PLURALITI MASYARAKAT ALAM MELAYU DALAM SEJARAH

BAB2/ctu 553 1

PENDAHULUAN
Dua konsep utama yang sering digunakan

untuk menjelaskan ciri-ciri Asia Tenggara ialah pluraliti dan masyarakat pluralistik (plural society).

Tenggara semasa pra-Eropah merupakan satu wilayah yang menjadi tempat pertemuan pelbagai tamadun dan budaya utama dunia yang didorong oleh serampang tiga mata iaitu Ketuhanan, Kekayaan dan Kemenangan (God, Gold and Glory). BAB2/ctu 553

Asia

CIRI-CIRI PLURALITI DAN MASYARAKAT PLURAL

PLURALITI : Bercirikan semula jadi, tanpa

paksaan dan fleksibel.

MASYARAKAT

PLURAL: pemaksaan dan perbezaan.

Bercirikan

BAB2/ctu 553

PERSAMAAN

Wujudnya masyarakat pelbagai bangsa

seperti Melayu, China, India, Eropah, Jepun dan lain-lain.

BAB2/ctu 553

PERBEZAAN
PLURALITI Melalui

proses semulajadi sebarang pemaksaan. kehidupan dan kekayaan.

tanpa

Datang secara sukarela untuk mencari Disertai oleh ahli keluarga.

BAB2/ctu 553

.sambungan

Keadaan ini menjamin ketenangan fikiran dan

perasaan para pendatang.

Hasilnya

mereka berjaya mewujudkan interaksi yang harmoni dengan penduduk, alam sekitar dan sistem:
Sanggup berkahwin dengan penduduk

tempatan. Mengamalkan budaya kehidupan seharian orang Melayu. Amalan dan adat resam pendatang diterima pakai oleh penduduk tempatan. BAB2/ctu 553

sambungan
Contohnya, masyarakat Cina Baba ialah keturunan Cina yang telah berkahwin dengan masyarakat tempatan. Disamping itu, mereka juga mengamalkan budaya kehidupan orang Melayu. Selain itu, amalan dan adat resam yang dibawa masuk oleh mereka juga diterima pakai oleh penduduk tempatan. Adat bersanding, bunga manggar dan bunga telur dalam majlis perkahwinan ialah asimilasi penduduk tempatan dengan pendatang dari India
BAB2/ctu 553 7

PERBEZAAN
MASYARAKAT PLURALISTIK Berlaku secara paksaan. Demi

kepentingan politik Inggeris.

ekonomi

dan

Tidak disertai oleh kaum keluarga.

BAB2/ctu 553 8

.sambungan

Akibatnya hasrat untuk kembali ke tanah

air masing-masing tidak pernah padam

Hasilnya

mereka gagal berasimilasi dengan penduduk, alam sekitar serta sistem:

Wujudkan

kelompok masyarakat berserta sistem mereka sendiri. Terasing daripada kelompok yang lain walaupun di tempat sama. Gagal mengenali antara satu sama lain.
BAB2/ctu 553 9

sambungan
Namun. ini tidak bermakna tiada kehidupan yang harmonis. Kehidupan yang harmonis antara kaum tetap dan terus wujud dalam bentuk akomodasi sosial. Akomodasi sosial telah membenarkan setiap kaum iaitu Melayu, Cina dan India menjalani kehidupan berasaskan sistem sosial masing-masing secara harmonis. Keharmonian ini terus berkekalan sehingga ke hari ini. BAB2/ctu 553

10

Pra Kerajaan Melaka

Hubungan antara peradaban Alam Melayu dengan peradapan China dan India telah wujud sejak beratusratus tahun dahulu. Dipercayai bahawa pedagang-pedagang India telah datang ke Gugusan Kepulauan Melayu sejak selewatlewatnya pada abad pertama Masihi. Hubungan perdagangan secara langsung antara Gugusan Kepulauan Melayu dengan China telah diasaskan pada awal abad ke-5 Masihi. Hubungan tersebut terjadi disebabkan oleh beberapa faktor seperti perdagangan dan pendidikan.
BAB2/ctu 553 11

 Hasilnya perkembangan tamadun awal dalam Alam Melayu amat dipengaruhi oleh agama dan kebudayaan India. Masyarakat Alam Melayu (terutamanya dalam kalangan raja dan kaum bangsawan) telah menerima unsur-unsur agama Hindu dan Buddha yang tidak bercanggah dengan kepercayaan tempatan. George Coedes (1948) menggunakan istilah Indianisation atau "pengindiaan" bagi melambangkan proses perluasan pengaruh agama dan kebudayaan India di Asia Tenggara.

BAB2/ctu 553

12

 Contohnya konsep raja dan kerajaan ialah istilah yang dipinjam daripada kebudayaan Hindu sementara konsep negeri atau negara ialah perkataan Sanskrit Pelantikan para pegawai kerajaan awal dalam Alam Melayu secara berangka seperti Orang Besar Empat, Orang Besar Lapan, Orang Besar Enam Belas dan Orang Besar Tiga Puluh Dua dipengaruhi oleh astrologi Hindu.

BAB2/ctu 553

13

PENJAJAHAN: TITIK PEMISAH ANTARA PLURALITI DAN MASYARAKAT PLURAL

BAB2/ctu 553

14

Samb
Titik

pemisah di antara pluraliti dan masyarakat plural ialah dengan ketibaan penjajah ke Asia Tenggara khususnya Tanah Melayu.

Walaupun sebelum kedatangan Inggeris,

Asia Tenggara telah dikunjungi kuasakuasa Eropah seperti Portugis, Belanda dan Sepanyol namun kedatangan Inggeris membawa fenomena yang berbeza.
BAB2/ctu 553 15

.sambungan

Kuasa-kuasa Eropah lain lebih banyak

menekankan imperialisme di dalam misimisi kedatangan mereka.

Inggeris pula menggunakan senjata

serampang dua mata di dalam misi-misi kedatangan mereka iaitu imperialisme dan kolonialisme. dua aspek fizikal dan masyarakat yang dijajah. mental

Ini bermakna mereka menjajah kedua-

BAB2/ctu 553

16

sambungan

IMPERIALISME: Mereka menjajah secara

fizikal iaitu segala kekayaan muka bumi seperti bijih timah dan emas diambil demi kepentingan ekonomi negara mereka sendiri. Oleh itu buruh dari China dan India dibawa masuk untuk mengusahakan lombong-lombong dan ladang getah. sistem sosial, politik dan agama mereka kepada penduduk tempatan. Hasilnya mereka berjaya menjajah dan mengawal kehidupan masyarakat peribumi yang ramai dengan jumlah mereka yang sedikit.

KOLONIALISME: Mereka memperkenalkan

BAB2/ctu 553

17

PLURALITI ZAMAN KEGEMILANGAN KERAJAAN MELAYU MELAKA

BAB2/ctu 553

18

PEMERINTAHAN
Zaman

keemasan dan kemuncak keagungan kerajaan Melayu.

Sultan/pembesar mempunyai misi &

visi yang hebat.

Tempat pertemuan para pedagang (The

Venice of The East).

BAB2/ctu 553

19

Sambungan

Pemerintahan diplomasi & terbuka. Perlembagaan

Melaka yang dilaksanakan berdasarkan ajaran Islam (Hukum Kanun Melaka & Undang-undang Laut Melaka).

BAB2/ctu 553

20

PERDAGANGAN

Perdagangan

rancak hasil sistem pemerintahan terbuka dan pentadbiran pelabuhan yang sangat cekap.

Panglima dan laksamana Melaka proaktif

mengawal keselamatan dari ancaman perompak dan lanun.

BAB2/ctu 553

21

Samb.
Tahap keselamatan yang tinggi di Selat

Melaka.
Kepulauan Melayu terkenal dengan hasil

rempah ratus yang dianggap barang mewah.

BAB2/ctu 553

22

KEPENDUDUKAN
Proses

penghijrahan berlaku secara alamiah tanpa ada paksaan.

Para pedagang tidak memerlukan pasport

dan visa sebagai pengenalan diri.

Interaksi aktif di kalangan pelbagai

bangsa dan kaum di Melaka.

BAB2/ctu 553

23

KEBUDAYAAN

Keterbukaan

pemerintah empayar Melaka, keselamatan perairan Selat Melaka menjadikan Melaka sebagai pelabuhan dan kota metropolitan serta kota multi budaya.

BAB2/ctu 553

24

MASYARAKAT PLURALISTIK ZAMAN PENJAJAHAN

BAB2/ctu 553

25

PRINSIP
Pemisahan negara dari agama:

Pentadbiran negara dikawal oleh mereka manakala hal ehwal agama Islam dan adat istiadat Melayu diletakkan di bawah pengawasan sultan. Hasil daripada perubahan epistemologi di Eropah iaitu pemisahan antara negara dan agama. (Sekularisme)
BAB2/ctu 553 26

 Perkara itulah yang mahu diterapkan oleh Inggeris di tanah jajahannya.(negara kolonial sekular) India, Pakistan, Bangladesh, Bhutan, Sri Lanka dan Nepal
BAB2/ctu 553 27

BAB2/ctu 553

Bernard Cohn seorang ahli antropologi berbangsa Amerika) mengutarakan bahawa kolonialisme bukan hanya melibatkan penaklukan ruang fizikal; apa yang lebih penting ialah Kolonialisme turut melibatkan penaklukan terhadap ruang epistemologi atau sistem pemikiran penduduk peribumi. Penaklukan ini berlaku melalui proses penghuraian sistem pemikiran peribumi yang mengakibatkan hilangnya kekuatan sistem pemikiran tersebut sebagai kuasa pentakrif kehidupan.

28

 Pengagihan kuasa : kehakiman, eksekutif dan perundangan serta federalisme.

BAB2/ctu 553

29

Sambungan.

Setiap pihak hanya menjalankan bidang

kuasa masing-masing dan tidak boleh bercampuraduk. Ini berbeza dengan sistem di zaman sebelum Inggeris di mana tiada agihan kuasa berlaku kerana raja dan sultan mempunyai kuasa mutlak.

BAB2/ctu 553

30

SISTEM DAN STRUKTUR

Sebelum kedatangan Inggeris:

Sistem kerajaan yang mencantumkan keduadua aspek agama dan negara. Raja merujuk kepada penasihat agama untuk membuat keputusan penting negara. Agamawan dan raja saling berperanan di dalam sistem kerajaan tersebut.
31

BAB2/ctu 553

.sambungan

Selepas kedatangan Inggeris:

Pemisahan di antara agama dan negara iaitu negara ditadbir oleh pentadbir sekular dan agama diletakkan di bawah kuasa sultansultan Melayu.

BAB2/ctu 553

32

Sambungan..

Oleh itu terdapat dua bentuk sistem kerajaan di Alam Melayu iaitu:
Pertama:

Kerajaan yang peranan agama dan negara saling bertautan (KERAJAAN). Kedua: Kerajaan yang telah memisahkan di antara negara dan agama (kerajaan).
BAB2/ctu 553 33

DASAR
Ilmu kolonial yang berasaskan sains

moden yang bersifat rasional saintifik telah mencorakkan dasar-dasar pentadbiran, ekonomi dan pendidikan penjajah Inggeris.
Pentadbiran:

Sistem pentadbiran yang memisahkan di antara negara dan agama.

BAB2/ctu 553

34

Samb
Ekonomi:

Ekonomi pula telah berubah dari hanya berasaskan pertanian sara diri kepada sistem ekonomi perindustrian dan perdagangan (sistem ekonomi kapitalis). Dwi-sistem iaitu pendidikan agama dan pendidikan sekular.
35

Pendidikan:

BAB2/ctu 553

MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA MERDEKA

BAB2/ctu 553 36

POLITIK

Politik dipengaruhi aspek etnik. Kerjasama parti-parti Perikatan (1974). politik Parti

Dasar-dasar kerajaan mengukuhkan kerjasama dan hubungan harmoni antara etnik. Hubungan lebih bersifat utilitarian.
37

BAB2/ctu 553

PERLEMBAGAAN

Sumber segala perundangan dan panduan asas kepada pelaksanaan sistem politik. Perlembagaan berlandaskan kontrak sosial antara kaum

BAB2/ctu 553

38

PENDIDIKAN

Sistem pendidikan kebangsaan berasaskan keseragaman kurikulum, sukatan mata pelajaran dan orientasi. Penyata Razak (1956) dan Penyata Rahman Talib (1960) bermatlamat menyatukan etniketnik. Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama.
39

BAB2/ctu 553

EKONOMI

Rancangan pembangunan ekonomi negara digiatkan bagi mengatasi masalah sosioekonomi dan sosiopolitik. Dasar-dasar pembangunan negara dirangka bagi mewujudkan keseimbangan ekonomi.

BAB2/ctu 553

40

RUMUSAN

Perkembangan hubungan etnik di alam Melayu terbahagi kepada 3 zaman; pra penjajahan, penjajahan & pasca penjajahan dan 2 peristiwa penting; ketibaan penjajahan barat & kemerdekaan. Struktur sosial setiap zaman berbeza dan mempengaruhi zaman lain. Usaha kita adalah untuk mewujudkan pluraliti baru seperti sebelum datangnya penjajah barat.
41

BAB2/ctu 553