Trch nhim x hi ca ngn hng thng mi: mt s vn l lun v thc tin Vit Nam

ThS. Vin Th Giang v ThS. V Th M Hng1 V phng din lch s, ch trch nhim x hi ca doanh nghip mi ch xut hin ti chu u trong vi nm gn y. Lc u ngi ta t hi, liu y c phi l mt th mt thi thng ging nh nhng hin tng nht thi tng din ra lu nay trong lnh vc qun tr v t vn hay khng. Tuy nhin, d cho c l mt dng hiu ng thi thng chng na, th ngy nay ngi ta cng phi nhn nhn rng, khi nim ny c hnh thnh v pht trin t mt phong tro su rng vn to ra nhiu tc ng trong thc tin qun tr doanh nghip. Ni cch khc, nhn loi hin ang t ra cc cu hi v cu cnh ca cc hot ng kinh t, v nhng nh hng ca chng i vi cc khu vc a vt l khc nhau trn th gii v v nhng hu qu lu di ca cc hot ng kinh t i vi cc th h mai sau. V vy, i tng quan tm chnh ngy nay khng dng kt qu kinh t ca cc doanh nghip, m l chnh cc doanh nghip, vi t cch l tc nhn chnh ca hot ng kinh t, cng vi h thng ng x v hnh vi ca h i vi c nhn, x hi loi ngi v i vi mi trng t nhin ca chng ta 1. Trong nhng nm gn y, cng vi tin trnh m ca, hi nhp quc t, nc ta theo cng xut hin nhng quan nim mi v kinh doanh, trong c vn trch nhim x hi ca doanh nghip. c nhiu nghin cu nhm lm r nhng vn l lun v thc tin v trch nhim x hi ca nc ta trong thi gian qua2 phn no cho thy v tr, tm quan trng ca vic xy dng, thc thi trch nhim x hi ca doanh nghip trong nhng nm ti 3. Cc ngn hng thng mi l mt thnh t quan trng trn th trng ni chung, th trng ti chnh ni ring. Hot ng trong lnh vc n cha nhiu ri ro, bn thn cn b ca cc ngn hng thng mi nu khng kim sot c l tr ca mnh th rt d b nhng cm d v vt cht. Bo m tt trch nhim ca ngn hng thng mi trong thc tin th trng Vit Nam l vn cn cn phi bn lun nhm lm r nhng vn l lun v thc tin v ch ny. BN CHT TRCH NHIM X HI CA DOANH NGHIP Hin nay, cn tn ti nhiu quan nim khc nhau v trch nhim x hi ca doanh nghip, trong , Vit Nam, thut ng trch nhim x hi thng s dng nh ngha ca Nhm pht trin kinh t t nhn ca Ngn hng th gii v trch nhim x hi ca doanh nghip. Theo , Trch nhim x hi ca doanh nghip (Corporate Social Responsibility - CSR) l s cam kt ca doanh nghip ng gp vo vic pht trin kinh t bn vng, thng qua nhng hot ng nhm nng cao cht lng i sng ca ngi lao ng v cc thnh vin gia nh h, cho cng ng v ton x hi, theo cch c li cho c doanh nghip cng nh pht trin chung ca x hi 4. Tuy nhin, ni dung trch nhim x hi ca doanh nghip vn cha c gii thch mt cch thng nht. C quan im cho rng, trch nhim x hi ca doanh nghip bao gm bn trch nhim chnh: trch nhim kinh t, trch nhim php l, trch nhim o c v ng gp cng ng 5. Quan nim khc
1

Khoa Lut i hc Hu

li cho rng, trch nhim x hi ca doanh nghip c th hin mt cch c th trn cc yu t, cc mt, nh: (1) Bo v mi trng; (2) ng gp cho cng ng x hi; (3) Thc hin tt trch nhim vi nh cung cp; (4) Bo m li ch v an ton cho ngi tiu dng; (5) Quan h tt vi ngi lao ng; v (6) m bo li ch cho c ng v ngi lao ng trong doanh nghip 6. Trch nhim x hi c coi l mt phm tr ca o c kinh doanh (Business Ethics), c lin quan n mi hot ng kinh doanh ca doanh nghip. C th thy, t nht c bn nhm i tng m doanh nghip phi c trch nhim trong ng x i vi cc i tng sau y: Th trng v ngi tiu dng bao gm c nh u t, ngn hng, nh cung ng v hp tc; Ngi lao ng; Cng ng trong khu vc v trong x hi trong nc v th gii (nh v sa nhim c melamine ca cng ty Tam Lc Trung Quc); Mi trng sng 7. Ngy nay, trch nhim x hi ca doanh nghip bao hm nhiu kha cnh hn. Nhiu nghin cu ch ra rng, mt doanh nghip hin i ch c xem l c trch nhim x hi khi: m bo c hot ng ca mnh khng gy ra nhng tc hi i vi mi trng sinh thi, tc l phi th hin s thn thin vi mi trng trong qu trnh sn xut ca mnh, y l mt tiu ch rt quan trng i vi ngi tiu dng; Phi bit quan tm n ngi lao ng, ngi lm cng cho mnh khng ch v mt vt cht m cn v mt tinh thn, buc ngi lao ng lm vic n kit sc hoc khng c gii php gip h ti to sc lao ng ca mnh l iu hon ton xa l vi trch nhim x hi ca doanh nghip; Phi tn trng quyn bnh ng nam n, khng c phn bit i x v mt gii tnh trong tuyn dng lao ng v tr lng m phi da trn s cng bng v nng lc ca mi ngi; Khng c phn bit i x, t chi hoc tr lng thp gia ngi bnh thng v ngi b khim khuyt v mt c th hoc qu kh ca h; Phi cung cp nhng sn phm c cht lng tt, khng gy tn hi n sc kho ngi tiu dng, y cng l mt tiu ch rt quan trng th hin trch nhim ca doanh nghip i vi ngi tiu dng; Dnh mt phn li nhun ca mnh ng gp cho cc hot ng tr gip cng ng8. Mc d cn nhiu quan nim khc nhau v trch nhim x hi ca doanh nghip, song chng ta c th nhn thy nhng ni dung ct li i vi trch nhim x hi ca doanh nghip l: - y l mt s cam kt ca cng ty trong ng x ph hp vi li ch ca x hi trong cc hot ng lin quan n li ch ca khch hng, nh cung ng, nhn vin, c ng, cng ng, mi trng 9. phi l nhng hnh x hp o c, php lut, phi trong sch, ng hong. - Trch nhim x hi l trch nhim trong tng hnh vi kinh doanh, ngha l, hot ng kinh doanh khng ch mang li li nhun cho doanh nghip, m cn phi hng ti bo v li ch ca cng ng x hi, nht l ngi dn (nhng ngi chu nh hng tiu cc t hnh vi kinh doanh), ca ngi tiu dng (nhng ngi s phi b tin s dng hng ha do doanh nghip cung cp, song nhng sn phm ny phi khng nh hng, gy hi cho sc khe ca ngi tiu dng). y l c s quan trng cho x hi, nh nc v tng ngi dn, ngi tiu dng gim st hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Doanh nghip s khng th tn ti nu gp phi cc chin dch ty chay hng ha do doanh nghip sn xut, nu nh nhng hng ha lm nh hng n ngi tiu dng, n x hi. - Trch nhim x hi ca doanh nghip s gip cho doanh nghip hng ti cc hnh vi cnh tranh lnh mnh, bi l, nu doanh nghip thc hin hnh vi cnh tranh khng lnh mnh n s gy hi cho i th cnh tranh, ngi tiu dng v Nh nc.

- Trch nhim x hi ca doanh nghip l thc o thang gi tr doanh nghip trn th trng, khng nh v th, uy tn, thng hiu ca doanh nghip trn th trng, t c th khng nh thc hin tt trch nhim x hi doanh nghip s c v th v uy tn ln trn th trng. - Trch nhim x hi rt gn vi phm tr o c kinh doanh, l nhng thi thc ca lng tm, l nhn t thc y doanh nghip thc hin nhng hnh vi kinh doanh hng ti ci thin tm v xa lnh ci c. Suy rng ra, thc hin tt trch nhim x hi chng ta s xy dng c cng ng doanh nghip vng mnh, c o c v trch nhim i vi bn thn v cng ng x hi. THC TRNG TRCH NHIM X HI CA NGN HNG THNG MI 1. Khi qut chung v trch nhim x hi ca ngn hng thng mi Mt l, v phng din l lun, cc nghin cu nhm lm r bn cht ca trch nhim x hi ca Ngn hng thng mi cha nhiu. Cc nghin cu v trch nhim x hi ca Ngn hng thng mi tp trung vo vic nng cao/xc lp nn tng o c kinh doanh trong lnh vc ngn hng 10 hoc nghin cu lm r nhng vn l lun v thc tin v vn ha kinh doanh ngn hng 11. Do vy, vic cn thiu vng quan nim cng nh lm r ni dung trch nhim x hi ca ngn hng thng mi l rt cn thit hin nay. Trn c s ni dung trch nhim x hi ca doanh nghip, v phng din l thuyt, chng ti cho rng, ni dung trch nhim x hi ca ngn hng thng mi bao gm cc nhn t: Th nht, bo m tt vai tr cung ng ngun vn cho nn kinh t. Vi vai tr l trung gian ti chnh, cc ngn hng thng mi l t chc tn dng c thc hin ton b hot ng ngn hng nn n l trung tm trn th trng ngn hng. Khi thc hin chc nng trung gian ti chnh, ngn hng thng mi ng vai tr l cu ni gia ngi tha vn v ngi c nhu cu v vn. Vi chc nng ny, ngn hng thng mi va l ngi i vay, va l ngi cho vay v hng li nhun l khon chnh lch gia li sut nhn gi v li sut cho vay, gp phn to li ch cho tt c cc bn tham gia: ngi gi tin v ngi i vay... Bn cnh , Ngn hng thng mi cn thc hin vai tr l th qu cho cc doanh nghip v c nhn, thc hin cc thanh ton theo yu cu ca khch hng nh trch tin t ti khon tin gi ca h thanh ton tin hng ha, dch v hoc nhp vo ti khon tin gi ca khch hng tin thu bn hng v cc khon thu khc theo lnh ca h. Cc Ngn hng thng mi cung cp cho khch hng nhiu phng tin thanh ton tin li nh sc, y nhim chi, y nhim thu, th rt tin, th thanh ton, th tn dng Ty theo nhu cu, khch hng c th chn cho mnh phng thc thanh ton ph hp12. Nh vy, lm tt vai tr cung ng ngun vn v nhu cu thanh ton cho nn kinh t s l c s thc y s pht trin kinh t x hi ca t nc. Th hai, bo m c hi tip cn ngun vn phc v cho nhu cu sn xut kinh doanh v nhu cu tiu dng ca khch hng. Ngha l, Ngn hng thng mi khng c ban hnh hoc c cc hnh vi cn tr khc i vi khch hng khi h tip cn ngun vn vay ti ngn hng. y c mt vn cn lm r v phng din l lun l: cc Ngn hng thng mi c trch nhim trong vic cung cp ngun vn tn dng i vi cc i tng gp kh khn trong tip cn ngun vn nh h ngho, ngi vay tin khng c ti sn bo m, thc hin ng ti tr vn cho nhng d n trng im quc gia

khng? Bi l, nc ta nhng hot ng ny l chc nng ca Ngn hng Chnh sch x hi v Ngn hng Pht trin. Tr li cu hi trn, v mt php l, chng ta tch bit tn dng chnh sch v tn dng thng mi trong Lut Sa i, b sung mt s iu ca Lut cc T chc tn dng nm 2004. S phn tch ny vn c th hin trong Lut cc T chc tn dng 2010. V vy, theo chng ti, ni dung ny trong nhng ni dung trch nhim x hi ca ngn hng thng mi v nu cc ngn hng thng mi c th trong phm vi cho php th nh nc khuyn khch h thc hin cho nhng i tng trn tip cn ngun vn tn dng. Th ba, bo v tt quyn li ngi gi tin. Bo v quyn li ngi gi tin l trch nhim php l c quy nh trong Lut cc T chc tn dng 13. Hin nay, c mt xu hng cn nhn din v x l, l tnh trng cc Ngn hng thng mi chy ua li sut huy ng vn v a ra nhiu chnh sch khuyn mi thu ht tin gi 14. y l iu ng lo ngi trn th trng ngn hng Vit Nam thi gian qua v n cng dn n nhiu hu qu xu i vi th trng ngn hng v nn kinh t. Th t, bo m an ton hot ng ngn hng v h thng cc t chc tn dng. y l nhim v quan trng i hi s chung tay vo cuc ca tt c cc Ngn hng thng mi, va l trch nhim php l c Lut cc T chc tn dng quy nh 15, va l trch nhim ca Ngn hng thng mi i vi ngi gi tin, bi l, nu xy ra v h thng cc t chc tn dng s gy nh hng nghim trng n i sng kinh t x hi ca t nc. thc hin tt ni dung trch nhim x hi ny ca Ngn hng thng mi i hi s vo cuc ca ton x hi gim st, s quyt lit ca Ngn hng Nh nc qun l, gim st vic tun th quy nh ca cc Ngn hng thng mi. Th nm, v thc tin, hin nay, nhiu Ngn hng thng mi ch trng v nhn mnh n trch nhim x hi ca mnh trong hot ng ngn hng nh: - Gn x hi trong kinh doanh l phng chm hot ng mang tnh lu di ca LienVietPostBank. Song song vi vic pht trin c hiu qu cc hot ng kinh doanh, LienVietPostBank cam kt tch cc ng gp cho cng ng v x hi thng qua cc hot ng x hi trc tip, cc hot ng ti tr, cc phong tro t thin, t nng cao nhn thc v trch nhim x hi ca mi thnh vin trong i gia nh LienVietPostBank. LienVietPostBank v ang gy dng c danh ting nh Ngn hng ng s mt v Trch nhim X hi ca Doanh nghip (CSR), theo ui gi tr pht trin bn vng v cam kt gn cc hot ng vi cc gi tr o c v lun l cao nht. - Pht trin bn vng l mt trong nhng chin lc kinh doanh ch cht ca Ngn hng TNHH mt thnh vin HSBC (Vit Nam) t cp lnh o cao nht n s tham gia ca tt c nhn vin trong Ngn hng. S pht trin bn vng vi Ngn hng HSBC bao hm tnh trch nhim, s nhy cm trong phng thc qun l kinh doanh theo chin lc lu di m trong li ch v ngi, x hi v mi trng c t ln hng u16. - thc hin trch nhim x hi ca mnh, Hi ng Qun tr v Ban iu hnh Ngn hng TMCP Cng thng Vit Nam (VietinBank) trin khai v p dng nhng b quy tc ng x chun mc (CoC). Trc ht, mc tiu ny c t trn nn tng kinh doanh hiu qu v s tng trng bn vng ca VietinBank k t khi thnh lp vi t cch l mt Ngn hng thng mi. T nm 2005, VietinBank

 khi ng h thng qun l cht lng theo tiu chun ISO 9001:2000. Sau hn 2 nm p dng, vo thng 7/2008, VietinBank c cp chng ch ISO 9001:2000 cho h thng qun l cht lng. y l mt trong nhng mc quan trng nh du s trng thnh vng chc ca VietinBank trn bc ng i mi. Mt trong nhng nhn t mang li s thnh cng ca VietinBank l sm thc hin trit l kinh doanh hin i: nng cao trch nhim x hi vi cng ng thng qua cc hot ng t thin, n n p ngha17. - S mng ca Ngn hng thng mi c phn ng l bng trch nhim, nim am m v tr tu, kin to nn nhng iu kin hp tc hp dn khch hng, i tc, c ng, cng s v cng ng. Gi tr ct li ca Ngn hng chnh l Nim tin - Trch nhim - on kt - Nhn vn - Tun th - Nghim chnh - ng hnh - Sng to18. i vi Agribank, bn sc vn ha ca Ngn hng ny l: Trung thc, k cng, sng to, cht lng, hiu qu; vi cc c trng: Gn kt, thn thin, ngha tnh, a phng, tam nng; c xy dng da trn c s: i) ng php lut Vit Nam v cng c quc t, k tha v pht huy truyn thng vn ha Vit Nam m bn sc dn tc, hi nhp vi cc nn vn ha doanh nghip tin tin trong khu vc v quc t theo ng ch trng, nh hng ch o ca Nh nc, ca Ngn hng Nh nc v ca Agribank; ii) C tnh thng nht, khoa hc, tnh k tha, tnh thc tin v tnh pht trin, ph hp vi nhp ca Agribank; C chng trnh, phng n c th trin khai thc hin vn ha doanh nghip xc nh r mc ch, yu cu, k hoch, gii php thc hin m bo thit thc, cht lng, tit kim, hiu qu; iii) Thng xuyn t chc kim tra, gim st, s kt, tng kt nh gi, bnh xt thi ua khen thng v vic xy dng vn ha doanh nghip19. 2. Nhng ro cn cho vic xc lp v thc hnh trch nhim x hi ca ngn hng thng mi Vit Nam T nhng nh gi v l lun v thc tin nu trn, bc u chng ti cho rng, nhng ro cn xc lp v thc hnh trch nhim x hi ca cc ngn hng thng mi Vit Nam hin nay l: i) Trch nhim x hi ca Ngn hng thng mi l ni dung mi c cp Vit Nam hin nay. Trong iu kin cc Ngn hng thng mi ang c gng kinh doanh theo php lut th vic i hi phi thc hin trch nhim x hi l rt kh khn i vi cc ngn hng. y l ro cn rt ln i vi vic xy dng trch nhim x hi ca Ngn hng thng mi Vit Nam. Chng hn, trong giai on 2010 - 2012, thc hin quy nh trn li sut huy ng vn nc ta khng t c nh mong mun ca Nh nc. Mt s TCTD thc hin cnh tranh bng cng c li sut gi th phn huy ng vn thng qua vic tho thun tr thm chi ph cho ngi gi tin vt mc li sut trn. Song trong thc t ch c rt t ngn hng b x pht do vi phm trn li sut huy ng vn. ii) Ni dung phng chm hnh ng th hin trch nhim x hi c cc Ngn hng thng mi ghi nhn trong li gii thiu ti trang thng tin in t ca mnh. iu c ngha l, cc ngn hng thng mi Vit Nam quan tm n vic th hin trch nhim i vi x hi thng qua nhng mt hot ng u tin, phng chm hnh ng, gi tr ct li hay bn sc vn ha ca tng ngn hng y l iu kin rt thun li cho vic hnh thnh cc thang gi tr x hi ca Ngn hng thng mi. Tuy nhin, nhng ni dung ny ch c th hin trong phn khng my quan trng trn

trang thng tin in t ca cc ngn hng v c l ch cc nh nghin cu cn c liu mi lc tm n n. y cng l nguy c v kh khn cho vic tm hiu, so snh, nh gi trch nhim x hi ca tng ngn hng. So snh vi nhng doanh nghip khc, ni dung trch nhim x hi c th hin r rng, mt phn ring bit v d dng truy cp20. iii) Tnh hnh ti phm trong lnh vc ngn hng vn din bin phc tp vi chiu hng ngy cng gia tng v s lng v n, cn b ngn hng phm ti khng ch l cc nhn vin m c gii chc lnh o cao nht ca cc ngn hng ny. Thc t ny cho thy, mc nhn thc v thc hnh trch nhim x hi ca ngn hng thng mi vn cn nhiu hn ch. Tnh trng mt s cn b ngn hng b cc i tng phm ti li ko, mua chuc cng vi lng tham, ham lm giu bng mi gi dn n phm ti mt cch liu lnh. Cc hnh vi phm ti in hnh l tham ti sn, nhn hi l, a hi l, c lm tri cc quy nh ca Nh nc v qun l kinh t gy hu qu nghim trng, thiu trch nhim gy hu qu nghim trng, li dng chc v, quyn hn trong khi thi hnh cng v, lm dng chc v, quyn hn chim ot ti sn, la o chim ot ti sn, vi phm quy nh v cho vay trong hot ng ca cc t chc tn dng 21. Nhng hnh vi phm ti trn trc tip hoc gin tip lm cn tr chc nng trung gian ti chnh ca cc ngn hng thng mi, gy cn tr cho vic tip cn ngun vn ca khch hng, nh hng n uy tn, hnh nh ca ngn hng i vi ngi tiu dng. iv) Din bin th trng ngn hng Vit Nam thi gian qua cho thy, cc Ngn hng thng mi mi ch tp trung pht trin v s lng, nh m rng nhiu chi nhnh, phng giao dch thu ht khch hng v huy ng vn m cha quan tm n cht lng. Nhiu ngn hng nh khng p ng c yu cu v vn php nh, mt kh nng thanh khon dn n cuc ua li sut huy ng vn nh phn tch trn. Trong hot ng kinh doanh, do nng v ch tiu doanh thu, cnh tranh chim lnh th trng theo din rng, nn ngi qun tr, iu hnh cc ngn hng buc phi p dng mi bin php kinh doanh, chp nhn ri ro cao thu ht khch hng. iu ny v tnh to k h cho mt s cn b ngn hng, mt s khch hng li dng trc li thng qua cc hnh vi nh: nhn hi l, c lm tri, li dng chc v, quyn hn tip tay cho c nhn, t chc vay tin ca ngn hng khng m bo quy nh (nh thm nh h s khng ng quy nh; nng gi tr ti sn th chp; o n tri php lut). Nhiu ngn hng cha thc hin ng cc quy nh nhm ch ng phng nga, ngn chn nhng vi phm ny; cng tc qun l, kim tra, gim st t chc, con ngi v ti sn cn l khu yu trong cc t chc tn dng, ngn hng, mt s khu cng vic b bung lng; cn b ch quan, thiu trch nhim, thm ch l v li khi thc hin nhim v22 Tt c nhng hin tng trn phn no phn nh nhng bt n, nht l v nhn s - mt nhn t ct li xy dng, thc hnh trch nhim x hi ca cc ngn hng. v) V vai tr ca Ngn hng Nh nc trong vic nng cao nhn thc v thc hnh trch nhim x hi ca ngn hng thng mi. Thi gian qua, vi chc nng qun l nh nc, iu hnh chnh sch tin t v hot ng ngn hng, Ngn hng Nh nc lm tt vai tr ca mnh, thc hin hng lot cc bin php nhm gim st cht ch hot ng ca cc t chc tn dng. Tuy nhin, Ngn hng Nh nc cn quyt lit hn na trong vic x l nhng ngn hng yu km khng cn sc p ng vi i hi ca th trng 23, nht l vic cho ph sn cc ngn hng khng cn kh nng tn ti 24 Bi

l, thng qua hot ng qun l, gim st ngn hng ca Ngn hng Nh nc s gp phn quan trng vo vic nng cao thc tun th php lut ca cc ngn hng thng mi trong hot ng kinh doanh, lm tin cho vic thc hin tt cc cam kt ca ngn hng thng mi vi c ng, thnh vin gp vn, ngi gi tin v lm tt vai tr phi hp vi Ngn hng Nh nc trong thc hin chnh sch tin t quc gia. KT LUN T nhng phn tch trn, bc u chng ti rt ra nhng kt lun sau y: Mt l, trch nhim x hi ca ngn hng thng mi c vai tr quan trng trong vic xy dng th trng ngn hng minh bch, hiu qu, ng gp tch cc vo s nghip xy dng v pht trin t nc hin nay. Hai l, v phng din l lun, cn nhanh chng nghin cu v lm r mt cch c h thng v trch nhim x hi ca ngn hng thng mi trn cc kha cnh: khi nim, ni dung, cc tiu ch nh gi v gim st thc tin thc hnh trch nhim x hi ca cc ngn hng thng mi trn thc t. Ba l, gii php trc mt l khuyn khch cc ngn hng thng mi xy dng cc gi tr ct li lm nn tng cho vic xy dng ni dung trch nhim x hi trong tng lai. Bn l, trch nhim x hi ca ngn hng thng mi nhm mc tiu hng ti phc v con ngi v v con ngi, nn c mi quan h cht ch vi hnh vi, cch ng x ca con ngi, c th l ca ngi qun tr, iu hnh v tng cn b ngn hng, do vic xy dng nn tng o c kinh doanh ngn hng Vit Nam hin nay l cn thit. Nm l, xy dng vn ha kinh doanh ngn hng nh l mt nc thang quan trng cho vic thc hnh trch nhim x hi ca ngn hng thng mi. Cc ngn hng cn nhanh chng bin phng chm kinh doanh thnh nhng hnh ng c th, thit thc mang phn thnh n vi khch hng25.
1

Michel Capron v Franoise Quairel-Lanoizele, Trch nhim x hi ca doanh nghip (L Minh Tin, Phm Nh H C th k n cc hng nghin cu sau:

dch), NXB Tri thc, H Ni, tr.9-10

2

- Di gc trit hc: c Hng (1995), T o c kinh doanh n trch nhim x hi trong kinh doanh, Tp ch Kinh t Pht trin, (69), tr.5; V Tin Dng (2008), To s hi ha v li ch gia cng nhn v doanh nhn Vit Nam hin nay, Tp ch Trit hc, (3), tr.72-76; Phm Vn c (2009), Trch nhim x hi ca doanh nghip mt s vn l lun v thc tin cp bch, Tp ch Trit hc, (2), tr.16-23; Gerd Mutz (2009), Trch nhim doanh nghip Vit Nam s thch thc i vi doanh nghip, chnh ph v x hi dn s, Tp ch Trit hc, (2), tr.24-29; L ng Doanh (2009), Mt s vn v trch nhim x hi ca doanh nghip Vit Nam, Tp ch Trit hc, (3), tr.29-34; Trn Anh Phng (2009), Trch nhim x hi ca doanh nghip v thc tin vn dng Vit Nam hin nay, Tp ch Trit hc, (8), tr.23-31; Th Kim Hoa (2009), Xy dng o c kinh doanh c s cho vic thc hin trch nhim x hi ca doanh nghip, Tp ch Trit hc, (10), tr.80-84; - Di gc php lut xut hin xu hng nghin cu trch nhim x hi ca doanh nghip di gc bo m quyn con ngi, trong ng ch l D n Trch nhim x hi ca doanh nghip v Quyn con ngi gia Vin Khoa hc X hi Vit Nam vi Trung tm Nhn quyn Na uy. Thc hin nhim v ca D n, Vin Khoa hc x hi Vit Nam t chc nhiu bui ta m khoa hc xoay quanh ch ny nh: Ta m khoa hc: Nhng vn l lun v lch s v trch nhim ca doanh nghip i vi quyn con ngi, ngy 13-4-2012; Ta m khoa hc: Trch nhim ca doanh nghip i vi ngi lao ng v i vi cng ng, ngy 22-5-2012 v Ta m khoa hc: Trch nhim ca doanh nghip v quyn ca ngi tiu dng ngy 1110-2012

- Cc doanh nghip xy dng trit l trch nhim x hi cho mnh nh Quan im ca Tp on Daikin v Trch nhim X hi ca Doanh nghip [http://www.vi.daikin.com.vn/about_us/csr.jsp];Pentalog v trch nhim x hi ca doanh nghip, [http://www.pentalog.vn/congty/trach_nhiem_xa_hoi_cua_doanh_nghiep.htm]
3

khuyn khch v to phong tro cho cc doanh nghip Vit Nam, ngy 30/3/2013 ti H Ni, Phng Thng mi v

Cng nghip Vit Nam t chc l trao gii thng trch nhim x hi doanh nghip nm 2012 cho 41 doanh nghip trong hai lnh vc lao ng v mi trng
4

Phm Vn c (2009), Trch nhim x hi ca doanh nghip mt s vn l lun v thc tin cp bch, Tp ch Trit Ng Vn Hoi, Nghin cu chnh sch trch nhim x hi doanh nghip Vit Nam, Bn tin s 26 Vin Khoa hc Lao Phm Vn c (2009), Trch nhim x hi ca doanh nghip mt s vn l lun v thc tin cp bch, Tp ch Trit L ng Doanh (2009), Mt s vn v trch nhim x hi ca doanh nghip Vit Nam, Tp ch Trit hc, (3), tr.29Trn Hng Minh (2009), Trch nhim x hi ca doanh nghip: Nhn thc v thc tin Vit Nam, Tp ch Kinh t v L ng Doanh (2009), Mt s vn v trch nhim x hi ca doanh nghip Vit Nam, Tp ch Trit hc, (3), tr.29Xem thm:

hc, (2), tr.16-23

5

ng x hi
6

hc, (2), tr.16-23

7

34
8

D bo s 3 (443) nm 2009
9

34
10

- Vin Th Giang (2011), Nhn din nguy c vi phm o c kinh doanh trong lnh vc ngn hng Vit Nam, Tp ch Ngn hng, s 23, thng 11/2011, tr. 35 tr. 40 - Ng Thi Phng (2011), o c kinh doanh trong lnh vc ngn hng, Tp ch Th trng ti chnh tin t s 18 (339) ngy 15 thng 09 nm 2011, tr. 15
11

Xem thm: Ngn hng Nh nc Vit Nam (2007), Xy dng vn ha kinh doanh ca cc ngn hng Vit Nam trong http://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C3%A2n_h%C3%A0ng_th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1i Xem iu 10 Lut cc T chc tn dng 2010 v Lut Bo him tin gi Vit Nam nm 2012 Xem thm: Vin Th Giang (2011), Hiu qu chnh sch nhn t cuc ua li sut huy ng vn, Tp ch Khoa hc v Xem c th ti Chng VI t iu 126 n iu 135 Lut cc T chc tn dng 2010 https://www.hsbc.com.vn/1/2/miscellaneous Nguyn Vn Hiu, Trch nhim x hi - Trit l kinh doanh hin i hnh thnh h gi tr ca VietinBank, http://www.dongabank.com.vn/service/10/gioi-thieu-chung http://www.agribank.com.vn/101/1181/gioi-thieu/van-hoa-agribank.aspx Xem c th ti: Quan im ca Tp on v Daikin trch v Trch nhim x X hi hi ca ca Doanh nghip nghip, nhim doanh

bi cnh hi nhp, K yu Hi tho Khoa hc, NXB Vn ha Thng tin, H Ni

12 13 14

o to Ngn hng s 9/2011

15 16 17

http://www.vietinbank.vn/web/home/vn/research/08/081215_trachnhiem.html
18 19 20

[http://www.vi.daikin.com.vn/about_us/csr.jsp];Pentalog
21

[http://www.pentalog.vn/congty/trach_nhiem_xa_hoi_cua_doanh_nghiep.htm] Nguyn Hi Trm, Mt s nguyn nhn dn n ti phm v tham nhng trong lnh vc ngn hng thi gian qua v Nguyn Hi Trm, Mt s nguyn nhn dn n ti phm v tham nhng trong lnh vc ngn hng thi gian qua v Xem thm: V Th M Hng, Vin Th Giang (2011), Bn thm v quyt nh gia hn tng vn php nh ca cc t Xem thm: nhng gii php, http://www.phongchongthamnhung.vn/print.aspx?itemid=1855
22

nhng gii php, http://www.phongchongthamnhung.vn/print.aspx?itemid=1855

23

chc tn dng Vit Nam, Tp ch Ngn hng s 14/2011

24

- Quyt nh 254/Q-TTg ngy 01/03/2012 ca Th tng Chnh ph v vic ph duyt n: "C cu li h thng cc t chc tn dng giai on 2011 - 2015"

- Vin Th Giang (2013), Bt cp trong cc quy nh ca php lut Vit Nam v ph sn t chc tn dng, Tp ch Ngn hng s 7/2013, tr.24-28
25

Khu hiu ca Ngn hng Nng nghip v Pht trin nng thn Vit Nam.