng vic khng tin hnh c. Ngi chng i phi l mt ngi c gii phm trong gio on, v c thm quyn chng i. Gp trng hp chng ta phi lm mt tc php Yt ma hon li hnh s. Sau i chng phi c thng thuyt, c tm mt phng thc cho v c t tng chng i chp thun. Nu cha t c s ng tm ny th i chng hy khoan tp hp lm tc php Yt ma. V vy khi cn t chc Yt ma quyt nh mt vic ln cho i chng, trc ht ngi c trch nhim nn thm d kin chung, th mi d thnh cng v to c an lc cho i chng tu hc. Quyn biu quyt v quyn ph quyt Ph quyt ngy xa gi l Gi, tc l ngn cn, l thit lp mt chng ngi vt cho chuyn bt thnh. Bt c mt v kht s no c gii phm, c tinh thn gii lut ng hong u c quyn Gi, tc l c quyn ph quyt. Ting Php l Droit de vto, ting Anh l Right of

58 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

veto. Nh vy ta thy gio on o Bt c tinh thn dn ch t 2600 nm v trc. Tuy vy, nu l Sa di, ta khng c quyn ph quyt nhng vn thuc lnh vc t kheo, tr nhng ngi c chp nhn lm gii t th gii ln. Nhng ngi xa tr x, tuy rng h l nhng thnh phn ca gio on v c cng mt gii phm, nhng h khng c quyn biu quyt hay ph quyt. Theo nguyn tc th d ngi ang trn ng i v tr x, h cng khng c quyn dng nhng phng tin truyn thng nh in thoi, th t, E-mail, hoc Fax din by s phn i ca mnh. V d trong Lng c ngi i Paris, b kt khng v kp, th d ngi quan trng n bao nhiu cng khng c quyn ph quyt ngh ca tng on. l iu lut nh. Khi lm php Yt ma, nhng thnh phn ca gio on phi ngi gn nhau, gn nh th no c th a tay ra m chm vo nhau c, th php Yt ma mi hp php. Ngc li nu mt ngi ngi xa tng chng chng nm by thc th ngi khng c quyn biu quyt hay ph nhn. l nhng tp tc c quy nh trong Lut tng.

p dng Lut tng cho mi gii


Trn y l lut ni v gio on ca cc v kht s. Tuy nhin, chng ta cng c th em nhng lut ny p dng cho gio on cc v sa di, cc v tip hin v cc v c s ti gia. o Bt truyn sang u M trong th k ny c gii ti gia tip nhn trc tin, v h ang thc tp rt nghim chnh. V vy vic nghin cu gii lut o Bt chn nhng phn p dng c ca Lut tng vo gio on ca nhng ngi tip hin, hay u b tc, u b di l rt cn thit v quan trng. Ti sao chng ta li khng tha hng c nhng kinh nghim 2600 nm ca gio on o Bt lm cho i sng tinh thn hin gi ca chng ta ln ln?

59 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

V vy ti mong cc v c s ti gia, nht l gii tip hin ti gia, nghin cu v ngh nhng phn p dng c ca Lut tng vo i sng ca nhng ngi cha xut gia, chng ta c th cng hin cho i mt cn bn ca np sng an lc v hnh phc theo chn tinh thn o Bt.

60 | C h n g 0 3 : L u t T n g v T n g o n

Chng 04: Xy Dng Tng Thn ti Lng Mai


Lng Mai, cn gi l Mai Thn o Trng, l mt trung tm thin tp, thit lp nm 1982, gn thnh ph Bordeaux, min Ty Nam nc Php. Trong nhng nm u, khun vin thin vin c nhiu cy hng n tri (Percimon), nn trung tm mang tn l Lng Hng. V sau, cc thiu nhi Vit-Nam khp ni v lng tu hc, gp tin ti li trng 1250 cy mai thuc loi Prunier d'Agen, tn ting Anh l Plum tree, tri rt ngon ngt. T Lng Hng c gi l Lng Mai, ting Anh l Plum Village, v ting Php l Village des Pruniers.

Ngun gc mn phi
Gc r ca Mai thn o trng ti Php l cha T Hiu Vit Nam. V vy khi tu hc theo Php mn Lng Mai, chng ta l nhng con chu ca T Hiu. Trong thng bch u nm Bnh T (1996), vit vo dp k nim 150 nm khai sn T nh, ti c ni rng: Ti vn cn nh ngy no cn l ch iu ngi nh c bn b h bn nguyt trc cha, vy m by gi phi ng ln thay mt cho cc v tn c ni ting ni ca mn phi. Ngy nay, tm ti vn thy r hnh nh cha t vi li kin trc tng t Lng Vua T c, vi cng Tam Quan nhn qua mn sng bc ph mt H Sen, to nn mt khung cnh rt an tnh cho khch ving cha, gip h d dng b li sau lng nhng vng mc ca cuc i.

Tng thn o trng Mai Thn


Sau ba mi nm thc tp dng tng, ngy nay Tng thn Lng Mai khng nhng ch gm gii xut gia, gc t nhiu nc khc nhau hin ang thng tr ti cc trung tm tu hc, m cn rt nhiu tng
61 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

thn khc trn khp nm Chu k c ti Vit-Nam. y l nhng tng thn thuc gii Tip Hin, gii B Tt, Nm Gii, Hai Li Ha, v cc Tc vin X hi, ang chp tr v tu hc theo php mn Lng Mai. Hin nay trn th gii c hn nm trm (500) tng thn tu tp theo php mn ca Lng, v Nm Gii l cn bn cho s hnh tr ca h. Nm gii qu bu v Nghi Thc Tng Gii c in trong Nghi thc Tng Nim nm 1994 v trong Nghi Thc Tng Nim i Ton nm 1999, pht hnh rng ri ti hi ngoi cng nh Vit-Nam. Ngoi ting Vit, nghi thc ny c xut bn bng nhiu th ting khc nh ting Php, ting Anh, ting , ting Ha Lan, ting Na Uy, ting an Mch, ting c, ting Y Pha Nho, ting B o Nha, ting Ba Lan, ting Tip, ting Nga, ting i Hn, v ting Trung Hoa. Ti cc trung tm tu hc chnh ca mn T Hiu hi ngoi, nh Mai Thn o Trng (min Ty Nam nc Php), Tu Vin Thanh Sn v Rng Phong (min ng bc Hoa K), v Vn Lc Uyn (min Ty Nam Hoa K), i chng thng tr tu hc trn mt trm v m phn ch lc l gii xut gia. Mi nm, cc cha v cc tu vin ny t chc nhng kha tu cho hng ngn ngi, ti t hn 25 quc gia trn th gii. Nh vy, sau ba mi nm thc tp xy dng tng thn, Lng Mai nh mt cnh non ca cy i th T Hiu, xin dng Php phi Lm T trong x hi Ty phng, v lp c mt truyn thng thin tp o Bt su rng trong qun chng Pht t cng nh trong gii khng c gc t Pht gio. Trong thi gian , c hng trm ngn ngi u, M, Nga, c, Trung Hoa, Nht Bn... xin tip nhn v hnh tr Nm Gii. Ngi no cng c Php danh bt u bng ch Tm, th h th 43 Php phi Lm T v cng l th h th 9 dng Liu Qun.

62 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Nhng trung tm tu hc chnh ca Mai Thn o Trng


Cc cha Lng Mai Ngy nay ti Lng Mai c ba cha, ta lc ti min Ty Nam nc Php, cch thnh ph Bordeaux khong mt ting ri ng h li xe. - Cha ca cc thy v cc s ch Thnac, gi l cha Php Vn, thuc Xm Thng ca Lng (Upper Hamlet). - Cha ca cc S c Dieulivol, gi l cha T Nghim, thuc Xm Mi (New Hamlet). - Cha th ba Loubs-Bernac, cng dnh cho cc S c gi l cha Cam L, thuc Xm H ca Lng (Lower Hamlet). Mi cha u c mt v tr tr do i chng thng tr trong cha bu ra. Ti thi im ny, tr tr cha Php Vn l thy Nguyn Hi, tr tr cha T Nghim l S C Trung Chnh m hin gi, v S c ang Vn Nai nn S c nh Nghim lm x l thng v, v v tr tr cha Cam L l S c Gina, tc l S c Diu Nghim, ngi i Nh Lan. Ngoi ra, Xm Thng cn qun l mt xm khc gi l Xm oi (West Hamlet). Chng ta c th ni y l Khch sn nm sao ca Lng Mai. Cha Cam L cng qun l thm Xm Trung (Middle Hamlet). Ngi Vit thch xm ny, h nu ton mn n Vit-Nam, v ni ton ting Vit, rt vui. Cha T Nghim phi qun l thm hai xm khc l Xm Mi u Thn v Xm Mi Lng i. Nh vy Lng Mai khng phi ch c ba xm m c n by xm. Vo ma H, Lng phi m ca ht c by xm mi c ch n tip thin sinh. Tuy vy, rt nhiu thin sinh vn phi cm lu cc xm mi c ch .

63 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Cc o trng ti Hoa K Vo nhng nm cui ca th k th 20 v u th k th 21, Lng Mai thit lp thm hai trung tm tu hc ti Hoa K. Trung tm th nht ti tiu bang Vermont, min ng Bc Hoa K, gm c Tu vin Rng Phong (Mapple Forest Monastery), thnh lp vo thng chn nm 1997, v o trng Thanh Sn (Green Mountain Dharma Center) thnh lp vo thng t nm 1998. o trng Thanh Sn ta lc ti HartlandFour Corners, tiu bang Vermont, l thin vin dnh cho Ni chng, do s c Chn c lm tr tr. Tu Vin Rng Phong cn gi l Tu Vin Thch Lang (Stoneboy), South Woodstock, tiu bang Vermont, dnh cho Tng chng, do thy Php ng trng coi. Trung tm th hai l i n Sn-Lc Uyn T, cn gi l Vn Lc Uyn hay Vn Nai (Deer Park Monastery) ti Escondido, tiu bang California, min Ty Nam Hoa K. y l mt vng i ni trng ip, hng v v rt yn tnh, rng 400 mu ty (acres), to lp vo thng By nm 2000. Tu Vin Lc Uyn cng c hai xm tu hc, Xm Vng Chi (Solidity Hamlet) dnh cho Tng chng, m thy Gic Thanh l v tr tr u tin, v Xm Trong Sng (Clarity Hamlet) dnh cho Ni chng, hin do s c Trung Chnh chm sc.

M thc dng tng ti Lng Mai


Phi hp tinh thn dn ch v tinh thn thm nin ca truyn thng Phng php dng tng ca Lng Mai l s phi hp gia tinh thn thm nin (seniorship) ca truyn thng v tinh thn dn ch (democracy) ca th h mi. Trong truyn thng o Bt t xa n nay, nhng v tu hc thm nin lun lun c tin cy nh kinh nghim v tu gic ca h. Nhng v ny c th l v i trng lo (Mahathera) hay trng lo (Thera).

64 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Nng vo h tc l da vo nguyn tc thm nin. Tuy nhin ta c th phi hp tinh thn thm nin ny vi tinh thn dn ch cho mi ngi trong tp th c quyn pht biu kinh nghim v kin ca mnh. im quan trng nht trong m thc iu hnh m Lng Mai ngh l v tr tr khng quyt on mi vic. S quyt nh v sinh hot ca tng thn phi cn c vo nhn thc ca s ng. Ni vy khng c ngha v tr tr khng cn trch nhim no. Trch nhim ca v tr tr vn cn rt ln. Tuy trch nhim ln nhng nh c mt ban iu hnh cho nn v tr tr c nhiu th gi hn chm lo nhng cng vic khc m ban iu hnh khng th gnh vc c. Cng tng t nh th thc ca mt nc qun ch lp hin: C Vua, nhng cng c quc hi v c chnh ph. Chnh ph ch lo vic hnh php, v cng vic m hnh php lm phi hon ton da trn quyt nh ca lp php tc l do quc hi ra. Ni r hn, c quan lp php a ra quyt nh, cn c quan hnh php th thc thi nhng quyt nh . V quc vng ch lo chm sc thn dn ng v phng din hnh phc, tnh cm, ng thi ym tr cho cc c quan lp php v hnh php vi t cch ca ngi anh c, ca ngi cha, ngi m. M thc ny p dng nhiu nm ti Mai thn o trng, v rt thnh cng. Ti ngh cc tng thn Lc Uyn, min Bc Hoa K v c i Li nn p dng m thc ny dng tng v to hnh phc cho i chng. Cc v Santa Barbara, Hoa K ang xy dng mt tng thn mang tn l Quang Cnh (Clear view Sangha), qu v cng nn nghin cu v hc hi v phng cch t chc ny. Thng thng trong truyn thng xa, nhng ngi mi th gii hoc sp sa th gii khng c ng gp nhiu trong nhng quyt nh ca tng on. Cc v trng thng, nht l thy tr tr thng quyt nh mi chuyn. Tuy vy, trong th k dn ch ny th ngi no cng c ng gp kin, nht l nhng ngi tr, nhng

65 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

ngi cn l Sa di, Sa di ni, nhng ngi tp s xut gia, nhng ngi c s, u c khuyn khch pht biu ci thy ca mnh. C nhiu ngi thng khng chu pht biu v h s ni ngc li ca cc bc trng thng. Chng ta phi khuyn khch h v cho h bit rng: ng gp cho tng thn l ng gp ci thy ca mnh, d ci thy c ph hp vi i a s hay ph hp vi ci thy ca cc v trng thng hay khng. Con mt ca mt ngi d l ngi ln, ngi c nhiu kinh nghim, cng ch l con mt ca mt c nhn. Con mt ca tng thn mi l con mt thy su, thy rng. V vy m chng ta phi nng vo tng nhn qun st. Dng mt tng nhn s vic, nhn hon cnh ch khng bao gi ch cn c vo mt ca mt c nhn. Nhn vo chi tit t chc Tng on Lng Mai, chng ta thy c nhng c cu sau y: Ban iu hnh Mi cha u c mt ban iu hnh. Ban iu hnh c dch l Executive Council. Xm Thng khng dng danh xng m gi l The Care Taking Council. Thnh vin ca ban iu hnh l nhng ngi c kh nng lm vic, c th thc hin c nhng quyt nh ca i chng. Trong Ban iu hnh c nhng v th gii ln, nhng cng c nhng v sa di. Ngi c kh nng lm vic u c mi vo ban iu hnh, khng hn h phi ln tui, phi thm nin. Nu c c s thng tr th h cng c c i din vo ban iu hnh. y l mt c cu i din cho mi thnh phn trong tng thn, v c mi ngi bu ln vi mt nhim k r rng. Thnh vin c th c b sung hay thay th nu cn. iu ny cng phi c hi ng ca tng thn quyt nh. Trn nguyn tc, mt tng on thng c bn chng: Nhng ngi xut gia nam (T kheo v Sa di), nhng ngi xut gia n, (T kheo ni v Sa di ni), cn s nam (nam c s), v cn s n (n c s). Do

66 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

trong nhng bui hp quyt nh sinh hot ca tng thn, phi c mt ca c bn chng. Tuy vy cha Php Vn ch c T kheo, Sa di v c s nam thng tr, cho nn tt c nhng quyt nh c lin h n i sng hng ngy ca cha l do i hi ca tng chng thuc ba thnh phn k trn quyt nh. Tng t nh vy, ti cha T Nghim hay Cam L, cc sinh hot t tinh thn n vt cht, t thc tp tu hc cho n sinh hot kinh t, u do i hi ca cc v T kheo ni, Sa di ni, v c s n thng tr trong mi cha quyt nh. Khch tng, khch ni v nhng khch c s, u khng c mi tham d nhng bui hp ny, v h khng phi l nhng thnh phn thng tr ca tng thn. Tr tr V tr tr ca mi cha c cc v thng tr trong cha bu ra v c ban iu hnh ph lc. Tr tr l ngi c bn phn nhn t trn xung di, t trong ra ngoi. Thy c vn no cn th gii quyt vn , nhng v tr tr khng lm thay cng vic cho ban iu hnh, khng gim chn ln ban iu hnh, m cho ban iu hnh c ton quyn thi hnh nhng quyt ngh ca i tng, tc l ca tt c cc v thng tr trong cha. Sng ti Lng Mai, chng ta c mt ban iu hnh ti mi cha, mi ngi u c nh thn sn sc, ngi no cng c y ch s, ta li c thm mt hi ng gio th, vy th phn v ca v tr tr l g? Vai tr ca tr tr rt quan trng cho hnh phc ca tng on. Nhim v th nht ca v tr tr l chm sc hnh phc cho tng ngi ng v phng din n cn, hi han, nng . l cng vic ca mt ngi cha, mt ngi m, ngi anh ln, ngi ch ln. Thy

67 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

mt s em ru ru l n thm hi, v v, nng . V tr tr phi c mt vi mi ngi 24 gi mi ngy chm lo hnh phc cho chng. Nhim v th hai ca v tr tr l tm cch pht hin ti nng ca mi c nhn trong tng on ca mnh. Ai cng c ti nng, khng ti ny th ti khc. Ngi c th n hay, ht gii, ng bn gh rt p, y kinh nghim t chc, s dng my vi tnh thnh tho v.v... Nu v tr tr bit nhn din v to c hi cho ngi thi th ti nng ca mnh to hnh phc cho chng, th v tr tr trc tip lm tng hnh phc ca chng rt mau chng. Trong cc ti nng ca con ngi, ti thy c mt ti nng m ti cho l quan trng nht, l ti sng ha hp c vi mi ngi mt cch rt d dng. Khng bao gi c vn , ti vi ai cng c, sng vi ai cng an lc, a mi ngi n vi nhau mt cch rt d dng. V d nh thy Php Nguyn, mt v kht s tr, mi c 20 tui m c th lin h vi tt c cc s anh v cc s ch mt cch rt d dng, a s anh ti vi s anh, a s ch ti vi s ch. l mt ti nng m v tr tr phi pht l. Mt ti nng cn bn khc l sng khng c vn trong chng. Mnh sng rt u n, khng xung thp qu, m cng khng ln cao qu. Ln cao th tt tht, nhng ln cho tht cao ri tut xung tht thp, th th rng ng ln cao cn hn. ng c thi th mt pht huy hong ri cht tt, v thi y liu lnh qu v gy bt an cho chng nhiu qu! C nhng ngi tu hc trung bnh, nhp tng tin va phi, y vy m trong vng vi ba nm h tr thnh ct tr ca chng. Mt tng thn c c nhng phn t nh vy l mt tng thn c phc rt ln. V vy khi c mt v khch tng, hoc mt v khch c s, c s vng chi thnh thi, c kh nng chuyn ha, c kh nng ng gp tnh vng chi v hnh phc cho tng thn th bn phn ca thy tr tr l phi mi v li vi chng lu chng no tt chng . Ngi l mt ht ging tch cc c th a vo trng trong mnh t ca tng thn.

68 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Ni vy khng c ngha l ch c v tr tr mi c bn phn khm ph ti nng. C nhng ti nng b mai mt, ti v trong on th c nhng ngi qu ti gii, qun xuyn ht mi vic, cho nn nhng ngi nh khng c c hi thi th ti nng ca mnh. B ngoi h ging nh khng c kh nng, nhng k thc nu c c hi th con giao long s vy vng, s bay ln n tn tri xanh. Ti thy nhng ngi xut gia tr, ban u mang mc cm khng lm c cng vic ca cc anh ln, ca cc ch ln. H tin nh vy, cc anh ln, cc ch ln cng tin nh vy. Nhng hai nim tin u sai lm. Ti v c nhng trng hp, v cng vic hong php, cc anh ln, ch ln vng mt, bt buc ngi em phi ra gnh vc. Sau mt vi thng, kh nng ca ngi s em pht trin rt nhanh, v ngi y tr thnh mt ngi rt gii. Ti thy khng ai l khng c ti nng, nu khng c ti ny th c ti khc. Ch v mnh khng bit lm pht hin v khng to iu kin pht trin cho ti nng ca ngi m thi. Cho nn pht hin v tin c ngi vi tng thn l bn phn ca khng phi mt mnh v tr tr m cn l bn phn ca mi thnh phn trong tng chng. Ch lm hai vic k trn mt cch ng hong th v tr tr cng s dng ht th gi trong ngy ca mnh. l th gi ca thng yu v ca khm ph. Khng c g p hn hai vic . Ngoi ra v tr tr cng c nhim v ym tr cho hi ng iu hnh v gp gp sc cho hi ng trong khi hi ng thc thi nhng quyt nh ca i chng. Hi ng Gio th Hi ng Gio th ti Mai Thn o Trng gm nhng v xut gia c truyn ng lm gio th. Hi ng gio th chu trch nhim v phm cht tu v hc ca i chng xut gia cng nh ti gia, ang thc tp ti o trng. Cc v gio th phi trc tip ging dy, trc tip chm sc s tu hc ca i chng. Nu mnh ch c th gio dc c cho mt s nh nhng ngi xut gia v ti gia, th tuy mnh c

69 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

lm cng vic ca mt gio th, nhng mnh cha th gi, cha lo , cha chu ton bn phn ca mnh. Mnh phi tht s ng ra ging dy vi t cch mt v gio th cho mt s ng ngi hn. Khi l mt gio th, khng nhng mnh ch ging dy bng nhng bi ging, m cn bng cch sng hng ngy ca mnh na. Mnh phi lm gng cho cc s em, cho cc ngi n thc tp vi mnh. Mnh lm gng trong s ni nng ha i, trong nhng bc chn c chnh nim. Cch lm quyt nh chung theo truyn thng Trong mt tng on truyn thng, quyn quyt nh ti hu thuc v nhng ngi th gii ln. Tuy vy, nhng v ny ch c th ni ting cui cng sau khi lng nghe mi ngi. Trc khi nghe cho tn ngun cn, h cha c quyn . lng nghe ht v hiu c tm t ca tng ngi, lc mnh mi cn c vo nhng iu nghe, hiu lm quyt nh. Trong truyn thng, lm mt quyt nh quan trng, cc thy phi thc tp php Tng gi yt ma theo phng thc trnh by chng 3. Sau khi lm xong tc php Yt ma th iu c tuyn b s tr thnh quyt nh chung. Ban iu hnh s em ra p dng v khng ai c ci li, d l v s trng. Trong trng hp cn c mt thay i v quyt nh , v tr tr phi triu tp cc v th gii ln v lm li php Tng gi Yt ma. Ban iu hnh khng th n phng thay i quyt nh. Cch lm quyt nh chung ti Lng Mai Phng thc iu hnh ca chng ta l phi hp tinh thn truyn thng, tc l truyn thng Tng gi Yt ma bch t, v tinh thn dn ch, ngha l tt c mi ngi u c pht biu. Ni nh vy c ngha l vi nhng quyt nh quan trng, chng ta cng lm l Yt

70 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

ma bch t. Trc khi lm ta phi tham kho kin ca cc v Sa di, Sa di ni, tip hin v c s thng tr. Mi ngi trong tng chng u c c hi ni ln ci thy, trnh by kin ca mnh trc khi hi ng cc v th gii ln thc hin php Yt ma bch t. Khi lm mt quyt nh theo phng thc ny, chng ta s thy c s tho g, v tng thn c hnh phc ln hn. Phng thc ny c th p dng trong mt thin vin, trong mt tng thn a phng, hay trong mt n v gia nh. Trong kho tng ca o Bt c nhng ngun tu gic, nhng kinh nghim m mnh c th em ra chia s vi i sng ngoi x hi. Dn biu trong cc quc hi cng p dng nhng nguyn tc tng t, h cng da trn a s phiu ca dn biu lm quyt nh. iu khc bit l phm cht ca s lng nghe v phm cht ca i ng ca h rt yu km. H theo phe phi, nn h khng bit lng nghe, nht l nghe nhng ngi thuc cc phe i lp. Do quc hi tuy c hnh thi ca mt nn dn ch, nhng khng c phm cht ca i ng, ca lng nghe. Chng ta phi a tinh thn o c vo quc hi. l bn phn ca mi cng dn khi b phiu. C tri c th i hi ng c vin quc hi phi c kh nng lng nghe, c kh nng i ng. Chng ta khng nn bu vo quc hi nhng ngi ch bit lun chin v tranh chp. Trong nhng nc t do dn ch, nu chng ta bit s dng phng php o Bt, th quc hi cng nh chnh quyn s l nhng cng c to dng an lc v hnh phc cho dn. Ngc li, ta s tr nn nn nhn ca quc hi v nn nhn ca chnh quyn. gi l Engaged Buddhism, em o Bt i vo cuc i, em tu gic v kinh nghim 2600 nm ca o Bt p dng vo i sng hng ngy. Trong tng on, i khi c nhng trng hp cp bch, khng th triu tp c t chng i n mt quyt nh mi. Lc ta phi cp tc triu tp nhng v th gii ln, ang c mt ti tr x, thc hin php tng gi yt ma. D cp bch n my, nhng quyt

71 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

nh quan trng khng bao gi c th do mt ngi quyt nh, d ngi l s trng hay v tr tr. Chng ta bit rng vic triu tp nhng bui hp ca i chng nghe tt c mi ngi pht biu kin v mt vn cn lm, l mt thc tp cn bn v thit yu ca mt tng thn. Khi nghe, mnh phi nghe bng l tai ca Bt, v khi ni, mnh cng phi ni bng tri tim v ngn t ca Bt. Ngi ln c bn phn phi khuyn khch ngi tr ni ln kin ca mnh trong cc bui hp. Ch khi no ngi tr c th ni c mt cch t nhin, thoi mi trong khi gp , th cc anh ch ln mi thnh cng, v tng on mi c tng lai. Phng thc c v lp ming em dng ngoi i l mt iu ti k, mt li hnh s c cng nng hy hoi tng on. Khi lm quyt nh xong tc l cng vic lp php hon thnh, ban iu hnh phi thi hnh quyt nh . H c bn phn ca ban hnh php. Trong mt tu vin, i khi ban iu hnh cn non nt, cha c kinh nghim. Nu v vy m cc s anh s ch cng ng cng vic thay cho h, th cc v vi phm vo nhng quy lut c t ra trong truyn thng. Mnh khng lm nh vy c, mnh ch c quyn a kin hoc gip ban iu hnh mt tay. Mnh khng th gim chn ln ban iu hnh v lm cng vic thay cho h khi h khng nh mnh. Cha Cam L, cha T Nghim, Cha Php Vn, Xm Trong Sng, Xm Vng Chi, Tu vin Ni Xanh, Tu vin Thch Lang, u cng vy, mnh phi bit lm theo nguyn tc . Lc u c th h cn non yu, nhng thc tp t t h s c kinh nghim hn ln. Ngi Ty phng cng thng ni: Teach me, I will forget, Show me, I will remember, Let me do it, I will understand.

72 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

l nhng thc chng, nhng ch dn m ti ni lin tip nhiu ln trong nhng nm qua. Chng ta phi nm cho vng, phi thc tp cho thnh cng iu ny th hnh phc ca tng thn mi tng tin nhanh c. Nu chng ta c ha hp, c hnh phc ln, c tnh thng ln, c th m p v bo ha, th chng ta mi xng ng l ni nng ta cho nhng ngi ang cn n chng ta. Ti Lng Mai ban iu hnh lun lun c lin h mt thit vi hi ng gio th v thy hay s c tr tr. Nhng cng vic quen thuc hng ngy trong chng, ban iu hnh c th t lm, khng phi hi kin ai c. Nhng khi c nhng vic quan trng hn, kh khn hn, th ban iu hnh phi lin h v phi hi kin. Nu l vic c lin h n s thc tp v hc hi ca chng, ban iu hnh phi tham cu vi hi ng gio th, nu l vn c lin h ti cn bn t chc, cn bn hnh chnh, th lin h vi v tr tr. Nu v tr tr thy vn quan trng, cn triu tp mt bui hp cp tc ca tng chng gii quyt, th chnh v tr tr s ng ra triu tp bui hp. Ngc li, nu thy gii quyt c m khng cn bn tm n i chng, v tr tr s ngh phng cch gii quyt v chu trch nhim v quyt nh ny trc i chng, ban iu hnh ch c nhim v thi hnh. Trong gia nh cng vy, chng ta nn triu tp hi ngh gia nh quyt nh nhng vic c lin quan n hnh phc chung, th phm cht ha hp trong gia nh mi tng trng c. S uyn chuyn ca ban iu hnh Lng Mai c nhng quyt nh m c ba cha phi hp li mi lm c, nhng cng c nhng bui hp ring ca tng chng hay ban iu hnh ca mi cha. Nhng bui hp ring ca ban iu hnh mi cha phn chia cng vic, nhiu khi rt nhanh v rt d dng. Ung chung vi nhau mt bnh tr l ban iu hnh gi quyt nh nhng cng vic phi lm. Xm Thng cc thy, cc ch rt thng ung tr vi nhau, hi tn tr mt cht, nhng tnh huynh d pht trin. H dng

73 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

nhng bui ung tr nh l nhng bui hp hnh lang, trao i ci thy ca mnh, cho nn khi vo hp chnh thc vi i chng, h rt d lm quyt nh chung. V vy vic ung tr ca Xm Thng cng c nhiu ch li. C mt ln ti nghe phn nn rng cc thy Xm Thng ung tr hi nhiu! Ti mm ci ni rng: Nu ung trong chnh nim v bit dng th gi ung tr tu tp th c sao u? N c ch v thit thc hn l ngi thin cho tht nhiu, tng kinh cho tht nhiu m khng nhn mt nhau c! Bt c mt thc tp no c th gip tho g, a li c s truyn thng gia nhng ngi trong tng thn, u qu gi ht, u l nhng php mn i ng tinh thn gio php ca Bt, u l to dng lc ha. Nh ni trn, ba cha Lng Mai c ba ban iu hnh ring bit. C nhng bui hp m c ba ban iu hnh phi gp mt nhau, c nhng bui hp h ch cn ni qua in thoi chng nm by pht l gii quyt c vn . V d hm c php thoi Xm Thng. V y cng vic xy ct cn l d v cng trng cn b bn, Xm Thng in thoi nh Xm Mi t chc php thoi gim. Xm Mi hoan h. Xm Thng in thoi cho ti v cho Xm H, l xong mt quyt nh c lin quan n c ba cha. Tinh thn ch ng em nng, tinh thn tng thn tng i gia cc ban iu hnh, gip cho cng vic rt nhiu. Tuy ba ban iu hnh khng sinh hot cng mt m thc, nhng mi ban mt v, b tc cho nhau, v ban ny c th hc c t ban kia nhng phng php lm vic rt qu gi v d thng. Nguyn tc lm vic ca h l mt ngh thut uyn chuyn, khng cng ngc, khng cu n. Ging nh nhng ng my bay ch khng cng ngc nh ng xe la. Khng gian thnh thang cho nn h c nhiu li i.

74 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Cc Php Dng Tng Ti Lng Mai


Nng v khuyn khch gii tr i khi cc em b cng c nhng ci thy rt ng nghnh ca cc em m ngi ln khng c. V vy khuyn khch cc em ni, l mt iu cn thit. C nhng vn c lin quan n hnh phc ca cc em, th n cng c lin h n hnh phc ca ngi ln. Ti v nu cc em khng hnh phc th lm sao ngi ln c hnh phc c? Lng nghe cc em l mt iu rt quan trng. Cc em thng cha ni gii trc m ng, ta phi bit lng nghe v khuyn khch cc em, cho ngi tr c c hi ng gp. Nht l cho h ni ln nhng kin khng ph hp vi ca ngi ln. y l iu rt quan trng trong phng php dng tng ca o Trng Mai Thn. Khi ni c ca mnh, ngi tr c cm tng ng gp c vo s iu hnh ca chng, cho nn lc h s khng c cm tng mnh ch l ngi b lnh o hoc ng ngoi l. Cng vy, cc v tn t kheo, tn t kheo ni cn phi c khuyn khch ni ln kin ca mnh. Em c ni i, kin ca em c th khng ph hp vi cc ch ln, nhng cc ch rt cn nghe kin ca em, em ng rt r, em nn mnh dn lm bn phn ca mt thnh phn tng thn, em nn ng gp cho hnh phc ca tng on. Mnh phi nhc li nhng li khuyn khch ny nhiu ln gip cc v tr. l s thc tp hng ngy ca mi s anh v s ch trong chng. S thc tp ny a li mt tnh trng thng sut v thong kh trong tng thn. N ly i ci khng kh b tc, ti v mnh c cm tng mnh c th ni c ci ngh t trong tri tim ca mnh, cho nn tm mnh ht b tc, nh vy m hnh phc ca tng chng ln ln mt cch rt nhanh chng. Ch cn mt tun l thc tp l hnh phc ca tng chng c th tng gp bi. Trong gia nh cng vy, mnh phi lm cho tiu tan ci mc cm rng ngi nh, kin ngi khng quan trng. kin ca con rt quan trng,

75 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

kin ca em rt quan trng, mnh phi lun lun nhc con em iu . i vi ngi hay ngi ngng, hay mc c th mnh li cng phi gip h nhiu hn. Cc s anh, s ch nu khng lm chuyn th mnh khng lm ng bn phn ca ngi ln. Ci khuynh hng mun i ca cha m, ca thy, ca cc anh ch ln l c ngh rng cc con cn nh, cc em cha c kinh nghim, v vy m khng n ci tm t, ci ao c, ci b tc ca cc em. Bc cha m, bc thy c c ngh rng mnh c tu gic, mnh c lm theo ci bit, ci hiu ca mnh th cc em s c nh! Cc v ngh rng mnh thng con em mnh ht sc, nhng thc ra ci thng ca mnh nhiu lc khng bt ngun t ci hiu, cho nn n c hi. Cc s anh, s ch c ngh rng mnh t quyt nh iu ny, t lm vic kia l li lc cho cc s em. Ni vy c th l khng ng. Ti v khi mnh cha hiu, cha thy nhng b tc, nhng mong c ca em mnh, th mnh cha thng ng mc. Ci thng phi c lm bng ci hiu. Khi ci hiu cha c th mnh ng qu tin l mnh ang thng. Vic cha m lm kh con, cc anh ch lm kh em l mt hin tng rt ph bin m mnh khng hay. Cc bc thy c cng vy, phi hiu hc tr ca mnh trc khi quyt nh. i vi mt ban iu hnh cn non km cng vy. Khi lp ban iu hnh ri th h c nhim v chu ton cng vic do chng giao ph. Mnh l tr tr, mnh l v s trng, mnh khng c gim chn ban iu hnh. Ngc li, nu ban iu hnh khng chu ton nhim v, th l li ca tt c i chng, nht l li ca cc s anh s ch ln, v cng l li ca thy. Chng ta khng chp nhn tnh trng c ban iu hnh m cc s anh s ch phi cng ng ht mi vic, v ban iu hnh ngi khng. C th rng ban iu hnh cha kinh nghim. Vic ny xy ra ti cc cha Lng Mai. Nhng khng phi v vy m cc s anh, s ch ng ra cng ng cng vic, cho ban iu hnh mun i khng bit lm vic, mi mi thiu kinh nghim.

76 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Trong thc t th cc ban iu hnh ti ba cha Lng Mai, sau su thng lm vic h ln ln rt nhanh v tr nn rt gii trong vic iu hnh. C nhiu s em lc u tng khng ng gp c g, nhng nay tr nn nhng ngi rt gii trong tng thn. Chnh nhng s em cng ngh rng: cc s anh lm, cc s ch lm, mnh cn di kh lm, khng cng ng ni u! Tuy vy khi a h ra v h nm ly tay cho th h ln ln rt nhanh, h tr thnh nhng ngi lnh o rt gii. Nhng a em ca mnh, nhng a con ca mnh cng vy, ng cho rng chng l con nt. Mnh phi cho cc em mt c hi cc em ln ln. Ti o trng Mai Thn, trong nhng nm gn y, ti rt mng khi thy cc s ch v s c tr trng thnh nhanh chng v tr nn rt gii. Khng ai c th ng rng s ch hoc s c c th ng c vai tr Tri s hoc vai tr Tr tr. H c ci thy mi, c k thut mi, cho nn c th h lm d dng hn nhng th h trc. iu mnh phi thy r. Mnh phi loi b t tng ngi cn nh, khng c mnh th khng c vic g c th thnh cng. Trong cc cha, d l cha T, cng c ngi ngh nh vy. Khng c mt ti th vic g cng h ht! Nu mnh tip tc ngh nh vy th khng bao gi c tng lai. Mnh phi tp luyn cho gii tr, phi nng h t t h ng vai tr ca mnh, thay th c mnh. Ti v ang thc tp nh vy th qu v cng nn thc tp nh vy. Nu c Th Tn khng thc tp nh vy th lm sao tng on ng vng c sau khi Th Tn nhp dit? Mnh phi gip cho cc thy, cc c ln ln, lm cho cc s em ln ln, lm cho cc con mnh ln ln, th mnh mi c tng lai. Mnh c mt nu cc em c nhng thiu st no th mnh ngh, mnh hng dn, hoc gip cc em mt tay, nhng tuyt i khng la ry. Mnh phi bit s dng i ng gip cc em. Khc ra la cng chng ch li g. Ngy xa ti cng tng lm vy nhng thy khng ch li g, nn ti b phng php khc la! Gi ti ch dng phng php thng yu v nng thi. Chnh nh vy m ngi tr mi ln ln c, v h mi tr thnh nhng php kh ca tng on.

77 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Trong tng on, khi mnh tin vo ngi tr, mnh cho ngi tr pht trin nhng ti nng v sng kin ca h, th mnh s c nhiu hnh phc, nht l mnh thy c s tip ni. Nu khng c s tip ni, nu cc con em ca mnh khng ln ln c, l ch ti mnh m thi. Ti v mnh chp ly ca mnh, cch ca mnh, mnh cho l nht, cch l nht Mnh phi hc hi t hc tr ca mnh, phi hc hi t con em ca mnh. Khi mnh thy mt s em nt mt hi ru ru, th mnh phi bit l mt ting chung bo ng. C g xy ra th nt mt em mi ru nh vy. Mnh ng v tm a rng: tri cn c lc nng lc ma, hung h l s em? Thi tit cng c gi my bo hiu, th nt ru r ca s em cng l mt bo ng cho tng on. Mnh ng coi thng. Phi n gn thm hi, v khuyn khch s em ni ra tm s. Ban u em khng ni, ti em ngi lm s anh gin, s ch gin, v iu em ni ra c th i ngc li ci nhn thc ca s anh, s ch, ca ba m, cho nn em khng ni. Nu em gi mi ni nim trong tm, em s mang ni kt ln, v mnh s kh. Do mnh phi kin nhn m lng ra, mnh phi chng t mnh c kh nng lng nghe, s em tin tng m ni ln tm trng ca s em. Khi cha lm c iu th mnh cha ng c vai tr ca ngi ph huynh. Cng c th nt mt ru ru ca mt s em hay ca mt a con l mt c hi cho mnh xt li cch hnh s ca mnh, xt li l li lm vic ca mnh. Lm cho s em hnh phc tc l lm cho mnh hnh phc. S em ci c l mt thnh cng ca mnh. Con mnh cng vy, n hnh phc, n ci c l s thnh cng ca cha m. Nhn y chng ta nn cp n mt yu t khc, l yu t tn tnh. Khi i chng m lun v mt vn i n mt quyt nh, theo phng php ha ng duyt, mi ngi phi c c hi ng gp ci thy, ci tu gic, v ci nhn ca mnh. C nhin mnh phi lm sao nhng ngi tr, nhng ngi t ni, c c hi hc hi trnh by ci thy ca h. Khi cc anh ln cc ch ln ngi lng nghe cc em mt cch kin nhn, mt cch tn tnh th mnh lm cho

78 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

cc em ln ln rt nhanh. Nghe h, c gng hiu h v cng nhn gi tr kin ca h, l nhng iu rt quan trng trong vic thc tp ng v phng din lm anh, lm ch. iu li th nht ca vic thc tp ny l cc em ca mnh s ln ln rt nhanh. iu li th hai l nu mnh bit lng nghe cc em, th cc em s bit lng nghe mnh. C th trong qu kh mnh ch bit ra lnh, ti v mnh ngh rng cc em khng bit cng vic, ch a c kinh nghim, v vy m mnh ly quyn lm anh, lm ch trong khi hnh s. Nu mnh c tip tc nh vy th lm sao em mnh ln ln c? C khi mnh c cm gic rng cc em khng nghe mnh, khng nhn c ci tu gic ca mnh, l ti v mnh khng bit lng nghe cc em! Gy ng p lng ng th cn than th vo u c na? Theo chng l thc tp dng Tng Trong cc bui hp, c lc mnh thy i tng lm mt quyt nh m mnh ngh l khng c ton bch cho lm. Trong trng hp y, d mnh l ngi trng thng, mnh vn phi theo quyt nh ca chng. l trng hp xy ra cho ti. C nhiu bui hp ti thy quyt nh ca i chng khng ph hp lm theo ci thy ca ti, nhng ti theo. Mnh phi theo chng th mnh mi to c an lc cho tng on. Trong trng hp c chuyn g xy ra sau , mnh c th ni rng: Hm trc ti bo ng vi i tng v chuyn ri. Mnh c th nhn c hi y ng gp thm v ci thy ca mnh, hu trong bui hp k sau, quyt nh s hay hn. Tuy vy khng bao gi c chng quyt nh ca i chng, v i chng c tng nhn, i chng c tng nh. Mnh quy y tng cho nn i theo i chng l iu mnh phi lm. Cng c th sau mt thi gian, mnh thy i chng ng v mnh sai. Thng thng l nh vy, i chng thng quyt nh ng. D sao i na, nu c iu g mun ng gp, mnh cng phi t

79 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

t ri ng gp sau. Trong gia nh cng vy, khng nn to ra th tranh chp, i lp, v n rt tai hi, n lm gim i ci phm cht ca s sng chung. Trong gia nh cng nh ti cc tu vin, mnh phi thy rng quy y tng khng phi l mt li tuyn b, hay mt s pht nguyn. Quy y tng l mt s thc tp. Sau khi trnh by ht nhng iu trong tim mnh ra, mnh phi theo tng chng d quyt nh ca h khng p ng vi iu mnh ngh. Mnh ch bn khon khi mnh khng ni ht nhng iu trong tim ca mnh vi bui hp; ni ra ri l mnh lm trn bn phn i vi tng on. Trch nhim l trch nhim chung, cho nn mnh c th an tm khi thc tp quy y tng trong nhng bui hp. V nhng l , d ang khng trong nhng bui hp, nu l anh ln, ch ln, mnh cng phi khuyn khch cc em ni ht nhng iu trong lng ca h. Ch ni ra c nhng ao c ca h thi, th hnh phc ca tng thn ln ln ri. Cha lm g ht m sinh kh ca tng on lun lu, c ventilation, lm cho nhng b tc tan bin i, c s rng rang trong c th ca tng thn, v nim hnh phc lan rng trong tng chng. Chng ta bit rng khi c th b b tc, mu khng chy u th chng ta sinh ra chng bnh. Nu lm cho mu huyt lu thng th cc chng bnh s t bin i. Tng thn cng vy. Tng thn cng l mt ci thn th, cho nn mnh rt cn khai thng mu huyt. Ngi nghe tt c mi ngi trnh by kin ring, k c nhng ngi nh, l mt thc tp rt quan trng trong php dng tng ca chng ta. Nu bui hp di qu, ngi ch ta c th ngh ngng hp ngy mai tip tc. Mnh khng cn phi gii quyt xong vn ngy hm nay. By gi mnh c th i thin hnh hay ra chi th thao, mnh ng rng hp cho xong. Tham d bui hp l mt s thc tp, khng phi l mt cng tc.

80 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Ngi nghe mi ngi trong tng thn ni nhng iu t y tim ca h l mt php thc tp v cng quan trng. Phng thc l mnh ngi lng nghe, mnh cho ngi mt c hi ni ra nhng iu m lu nay h cha c ni. Ngi khng ni c c th l ti trong qu kh mnh khng thc tp, ngi c mc cm, ngi khng thy thoi mi khi ni, mt phn l ti mnh khng to c hi, khng khuyn khch ngi . Mnh l thy, l s anh, l s ch, mnh c bn phn phi khai thng cho cc s em. Nhng s em l s ni tip ca mnh. Do , nu c s b tc t nhng s em, th mnh lm g c tng lai? V vy mnh ng v cng v s anh s ch ln ca mnh m quyt nh ht gim h ri biu h i theo, bt chp nhng kh au, nhng b tc ca h. l mt iu rt tai hi. Trong gia nh cng vy, vic cha m ngi nghe con ni l vic quan trng nht trong phng cch xy dng hnh phc gia nh. Lm cha m ta phi nh iu . Cha m phi ngi nghe con ni. Cc s anh s ch phi ngi nghe em ni. Ban qun tr, ban iu hnh, hi ng gio th, cc v trng thng v.v... phi bit ngi lng nghe. Bit ngi nghe th nhng hnh ng, nhng quyt nh ca mnh mi em li hnh phc cho cng ng ca mnh, cho tng thn ca mnh. i ng v lng nghe l hai thc tp cn bn ca php dng tng ca chng ta. Ti xin gi n qu v mt thc tp quan trng khc gi vng lc ha trong chng xut gia. V d trong mt cuc hp ca nhng ngi th gii ln i n quyt nh ti hu, i a s a tay biu quyt ng tnh, v mnh thy c iu g trong khng c n, mnh khng ng hon ton. Nu iu khng quan trng lm v mnh khng c th kin ca mnh lm, th mnh nn a tay ng cho s ha thun ca i chng khng b t vt. V d c 20 ngi hp, m 18 ngi a tay ng , h u l nhng ngi th gii ln, mnh khng tn ng, vic cng xong. Nu mnh a tay tn ng th chng nhng quyt nh khng thay i, m s ha thun ca tng chng cn c vn ton. Ci gi l ha ng

81 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

duyt, mnh b ci kin ring ca mnh. Khi b c ring ri th thy sao m n d qu! Ti cng tng lm nh vy Lng Mai. C khi ti thy khng bng lng lm vi kin ca chng, nhng ti t nh l thi, c cho chng quyt nh cho chng c th ln ln, cho nn ti b kin ca mnh. l ti thc tp ha ng duyt. Theo truyn thng th v s trng c mt quyn gi l quyn ph quyt, droit de vto. Ti v s trng thuc v mt th h lu trong truyn thng, bit v lut v thu hiu tinh thn cn bn ca truyn thng. Nu v s trng thy quyt nh ca i chng khng i ng nguyn tc cn bn ca truyn thng, th v s trng c th dng quyn ph quyt ca mnh m chn ng cng vic c. Tuy rng 19 ngi thun, nhng v s trng khng thun, th quyt nh cng khng thnh. Trong lch s ca Lng Mai cha bao gi xy ra chuyn . Trong qu kh, tuy thy quyt nh ca i chng khng thch hp vi tinh thn truyn thng lm, ti tng ni rng: i chng c kin nh vy, nhng xin i chng hon li quyt nh ngy hm nay ti c dp trnh by thm kin, hu gip i chng thy r vn hn m c th i n mt quyt nh hay hn. Quyt nh khng phi ch l X hay Y, n c th nm gia X v Y, hoc l Z. Khi ci chnh ph hp c vi phn , th mi c th i n mt tng hp c. Mnh l v s trng, mnh l v tr tr, nu mnh thy rng quyt nh ny do i a s ng , nhng n cha phi l quyt nh ng, th mnh c th dng quyn ph quyt ca mnh c. Nhng mnh thng khng dng quyn , tr trng hp vn l vn sinh t. Ti v dng quyn ph quyt, n s c hi trong tng lai. Cng ging nh c th ca ta, khi cn lm th mi gii phu, nu khng th c th ta s au n v mt nhiu sc. Cch tt nht l v s trng xin i chng hon li cho mt ngy, mnh c th trnh by thm mt vi ci thy thuc v truyn thng. Sau mnh c nhiu gi hn trnh by li hn l thit, v nh m quyt nh c sa i i cht cho ph hp.

82 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Vic xut gia ca cc s c thuc gia nh Tr Mi ti Lng Mai, tuy nh hn, nhng cng l mt v d. ng trn phng din tp s xut gia, nm bn n c 6 v, bn nam c 5 v. Ti thng ni rng, khi chp nhn mt ngi xut gia th mnh phi lo cho ngi 100% v th cht cng nh v tinh thn. Mnh phi bo m cho ngi v mi th, t thuc men cha tr, cho n chuyn thm ving gia nh, giy t hp l, tt c mi vn . V nghe nh vy, cc s c thn trng, cho nn trong quyt nh s b, trong su v n ch c hai v c nhn. Trong khi ti c ci nhn khc. V vy trong mt bui ni chuyn, ti trnh by v tinh thn ca truyn thng, v ci kh nng chuyn ha mt khi c nhp vo tng on. Sau khi nghe ti ni, cc s c chp nhn c bn ngi, thay v hai. V sau tng chng mi thy quyt nh cho bn ngi xut gia l hay hn quyt nh cho hai ngi. Ti v hai ngi c nhn vo sau, t nhin tnh trng sc khe ca h cng nh nim vui ca h tng tin rt nhanh. H vt thot tt c nhng kh khn v sc khe ca h nh c mt php mu hin hin! V vy phng php ha ng duyt l rt quan trng. Nu c th gi, chng ta phi ngi vi nhau y chng ta c th c ci nhn su hn vi nhau m i n mt quyt nh tt hn. Nu thy quyt nh cha hon ton l nim hnh phc cho tt c mi ngi th chng ta nn kin nhn thm mt hai ting ng h na nghe thm kin. i tr vi Th Tam Gic Trong sinh hot hng ngy ca tng on, nhiu lc mt lin minh thnh hnh m mnh gi l th tam gic, rt nguy him cho hnh phc ca tng thn. Th tam gic c thnh lp khi mt ngi trong tng thn c nhng kh au, c nhng b tc, v ngh rng mt ngi khc trong tng thn l nguyn do kh au v bc tc ca mnh. Ngi khng

83 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

kh nng chuyn ha nhng kh au ca mnh, ngi khng ci m, khng bit lng nghe v thiu i ng, nn khng th n ni thng c vi ngi m h ngh to nn nhng kh au cho h. V vy, theo khuynh hng t nhin, ngi i tm mt ngi khc than th. Ci than th c th l mt c hi mt th lin minh gia hai ngi thnh hnh, chng li ngi th ba. A n vi B v sau khi A thnh cng trong vic ko B v phe mnh th th lin minh tr thnh mt mi e da cho C, ngi m A ngh rng to nn kh au cho mnh. Th tam gic ny c th thit lp bt c u, trong bt k mt on th no, v n cng c th xy ra ngay trong gia nh ca mnh na. Tnh trng ny rt ph bin chu cng nh Ty phng. V vy to hnh phc chung, chng ta phi chng li th tam gic . Khi thy n hnh thnh, chng ta phi tm cch b gy n ngay trong trng nc. L con ngi, khi au kh m khng gii quyt c, mnh thng i tm mt ngi khc than th. Ngi cm ng v au kh ca mnh, cho nn t ch khng ght ngi kia, mt cm gic ght b t t hnh thnh trong ngi . S chia s c th rt ch li. C mt ngi thn, c mt ngi c th hiu c mnh, mnh tm n tm s. Nu cm khng cho than th, ni kh nim au ca mnh khng c bc l th n s tr thnh nhng tng ni kt su dy. Cho nn phi c than th, v khi tm c mt ngi ng nghe, th mnh c cm gic bt kh. Nu ngi cng v phe vi mnh v ni li trch mc ngi kia th mnh cng thy h d hn! V tnh hai ngi lp ra mt th lin minh chng li ngi kia. D cha ni g, cha lm g, nhng i qua i li nhn nhau th nh mt i khc. Ngi kia cm nhn c, v ngi kia bt u thy kh chu! Than th v to c phe phi nh vy c gip cho mnh bt kh khng? iu cha bit chc. Tm c mt ngi ng vi iu mnh ngh, cha chc mnh bt kh. Ti v nhng bun bc,
84 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

nhng sn si vn cn , chng cha c c hi v iu kin chuyn ha, cho nn ta phi xt li ci khuynh hng i tm B than th. Tt c chng ta ai cng tng l B, ai cng u ng vai ca B. Chng ta cng c khi l lm, chng ta ng qu d dng vi A, v chng ta sn sng lp ra mt th lin minh vi A. V vy, nu l B ta phi bit cch c x. Ta khng th ni thng rng: Ti khng th nghe anh c, ti khng mun nghe mt ngi ni xu mt ngi khc! Khi c mt ngi au kh n vi ta, ta c bn phn phi thc tp hnh lng nghe, nghe bng tm rng rang, tm t bi. Nh vy khi ng vai B, chng ta phi c th gi lng nghe A, lng nghe trong chnh nim, vi tm ci m ca mnh. Lng nghe nh vy, B c th thy A c nhng tri gic sai lm v C, v B c th ci chnh gim C. Nhng trc khi nh chnh, mnh nn nghe cho ht ci ngun, nghe cho ht u ui cu chuyn. Lng nghe v tm bit cho chc nhng iu A ngh trong lng, lc mnh mi hiu c A, ng thi mnh cng hiu c c C. Ti v qua nhng iu A ni, d s tht c b bp mo, b bin hnh qua nhn thc sai lm ca A, nhng cn c trn nhn thc c lp, trn ci tu gic ca mnh, mnh c th thy c nhng im ng, im sai ca A ngh v C. Nh vy m mnh hiu c A, v hiu c lun c C. Qua li than th, i khi mnh cng thy c ci tri gic sai lm ca A i vi chnh mnh na! V d nh A ngh rng mnh c th v phe vi A chng li C, k thc mnh khng mun chuyn xy ra t no! Ta phi ng vai tr ca B cho tht khn kho. Ta phi ngi lng nghe vi tt c tri tim v tt c s c mt ca mnh. Sau khi nghe tng tn ri th mi tm cch ch cho A nhng im m A nhn thc sai lm v C. Mnh khng lm trng s bnh vc cho C, nhng v mnh thng A, mnh thy A ang kt vo nhng tri gic sai lm v C, cho nn mnh gip A tho b nhng tri gic sai lm , cho A bt kh. Ngc li nu mnh v trch nhim, mnh v phe vi A v ni: ng ri, anh ni rt ng, ch ni rt ng, C rt xu, th chng nhng

85 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

mnh khng gip g c cho A, m mnh li cn lm cho nhng tri gic sai lm ca A cng ngy cng mnh, v A cng au kh thm. Gi d C thc s c mt vi vng v trong khi ni, trong khi lm, trong khi t duy, tc l c vng v trong ba nghip thn, khu, , th iu m B phi lm l nhc cho A thy rng tuy C c mt vi vng v nh vy, nhng C c rt nhiu ci tt. Thng th khi thy vi tnh tiu cc ni mt ngi, mnh c khuynh hng qun ht nhng iu tch cc ca ngi . l iu rt quan trng m B phi nhc cho A nh. C c hng chc ci tch cc m ch c mt hai iu tiu cc, vy m cch trnh by ca A lm cho ta c cm tng rng bt c iu g ca C cng u l en ti v xu xa c. Khng cn thn, v tnh mnh t bin thnh nn nhn ca s sai lm ca A! Nh s sng sut, nh c nhn thc c lp ca mnh m mnh c th thy c rng A b m mt v ci thy ca A b bp mo v thnh kin, v mt vi ci tiu cc ca C. V vy, iu th hai m B phi lm l ch cho A thy nhng im tch cc, nhng iu d thng ca C. Ch cn lm vic thi th A cng bt kh ri. Ti v c th chnh A cng thy nh vy, A cng tng thy C c nhng iu rt d thng, nhng v qu gin, nn A khng thy g ngoi nhng iu ng gin ca C. Khi c B khn kho nhc nhng im tch cc ca C, th t nhin tri tim ca A du li, nn A bt kh. Cha cn n vi C, mnh ch cn c mt vi A thi, th A cng bt kh ri. Chng ta phi lm cng vic ca B cho khn kho. Nu qu v cha bit v cha tng lm cng vic ca B, th y l lc phi hc lm cng vic ca B. Trong bt k mt tng thn hay on th no, ti gia hoc xut gia, th tam gic l mm mng ca s chia r, xo trn, lm mt hnh phc ca tng thn, m bt c ai trong tng on cng u c bn phn phi b gy n ngay t trong trng nc. Sau khi lm c hai vic: Tho g nhng tri gic sai lm trong A, v nhc cho A nh nhng im tch cc ca C, nu tnh trng vn cha hon ton c gii ta, B nn ngh A i cng mnh n gp
86 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

C gii by mi chuyn. Mt mnh, A khng n c vi C, c hai ngi th vic tip xc s d dng v nh nhng hn nhiu. y cng l mt lin minh gia B v A, nhng l mt lin minh tt, mt lin minh gip cho A an lc, v gip cho hnh phc ca tng on tn ti. S lin minh ny khng phi l mt th tam gic m l mt th thut ph tan th tam gic trong mi trng sinh sng ca mnh. S gp g gia A v C vi s c mt ca B l mt hnh ng tch cc trong vic b gy th tam gic ang manh nha trong tng on. Ch cn na ting ng h, ch cn s dng i ng th cuc gp g ny s gip A v C tr nn thn tnh tr li, v c th l h s thng nhau hn trc na. Sau khi tri qua nhng cn sng gi, ngi ta thng thng nhau nhiu hn. l s thc tp dng tng ca B. Chng ta ai cng u l B, chng ta phi ng vai tr ca B cho tht gii. Chng ta cng tng l A, chng ta c nhng vng v trong khi l A, v vy chng ta i tm B. Nu may mn gp mt B tu tp vng vng, th B s gip ta gii ta nhng tri gic sai lm, s nhc ta nh nhng tch cc ca C, v cui cng s gip ta n vi C. S thc tp ny c a ra ti o trng Mai thn t nhiu nm nay, gi l Thc tp php b gy th tam gic. Khi thy mt th tam gic tng hnh, chng ta c bn phn b gy. Ti v chng ta c th khng phi l A, khng phi l B, m cng khng phi l C. Chng ta l D, chng ta ng ngoi th tam gic, nhng chng ta ng chung trong tng thn. Nu th tam gic thnh hnh trong on th ca mnh, trong gia nh ca mnh th chng nhng mnh khng phi l ngi thc tp gii, v sm mun g hnh phc ca tng on, ca gia nh cng s b st m, v chnh mnh cng b v ly. Nu khng t can thip c th D phi cu cu ngi khc trong tng thn, k c cu cu thy mnh. ng b qua, ng ni rng ti thy qu, chuyn g cng phin thy, ni vy l khng ng. Khng

87 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

lm c m cng khng cho thy bit, cho tnh trng tr nn trm trng, th cng ti cho thy hn. Khi thy mnh khng gii quyt c, trong vng mt hay hai ngy, ta phi tm mt v ln hn mnh, kho lo hn mnh nh tr lc gii quyt. Khng nhng B phi lm chuyn , m A, C, D v tt c chng ta u phi lm chuyn cho tng thn. Tt c chng ta u c bn phn phi ph tan th tam gic hnh thnh trong tng on. Nh Thn Mt thc tp khc trong tng on ca Lng Mai l s thc tp nh thn, tc l thn th hai ca ta. Ta phi chm nom, sn sc thn th hai ca ta. C nhin mnh khng th chm sc v gn gi tt c mi ngi trong tng thn. V vy mnh c ch nh mt thn th hai chm sc. V d trong on th ca mnh ch c bn ngi: A, B, C, v D. Bn thn mnh l thn th nht, ngi mnh cn chm sc l thn th hai ca mnh. Ta c th phn nh nh thn theo cch cch sau y: A l thn th hai ca B, B l thn th hai ca C, C l thn th hai ca D, D l thn th hai ca A. Nh vy, trong tng on ai cng c ngi chm sc, v ai cng c chm sc c. Chm sc y c ngha l lo toan v gip khi nh thn ca mnh b au m, b phin no, hay b bn rn qu. Lo cho nht thn tc l bn thn ca ta nh, chng ta cn c bn phn lo cho nh thn ca ta na, nht l nhng lc nh thn ca ta sa xung thp qu. V d nh trong mt chuyn i, khi mnh leo ln xe bus m khng thy nh thn ca mnh, th mnh phi kim cho c ngi . Nu mi ngi trong on u lm nh vy, th ai cng c sn sc,
88 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

c gip , v khng ai b b b. au yu, phin mun, di ch , i xe, ln tu v.v... trong trng hp no mnh cng lo cho nh thn ca mnh. Khi nh thn ca mnh sa xung thp v tinh thn th mnh phi tm cch a ngi ln tr li. Khi ngi khng mm ci c, mnh phi tm cch gip ngi mm ci. Khi ngi b cm nng th chnh mnh phi lo cm, cho v thuc men cho ngi . C nhin nu khng sc, mnh c th cu vin mt s anh, mt s ch hay mt ngi thn khc. l cch sng c nh thn p dng ti cc cha Mai thn o trng, ti tu vin Rng Phong, Thanh Sn v ti trung tm Lc Uyn. Chng ta phi chp hnh cho tht nghim chnh phng php nh thn ny. t trng hp A l nh thn ca mnh, v mnh l R. Nu A ang au kh th mnh phi bit v mnh phi chm sc, mnh phi hi han. Nu A tm n B nh v, th mnh phi thy mnh ng vai R khng gii. Mnh l ngi chm sc cho A m ti sao A khng n vi mnh c? C th l mnh khng bit lng nghe. Trong trng hp mnh phi t bo ng, phi thy rng c l nh thn ca mnh ang i tm mt lin minh to th tam gic! Mnh l ngi chu trch nhim u tin! C nhin tt c chng ta u l thnh phn ca tng thn, m ta gi l T, nhng mt trong chng ta l R, ngi chu trch nhim ln nht v A. Tt c T u c bn phn tm cch ha gii th tam gic, nhng R l ngi chu trch nhim ln nht. V vy qu v phi ng vai tr R ca mnh, lo vic chm sc nh thn ca mnh cho tht chu o. Trong bt c mt on th no, xut gia, c s, gia nh, hoc hi on, chng ta u c th p dng nhng phng php ny nng cao phm cht hnh phc ca s sng chung.

89 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Y Ch S Mt phng cch thc tp khc ca chng ta l h thng Y ch s. Y ch s l nhng ngi thc tp lu ngy, c kinh nghi m, v c th lm ch nng ta cho nhng ngi ang thc tp cn non nt. Y c ngha l nng ta vo. Cng nh khi trng cy, mnh phi ng mt ci cc cho cy da vo m ln mnh trong thi gian cn non yu. Y ch s ting Anh gi l Mentor. Mt ngi tu hc lu nm, d l mt c s, cng c th lm y ch s cho hai ba ngi khc. Ngy xa trong thi ca Bt, nhng thy gii c th lm y ch s cho 10 hoc 20 ngi. C v lm y ch s cho c 30 ngi. Ngy nay chng ta ch lm y ch s cho ba, bn ngi thi. Trch v ca chng ta nh hn nhiu. Khi lm y ch s cho ngi no, chng ta phi chu trch nhim v phm cht tu hc v i sng tinh thn ca ngi . Mnh phi bit ci g ang xy ra cho ngi mnh ang dn dt. Nu mnh l mt ngi anh hay ch trong gia nh, th c nhin mnh ng vai mentor cho cc em mnh. Nu cc em ng qu, mnh c th chia ra, mi anh ln, mi ch ln lm mentor cho hai em. Ngy nay gia nh Ty phng rt nh, ch c mt hay hai con, nn khng cn phi c Mentor. Gia nh Vit-Nam ng con hn nhiu, nn h thng Y ch s vn rt hu ch. Khng hn mnh phi gii v mi mt, v phi bao thu ht chuyn hng dn v dy d ngi y ch ca mnh. Khi khng kham ni, mnh c th cu vin s gip ca cc s anh s ch tu tp lu nm, c nhng thnh thi an lc hn mnh. Ti lng Mai c cc thy, cc s c mi tu n nm th ba hay th t m c th lm y ch s cho cc v mi xut gia. H dy d rt hay, v thay th thy rt chu ton. S em ca mnh cng ging nh t ca mnh, nh em ca mnh, nh con ca mnh vy. Mt ngi anh, mt ngi ch ln trong gia nh cng phi tp ng vai m bc cho em t ca mnh. Chng ta c danh t t rt l hay. l em, t l con. cng l t, m t cng l . C khi ta gi l em, c khi ta gi

90 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

l con, h l s tip ni ca mnh. Lo cho h l lo cho chnh mnh. Ngi ta chm sc c th c gi l y ch (mentee). Mun cho s chm sc c kt qu, mi thng v y ch s nn bo co cho hi ng gio th bit v tnh trng ca nhng y ch ca mnh, hi ng gio th bit m dy d, v d nh cho nhng bi php thoi thch hp, a ra nhng phng php tu tp thch hp hn cho nhu cu ca i chng. V vy s truyn thng gia nhng y ch s v hi ng gio th gip cho nhng ngi tu cn non yu, l iu rt cn thit. Php soi sng Lng Mai cn c mt php mn thc tp dng tng gi l Php soi sng, cn c trn truyn thng l T T ca Tng on xut gia t chc soi sng cho nhau. Kinh in ni nhiu n Pht nhn, Tu nhn, v Php nhn, nhng cha thy cp n Tng nhn. V vy, da trn cn bn ca gio l o Bt, chng ta sng tc thm danh t Tng nhn din t s sng sut v xc thc trong ci nhn ca mt tng thn so vi ci thy ca mt c nhn. Thc tp soi sng Lng Mai, thay v cu mt ngi nh quy nh trong L T T, chng ta thnh khn thnh cu su s anh, s ch v s em soi sng gip ta. Sau thi gian qun chiu, h s vit cho ta mt l th soi sng, trnh by nhng nhn xt ca h v cc im tch cc v tiu cc trong i sng tu tp ca ta. Nhn c th, ta cn c vo tu tp v chuyn ha. Gn y phng php thc tp soi sng Lng Mai i xa hn: Thay v thnh cu su v, ta c th thnh cu ton th tng on soi sng gip cho ta. Cch thnh cu v phng thc hnh tr, ti trnh by trong nhiu bi php thoi. Php mn ny cng c ghi li trong cun Nm Cnh Ta K Hng. Qu v nn tinh tin hnh tr Php mn ny.

91 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Ngh thut ti hoa Ti cn nh mt dp l Pht n ti Xm H, c rt nhiu gia nh t Toulouse v Bordeaux v tham d. Trong bi Php thoi hm , ti ni v ngh thut ti hoa trong o Bt. Khi cp n cch ti hoa cho ngi bn i, ti thy mt ph n ngi nghe m nc mt m a. Sau bui thin hnh, ti n gn ngi chng v ni: Anh, a hoa ca anh ang cn c ti tm! Anh bn nghe li. Trn ng t Lng Mai v Bordeaux, khong mt ting ri ng h li xe, anh thc tp ngh thut ti hoa. V n nh th ngi v tr thnh mt con ngi mi, vui v v hnh phc hn trc nhiu. Cng nh chng ta, anh bn hc, tng thc tp ngh thut ti tm hnh phc cho mnh v cho ngi. Nhng lu lm, anh b qun vin bo chu c sn trong cho o, cho nn anh tr thnh ngi cng t nh Bt dy trong kinh Php Hoa. Chng ta phi thc tp v nhc nh nhau cho tht u n v nhng gia bo tm linh ny. ng ng vai ca ngi Bit rt nhiu nhng thc tp chng bao nhiu! Thc tp Ba Ci Ly v Nm Ci Ly Php mn thc tp ba ci ly hay nm ci ly l phng php thc tp xy dng tng thn rt hiu nghim ca tng on Lng Mai. Ch cn thc tp nhng cch ly ny trong vng ba thng th hon cnh ca chng ta, tc l Y bo ca chng ta s thay i v hnh phc ca tng on cng nh ca ring ta s tng tin rt nhanh. Ti nhiu ln ging dy v phng php ly cng nh son ra nhng li khn vi cn bn qu v s dng trong lc thc tp nhng ci ly ny.

92 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

iu ti mong mi l trong sut kha tu nm nay, mi m sau gi thin ta, mi ngi u thc tp ba ci ly cho tht tinh chuyn. Mnh phi h th cng phu th mi mong chuyn ha c nhng ni kt su dy.

Thn cn Thy, gn gi Bt
Sng nay ti c gp mt v xut gia m ca vo phng mt cch rt vi v. Lc m ca ra th v y thy ti ang ng bn trong. Hnh nh v ang gp gp sa son, chun b n tip pht t n thm tu vin, cho nn m ca thiu chnh nim. Ti khng trch c m ch nh nhng hi: Con m ca c chnh nim khng vy?. Tht ra lc ti cng sp m ca bc ra th t bn ngoi, v m trc bc vo! Ch cch nhau c mt giy. Nu ti m ca th ti s m nh nhng hn, c chnh nim hn, v ti c thy ti dy mt ln hi ti cn mi su tui. Lng Mai thnh thong cng c v i hp tp, hoc m ca hp tp, v xui xo thay, h b thy bt gp! Thng th mnh i c chnh nim, mnh m ca c chnh nim lm, khng bit sao hm nay mi va tht nim mt ln u th li b thy thy! ng l mnh b t trc! Ti bit vy cho nn thay v trch c, ti ch nh nhng nhc: Con m ca c chnh nim khng vy? Cu hi l gip hc tr ca mnh. Tht ra, ngn t ha i khng phi l iu duy nht m mnh c th lm gip cho hc tr ca mnh. Ci mnh c th lm l chnh mnh m ca c chnh nim, chnh mnh phi c php thn, phi lm gng cho hc tr ca mnh. Trong s thc tp ny ti xin nhc tt c qu v mt iu rt quan trng. l phi tp nhn thy theo phng php v tng, ng i thy sc thn ca thy mi thy thy c mt bn mnh. Thy ang trong mnh, thy trao truyn thy cho mnh, thy c trong tng t bo ca mnh ri. Mi khi mnh i ng c chnh nim, l thy ang i, ang ng vi mnh. Trong cu th ti ging hm trc: "Bc

93 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

chn con hy v thanh thn" l c s thc tp ny. Mi khi con bc mt bc chn thanh thn, th lc thy cng ang bc vi con v thy ang c mt vi con. Nu mnh c cm tng l mnh xa thy, mnh khng c lin h su sc vi thy, th mnh nn vit th, hay tm dp n ngi vi thy to nn c hi c gn gi thy. Nhng k thc mun c ci lin h tht su sc vi thy, th mnh ch cn bc nhng bc chn cho tht chnh nim. Ti v thy cng ang lm vy, v khi mnh bc nh vy th nng lng ca thy s hng hu, v trn y trong ngi ca mnh. Mnh phi thy thy vi mnh l mt, phi thy thy trong mnh. Khng cn bc nhiu bc, ch cn mt bc cho tht thanh thn thi l bc chn y c th a mnh v vi thy ri, mnh gn thy ri. Gn thy tht tnh, ch khng gn thy trong hnh tng. Khng hn phi i thy i my bay sang y, mnh mi c gn thy. Trong kinh Kim Cng Bt c ni: Tm ta qua hnh sc, Cu ta qua m thanh, L k hnh t o, Khng th thy Nh Lai. Nhn y ti mun ging thm v my cu ny qu v hiu r hn. Nguyn vn cu ch Hn Nhc d sc kin ng, c ngha l nu tm ta qua hnh hi, tc l qua ci sc tng. Dch li cho r ngha hn l nu ch bit tm ta qua hnh tng. Mnh thm hai ch ch bit vo cho n r ngha hn. Ta tc l Bt, c th tm c Bt qua hnh tng ch ti sao khng? Nhng y mun ni l khng phi ta ch nh vy. Nu ch nhn qua hnh tng th lc mnh b kt vo tng. Nu bit tm ta qua nhng ci khng c hnh tng na, th lc tuy mnh vn cn c vo hnh tng nhng mnh khng b kt vo hnh tng.

94 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

D m thanh cu ng, ngha l nu ch bit nhn din ta qua m thanh. Ging ni sang sng tu vin K Vin, ng l ging ni ca Bt, nhng nu mnh ngh rng ch c ging ni mi l Bt, th mnh b kt vo m thanh. Hnh tng , m thanh l hnh tng, l m thanh Bt, c sai u? Ba mi hai tng tt, tm mi v p, tn l Siddhattha, ngi trn nh Linh Thu, chnh l Bt. Nhng khng phi ch c nhng hnh nh mi l Bt. Vn khng phi l mnh b tng, b m thanh. Vn l mnh khng b kt vo tng, kt vo m thanh. Cho nn mnh nn a vo hai ch ch c trong bn dch cho r thm kinh. Vi cu Th nhn hnh t o, (th ngi hnh t o), ta nn sa li l: Th ngi cha hon ton i trn con ng chnh o, hay: Th ngi cha i trn c vo con ng chnh. Chng ta nhn din c Th Tn qua ci sc tng ca Siddhattha cng c, nhng cha . Nu nhn din c Th Tn qua nhng bi Php thoi ca Ngi ni, th u c g sai? ch c iu l nhng yu t cha ta thy r c Th Tn. Cho nn lm nh vy khng phi l t o, m ch l cha hon ton ng cch nhn din Th Tn thi. Thc ra lm nh vy l ngi hng vo con ng chnh ri, nhng cha hon ton i trn con ng chnh, cha i vo con ng v tng. V tng khng c ngha l chng i tng. V tng c ngha l khng b kt vo tng. Bt nng kin Nh Lai, l cha thy c hon ton din mc ca Nh Lai. Din l khun mt, mc l con mt, tc l chn tng ca Nh Lai. Dch li nh vy nghe r rng hn. Trong kinh, bi k ny nghe rt hng trng, lm cho ta c cm tng rng mnh phi chng li tng mi l hnh chnh o. Nu l con ngi t do th ta u c cn chng i g? V d khi ti sang Vn Nai, qu v ni c thy y, nu ti ang ti Lng Mai, qu v ni khng c thy y, tc l qu v cha thy

95 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

c ti mt cch v tng. Mi khi mnh bc mt bc chn c chnh nim, c hnh phc, c thnh thi, th mnh thy thy ang bc, thy ang c mt trong mnh, thy c mt ngay trong gi pht hin ti, ci gi l thy c thy m khng b kt vo tng. Khi gp mt s em, mt s anh, hay mt o hu i hp tp, mnh bit rng ngi ang khng c thy trong h. Trong khi mnh ang c thy, mnh ang c Bt, th mnh c th nhc h bng cch a ln mt ngn tay ri mm ci, th t nhin mnh a thy n vi ngi . Mnh l s em mnh cng c th lm nh vy gip cho s anh hoc s ch ca mnh. Trong chng ta th no cng c nhng ngi thnh thong v cng vic tr thnh hp tp, qun lng, khng nm c hi th, khng gi c bc chn chnh nim. Chng ta c bn phn phi gip nhau. Em gip anh lc ny v anh s gip em lc khc. Chng ta cn phi gip nhau, ti v khng ai ton bch trong s tu tp chnh nim c. ng ni rng ngi kia khng tu! Ngi kia c tu, nhng tu cha n mc m mnh trng i. Mnh cng vy, mnh cng cha tu n mc mnh trng i. L anh em, l ch em, mnh gip nhau mt cch rt d thng, khng ln n, khng buc ti. Mnh ch cn mm ci, v vi mt ngn tay, mnh c th du dng a thc tng ca thy v vi h. Rt l d thng, rt l hu ch. Mnh phi c Bt, c thy trong mi giy pht ca cuc sng hng ngy, th hnh phc v s an lc ca mnh mi ln ln, v lc mnh mi c th gip Bt c mt, gip thy c mt ni s em, s ch, s anh ca mnh, v ni ngi c s n thc tp vi mnh.

96 | C h n g 0 4 : X y D n g T n g T h n t i L n g M a i

Chng 05: Mt M Thc Tng on Ti Gia


Trong gia nh, ta cng c th p dng nhng c cu t chc i sng tng t nh trong mt thin vin. V d ta c th xem ng cha nh l v tr tr, b m l ph tr tr, kim th qu. Tuy lm cha lm m, chng ta khng nn ton quyn quyt nh mi vic, m phi cho con ci tham d vo nhng quyt nh c lin quan n hnh phc ca gia nh. Nh vy phm cht hnh phc trong i sng mi ln cao, v con ci mi trng thnh nhanh hn c. C qua c li, bit chia s vi con ci, khng phi l mt s ngu nhin, m l mt s thc tp kin tr, mt ngh thut sng chung an lc. ng ngh rng con mnh cn nh di, cha kh nng ng gp kin, cho nn mnh quyt on ht mi vic m khng bao gi by t cho con ci bit ti sao mnh lm nh vy, ti sao mnh khng lm nh vy. Cha m lng nghe cc con l mt s thc tp rt quan trng trong i sng gia nh. Khi mnh bit lng nghe v chp nhn gi tr kin ca con ci, th con ci s bit lng nghe mnh, v bt u hiu c mnh. Trc chng khng lng nghe mnh, v chng hc ci tnh khng bit lng nghe ca mnh! Con ci ging cha m th mnh trch vo u c na? Trong mt gia nh d ch c hai v chng, ta cng c th t chc theo th ch dn ch nh vy. Nhng vn thng xy ra trong mt tng on nh ni trc y, cng thng xy ra trong mt gia nh c hay khng c tu hc. C tu hc th mnh bit cch i tr v gia nh trnh c phong ba bo tp. Nu khng th gia nh s tri ln trong phin no v hnh phc c th tan nt ti bi. Ti xin trnh by vi qu v nhng vn thng gp trong gia nh, ng thi hng dn cch sng nh mt tng thn i tr vi nhng vn .

97 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

Th tam gic trong gia nh


Trong gia nh, cha m cng thng to ra th tam gic, thng lp phe phi nh bi "k th". Trong bi Tm ca s by, Phm Duy da ln bi th ta "K Th Ta Khng Phi L Ngi" ca ti nhc i nhc cho mi ngi nh rng "k th ta u c phi l ngi" trong by ip khc ca bn nhc. C th mnh cng ht nhiu ln cu ny nhng mnh vn khng nh, vn khng thy c iu . y, "ngi " li l ngi ta thng, ngi ta cng chia s s sng, th lm sao ngi li l k th ca ta c? y vy m trong khi gin, ta c xem h l k th! C nhng a b cn non di, c nghe m ni m ni ngy v nhng thi h tt xu ca Ba, cho nn n tin vo nhng iu , v tr nn nn nhn ca nhng au kh ca m. Ti nghip hn na l n ngy th lin minh vi m chng li ba, mt ngi c th thng n nht trn i! D d tr con theo mnh th rt d, ti v tr con khng c nhn thc c lp, nht l khi mnh l m n, mnh d li dng lng thng ca n. Nh vy l ti lm cho c n ln ba n. V vy, tu tp chung vi mt tng thn l iu rt cn thit cho nhng c s ti gia. Trong tng thn c ngi c th thy c tnh trng , thy c s hnh thnh ca th tam gic trong gia nh y, v h s n gip b gy th tam gic cho gia nh. Khi n thm, h c th ni cho cc chu nghe v nhng im tch cc ca ba cc chu, nh m cc chu thy ba ca cc chu mt cch r hn. H cng c th ni rng tuy m d thng nh vy, nhng i lc m cng c nhng vng v i vi ba. V vy m m lm cho ba bc bi, gt gng. Cc chu nn gip m, m c th hnh x nh nhng hn, ti mt hn i vi ba. Cc chu tha sc lm vic . Kt vo trong th tam gic, d do m hay ba to ra, th gia nh c th khng c hnh phc trong nhiu nm nhiu thng, v c th i n tan nt, rt ti nghip. Cha kha tho g nhng b tc, nhng kh khn trong gia nh l s c mt ca mt tng thn. Nu gia nh c tu hc vi mt tng
98 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

thn, v nu ngi m, ngi cha hay cc chu bit cu cu tng thn, th bn tay tng thn s n cn tm ti gip g ri, b gy th tam gic tai hi cho gia nh.

Tui th v nhng cn bo t trong gia nh


Nhng ch b v nhng c b thng rt d vui, nhng c mt iu h rt s, l khi cha m gin nhau v ci nhau. Khi cha m gin nhau, ni nng ln, hai bn lm kh nhau, th nhng a b au kh v cng. Nhng lc , c ba ln m khng bit con mnh ang kh, ba m qun rng mnh ang c mt hay hai a con trong nh, mnh lm kh nhau tc l ng thi mnh lm kh con ca mnh. ln, mnh chu ng kh au d hn nhng em b. Cc em cn b bng, tri tim ca chng ang cn non nt, v vy mi khi em b thy cha m la mng nhau, lm kh nhau th tri tim ca em b b rn nt, em au kh v cng. Nhiu khi em phi chy i tm mt ch trn. Ngy xa nh qu, chung quanh nh chng ta c vn, c cy i, cy qut, hoc c ao, cho nn cc em c th chy ra, thot khi khng kh ngt ngt, ui bt con bm, con chun chun. Cc em cng c th lnh sang nh hng xm chi vi bn b. Ngy nay, mnh khng cn sinh mi . Gia nh thnh ph, trong khu chng c, cho nn mi khi ba m gin nhau, th em b khng c ch trn na. Nhiu em phi i vo phng tm, vo nh cu, kha ca li v khc mt mnh! y vy m ba m vn khng , vn tip tc ni nhng cu c a, vn lm kh nhau m khng bit rng trong lc mnh ang tn hoi a con c th l duy nht ca mnh. Con mnh s mang trong tim nhng vt thng trm trng, v vt thng s cn hoi ngay c lc em ln khn. C nhiu a b quyt nh ln ln s khng lp gia nh, khng i ly chng, ly v, khng c con. Ti v lp gia nh m kh nh ba m by gi th lp gia nh lm g, c con lm g! C nhiu a b mi by, tm tui m mang tm trng . Ti nghip lm cho cc em! Bc cha m phi trnh tai nn cho con ci.

99 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

Chng ta phi trnh hon cnh ba m lm kh nhau trc mt con tr. Mi khi khng kh gia nh nng n nh mt cn bo t, th ta phi lm sao cho cn bo t i qua cho tht nhanh, ng cho n lu trong nh.

Ting chung Chnh Nim


Ti Lng Mai chng ta c mt php mn gi l Phng th v Ting chung chnh nim. Mi nh nn c mt cn phng gi l Phng th, trong mnh c th c mt ci bn thp, mt bnh bng, mt ci chung nh, v mt s ta c cho gia nh dng. Khi tm mnh bt an, mnh bun kh, mnh gin hn, th mnh i vo trong phng ny, ng ca li, ngi xung, thnh mt ting chung, v thc tp nhng hi th chnh nim. Th nh vy chng mi hay mi lm pht th mnh s thy khe ra. Nu khng thc tp nh vy th cn gin ca mnh s bng ln, mnh s la mng gy g vi ngi kia, v mnh s to ra cn bo t trong gia nh. Nm ngoi c mt em b theo ba m v Lng d kha tu ma H. Gp b Xm Thng, ti hi: Ny con, mi khi ba con ni nng ln th con c th lm g gip ba? Em lc u tha: Con khng bit lm g ht, lc con s lm, con ch bit chy trn thi! Tht ra khi n Lng Mai, mnh c th hc c nhiu iu lm v gip ba m mi khi ba mnh ni gin, hay m mnh ni gin. Mnh c th mi m hay ba vo phng th th vi mnh. iu ny mnh phi c s ng trc ca ba v m. Trong gia nh th no cng c nhng lc vui v, mnh dng nhng c hi xin ba m k mt hip c vi nhau. Mnh c th ni: Ba i, m i, k sau, nu ba m gin nhau v ni nhng cu au lng lm cho con s, th con c c php i vo phng th thnh chung ba m nh th nh S ng dy khng? C nhin trong giy pht , ba m ang vui cho nn ai cng d dng ng : c, ln sau nu con thy ba m bt ha, th con c php vo phng th thnh chung, gip cho ba m nh m th chung vi nhau, khi lm kh gia nh trong c con. Ba m cng c n Lng Mai, ba m cng c hc vi S ng ri.
100 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

Nh thc tp nh vy m mnh bt kh v ht s trong nhng lc ba m bt ha. Mnh cng c th ni vi m: M i, mi khi ba ni nng, v ni mt iu g khng d thng vi m, thay v m ni li mt cu, th m c th i theo con vo phng th, v chng ta th vi nhau, c c khng m? Khi hai m con ng vi nhau, th khi ba ni cu g khng d thng, mnh s n nm tay m v ni: M, mnh vo phng th ca S ng i m! Khi thy vy th ba s tnh li, ba s phc hai m con, ti v hai m con bit thc tp trong nhng lc kh khn. Mnh cng c th lm vy vi ba. Mi khi m ni iu g khng d thng lm cho ba pht lng v sp ni gin, th mnh n nm tay ba v nh nh: Thi ba ng tr li, hai ba con mnh vo phng th i ba! C mt iu rt hay l khi mnh cn nh, khi mnh ang cn ti mt, mnh c th dng ci ti mt gip ba, gip m. Bn tay b nh ca mnh nm ly bn tay ca ba, ko ba vo phng th. Vo phng ri, mnh c ting chung, mnh c Bt, v mnh s c bo v. Trong gia nh, chng ta phi k mt hp ng: Khi nghe ting chung trong phng th, l nghe ting ca c Th Tn gi, v trong nh ai cng phi ngng li th, khng ai c ln ting sau na. Nu ln ting tc l mnh khng c s knh trng i vi Bt. C gia nh phi cam kt vi nhau iu ny mi c. Ci gi l Hip c Sng Chung An Lc, m tt c cc gia nh n Lng Mai u c hc qua. em phng php ny v nh thc tp chng ba thng, th qu v s thy khng kh trong gia nh tr nn d chu hn nhiu. Nhng vt thng trong tri tim ca em b s c xoa du, nh vy m lnh i t t.

Ci bnh Thch Sanh


Nu cha thnh c chung v cha kp lm phng th, mnh c th dng mt ci bnh. y l mt ci bnh c bit m ti thng trao cho cc chu n Lng, mang v thc tp. Bnh ny khng lm bng bt, bng ng nh bnh bng lan. Bnh ny rt l, nu mnh tip nhn c t S ng v mang v nh th bnh cn hoi, ging

101 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

nh cm trong ci ni ca chng Thch Sanh vy, n khng bao gi ht. Phng php thc tp gi l Ci Bnh Trong T Lnh. Ti ngh qu v mang phng php ny v nh v tinh tn thc tp, thy s mu nhim ca ci bnh Thch Sanh. Mt ngy no , lc ang ngi phng khch hay trong phng n, nu thy ba m sp gin nhau v khng kh tr nn nng n, kh chu, mnh hy em ci bnh ra em li ha kh cho gia nh. Bt u, mnh th vo v th ra ba ln cho can m, ri mnh nhn m v gi: - M i, m! M nhn mnh v hi: - Ci g con? Mnh s ni: - Con nh hnh nh mnh cn ci bnh cake trong t lnh. C hay khng c bnh trong t lnh th mnh vn ni th. Mc ch l mnh lm cho m ngng li s i co vi ba. Cu n cn c ngha l ba i, m i, ng lm kh con na! Lc ba m s hiu, m s nhn mnh v ni: - ng ri con, con ra vn dn bn gh m i ly bnh v nc, ri mang ra sau. Khi m ni cu c l mnh thot nn ri! Mnh lin chy ra vn, v lc m cng c c hi ri trn chin vi ba. Trc th m khng dm i v ang ngi vi ba m t nhin b i th v l qu, v l mt hnh ng chm thm du vo la. Nh vy m m c c hi vo bp. Nu hai m con tip tc ngi trong khng kh nng bc th c hi cho thn tm ca mnh v cng. Trong khi m i vo nh bp, m t lnh ly bnh hay i un nc pha tr, th m s tip tc th theo phng php hc Lng Mai, tip tc mm ci cho nh nhng thn v tm. Ba ngi li mt mnh trong phng khch v nhn ra rng hai m con ang thc tp

102 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

nhng iu hc c Lng Mai. Ba thm ngh, nu mnh khng thc tp th ha ra mnh qu qu, mnh mau qun qu! Cho nn ba cng bt u thc tp hi th c chnh nim, v dn dn s nng bc trong ngi du li v ba bt u thy thng hai m con. Cho n n sau khi tr bnh by xong th ba lng thng ra vn cng tham d bui tr m vi hai m con, trong mt bu khng kh nh nhng v hiu bit. Nu ba vn ngn ngi cha ra, th con c th chy vo nh, nm ly tay ba, t ln m mnh ri nng nu: - Ba i, ba c thng con khng ba? Ba ra ung tr, n bnh vi con i ba. C mt iu cn nh l d khng c bnh, con vn ni c bnh trong t lnh. Nu khng c bnh cake th c Ice-cream, nu khng c Icecream th c mn khc. Nu khng c g c th m vn l ngi rt gii, ch trong vng nm mi pht c th to c mn n thch hp cho bui tr m. M ca con rt gii, v vy ngi Vit -Nam chng ta gi m l ni tng. Nh vy l S ng trao truyn ci bnh cake cho cc con mang v nh thc tp. Sau ny ba m s lm phng th, mnh s c ting chung, mnh em Bt v, mnh em Php v, em Tng v, em gii v, nht l mnh em Lng Mai v vi gia nh mnh, nh vy m cuc sng trong nh s c m m.

Gia ti v gi li cho con


Nhng ngi tr ti lng thng ni rng: Gia ti qu gi nht m cha m c th li cho con l hnh phc trong i sng gia nh ca chnh cha m. Cha m lun lun mun cho con sau ny c hnh phc, v vy cha m mun li cho con nhng gia ti nh l nh ca, rung t, hay l mt trng mc tit kim trong ngn hng, hoc gip cho con mt s tin hc, hu con u c mnh bng bc s, k s. C nhin

103 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

nhng iu l nhng c mun pht xut t lng thng con ca cha m, mun con c mt nn tng sng cho thoi mi sau ny. Tuy vy, thng thng th con ci khng cn nhiu n nhng lo lng v thng yu theo m thc . iu con ci cn nht l mt cuc sng gia nh m m, trong cha m ha thun v c hnh phc ngay ngy hm nay. V vy m cc ngi tr ng rng mn qu ln nht m cha m c th tng cho con ci l hnh phc ca cha m trong i sng gia nh. Tm t ny ca cc con phi c cc bc cha m nghe v hiu. Ti v nu cha m c hnh phc vi nhau th con ci cng c hnh phc ngay trong thi th u. Quan trng hn na l khi ln ln, lp gia nh, cc con cng s lm c nh vy, ti v trong sut thi gian sng vi gia nh, cc con thy cha sn sc m, m sn sc cha, nghe cha ni nhng cu du ngt vi m, nghe m ni nhng cu du dng vi cha. Hai ngi to hnh phc cho nhau bng nhng li ni, nhng c ch, nhng t tng d thng. V vy tuy cha m khng trc tip dy con bng li, nhng dy con bng cch hnh x ca cha m i vi nhau. l phng thc gio ha hu hiu nht m o Bt gi l thn gio. Nh vy m ln ln, khi c ngi bn hn phi, con ci cng s lm c nh cha m vy. Cho nn gia nh l mt trng i hc, trong c hai gio s quan trng l cha v m. Nu cha m c th hiu c nhau, c th thng yu nhau, c th to c hnh phc cho nhau, th l mt mi trng rt tt cho con ci sinh trng. Khi tt nghip, khi ri trng i hc th con ci c kh nng to hnh phc cho ngi mnh thng. V vy bc cha m nn nh rng trong gia nh, khng nhng mnh ch ng vai tr ca ngi cha, ngi m, m mnh cn ng vai tr ca nhng v gio s dy v thng yu na. Mi khi mnh c mt lm l, lm kh cho nhau, mnh phi bit xin li con. Sau gi cm ti, mnh mi c m ln con vo phng th, thnh ba ting chung ri mnh ni: Ba xin li m, ba xin li con, ba hi nng; v mt chnh nim nn sng nay ba ni mt cu khng d thng vi m. Ba ha rng t nay v sau ba s khng ni nhng cu

104 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

thiu thng yu nh vy i vi m na. Ni vy xong, c gia nh yn lng theo di hi th c thm nhun s thng yu theo phng php Bt dy. Sau ba thnh ba ting chung, c gia nh ng dy, m nhau trc khi ri phng th. Khng ai cn ni thm li no. Nu ba lm c nh vy, ni ra c mt cu nh vy th con ci s knh phc ba v cng. Nu m c tha th, bao dung m trn ba con vo lng th con ci cng s knh phc m v cng. N s thy ba m l nhng hnh nh l tng ca cuc i. Ngc li, nu ba dng quyn lm cha, nt n v khng cho con ci ni, th con ci s khng c c ci knh phc . Mnh ch hc c vi ngi m mnh knh phc thi. Ci uy quyn ca m, ci uy quyn ca ba l ch hai ngi bit knh trng nhau v bit to hnh phc cho nhau, ch khng phi ch c th trng pht mnh, c th cm on mnh. o Bt c gio l gi l lun hi. Lun hi c ngha l i lng vng, khng bao gi chm dt. Nhiu khi b ngoi c nhng tt xu, b truyn li cho m, m truyn li cho mnh, v mnh truyn tt xu li cho con gi mnh. gi l lun hi, l ci vng ln qun. Ch c tu tp mi chuyn ha c nhng tt xu , v nh vy m mnh s khng truyn li nhng ci tiu cc cho con chu sau ny. Cho nn tu hc l mt phng php ct t lun hi, ct t ci vng ln qun trong gia nh dng h. V d khi cn tr, thy ba mnh p buc mnh qu, mnh khng c t do, v mnh ngh rng sau ny khi c con, mnh s cho con mnh c nhiu t do hn. Mnh dt khot s lm nh vy. Nhng khi ln ln, khi c gia nh, c con, th mnh cng i x ging ht nh cch m mnh, nh cch ba mnh i x vi mnh! Ci vng lun hi lun qun rt l k. Nu bit tu tp, mnh c th chuyn ha c nhng tp kh tiu cc m mnh tip nhn t cha, t m, v mnh s khng trao truyn li cho con chu i sau. l phng cch bo hiu thm su nht cho t tin dng h ca mnh.

105 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

Khi bt p con theo ca mnh, khng phi l v mnh c c tm vi chng, khng phi l v mnh mun lm cho chng kh. Su thm trong lng, mnh mun cho con ci nn ngi, cho con ci hnh phc. Mnh ngh rng nu khng lm nh vy th con ci s au kh sut i. Cho nn, mnh p buc con ci lm vy l v ci hnh phc ca con ci. Hnh phc u th cha thy, m ch thy con mnh ang kh, ti v chng cm thy khng c mt cht t do no ht. Cha m ng p buc con ci, ng ni rng cc con rng i, rng chu kh cc, rng theo nhng gio iu ca cha m i, ri sau ny s c sung sng, s c ln thin ng! Con ci tuy c l tr, c nhn xt, nhng chng khng c quyn s dng nhng kh nng , v chng phi lm theo li ba, theo li m nh mt con ngi my, th mi c xem l con c hiu, con ngoan!

Mt m thc thc tp nhn su


tiu bang Texas c mt c thiu n thng mt ngi con trai, nhng ba ca c, mt bc s, nht nh khng chp nhn anh chng kia. L do l trong tm ca ng c mt anh chng khc cho con gi. ng ni vi con rng: - Con phi kt hn vi ngi con trai ny th mi c hnh phc, cn ly ngi kia th con s kh sut i. l nim ca ba. C con gi khng ng , c ngh rng nu ci anh chng ny th chc mnh cht! Thy mt l ght, lm sao sng chung c! Hai cha con khng ng vi nhau, chng i nhau, cho nn khng kh trong gia nh rt ngt ngt, kh sng. C th trong nhng gia nh khc th s chng i li xy ra gia hai m con. M c ny, con c khc, v ai cng tin chc l mnh ng. C khi mnh gin qu nn ni nhng cu khng d thng cht no: M chn anh th m ci cho m i, y l m ci ca con ch u phi ca m! Hm hai cha con Texas n tm gp ti, v ti m cho h mt cnh ca. Ti ni rng: Hai cha con u c tu gic trong vn
106 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

ny. Cha c nhn xt, c kinh nghim ca cha, nhng con gi cng c tr tu, cng c kinh nghim ca con gi. Vy ti sao mnh li phi theo kinh nghim ca mt ngi m khng phi hp kinh nghim v tu gic ca hai ngi? Ti sao hai cha con, mi ngi khng lm trng s bnh vc cho anh chng ca mnh? Ti khng ngh qu v ngi li lm trng s v bnh vc bng l thuyt, bng li ni m to thm kh khn. Qu v nn lm trng s theo phng thc thc tp nhn su, nhn xt thc t. Ti gii by thm v ngh : Tun sau, gia nh mi mt trong hai anh chng n chi v li cui tun nh l mt ngi khch, v mi ngi trong gia nh phi i x vi anh ta vi tt c nhng lch s m mnh c th dnh cho mt ngi khch qu. D anh ta l "chng ca ba" nhng c con gi cng phi i x rt l , rt ngt ngo. Ti v cha mnh cho mnh mt c hi thy r anh chng ny hn. Trong hai ngy th by v ch nht, chng ta l khch qu ca gia nh, mi ngi phi lm nhng g c th lm c to an lc v thoi mi cho chng, k c c gi. Khng c kim c lnh mt, m phi a ht thin ch ca mnh ra hon thnh ci nhim v ca mnh. Trong hai ngy , c gia nh c th cng i coi phim, cng i picnic, v ngi con trai c c hi sng trn vn mt cui tun vi gia nh ca c gi. Nu ngi con gi khng lm ht lng mnh trong vic cng tc vi ngi cha, th n lc mnh c quyn mi chng trai mnh chn n, ngi cha cng s khng lm ht sc ca cha. V vy ngi con gi phi t nguyn lm ht sc mnh chnh mnh c c hi hiu chng, v cho cha c c hi gii thiu ngi cha chn vi mnh. Tun k, gia nh mi anh bn ca c con gi n. Anh ta cng l bn qu ca c gia nh, cng li hai ngy cui tun, v mi ngi trong gia nh, nht l ng cha, u phi t nguyn tham d vo vic sn sc, lm cho anh ta hnh phc v thoi mi trong thi gian li. Trong hai ngy ng cha s c c hi thy v bit v anh chng ca con chn. y l c hi ca con gi gii thiu anh chng ca mnh vi gia nh v nht l vi cha mnh.

107 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

Hai bn u c c hi ng u, rt cng bng. Nu cn th c th lp li vic tip i ln th hai hay ln th ba, cho n khi c gia nh thy c chiu su ca c hai anh chng. C th sau mt thi gian th ngi cha i . ng c th ni: Ngy trc, ba c thnh kin i vi bn ca con, nhng by gi ba thy n cng c nhng iu d thng. l s thnh cng ca c gi. C nhin l tu gic ca ba v ca c con gi v hai anh chng, cng ngy cng ln. Khi tu gic ln ln th quyt nh t b sai lc hn. Sau mt thi gian, gia nh c th ngi li php m, bn v hai anh chng , v cng quyt nh vi nhau. Ti v vn hnh phc ca c con gi khng phi ch l vn ring ca c. N c nh hng n mi ngi trong gia nh. Ty phng ngi ta thng ni y l vn hnh phc c nhn ca con, thnh ra ch mt mnh con quyt nh thi, gia nh ng nn xen vo quyt nh ny. Ty phng ngy xa c l khng nh vy, nhng ngy nay Ty phng l gn nh vy. It's my own happiness, it's my own business! iu khng ng, ti v mnh l con gi trong gia nh, hnh phc ca mnh cng l hnh phc ca ba, ca m, ca cc anh ch em. V vy mi ngi trong gia nh u phi c quyn c kin. Nh vy mi ng, v sau ny hnh phc hay au kh ca mnh mi c gia nh tn tnh chia x. Gia nh tr nn mt tng thn, v con mt ca tng thn th lc no cng sng hn con mt ca c nhn. Ngay c cc em nh nm, su tui ca mnh, chng cng tinh lm trong kin ca chng, ng nn xem thng nhng nhn xt ca cc em. Em c th thy nhng iu m mnh khng thy. C th khi c mt mnh anh chng l vy, nhng khi khng c mt mnh, anh chng rt khc! Nn nh rng tr con c t thnh kin hn ngi ln, cho nn kin ca chng thng trung thc hn. Sau khi c ti m cho cnh ca th hai cha con tr v nh thc tp, v h thc tp rt thnh cng.
108 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

Ci chi tit "cui cng th c gi chn chng trai no" khng l quan trng lm! iu quan trng l gia nh phc hi c s hi ha gia hai cha con, v to dng c hnh phc cho c gia nh. Phng php khng phi t ti t ra m l mt phng php Bt ging dy. Bt ni rng mi ngi u c tu gic v kinh nghim ring. Sng trong mt gia nh hay trong mt tng thn, mnh phi tng hp tu gic ca mi ngi trong tng thn . Nh c c hi c mi ngi lng nghe, nn mnh mt i ci cm gic c n, ci mc cm khng ai hiu mnh, mt mnh mnh bit, mt mnh mnh hay! Cm gic c n l mt iu rt ti nghip cho ngi tr mi ln ln. Lm cha m mnh phi thy c iu . Mnh hng dn con mnh i trn mt con ng di ch khng phi n mt ng t no th mnh b con b v, t n chu trch nhim hon ton v cuc i ca n! Tht ra th ng b cha m, t tin ca mnh lun lun i theo mnh bo h cho mnh. Theo gio l ca c Th Tn th ng b, cha m ca mnh c mt trong tng t bo ca c th mnh. Mi khi mnh c kh khn, mnh cu cu vi ng ni, b ni, cu cu vi t tin ca mnh, nh m mnh c thm can m, c thm nng lng i ph vi hon cnh. Nu mnh i mt cch n c th cuc i ca mnh s rt vt v, kh khn.

Truyn thng l cha kha hnh phc


Mnh l m, mnh l cha, mnh hay c cm tng l ch c mnh mi tr khn v kinh nghim, cn con mnh cn nh di, cha bit g, cho nn mnh p con lm theo mnh. V vy m s truyn thng gia mnh v con ci b t on. Khi s truyn thng gia mnh v con mnh khng c, th lm sao c hnh phc? Hnh phc ngay by gi cn khng c, lm sao c hnh phc trong tng lai? c Th Tn ni tng lai c lm bng cht liu ca hin ti. Cho nn chuyn quan trng nht gia cha m v con ci l gi vng s truyn thng, cha m v con ci c

109 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

th chia s nh hai ngi bn, hai ngi ng hnh th lc mi thnh cng c. Khi cnh ca truyn thng b ng li th cha, m v con ci ai cng kh au. o Bt dy ta cch s dng i ng v cch lng nghe, nh l hai phng php mu nhim m li cnh ca truyn thng. L cha, l m, mnh ng dng ngn ng ca uy quyn m ni vi con. Mnh nn dng ngn ng ca tnh thng m ni vi chng. Khi ni c vi con bng ngn ng ca tnh thng, ca hiu bit, th con mnh s tr v v c th ni cho mnh nghe v nhng kh au, kh khn v lo ngh ca n. Lc mnh mi hiu c con, lc mnh mi tht s thng con. Trc mnh tng l mnh thng, nhng ci thng ny khng bt ngun t ci hiu, nn mnh cng thng, th con mnh cng ngt ngt, cng kh s. Lng Mai mnh thng ni rng thng m khng bit thng th lm cho ngi mnh thng b thng (tch). Ngi mnh thng c th l con trai ca mnh, con gi ca mnh, hay chnh l v hoc chng mnh. Nu ba ngi vi con m ni c rng: "Con i, con c ngh l ba hiu c con khng? Nhng kh khn, nhng kh au ca con ba c hiu c khng? Con ni cho ba nghe i, ti ba mun bit ba c th thng con theo phng php ca Bt dy". Ni c nh vy th con s c c hi m tri tim ca con cho ba thy. M cng vy, m cng phi hi: "Ny con gi ca m, con hy ni tht cho m bit i, con c ngh l m hiu c con khng? M c hiu c nhng au kh, nhng kh khn v nhng c vng ca con khng? Nu m cha hiu c th xin con gip m hiu, v nu m khng hiu th m s tip tc nhn danh tnh thng m lm cho con kh". Ngn ng o Bt gi l i ng, loving speech. Khi con mnh ni, mnh phi bit lng nghe. i khi con ni mt iu rt bt ng cho mnh, ni iu ngc li ci nhn thc ca mnh, mnh cng phi lng nghe, mnh ng ni nng, ti v mnh t nguyn lng nghe con ni. gi l thnh, deep listening.

110 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

Mnh phi cho n ni, ng ct li n, ng ln n n. Khi lng nghe n ni trong vng na ting, mt ting, hay ba ting ng h bng phng php thnh, mnh mi c th thy tm t ca con su hn, mnh hiu con ca mnh nhiu hn, v mnh mi bt u nhn ra rng con mnh, tuy cn nh, nhng c nhng nhn xt su sc, c nhng nhu yu ring ca n. Mnh bt u nhn ra rng, lu nay mnh lm cho con mnh au kh. Hy nhn k con mnh, n ang c hnh phc hay ang au kh? Nu n ang au kh th mnh cng au kh, v c th chnh mnh l mt trong nhng nguyn nhn au kh ca con.

S hi ha ca hai nn vn ha
Khi sinh sng trong mt x hi Ty phng, mnh phi c c tin nn vn ha ca h v phi knh trng nhng tp qun ca x hi . Con mnh c nui dng v ln ln trong mi trng ca ngi Ty phng; hc tiu hc, trung hc, i hc Ty phng, th c nhin chng s c dy cch suy ngh, cch ni nng, cch hnh x ca ngi Ty phng. Khi chng a nhng c x v nh, th mnh li khng ng , mnh chng i! Mnh phn ng bng li ni, bng hnh ng lm cho con mnh ngn ng, khng hiu ti sao. Mnh phn nn, mnh ch trch: "My Ty qu! My n ni ging M qu! My khng c ci phong cch ca ngi Vit". Nh vy l oan cho cc con qu! Chng hc c nn vn ha Ty phng v khi em ra s dng th li b buc ti l lai M, lai Ty! C th trong khi tip xc vi i sng Ty phng, con mnh thu nhn qu nhiu iu khng my hay p ca cc nn vn ha , cho nn mnh thy kh chu khi con ci hnh ng hay ni nng. Nhng hy cng bnh m xt, mnh chu trch nhim chnh trong vic gio hun v hng dn con mnh. Trong nn vn ha Vit-Nam c nhng iu hay, mnh tip nhn c cha? Mnh c hnh x ng theo khng? Nu c th ti sao mnh khng tm cch trao truyn cho con nhng ci hay, ci p ca nn vn ha dn tc?

111 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

Mnh bn rn qu, mnh lo cho c nhiu tin, c nhiu xe, c nh ln, mnh khng c th gi vi con, mnh khng tm ni vi con nhng li du dng, nh nh. Chnh mnh khng lm hin l c ci hay ci p ca nn vn ha dn tc, th lm sao mnh trao truyn c cho con nhng ci hay ci p ca nn vn ha ? Con mnh c tai nghe mt thy v c thc tp nhng iu m mnh mun con lm cha? Vy m mnh c trch n l khng c ci phong thi ca ngi Vit! Mun cho con ci gi c ci hay, ci p ca c hai nn vn ha, mnh phi m rng cnh ca truyn thng gia con vi mnh. Nn vn ha no cng c nhng chu bu ngc ng v nhng rc rn xu xa. Nn vn ha Ty phng cng vy, m nn vn ha ng phng cng vy. u cng c nhng tch cc, v u cng c nhng v tiu cc. Phn tch cc th mnh phi tinh chuyn, kin tr lm mi hc hi v tip nhn c, cn phn tiu cc th ch trong vng mt tun l l mnh tim nhim kh nhiu ri. ng trch con mnh sao hc iu xu th nhanh qu, m nhng iu tt th phi dy hoi! Khng phi ch mt mnh con mnh u, l tm a chung ca chng sanh, cho nn Bt mi th hin n sanh. V vy mnh phi rt cn thn khi a con i vo x hi Ty phng, lm sao gip cho n thu thp c nhng tinh hoa, nhng nt p ca nn vn ha Ty phng, m ng vng vo nhng rc rn ca h. Trong khi , mnh l ngi i din cho nn vn ha ng phng, mnh phi tm cch trao truyn cho con mnh nhng tinh hoa ca nn vn ha ng phng. Nhng iu li thi, c h ca nn vn ha , mnh nn b i. Mun trao truyn c cho con nhng ci hay, ci p ca nn vn ha ng phng, chnh mnh phi sng theo nhng tinh hoa , phi lm hin l nhng v p trong i sng hng ngy ca mnh. Trao truyn khng phi bng li ni, bng l thuyt sung, m bng hnh ng, bng cch mnh cho hi, cch mnh tip i bn b,

112 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

cch mnh ni nng vi v, vi con, cch mnh nghe con ni. o Bt gi l s trao truyn bng thn gio. Nu s truyn thng c m rng, ngi trn xe vi con cng c th l mt c hi mnh trao truyn cho con nhng chu bu, ngc ng ca nn vn ha dn tc. Nu gia mnh v con khng c s truyn thng th lm sao mnh trao truyn c? Kt qu l mnh cng nh con s kh s v nhng cu trch c, ry la.

Ni vi ngi tr
Cc con ca mnh cng vy, nhng ngi tr nn bit rng trong nn vn ha Ty phng c nhng ci hay ci p, nhng cng c nhiu rc rn rt nguy him. Ngc li, trong vn ha ng phng tuy c nhng iu xa c, li thi, nhng k thc trong cng c nhng iu rt tuyt vi m mnh phi hc. Mnh hc t u? Trc ht l t ba m. Mnh c th hi: "Ba m i, nhng g hay ca nn vn ha dn tc, ba m ni cho con nghe i! Nhng cun sch no con phi c hiu thm v lch s, vn ha, ngh thut ca vn ha Vit-Nam? l nhng giy pht hnh phc nht ca gia nh. Ba m c c hi ch dn cho cc con, v con ci c dp hc hi nhng ci hay ci p ca nn vn ha dn tc. Lc nghe hi vy, ba m s vui v tr li: C nhiu lm con, t t ri ba m s ni cho con bit, by gi ba m ch ni vi v d v s lin h gia con ci vi cha m, hoc gia ngi nh vi ngi ln. Trong lnh vc ny, ngi Vit-Nam chng ta c nhng tp qun sau y: Con ci khng bao gi gi cha m bng tn nh con tng nghe bn con gi ba n l John, l Michael. Mun gi ba m, mnh thng bt u bng ch tha, v d tha ba, tha m. a vt g cho ba m hay ngi ln hn, v d nh tch tr, bt cm, hay xu cha kha, mnh lun lun a bng hai tay.

113 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

Trn bn n, con ci khng bao gi n trc cha m, v trc khi n, mnh ni: Mi ba m v c nh dng cm. Con ci c th trnh by cng chuyn vi cha m nhng khng bao gi ci tay i vi cha m. Ci c khc vi bn tho cch dng ch v ging ni cao thp. Lc sp ri nh, mnh thng ni: Tha ba m con i chi (hay i hc, i lm). Lc va v n nh, mnh ni: Tha ba m con mi v. Khch ca ba m n nh, con ci nn ra cho: Tha bc mi n, hoc d con cho bc. Cho xong mnh c th ph ba m rt nc mi khch, ri xin php vo phng. Mnh khng bao gi li gp chuyn khi khng c mi, hoc khng bao gi cho khch ca ba m bng cch a tay ln vy v ni: Hi!. by t lng knh trng v s l ca mnh, con ci thng vng tay li khi ni chuyn vi cha m hay ngi ln tui. Mnh ch cn vng tay li mt ln khi bt u cu chuyn, v d "tha bc mi n". Sau mnh nn tay xung v ni chuyn bnh thng, t nhin. Mun a bn v nh chi, con ci thng xin php ba m trc, v khi bn n nh, mnh dn ra gii thiu vi ba m trc khi tip bn ca mnh. v.v... Cn rt nhiu tp tc v truyn thng p khc, nhng nu cc con lm c nhng iu k trn l ngoan lm, v cc con rt xng ng l con c hiu ca ba m, v l hc tr gii ca S ng. Tt c nhng iu l nhng iu m c gia nh phi cng thc tp mi lm c, v nhng giy pht hnh phc s nui dng con ci, ng thi nui dng cha m. ti ny thy Huyn Quang v ti cng vit chung vi nhau trong cun o Pht p Dng Vo i Sng Hng Ngy, qu v c th tm c thm.

114 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

Qu v nn nhn li
Nhng iu ny c th qu v bit, nhng ti qu v khng c tip xc vi tng thn, khng v cha, khng c ai nhc nh, thnh ra qu v khng thc tp trong i sng hng ngy, cho nn tnh trng cng ngy cng kh khn, ci lin h gia mnh v cc con cng ngy cng b tc, v mnh c cm tng s lin h vi con ci tut ra khi bn tay ca mnh. V vy y l lc mnh phi nhn li, mnh phi ra hai ba tun l nhn li m thay i cch sinh sng, cch i x v lin h vi con ci to hnh phc cho gia nh.

115 | C h n g 0 5 : M t M T h c T n g o n T i G i a

You might also like