Стар Завет-прв делx cxz

SVETO PISMO
NA STARIOT I NA NOVIOT ZAVET
REVIDIRANO IZDANIE
SO BLAGOSLOV NA SVETIOT ARHIEREJSKI SINOD NA MAKEDONSKATA PRAVOSLAVNA CRKVA 2006
MACEDONIAN BIBLE 073DC UBS-EPS 2006 4 K 2006 UNITED BIBLE SOCIETIES ISBN 9989-839-10-7
BIBLISKO ZDRU@ENIE NA REPUBLIKA MAKEDONIJA SKOPJE
STARIOT ZAVET
SODR@INA
Bitie (Prva kniga Mojseeva) .................................................................................. 9 Ishod (Vtora kniga Mojseeva) ............................................................................. 66 Levit (Treta kniga Mojseeva) ............................................................................ 115 Broevi (êtvrta kniga Mojseeva) ...................................................................... 151 Vtorozakonie (Petta kniga Mojseeva) ............................................................. 201 Isus Navin ............................................................................................................. 243 Sudii Izrailevi ................................................................................................... 273 Ruta .......................................................................................................................... 301 Prva kniga Carstva .............................................................................................. 305 Vtora kniga Carstva ............................................................................................ 342 Treta kniga Carstva ............................................................................................. 373 êtvrta kniga Carstva ........................................................................................ 411 Prva kniga Letopisi ............................................................................................ 446 Vtora kniga Letopisi .......................................................................................... 479 Prva kniga Ezdra .................................................................................................. 518 Vtora kniga Ezdra ................................................................................................. 530 Treta kniga Ezdra ................................................................................................. 548 Neemija .................................................................................................................... 579 Tovit ....................................................................................................................... 595 Judita ...................................................................................................................... 607 Estira ...................................................................................................................... 623 Prva kniga Makavejska ......................................................................................... 636 Vtora kniga Makavejska ....................................................................................... 672 Treta kniga Makavejska ....................................................................................... 698 Psalmi .................................................................................................................... 710 Jov ............................................................................................................................ 784 Izreki ..................................................................................................................... 814 Propovednik .......................................................................................................... 841 Pesna nad pesnite ................................................................................................. 850 Mudrost Solomonova ............................................................................................ 855 Mudrost Sirahova ................................................................................................. 873 Isaija ...................................................................................................................... 919 Eremija .................................................................................................................... 974 Pla~ot na Eremija .............................................................................................. 1035 Poslanie na Eremija .......................................................................................... 1041 Varuh ...................................................................................................................... 1044 Ezekil ................................................................................................................... 1050 Daniil ................................................................................................................... 1105
Osija ...................................................................................................................... Joil ........................................................................................................................ Amos ...................................................................................................................... Avdij ...................................................................................................................... Jona ........................................................................................................................ Mihej ..................................................................................................................... Naum ...................................................................................................................... Avakum .................................................................................................................. Sofonija ............................................................................................................... Agej ........................................................................................................................ Zaharija ................................................................................................................. Malahija ................................................................................................................
1128 1137 1141 1148 1150 1153 1159 1162 1165 1168 1171 1181
KRATENKI
Bitie (Prva kniga Mojseeva) Ishod (Vtora kniga Mojseeva) Levit (Treta kniga Mojseeva) Broevi (êtvrta kniga Mojseeva) Vtorozakonie (Petta kniga Mojseeva) Isus Navin Sudii Izrailevi Ruta Prva kniga Carstva Vtora kniga Carstva Treta kniga Carstva êtvrta kniga Carstva Prva kniga Letopisi Vtora kniga Letopisi Prva kniga Ezdra Vtora kniga Ezdra Treta kniga Ezdra Neemija Tovit Judita Estira Prva kniga Makavejska Vtora kniga Makavejska Treta kniga Makavejska Psalmi Jov Izreki Propovednik Pesna nad pesnite Mudrost Solomonova Mudrost Sirahova Isaija Eremija Pla~ot na Eremija Poslanie na Eremija Varuh Ezekil
1 Mojs 2 Mojs 3 Mojs 4 Mojs 5 Mojs Is.N. Sud Ruta 1 Car 2 Car 3 Car 4 Car 1 Let 2 Let 1 Ezd 2 Ezd 3 Ezd Neem Tov Judita Est 1 Mak 2 Mak 3 Mak Ps Jov Izreki Prop Pesna Mudr Sir Is Er Pla~ Posl Varuh Ez
Daniil Osija Joil Amos Avdij Jona Mihej Naum Avakum Sofonija Agej Zaharija Malahija
Dan Os Joil Amos Avd Jona Mih Naum Avak Sof Agej Zah Mal
(PRVA KNIGA MOJSEEVA)

Voved Naslovot na prvata bibliska kniga Bitie ja navestuva nejzininata sodrìna. Taa zboruva za sozdavaweto na svetot, na prvite lu|e, i za istorijata na evrejskiot narod. Bitie: sozdavaweto na maòt i ènata (1-2); nivnoto progonuvawe od rajot (3); Kain i Avel (4); Noe i golemiot potop (6-9); Vavilonskata kula (11). Nastanite za koi se raskaùva vo ovie tekstovi, ne moàt precizno da se smestat vo kalendarot na ~ovekovata istorija. Vo ponatamo{niot tekst od 12-50 se raskaùva kako Bog mu nosi spas na ~ove{tvoto, povikuvaj}i gi vo Svoja slu`ba starozavetnite patrijarsi. Prviot e Avraam (12,1-25,18), poznat po svojata vera i poslu{nost kon Boga, koja i do denes im sluì kako obrazec na vernite. Potoa sledat Isak, Avraamoviot sin i sinot na Isak, Jakov (25,19-37,1), koj go dobiva imeto Izrail. Ponatamu, Josif (37,2-50,26), eden od sinovite na Jakov, rodona~alnik na dve izrailski plemiwa, e vo centarot na nastanite {to }e gi odvedat Jakov i ostanatite negovi sinovi, zaedno so nivnite semejstva vo Egipet. Knigata Bitie, pred s#, pretstavuva zapoznavawe so Bo`jite dela. Taa zapo~nuva so tvrdeweto deka Bog go sozdal svetot, koj e ogromen, no sepak Mu e celosno pot~inet na Boga. Knigata zavr{uva so vetuvaweto deka Bog }e prodolì da se griì za Svojot narod. Od po~etokot pa do krajot na knigata glavna li~nost e Bog: Toj im se otkriva na lu|eto. Toj gi sudi, Toj gi vodi i go pomaga Svojot narod. Kone~no, Toj ja sozdava negovata istorija. Vo zamena za toa Bog bara od Svojot narod da veruva vo Nego i vo Negovite vetuvawa, da se pot~inuva na Negovite naredbi i zakoni. Vo knigava e pretstavena drevnata evrejska tradicija, koja mu pomognala na ovoj narod da ja osoznae svojata vera i da ja za~uva, a preku nea i samiot da opstane.
1,1
2,4-25 Is 42,5 Er 10,11-12 Ps 8 32,6-9 73,15-17 88,11 89,2 101,25 103 Jov 38 Izreki 8,22-31 Jn 1,1-3 Dela 17,24 Kol1,15-17
BITIE
Bog go sozdava svetot i ~ovekot Vo po~etokot Bog gi sozdade neboto i zemjata. 2 Zemjata be{e neoformena i pusta; ima{e temnina nad bezdnata i Bo`jiot Duh lebde{e nad vodata. 3 I Bog re~e: Neka bide svetlina! I nastana svetlina. 4 I Bog vide deka svetlinata e ne{to dobro; i ja oddeli Bog svetlinata od temninata. 2 5 Bog svetlinata ja nare~e den, a temEr 4,23 ninata ja nare~e no}. I nastapi ve~er, 3 i nastapi utro prv den. Is 45,7 6 Potoa Bog re~e: Neka ima svod 60,19 2 Kor 4,6 srede vodata i toj da razdeluva voda od Otkr 22,5 voda! (I taka stana).
I sozdade Bog svod; i ja odvoi voda- 7 1,22-25 ta {to e pod svodot od vodata {to e nad Ez Ps 148,4 svodot. Taka i stana. 8 I svodot Bog go nare~e nebo. (I vide 9 Is 51,10 Bog deka toa e dobro). I nastapi ve~er Jov 26,8-10 38,8 i nastapi utro vtor den. 9 I Bog re~e: Neka se sobere vodata, 11 {to e pod neboto na edno mesto, i neka Ps 64,9-13 se pojavi kopno! I stana taka. (Vodata {to e pod neboto se sobra na svoite mesta i se pojavi kopno). 10 Kopnoto Bog go nare~e zemja, a sobranite vodi gi nare~e moriwa; i vide Bog deka toa e dobro. 11 I Bog re~e: Neka izraste od zemjata zelenilo treva, {to dava seme, plodonosni drvja koi vo sebe imaat seme
7
10
BITIE
14 (spored svojot rod i vid)! I stana
Er 31,35 Varuh 3, 33-35
16
Ps 135,7-9 Sir 43,1-10
21
Jona 2,1 Jov 40
22
Mt 6,26 Lk 12,6
25
Er 27,5 Ps 49,10-12
taka. 12 Zemjata pu{ti od sebe zelenilo: treva {to dava seme spored svojot rod (i vid), a i (plodonosni) drvja {to ra|aat plod, ~ie seme e spored nivniot rod. I Bog vide deka toa e dobro. 13 I nastapi ve~er, i nastapi utro tret den. 14 Potoa Bog re~e: Neka se pojavat svetila na nebeskiot svod (za da ja osvetluvaat zemjata), za da go delat denot od no}ta i da bidat znaci, i za vremiwata, i za denovite, i za godinite; 15 i neka bidat tie svetilnici na nebeskiot svod, za da ja osvetluvaat zemjata! I stana taka. 16 Bog sozdade dve golemi svetila: pogolemo svetilo da upravuva so denot, i pomalo svetilo da upravuva so no}ta; gi sozdade i yvezdite; 17 i gi postavi Bog na nebeskiot svod da ja osvetluvaat zemjata, 18 i da upravuvaat so denot i no}ta, i da ja oddeluvaat svetlinata od temninata. I Bog vide deka toa e dobro. 19 I nastapi ve~er, i nastapi utro ~etvrti den. 20 Potoa re~e Bog: Vodata neka se ispolni so ìvi su{testva, a niz nebeskiot svod nad zemjata neka poletaat ptici! (I taka stana). 21 I Bog sozdade golemi ribi i sekakov vid ìvotni vleka~i, {to ìveat vo vodata, spored nivniot rod, kako i sekakov vid krilati ptici, spored nivniot rod. I vide Bog deka toa e dobro. 22 I gi blagoslovi Bog, velej}i: Plodete se i mnoète se, i napolnete ja vodata vo moriwata, i pticite neka se namnoàt na zemjata! 23 I nastapi ve~er, i nastapi utro petti den. 24 Pak re~e Bog: Neka izvede zemjata od sebe razni su{testva spored rodot nivni: dobitok, laza~i i yverovi zemni spored nivniot rod! I stana taka. 25 I Bog sozdade yverovi zemni, spored rodot nivni, i dobitok spored rodot negov, i sekakvi gadinki zemni, spored rodot nivni. I Bog vide deka toa e dobro.
Potoa Bog re~e: Da sozdademe ~ovek spored Na{iot obraz (i) spored Na{eto podobie kako {to sme Nie, koj }e bide gospodar nad morskite ribi, nad nebeskite ptici, (nad yverovite) i nad dobitokot nad celata zemja i nad site gadinki {to lazat po zemjata! 27 I Bog go sozdade ~ovekot spored obrazot Svoj, spored obrazot Bo`ji go sozdade; ma{ko i ènsko gi sozdade. 28 I gi blagoslovi Bog, i im re~e: Plodete se, i mnoète se, i napolnete ja zemjata, i gospodarete nad nea, i ovladajte gi morskite ribi (i yverovite), i nebeskite ptici (i sekakov dobitok, celata zemja), i site ìvotni {to lazat po zemjata! 29 I Bog re~e: Eve, vi dadov sekakvi bilki {to davaat seme po celata zemja, i sekakvi drvja {to vo sebe imaat seme spored svojot rod i vid; toa da vi bide za hrana! 30 A na site zemni yverovi, i na site nebeski ptici, i na s# {to se dviì (i lazi) po zemjata, vo koe ima ìva du{a, im gi dadov site trevni rastenija za hrana. Taka i stana. 31 I Bog vide deka seto ona {to go sozdade e mnogu dobro. I nastapi ve~er, i nastapi utro {esti den. Taka se dovr{ija neboto i zemjata i seto nivno voinstvo. 2 Sedmiot den Bog gi zavr{i delata Svoi, {to gi napravi; i si otpo~ina vo sedmiot den od site dela Svoi, {to gi sozdade. 3 I Bog go blagoslovi sedmiot den, i go osveti, za{to vo toj den si otpo~ina od site dela Svoi, {to gi napravi i sozdade. 4 Ete taka nastanaa neboto i zemjata, vo ona vreme koga Gospod Bog gi sozdade zemjata i neboto. 5 A u{te ne bea niknale polski grmu{ki i zemni trevki, za{to Gospod Bog u{te ne pra}a{e do`d na zemjata, nitu, pak, ima{e ~ovek koj }e ja obrabotuva zemjata, 6 no se kreva{e para od zemjata i ja orosuva{e povr{inata na celata zemja. 7 I Gospod Bog go sozdade ~ovekot od zemen prav i mu duvna vo liceto duh ìvoten; i ~ovekot stana ìva du{a.
26
26
9,6 Mudr 2,23 Sir 17,1-4
27
Mt 19,5 Mk 10,6 1 Kor 11,7 Jk 3,9
28
8,17 9,1.7 Ps 8,6-8
29-30
9,2-4
31
Ps 103,24 Sir 39, 33-35 1 Tim 4,4
2,2
2 Mojs 20,11 31,12-17 Evr 4, 4-5.10
7
Ps 103, 20-30 Jov 34, 14-15 Prop 3,20 12,7 Mudr 15, 8-11 1 Kor 15,45-49
11
BITIE
9
Izreki 3,18 Otkr 2,7 22,14 8
Gradinata vo Edem I Gospod Bog nasadi rajska gradina na istok; i tamu go naseli ~ovekot {to go sozdade. 9 I Gospod Bog napravi da izrastat od zemjata sekakvi drvja, ubavi za gledawe i dobri za jadewe, i drvoto na ìvotot srede rajot, i drvoto za poznavawe na dobroto i zloto. 10 Od Edem izvira{e reka za da go navodnuva rajot, a potoa taa se razdvojuva{e na drugi ~etiri reki. 11 Imeto na ednata e Pi{on; taa te~e okolu celata Hevilska zemja, kade ima zlato. 12 Zlatoto na taa zemja e dobro; tamu ima i bdelium i kamen oniks. 13 A na vtorata reka imeto $ e Gion; taa te~e okolu celata zemja Ku{. 14 Imeto, pak, na tretata reka e Hidekel1; taa te~e na istok od Asirija. êtvrtata reka e Eufrat. 15 I go zede Gospod Bog ~ovekot (kogo go sozdade), go naseli vo Edemskata gradina, za da ja obrabotuva i da ja ~uva. 16 I mu zapoveda Gospod Bog na ~ovekot, velej}i: Od sekoe drvo vo gradinata moè{ da jade{, 17 osven od drvoto za poznavawe na dobroto i na zloto; od nego ne jadi; za{to vo onoj den koga }e vkusi{ od nego, }e umre{. 18 I Gospod Bog re~e: Ne e dobro za ~ovekot da bide sam; da mu sozdademe pomo{nik, sli~en na nego! 19 Toga{ Gospod Bog gi sozdade od zemjata site polski ìvotni, i site nebeski ptici, i gi dovede kaj ~ovekot za da vidi kako }e gi nare~e toj, pa, kako {to ~ovekot }e go nare~e sekoe ìvo su{testvo, taka da mu bide i imeto. 20 I im dade ~ovekot imiwa na siot dobitok, i na nebeskite ptici, i na site polski yverovi; no za ~ovekot ne se najde pomo{nik, sli~en na nego. 21 Zatoa Gospod mu prati na ~ovekot dlabok son; pa koga zaspa, mu izvadi edno rebro, i mestoto go popolni so meso.
1 2,14. Tigar.
10
Ez 47,1 Otkr 22,1-2
17
Mudr 1,12-15 Rim 6,23
18
24,67 Izreki 18,23
Od rebroto, {to go zede od ~ovekot, 22 Kor 11, Gospod Bog sozdade èna i ja dovede kaj 1 8-9 ~ovekot. 1 Tim 2,13 23 A ~ovekot re~e: Eve toa e koska od 23 moite koski, i plot od mojata plot. Pesna 2,16 Neka $ bide imeto èna, za{to e zeme- 6,3 na od maòt (svoj)! 24 24 Zatoa ~ovekot }e gi ostavi tatko si Mal 2,15 19,5 i majka si i }e se prilepi kon ènata Mt 1 Kor 6,16 svoja; i (obata) }e bidat edno telo. Efes 5,31 25 I bea obajcata goli, Adam i ènata negova, i ne se sramea.
22
3,1
21
15,12
Proteruvawe na maòt i ènata od rajot No zmijata be{e polukava od site yverovi polski, {to gi sozdade Gospod Bog; pa $ re~e na ènata: Vistina li e deka Bog rekol da ne jadete od niedno drvo vo rajot? 2 A ènata $ re~e na zmijata: Nie jademe rod od sekoe drvo vo rajot; 3 samo od rodot na ona drvo srede rajot, re~e Bog, ne jadete od nego i ne dopirajte se do nego, za da ne umrete! 4 Toga{ zmijata $ re~e na ènata: Ne, nema da umrete! 5 No Bog znae deka onoj den koga }e vkusite od nego, }e vi se otvorat o~ite, pa }e stanete kako bogovi i }e znaete {to e dobro, a {to zlo. 6 Koga ènata, vide deka rodot na drvoto e dobar za jadewe, i ubav na izgled, i deka drvoto e poèlno poradi toa {to dava znaewe, nabra rod od nego i go izede, pa mu dade i na maòt svoj, ta i toj jade{e. 7 Toga{ im se otvorija o~ite na obajcata, i razbraa deka se goli; pa ispletoa lisja od smokvi i si napravija opa{ala. 8 Toga{ go ~uja glasot na Gospod Bog, koga Toj ode{e niz rajot vo vremeto na dnevniot vetrec; i se sokrija Adam i negovata èna me|u rajskite drvja. 9 No Gospod Bog go povika Adam i mu re~e: (Adame) kade si? 10 A toj odgovori: Go ~uv odeweto Tvoe niz rajot, pa se upla{iv, bidej}i sum gol, i se sokriv.
Mudr 2,24 Jn 8,44 Otkr 12,9 20,2
5
2,17 3,22
6
Jk 1,13-15
8
3 Car 19,12
10
Is 20,3 Otkr 3,18 16,15
12
BITIE
13
2 Kor 11,3
14
Is 65,25
15
Otkr 12,17
16
35,16-18 Mih 4,10 Jn 16,21 Otkr 12,2
17
Os 4,3 Rim 8,20
19
Ps 89,3 103,29 Jov 3,1-26 7,1-21 34,15 Prop2, 22-23 3,20 Rim 5,12
20
Dela 17,26
22
2,17 Otkr 22,2.14
I (Bog) re~e: Koj ti kaà deka si gol? Da ne si jal od ona drvo, od koe ti zabraniv da jade{? 12 Adam, pak, re~e: @enata, koja mi ja dade Ti, taa mi dade plod od drvoto, i jas jadev. 13 Toga{ Gospod Bog $ re~e na ènata: Zo{to go napravi toa? @enata odgovori: Zmijata me izmami, i jas jadev. 14 Na zmijata, pak, $ re~e Gospod Bog: Zatoa {to si go napravila toa, prokleta da si me|u site ìvotni i site polski yverovi; pome{e~ki }e se vle~e{ i prav }e jade{ s# do krajot na svojot ìvot! 15 I stavam neprijatelstvo me|u tebe i ènata i me|u rodot tvoj i porodot nejzin. Toj }e ti ja sma~kuva glavata, a ti }e go kasnuva{ vo petata. 16 A na ènata $ re~e: Koga }e bide{ bremena, }e ti gi umnoàm i preumnoàm makite; so bolki }e ra|a{ deca, i }e se prikloni{ kon maòt svoj, i toj }e ti bide gospodar! 17 Pa potoa mu re~e na Adam: Bidej}i ja poslu{a ènata tvoja i vkusi od drvoto, od koe ti zabraniv i rekov: ne jadi od nego zatoa zemjata neka bide prokleta za tebe; so maka }e se hrani{ od nea s# do krajot na svojot ìvot; 18 trwe i bodliki }e ti ra|a; i ti }e jade{ treva polska. 19 So pot na liceto svoe }e jade{ leb, s# duri ne se vrati{ vo zemjata, od koja si zemen; za{to si zemja, i vo zemja }e se vrati{! 20 Adam ja nare~e svojata èna Eva, bidej}i taa stana majka na site ìvi. 21 A Gospod Bog im napravi na Adam i na negovata èna obleki od koà, i gi oble~e vo niv. 22 I Gospod Bog re~e: Ete, Adam stana kako eden od Nas, znaej}i {to e dobro i {to e zlo; no sega, da ne ja ispruì rakata svoja i da zeme pak od drvoto na ìvotot, i da vkusi, pa da zaìvee ve~no! 23 Toga{ Gospod Bog go izgoni od Edemskata gradina, za da ja obrabotuva zemjata, od koja be{e zemen.
11
Otkako, pak, go izgoni Adam, posta- 24 Mojs vi na istok pred gradinata Edem heru- 2 25,18-22 vim i ognen me~, koj se vrte{e i natamu i navamu, za da go pazat patot kon 4,4 drvoto na ìvotot.
24
Evr 11,4
Potoa Adam legna so ènata svoja Eva, koja za~na i go rodi Kain, i 8 Mudr 10,3 re~e: Pridobiv ~ovek od Gospod! 1 Jn 3,12 2 Go rodi u{te i bratot negov Avel. I Avel stana ov~ar, a Kain be{e zemjo- 10 Mt 23,35 delec. Evr 12,24 3 Po nekoe vreme Kain Mu prinese na Gospod dar od zemnite plodovi; 4 a i Avel isto taka prinese od prvinata na stadoto svoe i od nivnata mast. I Gospod pogledna blagonaklono na Avel i na negovite darovi; 5 a na Kain i na negovite darovi ne pogledna blagonaklono. Zatoa Kain mnogu se razluti, i liceto mu se namr{ti. 6 Toga{ Gospod mu re~e na Kain: Zo{to se luti{? Zo{to se pomra~i liceto tvoe? 7 Zarem, koga pravi{ dobro, ne si vedar vo liceto? A ako ne pravi{ dobro, toga{ grevot e pred vratata: toj te vle~e kon sebe, no ti nadvladaj go! 8 I mu re~e Kain na svojot brat Avel: Da pojdeme v pole! A koga bea vo poleto, Kain skokna na svojot brat Avel, i go ubi. 9 Toga{ Gospod (Bog) mu re~e na Kain: Kade e bratot tvoj, Avel? A toj odgovori: Ne znam; zarem jas sum ~uvar na brat mi? 10 A (Gospod) re~e: [to napravi? ûj! Krvta na bratot tvoj vika od zemjata kon Mene. 11 Zatoa da si proklet na zemjata, {to ja otvori ustata svoja da ja primi krvta na bratot od rakata tvoja. 12 Koga }e ja obrabotuva{ zemjata, taa nema pove}e da ti dava izobilen rod; ti }e bide{ izgnanik i skitnik po zemjata! 13 A Kain mu re~e na Gospod: Kaznata moja e tolku golema, {to ne moè da se nosi.
Kain i Avel
6
Jona 4,4
13
BITIE
14
Jov 15, 20-25 Izreki 28,17
15
Ez 9,4-6 Mt 18,22
16
Dela 7,3
23
2 Mojs 21,23-25
24
Mt 18,22
Ete, denes me isteruva{ od plodnata zemja, i od liceto Tvoe }e se krijam i }e bidam progonet i skitnik po zemjata: zna~i, sekoj {to }e me sretne, moè da me ubie. 15 A Gospod mu re~e: Toa nema da se slu~i; za{to, koj }e go ubie Kaina, sedumpati }e se kazni! I mu stavi Gospod znak na Kain, za da ne go ubie nikoj, koj }e go sretne. 16 I si otide Kain od pred liceto na Gospod, i se naseli kako progonet vo zemjata Nod, isto~no od Edem.
14
26
2 Mojs 3,14 Lk 3,38 17
Potomcite na Kain I legna Kain so ènata svoja, i taa zabremeni i go rodi Enoh. Potoa soyida grad i go nare~e spored imeto na svojot sin Enoh. 18 Na Enoh mu se rodi Irad; a Irad go rodi Mehujael; Mehujael, pak, go rodi Matusal, a Matusal go rodi Lameh. 19 Lameh zede dve èni: na ednata $ be{e imeto Ada, a na drugata Cila. 20 Ada go rodi Javal, toj e tatko na onie {to ìveat vo {atori so stada. 21 A na bratot negov imeto mu be{e Juval; toj be{e tatko na site {to svirea na gusli i {upelki. 22 Cila, pak, go rodi Tuval-Kain, koj be{e kova~ na sekakvi raboti od bakar i èlezo; a sestra na Tuval-Kain mu be{e Noema. 23 I im re~e Lameh na ènite svoi, Ada i Cila: ûjte go glasot moj, èni Lamehovi; poslu{ajte gi zborovite moi: ubiv ~ovek poradi rana i mladi~ zaradi modrica. 24 Ako za Kain treba da se odmazdi sedumpati, za Lameh }e se odmazdi sedumdeset i sedumpati! 25 Adam pak legna so ènata svoja, i taa mu rodi sin, i mu dade ime Sit. Za{to (taa) re~e: Gospod mi dade sin mesto Avel, kogo go ubi Kain. 26 I na Sit mu se rodi sin, kogo go nare~e Enoh. Toga{ po~na da se prizovuva imeto Gospodovo.
Ova e rodoslov na Adam: Koga Bog go sozdade ~ovekot, go sozdade spored obrazot Bo`ji. 2 Ma` i èna gi sozdade, i gi blagoslovi, i gi nare~e ~ove~ki su{testva vo denot koga bea sozdadeni. 3 Adam poìvea dvesta i trieset godini, koga mu se rodi (sin) spored podobieto negovo i spored obrazot negov, i mu dade ime Sit. 4 A otkako go rodi Sit, Adam poìvea u{te sedumstotini godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 5 I site denovi, {to gi poìvea Adam, iznesuvaa devetstotini i trieset godini; potoa toj umre. 6 Sit, pak, poìvea dvesta i pet godini i mu se rodi Enoh. 7 Po ra|aweto na Enoh, Sit ìvee{e u{te osumstotini i sedum godini, ra|aj}i sinovi i }erki; 8 taka poìvea Sit vkupno devetstotini i dvanaeset godini i potoa umre. 9 Enoh, pak, ima{e sto i devedeset godini, koga mu se rodi Kainan. 10 A otkako go rodi Kainan, Enoh ìvee{e u{te sedumstotini i petnaeset godini, ra|aj}i sinovi i }erki; 11 i taka site denovi na Enoh iznesuvaa devetstotini i pet godini; potoa toj umre. 12 Kainan, pak, poìvea sto i sedumdeset godini i go rodi Mahalaleil; 13 a po ra|aweto na Mahalaleil Kainan ìvee{e u{te sedumstotini i ~etirieset godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 14 I taka Kainan poìvea vkupno devetstotini i deset godini; i umre. 15 A Mahalaleil poìvea sto {eeset i pet godini, i go rodi Jared. 16 Po Jaredovoto ra|awe Mahalaleil ìvee{e u{te osumstotini i trieset godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 17 A site denovi od ìvotot na Mahalaleil bea osumstotini devedeset i pet godini; potoa toj umre. 18 Jared, pak, poìvea sto {eeset i dve godini i go rodi Enoh;
Rodoslovot na patrijarsite od Adam do Noe
5,1
1,26
14
BITIE
22
Sir 44,16 49,14
24
Mudr 4, 10-11 Evr 11,5
29
3,17-19
32
6,10 9,18 10,1
6,1
Mt 24, 37-39
3
2,7 Jn 3,5-6
4
5 Mojs 2,10 Mudr 14, 6-7 Sir 16,7 Varuh 3, 26-28 Mt 24,37
a otkako go rodi Enoh, Jared ìvee{e u{te osumstotini godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 20 Site denovi, pak, od ìvotot na Jared iznesuvaa devetstotini {eeset i dve godini; i umre. 21 Enoh, otkako poìvea sto {eeset i pet godini, go rodi Metu{elah; 22 a po ra|aweto na Metu{elah, Enoh ìvee{e spored voljata Bo`ja trista godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 23 A site denovi na Enoh iznesuvaa trista {eeset i pet godini. 24 I Enoh, ìveej}i spored voljata Bo`ja, is~ezna, bidej}i Bog go zede. 25 Metu{elah, pak, poìvea sto osumdeset i osum godini, i go rodi Lameh; 26 pa, otkako go rodi Lameh, Metu{elah ìvee{e u{te sedumstotini osumdeset i dve godini, ra|aj}i sinovi i }erki; 27 a site denovi od ìvotot na Metu{elah bea devetstotini {eeset i devet godini; potoa umre. 28 Lameh, pak, otkako poìvea sto osumdeset i osum godini, dobi sin. 29 i go nare~e Noe, velej}i: Ovoj }e n# ute{i vo rabotite na{i i vo trudot na racete na{i na zemjata, {to Gospod ja prokolna. 30 A otkako se rodi Noe, Lameh poìvea u{te petstotini {eeset i pet godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 31 Taka poìvea Lameh vkupno sedumstotini pedeset i tri godini; i umre. 32 Noe ima{e petstotini godini, koga gi rodi (trite sina): Sim, Ham i Jafet.
19
po~naa da vleguvaat pri }erkite ~ove~ki i tie po~naa da im ra|aat; toa se silnite lu|e, pro~ueni od staroto vreme. 5 I Gospod vide deka lo{otiite me|u lu|eto na zemjata se umnoùvaa, i deka site misli i pomisli vo srcata nivni bea zli vo sekoe vreme. 6 I se pokaja Gospod {to go be{e sozdal ~ovekot na zemjata, pa se nataì vo srceto Svoe. 7 I re~e Gospod: ]e gi istrebam od zemjata lu|eto {to sum gi sozdal od ~ovekot do dobitokot, malite gadinki i nebeskite ptici bidej}i se kaam {to gi sozdadov. 8 No Noe najde milost vo o~ite na Gospod. Bog re{ava da go po{tedi Noe Eve go ìvotot na Noe: Noe be{e ~ovek praveden i neporo~en vo svojot rod; Noe ìvee{e spored Bo`jata volja. 10 I mu se rodija na Noe tri sina: Sim, Ham i Jafet. 11 A zemjata se izrasipa pred liceto na Boga, i se ispolni so nepravda. 12 I pogledna Bog na zemjata, i ete taa be{e rasipana: bidej}i sekoe su{testvo be{e se otklonilo od svojot pat na zemjata. 13 I mu re~e Bog na Noe: Krajot na sekoe su{testvo dojde pred o~ite Moi, za{to zemjata se ispolni so nivnite zlodela; i, eve, Jas }e gi istrebam od zemjata. 14 Izgradi si za sebe kov~eg od drvoto gofer2, i napravi pregradi vo kov~egot; potoa nama~kaj go so smola odnatre i odnadvor. 15 A izgradi go vaka: dolìnata na kov~egot da bide trista lakti, {irinata negova pedeset lakti, a vo visina da e trieset lakti. 16 Napravi otvor na kov~egot, i zasvodi go na eden lakot odozgora; stavi mu i vrata na kov~egot otstrana i neka ima tri kata vo nego: dolen, sreden i goren.
9
5
Er 5,1-5 6,28 Ps 13,2-3
6
2 Mojs 32,13-15 1 Car 15,35 Er 18,8-10 26,3 Jona 4,2
8
18,3 2 Car 15,25 Sir 44,17 Lk 1,30 Evr 11,7 3 Ptr 2,5
9
5,22
13
18,20
14
1 Ptr 3,20
Bog re{ava da gi pogubi lu|eto A koga lu|eto po~naa da se mnoàt na zemjata, i }erki im se narodija, 2 toga{ sinovite Bo`ji vidoa deka }erkite ~ove~ki se ubavi i gi zemaa, koi gi sakaa, za èni. 3 I re~e Gospod: Duhot Moj nema ve~no da gi odrùva vo ìvot lu|eto, za{to tie se plot; denovite nivni neka im bidat sto i dvaeset godini. 4 A vo toa vreme ima{e xinovi na zemjata, osobeno koga sinovite Bo`ji
2 6,14. Ova drvo bilo najverojatno od vidot na kedarot ili kiparisot; koi se cvrsti i otporni drva.
15
BITIE
Jas }e pu{tam potop, voda, na zemjata, za da go istrebam pod neboto sekoe su{testvo, vo koe ima ìvoten duh; s#, 18 {to e na zemjata, }e izgine. 18 No so tebe Jas }e napravam Svoj 9,9 17,2 zavet, a vo kov~egot }e vleze{ ti, i so tebe i sinovite tvoi, i ènata tvoja, i 7,1 ènite na sinovite tvoi. 19 I vnesi vo nego isto taka (od Mudr 10,4 1 Ptr 3,20 sekakov dobitok i od site vleka~i i) od 3 Ptr 2,5 site ìvotni, od sekoe su{testvo da 2 5 Mojs 14 ima po dve, za da ostanat so tebe vo ìvot; od ma{ki i od ènski pol da bidat. 20 Od pticite spored rodot nivni, i od dobitokot spored rodot negov, i od site vleka~i spored nivniot rod od site po dve }e vlezat pri tebe, za da ostanat ìvi (so tebe od ma{ki i od ènski pol). 21 I zemi so sebe sekakva hrana, so kakva {to se hranat, i ~uvaj ja kaj sebe; toa }e bide hranata za tebe i za niv! 22 I napravi Noe s# kako {to mu zapoveda Bog; taka napravi.
17 Ps 28,10 92,2-4 3 Ptr 2,5
17
I mu re~e Gospod na Noe: Vlezete vo kov~egot ti i celoto tvoe semejstvo, bidej}i ti si edinstveniot praveden pred Mene vo ovoj rod, 2 i zemi so sebe od sekoe ~isto ìvotno po sedum od ma{ki i ènski pol, a od ne~istite ìvotni po dve, ma{ki pol i ènski pol; 3 isto taka i od nebeskite ptici (~isti) po sedum, od ma{ki i od ènski pol, (i od site ne~isti ptici po dve, od ma{ki i od ènski pol) za da im se za~uva rodot nivni po celata zemja. 4 Za{to po sedum dena }e pu{tam do`d na zemjata, {to }e se izliva ~etirieset dena i ~etirieset no}i, i }e go istrebam od zemjata sekoe su{testvo, {to sum go sozdal. 5 I Noe napravi s# {to mu zapoveda Gospod. Golemiot potop A Noe ima{e {estotini godini koga se slu~i potopot na zemjata.
6
Noe vleguva vo kov~egot
I vleze Noe vo kov~egot, i sinovite 11 24,18 negovi, i ènata negova, i ènite na Is Ps 77,15-16 sinovite negovi so nego, zaradi vode- 103,6-9 Jov 12,15 niot potop. 3 Ptr 3,6 8 I od ~istite i od ne~istite ìvotni, i od pticite i od s# {to se vle~e{e po zemjata, 9 vlegoa kaj Noe vo kov~egot po dve, ma{ko i ènsko, kako {to Bog mu zapoveda na Noe. 10 A po sedmiot den dojdoa vodite od potopot na zemjata. 11 Vo {estotata godina od ìvotot na Noe, vo vtoriot mesec od taa godina, sedumnaesettiot den od mesecot, vo toj den bliknaa site izvori na golemata bezdna i se otvorija oknata nebeski; 12 i se lie{e do`d na zemjata ~etirieset dena i ~etirieset no}i. 13 Vo istiot den vo kov~egot vlegoa Noe, negovite sinovi Sim, Ham i Jafet, i ènata Noeva, i trite èni na sinovite negovi so niv. 14 Tie, i site yverovi spored rodot nivni, i dobitokot spored negoviot rod, i site gadinki, {to se vle~ea po zemjata, spored nivniot rod, i s# {to leta, spored rodot negov, site ptici i s# {to ima krilja, 15 vlegoa vo kov~egot kaj Noe po dve edinki (od ma{ki i ènski pol) od sekoe su{testvo, vo koe ima{e ìvoten duh; 16 i tie {to vlegoa, ma{ki i ènski pol vlegoa od sekoe su{testvo, kako {to mu be{e zapovedal Bog. Potoa Gospod go zatvori (kov~egot) odnadvor. 17 Natopuvaweto na zemjata potraja ~etirieset dena; vodata nadojde i go podzede kov~egot; i toj se krena od zemjata; 18 vodata se zasiluva{e mnogu i se umnoùva{e na zemjata, a kov~egot plove{e po povr{inata na vodata. 19 I narasna vodata na zemjata tolku mnogu, {to gi pokri site visoki planini, kakvi {to ima pod celoto nebo; 20 petnaeset lakti se izdiga{e vodata nad planinite, otkako gi pokri. 21 Toga{ go izgubi ìvotot sekoe su{testvo, {to se dviè{e po zemjata: i pticite, i dobitokot, i yverovite, i
7
16
BITIE
23 site laza~i, {to se vle~at po zemjata, i
Ez 14,14
site lu|e; 22 s#, {to na kopnoto ima{e zdiv vo nozdrite svoi, izumre. 23 I se istrebi sekoe su{testvo {to ìvee{e na zemjata: od ~ovekot do dobitokot, i laza~ite, i pticite nebeski s# be{e istrebeno od zemjata; ostanaa samo Noe, i onie, koi bea so nego vo kov~egot. 24 A vodata be{e nad zemjata sto i pedeset dena. I si spomna Bog za Noe, i za site yverovi i za siot dobitok (i za site ptici i za site vleka~i), {to bea so nego vo kov~egot; i navea Bog vetar na zemjata, i vodite zaprea. 2 Izvorite na bezdnata i oknata nebeski se zatvorija, i do`dot od neboto prestana. 3 Vodata po~na postepeno da opa|a na zemjata, i po sto i pedeset dena namali. 4 I se zapre kov~egot vo sedmiot mesec na sedumnaesettiot den na ridovite od planinata Ararat. 5 Vodata, pak, opa|a{e postepeno do desettiot mesec; i vo prviot den od desettiot mesec se pokaàa vrvovite na planinite. 6 A po ~etirieset dena go otvori Noe prozorecot na kov~egot, {to go be{e napravil; 7 I pu{ti gavran, (za da vidi dali spadnala vodata od zemjata) koj otkako odleta, poletuva{e i doletuva{e dodeka ne se isu{i zemjata od vodata. 8 Potoa pu{ti gulab, za da vidi dali is~eznala vodata od povr{inata na zemjata; 9 no gulabot, bidej}i ne najde kade da zastane so svoite noze, se vrati kaj nego vo kov~egot, za{to u{te ima{e voda po celata zemja; i Noe ja spruì rakata, go fati i go zede kaj sebe vo kov~egot. 10 Po~eka u{te drugi sedum dena, i povtorno go pu{ti gulabot od kov~egot. 11 Gulabot se vrati kaj nego prikve~er; i ete, vo klunot svoj toj ima{e sve` maslinov list; i Noe razbra deka se povlekla vodata od zemjata.
Noe izleguva od kov~egot
Potoa po~eka u{te sedum dena, i 8,17 (odnovo) go pu{ti gulabot, a toj pove}e 1,22 ne mu se vrati. 22 13 Vo {estotini i prvata godina (od Er 31,35-36 33,20 ìvot na Noe), vo prviot den od prviot mesec, ja snema vodata od zemjata; i Noe go otvori pokrivot na kov~egot, pog- 9,1 ledna i vide deka povr{inata na zemja- 1,28 ta be{e poisu{ena. 14 A na dvaeset i sedmiot den od vtoriot mesec, zemjata be{e suva. 15 Toga{ mu re~e Bog na Noe: 16 Izlezete od kov~egot, ti, ènata tvoja, sinovite tvoi, i ènite na sinovite tvoi; 17 izvedi gi so sebe i site ìvotni, {to se so tebe, od sekoe su{testvo, od pticite, dobitokot i site vleka~i {to lazat po zemjata; neka se rasturat po zemjata, i neka se plodat i mnoàt na zemjata! 18 I izlegoa Noe, sinovite negovi, ènata negova, i ènite na sinovite negovi; 19 site ìvotni i siot dobitok i site laza~i, site ptici s# {to se dviì po zemjata, spored rodot nivni, izlegoa od kov~egot. 20 I Mu napravi Noe `rtvenik na Gospod; i zede od sekoj ~ist dobitok i od site ~isti ptici, i gi prinese na `rtvenikot kako `rtvi sepalenici. 21 I Gospod go po~uvstvuva prijatniot miris, pa re~e vo srceto Svoe: Nema pove}e da ja prokolnuvam zemjata poradi ~ovekot, za{to pomislite na srceto ~ove~ko se zli u{te od mladini i nema pove}e da gi uni{tuvam ìvite su{testva, kako {to napraviv. 22 Otsega, pa s# duri postoi zemjata, nema da prestanat seeweto i `neeweto, studot i gore{tinata, letoto i zimata, denovite i no}ite.
12
Bo`joto vetuvawe za Noe Toga{ Bog go blagoslovi Noe i sinovite negovi, i im re~e: Plodete se i mnoète se, i polnete ja zemjata (i zavladejte so nea)! 2 A site zemni ìvotni (i siot zemen dobitok) i site nebeski ptici, i s# {to
17
BITIE
3 lazi po zemjata, i site morski ribi da
1,29 5 Mojs 12,15-16 Dela 10, 11-16 Rim 14,3 1 Tim 4,3
4
3 Mojs 17,11-14
5
2 Mojs 20,13
6
1,26 2 Mojs 21,23
9
6,18 Sir 44, 17-18
11
Is 54,9-10
13
Ez 1,28 Otkr 4,3
15
Is 54,9
se pla{at od vas: vo va{i race se predadeni. 3 S# {to se dviì i ìvee, }e vi bide hrana; s# vi davam, kako {to vi gi bev dal zelenite bilki. 4 Samo ne smeete da gi jadete ìvite su{testva dodeka vo niv ima du{a, odnosno krv! 5 A za va{ata krv, vo koja e va{iot ìvot, }e baram smetka; od sekoj yver }e ja baram; }e ja baram, isto taka, du{ata ~ove~ka od rakata na ~ovek, od rakata na bratot negov; 6 koj }e prolee ~ove~ka krv, i negovata krv }e se prolee od ~ove~ka raka; za{to ~ovekot e sozdaden spored obrazot Bo`ji. 7 Vie, pak, plodete se i mnoète se; {irete se na zemjata i napolnete ja! 8 I mu re~e Gospod na Noe i sinovite negovi so nego, velej}i: 9 A Jas, eve, go postavuvam zavetot Moj so vas i so va{eto potomstvo po vas, 10 i so sekoja ìva du{a, koja e so vas, so pticite, i so dobitokot, i so site zemni yverovi, {to se so vas, so s# ona {to izleglo od kov~egot, so site zemni ìvotni; 11 go postavuvam zavetot Moj so vas deka otsega nema ve}e niedna plot da zagine od potop i deka pove}e ne }e ima potop da ja zapustuva zemjata! 12 I re~e Bog: Eve go znakot na zavetot, {to go postavuvam me|u Mene i vas i me|u sekoja ìva du{a, koja e so vas, za site idni pokolenija: 13 boìlak Svoj postavuvam vo oblakot, za da bide znak na ve~niot zavet me|u Mene i zemjata. 14 Pa koga oblak }e naveam na zemjata, }e (Mi) se pojavi boìlakot vo oblakot, 15 i }e si spomnam za zavetot Moj, koj e me|u Mene i vas i me|u sekoja du{a, {to ìvee vo plot; i nema ve}e da ima potop za da ja uni{ti sekoja plot. 16 Boìlakot }e (Mi) bide vo oblakot, i Jas }e go vidam i }e si spomnam za ve~niot zavet me|u Boga i me|u sekoja ìva du{a vo sekoja plot, {to e na zemjata.
I mu re~e Bog na Noe: Toa e zna- 18 kot na zavetot, {to go postaviv me|u 10,1-6 Mene i me|u sekoja plot, {to e na zem- 21 Izreki jata! 23,29-35
17
Trojcata sinovi na Noe
18 Sinovite Noevi, koi izlegoa od kov~egot, bea: Sim, Ham i Jafet. Ham e 25 tatko na Hanan. 5 Mojs 19 Toa se trite sina Noevi, i od niv 27,16 se naseli celata zemja. 26 20 A Noe po~na da ja obrabotuva zem- Sud 1,28 jata, i nasadi lozje. 21 I se napi od vinoto, pa se opi, i 10,2 Ez 27,13 legna gol srede {atorot svoj. 22 A Ham, tatkoto na Hanan, ja vide 38,6 golotijata na tatkoto svoj, i izleze, ta im go kaà toa na obajcata bra}a svoi. 23 No Sim i Jafet zedoa obleka, i, nametnuva}i ja na ramenata svoi, pojdoa nazade{kum i ja pokrija so nea golotijata na tatkoto svoj; licata im bea svrteni nanazad, i tie ne ja vidoa golotijata na svojot tatko. 24 A koga se istrezni Noe od vinoto, dozna {to mu be{e napravil pomladiot negov sin, 25 pa re~e, Proklet da e Hanan; toj }e bide sluga na slugite od bra}ata svoi! 26 I u{te re~e: Blagosloven da e Gospod Bog Simov; a Hanan }e mu bide sluga! 27 Neka go ra{iri Bog Jafet, i toj neka ìvee vo {atorite na Sim; a Hanan }e mu bide sluga! 28 I poìvea Noe po potopot trista i pedeset godini. 29 A s# na s# poìvea Noe devetstotini i pedeset godini; potoa umre.
Judita 13,2 Sir 31, 25-27 Efes 5,18
A ova e rodoslovieto na Noevite sinovi: Sim, Ham i Jafet, na koi po potopot im se rodija sinovi. 2 Sinovite na Jafet se: Gomer, Magog, Madaj, Javan, Tuval, Me{eh i Tiras. 3 A sinovite Gomerovi se: A{kenaz, Rifat i Togarma. 4 Sinovite, pak, Javanovi se: Eli{a, Tarsis, Kitim i Rodanim.
10
Narodite na zemjata
18
BITIE
Od niv se razgranaa oddelni narodi vo zemjite nivni, sekoj spored jazikot svoj, spored rodot svoj, i narodot svoj. 7 6 Hamovite sinovi se: Ku{, Mic3 Car 10, raim, Put i Hanan. 1-3 7 A sinovite Ku{ovi: Seva, Evila, 8 Safta, Rama i Safteha. Sinovite, pak, Mih 5,5 Ramaovi se: Seva i Dedan. 8 Ku{ go rodi Nimrod; toj zapo~na da 11 Naum 1,1 stanuva silen na zemjata; 3,19 9 toj be{e dobar lovec pred Gospod; zatoa se veli: dobar lovec pred Gospod, kako Nimrod. 10 Vo po~etokot negovi carstva bea: Vavilon, Ereh, Akad i Kalne, site vo zemjata Senaar. 11 Od taa zemja izleze A{ur, i gi soyida Ninevija, Revot, Kalah, 12 i Resen me|u Ninevija i Kalah; toj e golem grad. 13 Od Micraim proizlegoa potomcite na Lud, Enam, Laav i Naftuh, 14 kako i potomcite na Patru i Kasluh, od koi vodat poteklo Filistejcite i Kaftorimite. 15 A Hanan go rodi svojot prvenec Sidon, i Het, 16 potoa Jevusij, Amorij, Gergesej, 17 Evej, Arkij, Sinij, 18 Arvadij, Camarij i Amatij. A potoa plemiwata hananski se raselija. 19 Predelite, pak, hananski bea od Sidon kon Gerar s# do Gaza, i potoa do Sodom, Gomora, Adma i Cevoim, pa s# do La{a. 20 Toa se sinovite Hamovi, spored semejstvata nivni, spored jazicite nivni, vo nivnite zemji i vo narodite svoi. 21 I na Sim mu se rodija sinovi, na postariot brat Jafetov, tatko na site sinovi Everovi. 22 A sinovite Simovi bea: Elam, A{ur, Arfaksad, Lud, Aram (i Kainan). 23 Sinovite, pak, Aramovi se: Uc, Ul, Geter i Ma{. 24 Arfaksad go rodi (Kainan, Kainan go rodi) Sala, a Sala go rodi Ever. 25 Na Ever mu se rodija dvajca sinovi: na edniot mu be{e ime Falek, za{to vo negovoto vreme se razdeli zemjata, a imeto na brat mu be{e Joktan. 26 Joktan go rodi Almodad, [alef, Hacarmavet i Jerah,
5 9,18 12,6
Hadoram, Uzal i Dikla, pa Oval, Avimael i Seva, 29 potoa Ofir, Avila i Jovav site tie bea sinovi Joktanovi. 30 @iveali{tata im bea od Me{a do isto~nata gora Sefar. 31 Toa se Simovite sinovi spored rodovite nivni, spored jazicite nivni, vo nivnite zemji i spored nivnite narodi. 32 Toa se rodovite na sinovite Noevi spored nivnite rodoslovija, i spored narodite nivni. Od niv se ra{irija narodi po zemjata posle potopot.
27 28
32
9,1 5 Mojs 32,9
11,1
Mudr 10,5 Dela 2,1-11 Otkr 7, 9-10
4
Sir 40,19
9
Er 51,53 Jn 11,52
10
1 Let 1, 17-27 Lk 3,34-36
Po celata zemja ima{e eden jazik i isti zborovi. 2 A koga lu|eto se selele od istok, najdoa ramnina vo zemjata Senaar i se naselija tamu. 3 I si rekoa me|u sebe: Ajde da pravime tuli i na ogan da gi pe~eme! I koristea tuli namesto kamen i zemjana smola namesto var. 4 Potoa rekoa: Ajde da si soyidame grad i kula, visoka do neboto; i da se zdobieme so ime, pred da se rasturime po celata zemja! 5 Toga{ Gospod se spu{ti da go vidi gradot i kulata, {to gi yidaa sinovite ~ove~ki. 6 I re~e Gospod: Ete, eden narod se i site imaat eden jazik; ova e samo po~etok na nivnite nastojuvawa. Naskoro }e pravat s# {to }e naumat! 7 Ajde da slezeme i da im go zbrkame nivniot jazik za da ne se razbiraat eden so drug {to zboruvaat! 8 I taka Gospod gi rasturi ottamu po celata zemja, i prestanaa da go yidaat gradot (i kulata). 9 Zatoa toj se nare~e Vavilon, za{to tamu go zbrka Gospod jazikot na celata zemja i ottamu gi rasturi Gospod po celata zemja. Rodoslovie na patrijarsite od Sim do Avraam Ova e rodoslovieto na Sim: Sim ima{e sto godini koga go rodi Arfaksad, dve godini po potopot.
10
11
Vavilonskata kula
19
BITIE
I otkako go rodi Arfaksad, poìvea Sim petstotini godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 12 A Arfaksad poìvea sto trieset i {est godini i go rodi Kainan. 13 Po ra|aweto na Sala, Arfaksad 2 13,16 ìvee{e u{te trista i trieset godini, 15,5 ra|aj}i sinovi i }erki. 17,4 14 Sala poìvea sto i trieset godini 22,17 26,4 i go rodi Ever. 35,11 15 A, otkako go rodi Ever, Sala poìIs 51,2 Gal 3,16 vea trista i trieset godini, ra|aj}i 3 sinovi i }erki. 16 Ever poìvea sto trieset i ~etiri 18,18 22,18 26,4 godini, i go rodi Falek. 17 Po ra|aweto na Falek, Ever po27,29 28,14 ìvea ~etiristotini i sedumdeset go4 Mojs 24,9 Er 4,2 dini, ra|aj}i sinovi i }erki. Sir 44,21 18 A Falek poìvea sto i trieset goGal 3,8-9 dini i go rodi Ragav. 19 A, otkako go rodi Ragav, Falek poìvea dveste i devet godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 20 Ragav poìvea sto trieset i dve godini i go rodi Seruh; 21 a otkako go rodi Seruh, Ragav poìvea dveste i sedum godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 22 Seruh poìvea sto i trieset godini i go rodi Nahor; 23 Po ra|aweto na Nahor, Seruh po11
12,1
Is 41,8-9 Mudr 10,5 Sir 44, 19-21 Dela 7,2-4 Evr 11,8-10
ìvea dveste godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 24 Nahor, pak, poìvea sedumdeset i devet godini i go rodi Tara; 25 po ra|aweto na Tara, Nahor poìvea sto dvaeset i devet godini, ra|aj}i sinovi i }erki. 26 Tara poìvea sedumdeset godini i gi rodi Avram, Nahor i Aran. 27 A eve go rodoslovieto na Tara: Tara gi rodi Avram, Nahor i Aran; a Aran go rodi Lot. 28 Aran umre kaj tatkoto svoj Tara vo rodnata zemja, vo Ur Haldejski. 29 A Avram i Nahor se oènija; imeto na ènata Avramova be{e Saraja, a na ènata Nahorova imeto $ be{e Milka, }erka na Aran, tatko na Milka i Iska. 30 Saraja be{e neplodna i nema{e porod. 31 I go zede Tara sinot svoj, i vnukot od sinot svoj, Lot, sin Aranov, i Saraja, snaata svoja, ènata na negoviot sin Avram; pa izlegoa zaedno od Ur Haldejski za da pojdat vo zemjata hananska; i dojdoa do Haran, kade i se naselija. 32 I poìvea Tara vo haranskata zemja dveste i pet godini; i umre Tara vo Haran.
29
22,20-23
30
16,1 17,17-21 18,11-12
31
15,7
5
11,31
6
33,18-20
7
13,15 15,18 17,8 26,3-4 5 Mojs 1, 7-8 34,4 Dela 7,5
AVRAM Bog go povikuva Avram da ja napu{ti svojata zemja Avram ima{e sedumdeset i pet godini koga izleze od Haran. 5 I gi zede Avram Saraja, ènata svoja, i Lot, bratanecot svoj, so celiot imot {to go bea spe~alile, i slugite {to gi bea pridobile vo Haran, pa izlegoa za da otidat vo zemjata hananska. Avram vo zemjata Hanan, a potoa vo Egipet
6 I Avram ja pomina taa zemja po nejzinata dolìna do mestoto Sihem, kaj svetoto drvo vo More; a toga{ vo taa zemja ìveeja Hananci. 7 I mu se javi Gospod na Avram i mu re~e: Ovaa zemja }e mu ja dadam na
I mu re~e Gospod na Avram: Izlezi od svojata zemja, i od rodot svoj, i od domot na tatko si, (pa pojdi) vo zemjata {to }e ti ja pokaàm Jas! 2 A od tebe }e napravam golem narod, i }e te blagoslovam, i imeto tvoe }e go proslavam i ti }e bide{ blagosloven. 3 ]e gi blagoslovam onie, {to tebe }e te blagoslovuvaat, i }e gi prokolnam onie, {to tebe }e te prokolnuvaat i preku tebe }e bidat blagosloveni site narodi na zemjata. 4 Toga{ trgna Avram, kako {to mu kaà Gospod, a so nego pojde i Lot.
12
20
BITIE
8 tvoeto potomstvo. I mu podigna tamu
(Avram) `rtvenik na Gospod, Koj mu se 10 javi. 8 Potoa ottamu toj zamina kon plani26,1-11 42,1-2 nata, na istok od Vetil, i tamu go raspna {atorot svoj; i Vetil mu be{e od zapad, a Gaj od istok; i tamu Mu podigna na Gospod `rtvenik, i go prizva imeto na Gospod, (Koj mu se be{e javil). 9 A ottamu se krena Avram i se upati kon jug. 10 No ima{e glad vo taa zemja i Avram sleze vo Egipet da poìvee tamu; za{to gladot prodolì vo ovaa zemja. 11 I koga se dobliùva{e do Egipet, $ re~e na ènata svoja Saraja: Eve, jas znam deka si ubava èna; 12 zatoa, koga }e te vidat Egip}anite, }e re~at ovaa mu e èna pa }e me ubijat, a tebe }e te ostavat ìva. 13 Tuku, kaì deka si mi sestra, za da mi bide dobro pokraj tebe i da me ostavat ìv poradi tebe. 14 I koga dojde Avram vo Egipet, Egip}anite vidoa deka taa e mnogu ubava èna. 15 Ja vidoa i dvorjanite faraonovi, pa ja pofalija pred faraonot. I ènata be{e odvedena vo domot faraonov. 16 I poradi nea Avram ìvee{e dobro; ima{e siten i krupen dobitok, magariwa, slugi, sluginki, maski i kamili. 17 No Bog pu{ti golemo zlo na faraonot i na negoviot dom poradi Saraja, ènata Avramova. 18 Toga{ faraonot go povika Avram i mu re~e: Zo{to mi go napravi toa? Zo{to ne mi kaà deka ti e èna? 19 Zo{to re~e sestra mi e, pa jas sakav da ja zemam za èna!? Sega, pak, ete ti ja ènata, zemi si ja i odi si! 20 I faraonot opredeli lu|e, koi go ispratija Avram i ènata negova, so s# {to ima{e.
28,19
Avram i Lot se razdeluvaat A Avram be{e mnogu bogat so dobitok, so srebro i so zlato. 3 I gi prodolì toj patuvawata svoi od Negev do Vetil, do mestoto, kade porano mu be{e postaven {atorot, me|u Vetil i Gaj; 4 do mestoto, kade najnapred be{e podignal `rtvenik; i tamu go prizva Avram imeto Gospodovo. 5 A i Lot, koj ode{e so Avram, ima{e siten i krupen dobitok i {atori. 6 I zemjata be{e tesna, za da ìveat zaedno, bidej}i imotot nivni be{e tolku golem, {to ne moèa da ìveat zaedno. 7 I stana karanica me|u pastirite na Avramoviot dobitok i pastirite na Lotoviot dobitok. A vo taa zemja ìveeja toga{ Hananci i Perizijci. 8 Zatoa Avram mu re~e na Lot: Ne treba da se karame jas i ti, ni moite pastiri so tvoite pastiri, za{to sme rodnini. 9 Ne e li pred tebe celata zemja? Oddeli se od mene. Ako trgne{ ti na levo, jas }e trgnam na desno; ako ti pojde{ na desno, jas, pak, na levo. 10 Toga{ Lot gi krena o~ite svoi i ja vide celata okolina jordanska, koja, pred Bog da gi uni{ti Sodom i Gomora, celata, s# do Sigor se napojuva{e so voda, kako rajot Bo`ji i kako zemjata egipetska. 11 I Lot ja izbra za sebe celata okolina jordanska; pa pojde Lot kon istok; i se razdelija eden od drug. 12 Avram se naseli vo zemjata hananska, a Lot se nastani vo okolnite gradovi, postavuvaj}i gi {atorite svoi duri do Sodom. 13 Lu|eto, pak, vo Sodom bea lo{i, i mnogu gre{ni pred Gospod. 14 I mu re~e Bog na Avram, otkako Lot se oddeli od nego: Kreni gi o~ite svoi, pa pogledni od mestoto, kade {to si sega, na sever i na jug, na istok i na zapad, 15 za{to celata zemja {to ja gleda{, }e ti ja dadam tebe i na potomstvoto tvoe doveka;
2
13,2
24,35 Ps 111,1-3 Jov 1,3-10 Izreki 3,9-10
3
12,8
6
36,7
7
26,20
10
2,9 19,24-25
12
1 Mojs 19,17
15
12,7
I trgna Avram od Egipet kon jug, so s# {to ima{e, toj, ènata negova, a i Lot so niv.
13
21
BITIE
}e go umnoàm potomstvoto tvoe da bide kolku {to e pesokot na zemjata; ako nekoj moè da go izbroi pesokot na zemjata, }e moè da go izbroi i potomstvoto tvoe. 17 Stani i izodi ja ovaa zemja vo dol14,5 2 Mojs 17,8 ìna i vo {iro~ina, za{to }e ti ja 5 Mojs 2,10 dadam tebe (i na tvoeto potomstvo zasekoga{). 18 I Avram gi krena {atorite svoi, i otide da se naseli kaj dabovite vo Mamre, {to be{e kaj Hevron, i tamu Mu podigna `rtvenik na Gospod.
16 23,2 4 Mojs 13,23 2 Car 2,1
18
Koga Amrafel be{e {inarski car, elasarski car Arjoh, elamski car Kedorlaomer i goimski car Tidal, 2 site tie carevi zapo~naa vojna protiv sodomskiot car Bera, protiv carot na Gomora Bir{a, protiv carot na Adma [inav, cevoimskot car [emever i so carot na Bela, odnosno Sigor. 3 Site tie se sobraa vo dolinata Sidim, koja sega e Soleno More. 4 Dvanaeset godini mu sluèa na Kedorlaomer, a vo trinaesettata se pobunija. 5 Vo ~etirinaesettata dojde Kedorlaomer i carevite, koi bea so nego, pa gi porazija Refaimcite vo A{terotKarnajim, Zuzimcite vo Ham, Emimcite vo [ave-Kirjataim, 6 Horijcite vo gorata nivna Seir, duri do ramninata Faran, {to e kraj pustinata. 7 A koga se vratija ottamu, dojdoa do izvorot Mi{pat, odnosno Kadis, i ja opusto{ija celata oblast amalikiska, kako i Amorejcite, koi ìveeja vo Hacacon-Tamar. 8 Toga{ izlegoa carot sodomski i carot na Gomora, carot na Adma, carot cevoimski i carot od Bela, odnosno Sigor, i pojdoa vo borba protiv onie vo dolinata Sidim: 9 protiv Kedorlaomer, carot elamski, i Tidal, carot goimski, i Amrafel, carot {inarski, i Arjoh, carot elasarski; ~etiri cara protiv pet.
14
Avram, carevite i Melhisedek
Vo dolinata Sidim ima{e, pak, 18 109,4 mnogu jami, od koi se vade{e asfalt. I Ps Evr 7,1 pobegnaa carot sodomski i carot na Gomora, i padnaa vo niv; a drugite izbe- 20 28,22 gaa vo planinite. 11 Pobednicite go zedoa siot imot na Sodom i Gomora i seta hrana nivna, pa si otidoa. 12 Go zedoa i Lot, bratanecot Avramov, koj ìvee{e vo Sodom, i imotot negov, i si otidoa. 13 A eden od onie, {to se bea izbavile, dojde i mu javi na Evreinot Avram, koj toga{ ìvee{e kaj svetite drvja. Mamre, Amoreecot, so bra}ata E{kol i Aner bea Avramovi sojuznici. 14 A koga Avram ~u deka mu e zaroben bratanecot, gi vooruà slugite svoi, trista i osumnaeset, koi se rodija vo negovata ku}a, i trgnaa vo potera do Dan. 15 Tuka gi rasporedi svoite slugi i udri na niv no}e, i gi razbi, i gi gone{e do Hova, koj e severno od Damask. 16 I go povrati siot imot i Lot, bratanecot svoj, so imotot negov, i ènite i narodot. 17 A carot sodomski mu izleze vo presret, koga se vra}a{e, otkako go razbi Kedorlaomer i carevite, {to bea so nego, vo dolinata [ave, koja e sega Dolina na carevite. 18 I Melhisedek, carot {alemski, iznese leb i vino; a toj be{e sve{tenik na Sevi{niot Bog, 19 pa go blagoslovi, velej}i: Blagosloven da e Avram od Sevi{niot Bog, Sozdatelot na neboto i zemjata! 20 Blagosloven da e i Sevi{niot Bog, Koj gi predade neprijatelite tvoi vo racete tvoi! I mu dade (Avram) desetti del od s#. 21 A sodomskiot car mu re~e na Avram: Daj mi gi mene lu|eto, a imotot zemi si go za sebe! 22 No Avram mu re~e na carot sodomski: Ja krevam rakata svoja kon Sevi{niot Gospod Bog, Sozdatel na neboto i na zemjata, 23 deka ni konec, nitu, pak, remen od obuvki, nema da zemam od s# ona, {to e tvoe, da ne re~e{ jas go zbogativ Avram,
10
22
BITIE
15,1
12,2.7 13,14-17 5 Mojs 33,29 Ps 27,7
osven, ona {to izedoa momcite, i osven delot na lu|eto {to odea so mene: Aner, E{kol i Mamre; tie neka go zemat svojot del.
24
2
Dela 7,5
5
5 Mojs 1,10 Evr 11,12
6
1 Mak 2,52 Rim 4,3 Gal 3,6 Jk 2,23
7
11,31
10
Er 34,18-20
12
2,21 2 Mojs 12,40 Jov 4,12-16
13
Gal 3,17
Po onie nastani be{e upateno slovo Gospodovo kon Avram vo videnie: Ne pla{i se, Avrame! Jas sum ti zakrila, i nagradata tvoja }e bide mnogu golema. 2 A Avram re~e: Gospodi, zo{to mi se Tvoite darovi koga sum bez porod, a naslednik vo mojata ku}a e Eliezer od Damask? 3 I pak re~e Avram: Bidej}i, Ti ne mi dade potomstvo, ete, zatoa eden od slugite rodeni vo ku}ata moja, }e bide moj naslednik. 4 No Gospod pak progovori: Nema toj da ti bide naslednik, tuku onoj, koj }e proizleze od tebe, toj }e ti bide naslednik. 5 Pa go izvede nadvor i mu re~e: Pogledni na neboto i izbroj gi yvezdite, ako moè{ da gi izbroi{. I mu re~e: Tolkavo }e bide potomstvoto tvoe. 6 I Mu poveruva Avram na Gospod, i toa mu se zasmeta za pravednost. 7 I mu re~e: Jas sum Gospod, Koj te izvede od Ur Haldejski za da ti ja dadam ovaa zemja da ja vladee{. 8 A toj re~e: Gospodi, Gospodi, po {to }e poznaam deka }e ja nasledam? 9 I mu re~e: Prinesi Mi junica od tri godini, i koza trigodi{na, i oven od tri godini, a i grlica i mlad gulab! 10 I toj go zede seto toa, i gi prese~e na polovina i gi stavi site polovini edna sproti druga; samo pticite ne gi prepolovi. 11 A ptici grablivki sletuvaa na le{evite; no Avram gi brka{e. 12 A koga sonceto be{e na zalez, go sovlada Avram dlabok son, i ete, go opfati golem mrak i go obzede uàs. 13 I Gospod mu re~e na Avram: Znaj deka potomcite tvoi }e bidat pridojdeni vo tu|a zemja, }e robuvaat i }e gi ma~at ~etiristotini godini.
15
Bog vospostavuva zavet so Avram
No jas }e go sudam narodot kaj kogo tie }e bidat vo ropstvo; potoa tie }e izlezat ottamu so golemo bogatstvo. 15 A ti }e otide{ kaj tatkovcite svoi vo mir, i }e bide{ pogreban vo sre}na starost. 16 Tie, pak, vo ~etvrtoto koleno }e se vratat vamu; za{to bezzakonijata na Amorejcite u{te ne go dostignale svojot vrv. 17 A koga sonceto zajde i padna mrak, ete, dim kako od pe~ka i ognen plamen, pomina me|u onie delovi. 18 Vo toj den Gospod napravi zavet so Avram, velej}i: Na potomstvoto tvoe mu ja davam ovaa zemja od rekata vo Egipet do golemata reka Eufrat: 19 Kenijcite, Kenizijcite, Kadmonijcite, 20 Hitijcite, Perizijcite, Refaimcite, 21 Amorejcite, Hanancite, (Evejcite), Gergesejcite i Jevusijcite!
14
14
Judita 5, 6-10 Dela 7,6-7
18
12,7 17,2
20
2 Mojs 3,8.17 34,11 5 Mojs 7,1
16,1
21,9-21 Gal 4,24
Ra|aweto na Ismail No Saraja, ènata na Avram, ne mu ra|a{e. A ima{e taa sluginka Egip}anka, po ime Agara. 2 I mu re~e Saraja na Avram: Ete, Gospod mi ja zatvori utrobata za da ne ra|am; tuku vlezi kaj sluginkata moja, moèbi }e dobijam deca od nea. I Avram gi poslu{a zborovite Sarajini. 3 I taka, otkako Avram presede deset godini vo zemjata hananska, Saraja, ènata Avramova, ja zede sluginkata svoja, Egip}ankata Agara, i mu ja dade na maòt svoj Avram za èna. 4 I toj vleze kaj Agara, i taa za~na; a koga vide deka za~na, ja prezre gospodarkata svoja. 5 A Saraja mu re~e na Avram: Navredata moja e vina tvoja; jas ti ja prepu{tiv vo pregratki sluginkata moja, a taa, otkako razbra deka za~na, zapo~na da me prezira. Gospod neka sudi me|u mene i tebe! 6 Toga{ Avram $ re~e na Saraja: Ete, sluginkata tvoja e vo tvoi race, pravi so nea {to saka{! I Saraja po~na da ja ugnetuva, i taa izbega od nea.
16
23
BITIE
7
25,18 2 Mojs 15,22
9
1 Ptr 2,18
12
25,12-18
17,1
28,3 35,11 2 Mojs 6,3
2
9,9
5
Neem 9,7 Rim 4,17
No angel Gospodov ja najde kaj izvorot vo pustinata, kaj izvorot na patot za Sur. 8 I $ re~e (angelot Gospodov): Agaro, sluginko Sarajina, od kade doa|a{ i kade odi{? A taa re~e: Begam od Saraja, gospodarkata moja. 9 Angelot Gospodov pak $ re~e: Vrati se kaj gospodarkata tvoja i pokori $ se! 10 I angelot Gospodov u{te re~e: ]e go umnoàm mnogu potomstvoto tvoe, taka {to ne }e moè da se izbroi. 11 I pak $ re~e angelot Gospodov: Ete, ti si bremena i }e rodi{ sin, i }e go nare~e{ so imeto Ismail; bidej}i Gospod ja ~u makata tvoja. 12 Toj }e bide silen kako divo magare: rakata negova }e se kreva protiv sekogo, i se~ija raka }e se kreva protiv nego; i }e ìvee pred liceto na site bra}a svoi. 13 Toga{ (Agara) Go nare~e Gospoda, Koj $ zboruva{e: Ti si El-Roi, Bog {to gleda s#, za{to re~e: Pred sebe Go vidov Boga i ostanav ìva! 14 Zaradi toa toj izvor se nare~e Beer Lahaj Roi Izvor na ìviot Koj me gleda, a se nao|a me|u Kadis i Bered. 15 I mu rodi Agara na Avram sin; i mu stavi (Avram) na sinot svoj, kogo go rodi Agara, ime Ismail. 16 A Avram ima{e osumdeset i {est godini koga Agara mu go rodi Ismail.
7
Avram stanuva Avraam Avram ima{e devedeset i devet godini koga mu se javi Gospod i mu re~e: Jas sum El-[adaj Bog semo}en, ~ekori po Mojot pat i bidi neporo~en! 2 I }e sklu~am zavet me|u Mene i tebe, i mnogu, premnogu }e te razmnoàm. 3 Avram padna ni~kum. A Bog prodolì da mu govori i mu re~e: 4 A ova e zavetot Moj so tebe: }e stane{ tatko na mnogu narodi. 5 Zatoa pove}e nema da se vika{ Avram, tuku imeto }e ti bide Avraam, bidej}i }e te napravam tatko na mnogu narodi;
17
i mnogu, premnogu }e te umnoàm, i }e izdignam od tebe mnogu narodi, i carevi }e proizlezat od tebe. 7 I }e go postavam zavetot Moj me|u Mene i tebe i me|u tvoite potomci po tebe vo nivnite rodovi; }e napravam zavet ve~en, i }e ti bidam Bog tebe i na potomcite tvoi po tebe. 8 I }e ti ja dadam tebe i na potomstvoto tvoe po tebe zemjata, vo koja sega si doselenik, celata zemja hananska vo ve~no vladeewe; i }e im bidam Bog. 9 I mu re~e Bog na Avraam: Ti, pak, ~uvaj go zavetot Moj, ti i potomstvoto tvoe po tebe vo nivnite rodovi! 10 Ova e zavetot Moj me|u Mene i vas i potomcite tvoi (i po tebe so nivnite pokolenija), {to }e go ~uvate: sekoe ma{ko od vas neka bide obrezano. 11 A }e obrezuvate kraj~e od teloto svoe; toa }e bide znak na zavetot me|u Mene i vas. 12 Sekoe ma{ko dete koga }e napolni osum dena po ra|aweto, niz celoto va{e potomstvo, da bide obrezano: i rob roden vo va{iot dom, i onoj {to }e bide kupen od stranec, a ne e od semeto tvoe, so obrezanie }e se obreze robot od tvojot dom i kupeniot. 13 Da, i robot roden vo domot tvoj, i kupeniot moraat da bidat obrezani, i taka Mojot zavet na va{eto telo }e ostane ve~en. 14 A neobrezanoto ma{ko, na koe ne }e mu se obreze kraj~e od teloto negovo (vo osmiot den), da se istrebi od rodot svoj; takviot go naru{il zavetot Moj. 15 I mu re~e u{te Bog na Avraam: A Saraja, ènata tvoja, ne ja vikaj pove}e Saraja, tuku imeto neka $ bide Sara3. 16 Jas }e ja blagoslovam, i }e ti dadam sin od nea; }e ja blagoslovam, i narodi }e poteknuvaat od nea, i carevi na narodi }e izlezat od nea. 17 Toga{ padna Avraam ni~kum i se nasmea, velej}i vo sebe: Kako moè na ~ovek od sto godini da mu se rodi sin? Zarem Sara na devedeset godini }e rodi? 18 I Avraam Mu re~e na Boga: O, barem Ismail da bide ìv pred liceto Tvoe!
6
8
12,7 48,4
10
2 Mojs 12,48 Dela 7,8 Rim 4,11 Kol 2,11
12
2 Mojs 12,44 3 Mojs 12,3 Lk 2,21
13
Ez 37,26 Ps 104,8-10 Lk 1,72-73 Rim 9,4
15
18,9-15
17
18,12 21,6-9 Jn 8,56
3 17,15. Na evrejski Sara zna~i princeza.
24
BITIE
A Bog mu re~e na Avraam: Navistina, Sara, ènata tvoja, }e ti rodi sin 21 i }e go nare~e{ so imeto Isak; i }e 18,14 napravam zavetot Moj so nego da bide zavet ve~en, i (da mu bidam Bog) na 18,2 potomstvoto negovo po nego. 20 A i za Ismail te poslu{av; eve, go Evr 13,2 blagoslovuvam, i }e go napravam ploden, i mnogu }e go umnoàm, mnogu; i }e rodi dvanaeset knezovi, i od nego }e proizleze golem narod. 21 A zavetot Moj so Isak }e go napravam koga }e ti go rodi Sara, dogodina vo ova vreme. 22 Pa, otkako Bog go izgovori toa, se izdigna Bog od Avraama. 23 Avraam, pak, go zede Ismail, sinot svoj, i site rodeni vo domot negov, i site kupeni, i site ma{ki doma{ni, im obreza kraj~e od teloto nivno vo istiot den, kako {to mu re~e Bog. 24 Avraam ima{e devedeset i devet godini koga mu be{e obrezano kraj~e od teloto negovo. 25 A Ismail, sinot negov, ima{e trinaeset godini koga mu be{e obrezano kraj~e od teloto negovo. 26 Vo istiot den bea obrezani Avraam i sin mu Ismail, 27 a so nego zaedno bea obrezani i site doma{ni ma{ki, kako robovite, rodeni vo negoviot dom, taka i kupenite od tu|inci.
19 25,12-16
20
Potoa na Avraam mu se javi Gospod kaj svetite drvja vo Mamre, koga sede{e pred vratata od {atorot svoj, na pladnina. 2 Otkako gi krena o~ite svoi, vide Trojca maì kako stojat sproti nego. Otkako gi vide, im pritr~a vo presret pred vratata na {atorot (svoj), i im se pokloni dozemi. 3 I re~e: Gospodi, ako sum na{ol milost pred Tebe, nemoj da go odmine{ slugata Svoj! 4 ]e Vi donesat malku voda i }e gi izmijat nozete Va{i, pa odmorete se malku pod ova drvo! 5 I }e Vi donesam malku leb za da se potkrepite {tom ve}e navrativte kaj
18
Bog objavuva deka Sara }e ima sin
slugata Va{, pa toga{ prodolète (go svojot pat). Tie rekoa: Napravi, kako {to veli{! 6 I Avraam otr~a vo {atorot kaj Sara, i $ re~e: Zamesi brzo tri meri od najdobroto bra{no i ispe~i poga~i! 7 Pa otr~a kaj govedata i fati mlado i zgoeno tele, i mu go dade na momokot, i toj pobrza da go zgotvi. 8 Pa potoa iznese maslo i mleko i teleto, {to be{e zgotveno, i im prinese; i Tie jadea, a toj samiot stoe{e pred niv pod drvoto. 9 Toga{ Tie go pra{aa: Kade e Sara, ènata tvoja? A toj odgovori: Ene ja vo {atorot. 10 Eden, pak, od niv mu re~e: Dogodina vo ova vreme, Jas pak }e dojdam kaj tebe, i Sara, ènata tvoja }e ima sin. A Sara slu{a{e na vratata od {atorot, zad nego. 11 Avraam i Sara bea stari vo poodminati godini, i kaj Sara be{e prestanalo redovnoto kaj ènite. 12 Zatoa Sara se nasmea vo sebe, velej}i: Sega li, koga sum ostarena, }e ja imam ovaa uteha? A i gospodarot mi e star. 13 Toga{ Gospod mu re~e na Avraam: Zo{to se nasmea Sara (vo sebe), velej}i Vistina li e deka }e rodam, koga sum ostarena? 14 Ima li ne{to nemo`no za Gospod? (Dogodina) vo ova vreme Jas pak }e dojdam kaj tebe, i Sara }e ima sin. 15 No Sara ne prizna i re~e: Ne se nasmeav, bidej}i se be{e upla{ila. A Toj $ re~e: Ne, ti se nasmea! 16 Potoa lu|eto stanaa i trgnaa kon Sodom (i Gomora), a i Avraam pojde so niv da gi isprati. 17 A Gospod re~e: ]e krijam li od Avraam (Mojot sluga) {to sakam da napravam? 18 Ta od Avraam }e izleze golem i silen narod, i preku nego }e bidat blagosloveni site narodi na zemjata. 19 Zatoa {to go izbrav za da im zapoveda na sinovite svoi, i na domot svoj po sebe, da odat po patot Gospodov i da izvr{uvaat pravda i sud, i Gospod }e go
9
17,15-21
10
15,2-4 Rim 9,9
14
Mt 19,26 Lk 1,36-37 Evr 11, 11-12
16
Er 15,1
17
Amos 3,7
18
12,3 Jn 15,15
19
Er 23,5
25
BITIE
21 ispolni (s#) ona, {to mu go veti na
Avraam. 20 I Gospod re~e: Golem vikot e pro22 Ps 105,23 tiv Sodom i Gomora, za{to grevovite 24 nivni se prete{ki. 21 Zatoa }e slezam da vidam dali e toa 4 Mojs 16,22 tokmu taka, kako {to doa|a vikot do 27 Mene, ili ne. 22 Ottamu lu|eto trgnaa kon Sodom, Ps 143,3-4 dodeka Avraam u{te stoe{e pred liceto na Gospod. 23 Toga{ Avraam se pribliì i re~e: Zarem }e go uni{ti{ i pravedniot so nepravedniot? 24 Moèbi vo gradot ima pedesetmina pravednici; zarem }e go pogubi{ i nema da mu prosti{ na toa mesto zaradi onie pedeset pravednici, {to se vo nego? 25 Ne e mo`no taka da postapi{ Ti, da pogubi{ pravedni so nepravedni zaedno, ta isto da se slu~i so pravednikot kako i so nepravednikot; ne moè da bide toa od Tebe; zarem Sudijata na celata zemja nema da sudi pravo? 26 I Gospod re~e: Ako vo gradot Sodom najdam pedesetmina pravednici, }e go po{tedam gradot i celoto mesto zaradi niv. 27 A Avraam odgovori i re~e: Eve, se osmeliv da Mu progovoram na Gospod, iako sum zemja i pepel. 28 Moèbi ima pravednici za pet pomalku od pedeset; zarem zaradi tie pet }e go sotre{ celiot grad? Toj odgovori: Nema toa da go napravam, ako najdam ~etirieset i pet. 29 I go prodolì razgovorot so Nego i re~e: Moèbi }e se najdat tamu ~etirieset? Toj, pak, odgovori: Nema da go napravam ni poradi tie ~etirieset. 30 Potoa re~e: Neka ne se naluti Gospod, ako re~am moèbi }e se najdat trieset? Toj re~e: Nema da go napravam, ako najdam trieset. 31 I pak re~e: Eve, se osmeluvam odnovo da Mu progovoram na Gospod moèbi }e se najdat dvaeset? Nema da go uni{tam re~e ni zaradi tie dvaeset.
4,10
Najposle re~e: Neka ne se naluti, 32 5,1 Gospod, ako u{te edna{ progovoram Er Ez 22,30 moèbi }e se najdat deset? Toj re~e: Nema da go uni{tam ni zaradi onie 19,4 deset. 33 I Gospod zamina, otkako prestana Sud 19, 22-24 da zboruva so Avraam; a Avraam se 8 vrati vo svoeto mesto. 3 Mojs
32
Onie dva angela stignaa ve~erta vo Sodom, koga Lot sede{e kaj portata sodomska. A koga gi vide Lot, stana da gi presretne, i se pokloni dozemi. 2 I re~e: Gospodari moi, vlezete vo ku}ata na slugata Va{, da preno}evate, i izmijte si gi nozete Svoi; pa utre rano, koga }e stanete, odete si po Svojot pat. A tie rekoa: Ne, tuka }e no}evame, na ulica. 3 No toj nastojuva{e, i Tie pojdoa po nego i vlegoa vo domot negov. I toj gi nagosti, im ispe~e poga~i, i jadea. 4 I u{te ne bea legnale, a gra|anite sodomski se nasobraa okolu ku}ata, stari i mladi, celiot narod od site krai{ta na gradot. 5 I go povikaa Lot i mu rekoa: Kade se lu|eto, koi dojdoa da no}evaat kaj tebe? Izvedi gi kaj nas za da gi poznaeme. 6 Lot izleze pred niv do vlezot, i ja zatvori vratata zad sebe. 7 I im re~e: Bra}a moi, nemojte da pravite zlo! 8 Eve, imam dve }erki, koi u{te ne bile so ma`; }e gi izvedam kaj vas, pa pravete so niv {to vi e ugodno; samo na ovie lu|e ne pravete im ni{to, bidej}i se dojdeni pod pokrivot na mojot dom. 9 A tie mu rekoa: Mavni se ottuka! Si do{ol vamu da ìvee{ kako pridojden, pa, i }e ni sudi{ li? Sega so tebe }e postapime u{te polo{o otkolku so niv! Pa navalija silno na ~ovekot, na Lot, i se dobliìja za da ja skr{at vratata. 10 Toga{ onie maì gi protegnaa racete svoi nadvor i go vovlekoa Lot kaj sebe, vo ku}ata, i ja zatvorija vratata.
19
Lot se izbavuva od Sodom
20,13 Rim 1,24.27
26
BITIE
A lu|eto, koi bea pred ku}nata porta, oslepea, od mal do golem, i ne 13 moèa da ja najdat vratata. 12 Toga{ onie maì mu rekoa na Lot: 3 Ptr 2,6-8 Ako ima{ zetovi, sinovi ili }erki, 17 Mt 24, ili koj i da bilo svoj vo ovoj grad site 15-18 niv izvedi gi od ova mesto! 13 Za{to nie }e go sotreme ova mesto, bidej}i vikot protiv niv e golem pred Gospod, pa zatoa n# isprati Gospod da go uni{time. 14 I izleze Lot, i im kaà na zetovite svoi, koi treba{e da se oènat za }erkite negovi, i im re~e: Stanete, odete si od ova mesto, za{to Gospod }e go sotre ovoj grad! No na zetovite negovi im se pri~ini deka se {eguva. 15 A koga zorata zazori, navalija angelite na Lot da pobrza i mu rekoa: Stani, zemi ja ènata svoja, i dvete }erki tvoi, {to gi ima{, za da ne zaginete poradi bezzakonieto na ovoj grad! 16 No bidej}i toj se dvoume{e, zatoa angelite, poradi milosta Bo`ja kon nego, go fatija za raka nego, ènata negova, i dvete }erki negovi, i gi izvedoa, pa gi ostavija nadvor od gradot. 17 A koga gi izvedoa nadvor, eden od niv re~e: Spasuvaj ja du{ata svoja i ne obyrnuvaj se nazad, ne zapiraj nikade vo ovaa dolina! Pobaraj spas vo planinata, za da ne zagine{. 18 A Lot re~e: Nemoj, Gospodi! 19 Eve, slugata Tvoj najde milost pred Tebe, i milosta Tvoja e golema {to ja napravi kon mene, za{to mi go spasi ìvotot; no jas ne moàm da begam vo planinata, bidej}i }e me stigne zloto i }e zaginam. 20 Ene, vo onoj grad; dosta e blizu, da pobegnam tamu, a mestoto e malo; tamu }e pobegnam i }e ostanam ìv, blagodarej}i na Tebe. 21 A Toj mu re~e: Eve, za tvoe dobro }e go storam i toa: nema da go uni{tam gradot, za koj mi zboruva{. 22 Begaj pobrzo tamu, bidej}i ne moàm da napravam ni{to, dodeka ne stigne{ onamu. Zaradi ova onoj grad se nare~e Sigor.
11 4 Car 6,18
11
I koga sonceto izgrea nad zemjata, Lot pristigna vo Sigor. 24 Toga{ izlea Gospod vrz Sodom i vrz Gomora do`d od sulfur i ogan od neboto. 25 I gi sosipa onie gradovi i celata okolina, i site ìteli vo tie gradovi, i site rastenija. 26 No ènata Lotova, odej}i po nego, pogledna nazad i se pretvori vo solen stolb. 27 A utredenta rano, otkako stana, Avraam otide na mestoto, kade {to be{e stoel pred Gospod; 28 i pogledna kon Sodom i Gomora i na celata dolina i vide: i, ete, se kreva{e dim od zemjata kako ~ad od silen ogan. 29 No dodeka Bog gi uni{tuva{e gradovite vo onaa oblast, se seti Bog na Avraam, pa go izvede Lot od mestoto na pogubuvaweto, koga gi sosipuva{e Gospod gradovite, kade {to ìvee{e Lot.
23
24
5 Mojs 29,23-24
26
Mudr 10,7
28
Amos 4,11 Mt 10,15 11,23
32
Avak 2,15
33
3 Mojs 18,6-7
Lot i negovite }erki

30 A Lot izleze od Sigor, i se nastani vo planinata so dvete }erki svoi; za{to se pla{e{e da ìvee vo Sigor. I ìvee{e vo pe{tera so dvete }erki svoi. 31 A postarata $ re~e na pomladata: Na{iot tatko e star, a nema ma` vo zemjava za nas, kako {to e obi~aj po celata zemja. 32 Ajde da mu dademe na tatkoto na{ vino, za da se opie; pa da legneme so nego, za da go za~uvame potomstvoto na na{iot tatko! 33 I mu dadoa vino na tatko si vo onaa no}; i vleze postarata i legna so tatkoto svoj; a toj ne seti ni koga legnala taa, ni koga stanala. 34 A utredenta $ re~e postarata na pomladata: Ete, no}eska bev so svojot tatko. Da go opieme so vino i ve~erva: pa vlezi i ti legni so nego, i }e so~uvame potomstvo od tatkoto na{! 35 I taa no} mu dadoa na tatko si vino; i vleze pomladata i spie{e so nego; a toj ne razbra ni koga taa legnala, ni koga stanala.
27
BITIE
I obete }erki Lotovi za~naa od tatkoto nivni. 37 I postarata rodi sin, i go nare~e 3 Moav (velej}i: Od tatko mi e. Toj e Mt 2,13 pratatko na Moavcite do denes. 6 38 A i pomladata isto rodi sin, i go 1 Car nare~e Ben-Ami (velej}i: Toj e sin od 25,26 Juda 1,24 mojot rod.) Toj e pratatko na Amoncite do denes.
36 12,10-20 26,1-11
20,2
Avraam ottamu trgna na jug, i se nastani me|u Kadis i Sur; i ìvee{e nekoe vreme vo Gerar. 2 Toga{ vele{e Avraam za ènata svoja Sara deka mu e sestra. (Za{to se pla{e{e da kaè deka mu e èna, da ne bi go ubile zaradi nea ìtelite na onoj grad). A carot gerarski Avimeleh isprati, da ja zemat Sara. 3 No Bog dojde kaj Avimeleh no}e vo son, i mu re~e: Ete, }e umre{ zaradi ènata, koja si ja zel, za{to taa ima ma`. 4 A Avimeleh ne be{e se doprel do nea, pa re~e: Gospodi, zar }e pogubi{ praveden narod? 5 Neli samiot toj mi re~e ,Sestra mi e a i taa samata re~e ,Brat mi e a jas toa go napraviv prostosrde~no i so ~isti race. 6 Toga{ mu re~e Bog vo sonot: I jas znam deka toa go stori so ~isto srce, zatoa te zadràv da ne gre{i{ pred Mene i ne ti dopu{tiv da se dopre{ do nea. 7 A sega vrati mu ja na ~ovekot ènata negova, za{to e prorok, i }e se pomoli za tebe, i }e ostane{ ìv. Ako ne ja vrati{, znaj deka }e umre{ i ti i site tvoi. 8 Utredenta rano stana Avimeleh, i gi povika site slugi svoi, i im go kaà seto toa da go ~ujat. I tie mnogu se upla{ija. 9 Toga{ Avimeleh go povika Avraam i mu re~e: [to napravi ti so nas? [to ti zgre{iv, pa saka{e da navle~e{ na mene i na carstvoto moe golem grev? Mi go napravi ona, {to nikoj ne go pravi.
20
Avraam i Avimeleh
I u{te mu re~e Avimeleh na Avraam: [to ima{e na um, koga go napravi toa? 11 A Avraam odgovori: Si pomisliv deka vo ova mesto nema strav Bo`ji, pa }e me ubijat poradi ènata moja. 12 A vsu{nost i mi e sestra: po tatko, no ne i po majka: i se omaì za mene. 13 A koga me izvede Gospod od domot na mojot tatko, jas $ rekov: napravi mi dobro i kaùvaj za mene vo sekoe mesto kade {to }e dojdeme: ,Brat mi e. 14 Toga{ Avimeleh zede siten i krupen dobitok, i slugi, i sluginki, i mu gi dade na Avraam, i mu ja vrati Sara, ènata negova. 15 I mu re~e Avimeleh (na Avraam): Eve, zemjata moja e pred tebe; i kade {to ti e ugodno, naseli se! 16 A na Sara $ re~e: Eve, mu dadov na tvojot brat iljada {ekeli srebro: toa neka bide dokaz deka si vinovna, i pred site si opravdana. 17 Avraam, pak, Mu se pomoli na Boga, i Bog gi isceli Avimeleha, i ènata negova, i sluginkite negovi, i tie po~naa da ra|aat; 18 za{to Gospod gi be{e zatvoril site utrobi vo domot na Avimeleh poradi Sara, ènata Avraamova.
10
11
Izreki 16,6
17
5 Mojs 32,40 4 Car 20,5
21,1
17,15-21 18,9-15
4
Dela 7,8
I Gospod milostivo pogledna na Sara, kako {to be{e rekol, i postapi Gospod so Sara spored zborovite Svoi. 2 Sara za~na i mu rodi na Avraam sin vo starosta negova, vo vremeto {to Gospod mu go be{e objavil. 3 I Avraam go nare~e sinot {to mu se rodi, {to mu go rodi Sara, so imeto Isak. 4 I go obreza Avraam sinot svoj Isak vo osmiot den, kako {to mu be{e zapovedal Gospod. 5 Avraam ima{e sto godini koga mu se rodi sinot Isak. 6 Sara, pak, re~e: Gospod mi nanese smea; koj }e ~ue za mene, }e mi se smee. 7 I re~e: Koj bi rekol deka Sara na Avraam }e mu doi deca? Za{to mu rodiv sin vo starosta negova.
21
Ra|aweto na Isak
28
BITIE
8-16
Gal 4,22-31
Avraam gi isteruva Agara i Ismail

8
Jn 8,33-35
10 cicawe. A Avraam priredi golema goz12
Deteto porasna i be{e odbieno od
Toa ìvee{e vo pustinata Faran. 22 I majka mu negova mu zede èna od zem- 26,26-33 jata egipetska. 23
21
Rim 9,7 Evr 11,18
15
3 Car 19, 3-4
17
16,7-8
18
17,20
ba vo onoj den koga go odbija Isak, (sinot negov). 9 Vide Sara deka sinot na Agara Egip}ankata, {to mu go rodi taa na Avraam, se potsmeva (na nejziniot sin Isak), 10 pa mu re~e na Avraam: Isteraj ja ovaa robinka so sinot nejzin, za{to sinot na ovaa robinka ne biva da stane naslednik so mojot sin Isak! 11 A toa na Avraam mu pri~ini golema maka, poradi sinot negov. 12 No Bog mu re~e na Avraam: Neka ne ti e krivo zaradi deteto i robinkata! S# {to }e ti re~e Sara, poslu{aj go glasot nejzin, za{to po Isak }e proizleze potomstvoto tvoe. 13 A i od sinot na robinkata }e izdignam (golem) narod, za{to toj e seme tvoe. 14 I Avraam stana utredenta rano, zede leb i mev so voda, i $ dade na Agara, stavaj}i $ go toa na grb, i deteto, pa ja otpu{ti. I taa trgna i se zaskita po pustinata kaj Virsavija. 15 A koga snema voda vo mevot, taa go ostavi deteto pod edna grmu{ka, 16 a samata otide daleku, kolku {to so strela moè da se dofrli, i sedna sproti nego; za{to vele{e: Ne moàm da ja gledam smrtta na moeto dete! I sedej}i sproti nego, po~na glasno da pla~e. 17 No Bog go ~u glasot na deteto i angel Bo`ji $ vikna na Agara od neboto i $ re~e: [to ti e, Agaro? Ne pla{i se, bidej}i Bog go ~u glasot na deteto ottamu, kade {to e. 18 Stani, kreni go deteto i fati go za raka; za{to od nego }e napravam golem narod. 19 I Bog $ gi otvori o~ite, i taa vide izvor so (ìva) voda; i otide, pa go napolni mevot so voda, i go napoi deteto. 20 A Bog be{e so deteto, i toa porasna, i zaìvea vo pustinata, i stana strelec so lak.
Avraam sklu~uva sojuz so Avimeleh 22 Vo toa vreme Avimeleh, vo pridru`ba na (negoviot svat Ohozat i na) Pihol, vojvodata negov, mu re~e na Avraam: Bog e so tebe vo s# {to pravi{. 23 A sega zakolni mi se ovde vo Boga deka nema da mi napakosti{ ni mene, ni na sinot moj, nitu na vnukot moj; tuku deka }e postapuva{ dobro so mene i so zemjata, vo koja si gostin, kako {to postapuvav jas so tebe. 24 I re~e Avraam: Se zakolnuvam! 25 Toga{ Avraam go prekori Avimeleh za izvorot {to go bea prisvoile slugite Avimelehovi. 26 A Avimeleh mu re~e: Ne znam koj go napravi toa; nitu ti mi kaà, nitu, pak, ~uv za toa do denes. 27 A Avraam zede siten i krupen dobitok, i mu gi podari na Avimeleh, i tie dvajcata sklopija sojuz. 28 Potoa Avraam odvoi sedum jagniwa od stadoto. 29 A Avimeleh mu re~e na Avraam: Zo{to se ovie sedum jagniwa {to gi odvoi? 30 Avraam, pak, odgovori: Primi gi od moja raka ovie sedum jagniwa, za da mi bidat svedo{tvo deka jas sum go iskopal onoj kladenec. 31 Zatoa ona mesto se nare~e Virsavija, bidej}i tuka se zakolnaa obajcata. 32 Otkako sklopija sojuz vo Virsavija, Avimeleh (i negoviot svat Ohozat) i Pihol, vojvodata negov, se krenaa i se vratija vo zemjata filistejska. 33 I (Avraam) nasadi {umi~ka vo Virsavija, i tamu go prizva imeto na Gospod, Ve~niot Bog. 34 Avraam ìvee{e vo zemjata filistejska kako pridojden dolgo vreme. Avraam e gotov da go `rtvuva Isak Po tie nastani Bog, isku{uvaj}i go Avraam, re~e: Avraame! A toj odgovori: Eve me! 2 Bog prodolì: Zemi go sinot tvoj edinec Isak, kogo {to mnogu go saka{,
Evr 11,9
27
31,44-45
31
26,33
33
4,26 Is 40,28
22,1
1 Mak 2,52 Sir 44,20 Evr 11, 17-19
2
Mih 6,7 Mt 10,37 Jk 2,21-23
22
29
BITIE
9 pa odi vo zemjata Morija, i prinesi go
tamu kako `rtva sepalenica na edna 12 gori~ka {to }e ti ja pokaàm! 3 I utredenta rano, otkako stana, 2 Mojs 20,20 Avraam go osedla magareto svoe, zede so Jn 3,16 Rim 8,32 sebe dvajca od slugite svoi i Isak, Evr 11,17 sinot svoj; pa, otkako nacepi drva za `rtvata, se krena, i pojde na mestoto, za koe mu re~e Bog. 4 Na tretiot den, krevaj}i gi o~ite svoi, Avraam go zdogleda mestoto oddaleku. 5 I im re~e Avraam na slugite svoi: Ostanete vie ovde so magareto, a jas i deteto }e odime onamu, pa otkoga }e se pomolime, }e se vratime kaj vas. 6 I zede Avraam drva za `rtvata, mu gi natovari na Isak, sinot svoj, a samiot toj zede vo svoi race ogan i no`; pa otidoa obajcata zaedno. 7 Toga{ mu re~e Isak na Avraam, tatkoto svoj: Tatko! A toj odgovori: [to e, sinko! A toj re~e: Ete ogan i drva, a kade e jagneto za `rtva? 8 A Avraam odgovori: Bog }e si pribavi, sinko, jagne za `rtva. I obajcata go prodolìja patot zaedno. 9 I stignaa do mestoto, za koe mu be{e rekol Bog. Tuka Avraam napravi `rtvenik, i klade drva na nego, a otkako go vrza Isak, sinot svoj, go stavi na `rtvenikot vrz drvata. 10 Toga{ Avraam ja pruì rakata svoja i go zede noòt da go zakole sinot svoj, 11 no angel Gospodov vikna od neboto, i re~e: Avraame! Avraame! A toj odgovori: Eve me! 12 I angelot prodolì: Ne krevaj ja rakata svoja na deteto, i ne pravi mu ni{to! Eve, sega znam deka se pla{i{ od Boga {tom ne go poàli ni sinot svoj edinec zaradi Mene. 13 I Avraam gi krena o~ite svoi i pogleda: a toa zad nego oven, koj se be{e spletkal so rogovite vo gastalakot. I Avraam otide, go zede ovenot i go prinese kako `rtva sepalenica mesto sinot svoj (Isak). 14 I go nare~e Avraam ova mesto: Jahve Jerae4 Zatoa i denes se veli: Na gori~kata Gospod se javi.
Jk 2,21
A angelot Gospodov povtorno go vikna od neboto Avraam, 16 i re~e: Se kolnam vo Sebe veli Gospod koga taka napravi, i ne go poàli sinot svoj edinec, (zaradi Mene), 17 Jas }e te blagoslovam i preblagoslovam, i potomstvoto tvoe }e go umnoàm i preumnoàm kako yvezdite na neboto i kako pesokot na morskiot breg! A potomcite tvoi }e gi zavladeat gradovite na neprijatelite svoi. 18 I }e bidat blagosloveni preku potomstvoto tvoe site narodi na zemjata, za{to go poslu{a Mojot glas. 19 Toga{ Avraam se vrati kaj slugite svoi, i se krenaa, pa se vratija zaedno vo Virsavija. I ìvee{e Avraam vo Virsavija. 20 Po tie nastani mu javija na Avraam: Ete, i Milka mu rodi sinovi na bratot tvoj Nahor: 21 Uc, negoviot prvenec, brat mu Buz, i ]emuel, tatkoto na Aram, 22 Hazo, Pilda{, Idlaf i Vetuil. 23 Od Vetuil se rodi Reveka. Ovie (osumte) mu gi rodi Milka na Nahor, bratot na Avraam. 24 A negovata nalo`nica, po ime Reuma, gi rodi ovie: Tevah, Gaham, Taha{ i Maaha.
15
16
Evr 6,13
17
12,2 15,5 16,10 32,13
18
12,3
23
24,15 25,20 28,2
23,4
Evr 11,13
Avraam kupuva grob za Sara Sara poìvea sto i dvaeset i sedum godini; toa se godinite na Sariniot ìvot. 2 I umre Sara vo gradot Kirjat-Arba, (koj e vo dolinata) a toa e Hevron, vo zemjata hananska. I dojde Avraam da ja izàli i da ja ispla~e. 3 A koga se oddeli Avraam od pokojnicata svoja, im re~e na sinovite Heteovi, velej}i: 4 Stranec sum i pridojden kaj vas; dajte mi da imam grob kaj vas, za da ja pogrebam pokojnicata svoja. 5 A sinovite Heteovi mu odgovorija na Avraam, velej}i: 6 ûj n#, gospodare na{; ti si knez Bo`ji me|u nas; pogrebi ja pokojnicata svoja vo najdobroto od na{ite mesta za pogreb; nikoj me|u nas nema da ti odbie
23
4 22,14. Gospod }e predvidi!
30
BITIE
grebe{ pokojnicata svoja tamu! 7 Toga{ stana Avraam i mu se pok15 loni na narodot od zemjata na sinovite Er 32,9 Heteovi, 8 i im re~e (Avraam), velej}i: Ako sakate da ja pogrebam pokojnicata svoja, poslu{ajte me re~ete mu za mene na Efron, sinot Coharov. 9 Neka mi ja dade pe{terata Mahpela, koja e na krajot od nivata negova; za pari neka mi ja dade, kolku {to ~ini, za da imam grobnica me|u vas! 10 A Efron sede{e me|u sinovite Heteovi. I mu odgovori Efron Hitiecot na Avraam, pred sinovite Heteovi, i toa glasno, da ~ujat site, koi vleguvaa niz gradskite porti, velej}i: 11 Ne, gospodare; poslu{aj me: nivata, i pe{terata vo nea, ti ja davam; pred sinovite na narodot moj ti ja podaruvam, pogrebi ja pokojnicata tvoja. 12 A Avraam mu se pokloni na narodot od taa zemja, 13 i mu re~e na Efron glasno, pred siot narod, velej}i: Ako saka{, po~uj me: }e ti dadam kolku {to ~ini nivata, zemi od mene, pa toga{ }e ja pogrebam pokojnicata svoja tamu. 14 A Efron mu odgovori na Avraam i re~e: 15 Gospodare moj, ~uj me; zemjata ~ini ~etiristotini {ekeli srebro; {to e toa za mene i za tebe? Zatoa pogrebi ja pokojnicata tvoja! 16 I Avraam, otkako go islu{a Efron, mu go izmeri srebroto, {to go kaà toj pred sinovite Heteovi, ~etiristotini {ekeli srebro, kako {to vrve{e toga{ me|u trgovcite. 17 I kaj nivata Efronova kaj Mahpela sproti Mamre, nivata i pe{terata {to e vo nea i site drvja vo nivata i vo nejzinite predeli naokolu, 18 stanaa sopstvenost na Avraam pred sinovite Heteovi, pred site koi vleguvaa vo toj grad. 19 Potoa ja pogreba Avraam Sara, ènata svoja, vo pe{terata Mahpela na nivata sproti Mamre; a toa e Hevron, vo zemjata hananska.
2 Car 24,24
9 pogrebno mesto za da moè{ da ja po-
Taka Avraam ja pridobi od sinovi- 24,1 te Heteovi nivata i pe{terata vo nea, 12,2-3 24,35 za da ima sopstvena grobnica.
20
A Avraam be{e ve}e star i vo 7 godini. Gospod go be{e blago- 12,7 Neem 1,4-5 slovil vo s#. 2 I mu re~e Avraam na slugata svoj, 8 na najstariot vo domot negov, koj upra- Is.N. 2,20 vuva{e so celiot negov imot: Stavi ja 11 rakata svoja pod bedroto moe 29,2-10 3 i zakolni mi se vo Gospod Bog na 2 Mojs 2,16 neboto i Bog na zemjata deka nema da zeme{ èna za sinot moj (Isak) od }erkite hananski, me|u koi ìveam, 4 tuku }e otide{ vo zemjata moja, kade {to se rodiv, (i vo moeto pleme) i }e mu dovede{ èna na sinot moj Isak (ottamu). 5 A slugata mu re~e: Mo`no e devojkata da ne saka da pojde so mene vo ovaa zemja; da go odvedam li sinot tvoj vo zemjata, od koja si se iselil? 6 A Avraam mu re~e: Gledaj da ne go odvede{ sinot moj tamu. 7 Gospod, Bog na nebesata, (i Bog na zemjata) Koj me zede od domot na tatkoto moj i od zemjata, kade {to sum roden, i Koj mi re~e i mi se zakolna, velej}i: (na tebe i) na potomstvoto tvoe }e mu ja dadam ovaa zemja, Toj }e isprati angel svoj pred tebe, i ti }e dovede{ èna za sinot moj ottamu. 8 Ako, pak, devojkata ne saka da pojde so tebe, toga{ neka ti e prostena kletvata moja; samo sinot moj (Isak) ne vra}aj go tamu! 9 I ja stavi slugata rakata svoja pod bedroto na Avraam, gospodarot negov, i mu se zakolna vo toa. 10 Potoa slugata zede deset kamili od kamilite na gospodarot svoj i trgna; so sebe zede i od dragocenostite na gospodarot svoj. Toga{ stana i otide vo Mesopotamija, vo gradot Nahorov. 11 I gi ostavi kamilite nadvor od gradot, pokraj izvorot, prikve~er koga ènite izleguvaat da polnat (voda). 12 I re~e: Gospodi, Boè na gospodarot moj Avraam, isprati mi ja denes vo presret onaa, koja ja baram, i napra-
24
@enidbata na Isak i Reveka
5 Mojs 7, 3-4
31
BITIE
15 vi mu milost na gospodarot moj Av-
raam. 13 Eve, jas }e stojam kraj ovoj izvor, i 17 Jn 4,7 }erkite na gradskite ìteli }e dojdat 22 da naleat voda. 14 I na koja devojka }e $ re~am Ez 16,11-12 Navedni ja stomnata svoja da pijam a koja }e re~e Na, pij, i kamilite tvoi }e gi pojam (dodeka ne prestanat da pijat), nea si ja opredelil za slugata Tvoj Isak; i po toa }e razberam deka mu pravi{ milost na gospodarot moj (Avraam). 15 I dodeka toj u{te zboruva{e vo sebe, a ete Reveka, }erkata na Vetuil, sinot na Milka, ènata na Nahor, ~ij brat e Avraam, dojde so stomnata na ramo. 16 A be{e mnogu ubava devojka, koja ma` u{te ne ja be{e poznal. Taa sleze pri izvorot, ja napolni stomnata, pa pojde ugore. 17 Toga{ slugata izleze pred nea i re~e: Daj mi da se napijam malku voda od stomnata tvoja! 18 A taa odgovori: Eve, pij, gospodare. I brzo ja spu{ti stomnata na rakata svoja, i mu dade da pie, ~ekaj}i dodeka ne se napie. 19 A koga se napoi, mu re~e: I na kamilite tvoi }e im nalevam dodeka ne se napijat (site). 20 I vedna{ ja isturi stomnata svoja vo poiloto, i pak otr~a do izvorot da ja napolni, i im nalea na site kamili negovi. 21 A ~ovekot ja gleda{e so voshit i molkum, sakaj}i da uznae dali go blagoslovil Gospod patot negov ili ne. 22 A otkako kamilite se napoija, ~ovekot izvadi zlatna obetka, te{ka edna beka, i dve grivni za nejzinite race, od deset {ekeli zlato, 23 (pa ja zapra{a i) re~e: îja }erka si? Kaì mi: ima li vo ku}ata na tatkoto tvoj mesto za preno}evawe? 24 A taa mu odgovori: Jas sum }erka na Vetuil, sinot na Milka, koja mu go rodi na Nahor. 25 I u{te mu re~e: Ima kaj nas mnogu slama i krma; a i mesto za no}evawe.
Is 65,24
Toga{ ~ovekot se navedna i Mu se 35 13,2 pokloni na Gospod, 27 pa re~e: Neka e blagosloven Gospod Bog na gospodarot moj Avraam, Koj ne go ostavi gospodarot moj bez Svoja milost i Svojata vernost. Gospod me dovede po prav pat vo domot na bratot od gospodarot moj. 28 Devojkata, pak, otr~a doma i seto ova go kaà na svojata majka. 29 A Reveka ima{e brat, po ime Lavan. Lavan pobrza kon ~ovekot kraj izvorot. 30 Otkako gi vide obetkata i grivnite na racete od sestrata svoja i ~u koga sestra mu Reveka re~e vaka mi zboruva{e ~ovekot toga{ pojde kaj ~ovekot; a toj stoe{e so kamilite kaj izvorot. 31 I (mu) re~e: Dojdi ti, koj si blagosloven od Gospod; zo{to da stoi{ nadvor? Jas ja prigotviv ku}ata; a ima mesto i za kamilite. 32 Toga{ ~ovekot dojde vo ku}ata; i gi rastovari kamilite; i im dadoa slama i krma na kamilite, a mu donesoa i voda za nozete negovi i za lu|eto, koi bea so nego, za da gi izmijat. 33 I im postavija hrana da jadat. No toj re~e: Nema da jadam dodeka ne kaàm za {to sum dojden. I mu rekoa: Zboruvaj! 34 Toga{ re~e: Jas sum sluga Avraamov. 35 Gospod go blagoslovi gospodarot moj mnogu, ta stana bogat; i mu dade ovci i goveda, srebro i zlato, i slugi i sluginki, i kamili i magariwa. 36 A Sara, ènata na gospodarot moj, vo starost mu rodi sin na gospodarot moj, i toj mu go dade celiot svoj imot. 37 Mene, pak, me zakolna gospodarot moj, velej}i: Nemoj da mu dovede{ na sinot moj èna od }erkite na Hanancite, vo ~ija zemja ìveam; 38 tuku pojdi vo domot na tatkoto moj, kaj rodninite moi, i ottamu zemi èna za sinot moj. 39 A jas mu rekov na gospodarot moj: Moèbi devojkata ne }e saka da pojde so mene!? 40 A toj mi re~e: Gospod, vo ~ie prisustvo }e odi{, }e isprati angel Svoj
26
32
BITIE
44 so tebe, i }e ti go pokaè patot tvoj do
Izreki 19,14
celta i ti }e zeme{ èna za sinot moj od rodot moj, od domot na tatkoto moj. 41 Toga{ }e ti bide prostena kletvata moja, koga }e otide{ kaj rodninite moi; a i ako ne ti ja dadat, }e bide{ osloboden od kletvata moja. 42 I koga dojdov denes na izvorot, rekov: Gospodi, Boè na gospodarot moj Avraam, ako si me upatil na prav pat, po koj odam, 43 eve, jas }e zastanam kraj izvorot, (i }erkite na ìtelite na gradot }e doa|aat da polnat voda) i na devojkata, koja }e dojde da nalee voda, }e $ re~am Daj mi da se napijam malku voda od stomnata tvoja, 44 i ako taa mi odgovori Eve, i ti pij, i na kamilite tvoi }e im naleam taa neka bide ènata, koja Gospod ja opredelil za sinot na gospodarot moj (svojot sluga Isak; po toa i }e doznaam deka Ti pokaùva{ milost nad mojot gospodar Avraam). 45 Jas u{te ne go izrekov toa vo srceto svoe, a Reveka dojde so stomnata na ramo, i sleguvaj}i na izvorot, nalea; a jas $ rekov Daj mi da se napijam. 46 I taa vedna{ ja spu{ti stomnata (od ramoto v raka) i re~e ,Eve, pij ti; i kamilite tvoi }e gi napojam. Se napiv, i kamilite moi gi napoi. 47 Toga{ ja pra{av i rekov: îja }erka si? A taa odgovori: Jas sum }erka na Vetuil, sinot na Nahor, kogo mu go rodi Milka. Toga{ $ gi staviv obetkite i grivnite na racete nejzini. 48 Pa Mu se pokloniv na Gospod; i Go blagosloviv Gospod Bog na gospodarot moj Avraam, Koj me povede po praviot pat da ja zemam }erkata od bratot na gospodarot moj za negoviot sin. 49 A sega kaète mi: ]e mu napravite li milost i pravda na gospodarot moj, ili ne? Ako, pak, ne sakate, kaète mi, i jas }e trgnam nadesno ili nalevo. 50 A Lavan i Vetuil odgovorija: Od Gospod dojde ova; nie ne moème da ti kaème ni lo{o, ni dobro. 51 Ete, Reveka e pred tebe, zemi ja, pa odi, i neka mu bide èna na sinot od
tvojot gospodar, kako {to rekol Gos- 60 28,3 pod. 52 A koga gi ~u slugata Avraamov 62 zborovite nivni, Mu se pokloni na 16,14 25,11 Gospod dozemi. 53 Potoa slugata izvadi zlatni i srebreni raboti, i obleka, i $ gi dade na Reveka; a i na bratot nejzin i na majkata nejzina im dade skapi podaroci. 54 Pa jadea i pieja, toj i lu|eto {to bea so nego, i no}evaa. A utredenta koga stanaa, toj re~e: Pu{tete me da se vratam kaj gospodarot moj! 55 A bratot nejzin i majka $ rekoa: Neka ostane devojkata kaj nas makar u{te deset dena, pa toga{ odete. 56 No toj im re~e: Ne zadrùvajte me, za{to Gospod go blagoslovi mojot pat; pu{tete me da si odam kaj gospodarot moj! 57 A tie rekoa: Da ja vikneme devojkata, i da ja pra{ame, {to }e re~e taa. 58 I ja povikaa Reveka, pa $ rekoa: Saka{ li da odi{ so ovoj ~ovek? A taa odgovori: Sakam. 59 I ja pu{tija Reveka, sestrata svoja, i doilkata nejzina, so slugata Avraamov i lu|eto negovi. 60 Ja blagoslovija Reveka i $ rekoa: Sestro na{a, da se narodat od tebe iljadi i iljadi, i potomstvoto tvoe da gi zavladee domovite na neprijatelite tvoi! 61 I stana Reveka so sluginkite, i se ka~ija na kamilite, i trgnaa so ~ovekot. Taka slugata ja zede Reveka i si otide. 62 A Isak be{e do{ol od Beer Lahaj Roi, za{to ìvee{e vo ju`niot kraj. 63 Prikve~er izleze Isak vo poleto da se pro{eta, pa gi krena o~ite: a toa ete, kamilite idat. 64 Reveka, otkako gi podigna o~ite svoi i go vide Isak, sleze od kamilata 65 i go pra{a slugata: Koj e onoj ~ovek, {to preku poleto ni doa|a vo presret? A slugata odgovori: Toa e gospodarot moj. Toga{ taa zede prevez, pa se pokri. 66 I mu raskaà slugata na Isak s# {to be{e napravil. 67 Toga{ Isak ja odvede vo {atorot
33
BITIE
67 na Sara, majkata svoja, i ja zede Reveka
25,20
i taa mu stana èna, i mu omile. I Isak se ute{i za (Sara), majkata svoja.
Smrtta na Avraam. Drugite negovi potomci 8 A Avraam zede vtora èna, po 15,15 ime Ketura. 22 2 I taa mu gi rodi Zimran, Jok{an, 38,27-30 Medan, Midjan, Ji{bak i [uah. 23 3 Jok{an gi rodi Seva, (Teman) i Mal 1,2-5 Rim 9,12 Dedan. A Dedanovi sinovi bea (, Navdeel) A{urim, Letu{im i Leumim. 4 A sinovi Midjanovi: Efa, Efer, Hanoh, Avida i Eldaa. Site tie bea potomci Keturini. 5 A Avraam siot svoj imot mu go dade na (svojot sin) Isak. 6 Na sinovite, pak, od svoite nalo`nici im dade Avraam podaroci, i, u{te dodeka be{e ìv, gi isprati na istok, vo isto~nata zemja daleku od sinot negov Isak. 7 A denovite na Avraamoviot ìvot, {to go poìvea, bea sto sedumdeset i pet godini. 8 I otkako izdivna, umre Avraam vo sre}na starost, prestar i sit od ìvotot, i se pribra kaj narodot svoj. 9 A go pogrebaa negovite sinovi, Isak i Ismail, vo pe{terata Mahpela, vo nivata na Efron, sinot na Hitiecot
24,36
25,5
25
Cohar, {to se nao|a{e sproti Mamre; 10 na nivata (i vo pe{terata), {to ja be{e kupil Avraam od sinovite Heteovi, tamu be{e pogreban Avraam so èna mu Sara. 11 A po smrtta Avraamova go blagoslovi Bog Isak, sinot negov. Isak ìvee{e, pak, vo Beer Lahaj Roi. 12 Eve go rodoslovieto na Ismail, sinot Avraamov, kogo mu go rodi na Avraam Agara Egip}ankata, sluginkata na Sara. 13 Ova se imiwata na sinovite Ismailovi, kako {to gi imenuvaa vo rodovite nivni: prvenecot Ismailov e Navajot, pa Kedar, Adbeel i Mivsam, 14 potoa Mi{ma, Duma i Masa, 15 Adad, Tema, Jetur, Nafi{ i Kedma. 16 Toa se sinovite Ismailovi, i toa se imiwata nivni spored selata i gradovite nivni. Toa se plemiwata nivni. 17 A denovite na ìvotot Ismailov se sto trieset i sedum godini. Potoa izdivna i umre, i se pribra pri svojot rod. 18 Tie ìveeja od Havila duri do Sur, {to e pred Egipet, na patot kon Asirija. Tie se naselija sproti site bra}a svoi.
10
23
11
24,62
13
16,10 36,3 1 Let 1, 29-31
18
16,7.12
26
Os 12,3
28
27,3-10
JAKOV Isav i Jakov

19 A ova e rodoslovieto na Isak, sinot Avraamov: Avraam go rodi Isak. 20 A Isak ima{e ~etirieset godini koga se oèni so Reveka, }erkata na Arameecot Vetuil od Mesopotamija, sestra na Arameecot Lavan. 21 I Isak Mu se pomoli na Gospod za ènata svoja (Reveka), bidej}i taa be{e neplodna; i Gospod go ~u, pa Reveka, ènata negova, za~na. 22 No decata se udiraa edno so drugo vo utrobata nejzina, i taa re~e: Ako bide taka, zo{to mi e ova? I otide da Go pra{a Gospoda. 23 A Gospod $ re~e: Dve plemiwa ima vo utrobata tvoja, i dva naroda }e
izlezat od tebe; edniot narod }e bide posilen od drugiot i pogolemiot }e mu sluì na pomaliot. 24 I dojde vremeto da rodi, a ete bliznaci vo utrobata nejzina. 25 Izleze sinot prvenec crven, celiot runtav kako runo; i mu dadoa ime Isav. 26 A potoa izleze brat mu, drèj}i go Isav so raka za petata; nemu mu stavija ime Jakov. A Isak ima{e {eeset godini, koga tie se rodija. 27 I decata porasnaa: Isav stana ve{t lovec i ~ovek na poleto, a Jakov ~ovek krotok koj ìvee{e vo {atori. 28 Isak go saka{e Isav, za{to mu se dopa|a{e dive~ot negov; a Reveka go saka{e Jakov.
34
BITIE
31
5 Mojs 21,17
34
Evr 12,16
26,1
12,10-20
2
46,3
3
Sir 44,22 Evr 11,9
4
12,3.7 15,5
5
22,18
Edna{ Jakov zgotvi jadewe, i Isav dojde od poleto umoren. 30 I mu re~e Isav na Jakov: Daj mi da jadam od crvenoto varivo, za{to sum umoren. Zatoa mu go dadoa prekarot Edom5 31 No Jakov mu re~e: Prodaj mi go denes prvorodstvoto tvoe! 32 A Isav odgovori: Eve, jas umiram, pa {to }e mi e toa prvorodstvo? 33 No Jakov mu re~e: Zakolni mi se u{te sega! I toj mu se zakolna. I mu go prodade svoeto prvorodstvo na Jakov. 34 I Jakov mu dade na Isav leb i varena le}a, i toj jade{e i pie{e, pa stana i si otide. Taka Isav go prezre prvorodstvoto svoe.
29
8
Prop 9,9
Isak i Avimeleh No nastana glad vo zemjata pokraj onoj {to be{e vo Avraamovoto vreme; i Isak otide kaj Avimeleh, carot filistejski, vo Gerar. 2 I mu se javi Gospod i re~e: Ne odi vo Egipet, tuku ìvej vo zemjata, {to }e ti ja pokaàm. 3 Naseli se vo taa zemja i Jas }e bidam so tebe, i }e te blagoslovam; za{to tebe i na potomstvoto tvoe }e vi ja dadam seta taa zemja, i }e ja potvrdam zakletvata, so koja mu se zakolnav na Avraam, tatkoto tvoj; 4 i }e go umnoàm potomstvoto tvoe kako yvezdite na neboto, i }e mu ja dadam na potomstvoto tvoe seta taa zemja i }e se blagoslovat preku potomstvoto tvoe site zemni narodi. 5 Bidej}i Avraam go poslu{a glasot Moj i se pokoruva{e na zapovedite Moi, na naredbite Moi i na zakonite Moi. 6 I se naseli Isak vo Gerar. 7 A lu|eto vo toa mesto pra{uvaa za ènata negova (Reveka), a toj vele{e sestra mi e za{to se pla{e{e da kaè èna mi e za da ne go ubijat lu|eto od toa mesto zaradi Reveka, bidej}i taa be{e ubava. 8 No otkako mina mnogu vreme, Avimeleh, carot filistejski, pogledna niz
26
prozorec, i vide kako Isak se zabavuva 12 12,2 so Reveka, ènata svoja. 9 I go vikna Avimeleh Isak i mu re16 ~e: Pa, taa ti bila èna; a zo{to re~e 2 Mojs 1,9 sestra mi e? A Isak mu odgovori: Za{to pomisliv deka }e zaginam poradi nea. 10 Avimeleh toga{ mu re~e: [to ni napravi? Lesno moè{e da se slu~i nekoj od nadvor da legne so tvojata èna, i }e n# vovede{e vo grev. 11 I mu zapoveda Avimeleh na siot narod svoj, velej}i: Koj }e se dopre do ovoj ~ovek ili do ènata negova, }e zagine! 12 I Isak po~na da see vo taa zemja, i taa godina dobi stopati pove}e ja~men. Gospod go blagoslovi. 13 I ~ovekot se izdigna i stanuva{e s# pogolem, dodeka ne stana mnogu bogat. 14 I se zdobi so stada siten i krupen dobitok i so mnogu slugi, taka {to Filistejcite po~naa da mu zaviduvaat. Isak sklu~uva sojuz so Avimeleh Pa site izvori {to gi bea iskopale tatkovite mu slugi pri ìvotot na negoviot tatko Avraam, Filistejcite gi zatrupaa so zemja. 16 I Avimeleh mu re~e na Isak: Odi si otkaj nas, za{to stana mnogu posilen od nas! 17 Toga{ Isak si otide ottamu, i gi raspna {atorite svoi vo Gerarskata dolina, i se naseli tamu. 18 I odnovo gi otkopa izvorite {to bea iskopani vo vremeto na Avraam, tatkoto negov, a koi gi bea zatrupale Filistejcite po smrtta na Avraam; i gi nare~e so istite imiwa, {to im gi be{e dal negoviot tatko. 19 I, kopaj}i vo dolinata (Gerarska), slugite Isakovi najdoa izvor so ìva voda. 20 Pa se skaraa pastirite gerarski so pastirite na Isak, velej}i: Vodata e na{a. I mu klade ime na toj izvor Esek6.
15
5 25,30. Na evrejski crven. 6 26,20. Na evrejski spor, karanica.
35
BITIE
24
3 Mojs 26,3-4 5 Mojs 28,4-8 Ps 143, 12-15
25
8,20
26
21,22-23
28
39,3 1 Car 18,14
30
31,54
(Koga se krena Isak ottamu) iskopaa drug izvor, i okolu nego se skaraa. Zatoa nego go nare~e Sitna7. 22 Toga{ se krena ottamu, i iskopa nov izvor, a okolu nego nema{e karanica; zatoa go nare~e Rehovot8, velej}i: Za{to Gospod ni dade prostori za da se razmnoìme vo ovaa zemja. 23 A ottamu toj zamina vo Virsavija. 24 I istata no} mu se javi Bog, i mu re~e: Jas sum Bog na Avraam, tatkoto tvoj. Ne pla{i se, za{to Jas sum so tebe; }e te blagoslovam i }e go umnoàm potomstvoto tvoe zaradi Avraam slugata moj. 25 I napravi toj tamu `rtvenik, i Go prizva imeto Gospodovo. I tamu go raspna {atorot svoj, a slugite na Isak iskopaa izvor tamu (vo Gerarskata dolina). 26 Toga{ dojde kaj nego Avimeleh od Gerar, so Ahuzat, prijatelot svoj, i so Pihol, vojskovodecot svoj. 27 A Isak im re~e: Zo{to dojdovte kaj mene koga me mrazite i me isteravte otkaj vas? 28 A tie odgovorija: Vidovme deka Gospod e navistina so tebe, pa rekovme da poloìme me|u tebe i nas kletva i da sklu~ime so tebe sojuz 29 da ne ni pravi{ zlo, bidej}i i nie tebe ne te doprevme i ti pravevme samo dobro, i te pu{tivme da zamine{ spokojno; i ete, sega si blagosloven od Gospod. 30 Toga{ toj im priredi gozba; pa jadea i pieja. 31 A utredenta, otkako stanaa rano, se zakolnaa eden na drug, i gi otpu{ti Isak, i tie otidoa od nego so mir. 32 Istiot den dojdoa slugite na Isak i mu kaàa za izvorot, {to go iskopaa, i mu rekoa: Najdovme voda. 33 I toj go nare~e [iva. Poradi ova i se vika onoj grad Virsavija9 i do den dene{en.
21
@enidbata na Isav
34
34
24,3
A koga Isav ima{e ~etirieset go- 28,1 dini, se oèni so Judita, }erka na Hi- 36,1-5 tiecot Beeri, i so Basemata, }erka na 27,1 Hitiecot Elon. 35 A tie stanaa tegoba za Isak i 25,23-26 26,34-35 Reveka.
6
Koga Isak ostare i mu oslabe vidot na o~ite, go povika postariot svoj sin Isav, i mu re~e: Sine moj! A toj odgovori: Eve me. 2 Isak re~e: Eve ostarev i ne go znam denot na mojata smrt. 3 Zemi go sega oru`jeto svoe, lakot i strelite, i izlezi v pole, i ulovi mi dive~! 4 Pa zgotvi mi jadewe kakvo {to sakam, i donesi mi da jadam, za da te blagoslovi du{ata moja, pred da umram. 5 A Reveka ~u {to mu re~e Isak na sinot svoj Isav; i Isav otide v pole da ulovi i donese dive~. 6 Reveka, pak, mu re~e na sinot svoj Jakov, velej}i: Ete, go ~uv tatko ti, kako mu vele{e na bratot tvoj Isav: 7 Donesi mi dive~ i zgotvi mi jadewe, da jadam, pa da te blagoslovam pred Gospod, pred da umram. 8 Tuku sega, sinko moj, poslu{aj me {to }e ti re~am: 9 Odi pri stadoto i donesi ottamu dve dobri (mladi) jariwa; i jas }e zgotvam za tatkoto tvoj jadewe od niv, kakvo {to saka; 10 a ti }e mu odnese{ na tatko si, i toj }e jade, pa }e te blagoslovi duri e u{te ìv. 11 A Jakov $ re~e na Reveka, majkata svoja: No Isav, bratot moj, e runtav, a jas sum ~ovek gladok. 12 Moè tatko mi da me dopre, pa pred o~ite negovi }e stanam izmamnik, i
27
Jakov go prisvojuva blagoslovot veten na Isav
25,28
11
25,25
7 26,21. Na evrejski pre~ka, sopka, sprotivstavuvawe. 8 26,22. Na evrejski prostori. 9 26,33. Nejasno na evrejski, izvor na sedumte ili izvor na kletvata.
36
BITIE
mesto blagoslov }e navle~am vrz sebe prokletstvo. 13 A majka mu odgovori: Prokletstvoto tvoe, sinko, neka padne na mene; samo poslu{aj me, i odi, pa donesi mi! 14 Toga{ toj otide, zede i $ donese na majka si; a majka mu zgotvi jadewe, kakvo {to saka{e tatko mu. 15 Pa potoa ja zede Reveka najubavata obleka na postariot sin Isav, {to be{e kaj nea doma, i go oble~e Jakov, pomladiot nejzin sin, 16 a racete negovi i goliot vrat mu go obloì so jare{ki koì~ki. 17 I mu go dade na Jakov, sinot svoj, v race jadeweto i lebot, {to go be{e zgotvila. 18 A toj vleze pri tatko si i mu re~e: Tatko! A toj odgovori: Eve me! Koj si ti, sinko? 19 Jakov, pak, mu re~e na tatko si: Jas sum Isav, tvojot prvoroden sin; napraviv, kako {to mi re~e; stani, sedni i jadi od lovot moj, pa da me blagoslovi du{ata tvoja. 20 A Isak mu re~e na sinot svoj: Koga tolku brgu najde, sinko moj? A toj odgovori: Gospod, tvojot Bog, mi donese sre}a. 21 Toga{ mu re~e Isak na Jakov: Dojdi poblizu, sinko moj, da te dopram i da vidam dali si ti, sinot moj Isav, ili ne! 22 I pristapi Jakov do Isak, tatkoto svoj, a toj go dopre, pa re~e: Glasot e glas na Jakov, no racete se race Isavovi. 23 I ne go pozna, za{to racete mu bea kako racete na Isav, bratot negov, runtavi. I go blagoslovi. 24 I mu re~e: Ti li si sinot moj Isav? A toj odgovori: Jas sum. 25 Toga{ re~e: Daj mi sega, sinko, da jadam od lovot tvoj, pa da te blagoslovi du{ata moja. I mu dade i toj jade{e; pa mu donese i vino, i pie{e. 26 Potoa Isak, tatkoto negov, mu re~e: Pribliì se do mene i celivaj me, sinko! 27 I toj pristapi i go celiva; Isak go po~uvstvuva mirisot od oblekata negova, i go blagoslovi, velej}i: Eve, mirisot na sinot moj e kako miris od poleto, {to go blagoslovil Gospod. 28 Bog neka ti dade rosa nebeska i rodna zemja: mnogu ìto i vino vo izobilie! 29 Narodi da ti sluguvaat i plemiwa da ti se poklonuvaat! Da bide{ gospodar nad bratot svoj i da ti se poklonuvaat sinovite na majka ti! Proklet da bide onoj, {to tebe te prokolnuva, a blagosloven onoj {to tebe }e te blagoslovuva! 30 Pa otkako Isak go blagoslovi Jakov, i Jakov otide od Isak, tatkoto svoj; vo toj ~as dojde od lov Isav, bratot negov. 31 I toj mu zgotvi jadewe i mu odnese na tatko si, i mu re~e: Stani, tatko, i jadi od ona {to sinot tvoj ulovi, za da me blagoslovi du{ata tvoja! 32 I Isak, tatkoto negov, mu re~e: Koj si ti? A toj re~e: Jas sum sinot tvoj, prvorodeniot Isav. 33 Toga{ Isak mnogu se vozbudi i re~e: A koj be{e onoj, koj ulovil lov i mi donese od s#, i jas jadev, pred da dojde{ ti, i go blagosloviv? Toj i }e ostane blagosloven. 34 A koga gi ~u Isav zborovite na tatkoto negov, izvika na siot glas i mnogu se naàli, pa mu re~e na tatko si: Blagoslovi me i mene, tatko! 35 A toj mu odgovori: Dojde bratot tvoj so itrina, i go zede tvojot blagoslov . 36 (Isav), pak, re~e: Sigurno zatoa mu e imeto Jakov, eve ve}e dvapati me istisna. Prvorodstvoto mi go zede, a sega i blagoslovot mi go zede . Potoa re~e: Ne ostavi li blagoslov i za mene? 37 I Isak odgovori i mu re~e na Isav: Nego ve}e go postaviv za gospodar nad tebe; i site bra}a negovi gi opredeliv da mu bidat slugi; so ìto i vino go obdariv; a {to da napravam sega, sinko, za tebe? 38 No Isav mu re~e na tatko si: Zar samo eden blagoslov ima kaj tebe, tatko? Blagoslovi me i mene, tatko! I (bidej}i Isak mol~e{e) izvika Isav na siot glas i zaplaka.
28
5 Mojs 33,13 Evr 11,20
29
12,3 25,23 Sir 44,23
35
Er 9,4-5 Os 12,3
36
25,26.29-34
38
Evr 11,20
37
BITIE
Toga{ Isak, tatkoto negov, odgovaraj}i mu, re~e: Ete, domot tvoj }e 41 bide od plodna zemja i od rosa nebeska 28,5 odozgora. 40 Od me~ot svoj }e ìvee{ i na bra42 Mudr 10,10 tot tvoj }e mu sluì{; no edna{, koga 43 }e se pobuni{, }e go otfrli{ jaremot 24,29 negov od vratot svoj.
39 Is.N. 24,4
39
26,35 2 Mojs 34,15-16 5 Mojs 7, 3-4 Ezd 10 Neem 13,23-30
Toga{ Isav go namrazi Jakova poradi blagoslovot, so koj go be{e blagoslovil tatko mu; i si re~e Isav vo srceto svoe: Se nabliùvaat denovite na oplakuvaweto za tatkoto moj; toga{ }e go ubijam Jakov, bratot moj. 42 I $ gi kaàa na Reveka zborovite 2 27,41-45 od Isav, postariot nejzin sin, a taa 3 isprati, pa go povika Jakov, pomladiot 17,4-5 sin nejzin, i mu re~e: Bratot tvoj Isav se zakanuva deka }e te ubie. 43 Zatoa, sinko, poslu{aj me sega: Stani i begaj (vo Mesopotamija) kaj Lavan, bratot moj, vo Haran, 44 i ìvej kaj nego nekoe vreme, dodeka mu pomine gnevot na bratot tvoj; 45 i dodeka ne se smiri lutinata na bratot tvoj i podzaboravi {to si mu napravil. A toga{, jas }e pratam, da te dovedat ottamu. Zo{to da ostanam bez vas dvajcata vo eden den? 46 A na Isak Reveka mu re~e: Mi omrzna ìvotot poradi }erkite hitiski. A ako zeme Jakov èna od }erkite hitiski, kakvi {to se ovie, od }erkite na ovaa zemja, toga{ zo{to mi e ìvotot?
41
28,1
Jakov bega kaj vujko si Lavan
to tvoe po tebe, za da ja nasledi{ zemjata, vo koja si pridojden, a koja Bog mu ja dade na Avraam! 5 Taka Isak go isprati Jakov, i toj otide vo ramninata Aram kaj Lavan, sinot na Vetuil Arameecot, kaj bratot na Reveka, majkata na Jakov i Isav. 6 Koga Isav vide kako Isak go blagoslovi Jakov i go isprati vo ramninata Aram ottamu da si zeme èna, i kako blagoslovuvaj}i go, mu zapoveda: Ne zemaj èna od }erkite hananski, 7 i deka Jakov go poslu{a tatkoto svoj i majka si, i zamina za ramninata Aram; 8 Isav razbra deka }erkite hananski ne mu se po volja na Isak, tatkoto negov, 9 I otide Isav kaj Ismail, i ja zede za èna Mahalata, }erkata na Ismail, sinot Avraamov, sestra Navajotova. Sonot na Jakov Jakov, pak, ja napu{ti Virsavija i otide vo Haran, 11 pa najde edno mesto, i tamu preno}eva, bidej}i sonceto be{e za{lo. I zede eden kamen od toa mesto, i si go klade pod glavata, pa zaspa na toa mesto. 12 I vide son: ete, skala stoi na zemjata, a so vrvot dopira do neboto, i angeli Bo`ji se ka~uvaa po nea i sleguvaa. 13 A ete, Gospod stoe{e na nea, Koj mu re~e: Jas sum Gospod Bog na tatkoto tvoj Avraam i Bog Isakov. Ovaa zemja, na koja leì{, }e ti ja dadam tebe i na potomstvoto tvoe; (ne pla{i se). 14 A potomstvoto tvoe }e bide kolku pesokot na zemjata; ti }e se ra{iri{ na zapad i na istok, i na sever i na jug, i site plemiwa na zemjata }e bidat blagosloveni poradi tebe i poradi potomstvoto tvoe. 15 I eve, Jas sum so tebe, i }e te ~uvam nasekade kade i da pojde{, i }e te vratam vo ovaa zemja, i nema da te ostavam s# dodeka ne go izvr{am ona {to sum ti rekol. 16 A koga se razbudi Jakov od sonot, si re~e: Sigurno e Gospod na ova mesto; a jas ne znaev!
10
9
25,12
10
Os 12,4 Mudr 10,10
12
Jn 1,51
14
12,3 13,14-15 14,5-6 18,18 22,17-18 26,4
15
26,3 31,3-5
Zatoa Isak go povika Jakov, go blagoslovi, i mu zapoveda, velej}i: Nemoj da zeme{ èna od }erkite hananski! 2 Stani, pa odi vo ramninata Aram, vo domot na Vetuil, tatkoto na tvojata majka, i ottamu zemi si èna, od }erkite na Lavan, bratot na majka ti. 3 I semo}niot Bog neka te blagoslovi, i neka te izdigne i neka te umnoì, ta od tebe da nastanat mnogu narodi. 4 Da ti go dade blagoslovot na Avraam, mojot tatko, tebe i na potomstvo-
28
38
BITIE
17
2 Mojs 3,5 19,12
18
35,14 2 Car 18,18
19
35,6 48,3 Sud 1,23
20
31,13
22
14,20 Amos 4,4
29,2
24,11 2 Mojs 2,16
4
11,31 27,43
Se upla{i i re~e: Kolku e stra{no ova mesto! Ova e dom Bo`ji, ova e vratata nebeska! 18 I stana Jakov utredenta rano, go zede kamenot, {to go be{e stavil pod glava, i go postavi kako spomen, pa go prelea so maslo. 19 I toa mesto go nare~e Vetil; a porano imeto na ovoj grad mu be{e Luz. 20 I se zare~e Jakov, velej}i: Ako Gospod Bog bide so mene i me za~uva na ovoj pat, po koj odam, i ako mi dade leb da jadam i obleka da se oblekuvam, 21 i se vratam mirno vo domot na tatkoto moj, i mi bide Gospod moj Bog, 22 toga{ ovoj kamen {to go postaviv kako spomenik }e bide (za mene) dom Bo`ji. I od s#, {to }e mi dade{, Tebe }e Ti davam edna desetina.
17
Toga{ se krena Jakov i otide vo zemjata na sinovite na istok (kaj Lavan, sinot na Arameecot Vetuil, kaj bratot na Reveka, majkata na Jakov i Isav). 2 Odedna{ vo poleto zabeleà izvor; i ete tri stada ovci leèa okolu nego, bidej}i na toj izvor se poeja stada. No golem kamen ima{e nad otvorot od izvorot. 3 I koga se sobiraa tamu site stada, go istavaa kamenot od otvorot na izvorot i gi napojuvaa ovcite, a potoa pak go stavaa kamenot nad otvorot od izvorot na negovoto mesto. 4 Jakov im re~e: Od kade ste vie, bra}a? Tie odgovorija: Od Haran sme. 5 A toj im re~e: Go poznavate li Lavan, sinot Nahorov? Tie rekoa: Go poznavame. 6 Toj pak gi pra{a: Zdrav li e? Rekoa: Zdrav e, i eve Rahila, }erkata negova, ide so stadoto. 7 I Jakov re~e: Ete, u{te e rano i ne e vreme dobitokot da se pribira. Napojte gi ovcite, pa odete i pasete gi! 8 A tie rekoa: Ne moème, dodeka ne se soberat site stada, za da se istavi kamenot od otvorot nad izvorot, pa toga{ }e gi napoime ovcite.
29
Sredbata na Jakov so Rahila
Dodeka toj u{te zboruva{e so niv, 18 dojde Rahila so sitniot dobitok od Os 12,12 tatkoto nejzin, bidej}i taa niv gi 20 Pesna 8,6-7 pase{e. 10 A koga ja vide Jakov Rahila, }erka22 ta Lavanova i stadoto na Lavan, bratot Jn 2,1-2 na majka si, pristapi Jakov i go istavi kamenot od otvorot na izvorot, i go napoi stadoto na Lavan, bratot na svojata majka. 11 I ja bakna Jakov Rahila, pa izvika i zaplaka. 12 Potoa $ kaà na Rahila deka toj mu e rod na tatkoto nejzin i deka e sin na Reveka. A taa otr~a, pa go izvesti tatkoto svoj. 13 A koga ~u Lavan za Jakov, sinot na negovata sestra, mu izleze vo presret, go pregrna i bakna, i go vovede vo svojot dom. A toj mu raskaà na Lavan s#. 14 Lavan, pak, mu re~e: Ti si navistina moja koska i moja plot! I toj ostana kaj nego cel mesec.
9
Dvojnata ènidba na Jakov Toga{ mu re~e Lavan na Jakov: Zarem besplatno }e mi sluì{ za{to si mi rod? Kaì mi, koja da ti bide platata? 16 A Lavan ima{e dve }erki: na postarata $ be{e imeto Lija, a na pomladata Rahila. 17 Na Lija o~ite i bea bolnikavi, a Rahila ima{e ubava stava i ubavo lice. 18 Jakov ja zasaka Rahila, pa re~e: ]e ti sluàm sedum godini za Rahila, tvojata pomala }erka. 19 Toga{ Lavan mu re~e: Podobro tebe da ti ja dadam, otkolku na drug; ostani kaj mene! 20 I otsluì Jakov za Rahila sedum godini, i tie mu se pri~inija kako nekolku dena, za{to ja saka{e. 21 I mu re~e Jakov na Lavan: Daj mi ja ènata, za{to dojde vremeto da vlezam kaj nea! 22 I gi povika Lavan site lu|e od toa mesto i napravi svadbena gozba. 23 A ve~erta ja zede (Lavan) Lija, }erkata svoja, i ja vovede kaj Jakov, i toj vleze kaj nea.
15
39
BITIE
26
27,35-36
30
5 Mojs 21,15
31
Ps 126,3 127,3
30,2
1 Car 1,6 Lk 1,7
3
16,2
I Lavan $ ja dade Zelfa, sluginkata svoja, na Lija, }erkata svoja, za da $ bide sluginka. 25 A koga nastana utroto, se vide deka toa bila Lija, pa mu re~e (Jakov) na Lavan: [to mi napravi? Neli za Rahila ti sluguvav? Zo{to me izmami? 26 A Lavan mu re~e: Ne biva vo na{eto mesto da se omaì pomalata pred postarata. 27 Pomini ovaa sedmica so nea, pa }e ti ja dadam i drugata, za koja }e mi sluguva{ drugi sedum godini. 28 I Jakov napravi taka, i pomina so nea edna sedmica. Potoa mu ja dade Lavan za èna Rahila, }erkata svoja. 29 I $ ja dade Lavan sluginkata svoja Bilha na Rahila, }erkata svoja, za da $ bide sluginka. 30 Toga{ (Jakov) vleze kaj Rahila. I Rahila pove}e ja zasaka otkolku Lija. I taka mu sluè{e na Lavan u{te drugi sedum godini.
24
Decata na Jakov Koga vide Gospod, pak, deka Lija ne e sakana, $ ja otvori utrobata nejzina, a Rahila ostana neplodna. 32 Lija za~na i rodi sin i go nare~e Ruvim, velej}i: Gospod milostivno pogledna na mojata nesre}a (i mi dade sin); sega }e me zasaka maòt moj. 33 I pak za~na, i rodi sin, pa re~e: Gospod ~u deka ne sum sakana, pa mi go dade i ovoj. I go nare~e Simeon. 34 I odnovo za~na, pak rodi sin i re~e: Sega ve}e }e mi se nakloni maòt moj, za{to mu rodiv tri sina! Zatoa mu stavi ime Levij. 35 A koga pak za~na, i rodi sin, re~e: Sega }e Go slavam Gospoda! Zatoa go nare~e Juda. I prestana da ra|a.
31
Rahila, gledaj}i deka ne mu ra|a deca na Jakov, $ pozavide na sestrata svoja, pa mu re~e na Jakov: Daj mi deca, ako ne jas }e umram! 2 A Jakov $ se naluti na Rahila, i $ re~e: Zar jas sum toj, a ne Bog, {to ne ti dal plod na utrobata? 3 A taa re~e: Ene ja sluginkata moja Bilha; vlezi kaj nea; neka mi rodi taa v skut, pa jas }e imam deca od nea.
30
I mu ja dade Bilha, sluginkata svo- 13 Izreki ja, za èna, i Jakov vleze kaj nea. 31,28 5 I Bilha za~na, i mu rodi na Jakov Pesna 6,9 Lk 1,48 sin. 6 A Rahila re~e: Bog mi presudi i go 14 ~u glasot moj, ta mi dade sin. Zatoa mu Pesna 7, 12-14 stavi ime Dan. 7 I Bilha, sluginkata na Rahila, pak za~na, i mu rodi vtor sin na Jakov. 8 A Rahila re~e: So Bo`ja pomo{ èstoko se borev so sestrata moja, no pobediv. I mu klade ime Neftalim. 9 A Lija, gledaj}i deka prestana da ra|a, ja zede sluginkata svoja Zelfa i mu ja dade na Jakov za èna; (i toj vleze kaj nea). 10 I za~na Zelfa, sluginkata na Lija, i mu rodi na Jakov sin; 11 Toga{ Lija re~e: Dojde sre}ata moja. Pa go nare~e Gad. 12 Mu rodi Zelfa, sluginkata na Lija, na Jakov i vtor sin. 13 I Lija re~e: Blaze mene, za{to blaèna }e me narekuvaat ènite! Zatoa mu stavi ime Asir. 14 A koga se `nee{e p~enicata, izleze Ruvim vo poleto i najde mandragori, pa $ gi donese na majka si Lija. A Rahila $ re~e na Lija, sestrata svoja: Daj mi od mandragorite na sinot tvoj! 15 Taa, pak, re~e: Malku li ti be{e {to mi go zede maòt? Saka{ da mi zeme{ i od mandragorite na sinot moj? Rahila $ odgovori: Toga{ neka legne no}eska so tebe za mandragorite od sinot tvoj. 16 I ve~erta, koga Jakov se vra}a{e od poleto, mu izleze Lija vo presret i re~e: Vlezi kaj mene (denes), za{to te otkupiv za mandragorite od sinot moj! I legna toj so nea taa no}. 17 A Bog ja slu{na Lija, i taa za~na, pa mu go rodi na Jakov pettiot sin. 18 I Lija re~e: Bog mi dade nagrada, za{to mu ja dadov sluginkata svoja na maòt moj. I mu dade ime Isahar. 19 I pak za~na Lija, i mu go rodi na Jakov {estiot sin. 20 I re~e Lija: Bog me nagradi so ubav dar, pa sega }e ìvee so mene maòt moj, bidej}i mu rodiv {est sinovi. Zatoa go nare~e Zavulon.
4
40
BITIE
Potoa rodi }erka i $ stavi ime Dina. 22 No Bog si spomna i za Rahila. I ja 24 35,17 poslu{a Bog, pa ja otvori utrobata 25 nejzina. 23 Taa za~na i rodi sin, pa re~e: Bog 27,43-45 29,20.30 go otstrani od mene sramot moj. 24 I mu dade ime Josif, velej}i: Bog 27 12,2-3 }e mi dade i drug sin.
21
22
1 Car 1,27
Jakov stanuva bogat A koga Rahila go rodi Josif, mu re~e Jakov na Lavan: Pu{ti me i }e si odam vo moeto mesto i vo svojata zemja. 26 Daj mi gi ènite, i decata moi, za koi ti sluèv, i da si odam; a ti znae{ kako ti sluèv. 27 Lavan mu re~e: Nemoj, ako sum na{ol milost pred tebe. Gledam deka Bog me blagoslovi poradi tebe. 28 I u{te re~e: Baraj plata, kolku {to saka{, i jas }e ti dadam. 29 A Jakov mu odgovori: Ti znae{ kako ti sluèv i kolku mnogu ti se zgolemi dobitokot so mene; 30 bidej}i ona {to go ima{e, be{e malku dodeka ne dojdov jas; no mnogu se namnoì, bidej}i Gospod te blagoslovi koga dojdov jas. Pa koga jas }e rabotam za mojot dom? 31 I Lavan mu re~e: [to bara{ da ti dadam? A Jakov odgovori: Ne treba ni{to da mi dade{. No napravi onaka kako {to }e ti kaàm, a jas, pak, }e go pazam stadoto tvoe i ponatamu. 32 ]e go obikolam denes celoto stado tvoe i oddeli sekoe dam~esto i {areno jagne i sekoja crna ovca pome|u niv i sekoja {arena i dam~esta koza toa }e mi bide nagradata! 33 Taka potoa }e mi posvedo~i spravedlivosta moja pred tebe koga }e dojde{ da ja proveri{ nagradata moja: ako se najde toga{ me|u moite kozi koja ne e dam~esta ili {arena, i me|u ovcite moi, koja ne e crna, zna~i kradena e. 34 Lavan mu re~e: Neka bide, kako {to re~e! 35 I gi oddeli Lavan istiot den jarcite rigesti i {areni i site kozi dam~esti i {areni; sekoja na koja ima{e ne{to belo i site crni ovci, pa im gi predade na sinovite svoi.
25
I opredeli rastojanie od tri dena 31,1 odewe me|u sebe i Jakov. A Jakov go Prop 4,4 pase{e drugiot siten dobitok na 3 26,3 Lavan. 28,15 37 I zede Jakov zeleni pra~ki topolovi, bademovi i javorovi, pa izreà Jakov prugi, otkako ja izvadi korata do belikata, 38 i gi stavi taka izrezanite pra~ki vo koritata od poilata, kade {to doa|a{e dobitokot da pie, a bidej}i stokata za~nuva{e, koga doa|a{e na voda, 39 dobitokot se pare{e pred pra~kite, pa se ra|a{e rigesta i {arena stoka. 40 I Jakov gi oddeluva{e i ovcite, i im gi svrtuva{e glavite kon {arenoto i seto crno stado na Lavana; a svoeto stado go oddeluva{e i ne go me{a{e so stadoto Lavanovo. 41 I sekoga{ koga za~nuva{e silniot dobitok, Jakov gi stava{e pra~kite vo poilata pred o~ite na dobitokot, za da se pari gledaj}i vo pra~kite. 42 A koga se pare{e slabiot dobitok, toga{ ne gi stava{e. I ostanuva{e slabiot za Lavan, a silniot, za Jakov.
36
Jakov pobegnuva otkaj Lavan I taka toj ~ovek se zbogati mnogu, premnogu, ta ima{e mnogu dobitok, sluginki i slugi, kamili i magariwa.
43
Vo toa vreme ~u Jakov deka sinovite Lavanovi zboruvaat: Jakov zede s# {to be{e na na{iot tatko, i od ona {to be{e na na{iot tatko, go dobi toa celo bogatstvo. 2 I vide Jakov deka liceto na Lavan ne e sprema nego kako porano. 3 I Gospod mu re~e na Jakov: Vrati se vo zemjata na tatkoto svoj i vo rodot svoj; i Jas }e bidam so tebe! 4 Toga{ isprati Jakov, i gi povikaa Rahila i Lija od poleto, kade {to bea so stadoto, 5 i im re~e: Gledam deka liceto na va{iot tatko sprema mene ne e kako porano; no Bog na tatkoto moj be{e so mene.
31
41
BITIE
6
30,29
7
Ps 104,14
11
16,7 28,12 48,16
13
28,18-22
19
Sud 17,5 1 Car 19,13 4 Car 23,24 Os 3,4
Vie samite znaete deka na va{iot tatko mu sluèv so seta svoja sila, 7 a tatkoto va{ me mame{e i desetpati mi ja promeni platata, no Bog ne mu dozvoli da mi napravi zlo. 8 Koga toj }e re~e{e sekoja {arena neka bide tvoja nagrada, toga{ siot dobitok ra|a{e {areni. A koga }e re~e{e sekoja rigesta da ti bide plata toga{ site se ra|aa rigesti. 9 Taka Bog go odzede dobitokot od va{iot tatko i mi go dade mene. 10 Edna{, koga se pare{e dobitokot, gi krenav o~ite moi i vidov son, a toa: ovnite i jarcite {to skokaa na ovcite i kozite bea rigesti, dam~esti i {areni. 11 I angel Bo`ji mi re~e vo sonot: Jakove! A jas odgovoriv: Eve me! 12 A toj re~e: Kreni gi o~ite tvoi i pogledaj, ma{kite {to so sitniot dobitok se parat, se rigesti, so beli damki i {areni; za{to gledam s# {to ti pravi Lavan. 13 Jas sum Bog, za Koj vo Vetil go polea spomenikot so maslo i mi dade vetuvawe; stani sega i odi si od ovaa zemja, i vrati se vo rodniot kraj. 14 Toga{ odgovorija Rahila i Lija, i mu rekoa: Dali imame u{te nekakov del nasledstvo vo domot od tatkoto na{? 15 Zarem ne n# smeta{e kako tu|inki? Toj n# prodade i go potro{i duri i na{eto srebro. 16 Zatoa (siot imot i) seto ova bogatstvo, {to mu go zede Bog na tatkoto na{, e na{e i na na{ite deca. Zatoa sega pravi onaka kako {to ti rekol Bog. 17 I se krena Jakov, pa gi ka~i decata svoi i ènite svoi na kamili; 18 i go zede so sebe siot svoj dobitok, i celoto svoe bogatstvo, {to go be{e pridobil vo ramninata Aram, za da pojde kaj Isak, tatkoto negov, vo zemjata hananska. 19 A koga Lavan be{e oti{ol da go striè dobitokot svoj, toga{ Rahila mu gi ukrade idolite na tatkoto svoj. 20 I Jakov zatai od Lavan Arameecot, ne javuvaj}i mu deka }e si odi.
6
I si zamina so siot svoj imot, i se 26 Mojs krena, premina preku Rekata, i se 5 21,10-14 upati kon gorata Galaad. 1 Car 30,2 22 Na tretiot den mu javija na Lavan 30 deka Jakov si zaminal. 31,19 23 I gi zede so sebe (sinovite i) rod34 ninite svoi, pa trgna po nego vo potera, 31,19 i po sedum dena go stigna vo gorata Galaad. 24 No Bog mu dojde na Lavan Arameecot no}e vo son, i mu re~e: Vnimavaj, ne zboruvaj mu na Jakov ni dobro, ni lo{o! 25 I go stasa Lavan Jakov; a Jakov gi be{e raspnal svoite {atori vo gorata. A i Lavan isto taka gi raspna svoite {atori vo gorata Galaad. 26 I Lavan mu re~e na Jakov: [to napravi? Zo{to me izlaga i gi odvede }erkite moi, kako da se zarobenici? 27 Zo{to tajno izbega i skri{um otide od mene? Ako mi kaè{e, jas }e te ispratev so veselba i so pesni, so timpani i gusli. 28 Ti ne me udostoi duri ni da gi baknam vnucite moi i }erkite moi! Postapi navistina nerazumno. 29 Sega moàm da postapam lo{o so tebe. No Bog na va{iot tatko mi re~e no}eska, velej}i: Vnimavaj, ne zboruvaj mu na Jakov ni dobro, ni lo{o. 30 Odi si, koga tolku si se zaèlel da se najde{ vo domot na tatko si, no zo{to gi ukrade bogovite moi? 31 A Jakov mu odgovori na Lavan i re~e: Se pla{ev, bidej}i mislev deka nasila }e mi gi grabne{ }erkite svoi od mene (i s# moe). 32 (I Jakov re~e:) Kaj kogo }e gi najde{ bogovite tvoi, toj nema da ostane ìv; me|u na{ite lu|e baraj go ona, {to e tvoe kaj mene. (No toj ni{to ne najde kaj nego), a Jakov, pak, ne znae{e deka Rahila gi be{e ukrala. 33 I vleze Lavan vo {atorot na Jakov i vo {atorot Liin i vo {atorot na dvete sluginki, (gi prebara) i ne gi najde. Pa, otkako izleze od {atorot na Lija, vleze vo {atorot na Rahila. 34 A Rahila be{e gi zela idolite i gi be{e sokrila pod sedloto na edna od kamilite i be{e sednala na niv. I go
21
42
BITIE
35 prebara Lavan celiot {ator, no ne gi
3 Mojs 15,19-20
najde idolite. 35 A taa mu re~e na tatkoto svoj: 39 Nemoj da se naluti{, gospodare moj, 2 Mojs 22,15 {to ne moàm da stanam pred tebe, bidej}i go imam ona {to e redovno kaj 42 31,24-29 ènite . I gi bara{e idolite svoi, no ne gi najde. 44 36 I Jakov se naluti, pa se skara so 21,32 Lavan i, velej}i, mu re~e: [to sum napravil, {to sum zgre{il, pa tolku èstoko me goni{? 37 Gi prebara site raboti moi (vo mojata ku}a), i {to najde od ku}ata tvoja? Pokaì ovde pred moite i pred tvoite lu|e, i tie neka presudat me|u nas dvajcata. 38 Eve, dvaeset godini bev kaj tebe: ovcite tvoi i kozite tvoi ne pometnuvaa; a ovni od tvoeto stado ne jadev. 39 [to }e rastrgnea yverovite, ne ti go nosev, sam go nadomestuvav; od mene go bara{e ona, {to }e be{e zagubeno dewe ili no}e. 40 Dewe me isto{tuva{e gore{tinata, a no}e mrznev; i sonot mi bega{e od o~ite. 41 Takvi mi bea dvaesette godini vo tvojata ku}a. Ti sluèv ~etirinaeset godini za dvete }erki tvoi i {est godini za dobitokot tvoj, i platata mi ja izmeni desetpati. 42 Da ne be{e so mene Bog na mojot tatko, Bog Avraamov, i strahopo~itta Isakova so mene, ti sekako bi me otpu{til prazen. No Bog ja vide mojata nevolja i trudot na racete moi, pa te prekori sno{ti. 43 A Lavan mu odgovori na Jakov i re~e: ]erkite se moi }erki; decata se moi deca, dobitokot e moj dobitok i, s# {to gleda{, s# e moe; pa moàm li ne{to da im napravam na }erkite moi i na decata {to gi rodija tie? 44 Tuku ajde da sklu~ime sojuz jas i ti, i toa neka bide svedo{tvo me|u mene i tebe! (Pritoa Jakov mu re~e: ete, kaj nas nema nikoj; gleda{, Bog e svedok me|u mene i tebe.)
Toga{ Jakov zede kamen i go 50 Sud 11,10 postavi za spomen. 1 Car 12,5 46 I im re~e Jakov na svoite lu|e: Soberete kamewa! I nasobraa kamewa 54 i gi nafrlija na kup, i jadea (i pieja) 26,30 tamu na kupot. (I Lavan mu re~e: Ovoj 32,1 kup denes e svedok me|u mene i tebe.) 47 Lavan go nare~e kupot Jegar-Saha- 24,60 duta 10, a Jakov go nare~e Galed. 48 Lavan (mu) re~e: Denes ovoj kup (na Jakov i spomenikot {to go postaviv) e svedok me|u mene i tebe i zatoa se nare~e so imeto Galed. 49 A se nare~e i Micpa, za{to Lavan re~e: Neka gleda Bog na mene i na tebe, otkako }e se razdelime eden od drug. 50 Ako postapuva{ so }erkite moi lo{o ili ako zema{ drugi èni pokraj }erkite moi, iako nema ~ovek da bide me|u nas da gleda, znaj deka Bog e svedok me|u mene i tebe. 51 I u{te mu re~e Lavan na Jakov: Eve go ovoj kup, eve go ovoj spomenik, {to go postaviv me|u tebe i mene; 52 ovoj kup i ovoj spomenik neka bidat svedoci deka nitu jas nema da minam preku ovoj kup kaj tebe, nitu ti kaj mene }e mine{ preku ovoj kup i preku ovoj spomenik za lo{o. 53 Bog Avraamov i Bog Nahorov, Bog na tatkoto niven neka sudi me|u nas! I Jakov se zakolna vo Boga; strahopo~itta na negoviot tatko Isak. 54 Toga{ Jakov zakla `rtva vo gorata, i gi povika svoite lu|e da jadat; i tie jadea leb (i pieja) i no}evaa vo gorata. 55 A rano nautro stana Lavan, i gi bakna vnu~iwata i }erkite svoi, i gi blagoslovi; pa trgna Lavan i se vrati vo svoeto mesto.
45
Jakov se podgotvuva za sredbata so Isav I Jakov trgna po svojot pat i vide vojska Bo`ja sproti nego; i go sretnaa angeli Bo`ji. 2 A koga gi vide, Jakov re~e: Ova e Bo`ja vojska. I zatoa mestoto go nare~e Mahanaim.
32
10 Na aramejski kupi{ta na svedo{tvoto. Isto zna~ewe ima i evrejskiot zbor Galed.
43
BITIE
I prati Jakov pred sebe glasnici kaj Isav, bratot svoj, vo zemjata Seir, 11 vo oblasta Edom. 4 Pa im zapoveda i re~e: Vaka re~ete Ps 30,1-2 58,2-10 mu na gospodarot moj Isav: Eve {to 12 veli slugata tvoj Jakov: bev kaj Lavan i 22,16-17 dosega se zadràv tamu; 28,13-14 5 a imam volovi, magariwa i siten 13 dobitok, slugi i sluginki; zatoa ispra21,29-30 1 Car tiv da go izvestat gospodarot moj, za da 25,18-19 pridobijam milost pred tebe. 6 I se vratija glasnicite kaj Jakov i mu rekoa: Otidovme kaj bratot tvoj Isav, i ete toj ti doa|a vo presret so ~etiristotini du{i. 7 A Jakov se upla{i mnogu i se zagriì; pa gi razdeli vo dve grupi svoite lu|e {to bea so nego, i sitniot, i krupniot dobitok, i kamilite. 8 I re~e: Ako Isav udri na ednata grupa i ja razbie, moèbi vtorata }e se spasi. 9 I pak re~e Jakov: Boè na tatkoto moj Avraam, Boè na tatkoto moj Isak, Gospodi, Ti, Koj mi re~e Vrati se vo zemjata kade {to si roden, i Jas }e ti bidam dobrotvor! 10 Ne sum dostoen za site milosti i dobrini {to mu gi napravi na slugata Tvoj; za{to samo so stap go minav ovoj Jordan, a sega sum gospodar na dva tabora. 11 Spasi me od racete na bratot moj, od racete Isavovi, za{to se pla{am od nego da ne bi, koga }e dojde, da me ubie mene, i majkite i decata. 12 A Ti re~e: Navistina Jas }e ti bidam dobrotvor, i }e napravam potomstvoto tvoe da bide kako pesokot morski, koe od mnoèstvo ne }e moè da se izbroi. 13 I preno}eva tamu taa no}, i zede od s# {to ima{e pri raka, pa mu isprati darovi na svojot brat Isav: 14 dveste kozi so dvaeset jarci, dveste ovci so dvaeset ovni, 15 trieset kamili molznici so nivnite kamil~iwa, ~etirieset kravi i deset volovi, dvaeset magarici i deset magariwa. 16 I im gi predade na slugite svoi, sekoe stado posebno. Pa im re~e na
3 31,3
slugite svoi: Vrvete pred mene i osta- 22 vajte dovolno rastojanie me|u ednoto 5 Mojs 3,16 stado i drugoto! 24-26 17 I mu zapoveda na prviot, velej}i: Os 12,3 -5 2 Kor 12, Koga }e te sretne Isav, bratot moj, i 7-10 te pra{a, velej}i îj si? i Kade 28 odi{? i îe e toa {to go tera{ 35,10 pred tebe? 18 A ti kaì Na slugata tvoj Jakov, a ova mu go ispra}a kako dar na gospodarot svoj Isav, i ete, i samiot doa|a po nas. 19 Istoto im zapoveda i na vtoriot i na tretiot, i na site {to odea po stadata, velej}i: Taka kaète mu na Isav, koga }e go sretnete. 20 I u{te re~ete: Ete, Jakov slugata tvoj, doa|a po nas. Za{to si vele{e: ]e go smiram so darovite {to odat pred mene, pa }e mu go vidam toga{ liceto; moèbi, i }e me primi. 21 Taka darovite trgnaa pred nego, a toj preno}eva taa no} kaj taborot svoj. Jakov se bori so Boga I no}ta stana, pa otkako gi zede obete èni svoi i obete sluginki i edinaesette sinovi svoi, go premina potokot Javok na edno plitko mesto. 23 A otkako niv gi zede i gi prevede preku potokot, prenese i s# drugo {to ima{e. 24 A koga ostana Jakov sam, toga{ Nekoj se bore{e so nego do zori. 25 I koga vide deka ne moè da go sovlada, mu go stegna zglobot na bedroto negovo, taka {to na Jakov mu se izmesti kolkot od zglobot dodeka se bore{e so Nego. 26 Pa toga{ re~e: Pu{ti Me ve}e, zora e! No Jakov odgovori: Nema da Te pu{tam, dodeka ne me blagoslovi{! 27 I mu re~e: Kako se vika{? A toj odgovori: Jakov . 28 Toga{ mu re~e: Otsega imeto nema da ti bide Jakov, tuku Izrail; za{to se bore{e so Boga, i so lu|eto i gi pobedi. 29 A Jakov pra{a i re~e: Kaì mi go imeto Tvoe! A Toj odgovori: Zo{to pra{uva{ za imeto Moe? (Toa e ~udno.) I go blagoslovi tamu.
22
44
BITIE
I Jakov go nare~e ona mesto so imeto Peniel, za{to re~e: Boga Go vidov lice v lice, i ostanav ìv. 31 A sonceto be{e izgrealo koga go pomina Peniel, i nakrivnuva{e pora30 di povredeniot kolk. Is 6,5 32 Zatoa sinovite na Izrail ne ja jadat ìlata kaj zglobot od bedroto s# do 33,1 dene{en den, bidej}i Jakov be{e povre32,7-8 den vo zglobnata ìla od bedroto. Izreki
30 16,7
29
2 Mojs 3,13-14 33,20 Sud 13,17-18
45,15 Lk 15,20
I pogleda Jakov so svoite o~i, pa vide, ete Isav, (negoviot 8 brat), doa|a, i so nego ~etiristotini 32,5 lu|e. I gi razdeli (Jakov) decata na Lija i na Rahila i na dvete sluginki. 2 I gi postavi (dvete) sluginki so nivnite deca napred, a Lija i nejzinite deca zad niv; dodeka Rahila so Josif bea posledni. 3 A samiot toj izleze prv pred niv i sedumpati se pokloni dozemi, dodeka ne dojde do bratot svoj. 4 Isav istr~a pred nego i go pregrna, pa mu se obesi okolu vratot i go bakna, i (obajcata) zaplakaa. 5 Isav, pak, krevaj}i gi o~ite, gi vide ènite i decata, pa re~e: Koi ti se ovie? A Jakov odgovori: Deca, so koi Bog go daruva slugata tvoj. 6 Toga{ pristapija sluginkite so decata svoi, i se poklonija. 7 Potoa pristapija Lija i decata nejzini, i se poklonija; a najposle pristapija Josif i Rahila, i se poklonija. 8 A Isav re~e: Zo{to ti se site onie lu|e, {to gi sretnav? Jakov odgovori: Za da najde (tvojot sluga) milost pred o~ite na gospodarot moj. 9 Isav, pak, re~e: Ima, brate, kaj mene dosta; neka ti ostane tebe ona {to e tvoe. 10 No Jakov re~e: Ako najdov milost pred o~ite tvoi, primi go darot od mojata raka, za{to koga go vidov liceto tvoe deka ubavo me pre~ekuva, kako da go bev videl Bo`joto lice. 11 Primi go darot moj, {to go donesov; bidej}i izobilno me obdari
11 Na evrejski sukkot zna~i kolibi, trla.
33
Sredbata na Jakov so Isav
Bog, i imam s#. I nastojuva{e na nego i toj go primi. 12 Potoa Isav re~e: Ajde da odime, }e pojdam i jas so tebe. 13 No Jakov mu re~e: Znae gospodarot moj deka ovie deca se mali, a imam ovci i kravi doilki, pa, ako gi podgonam samo eden den pobrzo, }e mi izgine siot dobitok. 14 Tuku neka trgne gospodarot moj pred slugata negov, a jas }e odam poleka, kolku {to moàt decata i dobitokot pred mene, i }e dojdam kaj gospodarot moj vo Seir. 15 Isav re~e: ]e ti ostavam nekolku lu|e, {to se so mene. Jakov odgovori: Zo{to? Dovolno e samo da najdam milost pred gospodarot moj. 16 I taka Isav go prodolì istiot den svojot pat kon Seir. 17 A Jakov otide vo Sukot11 i si napravi dom, a za dobitokot svoj napravi trla. Zatoa toa mesto go nare~e Sukot. Jakov se naseluva vo blizina na Sihem 18 Potoa Jakov dojde vo Sihem, vo zemjata hananska, otkako se vrati od ramninata Aram, i se naseli sproti gradot. 19 I kupi par~e zemja, kade {to go raspna {atorot svoj, od sinovite na Emor, tatkoto Sihemov, za sto par~iwa srebro. 20 I tamu podigna `rtvenik, i Go prizva Bog Izrailev. Simeon i Levij se odmazduvaat za nivnata obes~estena sestra Dina, }erkata na Lija, koja mu ja rodi na Jakov, izleze za da gi vidi devojkite vo toj kraj. 2 No ja vide Sihem, sinot na Emor Eveecot, knez na taa zemja, ja zede i legna so nea, i ja osramoti. 3 I mu se privrza du{ata negova kon Dina, }erkata na Jakov, i toj ja zasaka devojkata, i gleda{e da ja pridobie. 4 I mu re~e Sihem na Emor, tatkoto svoj, velej}i: Oèni me so onaa devojka!
16
36,8 5 Mojs 2,5
17
Is.N. 13,27 Sud 8,5-7
18
12,6 Jn 4,5
34,2-3
2 Mojs 22,18-19 5 Mojs 22,29-30
4
Sud 14,1-2
34
45
BITIE
A Jakov ~u deka (sinot na Emor) ja osramotil Dina, }erkata negova; no, bidej}i sinovite negovi bea v pole so 7 dobitokot negov, Jakov zamol~a dodeka 2 Car 13,12-13 ne dojdat tie. 6 Toga{ Emor, tatkoto na Sihem, 13 otide kaj Jakov da porazgovara so nego. Izreki 7 A koga dojdoa sinovite na Jakov od 26,25 poleto i slu{naa {to stanalo, se 15 17,10-14 ogor~ija tie maì i plamnaa od gnev, za{to toj mu nanel sram na Izrail, prespivaj}i so }erkata na Jakov, {to ne treba{e da go napravi. 8 A Emor im re~e, velej}i: Sinot moj Sihem od srce ja zasaka va{ata }erka. Dajte mu ja za èna! 9 I posvatete se so nas; }erkite va{i maète gi za nas i so }erkite na{i ènete se. 10 Pa ìvejte so nas, i zemjata e pred vas; naseluvajte ja, dviète se slobodno i sozdavajte svoi imoti. 11 A Sihem mu re~e na tatkoto na devojkata i na bra}ata nejzini: Samo da najdam milost pred o~ite va{i, i }e vi dadam s# {to }e mi kaète. 12 Pobarajte najgolem otkup i darovi: jas }e vi dadam s#, {to i da mi kaète; samo dajte mi ja momata za èna. 13 A sinovite na Jakov im odgovorija na Sihem i na Emor, tatkoto negov, neiskreno. A taka odgovorija, bidej}i be{e ja osramotil Dina, sestrata nivna. 14 I (Simeon i Levij, bra}ata na Dina, sinovi na Lija) im rekoa: Ne moème toa da go napravime, da ja dademe sestrata na{a za ~ovek neobrezan, za{to toa e sramno za nas. 15 Samo pod takov uslov }e se soglasime so vas (i }e se preselime kaj vas), samo ako sakate da se izedna~ite so nas i da gi obrezete site va{i ma{ki. 16 Toga{ }e gi maìme na{ite }erki za vas i }e se ènime so va{ite }erki, }e se naselime kaj vas i }e staneme eden narod. 17 A ako ne n# poslu{ate da se obrezete, nie }e ja zememe na{ata }erka i }e si otideme. 18 I im se dopadnaa zborovite nivni na Emor i na Sihem, negoviot sin.
5
Amos 5,13 Prop 3,7
I mom~eto, ne dvoumej}i se, go napravi toa vedna{, bidej}i mnogu ja zasaka }erkata na Jakov. A toj be{e najpo~ituvan me|u svoite vo domot na negoviot tatko. 20 I dojdoa Emor i sin mu Sihem pred portite od nivniot grad, i im rekoa na ìtelite od svojot grad, velej}i: 21 Ovie lu|e se mirni, neka se naseluvaat vo ovaa zemja i slobodno da se dviàt po nea; a eve zemja ima i za niv. Pa neka gi zemame nivnite }erki za èni, a i na{ite da im gi davame nim. 22 Pritoa se soglasuvaat so nas taka da ìveat i da staneme eden narod, samo ako site ma{ki me|u nas se obrezat, kako {to se tie obrezani. 23 Nivnite stada i nivniot imot i siot nivni dobitok nema li da bidat i na{i? Samo (za toa) da se soglasime so niv, i tie }e ostanat so nas. 24 I site {to izleguvaa od portite na gradot nivni gi poslu{aa Emor i Sihem, sinot negov; i se obrezaa site ma{ki site koi pominuvaa niz portite na gradot. 25 A na tretiot den, dodeka tie u{te bea vo bolki, dvajcata sinovi Jakovovi, Simeon i Levij, bra}ata na Dina, go zedoa sekoj svojot me~ i nepre~eno vlegoa vo gradot i gi ubija site ma{ki. 26 Go pogubija i Emor, i sinot negov Sihem, so ostar me~, i, otkako ja zedoa Dina od domot na Sihem, si otidoa. 27 Toga{ dojdoa sinovite na Jakov kaj ubienite, i go ograbija gradot, za{to vo nego be{e osramotena sestrata nivna. 28 I go zedoa nivniot siten i krupen dobitok, i nivnite magariwa, s# {to be{e vo gradot i s# {to ima{e vo poleto. 29 I seto bogatstvo nivno, i decata i ènite nivni gi plenija, i ograbija s#, {to ima{e (vo gradot, i s# {to ima{e) vo ku}ite. 30 Toga{ Jakov im re~e na Simeon i na Levij: Mi sozdadovte nepriliki i me omrazivte kaj narodot od ovaa zemja, kaj Hanancite i Perizijcite. Jas imam malku lu|e; tie }e se soberat protiv
19
23
Izreki 1,13-19
25
Is.N. 5,8
27
Rim 12,19
30
Ps 104,12 Izreki 11,17 13,7
46
BITIE
35,1 mene, }e me ubijat, ta }e bidam istreben
28,10-22 31,13
31,19 2 Mojs 19,13 20,3 Is.N. 24,15.23
jas i domot moj. 31 A tie rekoa: Zar so sestrata na{a 2 da postapuvaat kako so bludnica? Jakov go napu{ta Sihem i zaminuva za Vetil
3
28,20 31,3.42 48,15
4
Is.N. 24,26 Sud 9,6
5
34,30
6
12,6 28,19
8
24,59
10
32,29
11
17,1.5-9
12
12,7
I mu re~e Bog na Jakov: Stani, odi gore vo Vetil i ìvej tamu; i napravi tamu `rtvenik na Boga, Koj ti se javi, koga bega{e od liceto na Isav, bratot tvoj . 2 Toga{ Jakov im re~e na svoite doma{ni i na site, koi bea so nego: Isfrlete gi tu|ite bogovi, {to se kaj vas, pa is~istete se i preoble~ete se. 3 Da se kreneme i da otideme vo Vetil; tamu }e napravam `rtvenik na Boga, Koj me ~u vo denot na nevoljata moja, i be{e so mene na patot, po koj odev. 4 I mu gi dadoa na Jakov site tu|i bogovi, {to bea vo nivni race, i obetkite, {to gi imaa na u{ite; i gi zakopa Jakov pod dabot kaj Sihem. 5 Potoa trgnaa. A strav Bo`ji gi be{e sna{ol okolnite gradovi, ta ne se krenaa vo potera po sinovite na Jakov. 6 I Jakov dojde vo Luz, vo zemjata hananska, a toa e Vetil, samiot toj i lu|eto {to bea so nego, 7 i podigna tamu `rtvenik, i go nare~e toa mesto: El-Vetil, za{to tamu mu se be{e javil Bog, koga bega{e od liceto na svojot brat. 8 Toga{ umre Devora, doilkata na Reveka, i ja pogrebaa podolu od Vetil, pod dabot, kogo Jakov go nare~e Pla~niot dab. 9 I mu se javi Bog na Jakov (vo Luz), otkako se vrati od ramninata Aram, i go blagoslovi. 10 I Bog mu re~e: Imeto ti e Jakov, no otsega nema da se imenuva{ Jakov; imeto }e ti bide Izrail. I go nare~e Izrail. 11 I u{te mu re~e Bog: Jas sum El[adaj Semo}niot Bog; plodi se i mnoì se; narod i mnogu narodi }e nastanat od tebe i carevi }e izlezat od tvoeto koleno. 12 I ti ja davam zemjata, {to mu ja dadov na Avraam i na Isak, tvoja da
35
bide, a i na potomstvoto tvoe }e mu ja 17 30,24 dadam ovaa zemja. 13 Potoa Bog se voznese od mestoto, 18 1 Car 4, kade {to mu zboruva{e. 14 A Jakov podigna spomenik na isto- 20-21 1 Let 4,9 to mesto, kade {to mu zboruva{e Bog; 7,23 spomenik od kamen, pa izvr{i preliv- 19 awe i go prelea so maslo. Mih 5,1 15 I Jakov go nare~e toa mesto, kade Ruta 1,2 Mt 2,6 {to mu zboruva{e Bog, Vetil.
49,3-4 Ra|aweto na Venijamin 3 Mojs 18,8 i smrtta na Rahila 16 Zaminaa od Vetil (i toj go raspna 23 29,31-35 {atorot zad kulata Gader). A koga im 30,24 preostana u{te malku pat do Efrat, 27 Rahila rodi, i poroduvaweto $ be{e 13,18 te{ko. 17 A koga taa se ma~e{e pri ra|aweto, babicata $ re~e: Ne pla{i se, za{to i ova }e ti bide sin. 18 A koga du{ata ja napu{ta{e, bidej}i umira{e, Rahila go nare~e Benoni. No tatkoto mu dade ime Venijamin. 19 I umre Rahila, i ja pogrebaa kraj patot {to vodi kon Efrat, vo Vitleem. 20 I podigna Jakov spomenik nad grobot nejzin. Toa e spomenikot na grobot Rahilin do dene{en den. 21 A koga zamina ottamu, Izrail go raspna {atorot svoj zad kulata Eder. 22 I koga Izrail ìvee{e vo taa zemja, otide Ruvim, ta legna so Bilha, nalo`nicata na negoviot tatko. I toa go do~u Izrail (i go prifati so ogor~enost). A Jakov ima{e dvanaeset sinovi. 23 Sinovite na Lija bea: Ruvim, prvenecot Jakovov, Simeon, Levij, Juda, Isahar i Zavulon. 24 A sinovite na Rahila bea: Josif i Venijamin. 25 Sinovi, pak, na Bilha, sluginkata na Rahila, bea Dan i Neftalim. 26 A sinovi na Zelfa, sluginkata na Lija, se: Gad i Asir. Toa se sinovi Jakovovi, koi mu se rodija vo ramninata Aram. 27 I dojde Jakov kaj Isak, tatkoto svoj, vo Mamre, vo Kirjat-Arba, odnosno vo Hevron, kade {to Avraam i Isak bea doselenici.
22
47
BITIE
A Isak ima{e sto i osumdeset godini. 29 I izdivna Isak i umre, se pribra kaj rodot svoj, star i sit od ìvotot. I 36,1-3 26,34 go pogrebaa sinovite negovi Isav i 28,9 Jakov.
28 25,8
29
7 8
13,6
A ova e rodoslovieto na Isav, koj se vika i Edom. 2 Isav si zede èni od }erkite hanan9-11 36,15-19 ski: Ada, }erka na Elon Hitiecot, i Sud 5,4 1 Let 1, Oholivama, }erkata na Ana, sinot na 35-37 Civeon Eveecot. 3. I so Basemata, }erkata Ismailova, sestrata na Navajot. 4 Ada mu go rodi na Isav Elifaz, a Basemata go rodi Raguil. 5 Oholivama, pak gi rodi Jeus, Jalam i Korej. Toa se sinovite Isavovi, koi mu se rodija vo zemjata hananska. 6 I Isav gi zema ènite svoi, i sinovite svoi, i }erkite svoi i site doma{ni svoi, i stadata svoi, i siot dobitok svoj, i siot imot svoj {to go be{e spe~alil vo zemjata hananska, pa otide Isav od zemjata hananska vo druga zemja, daleku od Jakov, bratot svoj. 7 Za{to imotot im be{e mnogu golem, pa ne moèa da ìveat zaedno; nitu zemjata, vo koja bea doseleni, moè{e da gi sobere, poradi mnogute stada. 8 I se naseli Isav, nare~en Edom, na gorata Seir. 9 Ete, toa e rodoslovieto Isavovo, tatko na Edomcite na gorata Seir. 10 Eve gi imiwata na sinovite Isavovi: Elifaz, sin na Ada, èna Isavova, i Raguil, sin na Basemata, èna Isavova. 11 A Elifazovi sinovi bea: Teman, Omar, Cefo, Gatam i Kenaz. 12 Timna be{e nalo`nica na Elifaz, sinot Isavov, i mu go rodi na Elifaz Amalik. Toa se sinovite na Ada, ènata Isavova. 13 A ova se sinovite na Raguil: Nahat, Zerah, [ama i Miza. Toa bea vnucite na Basemata, ènata Isavova. 14 Sinovite, pak, na Oholivama, }erkata na Ana, sinot na Civeon, èna Isavova se: Jeus, Jalam i Korej.
32,4
36
Isav se naseluva vo Edom
A ova se stare{inite od sinovite 15 Isavovi: sinovi na Elifaz, prvenecot 36,9-14 Isavov: stare{inata Teman, stare{i- 28 nata Omar, stare{inata Cefo, stare- 10,23 Jov 1,1 {inata Kenaz, 16 stare{inata Korej, stare{inata Gatam, stare{inata Amalik. Toa se stare{inite od Elifaz vo zemjata edomska; toa se sinovi na Ada. 17 Ova se, pak, sinovite na Raguil, sinot Isavov: stare{inata Nahat, stare{inata Zerah, stare{inata [ama, i stare{inata Miza. Toa se stare{inite Raguilovi vo zemjata edomska; tie se vnuci na Basemata, ènata Isavova. 18 A potomci na Oholivama, ènata Isavova se: stare{inata Jeus, stare{inata Jalam, stare{inata Korej. Toa se stare{inite od Oholivama, }erkata na Ana, èna Isavova. 19 Toa se sinovite Isavovi i stare{inite nivni. Toa e Edom. 20 Eve gi sinovite na Horiecot Seir, koi ìveeja vo onaa zemja: Lotan, [oval, Civeon i Ana. 21 Di{on, Ecer i Di{an. Tie se stare{ini Horievi, sinovi na Seir vo zemjata edomska. 22 A sinovi Lotanovi bea: Horij i Eman; sestra, pak, Lotanova be{e Timna. 23 Ova se, pak, sinovite na [oval: Alvan, Manahat, Eval, [efro i Onam. 24 Sinovi na Civeon bea: Aja i Ana. Toj e onoj Ana, koj gi pronajde toplite izvori vo pustinata, koga gi pase{e magariwata na Civeon, tatkoto svoj. 25 Deca, pak, na Ana bea: Di{on i Oholivama, }erkata na Ana. 26 A ova se sinovite Di{onovi: Hemdan, E{ban, Jutran i Keran. 27 Ecerovi sinovi bea: Bilhan, Zaavan, (Ukam) i Akan. 28 Sinovi, pak, na Di{an bea: Uc i Aran. 29 Eve gi stare{inite na Horijcite: stare{inata Lotan, stare{inata [oval, stare{inata Civeon, stare{inata Ana, 30 stare{inata Di{on, stare{inata Ecer, stare{inata Di{an. Toa se sta15
48
BITIE
31 re{inite na Horijcite, spored stare-
4 Mojs 20,14 1 Let 1,4350
{instvata nivni vo zemjata Seir. 31 A ova se carevite, koi caruvaa vo Edom, pred da stanuvaat carevi sinovite na Izrail: 32 vo Edom caruva{e Bela, sinot Be37,2 35,25-26 orov, a gradot se vika{e Dinhava. 33 A koga umre Bela, po nego se zacari 3 37,23.31-33 Jovav, sinot na Zerah od Vosor. 34 Po smrtta na Jovav, se zacari 44,20 Hu{am od zemjata Temaniska. 4 35 A koga umre Hu{am, na negovo Izreki 18,20 mesto se zacari Adad, sinot Bedadov, koj gi porazi Midjanite vo poleto moavsko, a gradot se vika{e Avit. 36 Umre i Adad, a na negovo mesto se zacari Samla od Masreka. 37 Po smrtta na Samla se zacari Saul od Rehovot, {to se nao|a kraj rekata. 38 A koga umre Saul, na negovo mesto se zacari Vaal-Hanan, sinot Ahborov.
Umre i Vaal-Hanan, sinot na Ahbor, a na negovo mesto se zacari Adar, (sin Varadov), a gradot mu se vika{e Pau. Imeto na ènata negova $ be{e Mehetavel, }erka na Matred, sin na Mezahav. 40 Eve gi imiwata na stare{inite Isavovi, spored plemiwata nivni, po mestata nivni (spored nivnite imiwa i spored nivnite narodi): stare{inata Timna, stare{inata Alva, stare{inata Jetem, 41 stare{inata Oholivama, stare{inata Ila, stare{inata Pinon, 42 stare{inata Kenaz, stare{inata Teman, stare{inata Mivcar, 43 stare{inata Magdiel, stare{inata Iram. Toa se edomski stare{ini spored naselbite vo nivnata zemja. Isav im be{e tatko na Edomcite.
39
40-43
1 Let 1, 51-54
8
2 Mojs 2,14 1 Car 10,27 Lk 19,14
11
42,9 Dan 7,28 Lk 2,19.51
12
35,4
JOSIF
Jakov ìvee{e vo zemjata, vo koja be{e doselen negoviot tatko Isak, vo zemjata hananska. 2 Eve go ìvotot na sinovite na Jakov: koga be{e na sedumnaesetgodi{na vozrast Josif go pase{e dobitokot (na svojot tatko) so bra}ata svoi, so sinovite na Bilha i so sinovite na Zelfa, ènite na negoviot tatko. Josif mu nose{e lo{i glasovi na svojot tatko za niv. 3 A Izrail go saka{e Josif pove}e od site svoi sinovi, za{to mu se rodi na stari godini; i mu napravi {arena obleka. 4 A bra}ata, gledaj}i deka tatkoto nivni go saka mnogu pove}e od site svoi sinovi, go zamrazija, taka {to ne moèa so nego da zboruvaat qubezno. 5 Pritoa Josif soni son i im go raskaà na svoite bra}a, a tie go zamrazija u{te pove}e. 6 I im re~e: ûjte go sonot {to go soniv: 7 vrzuvame snopje vo poleto, i odedna{ mojot snop se ispravi, i zastana
37
Sonnovite na Josif
prav, a va{ite snopovi se rasporedija naokolu i mu se poklonija na mojot snop. 8 Toga{ bra}ata mu rekoa: Zarem ti }e caruva{ nad nas? Zarem ti }e vladee{ nad nas? Zatoa u{te pove}e go zamrazija, poradi negovite soni{ta i poradi negovite zborovi. 9 Potoa toj soni i vtor son, i im go raskaà i na bra}ata svoi, velej}i: Soniv u{te eden son, a toa sonceto i mese~inata i edinaeset yvezdi mi se poklonuvaa. 10 I mu go raskaà na svojot tatko kako i na bra}ata svoi, no tatko mu go prekori i re~e: Kakov e toj son {to si go sonil? Zar jas i majka ti, i bra}ata tvoi, }e dojdeme tebe da ti se poklonime dozemi? 11 I mu pozavidoa bra}ata negovi; no tatko mu gi zapomni tie zborovi. Josif e prodaden od svoite bra}a Edna{ negovite bra}a otidoa da go pasat dobitokot na svojot tatko kaj Sihem. 13 Toga{ Izrail mu re~e na Josif: Bra}ata tvoi go pasat dobitokot kaj
12
49
BITIE
18 Sihem. Ajde da te ispratam kaj niv. A
1 Car 19,1 Mudr 10,13 Dela 7,9
20
Er 38,6 Mt 27,1
21
42,22
25
43,11
26
4,10 Is 26,21 Ez 24,6-7 Jov 16,18
toj re~e: Dobro, odam! 14 I u{te (Izrail) mu re~e: Odi i vidi kako se bra}ata tvoi i kako e dobitokot, pa javi mi. I go isprati po dolinata hevronska; i toj otide vo Sihem. 15 I eden ~ovek go najde kako skita po poleto, pa go zapra{a, velej}i mu: [to bara{? 16 A toj odgovori: Gi baram bra}ata moi; kaì mi, te molam, kade go pasat dobitokot? 17 A ~ovekot re~e: Tie si zaminaa odovde, za{to ~uv kako velat ajde da odime vo Dotan. I otide Josif po bra}ata svoi, i gi najde vo Dotan. 18 A tie go vidoa oddaleku; i, pred da im se pribliì, po~naa da se dogovaraat za da go ubijat. 19 I si rekoa pome|u sebe: Ene go doa|a, onoj {to sonuva! 20 Ajde sega da go ubieme i da go frlime vo nekoja od ovie jami, pa }e re~eme: krvoèden yver go izede. Toga{ }e vidime {to }e stane od negovite soni{ta! 21 No, koga go ~u toa Ruvim, posaka da go spasi od racete nivni, pa re~e: Da ne go ubivame! 22 I u{te im re~e Ruvim: Krv da ne prolevate; frlete go vo edna od jamite vo pustinata, no ne krevajte raka na nego. A toj saka{e da go spasi od racete nivni i da go vrati kaj tatko mu. 23 I koga Josif dojde kaj svoite bra}a, tie mu ja soblekoa {arenata obleka, {to ja ima{e na sebe. 24 I go fatija, pa go frlija vo edna jama; a jamata be{e prazna; nema{e voda vo nea. 25 Potoa sednaa da jadat leb. I krevaj}i gi o~ite, vidoa Ismailci kako doa|aat od Galaad so kamilite svoi, natovareni so mirizlivi smoli, balsam i temjan; go prenesuvaa toa vo Egipet. 26 Juda im re~e na svoite bra}a: Kakva polza }e imame, ako go ubieme bratot na{ i ja sokrieme krvta negova?
Ajde da im go prodademe na ovie 28 Ismailci, pa da ne klavame raka na 31,15 Zah 11,12 nego, za{to brat ni e, na{a krv e. I go Mt 26,15 poslu{aa bra}ata negovi. 35 28 Pa koga midjanskite trgovci minuEr 31,15 vaa pokraj niv, tie go izvadija Josif od jamata i im go prodadoa na Ismailcite 38,2-5 za dvaeset par~iwa srebro; a ovie go 46,12 odvedoa Josif vo Egipet. 4 Mojs 29 A koga se vrati Ruvim kaj jamata, 26,19-21 1 Let 2,3-4 Josif go nema{e vo nea. Toga{ toj ja raskina12 oblekata svoja. 30 I otide kaj bra}ata svoi i re~e: Go nema mom~eto: a sega, kade da se denam jas? 31 Toga{ ja zedoa Josifovata obleka, i zaklaa jare, pa ja natopija oblekata so krv. 32 I ja ispratija {arenata obleka da se odnese na nivniot tatko i da se re~e: Go najdovme ova, pa vidi dali e toa oblekata na sinot tvoj, ili ne? 33 A toj ja pozna i re~e: Oblekata e na mojot sin, krvoèden yver go izel; Josif e, navistina, rastrgnat! 34 I ja raskina Jakov oblekata svoja, pa se prepa{a so vre}i{te okolu sebe; i go oplakuva{e sinot svoj mnogu denovi. 35 I se sobraa site negovi sinovi i }erki da go te{at; no toj ne moè{e da se ute{i, tuku vele{e: So taga }e pojdam po sinot moj vo svetot na mrtvite. Taka go oplakuva{e. 36 A Midjanite go prodadoa Josif vo Egipet na Potifar, dvorjanin na faraonot, zapovednik na straàta.
27
A vo toa vreme Juda se oddeli od bra}ata svoi, i se naseli vo blizina na nekoj ~ovek Adulamiec, po ime Hira. 2 Tamu Juda ja vide }erkata na nekoj Hananec, ~ie ime be{e [ua, i ja zede i legna so nea. 3 Taa zabremeni, i rodi sin; i toj go nare~e Er.
38
Juda i Tamara
12 Znak na àlost ili kaewe. Sli~no i vo stih 34.
50
BITIE
8
5 Mojs 25,5 Ruta 1, 11-13 Mt 22,24
Odnovo za~na, i pak rodi sin, i nemu mu stavi ime Onan. 5 I pak rodi sin, i go imenuva [ela. A Juda be{e vo Keziv, koga taa go rodi nego. 6 I Juda go oèni prvorodeniot sin svoj Er so devojkata po ime Tamara. 7 No Er, prvenecot Judin, be{e lo{ pred Gospod, i Gospod go pogubi. 8 Toga{ Juda mu re~e na Onan: Vlezi kaj vdovicata od bratot tvoj, i oèni se so nea kako dever, za da go zapazi{ potomstvoto na bratot tvoj. 9 A Onan, znaej}i deka porodot nema da bide negov, koga legnuva{e so ènata na bratot svoj, go izleva{e semeto nazemi, za da ne mu dade potomstvo na bratot svoj. 10 No toa {to go prave{e, be{e zlo pred o~ite na Boga, pa zatoa i nego go pogubi. 11 Toga{ Juda $ re~e na svojata snaa Tamara: @ivej kako vdovica vo ku}ata na tatkoto tvoj dodeka porasne [ela, sinot moj. Za{to, si vele{e, da ne umre i toj kako bra}ata negovi. I otide Tamara, i ìvee{e vo ku}ata na svojot tatko. 12 Izmina mnogu vreme i umre }erkata na [ua, ènata na Juda. A koga Juda se ute{i, pojde vo Timna kaj lu|eto {to mu go strièa stadoto, toj sam i negoviot prijatel Hira, Adulamiecot. 13 I $ javija na Tamara: Ete, svekorot tvoj odi vo Timna da go striè stadoto svoe. 14 A taa ja soble~e od sebe vdovi~kata obleka, si stavi prevez, pa sedna pred portata na Enaim, {to e na patot za Timna. Taa vide deka [ela be{e porasnal, a nea u{te ne mu ja davaa za èna. 15 Koga ja vide Juda, pomisli deka e bludnica, za{to taa go be{e pokrila liceto svoe (i ne ja prepozna). 16 I toj otide kaj nea i $ re~e: Dozvoli mi da legnam so tebe! Za{to ne znae{e deka e negovata snaa. A taa re~e: [to }e mi dade{, za da legne{ so mene? 17 A toj odgovori: ]e ti ispratam jare od stadoto. A taa mu re~e: ]e mi
4
dade{ li zalog, dodeka ne go isprati{? 18 A toj re~e: Kakov zalog da ti dadam? A taa mu odgovori: Svojot prsten, pojasot i stapot {to ti e vo rakata. I toj $ gi dade, pa legna so nea; i taa za~na od nego. 19 Potoa taa stana i si otide; go simna prevezot od sebe i ja oble~e vdovi~kata obleka. 20 A Juda isprati jare po drugarot svoj, Adulamiecot, za da si go povrati zalogot od ènata, no toj ne ja najde. 21 Pa gi pra{a lu|eto od ona mesto, velej}i: Kade e bludnicata {to be{e na raspa}eto vo Enaim? A tie odgovorija: Ovde nema{e bludnica. 22 I toj se vrati kaj Juda i re~e: Ne ja najdov. Duri me{tanite mi rekoa deka tamu nemalo bludnica. 23 A Juda re~e: Neka si gi zadrì, samo da ne mi se smeat; jas $ go isprativ i jareto, no ti ne ja najde. 24 A koga izminaa okolu tri meseci, mu javija na Juda, velej}i: Tamara, snaata tvoja se oddala na blud i, ete, bremena e od blud. A Juda re~e: Izvedete ja za da se zapali! 25 A koga ja povedoa, taa prati na svekorot nejzin da mu kaàt: Sum za~nala od ~ovek, na koj mu pripa|aat ovie ne{ta! I re~e: Poznaj, ~ij e prstenov, pojasov i stapov! 26 A Juda gi prepozna, pa re~e: Taa e popravedna od mene, bidej}i ne ja dadov na sinot svoj [ela. I pove}e ne legna so nea. 27 I koga dojde vremeto da rodi, a toa bliznaci vo utrobata nejzina. 28 I koga se poroduva{e, ednoto dete ja pokaà rakata, a babicata zede i mu vrza crven konec okolu rakata, velej}i: Ovoj e prvenec. 29 No toa ja povle~e rakata, i ete izleze negovoto brat~e, a taa re~e kako ja probi obvivkata? I mu stavija ime Fares. 30 A potoa izleze negovoto brat~e so crven konec na rakata. Nemu mu stavija ime Zerah.
18
Er 22,24 Agej 2,23 Jn 6,27
26
1 Car 24,18
27
25,24
29
Ruta 4,12.18-22 Mt 1,3-6
51
BITIE
39,1-2
Ps 104, 16-23 Mudr 10,13-14 Dela 7,9
3
26,3 1 Car 18,14 Ps 1,3
5
30,27
7
1 Car 16,12 Izreki 7,10-23 Prop 7,26 1 Kor 6,9.13
9
2 Car 12,13 Ps 50,5
12
Izreki 5,3-8
A Josif go odvedoa vo Egipet. I Potifar, dvorjaninot faraonov, zapovednik na straàta, Egip}anec, go kupi od Ismailcite, koi go dovedoa tamu. 2 I Gospod be{e so Josif, ta zatoa be{e sre}en, i ìvee{e vo ku}ata od gospodarot svoj, Egip}anecot. 3 I gospodarot negov vide deka e Gospod so nego i deka s# {to rabote{e toj, Gospod prave{e da uspeva vo racete negovi. 4 I Josif se zdobi so milost kaj nego, i mu sluè{e. Toj go postavi nad celiot svoj dom, i s# {to ima{e, go predade vo racete negovi. 5 A koga go postavi nad domot svoj i nad s# {to ima{e, ottoga{ Gospod go blagoslovi domot na Egip}anecot zaradi Josif; i blagoslovot Gospodov be{e nad s#, {to ima{e vo domot svoj i vo poleto. 6 I ostavi vo Josifovite race s# {to ima{e, i ne se griè{e ve}e za drugo, osven za lebot {to go jade{e. A Josif be{e so strojna stava i so ubavo lice. 7 I se slu~i, po nekoe vreme, ènata na gospodarot negov da se zagleda vo Josif, i mu re~e: Legni so mene! 8 A toj odbi i $ re~e na ènata od gospodarot svoj: Ete, gospodarot moj ne se griì ve}e za ni{to {to ima vo ku}ata, tuku s# {to ima, mi go predade mene vo racete. 9 Ni samiot ne e pogolem od mene vo svojot dom; i toj ni{to ne mi zabranil, osven tebe, za{to si mu èna; pa kako jas da napravam tolku golemo zlo i da zgre{am pred Boga? 10 I taka taa mu zboruva{e na Josif za toa sekoj den, no toj ne ja poslu{a da legne so nea, nitu se zadrùva{e kaj nea. 11 Se slu~i eden den toj da dojde vo ku}ata po svoja rabota, a tamu doma da nema nikoj od doma{nite. 12 Toga{ taa go fati za oblekata i mu re~e: Legni so mene! No toj, ostavaj}i ja oblekata svoja vo racete nejzini, izbega i si otide.
39
Josif kaj Egip}anecot Potifar
A taa, koga vide deka toj ja ostavi vo racete nejzini oblekata svoja i izbega, 14 gi vikna svoite doma{ni, pa im re~e, velej}i: Gledajte, ni dovel ~ovek Evrein za da n# sramoti! Dojde kaj mene za da legne so mene, no jas izvikav na siot glas. 15 A toj, koga ~u deka go podignav glasot i izvikav, ja ostavi oblekata svoja kaj mene i izbega, pa si otide. 16 I taa ja zadrà oblekata negova kaj sebe, dodeka si dojde gospodarot vo domot svoj. 17 A toga{ i nemu mu ja kaà istata rabota, velej}i: Slugata, Evreinot, {to go dovede kaj nas, dojde kaj mene da me sramoti (i mi kaà: }e legnam so tebe). 18 No koga ~u deka podignav glas i izvikav, toj ja ostavi oblekata svoja kaj mene i izbega. 19 Koga gi ~u gospodarot negov zborovite na ènata svoja, koja mu re~e: Ova mi go napravi slugata tvoj se razgnevi mnogu. 20 I go fati gospodarot Josif, pa go frli v zatvor, kade {to leèa carskite zatvorenici.
13
15
Dan 13,24
21
Ps 104, 18-21 105,46
23
39,5-6
40,2
Izreki 16,14 19,12
Josif vo zatvorot I toj ostana tamu, vo zatvorot. No Gospod be{e so Josif i ja izlea milosta Svoja nad nego i napravi da mu omili na upravnikot na zatvorot. 22 I na~alnikot na zatvorot mu gi doveri na Josif site zatvorenici vo zatvorot; i nad s# {to tamu se rabote{e, toj be{e naredbodavec. 23 I stare{inata na zatvorot ne nadgleduva{e ni{to {to be{e vo Josifovite race, za{to Gospod be{e so nego; i s# {to rabote{e toj, Gospod prave{e da uspeva.
21
Potoa se slu~i, vinarot na carot egipetski i pekarot da mu zgre{at na gospodarot svoj, carot egipetski. 2 I faraonot se razgnevi nad tie dvajca dvorjani, na glavniot vinar i na glavniot pekar,
40
52
BITIE
pa gi stavi pod straà vo ku}ata na zapovednikot na straàta, vo zatvorot, 8 vo mestoto kade {to be{e zatvoren 41,15-16 Josif. Dan 2,11.28 4 A zapovednikot na straàta mu gi 15 predade na Josif, toj da se griì za 37,28 39,20 niv. I tie ostanaa tamu nekoe vreme.
3 41,11-13
Josif im gi tolkuva soni{tata na dvajca zatvorenici

5 I obajcata sonija son vo ista no}, sekoj so osobeno zna~ewe, i vinarot i pekarot na carot egipetski, koi bea zatvoreni vo temnicata. 6 A utredenta, koga dojde Josif kaj niv, gi vide. 7 Pa gi zapra{a dvorjanite faraonovi, koi bea pod straà zaedno so nego vo ku}ata na gospodarot negov, i re~e: [to vi se denes licata tolku naàleni? 8 A tie mu odgovorija: Obajcata sonivme son, a nema koj da ni go protolkuva. Josif im re~e: Zar tolkuvaweto ne e preku Boga? Raskaète mi gi! 9 I glavniot vinar mu go raskaà sonot svoj na Josif, velej}i: Jas sonuvav edna loza pred mene; 10 na lozata ima{e tri pra~ki; i taa zapupi i rascuti, vrza grozje, koe uzrea; 11 a vo rakata mi be{e ~a{ata faraonova; zedov eden grozd, go istiskav vo faraonovata ~a{a i mu ja dadov ~a{ata na faraonot v raka. 12 Josif mu re~e: Eve go zna~eweto: trite pra~ki se tri dena. 13 Po tri dena faraonot }e te pomiluva i pak }e te postavi na porane{nata slu`ba; i odnovo }e mu ja podava{ ~a{ata vo rakata negova kako i porano, koga mu be{e vinar. 14 No, koga }e ti bide dobro, seti se na mene i napravi mi dobro; spomni mu na faraonot za mene i izvedi me od ovaa tvrdina; 15 za{to me ukradoa od zemjata evrejska; a i ovde ni{to lo{o ne sum napravil, za da bidam frlen vo zatvor. 16 A koga vide glavniot pekar kolku dobro mu go protolkuva sonot, mu re~e
na Josif: I jas soniv: i toa na glava- 20 Mk 6,21 ta moja tri ko{nici so peciva; 17 vo najgornata ko{nica ima{e s# 23 {to jade faraonot, {to go pravat peka- Zah 3,26 Prop 9, rite; i ptici kolvaa od ko{nicata nad 15-18 mojata glava. 18 A Josif odgovori i re~e: Eve go 41,8 zna~eweto: tri ko{nici toa se tri 2 Mojs 7,11.22 dena. 19 Po tri dena faraonot }e ti ja zeme Dan 2, 1-25,7 glavata i }e te obesi na drvo, a pticite }e kolvaat od teloto tvoe. 20 I koga dojde tretiot den, a toa be{e denot vo koj se rodil faraonot, toj im priredi gozba na svoite slugi, pa se seti na glavniot vinar i na glavniot pekar pome|u slugite svoi; 21 I go vrati glavniot vinar na porane{nata slu`ba, za da mu ja podava ~a{ata na faraonot, 22 dodeka glavniot pekar go obesi (na drvo), kako {to be{e rekol Josif. 23 No glavniot vinar ne si spomna za Josif, tuku go zaboravi. A po dve godini soni son faraonot kako stoi kraj edna reka. 2 I odedna{ od rekata izlegoa sedum ubavi i debeli kravi, pa po~naa da pasat vo mo~uri{teto; 3. a po niv, potoa, od rekata izlegoa drugi sedum kravi, grdi i slabi i zastanaa kaj drugite kravi na bregot. 4 I grdite i slabi kravi gi izedoa onie sedum ubavi i debeli kravi. Toga{ se razbudi faraonot. 5 Potoa pak zaspa i soni vtor son, a toa sedum klasja izrasnaa od edno steblo, jadri i ubavi; 6 a po niv izrasnaa sedum prazni, isu{eni od vetar. 7 Potoa praznite i isu{enite klasja gi izedoa sedumte golemi i jadri klasja. Toga{ faraonot se razbudi, no toa be{e son. 8 Utredenta se voznemiri du{ata negova, ta naredi, i bea povikani site gatalci egipetski i site mudreci. I faraonot im raskaà {to sonil, no nikoj ne se najde da go protolkuva sonot na faraonot.
41
Dvata sona na faraonot
53
BITIE
Toga{ mu progovori na faraonot glavniot vinar i re~e: Denes se setiv 14 za grevot moj. 10 Koga faraonot se naluti na slugi1 Car 2,8 Ps 104, te svoi i n# frli v zatvor vo ku}ata na 20-21 Izreki straàrskiot zapovednik, mene i glav16,13 Dan 2,25 niot pekar, 11 sonuvavme vo ista no} jas i toj, no Dela 7,10 sekoj od nas svoj son vidovme so svoe 16 40,8 zna~ewe. Dan 2,11.28 12 A tamu so nas be{e eden mlad EvreMt 10,20 2 Kor 3,5 in, sluga na zapovednikot na straàta; nie mu gi raskaàvme soni{tata na{i, a toj na sekogo od nas mu go protolkuva sonot. 13 I kako {to ni kaà, taka i stana: jas bev vraten na mojata slu`ba, a onoj drugiot be{e obesen.
9 40,1.23
Josif gi tolkuva soni{tata na faraonot Toga{ faraonot naredi, ta go povikaa Josif, i brzo go izvedoa od zatvorot, a toj se potstrià i se preoble~e, pa izleze pred faraonot. 15 A faraonot mu re~e na Josif: Soniv son, a nikoj ne moè da mi kaè {to zna~i: a za tebe slu{am deka umee{ da tolkuva{ soni{ta. 16 Josif mu odgovori na faraonot i re~e: Toa ne e od mene, tuku Bog }e mu dade odgovor na faraonot za negovo dobro. 17 I mu re~e faraonot na Josif, velej}i: Soniv, kako stojam kraj bregot na rekata13l; 18 i odedna{ od rekata izlegoa sedum debeli i ubavi kravi, pa po~naa da pasat vo mo~uri{teto; 19 i ete, po niv drugi sedum kravi izlegoa, mnogu grdi i slabi vo teloto, ne sum videl tolku grdi vo celata zemja egipetska. 20 I onie kravi, slabi i grdi, gi izedoa onie sedum debeli. 21 A koga im bea vo stomakot, ne se poznava{e deka im se vo stomakot, tuku pak bea taka grdi kako porano. Toga{ se razbudiv.
14
Pa pak soniv, a toa sedum klasja izrasnaa od edno steblo, jadri i ubavi; 23 a po niv izrasnaa sedum tenki i prazni klasja, isu{eni od vetar. 24 I praznite klasja gi progoltaa sedumte ubavi klasja. I sevo ova im go raskaàv na gatalcite, no nieden ne znae{e da mi objasni. 25 A Josif mu re~e na faraonot: Sonot faraonov e eden: Gospod mu javuva na faraonot, {to }e napravi. 26 Sedumte ubavi kravi se sedum godini, i sedumte ubavi klasja se pak sedum godini; obata sona se eden son. 27 Sedumte slabi i grdi kravi, koi izlegoa po onie, se sedum godini; i sedumte klasja prazni i isu{eni od vetar se sedum godini glad. 28 Toa e ona {to ve}e mu go rekov na faraonot: Bog mu kaùva na faraonot {to }e pravi. 29 Ete, }e dojdat sedum godini mnogu rodni po celata zemja egipetska; 30 a po niv }e nastapat sedum gladni godini; }e se zaboravi seto ona izobilstvo vo zemjata egipetska, i glad }e nastapi vo zemjata. 31 I nema da se znae deka vo zemjata porano imalo izobilie poradi gladot {to }e dojde, za{to }e bide mnogu golem. 32 A toa, {to faraonot sonil dvapati ednopodrugo, zna~i deka Bo`jiot zbor e vistinski i deka Bog naskoro }e go napravi toa. 33 A sega faraonot neka pobara ~ovek mudar i razumen, pa da go postavi nad egipetskata zemja. 34 I neka zapoveda faraonot da bidat postaveni stare{ini po zemjata, pa da sobiraat petina (od site ètvi) po zemjata egipetska vo tekot na sedumte rodni godini; 35 neka sobiraat tie sekakva zrnena hrana vo sedumte rodni godini {to doa|aat; ìtoto da go sobiraat vo gradovite so ovlastuvawe od faraonot i hranata vo gradovite da se ~uva.
22
25
Is 43,9.12 44,7 Amos 3,7 Dan 2,28
27
4 Car 8,1
32
Is 46,10
33
5 Mojs 1,13
13 Nil.
54
BITIE
I taa hrana da bide zapazena za sedumte gladni godini {to }e nastapat 40 vo egipetskata zemja, za da ne propadne Izreki zemjata od glad.
36 22,29
38
Dan 13,45
42
Est 3,10 8,2.15 Dan 5,7.29 37
Josif visok slu`benik kaj faraonot Ova mu se dopadna na faraonot i na Pa im re~e faraonot na slugite svoi: Zar moème da najdeme ~ovek, kako {to e ovoj, vo kogo ima Bo`ji duh? 39 I mu re~e faraonot na Josif: Bidej}i Bog tebe ti go otkri sevo ova, zna~i deka nema ~ovek tolku mudar i razumen kako {to si ti. 40 Ti }e bide{ nad domot moj, i celiot narod moj }e go slu{a tvojot zbor; samo so prestolot }e bidam pogolem od tebe. 41 I u{te mu re~e faraonot na Josif: Eve, te postavuvam denes tebe nad celata egipetska zemja. 42 I go izvadi faraonot prstenot od rakata svoja i mu go stavi na Josif na raka, i go oble~e vo obleka od najfina tkaenina, i mu stavi zlatna veri{ka okolu vratot. 43 I zapoveda da go vozat vo negovata vtora kola, a glasnik pred nego da izvikuva: Avreh!14 I go postavi nad celata zemja egipetska. 44 I faraonot mu re~e na Josif: Jas sum faraon, no bez tebe nikoj nema da krene raka, ni noga vo celata zemja egipetska . 45 I go nare~e faraonot Josif Cafenat-Paneah; i go oèni so Asenata, }erkata na Potifera, sve{tenik od On. 46 A Josif ima{e trieset godini, koga se pretstavi pred faraonot, carot egipetski. I, otkako otide od faraonot, toj ja obikoli celata zemja egipetska. 47 I za sedum rodni godini zemjata rodi vo izobilstvo. 48 I sobira{e Josif za tie sedum (plodorodni) godini sekakov vid ìto,
38
45 site slugi negovi.

46,20
{to go dava{e egipetskata zemja, i go nose{e ìtoto vo gradovite; vo sekoj grad go nose{e ìtoto od okolnite nivi. 49 Taka nasobra Josif mnogu ìto, kolku {to e pesokot morski, taka {to prestanaa da go merat, za{to nema{e broj. 50 A pred da nastanat gladnite godini, mu se rodija na Josif dva sina, koi mu gi rodi Asenata, }erkata na Potifera, sve{tenik od On. 51 I na prvorodeniot Josif mu stavi ime Manasija, velej}i: Za{to Bog mi ovozmoì da gi zaboravam nesre}ite moi i celiot dom na mojot tatko. 52 A vtoriot go nare~e Efrem, velej}i: Bidej}i Bog me napravi ploden vo zemjata na makite moi. 53 No izminaa sedumte rodni godini vo egipetskata zemja, 54 i nastapija sedumte gladni godini, kako {to be{e rekol Josif. I nastana glad po site zemji, a vo celata egipetska zemja ima{e leb. 55 No, koga po~na da gladuva i egipetskata zemja, narodot mu bara{e na faraonot leb. A faraonot im re~e na site Egip}ani: Odete kaj Josif, pa kako {to }e kaè toj, taka pravete. 56 A koga gladot se pro{iri vo celata zemja, gi otvori Josif site ìtnici i po~na da im prodava na Egip}anite ìto, bidej}i nastana golem glad vo egipetskata zemja. 57 I od site zemji doa|aa vo Egipet da kupuvaat ìto od Josif, za{to nastana golem glad po celata zemja. Jakov gi ispra}a svoite sinovivo Egipet
51-52
48,1-22
54
Ps 104,16 Dela 7,11
55
Jn 2,5
42,1
Dela 7,12
Koga Jakov ~u deka vo Egipet ima ìto, im re~e na svoite sinovi: [to ~ekate? 2 Ete, slu{am deka vo Egipet ima ìto; odete tamu i kupete ni ìto, za da ostaneme ìvi i da ne umreme! 3 I desetminata bra}a Josifovi otidoa vo Egipet da kupat ìto.
42
14 Koleni~ete, na kolena!
55
BITIE
A Venijamin, bratot Josifov, Jakov ne go pu{ti so bra}ata negovi, velej}i: 6 Za da ne go snajde po patot nekoja 41,56 nesre}a. 5 I dojdoa sinovite Izrailevi da 9 37,5-11 kupat ìto zaedno so drugite {to 13 doa|aa, bidej}i i vo hananskata zemja 37,30 vladee{e glad.
4 12,10
Sredbata na Josif so svoite bra}a

6 A Josif be{e upravitel vo zemjata; toj i mu prodava{e ìto na siot narod od taa zemja. I bra}ata Josifovi, koga dojdoa, mu se poklonija so liceto dozemi. 7 A Josif, {tom gi vide bra}ata svoi, gi pozna; no se prave{e kako da ne gi poznava, i ostro im progovori i re~e: Od kade ste dojdeni? A tie odgovorija: Od hananskata zemja, da kupime hrana. 8 Josif, pak, gi pozna bra}ata svoi, no tie nego ne go poznaa. 9 I se seti Josif za soni{tata {to gi be{e sonil za niv, pa im re~e: Vie ste razuznava~i. Ste do{le da gi izvidite slabite mesta na ovaa zemja! 10 A tie mu rekoa: Ne sme, gospodare, tuku slugi tvoi, {to do{le da kupat hrana; 11 site sme sinovi na eden ~ovek, ~esni lu|e sme; slugite tvoi nikoga{ ne bile razuznava~i. 12 Toj, pak, im re~e: Ne, tuku ste do{le da izvidite kade e slabosta na ovaa zemja. 13 A tie rekoa: Nie slugite tvoi, bevme dvanaeset bra}a, sinovi na eden ~ovek vo hananskata zemja; i, ene, najmaliot denes e so tatkoto na{, a edniot go nema ve}e. 14 Toga{ Josif im dofrli: Vi rekov jas vie ste razuznava~i. 15 Tuku vaka sakam da se uveram: se kolnam vo ìvotot na faraonot deka vie nema da izlezete odovde, ako ne dojde vamu najmaliot va{ brat. 16 Ispratete eden od vas, i toj neka go dovede va{iot brat; a vie }e bidete zadràni ovde dodeka ne vidam dali e vistina toa {to go velite; inaku ste
razuznava~i, ìmi ìvotot na fara- 18 Izreki onot! 15,33 17 I gi stavi pod straà za tri dena. 18 A na tretiot den Josif im re~e: 21 Ako sakate da ostanete ìvi, eve {to 37,18-27 4 Mojs }e napravite, za{to jas se pla{am od 32,24 Izreki Boga: 21,13 19 ako ste ~esni lu|e, eden brat od vas neka ostane ovde pod straà, vo domot 24 43,30 kade {to ste zatvoreni, a vie ostanatite otidete i odnesete ìto na va{ite izgladneti semejstva. 20 A potoa dovedete go kaj mene najmaliot va{ brat, za da se potvrdat zborovite va{i. Ako li ne, }e zaginete. I tie postapija taka. 21 I si rekoa eden na drug: Te{ko nam! Ova e kaznata poradi bratot na{; ne ja po~uvstvuvavme makata na du{ata negova, koga ni se mole{e, no nie se oglu{ivme. Zatoa i n# snajde ova zlo. 22 A Ruvim im odgovori, velej}i: Zar ne vi rekov jas ne gre{ete protiv deteto? No vie ne me poslu{avte; i, eve, sega od nas se bara krvta negova. 23 A tie ne znaeja deka Josif gi razbira, za{to so nego razgovaraa preku preveduva~. 24 Toga{ Josif se oddeli od niv i zaplaka. Sinovite na Jakov se vra}aat vo Hanan Potoa pak se vrati kaj niv, i razgovara{e so niv, pa zemaj}i go od niv Simeon, go vrza pred o~ite nivni. 25 I Josif zapoveda da im gi napolnat vre}ite so ìto, a parite, koj kolku {to dal, da im gi vratat sekomu vo vre}ata, i da im dadat hrana za po pat. I taka be{e napraveno. 26 Pa, otkako go natovarija ìtoto na svoite magariwa, si zaminaa ottamu. 27 A eden od niv, koga no}evaa, ja otvori vre}ata, za da go nahrani svoeto magare, i gi vide parite svoi odozgora vo vre}ata; 28 i im re~e na bra}ata svoi: Jas gi dobiv parite moi nazad, eve gi vo mojava vre}a. I zatreperi srceto vo niv. Se upla{ija i si rekoa: Zo{to ni go napravi Bog ova?
56
BITIE
I, otkako dojdoa kaj Jakov, tatkoto nivni, vo zemjata hananska, mu raska38 àa za s#, {to im se slu~i, velej}i: 30 Ostro zboruva{e so nas ~ovekot, 37,35 42,4 koj zapoveda vo taa zemja, i postapi so nas kako so razuznava~i. 31 A nie mu rekovme deka sme ~esni 43,1 41,57 lu|e, i deka nikoga{ ne sme bile razuznava~i. 32 Dvanaeset bra}a sme, sinovi na na{iot tatko; edniot ve}e go nema, a najmaliot e denes so tatkoto na{, vo zemjata hananska. 33 No ~ovekot {to zapoveda vo taa zemja, ni re~e: Vaka }e doznaam dali ste ~esni lu|e. Eden od bra}ata neka ostane ovde kaj mene, a vie ìtoto zemete go i odete si kaj va{ite gladni semejstva. 34 A potoa dovedete go kaj mene va{iot najmal brat, za da se dokaè deka ne ste razuznava~i, tuku ~esni lu|e. Toga{ bratot va{ }e vi go pu{tam, i }e moète da trguvate vo ovaa zemja. 35 I praznej}i gi vre}ite svoi, za ~udo, sekoj si go najde vo vre}ata svoeto }ese so parite negovi. Koga gi vidoa }esiwata so parite nivni, tie i tatkoto nivni se upla{ija. 36 I im re~e Jakov, nivniot tatko: Decata mi gi zapustivte; Josif go nema, go nema i Simeon, pa i Venijamin li }e mi go zemete? Seto ova na mene se strupa! 37 Toga{ progovori Ruvim i mu re~e na tatkoto svoj: Dvata moi sina ubij gi, ako ne ti go dovedam; daj go vo moi race, i jas }e ti go vratam. 38 A toj re~e: Nema da pojde sin mi so vas, za{to brat mu negov umre i toj ostana sam; pa, ako se slu~i nekoja nesre}a na patot po koj }e odite, star }e me turnete so taga v grob!
29 43,9
37
No gladot se zgolemuva{e vo taa zemja. 2 A koga go izedoa ìtoto, {to go bea donele od Egipet, tatkoto nivni im re~e: Odete pak i kupete ni malku hrana.
43
Jakov go pu{ta Venijamin
Juda mu progovori i re~e: Onoj ~ovek jasno ni re~e: Da ne se javuvate pred liceto moe, ako va{iot pomal brat ne dojde so vas. 4 Ako go pu{ti{ so nas bratot na{, }e odime i }e ti kupime hrana. 5 Ako, pak, ne go pu{ti{, toga{ nema da odime, za{to onoj ~ovek ni re~e: Da ne se pojavuvate pred liceto moe, ako va{iot brat ne bide so vas! 6 No Izrail re~e: Zo{to mi napravivte takvo zlo i mu rekovte na ~ovekot deka imate u{te eden brat? 7 A tie odgovorija: ôvekot se raspra{uva{e za nas i za rodot na{, velej}i: Dali e u{te ìv tatkoto va{? Imate li drug brat? I nie mu odgovorivme kako {to n# pra{uva{e. Moèvme li da znaeme deka }e re~e: Dovedete go bratot va{!? 8 A Juda mu re~e na Izrail, tatkoto svoj: Pu{ti go maliot so mene, pa }e se kreneme i }e otideme za da ostaneme ìvi, i da ne izumreme ni nie, nitu ti, ni na{ite deca. 9 Jas }e odgovaram za nego, od moja raka }e go bara{. Ako ne ti go dovedam i ne go pretstavam pred tebe, }e bidam vinoven pred tebe do krajot na mojot ìvot. 10 Da ne se bavevme tolku, dosega moèbi dvapati }e se vratevme! 11 Toga{ Izrail, tatkoto nivni, re~e: Ako e taka, eve {to }e napravite zemete plodovi od ovaa zemja, pa odnesete mu gi kako podarok na onoj ~ovek; malku balsam, malku med, mirizliva smola, temjan, kikiritki i bademi. 12 A pari, so sebe zemete dvojno pove}e, bidej}i }e treba da gi vratite parite, {to gi najdovte pod grlata na va{ite vre}i; moèbi e gre{ka. 13 Zemete go i bratot va{, pa stanete i odete pak kaj onoj ~ovek. 14 A semo}niot Bog El-[adaj da vi pomogne da najdete milost kaj onoj ~ovek, pa da vi go pu{ti i drugiot va{ brat, i Venijamin. A jas, pak, ako treba ve}e da ostanam bez deca, neka ostanam.
3
3
42,15-20
5
44,23
9
42,37
11
37,25 Izreki 18,17
14
42,24
57
BITIE
21
42,27-28
Toga{ tie gi zedoa podarocite i dvojno pove}e srebrenici, go zedoa i 25 Venijamin, pa stanaa i otidoa vo 43,11 Egipet i izlegoa pred Josif. 16 A Josif koga go vide so niv i Venijamin, (svojot brat od edna utroba), mu re~e na ~ovekot {to upravuva{e so negovata ku}a: Odvedi gi ovie lu|e doma, pa zakoli ne{to od dobitokot i zgotvi go, za{to tie na pladne so mene }e ru~aat. 17 I napravi ~ovekot taka kako {to mu re~e Josif, i gi odvede lu|eto vo domot Josifov. 18 A tie lu|e se upla{ija, koga ~ovekot gi vode{e vo domot Josifov, i rekoa: Zaradi srebroto, {to se najde porano vo vre}ite na{i, n# vodat, dodeka ne smislat ne{to, pa da n# obvinat, za da n# zarobat nas i na{ite magariwa! 19 I mu pristapija na ~ovekot, {to upravuva{e so domot Josifov, i mu progovorija pred vratata na ku}ata 20 i rekoa: ûj n#, gospodare! Nie i porano bevme ovde, za da kupime hrana. 21 No koga bevme na no}evawe, gi otvorivme vre}ite, a toa srebroto na sekogo od nas be{e odozgora vo vre}ite na{i; i eve vo ista koli~ina go vra}ame so svoi race, 22 a i drugo srebro donesovme, da kupime hrana; nie ne znaeme koj ni go stavi srebroto na{e vo vre}ite. 23 A toj odgovori: Bidete spokojni, ne pla{ete se, va{iot Bog i Bog na tatkoto va{ go stavil toa blago vo vre}ite va{i; srebroto va{e stigna kaj mene. I im go izvede Simeon. 24 I gi vovede ~ovekot vo domot Josifov i im donese voda, za da gi izmijat nozete; a im dade i hrana za nivnite magariwa. 25 I gi prigotvija podarocite, ~ekaj}i duri da dojde Josif na pladne, za{to ~uja deka tuka }e ru~aat. 26 A koga dojde Josif doma, mu gi dadoa podarocite, {to gi imaa v racete svoi, i mu se poklonija dozemi.
15 18,4
24
Povtorna sredba na bra}ata so Josif
Potoa toj gi pra{a za zdravjeto i re~e: Dobar li e va{iot star tatko, za kogo mi zboruvavte? @iv li e u{te? 28 A tie odgovorija: @iv e slugata tvoj, na{iot tatko, i zdrav e. (Toj re~e: blagosloven e ovoj ~ovek od Bog). Pa se navednaa i mu se poklonija. 29 A koga gi podigna o~ite svoi (Josif), go vide bratot svoj, Venijamin, i re~e: Ovoj li e najmaliot brat va{, za kogo mi zboruvavte? I dodade: Bog neka ti bide blagonaklonet, sinko! 30 Toga{ Josif pobrza nadvor, za{to srceto mu se be{e vozbudilo poradi bratot negov. Mu dojde da zapla~e, pa vleze vo vnatre{nata soba i tamu pla~e{e. 31 Potoa se izmi i izleze, i vozdrùvaj}i se re~e: Prinesete jadewe! 32 I mu donesoa, nemu posebno, nim oddelno, i na Egip}anite {to ru~aa kaj nego posebno, za{to Egip}anite ne moàt da jadat so Evreite, bidej}i toa bi im bilo neugodno na Egip}anite. 33 I sednaa tie pred nego, postarite spored vozrasta nivna, a pomladite spored mladosta nivna, pa se pogledaa, ~udej}i se. 34 I naredi del od jadewata {to bea pred nego, da gi nosat pred niv, a delot na Venijamin be{e petpati pogolem od delot na sekogo od niv. I pieja i se nagostija so nego.
27
29
35,24 4 Mojs 6,25
30
42,24
32
46,34
44,1
42,25
4
Izreki 17,13
Potoa mu zapoveda Josif na upravitelot na domot, velej}i: Napolni im gi na ovie lu|e vre}ite so ìto, kolku {to moàt da nosat, i na sekogo vo otvorot na vre}ata stavi im go srebroto nivno; 2 a ~a{ata moja srebrena stavi mu ja na najmaliot vo vre}ata, zaedno so srebroto negovo za kupenoto ìto! I toj napravi taka, kako {to mu re~e Josif. 3 A utredenta, na osamnuvawe, gi ispratija lu|eto so nivnite magariwa. 4 U{te ne bea izminale mnogu pat od gradot, mu re~e Josif na ~ovekot, koj upravuva{e so domot negov: Stani, odi brzo po onie lu|e, a, koga }e gi sti-
44
Josif gi stava na ispit svoite bra}a
58
BITIE
8 gne{, kaì im: Zo{to vra}ate zlo za
dobro? (Zo{to mi ja ukradovte srebre10 nata ~a{a?) 5 Ne e li toa ~a{ata, so koja pie mo2 Mojs 20,15 jot gospodar? A toj na nea gi ~ita i pretskaùvawata! Toa {to go napravivte e lo{o. 6 I toj gi stigna, i im gi re~e ovie zborovi. 7 A tie mu odgovorija: Zo{to zboruva{, gospodare, takvi zborovi? Ne, slugite tvoi takvo ne{to ne bi napravile. 8 Duri i srebroto, {to go najdovme pri otvorot na vre}ite, go vrativme od hananskata zemja, pa kako moème da ukrademe od ku}ata na gospodarot tvoj srebro ili zlato? 9 A pri kogo od slugite tvoi }e se najde ~a{ata, toj neka zagine; a nie, pak, }e mu bideme robovi na gospodarot na{. 10 A toj, pak, re~e: Dobro, neka bide taka, kako {to rekovte; no vo kogo }e se najde ~a{ata, toj neka mi bide rob, a vie drugite nema da bidete vinovni. 11 I tie brzo gi simnaa vre}ite svoi, i gi odvrzaa sekoj svojata vre}a. 12 A toj po~na da bara, po~nuvaj}i od najstariot, i zavr{uvaj}i so najmaliot; i se najde ~a{ata vo vre}ata Venijaminova. 13 Toga{ ja raskinaa oblekata svoja, pa go natovarija sekoj tovarot na svoeto magare, i se vratija vo gradot.
22,8
Juda intervenira vo polza na Venijamin I dojdoa Juda i bra}ata negovi vo domot na Josif, koj be{e s# u{te doma, i padnaa pred nego na zemja. 15 A Josif im re~e: [to napravivte? Zar ne znaevte deka ~ovek, kakov {to sum jas, se zanimava so prorokuvawe i sekako }e moè da razbere? 16 Toga{ re~e Juda: [to da odgovorime na gospodarot na{? [to da kaème ili so {to da se opravdame? Bog ja otkri nepravdata na tvoite slugi. Eve, nie sme site robovi tvoi, gospodare, i nie i ovoj, vo kogo se najde ~a{ata!
14
No Josif odgovori: Ne, jas ne go 23 sakam toa; kaj kogo se najde ~a{ata, toj 43,5 neka mi bide rob, a vie odete si so 28 37,33 zdravje kaj tatkoto va{. 18 No Juda pristapi do nego i re~e: Gospodare, dozvoli da progovori slugata tvoj pred tebe i gnevot tvoj neka ne se isturi na slugata tvoj, za{to ti si kako i faraonot. 19 Gospodarot moj gi pra{a slugite svoi velej}i: Imate li tatko ili brat? 20 A nie mu rekovme na gospodarot na{: Imame star tatko i najmal brat, koj mu se rodi vo starosta; a negoviot brat umre, i toj ostana sam od majkata svoja, i tatkoto mnogu go saka! 21 A ti im re~e na slugite tvoi: Dovedete go kaj mene da go vidat moite o~i. 22 I nie mu rekovme na gospodarot na{: Ne }e moè deteto da go ostavi tatkoto svoj; ako go ostavi svojot tatko, toj }e umre. 23 A ti im re~e na slugite tvoi: Ako ne dojde so vas najmaliot va{ brat, nema pove}e da go vidite liceto moe. 24 Pa, koga se vrativme kaj slugata tvoj, tatkoto na{, mu gi kaàvme zborovite na gospodarot na{. 25 Potoa ni re~e tatkoto na{: Odete pak, kupete ni malku hrana. 26 A nie rekovme: Ne moème da odime; no, ako dojde so nas bratot na{ najmal, toga{ }e odime, za{to ne moème da go vidime liceto na onoj ~ovek, ako so nas ne bide na{iot najmal brat. 27 A slugata tvoj, tatkoto na{, ni re~e: Znaete deka ènata moja mi rodi dva sina. 28 A eden od niv otide od mene, i jas rekov: Sigurno e rastrgnat, i jas dosega ne go vidov. 29 Ako i ovoj go zemete od mene, pa go snajde nekoja nevolja po patot, }e me turnete vaka star so taga v grob. 30 I sega, ako otidam kaj slugata tvoj, tatkoto na{, i da ne bide so nas deteto, so ~ija du{a e privrzana negovata du{a 31 i koga }e vidi deka go nema deteto, }e umre; i slugite tvoi }e go turnat stariot sluga tvoj, tatkoto na{, so taga v grob.
17
59
BITIE
32
43,9
45,1
Dela 7,13
3
50,15
4
37,28 Ps 104,17
5
50,20 Rim 8,28
A tvojot sluga ja zede odgovornosta za deteto pred tatkoto na{, velej}i: Ako ne ti go dovedam (i ne go pretstavam pred tebe), neka bidam vinoven pred tatkoto svoj doveka. 33 Zatoa jas, slugata tvoj, neka ostanam mesto deteto, da mu bidam rob na gospodarot moj, a deteto neka si odi so bra}ata svoi. 34 Za{to, kako }e se vratam kaj tatkoto svoj, deteto da ne e so mene? Bi go videl zloto, {to }e go snajde mojot tatko.
32
8
41,42-43
Josif im se otkriva na svoite bra}a Toga{ Josif, ne moèj}i pove}e da se vozdrì pred onie {to stoeja okolu nego, izvika: Otstranete gi site od mene. I taka nikoj ne ostana pri Josif koga im se otkri na bra}ata svoi. 2 Pa zaplaka silno, taka {to ~uja Egip}anite, a se ~u i vo domot na faraonot. 3 I im re~e Josif na bra}ata svoi: Jas sum Josif! Dali e u{te ìv tatko mi? No bra}ata ne moèa da mu odgovorat, bidej}i se upla{ija pred nego. 4 No Josif im re~e na bra}ata svoi: Dojdete poblizu do mene! I tie pristapija; a toj im re~e: Jas sum Josif, bratot va{, kogo go prodadovte vo Egipet. 5 A sega, pak, ne àlostete se, nitu da àlite {to me prodadovte vamu, bidej}i Bog me prati mene pred vas, za da go zapazi ìvotot va{. 6 Za{to ima ve}e dve godini, otkako nastapi glad na zemjata, a u{te pet godini ostanuvaat, vo koi }e nema ni orawe, nitu ètva. 7 Zatoa Bog me prati pred vas, za da ve za~uva na zemjata, a i da vi go zapazi ìvotot so golemo izbavuvawe. 8 I taka, ne me prativte vie vamu, tuku Bog, Koj me postavi kako tatko na faraonot i gospodar na celiot dom negov i knez nad celata egipetska zemja. 9 Vratete se brzo kaj tatkoto moj i kaète mu: Vaka veli sinot tvoj Josif Bog me postavi za gospodar nad celiot Egipet; dojdi kaj mene, ne odlagaj.
45
]e ìvee{ vo zemjata Go{en, }e bide{ blizu do mene, ti i sinovite tvoi, i vnucite tvoi, i sitniot i krupniot tvoj dobitok, i s# {to e tvoe. 11 A jas }e se griàm vamu za prehranata tvoja, za{to glad }e ima u{te pet godini, ta da ne zagine{ ti, i sinovite tvoi, i s#, {to e tvoe. 12 I ete, gledate so o~ite va{i, i bratot moj Venijamin so svoi o~i gleda deka mojata usta ova vi go zboruva. 13 Raskaète mu na tatkoto moj za seta moja slava vo Egipet i za s# {to vidovte, pa poskoro dovedete go vamu tatkoto moj. 14 Potoa go pregrna bratot svoj Venijamin i pla~e{e vo pregratkata negova. A i Venijamin pla~e{e za bratot svoj. 15 I gi baknuva{e site bra}a svoi i, pregrnuvaj}i gi, pla~e{e. Potoa negovite bra}a razgovaraa so nego.
10
10
46,28 47,1-6 2 Mojs 8,19 9,26
16
Izreki 16,15
18
47,6 Ps 80,16
22
4 Car 5,5
Faraonot pra}a pokana do Jakov da dojde vo Egipet Toga{ se slu{na vo domot na faraonot deka pristignale bra}ata na Josif. I se zaraduvaa faraonot i slugite negovi. 17 I mu re~e faraonot na Josif: Kaì im na bra}ata tvoi eve {to }e napravite: Natovarete go dobitokot va{, i vratete se vo hananskata zemja. 18 Pa zemete go tatkoto va{ i va{ite semejstva i dojdete kaj mene, i }e vi ja dadam najubavata zemja {to ja ima vo Egipet, i taka vie }e ìveete vo izobilie vo ovaa zemja. 19 A tebe, pak, ti zapovedam da im kaè{ Vaka napravete: Zemete so sebe od egipetskata zemja koli za decata va{i i za ènite va{i, i povedete go tatkoto va{, i dojdete vamu. 20 I nemojte da àlite za poku}ninata va{a, za{to s# {to e najubavo vo egipetskata zemja, }e bide va{e. 21 I sinovite Izrailevi taka postapija. A Josif im dade koli, po naredba na faraonot; im dade i hrana za po pat. 22 I na site im dade obleka za preoblekuvawe, a na Venijamin mu dade trista srebrenici i pet novi obleki.
16
60
BITIE
23
43,11
26
Ps 125,1 Jov 9,16 Lk 24,11
28
46,30
46,1
21,33 28,10
2
15,1 31,24
3
26,23-25 28,13-15
4
50,1
5
45,19-21
A i na tatko si mu isprati deset magariwa, natovareni so najubavi raboti, {to ima{e vo Egipet, i deset magarici, natovareni so ìto i hrana na tatko mu za po pat. 24 Toga{ gi isprati bra}ata svoi, i tie trgnaa; a im pora~a: Nemojte da se karate po patot! 25 I taka tie izlegoa od Egipet, i stignaa vo zemjata hananska kaj Jakov, nivniot tatko. 26 I mu raskaàa s#, velej}i: Josif e ìv, i toj e gospodar nad celata egipetska zemja! A negovoto srce se voznemiri, za{to ne im veruva{e. 27 No, koga mu raskaàa za s#, {to im be{e rekol Josif, i koga gi vide kolite, {to mu gi be{e ispratil Josif, za da go zemat, toga{ ìvna duhot na Jakov, nivniot tatko. 28 I re~e Izrail: Dovolno e {to u{te e ìv sinot moj Josif; }e pojdam da go vidam, pred da umram.
23
I trgna Izrail so s# {to ima{e, pa, otkako dojde vo Virsavija, Mu prinese `rtva na Boga od tatkoto svoj Isak. 2 I mu re~e Bog na Izrail no}e vo videnie: Jakove! Jakove! A toj odgovori: Eve me! 3 Toga{ Toj mu re~e: Jas sum Bog, Bog na tvojot tatko. Ne pla{i se da sleze{ vo Egipet, bidej}i tamu }e napravam od tebe golem narod. 4 Jas }e dojdam so tebe vo Egipet, i Jas pak }e te vratam vamu; i Josif }e gi zaklopi o~ite tvoi. 5 I trgna Jakov od Virsavija; i sinovite na Izrail go smestija Jakov, tatkoto svoj, i decata svoi, i ènite svoi vo kolite, {to im gi be{e pratil faraonot, za da go dovedat. 6 I go zedoa dobitokot svoj i imotot svoj, {to go bea spe~alile vo hananskata zemja, i dojdoa vo Egipet Jakov i siot negov rod zaedno so nego. 7 Sinovite negovi i vnucite negovi, i }erkite negovi i vnukite negovi, i celoto negovo potomstvo.
46
Patuvaweto na Jakov kon Egipet
Semejstvoto na Jakov A ova se imiwata na decata Izrailevi, koi dojdoa vo Egipet: Jakov i sinovite negovi. Prvenecot na Jakov, Ruvim. 9 Sinovite Ruvimovi: Hanoh i Palu, Esrom i Karmi. 10 Sinovite Simeonovi: Jemuel, Jamin, Oad, Jahin, Sigor i Saul, sin na Hanankata. 11 Sinovite Levievi: Girson, Keat i Merarij. 12 Sinovite Judini: Er, Onan, [ela, Fares i Zerah; no Er i Onan umrea vo hananskata zemja. Sinovi na Fares bea Esrom i Hamul. 13 Sinovi Isaharovi: Tola, Pua, Jov i [imron. 14 Sinovi Zavulonovi: Sered, Elon i Jahleel. 15 Toa se sinovite na Lija, {to mu gi rodi na Jakov vo ramninata Aram, zaedno so Dina, }erkata negova. Site sinovi i }erki negovi bea trieset i tri du{i. 16 Sinovi Gadovi: Cifon, Hagij, [unij, Ecbon, Erij, Arodij i Arelij. 17 Sinovi Asirovi: Jimna, Ji{va, Ji{vij i Berija i sestrata nivna Zara. A sinovi na Berija bea: Hever i Malhiil. 18 Toa se sinovite na Zelfa, koja $ ja dade Lavan na Lija, }erkata svoja; taa mu rodi na Jakov {esnaeset du{i. 19 Sinovi, pak, na Rahila, ènata na Jakov, bea: Josif i Venijamin. 20 A na Josif vo Egipet mu se rodija od Asenata, }erkata na Potifera, sve{tenikot od On: Manasija i Efrem. 21 A sinovi Venijaminovi bea: Bela, Beher i A{bel; Gera, (sinovi na Bela bea:) Naman, Ehij, Ro{, Mupim, Hupim i Ard. 22 Toa se sinovite na Jakov, {to mu gi rodi Rahila, vkupno ~etirinaeset du{i. 23 A sin Danov: Hu{im. 24 Sinovi na Neftalim: Jahceel, Gul, Jecer i [ilem. 25 Toa bea sinovi na Bilha, koja $ ja dade Lavan na }erkata svoja Rahila; taa mu rodi na Jakov vkupno sedum du{i.
8
8
2 Mojs 1, 1-5 4 Mojs 20,15 26 1 Let 2 Dela 7, 14-15
12
38,3-10
15
29,31-35 30,17-21
18
30,9-13
20
41,45.50-52
22
30,22-24 35,16-18
25
30,1-8
61
BITIE
Site, koi dojdoa so Jakov vo Egipet i koi bea izlegle od bedrata negovi, osven ènite na sinovite Jakovovi, bea vkupno {eeset i {est du{i. 27 I dvajcata sinovi Josifovi, {to 30 45,15.28 mu se rodija vo Egipet; zna~i, site lu|e 31 od domot na Jakov, koi dojdoa (so Jakov) 45,10.16-18 vo Egipet, bea sedumdeset (i pet).
26 2 Mojs 1,5 5 Mojs 10,22 Dela 7,14
27
Jakov vo Egipet Toj go prati Juda kaj Josif pred sebe, za da im go pokaè patot za Go{en. I dojdoa vo zemjata Go{en. 29 Toga{ Josif ja vpregna kolata svoja, i mu izleze vo presret na Izrail, tatkoto svoj, vo Go{en; i koga go vide, mu se obesi okolu vratot, i pla~e{e dolgo na vratot negov. 30 Potoa Izrail mu re~e na Josif: Sega, bidej}i so svoi o~i vidov deka si ìv, moàm da umram. 31 A Josif im re~e na bra}ata svoi i na celata familija Jakovova Odam da mu soop{tam na faraonot i }e mu re~am: Bra}ata moi i semejstvoto na tatkoto moj, koi bea vo hananskata zemja, dojdoa kaj mene. 32 Tie se lu|e ov~ari; otsekoga{ se zanimavale so sto~arstvo; i go dovedoa so sebe sitniot i krupniot dobitok svoj i s# {to imaa. 33 Ako, pak, faraonot ve povika i ve pra{a: Kakva rabota rabotite? 34 vie kaète: Sto~ari se slugite tvoi u{te od mladini pa dosega, i nie i tatkovcite na{i za da ostanete vo zemjata Go{en. Za{to Egip}anite site ov~ari gi smetaat za ne~isti.
28
I u{te mu rekoa na faraonot: Dojdovme da poìveeme vo ovaa zemja, za{to nema pasi{ta za dobitokot na slugite tvoi, bidej}i golem glad zavladea vo hananskata zemja; zatoa dozvoli im na slugite tvoi da se naselat vo zemjata Go{en. 5 A faraonot mu re~e na Josif: Tatkoto tvoj i bra}ata tvoi dojdoa kaj tebe; 6 zemjata egipetska e pod tvoja vlast; naseli gi na najdobro mesto: tatkoto tvoj i bra}ata tvoi; neka ìveat vo zemjata Go{en; i, ako znae{ deka me|u niv ima sposobni lu|e, postavi gi za nadglednici nad mojot dobitok. 7 Potoa go dovede Josif Jakova, tatkoto svoj i go pretstavi pred faraonot: Jakov go blagoslovi faraonot. 8 A faraonot go pra{a Jakov: Kolku godini ima{? 9 Mu odgovori Jakov na faraonot: Denovite na mojot ìvot na zemjata se sto i trieset godini; Malku se, a bea i nesre}ni i ne gi dostignaa dnite na tatkovcite moi, kolku {to tie ìveeja. 10 Potoa Jakov go blagoslovi faraonot i si otide od nego. 11 A Josif gi naseli i tatkoto svoj i bra}ata svoi i im dade najdobro mesto vo sopstvenost vo zemjata egipetska vo oblasta Rameses, kako {to be{e zapovedal faraonot. 12 I mu dava{e Josif ìto na tatkoto svoj i na bra}ata svoi, i na celiot tatkov dom, spored brojot na ~lenovite.
4
47,4
5 Mojs 26,5
7
14,19
9
25,7 35,28 47,28 Ps 89,9-10 Jov 14,1 Efes 5,16
11
2 Mojs 1,11 12,37
14
41,56-57
I otide Josif, pa mu javi na faraonot, velej}i: Tatkoto moj i bra}ata moi, so svojot siten i krupen dobitok, i so s# {to imaat, dojdoa od hananskata zemja; i, ete, tie se sega vo zemjata Go{en. 2 I zemaj}i od bra}ata svoi pet du{i gi pretstavi pred faraonot. 3 A faraonot im re~e na bra}ata negovi: Kakva rabota rabotite? Tie mu odgovorija na faraonot: Ov~ari se slugite tvoi, i nie i na{ite tatkovci.
47
Snaodlivosta na Josif za vreme na gladot 13 No ìto nema{e po celata zemja, za{to gladot stana mnogu golem: se isto{tija egipetskata i hananskata zemja od glad. 14 I go sobra Josif seto srebro {to se nao|a{e vo zemjata egipetska i vo zemjata hananska, za ìtoto, {to go kupuvaa, i go odnese Josif srebroto vo domot faraonov. 15 I snema srebro vo zemjata egipetska i vo zemjata hananska. Toga{ site Egip}ani po~naa da doa|aat kaj Josif i vikaa: Daj ni leb! Zo{to da umirame pred tebe? Srebroto ve}e zavr{i.
62
BITIE
A Josif im vele{e: Dajte go dobitokot svoj, pa }e vi dadam hrana za dobitokot, {tom srebroto ste go 19 potro{ile. Pla~ 1,11 17 I go doveduvaa dobitokot svoj kaj 5,9 Neem 5,3 Josif, a Josif im dava{e ìto za 24 kowite, za sitniot i krupniot dobitok 45,6 i za magariwata. Taka gi ishrani taa 26 godina so ìto vo zamena za siot 41,34 dobitok nivni. 18 A koga pomina taa godina, po~naa Ezd 7,24 pak da doa|aat kaj nego i vtorata godina, velej}i: Nema da krieme od gospodarot na{ deka srebroto na{e svr{i, a i stadata dobitok se kaj gospodarot na{, pa ne ni ostana ve}e ni{to da mu doneseme na gospodarot na{, osven telata na{i i nivite na{i. 19 Za da ne propadneme pred o~ite tvoi, kupi n# nas i nivite na{i za ìto, pa nie i zemjata na{a da mu staneme robovi na faraonot. A ti daj ni seme, da seeme i da ostaneme ìvi i da ne umreme, ta i zemjata da ne zapusti. 20 I taka Josif ja kupi za faraonot seta zemja vo Egipet, bidej}i site Egip}ani ja prodadoa svojata zemja na faraonot, za{to gladot gi pritisna. I zemjata stana faraonova. 21 A narodot go porobi od edniot kraj na Egipet do drugiot. 22 Samo ne gi kupi imotite na sve{tenicite, bidej}i faraonot imotite im gi podaril, i tie se hranea od dava~ki, {to im gi opredelil faraonot. Zatoa tie ne ja prodadoa svojata zemja. 23 Josif, pak, mu re~e na narodot: Ete, ve kupiv denes vas i nivite va{i za faraonot. Pa, eve vi seme, i posejte gi nivite. 24 No od rodot edna petina }e mu davate na faraonot, a ~etirite dela neka ostanat za vas: za seewe na nivite i za prehrana va{a i na onie, koi se po domovite va{i, kako i za prehrana na va{ite deca. 25 A tie rekoa: Ti ni go zapazi ìvotot; neka najdeme milost pred gospodarot na{ i da mu bideme robovi na faraonot. 26 I donese Josif zakon, koj e i denes vo sila vo zemjata egipetska: petina mu
16 Izreki 11,26
17
pripa|a na faraonot, osven od zemjata 27 na sve{tenicite, {to ne stana fara- 35,11 5 Mojs 26,5 onova. Ps 104,24 Poslednata èlba na Jakov A Izrail se naseli vo egipetskata zemja, vo oblasta Go{en, i ja vladeeja, i se iznarodija i namnoìja mnogu. 28 I poìvea Jakov vo egipetskata zemja sedumnaeset godini; Jakov ìvee{e vkupno sto ~etirieset i sedum godini. 29 A koga se nabliì vremeto Izrail da umre, go povika svojot sin Josif i mu re~e: Ako sum na{ol milost pred tebe, stavi ja rakata tvoja pod bedroto moe, i napravi mi milost i veti mi deka nema da me pogrebe{ vo Egipet. 30 No za da po~ivam kaj tatkovcite moi, }e me prenese{ nadvor od Egipet i }e me pogrebe{ vo grobot nivni. A toj re~e: ]e napravam kako {to veli{. 31 I mu re~e: Zakolni mi se! I toj mu se zakolna. Toga{ Izrail mu se pokloni vrz pernicata od svojata postela.
27
30
49,29-32 50,5-13
31
3 Car 1,47
48,1
Is.N. 14,4
3
17,1 35,6.11-12
5
41,50-52 1 Let 5,1-2
Potoa mu javija na Josif: Ene, tatko ti e bolen. A toj gi povede so sebe dvajcata sinovi svoi, Manasija i Efrem, (i dojde kaj Jakov). 2 I go izvestija Jakov, velej}i mu: Ete, sinot tvoj Josif doa|a kaj tebe. A Izrail sobra sili i sedna na postelata svoja. 3 I mu re~e Jakov na Josif: Sesilniot moj Bog El-[adaj mi se javi vo Luz, vo zemjata Hanan, me blagoslovi, 4 i mi re~e: ]e te napravam ploden i mnogubroen; i }e napravam od tebe da proizlezat mnogu narodi, }e ja dadam ovaa zemja i na tvoeto potomstvo po tebe vo ve~na sopstvenost. 5 A sega, dvajcata sinovi tvoi, Efrem i Manasija, koi ti se rodija vo egipetskata zemja, pred da dojdam vo Egipet, neka bidat moi, kako {to mi se Ruvim i Simeon.
48
Jakov gi blagoslovuva sinovite na Josif
63
BITIE
7
35,16-20
9
Evr 11,21
10
1 Car 4,15
11
37,35
15
49,22-26 Ez 34,15.23 Ps 22,1 80,2-3 Jn 10,1-18
16
5 Mojs 33,17
Decata, pak, koi ti se rodija po niv, neka ostanat tvoi; a vo nasledstvoto svoe neka se vikaat spored imiwata na bra}ata nivni. 7 A koga se vra}av od ramninata Aram, mi umre (majka ti) Rahila vo hananskata zemja, po pat, blizu do Efrat, i jas ja pogrebav tamu na patot za Efrat, sega nare~en Vitleem. 8 A, otkoga gi vide Izrail sinovite Josifovi, pra{a: Koi se ovie? 9 A Josif mu re~e na svojot tatko: Toa se moite sinovi, koi mi gi dade Bog ovde. I re~e Jakov: Dovedi gi kaj mene, da gi blagoslovam. 10 Za{to o~ite na Izrail mu bea oslabele od starosta, pa ne moè{e dobro da gleda. A koga mu gi dovede, gi pregrna i gi bakna. 11 I mu re~e Izrail na Josif: Ne se nadevav deka }e go vidam liceto tvoe; no, ete, Bog mi gi pokaà i tvoite deca. 12 Toga{ Josif gi istavi od kolenata negovi i se pokloni so liceto dozemi. 13 Pa gi zede Josif obajcata, Efrem vo svojata desna raka, sproti levata na Izrail, a Manasija vo svojata leva raka, sproti desnata na Izrail, i gi pribliì do nego. 14 A Izrail ja pruì desnata raka svoja i ja stavi vrz glavata na Efrem, iako toj be{e pomal, a levata vrz glavata na Manasija. Taka gi stavi racete namerno, makar {to Manasija be{e prvoroden. 15 I go blagoslovi Josifa, velej}i: Bog, po ~ij pat sekoga{ odea pred nego tatkovcite moi Avraam i Isak, Bog, Koj mi be{e Pastir, otkako sum nastanal pa s# do dene{en den, 16 angelot, Koj me izbavuva{e od sekoe zlo, neka gi blagoslovi ovie deca; so imeto moe i imeto na tatkovcite moi, Avraam i Isak, po niv da se spomnuva, i vo mnogubrojni mno{tva na zemjata da se namnoàt. 17 A na Josif mu be{e te{ko koga vide deka tatko mu svojata desna raka ja stavi vrz glavata na Efrem. Pa ja zede tatkovata desna raka za da ja premesti od glavata Efremova na glavata Manasieva,
6
i mu re~e Josif na tatko si: Ne taka, tatko, za{to onoj e prvenec; stavi ja svojata desna raka vrz negovata glava. 19 No tatkoto negov ne saka{e, tuku re~e: Znam, sinko, znam, i od nego }e izleze narod, i toj }e bide golem; no pomaliot brat }e bide pogolem od nego, i od negovoto seme }e proizleze mnogubroen narod. 20 I gi blagoslovi vo onoj den i re~e: Preku vas }e se blagoslovuva Izrail i }e se veli: Bog neka ti napravi, kako {to im napravi na Efrem i na Manasija. Taka go postavi Efrem nad Manasija. 21 A potoa Izrail mu re~e na Josif: Eve, jas umiram; no Bog }e bide so vas i }e ve vrati vo zemjata na va{ite tatkovci. 22 I jas ti davam eden del pove}e otkolku na bra}ata tvoi; ona {to go zedov od Amorejcite, so svojot me~ i so svojot lak.
18
19
25,23
20
12,3
21
15,16 46,4
49,1-33
5 Mojs 33
1
4 Mojs 24,14
3
29,32 5 Mojs 33,6 Is.N. 13,15-23
4
35,22
5
29,33-34 5 Mojs 33,8-11 Is.N. 13,14 19,1-9
Potoa Jakov gi povika svoite sinovi i im re~e: Soberete se, za da vi soop{tam odnapred, {to }e se slu~i so vas vo idnite vremiwa. 2 Soberete se i poslu{ajte me, vie sinovi na Jakov, poslu{ajte go Izrail, tatkoto va{: 3 Ruvime, sine moj prvoroden, ti si tvrdina moja i po~etok na mojata sila; prv po dostoinstvo i prv po mo}. 4 Ti blika{ kako voda; nema da se izdigne{, za{to se ka~i na tatkovoto leglo, i ja oskverni postelata moja, na koja se ka~i. 5 Simeon i Levij se vistinski bra}a, oru`je na nasilstvo se me~ovite nivni. 6 Vo dogovarawata nivni da ne u~estvuva du{ata moja, nitu vo sobirot nivni slavata moja; bidej}i tie vo gnevot svoj lu|e ubivaa, a za svoe zadovolstvo bikovi sakatea. 7 Proklet da e gnevot nivni, za{to e èstok; i lutinata nivna, bidej}i e svirepa; }e gi razdelam po Jakova, i }e gi rasturam niz Izrail.
49
Jakov go dava svojot blagoslov na dvanaesette svoi sinovi
6
34,25-31
64
BITIE
8
27,29 5 Mojs 33,7 Is.N. 15
9
4 Mojs 23,24 Otkr 5,5
10
4 Mojs 24,17 Is 9,6-7 11,1-9 Ez 21,31 Mih 5,1-3 Ps 2 110
11
Is 63,1-6 Zah 9,9 Mt 21,2-6
13
5 Mojs 33,18-19 Is.N. 19,10-16
14
30,18
16
30,6 5 Mojs 33,22 Is.N. 19,40-48 Sud 5,17
18
Is 25,9
19
30,11-13 Is.N. 13,24-28
20
5 Mojs 33,24-25 Sud 5,17
21
30,8
22
30,24 5 Mojs 33,13-17
Judo! Tebe }e te slavat bra}ata tvoi, i racete sekoga{ }e ti bidat vrz ple}ite na neprijatelite tvoi; i tebe }e ti se poklonuvaat sinovite na tatkoto tvoj. 9 Judo, lav~e moe malo! Od grabe` se izdiga{, sine moj. Se navednuva{ i legnuva{ kako lav i lavica. Koj smee da te predizvikuva? 10 Nema da se odzeme èzolot od Juda, nitu od bedrata negovi, s# duri ne dojde Mirotvorecot, Komu }e Mu se pokoruvaat narodite. 11 Toj go vrzuva za loza svoeto magare, a mladoto magare na negovata magarica za debela pra~ka; vo vino ja pere oblekata svoja, a vo krv od grozje oblekloto svoe; 12 o~ite mu se potemni od vino, a zabite mu se pobeli od mleko. 13 Zavulon }e ìvee pokraj more, do morsko pristani{te, a granicata }e mu bide do Sidon; 14 Isahar e kako cvrsto magare, legnat me|u ogradite; 15 pa, otkako vide deka po~inkata e dobra, zemjata prijatna, gi svi ramewata svoi pod trudot i stana rob na zemjata. 16 Dan }e mu sudi na svojot narod, kako edno od plemiwata izrailski. 17 Dan }e bide kako zmija na pat, kako usojnica na pateka, koja go kasnuva kowot za noga, i java~ot negov pa|a nazad. 18 Od Gospod o~ekuvam spasenie! 19 A Gad, }e go napadnat razbojnici, no toj, odej}i im po tragite, }e gi sovlada. 20 Kaj Asir }e ima hrana vo izobilie; toj }e im dava hrana na knezovite. 21 Neftalim e kako ko{uta na sloboda, koja dava ubav podmladok. 22 Josif e plodna granka, plodorodna granka pokraj izvor, ~ii fidanki pominuvaat nad yidot. 23 I go ogor~uvaa, i strelaa po nego, i go progonuvaa silnite strelci, 24 no lakot negov ostana jak, i muskulite na negovite race ostanaa cvrsti preku racete na Mo}niot (Bog) Jakovov, na pastirot i tvrdinata Izraileva.
8
Od Boga na tatkoto tvoj, Koj }e ti pomaga, i od Semo}niot Koj }e te blagoslovi so blagoslovi odozgora od neboto, so blagoslovi od bezdnata podzemna, so blagoslovi od gradite i od utrobite. 26 Blagoslovite na tatkoto tvoj gi nadminaa blagoslovite na starite planini i ubavinite na ve~nite ridovi; tie neka se spu{taat i neka bidat nad glavata Josifova, i nad temeto na izbraniot me|u bra}ata svoi. 27 Venijamin e grabliv volk, nautro }e jade lov, a nave~er plenot }e go deli. 28 Toa se dvanaesette kolena izrailski, i toa im go izgovori tatkoto nivni; gi blagoslovi: sekogo so poseben blagoslov gi blagoslovi. 29 Potoa im zapoveda, velej}i: Jas se pribiram kaj svojot rod, pogrebete me pri tatkovcite moi, vo pe{terata {to e vo nivata na Hitiecot Efron. 30 Vo pe{terata, {to e vo nivata mahpelska, sproti Mamre, vo zemjata hananska, (pe{tera) koja ja be{e kupil Avraam od Hitiecot Efron, za da ima svoja grobnica. 31 Tamu gi pogrebaa Avraam i ènata negova Sara, tamu gi pogrebaa i Isak i Reveka, ènata negova, a tamu jas ja pogrebav i Lija; 32 Ovaa niva i pe{terata, {to e vo nea, e kupena od sinovite Heteovi. 33 I prestana Jakov da im govori na sinovite svoi, gi povle~e nozete vo postelata, pa umre i se pribra kaj predcite svoi.
25
25
17,1-8
27
35,18 Is.N. 18,11 Sud 5,14-21
30
23,19-20
33
48,2
50,2
46,4
Toga{ Josif padna vrz liceto na svojot tatko, zaplaka nad nego, i go bakna. 2 I im zapoveda Josif na lekarite, koi bea vo negova slu`ba, da go balsamiraat tatkoto negov; i lekarite go balsamiraa Izrail. 3 I izminaa ~etirieset dena, za{to tolku dni se potrebni za balsamirawe, i go oplakuvaa Egip}anite sedumdeset dena. 4 [tom izminaa denovite na àlosta, im re~e Josif na golemcite faraonovi,
50
Pogrebuvaweto na Jakov
65
BITIE
5 velej}i: Ako sum na{ol milost pred
33,19 Dela 7,16
va{ite o~i, zboruvajte so faraonot i re~ete mu: 13 5 Tatkoto moj me zakolna, velej}i: Dela 7,16 Eve, jas umiram. Vo grobot moj, {to go iskopav vo zemjata hananska, tamu da me pogrebe{. Pa sega bi sakal da odam i da go pogrebam tatkoto moj, a potoa }e se vratam. (Zborovite na Josif mu gi prenesoa na faraonot). 6 A faraonot re~e: Odi i pogrebi go tatkoto tvoj, kako {to te zakolnal. 7 Potoa otide Josif da go pogrebe tatkoto svoj. A so nego pojdoa i site slugi faraonovi, stare{inite na domot negov i site stare{ini na zemjata egipetska, 8 i celiot dom Josifov i bra}ata negovi, i celiot dom na tatkoto negov. Samo decata svoi i sitniot i krupniot dobitok svoj gi ostavija vo zemjata Go{en. 9 So nego trgnaa, isto taka, koli i kowanici, taka {to pogrebnata povorka be{e mnogu golema. 10 A koga dojdoa vo Goren Hatad, koj e od onaa strana na Jordan, zaplakaa tamu mnogu silno i àlno. I Josif go oplakuva{e svojot tatko sedum dena. 11 A lu|eto od onaa zemja, Hanancite, koga slu{naa pla~ewe vo Goren Hatad, rekoa: Golema àlost imaat Egip}anite. Zatoa toa mesto go narekoa Avel Micraim15, {to e otade Jordan. 12 I napravija sinovite negovi onaka, kako {to im be{e zapovedal; 13 go odnesoa sinovite negovi vo zemjata hananska, i go pogrebaa vo pe{terata na nivata Mahpela, {to ja be{e kupil Avraam od Hitiecot Efron, sproti Mamre, za da ima grobnica. 14 A Josif se vrati vo Egipet, toj i bra}ata negovi, i site, koi bea na pogrebot na negoviot tatko.
Po smrtta na Jakov Koga vidoa bra}ata Josifovi deka nivniot tatko umre, si rekoa eden na drug: Da ne bi da si spomne Josif za na{ata omraza, pa da ni se odmazdi za seto zlo, {to mu go napravivme! 16 Zatoa rekoa da mu kaàt na Josif: Tatko ti ostavi kletva pred da umre i re~e 17 Vaka kaète mu na Josif: Prosti im gi na bra}ata tvoi nepravdata i grevot nivni, {to ti gi napravija. I ete, sega prosti im go grevot na slugite na tatkoviot ti Bog. A Josif zaplaka, koga mu go rekoa toa. 18 Potoa dojdoa pred nego i rekoa: Eve, nie sme slugi tvoi. 19 Josif im re~e: Ne pla{ete se, zar sum jas namesto Bog? 20 Vie smislivte zlo za mene, no Bog toa go svrte na dobro, za da se izvr{i ona, {to denes se slu~uva: da se za~uva ìvotot na mnogu lu|e. 21 I im re~e: Ne pla{ete se, jas }e ve prehranam vas i va{ite deca. Taka gi ute{i, zboruvaj}i im od srce. 22 I prodolì da ìvee Josif vo Egipet, toj i bra}ata negovi i celiot dom na tatkoto negov: poìvea Josif sto i deset godini. 23 I gi vide Josif sinovite Efremovi do tretoto koleno; a i sinovite na Mahir, sinot Manasiev, se rodija na kolenata Josifovi. 24 Toga{ im re~e na bra}ata svoi, velej}i: Jas }e umram; no Bog }e ve poseti i }e ve izvede od ovaa zemja vo zemjata, za koja im se zakolnal na Avraam, na Isak i na Jakov. 25 Pa gi zakolna Josif sinovite na Izrail i im re~e: Koga Bog }e ve poseti vas, vie toga{ ponesete gi koskite moi odovde so vas! 26 Josif umre na sto i deset godini. Go balsamiraa i go poloìja vo kov~eg vo Egipet.
15
17
Mt 6,12.14 Lk 17,3
18
37,7.9
19
45,5
20
Rim 12, 17-21 1 Sol 5,15
24
2 Mojs 12,41
25
2 Mojs 13,19 Is.N. 24,32 Evr 11,22
15 Pla~ egipetski.
(VTORA KNIGA MOJSEEVA)

Voved Jas sum Gospod, Bog tvoj, Koj te izvede od zemjata egipetska, od domot na ropstvoto. Ovoj centralen stih od knigata Ishod (20,2), ja otkriva smislata na naslovot na vtorata bibliska kniga (Ishod=Izlez), a upatuva i na nejzinata sodrìna: Bog e izbavitel na Svojot narod. Istovremeno ovoj stih pretstavuva osnova na Desette Bo`ji zapovedi. Bog Koj od qubov gi spasi Izrailcite, im dava mo`nost i tie da ja pokaàt nivnata qubov kon Nego, pridrùvaj}i se kon Negovite zapovedi. Izrailcite, koi vo minatoto najdoa spas vo Egipet (1 Mojs. 45,17-20; 47,11), so tekot na vremeto stanaa mnogubroen narod, no i robovi na egipetskite faraoni. Bog me|utoa, ne ostanuva ramnodu{en kon stradawata na Izrailcite; Toj izbira eden me|u niv, Mojsej, za da im bide voda~ i preku brojni kazni i ~uda gi prinuduva Egip}anite da go oslobodat izrailskiot narod i da go ostavat nepre~eno da ja napu{ti zemjata (1,1-15,21). Potoa Bog gi vodi i im pomaga na Izrailcite za vreme na celoto patuvawe niz Sinajskata Pustina (15,22-18,27), Toj pravi od Izrail Svoj narod, sklu~uvaj}i so nego sojuz na planinata Sinaj i soop{tuvaj}i mu gi istovremeno, Bo`jite zapovedi (19,124,18). Mojsej gi dobiva neophodnite upatstva za gradbata na skinijata (25-31). Narodot na Izrail zapa|a vo idolopoklonstvo, pravej}i si boèstvo vo vid na zlatno tele, po {to sleduva ostrata Bo`ja intervencija (32-34). Knigata zavr{uva so raskazot za gradbata na skinijata, vo koja se manifestira postojanoto Bo`jo prisustvo (35-40). Vo imeto na `rtvite od site vidovi ropstvo, vo site vremiwa, ovaa kniga pokaùva {to pretstavuva vistinskata sloboda: toa e slobodata {to Samiot Bog ja dava, za da mu ovozmoì na ~ovekot da bide vo op{tewe so Nego 1,1 i so drugite lu|e.
4
1 Mojs 35,25-26
ISHOD
1 Mojs 46,8-27
A ovie se imiwata na sinovite Izrailevi, koi dojdoa vo Egipet so 5 1 Mojs Jakov; sekoj so svoeto semejstvo dojde. 46,26 2 Ruvim, Simon, Levij i Juda, 5 Mojs 3 Isahar, Zavulon i Venijamin, 10,22 4 Dan i Neftalim, Gad i Asir. 6 5 I site, koi proizlegoa od Jakov, bea 1 Mojs 50,26 sedumdeset (i pet) du{i, a Josif, pak, Dela 7,15 be{e vo Egipet. 7 6 Potoa umre Josif i site bra}a nego1,9 1 Mojs 12,2 vi, i siot nivni rod; 5 Mojs 7,13 7 a sinovite izrailski se narodija i 26,5 se namnoìja, stanaa mnogu, i se zasilPs 104, 24-25 ija mnogu, taka {to zemjata se napolni Judita 5,10-11 so niv. Dela 7, 8 Toga{ vo Egipet se zacari nov car, 17-19 13,17 koj ne znae{e za Josif,
Izrailcite robovi vo Egipet
9 i mu re~e na svojot narod: Eve, narodot na sinovite izrailski e mnogubroen i posilen od nas. 10 Pa ajde da gi nadmudrime za da ne se razmnoùvaat; i, ako nastane vojna, da ne se zdruàt so neprijatelite na{i i da udrat na nas, pa da si otidat od na{ata zemja. 11 I postavija nad niv nadzornici nad rabotite za da gi ma~at so te{ka rabota. I tie mu gi izgradija na faraonot Pitom, Ramzes (i On, sega nare~en Iliopol), gradovi skladi{ta. 12 No, kolku pove}e gi ma~ea, tolku pove}e se mnoèa i se zasiluvaa taka {to Egip}anite zapo~naa da se pla{at od sinovite na Izrail. 13 Zatoa Egip}anite gi ugnetuvaa sinovite na Izrail so èstokost,
9
1,7 1 Mojs 26,16
10
Ps 70,10 83,3 105,24-25 Dela 7, 17-19
11
2,11 1 Mojs 15,13 47,11
13
5 Mojs 26,6
67
ISHOD
i im go zagor~uvaa ìvotot so te{ki raboti so kal i so pravewe tuli, i so razni polski raboti, i so sekakva 16 druga rabota, gi izma~uvaa nemilosrd1,22 no.
14
14
5 Mojs 26,6 Is 14,3
17
1,21 1 Car 22,17 Izreki 16,6 Dan 3,16-18 Dela 5,29
Nasilieto na faraonot vrz Izrailcite Osven toa, carot egipetski im zapoveda na evrejskite babici, od koi na ednata $ be{e imeto [ifra, a na drugata Pua; 16 i im re~e: Koga }e babuvate kaj Evrejkite, i pri poroduvaweto, ako vidite deka e ma{ko, ubijte go, a ako bide ènsko, neka ìvee! 17 No babicite se pla{ea od Boga i ne pravea taka, kako {to im zapoveda egipetskiot car, tuku gi ostavaa ma{kite deca ìvi. 18 A egipetskiot car gi povika babicite i im re~e: Zo{to pravite taka i gi ostavate ma{kite deca vo ìvot? 19 A babicite mu odgovorija na faraonot: Evrejkite ne se kako egipetskite èni: za{to tie se jaki i pred da dojde babicata, ve}e rodile. 20 Bog be{e dobar kon babicite i narodot se mnoè{e i mnogu se zasiluva{e. 21 I bidej}i babicite se pla{ea od Boga, Bog gi umnoì nivnite semejstva. 22 Toga{ faraonot mu zapoveda na celiot svoj narod, velej}i: Sekoe ma{ko koe }e se rodi kaj Evreite, frlajte go v reka: samo ènskite deca ostavajte gi vo ìvot.
15
20
1,17 1 Car 2,35 2 Car 7,11.27-29 3 Car 11,38
22
1,16 Dela 7,19
2,1
6,20 1 Mojs 29,34 4 Mojs 26,59
]erkata, pak, faraonova sleze do rekata, za da se kape, a i nejzinite sluginki odea pokraj rekata. Taa go zabeleà ko{ni~eto vo trskata, pa isprati edna od sluginkite svoi, da go donese. 6 A koga go otvori, vide dete; i toga{ deteto zaplaka. Taa se smili nad nego i re~e: Ova e evrejsko dete. 7 Toga{ sestrata negova $ re~e na faraonovata }erka: Saka{ li da odam da viknam doilka Evrejka, da ti go doi deteto? 8 A faraonovata }erka $ re~e: Odi! I devoj~eto otide, i ja vikna majkata na deteto. 9 Faraonovata }erka $ re~e: ûvaj go ova dete, i doj mi go; a jas }e ti platam. I go zede ènata deteto i go doe{e. 10 A koga deteto porasna, go odvede kaj }erkata faraonova, i taa go posini. I mu stavi ime Mojsej, velej}i: Za{to od voda go izvadiv.
5
5
7,15
10
1 Car 1,20 2 Car 22,17 Dela 7,21
11
Dela 7,23 Evr 11, 24-27
13
1 Mojs 13,8 Dela 7,26
14
Dela 7,27.35
15
4,19 Dela 7,29 Evr 11,27
16
3,1 18,1 1 Mojs 24,11 30,38
2
1 Mojs 39,6 Dela 7, 20-29 Evr 11, 23-27
Mojsej bega vo midjanskata zemja Po mnogu vreme, koga Mojsej porasna, otide me|u bra}ata svoi (sinovite Izrailevi), i ja vide makata nivna. I zabeleà kako eden Egip}anec bie Evrein eden od bra}ata negovi (sinovite Izrailevi). 12 Se obyrna na site strani, i, koga vide deka nema nikoj, go ubi Egip}anecot i go zakopa vo pesokot. 13 Utredenta izleze pak i vide dvajca maì Evrei kako se tepaat i mu re~e na onoj, koj be{e vinoven: Zo{to go bie{ bli`niot svoj? 14 A toj odgovori: Koj te postavi tebe za stare{ina i sudija nad nas? Da ne saka{ i mene da me ubie{, kako {to go ubi (v~era) Egip}anecot? Toga{ Mojsej se upla{i i re~e: Zna~i, se razbralo za ova! 15 I faraonot ~u za ova, pa saka{e da go pogubi Mojsej. No Mojsej izbega od faraonot i otide vo midjanskata zemja, i sedna kraj eden izvor. 16 A sve{tenikot midjanski, pak, ima{e sedum }erki (koi gi pasea ovcite na svojot tatko Jotor). I tie doj11
3
1 Mojs 6,14
4
15,20
Eden ~ovek od plemeto Levievo otide i si zede èna od }erkite Levievi. 2 @enata za~na i rodi ma{ko dete; pa koga vide deka e mnogu ubavo, go krie{e tri meseci. 3 No, koga ne moè{e pove}e da go krie, zede ko{ni~e od trski go oblepi so asfalt i smola; i, otkako go stavi deteto vo nego, go odnese vo trskata kraj rekata. 4 A sestrata negova zastana podaleku, za da gleda {to }e stane so nego.
Ra|aweto i detstvoto na Mojsej
68
ISHOD
17 doa i crpea voda i gi napolnija po18
4 Mojs 10,29
1 Mojs 29,10
21
4,25 18,2 4 Mojs 12,1
22
18,3 1 Mojs 23,4 Sud 18,30 Evr 11,13
23
1,14 3,7.9 6,5 4 Mojs 20,15-16 5 Mojs 26,7 Sud 2,18 1 Car 12,8 Ps 5,1 Jk 5,4
24
6,7 32,13 1 Mojs 9,1 17,4 22,16-18 26,3 28,13-15 4 Car 13,23 Er 14,21 Ps 104,10.42
ilata, za da go napojat stadoto na svojot tatko. 17 No dojdoa ov~ari, i gi isteraa, a Mojsej stana i gi odbrani, im nalea voda i im go napoi stadoto. 18 Tie se vratija kaj tatkoto svoj Raguil a, a toj gi pra{a: Zo{to tolku brgu se vrativte denes? 19 Tie odgovorija: Eden Egip}anec n# odbrani od ov~arite, duri ni izvadi voda i ni gi napoi ovcite. 20 A toj im re~e na svoite }erki: Pa, kade e toj? Zo{to ste go ostavile taka toj ~ovek? Pokanete go da jade so nas! 21 I Mojsej re{i da ìvee kaj toj ~ovek, a toj mu ja dade na Mojsej za èna svojata }erka Cipora. 22 I taa (za~na i) rodi sin, i mu stavi ime Gere{om: Bidej}i sum re~e doselenik vo tu|a zemja. ( I taa za~na i rodi vtor sin, i mu stavi ime Eliezer, velej}i: Bog na mojot tatko mi e Pomo{nik i me izbavi od racete faraonovi.) Bog go opredeluva Mojsej da go vodi izrailskiot narod
23 A po mnogu vreme, umre egipetskiot car. A sinovite izrailski u{te of25 kaa od makite i vikaa; i piskotot niv3,7 ni od te{kite maki dojde do Boga. 24 I Bog go ~u ofkaweto nivno, i se 4,31 seti Bog na zavetot Svoj so Avraam, 3,1 Isak i Jakov. 25 I Bog pogledna na sinovite izrail2,16.18 4,27 ski, i se smili nad niv. 17,6
A koga Gospod vide deka toj doa|a da vidi, izvika Gospod od grmu{kata i re~e: Mojsej, Mojsej! A toj odgovori: Eve me, Gospodi! 5 A Toj re~e: Ne prio|aj vamu. Sobuj si gi obuvkite od nozete, za{to ova mesto, na koe stoi{, e sveta zemja. 6 I mu re~e: Jas sum Bog na tatkoto tvoj, Bog Avraamov, Bog Isakov i Bog Jakovov. A Mojsej go zakri liceto svoe, za{to se pla{e{e da pogledne vo Boga. 7 I Gospod mu re~e (na Mojsej): Gi vidov stradawata na narodot Moj vo Egipet, i go ~uv piskotot negov od nadzornicite. Poznata mi e makata negova. 8 Pa slegov da go izbavam od racete egipetski, i da go izvedam od taa zemja i da go vovedam vo zemja dobra i prostrana, vo zemja, kade {to te~e med i mleko, vo zemjata na Hanancite, Hitijcite, Amorejcite, Perizijcite, Evejcite i Jevusijcite. 9 I eve, sega vikotot na izrailskite sinovi stigna do Mene, i Jas go vidov gnetot, so koj gi ma~at Egip}anite. 10 A sega pojdi Jas te ispra}am kaj faraonot, (egipetskiot car,) za da go izvede{ od Egipet narodot Moj, sinovite izrailski.
4
4
4,5
5
19,12 Is.N. 5,15 Dela 7,33
6
6,2-13 33,20 Sud 13,22 Is 6,5 Jov 13,11 23,16 Mt 22,32 Mk 12,26 Lk 20,37 Dela 3,13 7,32
7
3,16 1 Mojs 16,11 1 Car 9,16 Ps 105,44 Neem 9,9 Dela 7,34
8
3,17 13,5 33,32-3 1 Mojs 12,7 15,18-21 3 Mojs 20,24 4 Mojs 13,28 5 Mojs 6,3 8,7-9 11,9 26,9 27,3 Is.N. 5,6 11,3 Sud 3,3 Er 11,5 32,22 Ez 20,6
Bog mu go otkriva Svoeto imena Mojsej Mojsej, pak, Mu progovori na Boga: Koj sum jas, ta da odam kaj faraonot, i da gi izvedam sinovite na Izrail od zemjata egipetska? 12 A Toj re~e: Jas }e bidam so tebe, i eve ti znak deka Jas sum te ispratil: Koga }e go izvede{ narodot od Egipet, }e Mu sluìte na Boga na ovaa planina. 13 A Mojsej Mu re~e na Boga: Eve, }e pojdam kaj sinovite izrailski i }e im re~am: Bog na tatkovcite va{i me ispra}a kaj vas. I ako tie me pra{aat: kako Mu e imeto, {to }e im re~am toga{? 14 Bog mu odgovori na Mojsej, velej}i: Jas sum Onoj, Koj ve~no postoi! Pa
11
9
1,14
18,5 19,2 33,6 5 Mojs 1,6 3 Car 19,8
Mojsej go pase{e stadoto na Jotor, testot svoj, sve{tenikot midjanski. Edna{ go odvede stadoto daleku vo 2 pustinata i dojde do Bo`jata planina 19,18 Horiv. 3 Car 2 I mu se javi angel Gospodov vo ognen 19,12 Mk 12,26 plamen od sredinata na edna grmu{ka. Lk 20,37 Dela 5,19 I vide toj, a toa grmu{kata gori so 7,30-35 ogan, a ne izgoruva. 5 Mojs 3 I Mojsej re~e: Da pojdam da go 33,16 vidam ova ~udo, zo{to grmu{kata ne 3 izgoruva? 19,1-6
1 2,18. Raguil ponatamu se imenuva kako Jotor.
10
4,12 6,13 7,1-15 12,41.51 1 Car 12,8 Ps 104,26 Dela 7,34
69
ISHOD
11 prodolì: Taka }e im kaè{ na si-
4,10 6,12.30 Sud 6,15 1 Car 9,21 Is 6,5 Er 1,6
12
1 Mojs 26,3 Is.N. 1,5 Is 7,14 Ps 85,17 Dela 7,7 Rim 8,31
13
Sud 13,17
14
15,3 Is 42,8 Jn 5,25-58 Jn 8, 25-28.58 17,6.26 Evr 13,8 Otkr 1,8 4,8
15
6,2-8 Is 42,8 Er 16,21 33,2 Os 12,4 Joil 3,3 Ps 44,17 82,19 102,13 135,13 145,21
16
4,29 4 Mojs 11,16
17
3,8 6,6 5 Mojs 7, 1-5
18
4,1.8.23.31 5,1.3 6,11.12 7,16 8,16.23 9,13 10,9.26
novite izrailski: Onoj, Koj ve~no postoi, me isprati kaj vas. 15 I pak mu re~e Bog na Mojsej: Vaka kaì im na sinovite izrailski: Gospod Bog na tatkovcite na{i, Bog Avraamov, Bog Isakov i Bog Jakovov me isprati kaj vas. Ete toa e imeto Moe ve~no, i toa e spomenot za Mene od koleno na koleno. 16 Odi i soberi gi izrailskite stare{ini, i kaì im: Gospod, Bog na tatkovcite va{i, mi se javi, Bog Avraamov, (Bog) Isakov i (Bog) Jakovov, i mi re~e: Ve posetiv i vidov {to vi se pravi vo Egipet. 17 I rekov: ]e ve izvedam od makite egipetski vo zemjata na Hanancite, Hitijcite, Amorejcite, Perizijcite, (Gergesejcite,) Evejcite, i Jevusijcite, vo zemja kade {to te~e med i mleko! 18 I tie }e go poslu{aat glasot tvoj; a }e otide{ ti i izrailskite stare{ini kaj (faraonot,) carot egipetski, i }e mu re~ete: Gospod, Bog na Evreite, n# povika da pojdeme na tri dena pat vo pustinata, za da Mu prineseme `rtva na Gospod, na{iot Bog. 19 A Jas znam deka (faraonot,) carot egipetski nema da vi dozvoli da izlezete, ako ne go natera silna raka. 20 No }e ja pruàm rakata Svoja, i }e go pritisnam Egipet so site Moi ~udesa, {to }e gi napravam tamu; potoa }e ve pu{ti. 21 I }e mu dadam milost na ovoj narod kaj Egip}anite, taka {to, koga }e pojdete, nema da pojdete so prazni race. 22 Tuku sekoja èna neka pobara od sosetkata svoja i od onaa {to ìvee vo domot nejzin srebreni i zlatni predmeti i obleka; i }e gi ukrasite so niv sinovite va{i i }erkite va{i, i taka }e go ograbite Egipet. Bog mu ja otkriva Svojata mo} na Mojsej
A Gospod mu re~e: [to ti e toa vo rakata? A toj odgovori: Stap. 3 I mu re~e: Frli go na zemja! I go frli na zemja, a toj stana zmija. I Mojsej izbega od nea. 4 A Gospod mu re~e na Mojsej: Ispruì ja rakata svoja, pa fati ja za opa{kata. I ja ispruì rakata i ja fati (za opa{kata), i pak stana stap vo rakata negova. 5 Taka }e poveruvaat deka ti se javil Gospod, Bog na tatkovcite nivni, Bog Avraamov, Bog Isakov i Bog Jakovov. 6 I pak mu re~e Gospod: Stavi ja sega rakata svoja vo pazuvata svoja! I toj ja stavi rakata svoja vo pazuvata svoja; a koga ja izvadi, a toa rakata mu pobelela od lepra, kako sneg. 7 I mu re~e: Stavi ja pak rakata svoja vo pazuvata svoja! I pak ja stavi rakata svoja vo pazuvata svoja; a koga ja izvadi od pazuvata, taa pak stanala, kako {to mu be{e celoto telo negovo. 8 Pa, ako ne ti poveruvaat i ne go poslu{aat glasot tvoj pri prviot znak, }e ti poveruvaat pri vtoriot znak. 9 A ako ne poveruvaat ni na dvata znaka i ne go poslu{aat glasot tvoj, a ti toga{ zemi voda od rekata, i isturi ja na kopnoto; i vodata, zemena od rekata, }e se pretvori vo krv na zemjata.
2
19
4,21 11,9 5 Mojs 4,34
20
4,21 6,1.6 11,1.9-10 12,31-33 5 Mojs 3,24 6,22 Er 32,20 51,25 Neem 9,10 Ps 71,18 77,43 134,9
21
11,3 12,35-36
22
11,2 1 Mojs 15,14 Ez 39,10 Ps 104,37 Ezd 1,4.6 7,16
4,1
3,18
2
4,17.20 7,19 14,16.21 17,5-6.9 4 Mojs 20,8 Sud 6,21
3
7,8-12
Bog go opredeluva Aron za pomo{nik na Mojsej A Mojsej Mu re~e na Gospod: O, Gospodi, Te molam, ne sum dobrore~iv ~ovek; ni porano sum bil, nitu v~era, ni zav~era, pa ni sega, otkako progovori Ti so slugata Tvoj; jas te{ko zboruvam i tepkam. 11 A Gospod re~e: Koj mu dal usta na ~ovekot? Koj go pravi nem, ili gluv, da gleda, ili da e slep? Zar ne sum toa Jas, Gospod? 12 Pa sega, odi, i Jas }e ti ja otvoram ustata, i }e te nau~am, {to da zboruva{. 13 No toj pak re~e: Te molam, Gospodi, izberi drug, {to }e go isprati{. 14 I se razgnevi Gospod na Mojsej, i re~e: Neli ti e brat Aron levitot? Znam deka e sposoben da zboruva (name10
5
3,6 4,31 14,31 19,9
6
3 Mojs 13,2.11 4 Mojs 12,10 2 Let 26,21
7
Mt 8,3 Lk 17, 12-14
8
4,30 3 Car 13,3 Er 44,29
Toga{ Mojsej odgovori i re~e: A ako ne mi poveruvaat i ne go poslu{aat glasot moj, tuku mi re~at Ne ti se javil Gospod? {to da im kaàm?
9
7,17-21
70
ISHOD
10 sto tebe); i eve toj }e te sretne, i, koga
}e te vidi, }e se zaraduva vo srceto 11 svoe. 15 Nemu }e mu govori{ i }e gi stava{ Ps 93,9 Mt 11,5 zborovite (Moi) vo ustata negova; a Jas Lk 1,20.64 Jn 10,21 }e bidam so ustata tvoja i so ustata 12 negova i }e vi pokaàm {to da pravite. 16 I toj mesto tebe }e mu zboruva na 3,10 4,15-16 4 Mojs 23,5 narodot; i taka toj }e ti bide tebe usta, 5 Mojs a ti }e mu bide{ nemu mesto Boga. 18,18 17 A toj stap ({to be{e pretvoren vo Is 50,4 51,16 zmija), zemi go vo svojata raka. So nego Er 1,9 Mt 10, }e pravi{ ~uda.
Er 1,6-10 19-20 Mk 13,11 Lk 12,12
Mojsej se vra}a kaj svojot narod Toga{ otide Mojsej i se vrati kaj svojot test Jotor i mu re~e: ]e pojdam i }e se vratam kaj bra}ata moi vo Egipet, da vidam dali se u{te ìvi. Jotor mu re~e na Mojsej: Odi so zdravje! (Mnogu vreme po ovie denovi umre egipetskiot car.) 19 I Gospod mu re~e na Mojsej vo (zemjata) midjanska: Odi, vrati se vo Egipet, za{to izumrea site, {to ja baraa du{ata tvoja. 20 Toga{ ja zede Mojsej ènata svoja i sinovite svoi, i gi ka~i na magariwa, i zamina za Egipet. A stapot Bo`ji go zede Mojsej vo rakata svoja. 21 I mu re~e Gospod na Mojsej: Koga }e otide{ i se vrati{ vo Egipet, gledaj da gi napravi{ pred faraonot site ~uda, za koi ti dadov mo} vo racete tvoi. A Jas, pak, }e go oèsto~am srceto negovo, da ne go pu{ti narodot. 22 A ti kaì mu na faraonot: Vaka veli Gospod: Izrail e Mojot prvoroden sin. 23 Jas ti velam: pu{ti go sinot Moj da Mi sluì. Ako ne go pu{ti{, Jas }e go ubijam tvojot prvoroden sin. 24 I koga patem no}eva{e, go sretna Gospod i saka{e da go ubie. 25 Toga{ Cipora zede ostar kamen, i ja obreza krajnata plot na svojot sin, i frlaj}i ja pred nozete negovi, re~e: Ti si mojot krvav mladoènec. 26 Toga{ Toj otide od nego; a taa re~e: Poradi obrezanieto si krvav mladoènec.
18
13
Is 6,8 Jona 1,1-3
A Gospod mu re~e na Aron: Izlezi 22 Mojs vo pustinata i otidi da go sretne{ 5 14,1 Mojsej! I toj otide i go sretna na pla- 32,6 Is 63,16 ninata Bo`ja, i go bakna. Er 3,19 28 Mojsej, pak, mu gi kaà na Aron 31,9 11,1 site zborovi Gospodovi: Koj go ispra- Os Mal 2,10 ti, i site ~uda, {to mu zapoveda da gi Rim 9,4 2 Kor 6,18 izvr{i. 29 I otidoa Mojsej i Aron i gi sobraa 23 site stare{ini na sinovite izrailski. 3,18 30 A Aron (im) gi kaà site zborovi, 5,1 7,16 {to mu gi be{e kaàl Gospod na Moj- 11,5 sej, a Mojsej gi izvr{i site ~uda pred 12,12.29 4 Mojs 8,17 33,4 o~ite na narodot. 77,51 31 Narodot poveruva. I otkako Ps 104,36 134,8 slu{naa deka Gospod gi posetil sinovite izrailski i poglednal na makata 135,10 nivna, padnaa na kolena i se poklonija. 25
27
14
4,27 7,1
15
4,30 7,1-2 4 Mojs 23,5.12.16 5 Mojs 18,18 Is 51,16 59,21 Er 1,9
16
7,1-2 Er 15,19
4,2.20 7,9-21 8,1.12 17,5.9
17
2,15.23 Mt 2,20
19 20
2,22 4,2.17 18,3 Dela 7,29
3,19.20 7,3.13 8,15.28 9,1.17 10,27 11,10 14,4.8 5 Mojs 2,30 Is.N. 11,20 1 Car 6,6 Is 6,10 63,17 Jn 12,40 Rim 9,18
21
Mojsej i Aron kaj faraonot A potoa Mojsej i Aron dojdoa kaj faraonot, pa mu rekoa: Vaka veli Gospod, Bog Izrailev Pu{ti go narodot Moj, da praznuva praznik vo Moja ~est vo pustinata. 2 No faraonot re~e: Koj e toj Gospod, za da go poslu{am glasot Negov, i da gi pu{tam sinovite izrailski? Ne Go poznavam toj Gospod, nitu }e go pu{tam narodot izrailski. 3 A tie rekoa: Bog na Evreite n# povika nas tri dena pat da odime vo pustinata, za da Mu prineseme `rtva na Gospod, na{iot Bog, ta da ne ni isprati pomor ili ubistvo. 4 Toga{ carot egipetski im re~e: Zo{to vie, Mojsej i Aron, go odvlekuvate (mojot) narod od negovata rabota? Odete (si sekoj od vas po svojata rabota)! 5 I faraonot u{te dodade: Ete, sega koga narodot se namnoì vo zemjata, vie sakate da go naterate da ne raboti!
2,21 1 Mojs 17,14 Is.N. 5,2-3
26
1 Mojs 17,10
27
3,1 1 Mojs 29,13
28
4,16
29
3,16
30
4,2-9
31
2,25 3,18 14,31
5,1
3,18 4,23
Faraonot im ja nagolemuva 3 rabotata na Evreite 8,23 6 I vedna{ im zapoveda faraonot na 3 Mojs 26,25 nadzornicite nad narodot i na nasto- 5 Mojs 28,21 jnicite negovi, i re~e: 7 Otsega na narodot nema da mu da- 4 vate pleva za pravewe tuli, kako do- 1,11 sega: tuku sami neka odat da si sobiraat pleva.
3,19 7,5.17 14,4 Jov 21,15
71
ISHOD
1,9 1 Mojs 12,2
5 8
5,14.17.18
1,11 5,13
10 11
5,19
5,16 Is 10,24
14 17
5,8
A kolku tuli dosega pravele, nastojuvajte tolku da pravat i otsega: ni{to ne namaluvajte; za{to se bez rabota, pa zatoa vikaat i velat Da odime i da Mu prineseme `rtva na na{iot Bog. 9 Neka im se zgolemi rabotata na tie lu|e, za da rabotat pove}e i da ne se zanimavaat so prazni zborovi. 10 I izlegoa nadzornicite i nastojnicite, i mu rekoa na narodot: Vaka veli faraonot: nema da vi davam ve}e pleva; 11 odete sami i sobirajte si pleva, kade {to }e najdete; a od rabotata nema ni{to da vi se namali. 12 I se razotide narodot po celata zemja egipetska za da sobira strnika namesto pleva. 13 A nadzornicite (gi) navaluvaa, velej}i: Vr{ete gi va{ite (opredeleni) raboti sekoj den, kako i porano koga imavte pleva. 14 A nastojnicite od rodot na sinovite izrailski, koi gi postavija nad niv nadzornicite na faraonot, bea bieni i im se vele{e: Zo{to ni v~era, ni denes ne izrabotivte tolku tuli, kolku {to vi e opredeleno, kako {to pravevte porano? 15 I otidoa nastojnicite na sinovite izrailski pred faraonot, pa izvikaa i rekoa: Zo{to postapuva{ taka so slugite tvoi? 16 Pleva ne im se dava na slugite tvoi, a pak ni se veli: pravete tuli. I ete, gi bijat slugite tvoi. Go onepravduvaat tvojot narod. 17 No toj im odgovori: Sedite bez rabota, ne rabotite, pa zatoa velite: Da odime da Mu prineseme `rtva na Gospod. 18 Zatoa sega odete, rabotete; pleva nema da vi se dava, a vie opredeleniot broj tuli }e go predavate. 19 I nastojnicite na sinovite izrailski se vidoa vo zlo, bidej}i im be{e re~eno: Dnevnata koli~ina na tulite ne smeete da ja namalite.
8
A koga izlegoa otkaj faraonot, gi sretnaa Mojsej i Aron, koi stoeja i gi o~ekuvaa. 21 Pa im rekoa: Bog neka vidi i neka vi sudi {to n# napravivte omrazeni kaj faraonot i kaj slu`benicite negovi, i im dadovte me~ vo racete, za da n# ubivaat! 22 Toga{ Mojsej se obrna kon Gospod i re~e: Gospodi, zo{to go vovede vo nevolja ovoj narod i zo{to me isprati mene? 23 Za{to, otkako izlegov pred faraonot i progovoriv vo Tvoe ime, toj u{te polo{o postapuva so ovoj narod? Ti ne go izbavi narodot Svoj!
20
21
14,11 16,3 1 Mojs 16,5 34,30 4 Mojs 14,3
22
4 Mojs 11,11 Is.N. 7,7
23
Er 4,10 20,7
6,1
3,20 4,23 11,1 12,31.33.39
2
3,1.13-15
A Gospod mu re~e na Mojsej: Eve, 6,6-8.29 10,2 }e vidi{ {to }e mu napravam sega 3 Mojs 20,7 43,11 na faraonot; pod dejstvo na silna raka Is 60,16 }e gi pu{ti; pod dejstvo na cvrsta raka 3 duri }e gi istera od zemjata svoja. 3,14-15 Bog mu vetuva na Mojsej deka }e go oslobodi narodot na Izrail
1 Mojs 17,1-2 2 Car 7,26 Ps 99,3
2 I u{te mu zboruva{e Bog na Mojsej, 4 pa mu re~e: Jas sum Gospod. 3 Jas im se javuvav na Avraam i Isak 1 Mojs 6,18 12,7 i Jakov kako El-[adaj2, a so imeto Moe 15,18 17,7-8 Jahve ne sum im se otkril. Dela 7,5 4 I napraviv zavet Svoj so niv deka }e Rim 4,13 Evr 11,8-10 im ja dadam zemjata hananska: zemja, vo koja bea tie doselenici, i vo koja ì- 5 2,23.24-25 veeja kako tu|inci. 1 Mojs 9,15 5 Gi ~uv vozdi{kite na izrailskite Dela 7,34 sinovi, koi Egip}anite gi izma~uvaat, 6 i se setiv na zavetot Moj. 3,8.19.20 6 Zatoa, pojdi i kaì im na sinovite 6,7 20,2 na Izrail, velej}i: Jas sum Gospod, }e 29,46 Mojs ve izvedam od egipetskoto ropstvo, }e 3 22,33 ve izbavam od nasilstvoto nivno, }e ve 26,13 5 Mojs 6,12 spasam so silna raka i so stroga kazna. 7,8 7 ]e ve zemam za svoj narod i }e vi 9,26 Er 15,21 bidam Bog, pa }e poznaete deka Jas sum 31,11 Gospod, Bog va{, Koj }e ve izvede od 32,21 Os 13,4 egipetskoto ropstvo. Ps 76,15 8 I }e ve vovedam vo onaa zemja, za 80,11 1 Let 17,21 koja krenav raka i se zakolnav deka }e Dela 13,17
2 6,3. Semo}en Bog.
72
ISHOD
7 mu ja dadam na Avraam, na Isak i na
1 Mojs 17,7 Is 43,10 Ez 11,20
8
3,8 1 Mojs 12,7 14,22 24,7 Er 11,5 Ez 20,6 Ps 135, 21-22 Otkr 10, 5-6
9
5,21
11
3,18 6,29
12
3,18 4,1.10
13
3,10
1 Mojs 29,32 4 Mojs 26,5-14 1 Let 5, 1-10
14
Jakov; i }e vi ja dadam vam vo nasledstvo. Jas sum Gospod! 9 Mojsej im go kaà toa na sinovite na Izrail, no tie ne go poslu{aa Mojsej od malodu{nost, poradi te{koto ropstvo. 10 Toga{ Gospod pak mu re~e na Mojsej, velej}i: 11 Vlezi, kaì mu na faraonot, carot egipetski, da gi pu{ti izrailskite sinovi od zemjata svoja. 12 A Mojsej progovori pred Gospod i re~e: Ete, sinovite na Izrail ne me poslu{aa, a kako }e me poslu{a faraonot? A osven toa, jas sum spor vo zboruvaweto. 13 No Gospod im zboruva{e na Mojsej i na Aron, i im gi kaùva{e Svoite zapovedi kon sinovite na Izrail i kon faraonot, carot egipetski, za da gi pu{ti sinovite izrailski od zemjata egipetska. Rodoslovieto na Mojsej i Aron Ova se stare{inite na nivnite pokolenija: sinovite na Ruvim, prvorodeniot sin Izrailev: Hanoh i Palu, Esrom i Karmi; toa se semejstvata Ruvimovi. 15 A sinovite Simeonovi se: Jemuel, Jamin, Oad, Jahin, Sigor i Saul, sin na edna Hananka; 16 A eve gi imiwata na sinovite Levievi, spored rodovite nivni: Girson, Kaat i Merarij. A Levij poìvea sto trieset i sedum godini. 17 Sinovi, pak, Girsonovi bea: Livnij i Semej so semejstvata nivni. 18 Sinovi Kaatovi: Amram i Jichar, Hevron i Uziil. A godinite na Kaatoviot ìvot bea sto trieset i tri. 19 A sinovite Merarievi se: Mahlij i Mu{ij. Toa se semejstvata na Levij spored rodovite nivni. 20 Amram se oèni so Joheveda, tetkata svoja, i taa mu gi rodi Aron i Mojsej (i nivnata sestra Mirjam). Amram poìvea sto trieset i sedum godini. 21 Sinovi, pak, Jicharovi bea: Korej, Nefeg i Zihrij.
14
Sinovite Uziilovi se: Misail, Elcafan i Sitrij. 23 A Aron ja zede za èna Eli{eva, }erkata Aminadavova, sestra Naasonova; i taa mu gi rodi Nadav i Aviu, Eleazar i Itamar. 24 Sinovi Koreovi bea: Asir, Elkana i Avijasaf. Toa e potomstvoto Koreovo. 25 I Eleazar, sinot Aronov, se oèni so edna od }erkite Putielovi, i taa mu go rodi Fines. Toa se stare{inite na Levievoto pleme, spored nivnite semejstva. 26 A Aron i Mojsej, toa se onie, na koi Gospod im re~e da gi izvedat sinovite izrailski od zemjata egipetska, podredeni vo druìni. 27 Ovie se onie, koi mu zboruvaa na faraonot, carot egipetski, za da gi pu{ti sinovite na Izrail od zemjata egipetska; toa se Mojsej i Aron.
22
20
2,1-2 4 Mojs 26,59 1 Let 23,13
21 22
3 4 1 2
1 Let 6,23
Mojs 10,4 Mojs 3,30 Let 15,8 Let 29,13
23
24,1 28,1 3 Mojs 10,1.6.12.16 4 Mojs 1,7 2,3 3,2.32 17,2.4 26,60 5 Mojs 10,6 Is.N. 14,1 Ruta 4, 19-20 1 Let 2,10 5,29 24,1 Mt 1,4
Bog go obnovuva Svoeto vetuvawe kon Mojsej

28
24
6,21 4 Mojs 16,1 1 Let 6,6.21
1 Mojs 29,33 4 Mojs 26,12-14 1 Let 4,24
15
1 Mojs 29,34 46,11 4 Mojs 3,17-20 26,57-61 Is.N. 21, 4-7 1 Let 5,27 6,2-16
16
Vo onoj den, koga Gospod mu govore{e na Mojsej vo zemjata egipetska, 25 29 mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 4 Mojs Jas sum Gospod. Kaì mu go na 25,7.11 31,6 faraonot, carot egipetski, s# ona {to Is.N. 24,33 Ps 105,30 Jas ti go velam! 1 Mak 30 A Mojsej re~e pred Gospod: Eve, 2,26.54 Sir 45, nedobrore~iv sum, pa kako }e me poslu- 23-24 {a faraonot?
26
4 Mojs 3,18 1 Let 6,4
17 18
4 Mojs 3,19.27 1 Let 5,28 6,4 23,12
4 Mojs 3,20.33 1 Let 6,13.28 23,21
19
I Gospod mu re~e na Mojsej: Ete, Jas te postaviv da mu bide{ Bog na faraonot; a Aron, bratot tvoj, }e ti bide prorok. 2 Ti }e zboruva{ s#, {to }e ti zapovedam, a Aron, pak, bratot tvoj, }e mu zboruva na faraonot da gi pu{ti sinovite na Izrail od zemjata svoja. 3 No Jas }e go oèsto~am srceto na faraonot, i }e gi umnoàm znacite Moi i ~udata Moi vo egipetskata zemja. 4 faraonot sepak nema da ve poslu{a. No Jas }e ja stavam rakata Svoja nad Egipet i so silata Moja }e go izvedam voinstvoto Moe, narodot Moj, sinovite na Izrail, od zemjata egipetska so stra{ni osudi.
3,10 7,4 12,17.41.51
27
5,1 4 Mojs 3,1 Ps 76,20
28
6,2-13
29
6,2
30
3,11 4,10 6,12
7,1
4,16
73
ISHOD
I }e poznaat site Egip}ani deka Jas sum Gospod, koga }e ja protegnam rakata Svoja nad Egipet i koga }e gi izvedam sinovite na Izrail od nivnata sredina. 6 I napravija taka Mojsej i Aron: ka4 ko {to im zapoveda Gospod, taka napra3,20 6,26 vija. 7,13.16.22 7 Mojsej ima{e osumdeset godini, a 8,11.15 9,12 Aron osumdeset i tri godini koga 11,9 zboruvaa so faraonot. Dela 7,36
5 3,20 4,21 10,1 Ps 134,9 Dela 7,36 Rim 9,18
5
3,20 6,2 Ps 137,7
6
7,2.10.20 1 Mojs 6,22
7
5 Mojs 31,2 34,7 Dela 7,23,30
9
4,2-5 5 Mojs 6,22 Ps 104,27 135,9
11
7,22 8,3.14 22,17 5 Mojs 18,10 4 Car 21,6 Is 2,6 47,12 Er 27,9 Mal 3,5 2 Tim 3,8
4,21 7,4
13 14
Faraonot odbiva da gi poslu{a Mojsej i Aron 8 I Gospod im re~e na Mojsej i na Aron, velej}i: 9 Ako faraonot vi kaè: Napravete nekakvo ~udo, toga{ kaì mu na Aron: Zemi go stapot tvoj i frli go na zemjata pred faraonot (i pred negovite slugi) i toj }e stane zmija. 10 Potoa Mojsej i Aron dojdoa kaj faraonot i napravija taka, kako {to im zapoveda Gospod. I go frli Aron stapot svoj pred faraonot (i pred slugite negovi), i toj stana zmija. 11 Toga{ faraonot gi povika mudrecite (egipetski) i vol{ebnicite; i tie go napravija istoto so svoite vol{ebni{tva. 12 I sekoj od niv go frli svojot stap i tie stanaa zmii; me|utoa stapot Aronov gi progolta nivnite stapovi. 13 No srceto faraonovo se stvrdna i ne gi poslu{a niv, kako {to im be{e rekol Gospod. Prva kazna: vodata se pretvora vo krv 14 I Gospod mu re~e na Mojsej: Tvrdo e srceto faraonovo; i nema da go pu{ti narodot. 15 Pojdi utre kaj faraonot. I ete, toj }e izleze do vodata, i presretni go na re~niot breg; stapot, pak, {to se pretvori vo zmija, zemi go vo rakata svoja. 16 I re~i mu: Gospod, Bog na Evreite, me isprati kaj tebe da ti kaàm: Pu{ti go narodot Moj za da mi izvr{i slu`ba vo pustinata! No ti, ete, dosega ne Go poslu{a. 17 Zatoa Gospod veli: Po ova }e poznae{ deka Jas sum Gospod. Eve, so
7,22 8,11.28 9,7 10,1.20.27
stapov, {to mi e vo rakata; }e udram po vodata, {to e vo rekata, i taa }e stane krv. 18 I ribite {to se vo rekata }e izumrat, i rekata }e se usmrdi, a Egip}anite ne }e moàt da pijat voda od rekata. 19 Mu re~e Gospod na Mojsej Kaì mu na Aron: Zemi go stapot svoj i pruì ja rakata svoja nad vodite egipetski: nad rekite nivni, nad potocite nivni, i nad ezerata nivni, i nad site nivni sobirali{ta na vodi; i tie }e se pretvorat vo krv. I s# }e stane krv po celata egipetska zemja, i vo drvenite i vo kamenite sadovi. 20 I napravija Mojsej i Aron taka, kako {to zapoveda Gospod. I go zede Aron stapot svoj, pa udri po re~nata voda pred o~ite na faraonot i slugite negovi. I seta re~na voda se pretvori vo krv. 21 I izumrea ribite, {to bea vo rekata, i se usmrdi rekata, taka {to Egip}anite ne moèa da pijat voda od rekata; i krv ima{e po celata egipetska zemja. 22 No i vra~evite egipetski go napravija istoto so svoeto vraàwe. I srceto na faraonot se oèsto~i i toj ne gi poslu{a niv, kako {to im be{e rekol Gospod. 23 Potoa se svrte faraonot i si otide doma; i ni od toa ne se pou~i toj. 24 A Egip}anite, site, po~naa da kopaat okolu rekata, baraj}i voda za piewe; za{to ne moèa da pijat voda od rekata. 25 I taka izminaa sedum dena, otkako Gospod ja kazni rekata. Vtora kazna: stradawe od àbi Potoa Gospod pak mu re~e na Mojsej: Odi kaj faraonot, i re~i mu vaka veli Gospod: Pu{ti go narodot Moj, da Mi izvr{i slu`ba. 2 A ako ne se soglasi{ da go pu{ti{, eve, Jas }e ja kaznam celata zemja tvoja so àbi; 3 i rekata }e se ispolni so mnogu àbi, i tie }e izlezat i }e vlezat kaj tebe doma, i vo tvojata spalna, i vo
18
7,21.24 Is 19,6 Ps 77,44
19
4,2
20
7,6 17,5 Ps 77,44 105,29 Otkr 8,8-11 16,3-7
22
7,11.13.14 8,15 Ps 104,28 Mt 24,24
24
7,18
26
3,12 4,23 5,1 9,1
27
Ps 77,45 105,30 Otkr 16,13
28
10,16 12,34 Mudr 19,10
8,1
7,9-20
2
Ps 77,45 104,30 Otkr 16,13
8,16
15 16 17
3,18 7,4
4,9 7,19-21 Ps 77,44 104,29 Mudr 11, 1-14 Otkr 11,6 16,4
74
ISHOD
4 postelata tvoja, i vo ku}ite na slugite
8,21.24 9,28 10,8.17.24 12,31 4 Mojs 21,7 1 Car 12,19 Er 42,2 Dela 8,24
5
9,5
6
9,14
11
7,3-4
14
7,11 9,11 Dan 5,8
15
7,4.5.22 31,18 Ps 8,3 Lk 11,20
16
3,18 7,15 9,13
tvoi i narodot tvoj, i vo pe~kite tvoi, i vo no}vite tvoi; 4 Vrz tebe }e skokaat àbi i vrz narodot tvoj i vrz slugite tvoi. 5 I mu re~e Gospod na Mojsej: Kaì mu na Aron: Pruì ja rakata tvoja so stapot svoj vrz rekite, vrz potocite i vrz ezerata, i napravi àbi da izlezat po zemjata egipetska. 6 I ja pruì Aron rakata svoja vrz vodite egipetski, i proizlegoa àbi; i ja pokrija zemjata egipetska; 7 No i vra~evite go napravija istoto so svoeto vraàwe, pa izvedoa àbi po zemjata egipetska. 8 Toga{ faraonot gi povika Mojsej i Aron i im re~e: Pomolete Mu se na Gospod, da gi otstrani àbite od mene i od narodot moj, i jas }e go pu{tam narodot da Mu prinese `rtva na Gospod. 9 A Mojsej mu re~e na faraonot: Opredeli koga saka{ da Mu se pomolam za tebe, za slugite tvoi i za tvojot narod, za da se otstranat àbite od tebe i od ku}ite va{i, a samo vo rekata da ostanat. 10 I re~e: Utre. A Mojsej re~e: Neka bide kako {to re~e ti, za da poznae{ deka nema drug kako Gospod, na{iot Bog. 11 ]e otidat àbite od tebe, od ku}ite tvoi (i od nivnite), od slugite tvoi i od narodot tvoj; samo vo rekata }e ostanat. 12 Potoa Mojsej i Aron izlegoa otkaj faraonot. I Mojsej Mu se pomoli na Gospod za àbite, {to Toj gi be{e ispratil vrz faraonot. 13 I Gospod napravi kako {to izmoli Mojsej: àbite izginaa po ku}ite, po dvorovite i po nivite. 14 I gi sobraa na kupi{ta, taka {to zemjata zasmrde. 15 A koga faraonot vide deka zloto pomina, mu otvrdna srceto, i ne gi poslu{a niv, kako {to be{e rekol Gospod. Treta kazna: stradawa od mu{i~ki Toga{ Gospod mu re~e na Mojsej: Kaì mu na Aron: Pruì go stapot
16
svoj, i udri po zemjata i }e se pojavat mu{i~ki po celata zemja egipetska. 17 Taka i napravija: Aron go pruì so rakata stapot svoj, i udri po pravot na zemjata, i se pojavija mu{i~ki po lu|eto i po dobitokot; siot pesok na zemjata se pretvori vo mu{i~ki, po celata zemja egipetska. 18 Se obidoa i vraà~ite so vraàweto svoe da proizvedat mu{i~ki, no ne moèa. I ima{e mu{i~ki po lu|eto i po dobitokot. 19 I mu rekoa vraà~ite na faraonot: Ova e znak Bo`ji! No srceto na faraonot pak se stvrdna, i ne gi poslu{a, kako {to be{e rekol Gospod. êtvrta kazna: stradawa od buba~ki
20
17
Ps 77,45
18
9,4.6.26 10,23 11,7 1 Mojs 45,10 47,1-6 Ps 110,9
19
9,4.6 10,23 11,7
20
Ps 77,45 105,31
21
8,4 9,27 10,16 12,31
I Gospod mu re~e na Mojsej: Stani 1 Mojs utre rano i pojdi kaj faraonot. Toga{ 43,32 toj }e izleze kaj rekata, a ti kaì mu: 23 Vaka veli Gospod: pu{ti go narodot 3,18 Moj, da Mi izvr{i slu`ba (vo pustina- 5,3 1 Mojs ta). 30,36 21 A ako ne saka{ da go pu{ti{ na24 rodot Moj, eve, Jas }e pu{tam vrz tebe 8,11 i vrz slugite tvoi, i vrz narodot tvoj i 9,30 10,11 vo domovite tvoi buba~ki, i }e se ispolnat so buba~ki ku}ite egipetski, 26 8,8 i zemjata na koja stojat. 9,33 22 A vo onoj den }e ja oddelam zemjata 10,18 Go{en, kade {to ìvee Mojot narod, i tamu nema da ima buba~ki, za da poznae{ deka Jas sum Gospod (Bog) na (celata) zemja. 23 I }e napravam razlika me|u narodot Moj i narodot tvoj. Utre }e go ima toj znak (na zemjata). 24 I napravi Gospod taka: i se pojavija mnogu buba~ki vo ku}ata faraonova, vo ku}ite na slugite negovi i vo celata zemja egipetska; zemjata nastrada od buba~kite. 25 Faraonot gi povika Mojsej i Aron, i im re~e: Otidete, prinesete Mu `rtva na Gospod, va{iot Bog vo ovaa zemja! 26 No Mojsej re~e: Ne e mo`no taka da bide, za{to prinesuvaweto `rtva na Gospod, na{iot Bog, e ne~isto za Egip}anite; ako nie prineseme ne~ista za
22
75
ISHOD
28 Egip}anite `rtva pred nivnite o~i,
7,12
9,1
7,26
3
Amos 4,10 Ps 77,48
4
8,19 9,26
6
9,19-21 11,5 12,29 Ps 77,48-50
7
7,22 8,15
nema li tie da n# ubijat so kamewa? 27 Tri dena pat }e odime vo pustinata, za da Mu prineseme `rtva na Gospod, na{iot Bog, kako {to Toj }e n$ kaè. 28 I faraonot re~e: ]e ve pu{tam da Mu prinesete `rtva na Gospod, va{iot Bog, vo pustinata; no ne odete podaleku, i pomolete se i za mene! 29 A Mojsej re~e: Eve, jas odam od tebe i }e Mu se pomolam na Gospod, i buba~kite utre }e is~eznat od tebe i od slugite tvoi, a i od narodot tvoj. No prestani, faraone, da n# mami{, ne pu{taj}i go narodot da Mu prinese `rtva na Gospod! 30 I otide Mojsej od faraonot, i Mu se pomoli na Gospod. 31 I Gospod napravi kako {to izmoli Mojsej, i si otidoa buba~kite od faraonot, i od slugite negovi, i od narodot negov; ne ostana niedna. 32 No pak se oèsto~i srceto faraonovo, i pak ne go pu{ti narodot. Petta kazna: pomor vrz dobitokot Toga{ Gospod mu re~e na Mojsej: Pojdi kaj faraonot i kaì mu: Vaka veli Gospod, Bog na Evreite: pu{ti go narodot Moj, za da mi izvr{i slu`ba. 2 Za{to, ako ne go pu{ti{, pa i ponatamu go zadrùva{, 3 eve, rakata Gospodova }e dojde vrz dobitokot tvoj vo poleto, vrz kowite, vrz magariwata, vrz kamilite, vrz govedata i vrz sitniot dobitok i mnogu golem pomor }e nastane. 4 I }e go razdeli Gospod izrailskiot od egipetskiot dobitok; i od siot dobitok na sinovite izrailski nema ni{to da zagine. 5 I opredeli Gospod vreme, velej}i: Utre }e go napravi toa Gospod vo ovaa zemja. 6 I go izvr{i toa Gospod utredenta, i siot dobitok egipetski pcovisa; a od dobitokot na sinovite izrailski ni{to ne zagina. 7 I vide faraonot deka od dobitokot izrailski ne be{e zaginato nitu edno
grlo. No faraonovoto srce odnovo se 9 Mojs oèsto~i, i toj pak ne go pu{ti naro- 3 13,18-19 dot. 5 Mojs [esta kazna: stradawe od strupje Toga{ Gospod im re~e na Mojsej i na Aron, velej}i: Zemete polni race pepel od pe~kata, i Mojsej neka ja frli pred faraonot sprema neboto; 9 i }e se digne prav po celata egipetska zemja; a od nea }e se pojavat strupje i na lu|eto, i na dobitokot po celata egipetska zemja. 10 I zedoa pepel od pe~kata, i zastanaa pred faraonot; pa ja frli Mojsej sprema neboto, i se pojavija gnojni strupje po lu|eto i po dobitokot. 11 I vraà~ite ne moèa da stojat pred Mojsej poradi strupjeto, za{to strupje ima{e i na vraà~ite i na site Egip}ani. 12 I go oèsto~i Gospod srceto na faraonot i toj ne gi poslu{a, kako {to mu be{e rekol Gospod na Mojsej.
8
28,27.35 Otkr 16,2
10
Otkr 16,2
11
8,14
12
4,21 7,4
13
3,18
14
8,6 15,11 2 Car 7,22 Ps 85,8 1 Let 17,20
15
3,20
16
14,17 Ps 67,28 71,18 106,8 Rim 9,17
Sedma kazna: stradawe od grad Potoa mu re~e Gospod na Mojsej: Stani utre rano i izlezi pred faraonot i re~i mu: Eve {to veli Gospod, Bog na Evreite: pu{ti go narodot Moj, za da Mi izvr{i slu`ba, 14 bidej}i ovoj pat }e gi pu{tam site moi zla, protiv tebe, protiv tvoite slugi i protiv tvojot narod, za da poznae{ deka nema drug kakov {to sum Jas na celata zemja. 15 Za{to sega, ako ja pruàm Svojata raka, }e te kaznam tebe i narodot tvoj so pomor, taka {to }e se istrebite od zemjata. 16 A te ostaviv dosega samo za da ja pokaàm nad tebe silata Svoja, za da bide propovedano imeto Moe po celata zemja. 17 U{te li }e se kreva{ protiv Mojot narod, i u{te li nema da go pu{ta{? 18 Pa, eve, utre, tokmu vo ovoj ~as, Jas }e pratam grad mnogu golem, kakov {to nemalo vo Egipet, otkako nastanal pa dosega.
13
18
9,23.24 Is.N. 10,11 Ez 38,22 Ps 77,47-48
76
ISHOD
20
Izreki 13,13
21
Ez 33,4-5
23
9,18 20,18 1 Car 7,10 12,17 Ez 38,22 Ps 28,3 77,47 104,32 Otkr 8,7 16,21
24
9,18
25
Ez 13,13 Ps 104, 32-33
26
9,4 10,23 11,7 Is 32,18
27
10,16 1 Car 15,24 26,21 2 Car 12,13 Ps 10,7 50,5 144,17 Pla~ 1,18
28
8,8 Dela 8,24
29
9,33 19,5 5 Mojs 10,14 Ps 23,1 49,12 1 Kor 10,26
30
8,25
Zatoa, sega naredi da se pribere dobitokot tvoj, i s# {to ima{ po poleto; bidej}i vrz site lu|e i vrz siot dobitok {to }e se zate~at vo poleto i ne bidat pribrani doma, }e padne grad i }e izginat. 20 Onie faraonovi slugi, koi se upla{ija od zborovite Gospodovi, brzo gi pribraa slugite svoi i dobitokot svoj po ku}ite. 21 A onoj, pak, koj ne im poveruva na zborovite Gospodovi, toj gi ostavi slugite svoi i dobitokot svoj vo poleto. 22 I mu re~e Gospod na Mojsej: Pruì ja rakata svoja kon neboto, i }e udri grad po celata egipetska zemja vrz lu|eto, vrz dobitokot i vrz trevata zemna. 23 I Mojsej go krena stapot kon neboto i Gospod pu{ti gromovi i grad, i molwite gi sostavi so zemjata. I prati Gospod grad vrz egipetskata zemja. 24 Pa|a{e grad, a i molwi ima{e me|u gradot mnogu silni, kakvi {to nemalo vo egipetskata zemja, otkako bile naseleni lu|e vo nea. 25 A gradot uni{ti vo celata zemja egipetska s# {to be{e nadvor od ~ovek do ìvotno; i gradot gi uni{ti site rastenija po poleto, i site drvja vo poleto gi ispokr{i. 26 Samo vo zemjata Go{en, kade {to bea sinovite na Izrail, nema{e grad. 27 Toga{ prati faraonot, i gi povikaa Mojsej i Aron, i im re~e: Sega zgre{iv; Gospod e praveden, a jas i mojot narod sme vinovni. 28 Pomolete Mu se na Gospod; neka prestanat gromovite Bo`ji i gradot, pa }e ve pu{tam, i pove}e nikoj nema da ve zadrùva. 29 A Mojsej mu re~e: [tom }e izlezam od gradot, }e gi krenam racete moi kon Gospod, i gromovite }e prestanat i grad pove}e nema da ima, za da poznae{ deka zemjata e Gospodova. 30 No jas znam deka ti i slugite tvoi u{te nema da se upla{ite od Gospod Bog. 31 I taka propadnaa lenot i ja~menot, za{to ja~menot be{e isklasil, a lenot fa}a{e seme.
19
A p~enicata i r`ta ne propadnaa, 35 4,21 bidej}i bea docni ìta. 33 I Mojsej izleze otkaj faraonot nadvor od gradot, gi izdigna racete 10,1 svoi kon Gospod; i prestanaa gromovite 3,19 4,21 i gradot, i ne pa|a{e ve}e do`d na zem- 7,3 Neem 9,10 jata. 34 No faraonot, otkako vide deka 2 prestanaa do`dot, gradot i gromovite, 12,26 prodolì pak da gre{i, i zakoravi 13,8 5 Mojs 4,9 6,7.20-25 srceto negovo i na slugite negovi. 35 I se oèsto~i srceto faraonovo, i 32,7 Is.N. toj pak ne gi pu{ti sinovite na Iz- 4,6.21-24 1,3 rail, kako {to be{e rekol Gospod Joil Ps 43,1 preku Mojsej.
32
Toga{ Gospod mu re~e na Mojsej: Odi kaj faraonot, za{to Jas mu go oèsto~iv srceto negovo i srceto na 4 slugite negovi, za da gi pokaàm ovie 7,27 9,2 moi znaci vrz niv; Joil 1,4 2 pa da mu raskaùvam na sinot tvoj i Naum 3, na vnukot tvoj {to storiv vo Egipet, 15-17 Ps 104,34 kako i za znacite Moi, {to gi pokaàv Otkr 9, vo nego, za da znaete deka Jas sum Gos- 3-11 pod. 5 3 I otidoa Mojsej i Aron kaj fara- 9,23 10,15 onot i mu rekoa: Eve {to veli Gospod, Joil 1,4 Bog na Evreite: Do koga }e odbiva{ da 6 Mi se pokori{? Pu{ti go narodot Moj 9,18 Joil 2,9 da Mi izvr{i slu`ba! 4 Za{to, ako ne go pu{ti{ narodot Moj, eve, utre Jas }e pratam skakulci vo zemjata tvoja. 5 I tie }e ja pokrijat povr{inata na zemjata, taka {to ne }e se gleda kopno; i }e go izedat ostatokot, {to ne go uni{ti gradot; }e gi izedat i site drvja, {to vi rastat po poleto. 6 I }e gi napolnat ku}ite tvoi, ku}ite na slugite tvoi i ku}ite na site Egip}ani takvo ne{to ne videle tatkovcite tvoi, ni pradedovcite nivni, otkako ìveat na zemjata pa s# do denes. I svrtuvaj}i se, si otide Mojsej od faraonot. 7 Toga{ slugite mu rekoa na faraonot: Do koga ovoj }e n# izma~uva? Pu{ti gi lu|eto i neka Mu izvr{at slu`ba na Gospod, nivniot Bog. Ne gleda{ li deka Egipet propa|a?
10
Osma kazna: stradawe od skakulci
3 Car 21,29 4 Car 22,19 2 Let 34,27
77
ISHOD
8
8,4
9
3,18
12
7,19 Ps 77,43-47 104,34
13
4,17 8,1.12 9,23 10,21-22 14,16 Ps 104,34
14
5 Mojs 28,38 Joil 2,1-11 Ps 77,46
15
Amos 7,2 Ps 104, 34-35
16
8,21 9,27
17
8,4 1 Car 15,25
18
8,26
I gi vratija Mojsej i Aron pred faraonot, i im re~e faraonot: Odete, posluète Mu na Gospod, va{iot Bog. A koi se tie {to }e odat? 9 Mojsej odgovori: ]e odime i mladi i stari, so sinovite svoi i so }erkite svoi, so ovcite svoi i volovite svoi }e odime, za{to toa }e bide praznik vo ~est na Gospod. 10 I im re~e faraonot: Taka neka bide; neka e Gospod so vas. ]e ve pu{tam, no zo{to so decata va{i? Ete, lo{a zamisla imate! 11 Ne taka, tuku odete samo maìte i izvr{ete Mu slu`ba na Gospod, za{to toa samite go baravte. I gi isteraa otkaj faraonot. 12 Toga{ Gospod mu re~e na Mojsej: Protegni ja rakata svoja nad zemjata egipetska i }e izlezat skakulci po zemjata egipetska, i }e ja izedat seta treva po zemjata (i site plodovi na drvjata), i s# {to ostanalo neudreno od gradot. 13 I go krena Mojsej stapot svoj nad egipetskata zemja i navede Gospod isto~en vetar, koj duva{e cel den i cela no}; a koga se razdeni, isto~niot vetar dovea skakulci. 14 I gi navea niv nad celata egipetska zemja, i napadnaa po site krai{ta egipetski vo golem broj: takvi skakulci nikoga{ nemalo, nitu takvi }e ima nekoga{. 15 I ja pokrija povr{inata na zemjata, taka {to zemjata ne se gleda{e, i ja izedoa seta treva na zemjata i siot rod po drvjata, neudren od gradot, a ne ostana ni{to zeleno nitu po drvjata, nitu po trevata polska vo celata egipetska zemja. 16 Toga{ faraonot brzo gi povika Mojsej i Aron i re~e: Zgre{iv pred Gospod, va{iot Bog, i pred vas. 17 No u{te ovojpat prostete mi go grevot moj, i pomolete Mu se na svojot Gospod Bog da ja otstrani od mene samo ovaa smrt. 18 I izleze Mojsej otkaj faraonot i Mu se pomoli na Gospod. 19 I svrte Gospod mnogu silen vetar od zapad i toj gi krena skakulcite i gi frli vo Crvenoto More; i ne ostana
8
nitu eden skakulec vo celata egipetska 20 4,21 zemja. 20 No Gospod go oèsto~i srceto na 21 faraonot i toj ne gi pu{ti sinovite na 5 Mojs 28,29 Izrail. Ps 104,28 Devetta kazna: mrak
21 I Gospod mu re~e na Mojsej: Kreni ja sega rakata svoja kon neboto, i }e nastane temnina po egipetskata zemja, tolku gusta {to ne }e moè da se dopira. 22 I Mojsej ja podigna rakata svoja kon neboto, i nastana gusta temnina po celata egipetska zemja, koja potraja celi tri dena. 23 Lu|eto ne se gledaa eden so drug i nikoj ne se pomestuva{e od mestoto svoe tri dena. No po mestata, kade {to ìveeja sinovite izrailski, ima{e videlina. 24 Toga{ faraonot go povika Mojsej, i mu re~e: Odete, izvr{ete Mu slu`ba na Gospod; samo ovcite va{i i volovite va{i neka ostanat, a decata va{i neka odat so vas. 25 No Mojsej re~e: Ne, za{to ti treba da n# snabdi{ so prinosi i `rtvi sepalenici, {to }e gi prineseme na Gospod, na{iot Bog. 26 Zatoa i dobitokot na{ neka odi so nas, da ne ostane nitu edno grlo; za{to od nego }e zememe `rtva za Gospod, na{iot Bog; no, dodeka ne pristigneme tamu, ne znaeme kakva `rtva }e Mu prineseme na Gospod. 27 I Gospod pak go otvrdna srceto na faraonot i toj ne saka{e da gi pu{ti. 28 I faraonot mu re~e: Istavi se od pred mene, pove}e da ne mi izleguva{ pred o~i! I onoj den koga }e mi dojde{ pred o~i, }e zagine{. 29 A Mojsej re~e: Kako {to re~e, taka i }e bide; nema pove}e da ti go vidam liceto. Mudr 17, 1-7 18,4 Otkr 16,10-11
22
Ps 104,28 Otkr 16,10
23
8,18
24
8,4 10,8-10 1 Mojs 45,10
25
18,12 1 Mojs 8,20
27
4,21
29
11,8
11,1
3,20 6,1
Pak mu re~e Gospod na Mojsej: U{te edno zlo }e pratam nad faraonot i nad Egipet, pa toga{ }e ve pu{ti ottuka; i koga }e ve pu{ti, prosto }e ve istera ottuka.
11
Objavuvawe na poslednata kazna
78
ISHOD
2
3,21-22
3
3,21-22 5 Mojs 34,11 Dela 7,22
4
12,12 12,23.29 Jov 34,20
5
4,23 13,11-16 Is 47,2
6
12,30 Amos 5,17
7
8,18
8
12,31-33
9
3,20 7,4
10
4,21
12,2
12,18 13,4 23,15 34,18 40,2 3 Mojs 23,5-8 4 Mojs 28,16-25 5 Mojs 16,1-8 Is.N. 5,10 Ez 45,21-24 2 Let 35, 1-18 Mt 26,17 Lk 22,15
3
12,21 Mk 14,2
A sega kaì mu na narodot (tajno): sekoj ~ovek neka pobara od sosedot svoj i sekoja èna od sosetkata svoja srebreni i zlatni predmeti. 3 I dade Gospod narodot da najde blagonaklonost kaj Egip}anite (i mu dadoa); a i samiot Mojsej be{e mnogu golem ~ovek vo egipetskata zemja, vo o~ite (na faraonot i) na slugite faraonovi i pred narodot. 4 I re~e Mojsej: Vaka veli Gospod: Na polno} }e pominam niz Egipet, 5 i }e umre sekoj prvoroden vo zemjata egipetska, od prvorodeniot sin faraonov, koj treba da sedne na prestolot negov, do prvorodeniot sin na sluginkata, koja se nao|a vo vodenicata, i prvorodeniot dobitok. 6 I }e nastane golem piskot po celata egipetska zemja, kakov {to dosega nemalo, nitu nekoga{ }e go ima. 7 A kaj sinovite na Izrail nigde nema ni ku~e da zalae so svojot jazik, nitu protiv ~ovek, nitu protiv ìvotno, za da se vidi kakva razlika pravi Gospod me|u Izrailcite i Egip}anite. 8 Pa }e dojdat site tie slugi tvoi kaj mene, i }e mi se poklonat, velej}i: Odi si i ti i celiot tvoj narod, {to go vodi{ so tebe. I toga{ }e izlezam. I si izleze Mojsej razgneven. 9 A Gospod mu re~e na Mojsej: Nema da ve poslu{a faraonot, za da se umnoàt ~udata Moi vo zemjata egipetska. 10 Mojsej i Aron gi napravija site ovie ~uda pred faraonot, no Gospod mu go oèsto~i srceto na faraonot, i toj ne gi pu{ti sinovite izrailski od svojata zemja.
2
lej}i: 2 Ovoj mesec da vi bide po~etok na mesecite, da vi bide prv mesec me|u mesecite vo godinata. 3 Kaète mu na celiot sobor na sinovite izrailski: Na desettiot den od ovoj mesec, sekoj neka zeme jagne {i-
12
Pasha I Gospod im re~e na Mojsej i na Aron vo zemjata egipetska, ve-
leè spored brojot na ~eladta: zna~i, po edno na semejstvo. 4 Ako se pomalku vo domot za edno jagne, neka go zeme kaj sebe sosedot, koj mu e najblizok, so onolku du{i, kolu {to treba, za da moàt da go izedat jagneto. 5 A jagneto ili jareto da vi bide zdravo, ma{ko, bez nedostatok, od edna godina; zemete go od ovcite ili od kozite. 6 I ~uvajte go do ~etirinaesettiot den od ovoj mesec, a toga{ op{tiot sobor izrailski neka go zakole, vo prikve~erina. 7 I neka zemat krv od nego i neka gi poprskaat obata dovratnika i gornite pragovi na ku}ata, vo koja }e go jadat. 8 I neka jadat meso istata no}, na ogan pe~eno, so presen leb i so gor~livi trevki, neka go jadat. 9 Nemojte da jadete od nego surovo, nitu vo voda vareno, tuku samo na ogan pe~eno: so glavata, so nozete i so vnatre{ninata. 10 I ni{to od nego nemojte da ostavate do utrinata (i koski ne kr{ete od nego); ako, pak, ne{to od nego ostane do utrinata, izgorete go na ogan. 11 A vaka jadete go: opa{ani okolu polovinata, obuvkite da vi se na nozete i stapovite va{i vo racete va{i, i jadete brzo: toa e Pasha Gospodova. 12 Za{to }e pominam niz zemjata egipetska taa no}, i }e go ubijam sekoj prvoroden vo zemjata egipetska, od ~ovek do dobitok, i }e im se odmazdam na site egipetski bogovi, za{to Jas sum Gospod. 13 A krvta }e vi bide znak na ku}ite, vo koi }e bidete: i koga }e vidam krv, }e ve odminam, pa nema da ima me|u vas pomor, koga }e ja kaznam egipetskata zemja. 14 I toj den }e vi bide den na se}avawe i praznuvajte go toj praznik, posveten na Gospod; praznuvajte go od koleno na koleno; kako trajna uredba. Beskvasnici Sedum denovi jadete lebovi bez kvas; u{te od prviot den otstranete go
15
3 Mojs 22,18-21 4 Mojs 6,14 5 Mojs 15,21 17,1 1 Ptr 1,19
3 Mojs 23,5 4 Mojs 9,3.5.11 5 Mojs 6,6 Is.N. 5,10
7 8
12,13.22-23
16,19 34,25 3 Mojs 7,15 4 Mojs 9,11.12 5 Mojs 16,7 1 Let 35,13
10
12,8 29,34 3 Mojs 22,30 5 Mojs 16,4
11
12,13.21.27. 33.43 3 Mojs 23,5 4 Mojs 9,2.4 28,16 5 Mojs 16,1.3 Is.N. 5,10 Is 52,12 Lk 12,35 1 Ptr 1,13
12
4,23 12,29 13,15 15,11 18,11 4 Mojs 33,4 Is 19,1 Er 43,12 Ps 96,9 134,5
13
8,19 12,23 Evr 11,28
14 15
12,17.24
13,3-10 23,15 34,18 3 Mojs 23,6 4 Mojs 28,17 5 Mojs 16,3 1 Kor 5,7
79
ISHOD
17 kvasot od ku}ite va{i; za{to onoj, koj
6,26 12,41 13,3 23,15 34,18 Mt 26,17
18
12,2.6
20
13,6-7
21
12,11 Mk 14, 12-16
23
12,7.13 Is 37,36 Er 6,26 48,8 1 Kor 10,10 Evr 11,28
24
12,14
26
10,2 5 Mojs 6,20 Is.N. 4, 6-1
}e jade ne{to so kvas od prviot do sedmiot den, toj }e bide istreben od narodot izrailski. 16 Vo prviot den da se soberete na svet sobor; a i vo sedmiot den napravete go istoto; nikakva rabota da ne vr{ite vo tie denovi. Osven za jadeweto, za kogo kolku {to treba, samo toa moète da go pravite. 17 I slavete go praznikot Beskvasnici, za{to vo toj den ja izvedov vojskata va{a od zemjata egipetska; praznuvajte go toj den od koleno na koleno kako trajna uredba. 18 Beskvasni lebovi po~nete da jadete od prviot mesec vo ~etirinaesettiot den ve~erta, pa s# do dvaeset i prviot den od istiot mesec, do ve~erta. 19 Sedum denovi ne smee da ima kvas vo va{ite ku}i. Bidej}i, ako nekoj jade ne{to so kvas, }e bide istrebena taa du{a od narodot izrailski, bilo da e stranec ili domorodec. 20 Ni{to so kvas nemojte da jadete: nasekade kade {to prestojuvate, jadete samo beskvasen leb! Prigotvuvawe na pashalnoto jagne I gi svika Mojsej site stare{ini izrailski i im re~e: Odete i prigotvete jagne, za semejstvata svoi, i zakolete pasha. 22 Potoa zemete kitka isop i natopete ja vo krvta, {to e vo sadot, i poprskajte gi gornite pragovi i obata dovratnika so krvta od sadot i nieden od vas da ne izleguva niz vratata ku}na do izutrina. 23 I koga }e pomine Gospod da go kaznuva Egipet, {tom }e ja vidi krvta na gorniot prag i na obata dovratnika, }e ja odmine Gospod taa vrata, i nema da mu dozvoli na istrebitelot da vleze vo ku}ite va{i i da ubiva. 24 Pazete go ova kako zakon za sebe i za sinovite svoi doveka. 25 I koga, pak, }e vlezete vo zemjata, {to }e vi ja dade Gospod, kako {to re~e, izvr{uvajte ja ovaa slu`ba. 26 I koga }e ve pra{aat sinovite va{i: Kakva vi e taa slu`ba?
21
Odgovorete: Toa e Pashalna `rtva 27 na Gospod, Koj gi odmina ku}ite na 12,11 13,8-14 sinovite izrailski vo Egipet, ubivaj}i gi Egip}anite, a domovite na{i gi 28 12,50 za~uva. Toga{ narodot, se navedna i 29 se pokloni. 28 I otidoa sinovite izrailski i 4,23 9,6 napravija taka: kako {to im zapoveda 11,4-8 Ps 77,51 Gospod preku Mojsej i Aron, taka 104,36 134,8 napravija. 135,10
27
Posledna kazna: pogubuvawe na site prvorodeni vo Egipet A na polno} gi ubi Gospod site prvorodeni vo zemjata egipetska, od prvorodeniot sin faraonov, koj treba{e da sedi na prestolot negov, do prvorodeniot sin na zatvorenikot vo zatvorot, i s# {to be{e prvorodeno kaj dobitokot. 30 I stana faraonot vo taa no}, toj i site negovi slugi, i site Egip}ani; i nastana golem piskot vo celata zemja egipetska, za{to nema{e ku}a, vo koja nema{e mrtovec. 31 Toga{ gi povika faraonot Mojsej i Aron, no}ta, i im re~e: Stanete, odete si od narodot moj, kako vie taka i sinovite izrailski, i izvr{ete Mu slu`ba na Gospod, kako {to velevte. 32 Zemete go va{iot siten i krupen dobitok, kako {to velevte, i odete si, pa i mene blagoslovete me! 33 I Egip}anite navaluvaa na narodot, {to pobrzo da si odi od zemjata, za{to velea: Site }e izgineme! 34 I narodot si go zede testoto svoe, u{te neiskisnato; no}vite gi zavitkaa vo oblekite svoi, i gi stavija na ramewata svoi. 35 I postapija sinovite izrailski spored zapovedta Mojseeva, i pobaraa od Egip}anite srebreni i zlatni predmeti, a i obleka. 36 I Gospod napravi, ta narodot najde blagonaklonost kaj Egip}anite, i tie im dadoa; taka gi obraa Egip}anite. 37 I trgnaa sinovite na Izrail od Ramzes za Sukot, okolu {estotini iljadi pe{aci maì, ne smetaj}i gi tuka decata.
29
Mudr 18, 5-19
30
11,6
31
8,8
32
10,9.26
33
6,1 12,11 1 Car 6,6
34
7,28
35
3,21-22 11,2 1 Mojs 24,53
36
3,22 11,2-3
37
13,20 33,1-6 38,26 1 Mojs 12,2 47,11 4 Mojs 1, 46-2,32 11,21 26,51 33,1-5
80
ISHOD
38
Is.N. 8,35 Is 14,1
39
3,20 11,1 12,34 5 Mojs 16,3
40
1 Mojs 15,13 Dela 7,6 Gal 3,17
41
3,10 6,26
42
4 Mojs 9,3 5 Mojs 16,6
43
12,48
44
1 Mojs 17,12-13
I mnogu drugi pridojdeni otidoa so niv, kako i siten i krupen dobitok; mo{ne golemo stado. 39 A od testoto, {to go iznesoa od Egipet, ispekoa beskvasni lep~iwa, za{to toa u{te ne be{e skisnato koga gi isteraa Egip}anite, i ne moèa da se zadrùvaat, taka {to duri ni hrana za popat ne si prigotvija. 40 Vremeto, pak, {to go pominaa sinovite izrailski vo Egipet iznesuva{e ~etiristotini i trieset godini. 41 A koga se navr{ija ~etiristotini i triesette godini, no}e, vo istiot den, izleze seta Gospodova vojska od zemjata egipetska. 42 Taa no}, koja Gospod ja probdea, za da gi izvede od egipetskata zemja, toa e no} Bdenie vo ~est na Gospod, koe treba da go praznuvaat sinovite izrailski od koleno na koleno.
38
45
3 Mojs 22,10 43
Zakon za Pashata I Gospod im re~e na Mojsej i na Aron: Zakon za Pashata e: nieden tu|inec da ne jade od nea! 44 A sekoj va{ rob, kupen za pari, otkako }e go obrezete, toga{ moè da jade od nea. 45 Pridojden ili naemnik da ne jade od nea! 46 Vo edna ku}a treba da ja jadete (ne ostavajte za izutrina); i ne iznesuvajte meso nadvor od ku}ata, i koskite od `rtvata da ne gi kr{ite. 47 Celoto izrailsko op{testvo neka pravi taka. 48 Ako se naseli kaj vas nekoj tu|inec i posaka da ja praznuva Pashata Gospodova, neka mu se obrezat site od ma{ki pol, pa potoa neka po~ne da ja praznuva, i }e bide kako roden vo taa zemja; inaku, nikoj neobrezan da ne jade od nea. 49 Eden zakon neka ima za rodeniot vo taa zemja i za pridojdeniot {to do{ol me|u vas! 50 I napravija sinovite na Izrail taka kako {to im zapoveda Gospod na Mojsej i na Aron. 51 I vo toj den gi izvede Gospod sinovite izrailski od zemjata egipetska, podeleni na druìni.
46
4 Mojs 9,12 Ps 33,20 Jn 19,36
48
4 Mojs 9,14 Ez 44,7
49
3 Mojs 24,22 4 Mojs 15,15-16.29
50
12,28
51
3,10 6,26
Mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Posveti mi go sekoe prvorodeno, koe ja otvora sekoja utroba me|u sinovite izrailski: i od lu|eto, i od dobitokot. Tie Mene mi pripa|aat! 3 I Mojsej mu re~e na narodot: Pomnete go ovoj den, vo koj izlegovte od Egipet, od domot na ropstvoto, za{to so raka silna ve izvede Gospod ottamu; i ne jadete ni{to so kvas. 4 Denes izleguvate, vo mesecot aviv. 5 Zatoa, koga Gospod }e te vovede vo zemjata na Hanancite, Hitijcite, Amorejcite, Evejcite i Jevusijcite (Gergesejci i Feresejci), za koja im se zakolnal na tatkovcite tvoi deka }e ti ja dade zemjata vo koja te~e med i mleko toga{ sluì ja ovaa slu`ba vo ovoj mesec! 6 Sedum dena jadete beskvasen leb, a sedmiot den neka bide praznik Gospodov. 7 Beskvasen leb da jadete sedum dena, i da ne se najde kaj tebe kvasen leb, nitu da se najde ne{to kvasno vo site tvoi kraevi. 8 I vo toj den kaì mu na sinot tvoj, velej}i: Ova e za ona, {to mi go napravi Gospod, koga izleguvav od Egipet! 9 I toa neka ti bide znak na rakata tvoja i spomenik pred o~ite tvoi, ta zakonot Gospodov da ti bide vo ustata; za{to so silna raka Gospod te izvede od Egipet. 10 Zatoa ovoj zakon zapazuvaj go sekoja godina vo opredeleno vreme! 11 A koga }e te vovede Gospod, vo zemjata hananska, kako {to ti se zakolna tebe i na tvoite tatkovci, i }e ti ja predade; 12 na Gospod }e Mu go oddeluva{ sekoe prvorodeno od ma{ki pol, {to otvora utroba i sekoe prvorodeno od stadata ili dobitokot, {to go ima{, a e od ma{ki rod, posveti Mu go na Gospod! 13 A sekoe prvorodeno magare zameni go so jagne; ako, pak, ne go zameni{, otkupi go. I sekoe prvoroden~e od ~ovek me|u sinovite tvoi otkupuvaj go!
13
Drugi zapovedi vo vrska so Pashata
13,2
13,12.13.15 22,29 3 Mojs 27,26 4 Mojs 3,13 8,17 18,15 5 Mojs 15,19 Lk 2,23
3
12,2.19 13,14 5 Mojs 5,6
4
12,2
5
3,8 12,25-26 13,11 5 Mojs 7, 1-5
6
12,15-20 34,18
8
10,2 12,26 Ps 77,5-6
9
3,20 13,16 5 Mojs 6,8 11,18 Is 44,5 Mt 23,5
10
12,14
11
13,5 1 Mojs 12,7 5 Mojs 1,8
12
1 Mojs 22,1-2 Lk 2,22-24
13
13,15 34,20 4 Mojs 3,36-47 18,15
81
ISHOD
14
10,2 20,2 5 Mojs 7,8
15
12,29 13,2
16
13,9 5 Mojs 6,8
17
14,10-12 4 Mojs 14,1-2
18
15,22 Ez 20,10
19
1 Mojs 50,25 Is.N. 24,32 Evr 11,22
A koga }e te zapra{a sinot tvoj toga{ i ti re~e: [to e toa? Kaì mu: Za{to so silna raka Gospod n# izvede od Egipet, od domot na ropstvoto. 15 Za{to, koga uporstvuva{e faraonot da ne n# pu{ti, go ubi Gospod sekoj prvoroden vo zemjata egipetska, od prvenec ~ove~ki do prvorodeno vo dobitokot; zatoa Mu go prinesuvam na Gospod kako `rtva sekoe ma{ko, koe otvora utroba, a sekoj prvoroden me|u sinovite moi go otkupuvam. 16 I toa neka ti bide znak na rakata tvoja i namesto zavoj nad o~ite tvoi, bidej}i so silna raka Gospod n# izvede od Egipet.
14
Bog go predvodi Svojot narod

17
tejskata zemja, iako e pokratok; za{to Bog re~e: Za da ne bi da se pokae narodot, koga }e vidi vojna, pa da se vrati vo 21 Egipet. 14,19.24 18 Bog go povede narodot po patot 33,9-10 40,38 preku pustinata kon Crvenoto More. A 4 Mojs 9,16 14,14 sinovite izrailski izlegoa od egipet5 Mojs 1,33 skata zemja vooruèni. 31,8 19 I gi zede Mojsej koskite Josifovi Is 4,4-6 Ps 67,7 so sebe; za{to toj gi be{e zakolnal 77,14 104,39 sinovite na Izrail, velej}i: Gospod Neem navistina }e ve poseti, a vie toga{ 9,12.19 Mudr 10,17 ponesete gi koskite moi odovde so 18,3 sebe. Jn 8,12 20 I otkako pojdoa od Sukot, se nas22 tanija vo Etam, pri krajot na pustinaNeem 9,19 ta. 21 A Gospod ode{e pred niv, dewe 14,2 kako stolb od oblak, a no}e vo vid na 14,9 ognen stolb, za da im sveti; taka tie 4 Mojs 33,7-8 moèa da odat dewe i no}e. Ez 29,10 22 I ne se istava{e pred narodot stolbot oblak dewe, ni stolbot od ogan no}e.
12,37 4 Mojs 33,5-6
20 Bog ne go povede po patot preku filis-
A koga faraonot go pu{ti narodot,
I Gospod mu re~e na Mojsej, velej}i: 2 Kaì im na sinovite izrailski da svrtat i da se ulogorat pred Pi-Hahirot i me|u Migdol i moreto, pred Vaal-
14
Faraonot go progonuva narodot na Izrail
Cefon. Sproti nego ulogorete se kraj moreto. 3 I taka faraonot }e re~e za sinovite izrailski: Zaskitale vo taa zemja, pustinata gi zatvorila. 4 A Jas }e napravam da se oèsto~i srceto na faraonot, i toj da pojde vo potera po niv. No Jas }e se proslavam nad faraonot i nad seta negova vojska. I site Egip}ani }e poznaat deka Jas sum Gospod. Tie taka i napravija. 5 A koga mu soop{tija na egipetskiot car deka narodot izbegal, se izmeni srceto na faraonot i slugite negovi sprema narodot, pa rekoa: [to napravivme, pa gi pu{tivme sinovite izrailski, ta da ne ni rabotat pove}e? 6 I ja vpregna faraonot kolata svoja, i siot narod go povede so sebe; 7 zede {estotini koli po izbor i kolku {to u{te ima{e egipetski koli, so nivnite na~alnici. 8 A Gospod napravi, ta se oèsto~i srceto na faraonot, carot egipetski, i trgna vo potera po sinovite izrailski; no sinovite na Izrail vrvea pod silna raka. 9 I se vpu{tija po niv Egip}anite, i site kowi faraonovi so kolite, i kowanicite i seta vojska negova, i gi najdoa kraj moreto, vo blizina na PiHahirot, sproti Vaal-Cefon. 10 A koga nabliì faraonot, se obyrnaa sinovite izrailski, i {to }e vidat: ete, Egip}anite idat po niv! I sinovite izrailski se upla{ija mnogu, pa izvikaa kon Gospod, 11 i mu rekoa na Mojsej: Zar nema{e grobovi vo Egipet, tuku n# izvede ovde da izgineme vo pustinata? [to ni napravi? Zo{to n# izvede od Egipet? 12 Neli ti go kaàvme ova i vo Egipet, koga ti rekovme: ,Ostavi n#, da im sluìme na Egip}anite? Za{to podobro }e ni be{e da im robuvame na Egip}anite, otkolku da izgineme vo pustinava. 13 A Mojsej mu re~e na narodot: Ne pla{ete se, zastanete i }e vidite kako Gospod }e ve spasi denes: Egip}anite, kako {to gi gledate denes, nema pove}e nikoga{ da gi vidite doveka.
4
4,21 9,16 14,8.17.23 Ez 32,15 Rim 9,17
5
Ps 104,25
7
15,4
8
11,10 Dela 13,17
9
14,2.6-7.25 15,9 Is.N. 24,6 Is 43,17
10
Is.N. 24,7 Ps 33,17 49,15 106,28 Neem 9,9
11
5,21 16,3 17,3 4 Mojs 11,4-6 14,1-4 20,2.4 21,4-5 Ps 105,7
12
5,21 Ps 105,7
13
14,30 1 Mojs 15,1 1 Car 12,16 2 Let 20,17 1 Mak 3,22 4,8
82
ISHOD
14
14,25 15,3 5 Mojs 1,30 3,22 20,4 Is.N. 10,14 23,3.10 Is 30,15 Ps 36,7 2 Let 20,29 2 Mak 11,13
Gospod }e se bori za vas, a vie bidete spokojni.

14
15
Ps 104, 105 113
16
4,2 14,21 Is 10,26 1 Kor 10, 1-2
17
4,21 14,4
18
7,5 Ez 32,15
19
13,21 23,20 1 Mojs 16,7
20
Is.N. 24,7
21
15,8 4 Car 2,8 Is 51,15 63,12 Ps 77,17-19 78,13 135,13
22
14,16.29 15,8.19 Is.N. 3,13.16.17 4,22 Is 43,16 51,10 Ps 65,6 105,9 Neem 9,11 Evr 11,29
23
14,7
Bog pravi pat niz moreto I Gospod mu re~e na Mojsej: Zo{to vika{ kon Mene? Kaì im na sinovite na Izrail neka vrvat. 16 A ti zemi go stapot svoj i protegni ja rakata svoja vrz moreto, i razdeli go, i neka minat sinovite izrailski, srede more po suvo. 17 No, ete, Jas }e go oèsto~am srceto na site Egip}ani, i tie }e trgnat po niv. A Jas }e ja pokaàm slavata Svoja nad faraonot i nad seta vojska negova, nad kolite negovi i nad kowanicite negovi. 18 I Egip}anite }e poznaat deka Jas sum Gospod, koga }e se proslavam nad faraonot, nad kolite negovi, i nad kowanicite negovi. 19 I se krena angel Gospodov, koj ode{e pred vojskata izrailska, i zastana zad niv; se krena i stolbot od oblak pred niv, i zastana zad niv. 20 A koga vleze me|u vojskata egipetska i vojskata izrailska, zastana; na onie im be{e temnina i mrak, a na ovie im be{e svetlina, taka {to preku cela no} ne se dobliìja ednite do drugite. 21 I ja podigna Mojsej rakata svoja nad moreto, a Gospod go razbranuva moreto so isto~en vetar, koj duva{e silno cela no}, pa se napravi vo moreto suvo i vodata se razdeli. 22 I pojdoa sinovite izrailski srede more po suvo, a vodata im stoe{e kako yid od desnata strana i od levata strana. 23 A Egip}anite, gonej}i gi, pojdoa po niv srede more, site kowi faraonovi, kolite i kowanicite negovi. 24 A vo utrinskata straà pogledna Gospod na vojskata egipetska od ogneniot stolb i od oblakot i ja dovede vo zabuna vojskata egipetska, 25 pa im gi vrza trkalata na kolite nivni, ta odvaj gi vle~ea. Toga{ Egip}anite rekoa: Da begame od Izrailcite, za{to Gospod se bori za niv protiv Egip}anite! 26 Toga{ Gospod mu re~e na Mojsej: Pruì ja rakata nad moreto, i neka se
15
sobere vodata vrz Egip}anite, vrz kolite nivni i vrz kowanicite nivni. 27 I Mojsej ja ispruì rakata svoja nad moreto, i pred zori vodata pak se povrati na svoeto mesto, a Egip}anite trgnaa da begaat nasproti vodata; i Gospod gi potopi Egip}anite srede more. 28 Koga se povrati vodata, gi potopi kolite i kowanicite so seta vojska faraonova, {to be{e trgnala po niv vo moreto; i ne ostana nieden od niv. 29 Sinovite, pak, izrailski minaa srede more po suvo; vodata stoe{e kako yid od desnata strana i od levata strana. 30 I gi izbavi Gospod Izrailcite vo toj den od racete na Egip}anite. I gi vidoa sinovite izrailski Egip}anite {to izumrea na morskiot breg. 31 Ja vide Izrail golemata sila, {to Gospod ja pokaà nad Egip}anite, i narodot se upla{i od Gospod, i poveruva vo Boga i na slugata negov Mojsej. Pesnata na Mojsej i sinovite izrailevi
24
13,21 23,27 Is.N. 10,10
25
14,9.14 1 Car 4,8
26
5 Mojs 11,4
27
Is.N. 4,18
28
14,23 15,5.19 5 Mojs 11,4 Is.N. 24,7 Ps 77,53 105,11 136,5 Neem 9,11 Evr 11,29
30
1 Car 14,23 Ps 105,8.10.21
31
4,5.31 9,16 Is.N. 4,24 Jn 2,11 11,45
Toga{, Mojsej i sinovite izrailevi ja zapeaja ovaa pesna na 15,1 14,27 Gospod, velej}i: Da Go vospeam Gos- 4 Mojs poda, za{to slavno se proslavi: kowot 21,17 Sud 5,1 i kowanikot negov gi frli v more. 2 Car 22,1 2 Gospod e moja sila i moja slava; Toj Er 51,21 Ps 58,15 e spasenie moe; Toj e Bog moj, i }e Go 105,2.12.43 proslavuvam; Bog na tatkoto moj, i }e Mudr 10,20-21 Go prevoznesuvam. Otkr 15,3 3 Gospod e voin; Jahve e imeto Negovo. 2 4 Kolite faraonovi i vojskata negova 2 Car gi frli v more; izbranite vojvodi ne- 22,47 Is 12,2 govi se udavija vo Crveno More. 25,1 5 Bezdnite gi pokrija; tie potonaa vo Er 17,14 Jona 2,10 dlabo~inite, kako kamewa. Avak 3,18 6 Desnicata 17,2. Tvoja, Gospodi, se Ps 26,1 proslavi so sila; desnata raka Tvoja, 98,5 117,14 Gospodi, go uni{ti neprijatelot. 7 I so veli~ieto na slavata Tvoja Ti gi sobori onie, koi stanaa protiv Tebe; Ti go izlea gnevot Svoj, i toj gi izgore kako slama. 8 Od zdivot na nozdrite Tvoi vodite se rascepija, branovite se izdignaa kako yid; bezdnite morski stanaa tvrdi.
15
83
ISHOD
3
3,14 Otkr 19,11
4
14,6-7
5
14,28 15,10 Neem 9,11
6
4 Mojs 24,8 Ps 88,13 97,1 137,7 Jov 40,12
7
5 Mojs 9,3 Ps 2,5 77,49-50 Avd 1,18 Evr 12,29
8
14,21 Is.N. 3,13 Ps 17,15
9
14,5-9 Is 9,5 Lk 11,22
Neprijatelot re~e: ]e gonam, }e stignam, plen }e razdelam, }e se nasiti so niv du{ata Moja, }e go izvadam me~ot Svoj, }e gi uni{ti rakata Moja. 10 Ti duvna so zdivot Tvoj, i moreto gi pokri; i tie potonaa kako olovo vo silnite vodi. 11 Koj e kako Tebe me|u bogovite, Gospodi? Koj e kako Tebe proslaven vo svetosta Svoja, prekrasen vo slavata Svoja i Tvorec na ~uda? 12 Ti ja pruì desnicata Svoja i zemjata gi goltna. 13 Spored milosta Tvoja go vodi{ ovoj narod, kogo Ti go izbavi, i go sproveduva{ so silata Svoja vo ìveali{teto na Svetosta Tvoja. 14 Narodite slu{naa i zatoa treperat: uàs gi opfati ìtelite na zemjata filistejska. 15 Toga{ se zbunija poglavarite edomski, strav i trepet gi obzede knezovite moavski, se upla{ija site ìteli hananski.
9
Neka gi opfati strav i uàs; od silata na rakata Tvoja neka onemeat kako kamen, dodeka ne pomine narodot Tvoj, Gospodi, dodeka ne pomine ovoj narod {to si go pridobil. 17 Odvedi go i smesti go vo planinata na Tvoeto nasledstvo, vo mesto, koe Ti Gospodi, si go prigotvil za ìveali{te Svoe, vo svetili{teto sozdadeno so racete Tvoi, Gospodi! 18 Gospod }e caruva sekoga{ i vo ve~nost. 19 Koga kowite faraonovi so kolite negovi i so kowanicite negovi vlegoa vo moreto, Gospod gi povrati vrz niv vodite morski: a sinovite na Izrail pominaa po suvo srede more. 20 I proro~icata Mirjam, sestrata Aronova, zede timpan vo rakata svoja, a po nea izlegoa site èni so timpani i so igra. 21 I zapea Mirjam pred niv: Pejte Mu na Gospod, za{to slavno se proslavi: kowot i kowanikot v more gi frli.
16
114
5 Mojs 2,25 Is.N. 2,9 5,1 Is 13,8 Ez 38,20 Ps 47,4-6
5
4 Mojs 22,3 5 Mojs 2,4
16
1 Mojs 35,5 5 Mojs 2,4 1 Car 25,37
17
2 Car 7,10 Amos 9,15 Joil 2,1 Ps 77,54. 113,2 131,13-14 Dan 9,16
18
Ps 9,7 28,10 94,3 96,1-6 98,1-3 144,13 Pla~ 5,19
19
14,22.28
10
Is 11,4 40,7 Jov 4,9 Neem 9,11
PATUVAWETO NA IZRAILSKIOT NAROD NIZ PUSTINATA Gor~livata voda gi prativ nad Egipet. Za{to Jas sum Gospod, tvojot iscelitel. 27 Potoa stignaa vo Elim; tamu ima{e dvanaeset izvori i sedumdeset palmi; i se ulogorija tamu kraj vodite.
20
2,4 1 Mojs 31,27 4 Mojs 12,1 20,1 26,59 Sud 11,34 1 Car 18,6 2 Car 6,5.14.16 Er 31,5.13 Ps 149,3 150,3-5 Pesna 7,1
22 Potoa gi povede Mojsej sinovite izrailski od Crvenoto More, i tie 1 Car 2,2 Is 40,5 navlegoa vo pustinata Sur; i odej}i niz 46,5 pustinata tri dena, ne najdoa voda za Ps 76,14 piewe. 23 Dojdoa vo Mara, no ne moèa da 12 pijat voda vo Mara, za{to be{e gor4 Mojs 16,32 ~liva; zatoa i go narekle toa mesto 26,10 5 Mojs 11,6 Mara. 24 Toga{ narodot po~na da vika proPs 105,17 tiv Mojsej, velej}i: [to }e pieme? 25 Izvika Mojsej kon Gospod, i Gospod 13 6,6-8 15,17 mu pokaà drvo. Toj go frli drvoto vo Is 41,14 voda, i vodata stana slatka. Tamu mu 43,14 Ps 67,16 dade naredbi i zakoni, i tamu go pod76,20 loì na proverka. 77,54 26 I mu re~e: Ako go poslu{a{ Tit 2,14 dobro glasot na Gospod tvojot Bog, ako pravi{ {to e ugodno pred o~ite Negovi, ako gi slu{a{ zapovedite Negovi i ako gi pazi{ site naredbi Negovi, nema da ti pratam niedna od bolestite, {to
11
Od Elim se krenaa i celata zaednica na sinovite izrailski dojde vo pustinata Sin, {to se nao|a me|u Elim i Sinaj, vo petnaesettiot 21 den od vtoriot mesec, otkako izlegoa od 15,1 1 Car 18,7 egipetskata zemja. 2 I po~na da se buni celata zaednica 22 na sinovite izrailski protiv Mojsej i 17,1.3 4 Mojs 20,2.5 protiv Aron vo pustinata. 3 I im rekoa sinovite na Izrail: O, 33,14 da bevme umrele od rakata Gospodova vo 23 Mojs 33,8 zemjata egipetska, koga sedevme pokraj 4 Ruta 1,20 kotlite so meso i jadevme leb do nasit! N# izvedovte ovde vo ovaa pustina, za da go umrete celovo ova mnoèstvo so glad!
16
Potpolo{ki i mana
84
ISHOD
25
1 Mojs 22,1 Is.N. 24,25 Sud 3,4 Is 48,10 Ps 80,7 Sir 38,5
26
19,5-6 20,2-17 23,22.25-26 5 Mojs 7,12.15 11,13 28,1.58-60 4 Car 20,5 Er 30,17 Ps Mt 8,1-17
27
4 Mojs 33,9
16,1
17,1 4 Mojs 33,11-12
2
1-15,24 1 Kor 10,10
3
14,11 17,3 4 Mojs 14,2 20,3 Ps 77,18 105,13-15
4
1 Mojs 22,1 5 Mojs 8,2.3.16 Ps 77,24 Neem 9,15 Jn 6,26-58
6
6,6 Ps 80,10
7
24,16 33,18.22 40,34 3 Mojs 9,6 4 Mojs 14,2.27-28 16,11.19 5 Mojs 5,24 3 Car 8,11 Is 6,3 40,5 60,1 Ez 10,4 43,5 Avak 2,14 Jn 11,4
A Gospod mu re~e na Mojsej: Eve, }e pu{tam da pa|a leb od neboto, i narodot neka izleguva sekoj den i neka sobira kolku {to e potrebno za toj den, za da go proveram }e postapuva li spored zakonot Moj ili ne; 5 a vo {estiot den neka go zgotvat ona, {to go sobrale, i toa }e stane dvojno od ona, {to go sobiraat sekoj den. 6 Toga{ Mojsej i Aron mu rekoa na celiot narod izrailski: Ve~erva }e poznaete deka Gospod ve izvede od zemjata egipetska, 7 a utre }e ja vidite slavata Gospodova; za{to Toj go ~u negoduvaweto va{e protiv Gospod. [to sme nie, ta da se bunite protiv nas? 8 Potoa Mojsej re~e: Ve~erva Gospod }e vi dade meso da jadete, a utre izutrina leb do nasitka; za{to go ~u Gospod negoduvaweto va{e, {to go storivte protiv Nego. Koi sme nie? Va{eto negoduvawe ne e protiv nas, tuku protiv Gospod. 9 I mu re~e Mojsej na Aron: Kaì mu na celoto op{testvo na sinovite izrailski zastanete pred Gospod, za{to Toj go ~u va{eto nezadovolstvo. 10 I koga Aron mu zboruva{e na narodot, tie poglednaa kon pustinata, i ete slavata Gospodova se pojavi vo oblak. 11 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 12 Go ~uv negoduvaweto na sinovite izrailski. Kaì im i re~i: Ve~erva }e jadete meso, a utre }e se nasitite so leb, i }e poznaete deka jas sum Gospod, va{iot Bog. 13 Ve~erta doletaa potpolo{ki i go prekrija logorot; a utrinata be{e padnala rosa okolu logorot. 14 I, ete, koga se krena rosata, a toa: po pustinata leì val~est prav, ne{to kako bel siwak po zemjata. 15 I koga vidoa sinovite izrailski, si velea eden na drug: [to e toa? Za{to ne znaeja, {to be{e toa. A Mojsej im re~e: Toa e lebot, {to vi go dade Gospod da go jadete. 16 Eve kako zapoveda Gospod: Sobirajte od nego, sekoj kolku {to mu treba
4
za jadewe po eden omer na lice, spored 8 Car 8,7 brojot na ~lenovite va{i; sekoj spored 1 Lk 10,16 brojot na doma{nite {to gi ima vo {a- Rim 13,2 torot, sobirajte. 10 17 I napravija taka sinovite izrail40,34-35 ski: i sobraa, koj pove}e, koj pomalku. Ez 10,4 2 Let 7,1 18 Pa merea so omer; i koj be{e sobral pove}e, izli{ok nema{e, a onoj pomal- 13 Mojs ku, nema{e nedostig; sekoj ima{e 4 11,9.31 Ps 77,27-28 onolku, kolku {to moè{e da izede.
105,40
Zapoved vo vrska so manata I im re~e Mojsej: Nikoj da ne ostava od toa za utre! 20 No tie ne go poslu{aa Mojsej, tuku nekoi ostavija od toa za utre, a toa crvosa i se usmrde. I se naluti Mojsej na niv. 21 I taka tie go sobiraa sekoe utro rano, sekoj kolku {to moè da izede; a koga sonceto }e izgree{e, toa se tope{e. 22 A vo {estiot den sobraa od toj leb dvojno pove}e po dva omera za sekogo. I dojdoa stare{inite narodni, pa mu javija na Mojsej. 23 A toj im re~e: Eve {to kaà Gospod utre e sabota, den za odmor posveten na Gospod; {to }e pe~ete pe~ete, i {to treba da varite varete denes; a {to }e preostane, soberete go i ~uvajte go za utre! 24 I ostavija od nego za utre, kako {to zapoveda Mojsej, i toa ne se usmrde, nitu ima{e crvje vo nego. 25 I Mojsej re~e: Jadete go toa denes, bidej}i denes e sabota Gospodova; denes nema da najdete od nego vo poleto. 26 [est dena }e sobirate, a sedmiot den e sabota, toga{ }e go nema. 27 I na sedmiot den izlegoa nekoi od narodot da sobiraat, no ne najdoa. 28 A Gospod mu re~e na Mojsej: Do koga }e se protivite na zapovedite Moi i na zakonot Moj? 29 Ete, Gospod vi dal denes sabota, zatoa vo {estiot den i vi dava leb za dva dena. Ostanete sekoj vo svojot dom, i vo sedmiot den nikoj da ne go napu{ta mestoto svoe. 30 I se odmara{e narodot sedmiot den.
19
14
5 Mojs 8,3.16
15
1 Kor 10,3
18
2 Kor 8,15
19
12,10
20
Jn 6,27
23
20,8 31,15 35,2 1 Mojs 2,23 Mojs 23,3 5 Mojs 5,13-14
28
Er 32,23
29
20,8-11 34,21
85
ISHOD
31
4 Mojs 11,7
33
Evr 9,4
34
25,16.21.22 40,20
35
4 Mojs 21,5 5 Mojs 2,7 8,2-4 Is.N. 5, 12-12 Neem 9,21 Jn 6,31.49
17,1
16,1 19,2 4 Mojs 20,1-13 33,12-15
2
14,12 15,24 4 Mojs 20,2 5 Mojs 6,16 Mt 4,7 1 Kor 10,9
I sinovite izrailski toj leb go narekoa mana3. Toj be{e bel kako korijandrovo seme, a po vkus kako medeno kola~e. 32 Toga{ Mojsej im re~e: Eve {to zapoveda Gospod: Zemete eden omer mana, za da se zapazi vo rodovite va{i, za da go vidat lebot {to go jadevte i so koj ve hranev vo pustinata, koga ve izvedov od zemjata egipetska. 33 I mu re~e Mojsej na Aron: Zemi eden (zlaten) sad i stavi vo nego eden omer mana, i postavi go pred Gospod, za da se ~uva vo va{eto potomstvo. 34 I go postavi Aron pred kov~egot na zavetot, za da se ~uva, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 35 A sinovite na Izrail jadea mana ~etirieset godini, dodeka ne dojdoa vo naselena zemja; jadea mana s# dodeka ne stignaa do granicata na hananskata zemja. 36 A omerot e desetti del od efa.
31
udri vo karpata, i od nea }e pote~e voda 7 i narodot }e pie. I napravi Mojsej 20,24 4 Mojs taka pred sinovite na Izrail. 20,13.24 7 I toa mesto go nare~e Masa i Meri- 27,14 5 Mojs 6,16 va4, poradi kavgata pome|u sinovite iz- Ps 80,7 railski {to Go isku{uvaa Gospoda, ve- 94,8 lej}i: Dali e Gospod me|u nas, ili ne 9 4,17 e?
24,13
Vodata kaj Masa i Meriva I se krena celoto op{testvo na 14,11 sinovite izrailski, od pustina15,24 ta Sin, prodolùvaj}i go svojot pat po 4 zapoved na Gospod, i se zadràa vo Re4 Mojs 14,10 fidim; a tamu nema{e voda da pie nar1 Car 30,6 odot. 2 I narodot go ukori Mojsej, velej}i: 6 3,1 Daj ni voda da pieme! A Mojsej im 4 Mojs re~e: Zo{to me ukoruvate mene? Zo{20,8.10-11 5 Mojs 8,15 to Go isku{uvate Gospoda? Is 48,21 3 I èden be{e za voda narodot tamu, Ps 77,15-16 104,41 pa negoduva{e protiv Mojsej i vele{e: 113,8 Zo{to n# izvede od Egipet i nas, i siNeem 9,15 1 Kor 10,4 novite na{i, i dobitokot na{, za da n# pomori{ so èd? 4 A Mojsej vikna kon Gospod i re~e: [to da pravam so ovoj narod? U{te malku, pa }e me kamenuvaat? 5 No Gospod mu re~e na Mojsej: Izlezi pred narodot, i povedi so sebe nekoi od stare{inite narodni, zemi go vo rakata i stapot svoj, so koj go razdvoi moreto, pa pojdi. 6 A Jas }e stojam onamu kaj karpata na Horev pred doa|aweto tvoe; a ti toga{
3
17
Amalikijcite gi napa|aat Izrailcite 8 No toga{ dojdoa Amalikijcite vo vojna protiv Izrailcite vo Refidim. 9 A Mojsej, pak, mu re~e na Isus: Izberi si (silni) maì, pa izlezi i bori se utre protiv Amalikijcite; a jas }e zastanam na vrvot od gorata i stapot Bo`ji }e mi bide v raka. 10 I napravi Isus, kako {to mu re~e Mojsej, i izleze protiv Amalikijcite; A Mojsej, Aron i Or se iska~ija na vrvot od planinata. 11 I koga Mojsej gi kreva{e racete svoi nadvladuvaa Izrailcite, a koga gi spu{ta{e racete nadvladuvaa Amalikijcite. 12 No racete na Mojsej mu ote`naa; zatoa zedoa kamen i go stavija pod nego, pa sedna na nego: a Aron i Or mu gi potpiraa racete: eden od edna strana, a drugiot od drugata. Taka stoeja racete Mojseevi krenati do zajdisonce. 13 I go pobedi Isus Amalik i negoviot narod so se~iloto na me~ot. 14 Potoa Gospod mu re~e na Mojsej: Zapi{i go toa za spomen vo knigata, i objasni mu na Isus da pomni deka sosema }e go izbri{am spomenot za Amalikijcite od pod neboto. 15 Toga{ Mojsej podigna `rtvenik (na Gospod), i go nare~e Jahve Nisi Gospod mi e zname! 16 Bidej}i, re~e toj, raka se krenala na prestolot Gospodov; Gospod }e vojuva protiv Amalik od pokolenie na pokolenie.
10
24,14
12
Is.N. 8,26
13
1 Car 15,8.32-33
14
24,4 34,27 5 Mojs 25,17-19 1 Car 15,3 30,17-18 Is 30,8 Jov 18,17 1 Let 4,43
18,1
2,16.18 3,1
18
Mojsej i negoviot test Jotor A Jotor, sve{tenikot midjanski, testot Mojseev, ~u za s# {to
3 Zborot mana na evrejski zna~i {to e toa. 4 Zborovite masa i meriva na evrejski zna~at proverka, isku{enie i kavga.
86
ISHOD
2 napravi Bog za Mojsej i za Izrail, na3
2,22 4,20 Dela 7,29
2,21
4
1 Let 23,15
7
1 Mojs 29,13
10
1 Mojs 9,26 24,27
11
12,12 1 Let 16,25 Lk 1,51
12
10,25 24,5.11 1 Mojs 26,30 31,54 5 Mojs 12,7
rodot Svoj, kako go izvede Gospod narodot izrailski od Egipet. 2 I ja zede Jotor, testot Mojseev, Cipora, ènata Mojseeva, koja pred toa se be{e vratila, 3 i dvata sina nejzini: na edniot imeto mu be{e Gere{om, bidej}i Mojsej vele{e: Doselenik sum vo tu|a zemja, 4 a na vtoriot imeto mu be{e Eliezer, bidej}i re~e: Bog na tatkoto moj mi se najde na pomo{ i me izbavi od me~ot na faraonot . 5 I Jotor, testot Mojseev, dojde so sinovite negovi i so ènata negova kaj Mojsej vo pustinata, kade {to toj se be{e ulogoril na planinata Bo`ja, 6 pa go izvesti Mojsej, velej}i: Ete, jas, testot tvoj Jotor, doa|am kaj tebe, i ènata tvoja, i obata sina nejzini so nea. 7 I Mojsej mu izleze vo presret na testot svoj i mu se pokloni, i go bakna; pa otkako se pozdravija eden so drug, vlegoa vo {atorot. 8 I mu raskaà Mojsej na testot svoj za s# {to napravi Gospod so faraonot i so Egip}anite poradi Izrailcite, i za site te{kotii {to gi snajduvaa patem, i kako Gospod gi izbavi (od racete na Egip}anite i od racete na faraonot). 9 I se zaraduva Jotor za site dobrini {to mu gi napravi Gospod na Izrail, spasuvaj}i go od racete na Egip}anite. 10 Toga{ Jotor re~e: Neka e blagosloven Gospod, Koj ve izbavi od racete egipetski i od racete faraonovi i Koj go izbavi narodot od vlasta na Egip}anite! 11 Sega znam deka Gospod e pogolem od site bogovi, bidej}i go izbavi narodot od egipetskoto ropstvo, koga tie postapuvaa mnogu surovo so nego. 12 Potoa Jotor, testot Mojseev, Mu prinese na Boga sepalenica i drugi `rtvi. Toga{ dojde i Aron, i site stare{ini izrailski da jadat leb so testot Mojseev pred Boga.
Mojsej nazna~uva na~alnici A utredenta sedna Mojsej da mu sudi na narodot; i siot narod stoe{e pred Mojsej od utroto do ve~erta. 14 I testot Mojseev, gledaj}i s# {to toj pravi so narodot, re~e: [to pravi{ taka so narodot? Zo{to samo ti sedi{, a siot narod stoi pred tebe od utro do ve~er? 15 A Mojsej mu odgovori na testot svoj: Narodot doa|a kaj mene za da bara sovet od Boga. 16 Koga }e im se slu~i nekoja rabota, tie doa|aat pri mene, i jas presuduvam pome|u niv i im gi kaùvam naredbite Bo`ji i zakonot Negov. 17 No testot Mojseev mu re~e: Ne go pravi{ toa dobro. 18 ]e se izmori{ i ti i siot narod, koj e so tebe; bidej}i taa rabota e mnogu te{ka za tebe; ti sam ne moè{ da ja izvr{uva{. 19 Tuku poslu{aj me sega i }e te posovetuvam, i Bog }e bide so tebe; ti bidi posrednik pred Boga za narodot, i rabotite nivni soop{tuvaj Mu gi na Boga: 20 U~i gi na naredbite Bo`ji i na zakonot Negov, i pokaùvaj im go patot Negov, po koj treba da odat i delata {to treba da gi vr{at. 21 A ti od siot narod odberi sposobni lu|e, koi imaat strahopo~it kon Boga; lu|e spravedlivi, koi mrazat koristoqubie, pa postavi gi nad niv kako iljadnici, stotnici, pedesetnici, desetari (i pisari). 22 Tie neka mu sudat na narodot vo sekoe vreme i da te izvestuvaat za sekoe pote{ko delo; a za site mali raboti tie samite neka presudat. Taka }e ti bide polesno i tie tebe }e ti pomagaat. 23 Ako go napravi{ toa, i Bog ti go odobri toa, toga{ }e moè{ da istrae{, i siot toj narod }e si odi mirno vo svoeto mesto. 24 I go poslu{a Mojsej testot svoj, i napravi s#, kako {to mu re~e. 25 I izbra Mojsej od siot Izrail sposobni lu|e, pa gi postavi za na~al13
15
33,7 1 Mojs 25,22
16
24,14 5 Mojs 1,17
18
4 Mojs 11,11.14.17 5 Mojs 1,9.12
19
4 Mojs 27,5
20
5 Mojs 4,1.5 5,1 Ps 118,12. 26.68 143,8
21
23,8 1 Mojs 47,6 4 Mojs 1,16 7,2 10,4 5 Mojs 1, 9-18 16,18-19 Ez 18,8 Ps 14,5 Ezd 7,25 Dela 6,3
22
4 Mojs 11,17 5 Mojs 1,9.17-18
25
4 Mojs 1,16 11,16 5 Mojs 1,13-15 16,18
87
ISHOD
5 Mojs 16,18 Ezd 7,25 2 Let 19,5 4 Mojs 10,30
26 nici pred narodot: iljadnici, stotni-
27
ci, pedesetnici, desetari (i pisari). 26 I tie mu sudea na narodot vo sekoe vreme, a za te{kite dela mu kaùvaa na
Mojsej; za site mali raboti, pak, sudea 11 19,16 sami. 24,16 27 Potoa go pu{ti Mojsej testot svoj, Neem 9,13 i toj si otide vo svojata zemja. 12
19,23 Evr 12,20
BOG VOSPOSTAVUVA ZAVET SO IZRAIL
4 Mojs 1,1 3,14 33,15 3,1 17,1 19,17 4 Mojs 33,15 5 Mojs 5,24 3,4
19,1
13
34,3 1 Let 15,28 Evr 12,20
3 4
5 Mojs 4,34 29,2 32,11 Is.N. 24,7 Is 31,5 40,31 46,5 Otkr 12,14
9,29 15,26 34,9 1 Mojs 17,9 5 Mojs 6,3 10,14-15 Er 7,23 1 Kor 10,26 5 Mojs 7,6 26,19 28,9 Is 61,6 62,12 1 Ptr 2,5.9 Otkr 5,10 4,30 3 Mojs 9,1 1 Car 8,10
5 Mojs 5,27 Is.N. 24,16-24 14,31 19,16 20,21 24,15-16 5 Mojs 4,11 Ps 98,7 Sir 45,5 19,14.22 1 Mojs 35,2 Evr 10,22 Otkr 22,14
Vo prviot den od tretiot mesec, otkako izlegoa sinovite izrailski od egipetskata zemja, vo den na mlada mese~ina, stignaa vo Sinajskata Pustina. 2 Poa|aj}i od Refidim, dojdoa vo Sinajskata Pustina, i se ulogori Izrail tamu sproti gorata. 3 I Mojsej se iska~i kaj Boga, i mu se javi Gospod, velej}i: Kaì mu na domot Jakovov, i izvesti gi sinovite na Izrail: 4 Sami vidovte {to im napraviv na Egip}anite i kako ve iznesov na krilja orlovi, ve pribrav kaj Sebe. 5 Pa sega, ako go slu{ate glasot Moj i go pazite zavetot Moj, }e Mi bidete izbran narod me|u site narodi, za{to Moja e celata zemja. 6 I vie }e Mi bidete carstvo na sve{tenici i svet narod. Toa se zborovite, {to }e im gi kaè{ na sinovite izrailski. 7 Potoa Mojsej dojde i gi povika narodnite stare{ini; i im gi izloì site ovie zborovi, {to mu gi zapoveda Gospod. 8 I siot narod odgovori ednodu{no i re~e: S# {to rekol Gospod }e napravime. Toga{ Mojsej Mu gi soop{ti na Gospod zborovite na narodot. 9 A Gospod mu re~e na Mojsej: Eve, Jas }e dojdam kaj tebe vo gust oblak, za da ~ue narodot, kako }e zboruvam so tebe, pa da ti poveruva zasekoga{. Za{to Mojsej Mu gi be{e soop{til na Gospod zborovite narodni. Bog mu se javuva na Mojsej na planinata Sinaj I mu re~e Gospod na Mojsej: Pojdi kaj narodot (izvesti go) i osveti go
10
19
Bog mu nudi sojuz na Izrail
10
denes i utre; i neka gi isperat oblekite svoi; 11 i neka se prigotvat za tretiot den, za{to vo tretiot den }e sleze Gospod na Sinajskata Gora pred siot narod, 12 a }e postavi{ granici za siot narod od site strani i }e im kaè{: Pazete da ne se ka~uvate na planinata i da ne se dopirate do podno`jeto nejzino; sekoj, koj }e se dopre do planinata, }e zagine. 13 Nikakva raka da ne se dopre do nego, tuku so kamewa da bide ubien ili so strela da bide zastrelan; dobitok }e e ili ~ovek, ìv da ne ostane. A koga trubata }e zatrubi otegnato (koga oblakot }e se krene od planinata), toga{ }e moàt da se ka~at na planinata. 14 I Mojsej sleze od planinata kaj narodot i go osveti narodot; i tie gi ispraa oblekite svoi. 15 I mu re~e na narodot: Bidete gotovi za tretiot den; i ne pribliùvajte se do èna! 16 A tretiot den, na osamnuvawe, zagrme i molwi zasvetkaa, i nastana gust oblak nad planinata, i zatrubi truba so mnogu silen glas, taka {to zatreperi siot narod, koj be{e vo logorot. 17 Toga{ Mojsej go izvede narodot od logorot, za da Go presretne Boga; i zastanaa vo podno`jeto na planinata. 18 A Sinajskata Planina celata be{e vo dim, za{to Gospod be{e slegol na nea vo ogan; i dim se kreva{e od nea, kako dim od pe~ka; i celata planina silno se trese{e; 19 i glasot na trubata stanuva{e s# posilen. Mojsej zboruva{e, a Gospod mu odgovara{e glasno. 20 I Gospod sleze na planinata Sinaj, na vrvot od planinata, i go povika Gospod Mojsej na vrvot od planinata. Mojsej se iska~i.
15
1 Car 21, 3-4
16
1 Car 2,10 14,15 Is 29,6 Ps 98,1 Evr 12, 18-19.21
17
19,2 5 Mojs 4,11
18
20,18 5 Mojs 4,11.33.36 5,2-5.25-31 Sud 5,5 2 Car 22,8 Is 64,3 Er 4,24 Naum 1,5 Avak 3,6.10 Agej 2,6 Ps 17,7 67,7-9 104,32 Evr 12,18 Otkr 9,2
19
19,9 5 Mojs 4,33 Ps 80,7
88
ISHOD
21
24,10-11 33,20 4 Mojs 4,20
22
3 Mojs 10,3 2 Let 29,5
24
24,1.9
20,1
34,10-28 5 Mojs 5, 6-22 Er 7,9 Os 4,2 Rim 13,9
2
6,6 16,12 1 Mojs 15,7 3 Mojs 19,2 20,7 Is 43,3 Ez 20,6.19
Toga{ Bog mu re~e na Mojsej: Slezi i kaì mu na narodot da ne navaluva za da Go vidi Gospoda, ta da ne izginat mnozina od niv; 22 a sve{tenicite, koi pristapuvaat kon Gospod, neka se osvetat, za da ne gi pogubi Gospod. 23 Toga{ Mojsej Mu re~e na Gospod: Ne }e moè narodot da se ka~i na Sinajskata Planina, bidej}i Ti izri~no n# opomena, velej}i ome|i ja gorata i osveti ja. 24 No Gospod mu re~e: Odi, slezi, pa toga{ ka~ete se ti i Aron so tebe; a sve{tenicite, pak, i narodot neka ne navaluvaat da se ka~at pri Gospod, za da ne zaginat. 25 I sleze Mojsej kaj narodot i mu objasni.
21
Toga{ Bog gi kaà site ovie zborovi, velej}i: 34,14 2 Jas sum Gospod, Bog tvoj, Koj te 5 Mojs 6,4.14 13,13 izvede od zemjata egipetska, od domot 4 Car na ropstvoto. 17,35 3 Nemoj da ima{ drugi bogovi osven Er 1,16 7,6.9 Mene! 11,13 4 Ne pravi za sebe idol, nitu nekakva 19,4 25,6 slika na ona, {to e gore na neboto, {to 35,15 Os 13,4 e dolu na zemjata i {to e vo vodata pod Ps 43,20 zemjata; 5 nemoj da im se poklonuva{, nitu da 4 20,23 im sluì{, bidej}i Jas sum Gospod, Bog 32,8 34,17 tvoj; Bog revnitel, Koj za grevovite na 3 Mojs 19,4 tatkovcite gi kaznuva decata do treto26,1 5 Mojs to i ~etvrtoto koleno, ako tie Me 4,15-19.23 mrazat; 27,15 6 Koj pokaùva milost na iljadnici 3 Car 14,9 4 Car pokolenija, {to Me sakaat i gi ~uvaat 17,12 Is 40,19 Moite zapovedi. 7 Ne izgovaraj go naprazno imeto na 42,8 5 Gospod, tvojot Bog, bidej}i Gospod nema 23,24 da go ostavi nekaznet onoj, koj naprazno 34,7.14 3 Mojs }e go izgovori Negovoto ime. 8 Pomni go sabotniot den, za da go 26,39 4 Mojs 14,18 praznuva{. 9 [est dena raboti, i vr{i gi vo niv 5 Mojs 4,24 7,9-10 site svoi raboti; Is.N. 24,19 10 a sedmiot den e sabota Gospodova, 4 Car 17,35 Er 32,18 den na tvojot Bog; toga{ nemoj da vr{i{ nikakva rabota, ni ti, ni sinot
3
20
Desette Bo`ji zapovedi
tvoj, ni }erkata tvoja, ni slugata tvoj, ni sluginkata tvoja, ni dobitokot tvoj, nitu pridojdeniot, koj se nao|a kaj tebe. 11 za{to za {est dena gi sozdade Gospod neboto i zemjata, moreto i s# {to e vo niv; a vo sedmiot den si otpo~ina: zaradi toa Gospod go blagoslovi sedmiot den i go osveti. 12 Po~ituvaj gi tatkoto svoj i majkata svoja, (za da ti bide dobro i) za da poìvee{ podolgo na zemjata, {to ti ja dava Gospod, tvojot Bog. 13 Ne ubivaj! 14 Ne vr{i prequba! 15 Ne kradi! 16 Ne svedo~i la`no protiv svojot blièn! 17 Ne poèluvaj go domot na bli`niot svoj, ne poèluvaj ja ènata na bli`niot svoj, (nitu negovata niva), ni slugata negov, ni sluginkata negova, ni volot negov, ni magareto negovo, nitu ne{to drugo, {to mu pripa|a na bli`niot tvoj! 18 I siot narod gi gleda{e molwite i plamenot, i glasot na trubata {to trube{e i ja gleda{e gorata {to se dime{e; i otkako go vide toa, narodot se upla{i i se oddale~i. 19 Pa mu rekoa na Mojsej: Zboruvaj ni ti, a nie }e slu{ame; no da ne ni zboruva nam Bog, za da ne umreme. 20 A Mojsej mu re~e na narodot: Ne pla{ete se: Bog dojde za da ve ispita i stravot Negov da bide vo vas, za da ne gre{ite. 21 I narodot stoe{e podaleku, a Mojsej pojde kon mrakot, kade {to be{e Bog. Naredba vo vrska so `rtvenikot
22
6
34,7-10 5 Mojs 7,9 Lk 1,50
7
3 Mojs 18,21 19,12 24,11.16 Ez 39,7 Job2,5.9
8
16,23-29 31,13-16 35,3 3 Mojs 19,3.30 26,2 Is 56,2 Er 17,21-27 Ez 22,8
9
23,12 31,13-17 34,21 35,2 3 Mojs 19,3 23,3 Lk 13,14
10
1 Mojs 2,3 5 Mojs 5,12-15 Is 56,2 Ez 20,12.20 Lk 13,14
11
31,17 1 Mojs 1, 3-2,1.2 Evr 4,4
12
3 Mojs 19,3 5 Mojs 5,16 6,2 11,9 25,15 Er 35,7 Mt 15,4 19,18 Mk 7,10 10,19 Lk 18,20 Efes 6,2-3
I Gospod mu re~e na Mojsej: Vaka 13 kaì im na sinovite izrailski: Vie 1 Mojs 4,8.23 vidovte kako Jas zboruvav so vas od Mt 5,21 19,18 neboto. Mk 10,19 23 Ne pravete si sami srebreni Lk 18,20 bogovi, nitu zlatni bogovi ne pravete Rim 13,9 Jk 2,11 sami za sebe. 24 Napravete mi `rtvenik od zemja i na nego prinesuvajte mi `rtvi sepalenici i `rtvi spasitelni; ovci i junci va{i, na sekoe mesto, kade {to }e
89
ISHOD
14 opredelam da se spomnuva imeto Moe,
3 Mojs 18,20 20,10 4 Mojs 5,12.13.29 Izreki 6,29.32 Mt 5,27 19,18 Mk 10,19 Lk 18,20 Rim 13,9 Jk 2,11
}e dojdam kaj tebe i }e te blagoslovam. 25 Ako mi napravi{ `rtvenik od kamen, nemoj da go yida{ so delkan kamen; za{to, {tom }e povle~e{ po nego so se~ivo, }e go oskverni{. 26 I da ne se ka~uva{ po skali do `rtvenikot Moj, za da ne se otkrie golotijata tvoja. A ova se zakonite, {to }e im gi objavi{: 2 Ako kupi{ rob Evrein, {est godini neka sluì, a sedmata neka si odi sloboden, bez otkup; 3 ako do{ol sam, sam neka si odi; a ako ima èna, neka odi i ènata so nego; 4 ako, pak, negoviot gospodar mu dal èna, i taa mu rodila sinovi ili }erki, ènata i decata neka ostanat na gospodarot negov, a toj neka si odi sam; 5 no, ako robot odgovaraj}i, re~e: Go sakam gospodarot moj, ènata moja, i decata moi; ne sakam da odam i da bidam sloboden. 6 toga{ takviot negoviot gospodar neka go dovede pred sudot Bo`ji i neka go postavi pred vratata ili na pragot i tamu negoviot gospodar da mu go produp~i uvoto so {ilo, ta da mu ostane ve~en rob. 7 Ako nekoj ja prodade }erkata svoja za robinka, taa da ne si odi kako {to si odat robovite; 8 ako ne mu se svidi na gospodarot nejzin, koj vetil deka }e ja zeme za èna, neka ja otpu{ti. No nema pravo da ja prodade na tu| narod, koga sam ja otfrlil; 9 ako, pak, ja svr{il za sinot svoj, neka $ go dade pravoto, {to go imaat }erkite; 10 ako zeme druga za sebe, prvata ne smee da ja li{i od hrana, obleka i sopru`ni~ko soìtelstvo. 11 Ne $ gi napravi li ovie tri raboti, toga{ neka si odi od nego slobodno, bez otkup.
Prestapi {to zasluùvaat smrtna kazna

12
23
32,4.8.31 34,17 Neem 9,18
15
3 Mojs 19,11 Mt 19,18 Mk 10,19 Lk18,20 Rim 13,9
21
Zakon za robovite Evrei
16
23,1.7 3 Mojs 19,11 5 Mojs 5,20 Mt 19,18 Mk 10,19 Lk 18,20
17
Mih 2,2 Lk 12,15 Rim 7,7 13,9 Evr 13,5
Koj }e udri ~ovek i toj umre, so 24 smrt da se kazni. 13 No, ako toa ne go napravil namer- 27,1 40,29 no, a Bog dopu{til da padne pod negovi 1 Mojs 8,20 race, toga{ }e ti opredelam mesto, 22,2.17 3 Mojs 1, 1-15 kade {to moè da pobegne (ubiecot). 14 Ako nekoj, pak, namerno go napadne 5 Mojs 12,5 16,6 svojot blièn, so cel da go ubie na 27,5 Is.N. 8,30 izmama, (i se zasolni pokraj `rtve- 3 Car 9,3 nikot Moj), odvle~i go i od `rtvenikot 4 Car 16,14 Moj, za da umre. 21,4.7 15 Koj }e go udri tatkoto svoj ili Ez 43,13 Ezd 3,2 majkata svoja, da se pogubi. 2 Let 4,1 16 Koj go prokolnuva tatkoto svoj ili 6,6 12,13 majkata svoja, so smrt da se kazni. 17 Ako nekoj ukrade ~ovek (od Izrai- 25 5 Mojs levite sinovi) i go prodade ili se najde 27,5-6 vo negovi race otkako go zarobil, so Is.N. 8,31 smrt da zavr{i. 26 Udari i rani Koga dvajca maì se skaraat, pa eden od niv udri drug so kamen ili so tupanica, no toj ne umre, tuku legne vo postela, 19 pa, koga }e stane, makar i so stap da se potpira, na onoj {to go udril neka mu e prosto; samo dengubata da mu ja nadomesti i za lekuvaweto da plati. 20 A koj }e udri rob svoj ili robinka svoja so stap, i tie umrat od negovata raka, neka bide vinoven pred sudot; 21 no, ako tie preìveat den ili dva, da ne e vinoven, bidej}i tie se negov imot. 22 Koga nekoi lu|e se stepaat, pa nekoj od niv udri bremena èna, taka {to taa pometne, no ne dojde do smrt, da plati globa, kolku {to }e opredeli maòt na ènata; a da $ plati pred sudii; 23 ako, pak, se slu~i povreda, toga{ neka se dade ìvot za ìvot; 24 oko za oko, zab za zab, raka za raka, noga za noga, 25 izgoretina za izgoretina, rana za rana, povreda za povreda. 26 Ako nekoj go udri robot svoj vo okoto, ili robinkata svoja vo okoto, i gi
18 Ez 43,17
21,1
34,32 3 Mojs 25,35-55 5 Mojs 4,14 6,1 15,12-18
18
19,16-19 5 Mojs 4,36 Evr 12, 18-19
19
5 Mojs 5,23-31 18,16 Jov 37,4.5 40,9
2
Er 34,14
5
5 Mojs 15,16
20
1 Mojs 15,1 22,1 5 Mojs 4,10 6,2.24 8,2 10,12 Is 8,13 Ps 110,10 Jov 1,8 2,3 Izreki1, 7-3,7 Prop 12,13
10
1 Kor 7,3-5
12
20,13 1 Mojs 4,14 9,6 3 Mojs 24,17 4 Mojs 35,16 Mt 26,52
13
4 Mojs 35,9-34 5 Mojs 4,42 19,2-13 Is.N. 20,2.9
21
19,9 5 Mojs 5,22 Ps 17,9 97,2
90
ISHOD
14 oslepi, da gi pu{ti na sloboda zaradi
1 Mojs 4,8 4 Mojs 35,20 5 Mojs 19,11-12 2 Car 3,27 20,10 3 Car 2, 28-34
16
20,15 1 Mojs 37,28 5 Mojs 24,7
17
3 Mojs 20,9 5 Mojs 5,16 21,18 27,16 Sir 3,16 Mt 15,4 Mk 7,10
23
3 Mojs 24,19 5 Mojs 19,21
24
3 Mojs 24,15-22 5 Mojs 19,21 Avd 1,15 Mt 5,38
28
1 Mojs 9,5
32
1 Mojs 37,28 Zah 11, 12-13 Mt 26,15 27,3.9
33
Lk 14,5
36
21,29 22,1 3 Mojs 5,20-26 2 Car 12,6 Izreki 6,31 Lk 19,8
okoto; 27 ili, ako mu skr{i zab na robot svoj, ili na robinkata svoja, da gi pu{ti na sloboda zaradi zabot. 28 Ako vol ubode ma` ili èna, pa umre, volot da se otepa so kamewa i mesoto od nego da ne se jade; no gospodarot na volot nema da bide vinoven; 29 No, ako volot bil i porano bodliv, a gospodarot negov znael za toa i ne go pazel, pa ubie ma` ili èna, volot da se ubie so kamewa, a i gospodarot negov da se predade na smrt. 30 Ako, pak, mu se naloì otkup za ìvotot svoj, neka plati otkup, kolku {to }e mu se opredeli. 31 Sin li probode ili }erka, so nego da se postapi spored istiot zakon. 32 Probode li, pak, volot rob, ili robinka, toga{ na gospodarot nivni da mu se platat trieset {ekeli srebro, a volot da se ubie so kamewa. 33 Ako nekoj otkrie jama, ili pak iskopa jama i ne ja pokrie, i padne vo nea junec ili magare, 34 sopstvenikot na jamata treba da gi plati; na gospodarot }e mu dade srebro, a trupot }e bide negov. 35 Koga ne~ij vol smrtno ubode vol na drug ~ovek, i toj umre, toga{ da go prodadat ìviot vol i parite da gi podelat, a isto taka da go podelat i ubieniot vol; 36 ako, pak, se znaelo od porano deka volot bil bodliv, a stopaninot negov, (iako mu bilo javeno za toa,) ne go pazel, da dade vol za vol, a ubieniot neka mu ostane nemu.
ako nema ni{to, toga{ toj da bide pro- 4 1 Car 12,5 daden i da se nadomesti ukradenoto. 4 Ako kaj fateniot se najde ona, {to 6 go ukral, ìvo, bilo vol, magare ili Sud 9,15 ovca, da go vrati dvojno.
7
Prestapi protiv sopstvenosta
3 Mojs 6, 1-5
Ako nekoj ukrade vol ili ovca i ja zakole, ili ja prodade, da 22,2 dade pet vola za eden vol i ~etiri ovci Os 7,1 Jov 24,16 za edna ovca. 2 Ako se fati kradec, kako probiva 3 yid i go udrat taka, {to toj umre, toa ne Mt 18,25 se smeta za ubistvo. 3 No, ako sonceto ve}e se pojavilo nad nego, toga{ da se bara krvnina. A kradecot {tetata mora da ja nadomesti. A,
22
Kra`bi na dobitok
5 Ako nekoj uni{ti niva, ili lozje, 9 pu{taj}i go dobitokot svoj da pase vo 5 Mojs 25,1 tu|a niva, da nadomesti so najdobroto 11 od svojata niva i najdobroto od svoeto 3 Mojs 5,22 3 Car 8,31 lozje. 6 Ako se pojavi ogan, pa toj go zafati 2 Let 6,22 Evr 6,16 trweto, i se zapalat snopjeto, ili o`13 nienoto, ili nivata, onoj, koj go predi- 1 Mojs 31,39 zvikal poàrot, da plati. 7 Koga nekoj mu dade na bli`niot svoj srebro ili predmeti na ~uvawe, i tie bidat ukradeni od negoviot dom, kradecot, ako se fati, neka plati dvojno; 8 ako, pak, kradecot ne se fati, toga{ sopstvenikot na ku}ata neka se javi pred Boga, pa neka se zakolne deka toj ne posegnal vrz imotot na svojot blièn. 9 Za sekoj sporen predmet: za vol, magare, ovca, obleka, za sekoj izguben predmet, za koj nekoj tvrdi deka e negov, nivniot spor treba da dojde pred Boga: pa kogo }e go osudi Bog, toj neka mu plati na bli`niot dvojno. 10 Ako nekoj mu dade na ~uvawe na bli`niot svoj magare, ili vol, ili ovca, ili nekoj drug dobitok, i toj dobitok pcovisa, ili se povredi, ili, pak, bide otkradnat, a nikoj toa ne go vidi, 11 toga{ me|u niv neka odlu~i kletvata pred Gospod deka onoj ne posegnal vrz imotot na svojot blièn, i ako sopstvenikot taka go primi, ne se nadomestuva; 12 ako, pak, mu bide ukraden, toga{ neka mu plati na sopstvenikot negov. 13 A ako e izeden od yverka, da donese dokaz za toa i da ne pla}a ni{to. 14 Ako nekoj od bli`niot svoj dobie na usluga dobitok, pa toj bide povreden ili pcovisa, a sopstvenikot ne bil so nego, }e mora da se plati; 15 no, ako sopstvenikot bil so nego, da ne se pla}a. Ako, pak, bil zemen pod naem, da se plati samo naemot.
91
ISHOD
16
1 Mojs 34,12 5 Mojs 22,28-29 Os 2,14
18
3 Mojs 19,26.31 20,27 5 Mojs 18,9-12 1 Car 28,3 2 Let 33,6
19
3 Mojs 18,23 20,15-16 5 Mojs 27,21
20
20,3 34,15 3 Mojs 17,7 4 Mojs 25,2 5 Mojs 17,2-5 18,20 32,17 3 Car 18,40
21
23,9 3 Mojs 19,33 5 Mojs 10,19 24,17-18 Er 22,3 Ez 22,7 Zah 7,10 Mal 3,5 Ps 145,9
22
5 Mojs 10,18 24,17 Is 1,17 Er 7,5.6 22,3 Ez 18, 5-9.12 Zah 7,9-10 Mal 3,5 Ps 67,5 145,9 Jov 22,6.9 24,3.21 Jk 1,27
23
5 Mojs 10,18 15,9 24,15 Ps 9,34.37 17,6 33,15 Jov 34,28 35,9 Lk 18,7 Jk 5,4
Razni moralni i religiozni zakoni 16 Koj izmamil nesvr{ena devojka, i bide so nea, da ja daruva i da ja zeme za èna; 17 a ako tatkoto nejzin odbie da mu ja dade, da odmeri srebro na tatko $ kolku {to sleduva za miraz na devojkata. 18 Vraàrka da ne ostavate ìva. 19 Koj }e legne so dobitok, so smrt da se kazni. 20 Koj prinesuva `rtva na drugi bogovi, osven na Ediniot Gospod, so smrt da se istrebi. 21 Doselenik nemoj da pritesnuva{, nitu da go ugnetuva{, za{to i vie bevte doselenici vo zemjata egipetska. 22 Ne pritesnuvajte, ni vdovici, ni siraci; 23 ako gi pritesni{ i tie povikaat kon Mene, }e go ~ujam nivniot lelek, 24 i }e se raspali gnevot Moj, pa so me~ }e ve ubijam, i va{ite èni }e ostanat vdovici, a va{ite deca siraci. 25 Koga na zaem }e dade{ pari na nekoj siroma{en od narodot Moj, ne prisiluvaj go i ne naloùvaj mu lihva. 26 Ako ja zeme{ vo zalog oblekata od bli`niot tvoj, vrati mu ja do zajdisonce; 27 bidej}i taa mu e edinstvena pokrivka, obleka {to go ~uva teloto negovo: so {to }e spie toj? I koga }e povika kon Mene, Jas }e go ~ujam, bidej}i sum milostiv. 28 Ne prokolnuvaj Go Gospoda, ni za stare{inata na tvojot narod ne zboruvaj lo{o. 29 Ne vozdrùvaj se da gi prinese{ prvite plodovi od ètvata i lozjeto; davaj Mi go prvorodeniot od sinovite tvoi. 30 Taka pravi, i so krupniot, i so sitniot tvoj dobitok; sedum dena neka bidat kaj svojata majka, a vo osmiot den daj Mi gi Mene. 31 I }e Mi bidete svet narod. Zatoa i meso od rastrgnato ìvotno da ne jadete; frlaj im go na ku~iwata. Po~it kon slabite Ne primaj la`ni izjavi; ne me{aj se so bezbo`nik, ta da bide{ svedok na nasilstvo.
Ne poveduvaj se po mnozinstvoto da pravi{ zlo i ne soglasuvaj se so mnozinstvoto protiv pravdata. 3 Kon siromaviot ne bidi pristrasen koga vodi spor. 4 Ako sretne{ vol na neprijatelot, ili negovo magare zaskitano, odvedi go kaj nego. 5 Ako vidi{ deka na tvojot neprijatel mu padnalo magareto pod negoviot tovar, nemoj da go odminuva{, no da mu pomogne{ da se krene so nego. 6 Nemoj da ja izvrtuva{ pravdata na siromaviot tvoj koga vodi sudski spor. 7 Begaj od nepravdata i ne ubivaj nevin i praveden, bidej}i Jas nema da go opravdam bezzakonikot. 8 Ne primaj mito, za{to mitoto gi zaslepuva o~ite na onie {to gledaat i gi izvrtuva delata na pravednite. 9 Tu|inec ne pritesnuvaj; vie znaete kakva mu e du{ata na tu|inecot, bidej}i i samite bevte tu|inci vo zemjata egipetska.
2
24
Ps 108,9 Pla~ 5,3
25
3 Mojs 25,35-37 5 Mojs 15,7-11 23,19-20 Ez 18,8 Ps 14,5 Neem 5,7.10
26
5 Mojs 24,10-13 Amos 2,8
27
34,6 5 Mojs 4,31 24,13.17 Ez 18,12.16 Joil 2,13 Jona 4,2 Ps 98,8 102,8 145,8 Jov 24,7 31,19-20 Neem 9,17 2 Let 30,9
Godina za odmor i den za odmor 20,7 10 [est godini sej ja zemjata svoja i 2 Car 16,6.9 3 Car sobiraj gi plodovite nejzini, 11 a sedmata ostavi ja neka otpo~ine, 21,10 Prop 10,20 za da se hranat siromasite na tvojot Mt 26,65 Mk 14,64 narod; a so ona, {to }e ostane po niv, Dela 23,5 neka se hranat polskite yverovi; taka pravi i so lozjeto tvoe i so masli- 29 13,2.11-15 narnikot tvoj. 23,19 12 [est dena vr{i gi rabotite svoi, a 34,20.26 3 Mojs vo sedmiot den otpo~ini, za da zdivne 23,10 Mojs volot tvoj i magareto tvoe, i da se 4 8,16.17 odmori sinot na robinkata tvoja, kako 18,13 5 Mojs i pridojdeniot. 15,19 13 Pazete go seto ona, {to vi go ka18,4 àv. Ne spomnuvajte gi imiwata na tu- 26,1-4.10 Mal 3,10 |ite bogovi; ova da ne se ~ue od ustata Izreki 3,9 Lk 2,23 va{a. Trite godi{ni praznici 14 Tripati godi{no proslavuvaj Me so praznik: 15 pazi go praznikot Beskvasnici; sedum dena jadi beskvasni lebovi, kako {to ti zapovedav, vo opredelenoto vreme vo mesecot aviv, za{to vo toj mesec si izlegol od Egipet; da ne se javuva{ pred Mene prazen;
30
34,19 3 Mojs 22,27 5 Mojs 15,19
28
23
92
ISHOD
i praznikot na ètvata od prvite plodovi od tvojot trud, {to si gi poseal na nivata tvoja, i praznikot na bereweto plodovi na krajot od sekoja godina koga go sobira{ rodot od tvoite nivi. 17 Tripati godi{no site tvoi od ma{ki pol treba da se javuvaat pred Gospod, tvojot Bog. 18 Krvta od `rtvata Moja da ne se 23,1 20,16 izliva vrz kvasen leb, i od Mojata 3 Mojs 19,16 prazni~na `rtva da ne se ostava do 5 Mojs 5,20 19,16-21 izutrina. 19 Prvite plodovi od zemjata tvoja Ps 26,12 34,11 prinesuvaj gi vo domot na Gospod, tvoIzreki 19,5 jot Bog. Nemoj da vari{ jare vo mleko Mt 19,18 od negovata majka.
16 19,6 3 Mojs 7,24 11,44 17,15 19,2 22,8 5 Mojs 14,21 Ez 4,14 44,31
31
3 Mojs 19,15 5 Mojs 1,16-17 16,18-20 24,17 27,19 1 Car 8,3
Vetuvawe i upatstva pred zaminuvaweto

20 Eve, Jas pra}am pred tebe angel Moj, za da te ~uva po patot, i da te vovede vo zemjata {to sum ti ja prigotvil. 21 Po~ituvaj go i slu{aj go negoviot glas; i ne protivi mu se, za{to i toj nema da vi go prosti grevot, bidej}i imeto Moe e vo nego. 22 (Ako go slu{a{ Mojot glas i ispolnuva{ s# {to }e ti zapovedam, i ako go ~uva{ Mojot zavet, vie }e mi bidete Moj izbran narod me|u site plemiwa, za{to celata zemja e Moja; vie }e bidete carsko sve{tenstvo i svet narod. Ovie zborovi da im gi kaè{ na Izrailevite sinovi.) Ako go poslu{a{ glasot negov, i ako go izvr{uva{ s# ona {to }e ti re~am, }e im bidam neprijatel na neprijatelite tvoi i protivnik na protivnicite tvoi. 23 Koga angelot Moj }e pojde pred tebe i te odvede kaj Amorejcite, Hitijcite, Perizijcite, Hanancite, (Gergesejcite), Evejcite i Jevusijcite, i koga }e gi istrebam (od pred va{eto lice): 24 nemoj da im se poklonuva{ na bogovite nivni, ni da im sluì{, nitu da pravi{ {to tie pravat, tuku skr{i gi i spomenicite nivni uni{ti gi. 25 Sluète Mu na Gospod, va{iot Bog, i Toj }e go blagoslovi lebot tvoj,
3
5 Mojs 1,17
4
5 Mojs 22,1-4 Rim 12,20
5
5 Mojs 22,4
6
5 Mojs 1,17 16,19 Izreki 22,22
i vodata tvoja; i }e te ~uvam od sekakva bolest. 26 @eni {to pometnuvaat i èni bezdetni nema da ima vo zemjata tvoja; i }e napravam brojot na denovite tvoi da bide poln. 27 I }e go pu{tam uàsot Moj pred tebe, i }e go upla{am sekoj narod, na koj }e naide{, i }e gi svrtam kon tebe grbovite na site neprijateli tvoi. 28 ]e pratam pred tebe i str{eni, i }e gi izgonat Amorejcite, Evejcite, Jevusijcite, Hanancite i Hitijcite. 29 Nema da gi isteram pred tebe za edna godina, za da ne se zapusti zemjata i yverovite polski da ne se razmnoàt protiv tebe. 30 Malku po malku }e gi izgonuvam pred tebe, dodeka ne se namnoì{ i ne zavladee{ so zemjata. 31 I }e ti ja postavam granicata tvoja od Crvenoto More do Filistejskoto More, i od pustinata do (golemata reka Eufrat), i }e vi gi predadam vo racete onie, koi ìveat vo taa zemja, i }e gi istera{ pred tebe. 32 Ne me{aj se so niv, i so bogovite nivni da ne svrzuva{ zavet. 33 Da ne ostanat vo zemjata tvoja, za da ne te navedat na grev protiv Mene; za{to, ako im sluì{ na bogovite nivni, toa }e bide za tebe stapica.
8
5 Mojs 10,17 27,25 1 Car 8,3 Is 1,23 5,23 Mih 3,11 7,3 Ps 14,5 Jov 15,34 36,18 Izreki 6,35 15,27
9
22,20 3 Mojs 19,33-34
10
3 Mojs 25,2-7
11
3 Mojs 25,1-7 5 Mojs 24,19
12
20,8-9 34,21 Lk 13,14
13
5 Mojs 4,23 12,3 Is.N. 23,7 Ps 15,4
14
34,18-23 5 Mojs 16,15 3 Car 9,25 2 Let 8,13
7
20,16 34,7 1 Mojs 18,23 5 Mojs 19,18 25,1 Mt 27,4 Efes 4,25
I Bog mu re~e na Mojsej: Ka~e- 15 te se kaj Gospod ti i Aron, Na- 12,17 13,4 dav i Aviu i sedumdeset stare{ini 3 Mojs 23 Mojs izrailski i poklonete Mu se oddaleku 5 16,1-16 Mt 26,17 na Gospod; 2 i da pristapi Mojsej sam do Gospod, Lk 22,1 Dela 12,3 no tie, da ne pristapuvaat, i narodot so 16 niv da ne se iska~uva. 34,22 3 Dojde Mojsej i mu gi povtori na na3 Mojs rodot site zborovi Bo`ji i site 23,15-21.39 4 Mojs zapovedi. I siot narod odgovori vo 28,26 Mojs 16,9 eden glas, i re~e: Site naredbi {to gi 5 2 Let 8,13 kaàl Gospod, }e gi izvr{uvame. 4 I gi napi{a Mojsej site zborovi 18 12,8 Gospodovi, pa stanuvaj}i utredenta ra- 34,25 no, podigna `rtvenik pod gorata, i dvanaeset stolbovi za dvanaesette izrailski kolena,
24
Bog vospostavuva zavet so Izrail
93
ISHOD
19
22,28 34,26 4 Mojs 18,12 5 Mojs 14,21 26,1-11
20
14,19 15,17 33,2 1 Mojs 16,7 Mal 3,1
21
3,15 5 Mojs 9,7 18,9 Er 13,15
22
15,26 1 Mojs 12,3 Is 41,11 Er 30,20
23
4 Mojs 13,30 5 Mojs 7, 1-5 Is.N. 3,10 24,8.11 Ezd 9,1
24
20,5.23 34,13 3 Mojs 18,3 26,1 4 Mojs 33,52 5 Mojs 7,5 12,3.30-31 16,22 Sud 2,2 3 Car 14,23 4 Car 3,2 17,10 18,4 23,14 Is 27,9 2 Let 14,3
i prati mom~iwa od sinovite izrailski, i tie prinesoa `rtvi sepalenici i zaklaa teliwa za `rtva za mir na Gospod. 6 Potoa Mojsej zede polovina od krvta i ja nalea vo ~a{a, a drugata polovina od krvta ja izli na `rtvenikot; 7 pa ja zede knigata na zavetot i mu ja pro~ita glasno na narodot, a tie rekoa: S#, {to rekol Gospod, }e pravime i }e bideme poslu{ni. 8 Toga{ Mojsej ja zede krvta, i go poprska so nea narodot, velej}i: Ova e krvta na zavetot, koj go vospostavi Gospod so vas za site ovie zborovi. 9 Potoa Mojsej i Aron, Nadav i Aviu, i sedumdesette stare{ini izrailski se iska~ija gore 10 i go vidoa (mestoto kade {to stoe{e) Bog; a podno`jeto Negovo kako da be{e od kamen safir, so sjaj kako svodot nebeski po ~istota. 11 I Toj ne povredi nikoj od izbranite me|u sinovite na Izrail: tie Go vidoa (mestoto na) Boga, pa jadea i pieja.
5
Bog mu se javuva na Mojsej na planinata 12 I Gospod mu re~e na Mojsej: Ka~i se kaj Mene na planinata i ostani tuka; }e ti dadam kameni plo~i so zakon i zapovedi, {to gi napi{av za da im bidat zakon. 13 Toga{ stana Mojsej so Isus, negoviot pomo{nik, i se iska~i Mojsej na planinata Bo`ja, 14 a na stare{inite im re~e: Po~ekajte tuka dodeka se vratime kaj vas; a, ete, Aron i Or se so vas, pa, ako ima nekoj ne{to za sudewe, neka odi kaj niv. 15 I se iska~i Mojsej na planinata, i oblak ja pokri planinata, 16 i be{e slavata Gospodova na Sinajskata Planina; i oblak ja pokriva{e {est dena; a vo sedmiot den go povika Mojsej od oblakot. 17 A slavata Gospodova se gleda{e kako ogan {to gori na vrvot od planinata pred sinovite izrailski. 18 I Mojsej vleze srede oblakot i se ka~i na planinata; i ostana tamu Mojsej ~etirieset dena i ~etirieset no}i.
27
15,14 1 Mojs 35,5 5 Mojs 7,23 2 Car 22,41 Ps 17,40 22,12
28
33,2 34,11.24 5 Mojs 4,38 7,20-23 11,23 18,12 Is.N. 3,10 24,11-12 Ps 77,55
29
7,22
30
5 Mojs 7,22 Is.N. 23,5 Sud 2,6
31
5 Mojs 7,24 9,3 11,24 34,2-3 Is.N. 21,44 24,12.18 Ps 78,6
32
34,12 5 Mojs 7,2 Is.N. 9,7 Sud 2,2
PLANOT ZA SKINIJATA Prilozite na Izrailcite na skinijata, i obrazecot na site predmeti vo nea taka da napravite. Kov~egot na zavetot
10
33
Sud 2,3 Ps 105, 34-40
I Gospod mu re~e na Mojsej, velej}i: 2 Kaì im na sinovite na Izrail da Mi soberat prilozi: zemete prilog koj od drago srce Mi dava. 3 A prilogot {to }e go zemete od niv 25 da bide: zlato, srebro i bakar; 15,26 4 volna sina, crvena i svetlocrvena, 3 Mojs 26,3-13 5 Mojs len i kozina; 5 i crveni ovne{ki koì, fini koì 7,12-15 28,1-14 i drvja od {itim; Mt 4,10 6 maslo za svetewe, i mirisi za mas26 loto za pomazanie i za mirisno kadilo; 1 Mojs 7 kamewa oniks i kamewa za ukrasu15,15 3 Mojs 26,9 vawe na efodot i nagradnikot. 5 Mojs 8 Da Mi napravite svetili{te, od 4,1.40 7,14 28,1-14 kade {to }e vi se javuvam vam. 9 S#, (napravete) kako {to }e ti 30,9 pokaàm Jas na planinata: i obrazecot
25
24,1
6,23 19,24
Napravete kov~eg od drvoto {itim, 28,1 vo dolìna od dva i pol lakta, a vo 4 Mojs 11,16 {irina eden i pol lakot, i vo visina 2 eden i pol lakot; 11 i opkovi go so ~isto zlato: opkovi 19,13-20 4 Mojs go odnatre i odnadvor; napravi mu zla- 12,6-8 ten venec okolu vrvot; 3 12 i izlij za nego ~etiri alki od zla- 19,8 to, i postavi gi na ~etirite negovi do- 21,1 Is.N. lni agli: dve alki od ednata strana i 24,16-24 dve alki od drugata strana. 4 13 Napravi od drvoto {itim lostovi, 17,4 34,27-28 i opkovi gi so (~isto) zlato, 1 Mojs 8,20 14 i provle~i gi lostovite niz alkite 5 Mojs 27,2 4,3od obete strani na kov~egot, za da se Is.N. 9.20-24 3 Car nosi na niv kov~egot;
18,31
94
ISHOD
6
3 Mojs 1,11 3,2.8.13 Mt 26,28 Evr 9,18
7
19,8 4 Car 23,2.21 Er 42,6.21 Evr 9,19
8
5 Mojs 5, 2-3 Is.N. 24,25 4 Car 11,17 Er 11,4.8 31,32 34,13 Zah 9,11 Mt 26,28 Lk 22,20 Evr 9,18-20 1 Ptr 1,2
10
33,20 1 Mojs 16,13 Is 6,1 Ez 1,1.26 10,1 Jn 1,18 Otkr 4,2-3
11
3,6 19,21
lostovite vo alkite na kov~egot neka stojat, da ne se vadat od niv. 16 A vo kov~egot poloì go zavetot, {to }e ti go dadam. 17 Napravi isto taka i ~istili{te: kapak od ~isto zlato, dolgo dva i pol lakta, a {iroko eden i pol lakot. 18 I napravi dva heruvima od zlato, kovani napravi gi i postavi gi na dvata kraja od kapakot; 19 napravi heruvimi: eden od ednata strana, a drug od drugata strana na kapakot; napravi gi heruvimite na obete strani od o~istili{teto. 20 heruvimite da bidat so krilata ugore, ta so krilata da go zasolnuvaat kapakot, a so licata svrteni eden sproti drug; licata na heruvimite neka bidat svrteni kon o~istili{teto. 21 I stavi go kapakot odozgora vrz kov~egot, a vo kov~egot poloì go zavetot, {to }e ti go dadam Jas: 22 i tuka, nad kapakot, me|u dvata heruvima, koi }e bidat nad kov~egot na zavetot, }e ti se javuvam tebe i ottamu }e ti zboruvam tebe i za s# }e im zapovedam preku tebe na sinovite izrailski.
15
Svetilnik so sedum granki I napravi svetilnik od ~isto zlato; svetilnikot neka bide kovan; negoviot stolb, negovite granki i ~a{ki so jabolkca i negovite cvetovi site tie od nego da izleguvaat; 32 {est granki neka izleguvaat od stranite: tri granki od ednata strana na svetilnikot, a tri granki od drugata strana na svetilnikot; 33 tri ~a{ki vo oblik na bademov cvet, so jabol~e i cvetovi neka ima ednata granka, i tri ~a{ki kako bademov cvet, so jabol~e i cvetovi na drugata granka; i taka neka ima na {este granki, {to izleguvaat od svetilnikot, 34 a na samiot svetilnik neka ima ~etiri ~a{ki vo vid na bademov cvet, so jabolkca i cvetovi; 35 edno jabol~e pod dve granki, od nego, i edno jabol~e pod drugite dve granki, od nego, i edno jabol~e pod drugite dve granki taka pod {este granki {to izleguvaat od svetilnikot (i na svetilnikot ~etiri ~a{ki vo vid na orevov cvet). 36 Jabol~iwata i grankite nivni od nego treba da izleguvaat; celiot da bide kovan od ~isto zlato. 37 I napravi mu sedum kandila, i stavi gi kandilata negovi da svetat od prednata negova strana; 38 a i {tipkite i pepelarkite za niv neka bidat od ~isto zlato napraveni; 39 od eden kikar ~isto zlato da napravi{ sve}nik, so siot negov pribor. 40 I gledaj da gi napravi{ spored obrazecot, {to ti be{e pokaàn na planinata.
31
17
15,7 19,18 Evr 12,18.29
18
34,28 1 Mojs 7,4 5 Mojs 9, 9-11 3 Car 19,8 Sir 45,5 Mt 4,2 17,1-8
25,2
35,4-29 Ezd 2,68 Neem 7, 70-72 1 Let 29,5.9 2 Kor 9,7
4
28,4-8
5
4 Mojs 4,6.10
6
27,20 30,22-32 3 Mojs 16,12 4 Mojs 4,16 2 Let 13,11
12
31,18 32,15-16 34,1.28.29 5 Mojs 4,13 5,22 9,9 10,1-5 2 Kor 3,3
13
3,1 17,9
14
17,10
15
19,9 Mt 17,5
16
16,7 19,9.11 3 Mojs 9,23 4 Mojs 14,10 Ez 8,4 11,22
Masata so prinesenite pred Boga lebovi 23 Napravi i masa od drvoto {itim: dolga dva lakta, a {iroka eden lakot, visinata da $ e lakot i polovina. 24 I opkovi ja so ~isto zlato, a napravi i zlaten venec okolu nea; 25 i napravi $ naokolu stranici edna dlanka {iroki so venec naokolu; 26 a napravi za nea i ~etiri alki od zlato, i pricvrsti gi alkite na ~etirite agli od nejzinite ~etiri noze; 27 na stranicite neka ima alki, za da moàt vo niv da se stavat lostovi, pa trpezata so niv da se podignuva; 28 napravi gi lostovite od drvoto {itim i opkovi gi so (~isto) zlato; i so niv }e se kreva trpezata. 29 Napravi za nea ~inii, kadilnici, ~a{i i crpki, so koi }e se vr{i prelivawe; a }e gi napravi{ od ~isto zlato. 30 Na trpezata postavuvaj gi sekoga{ lebovite prineseni pred Mene.
7
28,4.6-14
8
29,45 3 Mojs 26,11-12 5 Mojs 12,11 Zah 2,12 Evr 9,1-2
9
25,40 26,30 4 Mojs 8,4 1 Let 28,19 Dela 7,44 Evr 8,5
Napravi i skinija od deset 5 Mojs 10,3.5 platni{ta: od presukan len, od 3 Car 6,19 sina, crvena i svetlocrvena volna; vrz Evr 9,4 niv da napravi{ i heruvimi umet- 14 40,20 ni~ka izrabotka. 2 Dolìnata na sekoe platni{te neka 1 Let 15,15 e dvaeset i osum lakti, dodeka {irina- 15 ta na sekoe platni{te ~etiri lakti; 3 Car 8,8 taa merka da bide za site platni{ta.
26
Skinijata
10
95
ISHOD
16
16,34 24,12 5 Mojs 10,1-2 Evr 9,4
17
3 Mojs 16,13
18
26,1.31 36,35 3 Car 6, 23-28 2 Let 3, 10-13 Evr 9,5
20
1 Mojs 3,24 3 Car 8,7 Evr 9,5
21
26,34 40,20 5 Mojs 10,5
22
4 Mojs 7,89 2 Car 6,2 4 Car 19,15 Ps 79,1 Is 37,15
23
3 Mojs 24,6 3 Car 7,48 2 Let 4,8.19
29
4 Mojs 4,7 3 Car 7,48
30
35,13 39,36 40,4.23 3 Mojs 24,5-9 1 Car 21, 1-4
31
39,37 40,24 4 Mojs 4, 9-10 3 Car 7,49 Zah 4,3 2 Let 4,7
36
4 Mojs 8,4
37
3 Mojs 24,2-4 4 Mojs 8,2 2 Let 13,11
Pette platni{ta neka se povrzani edno so drugo, a i pette drugi platni{ta neka se povrzani edno so drugo. 4 I napravi sini kotelci po rabot na prvoto platni{te, od ednata strana za soedinuvawe; taka napravi i po rabot na poslednoto platni{te: kade {to }e se soedinuvaat dvete polovini; 5 pedeset kotelci napravi na edno platni{te, i pedeset kotelci napravi po rabot na drugoto platni{te, kade {to }e se soedinuvaat so slednoto; da bidat eden sproti drug. 6 Napravi i pedeset kuki~ki od zlato i so kuki~kite soedini go ednoto platni{te so drugoto; i taka skinijata }e pretstavuva edna celina. 7 Potoa napravi platni{ta od kozina za pokrivawe na skinijata; edinaeset takvi platni{ta napravi. 8 Ednoto platni{te da e dolgo trieset lakti, a {iroko ~etiri lakti; taa merka da bide za site edinaeset platni{ta. 9 I soedini gi pette platni{ta oddelno, i {estte platni{ta oddelno; {estoto platni{te otkaj vlezot vo skinijata svitkaj go na dve. 10 Napravi i pedeset kotelci po rabot od ednoto krajno platni{te, i pedeset kotelci po rabot od vtoroto krajno platni{te, kade {to }e se soedinuvaat. 11 I napravi pedeset kuki~ki od bakar i sostavi gi kuki~kite so kotelcite, pa soedini gi platni{tata, za da bidat edna celina. 12 A ostatokot od platni{tata na skinijata previtkaj go, neka bide taa polovina spu{tena nad skinijata od zadnata strana; 13 ostatokot, pak, od dolìnata na platni{tata na skinijata lakot od ednata strana i lakot od drugata strana neka bidat spu{teni od stranite na skinijata od ednata i od drugata strana, za da ja pokrivaat. 14 I napravi pokriv nad skinijata od ovne{ki koì, crveno oboeni, kako i pokriv od sini koì odozgora. 15 Napravi i {tici za skinijata od drvoto {itim {to }e stojat ispraveni;
3
deset lakti neka bide dolga edna {tica, a lakot i pol {iroka sekoja {tica; 17 na sekoja {tica neka ima po dva klina eden sproti drug; taka napravi na sekoja {tica za skinijata. 18 Taka napravi {tici za skinijata: dvaeset {tici od stranata otkaj Negev {to e na jug, 19 a pod dvaesette {tici napravi ~etirieset podno`ja od srebro: dve podno`ja na edna {tica za obata klina nejzini, i dve podno`ja pod drugata {tica za obata klina nejzini; 20 i dvaeset {tici za drugata strana na skinijata, od sever, 21 so ~etirieset podno`ja srebreni: dve podno`ja pod ednata {tica i dve podno`ja pod drugata {tica. 22 A od zadnata strana na skinijata {to e otkaj zapad, napravi {est {tici. 23 I napravi dve {tici za aglite na skinijata od zadnata strana; 24 tie da bidat odozdola i odozgora povrzani so alka; taka neka bide so dvete; tie neka bidat za obata agla; 25 i taka }e ima osum {tici so {esnaeset podno`ja srebreni: po dve podno`ja pod edna {tica, i po dve podno`ja pod druga {tica za obata klina nejzini. 26 Ponatamu napravi napre~nici od drvoto {itim, pet za {ticite od ednata strana na skinijata, 27 i pet napre~nici za {ticite od drugata strana na skinijata, i pet napre~nici za {ticite od zadnata strana na skinijata, {to e kon zapad; 28 a vnatre{niot napre~nik da minuva preku sredinata na {ticite, od edniot kraj do drugiot. 29 [ticite opkovi gi so zlato, a i alkite za napre~nicite napravi gi od zlato; napre~nicite isto taka, opkovi gi so zlato. 30 Taka }e ja napravi{ skinijata spored obrazecot, {to ti be{e pokaàn na planinata. 31 I napravi zavesa od sina, purpurna i crvena volna i presukan len; i na nea neka ima umetni~ki izvezeni heruvimi. 32 I zaka~i ja na ~etiri stolba od {itim, opkovani so zlato, so zlatni
16
40
25,9 Evr 8,5
26 ,1
4 Mojs 4,25-32 2 Car 7,2 Evr 9,1-5 9,11-24
14
4 Mojs 3,25 4,25
19
38,27
30
25,9
31
3 Mojs 16 2 Let 3,14 Mt 27,51 Lk 23,45 Evr 6,19 10,20
96
ISHOD
33 kuki~ki, a nivnite podno`ja srebre-
40,3.21 3 Mojs 16,2 3 Car 8,6 Evr 9,2-3
ni.
Zavesite na dvorot
9
9
35,17
34
25,21 3 Mojs 16,2 Evr 9,5
35
25,23 Evr 9,2
36
40,5.28
27,1
20,24 40,6 4 Mojs 4,13-14 3 Car 9,25 Ez 43,13-17 2 Let 4,1
2
29,12 30,2 3 Mojs 4,7 3 Car 1, 50-51 Ps 117,27 Ez 43,15 Amos 3,14
Potoa obesi ja zavesata na kuki~kite, i vnesi go tamu zad zavesata kov~egot na zavetot; i zavesata }e go oddeluva svetili{teto od Svetiwata nad svetiwite. 34 I so kapakot ~istili{te pokrij go kov~egot na zavetot vo Svetiwata nad svetiwite. 35 Namesti i trpeza pred zavesata i svetilnik sprema trpezata, od ju`nata strana na skinijata, a trpezata postavi ja na severnata strana. 36 I napravi zavesa za vlezot vo skinijata od sina, purpurna i crvena volna i od presukan len vezena rabota. 37 Za taa zavesa }e napravi{ pet stolbovi od {itim, opkovani so zlato i so zlatni kuki~ki; pa }e im izlie{ za niv i pet podno`ja od bronza.
33
3
4 Mojs 4,14 3 Car 7,40.45 Er 52,18
6
25,13
7
25,14.28
8
25,9
Napravi i `rtvenik od drvoto {itim pet lakti dolg i pet lakti {irok; ~etiriagolen da bide `rtvenikot i tri lakti visok. 2 A na negovite ~etiri agli napravi im rogovi, taka {to rogovite da izleguvaat od nego; i opkovi go so bronza. 3 Potoa napravi za nego kotli za isipuvawe vo niv na pepelot, i lopat~iwa, i potiri, i vilu{ki, i kadilnici; siot ovoj pribor napravi go od bakar. 4 I napravi mu re{etka od bakar vo vid na mreà, a na re{etkata od ~etirite nejzini agli, napravi i ~etiri alki od bakar; 5 i stavi gi pod ramkata na `rtvenikot, dolu, taka {to re{etkata da zafa}a do sredinata na `rtvenikot. 6 Napravi za `rtvenikot lostovi, lostovi od drvoto {itim, i opkovi gi so bakar; 7 lostovite da se provle~at niz alkite, taka {to lostovite da izleguvaat od dvete strani na `rtvenikot, za da se nosi. 8 ]e go napravi{ od {tici, odnatre da bide prazen; kako {to ti be{e pokaàno na gorata, taka da se napravi.
27
@rtvenikot
Napravi i dvor na skinijata. Na 40,8.17-49 Car 6,36 ju`nata strana, otkaj Negev, zavesite za 3 8,64 dvorot treba da bidat od presukan len, Ez 40,17-47 Let 4,9 sto lakti vo dolìna od ednata strana; 2 7,7 10 stolbovi za niv da ima dvaeset, a 16 podno`ja od bakar dvaeset; kuki~kite 36,37 za nivnite stolbovi i obra~ite nivni 40,33 da bidat srebreni. 11 Isto taka i od severnata strana zavesite da bidat sto lakti dolgi; i dvaeset stolbovi za niv so dvaeset podno`ja od bakar; kuki~kite nivni i obra~ite na stolbovite da bidat od srebro. 12 A i po {irina na dvorot, otkaj zapadnata strana, da ima zavesi, dolgi pedeset lakti; so deset stolbovi i deset podno`ja za niv. 13 A i od prednata strana, kon istok, dvorot treba da ima pedeset lakti {irina (so stolbovi od deset lakti i deset podno`ja). 14 Od petnaeset lakti neka bidat zavesite od ednata strana, i za niv tri stolba i tri podno`ja pod niv; 15 i od drugata strana zavesi, od petnaeset lakti, so tri stolba za niv i tri podno`ja pod niv; 16 A za vratata na dvorot zavesata da e dvaeset lakti, od sina, purpurna i crvena volna i so presukan len umetni~ka rabota; i ~etiri stolba za nea, so ~etiri podno`ja pod niv. 17 Site stolbovi okolu dvorot treba da bidat povrzani so obra~i od srebro; i kuki~kite nivni da im se srebreni, a podno`jata od bakar. 18 Vo dolìna dvorot da ima sto lakti, vo {irina po pedeset nasekade, dodeka vo visina pet lakti od presukan len, a podno`jeto od bakar. 19 Siot pribor vo skinijata za op{ta upotreba i site nejzini kolovi, i site kolovi na dvorot da se od bakar. Maslo za svetilnikot I zapovedaj im na sinovite izrailski da ti nosat ~isto maslo, iscedeno od maslinka, za svetewe, za da gori svetilnikot sekoga{.
20
97
ISHOD
21
16,34 33,7 3 Mojs 1,1 4 Mojs 31,54 1 Car 3,3
Vo skinijata na sobranieto pred zavesata, koja }e go zakriva kov~egot na zavetot, Aron i negovite sinovi neka go palat, da gori pred Gospod od ve~er do utrina. Toa neka e ve~en zakon za pokolenijata na sinovite izrailski.
21
28 ,1
6,23 24,9 3 Mojs 8,30 21,1 4 Mojs 18,1-7 Sir 45, 6-13 Evr 5,1-4
2
29,5.29 30,10 35,19 39,1 4 Mojs 20,26-28
3
31,3.6 35,10.25.35 36,1
4
25,7 28,4
5
25,4
8
29,5
A ti zemi go kaj sebe Aron, bratot tvoj, so sinovite negovi, za da Mi bidat sve{tenici: Aron, Nadav, Aviu, Eleazar i Itamar, sinovi Aronovi. 2 I napravi mu sveti ode`di na Aron, bratot tvoj, za ~est i slava. 3 I kaì im na site nadareni so um, koi sum gi ispolnil so duh na mudrost, da mu napravat na Aron ode`di, za negovo posvetuvawe, za da Mi bide sve{tenik. 4 A ova se ode`dite {to treba da gi napravat: nagradnik, efod5, nametka, vezen hiton6, kidar7 i pojas. Neka napravat sveti ode`di za Aron, i za sinovite negovi, za da Mi bidat sve{tenici. 5 Zatoa neka zemat zlato i sina, purpurna i crvena volna i ~ist len. Efodot Pa neka napravat efod od zlato i od sina, purpurna i crvena volna i od presukan ~ist len umetni~ka izrabotka. 7 Na nego dva naramnika neka ima, koi se vrzuvaat na dvata kraja, za da se dràt zaedno. 8 I pojasot na efodot, {to e odozgora, neka bide ista izrabotka: od (~isto) zlato, od sina, purpurna i crvena volna i od presukan len. 9 I zemi dva kamena oniks, i izreì gi na niv imiwata na sinovite Izrailevi: 10 {est imiwa nivni na edniot kamen, a drugite {est imiwa na vtoriot kamen, spored redosledot na nivnoto ra|awe;
6
28
Sve{teni~kite ode`di
so pomo{ na kamenorezec, kako gravura vrz pe~at, }e gi izreè{ na tie dva kamena imiwata na sinovite Izrailevi. 12 Tie dva kamena potoa stavi gi na naramenicite od efodot, kako kamewa za spomen na sinovite Izrailevi: i Aron }e gi nosi imiwata na sinovite na Izrail pred Gospod na obete ramewa za nivni spomen. 13 Napravi i dve kop~iwa od (~isto) zlato, 14 potoa (napravi) dve veri{ki od ~isto zlato; napravi gi kako usukani vrvci, pa zaka~i gi pletenite veri{ki za kop~iwata.
11
12
30,16 4 Mojs 31,54
17
Ez 28,13 Otkr 21,19-20
20
Dan 10,6
21
Is.N. 4,8 Agej 2,23 Mudr 18,24 Otkr 21,12
Gradnikot I gradnik sudiski napravi umetni~ka rabota; napravi go kako po sostavot na efodot: od zlato, od purpurna, sina i crvena volna i od presukan len napravi go; 16 ~etiriagolen da bide, dvoen, peda dolg i peda {irok; 17 naredi po nego vo ~etiri reda skapoceni kamewa. Vo prviot red: rubin, topaz i smaragd, 18 vo vtoriot red: antraks, safir i elmaz; 19 vo tretiot red: opal, ahat i ametist; 20 vo ~etvrtiot red: hrizolit, oniks i jaspis. Tie treba da bidat postaveni vo zlatni ramki. 21 Tie kamewa so imiwata na sinovite Izrailevi treba da bidat dvanaeset, spored imiwata nivni: neka bidat vreàni kako pe~at, so po edno ime od brojot na dvanaesette plemiwa. 22 I na nagradnikot stavi vieni veri{ki, ispleteni od ~isto zlato. 23 Napravi i dve zlatni al~iwa za nagradnikot, i dvete al~iwa pricvrsti gi za dvata kraja na nagradnikot, 24 pa provle~i gi dvete zlatni veri{ki niz dvete al~iwa za dvata kraja od nagradnikot,
15
5 28,4. Gorna kratka obleka. 6 28,4. Dolna dolga obleka. 7 28,4. Ukras za glava.
98
ISHOD
a drugite dva kraja od dvete veri{ki zaka~i gi za dvete kop~iwa i stavi gi na naramenicite od efodot, od prednata strana. 26 Napravi i u{te drugi dve al~iwa zlatni, pa stavi gi na drugite dva kraja 33 od nagradnikot, od vnatre{nata strana 4 Mojs na efodot; 13,25 27 a napravi i dve zlatni al~iwa, i Pesna 4,3 pricvrsti gi za dvata naramnika na efodot, odozdola, od negovata predna strana, kade {to se soedinuva, nad pojasot. 28 Potoa al~iwata na nagradnikot neka se vrzat za al~iwata na efodot so sina vrvka pletena od volna, ta da ne se oddeluva nagradnikot od efodot, tuku da stoi na pojasot od efodot, 29 A Aron }e gi nosi imiwata na sinovite Izrailevi preku nagradnikot sudiski, nad srceto svoe, koga }e vleguva vo svetili{teto, za spomen pred Boga (i stavi gi nad sudiite nadgradnicite, pletenite veri{ki, stavi gi od dvata kraja na nadgradnikot, i stavi gi dvata {tita na dvete ramewa, od naramenikot otkaj liceto). 30 A vo nagradnikot sudiski stavi gi Urim i Tumim; i tie }e bidat nad srceto Aronovo, koga vleguva (vo svetili{teto) pred Gospod; a Aron sekoga{ }e go nosi nad srceto svoe sudot na sinovite Izrailevi pred Gospod.
25
30
3 Mojs 8,8 4 Mojs 27,21 5 Mojs 33,8 1 Car 28,6 Ezd 2,63 Neem 7,65
Drugite sve{teni ode`di

31 Napravi i nametka kon efodot, celata sina; 32 odozgora vo sredinata neka ima prorez za glavata; i neka bide rabot na prorezot naokolu op{ien so tkaen {irit, kako {to se op{iva otvorot na oklop, taka {to nametkata da ne se resi; 33 i po polite nejzini napravi top~enca od sina, purpurna i crvena volna, a naokolu, me|u niv, i zlatni yvon~iwa: 34 zlatno yvon~e pa top~e, zlatno yvon~e pa top~e po polite na nametkata nasekade naokolu. 35 Nea }e ja nosi Aron, koga }e sluì, za da se slu{a glasot od nea koga }e
vleguva vo svetili{teto pred liceto na Gospod, a i koga izleguva, ta da ne umre. 36 A napravi i plo~ka od ~isto zlato, i na nea izreì kako na pe~at Svetiwa Gospodova, 37 i da ja vrze{ so sina vrvca za kidarot, taka {to da stoi od prednata strana na kidarot. 38 I }e bide na ~eloto Aronovo, ta Aron na sebe da gi prezema grevovite na prinosite, {to gi posvetuvaat sinovite izrailski, i na site darovi, {to mu gi prinesuvaat tie; i taka, taa neka bide sekoga{ na negovoto ~elo, za da bidat tie sekoga{ primeni od Gospod. 39 Napravi i hiton od len, i kidar od len; a pojasot napravi go vezen. 40 I na sinovite Aronovi napravi im hitoni, napravi i pojasi, i previvki za glavata napravi im, za ~est i slava. 41 Vo toa oble~i go Aron, bratot tvoj, i sinovite negovi so nego; pomaì gi, ispolni im gi racete, i osveti gi, za da mi bidat sve{tenici. 42 A napravi im i dolna obleka od len, da se pokrie golotijata od teloto nivno, od krstot do bedrata; 43 i da gi nosi Aron, i sinovite negovi, koga vleguvaat vo skinijata, ili koga pristapuvaat kon `rtvenikot za slu`ba vo svetili{teto, za da ne navle~at grev (vrz sebe), ta da ne umrat. Toa neka bide ve~en zakon za nego i za potomstvoto negovo po nego. A eve {to da napravi{ nad niv, za da gi posveti{ za Moi sve{tenici: zemi tele od govedata i dva ovna zdravi, 2 i beskvasni lebovi, beskvasni poga~ki zameseni so maslo, i pitki beskvasni nama~kani so maslo; od p~eni~no belo bra{no napravi gi. 3 Stavi gi vo edna ko{nica, i prinesi gi so ko{nicata, zaedno so teleto i dvata ovna. 4 Dovedi go Aron i sinovite negovi pred vlezot na skinijata, i izmij gi so voda.
36
29,6 3 Mojs 8,9 Zah 14,20
38
4 Mojs 18,1 Is 53,5.6.11
39
3 Mojs 16,4
40
29,8-9 40,14 3 Mojs 8,13
41
29,7-9 30,30 40,13.15 4 Mojs 3,3 Jn 17,19
42
20,26 3 Mojs 6,4 16,4
43
30,20.21
29,1
40,12-15 Sir 45, 15-17 Evr 7,26-28
2
3 Mojs 2,1.4 24 4 Mojs 6,15
4
40,12-15 Evr 10,22
29
Osvetuvawe na sve{tenicite
99
ISHOD
5
28,8
6
28,36.38 39,30 Zah 3,5
7
30,22-23.30 37,29 1 Car 10,1
8
28,4
9
28,40 40,15 4 Mojs 3,10 5 Mojs 18,5
10
3 Mojs 1,4 4,15 4 Mojs 8,12
11
3 Mojs 1,5.11 4,24
12
27,2 3 Mojs 1, 5-9 4,7
13
3 Mojs 1,8 9,10
14
3 Mojs 4,12.21
15
3 Mojs 3,2 2 Let 29,23
16
24,6
17
3 Mojs 1,9.13
18
1 Mojs 8,21 2 Kor 2,15 Efes 5,2 Fil 4,18
19
29,10
20
3 Mojs 1,5.11 14,14.25
A otkako }e gi zeme{ ode`dite, oble~i go Aron, vo hiton i vo nametka, vo efod i vo nagradnik i opa{i go preku efodot; 6 stavi mu go na glava kidarot, a na kidarot pricvrsti go venecot na svetosta. 7 I zemi maslo za pomazanie, izlej na glavata negova i pomaì go. 8 Potoa dovedi gi sinovite negovi i oble~i gi vo hitonite. 9 I opa{i gi so pojasi, Aron i negovite sinovi, i stavi im gi previvkite na glavata, pa sve{tenstvoto neka im pripa|a ve~no. Taka }e gi posveti{ racete na Aron i na negovite sinovi. 10 Potoa dovedi go teleto pred vratata na skinijata, i Aron i sinovite negovi neka gi poloàt racete svoi vrz glavata na teleto. 11 I zakoli go teleto pred Gospod, pred vlezot vo skinijata, 12 i zemi krv od teleto i so tvojot prst pomaì gi rogovite na `rtvenikot, a ostatokot od krvta, seta izlij ja vo podno`jeto na `rtvenikot. 13 Potoa zemi go siot loj {to ja obviva vnatre{nosta, ko{ulkata na crniot drob i obata bubrega so lojot okolu niv, i zapali gi na `rtvenikot. 14 A mesoto od teleto, koàta negova i ne~istotiite izgori gi na ogan nadvor od logorot. Toa e `rtva za grev. 15 Potoa zemi go edniot oven, i Aron i sinovite negovi neka gi poloàt racete svoi vrz glavata na ovenot; 16 pa zakoli go ovenot, zemi krv od nego i so nea polij go `rtvenikot od site strani; 17 ovenot, pak, ise~i go na delovi, izmij ja vnatre{nosta i nozete negovi, i stavi gi vrz rase~enite delovi so glavata, 18 i izgori go celiot oven na `rtvenikot. Toa e `rtva sepalenica pred Gospod, miris blagoprijaten, `rtva na Gospod. 19 Zemi go potoa i drugiot oven, ta Aron i sinovite negovi neka gi poloàt racete svoi na glavata na ovenot; 20 zakoli go ovenot i zemi od negovata krv, pa pomaì go so nea kraj~eto od desnoto uvo na Aron, i kraj~eto od
5
desnoto uvo na negovite sinovi, a i palecot na desnata raka nivna, i palecot od desnata noga nivna; a so krvta, {to }e preostane, poprskaj go `rtvenikot od site strani. 21 Potoa zemi od krvta, {to e na `rtvenikot i maslo za pomazanie, i poprskaj go Aron i ode`dite negovi, i sinovite negovi i ode`dite nivni pa }e bidat osveteni toj i ode`dite negovi, i sinovite negovi i ode`dite na sinovite negovi so nego; 22 Osven toa, zemi loj od ovenot i opa{kata negova, i lojot {to ja obviva vnatre{nosta negova, kako i ko{ulkata od crniot drob i obata bubrega i lojot {to e na niv, i desnata ple{ka (toa e oven za posvetuvawe); 23 i eden leb i edna poga~ka so maslo, i edna pitka od ko{nicata so beskvasni lebovi, priloèna pred Gospod. 24 Seto toa stavi go vrz racete na Aron i vrz racete na sinovite negovi, i prinesi go toa so ni{awe pred Gospod. 25 Potoa zemi im go toa od racete nivni, i izgori go na `rtvenikot, so `rtvata sepalenica, za da bide mirisot blagoprijaten pred Gospod: toa e prinos pred Gospod. 26 I zemi gi gradite od ovenot za Aronovoto posvetuvawe i prinesi gi so ni{awe pred Gospod i toa }e bide tvoj del. 27 I osveti gi gradite od prinosot, {to bea ni{ani, i ple{kata na voznesenieto {to be{e voznesena, od ovenot za posvetuvawe na Aron i na sinovite negovi; 28 i toa neka bide za Aron i za sinovite negovi ve~en del od sinovite na Izrail, bidej}i toa e voznesenie; toa voznesenie treba da go pravat (sinovite na Izrail) pri blagodarstvenite `rtvi; nivnoto voznesenie e dar za Gospod. 29 A svetite ode`di Aronovi po nego neka preminat na sinovite negovi, za da bidat vo niv pomazuvani i vo niv da se posvetuvaat za sve{tenici. 30 Sedum dena neka se oblekuva vo niv sve{tenik od sinovite negovi, onoj, koj
21
Evr 9,22
24
3 Mojs 7,30 9,21 10,15 4 Mojs 6,20 8,11.13.15
26
3 Mojs 7,30
27
3 Mojs 7,31.34
28
3 Mojs 7,30.34 10,15
29
28,2 4 Mojs 20,28
30
3 Mojs 6,23 4 Mojs 20,28
100
ISHOD
31 na negovoto mesto }e bide sve{tenik,
3 Mojs 8,31-33 Ez 42,13 2 Let 13,9
33
Mt 12,4
34
12,10
36
40,10 3 Mojs 1,4 Ez 43,18-27 2 Let 29,24 Evr 10,11
37
30,29 40,10 3 Mojs 16,18-20 Mt 23,19
38
3 Mojs 6, 4-8 Ez 46,13-15 1 Let 16,40 Sir 45,14
39
4 Mojs 28,4.8 Ezd 3,3
40
1 Mojs 35,14 4 Mojs 15,4 28,5 Ez 46,13-15
41
3 Car 18,29.36 Ps 140,2 Dan 9,21 Ezd 9,4.5
koj }e vleguva vo skinijata za da sluì vo svetili{teto. 31 A ovenot za posvetuvawe zemi go i mesoto negovo svari go na sveto mesto; 32 i Aron i sinovite negovi neka go izedat mesoto od toj oven so lebovite od ko{nicata pri vlezot vo skinijata. 33 Za{to preku toa e izvr{eno o~istuvawe i posluìlo za nivnoto posvetuvawe vo sve{tenstvo; ~ovek drug da ne jade, za{to toa e sveta rabota; 34 a i ako ostane ne{to od mesoto na `rtvata za posvetuvawe, ili od lebovite do izutrina, ostatokot izgori go na ogan; toa ne treba da se jade, za{to e svetiwa. 35 I napravi taka so Aron i so sinovite negovi s# onaka kako {to ti zapovedav. Sedum dena posvetuvaj gi racete nivni. 36 Tele zaradi grevovite da prinesuva{ sekoj den za o~istuvawe; i `rtva za grev da prinesuva{ vrz `rtvenikot za da go o~isti{; i pomaì go za da bide osveten. 37 Sedum dena }e go o~istuva{ `rtvenikot i }e go osvetuva{, i `rtvenikot }e bide golema svetiwa; sekoj koj }e se dopre do `rtvenikot, }e se osveti. Sekojdnevnite `rtvi
38
I tamu }e im se javuvam na sino- 43 vite izrailski, i }e se osveti toa mes- 25,22 40,34 to so slavata Moja. 3 Car 8,11 44 A }e gi osvetam skinijata i `rtve- Ez 43,5 Ps 25,8 nikot; i Aron i sinovite negovi }e gi osvetam, za da Mi sve{tenodejstvuvaat. 44 29,1 45 ]e prebivam me|u sinovite izrail45 ski i }e im bidam Bog, 46 i }e poznaat deka Jas sum Gospod, 25,8 40,34 Bog nivni, Koj gi izvede od zemjata 1 Mojs 17,7 Mojs egipetska za da prebiva me|u niv. Jas 4 35,34 2 Kor 6,16 sum Gospod, nivniot Bog.
43
A eve {to }e prinesuva{ na `rtvenikot: dve jagniwa (bez nedostatok) stari edna godina, sekoj den bez prekin. 42 39 Ednoto jagne prinesuvaj go nautro, 27,2 33,9.11 a drugoto prinesuvaj go nave~er; 4 Mojs 7,89 40 i u{te po edna desetina efa p~eni~no bra{no izme{ano so ~etvrt in iscedeno maslo, a za prelivawe ~etvrt in vino, za edno jagne; 41 a drugoto jagne prinesuvaj go nave~er: so prinos od bra{no kako utrinskiot i so isto takvo prelivawe prinesuvaj go, kako blagoprijaten miris, `rtva na Gospod. 42 Toa neka bide postojana `rtva sepalenica vo pokolenijata va{i pred vratata od skinijata, pred Gospod, kade {to }e ti se javuvam, za da zboruvam so tebe.
Napravi i `rtvenik za kadewe, od drvoto {itim napravi go: 2 dolìnata neka mu bide lakot, a {irinata lakot, ~etvoroagolen da bide, i dva lakta visok; od nego neka izleguvaat rogovite negovi; 3 pozlati go so ~isto zlato odozgora, od stranite naokolu, i rogovite negovi; napravi mu zlaten venec naokolu; 4 pod venecot na dvata agli negovi napravi i dve alki od (~isto) zlato; od dvete strani napravi gi; niz niv provri lostovi, za da moè da se nosi `rtvenikot; 5 lostovite napravi gi od drvoto {itim, i opkovi gi so zlato. 6 Pa stavi go pred zavesata, koja visi pred kov~egot na zavetot, sprema kapakot {to e vrz kov~egot na zavetot, od kade {to }e ti se javuvam tebe. 7 A Aron neka kadi na nego so kadivo so prijatna mirizba; neka kadi nad nego, sekoe utro, koga gi prigotvuva kandilata; 8 I koga }e gi pali Aron kandilata nave~er, neka kadi nad nego; neka ima postojano kadewe pred Gospod vo pokolenijata va{i. 9 Ne prinesuvaj nad nego nikakvo drugo kadivo, ni sepalenici, nitu prinos od leb, ni prelivawe ne izlivajte nad nego. 10 Aron edna{ vo godinata neka vr{i o~istuvawe nad rogovite negovi; so krv od `rtva za o~istuvawe na grevovite neka se vr{i o~istuvawe edna{ godi{no vo pokolenijata va{i, za{to toa e golema svetiwa pred Gospod.
30
Kadilniot `rtvenik
46
6,6 Agej 2,5
30 ,1
40,5.26-27 4 Mojs 4,11 3 Car 6, 20-21 2 Let 4,19 Lk 1,11 Otkr 8,3-5
2
27,2
3
25,11
4
25,12
5
25,13
6
25,22 26,34 40,5
7
25,6 40,27 5 Mojs 33,10 2 Let 26,18
8
29,42
9
3 Mojs 10,1
10
29,36-37 3 Mojs 6,21 9,7 16,2.18-19
101
ISHOD
12
4 Mojs 1 31,50 2 Car 24, 1-9.13
13
38,25-28 3 Mojs 27,25 4 Mojs 3,47
14
38,26 4 Mojs 1,3.18 26,2
15
Izreki 22,2 1 Ptr 1, 12-19
16
38,25-28 4 Mojs 31,54
18
38,8 40,7.30 3 Car 7,38 2 Let 4,6
19
29,4 40,12.31-32 3 Mojs 8,6 Ps 25,6 Evr 10,22
Prinos za skinijata I u{te mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 12 Koga }e gi prebrojuva{ sinovite na Izrail, pri vr{ewe pregled, sekoj neka dade na Gospod otkup za du{ata svoja, pri nivnoto prebrojuvawe, i nema da ima me|u niv pogubno uni{tuvawe za vreme na prebrojuvaweto; 13 onie {to }e doa|aat za prebrojuvawe neka davaat po polovina {ekel, sve{ten {ekel: vo toj {ekel ima dvaeset geri; a polovinata {ekel e prinos na Gospod. 14 Site {to doa|aaat na prebrojuvawe, a imaat po dvaeset godini i nagore, treba da davaat prinos na Gospod. 15 bogatiot da ne dava pove}e, a siromaviot da ne dava pomalku od polovina {ekel, koga davate prinos na Gospod za otkup na du{ite va{i. 16 A, otkako }e go sobere{ otkupenoto srebro od sinovite na Izrail, upotrebuvaj go za sluèwe vo skinijata. Toa }e im bide na sinovite na Izrail spomen pred Gospod, za otkup na du{ite va{i!
11 17
Mijalnikot od bakar I u{te mu re~e Gospod na Mojsej, 27,21 velej}i: 23 18 Napravi i mijalnik od bakar za 1 Mojs 43,11 miewe i podno`jeto negovo neka e od Er 6,20 bakar; postavi go me|u skinijata i Ez 27,19 Izreki `rtvenikot i nalej voda vo nego; 19 i Aron i sinovite negovi od nego 7,17 Pesna 4,14 neka gi mijat racete svoi i nozete svoi; 20 koga vleguvaat vo skinijata, neka se mijat so voda, za da ne umrat; ili koga pristapuvaat kon `rtvenikot, da Mu sluàt i da Mu prinesuvaat na Gospod `rtva; 21 toga{ neka gi mijat racete svoi i nozete svoi, za da ne umrat. Toa neka im bide naredba ve~na, nemu i na potomstvoto negovo po nego.
21
cimet polovina od toa dveste i pedeset, i trstika mirizliva isto taka dveste i pedeset, 24 kasija petstotini {ekeli, spored sve{teniot {ekel, i maslinovo maslo eden in; 25 i od toa napravi maslo miro za sveto pomazanie; miroto za sveto pomazanie da bide napraveno so ume{nosta na mirovarec; toa neka bide miro za sveto pomazanie. 26 So nego pomaì ja skinijata na sobranieto i kov~egot na zavetot 27 i trpezata i siot nejzin pribor, i svetilnikot i site delovi negovi, i `rtvenikot za kadewe; 28 i `rtvenikot, na koj se prinesuva `rtva sepalenica, i siot negov pribor, i mijalnikot i podno`jeto negovo. 29 Taka }e gi osveti{, pa }e stanat golema svetiwa i s# {to }e se dopre do niv, }e se osveti. 30 Pomaì go i Aron i sinovite negovi, i posveti gi, za da Mi bidat sve{tenici. 31 A na sinovite izrailski kaì im: ova maslo za pomazanie neka Mi bide miro za sveto pomazanie za site pokolenija va{i. 32 Teloto na obi~en ~ovek neka ne se pomaùva so nego, i ne pravete za sebe takvo miro kakvo {to e ova. Toa e svetiwa i neka ostane svetiwa za vas. 33 Ako nekoj napravi takvo miro, ili pomaè drug so nego, neka bide istreben od narodot svoj. Pravewe na sveto kadivo I mu re~e Gospod na Mojsej: Zemi blagoprijatni mirisi: stakta, oniks, halvan mirizliv, i ~ist temjan, od site raboti vo ednakvi delovi, 35 i od niv napravi kadivo, miro vareno, so ume{nosta na mirovarec, ~isto i sveto. 36 Pa, otkako }e go istol~i{ sitno, stavaj od nego vo skinijata pred kov~egot na zavetot, kade {to }e ti se javuvam; toa neka vi bide golema svetost. 37 A takvo kadivo, kakvo {to }e go napravi{, nemojte da pravite za sebe; toa neka vi bide svetost pred Gospod.
34
25
37,29 1 Let 9,30
26
40,9 3 Mojs 8,10 4 Mojs 7,1
29
29,37 3 Mojs 8,10-11
30
28,41 40,15 3 Mojs 8,12.30
33
1 Mojs 17,14
34
Pesna 3,6
35
25,6 37,29
36
25,22
Sveto maslo Mu re~e Gospod u{te na Mojsej, velej}i: 23 Zemi mirisi najubavi: smirna ~ista petstotini {ekeli, mirizliv
22
102
ISHOD
31,2
37,1 38,22 1 Let 2,20 2 Let 1,5
A, ako nekoj go napravi toa, za da kadi so nego, neka bide istreben od narodot svoj.
38
3
28,3 3 Car 7,14
6
28,3 36,1-2 38,23
7
36,8-38 37,1-6
8
37,10-28 3 Mojs 24,4
9
30,18 38,3
10
28,2
11
25,6 30,22-32 37,29
13
20,8-11 3 Mojs 20,8 Ez 20,12 37,28
14
4 Mojs 15,32-36
15
20,8-11 35,2 3 Mojs 23,3
17
20,9.11 1 Mojs 2, 2-3 9,9 Is 56,2 58,13 Er 17,21-22 Ez 20,12.20
Graditelite na skinijata I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Ete, go opredeliv po ime Veseleil, sin na Urij, sinot na Or, od plemeto Judino; 3 i go ispolniv so Duhot Bo`ji, so mudrost, razum, znaewe i sekakva ume{nost; 4 da raboti so zlato, srebro i bakar; (so sina, purpurna i crvena volna i so ispreden vison); 5 da reè kamewa, da pravi drveni izrabotki, za sekakvi potrebi. 6 I, ete, mu go dadov za pomo{nik Oholijav, sinot na Ahisamah, od plemeto Danovo; i na site sposobni lu|e im dadov razum da se potrudat da napravat s# kako {to ti zapovedav: 7 skinijata, i kov~egot na zavetot, i o~istili{teto nad nego, i siot pribor vo skinijata; 8 i trpezata so site nejzini prinadle`nosti, i svetilnikot od ~isto zlato so site delovi negovi, i kadilniot `rtvenik; 9 `rtvenikot za `rtvi sepalenici so siot negov pribor, i mijalnikot i podno`jeto negovo; 10 i ode`dite na Aron za sluèwe i ode`dite na sinovite Aronovi, so koi }e mi sve{tenodejstvuvaat;
i masloto za pomazanie, i kadivoto 32,1 blagoprijatno za svetili{teto s# 13,21 32,23 neka napravat taka, kako {to ti zapove- 5 Mojs 9, 9-12 dav. Dela 7,
11
31
Praznuvawe na sabotata
12
40-41
I pak mu re~e Gospod na Mojsej, Sud 8,24-27 velej}i: 4 13 Kaì im na sinovite na Izrail 20,23 taka: pazete gi sabotite Moi, za{to 32,8 5 Mojs 9,16 toa e znak me|u Mene i vas od koleno do Sud 17,3-4 3 Car koleno, za da znaete deka Jas sum 12,28 14,9 Gospod, Koj ve osvetuva. 4 Car 14 Pazete ja sabotata, bidej}i taa e 10,29 sveta za vas: koj }e ja oskverni, da se 17,16 Is 30,22 pogubi. Sekoj, koj }e vr{i nekakva ra- 42,17 8,6 bota vo toj den, taa du{a neka se istre- Os Ps 105, 19-23 bi od narodot svoj. 15 [est dena neka se raboti; a sedmi- Neem 9,18 Dela 7,41 ot den e sabota, den za odmor, posveten 5 na Gospod: sekoj, koj }e raboti vo 4 Car 10,20 saboten den, neka se predade na smrt. 16 Zatoa sinovite izrailski neka gi 6 pazat sabotite, praznuvaj}i gi vo 20,24 34,15 rodovite svoi kako ve~en zavet. 4 Mojs 6,14 17 Toa e znak me|u Mene i sinovite na 25,2 43,27 Izrail doveka; za{to vo {est dena gi Ez Neem 8,12 Dela 7,41 sozdade Gospod neboto i zemjata, a vo 1 Kor 10,7 sedmiot den si otpo~ina i se odmori. 18 I koga Bog prestana da zboruva so Mojsej na Planinata Sinajska, mu gi dade dvete plo~i na zavetot kameni plo~i, napi{ani so prst Bo`ji.
IZRAIL GO NARU[UVA ZAVETOT SO BOGA
18
24,12 32,15-16 34,1.28 5 Mojs 4,13 9,10 2 Kor 3,3 Evr 9,4
A narodot, koga vide deka Mojsej dolgo vreme ne sleguva od planinata, se sobra pred Aron, i mu re~e: Stani i napravi ni bog {to }e odi pred nas, za{to ne znaeme {to se slu~i so onoj ~ovek so Mojsej, koj n# izvede od zemjata egipetska. 2 Aron im re~e: Izvadete gi zlatnite obetki od u{ite na va{ite èni, sinovite va{i i }erkite va{i, i donesete mi gi!
32
Zlatnoto tele
3 I siot narod gi izvadi zlatnite obetki, {to im bea na u{ite, i mu gi donesoa na Aron. 4 A toj, otkako gi zede od racete nivni, gi rastopi vo kalapi i od niv izlea tele. I rekoa: Eve go, Izraile, tvojot bog, koj te izvede od zemjata egipetska. 5 A koga go vide toa Aron, napravi `rtvenik sproti nego, i izjavi i re~e: Utre e praznik na Gospod. 6 Utredenta, stanuvaj}i rano, prinesoa `rtvi sepalenici i `rtvi za spase-
103
ISHOD
7 nie; i isposedna narodot, ta jadea i
10,5-11 33,1 1 Mojs 6,11-12 Ez 20,8
8
20,4 22,19 3 Car 12,28 Er 7,26 16,12 31,32 Mal 2,8
9
33,3.5 34,9 5 Mojs 9, 5-7 10,16 31,27 4 Car 17,14 Er 7,26 Os 4,16 Ps 77,8 Neem 9,16 2 Let 30,8 Dela 7,51
10
22,23 33,3 4 Mojs 14,12-20 1 Car 7,9 Er 7,16 11,14 Neem 1,10
11
5 Mojs 9,18.26-29 1 Car 7,9 Ps 105,23 Neem 1,10
12
4 Mojs 14,13-16 5 Mojs 9,28
13
1 Mojs 12,7 15,5 22,16-17 26,3 28,13
14
5 Mojs 9,19 1 Car 15,11 2 Car 24,16 Er 18,8 26,3.19 Amos 7,3.6 Jona 3,10 Ps 105,45 1 Let 21,15
pieja, i potoa stanaa da igraat. 7 I mu re~e Gospod na Mojsej: Odi poskoro i slezi dolu, za{to narodot tvoj, kogo go izvede od zemjata egipetska, pojde po pat na bezzakonie. 8 Brzo se otklonija od patot, {to im go opredeliv; si napravija tele, i mu se poklonija, pa mu prinesoa `rtvi, i rekoa: Eve go, Izraile, tvojot bog {to te izvede od zemjata egipetska. 9 I mu re~e Gospod na Mojsej: Gledam deka onoj narod e tvrdoglav, 10 no sega ostavi da se razgori gnevot Moj protiv niv i da gi istrebam, a od tebe }e napravam golem narod. 11 A Mojsej, se pomoli pred Gospod Bog, i re~e: Zo{to se razgoruva, Gospodi, gnevot Tvoj protiv narodot Tvoj, kogo go izvede od zemjata egipetska so sila golema i raka cvrsta? 12 Zo{to Egip}anite da zboruvaat i da re~at: Za zlo gi izvede, za da gi ubie po planinite i da gi istrebi od zemjata? Neka se smiri Tvojot silen gnev i nemoj da go pogubuva{ narodot Tvoj. 13 Seti se na Avraam, Isak, Izrail (Jakov), slugite Tvoi, na koi im se kolne{e, velej}i: ]e go umnoàm i preumnoàm potomstvoto va{e kako yvezdite na neboto, i seta ovaa zemja, za koja vi zboruvav, }e mu ja dadam na potomstvoto va{e; ve~no }e ja vladeat. 14 I Gospod se smiluva i ne mu napravi zlo na narodot Svoj, kako {to be{e rekol. 15 Toga{ se vrati Mojsej, sleguvaj}i od planinite; vo racete mu bea dvete plo~i na zavetot, ispi{ani od dvete strani: i na ednata strana i na drugata strana be{e napi{ano. 16 Plo~ite bea Bo`jo delo, i pismoto Bo`jo pismo, vreàno na plo~ite. 17 A Isus, koga go ~u glasot na narodot {to vika{e, mu re~e na Mojsej: Borben povik e vo logorot. 18 No toj odgovori: Ne e toa vik na pobednici, nitu, pak, piskot na pobedeni; tuku slu{am glas na lu|e koi peat. 19 A koga se pribliì do logorot i go vide teleto i igrite, se razgnevi Moj-
sej: pa gi frli od racete svoi obete plo~i, i gi skr{i vo podno`jeto na planinata. 20 Potoa go zede teleto, {to go bea napravile, i go izgori vo ogan i go pretvori vo prav, a pravta ja isturi vo vodata, i im dade od nea da pijat sinovite na Izrail. 21 I mu re~e Mojsej na Aron: [to ti napravi ovoj narod, ta go navede na tolku golem grev? 22 A Aron mu re~e: Ne gnevi se, gospodare moj; ti samiot znae{ deka ovoj narod mu e naklonet na zloto. 23 Tie mi rekoa: Napravi ni bog {to }e odi pred nas; bidej}i ne znaeme {to stana so Mojsej, so ~ovekot koj n# izvede od zemjata egipetska. 24 A jas im rekov: Koj ima zlato, neka go izvadi od sebe. I go izvadija i go donesoa, a jas go frliv vo ogan, i go izleav ova tele. Kaznata
25
15
24,12 31,18 34,4.29 5 Mojs 9,15 2 Kor 3,3 Evr 9,4
16
24,12 31,18
19
34,1 5 Mojs 9,16.17 Ps 118,53.158
20
5 Mojs 7,25 9,21 12,3 4 Car 23,6 Mih 1,7 1 Let 14,12 2 Let 34,7
22
1 Mojs 8,21 5 Mojs 9,24 4 Car 21,15 Er 4,4
Koga vide Mojsej deka toj narod 32,1 stanal neobuzdan bidej}i Aron be{e Dela 7,40 dopu{til da padne vo neobuzdanost, 26 5 Mojs pred o~ite na nivnite neprijateli, 33,9-11 26 zastana Mojsej na vratata od logorot, i re~e: Koj e Gospodov, neka 27 Mojs 25,5 dojde kaj mene! I se sobraa kaj nego 4 Ez 9,5 Mt 10,37 site sinovi Levievi. 27 I toj im re~e: Eve {to veli Lk 14,26 Gospod, Bog na Izrail: opa{ete go se- 30 Mojs 1,4 koj svojot me~ na bedroto svoe, i pojdete 3 4,20.26 po logorot, pa trgnete od vrata na 5,6.10.13.26 Car vrata i obratno, i sekoj neka go ubie 1 12,20 Ps 24,11 bratot svoj, bli`niot svoj i sosedot 85,2 svoj. 28 I postapija sinovite Levievi spored zapovedta Mojseeva: i vo toj den izgina narod do tri iljadi du{i. 29 I Mojsej im re~e: Denes Mu gi posvetivte racete svoi na Gospod za slu`ba: koj na sinot svoj, koj na bratot svoj, za da vi dade denes blagoslov. Mojsej Go moli Boga da muprosti na Izrail
30 A utredenta Mojsej mu re~e na narodot: Napravivte golem grev; i sega
23
104
ISHOD
31 }e pojdam gore kaj Boga, za da molam da
20,23 34,9 5 Mojs 9,18
vi se prosti va{iot grev. 31 I se vrati Mojsej kaj Gospod, i re~e: O, Gospodi, ovoj narod napravi 32 golem grev, bidej}i si napravi bog od 4 Mojs 14,19 zlato. Mal 3,16 32 I sega prosti im go grevot nivni; Dan 12,1 Lk 10,20 ako li, pak, ne, toga{ izbri{i me i Rim 9,3 mene od knigata Tvoja, vo koja si me 33 zapi{al. 33 A Gospod mu re~e na Mojsej: Onoj, 17,14 Ps 68,28 Dan 12,1 {to zgre{il pred Mene, nego }e go Otkr 3,5 izbri{am od knigata Moja. 34 No sega odi, i povedi go toj narod 34 14,19 vo mestoto, kade {to ti rekov. Eve, 15,17 Mojot angel }e odi pred tebe, a koga }e 23,20 5 Mojs gi posetam, na niv }e go navrtam grevot 32,35 niven. Is 27,1 35 I go kazni Gospod narodot, za Er 5,9 11,22 napravenoto tele {to go izlea Aron. Ps 88,32
98,8
33,1
13,11 1 Mojs 12,7 4 Mojs 10,11-13
2
14,19 23,20.23 5 Mojs 7,1
3
3,8 32,9-10
4
4 Mojs 14,39
5
32,9
6
3,1
7
26,1 1 Mojs 25,22 27,21 4 Mojs 12,4-8
Bog mu zapoveda na Mojsej da trgnat I Gospod mu re~e na Mojsej: Kreni se ottuka ti i narodot, kogo go izvede od zemjata egipetska i odi vo zemjata, za koja im se zakolnav na Avraam, Isak i Jakov, velej}i: na potomstvoto va{e }e mu ja dadam; 2 i }e ispratam pred tebe angel, i }e gi izgonam Hanancite, Amorejcite, Hitijcite, Perizijcite, Evejcite, (Gergesejci) i Jevusijcite: 3 i }e te vovedam vo zemjata, kade {to te~e med i mleko; Samiot nema da odam so vas, za da ne ve pogubam po patot, bidej}i vie ste tvrdoglav narod. 4 A narodot koga go ~u toj stra{en zbor, se rasplaka, i nikoj ne go klade na sebe nakitot svoj. 5 Za{to Gospod mu be{e rekol na Mojsej: Kaì im na sinovite izrailski: vie ste tvrdoglav narod; samo za mig da se simnam pome|u vas, }e ve istrebam; a sega simnete go od sebe nakitot svoj, a Jas }e vi pokaàm {to }e napravam so vas. 6 I gi izvadija nakitite od sebe sinovite izrailski na planinata Horev.
33
skinija na sobranieto; i sekoj {to Go bara{e Gospoda, doa|a{e vo skinijata na sobranieto, {to se nao|a{e nadvor od logorot. 8 I koga Mojsej trgnuva{e kon skinijata, siot narod stoe{e na vratata od svojot {ator, i gleda{e po Mojsej, dodeka ne vleze vo skinijata. 9 A koga Mojsej vleguva{e vo skinijata, se spu{ta{e stolb od oblak i se zadrùva{e pred vratata na skinijata, dodeka Gospod zboruva{e so Mojsej. 10 I siot narod go gleda{e stolbot od oblak, koj stoe{e pred vratata na skinijata; i siot narod stanuva{e, i sekoj se poklonuva{e pred vlezot na svojot {ator. 11 I toga{ Gospod zboruva{e so Mojsej lice v lice, kako {to ~ovek zboruva so prijatelot svoj. Potoa Mojsej se vra}a{e vo logorot, dodeka negoviot pomo{nik, mladiot Isus, sinot Navinov, ne izleguva{e od skinijata. Gospod razgovara so Mojsej I Mojsej mu re~e na Gospod: Ete, Ti mi veli{: vodi go toj narod, i ne mi javi kogo }e prati{ so mene, iako mi re~e: Jas te znam po ime i ti najde milost pred Mene. 13 Pa, ako, sum na{ol milost pred Tebe otkrij mi se da Te razberam, ta i ponatamu da najdam milost pred Tebe, i da vidam deka ovie lu|e se Tvoj narod. 14 I mu re~e Gospod: Jas Samiot }e vrvam pred tebe, i }e te uspokojam. 15 A Mojsej mu re~e: Ako Ti Samiot ne pojde{ so nas, toga{ ne izveduvaj n# odovde, 16 za{to, po {to }e poznaeme deka jas i narodot Tvoj sme na{le milost pred Tebe, osven po toa {to Ti odi{ so nas? I po toa }e se razlikuvame i narodot Tvoj od site drugi narodi {to se na zemjata. 17 I Gospod mu re~e na Mojsej: ]e go napravam i toa, {to go kaà, za{to ti najde milost pred Mene, i te poznavam mnogu dobro. 18 Pak re~e Mojsej: Pokaì mi ja slavata Svoja.
12
9
19,9 29,42 5 Mojs 31,15 Ps 98,7
11
33,20 34,34 4 Mojs 12,8 5 Mojs 34,10 Sir 46,1
12
3,10 15,17 Is 43,1 45,3 49,1
13
3,7 5 Mojs 26,29 Ps 24,4 51,15 103,7 143,8
14
Is.N. 11,23 21,44 Is 63,9 Er 31,2
15
34,9 Ps 79,3.7.19
16
34,10 3 Mojs 20,24.26 4 Mojs 14,14 23,9 5 Mojs 2,7 4,7.32.34
17
5 Mojs 10,10
18
16,7 3 Car 19, 9-18 Jn 1,14
Skinijata na sobranieto A Mojsej go zede {atorot svoj, i go raspna nadvor od logorot, i se nare~e
7
105
ISHOD
Mu odgovori: ]e ja pokaàm pred tebe seta Moja slava, i }e Go izgovoram imeto Gospodovo pred tebe, i koj e za pomiluvawe, }e go pomiluvam, i koj e za ute{enie }e go ute{am. 20 I potoa re~e: No liceto Moe ne 20 3,6 }e moè{ da go vidi{, za{to ne moè 4 Mojs 4,20 ~ovek da Go vidi liceto Moe i da 5 Mojs 5,24.26 ostane ìv. Sud 6,22-23 21 I pak re~e Gospod: Ene mesto kaj Is 6,5 Jn 1,18 Mene, zastani na onaa karpa! 22 A koga }e pomine slavata Moja, }e 22 te stavam vo puknatinata na karpata, i 3 Car 19,9 Is 2,21 }e te zasolnam so rakata Svoja, dodeka 49,2 Ps 26,5 ne pominam; 62,8 23 a koga }e ja krenam rakata Svoja, ti 91,1.4 }e me vidi{ otkaj grbot, no liceto Moe ne }e moè{ da go vidi{.
19 3,14 6,3 34,6-7 3 Car 19,11 Rim 9,15
19
A Mojsej vedna{ padna nazemi i se 7 20,5-6 pokloni (na Boga); 23,7 9 i re~e: Ako sum na{ol milost pred 5 Mojs 5,10 24,19 Tebe, Gospodi, neka odi Gospod moj so Is.N. 3 Car 8,30 nas, bidej}i ovoj narod e tvrdoglav; Is 43,25 Naum 1,3 prosti ni gi grevovite na{i i bezza- Ps 85,5 102,3 konijata na{i i }e bideme Tvoi.
8
Obnovuvawe na zavetot (Bog) odgovori (na Mojsej): Eve, vospostavuvam zavet so tebe: pred celiot narod tvoj }e izvr{am ~uda kakvi {to ne bile napraveni po celata zemja i kaj nieden narod; i }e gi vidat site lu|e, me|u koi si i ti, delata Gospodovi, bidej}i stra{no }e bide ona {to }e go napravam za tebe. 11 Pazi go s# ona, {to sega ti go zapovedam; eve, Jas }e gi izgonam pred liceto tvoe Amorejcite, i Hanancite, i Hitijcite, i Perizijcite, i Evejcite (i Gergesejcite) i Jevusijcite; 12 vnimavaj da ne vleguva{ vo sojuz so onie, koi ìveat vo zemjata, vo koja }e vleze{, da ne stanat soblazna za vas, 13 tuku `rtvenicite nivni urnete gi, i spomenicite nivni skr{ete gi; i svetite drvja nivni ise~ete gi (i nivnite izleani Bogovi izgorete gi vo ogan). 14 Za{to ti ne treba da se poklonuva{ na drugi bogovi osven na Gospod (Bog), bidej}i imeto Negovo e revnivo; Toj e Bog revnitel. 15 Ne stapuvaj vo sojuz so ìtelite na taa zemja, ta koga }e se oddavaat na blud za svoite bogovi i im prinesuvaat `rtva, da ne te pokanat i tebe da jade{ od nivnite `rtvi. 16 I ne zemaj od }erkite nivni èni za svoite sinovi (i ne davaj gi svoite }erki za nivnite sinovi), ta da ne bi i }erkite nivni, vr{ej}i blud za bogovite svoi, da gi nateraat i sinovite tvoi na blud za bogovite nivni. 17 Ne pravi za sebe lieni bogovi! 18 Pazi go praznikot Beskvasnici: sedum dena jadi beskvasen leb, kako {to ti zapovedav, vo opredelenoto vreme vo mesecot aviv, za{to vo mesec aviv izleze od Egipet.
10
129,3.7 Dan 9,9 Jn 1,14-17 1 Jn 1,9
9
6,7 19,5 32,11-14 33,15-16 4 Mojs 14,19 5 Mojs 4,20 7,6 14,2 3 Car 8,30.51.53 Er 33,8 Os 14,2 Ps 27,9 2 Let 6,21
34,1
24,12 31,18 32,19 5 Mojs 10,2.4
2
19,11
3
19,12-13
4
32,15 5 Mojs 10,3
5
6,3 13,20 19,9 33,19
6
3,14 4 Mojs 14,18 5 Mojs 5, 9-10 Jona 4,2 Ps 77,38 86,15 102,8 107,4 Joil 2,13 Rim 2,4 Jk 5,11
I Gospod mu re~e na Mojsej: Izdelkaj za sebe dve plo~i od kamen, kako {to bea prvite, (i iska~i se kaj Mene na planinata) a Jas }e gi napi{am na plo~ite zborovite, koi bea na prvite plo~i, {to ti gi skr{i. 2 I bidi gotov za utre, i ka~i se gore na planinata Sinaj, i zastani pred Mene, na vrvot od planinata. 3 No nikoj neka ne se iska~uva so tebe, nitu da se pojavuva po celata planina; duri ni dobitok, siten ili krupen, da ne pase blizu planinava. 4 I Mojsej izdelka dve plo~i od kamen, kako {to bea prvite, i stana utredenta rano, pa se iska~i na planinata Sinaj, kako {to mu zapoveda Gospod, i gi zede so sebe dvete kameni plo~i. 5 A Gospod sleze vo oblak, a Mojsej zastana pred Nego, i go izvika imeto Gospodovo. 6 Potoa Gospod pomina pokraj liceto na Mojsej i izvika: Gospod, Gospod, Bog ~ovekoqubiv i milostiv, dolgotrpeliv, mnogumilostiv i veren! 7 Koj ja ~uva pravdata i pokaùva milost na iljadnici, Koj pro{tava bezzakonija, nepravdi i grevovi, no Koj vinovni ne ostava nekazneti, Koj za grevovite na tatkovcite gi kaznuva decata, duri i vnucite do tretoto i ~etvrtoto koleno.
34
Novi plo~i na Zakonot
10
3,20 20,1-18 23,20-33 33,16 1 Mojs 6,18 9,15 15,18 5 Mojs 5, 2-3
11
23,28 5 Mojs 7, 1-26
12
Sud 2,2
13
23,24 4 Mojs 33,52 5 Mojs 7,5 12,3 Mih 5, 12-13 2 Let 15,16 34,3-4
14
20,3.5
15
5 Mojs 31,16 Sud 2,17 1 Let 5,25 1 Kor 8,4
106
ISHOD
16
5 Mojs 7,3.4 20,18 Is.N. 23,12 Sud 3,6 3 Car 11, 1-2.4 16,31 Mal 2,11 Ps 105, 34-41 Ezd 9,2.12 10,3 Neem 10,30 13,25-26
17
20,4
18
12,17 13,4 23,14-15 3 Mojs 23,6 Mt 26,17 Lk 22,1 Dela 12,3
19
13,1-16
20
13,2.13 22,29 23,15 5 Mojs 16,16
21
20,8 1 Mojs 2, 2-3 Is 56,2 58,13 Neem 13,15
22
23,16.19 3 Mojs 2,12.14 23,10.17 4 Mojs 28,26
S# {to otvora utroba, Moe e, kako i sekoe prvorodeno od govedata tvoi, i sekoe prvorodeno od ovcite. 20 No prvorodenoto od magariwata zameni go so jagne; ako ne go zameni{, toga{ otkupi go; a sekoe prvorodeno me|u sinovite tvoi, otkupi go; da ne se pojavuva nikoj pred Mene so prazni race. 21 [est dena raboti, a vo sedmiot den odmori se: duri i ako e vreme na seidba i ètva; 22 praznuvaj go praznikot na sedmicite, praznikot na po~etokot na ètvata na p~enicata i praznikot na berbata na krajot od godinata; 23 tripati vo godinata sekoe ma{ko me|u vas da se javuva pred Gospod Bog Izrailev, 24 za{to Jas }e gi isteram narodite od pred tebe, i }e gi pro{iram granicite tvoi, i nikoj nema da se polakomi po zemjata tvoja, ako se javuva{ pred liceto na Gospod, tvojot Bog, tripati vo godinata. 25 Nemoj da ja me{a{ krvta od `rtvite Moi so kvasen leb, i `rtvata za praznikot Pasha da ne preno}eva do izutrina. 26 Prvite plodovi od prviot rod na zemjata tvoja prinesuvaj gi vo domot na Gospod, tvojot Bog; nemoj da vari{ jare vo mlekoto od negovata majka! 27 A mu re~e u{te Gospod na Mojsej: Zapi{i si gi ovie zborovi, za{to so tie zborovi sklu~uvam zavet so tebe i so Izrail.
19
I ostana Mojsej tamu pred Gospod 27 ~etirieset dena i ~etirieset no}i, ne 17,14 34,10 jadej}i leb i ne piej}i voda; i gi 1 Mojs 6,18 napi{a (Mojsej) vrz plo~ite zborovite 15,18 17,2 na zavetot, Desette zapovedi.
28
28
Vra}awe na Mojsej vo logorot

29 Koga Mojsej se simnuva{e od Planinata Sinajska, gi drè{e vo racete svoi dvete plo~i; no sleguvaj}i od planinata, Mojsej ne znae{e deka koàta na liceto mu zra~i za{to Bog razgovara{e so Nego. 30 I bidej}i Aron i site izrailski sinovi go vidoa Mojsej, kako i toa deka liceto mu zra~i, se pla{ea da se pribliàt do nego. 31 No Mojsej gi povika, i tie pristapija kon nego, Aron i site poglavari na narodot, i Mojsej govore{e so niv. 32 Potoa dojdoa (kaj nego) site sinovi izrailski, i toj im zapoveda s# {to mu re~e Gospod na planinata Sinaj. 33 A koga Mojsej prestana da zboruva so niv, go pokri liceto svoe so pokrivalo. 34 No koga Mojsej izleguva{e pred Gospod, za da zboruva so nego, go kreva{e pokrivaloto, dodeka ne izleze{e; a {tom }e izleze{e, im kaùva{e na sinovite izrailski s# {to mu be{e zapovedano od Gospod. 35 Toga{ sinovite izrailski go gledaa liceto Mojseevo kako zra~i; Mojsej, pak, go pokriva{e liceto svoe so pokrivalo dodeka pak ne vleze{e da zboruva so Nego.
24,18 31,18 1 Mojs 7,4 5 Mojs 9,9.18 Ezd 10,6 Mt 4,2
29
32,15 Mt 17,2 2 Kor 3, 7-18
31
16,22
32
21,1 35,1.4 Jn 1,17-18
33
2 Kor 3,13
35,1
34,32
2
20,8 31,12-17 34,21 1 Mojs 2,3 4 Mojs 15,32-36 5 Mojs 5,13-14
3
16,23
23
23,14
24
23,28 5 Mojs 19,8
GRADEWE NA SKINIJATA
Potoa go sobra Mojsej celoto op{testvo na sinovite izrailski, i im re~e: Eve {to zapoveda Gos26 pod da pravite: 2 {est dena da se raboti, a sedmiot 22,28 23,18-19 den da vi bide odmor, za{to e sveta sa4 Mojs 18,12 bota, po~inka na Gospod; sekoj {to }e raboti vo toj den, so smrt da se kazni; 3 vo saboten den da ne palite ogan nigde vo ìveali{tata va{i.
25
12,8 23,18
35
Sabotata den za odmor
Izrailcite gi priloùvaat svoite prinosi

4 I u{te mu re~e Mojsej na celoto op{testvo na narodot izrailski: Eve {to zapoveda Gospod: 5 soberete pome|u vas prinos na Gospod, sekoj {to od srce dava, neka donese prinos, dobrovolno neka prinese prinos na Gospod: zlato, srebro i bakar,
107
ISHOD
8
25,6
10
31,6 38,43
11
26,1-37 36,8-38
12
25,10-22 26,33 37,1-9
13
25,23-30 37,10-16
14
25,31
15
26,36 30, 1-6.25. 34-38 37,25-28
16
27,1-8 30,18 38,1-7
17
27,9 38,9-20
18
27,19 38,20
19
28,2
sina, purpurna i crvena volna, len (ispreden) i kozina; 7 i ovne{ki koì, crveni, sini koì i drvo {itim; 8 maslo za svetilnikot, i mirisi za masloto za pomazanie i mirisnoto kadivo; 9 i kamewa od oniks, i kamewa za ukrasuvawe na efodot i za nagradnikot. 10 I site, koi se me|u vas mudri po razum, neka dojdat da napravat s# {to zapovedal Gospod: 11 Skinijata, platni{tata i pokrivot nejzin, kuki~kite nejzini i {ticite, napre~nicite nejzini, stolbovite nejzini i podno`jata nejzini; 12 i kov~egot na zavetot, so svoite lostovi, i o~istili{teto, i zavesata za pregrada (i zavesata na dvorot so negovite stolbovi i smaragdni kamewa i temjan i mirizliv elej). 13 Trpezata i lostovite nejzini, i siot pribor nejzin i lebovite za prinos; 14 svetilnikot za osvetlenie so priborot negov i kadilata negovi, i masloto za osvetlenie; 15 i kadilniot `rtvenik, i lostovite negovi, i masloto za pomazanie, i mirizbite za kadewe, i zavesata na vratata od skinijata; 16 `rtvenikot za sepalenici, i negovite bakarni re{etki, lostovite negovi i siot negov pribor, i mijalnikot i podno`jeto negovo. 17 Zavesite za dvorot, stolbovite negovi i podno`jata nivni, i zavesata od vratata na dvorot; 18 kolovite za skinijata, i kolovite za dvorot so jaìwata nivni; 19 ode`dite slu`beni za slu`ba vo svetili{teto, i svetite ode`di na sve{tenikot Aron, i ode`dite na sinovite negovi za sve{teni~ka slu`ba. 20 Potoa celoto op{testvo na sinovite izrailski se povle~e od Mojsej. 21 I doa|aa site koi srceto gi vle~e{e i du{ata gi pottiknuva{e; doa|aa, nosej}i prinos na Gospod prinosi za ureduvawe na skinijata, za site nejzini potrebi i za svetite ode`di;
6
doa|aa maì i èni; site, {to srceto gi vle~e{e, i prinesuvaa veri{ki, obetki, prsteni i grivni i sekakvi zlatni raboti; sekoj, koj saka{e, prinesuva{e zlato na Gospod; 23 i sekoj, koj ima{e sina, purpurna i crvena volna i len, ovne{ki koì, crveni, i sini koì, gi prinesuvaa; 24 i sekoj, koj donesuva{e srebro ili bakar, Mu Go prinesuva{e kako dar na Gospod; i koj ima{e drvo {itim, go prinesuva{e za sekoja potreba. 25 A sekoja èna, mudra i ve{ta, prede{e so svoite race i prinesuva{e s# {to }e isprede pre|a sina, purpurna i crvena i len; 26 sekoja pak, èna, {to saka{e, a i moè{e da prede, prede{e kozina. 27 A stare{inite prinesuvaa kamen oniks i kamewa za ukrasuvawe na efodot i na nagradnikot; 28 isto taka i aromati, maslo za osvetlenie i maslo za masloto za pomazanie i mirizbi za kadewe! 29 I taka sinovite izrailski site maì i site èni, koi sakaa da prinesat {to i da e za deloto, {to zapoveda Gospod preku Mojsej da se napravi, prinesoa dobrovolen dar na Gospod.
22
23
39,1
25
28,3
27
25,2 1 Let 29,6.8
28
25,6 29 25,1-7 36,3
31
2 Let 2,8.15
34
31,6
Veseleil i Oholijav zapo~nuvaat so rabota

30 Toga{ im re~e Mojsej na sinovite izrailski: Ete, Bog go povika po ime Veseleil, sin na Urij, sinot Orov, od plemeto Judino. 31 I go ispolni so Bo`ji Duh, so mudrost i so razum, so znaewe i so sekoja ume{nost; 32 da izrabotuva planovi, i da pravi raboti od zlato, srebro i bakar; 33 da reè kamewa, da reè i obrabotuva drvo, i da pravi sekakvi umetni~ki raboti; 34 a vloì vo negovoto srce i vo srceto na Oholijav, sinot Ahisamahov, od plemeto Danovo, i sposobnost da moàt da u~at i drugi. 35 Gi obdari so ume{nost da vr{at sekakva rabota (za svetili{teto, rabota), na kova~, umetnik i veza~ na sina, purpurna i crvena i lenena tkaenina i
108
ISHOD
36,1 tkaja~i, koi pravat sekakvi raboti i
25,8 28,3
izrabotuvaat umetni~ki planovi.
I zapo~naa da rabotat Veseleil i Oholijav i site sposobni lu|e, na koi Gospod im be{e dal mudrost i 3 znaewe da razbiraat i da rabotat 35,29 sekakvi raboti, potrebni za svetili{4 teto, s# kako {to be{e zapovedal 1 Let 29,14-18 Gospod. 2 I gi povika Mojsej Veseleil i 5 Oholijav i site mudri lu|e, na koi Bog 2 Let 24,14 2 Kor 8,2-3 im dal razum vo srceto, i site, koi od srce sakaa da se zafatat za dela {to treba da se svr{at. 3 I tie gi zedoa od Mojsej site darovi {to gi bea prinele sinovite izrailski za potrebite na svetili{teto za da se raboti. A tie gi primaa u{te i prinesuvanite darovi od onie {to nosea sekoe utro. 4 Toga{ dojdoa site ve{ti lu|e, {to vr{ea raboti za svetili{teto, sekoj spored svojata rabota, koj kakva {to rabotel, 5 pa mu rekoa na Mojsej: Narodot prinesuva pove}e otkolku {to e potrebno za da se napravi, ona {to zapoveda Gospod. 6 I Mojsej razglasi vo taborot, velej}i: Ni ma` ni èna da ne prinesuva ni{to pove}e kako dar za svetili{teto. I narodot prestana da prinesuva, 7 za{to ima{e dosta prineseno za sekakvi raboti {to treba{e da se napravat, duri i preostanuva{e.
25,2 31,2.6
36
Skinijata Toga{ site ve{ti lu|e, koi se obvrzaa da ja napravat skinijata, prigotvija deset platni{ta od presukan len i od sina, purpurna i crvena volna i na niv napravija umetni~ki izvezeni heruvimi. 9 Dolìnata na sekoe platni{te iznesuva{e dvaeset i osum lakti, a {irinata ~etiri lakti; site platni{ta bea so ista merka. 10 I Veseleil gi sostavi pette platni{ta edno so drugo, i drugite pet platni{ta gi sostavi edno so drugo.
8
I napravi sini petlici po rabo- 13 vite na ednoto platni{te, kade {to }e 36,18 se soedinuva so drugoto; takvi napravi 18 toj i na rabot od poslednoto platni{- 36,13 te, za da go soedini so drugoto. 12 Pedeset petlici napravi na ednoto platni{te, kade {to se soedinuva so drugoto; petlicite bea edna sprema druga. 13 I napravi pedeset zlatni kuki~ki i so kuki~kite sostavi edno platni{te so drugo. Taka skinijata stana edna celina. 14 Potoa napravi platni{ta od kozina za pokrivawe na skinijata; edinaeset takvi platni{ta napravi: 15 edno platni{te be{e dolgo trieset lakti, a {iroko ~etiri lakti; edna merka bea site edinaeset platni{ta. 16 Pa gi sostavi pette platni{ta oddelno, a {este platni{ta oddelno. 17 I napravi pedeset petlici po rabot od krajnoto platni{te, kade {to se soedinuva so drugoto, i pedeset petlici napravi po rabot na drugoto platni{te, za da se soedinuva so drugoto; 18 a napravi i pedeset kuki~ki od bakar, za da se sostavi pokrivot, ta da stane celina. 19 Potoa napravi pokriv za skinijata od ovne{ki koì, crveni, a nad nea druga od sini koì. 20 I napravi {tici za skinijata od drvoto {itim, {to }e stojat ispraveni; 21 sekoja {tica od po deset lakti dolga, a lakot i polovina {iroka; 22 sekoja {tica ima{e po dva klina, eden sproti drug; taka napravi toj na sekoja {tica od skinijata. 23 A vakvi {tici za skinijata napravi dvaeset za ju`nata strana: 24 i napravi ~etirieset podno`ja srebreni za pod dvaesette {tici, po dve podno`ja pod sekoja {tica za dvata klina nejzini, i po dve podno`ja pod drugata {tica za dvata nejzini klina. 25 I za drugata strana na skinijata, sprema sever, napravi dvaeset {tici, 26 i ~etirieset srebreni podno`ja: dve podno`ja pod ednata {tica i dve podno`ja pod drugata {tica.
11
109
ISHOD
A za zadnata strana na skinijata, kon zapad, napravi {est direci; 28 napravi u{te dve {tici za aglite na skinijata od zadnata strana; 29 tie bea sostaveni odozdola i odoz37 27,16 gora so edna alka; taka napravi toj so obete strani na dvata agla; 30 i taka ima{e osum {tici i {esnae37,1 30,6 set podno`ja srebreni, po dve podno`ja 31,2 pod sekoja {tica. 39,35 31 Potoa napravi napre~nici od drvo5 Mojs 10,3 to {itim: pet za {ticite od ednata 2 37,11.26 strana na skinijata, 32 i pet napre~nici za {ticite od drugata strana na skinijata, i pet napre~nici za {ticite od zadnata strana na skinijata. 33 A napravi i vnatre{na napre~nica {to }e ide preku sredinata na {ticite od edniot do drugiot kraj; 34 direcite gi opkova so zlato, a i alkite, niz koi bea provle~eni napre~nicite, gi napravi od zlato, pa i napre~nicite gi opkova so zlato. 35 Potoa napravi zavesa od sina, purpurna i crvena volna i od presukan len i na nea napravi heruvimi, umetni~ki izvezeni; 36 za nea napravi i ~etiri stolba od drvoto {itim, i gi opkova so zlato; i zlatni kuki~ki za stolbovite i im izlea ~etiri podno`ja od srebro. 37 Napravi potoa zavesa za vlezot vo skinijata od sina, purpurna i crvena volna i od presukan len, umetni~ka izrabotka, 38 i pet stolbovi za nea so kuki~kite nivni; vrvovite na stolbovite i nivnite prsteni gi obloì so zlato, i napravi pet podno`ja od bakar.
27 39,38 Mt 27,51 Lk 23,45 Evr 9,3
35
napravi lostovi od drvoto {itim i gi opkova so zlato; 5 i gi sprovre lostovite niz alkite od obete strani na kov~egot, za da moè kov~egot da se nosi. 6 Potoa napravi kapak od ~isto zlato: vo dolìna dva i pol lakti; vo {irina lakot i polovina. 7 Napravi i dva heruvima od zlato; gi napravi iskovani na dvata kraja od kapakot; 8 edniot heruvim na edniot kraj, a drugiot heruvim na drugiot kraj; heruvimite gi napravi da se izdavaat od obata kraja na kapakot. 9 I heruvimite bea so ra{ireni krilja, odozgora, i so kriljata svoi go pokrivaa poklopecot ~istili{te, a so licata svrteni eden sprema drug, i naso~eni kon o~istili{teto.
4
6
26,34 31,7 Evr 9,5
7
Ez 41,18
9
Evr 9,5
10
Evr 9,2
11
37,2
14
37,27
17
Evr 9,2 Otkr 1,12
Trpezata so prinesenite pred Boga lebovi

10 Napravi i trpeza od drvoto {itim, so dolìna od dva lakti i {irina od lakot, a lakot i polovina vo viso~ina. 11 I ja opkova so ~isto zlato, i naokolu $ napravi zlaten venec; 12 potoa $ napravi stranici naokolu, kolku dlanka {iroki, a po stranicite $ napravi zlaten venec. 13 Izlea za nea ~etiri alki od zlato, i alkite gi pricvrsti na ~etirite agli pri ~etirite noze, 14 na stranicite ima{e alki, niz koi bea provreni lostovi, za da moè trpezata da se nosi. 15 A lostovite gi napravi od drvoto {itim, za nosewe na trpezata, i gi pokri so zlato. 16 Potoa napravi sadovi od ~isto zlato, opredeleni za trpezata: ~inii, kadilnici, ~a{i i crpki, so koi }e se preliva.
I napravi Veseleil od drvoto {itim kov~eg, dva i pol lakti dolg, eden i pol lakot {irok i lakot i pol visok; 2 go opkova odnatre i odnadvor so ~isto zlato i mu napravi zlaten venec naokolu; 3 izlea za nego ~etiri alki od zlato za ~etirite negovi agli: dve alki za ednata negova strana, i dve za drugata;
37
Kov~egot na zavetot
Svetilnikot so sedum stebla Napravi i svetilnik od ~isto zlato, kovan go napravi: steblata i grankite, ~a{kite, jabol~iwata i cvetovite mu izleguvaa od nego. 18 [est granki mu izleguvaa od stranite: tri granki od ednata strana na
17
110
ISHOD
22 svetilnikot, a tri granki na drugata 23
40,4.25
37,17 4 Mojs 8,4
25
27,2 30,34-36 Lk 1,11 Evr 9,4 Otkr 8,3 9,13
27
37,14
28
25,13
29
31,11 39,38
strana od svetilnikot; 19 tri ~a{ki kako bademov cvet so jabol~e i cvetovi ima{e na ednata granka, a tri ~a{ki kako bademov cvet so jabol~e i cvetovi na drugata granka; taka be{e na site {est granki {to izleguvaa od svetilnikot. 20 A na samiot svetilnik ima{e steblo so ~etiri ~a{ki kako bademov cvet so jabol~iwa i cvetovi: 21 edno jabol~e be{e pod dvete granki od nego, i edno jabol~e pod drugite dve granki od nego; taka i pod tretite dve granki od {est granki {to izleguvaa od nego. 22 Jabol~iwata nivni i grankite nivni izleguvaa od nego; celiot be{e iskovan od ~isto zlato. 23 I mu napravi sedum kandilca, a i {tipki i pepelarki od ~isto zlato; 24 od kikar ~isto zlato go napravi so siot negov pribor. @rtvenik za kadewe
25 I napravi `rtvenik za kadewe od drvoto {itim: lakot dolg i lakot {irok, ~etiriagolen, dva lakti visok; i od nego mu izleguvaa rogovite; 26 pa go opkova so ~isto zlato odozgora i stranite naokolu, a i negovite rogovi; mu napravi i zlaten venec naokolu; 27 i dve alki od zlato mu napravi pod venecot na dvata agli negovi, gi napravi od dvete negovi strani, za da se sprovrat niz niv lostovite, za da moè da se nosi. 28 Lostovite gi napravi od drvoto {itim, i gi opkova so zlato. 29 I napravi maslo za sveto pomazanie i mirisno kadivo, ~isto, so ve{tina na mirovarec.
izleguvaat od nego, i go opkova so 38,2 2 Let 1,5 bakar. 3 I go napravi siot pribor za `rtve3 nikot: kotlite, lopat~iwata, potiri- 31,9 3 Car 7,45 te, vilu{kite i kadilnicite; siot pri8 bor go napravi od bakar. 4 a na `rtvenikot mu napravi re{et- 30,18 40,7 ka od bakar kako mreà, od dnoto pa do 5 Mojs 23,17 sredinata, naokolu; 1 Car 2, 5 i izlea ~etiri alki za ~etirite 22-25 Car agli na re{etkata od bakar, za da se 3 14,24 provle~at niz niv lostovi za nosewe. 6 A lostovite gi napravi od drvoto {itim i gi opkova so bakar. 7 Pa gi provle~e lostovite niz alkite od obete strani na `rtvenikot, za da moè da se nosi; od {tici go napravi, prazen odnatre. 8 Napravi i mijalnik od bakar i podno`je od bakar so ubavi {arki, koi go krasea vlezot na skinijata. Zavesite na dvorot I dvor napravi od ju`nata strana, a zavesite mu bea od presukan len, po sto lakti dolgi; 10 dvaeset stolbovi za niv, i dvaeset podno`ja pod niv od bakar; a kuki~kite za stolbovite i obra~ite nivni bea od srebro. 11 Taka i od severnata strana zavesi od sto lakti; stolbovi za niv dvaeset i podno`ja pod niv od bakar dvaeset; a i kuki~kite za stolbovite i obra~ite nivni od srebro. 12 A od zapadnata strana zavesi od pedeset lakti: deset stolbovi za niv, i podno`ja deset; kuki~kite za stolbovite i obra~ite nivni od srebro; 13 i od isto~nata strana, zavesi od pedeset lakti. 14 Za ednata strana na vratata zavesi od petnaeset lakti, tri stolbovi za niv i tri podno`ja pod niv; 15 i za drugata strana zavesi od petnaeset lakti, tri stolba za niv, i podno`ja pod niv tri. 16 Site zavesi na dvorot naokolu bea od presukan len, 17 a podno`jata na stolbovite od bakar, kuki~kite za stolbovite i obra~ite na niv od srebro; i vrvovite
9
I napravi od drvoto {itim `rtvenik za `rtvi sepalenici; pet lakti dolg i pet lakti {irok, ~etiriagolen, tri lakti visok; 2 a napravi i rogovi na negovite ~etiri agli, taka {to rogovite da
38
@rtvenikot i bakarniot mijalnik
111
ISHOD
20 nivni bea so srebro obloèni; i site 21
4 Mojs 1,50.53 4,28.33 Dela 7,44
35,18
22
31,2 35,30-35
23
31,6
24
30,13.16
26
12,37 30,12-14 4 Mojs 1,45-46
stolbovi na dvorot bea so srebreni obra~i povrzani. 18 A zavesata na vratata od dvorot vezena od sina, purpurna i crvena volna i od presukan len, dolga dvaeset lakti, a vo visina po celata {irina pet lakti, kako i drugite zavesi vo dvorot; 19 i ~etiri stolba za nea, i ~etiri podno`ja pod niv od bakar; kuki~kite im bea od srebro, vrvovite nivni posrebreni, a i obra~ite nivni bea od srebro. 20 Site kol~iwa okolu skinijata i dvorot bea od bakar. Izrabotkite za skinijata Ete, toa se izrabotkite za skinijata na sobranieto, napraveni po zapovedta na Mojsej od levitite, a pod nadzor na sve{tenikot Itamar, sin na Aron. 22 A s# ona kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej, go napravi Veseleil, sin na Urij, sinot Orov, od plemeto Judino. 23 I so nego Oholijav, sinot Ahisamahov, od plemeto Danovo, rezbar, ve{t tkaja~ i veza~ na sina, purpurna i crvena i lenena tkaenina. 24 Seto zlato, {to be{e upotrebeno za siot pribor na svetili{teto, zlato, prineseno na dar, be{e dvaeset i devet kikari i sedumstotini i trieset {ekeli, sve{teni {ekeli; 25 a srebroto prebroeno od darodavcite sto kikari i iljada sedumstotini sedumdeset i pet {ekeli, sve{teni {ekeli. 26 Po polovina {ekel od ~ovek, presmetano spored sve{teniot {ekel, od sekoj {to doa|a na prebrojuvawe, od dvaeset godini i nagore, od {estotini i tri iljadi petstotini i pedeset du{i. 27 Sto kikari srebro bea upotrebeni za liewe na podno`jata za svetili{teto i podno`jata za zavesite; sto podno`ja od sto kikari, po kikar na podno`je; 28 a od iljada sedumstotini sedumdeset i pette {ekeli toj napravi kuki~21
ki za stolbovite i opkov za vrvovite 39,1 28,2 nivni, a napravi i obra~i za niv. 35,19.23 29 A od prineseniot dar vo bakar 39,41 ima{e sedumdeset kikari, i dve iljadi 7 i ~etiristotini {ekeli; Is.N. 4,7 30 i od nego gi napravi toj podno`jata 8 za vlezot vo skinijata, i `rtvenikot od 3 Mojs 8,8 bakar kako i re{etkata od bakar za nego, i siot pribor za `rtvenikot; 31 podno`jata za celiot dvor naokolu, podno`jata za vratata na dvorot, i site kol~iwa za skinijata i site kol~iwa za dvorot naokolu. A od sina, purpurna i crvena volna napravija ode`di za slu`ba vo svetili{teto; mu napravija i sve{teni ode`di na Aron, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 2 Napravija efod od zlato, od sina, purpurna i crvena volna i od presukan len; 3 iskovaa listovi od zlato, i isekoa ni{ki, za da gi vtkaat ve{to me|u sinite, purpurnite, crvenite i vo lenenite ni{ki; 4 mu napravija i naramenici {to se vrzuvaat: tie se vrzuvaat so nego na dvata negovi kraja. 5 I pojasot na efodot, od negovata gorna strana, be{e ist kako i toj: od zlato, od sina, purpurna i crvena volna i od presukan len, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 6 I izrezaa i kamewa od oniks, i gi obrabija so zlato, i gi vpi{aa na niv imiwata na sinovite Izrailevi, kako {to se pravat pe~ati; 7 pa gi stavija na naramenicite od efodot, za spomen na sinovite Izrailevi, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. Nagradnikot Napravija i nagradnik, ve{to izraboten, od ista materija kako i efodot: od zlato, od sina, purpurna i crvena volna i od presukan len; 9 toj be{e: ~etiriagolen, dvoen, peda dolg, i peda {irok; dvoen go napravija nagradnikot.
8
39
Ode`di za sve{tenicite: efodot
27
26,19
112
ISHOD
14
Otkr 21,12
I naredija na nego ~etiri reda kamewa: vo prviot red: rubin, topaz i smaragd; 11 vo vtoriot red: antraks, safir i elmaz; 12 vo tretiot red: opal, ahat i ametist; 13 vo ~etvrtiot red: hrizolit, oniks i jaspis; i tie bea opkovani i obvieni vo zlato. 14 Kamewata bea spored brojot na imiwata na sinovite Izrailevi: tie bea dvanaeset, spored brojot na nivnite imiwa, i na sekoj od niv be{e izreàno kako na pe~at po edno ime, za dvanaesette plemiwa. 15 I napravija za nagradnikot veri{ki vieni, pleteni od ~isto zlato; 16 napravija i dve kop~enca zlatni i dve al~iwa zlatni, i gi stavija dvete al~iwa na dvata kraja od nagradnikot; 17 pa gi zaka~ija dvete zlatni veri{ki za dvete al~iwa na kraevite od nagradnikot, 18 a drugite dva kraja od dvete veri{ki gi zaka~ija za dvete kop~enca i gi pricvrstija na naramenicite od efodot od prednata strana. 19 Napravija u{te dve zlatni al~iwa, i gi stavija na dvata kraja od nagradnikot, na vnatre{niot rab, svrten sprema efodot: 20 napravija u{te dve zlatni al~iwa, gi stavija na dvata naramnika od efodot, na negoviot preden kraj odozdola, kade {to se sostavuva efodot nad pojasot; 21 i taka go vrzaa nagradnikot so al~iwata negovi za al~iwata od efodot so sina vrvka, pletena, za da stoi odozgora nad pojasot od efodot i da ne se oddeluva nagradnikot od efodot, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej.
10
Po polite na nametkata odozdola napravija top~enca od sina, purpurna i crvena volna i presukan len. 25 A napravija i yvon~iwa od ~isto zlato, i gi zaka~ija yvon~iwata na polite od nametkata naokolu, me|u top~iwata: 26 yvon~e i top~ence, yvon~e i top~ence naokolu po polite na nametkata, za slu`ba, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 27 Potoa napravija hitoni od tkaen len za Aron i za sinovite negovi; 28 i kidar od len i mitra od len, i dolna obleka od presukan len, 29 i pojas od presukan len od sina, purpurna i crvena volna vezena rabota, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 30 I napravija plo~ka, dijadema na svetosta, od ~isto zlato, i izdlabija na nea pismo, kako {to se reè pe~at Svetiwa Gospodova . 31 I vrzaa za nea sina vrvka, za da se vrzuva na kidarot odozgora, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej.
24
27
3 Mojs 6,5
28
28,4 3 Mojs 8,9
30
Zah 14,20
32
25,9
33
25,8-40 36,8-38
35
37,1
36
25,23-30 37,10-16
37
25,6.31-39
38
36,35 37,25-28
Predavawe na zavr{enite raboti na Mojsej I taka se svr{i celata rabota okolu skinijata. I napravija sinovite izrailski s# kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej, taka napravija. 33 I ja donesoa kaj Mojsej skinijata, pokrivkata i siot nejzin pribor: kuki~kite, {ticite, lostovite, stolbovite i podno`jata. 34 I pokrivkata od crveni, ovne{ki koì, i pokrivkata od sini koì i zavesata za zasolnuvawe, 35 kov~egot na zavetot so lostovite, i o~istili{teto, 36 trpezata so site nejzini prinadle`nosti, i lebot za prinos, 37 svetilnikot od ~isto zlato so negovite kandilca, kandilcata ve}e naredeni, i siot pribor negov, i maslo za svetewe, 38 zlatniot `rtvenik, i masloto za pomazanie, kadivo mirisno, i zavesata za vlezot vo skinijata,
32
Drugite sve{teni ode`di A za efodot napravija i nametka, od sina tkaenina, 23 i prorez po sredinata na nametkata, kako otvor na oklop, a okolu prorezot {irit {ien, za da ne se resi.
22
113
ISHOD
39
27,1-8 30,18 38,1-7
40
27,9-19 38,9-20
41
39,1
42
25,9
43
35,10 4 Mojs 6,23-27 5 Mojs 21,5 2 Car 6,18 3 Car 8,14.55 2 Let 30,27
40,2
12,2 26,30 3 Mojs 1,1 4 Mojs 1,1 Is.N. 18,1
`rtvenikot od bakar i re{etkata od bakar za nego, lostovite negovi i site prinadle`nosti negovi, mijalnikot i podno`jeto negovo, 40 zavesite za dvorot, stolbovite za niv i podno`jata nivni, i zavesata za vlezot vo dvorot, jaìwata i kol~iwata, i site raboti potrebni za slu`ba vo skinijata. 41 Ode`dite bogoslu`beni za sluèwe vo svetili{teto, sve{tenite ode`di za sve{tenikot Aron i ode`dite za sinovite negovi, za sve{teni~ka slu`ba. 42 Kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej, taka gi napravija sinovite na Izrail site tie raboti. 43 I gi pogleda Mojsej site tie raboti, i ete, tie gi bea napravile: kako {to be{e zapovedal Gospod, taka gi bea napravile. I gi blagoslovi Mojsej.
39
Potoa dovedi go pred vlezot od skinijata Aron i sinovite negovi i izmij gi so voda; 13 oble~i go Aron vo svetite ode`di i pomaì go i osveti go, za da Mi bide sve{tenik. 14 Dovedi gi i sinovite negovi, i oble~i gi vo hitoni, 15 i pomaì gi, kako {to go pomaza tatkoto nivni, za da Mi bidat sve{tenici; i pomazanieto nivno }e gi osveti za ve~no sve{tenstvo vo nivnite pokolenija.
12
12
29,4-8 30,19
13
28,41 3 Mojs 8,12
14
28,40 3 Mojs 10,5
15
29,9
16
1 Mojs 6,22
Podigawe i osvetuvawe na skinijata I Gospod mu re~e na Mojsej velej}i: 2 Vo prviot den od prviot mesec podigni ja skinijata na sobranieto, 3 potoa postavi go tamu kov~egot na zavetot i zasolni go so zavesata; 4 vnesi ja trpezata, i postavi s# {to treba da se namesti na nea; vnesi go i svetilnikot, a stavi gi i kandilcata na nego; 5 postavi go zlatniot `rtvenik za kadewe pred kov~egot na zavetot; i zaka~i zavesa pred vlezot vo skinijata. 6 Postavi go i `rtvenikot za `rtvi sepalenici pred vlezot vo skinijata; 7 stavi go mijalnikot me|u skinijata i `rtvenikot, i nalej voda vo nego; 8 ogradi go dvorot naokolu, i zaka~i ja zavesata na vratata od dvorot; 9 pa zemi maslo za pomazanie, i pomaì ja skinijata i s# {to ima vo nea: i osveti ja nea i site prinadle`nosti nejzini, pa }e bide sveta. 10 Pomaì go i `rtvenikot za `rtvi sepalenici i siot pribor negov, pa osveti go `rtvenikot, i `rtvenikot }e stane presvet. 11 Pomaì go i mijalnikot, i podno`jeto negovo, i osveti go.
3
26,33
4
25,23.31
40
5
30,1
6
27,1 4 Car 16,14 2 Let 4,1
7
30,18
8
27,9
9
30,26 3 Mojs 8,10-13 4 Mojs 7,1
Mojsej ja postavuva skinijata 16 I napravi Mojsej s#; kako {to mu zapoveda Gospod, taka napravi. 17 Vo prviot mesec od vtorata godina, vo prviot den vo mesecot se podigna skinijata. 18 Mojsej ja podigna skinijata: gi postavi podno`jata nejzini, gi ispravi {ticite, gi postavi napre~nicite, i gi ispravi stolbovite; 19 pa gi raspna platni{tata nad skinijata, a nad niv go stavija pokrivot odozgora, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 20 I, otkako go zede otkrovenieto, go stavi vo kov~egot, i stavi nogalki pod kov~egot, pa go stavi o~istili{teto odozgora nad kov~egot. 21 Potoa go vnese kov~egot vo skinijata, i ja zaka~i zavesata, ta go zasolni kov~egot na zavetot, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 22 I ja postavi trpezata vo skinijata na sobranieto od severnata strana na skinijata, pred zavesata; 23 potoa postavi na nea lebovi za prinos pred Gospod, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 24 Go namesti svetilnikot vo skinijata, sprema trpezata, od ju`nata strana na skinijata, 25 a gi postavi i kandilcata pred Gospod, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 26 Go postavi zlatniot `rtvenik vo skinijata, pred zavesata, 27 i stavi na nego da gori mirisno kadivo, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej.
17
4 Mojs 1,1
18
36,20-34 2 Let 1,3
19
36,19
20
16,34 25,17-22 26,34 31,7 Evr 9,4
21
26,33
22
25,23
23
25,30 3 Mojs 24,5-8
24
25,31
25
37,23
26
30,1
114
ISHOD
28
26,36
29
20,24 29,38-42
30
30,18 40,7
31
30,19-21
32
30,20
33
27,9.16 38,9-20
Ja zaka~i zavesata pred vlezot vo skinijata; 29 potoa go postavi i `rtvenikot za `rtvi sepalenici pri vlezot vo skinijata, i prinese na nego `rtva sepalenica, i leben prinos, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 30 Go namesti i mijalnikot me|u skinijata i `rtvenikot, i nalea vo nego voda za miewe; 31 i od nego Mojsej i Aron i sinovite negovi si gi mieja racete svoi i nozete svoi; 32 a gi mieja koga vleguvaa vo skinijata na sobranieto i koga pristapuvaa kon `rtvenikot (da sluàt), kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 33 Go ogradi i dvorot okolu skinijata i `rtvenikot, i ja stavi zavesata na vleznata vrata od dvorot. Taka ja dovr{i Mojsej seta rabota.
28
Slavata Gospodova ja ispolnuva skinijata

34
34
16,7.10 19,16 24,15-16 25,8-22 3 Mojs 16,2 4 Mojs 9,15-23 3 Car 8, 10-13 Is 6,3-4 Ez 10,4 43,1-5 2 Let 5,1.13 6,2 Jn 1,14 Otkr 15,8
Toga{ oblak ja pokri skinijata na sobranieto i se ispolni skinijata so slava Gospodova; 35 i Mojsej ne moè{e da vleze vo skinijata, za{to oblakot go zasenuva{e, i slavata Gospodova ja ispolnuva{e skinijata. 36 I sekoga{ koga se kreva{e oblakot od skinijata, toga{ sinovite izrailski poa|aa na pat; 37 a koga ne se kreva{e oblakot, toga{ 35 ni tie ne poa|aa s# do denot, koga }e se 16,10 3 Car 8,11 Is 6,1 krene{e, 38 za{to oblakot Gospodov stoe{e nad 2 Let 5, 13-14 skinijata dewe, a no}e vo oblakot se 7,2 pojavuva{e ogan pred o~ite na celiot 36 dom Izrailev, pri site nivni patu- 13,21-22 4 Mojs vawa. 9,15-23
38
13,21 Ps 77,14 104,39 Neem 9,19 1 Kor 10,1
(TRETA KNIGA MOJSEEVA)

Voved U{te vo prviot stih od knigata Levit bibliskiot pisatel ni soop{tuva kako Bog go povikuva Mojsej od skinijata na sobranieto. I natamu, niz tekstot na celata kniga, Bog mu soop{tuva na Mojsej golem broj zakoni i naredbi za narodot na Izrail, so vetuvawe deka sekoj, koj }e gi izvr{uva ìv }e bide (3 Mojs. 18,5; Rim. 10,5). So eden zbor, Bog im objasnuva na Evreite kako da gi nadminat pre~kite vo op{teweto so Nego. Za da bide skinijata navistina mesto za sredbi, potrebno e onie {to gi prinesuvaat `rtvite, toa da go pravat spored zakonite (17); sve{tenicite da bidat po~ituvani i da imaat dostoinstveno odnesuvawe (8-10), no isto taka i sekoj ~len na op{testvoto. Kolku {to e toa vozmo`no, da se izbegnuva telesnata ne~istota (11-16), kako i moralnite i religiozni zastranuvawa (17-27). Bog na svetosta, Bog na ìvotot, Bog na qubovta, saka Negoviot narod da se dobliì do Negovata svetost (19,2), za da moè i toj samiot da stane nositel na ìvot i qubov. Imeno, vo taa smisla Toj im ja dava na Izrailcite onaa zapoved, ~ij osnoven karakter se potencira i od samiot Spasitel Isus Hristos: Sakaj go bli`niot svoj kako samiot sebe (19,18; Mt. 22,39). Ovie zakoni, koi ~esto mu izgledaat neobi~ni na sovremeniot ~itatel, pretstavuvaat ve~no potsetuvawe za vernite deka op{teweto so Boga e ìvotna potreba za ~ovekot. ZAKON ZA @RTVITE
1,1-17
6,2-6 1 Mojs 25,22
LEVIT
1
2 Mojs 3,4
2
4 Mojs 15,3
3
22,18-20 1 Mojs 8,20 2 Mojs 12,5 Mal 1,8 Ezd 8,35
4
2 Mojs 29,10.15 32,30 Ez 45,15
5
2 Mojs 29,11 Ps 49,9 Ezd 8,35 Dela 15,20 Evr 12,24 1 Ptr 1,2
@rtva sepalenica I go povika Gospod Mojseja, i mu re~e od skinijata na sobranieto, velej}i: 2 Soop{ti im na sinovite izrailski, i kaì im: koga nekoj od vas saka da Mu prinese `rtva na Gospod od dobitokot: od krupniot i od sitniot dobitok prinesuvajte `rtva. 3 Ako prinesuva `rtva sepalenica od krupen dobitok, neka prinese ma{ko, zdravo; neka ja dovede pred vlezot od skinijata na sobranieto, za da pridobie milost pred Gospod. 4 I neka ja stavi rakata svoja vrz glavata na `rtvata, i }e pridobie milost za o~istuvawe; 5 neka se zakole tele pred Gospod, a sinovite Aronovi, sve{tenicite, neka prinesat krv, i so nea neka go poprskaat `rtvenikot, {to e pred vlezot od skinijata na sobranieto, od site strani;
potoa `rtvata sepalenica neka se odere i neka se ise~e na delovi. 7 A sinovite Aronovi, sve{tenicite, neka zapalat ogan na `rtvenikot, i neka stavat drva na ognot. 8 Pa potoa sinovite Aronovi, sve{tenicite, neka gi naredat delovite, glavata i lojot vrz drvata na ognot, {to e na `rtvenikot. 9 A vnatre{ninata i nozete neka se izmijat so voda; sve{tenikot neka go izgori seto toa na `rtvenikot; toa e `rtva sepalenica, `rtva ognena, so blagoprijaten miris pred Gospod. 10 A ako prinesuva `rtva sepalenica od sitniot dobitok, od ovci ili od kozi, neka prinese ma{ko zdravo, bez mana (i neka ja poloì rakata nad negovata glava). 11 Da se zakole na severnata strana od `rtvenikot pred Gospod, a sinovite Aronovi, sve{tenicite, neka go po6
6
2 Mojs 29,17
7
1 Mojs 22,9
8
2 Mojs 29,13
9
2 Mojs 29,18
10
1 Mojs 22,7 2 Mojs 12,5
11
2 Mojs 29,11.20
116
LEVIT
13 prskaat `rtvenikot so krvta od site
2 Mojs 29,17 5 Mojs 12,27
14
1 Mojs 15,9 Lk 2,24
16
4 Mojs 4,13
17
1 Mojs 15,10
2,1
6,7-11 2 Mojs 29,2 4 Mojs 15,1-16 28,5 Is 42,23 Neem 13,9
2
4 Mojs 5,26
4
2 Mojs 29,2
strani. 12 I neka se rase~e na delovi, a sve{tenikot neka gi stavi, so glavata i lojot, sve{tenikot neka gi stavi vrz drvata, {to se na ognot vrz `rtvenikot; 13 a vnatre{ninata i nozete sve{tenikot neka gi izmie so voda i seto toa neka go donese i neka go izgori na `rtvenikot; toa e `rtva sepalenica, `rtva ognena so blagoprijaten miris pred Gospod. 14 Ako Mu prinesuva na Gospod `rtva sepalenica od pticite, toga{ neka prinese grlica ili mlad gulab; 15 sve{tenikot neka ja prinese na `rtvenikot, i izvivaj}i $ ja glavata, neka ja otkine i neka ja izgori na `rtvenikot, krvta da ja iscedi vo podno`jeto na `rtvenikot; 16 neka $ gi izvadi gu{ata i perjata i neka gi frli do `rtvenikot od isto~nata strana, kade {to e pepelta, 17 pa neka ja prekr{i me|u kriljata, no da ne gi razdeluva od nea; i sve{tenikot potoa neka ja postavi na `rtvenikot, vrz drvjata {to se na ognot; toa e prinos `rtva, `rtva ognena so blagoprijaten miris pred Gospod. Ako nekoj saka da Mu prinese na Gospod lebna `rtva, neka prinese p~eni~no bra{no, i neka go prelie so maslo, pa na nego neka stavi temjan; 2 neka ja donese kaj sinovite Aronovi, sve{tenicite, a sve{tenikot da zeme polna raka od bra{noto sose maslo i so siot temjan, pa neka ja izgori sve{tenikot na `rtvenikot za spomen; toa e `rtva so prijaten miris na Gospod, 3 a ona {to }e ostane od lebnata `rtva, neka bide za Aron i za negovite sinovi: toa e najgolema svetiwa me|u `rtvite na Gospod. 4 Ako, pak, se prinesuva kako `rtva leben prinos pe~en vo pe~ka, toa neka bidat beskvasni lebovi, zameseni so maslo, i beskvasni pitki, nama~kani so maslo.
Leben prinos
Ako ti e `rtvata dar pe~en vo tava, neka bide od p~eni~no bra{no, zameseno so maslo, bez kvas; 6 raskr{i ja na par~iwa i polej ja so maslo: toa e leben prinos. 7 Ako ti e lebniot prinos `rtva pe~ena vo podnica, taa treba da bide napravena od p~eni~no bra{no so maslo. 8 I prinesi ja `rtvata, {to si ja prigotvil od toa, na Gospod: pretstavi ja pred sve{tenikot, a toj neka ja poloì na `rtvenikot; 9 i sve{tenikot neka zeme del od taa `rtva za spomen i neka ja izgori na `rtvenikot: toa e `rtva so blagoprijaten miris pred Gospod; 10 ostatokot, pak, od lebniot prinos neka bide za Aron i sinovite negovi; toa e najgolema svetiwa me|u `rtvite na Gospod. 11 Nieden leben prinos, {to Mu go prinesuvate na Gospod, ne pravete go so kvas, za{to ni kvas nitu med ne treba da se prinesuva kako `rtva na Gospod. 12 Prinesuvajte Mu gi niv na Gospod kako prvini od plodovite; no na `rtvenikot da ne se polagaat kako prijaten miris pred Gospod. 13 Sekoj leben prinos so sol zasoli go, i ne ostavaj ja svojata `rtva na zavetot na tvojot Bog bez sol: pri sekoja tvoja `rtva prinesi sol. 14 Ako Mu prinesuva{ na Gospod leben prinos od prvite ìtni plodovi, prinesuvaj ja kako dar od svoite prvi plodovi vo zrna od is~ukani presni klasja, isu{eni na ogan, 15 polej gi so maslo i stavi vrz niv temjan: toa e leben prinos, 16 a sve{tenikot da izgori del od zrnata i masloto so siot temjan za spomen: toa e `rtva na Gospod.
5
5
Ez 4,3
9
1 Mojs 8,21
10
Ezd 2,63
11
6,9-10 2 Mojs 23,18
12
2 Mojs 34,22
13
4 Mojs 18,19 Ez 43,24 Mk 9,49-50
14
5 Mojs 26,1-10 4 Car 4,42
16
4 Mojs 4,16
3,1-17
7,11-21 19,5-8
1
2 Mojs 12,5 32,6
2
2 Mojs 24,6 29,15.20 40,2
No, koga nekoj prinesuva `rtva za mir, a ja prinesuva od krupniot dobitok, bilo ma{ko ili ènsko, neka ja prinese pred Gospod bez nedostatok; 2 i neka ja stavi rakata svoja vrz glavata na `rtvata, i neka ja zakole pri vlezot vo skinijata na sobranieto, a sve{tenicite, sinovite Aronovi, neka
@rtva za mir
117
LEVIT
3 go poprskaat so krvta `rtvenikot od
9,18-21 2 Mojs 29,13
5
4 Mojs 28,3-10
6
4 Mojs 15,3.8
9
Is 34,6 Ez 39,19
11
4 Mojs 28,2
13
2 Mojs 24,6
site strani. 3 Od `rtvata za mir neka Mu prinese na Gospod prinos lojot {to ja obviva vnatre{ninata i siot loj po vnatre{ninata. 4 I obata bubrega i lojot {to e na niv i na slabinite, i ko{ulkata {to e na crniot drob: neka ja izvadi so bubrezite; 5 sinovite Aronovi neka go izgorat toa na `rtvenikot zaedno so `rtvata sepalenica, {to e vrz drvata, na ognot. Toa e `rtva so blagoprijaten miris pred Gospod. 6 Ako, pak, Mu prinesuva na Gospod `rtva za mir od sitniot dobitok, ma{ko ili ènsko, neka prinese takva {to e bez nedostatok. 7 Ako jagne prinesuva kako svoja `rtva, neka go privede pred Gospod; 8 i neka ja stavi rakata svoja vrz glavata na svojata `rtva, i neka ja zakole pred vratata od skinijata na sobranieto, a sinovite Aronovi neka go poprskaat `rtvenikot so krvta nejzina naokolu. 9 Potoa od `rtvata za mir neka go prinese kako `rtva na Gospod i lojot, celata opa{ka do grbot, siot loj {to ja obviva vnatre{ninata i seta mast vo vnatre{ninata, 10 i obata bubrega i lojot {to e na niv i na slabinite, i ko{ulkata okolu crniot drob: seto toa zaedno so bubrezite neka go oddeli; 11 sve{tenikot neka go izgori toa na `rtvenikot; toa e hrana na ognot prinos na Gospod. 12 Ako, pak, prinesuva `rtva na Gospod od kozite, neka ja pretstavi pred Gospod, 13 i neka ja stavi rakata svoja vrz glavata nejzina, pa neka ja zakole pred skinijata na sobranieto, a sinovite Aronovi neka go poprskaat so krvta `rtvenikot od site strani. 14 Od nea neka Mu go prinese na Gospod kako prinos i lojot, {to ja obviva utrobata i siot loj vo nea, 15 i obata bubrega, i siot loj {to e okolu niv, {to e po slabinite, i ko-
{ulkata na crniot drob: seto toa zaed- 16 1 Mojs 4,4 no so bubrezite neka go oddeli. 1 Car 2,16 16 A sve{tenikot neka go izgori vrz `rtvenikot; toa e hrana na ognot 17 7,26 blagoprijaten miris na Gospod; siot 17,10-14 19,26 loj e za Gospod. 1 Mojs 9,4 17 Toa neka e ve~en zakon za site va{i 5 Mojs pokolenija, vo site va{i ìveali{ta: 12,16-23 15,23 nikakov loj i nikakva krv da ne jadete. I u{te mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Kaì im na sinovite izrailski: ako nekoj zgre{i pred Gospod ne sakaj}i, protiv koja i da bilo zapoved Gospodova i izvr{i ne{to, {to ne treba da pravi, 3 ako pomazaniot sve{tenik zgre{il i go obvinil narodot, toa za grevot svoj, {to go napravil, neka Mu prinese na Gospod za grevot od krupniot dobitok tele bez nedostatok, 4 pa otkako }e go dovede teleto pred vlezot od skinijata na sobranieto pred Gospod, neka ja poloì rakata svoja vrz glavata na teleto i da go zakole teleto pred Gospod. 5 A pomazaniot sve{tenik koj e sovr{eno posveten neka zeme od krvta od teleto, i neka ja vnese vo skinijata na sobranieto. 6 I sve{tenikot neka go nakvasi prstot svoj vo krvta, i so krvta sedumpati neka poprska pred Gospod sprema zavesata na svetili{teto. 7 A potoa sve{tenikot so taa krv neka gi pomaè rogovite na `rtvenikot, na koj se kadi so blagoprijaten miris pred Gospod, Koj e vo skinijata na sobranieto, a ostatokot od krvta na teleto neka go izlee vo podno`jeto na `rtvenikot za `rtvi sepalenici, koj e pri vlezot od skinijata na sobranieto. 8 I neka go izvadi siot loj od teleto za grev, lojot {to ja pokriva utrobata i siot loj {to e na utrobata; 9 i obata bubrega, i lojot {to e na niv i na slabinite, i ko{ulkata na crniot drob so bubrezite neka gi izvadi, 10 onaka kako {to se vadi toa od tele za `rtva za mir; i neka gi izgori
@rtva za prvosve{tenik
4,1-35
6,17-22 4 Mojs 15,22-29
2
Is.N. 20,3.9 Evr 9,7
3
1 Mojs 12,5 2 Mojs 28,41 30,10 Ez 43,19.23 Ps 65,15 Evr 9,13-14
4
4 Mojs 8,12
6
2 Mojs 25,8 26,31-35
7
2 Mojs 27,2 29,12 30,1-10
10
2 Mojs 29,13 32,6
118
LEVIT
11 sve{tenikot na `rtvenikot za `rtvi
22
2 Let 29,22
sepalenici. 11 A koàta od teleto so seto meso, so 12 glavata i so krajnicite, utrobata i ne4 Mojs 19,9 ~istotijata, Evr 13,11 12 celoto tele neka go iznesat nadvor 17 od logorot na ~isto mesto, kade {to se 4 Mojs istura pepelta, i neka go izgorat so 19,4.18 ogan na drva; na mestoto, kade {to se 18 istura pepelta, neka se izgori.
2 Mojs 29,14 4 Mojs 19,5
@rtva za glavatar Ako zgre{i glavatar i napravi, ne sakaj}i, ne{to {to Gospod Bog zabranil da se pravi, vinoven }e bide. 23 A koga }e uznae vo sebesi za grevot svoj {to go napravil, toga{ neka prinese za `rtva kozel, bez nedostatok. 24 I neka ja stavi rakata svoja vrz glavata na kozelot i neka go zakole na ona mesto, kade {to se kolat `rtvite sepalenici pred Gospod; toa e `rtva za grev. 25 I neka zeme sve{tenikot krv od `rtvata za grev i so prstot svoj neka gi nama~ka rogovite na `rtvenikot za sepalenici; a seta druga krv negova neka ja izlee vo podno`jeto na `rtvenikot za sepalenici. 26 A siot loj neka go izgori na `rtvenikot kako i lojot od `rtvata za mir; i taka }e go o~isti sve{tenikot od grevot negov, i }e mu se prosti. @rtva za obi~en pripadnik na zaednicata
27 I ako nekoj od narodot zgre{i i ne sakaj}i napravi ne{to {to Gospod zabranil da se pravi, vinoven e. 28 Koga }e uznae, pak, za grevot svoj {to go napravil, toga{ neka prinese dar svoj koza od kozite svoi, bez nedostatok, poradi grevot {to go napravil; 29 i neka ja stavi rakata svoja vrz glavata od `rtvata za grev, i neka se zakole kozata kako `rtva za grev na mestoto, kade {to se kolat `rtvite sepalenici. 30 Potoa neka zeme sve{tenikot krv od nea na prstot svoj i neka gi pomaè rogovite na `rtvenikot za sepalenici: a seta druga krv neka ja izlee vo podno`jeto na `rtvenikot. 31 I siot loj od nea neka go izvadi kako {to se vadi lojot od `rtvata za mir, i neka go izgori sve{tenikot na `rtvenikot za prijaten miris pred Gospod; i taka }e go o~isti sve{tenikot, pa }e mu bide prosteno. 32 Ako prinesuva `rtva za grev jagne, neka donese ènsko i bez nedostatok.
25
Ez 42,20.22
26
2 Mojs 32,30
27
4 Mojs 15,27-28
28
Ez 40,39 44,27
20
2 Mojs 29,36 32,30 Rim 3,25 Evr 10, 10-12 13
@rtva za celata zaednica
29
1 Mojs 8,20
A ako celata zaednica na sinovite izrailski zgre{i, ne sakaj}i, a toa se sokrie od sobirot, pa napravat ne{to {to Gospod zabranil da se pravi, i 21 bidat vinovni; 2 Let 29,21 14 koga }e se uznae grevot nivni, vo {to zgre{ile, toga{ zaednicata neka prinese zdravo tele kako `rtva za grevot, i neka go dovedat pred skinijata na sobranieto. 15 A stare{inite na zaednicata neka poloàt race vrz glavata na teleto pred Gospod, i da go zakolat teleto pred Gospod. 16 A pomazaniot sve{tenik neka vnese krv od teleto vo skinijata na sobranieto. 17 Potoa neka go natopi sve{tenikot prstot svoj vo krvta, i sedumpati neka poprska pred Gospod pred zavesata na svetili{teto, 18 a od taa krv neka stavi i na rogovite od `rtvenikot za kadewe {to e pred Gospod vo skinijata na sobranieto, dodeka seta druga krv neka ja izlee vo podno`jeto na `rtvenikot za prinosi, {to e kaj vlezot od skinijata na sobranieto. 19 Siot, pak, loj, otkako }e go izvadi od nego, neka go izgori na `rtvenikot. 20 I so toa tele da napravi onaka kako {to pravi so teleto za grev taka neka napravi so nego; i taka sve{tenikot }e gi o~isti, i grevot }e im se prosti. 21 A teleto celo neka go iznesat od logorot, i neka go izgorat kako i prvoto tele; toa e `rtva za grevot na celiot narod.
31
1 Mojs 8,21
32
2 Mojs 29,38
119
LEVIT
5,1
Izreki 29,24
2
11,1-47 4 Mojs 19,22 5 Mojs 14,8 Is 6,5 52,11 Ez 36,17 Agej 2,13
3
15,1-15 4 Mojs 19,11-16 Ez 44,25
4
4 Mojs 30,6.8
5
4 Mojs 5,7 Is.N. 7,19 3 Car 8,47
I neka ja stavi rakata svoja vrz glavata od `rtvata za grev, pa neka ja zakole poradi grevot na ona mesto, kade {to se kolat `rtvite sepalenici. 34 I sve{tenikot neka zeme krv od `rtvata za grev i so prstot svoj so nea neka gi nama~ka rogovite na `rtvenikot, na koj se gori `rtvata; a seta druga krv neka ja izlee vo podno`jeto na `rtvenikot za sepalenici. 35 I siot loj neka go izvadi, kako {to se vadi lojot od jagne za `rtva za mir; i neka go izgori sve{tenikot vrz `rtvenikot kako `rtva Gospodova; i taka sve{tenikot }e go o~isti od grevot negov, {to go napravil, i }e mu se prosti.
33
A koga nekoj zgre{i so toa {to slu{nal kletva i taka stanal svedok, ili videl ili znael, pa ne kaàl, 7 toj go nosi svojot grev. 2 Ili, ako nekoj se dopre do ne{to 1 Mojs 15,9 4 Mojs 6,10 Lk 2,24 ne~isto, ili do trup na ne~isto divo ìvotno, ili do trup na ne~ist dobitok, ili do umrena ne~ista vle~uga, bez da znae za toa, toj e ne~ist i vinoven; 3 ili ako se dopre do nekoja ne~istotija ~ove~ka, koja bilo ne~istotija negova, so koja se oskvernuva, i ne znael za toa, no potoa doznae vinoven e. 4 A ako nekoj nerazumno se zakolne so ustata svoja deka }e napravi ne{to lo{o, ili dobro, a za koja i da bilo rabota, kako {to go pravat toa lu|eto bez razmisluvawe, a ne e svesen za toa, no potoa koga doznae, vinoven }e bide. 5 Koga, pak, nekoj e vinoven za nekoja od ovie raboti i }e go priznae grevot svoj, 6 neka Mu prinese na Gospod za grevot, {to go napravil ènsko od sitniot dobitok: ovca ili koza od stadoto svoe za grevot; i sve{tenikot }e go oslobodi od grevot negov.
6
2 Mojs 32,30
Nekoi konkretni primeri
edno kako `rtva za grev, a drugoto kako `rtva sepalenica. 8 Neka mu gi donese na sve{tenikot, a toj neka go pretstavi prvo ona {to e za grev, i neka mu go prekr{i vratot, no glavata da ne ja otkinuva. 9 I so krvta od `rtvata za grev neka go poprska yidot na `rtvenikot; a krvta {to }e ostane, neka ja iscedi vo podno`jeto na `rtvenikot, bidej}i e toa `rtva za grev. 10 A od drugoto neka napravi `rtva sepalenica, kako {to treba; i taka sve{tenikot }e go oslobodi od grevot negov, {to go napravil, i }e mu bide prosteno. 11 A ako ne moè da prinese ni dve grlici ili gulap~iwa poradi toa {to zgre{il, toga{ neka prinese edna desetina efa p~eni~no bra{no kako `rtva za grev, i neka ne dodava kon nea maslo, nitu da stava temjan, za{to `rtvata e za grev. 12 I koga }e go donese kaj sve{tenikot, sve{tenikot neka zeme poln grst od nego za spomen, i neka go izgori na `rtvenikot kako `rtva na Gospod, bidej}i e `rtva za grev. 13 I taka }e go oslobodi sve{tenikot od grevot negov, so koj zgre{il vo ne{to od ova, i }e mu bide prosteno; a ostatokot }e bide za sve{tenikot kako prinos od p~eni~no bra{no. @rtva za prestap Pak mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 15 Ako nekoj napravi prestap, pa zgre{i ne sakaj}i vo rabotite posveteni na Gospod, neka Mu prinese dar na Gospod za prestapot svoj oven bez nedostatok od stadoto, po tvoja procenka, so opredelena vrednost vo srebreni {ekeli, spored sve{teniot {ekel, kako `rtva za prestap. 16 I taka, kolku zgre{il sprema svetata rabota, tolku neka nadomesti; i na toa neka dodade u{te edna petina, i neka mu go dade na sve{tenikot; a sve{tenikot }e se pomoli nad prineseniot oven za prestapot, i }e mu se prosti.
14
9
2 Mojs 24,6
10
2 Mojs 32,30
11
1 Mojs 15,9 2 Mojs 16,36
13
2 Mojs 32,30
15
7,1-6 2 Mojs 29,3 4 Mojs 5, 5-8 1 Car 6,3 Is 53,10 Ezd 10,19
16
4 Car 12,16
@rtva za siroma{ni Ako ne moè da prinese ovca, toga{ neka Mu prinese na Gospod za grevot svoj: dve grlici ili dve gulap~iwa
7
120
LEVIT
Koj zgre{i i napravi ne{to {to Gospod zabranil da se pravi, i ako ne znael, sepak e vinoven i go nosi svojot grev. 18 Neka mu dovede na sve{tenikot kako `rtva za prestap zdrav oven od stadoto, spored tvoja procenka, a 3 sve{tenikot neka se pomoli za presta2 Mojs 22,12 pot, {to go napravil poradi neznaewe, 23,4 i }e mu se prosti. 19 Toa e `rtva za prestap: vinoven e 4 Ez 33,15 pred Gospod.
17 Ps 68,4 Lk 19,8
6,2
1 Mojs 31,7 2 Mojs 22,7-15 4 Mojs 5,6 Er 9,3-4 Ps 72,27 Dela 5,4 Kol 3,9
Pak mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 5,16 2 Ako nekoj zgre{i i napravi pres4 Mojs 5,7 tap protiv zapovedite na Gospod i go 6 4 Mojs 5,8 otkaè na bli`niot svoj ona, {to mu 4 Car go dal na ~uvawe, ili od nego ukradeno, 12,16 ili pak, go izmami svojot blizok, 3 ili na{ol ne{to zagubeno i toa go 7 2 Mojs odre~e, ili la`no se zakolne za koja i 32,30
5 10
2 Mojs 28,39-43 39,27
da bilo rabota, kako {to lu|eto obi~no pravat i so toa gre{at, 4 pa koga taka zgre{i i napravi prestap, toj treba da go vrati ona {to go ukral, ili sosila go prisvoil, ili poverenoto {to mu bilo dadeno na ~uvawe, ili {to go na{ol kako zagubeno. 5 Za sekoja rabota, za koja se zakolnal krivo, neka go vrati ona istoto, i na toa neka mu dodade u{te edna petina na onoj ~ie e; toa da mu go dade vo onoj den koga }e ja prinesuva `rtvata za vina. 6 A za svojata vina neka Mu prinese na Gospod kaj sve{tenikot oven od stadoto svoe, zdrav, spored tvoja procenka; 7 i sve{tenikot }e go napravi ~ist pred Gospod, i }e mu se prosti sekoja rabota, so koja zgre{il ili napravil prestap.
14
2,1-16 4 Mojs 6,15 15,4 28,13
16
2 Mojs 27,9 4 Mojs 18,10 Ez 44,29
17
2 Mojs 29,28 40,10 4 Mojs 5,9
18
1 Mojs 9,12 2 Mojs 30,29 4 Mojs 18,9-10
PROPISI ZA SVE[TENICITE @rtva sepalenica

8 13 Ognot da gori postojano `rtvenikot, neka ne se gasne.
na
I pak mu re~e Gospod na Mojsej, 4,12 velej}i: 9 Zapovedaj mu na Aron i na sinovite 12 2 Mojs negovi, i kaì im: ova e zakonot za 29,13 2 Mak 1,18- `rtvi sepalenici `rtvata sepaleni36 ca neka gori vrz `rtvenikot cela no} do izutrina; i ognot neka gori na `rtvenikot (i da ne se gasne). 10 Sve{tenikot neka ja oble~e lenenata ode`da, a i lenenata dolna obleka neka ja oble~e na teloto svoe, pa potoa neka ja sobere pepelta od `rtvata {to ognot ja izgorel i neka ja stavi pokraj `rtvenikot. 11A otkako }e gi soble~e ode`dite svoi i oble~e drugi, neka ja iznese pepelta nadvor od logorot na ~isto mesto. 12 A ognot {to e na `rtvenikot, neka gori na nego, da ne se gasne. Sve{tenikot neka potpaluva vrz nego drva sekoe utro, i neka ja postavuva na nego `rtvata sepalenica, neka go gori na nego lojot od `rtvata za mir.
11
Leben prinos Ova e zakonot za lebniot prinos, {to }e go prinesuvaat sinovite Aronovi pred Gospod pri `rtvenikot. 15 Sve{tenikot neka zeme grst od lebniot prinos i od p~eni~noto bra{no i od masloto i siot temjan, {to e vrz `rtvata, i neka go izgori toa na `rtvenikot kako spomen za blagoprijaten miris pred Gospod. 16 A ona {to }e preostane od nea, mu pripa|a za jadewe na Aron i na sinovite negovi; neka go jadat presno, na sveto mesto; vo dvorot od skinijata na sobranieto neka go jadat. 17 Da ne se pe~e so kvas: toa e del {to im go davam kako dar od prinosite Gospodovi; toa e najgolema svetiwa kako `rtvata za grev i `rtvata za vina. 18 Sekoe ma{ko me|u sinovite Aronovi neka jade od nea. Toa e ve~en del za potomstvoto nivno od prinosite na
14
121
LEVIT
20 Gospod; sekoj, {to }e se dopre do nego,
}e bide osveten. 19 I u{te mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 20 Toa e darot od Aron i sinovite 26 2 Mojs 27,9 negovi {to }e Mu go prinesuvaat na 27 Gospod vo onoj den koga }e bide poAgej 2,11- mazan: edna desetina od efa p~eni~no 12 bra{no kako postojana `rtva, polovina 30 za nautro, a drugata polovina za na4,5.16 ve~er. 21 @rtvata treba da se prigotvuva vo tava, so maslo; natopena vo maslo i na par~iwa prinesuvaj ja, onaka kako {to se deli na par~iwa lebniot prinos; prinesuvaj ja kako blagoprijaten miris pred Gospod. 22 I sve{tenikot me|u sinovite negovi, {to }e bide pomazan po nego, neka go pravi toa; toa e ve~en zakon na Gospod. Seta `rtva treba da se izgori. 23 I sekoj sve{teni~ki leben prinos treba celiot da se gori, i da ne se jade.
8,1-36 2 Mojs 28,41 30,10
za da se izvr{i o~istuvawe vo sveti- 7,1 li{teto, da ne se jade; taa treba da se 5,14-26 Ez 40,39 izgori.
3 5
2 Mojs 29,13
@rtva poradi grev I pak mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 25 Kaì mu na Aron i na sinovite negovi, i re~i im: ova e zakon za `rtvata poradi grev na mestoto kade {to se kole `rtvata sepalenica, na toa mesto neka se kole i `rtvata za grev pred Gospod, bidej}i toa e najgolema svetiwa. 26 Sve{tenikot {to }e ja prinesuva, neka jade; na sveto mesto neka ja jade, vo dvorot od skinijata na sobranieto. 27 S# {to }e se dopre do mesoto nejzino }e se osveti; a ako nekoj ja isprska oblekata svoja so krvta nejzina, onoj del {to }e bide isprskan neka go ispere na sveto mesto. 28 I sadot zemjen, vo koj se varela, neka se skr{i; ako e, pak, gotvena vo bakaren sad, neka se istrie i so voda neka se izmie. 29 Sekoe ma{ko od sve{teni~ki rod neka go jade toa; toa e najgolema svetiwa (Gospodova). 30 A sekoja `rtva za grev, od koja se vnesuva krv vo skinijata na sobranieto,
24
Ova e zakonot za `rtvata poradi vina toa e najgolema svetiwa. 2 Na ona mesto, na koe se kole `rtvata sepalenica, na toa mesto neka se kole i `rtvata za vina; a so krvta da se poprska `rtvenikot od site strani. 3 A siot loj nejzin da se prinese; opa{kata i lojot {to ja pokriva utrobata, 4 i dvata bubrega, i lojot {to e na niv i na slabinite, i ko{ulkata na crniot drob neka gi izvadi zaedno so bubrezite, 5 neka gi izgori sve{tenikot vrz `rtvenikot kako `rtva za Gospod; toa e `rtva poradi vina. 6 Sekoe ma{ko od sve{teni~kiot rod neka ja jade; na sveto mesto da se jade; toa e najgolema svetiwa. 7 @rtvata za vina e kako `rtvata za prestap, eden zakon e i za dvete; taa mu pripa|a na sve{tenikot, koj osloboduva od grevot so pomo{ na nea. Toa {to ostanuva na sve{tenikot
8 A koga sve{tenikot prinesuva ne~ija `rtva sepalenica, koàta od `rtvata {to ja prinesuva negova neka bide. 9 I sekoj leben prinos pe~en vo pe~ka ili prigotven vo podnica ili vo tava, mu pripa|a na onoj sve{tenik {to go prinesuva. 10 A sekoj leben prinos prigotven so maslo ili bez maslo, im pripa|a na site Aronovi sinovi, podednakvo.
@rtva za prestap
2 Mojs 29,13
6
6,22 Ez 42,13 1 Kor 10,18
7
2 Mojs 30,10 4 Mojs 5,8 1 Kor 9,13
10
Ez 44,29
12
22,29 Er 17,26 33,11 2 Let 29,31
@rtva za mir Toa e zakon za `rtvata za mir, {to Mu se prinesuva na Gospod. 12 Koga nekoj ja prinesuva od blagodarnost, zaedno so `rtvata treba da prinesat i beskvasni lebovi, zameseni so maslo, i beskvasni pitki nama~kani so maslo, kako i p~eni~no bra{no izme{ano so maslo i lebovi, meseni so maslo.
11
122
LEVIT
13
Amos 4,5
15
2 Mojs 12,10
16
22,18-23 4 Mojs 15,3 5 Mojs 16,10 Ez 46,12 Ps 21,25 50,14 Ezd 1,4
18
19,7 2 Let 33,16 4 Mojs 18,27
20
7,11-15 22,3-7 1 Mojs 17,14
23
5 Mojs 14,4
24
22,8
25
17,15
Osven pitki, da prinesuva `rtva i leb mesen so kvas, kako `rtvata za mir od blagodarnost. 14 I od seto ona {to se prinesuva, neka prinesuva edno kako `rtva {to se voznesuva pred Gospod; toa neka mu pripa|a na onoj sve{tenik {to poprskuva so krvta na `rtvata za mir. 15 A mesoto na `rtvata za mir od blagodarnost neka bide negovo i neka se izede vo onoj den koga se prinesuva; neka ne se ostava ni{to do izutrinata. 16 Ako se prinesuva `rtva poradi zavet ili od usrdnost, taa neka se jade vo istiot den, a ako ostane ne{to, neka se izede drugiot den. 17 Ako ne{to od mesoto na taa `rtva ostane tretiot den, toga{ neka se izgori so ogan. 18 Ako nekoj na tretiot den jade od mesoto na `rtvata za mir, taa nema da mu bide primena, bidej}i toa e oskvernuvawe; i sekoj {to }e jade od nea, }e zgre{i. 19 Ako toa meso se dopre do ne{to ne~isto, da ne se jade, tuku da se izgori so ogan; a ~istoto meso moè da go jade sekoj {to e ~ist. 20 A ako nekoj ima na sebesi ne~istotija, pa jade meso od `rtvata za mir {to e na Gospod, toj treba da se istrebi od svojot narod. 21 I ako nekoj, otkako se dopre do ne{to ne~isto ili do ne~istotija ~ove~ka, ili do ne~ist dobitok, ili do nekoja ne~ista gadinka, pa jade meso od `rtvata za mir {to e na Gospod, toj da se istrebi od narodot svoj!
13
Propisi za narodot I pak mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 23 Kaì im na sinovite na Izrail, i re~i im: ne jadete loj ni od vol, ni od ovca, niti od koza. 24 Lojot od dobitok {to pcovisal ili e rastrgnat od yver moè da se upotrebuva za sekoja rabota; no toj loj da ne se jade. 25 Onoj, {to }e jade loj od dobitok, {to se prinesuva kako `rtva pred Gospod, neka se istrebi od narodot svoj.
22
Nikakva krv da ne jadete vo site ìveali{ta svoi, od niedno ìvotno, nitu, pak, od ptici. 27 A koj }e jade kakva i da bilo krv, }e bide istreben od narodot svoj! 28 Pak mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 29 Kaì im na sinovite izrailski, i re~i im: koj prinesuva `rtva za mir pred Gospod, neka prinesuva del od `rtvata kako prinos na Gospod. 30 So svoi race da prinesuva prinos pred Gospod; lojot so gradite neka go prinesuva (i ko{ulkata na crniot drob), ni{aj}i gi gradite pred liceto Gospodovo. 31 A sve{tenikot neka go izgori lojot vrz `rtvenikot, dodeka, pak, gradite da mu pripadnat na Aron i sinovite negovi. 32 A desnata ple{ka od `rtvata za mir, davajte mu ja na sve{tenikot, za da mu bide kako del. 33 Na sve{tenikot, pak, od sinovite Aronovi, {to gi prinesuva krvta i lojot od `rtvata za mir, neka bide negova desnata ple{ka. 34 Za{to gradite od `rtvata za mir i ple{kite {to se voznesuvaat, gi zemam od sinovite izrailski i mu gi davam na sve{tenikot Aron i na sinovite negovi kako ve~no ozakonet del od sinovite izrailski. 35 Toa }e bide del na Aron i na sinovite negovi od prinosite pred Gospod, od onoj den koga }e zastanat pred Gospod kako `rtvoprinositeli, 36 kako {to im zapoveda Gospod na sinovite izrailski da im se dava od denot koga gi pomaza. Toa e ve~en zakon za pokolenijata nivni. 37 Toa e zakonot za `rtvata sepalenica, za `rtvata za prestap, za `rtvata za vina, za `rtvata za posvetuvawe i `rtvata za mir, 38 {to mu go dade Gospod na Mojsej vo Gorata Sinajska, vo denot koga im zapoveda na sinovite izrailski vo Pustinata Sinajska da Mu gi prinesuvaat na Gospod svoite `rtvi.
26
26
1 Mojs 9,4
30
2 Mojs 29,24
31
2 Mojs 29,13.27
32
4 Mojs 5,9 6,20 18,18
34
2 Mojs 29,22 29,27 4 Mojs 6,20
35
5 Mojs 18,3
37
2 Mojs 29,31
38
2 Mojs 19,11 4 Mojs 36,13 5 Mojs 4,5
123
LEVIT
8,2
2 Mojs 28,2 29,1-37 30,10 40,9-15
POSTAVUVAWE NA SVE[TENICI Obredot na posvetuvaweto I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Zemi go Aron i sinovite negovi i ode`dite, i maslo za pomazanie, i tele kako `rtva za grev, i dva ovna, i ko{nica presni lebovi, 3 pa soberi go celiot narod pred vratata od skinijata na sobranieto. 4 I napravi Mojsej kako {to mu zapoveda Gospod, i se sobra narodot pred vratata od skinijata na sobranieto. 5 Potoa mu re~e Mojsej na narodot: Eve {to zapoveda Gospod da se napravi. 6 Pa go dovede Mojsej Arona i sinovite negovi i gi izmi so voda. 7 I mu oble~e hiton, i go opa{a so pojas, go oble~e so gorna ode`da, pa mu stavi zgora na toa efod, i go opa{a pojasot od efodot naokolu, i go stegna so nego, 8 a na gradite odozgora mu stavi nagradnik, i na nagradnikot postavi i urim i tumim1 9 Mu stavi u{te na glavata i kidar, a na kapata sproti liceto mu stavi zlatna plo~ka, znak na svetosta, kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej. 10 I go zede Mojsej masloto za pomazanie i ja pomaza skinijata i s# {to e vo nea, i ja osveti. 11 I go poprska so nego `rtvenikot sedumpati, i go pomaza `rtvenikot, i site raboti na nego, i mijalnikot, i podno`jeto negovo, i gi osveti. 12 I izlea od masloto za pomazanie vrz glavata Aronova, i go pomaza i go osveti; 13 potoa Mojsej gi dovede sinovite Aronovi, im oble~e hitoni, gi opa{a so pojasi, im stavi kapi na glavite, kako {to mu be{e zapovedal Gospod. 14 Potoa go dovede teleto kako `rtva za grev, a Aron i sinovite negovi gi stavija racete svoi vrz glavata na teleto za grev.
15
15
Ez 43,20-22 Evr 9,21
3
4 Mojs 8,9
6
2 Mojs 30,19 Dela 22,16
7
2 Mojs 28,6.15
8
2 Mojs 25,7 28,30
9
2 Mojs 28,2.36
10
2 Mojs 26,1 30,22-33
11
2 Mojs 30,29
12
2 Mojs 30,30
13
2 Mojs 28,4.40 39,27
Potoa Mojsej go zakla teleto i zede od krvta negova i so prstot svoj stavi 24 Evr 9,18-22 od nea na rogovite od `rtvenikot od site strani, i go o~isti `rtvenikot, a drugata krv ja izlea vo podno`jeto na `rtvenikot, i go osveti za da se izvr{uva obredot o~istuvawe na grevovite pred nego. 16 Potoa go izvadi siot loj {to be{e na utrobata, i ko{ulkata od crniot drob, kako i dvata bubrega, i lojot okolu niv, i seto toa go izgore vrz `rtvenikot. 17 A teleto, so koàta negova i mesoto negovo i ne~istotijata gi izgore so ogan nadvor od logorot kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 18 Potoa go dovede ovenot kako `rtva sepalenica, a Aron i sinovite negovi gi stavija racete svoi vrz glavata na ovenot; 19 i Mojsej go zakla i go poprska so krvta negova `rtvenikot od site strani, 20 pa go ise~e ovenot na delovi, i gi izgori Mojsej glavata, i delovite, i lojot; 21 a utrobata i nozete gi izmi so voda, i go izgore Mojsej celiot oven na `rtvenikot: toa e `rtva sepalenica so prijaten miris; toa e prinos pred Gospod, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 22 Potoa go dovede vtoriot oven ovenot za posvetuvawe; i Aron i sinovite negovi gi stavija racete svoi vrz glavata na ovenot. 23 Pa, otkako go zakla, zede Mojsej od krvta negova i go pomaza so nea kraj~eto od desnoto uvo na Aron i palecot na desnata raka negova, i palecot na desnata noga negova. 24 Gi dovede Mojsej i sinovite Aronovi, pa i nim im go pomaza so krv krajot od desnoto uvo, palecot na desnata raka i palecot na desnata noga; a so drugata krv Mojsej go poprska `rtvenikot naokolu.
1 8,8. Tainstveni predmeti preku koi na poseben na~in bila doznavana Bo`jata volja.
124
LEVIT
Potoa gi zede lojot, opa{kata i lojot {to be{e na utrobata, ko{ulkata 30 od crniot drob, kako i dvata bubrega i 2 Mojs 28,1 lojot okolu niv, i desnata ple{ka, 28,41-46 26 a od ko{nicata so beskvasni lebovi 33 {to e pred Gospod zede eden beskvasen 4 Mojs leb, eden leb so maslo, kako i edna 19,11 Ez 43,25 pitka, pa gi stavi vrz lojot i vrz desnata ple{ka. 35 27 I seto toa mu go predade na Aron v 4 Mojs 3,7 9,19 race i vo racete na sinovite negovi i 5 Mojs 11,1 go prinese kako `rtva pred Gospod. 3 Car 2,3 28 Potoa go zede toa Mojsej od racete Ez 48,11 nivni i go izgore na `rtvenikot zaedno so `rtvata sepalenica; toa e `rtva za posvetuvawe so prijaten miris, prinos pred Gospod. 29 Pa gi zede Mojsej gradite i gi prinese pred Gospod; toa e Mojseev del od ovenot za posvetuvawe, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 30 Potoa zede Mojsej od masloto za pomazanie i od krvta, {to be{e na `rtvenikot, pa go poprska Aron i ode`dite negovi, i sinovite negovi, i ode`dite nivni; i taka go osveti Aron i ode`dite negovi, sinovite negovi i ode`dite nivni. 31 I mu re~e Mojsej na Aron i na sinovite negovi: Svarete go ova meso pred vlezot vo skinijata na sobranieto, i jadete go tamu so lebot {to e vo ko{nicata za posvetuvawe, kako {to mi se zapoveda i re~e, Aron i sinovite negovi neka go jadat toa. 32 A ona, {to }e ostane od mesoto i od lebot, izgorete go so ogan. 33 I ne oddale~uvajte se od vratata na skinijata na sobranieto sedum dena, dodeka ne se zavr{at denovite na posvetuvaweto va{e, za{to za sedum dena }e se izvr{i posvetuvaweto va{e. 34 Kako {to se napravi denes, taka da se pravi sekoga{ spored Gospodovata zapoved, za da se o~istite od grevot. 35 Zatoa pred vlezot od skinijata na sobranieto stojte dewe i no}e sedum dena i taka zapazete gi zapovedite Gospodovi, za da ne umrete, za{to taka mi zapoveda (Gospod Bog). 36 A Aron i sinovite negovi napravija s# onaka, kako {to im be{e zapovedal Gospod preku Mojsej.
25 4 Mojs 5,25
27
A vo osmiot den gi povika Mojsej Arona i sinovite negovi i stare{inite izrailski, 2 pa mu re~e na Aron: Zemi od govedata svoi tele poradi grev, i oven za sepalenica, obete bez nedostatok, i prinesi gi pred Gospod. 3 I na stare{inite izrailski kaì im: zemete kozel za `rtva za grev, i oven i tele i jagne, ednogodi{ni, bez nedostatok, za `rtva sepalenica, 4 a i tele, i oven za prinesuvawe `rtva za mir pred Gospod, i leben prinos izme{an so maslo, bidej}i denes }e vi se javi Gospod vam. 5 Zedoa s# kako {to im zapoveda Mojsej, i seto toa go donesoa pred skinijata na sobranieto; se sobra celiot narod, pa zastana pred Gospod. 6 Im re~e Mojsej: Eve {to zapoveda Gospod da napravite, i }e vi se pokaè slavata Gospodova. 7 Mu re~e Mojsej na Aron: Pristapi do `rtvenikot i prinesi `rtva za grevot tvoj i tvojata `rtva sepalenica, o~isti se sebesi i narodot i prinesi `rtva za narodot i o~isti gi, kako {to zapoveda Gospod. 8 Toga{ pristapi Aron do `rtvenikot i zakla tele za nego, kako `rtva za grev, 9 i prinesoa sinovite Aronovi krv do nego, i toj go natopi prstot svoj vo krvta i stavi od nea na rogovite od `rtvenikot, a ostatokot od krvta go izlea vo podno`jeto na `rtvenikot; 10 lojot i obata bubrega, i ko{ulkata na crniot drob, gi izgore vrz `rtvenikot, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej; 11 mesoto, pak, i koàta gi izgore nadvor od logorot. 12 Potoa zakla `rtva sepalenica, i sinovite Aronovi mu podnesoa od krvta nejzina, a toj go poprska `rtvenikot od site strani; 13 mu ja donesoa i `rtvata sepalenica vo delovi; seto toa, i glavata, gi izgore na `rtvenikot,
Stapuvawe na dol`nost na Aron i na negovite sinovi
9,1
Ez 43,27
4
2 Mojs 32,6
6
2 Mojs 16,7 24,16
7
Evr 5,1 7,27
9
Ez 43,20
125
LEVIT
22
1 Mojs 48,20 2 Mojs 39,43 2 Car 6,18 Lk 24,50
23
2 Mojs 24,16 3 Car 8, 10-11 2 Let 7,1-3
24
2 Mojs 19,18 Sud 6,21 13,20 3 Car 18,39 2 Mak 2,10
10,1
2 Mojs 6,23 24,1 30,9 4 Mojs 16,7 17,2-5 Is 6,6 Ez 8,11
2
1 Mojs 19,24 38,7 4 Mojs 11,1 16,35 4 Car 1, 10-14 Is 29,6 Ps 105,18 Jov 1,16
3
2 Mojs 19,22 30,29 4 Mojs 16,5 Ez 28,22
a utrobata i nozete gi izmi, i gi izgore vrz `rtvenikot zaedno so `rtvata sepalenica. 15 Potoa toj prinese dar od narodot; zede kozel poradi grevot na narodot, go zakla, i go prinese kako `rtva za grev kako i prviot. 16 I prinese `rtva sepalenica, i go izvr{i toa spored zapovedite kako {to treba. 17 A prinese i leben prinos i gi napolni racete so nego, i go izgore na `rtvenikot, vrz utrinskata `rtva sepalenica. 18 Gi zakla i volot i ovenot {to bea od narodot, kako `rtva za mir; i sinovite Aronovi mu ja prinesoa krvta nivna, i toj go polea so nea `rtvenikot od site strani; 19 mu go dadoa i lojot od volot i opa{kata od ovenot, i lojot {to ja pokriva utrobata, i obata bubrega, kako i ko{ulkata od crniot drob, 20 pa go stavija lojot vrz gradite, i toj go izgore lojot vrz `rtvenikot; 21 gradite, pak, i desnata ple{ka gi prinese Aron ni{aj}i gi pred Gospod, kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej. 22 Potoa gi podigna Aron racete kon narodot i go blagoslovi, pa potoa sleze, otkako prinese `rtva za grev, `rtva sepalenica i `rtva za mir. 23 A Mojsej i Aron vlegoa vo skinijata na sobranieto, pa izlegoa i go blagoslovija narodot i im se javi slavata Gospodova na site lu|e: 24 i se javi ogan od Gospod i gi izgore na `rtvenikot `rtvata sepalenica, i lojot; a narodot, koga go vide toa, vikna od radost i padna ni~kum na zemjata.
14
onie {to }e pristapuvaat kon Mene }e se osvetam i pred celiot narod }e se proslavam. Aron, pak, mol~e{e. 4 Potoa Mojsej gi povika Misail i Elcafan, sinovite na Uziil, ~i~koto na Aron, i im re~e: Pojdete i iznesete gi bra}ata va{i od svetili{tevo nadvor od logorov. 5 I tie pristapija i gi iznesoa vo hitonite nivni nadvor od logorot, kako {to re~e Mojsej. 6 Pa mu re~e Mojsej na Aron i na Eleazar i na Itamar, drugite negovi sinovi: Ne otkrivajte gi va{ite glavi, a i ode`dite va{i da ne gi raskinuvate, za da ne umrete i Gospod da ne se razgnevi na celiot narod; tuku bra}ata va{i, celiot dom Izrailev neka pla~e za izgorenite, koi Gospod gi izgore; 7 i ne izleguvajte od dverite na skinijata na sobranieto, za da ne zaginete, za{to masloto za pomazanie na vas e od Gospod. I napravija spored zborovite na Mojsej. Propisi vo vrska so alkoholni pijalaci
8 9
4
2 Mojs 6,22 Dela 5,6
6
2 Mojs 6,23 4 Mojs 5,18 Er 41,5 Ez 44,20
7
8,1-36 2 Mojs 28,41
9
1 Mojs 9,21 4 Mojs 6,3 15,5 28,7 5 Mojs 28,39 Sud 13,4 Is 5,22 22,13 28,7 Er 35,6 Ez 44,21-23 Lk 1,15
10
1 Mojs 7,2 Ez 22,26
11
5 Mojs 17,10-11 24,8 25,1 Ezd 7,25 2 Let 15,3
Dvajcata sinovi Aronovi, Nadav i Aviu, zemaj}i ja sekoj svojata kadilnica, stavija ogan vo niv, pa stavija vo niv i kadivo, i prinesoa pred Gospod tu| ogan, iako toa ne im be{e zapovedal Gospod. 2 Toga{ izleze ogan od Gospod, i gi izgore, i umrea pred Gospod. 3 I mu re~e Mojsej na Aron: Toa e ona {to go re~e Gospod, velej}i, preku
10
Propisi vo vrska so àlost
I Gospod mu re~e na Aron, velej}i: 12 Vino i drugi alkoholni pijalaci 2 Mojs da ne piete, ti i sinovite tvoi, koga }e 29,41 vleguvate vo skinijata na sobranieto 13 (ili pak }e pristapuvate kon `rtveni- 10,9-10 kot), za da ne zaginete, toa neka vi bide Ez 42,13 ve~en zakon vo pokolenijata va{i: 10 za da moète da raspoznavate {to e sveto, a {to ne e; i {to e ~isto, a {to ne; 11 u~ete gi sinovite Izrailevi na site zapovedi, {to im gi kaà Gospod preku Mojsej. Propisi vo vrska so mesoto od `rtvite 12 Potoa Mojsej mu re~e na Aron, i na Eleazar i na Itamar, drugite negovi sinovi: Zemajte od lebniot prinos {to }e preostane od prinosite pred Gospod i jadete go toa kaj `rtvenikot, za{to toa e najgolema svetiwa. 13 I jadete go toa na sveto mesto, bidej}i toa e zakonski del tvoj i zakon-
126
LEVIT
14 ski del na sinovite tvoi od prinosite
7,30-34 4 Mojs 5,9
pred Gospod; za{to taka mi zapoveda (Gospod). 17 14 A gradite od `rtvata {to se ni6,19 {aat i ple{kata {to se prinesuva da 2 Mojs 28,38 gi jadete na ~isto mesto, ti i }erkite Ez 42,13 tvoi, i domot tvoj so tebe, za{to so zakon ti se dade tebe i na sinovite tvoi 11,2 del od `rtvite za mir, {to gi prinesu5 Mojs vaat sinovite na Izrail. 14,3-20 15 Ple{kata {to se prinesuva i graMk 7,19 Dela 10, dite {to se ni{aat da se donesuvaat 9-16 Evr 9,10 zaedno so lojot {to se prinesuva, ni{aj}i gi pred Gospod, i toa da bide tvoe, i na sinovite tvoi, (i na }erkite tvoi) so tebe kako ve~en del kako {to mu zapoveda Gospod (na Mojsej). 16 Potoa Mojsej go pobara kozelot za `rtva poradi grev; no, toj ve}e be{e
izgoren; zatoa toj se razgnevi na Eleazar i na Itamar, sinovite Aronovi i re~e: 17 Zo{to ne jadevte na sveto mesto? Bidej}i toa e `rtva poradi grev {to e najgolema svetiwa; nea vi ja dava Gospod vam da ja jadete, za da go oslobodi celiot narod od grev i da stane ~ist pred Gospod; 18 i ete krvta nejzina ne e vnesena vo svetili{teto; a treba{e da ja jadete na sveto mesto, kako {to vi zapovedav. 19 Toga{ mu re~e Aron na Mojsej: Eve, tie denes prinesoa `rtva poradi svojot grev i `rtva sepalenica pred Gospod; i mi se slu~i ova. Ako jadam denes od `rtvata za grev, }e Mu bide li toa ugodno na Gospod? 20 Go ~u toa Mojsej i go odobri.
4
Mt 23,24
7
Is 65,4 66,3
8
Evr 9,10
11
11,43
20
Dela 10,14
21-22
Mt 3,4
ZA ÎSTOTO I NEÎSTOTO
I im re~e Gospod na Mojsej i na Aron, velej}i: 2 Kaète im na sinovite na Izrail i re~ete im: ova se ìvotnite {to gi ima na zemjata, koi moète da gi jadete 3 sekoe ìvotno {to ima razdvoeni kopita i dlabok rez me|u kopitata, i koe preìva, toa da go jadete. 4 Od onie {to preìvaat ili imaat razdvoeni kopita, ne jadete gi samo ovie: kamilata, bidej}i taa preìva, no nema i razdvoeni kopita; taa e za vas ne~ista. 5 I pitom zajak, bidej}i preìva, no nema razdvoeni kopita, ne~ist e za vas, 6 i div zajak koj preìva, a nema razdvoeni kopita, ne~ist da bide za vas, 7 i sviwata, bidej}i ima razdvoeni kopita i dlabok rez me|u kopitata, no ne preìva ne~ista e taa za vas. 8 Od mesoto nivno da ne jadete, nitu, pak, mr{ite nivni da gi dopirate tie se za vas ne~isti. 9 A od s# ona, pak, {to e vo voda ova jadete go: s# {to ima perki i lu{pi vo vodata, vo moriwata i vo rekite, jadete go.
11
îsti i ne~isti ìvotni
10 Ona, pak, {to nema perki i lu{pi vo vodata, vo moriwata i vo rekite, me|u ona {to pliva po voda i ìvee vo voda, odvratno da bide za vas. 11 Tie treba da bidat za vas odvratni: od mesoto nivno da ne jadete i od trupovite nivni da se gnasite. 12 S# {to nema perki i lu{pi vo vodata, toa da vi e ne~isto. 13 A me|u pticite gnasete se od ovie: orelot, grifot, galebot; odvratni da bidat za vas, ne jadete gi; 14 i jastrebot, i sokolot od koj bilo vid, 15 i sekakov gavran od koj bilo vid; 16 nojot, lastovicata, kukavicata so nivnite vidovi; 17 buvot, kormoranot i ibisot; 18 i lebedot, i ~avkata, i pelikanot, 19 i {trkot, i ~apjata i sli~ni na niv, i pupunecot i liljakot; 20 i site krilesti gadinki {to odat na ~etiri noze, da vi se odvratni. 21 No od s# ona {to ima krilja i odi na ~etiri noze, a ima i kolena na nozete svoi, za da skoka po zemjata, jadete. 22 Od niv jadete gi samo ovie: skakulcite i sli~nite na niv, solamot so site
127
LEVIT
24 negovi vidovi, argolata i sli~nite na
4 Mojs 19,7.19
nea, i agavata od koj bilo vid. 23 S# drugo {to ima krilja i odi na 25 ~etiri noze odvratno da vi e; so toa da 2 Mojs ne se oskvernuvate. 19,10
4 Mojs 8,7 31,24
Dopir {to pri~inuva ne~istota 24 29 Od niv }e stanuvate ne~isti: sekoj Is 66,17 koj }e se dopre do nivno pcovisano 32 telo, ne~ist }e bide do ve~erta. 25 I sekoj koj }e nosi nivno pcovisano 4 Mojs 19,18 telo da ja ispere svojata obleka i 31,20 ne~ist }e bide do ve~erta. 26 Sekoe ìvotno {to ima nerazdvoeni kopita, no nema dlabok rez me|u kopitata ili ne preìva, ne~isto da bide za vas; sekoj koj }e se dopre do takvo, ne~ist }e bide (do ve~er). 27 I s# {to odi na lapite svoi, me|u site ~etvorono`ni ìvotni, ne~isto da vi e; koj }e se dopre do trupot nivni, ne~ist }e bide do ve~erta. 28 I koj }e ponese trup nivni pcovisan, neka ja ispere oblekata svoja i ne~ist e do ve~erta; tie da vi bidat odvratni. 29 A me|u ìvotnite {to lazat po zemja da vi bidat ne~isti: nevestulkata, glu{ecot i èlkata so nejzinite vidovi 30 i eòt i krokodilot, i gu{terot, i polàvot, i krtot. 31 Tie da vi se ne~isti me|u ìvotnite {to lazat po zemjata, i koj }e se dopre do niv pcovisani, ne~ist da e do ve~erta. 32 I sekoj predmet na koj }e padne ne{to od niv pcovisano, }e bide ne~ist, bilo da e sad drven ili obleka ili koà ili vre}a, i sekoj predmet {to e potreben za nekoja upotreba, da se stavi vo voda i }e bide ne~ist do ve~erta; potoa }e bide ~ist. 33 A i sekoj sad zemjen, vo koj }e padne ne{to od toa, i s# {to }e e vo nego, }e bide ne~isto, a sadot skr{ete go. 34 I sekoe jadewe {to go jadete, ako na nego se izlee voda od takov sad, }e bide ne~isto (za vas); i sekoe pitie {to se pie vo sekoj takov sad, }e vi bide ne~isto. 35 I s# na {to }e padne ne{to od nivnite pcovisani tela ne~isto }e e; i pe~kata i ogni{teto neka se rasturat,
za{to se ne~isti, i ne~isti }e vi bidat. 36 Samo izvorot, bunarot, kade {to se sobira vodata, }e bidat ~isti; no koj se dopre do pcovisan trup, }e bide ne~ist. 37 Ako ne{to, pak, od pcovisan trup padne na seme, {to se see, toa }e vi bide ~isto. 38 No ako na semeto se izlee voda, pa toga{ padne ne{to od pcovisan trup na semeto, toa da vi bide ne~isto. 39 I koga }e pcovisa kakov i da e dobitok od onoj {to go jadete, ako nekoj se dopre do negoviot trup, ne~ist }e bide do ve~erta. 40 A onoj {to }e jade od trupot negov, neka ja ispere oblekata svoja i ne~ist }e bide do ve~erta; i koj }e nosi nivni pcovisan trup, neka ja ispere oblekata svoja i ne~ist }e bide do ve~erta. 41 I sekakva gadinka {to lazi po zemjata, da vi e odvratna i da ne se jade. 42 S# {to se vle~e na mev i s# {to odi na ~etiri noze ili {to e so mnogu noze me|u s# ona {to se vle~e po zemjata, toa da ne go jadete, bidej}i e ne~isto. 43 Ne poganete gi du{ite va{i so niedno od ìvotnite {to lazat i ne oskvernuvajte se od niv, za da ne stanete ne~isti preku niv, 44 za{to Jas sum Gospod, va{iot Bog, osvetuvajte se i bidete sveti, bidej}i Jas sum svet; i nemojte da gi oskvernuvate du{ite va{i so kakvo i da e ìvotno {to lazi po zemjata. 45 Bidej}i Jas sum Gospod {to ve izvede od zemjata egipetska, za da vi bidam Bog; i taka bidete sveti, za{to Jas sum svet. 46 Toa e zakon za dobitokot i za pticite, i za sekoja ìva du{a {to se dviì vo voda, i za sekoe ìvotno {to lazi po zemja, 47 za da se raspoznava ne~istoto od ~istoto i ìvotnite {to moàt da se jadat od ìvotnite {to ne treba da se jadat. O~istuvawe na ènata po poroduvaweto I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Kaì im na sinovite Izrailevi i re~i im: koga ènata }e zabremeni i
39
5 Mojs 14,21 Ez 4,14 44,31
40
Ez 44,31 Evr 9,10
43
11,11
44
19,2 20,7 2 Mojs 22,31 4 Mojs 15,40 5 Mojs 14,2 Is.N. 24,19 1 Car 2,2 Mt 5,48 1 Ptr 1,16
45
26,45 1 Mojs 17,7 2 Mojs 19,6 1 Ptr 1,16
12,2
15,19 Ez 18,6 22,10
12
128
LEVIT
3 rodi ma{ko dete, ne~ista }e bide sedum
1 Mojs 17,10 Lk 1,59 2,21 Jn 7,22 Fil 3,5
6
2 Mojs 29,38 4 Mojs 6,12.14 Lk 2,22-38
8
5,7-13 1 Mojs 15,9
13,1-5
4 Mojs 12,10-15 5 Mojs 24,8-9 Ps 37 Jov 2
2
2 Mojs 4,6 4 Mojs 5,2
3
4 Mojs 9,6
4
4 Mojs 12,14-15
dena, kako vo denovite na prirodnoto o~istuvawe svoe, taka }e bide ne~ista. 3 A vo osmiot den neka mu se obreze na deteto krajniot del. 4 A taa neka ostane u{te trieset i tri dena ~istej}i se od krvta; do ni{to sveto da ne se dopira i da ne vleguva vo svetili{teto s# dodeka ne izminat denovite na nejzinoto ~istewe. 5 A ako rodi ènsko dete, toga{ vo vremeto na svoeto ~istewe ne~ista }e bide ~etirinaeset dena, i {eeset i {est dena neka ostane, ~istej}i se od krvta svoja. 6 I koga }e se navr{at denovite na ~isteweto nejzino, zaradi sinot ili zaradi }erkata, neka donese pri sve{tenikot pred skinijata na sobranieto ednogodi{no jagne za `rtva sepalenica ili mlad gulab ili grlica kako `rtva poradi grev. 7 I toj neka ja prinese pred Gospod i taka }e ja o~isti od te~eweto na krvta nejzina. Toa e zakon za ènata koja }e rodi ma{ko ili ènsko dete. 8 Ako ne e vo mo`nost da donese jagne, toga{ neka zeme dve grlici ili dve gulap~iwa, ednoto kako `rtva sepalenica, a drugoto poradi `rtva za grev; i }e ja o~isti od grevot nejzin sve{tenikot, i taa }e bide ~ista. I im re~e Gospod na Mojsej i na Aron, velej}i: 2 ôvek kaj kogo na koàta od teloto negovo se pojavi otok, ili li{aj, ili svetla damka, ili, pak, po koàta na teloto negovo se pojavi znak na lepra, neka se dovede kaj sve{tenikot Aron, ili kaj nekoj od sinovite negovi, sve{tenicite. 3 I neka ja vidi sve{tenikot ranata od koàta na teloto negovo; pa, ako vlaknata na ranata pobelele i ranata na pogled e poniska od drugata koà na teloto negovo, toga{ toa e lepra; i koga }e go vidi toa sve{tenikot, }e go proglasi za ne~ist. 4 Ako, pak, damkata na koàta od teloto negovo e bela, i ne e vdlabnata
13
Bolesti na koàta kaj lu|eto
vo koàta, a i vlaknata na koàta se 6 Mt 8,3 temni, ne pobelele, toga{ sve{tenikot 1 Lk 5,12-14 neka go zatvori ~ovekot so ranata za 7 sedum dena. 5 A vo sedmiot den neka ja vidi Lk 5,14 sve{tenikot ranata; ako zabeleì deka 11 Mojs 4,6 ranata ostanala takva kakva {to bila i 2 4 Mojs ne se ra{irila po koàta, pak neka go 12,10 Mt 8,2 odvoi za sedum dena. 6 Sve{tenikot odnovo neka ja vidi ranata vo sedmiot den, pa ako zabeleì deka ranata stanala pomala, a ne se ra{irila po koàta, toga{ sve{tenikot neka go proglasi za ~ist; toa e li{aj; neka ja ispere oblekata svoja i }e bide ~ist. 7 Ako, pak, li{aite zapo~nat da se {irat po koàta negova, otkako sve{tenikot gi videl i go proglasil za ~ist, odnovo neka mu se pokaè na sve{tenikot; 8 i ako sve{tenikot vidi deka li{aite se {irat po koàta, toga{ neka go proglasi za ne~ist; toa e lepra. 9 Koga ~ovek ima lepra, neka go dovedat kaj sve{tenikot. 10 I sve{tenikot neka go vidi; ako strupot na koàta stanal bel, a i vlaknata se pobeleni, a i ìvo meso ima vo strupot, 11 toa e zastarena lepra na koàta negova; zatoa sve{tenikot neka go proglasi za ne~ist, i da go odvoi, bidej}i e ne~ist. 12 Koga leprata se }e pojavi na koàta i }e ja prekrie celata koà na ~ovekot, od glavata do nozete, kolku {to moè da vidi sve{tenikot, 13 pa koga }e vidi deka leprata ja pokrila celata koà na nego, }e go proglasi ~ovekot deka e ~ist, bidej}i s# pobelelo, pa e ~ist. 14 A koga }e se pojavi na nego ìvo meso, toj e ne~ist. 15 Pa, {tom vidi sve{tenikot ìvo meso, }e go proglasi deka e ne~ist; ìvoto meso e ne~isto, toa e lepra. 16 Ako ìvoto meso se izmeni i pobeli, toga{ neka dojde kaj sve{tenikot. 17 Koga }e vidi sve{tenikot deka ranata pobelela, }e go proglasi za ~ist; ~ist e.
129
LEVIT
18
2 Mojs 9,9
Ako kaj nekogo na koàta imalo ~ir, pa pominal, 19 a potoa na mestoto kade {to bil ~irot se pojavi bel otok, bela ili crvena damka, neka se pokaè pred sve{tenikot. 20 Ako sve{tenikot zabeleì deka taa e poniska od drugata koà i vlaknata na nea se pobeleni, toga{ }e go proglasi za ne~ist; toa e lepra {to izlegla od ~irot. 21 Ako sve{tenikot zabeleì deka vlaknata na nea ne pobelele nitu e taa poniska od koàta, tuku stanala pomala, toga{ sve{tenikot }e go odvoi za sedum dena. 22 Ako mu se pro{iri po koàta, toga{ sve{tenikot }e objavi deka e ne~ist; toa e bolest. 23 A ako ~irot ostane na svoeto mesto i ne se pro{iruva, toga{ toa e vospalena rana; zatoa sve{tenikot }e go proglasi za ~ist. 24 Ako nekoj na koàta se izgorel so ogan, pa otkako mestoto }e zazdravi, se pojavi bela ili crvenikava ili probelena damka, 25 i vidi sve{tenikot deka vlaknata od koàta na toa mesto pobelele i ako na pogled toa mesto e ponisko od koàta, toa e lepra {to se pojavila od izgorenoto; zatoa nego sve{tenikot }e go proglasi za ne~ist; toa e rana od lepra. 26 Ako, pak, sve{tenikot zabeleì deka na toa mesto nema beli vlakna i deka toa ne e ponisko od drugata koà, i stanalo pomalo, }e go odvoi za sedum dena. 27 Vo sedmiot den }e go pregleda sve{tenikot, pa, ako taa po koàta se pro{irila, neka go proglasi za ne~ist; toa e rana od lepra. 28 Ako, pak, damkata ostanala na svoeto mesto i ne se pro{irila po koàta, a i temna e, toga{ toa e rana od izgoretina. Nego sve{tenikot neka go proglasi za ~ist; toa e luzna od izgoreno. 29 Koga kaj ma` ili kaj èna se pojavi rana na glavata ili na bradata, 30 a sve{tenikot ja vidi ranata, i utvrdi deka e taa podlaboka od koàta i deka vlaknata na toa mesto se isten18
~ile i poòltele, neka gi proglasi za 40 Car 2,23 ne~isti: toa e }ela; toa e lepra na 4 Is 3,23 glavata ili na bradata. Ez 27,31 31 No koga sve{tenikot }e ja pregleda Amos 8,10 Mih 1,16 ranata od }elata i }e utvrdi deka taa ne e podlaboka od koàta i deka vlaknata na toa mesto ne se crni, toga{ bolniot {to ima rana neka go odvoi za sedum dena. 32 Vo sedmiot den sve{tenikot pak neka ja pregleda ranata. I ako }elata ne se pro{irila nitu vlaknata poòltele i se vidi deka taa ne navlegla podlaboko od koàta, 33 toj treba da gi istriè vlaknata na koàta, no na bolnoto mesto da ne se striè i toga{ sve{tenikot povtorno da go oddeli za u{te sedum dena. 34 Vo sedmiot den sve{tenikot odnovo da ja pregleda }elata. Pa, ako uvidi deka taa ne se pro{irila po koàta i deka ne navlegla podlaboko vo koàta, bolniot neka go proglasi za ~ist; a toj neka ja ispere oblekata svoja i }e bide ~ist. 35 No, ako }elata se pro{irila po koàta, otkako e ve}e proglasen za ~ist, 36 sve{tenikot pak neka go pregleda i ako utvrdi deka taa se pro{irila po koàta toga{ neka ne bara òltenikavi vlakna, bidej}i toj e ne~ist. 37 Ako, pak, }elata ostane neizmeneta i vo nea izniknale crni vlakna, toa zna~i deka }elata e izlekuvana: toj e ~ist. Sve{tenikot neka go proglasi za ~ist. 38 Ako po koàta na teloto na ma` ili èna se pojavat svetli, beli damki, 39 i sve{tenikot vidi i utvrdi deka po koàta imaat beli svetli damki, toga{ toa e li{aj, koj se pojavil na koàta od nivnoto telo. Toj e ~ist. 40 Ako nekomu mu padnala kosata od glavata, toj e }elav no ~ist e; 41 ako, pak, nekomu mu padnala kosata samo od prednata strana na glavata, toj e }elav ~ist e. 42 Ako po }elavoto ili pro}elavoto mesto se pojavile beluzlavi ili crvenikavi damki, toa e lepra na }elavoto, odnosno pro}elavoto mesto.
130
LEVIT
Sve{tenikot da go pregleda, i ako vidi deka otokot na ranata e beluzlav 46 ili crvenikav po }elavoto ili pro4 Mojs 5,2 }elavoto mesto i izgleda kako lepra po 4 Car 15,5 Lk 17,12 koàta na teloto negovo, 44 toj e leprozen, ne~ist; sve{tenikot 49 da go proglasi za ne~ist: za{to na Mk 1,44 glavata ima rana. 50 45 Na leprozniot, koj ima takva rana, Ez 44,23 oblekata da mu se raskine, i glavata da mu bide otkriena, da bide zabraden okolu ustata i da izvikuva: ne~ist, ne~ist! 46 S# dodeka ja ima ranata treba da se smeta za ne~ist; toj e ne~ist i treba da ìvee odvoen; negovoto ìveali{te da bide nadvor od naselbata.
43 Mih 3,7
45
Damki vrz oblekite Ako se javi zaraza od lepra i na oblekata volnena ili lenena 48 ili vrz osnovata ili jatokot lenen ili volnen, ili na koà, ili na ne{to {to e napraveno od koà, 49 i ako damkata e zelenikava ili crvenikava na oblekata ili na koàta, ili na osnovata ili jatokot, ili na kakov i da bilo predmet od koà toa e zaraza od lepra; taa treba da mu se pokaè na sve{tenikot, 50 a sve{tenikot neka ja pregleda zarazata i zarazenoto da go oddeli za sedum dena. 51 Na sedmiot den sve{tenikot neka go pregleda zarazenoto: pa, ako zarazata se pro{irila po oblekata, ili po osnovata, ili po jatokot, ili po koàta, ili po kakov i da bilo predmet od koà, toa e lo{a lepra, ne~ista rana. 52 Toj treba da ja izgori oblekata, bilo osnovata, bilo volneniot ili leneniot jatok, ili kakov i da bilo predmet od koà, na koj se pojavila zarazata, bidej}i toa e vistinska lepra na ogan da se izgori. 53 Ako sve{tenikot vidi deka zarazata ne se pro{irila po oblekata ili po osnovata ili po jatokot, ili po kakov i da bilo predmet od koà, 54 neka naredi da se ispere ona na {to ima zaraza, i povtorno da go otstrani za u{te sedum dena.
47
A ako po mieweto sve{tenikot 14,2 8,4 vidi deka zarazenoto ne go izmenilo Mt Lk 17,14 svojot izgled, pa duri i ako ne se ra{irilo, toa e ne~isto: treba da se izgori 4 4 Mojs na ogan; toa e izedeno od lepra od opa- 19,6.18 Ps 49,8 ~inata ili od prednata strana. 56 Ako, pak, sve{tenikot vidi deka po 7 pereweto zarazenoto mesto stanalo 4 Car 5,10.14 pomalo, toga{ toj neka go istrgne toa Ez 36,25 mesto od oblekata, ili od koàta, ili od osnovata, ili od jatokot. 57 Ako se pojavi pak beleg od zarazata {to se pro{irila na oblekata, ili na osnovata, ili na jatokot, ili na kakov i da bilo predmet od koà, toa e zaraza: da se izgori na ogan ona na {to se pojavila zarazata. 58 Ako, pak, otkako }e se ispere oblekata ili osnovata, ili jatokot ili kakov i da bilo predmet od koà, zarazata se zagubi od niv, treba povtorno da se isperat, i }e bidat ~isti. 59 Toa e zakonot za zaraza od lepra vrz oblekata volnena ili lenena, vrz osnova ili jatok, ili vrz kakov i da bilo koèn predmet kako da se proglasuva toj za ~ist ili za ne~ist.
55
I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Eve go zakonot za leprozen, koga se izvr{uva negovoto o~istuvawe: neka go dovedat kaj sve{tenikot. 3 Sve{tenikot treba da izleze nadvor od naselbata, pa ako uvidi deka toj se izlekuval od leprata, 4 da naredi za onoj {to se o~istil da se zemat dve ~isti ìvi ptici, kedrovo drvo, crven jatok i isop. 5 Potoa sve{tenikot da zapoveda da se zakole edna od pticite nad glinen sad, nad izvorska voda; 6 i da ja zeme ìvata ptica, kedrovoto drvo, crveniot jatok i isopot, i da gi natopi niv i ìvata ptica vo krvta na pticata zaklana nad ìvata voda, 7 i poprskuvaj}i go sedumpati onoj, koj se o~istil od leprata, da go proglasi za ~ist, a ìvata ptica da ja pu{ti v pole na sloboda.
14
îstewe na leprata od lu|eto
131
LEVIT
8
2 Mojs 2,94 4 Mojs 19,7-8 2 Let 26,21
9
4 Mojs 6,9 5 Mojs 21,12
10
4 Mojs 6,10 15,9 28,20 Mt 8,4
11
4 Mojs 6,10.16
12
2 Mojs 29,24
13
2 Mojs 29,11
14
8,23 2 Mojs 29,20
Onoj, koj se o~istil, da gi ispere ali{tata svoi, da ja istriè seta kosa, da se izmie so voda, i }e bide ~ist; potoa da vleze vo naselbata i da prestoi sedum dena nadvor od domot svoj. 9 Na sedmiot den da se izbri~at site vlakna na glavata, na bradata, na ve|ite site vlakna da gi izbri~i i da gi ispere ali{tata, potoa da go izmie teloto svoe so voda, i }e bide ~ist; 10 na osmiot den da zeme dve ma{ki jagniwa, bez nedostatok, i edna ovca ednogodi{na bez mana kako i tri desetini od efa p~eni~no bra{no, pome{ano so maslo, so leben prinos, i eden log maslo. 11 Sve{tenikot, koj }e go vr{i o~istuvaweto, da go pretstavi onoj {to se o~istuva zaedno so prinosot pred Gospod pri vlezot od skinijata na sobranieto. 12 I }e go zeme sve{tenikot ednoto jagne i }e go privede kako `rtva za prestap, i logot so maslo, i neka go prinese toa, ni{aj}i gi pred Gospod; 13 i }e go zakole jagneto na ona mesto, kade {to se kolat `rtvite sepalenici poradi grev, na sveto mesto, za{to `rtvata za vina kako i `rtvata za grev mu pripa|a na sve{tenikot: toa e golema svetiwa. 14 I sve{tenikot }e zeme od krvta na `rtvata za vina i }e go namaè kraj~eto od desnoto uvo na onoj koj se o~istuva, i palecot na desnata negova raka, i palecot na desnata negova noga. 15 Potoa sve{tenikot neka go zeme logot so masloto i neka izlee od masloto vo svojata leva dlanka, 16 pa }e go natopi svojot desen pokazalec vo masloto {to mu e vo levata dlanka, i so prstot }e poprska od masloto sedumpati pred Gospod, 17 a so ostatokot od masloto, {to mu e vo dlankata, }e go nama~ka kraj~eto od desnoto uvo na onoj {to se o~istuva, i palecot na desnata noga, i palecot na desnata raka, na onie mesta kade {to e krvta od `rtvata poradi vina. 18 Preostanatoto, pak, maslo, {to mu e vo dlankata na sve{tenikot, toj }e go
8
izlee vrz glavata na onoj {to se o~istu- 21-22 va; i }e go o~isti sve{tenikot pred 5,7-13 12,8 Gospod. 19 Potoa sve{tenikot }e ja prinese `rtvata za grev i }e go o~isti onoj {to se o~istuva od negovata ne~istota, a potoa }e ja zakole `rtvata sepalenica. 20 I }e gi prinese `rtvata sepalenica i lebniot prinos na `rtvenikot; i }e go o~isti sve{tenikot i toj }e bide ~ist. O~istuvawe na siroma{en ~ovek bolen od lepra 21 Ako e, pak, siromav i ne e vo mo`nost, toj neka zeme edno jagne kako `rtva za prestap za svoeto o~istuvawe, i eden desetti del od efa p~eni~no bra{no, pome{ano so maslo, kako leben prinos, kako i eden log maslo, 22 i dve grlici ili dva mladi gulaba, {to }e najde, ednata od tie ptici da e `rtva za grev, a drugata `rtva sepalenica. 23 Na osmiot den od svoeto o~istuvawe, da mu gi donese toj na sve{tenikot pri vratata od skinijata na sobranieto, pred liceto Gospodovo. 24 Sve{tenikot }e go zeme jagneto {to e `rtva za prestap i logot so maslo, i }e go prinese toa, ni{aj}i go pred Gospod. 25 I, {tom }e go zakole jagneto kako `rtva za prestap, sve{tenikot }e zeme od krvta na `rtvata za vina i }e go namaè kraj~eto od desnoto uvo na onoj, koj se o~istuva, i palecot na desnata raka, i palecot na desnata noga. 26 A od masloto sve{tenikot }e izlee vo svojata leva dlanka; 27 i so desniot pokazalec, od masloto {to mu e vo levata dlanka, da poprska sedumpati pred Gospod. 28 I da go namaè sve{tenikot so maslo, od ona {to mu e vo dlankata, kraj~eto na desnoto uvo na onoj {to se o~istuva, i palecot na desnata raka, i palecot na desnata noga, na ona mesto kade {to e krvta od `rtvata za vina. 29 Ostatokot, pak, od masloto {to mu e vo dlankata, da go izlee vrz glavata na onoj {to se o~istuva, za da go napravi ~ist pred Gospod.
132
LEVIT
34
1 Mojs 12,5 17,8 2 Mojs 6,4 4 Mojs 13,3 27,12 32,22 5 Mojs 3,27 7,1 32,49
Potoa neka ja prinese sve{tenikot ednata grlica, ili edniot mlad gulab, kakov {to }e najde, onoj, koj se o~istuva; 31 ednata ptica `rtva za grev, a drugata `rtva sepalenica, zaedno so lebniot prinos; i sve{tenikot }e go napravi onoj {to se o~istuva ~ist pred Gospod. 32 Toa e zakonot za onoj {to dobil lepra, a pri ~isteweto nemal dovolno sredstva. 33 I im re~e Gospod na Mojsej i na Aron, velej}i:
30
Damki po yidovite od ku}ite Koga }e vlezete vo zemjata hananska, {to vi ja davam da ja vladeete, i }e ispratam lepra vo ku}ite {to }e bidat va{i, 35 toga{ onoj, ~ija e ku}ata, treba da otide kaj sve{tenikot i da kaè: po s# izgleda vo mojata ku}a se pojavi zaraza. 36 A sve{tenikot }e naredi ku}ata da se isprazni pred toj da vleze da ja pregleda zarazata, za da ne stane ne~isto s# {to e vo ku}ata; potoa sve{tenikot }e dojde i }e ja pregleda ku}ata. 37 I toj, koga }e ja pregleda ranata i }e vidi deka zarazata po yidovite na ku}ata se sostoi od zelenikavi ili crvenikavi dlabnatinki i po svojot izgled se vsadila vo yidovite, 38 }e izleze od ku}ata niz vratata, a ku}ata }e ja zatvori za sedum dena. 39 A koga vo sedmiot den }e se vrati, i }e vidi deka zarazata se pro{irila po yidovite na ku}ata, 40 }e naredi da se izvadat kamewata na koi ima zaraza, i da se frlat nadvor od naselbata, na ne~isto mesto; 41 a ku}ata odvnatre celata da ja istruàt i struganicite da gi isfrlat nadvor od gradot, na ne~isto mesto. 42 I da zemat drugi kamewa i da gi stavat na mestoto na izvadenite i so drug malter da ja izma~kaat ku}ata. 43 Ako zarazata pak se pojavi i po~ne da se {iri po ku}ata, otkako se izvadeni kamewata i ku}ata e istrugana i prema~kana,
34
sve{tenikot, {tom }e vleze i vidi 15,2 Mojs 5,2 deka zarazata se ra{irila po ku}ata, 4 2 Car 3,29 vo taa ku}a ima lo{a lepra ne~ista e. Mt 9,20 45 Taa ku}a da se urne, a kamewata i drvata i siot malter od ku}ata da se iznesat nadvor od gradot, na ne~isto mesto. 46 Onoj {to }e vleguva vo taa ku}a, dodeka e taa zatvorena, ne~ist }e bide do ve~erta; 47 a onoj {to }e spie vo taa ku}a, da ja ispere oblekata svoja (i ne~ist }e bide do ve~erta); i koj }e jade vo takva ku}a, i toj treba da ja ispere oblekata svoja (i ne~ist }e bide do ve~erta). 48 Ako, pak, sve{tenikot dojde i vidi deka zarazata vo ku}ata ne se ra{irila, otkako e ku}ata prema~kana, neka ja proglasi ku}ata za ~ista, bidej}i zarazata pominala. 49 A za da ja o~isti ku}ata, }e zeme dve ìvi ptici, kedrovo drvo, crven jatok i isop, 50 i }e ja zakole ednata ptica nad glinen sad, nad izvorska voda. 51 Potoa toj }e go zeme kedrovoto drvo i isopot, crveniot jatok i ìvata ptica i }e gi natopi vo krvta od zaklanata ptica i vo izvorskata voda, i }e ja poprska ku}ata sedumpati, 52 i }e ja o~isti ku}ata so krvta od pticata i so ìvata voda, so ìvata ptica i kedrovoto drvo, so isopot i so crveniot jatok; 53 potoa ìvata ptica da ja pu{ti vo poleto, nadvor od gradot, i }e go o~isti domot i domot }e bide ~ist. 54 Toa e zakonot za sekoja zaraza od lepra i za }elata, 55 i za lepra po oblekata i po ku}ite, i za otok, i za li{ai, i za damki, 56 za da se znae koga se tie ne~isti, a koga ~isti: ova e zakonot za leprata.
44
I im re~e Gospod na Mojsej i na Aron, velej}i: 2 Izvestete gi sinovite izrailski i kaète im: ako nekoj ma` ima te~ewe od krajnata svoja plot, ne~ist e poradi toa te~ewe.
15
Telesna ne~istota kaj maòt
133
LEVIT
A ova e (zakonot) za negovata ne~istota: koga te~eweto iste~uva od negovoto telo, i koga izlivot se zadrùva vo 10 negovoto telo, toa e negova ne~istota 4 Mojs 19,10 vo nego samiot. 4 Sekoja postela, na koja }e legne onoj koj ima iste~uvawe, ne~ista e; i sekoj predmet, na koj }e sedne (onoj koj ima iste~uvawe), ne~ist e. 5 I koj }e se dopre do negovata postela, da ja ispere oblekata svoja i da go izmie teloto svoe so voda i }e bide ne~ist do ve~erta. 6 A i koj }e sedne na nekoj predmet, na koj sedel onoj koj ima iste~uvawe, da gi ispere ali{tata svoi i da se izmie so voda i }e bide ne~ist do ve~erta. 7 I koj se dopre do teloto na onoj koj ima iste~uvawe, da ja ispere oblekata svoja i da se izmie so voda i }e bide ne~ist do ve~erta. 8 Ako onoj, koj ima iste~uvawe, plukne na ~ist, toga{ toj da gi ispere ali{tata svoi i da se izmie so voda i }e bide ne~ist do ve~erta; 9 i sekoe sedlo, na koe sedel onoj koj ima iste~uvawe, ne~isto (}e bide do ve~erta); 10 i sekoj koj }e se dopre do {to i da bilo, {to bilo pod nego, ne~ist }e bide do ve~erta; i onoj koj }e go krene toa, da ja ispere oblekata svoja i da se izmie so voda i }e bide ne~ist do ve~erta. 11 I sekoj, do kogo {to }e se dopre onoj koj ima iste~uvawe, bez da si gi izmie racete svoi, da gi ispere ali{tata svoi i da se izmie so voda i ne~ist }e bide do ve~erta. 12 Glinen, pak, sad do koj }e se dopre onoj koj ima iste~uvawe, da se skr{i; a sekoj drven sad da se izmie so voda (i }e bide ~ist). 13 A koga onoj, koj ima iste~uvawe se izlekuva od svoeto te~ewe, neka si opredeli sedum dena za o~istuvawe svoe, da ja ispere oblekata svoja i da go izmie teloto svoe so izvorska voda, pa }e bide ~ist; 14 a na osmiot den da zeme dve grlici ili dva mladi gulaba, i da gi donese pred Gospod pri vlezot od skinijata na sobranieto, i da mu gi dade na sve{tenikot.
3 4 Mojs 12,14
A sve{tenikot ednata od tie ptici 16 Mojs }e ja prinese kako `rtva za grev, a dru- 5 23,10-11 gata za sepalenica; i }e go o~isti sve{tenikot od te~eweto negovo pred 24 Ez 18,6 liceto Gospodovo. 16 Ako na nekoj ma` mu se slu~i 25 9,20 iste~uvawe na seme, toga{ toj treba da Mt Mk 5,25 go izmie so voda celoto svoe telo i }e Lk 8,43 bide ne~ist do ve~erta; 17 sekoja obleka ili koà, na koja }e se izlee seme, treba da se ispere so voda i }e bide ne~ista do ve~erta. 18 Ako èna legne so ma`, i na maòt mu se slu~i iste~uvawe na seme, tie i obajcata treba da se izmijat so voda i }e bidat ne~isti do ve~erta.
15
Telesna ne~istota kaj ènata Koga èna ima iste~uvawe na krv, {to te~e od nejzinoto telo, treba da bide oddelena sedum dena dodeka se o~isti, i sekoj {to }e se dopre do nea, }e bide ne~ist do ve~erta. 20 I s#, na {to }e legne taa, dodeka trae o~istuvaweto nejzino, ne~isto e; i s#, na {to }e sedne taa, pak e ne~isto. 21 I sekoj {to }e se dopre do postelata nejzina, treba da ja ispere oblekata svoja i da go izmie so voda teloto svoe, i }e bide ne~ist do ve~erta. 22 A i sekoj, {to }e se dopre do kakov i da bilo predmet na koj taa sedela, treba da ja ispere oblekata svoja i da go izmie so voda teloto svoe, i }e bide ne~ist do ve~erta. 23 I ako nekoj se dopre do {to i da bilo {to e na postelata nejzina, ili na {to i da e, na {to sedela taa, ne~ist da bide do ve~erta. 24 A ako so nea legne nekoj ma`, ne~istotata nejzina }e mine na nego: }e bide ne~ist sedum dena, i sekoja postela na koja }e legne toj, }e bide ne~ista. 25 Ako nekoja èna ima iste~uvawe na krv pove}e denovi, no ne vo vremeto na nejzinoto prirodno o~istuvawe, i ako taa ima iste~uvawe podolgo od nejzinoto obi~no ~istewe, s# dodeka trae ne~istotata nejzina, ne~ista e kako za vreme na ~isteweto svoe. 26 Sekoja postela, na koja }e legne taa vo denovite na te~eweto nejzino, da
19
134
LEVIT
30 bide ne~ista kako i postelata za vreme 31
4 Mojs 5,3 2 Car 15,25 4 Car 21,7 Ez 23,38 Ps 73,7
2 Car 11,4
16,1-3
23,32-36 4 Mojs 29,7-11 Rim 8,3 Evr 9,7-14
1
10,11
2
2 Mojs 25,22 26,33 30,10 40,34 2 Car 22,10 Evr 6,19 9,25 10,19
4
2 Mojs 28,39-43 Ez 9,2 Evr 10,22
na nejzinoto ~istewe; i s# ona, na {to }e sedne taa, da bide ne~isto, kako {to e ne~isto toa vo vremeto na nejzinoto ~istewe. 27 I sekoj koj }e se dopre do nea, da bide ne~ist, da gi ispere ali{tata svoi i da go izmie teloto svoe i ne~ist }e bide do ve~erta. 28 A koga èna }e se is~isti od te~eweto svoe, da izbroi sedum dena i potoa }e bide ~ista. 29 Vo osmiot den da zeme dve grlici ili dva mladi gulaba i da mu gi odnese na sve{tenikot pri vlezot od skinijata na sobranieto; 30 a sve{tenikot da prinese edna od pticite kako `rtva za grev, a drugata za sepalenica, i }e ja napravi ~ista sve{tenikot pred Gospod poradi iste~uvaweto na ne~istotijata nejzina. 31 Taka pazete gi sinovite na Izrail od nivnata ne~istota, za da ne umrat vo ne~istotijata svoja, i da go oskvernat Moeto ìveali{te, {to e me|u niv. 32 Toa e zakonot za onoj {to ima te~ewe, i za onoj {to }e mu se slu~i da ima iste~uvawe na seme, bidej}i toa go pravi ne~ist; 33 a i za onaa {to strada poradi ~isteweto svoe, i za onie koi imaat iste~uvawe, ma` ili èna, i za ma` {to }e prespie so ne~ista. I mu zboruva{e Gospod na Mojsej po smrtta na dvajcata Aronovi sinovi, koga tie, otkako prinesoa (tu| ogan) pred Gospod, umrea; 2 i mu re~e Gospod na Mojsej: Kaì mu na bratot tvoj Aron da ne vleguva vo svetili{teto zad zavesata vo sekoe vreme pred o~istili{teto, {to e vrz kov~egot, za da ne umre, bidej}i Jas }e se javuvam nad o~istili{teto vo oblak. 3 Eve so {to da vleguva Aron vo svetili{teto: so tele kako `rtva za grev i so oven za sepalenica. 4 Toj treba da go oblekuva osveteniot lenen hiton, na dolnata polovina od teloto svoe da ima lenena obleka i da se opa{uva so lenen pojas, i lenen ki-
16
Golemiot den na o~istuvaweto
dar da stava toa se sveti obleki; prvo treba da go izmie celoto svoe telo so voda i potoa da gi oblekuva. 5 I od zaednicata na sinovite izrailski da zeme Aron dva kozela kako `rtva za grev i eden oven za sepalenica. 6 Potoa Aron da privede tele kako `rtva za grev za sebe, i taka }e se napravi ~ist sebesi i domot svoj, 7 pa }e gi zeme dvata kozela i }e gi postavi kaj vratata od skinijata na sobranieto, pred liceto Gospodovo. 8 I toga{ Aron }e frli `drepka za dvata kozela: edna `drepka za Gospod, a drugata za otpu{tawe. 9 I da go dovede Aron kozelot na koj padnala `drepkata za Gospod, i da go prinese kako `rtva za grev; 10 a kozelot na koj padnala `drepkata za otpu{tawe, da go postavi ìv pred Gospod, za da izvr{i nad nego obred za o~istuvawe i da go pu{ti vo pustinata za otpu{tawe (i toj }e gi ponese vrz sebe site nivni bezzakonija vo neproodna zemja). 11 Potoa Aron da go privede teleto kako `rtva za grev za sebe, i }e se o~isti samiot i domot negov; i da go prinese kako `rtva poradi grevot svoj. 12 A potoa da zeme kadilnica, polna so razgoren jaglen od `rtvenikot, {to e pred Gospod, i da gi napolni racete so isitneto mirizlivo kadivo, i toa da go vnese zad zavesata; 13 i da go stavi kadivoto vrz ognot pred Gospod; i dimot od kadivoto }e go pokrie o~istili{teto, {to e nad kov~egot na zavetot, za da ne umre. 14 I }e zeme od krvta na teleto i so prst }e go poprska odnapred o~istili{teto i pred nego; sedumpati da poprska od krvta so prstot svoj pred o~istili{teto. 15 Toga{ da go zakole kozelot kako `rtva poradi grev za narodot, i da vnese od krvta negova zad zavesata, i so nea da napravi isto kako {to napravi so krvta od teleto, i da poprska vrz o~istili{teto i sprema o~istili{teto, 16 i da go o~isti svetili{teto od ne~istotiite na sinovite izrailski i nivnite prestapi vo site nivni gre-
5
Ps 49,9 2 Let 29,23
6
Evr 7,27 9,7.12
8
4 Mojs 26,55-56 Is.N. 14,2 18,6 Sud 20,9 Est 3,7
10
14,7 16,21 Is 53,4-10 Rim 3,25
12
Otkr 8,5
13
2 Mojs 25,17 28,43 33,20
14
Evr 9,13.25
15
4 Mojs 19,19 Ez 36,25 Evr 7,27 9,12
16
2 Mojs 29,36 Ez 45,18-20 Rim 3, 24-26
135
LEVIT
17 vovi. Taka treba da postapi toj i so 19
Ez 43,20
Is 6,5
21
2 Mojs 29,10 Is 13,21 34,11 Tov 8,3 Lk 11,24
22
2 Mojs 28,38 Is 53,12
23
2 Mojs 28,42 Ez 42,14 44,19
24
2 Mojs 29,14
27
Evr 13,11
28
4 Mojs 19,8.10
29
23,26-32 2 Mojs 12,14 31,15 4 Mojs 29,7 Is 58,3
30
2 Mojs 30,10 Er 33,8 Ez 36,33 Efes 5,26
31
Is 58,3.5 Dan 10,12 Dela 27,9
32
2 Mojs 28,2 30,30
33
Ez 45,18
skinijata na sobranieto, koja e me|u niv, srede ne~istotiite nivni. 17 Koga }e vleze toj za da go o~isti svetili{teto, i s# dodeka ne izleze, nikoj da nema vo skinijata. I taka }e se o~isti samiot sebe, svojot dom i siot izrailski narod. 18 Potoa }e pristapi pred `rtvenikot, {to e pred Gospod, i }e go o~isti i }e zeme od krvta na teleto i od krvta na kozelot, i }e gi pomaè rogovite na `rtvenikot od site strani, 19 i }e go poprska so prstot svoj od krvta sedumpati, za da go o~isti i osveti od ne~istotiite na sinovite izrailski. 20 Pa, otkako }e gi o~isti svetili{teto, skinijata na sobranieto i `rtvenikot, (i otkako }e gi o~isti sve{tenicite) }e go privede ìviot kozel. 21 Potoa da gi poloì Aron dvete svoi race vrz glavata na ìviot kozel, da gi ispoveda nad nego site bezzakonija na sinovite izrailski, i site nivni prestapi, i site nivni grevovi, i da gi stavi vrz glavata na ìviot kozel, i da go pu{ti preku rakata na opredelen ~ovek vo pustinata; 22 i kozelot }e gi ponese vrz sebe site nivni bezzakonija vo neproodna zemja; i da go pu{ti kozelot vo pustinata. 23 Toga{ Aron da vleze vo skinijata na sobranieto, da gi soble~e lenenite ode`di, vo koi be{e oble~en pri vleguvaweto vo svetili{teto, i tamu da gi ostavi, 24 i da go izmie teloto svoe so voda na sveto mesto, da gi oble~e svoite ali{ta, pa, {tom }e izleze, da prinese edna sepalenica za sebesi i edna za siot narod, i }e se o~isti sebesi, (svojot dom), siot narod (i sve{tenicite).
Lojot pak od `rtvata za grev da go 17,1-16 2 Mojs zapali vrz `rtvenikot. 20,24 26 A onoj, koj }e go odvede kozelot za 5 Mojs otpu{tawe, da ja ispere oblekata svoja, 12,4-28 da go izmie teloto svoe so voda, i potoa moè da vleze vo naselbata. 27 A teleto za grev i kozelot za grev, ~ija krv se vnesuva vo svetili{teto za o~istuvawe, da gi iznesat nadvor od naselbata, i da gi izgorat na ogan koìte nivni, mesoto nivno i ne~istotiite nivni; 28 onoj, pak, {to }e gi pali, da gi ispere ali{tata svoi i da go izmie teloto svoe so voda, i toga{ }e moè da vleze vo naselbata. 29 I toa da vi bide ve~en zakon: vo sedmiot mesec, na desetiot (den) od mesecot, smiruvajte gi du{ite va{ib, i nikakava rabota da ne vr{ite, ni vie, niti pridojdenite, naseleni me|u vas, 30 za{to vo toj den ve o~istuvaat, za da ve o~istat od site va{i grevovi, i da bidete ~isti pred liceto Gospodovo; 31 toa da bide sabota nad sabotite; smiruvajte gi du{ite va{i toa }e bide ve~en zakon. 32 O~istuvaweto da go izvr{uva onoj sve{tenik koj }e bide pomazan i posveten da sve{tenodejstvuva mesto tatko si: neka oblekuva lenena obleka, obleka sveta; 33 i da gi o~isti Svetiwata nad svetiwite i skinijata na sobranieto, i `rtvenikot da go o~isti, i sve{tenicite, i siot sobran narod. 34 Ova da bide za vas ve~en zakon: da se izvr{uva obredot o~istuvawe nad sinovite izrailski edna{ godi{no poradi site nivni grevovi. I toj napravi taka, kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej.
25
34
2 Mojs 27,21 Evr 9,25
SVETOSTA NA IZRAIL
17
Propisi vo vrska so krvta I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i:
2 Kaì mu na Aron i na sinovite negovi i na site sinovi izrailski i re~i im: eve {to zapoveda Gospod:
2 16,29. Postete!
136
LEVIT
4
1 Mojs 17,14
5
Ez 43,27
7
1 Mojs 9,12 2 Mojs 12,14 22,20 34,15 Er 3,6 Ez 23,3 2 Let 11,15
7-9
4 Car 23,8
10
3,17 1 Mojs 9,4 5 Mojs 12,16
11
1,5 Evr 9,22
13
Ez 24,7 33,25 Dela 15,20
ako nekoj od domot Izrailev (ili nekoj pridojden, prisoedinet kon vas) zakole vol ili ovca, ili koza vo naselbata, ili nadvor od naselbata, 4 a ne go dovede pri vlezot od skinijata na sobranieto, za da Mu prinese dar na Gospod pred ìveali{teto Negovo, toga{ toj ~ovek da se obvini za krv: toj proleal krv, da se istrebi od narodot negov. 5 Taka da gi prinesuvaat sinovite izrailski `rtvite svoi, {to gi kolat v pole i da gi donesuvaat pred Gospod pri vlezot od skinijata na sobranieto, kaj sve{tenikot, i da gi kolat pred Gospod kako `rtvi za mir, 6 i da poprska sve{tenikot so krv okolu `rtvenikot Gospodov pri vlezot od skinijata na sobranieto i da go zapali lojot za blagoprijaten miris pred Gospod. 7 I da ne prinesuvaat vo idnina `rtvi svoi na idoli, vo koi samite bludstvuvaat. Ova neka bide ve~na naredba i za pokolenijata va{i. 8 Kaì im u{te: ako nekoj od domot Izrailev ili od pridojdenite, {to ìveat me|u vas, prinesuva sepalenica ili `rtva 9 i ne ja donese kraj vlezot od skinijata na sobranieto, za da ja prinese pred Gospod, taa du{a da se istrebi od narodot svoj. 10 Ako, pak, nekoj od domot Izrailev ili od pridojdenite, {to ìveat me|u vas, jade kakva i da bilo krv, toga{ Jas }e go svrtam liceto Moe protiv du{ata na onoj, {to }e jade krv, i }e go istrebam od narodot, 11 za{to du{ata na sekoe telo e vo negovata krv, i Jas vi ja dadov za `rtvenikot za da gi o~istuvate du{ite va{i, bidej}i taa krv ja o~istuva du{ata. 12 Poradi toa i im rekov na sinovite izrailski: niedna du{a me|u vas ne smee da jade krv, pa ni pridojdeniot, koj ìvee me|u vas, ne smee da jade krv. 13 A, ako nekoj od sinovite izrailski i od pridojdenite, koi ìveat me|u vas, fati vo lov divo ìvotno ili ptica,
3
{to se jade, da ja pu{ti krvta da iste~e i da ja pokrie so zemja, 14 za{to du{ata na sekoe telo e vo krvta negova i zatoa im rekov na sinovite na Izrail: ne jadete krv od nikakvo telo, bidej}i du{ata na sekoe telo e vo krvta negova; sekoj {to }e ja jade, }e bide istreben. 15 I sekoj koj jade mr{a ili yverojadina, va{ ili pridojden, neka ja ispere oblekata svoja, i da go izmie teloto svoe so voda i }e bide ne~ist do ve~erta, a potoa }e bide ~ist. 16 Ako, pak, ne gi ispere (ali{tata), i ne go izmie teloto svoe so voda, }e go primi svoeto bezzakonie vrz sebe.
14
1 Mojs 9,4
15
2 Mojs 22,31 5 Mojs 14,21 Ez 4,14
18,1-30
20,8-21
3
1 Mojs 18,9 2 Mojs 23,23-24 4 Car 16,3 1 Let 5,25
4
1 Mojs 26,5 5 Mojs 4,1 3 Car 11,11 Er 44,10.23 Ez 11,12
I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Kaì im na sinovite Izrailevi i re~i im: Jas sum Gospod Bog va{. 3 Ne postapuvajte kako {to se postapuva vo egipetskata zemja, vo koja ìveevte, ne postapuvajte ni taka kako {to postapuvaat vo zemjata hananska, vo koja ve vodam, i ne upravuvajte se spored nivnite zakoni. 4 Izvr{uvajte gi site Moi naredbi i pazete gi site Moi zapovedi, postapuvaj}i spored niv. Jas sum Gospod, Bog va{. 5 Pazete gi site Moi zapovedi i site Moi zakoni i izvr{uvajte gi, i sekoj {to gi izvr{uva ìv }e bide. Jas sum Gospod (Bog va{). 6 Nikoj ne smee da se dobliùva do srodnica po telo, za da ja otkrie golotijata nejzina. Jas sum Gospod. 7 I golotijata na tatkoto svoj i golotijata na majkata svoja da ne ja otkriva{; taa ti e majka, ne otkrivaj ja golotijata nejzina. 8 Golotijata na tatkovata èna ne otkrivaj ja; toa e golotija na tvojot tatko. 9 Golotijata na sestrata tvoja, koja e od tatko ti ili od majka ti, rodena vo ku}ata ili nadvor od ku}ata, da ne ja otkriva{ golotijata nejzina.
18
Zakon za brakot i bra~nite odnosi
5
5 Mojs 4,1 5,32 6,24 8,1 Neem 9,29 Rim 10,5 Gal 3,12
7
5 Mojs 27,20 Ez 22,10
8
20,11 1 Mojs 35,22 5 Mojs 22,30 27,20 1 Kor 5,1
9
5 Mojs 27,22 2 Car 13,13 Ez 22,11
137
LEVIT
11
20,17
14
20,20
15
1 Mojs 11,31 38,16 Ez 22,11
16
Mt 14,4 Mk 6,18
17
20,14 5 Mojs 27,23
20
20,14 2 Mojs 20,14 Mt 5,27-28 1 Kor 6,9 Evr 13,4
21
20,2-5 5 Mojs 12,31 4 Car 17,17 Er 7,31 19,5 Ps 105, 37-38
22
20,13 1 Mojs 19,5 5 Mojs 23,17 Rim 1,27 1 Kor 6,9
23
20,15-16 2 Mojs 22,19 5 Mojs 27,21
24
5 Mojs 9,4 18,12
Golotijata od }erkata na sinot tvoj ili od }erkata na }erkata tvoja, ne otkrivaj ja golotijata nivna, za{to tie se tvoja golotija. 11 Golotijata na }erkata od ènata na tvojot tatko, ne otkrivaj ja; taa ti e sestra (po tatko). 12 Golotijata na tatkovata sestra ne ja otkrivaj; taa e od ista krv so tatkoto tvoj. 13 Golotijata na majkinata sestra ne ja otkrivaj; taa e od ista krv so tvojata majka. 14 Golotijata na tatkoviot brat ne ja otkrivaj i do negovata èna ne se dobliùvaj; taa ti e strina. 15 Golotijata na snaata svoja ne ja otkrivaj, taa e èna na tvojot sin zatoa ne ja otkrivaj golotijata nejzina. 16 Golotijata na bratovata èna ne otkrivaj ja; toa e golotija na bratot tvoj. 17 Golotijata na èna i na }erka $ ne ja otkrivaj; }erkata na sinot nejzin i }erkata na }erkata nejzina ne gi zemaj, za da ja otkriva{ golotijata nivna: tie se od ista krv; toa e bezzakonie. 18 Ne zemaj ja za èna sestrata na tvojata èna za da ja otkrie{ golotijata nejzina pred nea, s# u{te dodeka e ìva taa, za{to }e sozdade{ me|u niv soperni{tvo. 19 I do èna, s# dodeka trae ~isteweto od ne~istotijata nejzina, ne dobliùvaj se za da ja otkrie{ golotijata nejzina. 20 I so ènata na bli`niot tvoj ne legnuvaj, za da izlee{ seme i da se oskverni{ so nea. 21 Od decata svoi ne mu prinesuvaj `rtva na Moloh i ne go obes~estuvaj imeto na tvojot Bog. Jas sum Gospod. 22 Ne legnuvaj so ma`, kako so èna: toa e odvratnost. 23 I so niedno ~etvorono`no ìvotno ne legnuvaj za da izlee{ seme, pa da se oskverni{ so nego; i èna ne smee da legnuva pod niedno ~etvorono`no ìvotno, za da se spoi so nego: toa e gnasotija. 24 Ne oskvernuvajte se so sevo ova, zatoa {to so seto toa se oskvernile
10
narodite, koi Jas sakam da gi otfrlam od vas; 25 i zemjata se oskverni, i Jas gi kazniv poradi nivnite bezzakonija, i taka zemjata gi isfrli svoite ìteli. 26 A vie pazete gi site Moi zakoni i site Moi povelbi i ne vr{ete niedno od site ovie gnasotii, nitu vie ovde{nite, nitu pridojdenite {to ìveat me|u vas, 27 za{to site tie gnasotii gi pravea lu|eto na taa zemja, {to bea pred vas, i zemjata se oskverni; 28 za da ne ve isfrli zemjata i vas, koga }e ja oskvernite, kako {to gi isfrli narodite {to bea pred vas. 29 Za{to site, {to gi vr{at ovie gnasotii, }e bidat istrebeni od narodot svoj. 30 I taka, pazete gi site Moi povelbi za da ne postapuvate spored nieden od nivnite gnasni obi~ai, kako {to pravea onie {to bea pred vas, i da ne se oskvernite so niv. Jas sum Gospod, Bog va{. I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Kaì mu na celoto op{testvo na sinovite na Izrail i re~i im: bidete sveti, zatoa {to sum svet Jas, Gospod, va{iot Bog. 3 Sekoj da gi po~ituva tatkoto svoj i majkata svoja i da gi zapazuva Moite saboti. Jas sum Gospod, va{iot Bog. 4 Ne odete po idoli, i izleani bogovi ne pravete si. Jas sum Gospod, va{iot Bog. 5 Koga Mu prinesuvate na Gospod `rtva za mir, prinesuvajte ja za da bide primena. 6 Taa treba da se jade vo denot, koga ja prinesuvate, i vtoriot den, a ona {to }e ostane vo tretiot den, da se izgori na ogan. 7 Ako nekoj ja jade vo tretiot den, toa e odvratno i `rtvata nema da se primi. 8 Onoj {to }e ja jade, }e navle~e vrz sebe grev, bidej}i go oskvernil ona {to Mu e sveto na Gospod; sekoj takov ~ovek }e bide istreben od narodot svoj.
25
5 Mojs 21,23 Er 51,34 Jov 20,15
26
1 Mojs 26,5
28
Ezd 9,11
19,2
11,44-45 2 Mojs 15,11 4 Mojs 14,5 1 Ptr 1,16
3
2 Mojs 20,8.12
4
2 Mojs 20,4.23 5 Mojs 27,15
5
7,11-18
8
1 Mojs 17,14 4 Mojs 18,23
19
Kako treba da Mu se sluì na Boga
138
LEVIT
9
5 Mojs 24,19-22 Jov 24,10 Ruta 2,2-3
10
5 Mojs 24,20
11
2 Mojs 20,15.16 Lk 3,14 Efes 4,25
12
2 Mojs 3,13 20,7 5 Mojs 18,19 Is 42,8 Er 5,2 7,9 34,16 44,16 Mal 3,5 Mt 5,33
13
2 Mojs 20,15 22,15 5 Mojs 24,14-15 Mal 3,5 Jov 7,2 Mt 20,8
14
2 Mojs 4,11 5 Mojs 27,18
15
2 Mojs 23,2.8 5 Mojs 24,17 Mal 2,9 Jov 13,8 32,21
16
2 Mojs 23,7 Er 9,5 Ez 22,9.12 Ps 14,3
17
Mt 18,15
18
Mt 5,43 19,19 22,39 Rim 12,19 13,9 Gal 5,14 Jk 2,8
Koga ja sobirate ètvata od zemjata svoja, ne ja `nej nivata svoja dokraj, i padnatite klasja od ètvata svoja ne sobiraj gi. 10 A i lozjeto svoe ne sobiraj go do zrno, i padnatite zrna od braweto ne sobiraj gi; ostavi go toa za siromaviot i pridojdeniot. Jas sum Gospod, va{iot Bog. 11 Ne kradete, ne laète i ne mamete go bli`niot svoj. 12 Ne kolnete se la`no vo Moeto ime, ne oskvernuvajte go imeto na va{iot Bog; Jas sum Gospod. 13 Ne pritesnuvaj go i ne ograbuvaj go bli`niot svoj. Nadnicata na naemnikot tvoj ne smee da ostane kaj tebe do utredenta. 14 Ne navreduvaj gluv ~ovek i pred slep ne stavaj ni{to, od koe moè da se sopne; imaj strav od tvojot Bog. Jas sum Gospod. 15 Ne pravi nepravda koga sudi{: ne bidi pristrasen sprema siromaviot i ne ugoduvaj mu na golemecot; sudi mu na bli`niot svoj po pravda. 16 Ne {iri laga me|u narodot svoj i ne posegnuvaj vrz ìvotot na bli`niot svoj. Jas sum Gospod. 17 Vo srceto svoe ne mrazi go bratot tvoj; izobli~i go bli`niot svoj i nema da ti se primi za grev poradi toa. 18 Da ne se odmazduva rakata tvoja i ne bidi im neprijatel na sinovite od narodot tvoj, tuku sakaj go bli`niot svoj kako samiot sebe. Jas sum Gospod. 19 ûvajte gi Moite zakoni: ne sparuvaj go dobitokot svoj so dobitok od drug rod; ne sej na nivata svoja dva vida seme; obleka tkaena od dve razli~ni pre|i ne oblekuvaj. 20 Ako nekoj prespie so èna, a taa e robinka, svr{ena za ma`, no u{te neotkupena, ili u{te ne $ e dadena sloboda, da se kaznat i obajcata, no ne so smrt, za{to taa ne e slobodna; 21 toj neka donese pred Gospod pri vlezot od skinijata na sobranieto `rtva za prestap: eden oven, 22 i }e go o~isti sve{tenikot pred Gospod, preku ovenot za vina, za grevot {to go napravil, i izvr{eniot grev }e mu bide prosten.
9
Koga }e dojdete vo zemjata, (koja Gospod, va{iot Bog, vi ja dava,) i }e posadite kakvo i da bilo plodno drvo, smetajte gi plodovite negovi za ne~isti; tri godini negoviot plod treba da e za vas ne~ist i da ne se jade; 24 a vo ~etvrtata godina sekoj negov plod e svet, posveten na Gospod za blagodarnost. 25 Vo pettata, pak, godina, moète da gi jadete plodovite negovi i da go sobirate celiot negov rod. Jas sum Gospod, va{iot Bog. 26 Ne jadete ni{to so krv; ne vraàjte i ne gatajte. 27 Ne striète ja glavata svoja naokolu i ne rasipuvajte go krajot od bradata svoja. 28 Zaradi umren ne pravete recki po snagata svoja i ne crtajte bukvi po teloto svoe. Jas sum Gospod. 29 Ne oskvernuvaj ja }erkata svoja, so toa {to }e $ dozvoli{ da vr{i blud, za da ne se najde zemjata vo bludstvo i da se ispolni so razvrat. 30 Sabotite Moi pazete gi i po~ituvajte go ona {to Mi e sveto. Jas sum Gospod. 31 Ne odete po onie {to povikuvaat duhovi na mrtvi, i do ma|esnici ne dobliùvajte se, i ne dozvoluvajte da ve oskvernat. Jas sum Gospod, Bog va{. 32 Pred beli kosi stanuvaj, po~ituvaj go liceto na starec i imaj strav od tvojot Bog. Jas sum Gospod. 33 Koga pridojden }e se naseli vo zemjata va{a, ne pritesnuvajte go; 34 pridojdeniot me|u vas neka vi bide isto kako tuka{en; sakajte go kako sebesi, zatoa {to i vie bevte pridojdeni vo egipetskata zemja. Jas sum Gospod, Bog va{. 35 Ne pravete nepravda koga sudite, koga merite so metar ili so tegovi i koga izmeruvate zafatnina; 36 merkite va{i da vi bidat to~ni, tegovite to~ni, efata verna i hinot veren. Jas sum Gospod, Bog va{, Koj ve izvede od egipetskata zemja. 37 Pazete go celiot Moj zakon i site Moi povelbi, i izvr{uvajte gi. Jas sum Gospod.
23
20
5 Mojs 22,23-27
26
17,10-14 1 Mojs 9,4 30,27 5 Mojs 18,10-12 4 Car 17,17 Is 44,25
27
2 Car 10, 4-5 Er 41,5 Ez 5,1-5
28
5 Mojs 14,1 3 Car 18,28 Er 16,6
29
1 Mojs 34,7 5 Mojs 23,17
30
19,3 26,2 2 Mojs 20,8
31
19,26 20,6 5 Mojs 18,11 1 Car 28, 3-7 4 Car 23,24
32
3 Car 12,8 Jov 29,8 32,4
33
2 Mojs 22,21 5 Mojs 24,17-18
34
2 Mojs 12,48 22,21 5 Mojs 10,19 Ps 145,9
35
5 Mojs 25,13-16
139
LEVIT
36
5 Mojs 25,13-16 Sud 6,19 1 Car 1,24 Ez 45,11 Os 12,6 Amos 8,5 Jov 31,6 Izreki 11,1 16,11 20,10 Ruta 2,17
37
1 Mojs 26,5 4 Car 17,37 Ez 18,9 Ps 118,5 2 Let 7,17
20,2
18,21 5 Mojs 12,31 4 Car 17,17 Ps 105, 37-38
3
Er 7,30 Ez 5,11 Ps 73,7 79,1
5
3 Car 11,7
6
19,26.31
7
11,44 2 Mojs 6,2 20,2 29,1 31,13 Efes 1,4 1 Ptr 1,16
Zabraneti obredi I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Kaì im go na sinovite izrailski ova: ako nekoj od sinovite izrailski ili od pridojdenite, koi ìveat me|u Izrailcite, mu prinese `rtva na Moloh od decata svoi, da umre; narodot od zemjata so kamewa da go ubie. 3 I Jas }e go svrtam liceto Moe protiv toj ~ovek i }e go istrebam od narodot negov, zatoa {to mu prinel na Moloh `rtva od decata svoi, za da go oskverni Moeto svetili{te, i da se obes~esti Moeto sveto ime. 4 I ako narodot od zemjata gi zatvori o~ite pred toj ~ovek, koga }e mu prinese na Moloh `rtva od svoite deca, i ne go ubie, 5 toga{ Jas }e go svrtam liceto Moe protiv toj ~ovek i protiv negoviot rod, i }e go istrebam nego i site negovi ednomislenici, {to }e go sledat vo bludstvoto negovo, odej}i bludno po Moloh. 6 I ako nekoj ~ovek trgne po onie {to povikuvaat mrtvi, i po ma|esnici, za da go sledat nivnoto bludstvo, Jas }e go svrtam liceto Moe protiv toj ~ovek i }e go istrebam od narodot negov. 7 Osvetuvajte se i bidete sveti, za{to Jas sum Gospod, va{iot Bog.
20
8
1 Mojs 26,5 Ez 20,12
9
2 Mojs 20,12 21,17 5 Mojs 21,18-21 Mt 15,4
10
18,20 2 Mojs 20,14
11
18,8
Zabraneti seksualni odnosi Pazete gi Moite povelbi i izvr{uvajte gi, za{to Jas sum Gospod, Koj ve osvetuva. 9 ôvek, koj go navreduva tatkoto svoj ili majkata svoja da bide ubien; toj {to go zloslovuva tatkoto svoj ili majkata svoja: vinoven e. 10 Ako nekoj izvr{i prequba so maèna èna ili so ènata na bli`niot svoj; da bidat ubieni i prequbodeecot i prequbodejkata. 11 Koj }e legne so ènata na tatkoto svoj, toj ja otkril golotijata na tatko si; obajcata da bidat ubieni; vinovni se. 12 Ako nekoj legne so snaata svoja, i obajcata da bidat ubieni, tie izvr{ile ne~isto delo; vinovni se.
8
Ako nekoj legne so ma` kako so èna, i obajcata izvr{ile gnasno delo: da bidat ubieni, vinovni se. 14 Ako nekoj se oèni so }erka i so majkata nejzina, toa e bezzakonie: so ogan da bidat izgoreni i toj i tie, za da nema bezzakonie me|u vas. 15 A, ako nekoj pristapi kaj nekoe ìvotno, za da se soedini so nego, ubij go nego i ìvotnoto: tie treba da bidat ubieni vinovni se. 16 I èna ako pristapi do ìvotno, da se soedini so nego, da gi ubiete i ènata i ìvotnoto da umrat; vinovni se. 17 Ako nekoj ja zeme sestrata svoja, ili tatkovata }erka, ili majkinata }erka, i ja vidi golotijata nejzina, i taa ja vidi golotijata negova: toa e sram; da bidat istrebeni od svojot narod: toj ja otkril golotijata na sestrata svoja zatoa }e go primi grevot svoj vrz sebe. 18 Ako nekoj legne so èna koga e ne~ista od iste~uvawe na krv, i ja otkrie golotijata nejzina, iste~uvaweto na nejzinata krv, i taa go otkrie iste~uvaweto na svojata krv: i obajcata da bidat istrebeni od narodot svoj. 19 Golotijata od majkinata sestra i golotijata od sestrata na tvojot tatko ne otkrivaj ja, za{to takov ~ovek otkriva rodninska golotija; tie grevot svoj }e go nosat vrz sebe. 20 I ako nekoj legne so svojata strina, toj ja otkril golotijata na svojot striko: grevot svoj neka go primat vrz sebe neka umrat bez deca. 21 Ako nekoj ja zeme bratovata èna: toa e gnasno delo; toj ja otkril golotijata na bratot svoj, i obajcata }e umrat bez deca. 22 Zapazete gi site Moi povelbi i site Moi zapovedi i izvr{uvajte gi i nema protiv vas da negoduva zemjata, vo koja ve vodam da ìveete vo nea. 23 Ne postapuvajte spored zakonite na neznabo{cite {to }e gi izgonam pred vas; zatoa {to tie seto toa go pravea i Jas negoduvav protiv niv, 24 i vi rekov; vie }e ja nasledite zemjata nivna i vam }e vi ja dadam vo vladenie zemjata, kade {to te~e med i mleko.
13
12
1 Mojs 38,16
13
18,22
14
18,17 5 Mojs 27,23
15
18,23 2 Mojs 22,19
18
Ez 18,6
21
18,16 Mt 14,3-12
22
18,24-30
24
2 Mojs 3,8 33,16 4 Mojs 13,28 5 Mojs 6,3
140
LEVIT
25 Jas sum Gospod, Bog va{, Koj ve oddeli
od site narodi. 25 Pravete razlika me|u ~ist i ne~ist dobitok, i me|u ~ista i ne~ista 26 ptica, i ne oskvernuvajte gi du{ite 11,44 svoi so dobitok i so ptica i so ona {to 2 Mojs 33,16 lazi po zemjata, ona {to vi go odvoiv 5 Mojs 14,2 kako ne~isto. Is.N. 24,19
11,2-9 5 Mojs 14,3-21 Dela 10,14 4 Car 19,22 Ps 98,3
Bidete sveti pred Mene, zatoa {to 11 Mojs 5,2 Jas sum svet Gospod (Bog va{); Jas ve 4 6,6 oddeliv od site narodi za da bidete 9,6 19,11 Moi. 27 Ma` ili èna, ako izvikuva duhovi 12 na mrtvi, ili vraà, da bidat ubieni; 10,7 2 Mojs 25,8 so kamewa da gi ubiete, vinovni se. 28,41
26
17-23
Is 56,3-5
27
19,26-31 20,6 5 Mojs 18,11
PROPISI VO VRSKA SO SVE[TENICITE Za privatniot ìvot na sve{tenicite oblekuva vo sveti ode`di, da ne ja otkriva glavata svoja i oblekata svoja da ne ja kine; 11 i do nikakov mrtovec da ne prio|a; da ne se oskvernuva so dopir ni do umreniot tatko svoj, ni do majkata svoja. 12 Toj od svetili{teto da ne se oddale~uva za da ne go oskverni svetoto na svojot Bog, za{to svetoto maslo na Bo`joto pomazanie e vrz nego. Jas sum Gospod. 13 Za èna toj treba da zema devica (od svojot narod); 14 ne smee da zema vdovica ili ostavena ili oskverneta (ili) bludnica, tuku samo devica od rodot svoj toj treba da zema za èna. 15 I da ne go oskvernuva svoeto potomstvo vo narodot svoj: zatoa {to sum Jas Gospod, Koj go osvetuva. Pre~ki za vr{ewe na sve{teni~ka slu`ba
16 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 17 Kaì mu na Aron: nikoj od tvoeto seme vo site rodovi, koj ima telesen nedostatok, da ne pristapuva da Mu prinesuva dar na svojot Bog. 18 Nikoj, koj ima telesen nedostatok, da ne pristapuva; ni slep ~ovek, nitu kuc, nitu, pak, so ~prtav nos, ili so deformirani krajnici, 19 nitu takov komu mu e rakata skr{ena ili nogata skr{ena, 20 nitu grbav, nitu slabuwav, nitu so perde na o~ite, ni krastav ili so li{aj, nitu skopec. 21 Nikoj ~ovek od rodot na sve{tenikot Aron, koj e so telesen nedosta-
18
2 Car 4,4 9,3
21,1-3
Ez 44,25-27
1
2 Mojs 28,1 4 Mojs 5,2 6,6 19,11 31,19
3
4 Mojs 6,6
5
19,27-28 5 Mojs 14,1 Er 7,29 16,6 Ez 5,1
6
2 Mojs 31,13
7
Ez 44,22
9
1 Mojs 38,24
10
8,7-12 2 Mojs 29,7
I pak mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: Kaì im na sve{tenicite, sinovite Aronovi, i re~i im da ne se dopiraat do mrtovec od narodot svoj. 2 Samo do svoj blizok rodnina: do majka, do tatko, do sin i do }erka, do brat, 3 do sestra, koja e moma {to ìvee kaj nego, nemaèna, moè da se dopira, i so toa da ne se oskvernuva; 4 inaku, ne smee da se oskverni so dopir do kogo i da bilo od narodot svoj, za da ne stane ne~ist. 5 Ne smeat da ja bri~at glavata svoja, nitu da go potstriùvaat krajot od bradata svoja, ni da pravat zarezi po teloto svoe. 6 Tie treba da bidat sveti pred svojot Bog i da ne go oskvernuvaat imeto na svojot Bog, bidej}i tie Mu prinesuvaat `rtvi na Boga, leb na svojot Bog, i zatoa treba da bidat sveti. 7 Tie ne smeat da zemaat èni bludnici i poro~ni, ne smeat da se ènat ni so èna isterana od svojot ma`, zatoa {to se tie sveti pred svojot Bog. 8 I svet neka ti bide, bidej}i toj Mu prinesuva hrana na Gospod, va{iot Bog; toj treba da ti bide svet, zatoa {to sum svet Jas, Gospod Bog va{, Koj ve osvetuva. 9 Ako sve{teni~ka }erka se oskverni so bludstvo, taa go oskvernila tatkoto svoj: so ogan da bide izgorena. 10 A golemiot sve{tenik me|u bra}ata svoi, vrz ~ija glava e izleano maslo za pomazanie, i koj e osveten za da se
21
141
LEVIT
22 tok, ne smee da pristapuva za da Mu 23
2 Mojs 25,8
1 Kor 9,13
22,2
2 Mojs 20,7 Ez 44,8 Mt 5,33
3
4 Mojs 19,13 Ezd 8,28
4
22,13-15
prinesuva `rtva na Gospod; bidej}i ima nedostatok, neka ne pristapuva da prinesuva darovi Bo`ji, 22 no od hranata na svojot Bog, od osvetenite `rtvi, toj moè da jade; 23 samo do zavesata da ne se dobliùva i do `rtvenikot da ne pristapuva, zatoa {to ima nedostatok: da ne go oskverni svetili{teto Moe, bidej}i Jas sum Gospod, Koj gi osvetuva. 24 I Mojsej im go soop{ti toa na Aron i na sinovite negovi i na site sinovi izrailski. Koj smee da jade od svetite `rtveni prinosi
6
Agej 2,13
I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Kaì mu na Aron i na sinovite 8 7,24 negovi da postapuvaat vnimatelno so 17,15 svetite prinosi od sinovite izrailski 2 Mojs 22,31 i da ne go oskvernuvaat Moeto sveto 5 Mojs 14,21 ime vo toa, {to Mi go posvetuvaat. Jas Ez 4,14 sum Gospod. 3 Kaì im: ako nekoj vo celoto va{e potomstvo vo va{ite rodovi, imaj}i na sebe nekakava ne~istotija, pristapi kon svetite darovi, {to sinovite Izrailevi Mu gi posvetuvaat na Gospod, da se istrebi taa du{a od pred Mene. Jas sum Gospod. 4 Onoj ~ovek od semeto Aronovo, koj e leprozen, ili ima gonoreja, da ne jade od svetite darovi s# dodeka ne se is~isti, i koj se dopre do ne{to ne~isto: do mrtovec, ili komu mu se slu~i iste~uvawe na seme, 5 ili koj }e se dopre do nekoj gad, pa se oskverni, ili do ~ovek od kogo se oskverni od kakva i da bilo ne~istotija, 6 toj {to se doprel do toa da bide ne~ist do ve~erta i da ne jade od svetite prinosi, pred da go izmie celoto svoe telo so voda; 7 no, {tom zajde sonceto, i bide ~ist, toga{ da jade od osvetenite darovi, bidej}i toa e negova hrana. 8 Mr{a ili yverojadina toj da ne jade, za da ne se oskverni od niv. Jas sum Gospod.
4 Mojs 18,11
22
Neka gi pazat zapovedite Moi, za da ne navle~at poradi niv grev vrz sebe i da ne umrat poradi niv, ako se oskvernat. Jas sum Gospod, Koj gi osvetuva. 10 Nikoj od drug rod da ne jade od svetite prinosi: koj se naselil kaj sve{tenik, ni naemnikot negov, ne smee da jade od svetite prinosi. 11 Ako sve{tenikot si kupi ~ovek so pari, toj neka jade od lebovite negovi; isto taka i doma{nite negovi moàt da jadat od negovite lebovi. 12 Ako sve{teni~ka }erka se omaì za ~ovek od drug rod, taa ne smee da jade od prinesenite sveti darovi, 13 a ako taa ostane vdovica ili bide razvedena, a nema deca, i se vrati vo tatkovata ku}a, kako {to bila na mladi godini, toga{ taa moè da jade od lebovite na tatko si; no nikoj od drug rod ne smee da jade od niv. 14 Koj poradi neznaewe jade ne{to od osvetenite prinosi, toj del treba da mu go vrati na sve{tenikot i da dodade kon nego u{te edna petina od toa. 15 I da ne gi oskvernuvaat svetiwite na sinovite izrailski, prinesuvani na Gospod; 16 i da ne navlekuvaat vrz sebe vina poradi prestap, so toa {to }e jadat od nivnite darovi, za{to Jas sum Gospod, Koj gi osvetuva.
9
9
2 Mojs 28,38.43
10
2 Mojs 12,45 29,33
11
1 Mojs 17,13
14-16
5,14-16
18
4 Mojs 15,16 19,10 Is.N. 8,33 Ps 75,10 115,18
19
4 Mojs 28,11
20
5 Mojs 15,21 17,1 Ez 43,23 Mal 1,8 Evr 9,14 1 Ptr 1,19
Propisi za izbor na `rtvenite ìvotni

17 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 18 Kaì im na Aron i na sinovite negovi i na site sinovi izrailski i re~i im: ako nekoj od sinovite izrailski, ili od pridojdenite (naseleni) me|u narodot izrailski, bilo poradi nekakvo vetuvawe ili od blagodarnost prinesuva `rtvi kakvi {to Mu se prinesuvaat na Gospod, za sepalenica, 19 za da mu se primi `rtvata milostivo, taa treba da bide od ma{ki pol od stadata volovi, od ovcite, ili od kozite, bez nedostatok; 20 a s# {to ima nedostatok, da ne se prinesuva, bidej}i toa }e Mu bide neprijatno.
142
LEVIT
21
3,1 2 Mojs 12,5 Mal 1,14
22
21,18-21
27
2 Mojs 22,30
28
2 Mojs 23,19 5 Mojs 22,6-7
29
7,11
30
7,15
31
5 Mojs 42,40 Ps 104,45
33
11,44-45 25,38 26,45 1 Mojs 17,7 2 Mojs 6,6 Er 11,4
I ako nekoj Mu prinesuva na Gospod `rtva za mir, ispolnuvaj}i zavet ili po svoja volja, (ili na va{ite praznici) toga{ toa treba da bide od krupniot ili od sitniot dobitok i da bide bez nedostatok, za da mu bide primena; nikakov nedostatok ne treba da ima na nea. 22 @ivotno slepo ili so skr{eni krajnici, ili sakato, ili krastavo, ili so egzema takvi ne prinesuvajte Mu na Gospod i od niv ne davajte na Gospod `rtva na `rtvenikot. 23 @ivotno od krupniot ili od sitniot dobitok so predolgi ili so preterano kusi noze moè{ da prinese{ kako `rtva po svoja volja: no ako e za zavet, nema da se primi. 24 @ivotno so sma~kani, zgme~eni, izvadeni ili ise~eni testisi ne prinesuvaj Mu na Gospod; vo zemjata va{a ne pravete go toa. 25 I od racete na tu|inec ne primajte takvi ìvotni za da gi prinesuvate kako darovi na va{iot Bog, zatoa {to
21
tie se povreda, imaat nedostatok: tie nema da vi se primat. 26 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 27 Koga }e se rodi tele, ili jagne, ili kozle, da ostane kaj majka si sedum dena, a od osmiot den i natamu }e moè da se prinesuva kako dar na Gospod, 28 no ne kolete ni krava, nitu ovca, nitu koza vo ist den zaedno so nivnata ro`ba. 29 Ako Mu prinesuvate na Gospod `rtva od blagodarnost, so radost prinesuvajte ja. 30 Taa da se izede istiot den; ne ostavajte od mesoto za drugiot den. Jas sum Gospod. 31 Pazete gi zapovedite Moi i izvr{uvajte gi. Jas sum Gospod. 32 Ne oskvernuvajte go Moeto sveto ime, za da bidam svet me|u sinovite na Izrail. Jas sum Gospod, Koj ve osvetuva, 33 Koj ve izvedov od egipetskata zemja, za da bidam va{ Bog. Jas sum Gospod.
10
2 Mojs 34,22 4 Mojs 15,2.18 5 Mojs 26,1-3 Rim 11,16
11
2 Mojs 29,24
12
2 Mojs 12,5
13
4 Mojs 15,4.6 28,9
23,1-4
2 Mojs 23,14-19 34,18-23 4 Mojs 28-29 5 Mojs 16,1-17
ZA GLAVNITE GOSPODOVI PRAZNICI Sabotata I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Kaì im na sinovite izrailski i objasni im za praznicite Gospodovi, vo koi treba da se svikuvaat sve{teni sobranija. Ova se praznicite Moi: 3 vo {este denovi da rabotite, a sedmiot den e sabota den za odmor, sveto sobranie; nikakva rabota da ne vr{ite, toa e sabota Gospodova vo site va{i ìveali{ta. 4 A ova se praznicite Gospodovi, za sve{teni sobranija, {to treba da gi svikuvate vo nivnite opredeleni vremiwa:
23
2
Ez 44,24 Kol 2,16
vo prviot den pravete sveto sobranie; ne vr{ete nikakva rabota; 8 a vo sedumte dena prinesuvajte Mu na Gospod `rtvi ogneni, i vo sedmiot den pak pravete sveto sobranie; ne vr{ete nikakva rabota.
7
3
2 Mojs 20,8-11 4 Mojs 28,26 Evr 4,9-10
5
2 Mojs 12,1-5 23,14-17
6
2 Mojs 12,17.19
Pasha i Beskvasnici vo prviot mesec, na ~etirinaesettiot den od mesecot ve~erta e Pasha Gospodova, 6 a na petnaesettiot den od istiot mesec e Gospodoviot praznik Beskvasnici; sedum dena jadete beskvasen leb;
5
Praznik na Prviot snop I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 10 Javi im na sinovite izrailski i kaì im: koga }e dojdete vo zemjata, {to vi ja davam, i po~nete tamu da `neete ètva, prviot snop od ètvata va{a donesete go kaj sve{tenikot; 11 toj }e go prinese toj snop pred Gospod, za da dobiete blagonaklonost; na vtoriot den od praznikot sve{tenikot }e go prinese; 12 a vo onoj den koga go prinesuvate snopot, prinesete Mu na Gospod i `rtva sepalenica ednogodi{no jagne bez nedostatok, 13 a zaedno so nego i leben prinos dve desetini efa p~eni~no bra{no,
9
143
LEVIT
14 izme{ano so maslo kako `rtva na Gos-
4 Mojs 10,8 Is.N. 5,11 1 Car 17,17 25,18 2 Car 17,28 Er 2,3 Ruta 2,14
pod so blagoprijaten miris i so nego preliv od edna ~etvrtina in vino; 14 nikakov nov leb, nitu pe~eni klasje, ni surovi zrna ne jadete do denot, vo koj }e prinesete prinos na va{iot Bog: toa neka vi bide ve~na naredba vo rodo16 vite va{i po site va{i ìveali{ta. Praznik na ètvata
15
Praznik na trubite
23
24
4 Mojs 29,1-6 4 Car 11,14 Ps 97,6 Ezd 3,1 2 Let 13,12
}i:
I mu re~e Gospod na Mojsej, velej-
Dela 2,1 20,16
Izbrojte od prviot den po praznikot, od denot vo koj go prinesuvate snopot kako voznesuvawe sedum polni 20 sedmici, 16 do prviot den od poslednata sedmi2 Mojs 29,24 ca izbrojte pedeset dena, i toga{ pri22 nesete Mu na Gospod nov leben prinos. 19,9-10 17 Od svoite domovi prinesuvajte dva 5 Mojs 24,19-21 leba za voznesuvawe, koi treba da bidat Ruta 2,2.15 meseni od dve desetini efa p~eni~no bra{no so kvas, ispe~eni i prineseni kako prvini za Gospod. 18 Zaedno so lebovite prinesete i sedum jagniwa bez nedostatok, ednogodi{ni i od krupniot dobitok edno tele i dva ovna (bez nedostatok); toa neka bide `rtva sepalenica za Gospod, leben prinos, i preliv kon nego kako `rtva za blagoprijaten miris pred Gospod. 19 Prinesete isto taka od kozjite stada eden kozel `rtva za grev, i dve ednogodi{ni jagniwa kako `rtva za mir (zaedno so lebot od prviot plod). 20 I sve{tenikot neka go prinese toa so lebovite od prvoto ìto, voznesuvaj}i go pred Gospod, zaedno so dvete jagniwa: toa }e bide svetiwa Gospodova; toa e za sve{tenikot {to gi prinesuva. 21 I toj den sobirajte go narodot i pravete sveto sobranie; nikakva rabota ne vr{ete vo nego toa neka vi bide ve~na zapoved za rodovite va{i po site va{i ìveali{ta. 22 I koga `neete ètva na va{ata niva, ne do`nevajte ja nivata svoja do kraj, i ona {to }e padne od tvojata ètva ne sobiraj go: ostavi go za siromaviot i pridojdeniot. Jas sum Gospod, va{iot Bog.
2 Mojs 29,41 30,9
18
24 Kaì im na sinovite izrailski i re~i im: vo sedmiot mesec, vo prviot den od mesecot, odmarajte, za{to e Praznik na trubite; vo toj den pravete 27 4 Mojs i sveto sobranie. 29,7-11 25 Nikakva rabota ne vr{ete vo nego, 29 i prinesuvajte Mu na Gospod `rtva. 1 Mojs
Den na o~istuvaweto
26 I pak mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 27 I desettiot den od sedmiot mesec, Denot na o~istuvaweto, neka vi bide den za sveto sobranie: smiruvajte gi du{ite va{i i prinesuvajte Mu `rtva na Gospod. 28 Nikakva rabota ne vr{ete vo toj den, za{to toa e den za o~istuvawe va{e, za da se o~istite pred liceto na Gospod, va{iot Bog. 29 A sekoja du{a, {to ne }e go po~ituva toj den, }e bide istrebena od narodot svoj. 30 I sekoja du{a {to }e vr{i kakva i da bilo rabota vo toj den, }e ja istrebam od narodot nejzin. 31 Nikakva rabota ne vr{ete: toa vi e ve~na naredba i za rodovite va{i po site va{i ìveali{ta. 32 Toa e za vas sabota den za po~inka, pa zatoa smirete gi du{ite va{i od ve~erta na devettiot den od mesecot; od ednata do drugata ve~er praznuvajte ja va{ata sabota.
17,14 4 Mojs 5,2 Dela 3,23
32
Neem 13,19
33
2 Mojs 23,14-17
34
3 Car 8,2 Agej 2,1 Jn 7,2
36
Neem 8,18 2 Let 7,9 Jn 7,37
Praznik na senicite (kolibite) I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 34 Kaì im na sinovite izrailski i re~i im: vo petnaesettiot den od istiot mesec, sedmiot mesec, e Praznikot na senicite, Gospodov praznik {to trae sedum dena. 35 Vo prviot den pravete sveto sobranie, nikakva rabota ne vr{ete; 36 sedum dena prinesuvajte Mu na Gospod `rtva; a vo osmiot den pravete sveto sobranie, i toga{ prinesuvajte
33
144
LEVIT
39 Mu na Gospod `rtva; toa e oddanie na
2 Mojs 23,16 Is 62,9
40
5 Mojs 12,7 14,26 28,47 Is 44,4 Ps 65,6 118,27 Neem 8, 14-17
24,2
2 Mojs 25,31-40 27,20-21 4 Mojs 4,16
3
2 Mojs 12,14
4
2 Mojs 25,31
praznikot, i nikakva rabota ne vr{ete. 37 Toa se Gospodovite praznici, vo koi treba da svikuvate sveti sobranija, za da Mu prinesuvate na Gospod `rtvi: sepalenici, krvni i beskrvni `rtvi, kako i prelivi sekoja vo svojot den, 38 osven vo sabotite Gospodovi, osven darovite va{i, zavetite va{i, {to }e Mu gi davate od blagodarnost na Gospod. 39 A na petnaesettiot den od sedmiot mesec, koga gi sobirate plodovite na zemjata, praznuvajte praznik Gospodov sedum dena: prviot i osmiot den neka vi bidat za po~inka. 40 Vo prviot den zemete plodovi od ubavi drvja, i granki od palmi, i granki od {irokolisni drvja kako i od vrbi, i veselete se pred Gospod, va{iot Bog sedum dena. 41 Praznuvajte go ovoj praznik Gospodov sedum denovi vo godinata: toa e naredba za vas i za rodovite va{i. Vo sedmiot mesec praznuvajte go. 42 Sedum dena prestojuvajte vo kolibi: sekoj Izrailec po rod treba da prestojuva vo koliba, 43 za da znaat pokolenijata va{i deka Jas vo kolibi gi vseliv sinovite izrailski, koga gi izvedov od egipetskata zemja. Jas sum Gospod, va{iot Bog. 44 I Mojsej im soop{ti na sinovite izrailski za praznicite Gospodovi. I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Zapovedaj im na sinovite izrailski da zemat ~isto maslinovo maslo, iscedeno za svetewe, ta svetloto da gori sekoga{ 3 pred zavesata vo skinijata na sobranieto, a }e go pali Aron (i sinovite negovi) postojano pred Gospod od ve~erta, duri do utrinata; i toa neka vi bide ve~na naredba vo rodovite va{i. 4 Na ~ist svetilnik rasporedete gi svetilata koi }e gorat postojano pred Gospod;
Lebovi na predloènieto i zemete p~eni~no bra{no i izmesete od nego dvanaeset lebovi sekoj leb da teì po dve desetini od efa; 6 postavete gi vo dva reda, po {est vo red, na ~istata trpeza pred Gospod. 7 I vo (sekoj) red stavete i ~ist temjan (i sol); i toa neka bide kraj lebovite kako spomen `rtva za Gospod. 8 Sekoj saboten den postojano da se prinesuvaat lebovi pred Gospod od sinovite izrailski: toa e ve~en zavet. 9 Tie da mu pripa|aat na Aron i na sinovite negovi za da gi jadat na sveto mesto; toa e golema svetiwa za niv od `rtvite Gospodovi, ovekove~ena so zakon.
5
5
2 Mojs 25,30 1 Car 21, 4-6 Mt 12,4 Evr 9,2
6
2 Mojs 25,23-30
8
2 Mojs 25,30 4 Mojs 4,7 1 Let 9,32 Mt 12,5
9
Mt 12,4 Mk 2,26 Lk 6,4
11
2 Mojs 3,15 18,22 20,7 22,27 Jov 1,11
Kazna za bogohulnik Toga{ izleze sinot na edna èna Izrailka, {to go be{e rodila so Egip}anec, me|u sinovite Izrailevi i se skara so eden Izrailec vo naselbata; 11 i sinot na Izrailkata pohuli na Imeto. I go dovedoa kaj Mojsej; imeto na majka mu be{e [elomit, Divrieva }erka od plemeto Danovo; 12 pa go stavija v zatvor dodeka ne se donese za nego presuda spored zapovedta Gospodova. 13 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 14 Izvedi go onoj {to hule{e nadvor od logorot, a site {to ~uja, neka gi stavat racete svoi vrz glavata negova i celiot narod neka go ubie so kamewa, 15 i kaì im na sinovite izrailski: sekoj {to }e pohuli na svojot Bog, }e go primi svojot grev; 16 i onoj {to }e go navredi imeto Gospodovo, treba da umre, so kamewa da go ubie siot narod; bilo da e toj pridojden ili tuka{en, ako pohuli na imeto Gospodovo, da umre. 17 Koj }e ubie ~ovek, da bide umrtven. 18 Koj }e udri dobitok i toj umre, da go plati; dobitok za dobitok. 19 Na onoj, {to }e mu nanese povreda na blièn, da mu se napravi i nemu ona {to go napravil toj;
10
12
2 Mojs 18,16
14
5 Mojs 13,8 17,5.7 3 Car 21, 9-15 Dela 7,58
16
2 Mojs 21,12 3 Car 21,10.13 Mt 26,66
17
2 Mojs 20,13 21,12-14
24
Svetilata na svetilnikot
19
5 Mojs 19,16-21 Avd 1,15
145
LEVIT
prelom za prelom, oko za oko, zab za zab; kako {to mu nanel povreda na ~ovek, taka i nemu da mu se napravi. 21 Koj }e ubie dobitok, neka go plati, 21 no koj udri ~ovek i umre, da bide umrt2 Mojs 22,14 ven. 22 Edna pravda da ima kako za pridoj22 2 Mojs den taka i za tuka{en, zatoa {to Jas 12,49 sum Gospod, va{iot Bog. 4 Mojs 9,14 23 Taka Mojsej im zboruva{e na sino15,16 Ez 47,22 vite izrailski. I go izvedoa onoj {to be{e pohulil nadvor od naselbata i go ubija so kamewa; sinovite na Izrail napravija taka, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej.
20 2 Mojs 21,23-25 Mt 5,38-42
20
I mu re~e u{te Gospod na Mojsej, na planinata Sinaj, velej}i: 2 Javi im na sinovite na Izrail i kaì im: koga }e dojdete vo zemjata, {to vi ja davam Jas, zemjata {to vi ja davam neka ja praznuva sabotata Gospodova; 3 {est godini zasejuvaj ja nivata svoja i {est godini reì go lozjeto svoe i pribiraj gi plodovite nivni, 4 a vo sedmata godina e sabota za zemjata neka ima odmor zemjata; toa e sabota Gospodova: ne ja sej nivata svoja i ne go reì lozjeto svoe. 5 Ona {to samo }e izrasne na nivata tvoja, ne go `nej, i grozjeto od nereànite lozi tvoi ne sobiraj go: neka bide toa godina za po~inka na zemjata. 6 I za vreme na po~inkata na zemjata toa neka bide hrana za site vas za tebe i za tvojot rob, za robinkata tvoja, za naemnikot tvoj i za pridojdeniot, naselen kaj tebe; 7 a za dobitokot tvoj i za divite ìvotni {to se na zemjata tvoja, tie plodovi neka im bidat hrana. Pro{talna godina I izbroj sedum sabotni godini, sedumpati po sedum, za da ti izlezat vo sedumte sabotni godini ~etirieset i devet godini; 9 i zatrubete go so truben glas po celata zemja va{a sedmiot mesec, vo desettiot den od mesecot; vo Denot na
8
25
Odmor za zemjata
o~istuvaweto zatrubete so truba po celata va{a zemja; 10 i osvetete ja pedesettata godina i objavete sloboda po zemjata za site ìteli; toa da vi bide jubilej; i sekoj da se vrati na svojot imot, i sekoj da se vrati pri rodot svoj. 11 Pedesettata godina da vi bide jubilej; vo taa godina ne sejte i ne `nejte go ona {to }e izrasne samo od zemjata, nitu da go sobirate grozjeto od nereànite lozi, 12 za{to toa e jubilej: svet da bide toj za vas od nivite jadete go ona {to samo }e izrasne. 13 Vo taa jubilejna godina sekoj neka se vrati na imotot svoj. 14 Ako mu prodava{ ne{to na bli`niot svoj, ili ako kupuva{ ne{to od bli`niot svoj, ne nanesuvajte si nepravda eden na drug; 15 ti treba da kupuva{ od bli`niot svoj spored brojot na godinite po jubilejot, i spored brojot na godinite na prihodot toj treba da ti prodava; 16 ako ostanuvaat mnogu godini, zgolemi ja cenata; ako ostanuvaat malku godini, namali ja cenata; za{to opredelen broj godi{ni ètvi ti prodava toj. 17 Ne nanesuvajte si nepravda eden na drug; imaj strav od tvojot Bog, za{to Jas sum Gospod, va{iot Bog. 18 Izvr{uvajte gi zapovedite Moi, pazete i ispolnuvajte gi zakonite Moi, i spokojno }e ìveete na zemjata; 19 i zemjata }e gi dava svoite plodovi, i }e jadete do nasitka i spokojno }e ìveete na nea. 20 Ako kaète: {to }e jademe vo sedmata godina, koga ne sme poseale ni{to, ne sme sobrale proizvodi na{i, 21 Jas }e ispratam blagoslov Moj vo {estata godina, i taa }e dade plod za tri godini; 22 a vo osmata godina }e seete, no }e jadete od starite proizvodi do devettata godina; i dodeka ne uzreat plodovite nejzini, }e jadete od staroto. Pravo na otkup na zemji{te Zemjata ne smee da se prodava zasekoga{, za{to zemjata e Moja; vie ste kaj Mene pridojdeni i doselenici;
23
25,1-55
2 Mojs 23,10-12 5 Mojs 15,1-11
1
2 Mojs 19,11
4
Is 37,30 2 Let 36,21
5
1 Mojs 40,10 4 Car 19,21 Neem 13,15
9
2 Mojs 30,10 4 Mojs 10,8 Is.N. 6,3 Sud 3,27 1 Car 13,3
10
2 Mojs 21,2 5 Mojs 15,12 Er 34,8-22
14
1 Car 12, 3-4 1 Kor 6,8
17
Er 7,5-6 Jov 31,16 1 Sol 4,6
18
1 Mojs 26,5 5 Mojs 12,10 Er 23,6 Ez 28,26 34,25 Jov 5,22
19
5 Mojs 28,12 Is 55,10
21
2 Mojs 16,5 5 Mojs 28,8 Ez 44,30 Agej 2,19 Mal 3,10 Ps 133,3
23-27
Er 32,6-9 Ps 38,12 Ruta 4,1-12
146
LEVIT
po celata zemja na va{ite imoti dozvoluvajte zemjata da se otkupuva. 25 Ako brat ti, koj e kaj tebe, osiroma{i i go prodade svojot imot, toga{ da dojde negoviot najblizok rodnina i 32-34 neka go otkupi prodadenoto od bratot 4 Mojs 35,1-8 negov. 26 No, ako nema svoj, koj da go otkupi, Is.N. 21, 1-42 no toj samiot uspee i najde kolku {to Ez 48,13-14 treba za otkup, 35 27 toga{ da gi presmeta godinite od 5 Mojs 15,7-8 proda`bata svoja i da go vrati drugoto 24,14-15 na onoj komu mu go prodal, i povtorno Ps 36,21.26 Lk 6,35 da vleze vo vladenieto svoe. 28 Ako, pak, ne najde kolku {to treba, za da vrati, prodadenoto neka ostane vo racete na kupuva~ot s# do godinata na jubilejot, a vo jubilejnata godina da stane slobodno i povtorno da vleze vo imotot svoj. 29 Ako nekoj prodade ku}a za ìveewe vo grad ograden, taa moè da se otkupi s# dodeka ne izmine godinata na proda`bata nejzina vo tekot na godinata taa moè da se otkupi. 30 Ako, pak, ne se otkupi dodeka ne izmine godinata od proda`bata nejzina, ku}ata {to e vo gradot, ograden so yidovi, zasekoga{ }e ostane vo racete na kupuva~ot i rodot negov, i vo godinata na jubilejot nema da mu se odzeme. 31 A ku}ite po selata, okolu koi nema yidovi, treba da se smetaat za nivi; tie (sekoga{) moàt da se otkupuvaat, a vo jubilejnata godina }e se vratat. 32 A {to se odnesuva do gradovite na levitite, ku}ite vo gradovite na vladenieto nivno, sekoga{ moàt da gi otkupuvaat levitite; 33 ako nekoj od levitite ne ja otkupi, toga{ prodadenata ku}a vo gradot {to e opredelen za levitite, }e bide vratena vo vremeto na jubilejnata godina, za{to ku}ite vo gradovite na levitite se nivno vladenie me|u sinovite na Izrail. 34 I zemjata okolu nivnite gradovi ne smee da se prodava, za{to taa e nivno ve~no vladenie.
24 1 Mojs 23,4 2 Mojs 19,5 3 Car 21,3 Ez 46,18 Evr 11,13
23
nec ili preselenik, neka ìvee kaj 36 2 Mojs tebe. 22,26 36 Ne zemaj mu ni lihva, ni pe~alba, i Er 15,10 imaj strav od tvojot Bog; (Jas sum Gos- 38 pod) bratot tvoj neka ìvee kaj tebe. 22,33 37 Ne davaj mu pari so kamata, a i hra- 1 Mojs 10,19 nata tvoja ne davaj mu ja so dobivka. 38 Jas sum Gospod, Bog va{, Koj ve iz- 39 vede od egipetskata zemja za da vi ja 2 Mojs 21,2-11 dadam zemjata hananska i da bidam va{ 5 Mojs 15,12-18 Bog. Pravo na otkup na lica Koga }e osiroma{i kaj tebe bratot tvoj, i ti se prodade, ne tovari go so ropska rabota; 40 toj treba da ti bide kako naemnik, kako preselnik; neka ti raboti do jubilejnata godina, 41 a toga{ neka si otide otkaj tebe, toj samiot i decata negovi so nego, i neka se vrati me|u rodot svoj i pak da vleze vo imotot na tatkovcite svoi, 42 bidej}i tie se Moi slugi, koi Jas gi izvedov od egipetskata zemja: tie ne smeat da se prodavaat kako {to se prodavaat robovite. 43 Ne gospodari nad niv so èstokost i imaj strav od tvojot Bog. 44 Ako saka{ da ima{ svoj rob i svoja robinka, kupuvajte si rob i robinka od narodite {to se okolu vas; od niv da si zemate robovi i robinki. 45 Isto taka i od decata na preselnicite, naseleni me|u vas, moète da kupuvate; i od nivnite rodnini, rodeni vo zemjata va{a, ako gi ima, i tie moàt da vi bidat sopstvenost. 46 Moète da gi predavate vo nasledstvo i na sinovite va{i po vas kako ve~en imot; a bra}ata va{i, sinovite izrailski, ne obremenuvajte gi so mnogu rabota. 47 Ako tvojot pridojden ili tvojot preselnik se zbogati, a bratot tvoj pred nego osiroma{i i mu se prodade na pridojdeniot, naselen kaj tebe, ili na nekoj drug od rodot na pridojdenite, 48 toga{ po proda`bata toj moè da bide otkupen; nekoj od bra}ata negovi treba da go otkupi, 49 ili bratot na negoviot tatko, ili sinot na strikoto negov treba da go
39
3 Car 9,22 Er 34,9-22
41
Er 34,8
43
2 Mojs 1,13 Ez 34,4 Kol 4,1
47
Jov 24,9 Neem 5,5
48
Neem 5,8
49
4 Mojs 27,8-11
Pozajmuvawe na siromav Ako bratot tvoj osiroma{i i iznemogne, potkrepi go, bilo toj da e tu|i35
147
LEVIT
50 otkupi, ili koj i da bilo od rodot negov 53
Kol 4,1
Jov 7,1 14,6
55
22,33
26,1
19,4 Ez 8,12
2
19,30 Er 17,19-27 Ez 20,12-13
3
1 Mojs 26,5 2 Mojs 24,8 5 Mojs 6,17 11,13
4
5 Mojs 11,13-15 28,1-14 Ez 34,26-27
5
Is 1,19 Amos 9,13
vo plemeto, da go otkupi, ili samiot toj, ako se snajde da se otkupi. 50 I da se rasplati so kupuva~ot svoj, smetaj}i od godinite, koga se prodal, pa s# do godinata na jubilejot, i da gi vrati parite za koi se prodal spored brojot na godinite, pri {to da se smeta deka kaj nego bil kako naemnik; 51 i ako ostanuvaat u{te mnogu godini, toga{ srazmerno na niv da go vrati svojot otkup vo pari, za koi bil kupen; 52 ako, pak, ostanuvaat u{te malku godini do jubilejnata godina, da presmeta i srazmerno na godinite da plati za sebe otkup. 53 Vo tekot na site godini toj da bide kaj nego kako naemnik, no toj ne treba da bide preoptovaruvan so rabota pred tvoite o~i. 54 Ako, pak, ne se otkupi na toj na~in, toga{ vo jubilejnata godina da zamine samiot toj i decata negovi so nego, Jas sum Gospod, va{iot Bog
55
istrebam lutite yverovi od zemjata i me~ nema da pomine po celata va{a zemja. 7 Pa }e gi gonite neprijatelite va{i, i tie od me~ }e padnat ubieni pred vas; 8 petmina od vas }e progonuvaat sto du{i, i sto od vas }e progonuvaat deset iljadi, i neprijatelite va{i }e padnat od me~ pred vas. 9 ]e poglednam blagonaklono na vas (}e ve blagoslovam) i }e ve napravam plodni, }e ve umnoàm i }e go zacvrstam zavetot Moj so vas. 10 I }e jadete od staroto lanskoto i staroto }e go isfrlite poradi novoto. 11 ]e go postavam ìveali{teto Moe me|u vas, i du{ata Moja nema da se gnasi od vas. 12 ]e se dviàm me|u vas i }e bidam va{ Bog, a vie }e bidete Moj narod. 13 Jas sum Gospod, Bog va{, Koj ve izvede od egipetskata zemja, za da ne bidete nivni robovi, i gi skr{iv stegite na jaremot va{ i ve izvedov ohrabreni. Kletvi Ako, pak, ne Me slu{ate i ne gi ispolnuvate ovie Moi povelbi, 15 i ne im se pokoruvate, i ako du{ata va{a negoduva od Moite zakoni, taka {to nema da gi ispolnuvate site Moi zapovedi, i go naru{ite zavetot Moj, 16 toga{ i Jas }e postapam so vas vaka }e vi pratam oftika i vrela treska, od koi }e oslabat o~ite va{i i }e se izma~uva du{ata va{a, i }e seete seme zaludo, za{to neprijatelite va{i }e go jadat. 17 ]e go svrtam liceto Moe protiv vas i }e padnete pred neprijatelite va{i; nad vas }e vladeat neprijatelite va{i, i }e begate duri i koga nikoj ne ve goni. 18 Ako i pokraj seto ova ne Me poslu{ate, sedumpati }e ja zgolemam kaznata za grevovite va{i; 19 }e ja skr{am va{ata tvrdoglavost, }e go napravam neboto va{e kako èlezo, i zemjata va{a kako bakar; 20 pa zaludo }e se isto{tuva silata va{a, i zemjata va{a nema da go dava
14
7
5 Mojs 28,7
8
Is.N. 23,10 Sud 15,15 Is 30,17 32,30
9
1 Mojs 1,22 17,6 Neem 9,23
10
25,21-23
11
2 Mojs 25,8 1 Car 12,22 3 Car 6,13 Ez 37,27 Ps 73,7
12
5 Mojs 4, 7-8 Ez 36,28 37,27 Jn 1,14 2 Kor 6,16 Otkr 21,3
13
2 Mojs 6,7 Is 10,27 Er 2,20 27,2 Ez 30,18 Os 11,4
zatoa {to sinovite na Izrail se 6 Is 26,3 Moi slugi; tie se Moi slugi, koi gi 54,13 izvedov od egipetskata zemja. Jas sum Agej 2,9 Ps 28,11 Gospod, va{iot Bog.
36,11
Ne pravete rakotvorni obrazi, ni delkani; i ne izdigajte stolb i ne postavuvajte vo zemjata kamewa so znaci, za da im se poklonuvate, za{to Jas sum Gospod, va{iot Bog. 2 Pazete gi Moite saboti i po~ituvajte go Moeto svetili{te; Jas sum Gospod. Blagoslovi Ako postapuvate spored Moite povelbi i gi zapazuvate Moite naredbi, i gi ispolnuvate, 4 }e vi davam do`d navreme, i zemjata }e go dade rodot svoj, i drvjata polski }e go dadat svojot plod, 5 i vr{idbata }e trae kaj vas do grozdoberot, grozdoberot }e trae do seidbata, i }e jadete svoj leb do nasitka i }e ìveete bezbedno vo va{ata zemja. 6 ]e $ dadam mir na zemjata; }e spiete i nikoj nema da ve obespokojuva; }e gi
3
26
14-39
5 Mojs 28,15-68 Amos 4, 6-12 Dan 9,11
15
1 Mojs 17,7
16
Sud 6,3-6 1 Car 2,33 Ez 4,17 24,23 Ps 77,33 107,17 Jov 31,8
17
Is.N. 7,4 7,12 Sud 2,15 Is 30,17 Er 19,7 21,7
18
Er 21,14 Amos 3,14 Ps 98,8
148
LEVIT
19 svojot plod, i drvjata zemni nema da gi
Is 16,6 Er 13,9 14,1-9 Ez 24,21 Ps 9,24
20
5 Mojs 11,17 Is 17,11 Er 12,13 Agej 1,6 Ps 126,1
21
1 Mojs 4,15
22
1 Mojs 37,20 Er 5,6 42,2 Ez 5,17 14,15
23
Er 2,30 5,3
24
2 Car 22,27
25
2 Mojs 5,3 3 Car 8,37 Er 5,17 Ez 21,14-22
26
Er 37,21 Ez 4,16 Os 4,10 Ps 104,16
28
Sud 2,14 Er 17,10 Ps 77,59 Jov 34,11
29
Er 19,9 Ez 5,10 Pla~ 2,20 4,10
30
5 Mojs 12,2 1 Car 9,12 Is 21,9 Er 50,2 Ez 6,1-7 Amos 7,9 2 Let 14,6 34,4
31
Is 1,7 Ez 24,21 Amos 7,9 Neem 1,3
ra|aat plodovite svoi. 21 Ako, pak, i potoa trgnete nastrana i ne sakate da Me slu{ate, }e vi nanesam sedumkratni udari poradi grevovite va{i; 22 }e ispratam protiv vas divi yverovi, koi }e vi gi odzemat decata va{i, }e go uni{tat dobitokot va{ i }e ve namalat, taka {to }e se zapustat pati{tata va{i. 23 Ako i potoa ne se popravite i trgnete protiv Mene, 24 toga{ i Jas }e trgnam protiv vas so jarost i }e ve porazam sedumkratno za grevovite va{i. 25 I }e ispratam protiv vas odmazduva~ki me~ za odmazda poradi zavetot; ako, pak, izbegate po gradovite va{i, }e ispratam na vas pomor i }e bidete predadeni vo racete na neprijatelot. 26 ]e oskudevate za leb; deset èni }e go pe~at lebot va{ vo edna pe~ka i }e vi davaat leb so merka; }e jadete i nema da se nasitite. 27 Ako i pokraj sevo ova ne Me poslu{ate i trgnete protiv Mene, 28 i Jas }e trgnam protiv vas so gnev i sedumkratno }e ve kaznam za grevovite va{i, 29 i }e gi jadete telata na sinovite svoi, i telata na }erkite va{i }e gi jadete. 30 ]e gi razru{am `rtvenicite va{i, }e gi razru{am rakotvornite stolbovi va{i i }e gi frlam trupovite va{i vrz urnatinite od idolite va{i, i du{ata Moja }e se odvrati od vas. 31 Gradovite va{i }e gi pretvoram vo pustina i }e gi opusto{am svetili{tata va{i, i nema da primam blagoprijaten miris od `rtvite va{i. 32 ]e ja zapustam zemjata va{a, taka {to }e se ~udat nad nea neprijatelite va{i, {to }e ìveat vo nea; 33 vas, pak, }e ve rasturam me|u narodite i }e napravam da ve gonat so izvaden me~; zemjata va{a }e bide pusta, i gradovite va{i razru{eni. 34 Toga{ zemjata }e nadomesti za svoite saboti preku site denovi, dodeka bide pusta; dodeka vie bidete vo zem-
jata na neprijatelite va{i, zemjata }e si po~iva i }e nadomesti za svoite saboti; 35 taa }e po~iva za seto vreme dodeka bide pusta, {to ne po~iva{e za site saboti va{i koga ìveevte vo nea. 36 A na onie od vas {to }e ostanat, }e im vsadam strav vo srcata vo zemjata na neprijatelite nivni, pa i {umot od razvean list }e gi pla{i; }e begaat kako od me~, i }e pa|aat koga i nikoj ne gi goni. 37 I }e se sopnuvaat eden od drug kako da begaat od me~, iako nikoj ne gi progonuva; ne }e imate sila da im se protivstavuvate na neprijatelite va{i; 38 }e zaginete me|u narodite, i }e ve progolta zemjata na neprijatelite va{i; 39 a drugite od vas }e istleat poradi bezzakonijata svoi vo zemjite na neprijatelite va{i i poradi bezzakonijata na tatkovcite va{i }e is~eznat. Bog }e si spomne za Svojot zavet
40
32
3 Car 9,8 Is 5,6 Er 9,12 12,11 2 Let 29,8
33
Is 1,7 Er 34,22 Ez 34,6
34
Er 7,34 2 Let 36,21
36
Ez 21,12
38
Is 1,28 Er 16,4 Jov 4,9 Ps 1,6
39
Ez 4,17
41
Er 4,4 Dela 7,51
42
1 Mojs 17,1-14 26,3-4 Ez 16,60 Lk 1,72-73
Toga{ }e gi ispovedaat bezzakonijata svoi i bezzakonijata na tatkovcite 43 svoi, priznavaj}i deka vr{ea prestapi Is 40,2 protiv Mene i deka se dignaa protiv 44 Mene; 5 Mojs 41 poradi {to i Jas (so jarost) stanav 4,29-31 Pla~ 3, protiv niv i gi odvedov vo zemjata na 22-23 neprijatelite nivni; toga{ }e bide 3,31-32 5,21-22 ponièno nivnoto neobrezano srce, i toga{ }e ja iskupat svojata nepravednost. 42 I Jas }e si spomnam za zavetot Moj so Jakov, i na zavetot Moj so Isak, i na zavetot Moj so Avraam, i na zemjata }e se setam 43 i zemjata, napu{tena od niv, }e nadomesti za svoite saboti, otkako }e bide isprazneta od niv, i tie }e ja dobijat svojata kazna za bezzakonijata svoi, za{to gi prezrea zakonite Moi i du{ata nivna se odvrati od naredbite Moi. 44 No koga tie }e bidat vo zemjata na neprijatelite svoi, Jas nema da gi prezram, i nema da se nalutam na niv tolku, za da gi istrebam i da go raski-
149
LEVIT
45 nam Mojot zavet so niv, za{to Jas sum
Gospod, nivniot Bog. 45 ]e se setam, zaradi niv, na zavetot so nivnite predci, koi gi izvedov od 46 egipetskata zemja pred o~ite na naro2 Mojs 19,11 dite, za da im bidam Bog. Jas sum Gospod. 46 Toa se naredbite, zapovedite i 27,2 1 Mojs zakonot koi Gospod gi vospostavi me|u 28,20 Sebe i sinovite na Izrail preku Moj3 sej na planinata Sinaj.
11,45 22,33 25,38 2 Mojs 30,13
5
1 Mojs 37,28
6
4 Mojs 3,47
8
5,7-11
9
2 Mojs 40,9 5 Mojs 15,19
11
4 Mojs 18,15
I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Kaì im na sinovite izrailski i re~i im: ako nekoj se zavetuva da ja posveti du{ata svoja na Gospod so cena, 3 cenata za ma` od dvaeset do {eeset godini da bide pedeset srebreni {ekeli, spored sve{teniot {ekel. 4 Ako e, pak, za èna, cenata da bide trieset {ekeli. 5 Za ma{ko od pet do dvaeset godini cenata da bide dvaeset {ekeli, a za ènsko deset {ekeli. 6 Za ma{ko, pak, od eden mesec do pet godini cenata treba da iznesuva pet srebreni {ekeli, a za ènsko tri srebreni {ekeli. 7 Za ma` od {eeset godini i nagore cenata }e bide petnaeset srebreni {ekeli, a za èna deset {ekeli. 8 Ako e siromav i nema da plati spored cenata svoja, toga{ toj neka se pretstavi pred sve{tenikot, i sve{tenikot neka go proceni: spored sostojbata na onoj, {to se zavetuval, taka neka go proceni sve{tenikot. 9 Ako e, pak, dobi~e od onie {to Mu se prinesuvaat kako `rtva na Gospod, s# {to Mu se prinesuva na Gospod, e sveto; 10 da ne se zamenuva dobroto so lo{o, ili lo{oto so dobro; ako nekoj zameni dobi~e so dobi~e toga{ i dobi~eto i negovata zamena }e bidat svetiwa. 11 Ako e toa ne~ist dobitok, {to ne se prinesuva kako `rtva na Gospod, toj neka mu bide pretstaven na sve{tenikot,
27
[to smee da se zavetuva i da se otkupuva
i sve{tenikot da proceni, dali e 21 toj dobar, ili lo{; kako }e go oceni 27,28 4 Mojs sve{tenikot, taka i neka bide; 18,14 13 ako nekoj saka da go otkupi, neka Ez 44,29 dodade kon cenata u{te edna petina. 25 14 Ako nekoj Mu ja posvetuva na 2 Mojs Gospod ku}ata svoja za svetiwa, sve{- 30,13.15 4 Mojs 3,47 tenikot da ja proceni, dali e taa dobra, Ez 45,12 ili lo{a; kako {to }e ja oceni sve{tenikot, taka i da bide. 15 Ako onoj {to ja posvetil, pobara da ja otkupi ku}ata svoja, neka priloì u{te edna petina vo srebro kon cenata nejzina, i toga{ taa neka bide negova. 16 Ako nekoj Mu posveti na Gospod od imotot svoj niva, procenata treba da bide srazmerno so poseanoto: za eden gomer posean ja~men pedeset srebreni {ekeli. 17 Ako nekoj ja posvetuva nivata svoja od jubilejnata godina, toa treba da bide spored nejzinata procenka. 18 Ako nekoj ja posvetuva nivata svoja po jubilejnata godina, sve{tenikot neka ja opredeli cenata vo srebro spored godinite {to ostanuvaat do idnata jubilejna godina, i za tolku da ja namali cenata. 19 Ako onoj, {to ja posvetil nivata svoja, pobara da ja otkupi, neka dodade u{te edna petina vo srebro kon cenata nejzina, i taa neka bide negova. 20 Ako, pak, toj ne ja otkupi nivata svoja i nivata bide prodadena na drug ~ovek, toj ve}e ne moè da ja otkupi; 21 taa niva, otkako }e bide oslobodena vo jubilejnata godina, neka Mu bide posvetena na Gospod kako bogovetena zemja i da bide za sve{tenikot. 22 Ako nekoj Mu posveti na Gospod kupena niva, koja ne e pod nivite na imotot negov, 23 sve{tenikot neka ja opredeli cenata nejzina do jubilejnata godina, i toj da ja dade, spored ona kako {to e presmetano, vo istiot den, kako svetiwa Gospodova; 24 a nivata vo jubilejnata godina pak neka mu se vrati na onoj, od kogo bila kupena i koj vladeel so taa zemja. 25 Sekoja procenka da se vr{i spored sve{teniot {ekel dvaeset geri da ima vo eden {ekel.
12
150
LEVIT
26
27,28-29 2 Mojs 13,1-2 13,11-16 26
Razni prinosi
A sekoe prvorodeno {to }e se rodi me|u dobitokot tvoj, nikoj ne moè da go zavetuva: bilo od krupniot, bilo od 28 sitniot dobitok tie se Gospodovi. 4 Mojs 27 Ako, pak, dobitokot e ne~ist, da se 18,14 otkupuva spored cenata negova i da se 29 5 Mojs 7,26 dodade kon nea u{te edna petina; ako ne se otkupi, toga{ neka se prodade spored negovata procenka. 28 A s# {to ~ovek Mu vetuva na Gospod so kletva od ona {to go ima od ~ovek do dobitok ili niva od imotot svoj, da ne se prodava nitu da se otkupuva: sekoj zavet so kletva e najsveta svetiwa Gospodova. 29 I sekoe ~ove~ko su{testvo, so herem3 prokolnato, ne moè da se otkupi: toa treba da se predade na smrt.
I sekoja desetina od zemjata: od 30 Mojs zemnite semiwa i od plodovite na drv- 4 18,26 jata, Mu pripa|aat na Gospod: toa e 5 Mojs 14,22 svetiwa Gospodova; Mal 3,8 31 ako nekoj posaka da ja otkupi dese- 2 Let 31,6 tinata svoja, da dodade kon cenata nej- 34 zina u{te edna petina. 26,46 32 I sekoj desetok od krupniot i od 2 Mojs 19,11 sitniot dobitok s# desetto {to }e Dela 7,38 pomine pod pastirski stap, treba da Mu se posveti na Gospod; 33 i da ne se gleda dali e dobro ili lo{o, nitu da se zamenuva; ako nekoj go zameni, toga{ toa samoto i negovata zamena da bidat svetiwa da ne se otkupuvaat. 34 Toa se zapovedite, {to Gospod im gi dade na sinovite izrailski preku Mojsej na planinata Sinaj.
30
3 27,29. Anatema kaj drevnite Evrei. S# {to potpa|alo pod takva anatema, bilo bezmilosno uni{tuvano.
(ÊTVRTA KNIGA MOJSEEVA)

Voved Knigata Broevi go dobila imeto spored eden od nastanite {to se spomnuva vo nea, osnosno spored prebrojuvaweto na Evreite vo Sinajskata Pustina. Narodot na Izrail, otkako gi dobil preku Mojsej site Bo`ji zakoni, se podgotvuva da trgne kon vetenata zemja (1,110,10). Patot prvin gi vodi vo KadisBarnea, na vlezot od ovaa zemja, no tie ne se re{ile da vlezat vo nea. Osudeni da talkaat celi ~etirieset godini niz pustinskite oblasti, tie se otpravile na jug i po izvesno vreme do{le vo moavskata zemja, na isto~nata strana od Mrtvoto More (10,1121,35). Vo poslednite glavi od knigava se opi{uvaat razni nastani {to se slu~ile vo Moav. Ottuka podocna narodot na Izrail }e vleze vo hananskata zemja (22,136,13). Ishod i Levit ni go pretstavuva Bo`jiot narod vo negovata realna ~ove~ka dimenzija, koga po verbata doa|aat somneì, po energi~nosta o~ajuvawe, po veli~ieto pa|awe. Sprotivno na ova, jasno moè da se vidi postojanata vernost od strana na Boga, koja ne se poni{tuva so Negovata strogost i spravedlivost. Tuka Mojsej go zazema ~uvstvitelnoto mesto pome|u Gospod i narodot: toj gi prenesuva Negovite zapovedi i istovremeno se zastapuva pred Nego za narodot, koga toj sogre{uva pred Boga i ne se pridrùva kon Negoviot zakon. NARODOT NA IZRAIL VO SINAJSKATA PUSTINA
1,1-54
2 Car 24, 1-9 1 Let 21, 1-6
BROEVI
2
2 Mojs 30,11-16
3
2 Mojs 4,14 30,14 1 Let 5,18
4
2 Mojs 18,21 5 Mojs 1,15 Is.N. 22,14
5
7,30 10,13-28
I mu re~e Gospod na Mojsej vo Sinajskata Pustina, vo skinijata na sobranieto, vo prviot den od vtoriot mesec, na vtorata godina, otkako bea izlegle od egipetskata zemja, velej}i: 2 Prebrojte ja celata zaednica na sinovite izrailski spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored brojot na imiwata nivni, site od ma{ki pol do eden; 3 od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna vo Izrail; spored legiite nivni prebrojte gi ti i Aron; 4 zaedno so vas treba da ima od sekoe koleno po eden pretstavnik, koj e stare{ina na rodot svoj. 5 I eve gi imiwata na maìte, koi }e bidat so vas: od Ruvim Elicur, sinot na [edeur; 6 od Simeon [elumiel, sinot na Curi{adaj;
Prvo prebrojuvawe na izrailskite plemiwa
7 od Juda Naason, sinot Aminadavov; 8 od Isahar Natanail, sinot na Cuar; 9 od Zavulon Elijav, sinot Helonov; 10 od sinovite na Josif: od Efrem Eli{ama, sinot Amiudov; od Manasija Gamaliil, sinot na Pedacur; 11 od Venijamin Avidan, sinot Gidoniev; 12 od Dan Ahiezer, sinot na Ami{adaj; 13 od Asir Pagiil, sinot na Ohran; 14 od Gad Eljasaf, sinot na Deuel; 15 od Neftalim Ahira, sinot Enanov. 16 Toa se izbranite maì od narodot, stare{inite na tatkovskite plemiwa, na~alnici na izrailskite legioni. 17 Toga{ Mojsej i Aron gi zedoa tie imenuvani maì 18 i go sobraa siot narod na prviot den od vtoriot mesec; i tie gi objavija svoite rodoslovija, spored rodovite
7
Lk 3,32-33
14
2,14 7,42
16
2 Mojs 18,21-25
18
2 Mojs 30,14 Ezd 2,59 Evr 7,3
152
BROEVI
20 svoi, spored semejstvata svoi, spored
1 Mojs 10,15 29,32 Dela 7,4-8
22
1 Mojs 29,33
24
1 Mojs 30,11 Is.N. 13,24-28
25
1 Let 5,11
26
Mt 1,2
28
1 Mojs 30,18
30
1 Mojs 30,20
brojot na imiwata, od dvaeset godini i nagore, site do eden, 19 kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. I toj go izvr{i prebrojuvaweto nivno vo Sinajskata Pustina. 20 Od Ruvim, prvorodeniot Izrailev sin, spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata, site do eden, od ma{ki pol, od dvaeset godini nagore, sposobni za vojna, 21 se izbroija od plemeto Ruvimovo ~etirieset i {est iljadi i petstotini. 22 Od potomcite Simeonovi spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata, site do eden, site od ma{ki pol, od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna, 23 se izbroija od plemeto Simeonovo pedeset i devet iljadi i trista. 24 Od potomcite Gadovi spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata (nivni, eden po eden, site od ma{ki pol), od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna, 25 izbroija od plemeto Gadovo ~etirieset i pet iljadi {estotini i pedeset. 26 Od potomcite Judini spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata (nivni, eden po eden, site od ma{ki pol), od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna, 27 izbroija od kolenoto Judino sedumdeset i ~etiri iljadi i {estotini. 28 Od potomcite Isaharovi spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata (nivni, eden po eden, site od ma{ki pol), od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna, 29 se izbroija od plemeto Isaharovo pedeset i ~etiri iljadi i ~etiristotini. 30 Od potomcite Zavulonovi spored rodovite nivni, spored semejstvata
nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata (nivni, eden po eden, site od ma{ki pol), od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna, 31 se izbroija od plemeto Zavulonovo pedeset i sedum iljadi i ~etiristotini. 32 Od potomcite na Josif, sinovite Efremovi, spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata (nivni, eden po eden, site od ma{ki pol), od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna, 33 se izbroija od plemeto Efremovo ~etirieset iljadi i petstotini. 34 Od potomcite Manasievi spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata (nivni, eden po eden, site od ma{ki pol), od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna, 35 se izbroija od plemeto Manasievo trieset i dve iljadi i dveste. 36 Od potomcite Venijaminovi spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata (nivni, eden po eden, site od ma{ki pol), od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna, 37 se izbroija od plemeto Venijaminovo trieset i pet iljadi i ~etiristotini. 38 Od potomcite Danovi spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata (nivni, eden po eden, site od ma{ki pol), od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna, 39 se izbroija od plemeto Danovo, {eeset i dve iljadi i sedumstotini. 40 Od potomcite Asirovi spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata (nivni, eden po eden, site od ma{ki pol), od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna, 41 se izbroija od plemeto Asirovo ~etirieset i edna iljada i petstotini.
32
1 Mojs 41,52 49,26
33
1 Let 7,20
34
1 Mojs 41,51 Otkr 7,6
36
1 Mojs 35,18 Er 32,44 2 Let 17,17
38
1 Mojs 30,6 5 Mojs 33,22
40
30,13
153
BROEVI
42
1 Mojs 30,8
46
2,32 26,51
49
2,33
50
3,6-8 Ez 48,8-14 Dela 7,44 Otkr 15,5
51
10,17.21
53
2 Mojs 38,21 3 Mojs 10,6 5 Mojs 9,22
Od potomcite na Neftalim spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, spored domovite na predcite nivni, spored brojot na imiwata (nivni, eden po eden, site od ma{ki pol), od dvaeset godini nagore, site sposobni za vojna, 43 se izbroija od plemeto Neftalimovo pedeset i tri iljadi i ~etiristotini; 44 toa se onie, {to vlegoa vo prebrojuvaweto i {to gi prebroija Mojsej i Aron i na~alnicite izrailski dvanaesetmina lu|e, po eden ~ovek od sekoe pleme. 45 Site, vlezeni vo prebrojuvaweto, potomci Izrailevi, od dvaeset godini i nagore site od Izrail sposobni za vojna, 46 izbroeni bea {estotini i tri iljadi petstotini i pedeset.
42
Posebnata uloga na Levievoto koleno 47 A levitite me|u niv ne bea broeni spored tatkovite im plemiwa. 48 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 49 Samo Levievoto koleno ne prebrojuvajte go i ne me{ajte go so sinovite na Izrail; 50 no na levitite doveri im ja skinijata na sobranieto, site nejzini prinadle`nosti i s# {to e vo nea: tie neka ja nosat skinijata i site nejzini prinadle`nosti i da sluàt vo nea, i okolu skinijata da bidat rasporedeni; 51 a koga }e treba da se prenesuva skinijata, levitite da ja krevaat, i koga }e treba da se zastane, levitite da ja simnat; ako, pak, do nea pristapi nekoj od drugo pleme, da bide ubien. 52 Sinovite izrailski treba da bidat rasporedeni sekoj vo svojot logor, sekoj kaj svoeto zname, vo svojata ~eta. 53 A levitite da se smestat okolu skinijata na sobranieto, za da ne padne gnev vrz op{testvoto na sinovite izrailski; levitite da stojat na straà pri skinijata na sobranieto. 54 I napravija sinovite na Izrail s#: onaka kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej, taka napravija.
Raspored na plemiwata vo logorot 2,1-34 10,11-28 I im re~e Gospod na Mojsej i na 2 Aron, velej}i: 2 Sinovite izrailski treba da logo- Er 4,21 Ps 73,4 ruvaat sekoj kaj svoeto zname so oznakite na predcite svoi; i da se nastanat 9 Sud 1,1 okolu skinijata na sobranieto na pristojna oddale~enost. 3 Najnapred, na istok, }e se nastanat legionite Judini so vojnicite svoi, i na~alnikot na Judinite potomci Naason, sinot na Aminadav. 4 Silata na negovata vojska iznesuva sedumdeset i ~etiri iljadi i {estotini vojnici. 5 Po nego da se rasporedi plemeto Isaharovo, i na~alnikot na Isaharovite potomci Natanail, sinot na Cuar, 6 ~ija sila e izbroena na pedeset i ~etiri iljadi i ~etiristotini vojnici. 7 (Ponatamu da se smesti) plemeto Zavulonovo, i na~alnikot na potomcite Zavulonovi Elijav, sinot Helonov; 8 brojot na negovata vojska iznesuva pedeset i sedum iljadi i ~etiristotini vojnici. 9 Site izbroeni vo Judiniot tabor se sto osumdeset i {est iljadi i ~etiristotini vojnici; tie prvi da trgnat. 10 Kon jug da bidat rasporedeni Ruvimovite legioni so vojnicite svoi i na~alnikot na potomcite na Ruvim Elicur, sinot na [edeur; 11 brojot na negovite vojnici, vlezeni vo prebrojuvaweto negovo, e ~etirieset i {est iljadi i petstotini. 12 Do nego da se nastani plemeto Simeonovo, i na~alnikot na potomcite na Simeon [elumiel, sinot na Curi{adaj; 13 a negovite vojnici izbroeni bea pedeset i devet iljadi i trista. 14 Potoa da se nastani plemeto Gadovo, i na~alnikot na potomcite Gadovi Eljasaf, sinot na Raguil; 15 negovata vojska be{e na broj ~etirieset i pet iljadi {estotini i pedeset vojnici. 16 Seta sila vlezena vo prebrojuvaweto na Ruvimoviot tabor iznesuva sto pedeset i edna iljada ~etiristotini i pedeset vojnici; tie vtori da pojdat.
154
BROEVI
Koga }e se krene skinijata na sobranieto, taborot na levitite da bide vo 18 sredinata na drugite tabori. Kako {to 1 Mojs se razmesteni, taka i da odat, sekoj na 48,20 Er 31,18-20 svoeto mesto i kaj svoeto zname. 18 Otkaj zapad da bide vojskata na Ef31 removiot tabor, i na~alnikot na poIs.N. 6,8 tomcite Efremovi Eli{ama, sinot 32 Amiudov; 1,46 19 vo negovata vojska izbroeni bea 2 Mojs 12,37 ~etirieset iljadi i petstotini vojnici. 20 Do nego da se smesti plemeto Manasievo, i na~alnikot na potomcite Manasievi Gamaliil, sinot na Pedacur. 21 So negovata vojska koja broi trieset i dve iljadi i dveste vojnici. 22 Potoa da se smesti plemeto Venijaminovo, i na~alnikot na potomcite Venijaminovi Avidan, sinot Gidoniev, 23 zaedno so negovite vojnici, ~ij broj e trieset i pet iljadi i ~etiristotini. 24 Site izbroeni vojnici od Efremoviot tabor se sto osum iljadi i sto; tie treti da poa|aat. 25 Otkaj sever da bide taborot na Danovata vojska, i na~alnikot na potomcite Danovi Ahiezer, sinot na Ami{adaj; 26 negovata vojska, spored prebrojuvaweto iznesuva {eeset i dve iljadi i sedumstotini vojnici. 27 A do nego da se smesti plemeto Asirovo, i na~alnikot na potomcite Asirovi Pagiil, sinot Ohranov, 28 zaedno so negovite vojnici na broj, ~etirieset i edna iljada i petstotini. 29 (Potamu da se nastani) plemeto Neftalimovo, i na~alnikot na potomcite Neftalimovi Ahira, sinot Enanov, 30 i negovite pedeset i tri iljadi i ~etiristotini vojnici. 31 Site, vlezeni vo prebrojuvaweto na Danoviot tabor, se sto pedeset i sedum iljadi i {estotini; tie posledni da se krevaat so znamiwata svoi. 32 Toa se izbroenite sinovi izrailski spored familiite nivni. Site izbroeni vo taborite, spored ~etite im, se {estotini i tri iljadi petstotini i pedeset.
17 10,11-28
17
A levitite ne se broeni so drugite 3,1 Mojs 6,27 sinovi na Izrail, kako {to mu be{e 2 19,11 zapovedal Gospod na Mojsej. 34 I napravija sinovite izrailski s# 2 26,60 {to mu be{e zapovedal Gospod na 2 Mojs 6,23 Mojsej; taka se rasporeduvaa pri znami- 28,1 wata svoi, i taka odea sekoj spored ple- 3 2 Mojs meto svoe i spored semejstvata svoi.
33
Zadolènijata na Levievoto koleno Ova e rodoslovot Aronov i Mojseev, vo onoj den koga mu govore{e Gospod na Mojsej na planinata Sinaj. 2 Eve gi imiwata na sinovite Aronovi: prvenecot Nadav, Aviu, Eleazar i Itamar. 3 Toa se imiwata na Aronovite sinovi, pomazani za sve{tenici, koi toj gi posveti za da sve{tenodejstvuvaat. 4 No Nadav i Aviu umrea pred Gospod, koga donesoa tu| ogan pred Gospod vo Sinajskata Pustina, a nemaa deca; Eleazar, pak, i Itamar ostanaa kako sve{tenici kaj tatko si Aron. 5 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 6 Dovedi go Levievoto pleme i postavi go pri sve{tenikot Aron, za da mu sluàt; 7 i tie neka mu sluàt na nego i na celoto op{testvo izrailsko pri skinijata na sobranieto, izvr{uvaj}i gi slu`bite pri skinijata; 8 i da gi pazat site sosudi vo skinijata na sobranieto i da bidat na slu`ba za sinovite izrailski vo vrska so site raboti {to se vr{at okolu skinijata. 9 I daj mu gi levitite na Aron, (tvojot brat), i na sinovite negovi, (sve{tenicite); neka im bidat tie dadeni kako dar od sinovite izrailski. 10 A Aron i negovite sinovi postavi gi (nad skinijata na sobranieto) za da ja ~uvaat svojata sve{teni~ka slu`ba (i s# {to e pokraj `rtvenikot i pozadi zavesata); a ako nekoj nadvore{en se dobliì, da bide ubien. 11 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 12 Ete, Jas gi zedov levitite me|u sinovite izrailski namesto site prvorodeni od sinovite na Izrail, {to
30,30 3 Mojs 8-9
4
3 Mojs 10,1-7
6
5 Mojs 10,8 31,9 1 Let 15,2 2 Let 29,11
7
3 Mojs 8,35
10
2 Mojs 29,9 30,7
12
2 Mojs 13,2.11-14 Mal 2,4 Neem 13,29
155
BROEVI
13 otvoraat utroba (}e bidat niven otkup);
levitite }e bidat Moi, 13 bidej}i site prvorodeni se Moi; vo denot, koga gi ubiv site prvorodeni vo egipetskata zemja, Jas gi osvetiv za 14 Sebe site provorodeni vo Izrail od 2 Mojs 19,1 ~ovek do dobitok: tie treba da bidat 15 Moi. Jas sum Gospod.
8,16-27 2 Mojs 13,1-16 3 Mojs 11,44 26,57-62
17
1 Mojs 46,11
Prvo prebrojuvawe na Levievoto koleno

14 I mu re~e Gospod na Mojsej vo Sinajskata Pustina, velej}i: 15 Prebroj gi Levievite sinovi spored semejstvata nivni i spored rodovite nivni; prebroj s# od ma{ki pol od eden mesec, i nagore! 16 I gi prebroi Mojsej (i Aron) spored zborovite Gospodovi, kako {to be{e zapovedano. 17 Eve gi Levievite sinovi spored imiwata nivni: Girson, Kaat i Merarij. 18 A ova se imiwata na Girsonovite sinovi spored rodovite nivni: Livnij i Semej. 19 I sinovite na Kaat spored rodovite nivni: Amram i Jichar, Hevron i Uziil. 20 I sinovite na Merarij spored rodovite nivni: Mahlij i Mu{ij. Toa se Levievite rodovi spored semejstvata nivni: 21 Od Girson proizleguva rodot Livniev i rodot Semeiev: toa se Girsonovci. 22 Site, izbroeni od ma{ki pol, od eden mesec i nagore, bea sedum iljadi i petstotini. 23 Rodovite na Girsonovci bea smesteni zad skinijata, otkaj zapad. 24 Na~alnik na pokolenieto od Girsonovite sinovi be{e Eljasaf, sin Laelov; 25 na Girsonovite potomci pri skinijata na sobranieto im e dovereno da gi pazat: skinijata i pokrivot nejzin, zavesata pri vlezot vo skinijata na sobranieto, 26 platni{tata okolu dvorot, zavesata od vlezot vo dvorot, {to se okolu
25-26
2 Mojs 26-27
skinijata i `rtvenikot, so jaìwata i drugite nivni prinadle`nosti. 27 Od Kaat proizleguva rodot Amramov i rodot Jicaharov, i rodot Hevronov i rodot Uziilov: toa se Kaatovcite; 28 Spored prebrojuvaweto site od ma{ki pol, od eden mesec i nagore, bea osum iljadi i {estotini, koi go ~uvaa svetili{teto. 29 Rodovite na Kaatovci da se smestat na ju`nata strana od skinijata; 30 a na~alnikot na plemeto Kaatovci be{e Elicafan, sinot Uziilov; 31 tie go ~uvaa kov~egot, trpezata, svetilnikot, `rtvenicite, sve{tenite sadovi {to se upotrebuvaat pri slu`bata, i zavesata so site nejzini raboti. 32 Glaven na~alnik na levitite be{e Eleazar, sin na sve{tenikot Aron; pod negov nadzor bea onie koi bea zadolèni da go ~uvaat svetili{teto. 33 Od Merarij proizleguva rodot Mahliev i rodot Mu{iev; toa se rodovi Merarievi; 34 site prebroeni od ma{ki pol, od eden mesec i nagore, bea na broj {est iljadi i dveste; 35 na~alnik na potomcite na rodot Merarievci be{e Curiel, sin na Avihail; tie da se rasporedat na severnata strana od skinijata; 36 na Merarievite sinovi im be{e dovereno da gi ~uvaat {ticite od skinijata i pre~nicite nivni, stolbovite i podno`jata nivni, siot pribor, i site drugi nejzini prinadle`nosti, 37 stolbovite od dvorot naokolu i podno`jata nivni, kolcite nivni i jaìwata nivni. 38 A od prednata strana na skinijata, otkaj istok, pred skinijata na sobranieto smesteni bea Mojsej i Aron, i sinovite negovi, koi namesto sinovite Izrailevi, go pazea svetili{teto; ako, pak, nekoj drug se dobliè{e, be{e ubivan. 39 Site izbroeni leviti, {to gi prebroija Mojsej i Aron po zapoved na Gospod, spored rodovite nivni, site od
28
2 Mojs 25,8 Ps 14,1
30
2 Mojs 6,22
31
2 Mojs 25,10-40 26,31-35 27,1-8 30,1-10 Er 3,16 52,19 1 Let 28,15
32
2 Mojs 6,23
37
2 Mojs 27,9-19
156
BROEVI
40-51 ma{ki pol, od eden mesec nagore, bea
2 Mojs 13,1 13,11-16
dvaeset i dve iljadi.

40
47
3 Mojs 5,15 27,3
Otkupot na prvorodenite I mu re~e Gospod na Mojsej: Prebroj gi site prvorodeni sinovi izrailski od ma{ki pol, od eden mesec i nagore, i prebroj gi poimeni~no; 41 i zemi gi levitite za Mene, kako zamena za site prvorodeni od sinovite na Izrail, Jas sum Gospod a dobitokot na levitite mesto siot prvoroden dobitok na sinovite izrailski. 42 I gi prebroi Mojsej, site prvorodeni od sinovite izrailski kako {to mu zapoveda Gospod; 43 i site prvorodeni od ma{ki pol, spored brojot na imiwata, od eden mesec i nagore, bea dvaeset i dve iljadi dveste sedumdeset i tri. 44 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 45 Zemi gi levitite mesto site prvorodeni od sinovite na Izrail, i dobi-
4,2
2 Mojs 30,12
3
Ezd 3,8 1 Let 23,3.24
5
2 Mojs 35,12 39,34 40,21
6
2 Mojs 25,5 3 Car 8,7
tokot na levitite, mesto nivniot dobi- 7 Mojs tok; levitite neka bidat Moi. Jas sum 2 25,23-30 Gospod. 3 Mojs 46 A za otkup na dveste sedumdeset i 24,5-9 trite prvorodeni sinovi izrailski, so 9 2 Mojs koi se nadminuva brojot na levitite, 25,31-39 47 zemi po pet {ekeli za ~ovek, spored sve{teniot {ekel zemi; po dvaeset 11 2 Mojs geri vo {ekel; 30,1-6 48 i daj mu go toa srebro na Aron i na sinovite negovi, za otkup na onie, {to go nadminuvaat nivniot broj. 49 I go zede Mojsej srebroto od otkupot za onie, {to go nadminuvaat brojot na zamenetite so leviti. 50 Od prvorodenite izrailski sinovi zede srebro iljada trista {eeset i pet {ekeli, spored sve{teniot {ekel; 51 i srebroto od otkupot (za onie koi go nadminuvaa otkupot) Mojsej mu go dade na Aron i na sinovite negovi spored zborovite na Gospod, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej.
OBVRSKITE NA ODDELNI LEVITSKI RODOVI
I im re~e Gospod na Mojsej i na Aron, velej}i: 2 Prebrojte gi Kaatovite sinovi me|u sinovite Levievi spored rodovite nivni i spored semejstvata nivni, 3 od trieset godini i nagore do pedeset godini, sposobni za slu`ba, za da gi vr{at site raboti vo skinijata na sobranieto. 4 A ova e slu`bata na Kaatovite sinovi (levitite, spored rodovite nivni, spored domovite nivni), vo skinijata na sobranieto: da ja nosat Najsvetata Svetiwa. 5 Koga }e treba da se krene na pat, Aron i sinovite negovi da vlezat i da ja simnat pokrivnata zavesa i da go pokrijat so nea kov~egot na zavetot 6 i da go pokrijat so pokrovot od skapoceni koì, i nad nego da ja stavat pokrivkata cela od sinkavo leneno platno, i da gi postavat nosilata.
Potomcite na Kaat
7 I trpezata za prinosnite lebovi da ja pokrijat so sinkavo leneno platno i da gi naredat odozgora ~iniite, i laìcite, i ~a{ite, i potirite; a na nea sekoga{ da ima lebovi; 8 da stavat vrz niv crvena pokrivka, da ja pokrijat so pokrivalo od skapocena koà i da $ gi postavat lostovite za nosewe. 9 Da zemat isto taka sina pokrivka, i da go pokrijat sve}nikot za osvetluvawe, i kandilcata negovi, i podlo{kite negovi, i site sadovi za maslo, so koi se sluàt, 10 da go obvijat nego i site negovi pribori so pokrivka od skapoceni koì i da go stavat na negovata nosilka. 11 A na zlatniot `rtvenik da stavat pokrivka od sinkavo platno, da go pokrijat so pokrivka od skapoceni koì, i da gi postavat negovite lostovi za nosewe. 12 Da go zemat siot pribor za sluèwe, so koj sluàt vo svetili{teto,
157
BROEVI
13 da go obvijat vo sinkavo platno, da go 14
2 Mojs 27,3 31,9 38,3 Er 52,18 1 Let 28,17
3 Mojs 1,16
15
2 Mojs 28,43 2 Car 6,7
16
2 Mojs 27,20 30,22-38 Neem 10,33
20
2 Mojs 19,21
pokrijat so pokrivka od skapoceni koì, i da go postavat na negovata nosilka. 13 Da go o~istat `rtvenikot od pepelta i da go obvijat so purpurno platno; 14 da go stavat odozgora siot pribor negov, so koj se sluàt pri nego mangalite, viqu{kite, lopatkite i ~a{ite siot pribor na `rtvenikot, i da go pokrijat so pokrivka od skapoceni koì i da go postavat na negovite lostovi za nosewe. (I da zemat purpurno platno i da go pokrijat mijalnikot i negovite podno`ja, da go obvijat vo sina koèna pokrivka, i da go stavat na nosila). 15 I koga }e napravat taka, Aron i sinovite negovi, pokrivaj}i go celoto svetili{te i site negovi raboti, pa koga }e se kreva naselbata, toga{ Kaatovite sinovi da vlezat i da nosat; no tie ne smeat da se dopiraat do svetite raboti, za da ne umrat. Tie raboti od skinijata na sobranieto da gi nosat Kaatovite sinovi. 16 Na Eleazar, sinot na sve{tenikot Aron, mu se doveruva masloto za svetilnikot, blagomirizlivata smesa za kadewe, postojaniot leben prinos i masloto za pomazanie mu se doveruva celata skinija i s# {to e vo nea, svetili{teto i ona {to mu pripa|a nemu. 17 I im re~e Gospod na Mojsej i na Aron, velej}i: 18 Ne pogubuvajte go rodot na Kaatovcite me|u levitite, 19 tuku eve {to }e napravite za niv, za da bidat ìvi i da ne umrat, koga }e pristapat kon Svetiwata nad svetiwite: Aron i sinovite negovi neka dojdat i neka mu opredelat na sekogo od niv koj {to }e raboti i {to }e nosi: 20 no tie ne smeat da se dobliùvaat i da ja vidat svetiwata koga ja pokrivaat, za da ne umrat. Potomcite na Girson I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i:
21
Prebroj gi i Girsonovite sinovi spored semejstvata nivni i spored rodovite nivni, 23 od trieset godini nagore do pedeset godini, prebrojte gi site sposobni za slu`ba i za rabota vo skinijata na sobranieto. 24 Eve ja rabotata na Girsonoviot rod, koga }e sluàt i koga }e nosat: 25 da gi nosat platni{tata na skinijata, i skinijata na sobranieto so pokrivot nejzin, i pokrivkata od skapoceni koì, {to e na nea, i zavesata od vlezot vo skinijata na sobranieto, 26 platni{tata okolu dvorot i zavesata od vlezot vo dvorot, {to se okolu skinijata i `rtvenikot, so jaìwata i drugite nivni prinadle`nosti; i s# okolu ova {to treba da se raboti, neka go rabotat. 27 Site slu`bi na Girsonovite sinovi, koga nosat tovari i koga vr{at rabota, treba da se izvr{uvaat po zapoved na Aron i na sinovite negovi; nim doverete im go i ~uvaweto na ona {to }e go nosat. 28 Toa se slu`bite na rodovite na Girsonovite sinovi vo skinijata na sobranieto i toa e ona {to treba da go ~uvaat pod nadzor na Itamar, sinot na sve{tenikot Aron.
22
24
3,25-26
25
2 Mojs 26,1-13
26
2 Mojs 27,9
28
2 Mojs 6,23
29
2 Mojs 30,12
31
3,36-37
33
2 Mojs 38,21
Potomcite na Merarij Prebroj gi Merarievite sinovi spored rodovite nivni i spored semejstvata nivni; 30 od trieset godini nagore do pedeset godini, prebroj gi site sposobni za slu`ba, za da rabotat vo skinijata na sobranieto. 31 Eve {to treba da nosat tie spored slu`bata svoja vo skinijata na sobranieto: {ticite od skinijata i napre~nite gredi nejzini, stolbovite nejzini i podno`jata nivni, 32 i stolbovite od site strani na dvorot i podno`jata nivni, i klinovite nivni i jaìwata nivni, i siot pribor {to im pripa|a; i imenuvajte gi rabotite, {to treba da gi nosat. 33 Toa e rabotata na rodovite na Merarievite sinovi spored slu`bata niv29
158
BROEVI
38 na pri skinijata na sobranieto, a pod
1 Mojs 46,11
nadzor na Itamar, sinot na sve{tenikot Aron. Popis na levitite sposobni za slu`ba
I gi prebroija Mojsej i Aron i na~alnicite narodni Kaatovite sinovi spored rodovite nivni i spored semejstvata nivni, 35 od trieset godini nagore do pedeset godini, site sposobni za slu`ba, za da rabotat vo skinijata na sobranieto. 36 I izlegoa na broj spored rodovite nivni, dve iljadi sedumstotini i pedeset. 37 Toa se prebroenite od rodovite Kaatovi, site {to }e sluàt pri skinijata na sobranieto, i {to gi izbroija Mojsej i Aron po zapoved Gospodova, dadena preku Mojsej. 38 I Girsonovite sinovi bea prebroeni spored rodovite nivni, i spored semejstvata nivni, 39 od trieset godini i nagore do pedeset godini, site sposobni za slu`ba, za da rabotat vo skinijata na sobranieto; 40 i izlegoa na broj, spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, dve iljadi {estotini i trieset. 41 Toa se izbroenite od rodovite na Girsonovite sinovi, site {to }e sluàt vo skinijata na sobranieto, a koi gi izbroija Mojsej i Aron, po zapovedta Gospodova, dadena preku Mojsej. 42 Rodovite na Merarievite sinovi bea izbroeni spored rodovite nivni, spored semejstvata nivni, 43 od trieset godini i nagore, do pedeset godini, site sposobni za slu`ba, da rabotat pri skinijata na sobranieto; 44 i izlegoa na broj, spored rodovite nivni, (spored nivnite tatkovski domovi), tri iljadi i dveste. 45 Toa se prebroenite od rodovite na Merarievite sinovi, {to gi prebroija Mojsej i Aron po zapovedta Gospodova, dadeni preku Mojsej. 46 I bea izbroeni site leviti, {to gi izbroija Mojsej i Aron i na~alnicite
34
izrailski spored rodovite nivni i 5,2 3 Mojs spored semejstvata nivni, 13,45-46 47 od trieset godini i nagore do pe- 15,3 Mojs deset godini, site sposobni da rabotat 5 23,10-15 i da nosat vo skinijata na sobranieto, Mt 9,20 48 i izlegoa na broj osum iljadi pet3 stotini i osumdeset. 2 Mojs 49 Po zapoved na Gospod gi rasporedi 29,45 3 Mojs Mojsej, sekoj na svojata rabota {to }e ja 26,12 vr{i, i bea izbroeni, kako {to mu 2 Kor 6,16 6 zapoveda Gospod na Mojsej.
Lk 19,8 Mojs I mu re~e Gospod na Mojsej, 3 5,5.16 velej}i: Lk 19,8 2 Zapovedaj im na sinovite izrail8 ski da gi isteraat nadvor od naselbata 3 Mojs 5,15 site leprozni, i site {to imaat kapa- 6,6-7 vica, i site {to se oskvernile od 9 3 Mojs mrtovec; 3 i maìte i ènite isterajte gi, 22,12-16 nadvor od naselbata isterajte gi, za da ne gi oskvernuvaat domovite svoi, me|u koi i Jas ìveam. 4 Taka i napravija sinovite na Izrail gi isteraa nadvor od naselbata: kako {to mu re~e Gospod na Mojsej, taka i napravija sinovite izrailski.
Otstranuvawe na ne~istite
Ot{teta vo slu~aj na prestap I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: Kaì im na sinovite izrailski: ako ma` ili èna napravi koj i da bilo grev protiv ~ovek i so toa izvr{i prestap protiv Gospod, vinovna e taa du{a. 7 Neka go ispoveda napraveniot grev i da go vrati ona, za {to e vinoven, i da dodade kon toa u{te edna petina i da mu go dade na onoj, protiv kogo zgre{il. 8 Ako toj ~ovek nema naslednik, komu bi trebalo da mu se vrati za vinata, toga{ da mu go posveti toa na Gospod: neka bide toa za sve{tenikot, osven ovenot za o~istuvawe, preku koj }e go o~isti. 9 I sekoj prinos od s# {to }e se osvetuva za sinovite izrailski, a }e go donesuvaat za Gospod pri sve{tenikot, nemu mu pripa|a;
5 6
159
BROEVI
10
3 Mojs 7,29-34
14
Izreki 6,34 27,4
i posvetenoto, od kogo i da e, nemu mu pripa|a; i, ako nekoj mu dade ne{to na sve{tenikot, nemu mu pripa|a.
10
Zakon za èna osomni~ena vo neverstvo

11
I mu re~e Gospod na Mojsej, ve2 Mojs lej}i: 16,36 12 Zboruvaj so sinovite na Izrail i 3 Mojs 5,11 Ez 29,16 kaì im: ako nekogo go izneveri èna18 ta i ja prezre vernosta kon nego, 13 ili ako nekoj prespie so nea i izlee 3 Mojs 10,6 1 Kor 11,6 seme, i toa se prikrie od o~ite na ma21 òt nejzin, ili ako skrie deka se osIs.N. 6,25 kvernila tajno, a protiv nea nema sve1 Car 14,24 dok, taa nema da bide razobli~ena; 14 a nego go obzeme qubomoren duh, i po~ne da qubomori na èna si, koga taa e oskverneta, ili go obzeme qubomoren duh, i toj po~ne da qubomori na èna si, koga taa ne e oskverneta, 15 toga{ maòt neka ja dovede ènata kaj sve{tenikot i da prinese dar za nea edna desetina od efa ja~meno bra{no, no da ne go poliva so maslo i da ne stava na nego temjan, za{to toa e `rtva za qubomora, `rtva za spomen {to naspomnuva za bezzakonie. 16 A sve{tenikot neka ja dovede ènata i neka ja ispravi pred Gospod; 17 i da zeme toj sveta voda vo glinen sad i prav od suvata zemja vo skinijata, i da go stavi vo vodata. 18 Potoa sve{tenikot da ja ispravi ènata pred Gospod, i da $ ja otkrie glavata i da go stavi vrz racete nejzini prinosot za spomen, a toa e prinos za qubomora, a sve{tenikot da ja drì vo rakata gor~livata voda, koja nosi prokletstvo. 19 I sve{tenikot da ja zakolne i da $ re~e na ènata: ako nikoj ne bil so tebe, i ti ne si se oskvernila i ne si go izneverila svojot ma`, nema da ti na{teti ovaa gor~liva voda, koja nosi prokletstvo. 20 No, ako si go izneverila svojot ma` i si se oskvernila, i ako nekoj, osven tvojot ma`, spiel so tebe, 21 toga{ sve{tenikot neka ja zakolne ènata so kletvata za prokletstvo i neka $ re~e: Da te predade Gospod na
15
prokletstvoto i na kletva vo tvojot narod, i da dade Gospod utrobata tvoja da se isu{i, i stomakot tvoj da se nadue; 22 i da mine vnatre vo tebe taa voda {to nosi prokletstvo, pa stomakot tvoj da se nadue i utrobata tvoja da se isu{i. A ènata da kaè: Amin, amin. 23 I sve{tenikot da gi napi{e tie kletvi na hartija, a potoa da gi izbri{e vo gor~livata voda; 24 i da $ dade na ènata da se napie od gor~livata voda, {to nosi prokletstvo, i da vleze vo nea vodata, i da ja napolni so gor~evina. 25 I da go zeme sve{tenikot od racete na ènata lebniot prinos za qubomora, i da go izdigne toj prinos pred Gospod, i da go odnese kaj `rtvenikot. 26 I sve{tenikot da zeme toga{ so raka malku od lebniot prinos za spomen, da go izgori na `rtvenikot i potoa da $ dade na ènata da ja ispie vodata; 27 i otkoga }e ja napoi so vodata, ako e taa ne~ista i ako napravila prestap sprema svojot ma`, gor~livata voda {to nosi prokletstvo, }e navleze vo nea, pravej}i $ {teta i stomakot }e $ se nadue, i utrobata nejzina }e se isu{i, i taa èna }e bide prokleta me|u svojot narod. 28 Ako, pak, ènata ne e oskverneta i ostanala ~ista, }e ostane bez povreda i }e se oploduva od seme. 29 Toa e zakonot za qubomora: koga ènata }e go izneveri svojot ma` i }e se oskverni, 30 ili koga qubomoren duh }e go obzeme maòt, i toj po~ne da qubomori na èna si, toga{ toj neka ja ispravi èna si pred Gospod, i neka go izvr{i sve{tenikot nad nea s# ona spored ovoj zakon, 31 i maòt }e bide ~ist od grev, a ènata }e go primi vrz sebe svojot grev. Zakon za nazirstvoto I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Kaì im na sinovite izrailski i re~i im: ako ma` ili èna dade zavet
22
5 Mojs 27,15 Ps 108,18
23
Er 45,1
25
3 Mojs 8,27
26
3 Mojs 2,2 5,12
27
Is 43,28 Er 26,6 Er 29,18
31
3 Mojs 5,1
6,2
1 Mojs 28,20 Sud 13,5 Dela 21,23
160
BROEVI
3 za nazirstvo i Mu se posveti na Gospod 4
Amos 2, 11-12
3 Mojs 10,9 Lk 1,15
5
Sud 13,5 16,17 1 Car 1,11 Is 7,20 Ez 5,1
6
3 Mojs 21,1-3
9
3 Mojs 14,8-22
10
3 Mojs 5,7 14,10.11
11
2 Mojs 29,36
12
3 Mojs 5,15 12,6
13
Dela 21, 23-24
kako nazir, 3 toj treba da se vozdrùva od vino i od sekakov drug alkoholen pijalak, i od vinski ocet, i od ocet od drug alkohol, i ne smee da pie ni{to prigotveno od grozje, a ne smee da jade ni sveò, nitu suvo grozje; 4 vo site denovi na svojot zavet toj ne smee da jade (i da pie) ni{to, {to e prigotveno od grozje, od semkite do lu{pite. 5 Vo site denovi na negoviot zavet za nazirstvo bri~ ne smee da ja dopira glavata negova; dodeka da minat denovite, vo koi Mu se posvetil na Gospod kako nazir, toj e svet; treba da ostavi slobodna da raste kosata na negovata glava. 6 Vo site denovi, vo koi Mu se posvetil na Gospod, toj ne smee da se dobliùva do mrtvo telo; 7 toj ne smee da se oskvernuva ni so dopir do tatkoto svoj i majkata svoja, do bratot svoj i sestrata svoja, koga }e umrat, za{to zavetot na Boga e vrz glavata negova; 8 vo site denovi na negoviot zavet neka bide svet pred Gospod. 9 Ako nekoj kaj nego umre nenadejno, i so toa se oskverni negovata posveta vo nazirstvo, da ja istriè glavata svoja vo denot na svoeto o~istuvawe, na sedmiot den da ja istriè, 10 a vo osmiot den da mu odnese na sve{tenikot pri vlezot od skinijata na sobranieto dve grlici ili dva mladi gulaba. 11 Sve{tenikot da prinese edna od pticite kako `rtva za grev, a drugata za sepalenica, i }e go o~isti od oskvernuvaweto so mrtvoto telo, i }e ja osveti glavata negova vo toj den, 12 i toj odnovo treba da gi po~ne na Gospod posvetenite denovi na svoeto nazirstvo i da prinese ednogodi{no jagne kako `rtva za vina; porane{nite, pak, denovi da ne se smetaat, za{to nazirstvoto negovo bilo oskverneto. 13 Ova e zakonot za nazirot: vo onoj den koga }e zavr{at denovite na nego-
voto nazirstvo, neka go dovedat pred vlezot od skinijata na sobranieto, 14 i toj da prinese `rtva na Gospod edno ednogodi{no ma{ko jagne bez nedostatok za sepalenica, i edno ènsko jagne bez nedostatok kako `rtva za grev i eden oven bez nedostatok kako `rtva za mir, 15 i ko{nica so lebovi bez kvas od p~eni~no bra{no, i lebovi meseni so maslo, i beskvasni pitki pomazani so maslo i leben prinos so niv i preliv. 16 I sve{tenikot da go donese toa pred Gospod i da ja prinese `rtvata negova za grev i sepalenicata negova; 17 ovenot da Mu go prinese na Gospod kako `rtva za mir zaedno so ko{nicata beskvasni lebovi; isto taka sve{tenikot da go prinese lebot i prelivot za nego. 18 A pri vlezot od skinijata na sobranieto nazirot da ja istriè svojata posvetena glava, i da ja stavi kosata od svojata posvetena glava na ognot, {to e pod `rtvata za mir. 19 I da zeme sve{tenikot edna svarena ple{ka od ovenot, edna beskvasna pitka od ko{nicata i eden leb i da gi stavi vo racete na nazirot, otkako toj }e ja istriè svojata glava; 20 i da go izdigne toa sve{tenikot, ni{aj}i go pred Gospod; toa e svetiwa za sve{tenikot zaedno so ni{kanite gradi i izdignatata ple{ka. Potoa nazirot moè da pie vino. 21 Toa e zakonot za nazirot, koj Mu se posvetil na Gospod, i `rtvata {to mu ja prinesuva na Gospod za negoviot zavet, bez da se smeta ona, {to moè pove}e da dade: spored zavetot svoj {to go dal, taka treba i da napravi, zaedno so ozakonetoto za negovoto nazirstvo. Na~inot na blagoslovuvawe I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 23 Kaì mu na Aron i na sinovite negovi: taka da gi blagoslovuvate sinovite izrailski i da im govorite: 24 da te blagoslovi Gospod i da te ~uva!
22
14
2 Mojs 12,5 3 Mojs 4,3 14,10
15
2 Mojs 29,2-3 3 Mojs 2,4 7,12
16
3 Mojs 1,3
17
2 Mojs 29,41 3 Mojs 3,1
18
Dela 21,24
19
3 Mojs 7,12
20
3 Mojs 7,34 10,14
23
5 Mojs 21,5 1 Let 23,13
24
1 Mojs 28,3 5 Mojs 28,3-6 Ps 16,8 28,9 121,7-8
161
BROEVI
da pogledne kon tebe Gospod so svetloto Svoe lice i da te pomiluva; 26 da go svrti Gospod kon tebe liceto Svoe i da ti dade mir! 27 Taka da go povikuvate imeto Moe 26 nad sinovite Izrailevi, i Jas }e gi Is 14,7 blagoslovam. Er 33,6
25
25
1 Mojs 43,29 Ps 4,6 31,17 Jov 29,24
Ps 121,6 Jn 14,27
27
5 Mojs 28,10 2 Car 7,23 Er 25,29 Ez 36,23 2 Let 7,14 Sir 50, 20-21
7,1
2 Mojs 40,17-33
2
1,4-15
3
1 Car 6, 7-14 1 Let 13,7
7
3,18-20 4,24-33
9
4,2-15
10
Ez 43,18-26
12
2,3
Koli nameneti za skinijata Vo onoj den koga Mojsej ja izgradi skinijata i ja pomaza, koga ja osveti nea i site nejzini delovi, i `rtvenikot i site negovi pribori, i gi pomaza i gi osveti, 2 toga{ dojdoa kaj nego (dvanaesette) na~alnici izrailski, glavi na domovite nivni, stare{ini na plemiwata koi rakovodea so prebrojuvaweto, 3 i donesoa prinos svoj pred Gospod {est pokrieni koli i dvanaeset volovi, po edna kola od dvajca na~alnici i po eden vol od sekogo, i go donesoa toa pred skinijata. 4 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 5 Zemi go toa od niv; toa }e posluì za izvr{uvawe na slu`bite vo skinijata na sobranieto; i daj im go toa na levitite, sekomu spored slu`bata negova! 6 I gi zede Mojsej kolite i volovite i im gi predade na levitite: 7 dve koli i ~etiri vola im dade na Girsonovite sinovi, spored slu`bata nivna; 8 i ~etiri koli i osum volovi im dade na Merarievite sinovi, spored slu`bata nivna, pod nadzor na Itamar, sinot na sve{tenikot Aron; 9 a na Kaatovite sinovi ne im dade, za{to nivnata rabota be{e da go nosat svetili{teto: na ramo treba da go nosat.
Prinosi za osvetuvawe na skinijata 10 I donesoa na~alnicite `rtvi za osvetuvawe na `rtvenikot vo onoj den koga go pomazaa, i gi prinesoa na~alnicite darovite svoi pred `rtvenikot. 11 Pa mu re~e Gospod na Mojsej: Na den po eden na~alnik da donesuva svoj prinos za osvetuvawe na `rtvenikot. 12 Vo prviot den go donese svojot dar Naason, Aminadavoviot sin, od plemeto na Juda;
darot negov be{e: edna srebrena ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli i edna srebrena ~a{a, te{ka sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, obete polni so p~eni~no bra{no, sme{ano so maslo za leben prinos; 14 edna zlatna kadilnica, te{ka deset {ekeli, polna so temjan; 15 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica; 16 eden kozel od kozite `rtva za grev; 17 i za `rtva za mir, dva vola, pet ovni, pet kozli, pet ednogodi{ni jagniwa. Toa be{e dar od Naason, Aminadavoviot sin. 18 Vo vtoriot den dar svoj donese Natanail, Cuaroviot sin, na~alnik (na plemeto) Isaharovo; 19 toj donese svoj prinos: edna srebrena ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli, edna srebrena ~a{a te{ka sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, polni so p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo za leben prinos; 20 edna zlatna kadilnica deset {ekeli, polna so temjan, 21 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica, 22 eden kozel kako `rtva za grev, 23 i `rtva za mir dva vola, pet ovni, pet kozli, pet ednogodi{ni jagniwa. Toa be{e darot od Natanail, Cuaroviot sin. 24 Vo tretiot den na~alnikot na potomcite Zavulonovi Elijav, Helonoviot sin; 25 darot mu be{e: edna srebrena ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli, edna srebrena ~a{a sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, polni so p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo za leben prinos; 26 edna zlatna kadilnica deset {ekeli, polna so temjan, 27 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica, 28 eden kozel `rtva za grev, 29 i za `rtva za mir dva vola, pet ovni, pet kozli, pet ednogodi{ni jagniwa. Toa be{e dar od Elijav, Helonoviot sin.
13
13
2 Mojs 30,13 3 Mojs 2,1
15
2 Mojs 24,5 29,3 3 Mojs 1,3
17
3 Mojs 3,1
18
2,5
24
2,7
162
BROEVI
Vo ~etvrtiot den na~alnikot na Ruvimovite potomci Elicur, [edeuro36 viot sin; 31 darot negov be{e: edna srebrena 2,12 ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli, 42 2,14 edna srebrena ~a{a sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, polni so p~eni~no bra{no izme{ano so maslo za leben prinos; 32 edna zlatna kadilnica deset {ekeli, polna so temjan, 33 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica, 34 eden kozel `rtva za grev, 35 i `rtva za mir dva vola, pet ovni, pet kozli i pet ednogodi{ni jagniwa. Toa e darot od Elicur, [edeuroviot sin. 36 Vo pettiot den na~alnikot na Simeonovite potomci [elumiel, Curi{adaeviot sin; 37 prinosot negov be{e: edna srebrena ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli, edna srebrena ~a{a sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, obete polni so p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo kako leben prinos; 38 edna zlatna kadilnica deset {ekeli, polna so temjan, 39 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica, 40 eden kozel `rtva za grev, 41 i `rtva za mir dva vola, pet ovni, pet kozli i pet ednogodi{ni jagniwa. Toa e darot od [elumiel, Curi{adaeviot sin. 42 Vo {estiot den na~alnikot na Gadovite potomci Elijasaf, Deueloviot sin; 43 prinosot negov be{e: edna srebrena ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli, edna srebrena ~a{a sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, polni so p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo kako leben prinos; 44 edna zlatna kadilnica deset {ekeli, polna so temjan, 45 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica, 46 eden kozel `rtva za grev, 47 i `rtva za mir dva vola, pet ovni, pet kozli i pet ednogodi{ni jagniwa.
30 2,10
30
Toa e darot od Elijasaf, Deueloviot 48 2,18 sin. 48 Vo sedmiot den na~alnikot na 54 Efremovite potomci Eli{ama, Amiu- 2,20 doviot sin; 60 49 prinosot negov be{e: edna srebrena 2,22 ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli, edna srebrena ~a{a sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, polni so p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo kako leben prinos; 50 edna zlatna kadilnica deset {ekeli, polna so temjan, 51 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica, 52 eden kozel `rtva za grev, 53 i `rtva za mir dva vola, pet ovni, pet kozli, pet ednogodi{ni jagniwa. Toa e darot od Eli{ama, Amiudoviot sin. 54 Vo osmiot den na~alnikot na Manasievite potomci Gamaliil, Pedacuroviot sin; 55 prinosot negov be{e: edna srebrena ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli, edna srebrena ~a{a sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, polni so p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo kako leben prinos; 56 edna zlatna kadilnica deset {ekeli, polna so temjan, 57 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica, 58 eden kozel `rtva za grev, 59 i `rtva za mir, dva vola, pet ovni, pet kozli, pet ednogodi{ni jagniwa. Toa e darot od Gamaliil, Pedacuroviot sin. 60 Vo devettiot den na~alnikot na Venijaminovite potomci Avidan, Gidonieviot sin; 61 prinosot negov be{e: edna srebrena ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli, edna srebrena ~a{a sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, polni so p~eni~no bra{no izme{ano so maslo kako leben prinos; 62 edna zlatna kadilnica deset {ekeli, polna so temjan, 63 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica, 64 eden kozel `rtva za grev,
163
BROEVI
i `rtva za mir dva vola, pet ovni, pet kozli, pet ednogodi{ni jagniwa. 72 Toa e dar od Avidan, Gidonieviot sin. 66 Vo desettiot den na~alnikot na 2,27 Danovite potomci Ahiezer, Ami{adae78 2,29 viot sin; 67 prinosot negov be{e edna srebrena ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli, edna srebrena ~a{a sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, polni so p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo kako leben prinos; 68 edna zlatna kadilnica deset {ekeli, polna so temjan, 69 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica, 70 eden kozel `rtva za grev, 71 i `rtva za mir dva vola, pet ovni, pet kozli, pet ednogodi{ni jagniwa. Toa e darot na Ahiezer, Ami{adaeviot sin. 72 Vo edinaesettiot den na~alnikot na Asirovite potomci Pagiil, Ohranoviot sin; 73 prinosot negov be{e: edna srebrena ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli, edna srebrena ~a{a sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, polni so p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo kako leben prinos; 74 edna zlatna kadilnica deset {ekeli, polna so temjan, 75 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica, 76 eden kozel `rtva za grev, 77 i `rtva za mir dva vola, pet ovni, pet kozli, pet ednogodi{ni jagniwa. Toa e darot od Pagiil, Ohranoviot sin. 78 Vo dvanaesettiot den na~alnikot na Neftalimovite sinovi Ahira, Enanoviot sin; 79 prinosot negov be{e: edna srebrena ~inija, te{ka sto i trieset {ekeli, edna srebrena ~a{a sedumdeset {ekeli, spored sve{teniot {ekel, polni so p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo kako leben prinos. 80 edna zlatna kadilnica deset {ekeli, polna so temjan, 81 eden junec, eden oven, edno ednogodi{no ma{ko jagne za sepalenica, 82 eden kozel `rtva za grev,
65 2,25
66
i `rtva za mir dva vola, pet ovni, 89 Mojs pet kozli, pet ednogodi{ni jagniwa. 2 16,34 Toa e darot od Ahira, Enanoviot sin. 29,42 84 Toa bea darovite od na~alnicite 33,9-11 40,2 Izrailevi pri osvetuvaweto na `rtve- Ps 98,1 nikot vo denot na pomazuvaweto negovo: dvanaeset srebreni ~inii, dvanaeset 8,1-4 srebreni ~a{i, dvanaeset zlatni kadil- 3 Mojs 24,2-4 nici. 85 Vo sekoja ~inija ima{e po sto i 4 trieset {ekeli srebro i vo sekoja ~a{a 2 Mojs 25,9 po sedumdeset; i taka seto srebro vo tie sadovi be{e dve iljadi i ~etiristotini {ekeli, spored sve{teniot {ekel; 86 a dvanaesette zlatni kadilnici polni so temjan, sekoja ima{e po deset {ekeli, spored sve{teniot {ekel: zlato vo kadilnicite s# na s# sto i dvaeset {ekeli. 87 Za sepalenici ima{e vkupno: dvanaeset junci od krupniot dobitok, dvanaeset ovni, dvanaeset ednogodi{ni ma{ki jagniwa, i so niv leben prinos, kako i `rtvite za grev dvanaeset kozli; 88 a za `rtvi za mir ima{e s# na s#: dvaeset i ~etiri vola krupen dobitok, {eeset ovni, {eeset kozli, {eeset ednogodi{ni ma{ki jagniwa (bez nedostatok). Toa bea darovite pri osvetuvaweto na `rtvenikot otkako be{e pomazan. 89 Koga Mojsej vleguva{e vo skinijata na sobranieto da zboruva so Gospod, slu{a{e glas, koj mu govore{e od poklopecot, {to e nad kov~egot na zavetot me|u dvata heruvima; i mu govore{e.
83
I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Javi mu na Aron i kaì mu: koga gi pali{ kandilcata, otspredi na svetilnikot treba da gorat sedum kandilca. 3 Aron taka i napravi: otspredi na svetilnikot gi zapali kandilcata negovi, kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej. 4 I eve kako e napraven svetilnikot: iskovan e od zlato od stebloto negovo
Zlatniot svetilnik
164
BROEVI
6 do cvetovite negovi s# e od kovano
3,5-13 3 Mojs 22,2 Is 1,16 52,11
zlato; spored obrazecot, {to Gospod mu go be{e pokaàl na Mojsej.
7
1 Mojs 35,2 3 Mojs 14,8-9 5 Mojs 21,12 Ez 36,25
8
3 Mojs 2,1 4,3
9
2 Mojs 40,12 3 Mojs 8,3
10
3 Mojs 3,2 Dela 6,6
11
3,6-8 2 Mojs 29,24
12
2 Mojs 29,10.36 3 Mojs 4,3
16
3,12-13
17
2 Mojs 4,23 13,2-11 22,29
Posvetuvawe na levitite 5 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 6 Zemi gi levitite me|u sinovite izrailski i o~isti gi. 7 A za da gi o~isti{, postapi so niv vaka: porosi gi so voda za o~istuvawe, i neka go izbri~at so bri~ celoto telo svoe i da gi isperat ali{tata svoi, pa }e bidat ~isti. 8 I da zemat eden junec i zaedno so nego i leben prinos od p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo, i drug junec `rtva za grev. 9 I dovedi gi levitite pred skinijata na sobranieto i soberi go celoto op{testvo na sinovite izrailski; 10 dovedi gi levitite nivni pred Gospod, a sinovite na Izrail neka gi stavat racete svoi vrz levitite. 11 Aron, pak, da go izvr{i nad levitite posvetuvaweto nivno pred Gospod vo ime na sinovite izrailski za da Mu sluàt na Gospod; 12 a levitite da gi stavaat racete svoi vrz glavite na juncite, i edniot da go prinesat kako `rtva za grev, a drugiot za sepalenica na Gospod, za da im se prostat grevovite na levitite. 13 Potoa postavi gi levitite pred Aron i pred sinovite negovi i izvr{i go nad niv posvetuvaweto vo Gospod; 14 taka oddeli gi levitite od sinovite izrailski, pa levitite da bidat Moi. 15 Potoa levitite, otkako }e gi o~isti{ i }e go izvr{i{ nad niv posvetuvaweto nivno, da vlezat da sluàt vo skinijata na sobranieto; za{to tie Mi se dadeni me|u sinovite izrailski; 16 bidej}i mesto site prvorodeni od sinovite izrailski, koi otvoraat utroba, Jas gi zedov za Sebe. 17 Za{to Moi se site prvorodeni kaj sinovite izrailski, od ~ovek do dobitok: vo onoj den, koga Jas gi ubiv site prvorodeni vo egipetskata zemja, Jas gi osvetiv za Sebe, 18 i gi zedov levitite mesto site prvorodeni kaj sinovite na Izrail.
Me|u sinovite izrailski levitite mu gi predadov na Aron a na sinovite negovi, za da sluàt mesto sinovite izrailski pri skinijata na sobranieto i da vnimavaat na sinovite na Izrail da ne im se slu~i zlo, ako se dobliàt do svetili{teto. 20 Taka i postapija so levitite Mojsej i Aron i celoto op{testvo na sinovite izrailski; kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej za levitite, taka i postapija so niv sinovite na Izrail. 21 I levitite otkako se o~istija i gi ispraa oblekite svoi, Aron izvr{i nad niv posvetuvawe pred Gospod i gi o~isti, i se pomoli za niv za da bidat ~isti. 22 Potoa levitite vlegoa da sluàt vo skinijata na sobranieto pred Aron i pred sinovite negovi. Kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej za levitite, taka i postapija so niv. 23 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 24 Eve go zakonot za levitite: od dvaeset i pet godini nagore da stapuvaat na slu`ba pri skinijata na sobranieto, 25 a od pedeset godini natamu da prestanat da sluàt i pove}e da ne rabotat; 26 a toga{ tie neka im pomagaat na bra}ata svoi da ~uvaat straà pri skinijata na sobranieto, no slu`ba da ne sluàt. Taka postapuvaj so levitite, {to se odnesuva do slu`bata nivna.
19
19
3,41
21
1 Mojs 35,2
24
2 Mojs 38,21 1 Let 23,3
25
4,3
9,1-15
2 Mojs 12,1-20
3
3 Mojs 23,5 5 Mojs 16,1-8
I mu re~e Gospod na Mojsej vo Sinajskata Pustina vo prviot mesec od vtorata godina, otkako bea izlegle od egipetskata zemja, velej}i: 2 Neka napravat sinovite izrailski Pasha vo opredelenoto za nea vreme: 3 na ~etirinaesettiot den od toj mesec ve~erta napravete ja vo opredelenoto vreme za nea; spored site propisi propi{ani i so site obredi propi{ani za nea napravete ja! 4 I im re~e Mojsej na sinovite izrailski da napravat Pasha. 5 I napravija Pasha vo prviot mesec, na ~etirinaesettiot den od mesecot
Denot za proslava na Pashata
165
BROEVI
6 ve~erta, vo Sinajskata Pustina: kako
5,2 19,11 3 Mojs 5,3 13,3 21,11
8
2 Mojs 18,15 3 Mojs 24,12 Ps 84,7
10
2 Let 30,2
11
2 Let 30,15
12
Jn 19,36
13
1 Mojs 17,14
14
2 Mojs 12,48-49
15-23
2 Mojs 13,21-22 5 Mojs 1,33
15
2 Mojs 38,21
{to mu zapoveda Gospod na Mojsej, taka i postapija vo s# sinovite na Izrail. 6 A ima{e lu|e, koi bea ne~isti od dopir do mrtvi ~ove~ki tela, pa ne moèa da napravat Pasha vo onoj den; i dojdoa tie lu|e vo onoj den kaj Mojsej i Aron, 7 i mu rekoa na Mojsej: Nie sme ne~isti od dopir do mrtvi ~ove~ki tela; zo{to ne ni dozvoluvaat i nie da mu prineseme prinos na Gospod vo opredelenoto vreme me|u sinovite izrailski? 8 I im re~e Mojsej: Po~ekajte da ~ujam, kako }e zapoveda Gospod za vas. 9 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 10 Kaì im na sinovite na Izrail: ako nekoj od vas ili od potomcite va{i bide ne~ist poradi dopir do mrtvo telo, ili bide na dolg pat, i toj neka napravi Pasha Gospodova. 11 Takvite neka ja napravat vo ~etirinaesettiot den od vtoriot mesec ve~erta i neka ja jadat so beskvasen leb i so gor~livi trevki; 12 i da ne ostavaat od nea za utre{niot den i koskite nejzini da ne se kr{at; neka ja napravat spored site propisi za Pasha. 13 A onoj {to e ~ist, a ne bil na (dolg) pat i ne napravi Pasha, da se istrebi taa du{a od narodot svoj, za{to toj ne Mu prinesol dar na Gospod vo opredelenoto vreme: grev }e primi vrz sebe toj ~ovek. 14 Ako pri vas ìvee pridojden i toj treba da napravi Pasha Gospodova; spored naredbata za Pasha i spored obredot za nea toj treba da ja napravi; eden zakon neka postoi za vas i za pridojden, i za tuka{en. Oblak vrz svetata skinija Vo onoj den koga be{e postavena skinijata, oblak ja pokri skinijata na sobranieto, i od ve~erta pa do izutrina se gleda{e ne{to kako ogan nad skinijata. 16 Taka stanuva{e sekoga{: oblak ja pokriva{e dewe i ne{to kako ogan no}e. 17 I {tom oblakot }e se krene{e od skinijata, sinovite izrailski trgnuvaa
15
na pat, i na mestoto, kade {to oblakot 19 zapira{e, tamu se smestuvaa sinovite 3 Mojs 8,35 izrailski. 18 Po zapoved na Gospod sinovite na 10,2 Izrail trgnuvaa na pat i po zapoved na Er 4,5 5,8 Gospod zastanuvaa: za seto vreme, dode- Os Joil 2,1 ka oblakot stoe{e nad skinijata, stoeja 1 Kor 15,52 i tie; 19 i ako oblakot dolgo vreme ostanu- 1 Sol 4,16 va{e nad skinijata, sinovite izrailski 4 go nabquduvaa toj Gospodov znak i ne 1,16 2 Mojs trgnuvaa. 18,21 20 Ponekoga{, pak, oblakot malku vreme ostanuva{e nad skinijata: spored znakot Gospodov tie se zapiraa i spored znakot Gospodov trgnuvaa na pat. 21 Ponekoga{ oblakot stoe{e samo od ve~erta do utrinata, i nautro oblakot se kreva{e, toga{ i tie trgnuvaa; ili oblakot stoe{e i dewe i no}e, i koga }e se krene{e, toga{ i tie trgnuvaa; 22 ili ako dva dena, ili cel mesec, ili podolgo vreme oblakot ostanuva{e nad skinijata, toga{ i sinovite izrailski stoeja i ne trgnuvaa na pat; a koga }e se izdigne{e, toga{ trgnuvaa. 23 Na znakot Gospodov se zapiraa i spored znakot Gospodov trgnuvaa na pat; go sledea znakot Gospodov spored zapovedta na Gospod, dadena preku Mojsej. Srebrenite trubi I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Napravi si dve srebreni trubi, kovani napravi gi, za da ti sluàt da go sobira{ narodot i da gi kreva{ logorite. 3 A koga }e zatrubat so niv, da se sobere kaj tebe celoto op{testvo pred vlezot od skinijata na sobranieto. 4 Koga }e se zatrubi so ednata truba, da dojdat kaj tebe knezovite i vojvodite izrailski. 5 Koga }e zatrubite za poa|awe, da se krenat onie logori, {to se smesteni kon istok. 6 Koga }e zatrubite po vtorpat za poa|awe, toga{ da se krenat logorite, {to se smesteni kon jug; ({tom }e zatrubite po tretpat za poa|awe, neka se krenat logorite {to se postaveni kon
10
166
BROEVI
znak, da se krenat logorite, {to se postaveni kon sever) vaka da se trubi koga se trgnuva na pat. 7 Koga, pak, se svikuva sobranieto, 8 1 Mojs 9,12 trubete, no ne na toj na~in. 8 So trubite da trubat Aronovite 9 sinovi, sve{tenicite: toa da vi bide 1 Mojs 8,1 2 Mojs 3,9 ve~en zakon vo rodovite va{i. 1 Car 9 I koga }e se krenete da ja branite 10,18 zemjata va{a od neprijatelot, koj odi Sud 2,18
Er 4,5 6,1 Ez 33,3 1 Kor 14,8
7 moreto; koga po ~etvrti pat }e dadete
protiv vas, trubete so trubite, i Gos- 29 Mojs pod, Bog va{, }e si spomni za vas, i vie 1 12,2.7 }e se izbavite od neprijatelite va{i. 15,14 10 I vo denovite koga }e se veselite, i 2 Mojs 2,15-22 na praznicite va{i, i na novome- 3,1 se~ijata va{i trubete so trubi koga Sud 4,11 prinesuvate sepalenica, ili `rtva za 30 mir; toa }e bide za vas se}avawe pred 2 Mojs va{iot Bog: Jas sum Gospod, Bog va{. 18,27
31
Mt 21,29
Ps 105,4 2 Let 13,12 1 Kor 15,52 Otkr 8, 6-13
Jov 29,15
OD SINAJ DO GRANICITE NA MOAV va; i nad vojskata Efremova be{e Eli{ama, Amiudoviot sin; 23 a nad vojskata od plemeto na potomcite Manasievi be{e Gamaliil, Pedacuroviot sin; 24 nad vojskata pak, od plemeto na potomcite Venijaminovi be{e Avidan, Gidonieviot sin. 25 Posledno me|u site logori be{e krenato znameto vo taborot na potomcite Danovi so vojskata nivna; i nad vojskata Danova be{e Ahiezer, Ami{adaeviot sin; 26 a nad vojskata od plemeto na potomcite Asirovi be{e Pagiil, Ohranoviot sin. 27 nad vojskata pak, od plemeto na potomcite Neftalimovi be{e Ahira, Enanoviot sin. 28 Toa e redosledot na trgnuvaweto na sinovite izrailski so vojskite nivni. I trgnaa. Mojsej bara predvodnik za patuvaweto I mu re~e Mojsej na Hovav, sinot na Raguil, Midjanecot, Mojseeviot test: Nie odime vo ona mesto, za koe Gospod re~e: vam }e vi go dadam. Dojdi so nas, }e ti napravime dobro, za{to Gospod veti mnogu dobrini za Izrail. 30 No toj mu odgovori: Nema da dojdam; }e otidam vo svojata zemja, pri rodot svoj. 31 A Mojsej mu re~e: Ne ostavaj n#, za{to ti gi znae{ mestata vo pustinata, i }e ni bide{ kako predvodnik.
29
Izrailcite poa|aat na pat Na vtorata godina, vo vtoriot mesec, na dvaesettiot den od mesecot, oblakot se krena od skinijata na sobranieto. 12 Toga{ sinovite izrailski pojdoa od Sinajskata Pustina tabor po tabor, i oblakot zastana vo pustinata Faran. 13 I se krenaa tie za prvpat, po zapo11 ved na Gospod, dadena preku Mojsej. 2 Mojs 14 Prvo be{e krenato znameto, {to 38,21 40,17 be{e vo logorot na potomcite Judini, 12 spored polkovite nivni; so vojskata 1 Mojs 14,6 Judina rakovode{e Naason, Aminadavosin; 13 viot 15 so vojskata od plemeto na potom5 Mojs 1,6 cite Isaharovi rakovode{e Natanail, Cuaroviot sin; 16 nad vojskata od plemeto na potomcite Zavulonovi be{e Elijav, Helonoviot sin; 17 I se krenaa sinovite Girsonovi i sinovite Merarievi, koi ja nosea skinijata. 18 Potoa be{e krenato znameto vo logorot na potomcite Ruvimovi spored polkovite nivni; i nad vojskata Ruvimova be{e Elicur, [edeuroviot sin; 19 a nad vojskata od plemeto na potomcite Simeonovi be{e [elumiel, Curi{adaeviot sin; 20 nad vojskata, pak, od plemeto na potomcite Gadovi be{e Elijasaf, Deuelov sin. 21 Potoa trgnaa Kaatovcite, nosej}i go svetili{teto; a skinijata ja postavuvaa pred tie da pristignat. 22 I se krena znameto vo logorot na potomcite Efremovi so vojskata nego10
3 Mojs 23,24 1 Car 20,5.24 4 Car 4,23 Is 1,13 Ez 45,17 Amos 8,5 2 Let 8,13 29,27-28 11
167
BROEVI
Ako pojde{ so nas, onie dobra, {to Gospod nam }e ni gi napravi, }e ti gi napravime i nie tebe. 33 I izminaa od planinata Gospodova 33 tri dena pat, a kov~egot na zavetot 5 Mojs 1,33 10,8 Gospodov ode{e pred niv na tri dena Is.N. 3,3 Sud 20,27 pat, za da im odbere mesto, kade da se 2 Car smestat. 15,24 34 I oblakot Gospodov gi osenuva{e 34 dewe, koga trgnuvaa od logorot. 2 Mojs 35 Koga kov~egot se kreva{e za pat, 40,34-38 5 Mojs 1,33 Mojsej vele{e: Stani, Gospodi, i }e gi 35 snema Tvoite neprijateli, i }e izbe5 Mojs 5,9 gaat od Tvoeto lice onie, {to Te 7,10 Sud 5,31 mrazat! 1 Car 2,1 36 A koga kov~egot se zapira{e, toj Is 17,12-14 59,18 vele{e: Vrati se, Gospodi, kaj iljaPs 16,13 dite i deseticite iljadi Izrailci! 68,2
32 5 Mojs 10,18 Ps 21,26-30 2 Let 6,41 1 Mojs 15,5 26,4 5 Mojs 1,10 Neem 9,23
32
Narodot po~na glasno da mrmori protiv Gospod; i Gospod ~u, pa Mu se razgore gnevot, i me|u niv plamna ogan Gospodov i zapo~na da go 11,1 uni{tuva krajniot del od logorot. 2 I povika narodot kon Mojsej; Mojsej 2 Mojs 14,11-12 Mu se pomoli na Gospod i ognot 3 Mojs 10,2 5 Mojs 9,22 prestana. Ps 105,23 3 I go narekoa toa mesto Tavera, 2 za{to me|u niv be{e plamnal ogan 1 Mojs 20,7 Gospodov. 2 Mojs
32,11-12 5 Mojs 9,20
36
11
Izrailcite vo Tavera
Narodot bara meso
4 Pridojdenite me|u niv po~naa da negoduvaat, a zaedno so niv i sinovite izrailski sednaa, pla~ea i velea: Koj 4 }e n# nahrani so meso? 5 Ja pomnime ribata {to ja jadevme 2 Mojs 16,3 1 Kor 10,6 kako podarok vo egipetskata zemja, 7 krastavicite i diwite, i kromidot, i 2 Mojs prazot, i lukot; 16,14 6 a sega du{ata na{a se isu{ila: osven mana, ni{to drugo pred o~ite na{i. 7 A manata prilega{e na korijandrovo seme i izgleda{e kako bdelium. 8 Narodot ode{e da ja sobira i ja mele{e so ra~ni melnici ili ja tol~e{e vo vagani, i ja vare{e vo kotli, pa prave{e od nea pitki; po vkus tie li~ea na pitulici, prigotveni so maslo. 5 Mojs 9,22 Is 10,17 Jov 1,16
Koga no}e pa|a{e rosa vrz logorot, toga{ pa|a{e i mana vrz nego. 10 I ~u Mojsej deka narodot pla~e po domovite svoi, sekoj pred vratata od kolibata svoja; i gnevot Gospodov silno se razgore, i na Mojsej mu stana te{ko. 11 I Mu re~e Mojsej na Gospod: Zo{to go izma~uva{ Tvojot sluga i zo{to ne najdov jas milost pred o~ite Tvoi, pa go stavi vrz mene celoto breme na ovoj narod? 12 Zar jas go nosev vo utrobata svoja siot ovoj narod, i zar jas go rodiv, pa mi veli{: nosi go na race, kako {to doilkata go nosi deteto, do zemjata, {to Ti so kletva im ja veti na predcite negovi? 13 Od kade kaj mene meso, pa da im dadam na site ovie lu|e, za{to tie pla~at pred mene i velat: daj ni meso da jademe. 14 Jas sam ne moàm da go nosam siot ovoj narod, za{to toj e preteòk za mene. 15 [tom taka postapuva{ so mene, podobro ubij me ako sum dobil milost pred Tvoite o~i, pa da ne ja gledam nevoljata svoja. 16 I mu re~e Gospod na Mojsej: Soberi mi sedumdeset maì od stare{inite izrailski, za koi znae{ deka se negovi glavatari i nadzornici, pa dovedi gi kaj skinijata na sobranieto, za da zastanat tamu zaedno so tebe. 17 Jas }e slezam i }e zboruvam tamu so tebe, }e zemam od Duhot, Koj e vrz tebe, i }e im naredam nim, da go nosat zaedno so tebe bremeto na narodot, a ne ti sam da go nosi{. 18 A na narodot kaì mu: o~istete se za utre{niot den, i }e jadete meso; za{to pla~ete pred Gospod velej}i: koj }e ne nahrani so meso; dobro ni be{e vo Egipet, zatoa Gospod }e vi dade meso, i }e jadete meso; 19 }e jadete ne den, ne dva, ne pet, ne deset i ne dvaeset dena, 20 no cel mesec }e jadete, dodeka ne vi izleze od nozdrite i ne vi omrzne, zatoa {to Go prezrevte Gospoda, Koj e me|u vas, i pla~ete pred Nego, velej}i:
9
11
1 Mojs 34,30 2 Mojs 5,22 18,18
12
2 Mojs 13,5 Is 40,11
13
Jn 6,5-9
14
2 Mojs 18,18 3 Car 3,9
15
2 Mojs 32,32 3 Car 19,5 Is 38,12 Jov 6,9
16
2 Mojs 3,16 18,21-26 Is.N. 1,10 Lk 10,1
17
2 Mojs 18,18 19,20 1 Car 10,6 4 Car 2,9 Is 32,15 Agej 2,5
18
2 Mojs 19,10 Ps 77,20
20
Is.N. 24,27 Sud 8,23 1 Car 10,19 Is 59,13 Ps 77,29 Jov 31,28
168
BROEVI
21 {to ni treba{e da izleguvame od
Egipet? 21 I re~e Mojsej: [estotini iljadi 22 pe{aci ima vo toj narod, srede koj sum Mt 15,33 Jn 6,7-9 jas, a Ti veli{: Jas }e im dadam meso, i }e jadat cel mesec! 23 22 zar treba da se zakolat site ovci i 1 Car 15,29 volovi, pa da im bide dovolno? Ili }e Is 50,2 59,1 se sobere seta morska riba, pa da gi Ez 12,25 zadovoli? 24,14 23 I mu re~e Gospod na Mojsej: Zar e 24 rakata Gospodova kratka? Sega }e 2 Mojs 19,9 vidi{, }e se ostvari li zborot Moj kon 1 Car 10,6 2 Let 15,1 tebe, ili ne!
2 Mojs 12,37
25
1 Car 10, 9-13 Dela 2,3-4 19,6 24
Bog im dava od Svojot Duh na sedumdesette stare{ini Mojsej izleze i mu gi kaà na narodot zborovite Gospodovi, i sobra sedumdeset postari maì me|u stare{inite narodni i gi postavi okolu skinijata. 25 I Gospod sleze vo oblak i govore{e so nego, i zede od Duhot, Koj be{e nad nego, i im dade na sedumdesette maì stare{ini. I koga sleze nad niv Duhot, tie po~naa da prorokuvaat, no potoa prestanaa. 26 Dvajca od maìte bea ostanale vo logorot; imeto na edniot mu be{e Eldad, a na drugiot Medad; no i nad niv be{e slegol Duhot ( tie bea me|u zapi{anite, samo {to ne izlegoa kraj skinijata ), i tie prorokuvaa vo logorot. 27 Dotr~a edno mom~e i mu javi na Mojsej, i re~e: Eldad i Medad prorokuvaat vo logorot. 28 Vo odgovor na toa Isus, sin Navinov, sluìtel na Mojsej u{te od negovite mladi godini, re~e: Gospodare moj, Mojseje, zabrani im! 29 No Mojsej mu re~e: Zar zaviduva{ poradi mene? O, da bea site od narodot Gospodov proroci, i da im go isprate{e Gospod Svojot Duh! 30 Toga{ Mojsej se vrati vo logorot, toj i stare{inite izrailski. Kivrot-Taava: potpolo{ki
31 Potoa duvna vetar od Gospod, i donese otkaj moreto potpolo{ki i gi
26
Otkr 1,10
28
2 Mojs 17,9 Is.N. 1,1 Mk 9,38-39
natrupa okolu logorot na eden den pat od ednata strana i na eden den pat od drugata strana okolu logorot, re~isi do dva lakta od zemjata. 32 Se krena narodot, i celiot onoj den i cela no} i celiot iden den se sobiraa potpolo{ki; i onoj, koj malku sobira{e, i toj sobra deset gomeri: i gi naredija okolu logorot. 33 Mesoto be{e u{te vo nivnite zabi i u{te ne be{e izedeno, koga se razgore gnevot Gospodov protiv narodot, i Gospod go porazi narodot so mo{ne golem poraz. 34 I go narekoa toa mesto: KivrotTaava (grobi{ta na al~nosta), za{to tamu go pogrebaa narodot, koj se pokaà al~en. 35 I se krenaa lu|eto od KivrotTaava, pa pojdoa za Hacerot, i vo Hacerot se smestija.
33
5 Mojs 9,7 Sud 2,12 4 Car 22,17 Is 10,16
34
5 Mojs 9,22
12,1
2 Mojs 2,21 15,20
2
2 Mojs 4,15-16
3
2 Mojs 4,10 Mt 11,29
5
2 Mojs 13,21
6
1 Mojs 20,3 1 Car 3,7 Mt 27,19 Evr 1,1
29
1 Car 10,5 Er 7,25 Joil 3,1-2 2 Let 24,19 Dela 2 1 Kor 14,5
31
2 Mojs 16,12-13 Ps 77,26-28
Toga{ Mirjam i Aron go preko- 7 ruvaa Mojsej poradi ènata 5 Mojs 34,5 Is.N. 1,1-2 Etiopjanka, {to ja be{e zel, za{to toj Ps 104,26 Evr 3,2-5 se be{e oènil so Etiopjanka; 2 i rekoa: Samo na Mojsej li mu Otkr 15,3 zboruva Gospod? Ne ni govore{e li Toj 8 2 Mojs i nam? I Gospod go ~u toa. 33,11-20 3 A Mojsej be{e najkrotkiot ~ovek Ez 1,28 Jn 9,29 me|u site lu|e na zemjata. 1 Kor 4 I im re~e Gospod nenadejno na Moj- 13,12 1,15 sej, na Aron i na Mirjam: Izlezete vie Kol Evr 11,27 trojca pred skinijata na sobranieto! Tie izlegoa i trojcata. 5 I sleze Gospod vo oblakov stolb, zastana pri vlezot od skinijata na sobranieto, pa gi povika Aron i Mirjam, i tie izlegoa i dvajcata. 6 I re~e: ûjte gi Moive zborovi: ako me|u vas ima prorok Gospodov, Jas mu se otkrivam vo videnie, na son govoram so nego; 7 ne e taka, me|utoa, so Mojot sluga Mojsej, toj e najverniot vo celiot Moj dom: 8 Jas mu govoram nemu direktno, i javno, a ne preku skrieni zborovi, i toj ja gleda slavata Gospodova; a vie kako ne se ispla{ivte da go prekoruvate Mojot sluga Mojsej?
12
Mirjam e kazneta so bolesta lepra
169
BROEVI
10
3 Mojs 13,11 5 Mojs 24,9 2 Let 26,20
13
2 Mojs 15,26 Is 1,6 30,26 Er 17,14 Os 6,1 Ps 6,1
14
3 Mojs 13,4-6.46 Is 50,6 Jov 17,6 30,9-10
15
3 Mojs 13,4 14,8
13,1
1 Mojs 21,21
3
3 Mojs 14,34 Is.N. 1,3
I se razgore gnevot Gospodov protiv niv, i Toj si otide. 10 Se povle~e i oblakot od skinijata, i ete, Mirjam be{e prokaèna so lepra, bela kako sneg. Aron ja pogledna Mirjam, i, ete, taa be{e leprozna. 11 I mu re~e Aron na Mojsej: Gospodare moj, ne ni go smetaj za grev, toa {to postapivme nerazumno i zgre{ivme, 12 ne ostavaj taa da ostane kako mrtvorodeno mladen~e, ~ie telo, koga izleguva od majkinata utroba, do polovina ve}e e gnilo. 13 I se obrati Mojsej kon Gospod, velej}i: Boè, Ti se molam, isceli ja. 14 I Mu re~e Gospod na Mojsej: Ako tatko $ ja be{e plukal vo lice, ne }e treba{e li taa da se sramuva sedum dena?! I taka, neka bide progoneta sedum dena nadvor od naselbata, a potoa pak da se vrati. 15 I prestojuva{e Mirjam nadvor od logorot sedum dena, i narodot ne trgna na pat, dodeka taa ne se vrati.
9
Faran. 2 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 3 Isprati od sebe lu|e da ja razgledaat hananskata zemja, {to Jas im ja davam na sinovite izrailski vo vladenie: po eden ~ovek od sekoe koleno na predcite nivni ispratete prvencite me|u niv! 4 Toga{ Mojsej gi isprati od pustinata Faran, po zapoved Gospodova, i tie site bea maì, stare{ini na sinovite izrailski. 5 Eve gi imiwata nivni: od Ruvimovoto koleno [amua, Zakuroviot sin; 6 od Simeonovoto Safat, Horieviot sin; 7 od Judinoto koleno Halev, Jefuneoviot sin; 8 od Isaharovoto koleno Jigal, Josifoviot sin; 9 od Efremovoto koleno Osija, Navinoviot sin;
13
Izvidnici vo zemjata hananska Potoa narodot trgna od Hacerot i se ulogori vo pustinata
od Venijaminovoto Paltij, Rafuoviot sin; 11 od Zavulonovoto koleno Gadiel, Sodieviot sin; 12 od Josifovoto koleno na sinovite Manasiini Gadij, Susieviot sin; 13 od Danovoto koleno Amiel, sinot na Gemalij; 14 od Asirovoto koleno Setur, Mihailoviot sin; 15 od Neftalimovoto koleno Nahbij, Vafsieviot sin; 16 od Gadovoto koleno Geuel, Mahieviot sin. 17 Toa se imiwata na maìte, {to gi isprati Mojsej da ja razgledaat zemjata. I go nare~e Mojsej Osija, Navinoviot sin, Isus. 18 Gi isprati Mojsej (od pustinata Faran) da ja razgledaat hananskata zemja i im re~e: Odete vo onaa pustina i ka~ete se na planinata, 19 i pogledajte ja zemjata kakva e, i narodot, {to ìvee tamu: silen li e ili e slab, malubroen li e ili e mnogubroen; 20 i kakva e zemjata, kade {to ìvee toj, dobra li e ili lo{a; i kakvi se gradovite, vo koi ìvee, ogradeni li se ili ne. 21 Kakva e zemjata, plodna li e ili ne, ima li na nea drvja ili nema? Bidete hrabri, pa zemete od plodovite na zemjata. A toa be{e vo vremeto koga zree grozjeto. 22 Tie otidoa i ja razgledaa zemjata od pustinata Sin duri do Rehov, blizu do Emat; 23 i odej}i po pustinata, tie stignaa do Hevron, kade {to ìveeja Ahiman, [e{aj, i Talmaj, od rodot na Anak; a Hevron be{e izgraden sedum godini porano od egipetskiot grad Coan; 24 i dojdoa do dolinata E{kol (i ja razgledaa), i tamu presekoa pra~ka so eden grozd, i obajca ja ponesoa na stap; zedoa i kalinki i smokvi; 25 tie go narekoa toa mesto Lozova dolina (dolina E{kol), poradi grozdot {to go presekoa tamu sinovite izrailski.
10
17
5 Mojs 32,44 Is.N. 1,1-5
18
1 Mojs 12,9 Is.N. 14,7
22
Is.N. 15,1 1 Let 13,5
23
1 Mojs 13,18 23,19 Is.N. 15,14 Sud 1,10 Ez 30,14
24
1 Mojs 3,7 2 Mojs 28,33 5 Mojs 1,24-25 8,8 4 Car 18,31
170
BROEVI
27
1 Mojs 14,6.7
28
2 Mojs 3,8 Er 2,7
29
Is.N. 14,27
30
1 Mojs 10,15 14,7 2 Mojs 3,17 3 Car 9,20
33
5 Mojs 1,28 Ez 36,13 Amos 2,9
34
1 Mojs 6,4 5 Mojs 1,28 Is.N. 11,22 14,12 Is 40,22 Prop 12,5
14,1-9
5 Mojs 1,26-32
1
2 Mojs 33,4 5 Mojs 1,45 Sud 20,23
2
2 Mojs 14,11 15,24 16,3 1 Kor 10,10 Evr 3,16
3
1 Mojs 34,29 2 Mojs 5,21 5 Mojs 1,39 Is 33,4 Ez 7,21 Ps 108,11 Dela 7,39
Odgovorot na Mojseevite izvidnici 26 I otkako ja razgledaa zemjata, se vratija po ~etirieset dena. 27 I koga pristignaa i dojdoa kaj Mojsej i Aron i kaj celoto op{testvo na sinovite izrailski vo pustinata Faran, vo Kadis, tie mu donesoa tamu i na celiot narod odgovor, i im gi pokaàa plodovite od onaa zemja; 28 i mu raskaàa i rekoa: Bevme vo zemjata, vo koja n# isprati; vo nea navistina te~e med i mleko, i eve gi plodovite nejzini; 29 no narodot, koj ìvee vo taa zemja, e silen, i gradovite se ukrepeni i mnogu golemi; tamu gi vidovme i potomcite na rodot Anakov. 30 Amalik ìvee vo ju`niot del na zemjata, a Hitijcite, (Evejcite), Jevusijcite i Amorejcite ìveat po planinata; Hanancite, pak, ìveat kraj moreto i po bregot na Jordan. 31 No Halev go uspokojuva{e narodot pred Mojsej, velej}i: Da pojdeme i da ja prezememe, za{to moème da ja pokorime! 32 A onie, {to bea odele zaedno so nego, rekoa: Ne moème da odime protiv toj narod, za{to e posilen od nas. 33 I proturija uàsni glasovi me|u sinovite izrailski za zemjata, {to ja bea razgledale i velea: Zemjata {to ja izodivme, za da ja razgledame, e zemja, koja gi golta svoite ìteli, i site, {to gi vidovme na nea, se mnogu pogolemi. 34 I tamu vidovme ogromni lu|e od potomcite na rodot Anakov; nie izgledavme pred niv kako skakulci; takvi bevme i vo nivnite o~i.
decata na{i }e stanat plen; ne e li podobro da se vratime vo Egipet! 4 Pa si velea edni na drugi: Da si izbereme stare{ina, i da se vratime vo Egipet. 5 Toga{ Mojsej i Aron padnaa ni~kum pred celoto op{testvo na sinovite izrailski. 6 Toga{ Isus, sinot Navinov, i Halev, Sinot Jefuneov, koi bea od onie, {to ja bea razgledale zemjata, gi raskinaa oblekite svoi 7 i im rekoa na site sobrani sinovi izrailski: Zemjata, {to ja izodivme, za da ja razgledame, e mnogu, mnogu dobra. 8 Ako Gospod n# saka, }e n# vovede vo nea i }e ni ja dade taa zemja, kade {to te~e med i mleko; 9 samo ne buntuvajte se protiv Gospod i ne pla{ete se od narodot na taa zemja: toj e mal zalak za nas; tie nemaat za{tita, a so nas e Gospod; ne pla{ete se od niv. 10 I siot narod re~e: Da gi ubieme so kamewa! No slavata Gospodova se javi (vo oblak) nad skinijata na sobranieto pred site sinovi izrailski. Mojsej bara pro{ka za narodot I mu re~e Gospod na Mojsej: Do koga }e Me ogor~uva ovoj narod, i do koga nema da Mi veruva i pokraj site znaci, {to gi izvr{iv Jas me|u nego? 12 ]e go kaznam so smrt, }e go uni{tam, i }e sozdadam od tebe (i od domot na tvojot tatko) narod pomnogubroen i posilen od ovoj. 13 No Mojsej Mu re~e na Gospod: ]e ~ujat Egip}anite, od ~ija sredina Ti so silata Svoja go izvede ovoj narod, 14 i }e im kaàt na ìtelite na taa zemja, koi slu{nale deka Ti, Gospodi, si me|u ovoj narod, i deka Ti, Gospodi, im se javuva{ kako lice vo lice, i Tvojot oblak stoi nad niv, i Ti odi{ pred niv dewe vo oblakov stolb, a no}e vo ognen stolb; 15 pa, ako Ti go uni{ti{ ovoj narod do posleden ~ovek, toga{ site onie {to slu{nale za slavata Tvoja, }e re~at:
11
4
Neem 9,17
5
Is.N. 5,14 2 Car 14,4 Ez 1,28 1 Let 21,16
6
1 Mojs 37,29.34 Sud 11,35 2 Car 13,31 3 Car 19,1 Ezd 9,3 Mk 14,63
8
5 Mojs 7,8 Ps 17,18
9
5 Mojs 9,7 Er 15,20 Agej 1,13 Ps 117,6 2 Let 32,7
10
2 Mojs 17,4 24,16
11-12
2 Mojs 32,7-14
13
5 Mojs 9,25-29
14
2 Mojs 13,21-22
no}; 2 i site sinovi izrailski negoduvaa protiv Mojsej i Aron, i celiot narod im vele{e: O, da bevme umrele vo egipetskata zemja, ili da bevme izumrele vo ovaa pustina! 3 I zo{to Gospod n# vodi vo taa zemja, za da padneme vo borba! @enite na{i i
14
Narodot odbiva da vleze vo Hanan Toga{ celiot narod po~na da vika i pla~e{e (celata) onaa
171
BROEVI
17
2 Mojs 34,6-7
18
2 Mojs 20,5-6 34,6-7 5 Mojs 5, 9-10
21
Ps 71,19
23
2 Mojs 33,1 Ps 94,11 Evr 3,18
24
Is.N. 14,8.14 Ps 24,13 39,9.11
25
3 Car 9,26
27
2 Mojs 16,12
Gospod, ne moèj}i da go vovede ovoj narod vo zemjata, {to so kletva mu ja veti, go pogubi vo pustinata. 17 I taka, neka se vozveli~i silata Tvoja, Gospodi, kako {to re~e, velej}i: 18 Gospod e dolgotrpeliv i mnogumilostiv (i vistinit), Koj gi prostuva bezzakonijata i prestapite (i grevovite), i ne ostava bez kazna, tuku za bezzakonijata na predcite gi kaznuva potomcite duri do tretoto i ~etvrtoto koleno. 19 Prosti im go grevot na ovie lu|e poradi Tvojata pregolema milosrdnost, kako {to si mu prostuval na ovoj narod od Egipet do tuka. 20 I re~e Gospod: Prostuvam spored zborot tvoj; 21 no ìv sum Jas (i sekoga{ }e ìvee imeto Moe), i celata zemja e polna so slavata Gospodova: 22 zatoa site onie, {to ja vidoa slavata Moja i delata Moi, {to gi izvr{iv vo Egipet i vo pustinata, i Me isku{uvaa ve}e desetpati, i ne go poslu{aa glasot Moj, 23 nema da ja vidat zemjata, {to so kletva im ja vetiv na predcite nivni; site onie {to Me ogor~uvaa, nema da ja vidat; (samo na decata nivni, koi se tuka so Mene, koi ne znaat {to e dobro, {to e lo{o, na site maloletni, koi ni{to ne razbiraat, nim }e im ja dadam zemjata); 24 no Mojot sluga Halev, poradi toa {to vo nego ima{e drug duh, i zatoa {to Mi be{e napolno veren, nego }e go vovedam vo zemjata, vo koja toj otide, i negovoto potomstvo }e ja nasledi. 25 Amalikijcite i Hanancite ìveat vo dolinata; zatoa utre vratete se i odete vo pustinata kon Crvenoto More!
16
Gospod go kaznuva Svojot narod I im re~e Gospod na Mojsej i na Aron, velej}i: 27 Do koga ovoj lo{ narod }e negoduva protiv Mene? Jas go slu{am negoduvaweto na sinovite izrailski, {to go upatuvaat protiv Mene.
26
Kaì im: @iv sum Jas, veli Gospod kako {to vie Mi govorevte vo u{ite Moi, taka }e vi napravam i Jas vam; 29 vo ovaa pustina }e padnat telata va{i, i site vie prebroeni, kolku {to ste na broj, od dvaeset godini i nagore, {to se bunite protiv Mene, 30 nema da vlezete vo zemjata, vo koja Jas so krenata raka re{iv da ve naselam, osven Halev, Jefuneoviot sin, i Isus, Navinoviot sin; 31 decata va{i, za koi velevte deka }e stanat plen, }e gi vovedam tamu, i tie }e ja poznaat zemjata, {to vie ja prezrevte; 32 a va{ite trupovi }e padnat vo ovaa pustina; 33 sinovite va{i, pak, }e skitaat po pustinata ~etirieset godini i }e stradaat, nosej}i go va{iot grev s# dodeka ne zaginat telata va{i vo pustinava; 34 spored brojot na ~etiriesette dena, vo koi ja razgleduvavte zemjata, vie }e stradate za grevovite va{i ~etirieset godini, godina za den, pa da razberete {to zna~i da bidete napu{teni od Mene. 35 Jas, Gospod, vi velam deka taka i }e postapam so siov ovoj narod, vostanat protiv Mene: vo ovaa pustina site }e izginat i }e izumrat. 36 I onie, koi Mojsej gi isprati da ja razgledaat zemjata i, koi po vra}aweto svoe, se pobunija pred siov ovoj narod protiv nego, {irej}i lo{i glasovi za zemjata, 37 onie, {to {irea lo{i glasovi za zemjata, umrea, kazneti pred Gospod; 38 samo Isus, sinot Navinov, i Halev, sinot Jefuneov, ostanaa ìvi od onie maì, koi bea oti{le da ja razgledaat zemjata. 39 I gi kaà Mojsej tie zborovi pred site sinovi izrailski, a narodot mnogu se razàlosti.
28
29
2 Mojs 30,12 1 Kor 10,5 Evr 3,16-19 Juda 1,5
30
2 Mojs 6,8 Ps 105,26 Neem 9,15
33
2 Mojs 16,35 Dela 13,18
37
5 Mojs 4,3 1 Kor 10,10 Evr 3,17
38
Is.N. 14,6
39
2 Mojs 33,4
40
2 Mojs 9 27,41 2 Let 24,20
Narodot odnovo e neposlu{en I koga stanaa rano utredenta, se iska~ija na vrvot od planinata, velej}i: Ete, }e otideme na ona mesto, za koe Gospod re~e, bidej}i zgre{ivme.
40
172
BROEVI
43
1 Mojs 39,34 Is.N. 6,26 Sud 3,13 1 Car 3,19
45
Sud 1,17 1 Car 30,30
15,2
3 Mojs 23,10
3
3 Mojs 1,2.9 Ezd 1,4
4
2 Mojs 16,36 29,40 3 Mojs 2, 1-10 6,14
No Mojsej re~e: Zo{to ja prenebregnuvate zapovedta Gospodova? Nema da uspeete: 42 ne odete gore, bidej}i Gospod ne e me|u vas; i }e padnete od neprijatelite va{i, 43 za{to tamu pred nas se Amalikijcite i Hanancite, i }e padnete od no`, za{to ne Mu se pokorivte na Gospod, i Gospod nema da bide so vas. 44 No tie re{ija i se iska~ija na vrvot od planinata; a kov~egot na zavetot Gospodov i Mojsej ne se oddelija od logorot. 45 I slegoa Amalikijcite i Hanancite, {to ìveeja na onaa planina, gi razbija i gi gonea duri do Horma (i se vratija vo logorot).
41
I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 1 Mojs 2 Kaì im na sinovite izrailski i 35,14 3 Mojs 3,7 re~i im: koga }e vlezete vo zemjata, vo 10,9 koja }e ìveete i koja vi ja davam, 3 i po~nete da prinesuvate na Gospod 6 3 Mojs 5,15 `rtvi sepalenici, ili `rtvi zaklani, Ez 46,14 poradi zavet, ili od sesrdnost, ili vo 9 tekot na praznicite va{i, za da na3 Mojs 2,1 pravite prijaten miris pred Gospod, od krupniot ili od sitniot dobitok, 4 toga{ onoj, koj ja prinesuva `rtvata na Gospod, treba da prinese i leben prinos na Gospod od edna desetina efa p~eni~no bra{no, izme{ano so ~etvrt in maslinovo maslo; 5 i vino za preliv prinesuvaj po ~etvrt in za sepalenica, kako i za druga `rtva, ako taa `rtva e edno jagne (za blagoprijaten miris pred Gospod). 6 I oven koga prinesuvate, prinesuvajte i leben prinos dve desetini od efa p~eni~no bra{no, izme{ano so edna tretina in maslinovo maslo; 7 i vino za preliv prinesi edna tretina in za blagoprijaten miris pred Gospod. 8 Ako prinesuvate sepalenica od govedata, ili kolena `rtva, poradi zavet ili kako `rtva za mir, 9 toga{ zaedno so junecot prinesete i leben prinos tri desetini od efa p~e5
15
Prinosite od bra{no, maslo i vino
ni~no bra{no, izme{ano so polovina in maslinovo maslo, 10 i vino za preliv prinesete polovina in kako `rtva, za blagoprijaten miris pred Gospod. 11 Taka pravi pri sekoj prinos na junec, na oven, i na jagne ili jare; 12 spored brojot na `rtvite, {to gi prinesuvate, taka pravete pri sekoja od niv, spored brojot nivni. 13 Sekoj tuka{en taka treba da pravi, koga prinesuva `rtva za blagoprijaten miris pred Gospod; 14 i koga me|u vas ima pridojden ili koj i da bilo me|u vas vo pokolenijata va{i, i prinese `rtva za blagoprijaten miris pred Gospod, i toj treba da pravi taka, kako {to pravite vie; 15 za vas, narodot Gospodov, i za pridojdeniot, koj ìvee me|u vas, zakonot da bide eden, ve~niot zakon vo rodovite va{i: {to ste vie, toa da bide i pridojdeniot pred Gospod; 16 eden zakon i ednakvi prava da ima, i za vas, i za pridojdeniot, koj ìvee me|u vas. Prinos od prvite lebovi
12
Ezd 7,17
13
3 Mojs 1,9
14
2 Mojs 12,19 3 Mojs 22,18
15
2 Mojs 12,48 3 Mojs 24,22
16
2 Mojs 12,49
17-21
Rim 11,16
18
3 Mojs 23,10
19
Is.N. 5, 11-12
20
3 Mojs 23,14
21
Ez 44,30
17 Mu re~e u{te Gospod na Mojsej, 22 3 Mojs velej}i: 4,2.27-31 18 Kaì im na sinovite izrailski i re~i im: koga }e vlezete vo zemjata, vo 24 3 Mojs koja ve vodam, 4,3.14 19 i }e po~nete da jadete leb od taa 5,15 zemja, ostavete i del za Gospod; 20 od prvinite na testoto prinesete; leb prinesete od gumnoto. 21 Od prvinata na testoto va{e prinos prinesuvajte Mu na Gospod vo rodovite va{i.
@rtvi za nevolen grev Ako pogre{ite poradi neznaewe i ne gi ispolnite site tie zapovedi, koi Gospod mu gi kaà na Mojsej, 23 s# ona, {to vi zapoveda Gospod Bog preku Mojsej, od denot, koga Gospod vi zapovedal, i za vo idninata vo rodovite va{i, 24 ako gre{kata e napravena nevolno od narodot, toga{ celoto op{testvo neka prinese eden junec (bez nedosta22
173
BROEVI
25 tok) za sepalenica, za blagoprijaten 27
3 Mojs 4,3.27
3 Mojs 4,20
29
2 Mojs 12,49
30
Is 37,6.23
31
3 Mojs 5,1 1 Car 15,23.26 2 Car 11,27 Ez 18,20 Ps 118,126
32-36
2 Mojs 20,8 31,12-17 35,1-3
35
3 Mojs 20,2 Dela 7,58
miris na Gospod, zaedno so leben prinos i preliv, spored propisite, i eden kozel `rtva za grev. 25 I sve{tenikot }e go oslobodi od grev celoto op{testvo na sinovite izrailski, i }e im se prosti, za{to toa bilo gre{ka, i tie prinele svoj dar na Gospod i `rtva za grev pred Gospod, poradi svoeto neznaewe. 26 I }e mu bide prosteno na celoto op{testvo na sinovite izrailski i na pridojdeniot, koj ìvee me|u niv, za{to celiot narod go napravil toa poradi neznaewe. 27 Ako nekoj sam zgre{i ne sakaj}i, neka prinese ednogodi{na koza zaradi svojot grev. 28 I sve{tenikot }e ja oslobodi od grev taa du{a, koja ne sakaj}i napravila pred Gospod grev, i taa }e bide o~istena i }e $ bide prosteno. 29 Eden zakon da bide za site vas, kako za ìtelite od sinovite izrailski, taka i za pridojdeniot, koj ìvee me|u vas, koga nekoj }e pogre{i nesakaj}i. 30 Ako nekoj od tuka{nite ili od pridojdenite izvr{i ne{to so drskost, toj Go huli Gospoda; da se istrebi taa du{a od narodot svoj; 31 za{to toj go prezrel zborot na Gospod i ja naru{il zapovedta Negova; da bide istrebena taa du{a; grevot nejzin da bide vrz nea. Oskvernuvawe na sabotata Koga sinovite izrailski bea vo pustinata, najdoa eden, kako sobira drva vo saboten den; 33 i onie, {to go najdoa, kako sobira drva, go privedoa kaj Mojsej i Aron i kaj celoto op{testvo; 34 i go zatvorija, bidej}i u{te ne be{e re{eno, {to da se pravi so nego. 35 I mu re~e Gospod na Mojsej: Toj ~ovek treba da umre; celoto op{testvo da go ubie so kamewa nadvor od naselbata. 36 Toga{ celoto op{testvo go izvede nadvor od naselbata, i go ubija so kamewa, i toj umre, kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej.
32
36 Resi na oblekite Er 17,21 I mu re~e Gospod na Mojsej, ve38 lej}i: 38 Objavi im na sinovite izrailski i 5 Mojs 22,12 kaì im da si pravat resi po polite na Mt 23,5 svoite obleki vo pokolenijata svoi, i 39 vo resite, {to se po polite, da stavaat 3 Mojs 17,7 5 Mojs 4,23 ni{ki od sina pre|a, Er 3,2 39 i tie da vi bidat na resite, pa, koga Ez 20,16 4,12 gi gledate, da se potsetuvate na site Os Ps 72,27 zapovedi Gospodovi i da gi izvr{uvate i da ne se poveduvate po srceto svoe i 40 1 Mojs 26,5 o~ite va{i, koi ve vodat vo zabluda. 3 Mojs 40 Da gi pomnite i izvr{uvate site 11,44 5 Mojs Moi zapovedi i da bidete sveti pred 11,13 Kol 1,22 va{iot Bog. 1 Ptr 1,15 41 Jas sum Gospod, Bog va{, Koj ve izvede od egipetskata zemja, za da vi 41 2 Mojs 20,2 bidam Bog. Jas sum Gospod, Bog va{.
37
Pobuna na Koreovata druìna Korej, sinot na Jichar, sinot na Kaat, sinot Leviev, kako i Datan i Aviron, sinovite na Elijav, i Toj, sinot na Pelet, potomci Ruvimovi, 2 vostanaa protiv Mojsej zaedno so dveste i pedeset maì od sinovite izrailski, na~alnici na narodot, pretstavnici vo sobranieto, maì poznati. 3 I se sobraa protiv Mojsej i Aron i im rekoa: Dosta vi e tolku; celoto op{testvo, site se sveti, i me|u niv e Gospod! A vie zo{to se postavuvate pogore od narodot Gospodov? 4 Koga go ~u toa, Mojsej padna ni~kum 5 i mu kaà na Korej i na site negovi sou~esnici, velej}i: Utre }e pokaè Gospod, koj e Negov, i koj e svet, za da go pribliì kon Sebesi; i kogo Toj }e go izbere, nego i }e go dobliì do Sebesi. 6 Eve {to }e napravite: Korej i site negovi sou~esnici, zemete si gi kadilnicite 7 i utre stavete vo niv ogan i sipete vo niv temjan pred Gospod; kogo Gospod }e go izbere, toj i }e bide svet. Dosta vi e tolku Levievi sinovi! 8 I mu re~e Mojsej na Korej: ûjte Levievi sinovi! 9 Malku li vi e toa, {to Bog Izrailev ve oddeli od izrailskoto op{te-
16
16,1
2 Mojs 6,24 3 Mojs 10,1-3 5 Mojs 11,6 Ps 105,17 Juda 1,11
3
2 Mojs 19,6 Ps 105,16
5
3 Mojs 10,3 Er 30,21 2 Tim 2,19
6
3 Mojs 10,1-3 Otkr 8,3
7
2 Mojs 30,9 3 Mojs 10,1
9
8,14-19 5 Mojs 10,8 1 Car 2,11 Ez 44,11 Ps 133,1
174
BROEVI
10 stvo i ve pribliì kon Sebesi, za da 11
2 Mojs 16,7
Sud 17,5.12
13
1 Mojs 13,8 Dela 7,27
14
3 Mojs 20,24 1 Car 11,2 Er 39,7
15
1 Car 12, 3-5
17
Ez 8,11
18
3 Mojs 10,1
19
2 Mojs 16,7
sluìte pri skinijata Gospodova i da stoite pred narodot, sluèj}i za Nego? 10 Toj te pribliì tebe i zaedno so tebe site tvoi bra}a, Levievi sinovi, a vie barate u{te i da sve{tenodejstvuvate. 11 I taka, ti i celata tvoja druìna ste se sobrale protiv Gospod. [to e Aron, pa negoduvate protiv nego? 12 Mojsej isprati da gi povikaat Datan i Aviron, Elijavovite sinovi. No tie rekoa: Nema da odime! 13 Malku li ti be{e, {to n# izvede od zemjata, kade {to te~e med i mleko, za da n# pogubi{ vo pustinata, a saka{ u{te i da gospodari{ nad nas! 14 N# vovede li vo zemjata, kade {to te~e med i mleko, i ni dade li da vladeeme nivi i lozja? Ili saka{ da im gi izvadi{ o~ite na tie lu|e? Nema da odime! 15 Mojsej se jadosa mnogu, i Mu re~e na Gospod: Ne svrtuvaj go pogledot Svoj kon nivniot prinos; na nikogo od niv ne sum mu zel magare, nikomu od niv ne sum mu napravil zlo. Kaznata vrz Korej i negovite privrzanici I mu re~e Mojsej na Korej: Utre ti i celiot tvoj narod zastanete pred liceto Gospodovo, ti i Aron, i drugite, 17 pa sekoj neka ja zeme kadilnicata svoja, i stavete vo niv temjan, i donesete ja pred liceto Gospodovo sekoj svojata kadilnica dveste i pedeset kadilnici; i ti i Aron, sekoj svojata kadilnica. 18 I site gi zedoa svoite kadilnici, stavija vo niv ogan, stavija vo niv temjan, i zastanaa pri vlezot od skinijata na sobranieto; isto taka i Mojsej i Aron. 19 I Korej go sobra protiv niv celoto op{testvo pri vlezot od skinijata na sobranieto. I slavata Gospodova se javi pred celoto op{testvo.
16
I im re~e Gospod na Mojsej i na Aron, velej}i: 21 Sekoj od vas neka se istavi od tie lu|e, i vo eden mig }e gi istrebam. 22 A tie padnaa ni~kum i rekoa: Boè, Boè na duhovite vo site tela, Ti {to dava{ ìvot na sekoja plot! Eden ~ovek zgre{i, a Ti na celoto op{testvo li se gnevi{? 23 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 24 Kaì mu na narodot: otstapete naokolu od ìveali{tata na Korej, Datan i Aviron! 25 I stana Mojsej i otide kaj Datan i Aviron, i po nego otidoa i stare{inite izrailski. 26 I mu re~e na narodot: Trgnete se od {atorite na tie lu|e so èstoko srce i ne se dopirajte do ni{to nivno, za da ne zaginete (zaedno so niv) vo site nivni grevovi! 27 Tie se trgnaa naokolu od ìveali{tata na Korej, Datan i Aviron; a Datan i Aviron izlegoa i zastanaa pred vratite na {atorite svoi i ènite nivni, i sinovite nivni, i malite deca nivni! 28 Toga{ Mojsej re~e: Po ova }e poznaete deka Gospod me isprati da gi izvr{am site ovie dela, a ne go pravam toa sam od sebesi. 29 Ako umrat tie, kako {to umiraat site lu|e, i gi stigne takva kazna, kakva {to gi stignuva site lu|e, toga{ Gospod ne me pratil; 30 no, ako Gospod izvr{i ne{to neobi~no, i zemjata ja otvori ustata i gi goltne (niv i domovite nivni, i ku}ite nivni) so s# {to imaat, i tie slezat ìvi vo adota, toga{ uverete se deka ovie lu|e Go razgnevile Gospoda. 31 [tom gi izgovori tie zborovi, zemjata se raspuka pod nivnite noze, 32 i zemjata ja otvori ustata svoja i gi goltna niv i semejstvata nivni, kako i site lu|e na Korej so siot niven imot, 33 i tie slegoa ìvi vo adot so s# {to be{e nivno, i zemjata gi pokri, i niv gi snema od zaednicata izrailska.
20
21
1 Mojs 19,14 2 Mojs 32,10
22
27,16 1 Mojs 18,16-33 Jov 12,10 Evr 12,9 Otkr 22,6
25
2 Mojs 19,7
26
1 Mojs 19,15 Is 52,11 Er 51,6
27
2 Mojs 33,8 Is.N. 7,24 Is 13,16
28
2 Mojs 3,12 3 Car 18,36 Jn 5,30
30
1 Car 2,6 Is 5,14 Ez 26,20 Ps 140,7 Jov 5,26
31
Is 64,1-2
32
2 Mojs 15,12 Ps 105,17 Otkr 12,16
33
Otkr 19,20
1 16,30. Vo originalot stoi {eol.
175
BROEVI
Site Izrailci, {to bea okolu niv, se razbegaa od nivnoto vikawe, za{to si rekoa: Begajte, za da ne n# goltne i 37 nas zemjata. 2 Mojs 6,23 35 Ogan izleze od Gospod i gi izgori 3 Mojs 10,1-3 onie dveste i pedeset maì, {to bea prinele temjan. 38
34 3 Mojs 10,1-3
35
Kadilnicite na Koreovite privrzanici 36 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 37 Kaì mu na Eleazar, sinot na 40 2 Mojs 30,9 sve{tenikot Aron, da gi sobere (bron2 Let 26,18 zenite) kadilnici na izgorenite i 72 ognot da go isfrli, bidej}i tie se 2 Mojs 16,7 osvetija, 38 kadilnicite na ovie gre{nici poradi nivnata smrt, da se spleskaat na listovi za okovuvawe na `rtvenikot, za{to tie gi donesoa pred liceto Gospodovo, i zatoa se osvetija; i tie }e bidat opomena za sinovite na Izrail. 39 Toga{ sve{tenikot Eleazar, gi zede bakarnite kadilnici, {to gi bea donele izgorenite, i gi spleskaa na listovi za okovuvawe na `rtvenikot, 40 za da pomnat sinovite izrailski, pa nikoj nadvore{en, koj ne e od Aronovoto seme, da ne prinesuva temjan pred Gospod, za da ne stane i so nego ona, {to stana so Korej i sou~esnicite negovi, kako {to mu be{e rekol Gospod preku Mojsej. Narodot se buni protiv Mojsej i Aron 41 Na vtoriot den celoto op{testvo na sinovite izrailski se pobuni protiv Mojsej i Aron i re~e: Vie go uni{tivte narodot Gospodov. 42 I koga se sobra narodot, za da gi napadne Mojsej i Aron, tie se svrtea kon skinijata na sobranieto, i ete, ja pokri oblak i slavata Gospodova se javi. 43 I se pribliìja Mojsej i Aron kon skinijata na sobranieto. 44 I mu re~e Gospod na Mojsej (i na Aron), velej}i: 45 Otstranete se od tie lu|e i Jas vo eden mig }e gi pogubam! No tie padnaa na kolena.
2 Mojs 20,24 3 Mojs 10,1 Er 44,29 Ez 14,8 3 Ptr 2,6
I mu re~e Mojsej na Aron: Zemi ja kadilnicata, stavi vo nea ogan od `rtvenikot, sipi temjan i nosi go toa {to poskoro kaj narodot i pomoli se za niv, za{to gnev izleze od liceto na Gospod, i po~na da gi pogubuva lu|eto. 47 I napravi Aron, kako {to re~e Mojsej, i se najde kaj narodot, i ete ve}e po~na pomor me|u narodot. I toj isipa temjan i se pomoli za narodot: 48 zastana me|u mrtvite i ìvite, i pomorot prestana. 49 Izumrea od pomorot ~etirinaeset iljadi i sedumstotini du{i, osven umrenite po deloto na Korej. 50 Toga{ Aron se vrati kaj Mojsej, pri vlezot od skinijata na sobranieto, otkako prestana pomorot.
46
45
2 Mojs 32,10-11 2 Mojs 29,36 3 Mojs 10,1.6 Ps 105,29 Mudr 18,20-25
48
Ps 105,30
17,2
2 Mojs 4,2
4
2 Mojs 16,34 25,22
5
2 Mojs 16,7 25,21-22
I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Kaì im na sinovite izrailski i zemi od niv po eden èzol od koleno, po eden èzol od sekoj nivni knez, dvanaeset èzla, i imeto na sekoj napi{i go na èzolot; 3 Aronovoto ime napi{i go na Levieviot èzol, za{to tie treba da dadat eden èzol, spored plemeto na nivniot rod, 4 i stavi gi vo skinijata na sobranieto, pred kov~egot na zavetot, kade {to vi se javuvam; 5 i kogo Jas }e go odberam, negoviot èzol }e rascuti; i taka }e go otstranam nezadovolstvoto na sinovite izrailski, {to go krevaat protiv vas. 6 I im re~e Mojsej na sinovite na Izrail, i site na~alnici nivni im dadoa, od sekoj na~alnik po eden èzol, dvanaeset èzla, spored kneèstvata svoi i rodovite nivni; i Aronoviot èzol be{e me|u èzlata nivni. 7 Toga{ Mojsej gi postavi èzlata pred liceto Gospodovo vo skinijata na sobranieto. 8 Na vtoriot den vleze Mojsej (i Aron) vo skinijata na sobranieto, i ete, Aronoviot èzol, od Levieviot dom, be{e napupil, rascvetal i rodil bademi.
17
Aronoviot èzol
8
Ez 17,24 Evr 9,4
176
BROEVI
I gi iznese Mojsej site èzla od liceto Gospodovo pred site sinovi na Izrail; i tie go vidoa toa i sekoj si go zede svojot èzol. 10 I mu re~e Gospod na Mojsej: 12 Postavi go pak Aronoviot èzol pred Sud 13,22 Is 15,1 kov~egot na zavetot da se ~uva, kako opomena za nepokornite, pa ropotot protiv Mene da prestane i tie da ne 18,1 umiraat. 2 Mojs 11 I Mojsej go napravi toa; kako {to 28,38 Evr 7,25-28 mu zapoveda Gospod, taka napravi.
9 2 Mojs 23,21 5 Mojs 9,24 Ps 65,7 Evr 9,4
10
a ti i sinovite tvoi zaedno so tebe 7 Mojs 29,9 pazete go sve{tenstvoto svoe so s# {to 2 Evr 5,4 mu pripa|a na `rtvenikot i {to e 9,3.6 vnatre zad zavesata, i sluète. Jas vi 8 podaruvam slu`ba sve{tena, a nadvore- 3 Mojs 7, {en koj }e se dobliì, da bide ubien. 7-14
7
Prihodite na sve{tenicite I mu re~e Gospod na Aron: Ete, Jas ti gi poveruvam na tebe site osveteni darovi {to za Mene gi prinesuvaat sinovite izrailski. Tebe ti gi davam i na sinovite tvoi preku ve~na naredba. 9 Eve {to ti pripa|a na tebe od sve{tenite `rtvi, osven ona {to se izgoruva: sekoj leben prinos, i sekoja `rtva za grev, i sekoja `rtva za vina, {to tie Mi ja prinesuvaat. Toa e golema svetiwa za tebe i za sinovite tvoi. 10 Toa da go jadete na najsveto mesto. Sekoj od ma{ki pol moè da go jade (ti i tvoite sinovi); toa da ti bide sveto. 11 I ova da bide va{e od prvinite {to se prinesuvaat, od s# {to se voznesuva od sinovite izrailski preku ve~en zakon ti go dadov tebe, i na sinovite tvoi, i na }erkite tvoi zaedno so tebe; sekoj ~ist vo ku}ata tvoja moè da jade od toa. 12 Najdobroto od masloto, najdobroto od vinoto i od ìtoto site nivni prvini, {to tie Mu gi prinesuvaat na Gospod, tvoi da se; 13 i site prvini od plodovite na zemjata nivna, {to Mu gi prinesuvaat na Gospod, tvoi neka bidat; sekoj ~ist od ku}ata tvoja moè da go jade toa. 14 S# {to e staveno pod kletva vo zemjata izrailska, da bide tvoe. 15 I s# ona, {to ja otvora utrobata vo sekoja plot, a se prinesuva na Gospod, od lu|e i od dobitok, da bide tvoe. Samo prvorodenite od lu|eto i od ne~istiot dobitok da bidat otkupuvani. 16 Koga }e bidat na vozrast od eden mesec i nagore, moàt da bidat otkupuvani. Zemaj otkup po fiksna cena: pet {ekeli srebreni, spored sve{teniot {ekel, koj ima dvaeset geri; 17 no za prvorodenoto tele, i za prvorodenoto od ovcite, i za prvorodenoto od kozite ne zemaj otkup: tie se sveti;
8
7,29-36 Ez 44,28-30
9
3 Mojs 6,18-19
11
2 Mojs 29,24-26 3 Mojs 7,30
Slu`bata na sve{tenicite i na levitite 6 12 I mu rekoa sinovite izrailski na Ezd 2,43-54 Mojsej: Ete, nie umirame, gineme, site }e izumreme; 13 sekoj, koj se pribliùva kon skinijata Gospodova, umira: dali }e izumreme taka site?
3,10
12
1 Mojs 4,3 5 Mojs 26,1-4 Neem 10,36
13
2 Mojs 29,27
I mu re~e Gospod na Aron: Ti i sinovite tvoi i tatkoviot ti dom zaedno so tebe, }e go ponesete vrz sebe grevot za nemarnosta vo svetili{teto; i ti i sinovite tvoi zaedno so tebe }e go ponesete vrz sebe grevot za neispravnosta na sve{tenodejstvieto svoe. 2 Zemi gi kaj sebe bra}ata tvoi, od plemeto Levievo od rodot na tatkoto tvoj; neka bidat tie kaj tebe i neka ti sluàt, a ti i sinovite tvoi zaedno so tebe bidete pri skinijata na sobranieto; 3 i tie neka ti sluàt na tebe i na celata skinija; samo da ne se dobliùvaat do svetite sadovi i do `rtvenikot, za da ne umrete i vie, i tie. 4 Neka bidat tie pri tebe i da sluàt vo skinijata na sobranieto, vr{ej}i ja i seta rabota vo skinijata; a ~ovek nadvore{en da ne pristapuva kon tebe. 5 Taka izvr{uvajte ja slu`bata vo svetili{teto i pri `rtvenikot, za da nema vo idnina gnev protiv sinovite na Izrail; 6 za{to va{ite bra}a, levitite, Jas gi zedov od sinovite na Izrail i vi gi dadov vam kako dar {to Mu e daden na Gospod, za da sluàt pri skinijata na sobranieto;
18
14
2 Mojs 13,11-16 3 Mojs 27,21 Is.N. 6, 16-18
15
2 Mojs 13,2.13 34,19-20
16
2 Mojs 30,13 3 Mojs 27,6
17
2 Mojs 29,13 3 Mojs 1,9
177
BROEVI
18 so krvta nivna poprskaj go `rtvenikot, 19
3 Mojs 2,13
3 Mojs 7,30
20
5 Mojs 10,9 12,12 Is.N. 13,33 Ez 44,28
21
1 Mojs 28,22 3 Mojs 27,30-33 5 Mojs 14,22-29 Mal 3,8 Neem 10,36 Evr 7,5
22
2 Mojs 28,43
a lojot izgori go kako `rtva za blagoprijaten miris na Gospod; 18 a mesoto nivno, pak, ti pripa|a tebe, kako {to ti pripa|aat gradite za vozno{enie i desnata ple{ka. 19 Site voznesuvani sveti darovi koi sinovite na Izrail Mu gi prinesuvaat na Gospod, preku ve~no ozakonuvawe ti gi davam tebe i na sinovite tvoi i na }erkite tvoi; toa e zavet postojan, ve~en pred Gospod, daden za tebe i za potomstvoto tvoe zaedno so tebe. 20 I mu re~e Gospod na Aron: Od zemjata nivna }e nema{ nasledstvo i del nema da ima{ me|u niv, bidej}i Jas sum tvojot del i tvoeto nasledstvo me|u sinovite na Izrail. Prihodite na levitite
21
23
5 Mojs 10,9 Ez 44,10
Izrail, za slu`bata nivna, {to ja vr{at vo skinijata na sobranieto. 22 I po sevo ova sinovite izrailski 26 da ne pristapuvaat do skinijata na sobNeem 10,37 ranieto, za da ne zgre{at i da ne umrat. 23 Levitite sami neka ja vr{at slu`27 5 Mojs bata vo skinijata na sobranieto i da go 15,14 1 Car 23,1 nosat vrz sebe nivniot grev. Toa e ve~Ruta 3,3.6 no ozakonuvawe vo pokolenijata va{i; no me|u sinovite na Izrail tie nema da dobivaat del; 24 bidej}i na levitite im go davam kako del desetokot od sinovite izrailski, {to tie go prinesuvaat za vozno{enie pred Gospod, zatoa i im rekov: me|u sinovite izrailski tie nema da nasleduvaat del. 25 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 26 Kaì im na levitite i re~i im: koga go zemate od sinovite izrailski desetokot, {to vi go dadov od niv kako del, voznesuvajte Mu od nego vozno{enie na Gospod: od desetokot desetok. 27 I toa va{e vozno{enie }e vi se primi kako ìto od gumno i kako sok od grozje;
3 Mojs 27,30 5 Mojs 26,12
24 dadov kako del desetok od s#, {to ima
A na Levievite sinovi, ete, Jas im
taka i vie voznesuvajte Mu vozno{enie na Gospod, od site va{i desetoci, {to gi zemate od sinovite izrailski, i davajte go osveteniot dar od niv za vozno{enie Gospodovo na sve{tenikot Aron. 29 Od s# {to vi se daruva, prinesuvajte Mu vozno{enie na Gospod, od s# {to e najdobro i {to se osvetuva. 30 I kaì im: koga }e prinesuvate najdobroto od toa, }e im se smeta na levitite kako dobivka od gumno i kako dobivka od presa za grozje. 31 Moète da go jadete toa na sekoe mesto, vie (va{ite sinovi) i va{ite semejstva, za{to toa vi e nagrada za va{ata slu`ba vo skinijata na sobranieto; 32 i nema da se ogre{ite ako go prinesuvate najdobroto od toa; i nema da gi oskvernite svetite prinosi na sinovite izrailski, i nema da umrete.
28
28
Mal 3,8
31
Lk 10,7 1 Kor 9,13
32
3 Mojs 19,8 22,15
19,1-10
31,23 Evr 9,13
2
3 Mojs 22,19-25 5 Mojs 21,3 1 Car 6,7
3
2 Mojs 29,14 3 Mojs 4,12 Evr 13, 11-14
4
3 Mojs 4,17
I im re~e Gospod na Mojsej i na 6 Aron, velej}i: 3 Mojs 2 Eve ja naredbata na zakonot, {to 14,4-6 Gospod ja zapoveda, koga re~e: javi im na sinovite izrailski da ti dovedat crvenikava junica, zdrava, bez nedostatok, i koja ne bila vpregnuvana; 3 dajte ja na sve{tenikot Eleazar, i da ja izvedat nadvor od naselbata (na ~isto mesto), i da ja zakolat pred nego. 4 I neka zeme sve{tenikot Eleazar od krvta nejzina i neka poprska so nejzinata krv sedumpati pred skinijata na sobranieto. 5 I potoa da ja izgorat pred o~ite negovi: i koàta nejzina, i mesoto nejzino, i krvta, a i ne~istotiite nejzini da gi izgorat. 6 I sve{tenikot da zeme kedrovo drvo, i isop, i ni{ka od temnocrvena volna i da gi frli vo sredinata na ognot kade {to gori junicata. 7 A sve{tenikot da ja ispere oblekata svoja i da go izmie teloto svoe so voda, a potoa da vleze vo naselbata, i sve{tenikot }e bide ne~ist do ve~erta.
19
Za vodata od pepelta na crvenata junica
5
2 Mojs 29,14
178
BROEVI
9
3 Mojs 4,12
10
3 Mojs 14,46 15,10
11
3 Mojs 8,33 21,1 Agej 2,13
13
3 Mojs 15,31 21,11 Agej 2,13 Ps 78,1 2 Let 36,14
18
3 Mojs 14,4-5 5 Mojs 21,1-9
I onoj, koj ja izgorel, da ja ispere oblekata svoja so voda, i da go izmie teloto svoe so voda, i da bide ne~ist do ve~erta. 9 A nekoj ~ist da ja sobere pepelta od junicata i da ja ostavi nadvor od naselbata na ~isto mesto, i taa da se ~uva za op{testvoto na sinovite izrailski, za prigotvuvawe o~istitelna voda. Toa e `rtva za grev. 10 I onoj, {to ja sobral pepelta od junicata, da ja ispere oblekata svoja, i da bide ne~ist do ve~erta. Toa neka bide ve~no ozakonuvawe za sinovite na Izrail i za pridojdenite, {to ìveat me|u niv.
8
Zakon za o~istuvaweto Onoj {to }e se dopre do mrtvo telo na koj i da bilo ~ovek, da bide ne~ist sedum dena: 12 toj treba da se o~isti so taa voda na tretiot den i na sedmiot den, i }e bide ~ist; ako, pak, ne se o~isti na tretiot i na sedmiot den, nema da bide ~ist. 13 Sekoj, {to se doprel do mrtvo telo na koj i da bilo umren ~ovek i ne se o~istil, }e ja oskverni skinijata Gospodova; toj ~ovek da se istrebi od narodot na Izrail, za{to ne e poprskan so voda za o~istuvawe; toj e ne~ist: ne~istotata negova e s# u{te na nego. 14 Eve go zakonot: ako ~ovek umre doma, toga{ sekoj, {to }e vleze vo domot, i s# {to e vo nego, da bide ne~isto sedum dena; 15 sekoj otkrien sad, nezavrzan i nepokrien, e ne~ist. 16 Sekoj, {to }e se dopre v pole do ubien, ili do umren, ili do ~ove~ka koska, ili do grob, da bide ne~ist sedum dena. 17 Za ne~istiot da zemat pepel od onaa izgorena `rtva za grev i da ja poleat so izvorska voda vo sad. 18 I nekoj ~ist neka zeme isop i neka go potopi vo voda i da go poprska domot i site sadovi i lu|e, {to }e se najdat tamu, i onoj, {to se doprel do (~ove~ka) koska, ili do ubien, ili do umren, ili do grob;
11
i ~istiot da go poprska ne~istiot na tretiot i na sedmiot den i vo sedmiot den toj }e se o~isti; i da ja ispere oblekata svoja, i da go izmie (teloto svoe so voda), i do ve~erta }e bide ~ist. 20 Ako nekoj se oskverni i ne se o~isti, toj ~ovek da se istrebi od narodot, za{to toj go oskvernil svetili{teto Gospodovo: toj ne e isprskan so voda za o~istuvawe: ne~ist e. 21 Toa neka vi bide ve~na naredba. I onoj, koj prska so voda za o~istuvawe da ja ispere oblekata svoja; i onoj koj se doprel do voda za o~istuvawe, da bide ne~ist do ve~erta. 22 I s#, do {to }e se dopre ne~istiot, da bide ne~isto; i ~ovek koj se doprel, }e bide ne~ist do ve~erta.
19
19
1 Mojs 35,2 Ez 36,25 Evr 10,22
20
3 Mojs 15,31
22
3 Mojs 5,2
20,1
2 Mojs 15,20 5 Mojs 1,46 Sud 11,17 Ps 28,8
2-13
2 Mojs 17,1-7
2
2 Mojs 15,22
Toga{ sinovite na Izrail, 17,25-28 celoto op{testvo, dojdoa vo 6 pustinata Sin vo prviot mesec, i naro- 2 Mojs 40,2 dot se ulogori vo Kadis; tamu umre 7-11 Mirjam, kade {to be{e i pogrebana. 5 Mojs 8,15 2 Za narodot nema{e voda, i tie se Ps 104,41 Neem 9,15 pobunija protiv Mojsej i Aron; 1 Kor 10,4 3 i negoduvaa protiv Mojsej, velej}i: 8 O, da bevme umrele i nie toga{, koga 2 Mojs 4,2 Is 41,18 umrea na{ite bra}a pred Gospod! 4 Zo{to go dovedovte narodot Gospo- Er 31,9 dov vo ovaa pustina, pa da izumreme tuka nie i dobitokot na{? 5 I zo{to n# izvedovte od Egipet, pa n# dovedovte na ova lo{o mesto, kade {to ne moè da se see, kade {to nema ni smokvi, ni lozja, ni kalini, duri ni voda za piewe? 6 Toga{ Mojsej i Aron se povlekoa od narodot, kon vlezot od skinijata na sobranieto, i padnaa ni~kum, i im se javi slavata Gospodova. 7 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 8 Zemi go èzolot svoj i soberi go narodot, ti i bratot tvoj Aron, i pred o~ite nivni kaète $ na karpata i taa }e pu{ti od sebe voda: i taka, ti }e im dade{ voda od karpata i }e go napoi{ narodot i dobitokot negov. 9 Go zede Mojsej èzolot {to e pred Gospod, kako {to mu zapoveda Toj.
20
Vodata Meriva
179
BROEVI
10
Ps 105, 32-33
11
Is 33,21
12
27,14 5 Mojs 1,37 32,51 Is 5,16 Ps 105, 32-33
14
1 Mojs 25,30 36,16 2 Mojs 18,8 Sud 11, 16-26
15
1 Mojs 15,13 46,6 2 Mojs 1,14 5 Mojs 26,5-10
I go sobraa Mojsej i Aron narodot kaj karpata i toj im re~e: ûjte me, nepokornici, zar moè od ovaa karpa da vi izvadime voda? 11 I ja krena Mojsej rakata svoja i udri dvapati na karpata so èzolot svoj, i pote~e mnogu voda, i narodot se napi, a i dobitokot negov. 12 I im re~e Gospod na Mojsej i na Aron: Poradi toa {to ne Mi poveruvavte, i ne ja zasvedo~ivte Mojata svetost pred o~ite na sinovite izrailski, vie nema da go vovedete toj narod vo zemjata, {to Jas mu ja davam. 13 Toa e vodata Meriva2 , kaj koja sinovite izrailski vlegoa vo kavga so Gospod, i Toj ja pokaà pred niv Svojata svetost.
10
I taka, Edom ne mu dozvoli na Iz- 21 Mojs 2,8 rail da mine preku negovite predeli. 5 Sud 11,18 I Izrail se povle~e od nego.
21
16
1 Mojs 16,11 21,17 2 Mojs 23,20 5 Mojs 26,8
17
21,22 5 Mojs 2,27
18
Sud 11,17
19
5 Mojs 2,6.28
Carot na Edom odbiva da im obezbedi premin na Izrailcite 14 I isprati Mojsej pratenici od Kadis do edomskiot car (za da mu kaàt): Vaka veli bratot tvoj Izrail: ti gi znae{ site te{kotii, {to n# snajdoa; 15 tatkovcite na{i slegoa vo Egipet, i nie ìveevme vo Egipet dolgo vreme, i Egip}anite lo{o postapuvaa so nas i so predcite na{i; 16 i povikavme kon Gospod, i Toj go ~u na{iot glas, pa isprati angel, i n# izvede od Egipet; i ete, nie sme sega vo Kadis, grad do samite tvoi predeli. 17 Dozvoli ni da mineme preku tvojata zemja: nema da odime preku nivi, nitu preku lozja, i nema da pieme voda od kladencite (tvoi): tuku }e odime po glavniot pat, i nema da skr{nuvame ni desno, ni levo, dodeka da gi mineme tvoite predeli. 18 No Edom im re~e: Ne minuvajte preku mojata zemja, za{to so vojska }e izlezam protiv vas. 19 I mu rekoa sinovite izrailski: ]e odime po patot, i ako pieme od vodata tvoja, jas i dobitokot moj, }e platime za nea; ni{to drugo ne barame samo pe{ki da pomineme. 20 No toj re~e: Ne minuvajte! I Edom izleze protiv niv so mnogubroen narod i so golema sila.
2 20,13. Kavga.
Smrtta na Aron 22 I se krenaa sinovite izrailski od Kadis, i celiot narod stigna do planinata Or. 23 I im re~e Gospod na Mojsej i na Aron na planinata Or, blizu do predelite na edomskata zemja, velej}i: 24 Neka umre Aron pri narodot svoj, za{to toj nema da vleze vo zemjata, koja Jas im ja davam na sinovite na Izrail, zatoa {to Me ogor~ivte kaj vodata Meriva. 25 I zemi go Aron i sinot negov Eleazar, i iska~i gi na planinata Or; 26 i soble~i ja od Aron oblekata negova i oble~i go so nea sinot negov Eleazar, i neka zamine Aron i neka umre tamu! 27 I napravi Mojsej taka, kako {to zapoveda Gospod. Tie se iska~ija na planinata Or pred o~ite na celoto op{testvo, 28 i ja soble~e Mojsej oblekata od Aron i go oble~e so nea sinot negov Eleazar. I umre tamu Aron na vrvot od planinata, a Mojsej i Eleazar slegoa od planinata. 29 I celoto op{testvo vide deka Aron umre, i celiot izrailski narod go oplakuva{e Aron trieset denovi. Pobeda na Izrailcite nad Hanancite Eden od hananskite carevi, carot na Arad, koj ìvee{e na jug, koga ~u deka Izrail doa|a po patot otkaj Atarim, stapi vo borba protiv Izrailcite i zarobi nekolkumina od niv. 2 i se zakolna Izrail pred Gospod, i re~e: Ako go predade{ ovoj narod vo racete moi, }e frlam prokletstvo vrz nego i }e gi istrebam gradovite nivni, i }e gi uni{tam. 3 Gospod go ~u glasot na Izrail i gi predade Hanancite vo racete negovi, i padna prokletstvo vrz niv, i gradovite
22
33,38-39 5 Mojs 1,46 32,50
24
1 Mojs 25,8 2 Mojs 17,7
26
3 Mojs 16,4 5 Mojs 10,6
28
2 Mojs 29,29 5 Mojs 10,6 32,50
29
1 Mojs 27,41 5 Mojs 34,8
21,1
33,40 1 Mojs 12,9 5 Mojs 1,7 Sud 1,16
2
3 Mojs 7,16 5 Mojs 2,34 Is.N. 2,10 Er 25,9 50,21
21
180
BROEVI
4 negovi gi opusti, a mestoto go nare~e:
5 Mojs 2,1
Horma3.
4
5
2 Mojs 14,11 Ps 77,19
Bakarnata zmoja Od planinata Or tie trgnaa kon Crveno More, za da ja zaobikolat zemjata Edom. I po patot narodot se obeshrabri; 5 i zboruvaa lu|eto protiv Boga i protiv Mojsej: Zo{to n# izvede od Egipet, pa da umreme vo pustinava: tuka nema ni leb, ni voda, a vo du{ata ni omrzna taa lo{a hrana? 6 I isprati Gospod protiv narodot otrovni zmii, koi go kasaa narodot, i mnogu lu|e izumrea od sinovite izrailski. 7 I dojde narodot kaj Mojsej i re~e: Zgre{ivme koga se pobunivme protiv Gospod i protiv tebe; pomoli Mu se na Gospod da gi otstrani od nas zmiite. I Mojsej Mu se pomoli na Gospod za narodot. 8 I mu re~e Gospod na Mojsej: Napravi zmija i zaka~i ja na stap (i ako nekogo go kasne zmija), kasnatiot, {tom }e ja pogledne, }e ostane ìv. 9 I napravi Mojsej bakarna zmija i ja zaka~i na stap, i koga nekoja zmija }e kasne{e nekoj ~ovek, toj {tom }e ja pogledne{e bakarnata zmija, ostanuva{e ìv. Logorite na patot kon Fazga I trgnaa sinovite izrailski i se ulogorija vo Ovot; 11 se krenaa i od Ovot, i zastanaa vo Ije-Avarim, vo pustinata sproti Moav, koja e na istok. 12 Ottamu trgnaa i dojdoa vo dolinata Zered; 13 zaminuvaj}i ottuka, se nastanija od drugata strana na Arnon, koj te~e niz pustinata, a doa|a od predelite na Amorejcite; bidej}i Arnon e granicata na Moav, me|u Moav i zemjata na Amorejcite. 14 Zatoa e i re~eno vo Knigata za vojnite Gospodovi: Vaev vo Sufa i pritokite na Arnon,
10
6
5 Mojs 8,15 Er 8,17 1 Kor 10,9
7
2 Mojs 8,9 1 Car 7,8 Er 27,18 Os 5,15 Ps 77,34 Dela 8,24
8
Jn 3,14
9
4 Car 18,4 Jn 3,14
11
5 Mojs 34,8
i bazenot na rekite {to se protega kon [evet-Ar i odi po dolìnata na granicata so Moav. 16 Ottuka trgnaa kon Beer, a toa e onoj kladenec, za koj Gospod mu re~e na Mojsej: Soberi go narodot i }e im dadam voda. 17 Toga{ Izrail ja zapea pesnata: Izviraj, kladen~e! Pejte za kladenecot! 18 Za kladenecot {to go iskopaa knezovite, {to narodnite voda~i go otvorija so èzlata svoi, so patericite svoi. I od pustinata trgnaa kon Matana. 19 Od Matana kon Nahaliel, od Nahaliel, kon Bamot; 20 a od Bamot za dolinata, {to e vo moavskata zemja, kon vrvot na Fazga koj dominira nad pustinata.
15
16
Sud 9,21 Is 15,8
17
2 Mojs 15,1
20
5 Mojs 3,17 Is.N. 12,3 13,20
21
Is.N. 2,10 12,2 Sud 11, 19-20 3 Car 4,19 Er 48,45 Ps 134,11 Neem 9,22
22
20,14-21
23
5 Mojs 2,32 Sud 11,20 Is 15,4
12
5 Mojs 2,13-14
Pobeda nad carevite Sion i Og

21
24
1 Mojs
13
Is.N. 12,1 Sud 11,13 3 Car 10,33 Is 16,2 Er 48,20
I prati Izrail pratenici kaj 19,38 13,10 Sion, carot na Amorejcite, za da mu Is.N. Sud 11,13 kaàt: 22 Dozvoli ni da mineme preku tvoja- 25 Sud 11,26 ta zemja; nema da navleguvame vo nivite Is 15,4 i vo lozjata, i nema da pieme voda od Er 48,2.34 Amos 2,10 tvoite kladenci, tuku }e odime po glavniot pat, dodeka da gi mineme pre- 26 Er 48,45-46 delite tvoi. Ps 134,11 23 No Sion ne mu dozvoli na Izrail da mine preku predelite negovi; i go sobra Sion celiot svoj narod i izleze protiv Izrail vo pustinata, i stigna do Jahca i se sudri so Izrail. 24 I go pobedi Izrail so me~ i zavladea so zemjata negova od Arnon do Javok, duri do Amonovite sinovi, bidej}i granicata na Amonovite sinovi e silno utvrdena. 25 I gi zazede Izrail site tie gradovi, i se naseli Izrail vo site gradovi na Amorejcite: vo Esevon i vo site nemu pot~ineti; 26 za{to Esevon be{e grad na carot na Amorejcite Sion, koj vojuva{e protiv porane{niot moavski car i ja be{e odzel od racete negovi celata zemja negova duri do Arnon.
3 21,3. Kletva, prokletstvo.
181
BROEVI
28
5 Mojs 12,2 Is 15,2 Er 48,45
29
2 Car 8,2 Is 25,10 Er 48,46 Ps 59,6 1 Let 18,2
30
Is.N. 13,9.17 Is 15,2 Er 48,18
32
Is.N. 13,25 2 Car 10,3 24,5 2 Let 19,3
33
Is.N. 2,10 12,4 Ps 134,11 Neem 9,22
Zatoa velat poetite: Dojdete vo Esevon, neka se izgradi i utvrdi gradot na Sion; 28 bidej}i ogan izleze od Esevon, plamen od gradot Sionov i gi izgore neprijatelite na Moav, gospodarite na viso~inite arnonski. 29 Te{ko tebe, Moave! Propadna narode Hamosov! Sinovite tvoi begalci stanaa, a }erkite robinki na Sion, carot amorejski. 30 Gi porazivme so streli: se zatre od Esevon duri do Divon, s# uni{tivme do Nofah, {to e blizu do Medeva. 31 I se naseli Izrail vo zemjata na Amorejcite. 32 I isprati Mojsej da go razgledaat Jazer, pa gi zazedoa (nego i) naselbite
27
negovi, i gi izgonija Amorejcite {to 9 1 Mojs 20,3 ìveeja tamu. 33 Toga{ se povratija i pojdoa kon 12 Ba{an. I izleze protiv niv ba{an- 1 Mojs 12,2 skiot car Og, samiot toj i celiot narod negov, za da se sudri so niv kaj Edrei. 34 I mu re~e Gospod na Mojsej: Ne pla{i se od nego, za{to Jas }e ti go predadam vo racete tvoi nego i celiot narod negov i celata zemja negova, i }e postapi{ so nego, onaka kako {to postapi so amorejskiot car Sion, koj ìvee{e vo Esevon. 35 I go porazija nego i sinovite negovi i celiot narod negov, taka {to nieden od niv ne ostana ìv; i ja pokorija zemjata negova.
35
Is.N. 9,10
NARODOT NA IZRAIL VO RAMNINITE MOAVSKI Istorijata na Valaam: povikot na carot Valak porazam i da gi izgonam od zemjata moja; bidej}i znam deka kogo }e go blagoslovi{ ti, toj e blagosloven, i kogo }e go prokolne{, toj e prokolnat. 7 I otidoa moavskite stare{ini i stare{inite midjanski so podaroci vo racete za vra~uvaweto i dojdoa pri Valaam i mu gi soop{tija Valakovite zborovi. 8 I toj im re~e: Prespijte no}eska ovde, i jas }e vi odgovoram {to da pravite, onaka kako {to }e mi re~e Gospod. I moavskite stare{ini ostanaa kaj Valaam. 9 I dojde Bog kaj Valaam i mu re~e: Koi se onie lu|e kaj tebe? 10 Valaam Mu odgovori na Boga: Moavskiot car Valak, sinot Ciporov gi ispratil kaj mene da kaàt: 11 Ete, narodot {to dojde od Egipet, go pokri zemnoto lice (i se smesti blizu do mene); dojdi, pa, prokolni go; toga{ moèbi }e moàm da go porazam i da go izgonam (od zemjata). 12 I mu re~e Bog na Valaam: Ne odi so niv, ne prokolnuvaj go toj narod, bidej}i e blagosloven. 13 I utrinata stana Valaam i im re~e na knezovite Valakovi: Vratete se vo
22,1
5 Mojs 32,49 Is.N. 2,7
2-6
31,8.16 5 Mojs 23,4-5 Is.N. 24, 9-10
2
Sud 11,25 Mih 6,5 Otkr 2,14
3
2 Mojs 15,15 Jov 5,25
5
2 Mojs 13,3 Is.N. 13,22 Neem 13,2 3 Ptr 2,15
Toga{ sinovite izrailski trgnaa i se nastanija vo zapadniot del na Moav, od drugata strana na Jordan, sproti Erihon. 2 I Valak, sinot Ciporov, vide s# {to im be{e napravil Izrail na Amorejcite. 3 I Moavcite mnogu se upla{ija od toj narod, bidej}i be{e mnogubroen; zatoa tie mnogu se upla{ija od sinovite na Izrail. 4 Toga{ Moavcite im rekoa na midjanskite stare{ini: Ovoj narod sega istrebuva s# okolu nas, kako {to volovite ja izeduvaat polskata treva. A Valak, sinot Ciporov, be{e moavski car vo toa vreme. 5 Toj isprati pratenici kaj Valaam, sinot Beorov vo Petor, {to e kraj Rekata vo zemjata na negovite predci, da go povikaat i da mu kaàt: Ete, narodot {to dojde od Egipet, go pokri liceto zemno, i sega se smesti blizu do mene. 6 Zatoa dojdi i prokolni go toj narod, bidej}i se posilni od mene: toga{ moèbi }e bidam vo sostojba da gi
22
182
BROEVI
18 svojata zemja, za{to Bog ne mi pozvolu-
va da odam so vas. 14 Toga{ moavskite knezovi stanaa i se vratija pri Valak, i mu rekoa: Valaam ne saka{e da dojde so nas. 15 I Valak pak isprati knezovi, pove}e i so pogolema ~est od prvite. 20 16 I tie dojdoa kaj Valaam i mu rekoa: 1 Mojs 20,3 1 Let 18,13 Vaka veli Valak, sinot Ciporov: te molam, ne otkaùvaj da dojde{ kaj mene; 22 17 }e ti ukaàm golemi po~esti i }e 1 Mojs 16,7 2 Mojs 4,14 napravam za (tebe s#), {to }e mi ka23 è{; pa dojdi i prokolni go toj Is.N. 5,13 narod. 18 Valaam odgovori i im kaà na slugite Valakovi: Da mi ja dade{e Valak i ku}ata svoja, polna so zlato i srebro, ne moàm da ja prekr{am zapovedta na Gospod Bog, i da izvr{am ne{to malo ili golemo (po svoja volja); 19 no sepak, ostanete i vie tuka ovaa no}, i jas }e razberam, {to u{te }e mi kaè Gospod. 20 I dojde no}ta Bog kaj Valaam i mu re~e: Ako ovie lu|e do{le da te vikaat, stani, odi so niv; no pravi go samo ona, {to }e ti go re~am Jas. 21 Utrinata Valaam stana, ja osedla magaricata svoja i trgna so moavskite knezovi.
3 Car 22,14 Er 42,4 Jov 28, 15-19 1 Let 18,13 Mudr 7, 8-11
Magaricata na Valaam I plamna jarosta Bo`ja, zatoa {to trgna toj, i zastana angel Gospodov na patot, za da mu popre~i. Toj java{e na magaricata svoja, a so nego i dvajca slugi negovi. 23 I magaricata go vide angelot Gospodov, zastanat na patot so izvle~en me~ vo rakata, pa skr{na od patot i trgna po poleto; a Valaam po~na da ja udira magaricata, za da se vrati na patot. 24 I zastana angelot Gospodov na eden tesen pat me|u lozjata, ogradeni, i od ednata, i od drugata strana. 25 Magaricata koga go vide angelot Gospodov, se prilepi kon ogradata i ja pritisna nogata na Valaam; i toj pak po~na da ja tepa. 26 No angelot Gospodov pak se trgna i zastana na tesno mesto, kade {to nema22
{e kade da se skr{ne nitu nadesno, nitu nalevo. 27 Magaricata, koga go vide angelot Gospodov, legna pod Valaam. I se razgnevi Valaam i pak po~na da ja tepa magaricata so stapot. 28 Toga{ ja odvrza Bog ustata na magaricata i taa mu re~e na Valaam: [to ti napraviv, ta me tepa{ eve ve}e tretpat? 29 Valaam $ re~e na magaricata: Zatoa {to se podigra so mene; da imav vo rakata me~, sega }e te probodev. 30 A magaricata mu re~e na Valaam: Neli sum jas tvojata magarica, koja ti ja java{ od mladosta tvoja do denes? Sum ti pravela li vaka dosega? Toj odgovori: Ne . 31 I mu gi otvori Gospod o~ite na Valaam, i toj go vide angelot Gospodov, zastanat na patot so izvle~en me~ vo rakata, se pokloni i padna ni~kum. 32 I mu re~e angelot Gospodov: Zo{to ja tepa{ magaricata eve ve}e tripati? Jas izlegov da ti go popre~am patot, za{to patot tvoj ne Mi e po volja! 33 I magaricata, koga }e me vide{e, skr{nuva{e od mene eve ve}e tripati; ako ne skr{nuva{e od mene, }e te ubiev, a nea }e ja ostavev ìva. 34 I mu re~e Valaam na angelot Gospodov: Zgre{iv, bidej}i ne znaev deka Ti stoi{ na patot pred mene; i sega, ako toa Ti e neugodno, jas }e se vratam. 35 I mu re~e angelot Bo`ji na Valaam: Odi so ovie lu|e; samo zboruvaj go ona {to Jas }e ti go kaùvam. I otide Valaam so Valakovite knezovi. Sredba me|u Valaam i Valak Valak, koga ~u deka doa|a Valaam, izleze da go pre~eka vo moavskiot grad, koj e vo Arnonskite predeli, pri samiot kraj. 37 I mu re~e Valak na Valaam: Neli isprativ jas pri tebe da te vikaat, zo{to ne dojde kaj mene? Ili zar ne moàm da ti ukaàm po~esti? 38 I mu re~e Valaam na Valak: Ete, jas dojdov kaj tebe, no moàm li da kaàm ne{to od sebesi? Ona {to Bog
36
28
3 Ptr 2,16
29
Izreki 12,10 Mt 15,19
31
1 Mojs 21,19
32
2 Kor 1,17
34
1 Mojs 39,9 1 Car 15,24.30 Ps 50,3 Jov 33,27
38
Er 1,9
183
BROEVI
40 }e go vloì vo ustata moja, toa i }e go
kaùvam. 39 I trgna Valaam so Valak, i vlegoa vo Kirjat-Hucot. 23,5 40 I zakla Valak volovi i ovci i mu 2 Mojs 4,12,15 Is 59,21 isprati na Valaam i na knezovite, koi bea so nego.
Ez 45,23
7 8
Is.N. 24,9 Neem 13,2 41
Valaam go blagoslovuva narodot na Izrail
{to umiraat pravednicite, i krajot 11 Neem 13,2 moj da bide kako nivniot! 11 I mu re~e Valak na Valaam: [to 16 mi napravi? Jas te povikav da gi pro- 2 Mojs 4,15 kolne{ neprijatelite moi, a pak ti, 19 ete, gi blagoslovuva{. 1 Car 12 Toj odgovori i re~e: Ne treba{e 15,29 Mal 3,6 li da go kaàm tokmu ona, {to Gospod Jov 9,32 Rim 11,29 go vloì vo ustata moja? Evr 6,18 Vtor blagoslov na Valaam
13
Is 43,13
A utrinata Valak go zede Valaam i go ka~i na Bamot-Vaal, za da vidi otta9 2 Mojs mu eden del od narodot.
20
1 Mojs
33,16 5 Mojs 32,8 33,28-29
Toga{ Valaam mu re~e na Valak: Izgradi mi ovde sedum `rtve10 nici i prigotvi mi sedum teliwa i se1 Mojs 13,16 dum ovni. 15,5 2 Valak napravi taka, kako {to re~e Is 57,1 Ps 15,3 Valaam; i prinesoa Valak i Valaam po 37,37 116,15 edno tele i po eden oven na sekoj `rtvenik. 3 I mu re~e Valaam na Valak: Zastani pri svojata sepalenica, a jas }e pojdam; moèbi }e se javi Gospod pred mene, i {to }e mi otkrie, }e ti kaàm. I zamina na osameno mesto. 4 I mu se javi Bog na Valaam, a Valaam Mu re~e: Jas podignav sedum `rtvenici i prinesov po edno tele i po eden oven na sekoj `rtvenik. 5 I mu vloì Gospod zbor vo ustata na Valaam i re~e: Vrati se pri Valak i re~i vaka. 6 I se vrati pri nego, a toj stoe{e pri svojata sepalenica, toj i site moavski knezovi. 7 I ja izusti ovaa svoja pesna: Od Aram me natera Valak da dojdam, od isto~nite planini carot moavski me povika: dojdi, prokolni mi go Jakov, i dojdi, prokolni mi go Izrail! 8 Kako da prokolnam nekogo koga Bog ne go prokolnuva? Kako da prokaàm nekogo koga Bog ne prokaùva?! 9 Od vrvot na karpite go gledam, od ridovite go nabquduvam: ete narod koj ìvee osamen i ne se vbrojuva me|u narodite. 10 Koj }e go izbroi semeto na Jakov i koj }e go presmeta brojot na narodot izrailski. Da umre du{ata moja, kako
23
I Valak mu re~e: Dojdi so mene na 22,17 drugo mesto, od kade {to }e vidi{, no 22 samo del od nego }e vidi{, a nema 24,8-9 celiot da go vidi{; i prokolni mi go 5 Mojs 33,17 ottamu. Is.N. 2,10 14 I go odvede na edno straàrsko Ps 21,20 mesto na vrvot od Fazga, i izgradi tamu 23 sedum `rtvenici, i prinese po edno 1 Mojs tele i po eden oven na sekoj `rtvenik. 30,27 15 I mu re~e Valaam na Valak: Stoj 24 Mojs 49,9 tuka pri sepalenicata svoja, jas, pak, }e 1 5 Mojs odam da Go pra{am Boga. 33,20 16 I go sretna Bog Valaam, i mu Is 49,26 Ez 19,2 vloì slovo vo ustata negova, pa re~e: Vrati se kaj Valak i kaì mu taka. 17 I se vrati kaj nego, a toj stoe{e pri svojata sepalenica, a zaedno so nego i site moavski knezovi. I mu re~e Valak: [to veli Gospod? 18 Toj go zapo~na svoeto kaùvawe i re~e: Stani Valak, slu{aj i vnimavaj, sine Ciporov! 19 Bog ne e ~ovek, ta da se koleba, nitu e sin ~ove~ki, pa da se izmenuva. [to }e kaè, pa da ne go izvr{i, ili {to }e re~e, pa da ne se zbidne? 20 Ete, doveden sum da blagoslovuvam: }e blagoslovuvam, i nikako poinaku. 21 Ne se gleda maka kaj Jakov, i ne se gleda nesre}a vo Izrail; Gospod Bog e so nego, i borbeniot carski povik e so nego. 22 Bog go izvede od Egipet: toj e brz kako ednorog: 23 nema magii kaj Jakov, nema vol{epstva vo Izrail; nekoga{ }e re~at za Jakov i za Izrail: ete, {to napravi Bog! 24 Ete, eden narod se podigna kako lavica i se ispravi kako lav; nema da legne, dodeka ne go izede plenot svoj i
184
BROEVI
28 dodeka ne se napie od krvta na pobede-
5 Mojs 3,29 Is.N. 22,17 Ps 105,28
nite. 25 I mu re~e Valak na Valaam: Ni so kletva ne go prokolnuvaj, ni so blago24,4 slov ne go blagoslovuvaj. 1 Mojs 15,1 Tret blagoslov na Valaam I odgovori Valaam i mu re~e na Valak: Neli ti rekov {to }e re~e Gospod, toa i }e go izvr{am. 27 I mu re~e Valak na Valaam: Dojdi, 6 }e te odvedam na drugo mesto; }e Mu Ez 31,5 bide sekako ugodno na Boga, i ottamu }e Ps 1,3 mi go prokolne{. Jov 29,19 28 I go povede Valak Valaama na 7 vrvot od Fegor, {to se protega sprema 24,17 1 Mojs pustinata. 29 I mu re~e Valaam na Valak: Iz49,10 Is 9,6 11,1 gradi mi ovde sedum `rtvenici i prigotvi mi sedum teliwa i sedum ovni. 8 30 I Valak napravi, kako {to mu re~e 23,22-24 2 Mojs 15,6 Valaam, i prinese po edno tele i po 5 Mojs 33,17 eden oven na sekoj `rtvenik.
Is 54,2-3 Er 4,20 30,18 Mal 2,12 Ps 83,1 26 2 Car 18,14 Er 50,17 Ps 44,4
koskite nivni i so strelite svoi go porazuva (neprijatelot). 9 Legnal toj kako lav i kako leopard; koj }e go razbudi? Blagosloven da bide, onoj {to te blagoslovuva i proklet onoj {to te prokolnuva! 10 Se razgnevi Valak protiv Valaam, i plesna toj so racete svoi, pa mu re~e na Valaam: Jas te povikav da gi prokolne{ neprijatelite moi, a ti gi blagoslovuva{ eve ve}e po tretpat; 11 begaj, pak, vo zemjata svoja; jas sakav da ti iskaàm po~it, no, ete, Gospod te li{uva od po~estite. Valaam ja predviduva slavnata idnina na Izrail
12
9
1 Mojs 12,3 27,29 49,9
14
1 Mojs 49,1
16
Is 14,14
17
1 Mojs 49,10 Er 48,45-46 Mt 2,2 Otkr 22,16
18
1 Mojs 14,6 Is.N. 12,7 Sud 5,4 Is 11,14 Amos 9,12
Valaam vide deka na Gospod Mu e prijatno da go blagoslovuva Izrail i ne go bara{e, kako porano, na Bo`joto otkrovenie, tuku samo go svrte liceto kon pustinata, 2 i pogledna Valaam i go vide Izrail, kako se be{e smestil so plemiwata svoi, a Duhot Bo`ji be{e na nego. 3 I zapo~nuvaj}i ja svojata beseda, re~e: Govor na Valaam, sinot Beorov, govor na toj {to ja gleda vistinata. 4 Proro{tvo na onoj, koj gi slu{a zborovite Bo`ji; onoj koj gi gleda videnijata na Semo}niot, onoj koj pa|a vo ekstaza i o~ite mu se otvoraat. 5 Kolku se ubavi domovite tvoi, Jakove, i ìveali{tata tvoi, o Izraile! 6 Tie se rasprostiraat kako potoci, kako gradini kraj reka, kako mirizlivi drvja nasadeni od Gospod, kako kedri kraj voda; 7 se izleva vodata od vedrata negovi, semeto negovo obilno e natopeno, negoviot car e pogolem od Agag, carstvoto negovo se vozdiga. 8 Bog go izvede od Egipet; brzinata na ednorogot e vo nego, gi progoltuva narodite {to se protiv nego, gi kr{i
24
I mu re~e Valaam na Valak: Neli 19 im rekov na tvoite pratenici {to mi 1 Mojs 49,10 gi isprati: Mih 5,2 13 Da mi ja dade{e Valak i ku}ata svoja, polna so srebro i zlato, ne bi moèl da ja prekr{am zapovedta Gospodova, za da napravam ne{to dobro ili lo{o po svoja volja: ona {to }e mi re~e Gospod, toa i }e go kaùvam? 14 I taka, ete, jas si odam vo svoeto mesto, no pribliì se, za da ti kaàm i da te posovetuvam {to }e napravi po izvesno vreme ovoj narod so tvojot narod. 15 I go raskaà videnieto svoe, velej}i: Proro{tvo na Valaam, sinot Beorov, proro{tvo na ~ovekot so otvoreno oko, 16 proro{tvo na onoj koj gi slu{a zborovite Bo`ji, koj gi znae tajnite na Sevi{niot, gi gleda videnijata na Semo}niot, pa|a vo ekstaza i o~ite mu se otvoraat. 17 Go gledam, no ne e toa sega, go posmatram, no ne odblisku. Yvezda od Jakov se izdiga i èzol od Izrail; toj }e gi porazuva knezovite moavski i }e gi ni{ti site Sitovi sinovi. 18 I Edom }e stane negov posed, a Seir negovo nasledstvo; Izrail }e ja pokaè silata svoja. 19 Proizlezeniot od Jakov }e zavladee i }e gi pogubi preìveanite od gradot.
185
BROEVI
20
1 Mojs 14,7 2 Mojs 17,14 5 Mojs 25,19 1 Car 15,20
21
Is 32,18
24
Dan 11,30
25,1-1
31,16 Ps 105, 28-31
1
1 Mojs 19,37 Is.N. 2,1 Er 5,7 1 Kor 10,8 Otkr 2,14
2
2 Mojs 20,5 32,6 5 Mojs 32,38 1 Kor 10,8.20 Otkr 2,14
Valaam ja objavuva propasta na neprijatelite na Izrail 20 I pogledna kon Amalik, i go kaà svoeto proro{tvo, velej}i: Amalik e prv me|u narodite, no semeto negovo }e se zatre. 21 I pogledna kon Kenij, i prorokuva, velej}i: Silno e tvoeto ìveali{te, na kamen si go svil svoeto gnezdo, 22 no toa }e bide izgoreno, Asircite }e te zarobat. 23 I ({tom go vide Og) pak go zapo~na svoeto proro{tvo, i re~e: Te{ko, te{ko, koj }e ostane ìv, koga Bog }e go napravi toa. 24 ]e dojdat brodovi od bregot na Kitim; }e go potisne A{ur, }e go pot~ini i Ever, no i nego gibel go ~eka. 25 I stana Valaam i se vrati vo mestoto svoe, a isto taka i Valak otide po patot svoj. Izrailcite se oddavaat na idolopoklonstvo
3
5 Mojs 4,3
4
5 Mojs 4,3 13,17 Is.N. 7,26 4 Car 23,26 Er 44,3 Ezd 10,14
5
2 Mojs 32,27
6
Sud 2,4 2 Car 15,30 Ps 125,6 Ezd 10,1
7
2 Mojs 6,25 Ps 105, 30-31
Izrail ìvee{e vo Sitim i narodot po~na preku blud da se oskvernuva so }erkite na Moav; 2 i tie go pokanuvaa narodot da prisustvuva na prinesuvaweto `rtvi na idolite nivni, i narodot gi jade{e `rtvite nivni i im se poklonuva{e na bogovite nivni. 3 I mu se prikloni Izrail na VaalFegor. I se razgore gnevot Gospodov protiv Izrail. 4 I mu re~e Gospod na Mojsej: Zemi gi site na~alnici narodni i obesi gi pred Gospod sproti sonceto, i }e se odvrati jarosniot gnev Gospodov od Izrail. 5 Toga{ Mojsej im re~e na sudiite izrailski: Sekoj neka gi ubie svoite lu|e, {to mu sluàt na Vaal-Fegor. 6 I ete, eden od sinovite na Izrail dojde i dovede kaj eden od svoite sobra}a edna Midjanka, pred o~ite na Mojsej, i pred o~ite na celoto op{testvo na sinovite izrailski, koga tie pla~ea pri vlezot od skinijata na sobranieto. 7 Fines, sinot na Eleazar, sin na sve{tenikot Aron, koga go vide toa,
25
stana srede op{testvoto i zede vo rakata kopje, 8 i vleze po Izrailecot vo bludili{teto i gi probode i obajcata: Izrailecot i ènata vo utrobata nejzina; i prestana pomorot na sinovite izrailski. 9 A umrenite od pomor bea dvaeset i ~etiri iljadi. 10 I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 11 Fines, sinot na Eleazar, sin na sve{tenikot Aron, ja odvrati jarosta Moja od sinovite izrailski, pokaùvaj}i me|u niv revnost za Mene, i Jas ne gi istrebiv sinovite na Izrail vo revnosta Svoja. 12 Taka kaì im: ete, Jas mu davam miren zavet; 13 i toj }e bide za nego i za potomstvoto negovo po nego zavet na ve~no sve{tenstvo, zatoa {to pokaà revnost za svojot Bog i Go omilostivi za sinovite izrailski. 14 Imeto na ubieniot Izrailec, koj be{e ubien so Midjankata, e Zamvrij, sin na Salu, na~alnik na rodot Simeonovci; 15 a imeto na ubienata Midjanka e Kozbi; taa be{e }erka na Cur, na~alnik na edno od plemiwata na Midjanite. 16 Pak mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 17 Smetajte gi za neprijateli Midjanite i porazuvajte gi, 18 za{to tie so podmolnosta svoja postapuvaa neprijatelski sprema vas, soblaznuvaj}i ve so Fegor i so Kozbi, }erkata na midjanskiot na~alnik, nivna sestra, ubiena vo denot koga ima{e pomor poradi Fegor. Vtoro prebrojuvawe na izrailskite plemiwa
8
Ps 105,30
9
1 Kor 10,8
11
2 Mojs 20,5 5 Mojs 32,16-21 Ps 77,58
12
Is 11,9 45,10 Mal 2,4-5
13
2 Mojs 32,25-29 3 Mojs 1,8 5 Mojs 33,8-11
15
Is.N. 13,21 Avak 3,7
17
2 Mojs 23,22 1 Car 17,9.35 4 Car 9,27 Neem 9,27
26,1-65
1 Mojs 46,8-25
2
2 Mojs 30,11-16
Po toj poraz Gospod mu re~e na Mojsej i na sve{tenikot Eleazar, sin Aronov, velej}i: 2 Prebroj go celoto op{testvo na sinovite izrailski od dvaeset godini nagore, spored semejstvata nivni, site sposobni za vojuvawe vo Izrail.
26
186
BROEVI
3
Is.N. 13,32
4
2 Mojs 13,3
5
1 Mojs 46,9 1 Let 5,3
8
16,1
10
2 Mojs 15,12
11
2 Mojs 6,24 5 Mojs 5,9 3 Car 14,6 Ez 18,20 2 Let 25,4
12
1 Mojs 46,10 1 Let 4,24
15
1 Mojs 46,16
19
1 Mojs 38,5
I im rekoa Mojsej i sve{tenikot Eleazar vo ramninite moavski kaj Jordan, sproti Erihon, velej}i: 4 Prebrojte gi site od dvaeset godini i nagore, kako {to zapoveda Gospod na Mojsej i na sinovite izrailski, koga izlegoa od egipetskata zemja: 5 Ruvim, prvoroden sin Izrailev. Ruvimovi potomci: od Anoh rodot Anohovci, od Palu rodot Paluovci, 6 od Esrom rodot Esromovci, od Karmi rodot Karmievci; 7 toa se Ruvimovite rodovi: na broj tie bea ~etirieset i tri iljadi sedumstotini i trieset. 8 Paluovite potomci: Elijav, 9 i Elijavovite sinovi: Nemuel, Datan i Aviron. Toa se onie Datan i Aviron, pretstavnici vo Soborot, koi predizvikaa smut protiv Mojsej i Aron zaedno so grupata na Korej, koga tie predizvikaa bunt protiv Gospod; 10 pa zemjata ja otvori ustata svoja i gi goltna zaedno so Korej: zaedno so niv umrea i sou~esnicite nivni, koga ogan izgore dveste i pedeset ~oveka, i tie stanaa za primer; 11 no sinovite na Korej ne umrea. 12 Simeonovite potomci spored pokolenijata nivni: od Nemuel Nemuelovoto pokolenie, od Jamin Jaminovoto pokolenie, od Jahin Jahinovoto pokolenie, 13 od Zerah Zerahovoto pokolenie, od Saul Saulovoto pokolenie; 14 toa se Simeonovite rodovi (od nivnoto prebrojuvawe): dvaeset i dve iljadi i dveste. 15 Judinite potomci: Er i Onan, Er i Onan umrea vo hananskata zemja; 16 Judinite sinovi spored pokolenijata nivni bea: od Sala Salaovoto pokolenie, od Fares Faresovoto pokolenie, od Zerah Zerahovoto pokolenie. 17 Faresovi sinovi bea: od Esrom Esromovoto pokolenie, od Hamul Hamulovoto pokolenie; 18 toa se Judinite rodovi spored prebrojuvaweto nivno: sedumdeset i {est iljadi i petstotini. 19 Isaharovi potomci spored pokolenijata nivni: od Tola Tolovoto pokolenie, od Pua Puinoto pokolenie,
3
od Ja{uv Ja{uvovoto pokolenie, od [imron [imronovoto pokolenie; 21 toa se Isaharovite rodovi, spored prebrojuvaweto nivno: {eeset i ~etiri iljadi i trista. 22 Zavulonovi potomci spored rodovite nivni: od Sered rodot Serediev, od Elon rodot Elonov, od Jahleel rodot Jahleelov. 23 Toa se Zavulonovite rodovi, spored prebrojuvaweto nivno: {eeset iljadi i petstotini. 24 Gadovi potomci spored rodovite nivni: od Cefon rodot Cefonovci, od Hagij rodot Hagievci, od [unij rodot [unievci. 25 od Oznij rodot Oznievci, od Erij rodot Eriovci, 26 od Arod rodot Arodovci, od Arelij rodot Arelievci. 27 toa se rodovite na Gadovite potomci, spored prebrojuvaweto nivno: ~etirieset iljadi i petstotini. 28 Asirovi potomci spored pokolenieto nivno: od Jimna Jimnaovoto pokolenie, od Ji{vi Ji{vievoto pokolenie, od Berija Berievoto pokolenie. 29 Od Berievite sinovi, od Hever Heverovoto pokolenie, od Malhiil Malhiilovoto pokolenie. 30 Imeto na Asirovata }erka be{e Zara; 31 Toa se pokolenijata na Asirovite potomci spored prebrojuvaweto nivno: pedeset i tri iljadi i ~etiristotini. 32 Josifovi potomci spored pokolenijata nivni: Manasija i Efrem. 33 Manasievi potomci: od Mahir Mahirovo pokolenie, od Mahir se rodi Galaad, od Galaad Galaadovo pokolenie. 34 Eve gi Galaadovite potomci: od Iezer Iezerovoto pokolenie, od Helek Helekovoto pokolenie, 35 od Azriil Azriilovoto pokolenie, od Sihem Sihemovoto pokolenie, 36 od [emida [emidaovoto pokolenie, od Hefer Heferovoto pokolenie. 37 Salpaad, sin Heferov, nema{e sinovi, tuku samo }erki; imiwata na Sal20
20
1 Mojs 38,5.29 Is.N. 7,17
23
1 Mojs 46,13
26
1 Mojs 30,20 Sud 12, 11-12
28
1 Mojs 41,52
29
1 Mojs 50,23 Sud 11,1 1 Let 7, 14-19
30
1 Let 7,14 Is.N. 17,3 1 Let 7,15
187
BROEVI
38 paadovite }erki bea: Mahla, Noa, Hog-
la, Milka i Tirca. 38 Toa se Manasievite pokolenija; a 48 na broj tie bea pedeset i dve iljadi i 1 Mojs 30,8 sedumstotini. 39 Eve gi Efremovite potomci spored 51 rodovite nivni: od [utelah [utela2,32 2 Mojs hoviot rod, od Beher Beheroviot rod, 12,37 od Tahan Tahanoviot rod. 40 A eve gi [utelahovite potomci: od Eran Eranoviot rod. 41 Toa se rodovite na Efremovite potomci, spored prebrojuvaweto nivno: trieset i dve iljadi i petstotini. Toa se Josifovite potomci spored pokolenijata nivni. 42 Venijaminovite potomci spored pokolenijata nivni: od Bela Belaovoto pokolenie, od A{bel A{belovoto pokolenie, od Ahiram Ahiramovoto pokolenie; 43 od [efufam [efufamovoto pokolenie; od Hufam Hufamovoto pokolenie. 44 Sinovi na Bela bea: Ard i Naaman: od Ard Ardovo pokolenie, od Naaman Naamanovoto pokolenie; 45 toa se Venijaminovite potomci spored pokolenijata nivni; a na broj tie bea ~etirieset i pet iljadi i {estotini. 46 Eve gi Danovite potomci spored rodovite nivni: od [uham [uhamoviot rod; toa se rodovite Danovi spored pokolenijata nivni. 47 A site [uhamovi rodovi spored prebrojuvaweto nivno bea: {eeset i ~etiri iljadi i ~etiristotini. 48 Neftalimovi potomci spored rodovite nivni: od Jahceel Jahceeloviot rod, od Gunij Gunieviot rod; 49 od Jecer Jeceroviot rod, od [ilem [ilemoviot rod; 50 toa se Neftalimovite rodovi spored prebrojuvaweto nivno: a na broj tie bea ~etirieset i pet iljadi i ~etiristotini. 51 Toa se vlezenite vo prebrojuvaweto sinovi izrailski: {estotini i edna iljada sedumstotini i trieset.
1 Mojs 46,21 1 Let 8,40
Upatstva za podelba na zemjata I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 53 Nim da im se podeli zemjata vo nasledstvo, spored brojot na imiwata; 54 na pomnogubrojnite daj im pogolem del, a na pomalubrojnite daj im pomal del: sekomu treba da mu se dade del srazmerno so brojot na vlezenite vo prebrojuvaweto; 55 zemjata treba da se podeli so `drepka; tie treba da dobijat nasledstvo spored imiwata na nivnite rodovi; 56 so `drepka da im se podelat nivnite delovi kako na mnogubrojnite, taka i na malubrojnite.
52
53
Is.N. 11,23 Ez 45,8
54
33,54
55
3 Mojs 16,8 Is.N. 14, 1-2
57
1 Mojs 46,11
59
2 Mojs 6,20
60
2 Mojs 6,23
61
3 Mojs 10,1-2
Vtoro prebrojuvawe na Levievoto koleno

57 A toa se Levievite rodovi, {to vlegoa vo prebrojuvaweto spored pokolenijata svoi: od Girson Girsonovoto pokolenie, od Kaat Kaatovoto pokolenie, od Merarij Merarievoto pokolenie. 58 Ova se Levievite rodovi: rodot Livniev, rodot Hevroniev, rodot Mahliev, rodot Mu{iev, rodot Koreov. Od Kaat se rodi Amram. 59 Imeto na Amramovata èna be{e Joheved, }erka Levieva, koja e rodena od Levievata èna vo Egipet, a taa mu gi rodi na Amram Aron, Mojsej i Mirjam, nivnata sestra. 60 Na Aron mu se rodija Nadav i Aviu, Eleazar i Itamar; 61 no Nadav i Aviu umrea, koga prinesoa tu| ogan pred Gospod. 62 Site od ma{ki pol, od eden mesec i nagore, bea prebroeni dvaeset i tri iljadi; tie ne bea prebroeni zaedno so sinovite izrailski, za{to ne im be{e daden del me|u sinovite na Izrail.
Zavr{uvawe na prebrojuvaweto Toa se prebroenite od Mojsej i sve{tenikot Eleazar, koi gi prebroija sinovite izrailski vo ramninite moavski kaj Jordan, sproti Erihon; 64 me|u niv nema{e ni eden od onie, koi Mojsej i sve{tenikot Aron gi pre63
188
BROEVI
65 broija, koga gi prebrojuvaa sinovite
14,20-38 1 Kor 10,5
izrailski vo Sinajskata Pustina; 65 za{to Gospod im be{e rekol deka tie }e izumrat vo pustinata. I nikoj od 27,1 niv ne ostana, osven Jefuneoviot sin 26,29-33 1 Mojs Halev i Navinoviot sin Isus.
Isus posveten za naslednik na Mojsej 13 I mu re~e Gospod na Mojsej: Izlezi na planinata Avarim i pogledaj ja zemjata {to im ja davam na sinovite izrailski; 13 i otkako }e ja pogleda{, priberi se i ti pri narodot svoj, kako {to se pribra Aron, bratot tvoj na planinata Or; 14 za{to vie ne ja poslu{avte zapovedta Moja vo pustinata Sin, koga me|u op{testvoto se pojavi raspravija, da ja pokaète pred o~ite nivni Mojata svetost pri vodata. Toa e vodata Meriva kaj Kadis, vo pustinata Sin. 15 I Mu re~e Mojsej na Gospod, velej}i: 16 Gospod, Bog na duhovite vo site tela, neka odredi nad ovoj narod ~ovek, 17 koj }e gi upravuva, i koj }e gi predvodi vo site mo`ni okolnosti, ta da ne ostane narodot Gospodov kako stado bez pastir. 18 I mu re~e Gospod na Mojsej: Zemi go Isus, Navinoviot sin, ~ovek, vo kogo ima Duh, i poloì ja vrz nego rakata svoja. 19 Pretstavi go pred sve{tenikot Eleazar i pred celoto op{testvo, i daj mu naredbi pred celiot narod, 20 i daj mu od slavata tvoja za da go slu{a siot narod na sinovite izrailski; 21 a toj da se obra}a do sve{tenikot Eleazar i da se dopra{uva do nego za re{enija preku rim pred Gospod; i spored zborot negov sekoga{ da postapuvaat: toj i site sinovi na Izrail so nego, i celoto op{testvo. 22 I napravi Mojsej kako {to mu zapoveda Gospod Bog, i go zede Isusa, pa go pretstavi pred sve{tenikot Eleazar i pred celoto op{testvo; 23 i gi poloì vrz nego racete svoi i mu dade sovet, kako {to zapoveda Gospod preku Mojsej.
12
5 Mojs 4,22 32,48-52 3 Car 2,1
14
20,1-13 2 Mojs 17,7
50,23 Is.N. 17, 2-3 1 Let 2,21
3
14,29 16,35
5
1 Mojs 25,22 2 Mojs 18,19
7
36,2 Is.N. 17,4 Jov 42,15
12-23
5 Mojs 3,23-28 31,1-8
12
3 Mojs 14,34 Er 22,20
I dojdoa }erkite na Salpaad, sin na Hefer, koj be{e sin na Galaad, a toj sin na Mahir, od pokolenieto na Manasija, sin Josifov; i eve gi imiwata na }erkite negovi: Mahla, Noa, Hogla, Milka i Tirca; 2 i otkako zastanaa pred Mojsej, pred sve{tenikot Eleazar, pred knezovite i pred celoto op{testvo, pri vlezot od skinijata na sobranieto, rekoa: 3 Tatkoto na{ umre vo pustinata, i toj ne be{e me|u sou~esnicite, {to stanaa protiv Gospod zaedno so lu|eto na Korej, tuku umre poradi svoj grev, bez sinovi. 4 Zo{to da se zagubi imeto na tatkoto na{ me|u plemeto negovo poradi toa {to nema sin? Dajte ni del me|u bra}ata na tatkoto na{! 5 I Mojsej go iznese pra{aweto nivno pred Gospod. 6 A Gospod mu re~e na Mojsej: 7 Pravo velat Salpaadovite }erki; daj im nasledstven del me|u bra}ata na tatkoto nivni i predaj im go nim delot na nivniot tatko, 8 a na sinovite na Izrail javi im i kaì: ako nekoj umre, i ne ostavi sin, predavajte go nasledstvoto negovo na }erkite negovi; 9 ako, pak, toj nema }erki, davajte go negoviot del na bra}ata negovi; 10 ako nema bra}a, dajte go negoviot del na strikovcite negovi; 11 ako, pak, nema ni strikovci, dajte mu go negoviot del na najbliskiot negov rodnina od negoviot rod; i neka bide toa zakon za sinovite izrailski, kako {to mu zapovedal Gospod na Mojsej!
27
Naslednoto pravo na }erkite
16
16,22
17
3 Car 22,17 Ez 34,5 Mt 9,36
18
1 Mojs 23,28 5 Mojs 31,7 Dela 6,6
20
Is.N. 1, 16-17
21
2 Mojs 28,30 1 Car 28,6 Is 8,19 Ps 105,13 Jn 11,51
23
5 Mojs 31,23 34,9
189
BROEVI
28,2
2 Mojs 23,14 3 Mojs 3,11
POVTORNO ZA ZAKONITE PO ODNOS NA @RTVITE
13
3 Mojs 1,9 6,14
3
2 Mojs 12,5 Amos 4,4
5
3 Mojs 2,1
6
3 Mojs 1,3.9
8
3 Mojs 3,7 10,9
9
2 Mojs 20,10 Ez 46,4-5 Mt 12,5
11
3 Mojs 1,3 Ez 46,6-7
12
15,4-12
I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Zapovedaj im na sinovite izrailski i kaì im: darovite Moi, lebnite prinosi, `rtvite Moi so blagoprijaten miris da Mi se prinesuvaat vo svoe vreme. 3 I kaì im: ete ja `rtvata, koja treba da Mu ja prinesuvate na Gospod: jagniwa bez nedostatok dve ednogodi{ni ma{ki jagniwa na den, kako `rtvasepalenica; 4 ednoto jagne prinesuvaj go nautro, a drugoto jagne nave~er; 5 i leben prinos da prinesete, edna desetina od efa p~eni~no bra{no, pome{ano so ~etvrtina in bieno maslinovo maslo, 6 Toa e postojana `rtvasepalenica, kakva {to be{e prinesena na planinata Sinaj, za blagoprijaten miris `rtva Gospodova. 7 i kon nea da ima za preliv ~etvrt in za edno jagne; na sveto mesto izvr{uvaj go so vino prelivot na Gospod. 8 Drugoto jagne prinesuvaj go nave~er, so takov leben prinos kako utrinata, so takov preliv kon nego, prinesuvaj kako `rtva blagoprijaten miris pred Gospod. Sabotni `rtvi A vo saboten den prinesuvajte po dve ednogodi{ni ma{ki jagniwa bez nedostatok, i leben prinos dve desetini od efa p~eni~no bra{no, pome{ano so maslo, i preliv kon nego. 10 Toa e sabotna sepalenica za sekoja sabota, osven postojanata sepalenica i prelivot za nea.
9
28
Sekojdnevni `rtvi
prinos kon sekoj junec, i dve desetini od efa p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo, kako leben prinos so ovenot, 13 i po edna desetina od efa p~eni~no bra{no, pome{ano so maslo, kako leben prinos za sekoe jagne, toa e sepalenica, blagoprijaten miris, `rtva na Gospod; 14 a prelivot za niv treba da bide polovina in vino za junecot, edna tretina od in za oven i edna ~etvrtina in za jagne; toa e sepalenica za sekoe novomese~je vo tekot na site meseci na godinata. 15 Prinesuvajte Mu na Gospod sekoga{ i po eden kozel kako `rtva za grev; nego treba da go prinesuvate pokraj sekojdnevnata sepalenica, zaedno so prelivot za nego. @rtvi za praznikot Pasha Vo prviot mesec, na ~etirinaesettiot den od mesecot, e Pasha Gospodova. 17 I na petnaesettiot den od toj mesec e praznik; sedum dena treba da se jadat beskvasni lebovi. 18 Vo prviot den da imate sveto sobranie; nikakva rabota ne vr{ete; 19 i prinesete sepalenica, `rtva na Gospod: dva junci, eden oven i sedum ednogodi{ni ma{ki jagniwa; tie da se bez nedostatok; 20 i kon niv leben prinos prinesuvajte p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo, tri desetini od efa za sekoj junec, i dve desetini od efa za ovenot, 21 i po edna desetina efa prinesuvajte za sekoe od sedumte jagniwa, 22 i eden kozel `rtva za grev, za da se oslobodite od grevot; 23 prinesuvajte go toa, osven utrinskata sepalenica, koja e postojana `rtva. 24 Taka pravete sekoj den vo sedumte dena; toa e dar, prinos blagoprijaten za Gospod; osven redovnata sepalenica i prelivot kon nea treba da go prinesuvate toa. 25 I vo sedmiot den treba da imate sveto sobranie; nikakva rabota ne vr{ete.
16
14
Ezd 3,5
16
2 Mojs 12,1-20 5 Mojs 16,1-8 2 Let 30,13
17
2 Mojs 12,15.19
18
2 Mojs 12,16
19
3 Mojs 1,9
20
3 Mojs 14,10
22
3 Mojs 4,3
@rtvi za prviot den od mesecot i vo prviot den od mesecot prinesuvajte Mu na Gospod sepalenici: dva junci, eden oven i sedum ednogodi{ni ma{ki jagniwa bez nedostatok, 12 i tri desetini od efa p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo, kako leben
11
190
BROEVI
@rtvi za praznikot Pedesetnica 26 I vo denot na Prvite plodovi, koga Mu prinesuvate na Gospod nov leben prinos na praznikot na Sedmicite, treba da imate sveto sobranie, nikakva ne vr{ete; 29,2 rabota 27 i prinesuvajte sepalenici blago3 Mojs 1,3.9 prijaten miris na Gospod: dva junca, 7 eden oven i sedum ednogodi{ni ma{ki 2 Mojs jagniwa (bez nedostatok), 31,15 28 a zaedno so niv i leben prinos od 3 Mojs 16,29-34 p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo, Ez 45,18-20 tri desetini od efa za sekoj junec, dve Dela 27,9 desetini od efa za oven, 29 i po edna desetina od efa za sekoe od sedumte jagniwa; 30 i eden kozel za osloboduvawe od grev. 31 Prinesuvajte mi gi ovie `rtvi so nivniot preliv, osven postojanite sepalenici so lebniot im prinos; tie treba da bidat bez nadostatok.
2 Mojs 23,14-16 34,22 5 Mojs 16,9-12
26
i prinesuvajte sepalenici za blago- 11 prijaten miris na Gospod: eden junec, 3 Mojs 16,3 eden oven, sedum ednogodi{ni ma{ki 12 Mojs jagniwa; tie treba da bidat bez nedosta- 2 23,14-16 tok; 5 Mojs 9 i zaedno so niv i leben prinos od 16,13-15 3 Car 8,2 p~eni~no bra{no, pome{ano so maslo Ez 45,25 tri desetini od efa za junec, dve desetini od efa za oven, 10 i po edna desetina od efa za sekoe od sedumte jagniwa, 11 kako i eden kozel `rtva za grev, osven `rtvite za grev (za va{e o~istuvawe), {to se prinesuvaat vo Denot na o~istuvaweto, i osven postojanite sepalenici i lebnite prinosi so niv i prelivite za niv.
8
@rtvi za praznikot Senici I vo petnaesettiot den od sedmiot mesec treba da vi bide osobeno svet, nikakva rabota ne vr{ete i praznuvajte go toj praznik Gospodov sedum dena: 13 i prinesuvajte sepalenica, `rtva za blagoprijaten miris na Gospod: trinaeset junci, dva ovna, i ~etirinaeset ednogodi{ni ma{ki jagniwa; tie treba da bidat bez nedostatok; 14 i kon niv leben prinos od p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo, tri desetini od efa za sekoe od trinaesette junci, dve desetini od efa za sekoj oven, 15 i po edna desetina od efa za sekoe od ~etirinaesette jagniwa, 16 i eden kozel `rtva za grev, osven sekojdnevnata sepalenica so nejziniot leben prinos, kako i prelivot za nea. 17 A na vtoriot den prinesuvajte: dvanaeset junci, dva ovna i ~etirinaeset ednogodi{ni ma{ki jagniwa, bez nedostatok, 18 i so niv u{te leben prinos i preliv za juncite, ovnite i jagniwata, spored brojot nivni, spored naredbite; 19 isto taka i eden kozel `rtva za grev, pokraj postojanata sepalenica so prinosot i prelivot za nea. 20 Na tretiot den, pak, prinesuvajte: edinaeset junci, dva ovna, ~etirinaeset ednogodi{ni ma{ki jagniwa, bez nedostatok,
12
@rtvi za Denot na trubnite znaci Vo sedmiot mesec, vo prviot den od mesecot, treba da ima sveto sobranie; nikakva rabota ne vr{ete; toa da vi bide Den na trubni znaci; 2 i prinesuvajte sepalenica za blagoprijaten miris na Gospod: eden junec, eden oven, sedum ednogodi{ni ma{ki jagniwa, bez nadostatok; 3 a zaedno so niv i leben prinos od p~eni~no bra{no, izme{ano so maslo, tri desetini od efa za junecot, dve desetini od efa za ovenot, 4 i edna desetina od efa za sekoe od sedumte jagniwa, 5 i eden kozel kako `rtva za grev, za da se oslobodite od grevot. 6 Toa da go dodavate kon novomese~nite sepalenici i lebnite prinosi za niv, i prelivite nivni, i sekojdnevnite sepalenici so nivnite prinosi i prelivi, spored naredbite, kako blagoprijaten miris za Gospod. @rtvi za Denot na o~istuvaweto 7 I vo desettiot den od toj sedmi mesec treba da imate sveto sobranie: smiruvajte gi du{ite svoi i nikakva rabota ne vr{ete;
29
191
BROEVI
39
3 Mojs 7,16
i so niv leben prinos i preliv za juncite, ovnite i jagniwata, spored brojot nivni, spored propisite; 22 isto taka i eden kozel `rtva za grev, pokraj postojanata sepalenica so prinosot i prelivot za nea. 23 Na ~etvrtiot den prinesuvajte: deset junci, dva ovna, ~etirinaeset ednogodi{ni ma{ki jagniwa, bez nedostatok, 24 so niv i leben prinos i preliv za juncite, ovnite i jagniwata, spored brojot nivni, spored naredbite, 25 i pokraj toa i eden kozel `rtva za grev, osven postojanata sepalenica i prinosot i prelivot za nea. 26 I na pettiot den prinesuvajte `rtva: devet junci, dva ovna, ~etirinaeset ednogodi{ni ma{ki jagniwa, bez nedostatok, 27 i so niv prinesete u{te i leben prinos i preliv za juncite, ovnite i jagniwata, spored brojot nivni, spored naredbite, 28 i eden kozel `rtva za grev, pokraj postojanata sepalenica i prinosot i prelivot za nea. 29 Na {estiot den, pak, prinesuvajte: osum junci, dva ovna, ~etirinaeset ednogodi{ni ma{ki jagniwa, bez nedostatok, 30 a so niv i leben prinos i preliv za juncite, ovnite i jagniwata, spored brojot nivni, spored naredbite; 31 a isto taka i eden kozel `rtva za grev, pokraj postojanata sepalenica so prinosot i prelivot za nea. 32 Vo sedmiot den prinesuvajte: sedum junci, dva ovna, ~etirinaeset ednogodi{ni ma{ki jagniwa, bez nedostatok, 33 i so niv prinos i preliv za juncite, ovnite i jagniwata, spored brojot nivni, spored naredbite, 34 a i eden kozel kako `rtva za grev, osven postojanata sepalenica so prinosot kako i prelivot za nea. 35 Vo osmiot den e kraj na praznikot: nikakva rabota ne vr{ete; 36 i prinesuvajte sepalenica, `rtva so prijaten miris na Gospod: eden junec, eden oven, sedum ednogodi{ni ma{ki jagniwa bez nedostatok,
21
i zaedno so niv leben prinos i pre- 30,3 Mojs liv za junecot, za ovenot i za jagniwata, 3 27,1-10 spored brojot nivni spored propisite; Mt 5,33 38 osven toa u{te i eden kozel 3 `rtva za grev, pokraj postojanata sepa- 5 Mojs 23,20-23 lenica, prinosot i prelivot za nea. 39 Prinesuvajte go toa na Gospod na Sud 11, 30-40 va{ite praznici, pokraj onie {to gi Ps 49,14 5,3-4 prinesuvate poradi zavet ili poradi Prop Mt 5,32-36 grià i pokraj sepalenicite va{i, i 7 lebnite prinosi i `rtvite za mir. 3 Mojs 5,4
37
I im kaà Mojsej na sinovite izrailski s#, {to mu be{e zapovedal Gospod. Zakon za zavetite I im zboruva{e Mojsej na na~alnicite od plemiwata na sinovite izrailski, velej}i: Eve {to zapoveda Gospod: 3 ako nekoj Mu veti ne{to na Gospod, ili se zakolne so kletva, i stavi zarek na du{ata svoja, da ne go oskverni zborot svoj, tuku da izvr{i s#, {to izleglo od ustata negova. 4 Ako èna dade zavet na Gospod i se zare~e vo tatkovata si ku}a, vo mladi godini, 5 a tatkoto nejzin go ~ue zavetot i zarekuvaweto nejzino, {to go naloìla na du{ata svoja, pa go premol~i tatkoto nejzin toa, toga{ site nejzini vetuvawa, i sekoe nejzino zarekuvawe, {to si go naloìla na du{ata svoja, da gi ispolni; 6 ako tatkoto nejzin, koga }e ~ue, pa $ zabrani, toga{ site nejzini zaveti, {to si gi naloìla na du{ata svoja, da ne se ispolnuvaat, i Gospod }e $ prosti, bidej}i tatkoto $ gi zabranil. 7 Ako se omaì, a e obvrzana so zavet, ili se obvrzala so zbor, izlezen od ustata nejzina, 8 i ~ue maòt nejzin, pa, otkako }e ~ue premol~i: zavetite nejzini da se ispolnat, i zarecite nejzini, isto taka da se ispolnat; 9 ako maòt nejzin, koga }e gi ~ue, $ zabrani i go otfrli zavetot nejzin, {to go dala, i zborot izlezen od ustata nejzina, so koj taa se obvrzala (tie da ne se ispolnat, bidej}i maòt $ zabranil), Gospod }e $ prosti.
2
30
192
BROEVI
A zavetot na vdovica i razvedena, kakov i da bilo zarek da si naloìla na du{ata svoja, da se ispolni. 11 Ako èna se zavetuvala vo ku}ata 31,2 na maòt svoj, ili so kletva si 25,17 naloìla na du{ata svoja zarek, 12 i maòt nejzin ja ~ul, a premol~al 3 Sud 11,36 i ne $ go zabranil, toga{ site zaveti 2 Car 4,8 Is 34,8 nejzini da se ispolnat, i sekoe zarekuEr 11,20 vawe, {to go naloìla na du{ata svoja, Ez 25,17 Ps 93,1 da se ispolni; 13 ako, pak, maòt nejzin, otkako gi 6 25,6-13 ~ul, gi otfrlil, toga{ site zaveti 2 Mojs 6,25 nejzini, izlezeni od ustata nejzina, i zarekuvawa na du{ata nejzina, da ne se ispolnat; maòt nejzin gi uni{til, i Gospod }e $ prosti. 14 Sekoj nejzin zavet i sekoj kletven zarek nejzin za smiruvawe na du{ata svoja, maòt nejzin moè da go potvrdi, i maòt nejzin moè da go otfrli. 15 Ako maòt nejzin mol~el od den na den, toj so toa gi potvrdil site vetuvawa nejzini i site zarekuvawa nejzini, so koi se obvrzala; gi potvrdil, za{to, otkako gi ~ul, mol~el za toa; 16 ako, pak, maòt gi otfrlil, otkako gi ~ul, toj go primil vrz sebe grevot nejzin. 17 Toa se naredbite, koi Gospod mu gi zapoveda na Mojsej za odnosite me|u maòt i ènata negova, me|u tatkoto i }erkata negova vo mladi godini, vo ku}ata na nejziniot tatko.
10 Efes 5,22 Kol 3,18
13
I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Odmazdi im se na Midjanite poradi sinovite na Izrail, i potoa }e se pribere{ pri narodot svoj. 3 I mu re~e Mojsej na narodot, velej}i: Vooruète me|u vas lu|e za vojna, za da trgnat protiv Midjanite, da izvr{at odmazda Gospodova nad niv; 4 ispratete vo vojna po iljada od koleno, od site kolena izrailski. 5 I od iljadnicite izrailski bea oddeleni po iljada od sekoe koleno, vkupno dvanaeset iljadi vooruèni za vojna. 6 I gi isprati Mojsej vo vojna, po iljada od sekoe koleno, a so niv i Fines,
31
Sveta vojna protiv Midjanite
sinot na sve{tenikot Eleazar, so svetite utvari i so trubi za trevoga v raka. 7 I otidoa vo vojna protiv Midjanite, kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej, i gi ubija site od ma{ki pol; 8 a zaedno so ubienite od niv gi ubija i midjanskite carevi: Evij, Rekem, Cur, Or i Reva pet midjanski carevi; go ubija so me~ i Valaam, Beoroviot sin. 9 Midjanskite, pak, èni i decata nivni sinovite izrailski gi zedoa vo plen; i siot nivni dobitok, i site stada nivni, i celiot imot nivni go zagrabija; 10 site gradovi nivni vo nivno vladenie i site sela nivni so ogan gi izgorea. 11 I go zedoa seto zagrabeno, od ~ovek do dobitok. 12 I zarobenite, i plenot, i zagrabenoto go donesoa pred Mojsej, pred sve{tenikot Eleazar i pred op{testvoto na sinovite izrailski, vo logorot na ramninite moavski, kaj Jordan, sproti Erihon. 13 Toga{ Mojsej i sve{tenikot Eleazar i site knezovi na op{testvoto izlegoa nadvor od naselbata za da gi pre~ekaat. 14 I se razgnevi Mojsej na voenite na~alnici, iljadnicite i stotnicite, {to se bea vratile od vojnata, 15 pa im re~e: Gi ostavivte ìvi site èni? 16 Ete tie, po sovetot na Valaam, bea stanale pri~ina sinovite izrailski da otstapat i da gi prezrat naredbite od Gospod, zaradi Fegor, zatoa i dojde onoj poraz vrz narodot Gospodov. 17 A sega, ubijte gi site deca od ma{ki pol, ubijte gi i site èni, {to poznale ma` na ma{ko leglo; 18 a site deca od ènski pol, koi ne poznale ma{ko leglo, ostavete gi ìvi za sebe. 19 I ostanete nadvor od naselbata sedum dena; site, {to ubile ~ovek i {to se doprele do ubien, da se o~istat na tretiot i na sedmiot den, vie i va{ite zarobenici;
7
5 Mojs 20,13-14 Sud 21,11 3 Car 11,15-16
8
Is.N. 13,21-22
9
1 Mojs 34,29
10
Is.N. 6,22 Sud 18,27
11
5 Mojs 20,14 2 Let 28,8
12
1 Mojs 49,27
14
2 Mojs 18,21 5 Mojs 1,15 2 Car 18,1
16
25,1-9 3 Ptr 2,15 Otkr 2,14
17
5 Mojs 7,2 Sud 21,11
19
19,11-22 3 Mojs 21,1
193
BROEVI
o~istete ja i seta obleka, site ko`ni predmeti, s# {to e napraveno od kozina, i site drveni sadovi. 22 21 Potoa im re~e sve{tenikot EleaIs.N. 6,18 zar na borcite, {to bea oti{le vo 22,8 vojna: Eve gi naredbite na zakonot, koi 26 Gospod mu gi zapoveda na Mojsej: 1 Car 22 zlato, srebro, bakar, èlezo, kalaj 30,24 27 i olovo, 23 i s# {to minuva niz ogan, pominete Is.N. 22,8 go niz ogan, za da se o~isti, a osven toa, toa treba da se o~isti i so o~istitelna voda; a s#, {to ne minuva niz ogan, pominete go niz voda; 24 i oblekata isperete ja na sedmiot den, i o~istete se, i potoa vlezete vo naselbata.
20 3 Mojs 11,32
20
Podelba na plenot I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 26 Prebroj go zagrabenoto, od ~ovek do dobitok, ti i sve{tenikot Eleazar i na~alnicite od plemiwata na op{testvoto; 27 i razdeli go ograbenoto po polovina, me|u onie {to vojuvaa, {to odea vo borba, i celoto op{testvo. 28 A od borcite, {to bea vo vojna, zemi danok za Gospod, po edna du{a na petstotini, od lu|eto i od govedata, i od magariwata, i od sitniot dobitok; 29 zemi go toa od nivnata polovina i daj mu go na sve{tenikot Eleazar za voznesuvawe pred Gospod. 30 A od polovinata, opredelena za sinovite izrailski, zemi po edno na pedeset: od lu|eto, od krupniot dobitok, od magariwata, i od sitniot dobitok, i daj im go toa na levitite {to sluàt pri skinijata Gospodova. 31 I napravija Mojsej i sve{tenikot Eleazar, kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej. 32 I plenot, {to ostana od grabeòt, {to go zagrabija onie, koi bea oti{le vo vojna, be{e: siten dobitok {estotini sedumdeset i pet iljadi, 33 krupen dobitok sedumdeset i dve iljadi, 34 magariwa {eeset i edna iljada,
25
lu|e èni, koi ne poznale ma{ko 47 leglo, site bea trieset i dve iljadi 18,26-32 du{i. 49 36 Polovinata, delot na onie, {to bea Er 23,4 oti{le da se borat, spored prebroju- 50 vaweto, be{e: siten odbitok trista 2 Mojs trieset i sedum iljadi i petstotini 30,16 Sud 8,24-27 glavi. 37 Na Gospod od sitniot dobitok Mu se dadoa {estotini sedumdeset i pet glavi; 38 krupen dobitok trieset i {est iljadi, i od toa dar za Gospod sedumdeset i dve glavi; 39 magariwa trieset iljadi i petstotini, a del od niv za Gospod {eeset i edna glava; 40 lu|e {esnaeset iljadi, i danok od niv za Gospod be{e trieset i dve du{i. 41 I mu go dade Mojsej darot za voznesuvawe pred Gospod, na sve{tenikot Eleazar, kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej. 42 I od polovinata, opredelena za sinovite izrailski, {to ja oddeli Mojsej od onie koi bea oti{le vo vojnata, 43 a polovinata kako del na op{testvoto be{e: siten dobitok trista trieset i sedum iljadi i petstotini, 44 krupen dobitok trieset i {est iljadi glavi; 45 magariwa trieset i pet iljadi i petstotini glavi; 46 lu|e {esnaeset iljadi du{i. 47 Od taa polovina, opredelena za sinovite izrailski, Mojsej zede pedesetti del od lu|eto i od dobitokot i im go dade toa na levitite, {to sluèa pri skinijata Gospodova, kako {to mu zapoveda Gospod.
35
Dobrovolna `rtva za Gospod I dojdoa kaj Mojsej na~alnicite nad iljadite od vojskata iljadnicite i stotnicite, 49 i mu rekoa na Mojsej: Tvoite slugi gi prebroija borcite, {to ni se dovereni, i nieden od niv ne zaginal. 50 Eve, Mu donesovme prinos na Gospod koj {to na{ol zlatni predmeti, alki, grivni, prstewa, obetki i veri{48
194
BROEVI
52 ki, za da gi o~istime svoite du{i pred
2 Mojs 30,11-26
53
1 Mojs 34,29 5 Mojs 20,14
54
10,10 2 Mojs 28,12
32,1-4
21,24-32
1
1 Mojs 31,21 2 Mojs 12,38 Sud 5,16
Gospod. 51 I go zedoa od niv Mojsej i sve{tenikot Eleazar zlatoto na site tie izrabotki. 52 I seto zlato, doneseno od iljadnicite i stotnicite za voznesuvawe pred Gospod, be{e {esnaeset iljadi sedumstotini i pedeset {ekeli. 53 Voinite bea grabale sekoj za sebesi. 54 I go zedoa Mojsej i sve{tenikot Eleazar zlatoto od iljadnicite i stotnicite i go vnesoa vo skinijata na sobranieto za spomen na sinovite izrailski pred Gospod. Tri kolena se naseluvaat isto~no od Jordan Ruvimovite potomci i potomcite na Gad imaa mnogu dobitok; i tie vidoa deka zemjata Jazer i zemjata Galaad se pogodni mesta za stada. 2 I Gadovite potomci i Ruvimovite potomci dojdoa i im kaàa na Mojsej i na sve{tenikot Eleazar, i na knezovite narodni, velej}i: 3 Atarot, Divon, Jazer, Nimra, Esevon, Elale, Sevam, Nevo i Beon 4 zemjata, koja Gospod im ja predade na sinovite izrailski, e zemja za odgleduvawe stada, a tvoite slugi imaat stada. 5 I rekoa: Ako sme na{le milost vo o~ite tvoi, daj im ja taa zemja na tvoite slugi vo vladenie; ne n# preveduvaj preku Jordan. 6 I im re~e Mojsej na potomcite na Gad i na Ruvimovite potomci: Bra}ata va{i }e otidat vo vojna, a vie tuka li }e ostanete? 7 Zo{to go odvra}ate srceto na sinovite izrailski da odat vo zemjata {to Gospod im ja dava? 8 Ne napravija li taka tatkovcite va{i, koga gi ispra}av od KadisBarnea da ja vidat zemjata? 9 Tie otidoa do dolinata E{kol i ja vidoa zemjata, i go odvratija srceto na sinovite izrailski, za da ne otidat vo zemjata, koja Gospod im ja dava; 10 i vo onoj den se razgori gnevot na Gospod i Toj se zakolna, velej}i: 11 ,I tie lu|e, {to izlegoa od Egipet, od dvaeset godini i nagore (koi znaat
4
2 Mojs 12,38
32
7
13,32-33 Is.N. 14, 6-14
9
13,17-33
11
14,26-35 2 Mojs 30,14
{to e dobro i {to e zlo), nema da ja vidat zemjata, za koja im se bev zakolnal na Avraam, Isak i Jakov, za{to tie ne Me poslu{aa, 12 osven Halev, sinot na Jefune, i Isus, sinot Navinov, za{to tie Mu se pokoruvaa na Gospod. 13 I se razgore gnevot na Gospod protiv Izrail, i Toj gi vode{e po pustinata ~etirieset godini; dodeka ne izgina celiot rod, koj be{e napravil zlo pred Gospod. 14 I ete, namesto tatkovcite va{i, vostanavte vie, izrodi od gre{nici, za da go zgolemite u{te pove}e gnevot na jarosta Gospodova protiv Izrail. 15 Ako se odvratite od Nego, Toj pak }e go ostavi Izrail vo pustinata, i vie }e go pogubite siot ovoj narod. 16 I tie se pribliìja do nego i rekoa: ]e napravime tuka ko{ari za na{ite stada i gradovi za na{ite deca; 17 a samite nie prvi }e se vooruìme i }e odime pred sinovite izrailski, dodeka ne gi odvedeme do mestata nivni; na{ite deca, pak, neka ostanat vo utvrdeni gradovi, za da bidat vo bezopasnost od mesnite ìteli; 18 nema da se vratime vo domovite na{i s# dodeka ne stapat sinovite izrailski sekoj na svojot del; 19 za{to nema da zememe zaedno so niv del od onaa strana na Jordan i ponatamu, ako ni se dade del od ovaa strana na Jordan, kon istok. 20 Toga{ Mojsej im re~e: Ako go napravite toa, ako otidete vooruèni vo vojna pred Gospod, 21 i sekoj od vas vooruèn go mine Jordan pred Gospod, dodeka ne gi istrebi Toj pred Sebe Svoite neprijateli, 22 i koga zemjata }e bide pokorena pred Gospod, toga{ }e se vratite i nema da bidete vinovni pred Gospod i pred Izrail, i }e ja vladeete ovaa zemja pred Gospod. 23 No ako ne postapite taka, }e zgre{ite pred Gospod i za grevot svoj }e pretrpite kazna, {to }e ve stigne. 24 Izgradete gradovi za decata va{i i trla za dobitokot va{, i izvr{ete go ona, {to go kaàvte so ustata svoja!
13
2 Mojs 4,14
14
5 Mojs 1,34 Ps 77,59
15
5 Mojs 30,17-18 2 Let 7,20
16
Ps 49,9 78,70
17
Is.N. 4, 12-13
18
Is.N. 22, 1-4
19
Is.N. 12, 1,22,7
22
3 Mojs 14,34 Is.N. 22,4
23
1 Mojs 4,7 5 Mojs 28,45 Is 3,9
195
BROEVI
25
Is.N. 1,16 22,2
26
Is.N. 1,14 2 Car 2,9 1 Let 5,9
28
Is.N. 1,13
32
Is.N. 12,6
33
Is.N. 1,12 12,5.6 13,24-28 1 Car 13,7
Toga{ potomcite na Gad i na Ruvim mu rekoa na Mojsej: Slugite tvoi }e napravat taka, kako {to zapoveda gospodarot na{; 26 decata, pak, na{i, ènite na{i, stadata na{i i siot na{ dobitok neka ostanat tuka vo gradovite na Galaad, 27 a slugite tvoi, site vooruèni i podgotveni kako vojnici, pred Gospod }e pojdat vo vojna, kako {to veli na{iot gospodar. 28 I Mojsej im zapoveda na sve{tenikot Eleazar i na Isus, Navinoviot sin, i na na~alnicite nad kolenata od sinovite izrailski, 29 i im re~e: Ako potomcite na Gad i na Ruvim go preminat zaedno so vas Jordan, site vooruèni i podgotveni za vojuvawe pred Gospod, i ja pokorite zemjata pred vas, dajte im ja da ja vladeat zemjata Galaad. 30 Ako pak ne trgnat zaedno so vas vooruèni (za vojna pred Gospod, toga{ ispratete gi pred vas imotite nivni, nivnite èni i nivniot dobitok vo hananskata zemja i), neka i tie dobijat del, zaedno so vas, vo zemjata hananska. 31 Toga{ potomcite na Gad i na Ruvim odgovorija i rekoa: Kako {to ni zapoveda Gospod na slugite tvoi, taka i }e napravime; 32 nie }e trgneme vooruèni pred Gospod za hananskata zemja, a dajte ni ja vo vladenie na{e ovaa strana na Jordan. 33 I im go dade Mojsej na potomcite na Gad i na Ruvim i na polovinata od kolenoto na Manasija, sinot na Josif, carstvoto na Sion, amorejski car, i carstvoto na Og, ba{anski car, zemjata so gradovite nejzini i okoliite nivni, gradovite so zemjata okolu niv. 34 I toga{ potomcite na Gad go izgradija Divon, Atarot, Aroer, 35 Atrot-[ofan, Jazer, Jogbeha, 36 Bet-Nimra i Bet-Haran, gradovi utvrdeni, i ogradi za ovci. 37 A potomcite na Ruvim gi izgradija Esevon, Elale, Kirjataim, 38 Nevo, Vaal-Meon, ~ii imiwa bea izmeneti, i Sivma; i im dadoa imiwa na gradovite, {to gi izgradija.
25
I otidoa potomcite na Mahir, Manasiev sin, vo Galaad, i go prezedoa i gi proteraa Amorejcite, {to ìveeja tamu. 40 I im go dade Mojsej Galaad na potomcite na Mahir, sin Manasiev, i tie se naselija tamu. 41 Jair, pak, potomok Manasiev, otide i gi prezede selata nivni i gi nare~e Jairovi sela. 42 A Novah otide i go zazede Kenat i okolnite mesta, i go nare~e spored imeto svoe: Novah.
39
39
26,29 1 Mojs 50,23 5 Mojs 2,36 Is.N. 13,31
40
1 Mojs 50,23
41
5 Mojs 3,14 Sud 10,4
42
Sud 18,29
Ete toa se patuvawata na sinovite izrailski, otkako izlegoa od egipetskata zemja, grupirani vo legioni pod vodstvoto na Mojsej i na Aron. 2 Po zapoved na Gospod Mojsej gi opi{a nivnite patuvawa i prestojuvawata nivni, i eve gi prestoite na nivnoto patuvawe: 3 Od Ramzes tie trgnaa vo prviot mesec, na petnaesettiot den od prviot mesec, utrinata po Pasha izlegoa sinovite izrailski slobodno, pred o~ite na site Egip}ani; 4 a vo toa vreme Egip}anite gi pogrebuvaa site prvorodeni, koi gi porazi Gospod me|u niv, izvr{uvaj}i, na toj na~in sud nad nivnite bogovi. 5 Taka trgnaa sinovite izrailski od Ramzes i se smestija vo Sukot. 6 Potoa pojdoa od Sukot i se smestija vo Etam, koj e na krajot od pustinata. 7 Se krenaa od Etam, i se upatija kon Pi-Hahirot, koj e sproti Vaal-Cefon, i se smestija sproti Migdol. 8 Otkako trgnaa od Pi-Hahirot, minaa preku moreto vo pustinata, i patuvaa tri dena po pustinata Etam, i se ulogorija vo Mara. 9 I se krenaa od Mara, i pristignaa vo Elim; a vo Elim ima{e dvanaeset vodni izvori i sedumdeset palmi; i se smestija tamu. 10 Potoa pojdoa od Elim i se smestija kraj Crvenoto More.
33
Spisok na mestata, kade {to bea smestuvani logorite po izleguvaweto od Egipet
33,1
2 Mojs 4,16 17,1
3
1 Mojs 47,11 2 Mojs 12,37 14,8
4
2 Mojs 4,23 12,12 Er 15,3 Ez 14,21
5
2 Mojs 12,37
6
2 Mojs 13,20
7
2 Mojs 14,2.9
8
2 Mojs 15,22-23
9
2 Mojs 15,27
10
2 Mojs 16,1
196
BROEVI
14
2 Mojs 17,1-7
15
2 Mojs 19,2
17
11,34-35
20
Is.N. 10,29 4 Car 8,22 Is 37,8 Er 52,1
30
5 Mojs 10,6
31
5 Mojs 10,6-7
33
5 Mojs 10,7
35
5 Mojs 2,8 3 Car 9,26
I trgnaa od Crveno More i se smestija vo pustinata Sin. 12 Pa se krenaa od pustinata Sin i se smestija vo Dofka. 13 Od Dofka zaminaa i dojdoa vo Alu{. 14 Trgnaa od Alu{ i se smestija vo Refidim, a tamu nema{e voda da pie narodot. 15 Pojdoa od Refidim i se smestija vo Sinajskata Pustina. 16 Zaminaa od Sinajskata Pustina i se smestija kraj Kivrot-Taava. 17 Trgnaa od Kivrot-Taava i se ulogorija vo Hacerot. 18 Od Hacerot pojdoa i se smestija vo Ritma. 19 Potoa se krenaa od Ritma i se smestija vo Rimon-Perec. 20 Pojdoa od Rimon-Perec i se smestija vo Livna. 21 Od Livna zaminaa i se smestija vo Risa. 22 Trgnaa od Risa i se smestija vo Kehelata. 23 Se krenaa od Kehelata i se smestija na gorata [efer. 24 Trgnaa od planinata [efer i se smestija vo Harada. 25 Trgnaa od Harada i se smestija vo Makhelot. 26 Od Makhelot se krenaa i se smestija vo Tahat. 27 Trgnaa od Tahat i se smestija vo Tara. 28 Pojdoa od Tara i se smestija vo Mitka. 29 Zaminaa od Mitka i se smestija vo Ha{mona. 30 Od Ha{mona trgnaa i se smestija vo Moserot. 31 Trgnaa od Moserot i se smestija vo Bene-Jaakan. 32 Zaminaa od Bene-Jaakan i se smestija vo Hor-Gidgad. 33 Se krenaa od Hor-Gidgad i se smestija vo Jatevata. 34 Pojdoa od Jatevata i se smestija vo Avrona. 35 Trgnaa od Avrona i se smestija vo Ecjon-Gever.
11
Od Ecjon-Gever trgnaa i se smestija na stan vo pustinata Sin, t.e. vo Kadis. 37 Pojdoa od Kadis i se smestija vo planinata Or, blizu do zemjata Edomska. 38 Toga{ po zapoved na Gospod sve{tenikot Aron se iska~i na planinata Or i umre tamu na ~etiriesettata godina po izleguvaweto na sinovite izrailski od egipetskata zemja, vo pettiot mesec, na prviot den od mesecot; 39 Aron ima{e sto dvaeset i tri godini koga umre na planinata Or. 40 Toga{ carot na Arad, eden od hananskite carevi, koj ìvee{e na jug vo hananskata zemja, ~u deka idat sinovite na Izrail. 41 I tie trgnaa od Or-Planina i se smestija vo Salmona. 42 Pojdoa od Salmona i se smestija vo Punon. 43 Se krenaa od Punon i se smestija vo Ovot. 44 Potoa zaminaa od Ovot i se smestija vo Ije-Avarim, od sprotiva na predelite moavski. 45 Trgnaa od Ije-Avarim i se smestija vo Divon-Gad. 46 Pojdoa od Divon-Gad i se smestija vo Almon-Divlataim. 47 Se krenaa od Almon-Divlataim i se smestija na planinata Avarim, sproti Nevo. 48 Trgnaa od Avarimskata planina i se smestija vo ramninite moavski, kraj Jordan, sproti Erihon; 49 tie bea smesteni na bregot od Jordan, vo Moavskata Ramnina, od BetJe{imot do Avel-Sitim. 50 Toga{ mu re~e Gospod na Mojsej vo Ramninata Moavska, kaj Jordan, sproti Erihon, velej}i: 51 Kaì im na sinovite izrailski i re~i im: koga }e minete od onaa strana na Jordan, vo hananskata zemja, 52 proterajte gi od pred sebe site ìteli na ovaa zemja, razru{ete gi site nivni kameni idoli i site nivni izleani idoli, i site nivni `rtvenici razorete gi;
36
37
20,22
38
20,22-29
40
21,1-3
44
21,10
48
22,1
49
Is.N. 12,3 13,20 Ez 25,9
51
Is.N. 3,17
52
23,24 5 Mojs 7, 2-5 14,2-3
197
BROEVI
53
5 Mojs 11,31 17,14 Is.N. 1,11 21,43
54
26,54-56 3 Mojs 16,8 Is.N. 18,10
55
Is.N. 23,13 Sud 2,3 Ez 2,6 Ps 105,36 2 Kor 12,7
34,1-1
Ez 47,13-23
2
1 Mojs 17,8 5 Mojs 1, 7-8 Is.N. 23,4
i zavladejte ja taa zemja, i naselete se vo nea, za{to Jas vi ja davam vo nasledstvo; 54 i podelete ja zemjata so `drepka na delovi me|u va{ite plemiwa: na mnogubrojnite dajte im pogolem del, a na malubrojnite dajte im pomal del; kako komu }e mu se padne `drepkata, tamu da mu bide i delot; zemete si delovi spored rodovite na predcite va{i. 55 Ako, pak, ne gi proterate od pred sebe ìtelite na taa zemja, toga{ onie {to }e ostanat, }e bidat trn vo o~ite va{i i bodila vo slabinite va{i i }e ve pritesnuvaat vo zemjata kade {to }e ìveete, 56 i toga{, ona {to mislev da im go napravam nim, }e vi go napravam vam.
53
3
1 Mojs 14,3 Is.N. 15, 1-3
4
Is.N. 15, 3-4
5
1 Mojs 15,18
6
Is.N. 1,4 9,1 15,12
8
Is.N. 13,5
10
Is.N. 15,5
Mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 2 Zapovedaj im na sinovite na Izrail i kaì im: koga }e vlezete vo hananskata zemja, taa e zemjata, koja }e vi se padne vo del zemjata hananska so predelite nejzini: 3 va{ata ju`na granica }e zapo~nuva od pustinata Sin, pokraj Edom; }e zapo~nuva od krajot na Solenoto More otkaj istok; 4 potoa va{ata granica }e svrti na jug kon Akravimskite vozvi{enija, minuva niz Sin, }e dojde ju`no od Kadis-Barnea, pa potoa }e prodolì kon Hacar-Adar i Acmon; 5 od Acmon granicata }e odi kon egipetskata reka i }e izleguva na moreto. 6 A zapadna granica }e vi bide Golemoto More. Toa }e vi bide granica otkaj zapad. 7 Otkaj sever, pak, da imate granica: od Golemoto More da odi kon planinata Or, 8 od planinata Or da prodolùva do Emat, i ottuka da svrtuva kon Cedad; 9 ottamu granicata da prodolì kon Zifron i da skr{nuva kon Hacar-Enan: toa da vi bide severnata granica. 10 Isto~nata granica ozna~ete ja sami od Hacar-Enan do [efam,
34
Granicite na zemjata hananska
od [efam }e prodolì kon Rivla, potoa, sleguvaj}i u{te nadolu, se dopira do isto~nite bregovi na Genisaretskoto Ezero; od isto~nata strana na Ajin; 12 potoa granicata }e odi po rekata Jordan i }e zavr{i kaj Solenoto More. Toa da vi bide zemjata so granicite nejzini naokolu. 13 Toga{ im zapoveda Mojsej na sinovite na Izrail i im re~e: Eve ja zemjata {to }e ja podelite so `drepka, koja Gospod zapoveda da im se dade na devette plemiwa i na polovinata od plemeto (Manasievo), 14 za{to plemeto na Ruvimovite potomci spored semejstvata nivni, i plemeto na potomcite na Gad spored semejstvata nivni, i polovinata od Manasievoto pleme, go dobija svojot del: 15 dvete plemiwa i polovinata pleme go dobija svojot del so `drepka od ovaa strana na Jordan, sproti Erihon, na istok.
11
11
4 Car 23,33 Er 39,5
13
26,52-56 3 Mojs 16,8 Is.N. 18,10 Ez 45,1
14
5 Mojs 33,21 Is.N. 14, 1-5
17
5 Mojs 1,38 Is.N. 19,51
18
Is.N. 14,1
19
1 Mojs 29,35 5 Mojs 33,7
20
1 Mojs 29,33
21
1 Mojs 49,27 Sud 5,14
Spisok na odgovornite za podelba na zemjata I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: 17 Ova se imiwata na maìte, {to }e ja podelat taa zemja me|u vas: sve{tenikot Eleazar, i Isus, Navinoviot sin; 18 a za deleweto na zemjata zemete i po eden knez od sekoe pleme. 19 A eve gi imiwata na tie maì: za Judinoto pleme Halev, sinot Jefuneov; 20 za plemeto na Simeonovite potomci Samoil, sinot Amiudov; 21 za Venijaminovoto pleme Elidad, sinot Kislonov; 22 za plemeto na Danovite potomci knezot Buki, Joglieviot sin; 23 za Josifovite potomci, za plemeto na Manasievite potomci knezot Haniil, Efodoviot sin; 24 za kolenoto na Efremovite potomci knezot Kemuel, sinot [iftanov; 25 za plemeto na Zavulonovite potomci knezot Elicafan, sinot Parnahov; 26 za plemeto na Isaharovite potomci knezot Paltiel, sinot Azanov;
16
25
1 Mojs 30,20
198
BROEVI
za plemeto na Asirovite potomci knezot Ahiud, sinot [elomiev; 28 za plemeto na Neftalimovite potomci knezot Pedael, sinot Ami2 udov. 29 Toa se onie, na koi Gospod im zapo3 Mojs 25,32-34 Is.N. 14, veda da gi podelat delovite me|u sino3-4 vite na Izrail vo hananskata zemja.
27 18,20-24 Is.N. 21, 1-42 Ez 48,13
35,1-3
5
Is.N. 3,4 2 Let 11,14
I mu re~e Gospod na Mojsej vo 6 Ramninata Moavska kaj Jordan, 5 Mojs sproti Erihon, velej}i: 4,41-43 2 Zapovedaj im na sinovite na Iz8 rail da im dadat na levitite od dobi26,54 enite delovi vo vladenie svoe gradovi 10 za ìveewe; i pole okolu gradovite 5 Mojs 9,1 Is.N. 2,1 dajte im na levitite; 3 vo gradovite }e ìveat tie, a poleto }e bide za dobitokot nivni, i za site drugi nivni ìvotni. 4 Poleto okolu gradovite, {to }e im go dadete na levitite, treba da se prostira od gradskiot yid (dve) iljadi lakti naokolu. 5 I izmerete nadvor od gradot: otkaj istok dve iljadi lakti, otkaj stranata na jug dve iljadi lakti, i stranata otkaj zapad dve iljadi lakti, otkaj sever dve iljadi lakti, a vo sredinata da bide gradot; takvo }e im bide poleto okolu gradovite. 6 Me|u gradovite {to }e im gi dadete na levitite, {est grada neka ima za zasolni{te, kade {to }e dozvolite da izbegaat onie {to ubile; i osven niv dajte im u{te ~etirieset i dva grada: 7 site gradovi, {to }e im gi dadete na levitite, da bidat ~etirieset i osum grada so pole okolu niv. 8 I koga gi davate gradovite od vladenieto na sinovite izrailski, davajte od pogolemoto pove}e, od pomaloto pomalku; spored nasledstvoto svoe, {to }e go dobie, sekoe koleno neka im dade od svoite gradovi na levitite. Gradovi pribeì{ta I mu re~e Gospod na Mojsej, velej}i: Kaì im na sinovite na Izrail i re~i im: koga }e minete preku Jordan vo hananskata zemja,
9 10
35
Za gradovite na levitite
izberete si gradovi, {to }e vi bidat gradovi pribeì{ta, kade {to bi moèl da izbega ubiec, koj ubil nenamerno. 12 I tie gradovi neka vi bidat zasolni{te od odmazdnikot (za krv), ta da ne bide poguben onoj, {to go izvr{il ubistvoto, pred da izleze na sud pred narodot. 13 A gradovite, {to }e gi dadete, gradovite za zasolni{ta, treba da bidat {est: 14 tri grada dajte od ovaa strana na Jordan i tri grada dajte vo hananskata zemja; tie treba da bidat gradovi pribeì{ta. 15 Tie {est gradovi da bidat zasolni{ta za sinovite na Izrail, za pridojdeniot i za preseleniot me|u vas, za da izbega vo niv sekoj, koj ubil ~ovek ne sakaj}i. 16 Ako nekoj udri nekogo so èlezen predmet i toj umre, toj e ubiec: ubiecot da bide ubien; 17 i ako nekoj udri nekogo, frlaj}i kamen so raka, i toj umre od kamenot; toj e ubiec, ubiecot da bide ubien; 18 ili ako udri so drven predmet so raka, pa toj od toa umre, toj e ubiec, ubiecot da bide predaden na smrt. 19 Odmazdnikot za krv sam moè da go ubie ubiecot: {tom }e go sretne, moè sam da go umrtvi. 20 Ako nekoj turne nekogo od omraza, ili so umisla frli na nego ne{to, taka {to toj da umre, 21 ili poradi zloba go udri so raka, pa toj umre, toga{ onoj {to udril da bide ubien, toj e ubiec; odmazdnikot za krv moè da go umrtvi ubiecot, {tom }e se sretne so nego. 22 Ako go turne, ne sakaj}i, i bez neprijatelstvo, ili frli na nego ne{to bez umisla, 23 ili, bez da vidi, otka~i nekoj kamen odozgora, {to moè da predizvika smrt, taka {to onoj umre, no toj ne mu bil neprijatel i ne mu mislel zlo, 24 toga{ narodot da go re{i deloto me|u ubiecot i odmazdnikot za krv spored ovaa naredba;
11
11
2 Mojs 21,13
12
2 Car 14,11
16
2 Mojs 21,12
20
2 Mojs 21,14
22
2 Mojs 21,13
199
BROEVI
25
2 Mojs 28,41 3 Mojs 21,10-15
30
5 Mojs 17,6 19,15 Mt 18,16 Jn 7,51
31
Ps 48,7 Jov 6,22 Izreki 13,8
33
1 Mojs 4,10 9,5-6
34
2 Mojs 29,45 3 Mojs 18,24-25
36,1
1 Mojs 50,23
i narodot da go spasi ubiecot od rakata na odmazdnikot za krv, i da go vrati vo gradot na negovoto zasolni{te, kade {to izbegal toj, za da ìveee tamu do smrtta na golemiot sve{tenik, koj e pomazan so sveto maslo. 26 Ako ubiecot izleze nadvor od gradot za zasolnuvawe, kade {to izbegal, 27 pa odmazdnikot za krv go sretne nadvor od granicata na gradot pribeì{te i go ubie, nema da bide vinoven za krvnina, 28 za{to onoj treba da ìvee vo gradot na zasolni{teto svoe do smrtta na golemiot sve{tenik, a po smrtta na golemiot sve{tenik ubiecot }e moè da se vrati vo zemjata kade {to ìveel. 29 Toa da vi bide zakonska naredba vo pokolenijata va{i, po site va{i ìveali{ta. 30 Sekoj koj }e ubie ~ovek, moè da bide kaznet so smrt, ako protiv nego svedo~at svideteli; no eden svedok ne e dovolen za osuduvawe na smrt. 31 I ne zemajte otkup za du{ata na ubiecot, koj e vinoven za smrtta nego predavajte go na smrt. 32 I ne zemajte otkup za izbegan vo zasolni~ki grad, za da mu dozvolite da ìvee vo zemjata svoja, pred smrtta na velikiot sve{tenik. 33 Ne oskvernuvajte ja zemjata, na koja ìveete; za{to krvta ja oskvernuva zemjata, a zemjata ne se ~isti od proleanata krv poinaku, osven so krvta na onoj, koj ja proleal. 34 Da ne ja oskvernuvate zemjata, na koja ìveete, vo koja pome|u vas se naseliv i Jas; za{to Jas sum Gospod, Koj ìvee me|u sinovite na Izrail.
25
Dojdoa stare{inite na semejstvata od rodovite na sinovite na Galaad, potomci na Mahir, sin Manasiev, od plemiwata na Josifoviot narod, i govorea pred Mojsej (i pred sve{tenikot Eleazar) i pred knezovite, stare{ini od rodovite na sinovite izrailski,
36
Naredbi vo vrska so maèweto na }erkite nasledni~ki
pa rekoa: Gospod mu zapoveda na gospodarot na{ da im dademe zemja vo del na sinovite izrailski so `drepka, i na gospodarot na{ mu e zapovedano od Gospod, delot na Salpaad, na{ brat, da im go dademe na }erkite negovi; 3 ako, pak, tie se omaàt za sinovi od nekoe drugo izrailsko pleme, toga{ nivniot del }e se odzeme od delot na tatkovcite na{i i }e se dodade kon delot na ona pleme, vo koe tie }e bidat omaèni; i taka }e se odzeme nasledstvoto nivno od delot, koj ni se padna so `drepka nam; 4 a koga kaj sinovite na Izrail }e ima jubilejna godina, delot nivni }e se dodade kon delot na ona pleme, vo koe tie }e bidat omaèni delot nivni }e se odzeme od delot na tatkovoto ni pleme. 5 Toga{ Mojsej im zapoveda na sinovite na Izrail, spored povelbata Gospodova, i re~e: Pravo govori plemeto na Josifovite potomci: 6 eve, kako zapoveda Gospod za Salpaadovite }erki: tie moàt da bidat èni na onie, {to }e im se dopadnat, no moàt da se omaàt samo so ~ovek od plemeto od tatkoviot im rod, 7 za da ne minuva delot na sinovite izrailski od edno pleme vo drugo za{to sekoj od sinovite na Izrail treba da bide privrzan kon delot od plemeto na negovite predci; 8 i sekoja }erka, koja nasleduva del vo plemeto na sinovite izrailski, treba da stane èna na nekogo od plemeto na tatkoviot si rod, ta sekoj od sinovite na Izrail da go nasleduva delot na svoite predci; 9 i da ne minuva delot od edno pleme vo drugo; tuku sekoe izrailsko pleme }e ostane privrzano kon delot od plemeto na negovite predci. 10 Kako {to mu zapoveda Gospod na Mojsej, taka i napravija Salpaadovite }erki. 11 Zatoa Salpaadovite }erki Mahla, Tirca, Hogla, Milka i Noa se omaìja so sinovite od svoite strikovci;
2
3
27,7
4
3 Mojs 25,10
7
3 Mojs 25,23
8
1 Let 23,22
200
BROEVI
tie se omaìja vo plemeto od potomcite na Manasija, Josifov sin, i nivniot del ostana vo plemeto na nivniot tatko.
12
Toa se zapovedite, {to Gospod im 13 Mojs 7,38 gi dade na sinovite izrailski preku 3 27,34 Mojsej vo Ramninite Moavski, kaj Jordan, sproti Erihon.
13
VTOROZAKONIE
(PETTA KNIGA MOJSEEVA)
Voved Na krajot od knigata Broevi ni e pretstaveno doa|aweto na izrailskiot narod vo vetenata zemja; knigata, pak, Vtorozakonie, koja pretstavuva nejzino prodolènie vo sodrìnska smisla, skoro celosno im e posvetena na trite govora na Mojsej upateni kon Evreite (1,1-4,43; 4,44-28,68; 28,69-30,20 ). Vo niv Mojsej n# potsetuva na delata {to Bog vo Svojata beskrajna qubov gi izvr{il vo polza na Svojot narod: Toj sklu~il so nego sojuz, go vodel ~etirieset godini niz pustinata, go {titel od negovite neprijateli i mu gi soop{tuval Svoite zapovedi i vetuvawa. Sepak ne stanuva zbor za obi~no povtoruvawe na zakonite i preraskaùvawe na nastanite opi{ani vo prethodnite knigi. Mojsej tuka zboruva kako plamenen propovednik koj revnosno gi povikuva svoite slu{ateli da si spomnat za vernosta na Boga i da ìveat vo postojano op{tewe so vistinskiot Bog: Poslu{aj, Izraile: Gospod, na{iot Bog, e edinstven Gospod, sakaj Go Gospoda, tvojot Bog, od s# srce, so seta du{a tvoja i so site sili tvoi! (6,4-5, cit. vo Mt. 22,37). Poslednite ~etiri glavi od knigata sodràt dve poetski tvorbi i dva raskaza: od edna strana Pesnata Mojseeva (32) i posledniot Mojseev blagoslov upaten kon dvanaesette izrailski kolena (33), i od druga strana raskazot za postavuvaweto na Isus Navin za naslednik na Mojsej (31) i raskazot za smrtta na Mojsej (34). Vo Vtorozakonieto leì, najverojatno, onaa ,,Kniga na zakonot", koja e najdena vo erusalimskiot hram vo vremeto na carot Josija (4 Car. 22) i koja go pottiknala ovoj judejski car da ja izvr{i poznatata religiozna reforma. Pritoa, se zabeleùvaat odglasi od negovata poraka vo pove}e knigi na Stariot zavet (Carstvata, Eremija), no i vo Novozavetniot bibliski tekst (na pr. Mt. 4,4,7,10; Mr. 12,32 ). Vo Vtorozakonie se potsetuvaat ~itatelite deka sre}ata kon koja se stremi sekoj ~ovek se nao|a vo vernosta kon Boga Spasitelot i Izbavitelot, na sekoe mesto i vo site mo`ni okolnosti. PRV GOVOR NA MOJSEJ
1,1
4,45-49 5,1
Ova se zborovite {to im gi kaà Mojsej na site Izrailci, u{te koga bea isto~no od Jordan, vo pustinskata ramnina sprema Suf, me|u Faran i Tofel, Lavan, Hacerot i Di-Zahav; 2 a od Horev, preku planinata Seir, do Kadis-Barnea ima edinaeset dena pat. 3 Na ~etiriesettata godina, na edinaesettiot mesec, vo prviot den od mesecot, im kaà Mojsej na sinovite izrailski s#, {to mu be{e zapovedal Gospod za niv.
4 Otkako go porazi amorejskiot car 4 Mojs Sion, koj ìvee{e vo Esevon, i ba- 4 21,21-35 {anskiot car Og vo Edrei, koj ìvee{e vo A{tarot, 5 od onaa strana na Jordan, vo zemjata moavska, Mojsej po~na da go objasnuva toj zakon i re~e:
Bog mu zapoveda na Izrail da trgne Gospod, Bog na{, ni govore{e na Horev i re~e: Dosta ìveevte vo taa planina;
6
202
VTOROZAKONIE
8
1 Mojs 12,7 28,13
9
4 Mojs 11,11-17
10
10,22 1 Mojs 15,5 22,17
13
16,18-20
16
Jn 7,51
svrtete se i trgnete, pa odete vo planinskite predeli na Amorejcite i kaj site nivni sosedi, vo ramninata, po planinite i po dolinite, i vo ju`nite krai{ta i vo primorskata zemja hananska, i vo Livan, duri do golemata reka, rekata Eufrat! 8 Ete, vi ja davam taa zemja, odete, zemete ja zemjata vo nasledstvo, koja Gospod so kletva im veti deka }e im ja dade na predcite va{i na Avraam, Isak i Jakov, nim i na potomstvoto nivno.
7
17
10,17 3 Mojs 19,15 Izreki 24,23-25 9
Mojsej postavuva sudii I jas vi rekov vo ona vreme: Ne moàm sam da ve vodam; 10 Gospod, va{iot Bog, ve umnoì, i eve, vie ste sega mnogubrojni kako yvezdite nebeski: 11 Gospod, Bog na predcite va{i, neka dade da se namnoìte i iljadapati pove}e, otkolku {to ste sega i neka ve blagoslovi, kako {to vi govore{e! 12 Kako }e gi nosam sam stradawata va{i, teìnite va{i i raspraviite va{i? 13 Izberete si od va{ite plemiwa lu|e mudri, razumni i iskusni, a jas }e vi gi postavam za na~alnici. 14 Vie mi odgovorivte toga{ i rekovte: Toa {to go veli{ e dobro da go napravime. 15 I gi zedov prvencite na va{ite plemiwa, maì mudri, (razumni) i iskusni, i gi postaviv za na~alnici nad vas: iljadana~alnici, stona~alnici, pedesetna~alnici, desetna~alnici i za zapisni~ari vo plemiwata va{i. 16 I im zapovedav na sudiite va{i vo toa vreme, i im rekov: Islu{uvajte gi bra}ata svoi i sudete spravedlivo kako brat sprema brat, a taka postapuvajte i so pridojdeniot kaj nego; 17 Vo sudot ne pravete razlika me|u lu|eto, islu{uvajte go i maliot, i golemiot: ne pla{ete se od nikogo, bidej}i sudot e Bo`ji; a ako imate delo, koe e te{ko za vas, obratete se do mene, i jas }e presudam. 18 I vo toa vreme vi zapovedav za s# {to treba da pravite.
I otkako trgnavme od Horev, odev- 30 7,19 me po celata taa golema i stra{na pustina, {to ja vidovte, po patot kon Amorejskata planina, kako {to be{e zapovedal Gospod, na{iot Bog; i stignavme vo Kadis-Barnea. 20 Toga{ jas vi rekov: Vie stignavte na Amorejskata planina, koja Gospod, Bog na{, vi ja dava; 21 ete, Gospod, Bog va{, vi ja predade ovaa zemja; odete i zemete ja vo vladenie, kako {to im re~e Gospod Bog na va{ite predci: ne bojte se i ne pla{ete se! 22 No vie site dojdovte pri mene i rekovte: Da ispratime pred nas lu|e, da ja razgledaat zemjata i da ni donesat izvestuvawe za patot po koj }e odime, i za gradovite, vo koi }e vlezeme. 23 Mi se svidoa tie zborovi, a jas zedov od vas dvanaeset du{i, po eden ~ovek od sekoe pleme. 24 Tie trgnaa, se ka~ija na planinata, dojdoa do dolinata E{kol, i ja razgledaa; 25 pa zedoa vo racete svoi plodovi od zemjata, ni donesoa, i n# izvestija, velej}i: Dobra e zemjata, {to Gospod, Bog na{, ni ja dava. 26 No vie ne sakavte da odite i se oglu{ivte od zapovedta na Gospod, va{iot Bog, 27 i negoduvavte vo {atorite svoi, velej}i: Gospod, od omraza sprema nas, n# izvede od zemjata egipetska, za da n# predade vo racete na Amorejcite i da n# istrebi; 28 kade }e odime? Na{ite bra}a n# obeshrabrija, velej}i: onoj narod e pogolem (pobroen) i posilen od nas; tamu gradovite se pogolemi i ogradeni so yidovi do nebesa, pa i lu|e ispolini vidovme tamu. 29 Toga{ jas vi rekov: Ne uàsuvajte se i ne pla{ete se od niv; 30 Gospod, Bog va{, odi pred vas; Toj }e se bori za vas, isto onaka, kako {to napravi so vas vo Egipet, pred o~ite va{i.
19
Neposlu{nosta na Izrail na vlezot od vetenata zemja
21
Is.N. 1,6-9
203
VTOROZAKONIE
32
29,3 Os 11,3-4
33
2 Mojs 13,21
36
4 Mojs 14,24
37
4,21
38
3,21 4 Mojs 27,18-23
39
4 Mojs 14,3
42
31,17
44
Ps 117,12
I vo ovaa pustina, kako {to vidovte, Gospod, Bog tvoj, te paze{e, kako {to ~ovek go pazi sinot svoj, po celiot pat po koj minavte, dodeka stignavte na ova mesto. 32 No i pokraj toa vie ne Mu veruvavte na Gospod, va{iot Bog, 33 Koj ode{e pred vas po patot, za da vi odbere mesto, kade da zaprete no}e so ogan, za da vi go poso~uva patot po koj odite, a dewe so oblak. 34 I koga Gospod Bog gi ~u zborovite va{i, se razgnevi, i se zakolna, velej}i: 35 Nikoj od ovie lu|e, od ovoj zol rod, nema da ja vidi dobrata zemja, za koja im se zakolnav na predcite nivni deka }e im ja dadam; 36 samo Halev, Jefuneoviot sin, toj }e ja vidi; nemu }e mu ja dadam zemjata, vo koja vleze, i na sinovite negovi, za{to Mu se pokoruva{e na Gospod. 37 Gospod se razgnevi i na mene zaradi vas, velej}i: I ti nema da vleze{ tamu; 38 Isus, sinot Navinov, koj e pri tebe, toj }e vleze tamu; nego potkrepi go, bidej}i toj }e mu ja dade na Izrail vo nasledstvo; 39 i decata va{i, za koi govorevte deka }e stanat plen na neprijatelite, i sinovite va{i, koi zasega ne znaat {to e dobro, i {to zlo, tie }e vlezat tamu; nim }e im ja dadam, i tie }e ja nasledat. 40 A vie svrtete i trgnete kon pustinata, po patot kon Crvenoto More. 41 Vie odgovorivte toga{ i mi rekovte: Zgre{ivme pred Gospod (na{iot Bog); }e odime i }e se borime kako {to ni be{e zapovedal Gospod, Bog na{. I vie go opa{avte sekoj svoeto bojno oru`je, pa se sobravte i se iska~ivte na planinata. 42 No Gospod mi re~e kaì im: Ne odete i ne vojuvajte, za{to Jas nema da bidam me|u vas, za da ne bidete razbieni od neprijatelite va{i. 43 I jas vi go kaàv toa, no vie ne me poslu{avte i ja prestapivte Gospodovata zapoved i svoevolno se iska~ivte na planinata.
31
Toga{ izlegoa protiv vas Amorejcite, koi ìveeja po taa planina, i ve prognaa, kako {to pravat p~elite, i ve razbivaa od Seir duri do Horma. 45 Vie toga{ se vrativte i po~navte da pla~ete pred Gospod, no Gospod ne go ~u pla~ot va{ i ne ve poslu{a. 46 i ostanavte vo Kadis mnogu vreme: kolku {to bevte tamu.
44
2,4
4 Mojs 20,14-21
6
2,28
7
Neem 9, 20-21
9
23,4-7
10
Pominuvawe niz Edom, Moav i Amon Potoa se vrativme i trgnavme po pustinata kon Crvenoto More, kako {to mi be{e rekol Gospod, i mnogu vreme odevme okolu planinata Seir. 2 I Gospod mi re~e, velej}i: 3 Dosta odevte okolu taa planina, svrtete se, pak, kon sever. 4 Zapovedaj mu na narodot i kaì mu: }e pominete sega niz predelite na va{ite bra}a, potomcite Isavovi, koi ìveat vo Seir; i tie }e se ispla{at od vas, no vie }e bidete vnimatelni: 5 ne zapo~nuvajte so niv vojna. Jas nema da vi dadam od zemjata nivna ni edna stapka, za{to planinata Seir im ja dadov na potomcite Isavovi. 6 Hrana kupuvajte od niv so srebro i jadete; i voda kupuvajte od niv so srebro i pijte; 7 za{to Gospod, Bog tvoj, te blagoslovi vo sekoe tvoe delo; te ~uva{e dodeka patuva{e ti po taa golema (i stra{na) pustina; ete, ~etirieset godini Gospod, Bog tvoj, e so tebe; ti od ni{to ne se li{uva{e. 8 I minavme pokraj na{ite bra}a, potomcite Isavovi, koi ìveat vo Seir; po patot vo ramninata od Elat i Ecjon-Gever, pa svrtevme i go izminavme patot vo pustinata Moav. 9 I mi re~e Gospod: Ne se karajte so Moavcite, nitu po~nuvajte so niv vojna; za{to Jas nema da vi dadam ni{to od zemjata nivna, bidej}i Jas im go dadov Ar na Lotovite potomci. 10 Porano tamu ìveeja Emijci, narod golem, mnogubroen i visok kako Anakovite potomci,
1,28 4 Mojs 13,34
204
VTOROZAKONIE
i gi smetaat Refaim1 kako i Anakijcite; Moavcite, pak, gi narekuvaa 15 Emijci. 4 Mojs 12 A vo Seir ìveeja porano Horij14,29-30 cite; no potomcite Isavovi gi izgoni1 Kor 10, 1-5 ja i gi istrebija od pred sebe i se nase19 lija namesto niv taka, kako {to na1 Mojs pravi Izrail so zemjata na svoeto 19,30-38 nasledstvo, {to mu ja be{e dal Gospod. 13 I sega, stanete i preminete go 21 1,28 potokot Zered. I nie go minavme potokot Zered. 14 Otkako otidovme vo Kadis-Barnea i go minavme potokot Zered, pominaa trieset i osum godini, s# dodeka vo taborot ne izginaa site maì, pogodni za vojna, spored ona kako {to im se be{e zakolnal Gospod Bog; 15 pak i rakata Gospodova be{e protiv niv, istrebuvaj}i gi od logorot, dodeka site ne izumrea. 16 I toga{, koga izginaa site maì, pogodni za vojna, i is~eznaa pome|u narodot, 17 Gospod mi re~e, velej}i: 18 Ti minuva{ sega niz predelite moavski, preku Ar, 19 i im se pribliì na Amonovite potomci; ne sudruvaj se so niv, nitu po~nuvaj so niv vojna, za{to Jas nema da ti dadam ni{to vo nasledstvo od zemjata na Amonovite potomci, bidej}i im ja dadov na potomcite na Lot. 20 Taa se smeta{e za zemja na Refaimcite: porano ìveeja vo nea Refaimci; Amoncite, pak, gi narekuvaa Zamzumijci; 21 tie bea narod golem, mnogubroen i visok kako Anakijcite, i Gospod gi istrebi pred liceto nivno, i tie gi izgonija i se naselija na nivnoto mesto, 22 kako {to napravi za sinovite Isavovi, koi ìveat vo Seir, istrebuvaj}i gi pred niv Horijcite, i tie gi izgonija, i se naselija na mestoto nivno i tamu ìveat do den denes. 23 I Avijcite, {to ìveeja vo selata kaj Gaza, Kaftorijcite, koi bea izlegle od Kaftor, gi istrebija i se naselija na nivnoto mesto.
11 1,35
14
Stanete, trgnete i minete go potokot Arnon; ete, go predavam vo rakata tvoja Sion, carot he{bonski, Amoreecot, i negovata zemja; po~ni da ja pokoruva{ i vojuvaj protiv nego; 25 od denes Jas }e po~nam da seam strav i uàs pred tebe vrz narodite pod celoto nebo; onie, {to }e ~ujat za tebe, }e se rastreperat i }e se upla{at od tebe.
24
28
2,6
29
2,19
30
2 Mojs 4,21
34
Is.N. 6,16
Prezemawe na carstvoto na Sion I isprativ pratenici od pustinata Kedemot kaj he{bonskiot car Sion, so mirni zborovi, za da kaàt: 27 Dozvoli mi da minam preku tvojata zemja; }e odam po patot, nema da skr{nuvam, ni desno, ni levo; 28 hrana prodavaj mi za srebro, i jas }e jadam, i voda prodavaj mi za srebro, i jas }e pijam; samo so nozete moi da minam. 29 Taka, kako {to mi dozvolija potomcite Isavovi, koi ìveat vo Seir, i Moavcite od Ar, dodeka ne minam preku Jordan vo zemjata, {to Gospod, Bog na{, ni ja dava. 30 No he{bonskiot car Sion ne se soglasi da mineme preku zemjata negova, za{to Gospod, Bog na{, go oèsto~i duhot negov i srceto mu go okoravi, za da go predade vo rakata tvoja, kako {to toa se vide sega. 31 I mi re~e Gospod: Ete, Jas po~nav da ti go predavam Sion, (carot he{bonski, Amoreecot) i zemjata negova; po~ni da ja pokoruva{ zemjata negova. 32 I Sion (carot he{bonski), so celiot narod svoj, izleze protiv nas vo boj kaj Jahca; 33 i ni go predade Gospod, Bog na{, (vo racete na{i) i nie go razbivme nego, sinovite negovi i celiot narod negov. 34 Toga{ gi prezedovme site gradovi negovi, gi stavivme pod kletva i gi razorivme, a i site maì, èni i deca gi ubivme: nikoj ne ostana ìv;
26
1 2,11. Xinovi, gorostasni lu|e.
205
VTOROZAKONIE
samo dobitokot im go zedovme i plenot od gradovite, {to gi prezedov6 me. 36 Od Aroer, koj e na bregot od po2,34 tokot Arnon, i od toj grad, {to e vo 8 4 Mojs dolinata, pa s# do (planinata) Galaad, 21,21-32 Ps 134,11 nema{e grad, nepristapen za nas: s# ni 136,19-20 predade Gospod, Bog na{, (vo racete na{i). 37 Samo kon zemjata na potomcite Amonovi ne pristapivme, nitu do mestata, bliski do potokot Javok, nitu kon gradovite po planinata, nitu do s#, za koe ne ni zapoveda Gospod, Bog na{.
35
3,4
3 Car 4,13
I se svrtevme ottamu i pojdovme kon Ba{an, i ba{anskiot car Og izleze vo borba protiv nas so celiot svoj narod, kaj Edrei. 2 I mi re~e Gospod: Ne pla{i se od nego, za{to Jas }e ti go predadam vo rakata tvoja nego, i celiot narod negov, i celata zemja negova; i ti }e napravi{ so nego taka, kako {to napravi so amorejskiot car Sion, koj ìvee{e vo Esevon. 3 I Gospod, Bog na{, ni go predade vo racete na{i i Og, carot ba{anski, i celiot narod negov; i go razbivme, taka {to od nego ne ostana nikoj ìv. 4 Toga{ mu gi prezedovme site gradovi negovi, pa ne ostana grad, {to ne bevme go prezele od niv: {eeset gradovi, celata oblast Argov vo carstvoto na Og Ba{anski. 5 Site tie gradovi bea utvrdeni so visoki yidovi, porti i dovratnici, bez da go smetame golemiot broj sela. 6 I nie gi stavivme pod kletva, kako {to napravivme so Sion, carot he{bonski, uni{tuvaj}i gi site gradovi zaedno so maìte, ènite i decata; 7 a celiot dobitok i plenot od gradovite go razgrabavme. Podelba na Galaad I vo toa vreme ja prezedovme od racete na dvajcata carevi amorejski zemjata od ovaa strana na Jordan, od potokot Arnon pa s# do planinata Ermon;
8
Zazemawe na carstvoto na Og
Sidon~anite go vikaat Ermon Si- 12 rjon, a Amorejcite go narekuvaat Se- Is.N. 13,15-31 nir. 10 Site gradovi vo ramninata, celiot 15 1 Mojs Galaad i celiot Ba{an do Saleha i 50,23 Edrei, bea gradovi od carstvoto na Og 17 Ba{anski; 3,27 11 za{to ba{anskiot car Og be{e 4 Mojs edinstven preìvean od Refaimcite. 21,20 Ete, negoviot mrtove~ki sandak s# u{te moè da se vidi vo Rava, glaven grad na Amoncite: èlezen odar dolg devet lakti, a {irok ~etiri lakti, ma{ki lakti. 12 I toga{ ja dobivme vo nasledstvo taa zemja, po~nuvaj}i od Aroer, koj e kaj potokot Arnon; a polovinata od planinata Galaad so nejzinite gradovi mu ja predadov na Ruvimovoto i na Gadovoto pleme. 13 Ostatokot, pak, od Galaad i celiot Ba{an, carstvoto na Og, mu go predadovme na polovinata od Manasievoto pleme: celata oblast Argov, so cel Ba{an. Taa zemja se nare~e Refaimska. 14 Jair, Manasieviot potomok, ja prezede celata oblast Argov, duri do predelite Gesuriski, i Maahatski, i gi nare~e tie ba{anski mesta Jairovi sela, spored svoeto ime, kako {to se vikaat tie i do den denes. 15 Na Mahir mu go dadov Galaad; 16 a na plemeto Ruvimovo i Gadovo im dadov od Galaad duri do potokot Arnon, zemjata me|u potokot i predelot do potokot Javok, granica na Amonovite potomci; 17 zapadnata, pak, granica odi po dolinata na Jordan, pome|u Genisaretskoto Ezero i Mrtvoto More, do isto~noto podno`je na Fazga. 18 Toga{ i vi zapovedav, velej}i: Gospod, Bog va{, vi ja dade taa zemja vo vladenie; site sposobni za vojna, otkako }e se vooruìte, pojdete pred bra}ata va{i, sinovite na Izrail; 19 samo ènite va{i, decata va{i i dobitokot va{, (a znam deka imate mnogu dobitok) neka ostanat vo gradovite va{i, {to vi gi dadov, 20 dodeka Gospod Bog ne im dade spokojstvo na va{ite bra}a, kako i vam, i
9
206
VTOROZAKONIE
21 dodeka tie ne ja nasledat taa zemja, koja
1,38 29,3
23-28
31,1-8 4 Mojs 27,12-23
26
1,37
27
4,49 34,1
28
1,38
Gospod, Bog va{, im ja dava od onaa strana na Jordan; toga{ vratete se sekoj vo svoeto nasledstvo, {to vi go dadov. 21 A na Isus mu zapovedav vo ona vreme, velej}i: O~ite tvoi vidoa s#, {to Gospod, Bog va{, im napravi na tie dvajca carevi; isto }e napravi Gospod i so site carstva, preku koi }e minuva{. 22 Ne pla{ete se od niv, za{to Gospod, Bog na{, Sam se bori za nas. Mojsej nema da vleze vo Hanan
23
I Mu se pomoliv na Gospod vo ona vreme, velej}i: 24 Gospodi, Boè, Ti po~na da go 4,1 pokaùva{ na slugata Svoj veli~ieto 6,4 Svoe i (silata Svoja i cvrstata raka 3 Mojs 18,5 Svoja i visokata mi{ka Svoja); pa ima li nekoj bog na neboto ili na zemjata, koj bi moèl da pravi takvi dela, kako Tvoite, i so takva mo}, kakva {to e Tvojata? 25 Daj mi da minam i da ja vidam onaa prekrasna zemja preku Jordan, tie ubavi planinski predeli i Livan. 26 No Gospod me prezre zaradi vas i ne me poslu{a, i mi re~e Gospod: Dosta, vo idnina da ne mi govori{ pove}e za toa; 27 iska~i se na vrvot od Fazga i kreni gi o~ite kon moreto i kon sever, kon jug i kon istok; pogledni so o~ite, za{to nema da go mine{ Jordan; 28 daj mu sovet na Isus, potkrepi go i ohrabri go; za{to toj }e go predvodi ovoj narod i toj }e im go razdeli nasledstvoto vo taa zemja, na koja ti }e pogledne{. 29 I ostanavme vo dolinata sproti Bet-Peor.
4,46 34,6
29
ne dodavajte ni zbor pove}e na ona {to vi go zapovedam, nitu da odzemate od nego; ispolnuvajte gi zapovedite na Gospod, va{iot Bog, koi jas vi gi predavam (denes); 3 o~ite va{i vidoa (s#), {to Gospod, Bog na{, napravi so Vaal-Fegor; za{to Gospod, Bog na{, go istrebi od sredinata tvoja sekoj, {to go slede{e VaalFegor; 4 a vie, koi ste Mu privrzani na Gospod, va{iot Bog, site ste ìvi do den denes. 5 Ete, vi gi iznesov naredbite i zakonite, {to mi gi predade Gospod, Bog moj, za da postapuvate taka vo zemjata, vo koja vleguvate, za da ja zavladeete. 6 I taka, pazete gi i ispolnuvajte gi, za{to vo toa e va{ata mudrost i va{iot razum pred o~ite na site narodi, koi, otkako }e ~ujat za site tie naredbi, }e re~at: ovoj golem narod e mudar i razumen narod. 7 Za{to ima li nekoj golem narod, komu negoviot bog mu se pribliìl tolku, kako {to e blizok kon nas Gospod, na{iot Bog, koga i da Go povikame? 8 I ima li nekoj golem narod so takvi pravedni naredbi i zakoni, kako celiot ovoj zakon, {to vi go predavam denes?
2
2
5,22 13,1 Prop 3,14 Otkr 22,18-19
3
4 Mojs 25,1-9
6
Jov 28,28
7-8
Rim 3,1-2
7
4,32-34
9
29,3
10
29,9-12 2 Mojs 19,16-20 Dela 7,38
Otkrovenieto na planinata Horev Samo pazi se i gri`livo ~uvaj ja du{ata svoja, za da ne gi zaboravi{ delata, {to gi vidoa tvoite o~i, i tie da ne izleguvaat od srceto tvoe, vo site denovi na tvojot ìvot, i da prodolàt taka i sinovite tvoi, i sinovite na tvoite sinovi. 10 Vo onoj den, koga stoevte pred Gospod, va{iot Bog, kaj Horev (vo denot na sobranieto), i koga mi re~e Gospod: Soberi go pri Mene narodot, za da mu gi kaàm Moite zborovi, od koi }e nau~at da se pla{at od Mene vo site denovi na svojot zemen ìvot i da gi nau~at sinovite svoi. 11 Vie se dobliìvte i zastanavte vo podno`jeto na planinata, a planinata gore{e vo ogan do samoto nebo; i ima{e temnina, oblaci i mrak.
9
I taka, Izraile, poslu{aj gi naredbite i zakonite, na koi jas ve u~am (denes) da gi ispolnuvate, za da bidete ìvi (i da se mnoìte) i da otidete i da ja nasledite onaa zemja, koja Gospod, Bog na va{ite predci, vi ja dava (vo nasledstvo);
Prakti~na primena na Bo`jite zakoni
207
VTOROZAKONIE
I Gospod vi govore{e na planinata od sredinata na ognot; glasot na zborovite Negovi go ~uvte, no obraz ne vidovte, tuku ~uvte samo glas. 13 I Toj vi go objavi Svojot zavet, i vi zapoveda da gi ispolnuvate Desette zapovedi i gi napi{a na dve kameni plo13 ~i. 9,9-17 14 Toga{ Gospod mi zapoveda da ve na10,1-4 2 Mojs u~am na naredbite i zakonite, za da gi 24,12 ispolnuvate vo zemjata vo koja vlegu16 vate, da ja zavladeete.
12
12
5,22 2 Mojs 19,16 20,21 Jn 5,37 Dela 9,7 Evr 12, 18-19
5,8 2 Mojs 20,4-5
17
Rim 1,23
19
17,3 4 Car 17, 7-18
20
7,6
21
1,37 4 Mojs 20,12-13
22
34,1-5
Predupreduvawe protiv idolite 15 Bidete cvrsto ubedeni vo du{ite svoi deka ne vidovte nikakov lik vo onoj den, koga Gospod vi govore{e, na planinata Horev od sredinata na ognot. 16 Za da ne se ogre{ite, pravej}i si vajan lik, obraz na idol vo vid na ma` ili èna, 17 lik na nekoe ìvotno {to e na zemjata, lik na nekoja pernata ptica, koja leta pod neboto, 18 lik na kakva bilo gadinka {to polzi po zemjata, lik na sekakov vid riba, koja e vo vodata pod povr{inata na zemjata; 19 i da ne se soblazni{ ti, koga }e pogledne{ kon neboto i }e go vidi{ sonceto, mese~inata i yvezdite i seto voinstvo nebesko, ta da im se pokloni{ i da im posluì{, za{to Gospod, tvojot Bog, gi opredelil za site narodi pod neboto. 20 A vas, pak, Gospod Bog ve zede i ve izvede od èleznata pe~ka, od Egipet, ta da bidete narod Negov, kako {to ste toa denes. 21 I se razgnevi Gospod Bog na mene poradi vas i se zakolna deka nema da go minam Jordan i nema da vlezam vo onaa ubava zemja, {to Gospod, tvojot Bog, ti ja dava vo nasledstvo. 22 Jas }e umram vo ovaa zemja, i nema da go minam Jordan, dodeka vie }e minete i }e ja zazemete taa ubava zemja. 23 Gledajte, da ne go zaboravite zavetot na Gospod, va{iot Bog, {to Toj go sklu~i so vas, i da ne si pravite nikakvi idoli obrazi na {to i da bilo, kako {to ti zapoveda Gospod, tvojot Bog;
bidej}i Gospod tvojot Bog, e ogan, {to gori, Bog revnitel. 25 Ako, pak, ti se rodat sinovi i vnuci, i, otkako }e poìveete dolgo na zemjata, }e po~nete da vr{ite bezzakonija i napravite kakovgode rezan lik, so toa }e napravite zlo pred o~ite na Gospod, va{iot Bog, i taka }e Go razgnevite. 26 Denes, eve, gi povikuvam za svedoci neboto i zemjata deka naskoro }e ja izgubite ovaa zemja, vo koja odite da ja nasledite od onaa strana na Jordan; nema da ostanete vo nea dolgo, ami }e zaginete. 27 I }e ve rasprsne Gospod po site narodi, i }e stanete malubrojni me|u narodite, kaj koi }e ve odvede Gospod; 28 i tamu }e im sluìte na nivnite bogovi, {to raka ~ove~ka gi napravila od drvo i od kamen, koi ne gledaat i ne slu{aat, ne jadat, i ne mirisaat. 29 No tamu koga }e Go pobarate Gospoda, va{iot Bog, }e Go najdete, ako Go pobarate od s# srce i so celata svoja du{a (vo va{ata àlost). 30 Koga }e zapadne{ vo taga, i koga seto toa so vreme }e te snajde, ti }e Mu se obrati{ na Gospod, tvojot Bog, i }e go ~ue{ Negoviot glas. 31 Gospod, tvojot Bog, e Bog milosrden; Toj nema da te ostavi, nema da te pogubi i nema da go zaboravi zavetot so tvoite predci, koj so zakletva im go potvrdil.
24
24
2 Mojs 20,5 Evr 12,29
26
28,15-68 30,19 32,1
28
Is 44,9-20 Ps 114,4-8 Dela 17,29
29
Dela 17,27
31
30,3 2 Mojs 33,19 34,6
33
5,24-26
34
7,19 26,8 2 Mojs 7-12 Dela 13,17
Prednosta na Izrail Za{to, zapra{aj se za porane{nite vremiwa, {to bea pred tebe, od onoj den, koga Bog go sozdade ~ovekot na zemjata, i od edniot kraj na neboto do drugiot; imalo li ne{to takvo kako ova golemo delo, ili se ~ulo li za sli~no na nego? 33 Go ~ul li nekoj narod nekoga{ glasot na ìviot Bog, Koj govori od ogan, kako {to ti ~u, i ostana ìv? 34 Zar se obidel nekoj bog da si zeme narod od drug narod preku porazi, znamenija i ~uda, preku vojna, i so silna ispruèna raka, so golemi uàsi, kako
32
208
VTOROZAKONIE
35 {to napravi za vas Gospod, va{iot Bog, 36
8,5
6,4 Mk 12,32
37
7,8-13
39
6,4
41-43
19,1-13 4 Mojs 35,9-28 Is.N. 20, 1-9
42
2 Mojs 21,13
45
1,1-5
46
2,26
49
3,17.27
vo Egipet pred tvoite o~i? 35 Tebe ti e dadeno da go vidi{ toa, za da razbere{ deka samo Gospod, tvojot Bog e Bog i deka nema drug osven Nego. 36 Toj ti dozvoli od neboto da go ~ue{ glasot Negov, za da te nau~i, a na zemjata ti go pokaà Svojot golem ogan, i ti gi slu{a{e zborovite Negovi od ognot; 37 bidej}i Toj gi zasaka tvoite predci i ve izbra vas, potomcite nivni po niv, i te izvede Sam so golemata sila Svoja od Egipet, 38 za da gi porazi od pred tebe narodite {to bea pogolemi i posilni od tebe, pa da te vovede i da ti ja dade zemjata nivna vo nasledstvo, koja sega ja ima{. 39 I taka, znaj sega i vrazumi se deka Gospod, tvojot Bog, e Bog na neboto gore i na zemjata dolu, i nema drug osven Nego;
i pazi gi naredbite Negovi i 4 Mojs zapovedite Negovi, koi denes ti gi 1 32,30 davam, za da bide dobro za tebe i za 2 Mojs tvoite potomci po tebe i da ostane{ 33,11 dolgo vo taa zemja, koja Gospod, tvojot 5 5,23-30 Bog, ti ja dava zasekoga{.
40
Tri azilni gradovi vo Transjordanija Toga{ Mojsej oddeli tri grada od onaa strana na Jordan, otkaj izgrevot na sonceto, 42 za da izbega tamu ubiec, koj ne sakaj}i }e ubie svoj blièn, a da ne mu bil neprijatel ni v~era, nitu zav~era, i, otkako }e izbega vo eden od tie gradovi, da ostane ìv. 43 Toa bea Becer vo pustinata, vo ramninata naselena od plemeto Ruvimovo, i Ramot vo Galaad, nasledstvo Gadovo, i Golan vo Ba{an, zemja na plemeto Manasievo.
41
5,1
6,4 44
VTOR GOVOR NA MOJSEJ Ova e zakonot {to Mojsej im go predloì na sinovite izrailski; 45 ova se zapovedite, naredbite i zakonite, koi Mojsej im gi kaà na sinovite na Izrail (vo pustinata) otkako bea izlegle od Egipet, 46 od onaa strana na Jordan, vo dolinata sproti Bet-Peor, vo zemjata na Amorejskiot car Sion, koj ìvee{e vo Esevon, i kogo Mojsej go razbi so sinovite na Izrail, otkako bea izlezeni od Egipet. 47 I ja osvoija zemjata negova i zemjata na ba{anskiot car Og, obajcata carevi na zemjata amorejska, koja e od onaa strana na Jordan, otkaj izgrevot na sonceto: 48 od Aroer, koj e na bregot od potokot Arnon, do planinata Sion, t.e, do Ermon; 49 i celata ramnina od onaa strana na Jordan kon istok, do Mrtvoto More, vo podno`jeto na planinata Fazga. izrailski narode, naredbite i zakonite {to ti gi kaùvam denes vo u{ite tvoi, nau~i gi i trudi se da gi ispolnuva{. 2 Gospod, na{iot Bog, sklu~i so nas zavet na Horev. 3 Toj zavet Gospod ne go sklu~i so na{ite tatkovci, tuku so nas, koi sme sega tuka site ìvi. 4 Lice v lice vi govore{e Gospod vam na planinata od ognot: 5 jas, pak, stoev me|u Gospod i me|u vas vo toa vreme, za da vi gi prenesuvam zborovite Gospodovi, bidej}i vie se pla{evte od ognot i ne izlegovte na planinata. Toj toga{ re~e: 6 Jas sum Gospod, tvojot Bog, Koj te izvedov od egipetskata zemja, od domot na ropstvoto; 7 da nema{ drugi bogovi osven Mene! 8 Ne pravi idoli i nikakvi likovi na ona, {to e na neboto gore, i {to e na zemjata dolu, i {to e vo vodite pod zemjata, 9 ne im se poklonuvaj i ne im sluì; za{to Jas sum Gospod, Bog tvoj, Bog rev-
Desette Bo`ji zapovedi Toga{ Mojsej go svika siot izrailski narod i mu re~e: Slu{aj gi,
209
VTOROZAKONIE
10 nitel, koj, za grevot na tatkovcite {to
6,5
12
Mk 2,27
15
6,21 15,15 3 Mojs 19,34
16-21
Mt 19, 18-19 Rim 13,9 Jk 2,11
16
Mt 15,4 Efes 6,2
17
Mt 5,21
18
Mt 5,27
21
Rim 7,7
22
4,11-13
Me mrazat gi kaznuvam decata, do tretoto i ~etvrtoto koleno, 10 i Koj pokaùva milost do iljadnici pokolenija kon onie, koi Me sakaat i gi pazat zapovedite Moi. 11 Ne izgovaraj go naprazno imeto na Gospod, tvojot Bog; za{to Gospod, tvojot Bog, nema da go ostavi nekaznet onoj, koj go upotrebuva Negovoto ime naprazno! 12 Pazi go sabotniot den, za da ti bide svet, kako {to ti zapovedal Gospod, tvojot Bog; 13 {est dena raboti i vr{i gi site raboti, 14 a sedmiot den e sabota na Gospod, tvojot Bog: ne vr{i vo nego nikakva rabota, ni ti, ni sinot tvoj, ni }erkata tvoja, ni robot tvoj, ni robinkata tvoja, ni volot tvoj, ni magareto tvoe, nitu drug tvoj dobitok, nitu dojdenecot {to e kaj tebe, za da si po~ine robot tvoj i robinkata tvoja, kako i ti. 15 I zapomni deka ti be{e rob vo egipetskata zemja, no Gospod, tvojot Bog, te izvede ottamu so silna i dolga raka; zatoa i ti zapoveda Gospod, tvojot Bog, da go po~ituva{ sabotniot den (i da ti bide svet). 16 Po~ituvaj gi i tvojot tatko i tvojata majka, kako {to ti zapoveda Gospod, tvojot Bog, za da ìvee{ dolgo i da ti bide dobro vo onaa zemja, {to ti ja dava Gospod, tvojot Bog. 17 Ne ubivaj! 18 Ne vr{i prequba! 19 Ne kradi! 20 Ne svedo~i la`no protiv bli`niot svoj! 21 Ne ja poèluvaj ènata na bli`niot svoj i ne go poèluvaj domot na bli`niot svoj, nitu nivata negova, nitu robot negov, nitu robinkata negova, nitu volot negov, nitu magareto negovo, nitu ne{to drugo, koe mu pripa|a na bli`niot tvoj! 22 Tie zborovi gi izre~e Gospod gromoglasno kon celoto va{e sobranie na planinata od ognot, oblakot i mrakot, i pove}e ne govore{e, i gi napi{a na dve kameni plo~i i mi gi predade.
Mojsej glasnik Bo`ji I koga go ~uvte glasot od mrakot, i planinata gore{e vo ogan, vie se pribliìvte do mene, site na~alnici na va{ite plemiwa i stare{inite va{i, 24 govorej}i: Ete, ni ja pokaà Gospod, na{iot Bog, slavata Svoja i veli~inata Svoja, i go ~uvme glasot Negov od ognot; denes vidovme deka Gospod mu govore{e na ~ovek, i toj ostana ìv. 25 A zo{to sega da umreme? Bidej}i toj golem ogan }e ne izgori; ako pak go ~ueme glasot na Gospod, na{iot Bog, }e umreme; 26 koe e toa ~ove~ko su{testvo {to go ~ulo, kako nie, glasot na ìviot Bog, Koj govore{e od ognot, a da ostanalo ìvo? 27 Pristapi ti i slu{ni s#, {to }e ti kaè Gospod, na{iot Bog, i raskaì ni s#, {to }e ti govori Gospod, na{iot Bog, a nie }e poslu{ame i taka }e pravime. 28 I Gospod gi ~u va{ite zborovi, kako razgovaravte so mene, i mi re~e Gospod: Gi ~uv zborovite na tvojot narod, koj ti govore{e; s# {to rekoa, e dobro. 29 O, da imaa tie takvo srce, ta da se pla{ea od Mene i da gi slu{aa site zapovedi Moi vo site denovi, toga{ }e im be{e dobro nim i na sinovite nivni vo veki! 30 Odi i kaì im: Vratete se vo domovite va{i! 31 a ti ostani tuka so Mene, i Jas }e ti gi kaàm site zapovedi, naredbi i zakoni, na koi treba da gi nau~i{, za da postapuvaat taka vo onaa zemja, {to im ja davam vo nasledstvo. 32 Gledajte da postapuvate taka, kako {to vi zapoveda Gospod, va{iot Bog, ne skr{nuvajte ni desno, ni levo; 33 odete po patot, po koj vi zapoveda Gospod, va{iot Bog, za da bidete ìvi i da vi bide dobro i da poìveete dolgo vreme vo onaa zemja, {to }e ja dobiete vo nasledstvo.
23
24
2 Mojs 19,16
25
18,16 2 Mojs 33,20
27
2 Mojs 24,3
32
17,11.20
33
4,40
Sakaj Go Gospoda, tvojot Bog Ova se zapovedite, naredbite i zakonite, na koi zapoveda Gospod,
210
VTOROZAKONIE
6,2 Bog va{, da ve nau~am, kako da postapu3
4,1.40 2 Mojs 3,8
2 Mojs 15,26
4
Mk 12,29.32 1 Kor 8,4 Jk 2,19
5
10,12 Mt 22,37
11
8,7-14
vate vo onaa zemja, vo koja odite da ja nasledite: 2 da se pla{i{ od Gospod, tvojot Bog, i site Negovi naredbi i zapovedi Negovi, {to (denes) ti gi kaùvam, da gi pazi{ ti i sinovite tvoi i vnucite tvoi vo site denovi na ìvotot tvoj, za da ìvee{ dolgo. 3 I taka, ~uj Izraile, i potrudi se da go ispolnuva{ toa, za da ti bide dobro, i da se namnoìte mnogu mnogu, kako {to Gospod, Bog na tatkovcite va{i, im be{e rekol deka tebe }e ti dade zemja, kade {to te~e med i mleko. 4 (Toa se naredbite i zakonite {to im gi zapoveda Gospod Bog na sinovite Izrailevi vo pustinata otkako gi izvede od egipetskata zemja.) Poslu{aj, Izraile: Gospod, na{iot Bog, e edinstven Gospod, 5 sakaj Go Gospoda, tvojot Bog, od s# srce, so seta du{a tvoja i so site sili tvoi! 6 Ovie zborovi, {to ti gi zapovedam denes, da bidat vo tvoeto srce i vo tvojata du{a; 7 i prenesuvaj im gi na decata svoi i zboruvaj za niv, koga sedi{ doma i koga si na pat, koga si legnuva{ i koga stanuva{; 8 i vrzi gi na rakata svoja kako znak, i neka ti bidat oznaka nad o~ite tvoi, 9 i napi{ete gi vrz nadvratnikot od va{ite ku}i i na va{ite gradski porti. Izrail ne treba da Go zaboravi svojot Bog Koga, pak, }e te vovede Gospod, tvojot Bog, vo onaa zemja, za koja Toj im se zakolna na predcite tvoi Avraam, Isak i Jakov, da ti ja dade so golemi i ubavi gradovi, {to ti ne si gi gradel, 11 i so ku}i, polni so sekoe dobro, so koe ti ne si gi napolnil, i so kladenci iskopani, {to ti ne si gi kopal, so lozja i maslini, koi ti ne si gi sadel, pa }e jade{ i }e se nasituva{! 12 Toga{ pazi da ne ti se izmami srceto i da ne Go zaboravi{ Gospoda, Koj
10
te izvede od egipetskata zemja, od domot na ropstvoto. 13 Pla{i se od Gospod, tvojot Bog, i samo Nemu sluì Mu, (i kon Nego bidi privrzan) i vo Negovo ime kolni se! 14 Ne odete po drugi bogovi bogovi na onie narodi, {to }e bidat okolu vas; 15 za{to Gospod, tvojot Bog, Koj e pome|u vas, e Bog revnitel; za da ne se razgori gnevot na Gospod, tvojot Bog, protiv tebe, i da ne te istrebi Toj od liceto na zemjata. 16 Ne isku{uvajte Go Gospoda, va{iot Bog, kako {to Go isku{uvavte vo Masa. 17 Pazete gi cvrsto zapovedite na Gospod, va{iot Bog, i zakonite Negovi i naredbite, {to Toj ti gi zapoveda; 18 i vr{ete go ona {to e pravo i dobro pred o~ite na Gospod, (tvojot Bog,) za da ti bide dobro i da vleze{ i da ja osvoi{ dobrata zemja, koja Gospod so kletva im ja veti na predcite va{i, 19 i da gi izgoni site tvoi neprijateli od pred tebe, kako {to vele{e Gospod. 20 Ako eden den sinot tvoj te zapra{a, velej}i: [to zna~at tie zapovedi, naredbi i zakoni, {to vi gi zapovedal Gospod, va{iot Bog? 21 Kaì mu toga{ na sinot tvoj: Nie bevme robovi na faraonot vo Egipet, no Gospod n# izvede od Egipet so nezapirliva sila, 22 i pokaà Gospod znamenija i golemi ~uda, i porazii protiv Egipet protiv faraonot i protiv celiot negov dom, 23 i nas n# izvede ottamu, za da n# vovede vo ovaa zemja, za koja im se zakolnal na na{ite predci deka }e ni ja dade. 24 I ni zapoveda Gospod da gi ispolnuvame site tie naredbi, da se pla{ime od Gospod, na{iot Bog, za da ni bide dobro vo site denovi, i da ostaneme ìvi, kako {to sme denes. 25 I vo toa }e bide na{ata pravednost, ako se trudime da gi izvr{uvame site tie zapovedi na zakonot pred Gospod, na{iot Bog, kako {to ni zapoveda Toj.
13
Mt 4,10
15
5,9 2 Mojs 34,14
16
2 Mojs 17,1-7 Mt 4,7
18
12,28 30,15
20
2 Mojs 12,26 13,14
21
5,15
22
4,34
211
VTOROZAKONIE
7,1
Dela 13,19
2
2,34 Mt 5,43
4
4,25-27
5
12,3 2 Mojs 34,13
6
14,2-21 2 Mojs 19,5-6 Tit 2,14
8
4,37 9,5
9
5,10
10
24,16
Izrail narod posveten na Gospod Koga Gospod, tvojot Bog, }e te vovede vo zemjata, vo koja ti odi{, za da ja osvoi{, i }e gi izgoni od pred tebe mnogubrojnite narodi: Hitijcite, Gergesejcite, Amorejcite, Hanancite, Perizijcite, Evejcite i Jevusijcite, sedum narodi, koi se pobrojni i posilni od vas. 2 I koga }e ti gi predade Gospod, tvojot Bog, vo racete tvoi, i ti }e gi razbie{, toga{ predaj gi na prokletstvo: ne pravi so niv sojuz i nemoj da gi po{teduva{; 3 i ne se oroduvaj so niv: }erkata svoja ne ja davaj na sinot negov, i }erkata negova ne zemaj ja za sinot tvoj, 4 za{to tie }e gi odvratat sinovite tvoi od Mene, za da im sluàt na drugi bogovi; toga{ }e se razgori vrz vas gnevot na Gospod i Toj }e ve istrebi. 5 No postapete so niv vaka: `rtvenicite nivni razru{ete im gi, stolbovite nivni razbijte gi, A{erite nivni ise~ete gi i rezanite likovi (na nivnite bogovi) so ogan izgorete gi; 6 za{to ti si svet narod na Gospod, tvojot Bog; tebe te izbra Gospod, tvojot Bog, za da bide{ negov sopstven narod me|u site narodi, {to se na zemjata.
I taka, pazi gi ovie zapovedi, naredbi i zakoni, koi denes ti gi kaùvam i da gi ispolnuva{. 12 I ako gi slu{ate site ovie zakoni i gi pazite i ispolnuvate, Gospod, tvojot Bog, }e go pazi zavetot i milosta kon tebe, kako {to im se zakolna Toj na va{ite predci; 13 }e te zasaka, }e te blagoslovi, }e te namnoì i }e go blagoslovi plodot na tvojata utroba, i plodot na tvojata zemja: p~enicata tvoja, i vinoto tvoe, i masloto tvoe, i stelnite kravi tvoi, i objagnetite ovci tvoi, vo onaa zemja, za koja Toj im se zakolna na tatkovcite tvoi deka }e ti ja dade; 14 blagosloven }e bide{ pove}e od site narodi: nema da ima ni besploden, ni besplodna, kako me|u vas, taka i me|u dobitokot tvoj; 15 i }e ja otstrani od tebe Gospod, sekoja nemo}, i nikakvi luti egipetski bolesti ({to si gi videl i) {to gi znae{, nema da isprati vrz tebe, tuku }e gi isprati na site {to te mrazat; 16 i }e gi uni{ti{ site narodi, {to Gospod, tvojot Bog, ti gi dava: i da ne bidat po{tedeni pred okoto tvoe; i ne sluì im na bogovite nivni, bidej}i toa e jamka za tebe.
11
13
28,4
15
4,34
16
13,9 19,13-21 2 Mojs 23,24-33
19
4,34
20
2 Mojs 23,28-30
Vernosta na Gospod kon Svojot zavet 7 Ne zatoa, {to ste pobrojni od site narodi, ve primi Gospod i ve izbra, bidej}i vie ste pomalubrojni od site narodi, 8 tuku zatoa {to Gospod ve zasaka i za da ja odrì kletvata, so koja Toj se be{e zakolnal na predcite va{i; i ve izvede Gospod so silna raka (i cvrsta mi{ka) ve oslobodi od domot na ropstvoto, od rakata na faraonot, egipetskiot car. 9 I taka, znaj deka Gospod, tvojot Bog, e Bog veren, Koj go pazi Svojot zavet i ima milost kon onie {to Go sakaat i gi izvr{uvaat zapovedite Negovi do iljada pokolenija; 10 a onie, koi Go mrazat, gi kaznuva i gi pogubuva; Toj ne zaborava da go kazni tokmu onoj, koj Go mrazi.
Gospod za{titnik na Svojot narod Ako kaè{ vo svoeto srce: ovie narodi se pobrojni od mene, kako moàm da gi porazam? 18 Ne pla{i se od niv; spomni si, {to napravi Gospod, tvojot Bog, so faraonot i so celiot Egipet. 19 Seti se za onie golemi isku{enija {to gi vidoa o~ite tvoi, na onie znamenija, i na golemite ~uda i na nezapirlivata sila, so koja te izvede Gospod, tvojot Bog; toa istoto }e go napravi Gospod, tvojot Bog, i so site narodi, od koi se pla{i{; 20 I str{eli }e isprati Gospod, tvojot Bog vrz niv, dodeka ne zaginat onie {to ostanale i onie {to se sokrile pred tebe; 21 ne pla{i se od niv, bidej}i Gospod, tvojot Bog, e so tebe; Bog golem i silen.
17
212
VTOROZAKONIE
22
2 Mojs 23,29 Sud 2,20-23
26
27,15 3 Mojs 27,28
8,2
13,4
3
2 Mojs 16,14-35 Mt 4,4
5
4,36 Izreki 3,11-12 Evr 12,5-8
I Gospod, tvojot Bog, }e gi progonuva od pred tebe tie narodi malku po malku; ti ne moè{ brzo da gi istrebi{, za da ne (stane zemjata pusta i da) se namnoàt protiv tebe divite yverovi; 23 no }e ti gi predava Gospod, tvojot Bog, vo racete tvoi, i }e gi upla{i i tie }e zaginat; 24 i }e gi predade vo tvoite race carevite nivni, i ti }e go istrebi{ imeto nivno od pod neboto: nikoj nema da izdrì pred tebe dodeka ne gi istrebi{. 25 Likovite na bogovite nivni so ogan izgorete gi; da ne ti se prisaka da go zeme{ srebroto ili zlatoto, {to e na niv, za da ne bide toa za tebe jamka, bidej}i e toa odvratnost pred Gospod, tvojot Bog; 26 i ne ja vnesuvaj gnasotijata vo domot svoj, za da ne bide{ osuden na prokletstvo, kako niv; odvra}aj se od toa i gnasi se od nego, bidej}i toa e prokletstvo.
22
Zatoa po~ituvaj gi zapovedite na 7 Gospod, tvojot Bog, odi po pati{tata 11,10-12 8 Negovi i pla{i se od Nego.
6
Isku{enijata vo vetenata zemja Za{to Gospod, tvojot Bog, te vodi vo dobra zemja; vo zemja kade {to ima izvori i ezera, a od planinite i dolinite, te~at potoci; 8 vo zemja kade {to ima p~enica, ja~men, lozja, smokvi i kalinki; vo zemja, kade {to ima maslinovo maslo i med; 9 vo zemja, kade {to }e go jade{ lebot svoj bez nedostatok i od ni{to nema da ima{ potreba, vo zemja, kade {to kamewata se èlezo, a od planinite }e kopa{ bakar. 10 I koga }e jade{ i }e se nasituva{, blagoslovuvaj Go Gospoda, tvojot Bog, za dobrata zemja, {to ti ja dade. 11 Gledaj da ne Go zaboravi{ Gospoda, tvojot Bog, ne po~ituvaj}i gi zapovedite Negovi, zakonite Negovi i naredbite Negovi, koi denes ti gi kaùvam. 12 Koga }e jade{ i }e bide{ sit, i }e izgradi{ ubavi ku}i i }e se vseli{ vo niv, 13 koga }e ti se namnoì krupniot i sitniot dobitok, i koga se zbogati{ so mnogu srebro i zlato, i od s# }e ima{ vo izobilie, 14 gledaj, da ne se vozgordee srceto tvoe, ta da zaboravi{ na Gospod, tvojot Bog, Koj te izvede od egipetskata zemja, od domot na ropstvoto; 15 Koj te prevede preku golemata i stra{na pustina, kade {to ima otrovni zmii i skorpii, i suvi mesta, vo koi nema voda; Koj ti izvadi voda od granitna karpa; 16 te hrane{e vo pustinata so mana, koja (ti ne ja znae{e i) tatkovcite tvoi ne ja znaeja, za da te smiri i da te isku{a, pa da ti napravi potoa dobro, 17 i za da ne kaè{ vo srceto svoe: Mojata sila i cvrstinata na mojata raka go zdobija ova bogatstvo. 18 No da Go pomni{ Gospoda, tvojot Bog, za{to Toj ti dade sila za da se zdobie{ so bogatstvo, za da go ispolni,
7
4 Mojs 20,5
11
4,23 6,12
14
7,9
15
2 Mojs 17,1-7 4 Mojs 20,1-13 21,6-9
16
8,2-3
17
Is 10,13-14
18
Ps 126,1-2 Jn 15,5 1 Kor 1, 26-31 Efes 2,8-9
Site zapovedi, koi denes vi gi kaùvam, nastojuvajte da gi ispolnuvate, za da bidete ìvi i da se namnoìte, i da vlezete i da ja nasledite (dobrata) zemja, koja Gospod Bog so zakletva im ja veti na va{ite predci. 2 I pomni go celiot pat, po koj te vode{e Gospod, tvojot Bog, po pustinata eve ve}e ~etirieset godini, za da te isku{a i da doznae {to e vo srceto tvoe, dali gi po~ituva{ zapovedite Negovi, ili, pak, ne. 3 Toj te smiruva{e, te ma~e{e so glad i te hrane{e so mana, {to ti ne ja znae{e, a ne ja znaeja ni tvoite predci, za da ti pokaè deka ~ovekot ne ìvee samo od leb, tuku od sekoj zbor {to izleguva od ustata Gospodova; 4 oblekata tvoja ne izvetve na tebe, i nogata tvoja ne ote~e, eve ve}e ~etirieset godini. 5 I znaj vo srceto svoe deka Gospod, tvojot Bog, te pou~uva kako {to tatkoto go pou~uva sinot svoj.
Gospod go pou~uva Izrail vo pustinata
213
VTOROZAKONIE
9,1 kako denes, Svojot zavet, koj so zaklet1,28
2
4 Mojs 13,34
3
4,24 2 Mojs 32,9 Evr 12,29
5
7,7
6
Dela 15,14 Rim 11,32 Tit 3,5
va go be{e potvrdil na tvoite predci. 19 Ako pak Go zaboravi{ Gospoda, tvojot Bog, i trgne{ po drugi bogovi, sluèj}i im i poklonuvaj}i im se, vi svedo~am denes (so neboto i so zemjata) deka }e izginete; 20 onaka kako narodite, koi Gospod Bog gi uni{ti pred vas: taka }e zaginete i vie, zatoa {to ne go poslu{avte glasot na Gospod, va{iot Bog. Pobedata i spasenieto se od Boga, a ne od ~ovekot
ûj, Izraile: ti denes }e go mine{ Jordan da zavladee{ narodi, pogolemi i posilni od vas, gradovi golemi, so tvrdini do nebesa, 2 lu|e golemi, i mnogubrojni, i visoki, Anakovite potomci, za koi znae{ i si slu{al: Koj moè da im se protivstavi na Anakovite potomci? 3 No sega znaj deka Gospod, tvojot Bog, }e odi pred tebe kako ogan, koj gori: Toj }e gi istrebi i }e gi kutne pred tebe i ti naskoro }e gi izgoni{ i }e gi istrebi{, kako {to ti re~e Gospod. 4 Koga }e gi izgoni Gospod, tvojot Bog, pred tebe, nemoj da re~e{ vo srceto svoe: Zaradi mojata pravednost me dovede Gospod da ja nasledam taa (dobra) zemja. Zatoa {to poradi bezzakonijata na ovie narodi Gospod gi progonuva od pred tebe. 5 Ne zaradi pravednosta tvoja i ne zaradi pravinata na srceto tvoe ti odi{ da ja nasledi{ zemjata nivna, tuku poradi bes~estieto na tie narodi Gospod, tvojot Bog, gi izgoni od pred tebe, i za da go odrì zavetot, so koj im se zakolna Gospod na predcite tvoi: Avraam, Isak i Jakov; 6 zatoa znaj sega deka ne zaradi pravednosta tvoja Gospod, tvojot Bog, ti dava da ja nasledi{ taa dobra zemja, bidej}i si tvrdoglav narod. Zlatnoto tele: gre{kata na narodot Zapomni i ne zaboravaj, kolku Go razgnevivte Gospoda, va{iot Bog, vo pustinata: od onoj den, koga izlegovte
7
od egipetskata zemja, pa s# dodeka pristignavte na ova mesto, vie ne Mu se pokorivte na Gospod. 8 i kaj Horev vie Go razdraznivte Gospoda, i se razgnevi Gospod na vas, taka {to saka{e da ve istrebi. 9 Koga jas se iska~iv na planinata, za da gi primam kamenite plo~i, plo~ite na zavetot, {to Gospod go be{e sklu~il so vas; toga{ ostanav na planinata ~etirieset dena i ~etirieset no}i, leb ne jadev i voda ne piev; 10 i mi gi dade Gospod dvete kameni plo~i, napi{ani so Bo`ji prst, a na niv bea site zborovi, {to vi gi izre~e Gospod na planinata srede ognot vo denot na sobranieto. 11 Otkako izminaa ~etirieset dena i ~etirieset no}i, Gospod mi gi dade dvete kameni plo~i, plo~ite na zavetot, 12 i mi re~e Gospod: Stani, odi si poskoro ottuka, za{to tvojot narod, {to go izvede od Egipet, se razvrati; mnogu brzo tie otstapija od patot, {to im go zapovedav; tie si napravija lean idol. 13 I mi re~e Gospod: Go gledam toj narod, ete, toa e tvrdoglav narod; 14 ostavi Me da gi uni{tam i da go izbri{am imeto nivno od pod neboto, a od tebe }e napravam narod (pogolem), posilen i pomnogubroen od niv. 15 Jas se svrtev i slegov od planinata, a planinata gore{e vo ogan; dvete plo~i na zavetot bea vo obete moi race; 16 i vidov deka vie bevte zgre{ile protiv Gospod, va{iot Bog, bevte si napravile izleano tele, i naskoro bevte otstapile od patot, {to vi go be{e zapovedal Gospod da go drìte; 17 toga{ gi zedov dvete plo~i, gi frliv od racete svoi, pa gi skr{iv pred vas. Zlatnoto tele: zastapni{tvoto na Mojsej
18 I Mu se pomoliv na Gospod pak, kako i porano, i pak ~etirieset dena i ~etirieset no}i leb ne jadev i voda ne piev, za site va{i grevovi, so koi zgre-
9
4,13 Mt 4,2
14
25,19 4 Car 14,27 Ps 68,28
15
5,23
18
9,9
214
VTOROZAKONIE
19 {ivte, za{to izvr{ivte zlo pred Gos22
6,16 2 Mojs 17,7 4 Mojs 11,1-3
Evr 12,21
24
Ez 23 Ps 77,8 Dela 7,51
27
Rim 2,5
28
32,27 4 Mojs 14,16 Ps 114,2
10,1
4,13
pod, va{iot Bog, i Go razgnevivte; 19 bidej}i jas se pla{ev od gnevot i jarosta, so koja Gospod se razgnevi na vas i saka{e da ve istrebi. No Gospod me poslu{a i toga{. 20 A i na Aron silno se razgnevi Gospod i saka{e da go pogubi; no jas toga{ se molev i za Aron. 21 A grevot va{, {to go napravivte teleto, go zedov, go izgorev vo ogan, go skr{iv, i go uni{tiv, otkako go zdrobiv, taka {to stana siten prav, i jas go frliv toj prav vo potokot {to te~e{e od planinata. 22 I vo Tavera, i vo Masa, i vo Kivrot-Taava vie Go razgnevivte Gospoda, va{iot Bog. 23 I koga Gospod ve prati od KadisBarnea, so zborovite: Odete i osvoete ja zemjata, {to vi ja davam, vie $ se protivstavivte na zapovedta na Gospod, va{iot Bog, i ne Mu poveruvavte i ne go poslu{avte glasot Negov. 24 Vie Mu bevte nepokorni na Gospod u{te od onoj den, koga ve zapoznav. 25 I Mu se molev na Gospod, Go molev ~etirieset dena i ~etirieset no}i, bidej}i Gospod saka{e da ve istrebi; 26 Mu se molev na Gospod i rekov: Gospodi, Gospodi, (Care na bogovite), ne pogubuvaj go Svojot narod i Svoeto nasledstvo, {to go izbavi so golemata Tvoja sila, {to go izvede od Egipet so silna raka; 27 spomni Si za Tvoite slugi Avraam, Isak i Jakov; ne gledaj na èstokosta na ovoj narod, nitu na ne~esnosta negova, nitu pak na grevovite negovi, 28 za da re~at ìtelite na ovaa zemja, od kade {to n# izvede: Gospod ne moè{e da gi vovede vo zemjata, {to im ja be{e vetil, i od omraza sprema niv gi izvede, za da gi istrebi vo pustinata, 29 a toa e Tvoj narod i Tvoe nasledstvo, {to Ti go izvede (od egipetskata zemja) so Svojata nezapirliva sila.
rane{nite, i iska~i se kaj Mene na planinata, i napravi drven kov~eg. 2 A Jas }e gi napi{am na plo~ite onie zborovi {to bea napi{ani na porane{nite plo~i, a koi ti gi skr{i; i poloì gi vo kov~egot. 3 I napraviv kov~eg od drvoto {itim2, pa isekov dve kameni plo~i, kako porane{nite, i otidov na planinata so dvete plo~i vo race. 4 I gi napi{a Toj na plo~ite, kako {to be{e napi{ano porano; onie deset zapovedi, {to vi gi kaà Gospod na planinata srede ognot vo denot na sobranieto, i mi gi predade Gospod. 5 Jas se svrtev i slegov od planinata i gi poloìv plo~ite vo kov~egot, {to go bev napravil, za da bidat tie tamu, kako {to mi zapoveda Gospod. 6 Potoa zaminaa sinovite izrailski od izvorot na sinovite Jakanovi kon Mosera; i tamu umre Aron i be{e pogreban, a na mestoto negovo sve{tenik stana sinot negov Eleazar. 7 Ottamu otidoa vo Gudgoda, a od Gudgoda vo Jatevata, vo zemjata so vodni potoci. 8 Toga{ Gospod go oddeli Levievoto pleme, za da go nosi kov~egot na zavetot Gospodov, za da stoi pred Gospod i da Mu sluì (i da se moli), i da go veli~a imeto Negovo, kako {to e toa i do den denes; 9 poradi toa levitite nemaat del i nasledstvo so bra}ata svoi: Samiot Gospod e nivni del, kako {to im be{e govorel Gospod, tvojot Bog. 10 I prestojuvav na planinata, kako i porano, ~etirieset dena i ~etirieset no}i; Gospod me poslu{a i ovoj pat, i ne posaka Gospod da ve pogubi; 11 i Gospod mi re~e: Stani, trgni na pat pred ovoj narod; neka otidat i neka ja naselat zemjata, za koja im se zakolnav na predcite nivni deka }e im ja dadam. Zapovedta za qubov i poslu{nost
12 I sega, Izraile, {to bara od tebe Gospod, tvojot Bog? Samo da se pla{i{ od Gospod, tvojot Bog, da odi{ po site
2
31,26
3
2 Mojs 25,10
6
4 Mojs 33,30-38
8
31,9.25
12
6,5
10
Zlatnoto tele: pro{kata Bo`ja Toga{ Gospod mi re~e: Ise~i dve kameni plo~i, sli~ni na po2 10,3. Drvoto {itim e sli~no na bagrem.
215
VTOROZAKONIE
13 Negovi pati{ta, da Go saka{, i da Mu 14
Ps 23,1-2
4,40
15
4,37
16
30,6
17
2 Let 19,7 Dela 19,16 Rim 2,11 Gal 2,6 1 Tim 6,15 Otkr 17,14 19,16
19
23,8 2 Mojs 12,43 22,20
20
Mt 4,10 1 Kor 6,17
21
Lk 1,49
22
1,10
11,2
4,34-36
3
2 Mojs 7-11
sluì{ na Gospod, tvojot Bog, od s# srce i so seta du{a; 13 da gi pazi{ zapovedite na Gospod, tvojot Bog, i naredbite Negovi, koi denes ti gi zapovedam, za da ti bide dobro. 14 Ete, neboto i neboto nad nebesata, zemjata i s# {to e na nea, e na Gospod, tvojot Bog; 15 no samo predcite va{i gi primi Gospod i gi zasaka, i ve izbra vas, nivnoto seme po niv, od site narodi, kako {to gleda{ denes. 16 I taka, otstranete ja ne~istotijata na va{eto srce, i nemojte da bidete vo idnina tvrdoglavi; 17 za{to Gospod, va{iot Bog, e Bog na bogovite i Gospodar na gospodarite, Bog golem, silen i stra{en, Koj ne gleda na lice i ne zema darovi, 18 Koj pravo sudi, na sirak i na vdovica, go saka pridojdeniot i mu dava leb i obleka. 19 Sakajte go i vie pridojdeniot, bidej}i i vie samite bevte pridojdeni vo egipetskata zemja. 20 Pla{i se od Gospod, tvojot Bog, i samo Nemu sluì Mu, kon Nego privrzi se i vo Negovo ime kolni se; 21 Toj e tvojata pofalba, Toj e tvojot Bog, Koj poradi tebe gi napravi onie golemi i slavni dela, {to gi vidoa o~ite tvoi; 22 tvoite predci dojdoa vo Egipet sedumdeset du{i, a sega Gospod, tvojot Bog, te napravi mnogubroen kako yvezdite nebeski. Potsetuvawe na toa {to Bog napravil za Izrail
carot egipetski, i so celata negova zemja, 4 i ona {to go napravi Toj so egipetskata vojska, so kowite i kolite, {to gi potopi Toj vo vodite na Crvenoto More, koga tie ve gonea, i Gospod Bog gi uni{ti zasekoga{, 5 i {to napravi Toj za vas vo pustinata, dodeka ne dojdovte na ova mesto, 6 i {to napravi Toj so Datan i Aviron, sinovite na Elijav, sin Ruvimov, koga zemjata ja otvori ustata i pred celiot Izrail gi goltna niv i domovite nivni, i ku}ite nivni i celiot imot, {to go imaa; 7 za{to va{ite o~i gi vidoa site tie golemi dela na Gospod, {to Toj gi napravi. 8 I taka, pazete gi site Negovi zapovedi, koi vi gi kaùvam denes, za da bidete hrabri, pa da otidete i da ja nasledite zemjata, site koi preminuvate (preku Jordan), za da ja osvoite; 9 i da ìveete dolgo vreme vo onaa zemja, za koja Gospod im se zakolna na predcite va{i deka }e im ja dade nim, i na pokolenijata nivni, zemjata, vo koja te~e med i mleko. Zemjata za koja Gospod se griì Za{to zemjata, vo koja odi{ da ja osvoi{, ne e kako egipetskata zemja, od koja izlegovte, kade {to ti, otkako }e go posee{e semeto svoe, ja napojuva{e so nozete svoi, kako zelen~ukova gradina. 11 Zemjata, pak, vo koja odite za da ja osvoite e zemja so planini i dolini, i se napojuva so voda od nebeskiot do`d, 12 zemja, za koja Gospod, tvojot Bog, se griì: o~ite na Gospod, tvojot Bog, neprestajno se vrz nea, od po~etokot pa s# do krajot na godinata. 13 Ako gi slu{ate zapovedite {to vi gi kaùvam denes, ako Go saka{ Gospoda, tvojot Bog, i Mu sluì{ od seto srce tvoe i od seta du{a tvoja, 14 Toj }e $ dade na zemjata tvoja do`d navreme, ran i docen, i ti }e go sobere{ ìtoto svoe, vinoto svoe i masloto svoe;
10
6
4 Mojs 16
9
4,40
12
8,7-9 Neem 9,25
13
6,5
14
3 Mojs 26,3-13 Er 5,24 Jk 5,7
I taka, sakaj Go Gospoda, tvojot Bog, i vnimavaj ona {to go zapovedal da go pazi{, i naredbite Negovi, i zakonite Negovi, i zapovedite Negovi vo site denovi. 2 Pa pot~inete se sega, bidej}i jas ne zboruvam so sinovite va{i, koi ne gi znaat i ne gi videle kaznite od Gospod, va{iot Bog, Negovoto veli~ie Negovata nezapirliva sila; 3 ~udata Negovi i delata Negovi, {to gi napravi srede Egipet so faraonot,
11
216
VTOROZAKONIE
16
8,19
18
6,7-9
22
6,5
24
Is.N. 1,3-5
25
2,25
26
28,1-68 30,15-20
28
13,7-14 29,25
29
27,11-13
12,2
4 Car 16,4 Er 2,20 Ez 6,13
I }e mu dade treva na poleto tvoe za tvojot dobitok i ti }e jade{ i }e bide{ sit. 16 No pazete, da ne se soblazni srceto va{e, pa da pristapite i da im sluìte na drugi bogovi i da im se poklonuvate; 17 za{to toga{ }e se razgori gnevot na Gospod protiv vas, i Toj }e go zatvori neboto i nema da ima do`d, i zemjata nema da go dade svojot plod; i vie brzo }e is~eznete od dobrata zemja, koja Gospod vi ja dava. 18 I taka, stavete gi ovie moi zborovi vo srceto svoe i vo du{ata svoja, vrzete gi na rakata svoja kako znak, i neka bidat tie vrzulka me|u o~ite va{i; 19 u~ete gi sinovite svoi na niv, kaùvajte im za niv, koga sedi{ doma i koga si na pat, koga si legnuva{ i koga stanuva{; 20 i napi{ete gi vrz gredite od vratite na ku}ite va{i i na va{ite gradski porti, 21 za da bidat va{ite denovi i denovite na va{ite deca vo onaa zemja, za koja Gospod se zakolna deka }e im ja dade na predcite va{i, tolku kolku {to neboto }e bide nad zemjata. 22 Za{to, ako gi pazite site tie zapovedi, {to vi gi kaùvam i gi ispolnuvate, ako Go sakate Gospoda, va{iot Bog, ako odite po site Negovi pati{ta i se privrzete kon Nego, 23 toga{ Gospod }e gi izgoni site tie narodi od pred vas, i vie }e vladeete so narodi, {to se pogolemi i posilni od vas;
15
sekoe mesto, na koe }e stapi nogata 3 va{a, }e bide va{e: va{ite predeli }e 7,5 2 Mojs bidat od pustinata i Livan, i od reka- 34,13 ta Eufrat, duri do moreto, koe e na za- 4 pad. 12,31 25 Nikoj nema da vi se protivstavi 5 vam: Gospod, va{iot Bog, }e isprati Jn 4,20 strav i trepet pred vas vrz sekoja zemja, na koja }e stapnete, kako {to vi govore{e Toj. 26 Ete, jas vi davam denes blagoslov i prokletstvo; 27 blagoslov ako gi poslu{ate zapovedite na Gospod, va{iot Bog, {to vi gi kaùvam denes, 28 a prokletstvo ako ne gi poslu{ate zapovedite na Gospod, va{iot Bog, i se otstranite od patot, {to vi go poso~uvam denes, i trgnete po drugi bogovi, {to ne gi znaete. 29 Koga }e te vovede Gospod, tvojot Bog, vo onaa zemja vo koja odi{ za da ja osvoi{, toga{ iskaì blagoslov od planinata Garizim, a prokletstvo od planinata Eval. 30 Tie se od onaa strana na Jordan, po patot kon zajdisonce, vo zemjata na Hanancite, koi ìveat vo ramninata, sproti Gilgal, blizu do dabjakot More. 31 Za{to vie go pominuvate Jordan, za da otidete da ja osvoite zemjata, koja vi ja dava Gospod, va{iot Bog; osvojte ja i naselete se vo nea. 32 I taka, nastojuvajte da gi pazite site Negovi naredbi i zakoni, {to vi gi predavam denes.
24
ZAKONITE GOSPODOVI Ova se naredbite i zakonite, {to ste dol`ni gri`livo da gi ispolnuvate vo zemjata, koja Gospod, Bog na predcite va{i, vi ja dava vo nasledstvo, za site denovi, vo koi }e ìveete vo nea. Samo edno mesto za bogoslu`ba Razru{ete gi site mesta, kade {to narodite, koi }e gi pokorite, im sluèle na bogovite svoi: po visokite
2
12
planini i viso~ini i pod sekoe razgraneto drvo; 3 razurnete gi `rtvenicite nivni i skr{ete gi stolbovite nivni, izgorete gi so ogan A{erite nivni i zdrobete gi idolite na bogovite nivni; sotrete go i imeto nivno od toa mesto. 4 Da ne Mu pravite takvo ne{to na Gospod, va{iot Bog; 5 no obra}ajte se kon ona mesto, koe Gospod, Bog va{, }e go izbere vo prede-
217
VTOROZAKONIE
7 lite na plemiwata va{i, za prebiva-
li{te na imeto Negovo; i tamu odete: 6 tamu prinesuvajte gi svoite sepa8 Sud 17,6 lenici, `rtvite va{i i desetinite va21,25 {i, voznesenite darovi na va{ite race, 11 zavetite va{i, dobrovolnite prinosi 33,8-11 va{i, i prvorodenite od krupniot i od sitniot va{ dobitok: 7 i tamu jadete pred Gospod, va{iot Bog, i veselete se vie i semejstvata va{i za sekoja dobivka, so koja te blagoslovil Gospod, tvojot Bog. 8 Tamu ne treba da pravite s# onaka, kako {to sega ovde go pravime, sekoj, kako {to mu se ~ini deka e dobro; 9 za{to sega u{te ne ste vlegle vo mestoto na spokojot i vo nasledstvoto, {to Gospod, va{iot Bog, vi go dava. 10 No koga }e go preminete Jordan i }e se naselite vo zemjata, koja Gospod, va{iot Bog, vi ja dava vo nasledstvo, i koga }e ve uspokoi od site neprijateli va{i, {to ve opkruùvaat, i zaìveete bazbedno, 11 toga{, vo ona mesto, {to }e go odbere Gospod, va{iot Bog, za prebivali{te na imeto Negovo, tamu prinesuvajte s#, {to vi zapovedam denes: sepalenicite va{i, `rtvite va{i, desetinite va{i, i voznesenite darovi od racete va{i, i sekoj va{ izbran dar, {to }e Mu go vetite na Gospod, va{iot Bog. 12 I veselete se pred Gospod, va{iot Bog, vie i sinovite va{i, i }erkite va{i, i robovite va{i, i robinkite va{i i levitite, koi se vo gradovite va{i, bidej}i tie nemaat del i nasledstvo so vas. 13 Gledaj da ne gi prinesuva{ sepalenicite svoi na sekoe mesto, {to }e go vidi{, 14 tuku samo na ona mesto prinesuvaj gi sepalenicite svoi, koe Gospod, }e go odbere vo edno od tvoite plemiwa, i pravi s# onaka kako {to ti zapovedam. 15 Za{to, koga i da posaka du{ata tvoja, moè{ da kole{ i da jade{, po blagoslov od Gospod, tvojot Bog, meso, {to ti go dal Toj, vo site tvoi ìveali{ta; ne~ist i ~ist moè da go jade toa kako {to se jade srna i elen;
26,11
samo krv ne jadete; isturajte ja na 16 12,23 zemjata kako voda. 3 Mojs 3,17 17 Ne treba da go jade{ vo tvoeto ìveali{te desetokot od tvoeto ìto, 25 4,40 tvoeto vino i tvoeto maslo, i prvoro- 6,18 denite od krupniot i sitniot dobitok, 27 i od dobrovolnite prinosi i od vozne- 3 Mojs 1,5 17,11 senite darovi na racete va{i, 18 no jadi go pred Gospod, tvojot Bog, na ona mesto {to go odbral Gospod, tvojot Bog: ti i sinot tvoj, i }erkata tvoja, i robot tvoj, i robinkata tvoja, (i pridojdeniot i levitot), koj e vo gradovite tvoi; i razveseli se pred Gospod, tvojot Bog, za sekoja tvoja pridobivka. 19 Vnimavaj da ne go zaboravi{ levitot za seto vreme dodeka si ìv na zemjata. 20 Koga }e gi ra{iri Gospod, tvojot Bog, predelite tvoi, kako {to ti be{e vetil, i ti }e kaè{: Da jadam meso, za{to du{ata tvoja }e posaka da jade meso, toga{ jadi meso, kolku {to ti saka du{ata tvoja. 21 Ako bide daleku od tebe mestoto, {to }e go izbere Gospod, tvojot Bog, za prebivali{te na imeto Negovo, toga{ koli od krupniot i od sitniot tvoj dobitok, {to ti go dal Gospod, kako {to ti zapovedav, i jadi vo gradovite tvoi, kolku {to ti saka du{ata; 22 no jadi gi taka, kako {to se jade srna i elen; ne~ist, kako i ~ist moàt da go jadat toa. 23 Samo pazi dobro, da ne se jade krvta, za{to krvta e du{a: ne jadi ja du{ata zaedno so mesoto; 24 ne jadi ja: isturaj ja na zemjata kako voda; 25 ne jadi ja! Taka }e ti bide dobro tebe i na sinovite tvoi po tebe (zasekoga{), za{to go pravi{ toa {to e (dobro i) ugodno pred o~ite na Gospod. 26 Samo svetite darovi tvoi, kakvi {to }e gi ima{ i zavetite tvoi donesuvaj gi, i doa|aj na ona mesto, {to }e go odbere Gospod (tvojot Bog za da se priziva tamu imeto Negovo). 27 I prinesuvaj gi sepalenicite tvoi: meso i krv, vrz `rtvenikot na Gospod, tvojot Bog; krvta, pak, od tvoite `rtvi
16
218
VTOROZAKONIE
30 treba da bide izlivana pri `rtvenikot
na Gospod, tvojot Bog, a mesoto jadi go. 28 Pazi i vnimavaj da gi izvr{uva{ site tie naredbi, {to ti gi zapovedam, 31 za da ti bide dobro na tebe i na tvoite 3 Mojs 18,21-30 sinovi po tebe doveka, ako pravi{ 32 dobro i ugodno pred Gospod, tvojot Bog.
7,25 4 Car 17,25-28 4,2
17,2-7 Er 23,11-14 Mt 24,24 Otkr 13,14 16,13-14
Koga Gospod, tvojot Bog, }e gi istrebi od pred tebe narodite, kaj koi odi{ za da ja nasledi{ nivnata zemja, i, otkako ja primi{ vo nasledstvo i se 3 naseli{ vo nea, 30 vnimavaj da ne vleze{ vo stapica, 6,5 1 Kor 11,19 podraàvaj}i im na niv, otkako }e bidat istrebeni pred tebe, i da ne gi ba5 ra{ bogovite nivni, velej}i: Kako 7,19 17,7 {to sluèle tie narodi na bogovite 19,13 svoi, taka }e pravam i jas. 1 Kor 5,13 31 Da ne Mu pravi{ taka na Gospod, tvojot Bog; odvratno Mu e toa na Gospod {to go pravat tie na bogovite svoi, bidej}i tie i sinovite svoi, i }erkite svoi gi gorat na ogan za svoite bogovi. 32 Pogriì se da ispolnuva{ s# {to ti zapovedam denes; ne dodavaj kon toa i ne odzemaj od nego.
29
13, 1-5
Protiv bogovite hananski
Ako se pojavi me|u vas prorok, ili ~ovek {to ima snovidenija, i ti pokaè znamenie ili ~udo, 2 i ako se ostvari toa znamenie ili ~udo, za koe toj ti govorel, pa potoa ti re~e: Da odime da sluìme na drugi bogovi, koi ti ne gi poznava{, 3 ti ne go slu{aj glasot na takov prorok, ili na takov ~ovek {to ima snovidenija; bidej}i preku toa Gospod, va{iot Bog, ve isku{uva, za da doznae, dali Go sakate Gospoda, va{iot Bog, so seto svoe srce i so seta svoja du{a. 4 Gospoda, va{iot Bog, sledete Go, i pla{ete se od Nego; izvr{uvajte gi Negovite zapovedi i slu{ajte go glasot Negov, i Nemu sluète Mu i bidete privrzani kon Nego. 5 A onoj prorok, ili onoj ~ovek {to ima snovidenija da bide osuden na smrt, poradi toa {to te ubeduval da se otkaè{ od Gospod, tvojot Bog, Koj te
13
Protiv idolopoklonstvoto
izvede od egipetskata zemja i te izbavi od domot na ropstvoto; za{to sakal da te odvrati od patot, po koj Gospod, tvojot Bog, ti be{e zapovedal da odi{; taka istrebete go zloto od va{ata sredina. 6 Ako tajno te nagovoruva bratot tvoj, (sin na tvojot tatko ili) sin na tvojata majka, ili tvojot sin, ili }erkata tvoja, ili sakanata èna tvoja, ili prijatelot tvoj, koj e za tebe kako du{ata tvoja, pa ti re~e: Da odime i da im sluìme na drugite bogovi, {to ne gi poznava{e ti i tvoite predci, 7 na bogovite na onie narodi, {to se okolu tebe, od edniot kraj na zemjata do drugiot, 8 ne se soglasuvaj so nego i ne slu{aj go; i da ne ti se smili okoto tvoe nad nego, ne àli go i ne sokrivaj go, 9 tuku ubij go; prvo tvojata raka neka bide vrz nego, za da go ubie, a potoa racete na celiot narod; 10 ubij go so kamewa, da umre; bidej}i toj sakal da te otstrani od Gospod, tvojot Bog, Koj te izvede od egipetskata zemja, od domot na ropstvoto. 11 Celiot Izrail }e go ~ue toa i }e se ispla{i, i nema vo idnina da pravi srede vas takvo zlo. 12 Ako ~ue{ za nekoj od tvoite gradovi, {to Gospod, tvojot Bog, ti gi dava za da se naseli{ vo niv, 13 deka vo nego se pojavile ne~esni lu|e od tvojata sredina, koi gi soblaznile ìtelite na toj grad, velej}i: Ajde da im sluìme na drugi bogovi, koi vie ne gi poznavavte, 14 ti ispitaj i doznaj dobro: i ako e toa ~ista vistina deka e napravena takva odvratnost me|u vas, 15 pogubi gi ìtelite na toj grad so se~iloto na me~ot, prokolni go nego i s# {to e vo nego; i dobitokot negov so me~ pogubi go, 16 a site dobra od nego soberi gi srede plo{tadot negov i izgori gi zaedno so gradot kako sepalenica pred Gospod, tvojot Bog; i da bide toj ve~no pust nikoga{ da ne se obnovi. 17 I do ni{to od prokolnatoto da ne se dopre rakata tvoja, za da go skrati
7
6,14
8
7,16
10
17,5 21,21 22,21
15
2,34 Is.N. 6,16
17
4,31
219
VTOROZAKONIE
14,1 Gospod gnevot na Svojata jarost, pa da
Rim 8,14 9,4
ti dade milost i da ti prosti, i da te namnoì, kako {to (ti govore{e tebe 2 koga) se kolne{e na tvoite predci, 7,6 18 ako go slu{a{ glasot na Gospod, tvojot Bog, izvr{uvaj}i gi site Negovi zapovedi, {to sega ti gi kaùvam, i pravej}i (dobro i) ugodno pred o~ite na Gospod, tvojot Bog. Zabrana na obi~aite vo vrska so mrtovec Vie ste ~eda na Gospod, va{iot Bog; ne pravete zarezi na teloto svoe i ne ja striète kosata nad o~ite svoi za umreno; 2 za{to vie ste svet narod na Gospod, va{iot Bog, i Gospod vas ve izbra od site narodi, {to se na zemjata, za da bidete Negov narod.
14
buvot, ibisot, lebedot i sli~nite na niv; 17 ~avkata, pelikanot i kormoranot; 18 {trkot, ~apjata, pupunecot i liljakot. 19 Site ~etirino`ni krilesti gadinki se ne~isti za vas, da ne gi jadete. 20 Sekoja ~ista ptica jadete ja. 21 Ne jadete ni{to umreno; daj mu go na pridojdeniot, {to e vo tvoite gradovi; neka go jade toj, ili prodaj mu go na tu|inecot, za{to ti si narod svet za Gospod, tvojot Bog. Ne vari jare vo mlekoto na negovata majka.
16
21
2 Mojs 23,19 34,26 3 Mojs 17,15 22,8
22
Mt 23,23
28
26,12
29
4 Mojs 18,20 Lk 14,13
Naredba vo vrska so desetokot Oddeluvaj desetok od sekoj plod na semiwata svoi, rod od nivite tvoi sekoja godina, 23 Pred Gospod, tvojot Bog, vo mesto, {to Toj }e go odbere, za da prestojuva imeto Negovo; tamu jadi od desetokot od p~enicata tvoja, od vinoto tvoe i od masloto tvoe, i prvorodenite od krupniot i od sitniot tvoj dobitok, za da se nau~i{ da se pla{i{ od Gospod, tvojot Bog, vo site denovi. 24 Ako, pak, patot tvoj e dolg, taka {to ne }e moè{ da go prinese{ toa, bidej}i daleku e od tebe mestoto, {to }e go odbere Gospod, tvojot Bog, za prebivali{te na imeto Negovo, za da te blagoslovi Gospod, tvojot Bog, 25 toga{ prodaj go toa spored cenata i zemi go srebroto vo raka i odi na mestoto, {to }e go odbere Gospod, tvojot Bog; 26 i so toa srebro iznakupi tamu s#, {to du{ata }e ti posaka: volovi, ovci, vino ili drug alkoholen pijalak i s# drugo {to du{ata }e ti posaka; i jadi tamu pred Gospod, tvojot Bog, i razveseli se ti i tvoite doma{ni. 27 I levitot, koj e vo tvojot grad, ne go izostavaj, bidej}i toj nema ni del ni nasledstvo so tebe. 28 Na krajot od sekoi tri godini oddeli gi desetocite od site tvoi proizvodi vo tekot na poslednata godina i stavi go toa vo gradovite svoi, 29 pa neka dojde levitot, bidej}i toj nema del i nasledstvo so tebe, i pridoj22
Dozvoleno i zabraneto meso Ne jadi ni{to ne~isto. 4 Eve gi ìvotnite {to moète da gi jadete: govedo, ovca, koza, 5 elen, srna, bivol, div vol i ìrafa. 6 Sekoe ìvotno {to ima razdeleni kopita i na dvete kopita dlabok zarez, i sekoe ìvotno {to preìva, jadete go. 7 Od onie, {to preìvaat i imaat razdeleni kopita so dlabok zarez, ne jadete samo: kamila, pitom zajak i div zajak, za{to tie, iako preìvaat, nivnite kopita ne se razdeleni: tie se ne~isti za vas; 8 i sviwata, bidej}i, iako kopitata $ se razdeleni, no taa ne preìva: taa e ne~ista za vas; mesoto nivno ne jadete go i do trupovite nivni ne se dopirajte. 9 Od site vodni ìvotni jadete gi site onie, {to imaat perki i lu{pi; 10 a drugite {to nemaa perki i lu{pi, ne jadete gi: tie se ne~isti za vas. 11 Sekoja ~ista ptica jadete ja; 12 no od niv ne treba da gi jadete ovie: orelot, grifot, galebot, 13 jastrebot, sokolot, mr{ojadecot i sli~nite na niv; 14 i sekakov gavran od koj bilo vid; 15 nojot, lastovicata, kukavicata i sli~nite na niv;
3
220
VTOROZAKONIE
15,1 deniot, i sirakot, i vdovicata, {to se
3 Mojs 25,1-7
vo tvoite gradovi, i neka jadat i neka se nasitat za da te blagoslovi Gospod, 3 tvojot Bog, vo sekoja rabota, {to }e ja 23,21 vr{at racete tvoi.
4 6
24,10
Dela 4,34
I ovaa e zapoved za prostuvaweto: 2 Mojs sekoj koj dal na zaem na bli`niot svoj, 22,22-27 Mt 5,42 neka mu go prosti; celiot dolg da ne go 1 Jn 3, bara od bli`niot svoj, ili od bratot 16-18 svoj, bidej}i toa e prostuvawe zaradi 10 Gospod; 2 Kor 9,7-8 3 od tu|inecot baraj go ona {to go ima{ kaj nego; a na bratot tvoj prosti mu go dolgot, 4 za da nema kaj tebe siromav; za{to Gospod }e te blagoslovi vo onaa zemja, koja Gospod, tvojot Bog, ti ja dava kako del, za da ja dobie{ vo nasledstvo. 5 Dovolno e samo da go slu{a{ glasot na Gospod, tvojot Bog, i da gi pazi{ i da gi ispolnuva{ site ovie zapovedi, koi denes ti gi zapovedam; 6 za{to Gospod, tvojot Bog, }e te blagoslovi, kako {to ti govorel, i ti }e dava{ zaem na mnogu narodi, a samiot nema da zema{ zaem; i }e vladee{ so mnogu narodi, a nad tebe nikoj nema da vladee. 7 Ako, pak, ima{ nekoj brat siromav vo eden od gradovite tvoi, vo zemjata tvoja, {to Gospod, tvojot Bog, ti ja dava, ne go odvra}aj srceto svoe i ne ja stiskaj rakata svoja pred tvojot brat {to ima potreba, 8 tuku otvori ja rakata svoja i daj mu zaem, kolku {to mu treba i kolku {to mu nedostasuva; 9 ~uvaj se, da ne vleze vo srceto tvoe lukava pomisla: pa da re~e{ Nabliùva sedmata godina, godinata na prostuvaweto i da ne stane okoto tvoe zlobno sprema tvojot siromav brat, {to ima potreba i da mu otkaè{; za{to toj }e povika protiv tebe pred Gospod, i na tebe (golem) grev }e padne; 10 podaj (dragovolno zaem, kolku {to saka i kolku {to mu treba), a koga mu
7-8
2
15
Za pro{talnata godina Vo sedmata godina pro{tevaj!
dava{, da ne ti se naàli srceto tvoe, bidej}i Gospod, tvojot Bog, }e te blagoslovi za toa vo site tvoi raboti i vo s#, {to vr{at racete tvoi; 11 za{to siromasi }e ima sekoga{ vo zemjata (tvoja); zatoa i ti zapovedam, velej}i ti: otvoraj ja rakata tvoja za tvojot brat, za siromaviot i za nesre}niot vo zemjata tvoja; Osloboduvawe na robovite 12 ako ti se prodade tvoj sonarodnik Evrein ili Evrejka, toj treba {est godini da ti raboti, a sedmata godina pu{ti go na sloboda; 13 koga, pak, go pu{ta{ na sloboda, ne otpu{taj go so prazni race, 14 tuku daruvaj go so ne{to od stadata tvoi, od p~enicata tvoja i od vinoto tvoe: daj mu od ona, so koe te blagoslovil Gospod, tvojot Bog; 15 pomni deka i ti be{e rob vo egipetskata zemja, i Gospod, tvojot Bog, te oslobodi; ete zatoa i ti go zapovedam denes ova. 16 Ako, pak, ti kaè: Ne sakam da si odam otkaj tebe, za{to te zasakav tebe i domot tvoj, bidej}i mi e dobro kaj tebe, 17 zemi {ilo i produp~i mu go uvoto na kriloto od vratata tvoja; i toj }e ti bide rob zasekoga{. Taka postapuvaj i so robinkata tvoja. 18 Za da ne ti bide te{ko, poradi toa {to si dolèn da go pu{ta{ na sloboda, bidej}i toj ti izrabotil vo tekot na {este godini dvojno pove}e otkolku platen naemnik, zatoa Gospod, tvojot Bog, }e te blagoslovi vo s#, {to i da pravi{. Prvorodenite od ìvotnite Sekoe ma{ko prvorodeno, {to }e se rodi od krupniot i od sitniot tvoj dobitok, posvetuvaj Mu go na Gospod, tvojot Bog: ne raboti so prvorodeniot vol svoj i ne striì gi prvorodenite od sitniot tvoj dobitok; 20 toa jadi go ti i ~eladta tvoja pred Gospod, tvojot Bog, sekoja godina, na mestoto, {to }e go odbere Gospod; 21 ako, pak, toa bide so nedostatok, kuco, ili slepo, ili so nekoj drug ne19
11
15,4 Mt 26,11 Mk 14,7
12
3 Mojs 25,8 34,14
15
5,15
19
2 Mojs 13,2 13,11-16
221
VTOROZAKONIE
22 dostatok, ne prinesuvaj go kako `rtva
na Gospod, tvojot Bog, 22 no vo gradovite tvoi neka se jade; ne~ist i ~ist moè da jade od nego kako 16,1-17 3 Mojs {to se jade srna i elen; 23,1-44 23 samo krvta ne jadi mu ja: isturaj ja 4 Mojs 28,16-31 na zemjata kako voda.
12,15-16 29,1-39
3
Lk 22,19
Vnimavaj na mesecot aviv, za da ja praznuva{ Pashata na Gospod, Lk 2,41 tvojot Bog, za{to vo toj mesec si izle8 gol od Egipet, no}e. 2 I koli Pasha na Gospod, tvojot Bog, 5,14 od sitniot i od krupniot tvoj dobitok, na mestoto, {to }e go odbere Gospod, za da se proslavuva imeto Negovo tamu. 3 Ne jadi so nea leb so kvas: sedum dena jadi so nea beskavasni lebovi, lebovi na bedata, bidej}i nabrzina izlegovte od Egipet, za da go pomnite denot na va{iot izlez od egipetskata zemja vo site godini na svojot ìvot; 4 ni{to so kvas da nema kaj tebe vo site tvoi predeli vo tekot na sedumte dena, i od mesoto, {to si go prinel kako `rtva ve~erta na prviot den, ni{to ne smee da ostane do utrinata. 5 Ne smee{ da kole{ Pasha ni vo eden od gradovite tvoi, {to Gospod, tvojot Bog }e ti gi dade: 6 tuku samo na ona mesto, {to }e go odbere Gospod, tvojot Bog, za prebivali{te na imeto Negovo, tamu koli Pasha nave~er, pri zajdisonce, vo ona isto vreme, vo koe si izlegol od egipetskata zemja; 7 pa ispe~i i jadi na ona mesto {to }e go odbere Gospod, tvojot Bog, a na vtoriot den moè{ da se vrati{ vo domot tvoj. 8 [est dena jadi beskvasni lebovi, a sedmiot den e posleden den od praznikot na Gospod, tvojot Bog; ne vr{i vo toj den nikakva rabota.
6
16
Praznikot Pasha
spored ona kolku {to moè da dade 12 rakata tvoja, vo zavisnost od toa so {to 5,15 te blagoslovil Gospod, tvojot Bog; 18 11 i razveseli se pred Gospod, tvojot 1,9-18 Bog, ti, sinot tvoj i }erkata tvoja, ro- 19 bot tvoj i robinkata tvoja, levitot koj 24,17 e vo gradovite tvoi, i dojdenecot, sira- 25,1 2 Mojs kot i vdovicata, {to se kaj tebe, na ona 23,1-3 mesto, {to }e go odbere Gospod, tvojot 23,6-8 Izreki Bog, za prebivali{te na imeto Negovo; 17,23 12 pomni deka ti be{e rob vo egipetskata zemja, i pazi gi i ispolnuvaj gi ovie naredbi. Praznikot Senici Sedum dena praznuvaj go praznikot Senici, otkako }e gi pribere{ plodovite od nivite tvoi i vinoto od presite tvoi. 14 Pa razveseli se ti na praznikot tvoj, sinot tvoj i }erkata tvoja, robot tvoj i robinkata tvoja, levitot i dojdenecot, sirakot i vdovicata, koi se vo gradovite tvoi; 15 sedum dena proslavuvaj Go Gospoda, tvojot Bog, na ona mesto, {to }e go odbere Gospod, tvojot Bog (za da se priziva tamu imeto Negovo), bidej}i }e te blagoslovuva Gospod, tvojot Bog, vo site plodovi tvoi i vo sekoja rabota na racete tvoi i ti samo }e se veseli{. 16 Tripati vo godinata sekoe ma{ko treba da se javuva pred Gospod, tvojot Bog, na mestoto, {to }e go odbere Toj: na praznikot Beskvasnici, na praznikot Pedesetnica i na praznikot Senici; i nikoj ne smee da se javuva pred Gospod so prazni race, 17 no sekoj so dar vo rakata, spored blagoslovot od Gospod, tvojot Bog, {to Toj ti go dal.
13
Naredba vo vrska so sudstvoto Vo site tvoi gradovi, koi Gospod, tvojot Bog, }e ti gi dade, postavi si sudii i nadzornici spored plemiwata svoi, za da mu sudat na narodot so praveden sud; 19 ne iskrivuvaj go zakonot, ne gledaj na lice i ne zemaj darovi, bidej}i podarocite gi zaslepuvaat o~ite na mudrite
18
Praznikot Pedesetnica Izbroj sedum sedmici; po~ni da gi broi{ sedumte sedmici, otkoga }e go stavi{ srpot na ètvata; 10 toga{ praznuvaj go praznikot Pedesetnica vo ~est na Gospod, tvojot Bog,
9
222
VTOROZAKONIE
17,1 i gi izopa~uvaat zborovite na praved-
7,25 3 Mojs 22,20-25
nite; 20 pravdata i samo pravdata baraj ja, 4 za da bide{ ìv i da otide{ da ja nas13,15 ledi{ zemjata, koja Gospod, tvojot Bog, 5 ti ja dava.
6
13,10-11 21
Zabraneti religiozni obi~ai
Ne posaduvaj {umi~ka od kakvi i da e drvja pokraj `rtvenikot na Gospod, 7 tvojot Bog, {to }e go podigne{; 22 i ne podignuvaj statua vo tvoite Jn 8,7 1 Kor 5,13 mesta, bidej}i toa go mrazi Gospod, tvojot Bog.
19,15 Evr 10,28
Ne prinesuvaj `rtva na Gospod, tvojot Bog, vol, ili ovca, koi se povredeni, ili imaat nekakov nedostatok, bidej}i toa e gnasotija pred Gospod, tvojot Bog. 2 Ako se najde kaj tebe vo eden od gradovite tvoi, {to Gospod, tvojot Bog, ti gi dava, ma` ili èna, {to }e napravi zlo pred Gospod, tvojot Bog, i so toa go prestapi zavetot Negov, 3 pa trgne i po~ne da im sluì na drugi bogovi, i im se poklonuva nim, ili na sonceto, ili na mese~inata, ili na seto voinstvo nebesko, {to e sprotivno na moite zapovedi, 4 i ti bide soop{teno, i ti proveri{ dobro; pa, ako toa e vistina, ako e napravena takva gnasotija vo Izrail, 5 izvedete go toj ma`, ili taa èna, {to go napravile toa zlo, pred vratata i ubijte gi so kamewa, za da umrat. 6 Spored svedo~eweto na dvajca ili trojca svedoci osudeniot na smrt treba da se pogubi: ne smee da se pogubuva po svedo~eweto na samo eden svedok; 7 prvo rakata na svedocite treba da padne vrz nego, za da bide ubien, a potoa racete na celiot narod; taka istrebete go zloto od va{ata sredina. Za te{kite dela da se presuduva vo svetili{teto
8 Ako po nekoe delo bide te{ko za tebe da presudi{ vo vrska so nekoe ubistvo ili ranuvawe, i nastane nesoglasie vo tvojot sud, stani i odi vo mestoto,
17
{to }e go odbere Gospod, tvojot Bog, (za da se priziva tamu imeto Negovo), 9 i prijdi kaj sve{tenicite leviti i kaj sudijata, koj }e bide vo tie denovi; pra{aj gi, i tie }e ti kaàt, kako da presudi{. 10 I postapi, onaka kako {to }e ti kaàt na mestoto {to }e go odbere Gospod, i gledaj da izvr{i{ s# {to }e ti kaàt tie; 11 spored zakonot i spored presudata {to }e ja kaàt, postapi taka i ne otstapuvaj ni desno ni levo od ona, {to }e ti go kaàt tie. 12 A koj }e postapi drsko, i ne }e go poslu{a sve{tenikot, {to e tamu na slu`ba pred Gospod, tvojot Bog, ili sudijata, ({to }e bide vo tie denovi) toj treba da umre. Taka is~istete go zloto od Izrail; 13 pa celiot narod }e ~ue, i }e se upla{i, i vo idnina nema da postapuva drsko. Pravila vo vrska so knezot
14 Koga }e vleze{ vo zemjata, koja Gospod, tvojot Bog, ti ja dava, i ja osvoi{, i se naseli{ vo nea, i re~e{: ]e si postavam knez, kako drugite sosedni narodi 15 postavi si knez, kogo Gospod, tvojot Bog, }e go izbere, postavi si knez od bra}ata tvoi; ne smee{ da postavi{ (za knez) tu|inec, koj ne e tvoj sonarodnik. 16 No toj da ne gi umnoùva kowite svoi i da ne pra}a lu|e da kupuvaat vo Egipet, za da gi umnoì kowite svoi, bidej}i Gospod vi re~e: Ne obiduvajte se da se vratite ve}e po toj pat; 17 i da ne gi namnoùva ènite svoi, za da ne se razvrati srceto negovo, i da ne natrupuva srebro i zlato prekumerno. 18 A koga }e sedne so vlast na prestolot, neka si napravi prepis na ovoj zakon od knigata, {to se nao|a kaj sve{tenicite leviti, 19 i neka go drì kaj sebe i neka go ~ita vo site denovi na negoviot ìvot, za da se nau~i da se pla{i od Gospod, svojot Bog, i da gi pazi i da gi ispolnuva site ovie zapovedi i naredbi;
9
2 Let 19, 8-11
11
5,32
12
18,5-7
13
13,12
14
1 Car 8, 5-18
16
3 Car 10,26-29 Is 31,1-3
18
31,24
19
4 Car 23, 1-3.25
223
VTOROZAKONIE
za da ne se vozgordee srceto negovo pred negovite bra}a, i da ne otstapuva od zakonite ni desno, ni levo, za da ca18,1 ruva mnogu godini, toj i sinovite ne33,9-11 govi vo Izrail.
20 5,32
20
4 Mojs 18 1 Kor 9,13
Da nema del i nasledstvo vo Izrail za sve{tenicite leviti, 4 26,1-11 vo celoto pleme Levievo; tie treba da se hranat od `rtvite za Gospod, i od 9-14 delot Negov, Dela 16,16 2 za niv nema da ima del me|u bra}ata 19,19 10 negovi: Samiot Gospod e negov del, ka4 Car 21,6 ko {to mu re~e Toj. 23,24 3 Eve, {to treba da bide opredeleno za sve{tenicite od narodot, od onie, {to prinesuvaat `rtva vol ili ovca ili koza; na sve{tenikot treba da mu se dava ple{kata, vilicite i utrobata; 4 davaj mu isto taka i prvina od p~enicata tvoja, od vinoto tvoe i od masloto tvoe, i prvinata od strigot na ovcite tvoi, 5 bidej}i Gospod, tvojot Bog, nego go izbra od site tvoi plemiwa da pretstoi (pred Gospod, tvojot Bog) i da sluì (i da blagoslovuva) vo imeto Gospodovo, toj i sinovite negovi vo site denovi. 6 I ako levit nekoj dojde od nekoj od tvoite gradovi, niz celata zemja (na sinovite) na Izrail, kade {to ìveel toj, i po èlba na du{ata svoja dojde na mestoto, {to }e go odbere Gospod, 7 i po~ne da sluì vo imeto na Gospod, svojot Bog, kako i site negovi bra}a leviti, koi stojat tamu pred Gospod, 8 kako hrana neka dobie ednakov del, osven dobienoto od proda`bata na tatkoviot imot.
10,8-9
18
Pravata na potomcite Levievi
La`ni i vistinski proroci Koga }e vleze{ vo zemjata, koja Gospod, tvojot Bog, ti ja dava, da ne svikne{ da pravi{ gnasotii, kakvi {to vr{ele tie narodi; 10 da ne se najde me|u vas ~ovek koj go tera sinot svoj ili }erkata svoja da pomine preku ogan, zaradi o~istuvawe, ili da pretskaùva, da gata, ili, pak, ma|epsnik,
9
baja~, ili {to povikuva duhovi, nitu, pak, vol{ebnik, ni takov {to razgovara so mrtvi; 12 za{to, sekoj, koj go pravi toa, e gnasen pred Gospod, i tokmu poradi tie gnasotii Gospod, tvojot Bog, gi izgonuva od pred tebe. 13 Bidi neporo~en pred Gospod, tvojot Bog; 14 za{to tie narodi, {to ti gi progonuva{, gi slu{aat gata~ite i pretskaùva~ite, a toa Gospod, tvojot Bog, na tebe ti go zabranil. 15 Gospod, tvojot Bog, }e ti digne prorok od bra}ata tvoi, kako mene, Nego slu{ajte Go, 16 bidej}i ti Go mole{e Gospoda, tvojot Bog, kaj Horev vo denot na sobranieto, velej}i: Da ne go ~ujam vo idnina glasot na Gospod, na{iot Bog, i da ne go vidam pove}e toj golem ogan, za da ne umram. 17 I mi re~e Gospod: Dobro e toa, {to ti go kaàle; 18 Jas }e im izdignam prorok od bra}ata nivni, kakov {to si ti, }e gi stavam zborovite Moi vo ustata Negova i Toj }e im kaè s#, {to Jas }e mu zapovedam; 19 a koj ne }e gi poslu{a zborovite {to }e gi govori (onoj Prorok) od Moe ime, Jas }e mu se odmazdam. 20 Koj, pak, prorok }e se osmeli da zboruva od Moe ime, ona {to ne sum mu zapovedal da govori i onoj {to }e zboruva od imeto na drugi bogovi, takviot prorok da bide poguben. 21 No }e si re~e{ vo srceto svoe: Kako }e razbereme koi zborovi ne gi kaàl Gospod? 22 Eve kako }e gi doznaete: ako prorokot govori od imeto na Gospod, i zborovite ne se zbidnat i ne se ispolnat, toga{ Gospod ne gi kaàl tie zborovi, tuku gi kaàl prorokot poradi svojata drskost, ne pla{i se od nego.
11
11
3 Mojs 19,31 Is 8,19
12
7,25
13
Mt 5,48
15
4 Mojs 12,6-7 Mt 17,5 Mk 9,4-7 Dela 3,22 7,37
16
5,23-31
18
2 Mojs 4,12-15
19
Ez 3,19 33,9
22
Er 28,7-9
19,1-13
4,41-43
1
12,29
Koga Gospod, tvojot Bog, }e gi uni{ti narodite, ~ija zemja ti ja dava Gospod, tvojot Bog, i ja nasle-
19
Gradovi zasolni{ta
224
VTOROZAKONIE
6 di{ po niv, i se naseli{ vo gradovite
4 Mojs 35,19
nivni, i so ku}ite nivni, 2 toga{ oddeli tri grada vo zemjata 9 svoja, {to Gospod, tvojot Bog, ti ja dava 6,5 vo nasledstvo; 3 izgradi si pat i razdeli ja na tri dela seta zemja, {to Gospod, tvojot Bog, ti ja dava vo nasledstvo; tie da sluàt za zasolni{te na sekoj ubiec. 4 A eve koj ubiec moè da se zasolni tamu i da ostane ìv: onoj {to }e ubie blièn svoj bez umisla, i da ne mu bil neprijatel porano; 5 onoj {to }e otide so drugarot svoj vo {uma da sobira drva, pa ja zamavne sekirata so raka, za da prese~e drvo, i ispadne se~iloto od dr{kata, go pogodi drugarot negov, i toj umre, takov neka se zasolni vo eden od tie gradovi, za da ostane ìv, 6 za da ne go podgoni odmazdnikot za krv so razjareno srce ubiecot i da go stigne, pa, ako patot bide dolg, i go ubie, iako toj ne smee da se osudi na smrt, bidej}i ne mu bil neprijatel porano; 7 zatoa i ti zapovedav, velej}i ti: oddeli si tri grada. 8 Koga pak Gospod, tvojot Bog, }e gi pro{iri tvoite predeli, kako {to se be{e zakolnal na predcite tvoi, i ti ja dade seta zemja, {to im ja be{e vetil na predcite tvoi, 9 ako se trudi{ da gi ispolnuva{ site ovie zapovedi, {to denes ti gi zapovedam: da Go saka{ Gospoda, tvojot Bog, i da odi{ po Negovite pati{ta vo site denovi, toga{ kon tie tri grada dodaj u{te tri grada, 10 za da ne se proleva nevina krv vo zemjata tvoja, {to ti ja dava Gospod, tvojot Bog vo nasledstvo i za da ne bide{ obvinet poradi krv. 11 No ako ima (kaj tebe) nekoj ~ovek koj e neprijatel na bli`niot svoj i go na~eka, pa se nafrli na nego i go istepa taka, {to toj umre, i izbega vo eden od onie gradovi, 12 stare{inite na toj grad da ispratat, da go zemat ottamu i da go predadat vo racete na odmazdnikot za krv i da umre.
Da ne go po{tedi okoto tvoe: o~is- 13 ti ja krvta na neviniot od Izrail, i }e 19,21 ti bide dobro. 14
13
Granicite na zemji{teto 15 14 Ne ja premestuvaj me|ata na bli`- 17,2-7 18,16 niot svoj, postavena od pradedovcite Mt Jn 8,16-18 2 Kor 13,1 tvoi vo tvoeto nasledstvo, {to si go Tim 5,19 dobil vo zemjata, koja Gospod, tvojot 1 Evr 10,28 Bog, ti ja dava vo vladenie.
17 20
13,6.12
27,17
Za svedocite
15 Ne e dovolen eden svedok protiv ~ovek za kakva i da bilo vina, prestap ili nekoj grev, so koj zgre{il: pri svedo~eweto na dvajca ili trojca svedoci se donesuva (sekoe) re{enie. 16 Ako protiv nekogo izleze nepraveden svedok, obvinuvaj}i go za prestap, 17 i obajcata, koi se sudat, neka zastanat pred Gospod, pred sve{tenicite i pred sudiite, {to }e se najdat vo tie denovi; 18 i sudiite neka gi ispitaat dobro, pa ako onoj svedok e la`liv svedok i la`no svedo~i protiv bratot svoj, 19 napravete mu go ona {to go be{e namislil da mu go napravi na bratot svoj: taka is~istete go zloto od va{ata sredina. 20 I drugite }e ~ujat, pa }e se upla{at, i nema vo idnina da pravat takvo zlo kaj vas. 21 Da ne go po{tedi okoto tvoe: du{a za du{a, oko za oko, zab za zab, raka za raka, noga za noga. (Kakva {teta nekoj }e mu napravi na bli`niot svoj, takva da mu se vrati).
17,9
21
7,16 2 Mojs 21,23-25 Mt 5,38
20,1
1,28-29
3-4
Evr 12,3-4
Zakoni vo vrska so vojnata Koga }e izleze{ vo vojna protiv neprijatelite tvoi i }e vidi{ kowi i bojni koli, i mnogu lu|e, pove}e od tebe, ne pla{i se od niv, bidej}i Gospod, tvojot Bog, Koj te izvede od egipetskata zemja, e so tebe. 2 Koga, pak, pretstoi borba, sve{tenikot neka se pribliì i neka mu zboruva na narodot, 3 i da mu kaè: Slu{aj, Izraile, vie denes vleguvate vo boj protiv va{ite neprijateli: da ne oslabuva srceto va-
20
225
VTOROZAKONIE
5 {e, ne pla{ete se, ne zbunuvajte se i 6
28,30 1 Mak 3,56
1,15
8
1,28
11
Is.N. 16,10 Sud 1,28-35 3 Car 9,21
14
2,35
16
2,34
neka ne ve fati panika od niv, 4 bidej}i Gospod, va{iot Bog, odi so vas, za da se bori za vas protiv va{ite neprijateli i da ve spasi. 5 Nadzornicite, pak, neka mu re~at na narodot, i neka mu kaàt: Koj izgradil nova ku}a i ne se vselil vo nea, neka si odi i da se vrati vo domot svoj, za da ne umre vo bojot, pa drug da se vseli vo nea; 6 i koj nasadil lozje i ne go berel, neka si odi i neka se vrati vo domot svoj, za da ne umre vo bojot, pa drug da sobere s#; 7 i koj se svr{il i ne se oènil, neka si odi i neka se vrati vo domot svoj, za da ne umre vo bojot, pa drug da ja zeme svr{enicata negova. 8 Nadzornicite neka mu kaàt u{te na narodot i neka mu re~at: Koj e pla{liv i malodu{en, neka si odi i neka se vrati vo domot svoj, za da ne gi napravi pla{livi srcata na bra}ata svoi, kako negovoto srce. 9 Otkako nadzornicite }e mu go kaàt toa na narodot, da izberat voeni na~alnici za da go vodat narodot. 10 Koga }e se pribliì{ do nekoj grad, za da go prezeme{, predloì mu mir. 11 Ako se soglasi na mir so tebe i ti gi otvori portite, celiot narod {to se nao|a vo nego, }e ti pla}a danok i }e ti raboti. 12 Ako, pak, ne se soglasi na mir so tebe, i po~ne da vojuva protiv tebe, opkoli go; 13 i, koga Gospod, tvojot Bog, }e go predade vo racete tvoi, pogubi so se~iloto na me~ot s# {to e ma{ko kaj nego; 14 samo ènite i decata, dobitokot i s# {to ima vo gradot, zaplenete go za sebe i koristi se so plenot na neprijatelite svoi, koi Gospod, tvojot Bog, ti gi predal. 15 Taka postapi so site gradovi, {to se mnogu daleku od tebe, a koi ne se gradovi na tie narodi. 16 No vo gradovite na onie narodi, koi Gospod, tvojot Bog, ti dava da ja nasledi{ zemjata nivna, ne ostavaj ni edna ìva du{a,
tuku predaj gi na prokletstvo: 17 Hitijcite, Amorejcite, Hanancite, 7,11 Perizijcite, Evejcite i Jevusijcite (i 18 Gergesijcite), kako {to ti be{e zapo- 18,9 vedal Gospod, tvojot Bog, 18 za da ne ve nau~at da pravite takvi 21,7 gnasotii, kakvi {to tie pravele za Mt 27,24 svoite bogovi, za da ne gre{ite i vie pred Gospod, va{iot Bog. 19 Koga opsaduva{ dolgo vreme nekoj grad, za da go prezeme{ i zavladee{, ne se~i gi drvjata negovi, {to se vo {umata, tuku koristi gi plodovite nivni za hrana, i ne opusto{uvaj ja okolinata, bidej}i drvoto vo poleto ne e ~ovek, za da izbega od tebe vo tvrdinata; 20 samo onie drvja, za koi znae{ deka ne davaat nikakvi plodovi, moè{ da gi se~e{ i od niv da pravi{ opsadni napravi za gradot, koj vojuva so tebe, s# dodeka ne go pokori{.
17
Ubistvo ~ij izvr{itel e nepoznat Ako vo zemjata, {to Gospod, tvojot Bog, ti ja dava da ja nasledi{, se najde ubien ~ovek vo poleto, i ne se znae, koj go ubil, 2 neka izlezat tvoite stare{ini i sudiite i neka go izmerat rastojanieto od ubieniot do gradovite naokolu; 3 i stare{inite na gradot, {to e najblisku do ubieniot, neka zemat juni~ka, so koja ne e raboteno i koja ne nosela jarem, 4 i stare{inite od toj grad neka ja odvedat taa juni~ka vo pust, neobraboten i nezasejuvan dol, i tamu vo dolot, neka ja zakolat junicata; 5 potoa neka pristapat sve{tenicite, sinovite Levievi, (bidej}i Gospod, tvojot Bog, niv gi izbra da Mu sluàt i da blagoslovuvaat od imeto Negovo, i spored zborovite nivni da se presudi sekoja raspravija i sekoja pri~ineta povreda), 6 i site stare{ini od toj grad, najbliskiot do ubieniot, neka si gi izmijat racete nad (glavata na) zaklanata junica vo dolot, 7 pa da objavat i da kaàt: Na{ite race ne ja proleaja ovaa krv i na{ite o~i ne vidoa;
21
226
VTOROZAKONIE
o~isti go od grev, Gospodi, narodot Svoj izrailski, koj si go oslobodil (od 16 egipetskata zemja) i ne dopu{taj da 1 Mojs ostane vrz nego nevina krv. I tie }e se 27,36 29,30-31 o~istat od krvta. 9 Taka treba da ja otstranuva{ od 1 Let 5,1-2 18 sebesi krvta na neviniot, ako saka{ da Is 1,2 pravi{ (dobro i) pred Gospod, (tvojot Izreki 1,8 Bog).
8 13,6
@enidba so zarobena èna

10 Koga }e izleze{ vo boj protiv neprijatelite svoi, i Gospod, tvojot Bog, ti gi predade vo racete tvoi, i ti gi zarobi{, 11 pa vidi{ me|u zarobenite èna ubavica, i ja zasaka{, i }e posaka{ da si ja zema{ za èna, 12 odvedi ja vo domot Tvoj, i neka ja istriè taa glavata svoja i neka gi ise~e noktite svoi, 13 neka ja soble~e ropskata obleka, neka ìvee vo domot tvoj, i da go oplakuva tatkoto svoj i majkata svoja cel mesec; potoa moè{ da vleze{ pri nea, i da $ stane{ ma`, i taa da ti bide èna. 14 Ako, pak, otposle taa ne ti e po volja, otpu{ti ja, no ne prodavaj ja za srebro, nitu da ja ima{ za robinka, za{to ti si ja obes~estil.
tatko i glasot na svojata majka, pa iako go kaznuvale, toj pak e neposlu{en; 19 toga{ tatko mu i majka mu neka go zemat i odvedat pri stare{inite na gradot, pri vratite na svoeto mestoìveewe, 20 pa neka im kaàt na gradskite stare{ini: Ovoj na{ sin e buen i nepokoren, ne gi slu{a na{ite soveti, rasipnik e i pijanica. 21 Toga{ site maì od gradot negov neka go kamenuvaat do smrt; taka is~istete go zloto od samite sebe, i drugite }e ~ujat i }e se upla{at.
20
Izreki 23,20-22
21
Izreki 30,17
22-23
Jn 19,31 Gal 3,13
23
Is.N. 8,29 10,26 Est 9,24-25
22,1
2 Mojs 23,4
Mt 7,12 Teloto na obeseniot 22 Ako nekoj napravi grev, {to 4 zasluùva smrt, pa bide umrtven, i ti 2 Mojs 23,5 go obesi{ na drvo, 23 teloto negovo da ne preno}eva na drvoto, tuku pogrebi go istiot den, za{to proklet e od Boga sekoj koj visi na drvo, i ne oskvernuvaj ja zemjata, {to Gospod, tvojot Bog, ti ja dava vo nasledstvo.
Pravata na prvorodeniot sin Ako nekoj ima dve èni ednata sakana, a vtorata nesakana, pa tie i dvete mu rodat sinovi i ako prvorodeniot sin mu e od nesakanata èna, 16 toga{, pri podelbata na imotot me|u sinovite, toj ne moè da dade prvenstvo na sinot od sakanata èna, mesto na prvorodeniot od nesakanata, 17 tuku e dolèn da go priznae za svoj prvenec sinot od nesakanata èna i nemu da mu dade dvoen del od siot imot, bidej}i toj e po~etok na negovata sila; nemu mu pripa|a pravoto na prvorodstvo.
15
Da se ceni imotot na bli`niot Ako vidi{ vol od bli`niot tvoj ili ovca negova zaskitana na pat, ne ostavaj gi, tuku poteraj gi kaj nego; 2 ako, pak, bli`niot tvoj, ne e blizu do tebe, ili, pak, ne go poznava{, priberi gi vo domot tvoj, i neka ostanat kaj tebe, dodeka toj ne gi pobara, i toga{ vrati mu gi; 3 taka postapuvaj so magareto negovo, taka postapuvaj so oblekata negova, taka postapuvaj so sekoja zagubena rabota na bli`niot tvoj, {to toj }e ja zagubi, a ti ja najde{: od toa ne smee{ da se otklonuva{. 4 Ako go vidi{ magareto na bli`niot tvoj ili volot negov, padnati na patot, ne ostavaj gi, tuku kreni gi so nego zaedno.
22
Za neposlu{niot sin Ako nekoj ima buen i nepokoren sin, koj ne go slu{a glasot na svojot
18
Razni propisi @ena ne treba da nosi ma{ka obleka, i ma` ne treba da se oblekuva vo ènska obleka: sekoj, {to go pravi toa, odvraten e pred Gospod, tvojot Bog.
5
227
VTOROZAKONIE
6
25,4 3 Mojs 22,28
7
4,40
11
3 Mojs 19,19
12
4 Mojs 15,37-41 Mt 23,5
19
22,29
Ako najde{ na patot pti~je gnezdo na nekoe drvo ili na zemja, so pilci ili jajca, i majkata sedi nad piliwata ili na jajcata, ne ja zemaj majkata zaedno so malite: 7 majkata pu{ti ja, a malite zemi gi, za da ti bide dobro, i da ti se prodolàt denovite tvoi. 8 Ako gradi{ nova ku}a, napravi okolu pokrivot nejzin ograda, za da ne padne nekoj od nego, ta da navle~e{ krv na svojata ku}a. 9 Da ne see{ vo lozjeto tvoe semiwa od drugi vidovi rastenija, za da ne se oskvernat plodot i semiwata, so koi }e go posee{ i plodot na lozjeto tvoe. 10 Da ne ora{ so vol i magare zaedno. 11 Da ne oblekuva{ obleka, tkaena me{ano od volna i od len zaedno. 12 Napravi si reski na ~etirite krai{ta od nametkata tvoja, so koja se nametnuva{.
6
Sporni slu~ai vo vrska so èna Ako nekoj zeme èna, i vleze pri nea, pa ja namrazi, 14 i ja obvini za poro~ni dela i pu{ti lo{i zborovi za nea, i kaè: Ja zedov ovaa èna, vlegov pri nea, i ne ja najdov devica, 15 toga{ tatkoto na devojkata i majkata nejzina neka gi zemat i neka gi iznesat devstvenite belezi na devojkata kaj stare{inite pred portata; 16 i tatkoto na devojkata neka im kaè na stare{inite: Mu ja dadov }erkata moja za èna na ovoj ~ovek, a sega toj ja namrazi, 17 i ete, ja obvinuva za poro~ni dela, velej}i: ne ja najdov }erkata tvoja devica; no eve gi devstvenite belezi na }erkata moja. I da ja rasprostre dolnata obleka nejzina pred stare{inite od toj grad. 18 Toga{ gradskite stare{ini da go fatat maòt i da go kaznat, 19 i da go globat so sto {ekeli srebro, i toa da mu go dadat na tatkoto od devojkata, poradi toa {to nanel zlo na izrailska devica; taa, pak, da si ostane negova èna, i toj da ne moè da se razvede od nea preku celiot ìvot.
13
Ako, pak, kaànoto izleze vistina, i taa ne bide najdena kako devica, 21 toga{ neka ja dovedat devojkata pred vratata na tatkovata $ ku}a, i gradskite maì neka ja kamenuvaat do smrt, bidej}i izvr{ila sramno delo vo Izrail, go oskvernila tatkoviot dom; taka istrebuvajte go zloto od sebe. 22 Ako nekoj bide faten da leì so maèna èna, toga{ i obajcata da bidat predadeni na smrt: i maòt koj leèl so ènata, i ènata: taka istrebuvajte go zloto od Izrail. 23 Ako nekoja devica, svr{ena za ma`, ja sretne nekoj vo gradot i legne so nea, 24 toga{ i obajcata da gi dovedete pred portata na toj grad i da gi pretepate so kamewa do smrt: devojkata poradi toa {to ne vikala vo gradot, a maòt, poradi toa {to ja oskvernil svr{enicata na bli`niot svoj: taka istrebuvajte go zloto od sebe. 25 Ako, pak, nekoj sretne vo poleto devojka svr{ena, pa ja siluva, da bide poguben samo maòt, koj leèl so nea, 26 a na devojkata ne pravete $ ni{to; kaj devojkata nema grev za smrt: toa e isto, kako koga nekoj go napadne bli`niot svoj i go ubie; 27 bidej}i toj ja sretnal vo poleto, a svr{enata devojka i da vikala, nemalo koj da ja spasi. 28 Ako nekoj sretne devica nesvr{ena, pa ja siluva, i gi zate~at, 29 toga{ onoj, {to leèl so nea, da mu dade na tatkoto od devojkata pedeset {ekeli srebro, a taa da bide negova èna, bidej}i toj ja osramotil; preku celiot svoj ìvot toj ne moè da se razvede od nea. 30 Nikoj ne smee da ja zeme ènata na tatkoto svoj i da go otkriva krajot od pokrivkata tatkova.
20
21
13,6
22
3 Mojs 20,10 Jn 8,5
24
13,11
28
1 Mojs 34 2 Mojs 22,16-17 2 Car 13
29
22,19
30
27,20 1 Kor 5,1
23,1
3 Mojs 21,17-23 Is 56,3-7 Mt 19,12
Onoj {to e skopen ili e so ise~en polov organ ne moè da vleze vo op{testvoto Gospodovo: 2 nitu sin na bludnica ne moè da se primi vo Gospodovata zaednica ni toj, ni negovite potomci do desetto koleno.
23
Lu|e koi ne se primaat vo zaednicata Gospodova
228
VTOROZAKONIE
3
Neem 13,13
8
5,9
10
3 Mojs 15,16-17
14
7,6
15
1 Car 30,11-15
Amonec i Moavec ne smee da vleguva vo zaednicata Gospodova; a nivnite potomci da ne se primaat vo Gospodovata zaednica i po desetoto koleno, doveka. 4 zatoa {to tie ne ve presretnaa so leb i voda po patot, koga bevte izlegle od Egipet, i zatoa {to go nagovorija protiv tebe Valaam Beoroviot sin, od Petor vo Gorni Aram, za da te prokolne. 5 No Gospod, tvojot Bog, ne saka{e da go ~ue Valaam i ja svrte Gospod, tvojot Bog, kletvata negova vo blagoslov za tebe, bidej}i Gospod tvojot Bog te zasaka; 6 ne poèluvaj im ni mir, ni dobrina preku site tvoi denovi doveka. 7 Ne gnasi se od Edomec, bidej}i toj e tvoj brat; ne gnasi se od Egip}anin, za{to ti be{e dojdenec vo zemjata negova; 8 Potomcite nivni, rodeni vo treto koleno, moàt da bidat primeni vo Gospodovata zaednica.
3
neka ìvee so tebe, me|u vas neka 17 Mojs ìvee vo sekoe mesto, {to }e mu bide 1 38,21-22 ugodno; ne go pritesnuvaj.
16
18
Sakralnoto bludstvo
17 Bludnica od izrailskite }erki da nema, i bludnik da nema od sinovite na Izrail. 19 18 Vo domot na Gospod, tvojot Bog, ne 2 Mojs prinesuvaj bludni~ka nagrada, za ni- 22,25 kakov zavet, toa e odvratnost pred Gos- 21-23 4 Mojs 30,3 pod, tvojot Bog.
3 Car 14,24 15,12 4 Car 23,7 Os 4,14
Za zaemot so lihva
19
Ne mu davaj na bratot svoj so lihva, nitu srebro, nitu hrana, nitu ne{to 25 drugo, {to se dava vo zaem so lihva; Mt 12,1 20 na tu|inec davaj mu so lihva, a na bratot svoj ne mu davaj so lihva; za da te 24,1 blagoslovi Gospod, tvojot Bog, vo site Is 50,1 tvoi raboti na zemjata, vo koja odi{ da Os 3,1-3 Mt 5,31 ja nasledi{. 19,3-9 Zavetite Ako Mu dade{ zavet na Gospod, tvojot Bog, bezdrugo ispolni go, za{to Gospod, tvojot Bog, }e go pobara od tebe i vrz tebe }e padne grev; 22 ako, pak, ne si vetil, nema da ima{ grev. 23 Ona {to }e izleze od ustata tvoja, zapazuvaj go i ispolnuvaj go, bidej}i so obraz si Mu vetil dar na Gospod, tvojot Bog, i dobrovolno si go kaàl so ustata svoja.
21
Izreki 20,25 Prop 5,3-5 Mt 5,33 Dela 5,4
îstotata na logorot 9 Koga odi{ vo boj protiv neprijatelite svoi, pazi se od s# {to e lo{o. 10 Ako kaj tebe ima nekoj ne~ist poradi no}na slu~ka, toj treba da izleze nadvor od logorot i da ne vleguva vo nego; 11 a ve~erta da go izmie teloto svoe so voda, i po zajdisonce neka vleze vo logorot. 12 Ti treba da ima{ mesto nadvor od logorot, kade {to }e odi{ da gi izvr{uva{ svoite fiziolo{ki potrebi; 13 pokraj svoeto oru`je, ti treba da ima{ i lopatka; pa koga }e odi{ tamu nadvor, iskopaj so nea jama i potoa pokrij ja so nea ne~istotijata svoja, 14 bidej}i Gospod, tvojot Bog, prestojuva vo logorot tvoj, za da te izbavuva i da gi predava neprijatelite tvoi vo tvoi race; zatoa logorot tvoj treba da bide svet, za da ne vidi Toj kaj tebe ne{to ne~isto i da ne se ottrgne od tebe. Rob vo begstvo Ne predavaj go robot na negoviot gospodar, koga }e izbega kaj tebe od gospodarot negov;
15
Pravoto da se skinat nekolku plodovi Koga }e vleze{ vo lozjeto na bli`niot svoj, grozje moè{ da jade{ kolku {to du{ata ti saka, no vo sadot svoj ne klavaj. 25 Ako vleze{ vo nivata na bli`niot svoj, skini klasja vo racete svoi, no so srp da ne `nie{.
24
Ako nekoj zeme èna i poìvee so nea, no taa ne dobie milost vo o~ite negovi, bidej}i na{ol kaj nea ne{to {to ne mu se dopa|a, pa $ napi{e
24
Za isteranata èna
229
VTOROZAKONIE
5 pismo za razvod, i $ go dade vo racete 7
2 Mojs 21,16
20,7
8
3 Mojs 13,14
9
4 Mojs 12,10-15
10
Amos 2,8
13
2 Mojs 22,27
nejzini, i ja isprati od ku}ata svoja, 2 a taa otkako }e izleze od ku}ata negova, se omaì za drug, 3 pa, ako i toj ma` ja namrazi i $ napi{e pismo za razvod, i $ go dade vo racete nejzini, i ja isprati od ku}ata svoja, ili pak toj, vtoriot ma`, {to ja zel za èna, umre 4 toga{ prviot nejzin ma`, otkako ja napu{til, ne moè pak da ja zeme za èna po nejzinoto oskvernuvawe, za{to toa e odvratno pred Gospod, tvojot Bog: ne oskvernuvaj ja zemjata, {to vi ja dava Gospod, va{iot Bog, vo nasledstvo. Za mladoènecot Ako nekoj skoro se oènil, neka ne odi vo vojska, i da ne mu se naloùva nikakva rabota; neka ostane toj sloboden vo domot svoj cela godina i neka ja veseli ènata svoja, {to ja zel.
5
tuku po~ekaj nadvor, a ~ovekot, ko- 15 Mojs mu si mu dal zaem, }e ti go iznese zalo- 3 19,13 got nadvor; Jk 5,4 12 ako e, pak, ~ovekot siromav, da ne 17 preno}eva zalogot negov kaj tebe; 16,19 13 vrati mu go zalogot na zajdisonce, 27,19 Amos 2,7 za da spie so oblekata svoja i da te blagoslovi; toa }e ti se smeta za mi- 19 23,25-26 lost pred Gospod, tvojot Bog. 3 Mojs
11
Po~it kon bednite

14 Ne ostavaj go bez nagrada bedniot i siromav naemnik od tvoite bra}a ili od pridojdenite, koi se vo gradovite tvoi; 15 predaj mu ja dnevnicata vo istiot den, pred da zajde sonceto, bidej}i toj e beden, i na nea se nadeva, za da ne povika protiv tebe kon Gospod, za da ne padne gnev vrz tebe.
19,9-10 23,22 Ruta 2,2
Li~na odgovornost Tatkovcite da ne bidat osuduvani na smrt zaradi decata, i decata da ne bidat kaznuvani so smrt poradi tatkovcite; sekoj da bide kaznet so smrt za svojot grev.
16
Zalog Nikoj da ne zema vo zalog vodenica, ni goren vodeni~ki kamen, bidej}i takviot vo zalog zema du{a.
6
Grabnuvawe na lica Ako bide faten nekoj deka ukral nekogo od bra}ata svoi, od sinovite Izrailevi, i go zarobil i go prodal, takviot zlo~inec da bide predaden na smrt: taka istrebuvajte go zloto od samite sebe.
7
Postapki vo polza na siromasite Ne osuduvaj nepravedno dojdenec i sirak i vdovica, i od vdovica ne zemaj obleka vo zalog; 18 seti se deka i ti be{e rob vo Egipet, i Gospod, tvojot Bog, te oslobodi ottamu: zatoa i ti zapovedam da gi ispolnuva{ ovie naredbi. 19 Koga `nee{ na nivata svoja ako zaboravi{ snop na nivata, ne vra}aj se da go zeme{: toj neka ostane za siroma{niot i pridojdeniot, za sirakot i vdovicata, za da te blagoslovi Gospod, tvojot Bog, vo site raboti na racete tvoi. 20 Koga gi bere{ maslinkite svoi, ne vra}aj se da gi dobere{ ostanatite: tie neka ostanat za pridojdeniot, sirakot i vdovicata. 21 Koga go bere{ lozjeto svoe, ne go beri dokraj ona {to }e ostane po tebe: neka ostane toa za dojdenecot, sirakot i vdovicata;
17
Lepra Pri bolesta lepra gledaj vnimatelno da pazi{ i da go ispolnuva{ celiot zakon, {to }e vi go kaàt sve{tenicite leviti; ispolnuvaj go gri`livo, ona {to sum vi go zapovedal; 9 pomni, {to $ napravi Gospod, tvojot Bog, na Mirjam po patot, koga bevte izlegle od Egipet.
8
Povtorno za zalogot
10 Koga }e dade{ ne{to vo zaem na bli`niot svoj, ne odi doma kaj nego, za da zema{ od nego zalog,
230
VTOROZAKONIE
22
5,15
ne zaboravaj deka i ti be{e rob vo egipetskata zemja: zatoa i ti zapovedam da go pravi{ ova.
22
Pravila za pravedno sudewe Koga ima raspravija me|u lu|e, 3 neka gi dovedat vo sud i da gi su2 Kor dat; praviot da go opravdaat, a vinov11,24 niot da go osudat; 4 2 a ako vinovniot zasluùva biewe, da 22,6-7 1 Kor 9,9 go legnat pred sudiite i da go bijat po1 Tim 5,18 radi vinata negova. 3 Moàt da mu se udrat ~etirieset 5 Ruta 4 stapa, no ne pove}e, za da ne bide obezMk 12, li~en i ponièn bratot tvoj pred tebe. 18-27
16,18-20 Amos 2,6
25,1
25
pribliì za da go otrgne maòt svoj od 13 Mojs onoj {to go tepa, i, ispruùvaj}i ja ra- 3 19,35-36 kata svoja, go fati za sramnite delovi Amos 8,5 Mih 6, od teloto, 10-11 12 prese~i $ ja rakata: da ne ja poàli Izreki 11,1 okoto tvoe. Ispravna i neispravna merka 2 Mojs 17,8-16 13 Vo torbata svoja ne smee{ da ima{ 4 Mojs 24,20 dve merila: golemo i malo; 1 Car 15, 14 vo ku}ata tvoja da nema{ dvojna 2-3 merka: te{ka i lesna; 19 15 merilo da ima{ verno i pravedno, 2 Mojs i merka da ima{ to~na i pravedna, za da 17,14 ti se prodolàt denovite vo zemjata, koja Gospod, tvojot Bog, ti ja dava (kako 26,2 del); 18,4 16 bidej}i odvraten e pred Gospod, 2 Mojs 13,12 tvojot Bog, sekoj koj pravi nepravda. Potomcite na Amalik ve~ni neprijateli 17 Pomni, kako postapi so tebe Amalik, po patot, koga doa|avte od Egipet; 18 kako toj ne se upla{i od Boga i kako gi pogubi po patot site koi zaostanaa zad tebe od umor, koga ti be{e al~en i iznemo{ten, i ne se upla{i od Boga. 19 I taka, koga Gospod, tvojot Bog, }e te uspokoi od site tvoi neprijateli, {to se okolu tebe vo zemjata, koja Gospod, tvojot Bog, ti ja dava kako nasledstvo da ja poseduva{, izbri{i go imeto na Amalik pod neboto; da ne zaboravi{. Prvinite od zemjata Koga }e dojde{ vo zemjata {to Gospod, tvojot Bog, ti ja dava kako nasledstvo da ja zaposedne{, 2 zemi gi prvinite od plodovite na zemjata, koja Gospod, tvojot Bog, ti ja dava, stavi gi vo ko{nica, i odi na ona mesto, koe Gospod, tvojot Bog, }e go odbere, za ìveali{te na imeto Negovo; 3 potoa odi kaj sve{tenikot, koj e na slu`ba vo tie denovi i kaì mu: Denes izjavuvam pred Gospod, tvojot Bog, deka vlegov vo zemjata, za koja Gospod im se zakolna na predcite na{i deka }e ni ja dade.
17
Za volot Ne vrzuvaj usta na vol koga vr{i.
Vdovica bez porod Koga bra}ata ìveat zaedno, i edniot od niv umre bez porod, ènata na umreniot ne smee da se omaì za nadvore{en ~ovek, no deverot nejzin treba da vleze pri nea, da ja zeme za èna i da ìvee so nea, 6 i prvorodeniot, {to taa }e go rodi, da go nosi imeto na umreniot brat, za da ne se uni{ti imeto negovo vo Izrail. 7 Ako, pak, toj ne posaka da ja zeme za èna snaata svoja, toga{ snaata negova da otide kaj portata pred stare{inite i da kaè: Bratot na mojot ma` ne saka da go podigne imeto na bratot svoj vo Izrail, ne saka da se oèni so mene. 8 I stare{inite na gradot negov da go povikaat i da mu zboruvaat, i ako toj stane i kaè: Ne sakam da ja zemam, 9 toga{ snaata negova neka dojde pri nego pred o~ite na stare{inite, da sobue eden ~evel od negovata noga, da go plukne v lice i da kaè: Taka se postapuva so ~ovek, koj ne go podiga domot na bratot svoj (vo Izrail); 10 i }e mu izvadat ime vo Izrail: Dom na sobueniot.
5
26
Zabranet udar pri tepa~ka Koga se tepaat me|usebe dvajca maì, i ènata na edniot od niv se
11
231
VTOROZAKONIE
Sve{tenikot da ja zeme ko{nicata od rakata tvoja i da ja stavi pred `rt6 venikot na Gospod, tvojot Bog. 5 Ti, pak, odgovori i kaì pred Gos2 Mojs 1,11 8 pod, tvojot Bog: Mojot predok be{e 4,34 Arameec skitalec i otide vo Egipet i se naseli tamu so mal broj lu|e, i od 12 nego proizleze tamu golem narod si14,28-29 2 Mojs len i mnogubroen. 6 I Egip}anite postapuvaa lo{o so 12,48 nas, n# pritesnuvaa i ni naloùvaa te{ka rabota; 7 toga{ nie zavikavme kon Gospod, Bog na na{ite predci, i Gospod go ~u na{iot povik, i ja vide bedata na{a, makite na{i i nevoljite na{i; 8 i n# izvede Gospod od Egipet: so silna raka, so golem uàs, so znamenija i ~uda, 9 pa n# dovede na ova mesto i ni ja dade ovaa zemja zemja vo koja te~e med i mleko. 10 I taka, ete, gi donesov prvinite od plodovite na zemjata, koja Ti, Gospodi, mi ja dade, zemjata (kade te~e med i mleko). Stavi go toa pred Gospod, tvojot Bog, pokloni se pred Gospod, tvojot Bog, 11 pa razveseli se potoa za site dobra, {to Gospod, tvojot Bog, ti gi dade tebe i na domot tvoj ti i levitot i pridojdeniot, {to e kaj tebe.
4 10,18.19.22
toga{ kaì pred Gospod, tvojot 19 Bog: Iznasobravme s#, {to e sveto vo 7,6 domot (moj), i go dadov na levitot, pridojdeniot, sirakot i vdovicata, spored 27,3 site Tvoi zapovedi, kako {to mi zapo- Is.N. 8,32 veda: jas ne napraviv prestap sprema Tvoite zapovedi i ne gi zaboraviv; 14 vo tagata ne jadev od niv, nitu oddeliv od niv za ne~ista potreba, nitu dadov od niv za umreno; go poslu{av glasot na Gospod, mojot Bog ispolniv s# kako {to mi zapoveda Ti. 15 Pogledni od neboto od Tvojot svet hram i blagoslovi go narodot Svoj Izrail i zemjata {to ni ja dade, kako {to im se zakolna na pradedovcite na{i, (deka }e ni ja dade{) zemjata, vo koja te~e med i mleko.
13
Izrail narod Bo`ji Denes Gospod, tvojot Bog, ti zapoveda da gi izvr{uva{ site ovie naredbi i zakoni: pazi gi i ispolnuvaj gi so seto svoe srce i so seta svoja du{a. 17 Denes si Mu vetil na Gospod, deka }e bide tvoj Bog deka }e odi{ po Negovite pati{ta i }e gi po~ituva{ naredbite Negovi i }e go slu{a{ glasot Negov; 18 i Gospod ve izbra denes vie da Mu bidete Negov izbran narod, kako {to ti re~e ako gi po~ituvate site zapovedi Negovi, 19 i deka Toj }e te postavi pogore od site narodi, {to gi sozdal: pro~uen, falen, slaven, i deka vie }e Mu bidete svet narod na Gospod, va{iot Bog, kako {to be{e vetil.
16
Godinata na desetocite Koga }e gi oddeli{ site desetoci od plodovite (na zemjata tvoja) vo tretata godina, godinata na desetocite, i im dade{ na levitot, na dojdenecot, na sirakot i na vdovicata, za da jadat vo gradovite tvoi i da se nasituvaat,
12
IZRAIL GO PROSLAVUVA ZAVETOT Kamewata postaveni na planinata Eval

3 i napi{i gi na (tie kamewa) site zborovi od tvojot zakon, {tom }e go premine{ (Jordan), za da vleze{ vo zemjata, koja Gospod, tvojot Bog, ti ja dava, vo zemjata, kade {to te~e med i mleko, kako {to im be{e govorel Gospod, tvojot Bog, na tvoite predci. 4 Koga }e go preminete Jordan, postavete gi tie kamewa, kako {to vi zapovedam denes, na planinata Eval i obelete gi so var;
Toga{ Mojsej so stare{inite (na sinovite) izrailski mu zapoveda na narodot, velej}i: Pazete gi site zapovedi, {to denes vi gi davam. 2 I koga vo onoj den }e go minete Jordan i dojdete vo zemjata, koja Gospod, tvojot Bog, ti ja dava, kako del, postavi si golemi kamewa i obeli gi so var;
27
232
VTOROZAKONIE
5
2 Mojs 20,25
8
1,5
9
6,4
15
7,25 2 Mojs 20,4
16
2 Mojs 21,17 3 Mojs 20,9
17
19,14
19
16,19
i izgradi tamu `rtvenik na Gospod, tvojot Bog, `rtvenik od kamewa; da ne stava{ na niv èlezo; 6 `rtvenikot na Gospod, tvojot Bog, izgradi go od celi kamewa i prinesuvaj vrz nego sepalenici na Gospod, tvojot Bog; 7 prinesuvaj i `rtvi za mir, i jadi (i nasituvaj se) tamu, i veseli se pred Gospod, tvojot Bog; 8 i vrz tie kamewa napi{i go mnogu jasno celiot ovoj zakon. 9 Toga{ Mojsej so sve{tenicite leviti mu re~e na celiot Izrail, velej}i: Vnimavaj i slu{aj, Izraile: ti denes stana narod na Gospod, tvojot Bog. 10 I taka, slu{aj go glasot na Gospod, tvojot Bog, i izvr{uvaj gi site Negovite zapovedi i naredbi, {to ti gi zapovedam denes. 11 I vo toj den mu zapoveda Mojsej na narodot, velej}i: 12 Koga }e go minete Jordan, ovie plemiwa treba da zastanat na planinata Garizim, za da go blagoslovat narodot: Simeon, Levij, Juda, Isahar, Josif i Venijamin; 13 a na planinata Eval da zastanat za da iskaàt prokletstvo ovie: Ruvim, Gad, Zavulon, Dan i Neftalim.
5
Proklet da e onoj, koj }e legne so ènata na svojot tatko, za{to toj go otkril krajot od pokrivkata na tatkoto svoj! I celiot narod da kaè: amin! 21 Proklet da e onoj, koj }e legne so kakov i da bilo dobitok! I siot narod neka re~e: amin! 22 Proklet da e onoj, koj }e legne so sestrata svoja, so tatkovata }erka ili so majkinata }erka! I celiot narod da kaè: amin! 23 Proklet da e onoj, koj }e legne so te{tata svoja! I celiot narod neka re~e: amin! (Proklet da e onoj {to }e legne so sestrata na te{tata svoja! I celiot narod da kaè: amin!) 24 Proklet da e onoj, koj }e go ubie tajno bli`niot svoj! I celiot narod da kaè: amin! 25 Proklet da e onoj, koj zema potkup, za da pogubi du{a i da prolee nevina krv! I celiot narod neka re~e: amin! 26 Proklet da e sekoj, koj ne }e gi ispolni site naredbi od ovoj zakon i ne }e postapi spored niv! I celiot narod da kaè: amin!
20
20
23,1 3 Mojs 18,8
21
2 Mojs 22,18
22
3 Mojs 18,9
23
3 Mojs 18,17
25
10,17 Mt 27,4
26
4 Car 23,24 Jn 7,49 2 Kor 3,9 Gal 3,10.13
28,1-68
11,26-30 30,15-20 2 Mojs 23,20-33
3
28,11-16
4
Lk 1,42
Dvanaesette prokletstva Levitite da go izvestat narodot i da im kaàt na site Izrailci so visok glas: 15 proklet da e onoj ~ovek, koj }e napravi izrezan ili izlien idol, odvratnost pred Gospod, rabota na umetni~ki race, pa go stavi na skri{no mesto! Celiot narod da izvika i da re~e: amin! 16 Proklet da e onoj, {to go navreduva tatkoto svoj ili majkata svoja! I celiot narod da kaè: amin! 17 Proklet da e onoj, koj ja pomestuva me|ata na bli`niot svoj! I celiot narod neka re~e: amin! 18 Proklet da e onoj, koj otstranuva slep ~ovek od patot! I celiot narod neka kaè: amin! 19 Proklet da e onoj, koj krivo sudi dojdenec, sirak ili vdovica! I celiot narod neka re~e: amin!
14
(Otkako }e go preminete Jordan, vo zemjata koja Gospod, va{iot Bog vi ja dava,) ako go slu{a{ glasot na Gospod, tvojot Bog, gi pazi{ i gi izvr{uva{ site Negovi zapovedi, {to denes ti gi zapovedam, toga{ Gospod, tvojot Bog, }e te postavi pogore od site narodi na zemjava; 2 i }e se prenesat na tebe site ovie blagoslovi i }e se ispolnat, ako go slu{a{ glasot na Gospod, tvojot Bog. 3 Blagosloven }e bide{ vo gradot i blagosloven vo poleto. 4 Blagosloven }e bide plodot na tvojata utroba, i plodot na zemjata tvoja, i plodot na dobitokot tvoj, i plodot na volovite tvoi, i plodot na ovcite tvoi. 5 Blagosloveni }e bidat ko{nicite tvoi i no}vite tvoi. 6 Blagosloven }e bide{, koga vleguva{, i blagosloven koga izleguva{. 7 Gospod }e gi porazi pred tebe neprijatelite tvoi, koi se krevaat protiv tebe; po eden pat }e navlezat tie
28
Vetuvawa za blagoslov
233
VTOROZAKONIE
9 protiv tebe, a po sedum pati{ta }e iz-
begaat od pred tebe. 8 Gospod }e ti isprati blagoslovi na 10 Amos 9,12 tvoite ìtnici i na sekoja rabota na 15-68 tvoite race; i na zemjata, koja Gospod, 4,25-28 tvojot Bog, ti ja dava. 9 Gospod, (tvojot Bog), }e te postavi 16 za Svoj svet narod, kako {to ti se be{e 28,3-8 zakolnal na tebe (i na tvoite predci), ako gi izvr{uva{ zapovedite na Gospod, tvojot Bog, i odi{ po pati{tata Negovi. 10 I toga{ }e vidat site narodi na zemjata deka imeto na Gospod, tvojot Bog, ti e dadeno na tebe, i }e se upla{at od tebe. 11 I Gospod, tvojot Bog, }e ti dade izobilstvo vo site blaga, vo plodot na tvojata utroba, vo plodot na dobitokot tvoj i vo plodot na nivite tvoi na zemjata, za koja Gospod im se be{e zakolnal na tvoite predci deka }e ti ja dade. 12 I Gospod }e ti go otvori dobroto Svoe sokrovi{te neboto, za da dava toa na vreme do`d na zemjata tvoja i da gi blagoslovuva site raboti na racete tvoi: i }e im dava{ na zaem na mnogu narodi, a ti samiot nema da zema{ na zaem. (I }e vladee{ nad mnogu narodi, a tie nad tebe nema da vladeat). 13 Gospod, tvojot Bog, }e te napravi glava, a ne opa{ka, i da bide{ samo na visoko, a ne na nisko, ako gi pazi{ zapovedite na Gospod, tvojot Bog, {to ti gi zapovedam denes da gi po~ituva{ i ispolnuva{, 14 i ako ne otstapuva{ od site zborovi, {to ti gi zapovedam denes, ni nadesno, ni nalevo, i ako ne trgne{ po drugi bogovi za da im sluì{.
28,1
Zakani so prokletstva Ako, pak, ne go slu{a{ glasot na Gospod, tvojot Bog, i ne gi pazi{ i ne gi ispolnuva{ site Negovi zapovedi i naredbi, {to ti gi zapovedam denes, }e padnat vrz tebe i }e se zbidnat site ovie prokletstva. 16 Proklet }e bide{ vo gradot i proklet }e bide{ vo poleto. 17 Prokleti }e bidat tvoite ko{nici i tvoite no}vi.
15
Proklet }e bide plodot na utrobata tvoja i plodot na zemjata tvoja, plodot na govedata tvoi i plodot na ovcite tvoi. 19 Proklet }e bide{, koga vleguva{, i proklet koga izleguva{. 20 ]e ti isprati toga{ Gospod nevolja, uàs i zastra{uvawe vo sekoja rabota na racete tvoi, kakva i da vr{i{, dodeka ne te istrebi i dodeka naskoro ne te pogubi poradi tvoite lo{i dela, za{to si Me ostavil. 21 Gospod }e isprati toga{ vrz tebe i pomor, dodeka ne te istrebi od zemjata, vo koja odi{ da ja nasledi{. 22 ]e te porazi Gospod so isto{tuvawe, so treska, vospalenie, èd i òltica, i tie }e te gonat dodeka ne zagine{. 23 I neboto nad glavata tvoja }e stane bakar, a zemjata pod tebe èlezo; 24 namesto do`d Gospod }e $ dade na zemjata tvoja pepel, i prav od neboto }e pa|a: }e pa|a vrz tebe, dodeka ne te istrebi. 25 ]e te predade Gospod na neprijatelite tvoi, za da te porazat; po eden pat }e izleze{ protiv niv, a po sedum pati{ta }e bega{ od niv; i }e bide{ rasean po site zemni carstva. 26 Tvoite trupovi }e stanat hrana na site ptici nebeski i na yverovite, i ne }e ima koj da gi istera. 27 ]e te porazi Gospod so egipetska lepra, gnoen ~ir, krasta i jade`, od koi ne }e moè{ da se isceli{; 28 ]e te porazi Gospod so ludilo, slepilo i vrtoglavica. 29 I }e odi{ dewe so pipawe, kako {to odi slepiot so pipawe vo temninata, i patot tvoj nema da bide prav, i toga{ }e bide{ sekoga{ navreduvan i ograbuvan, i ne }e ima koj da ti pomogne. 30 ]e zeme{ èna, i drug }e spie so nea; ku}a }e izgradi{, i nema da ìvee{ vo nea; lozje }e nasadi{ i nema da go bere{. 31 Tvojot vol pred tebe }e go zakolat, i nema da jade{ od nego, magareto }e ti go grabnat, i nema da ti go vratat; ovcite tvoi }e bidat dadeni na nepri18
22
Amos 4,9
25
28,7 Er 24,9-10
27
28,35 2 Mojs 9, 8-11 Otkr 16,2
28-29
Dela 13, 11-12
30
Amos 5,11
234
VTOROZAKONIE
33 jatelite tvoi i }e nema koj da ti po35
28,27
28,29 Amos 4,1
37
28,25 Er 24,9
38
Mih 6,15 Agej 1,6
44
28,12-13
mogne. 32 Sinovite tvoi i }erkite tvoi }e bidat predadeni na drug narod; o~ite tvoi }e gledaat i }e ~ezneat po niv, i nema da ima{ sila vo racete svoi. 33 Plodovite na zemjata tvoja i celiot trud tvoj }e go jade narod, kogo ti ne go poznava{: i }e bide{ navreduvan i izma~uvan preku site denovi. 34 ]e bide{ izbezumen od toa, {to }e go gledaat o~ite tvoi. 35 I }e te porazi Gospod so lo{a prokaza, vo kolenata i vo nozete, od koja ne }e moè{ da se izlekuva{, od stapalata na nozete tvoi i duri do temeto na glavata tvoja. 36 Gospod }e te odvede tebe i carot tvoj, koj si go izbral, kaj narod, kogo ne si go poznaval nitu ti, nitu predcite tvoi, i tamu }e sluì{ na drugi bogovi, napraveni od drvo i od kamen; 37 i }e stane{ tamu predmet na ozboruvawe i ismejuvawe kaj site narodi, kaj koi Gospod }e te odvede. 38 Mnogu seme }e frla{ vo nivata, a malku }e sobira{, za{to }e go jadat skakulci. 39 Lozja }e sadi{ i }e gi raboti{, no vino nema da pie{ i nema da go bere{ plodot negov, za{to crv }e go jade. 40 Maslini }e ima{ vo site tvoi predeli, no so maslo nema da se pomaè{, bidej}i maslinkite tvoi }e opa|aat. 41 Sinovi i }erki }e rodi{, no tie nema da ostanat kaj tebe, za{to vo plen }e otidat. 42 Site tvoi drvja i site plodovi na zemjata tvoja glamja }e gi uni{ti. 43 Dojdenecot, koj e kaj tebe, }e se izdiga nad tebe s# povisoko, a ti }e pa|a{ s# ponisko; 44 toj }e ti dava na zaem, a ti nema da mu dava{ na zaem; toj }e bide glavata, a ti }e bide{ opa{kata. 45 ]e dojdat vrz tebe site ovie kletvi, }e te gonat i }e te stignat, dodeka ne te uni{tat, zatoa {to ne go poslu{a glasot na Gospod, tvojot Bog, i ne gi poslu{a zapovedite i naredbite Negovi, {to ti gi be{e zapovedal;
tie }e bidat vrz tebe i vrz tvoeto 49 Er 5,15-17 potomstvo znak i znemenie doveka. 47 Za{to ti ne Mu sluè{e na Gos53 pod, tvojot Bog, so veselo i radosno 3 Mojs 26,29 srce, poradi izobilstvoto vo s#, 4 Car 6, 48 ti }e mu sluì{ na neprijatelot 28-29 Er 19,9 svoj, {to }e ti go isprati Gospod, vo glad i èd, vo golotija i vo sekakva 56 skudnost; toj }e ti stava na vratot è- Is 47,1 lezen jarem, dodeka ne te uni{ti. 49 ]e isprati Gospod protiv tebe narod oddaleku, od krajot na zemjata; kako orel }e se spu{ti narodot ~ij jazik ti ne go razbira{. 50 narod bezdu{en, koj ne saka ni staro da po~ituva, nitu mlado da pomiluva, 51 i }e go jade toj plodot od dobitokot tvoj i plodot od zemjata tvoja; nema da ti ostavi ni ìto, ni vino, ni maslo, nitu od govedata tvoi, nitu od ovcite tvoi, dodeka ne te pogubi; 52 i }e te pritesnuva vo site tvoi gradovi, dodeka ne gi razru{i vo tvojata zemja tvoite visoki i jaki yidovi, na koi ti se nadeva{; i }e ti nanese zlo vo site tvoi gradovi vo celata tvoja zemja, koja Gospod, tvojot Bog, ti ja dade. 53 I ti }e go jade{ plodot na utrobata svoja, plotta na sinovite i }erkite svoi, koi Gospod, tvojot Bog, ti gi dade, poradi opsadata i tesnotijata, vo koja }e te stavi neprijatelot tvoj. 54 Meku{aviot ma` naviknat da ìvee vo rasko{, so bezmilosno oko }e gleda na bratot svoj, na sakanata èna i na drugite deca svoi {to }e mu ostanat, 55 i nema da mu dade na nieden od niv plot od decata svoi, koi toj }e gi jade, za{to nema da mu ostane ni{to drugo poradi opsadata i pritesnetosta, vo koi }e te postavat neprijatelite tvoi vo site tvoi gradovi. 56 @ena naj~uvstvitelna i najne`na me|u vas, koja poradi svojata ne`nost nikoga{ so noga ne stapnala na zemja, so bezmilosno oko }e gleda na sakaniot ma` svoj, na sinot svoj, na }erkata svoja, 57 i nema da im go dade posledokot, {to izleguva me|u bedrata nejzini, ni
46
235
VTOROZAKONIE
59 decata, {to bi gi rodila; za{to, pri 62
4,27-28
7,15
64
Lk 21,24
66
Er 31,13
67
Jov 7,4-6
68
2 Mojs 14,13
69
1,1-5
29,2
4,34
3
Rim 11,8
4
8,4
skudnosta vo s#, taa }e gi jade tajno, vo pritesnetosta vo koja }e te stavi neprijatelot tvoj vo tvoite gradovi. 58 Ako ne gi pazi{ i ispolnuva{ site zborovi od zakonot, napi{ani vo ovaa kniga, i ne se pla{i{ od slavnoto i stra{no ime na Gospod, tvojot Bog, 59 Gospod }e te porazi tebe i tvoeto potomstvo so neobi~ni porazi, so porazi golemi i trajni, i so bolesti lo{i i neizle~ivi; 60 i }e gi navle~e vrz tebe site lo{i bolesti egipetski, od koi se pla{e{e, i tie }e se zalepat za tebe; 61 i sekakva bolest i sekakva prokaza nezapi{ana (i sekakva zapi{ana), vo knigata na ovoj zakon, Gospod }e isprati vrz tebe, dodeka ne te istrebi; 62 i }e ostanete na broj malkumina, a ne kako koga bevte mnogubrojni kolku i yvezdite nebeski, bidej}i ne go slu{avte glasot na Gospod, va{iot Bog. 63 I kako {to Gospod se raduva{e, koga vi prave{e dobro i ve razmnoùva{e, taka }e se raduva Gospod, koga }e ve pogubuva i istrebuva, i }e bidete
izgoneti od zemjata, vo koja odi{ ti, za 6 2,24-3,7 da ja nasledi{. 64 I }e te rasee Gospod, tvojot Bog, po 8 site narodi, od krajot na zemjata do Is.N. 1,7 krajot na zemjata, i tamu }e im sluì{ na drugi bogovi, {to ne si gi znael, nitu ti, nitu predcite tvoi; na drvo i na kamen }e sluì{. 65 No i me|u tie narodi nema da se uspokoi{, nitu }e ima mesto za odmor na nozete tvoi; i tamu Gospod }e go ispla{i srceto tvoe, }e go ni{ti vidot na o~ite tvoi i }e napravi da strada du{ata tvoja; 66 ìvotot tvoj }e visi pred tebe, i }e se pla{i{ i dewe i no}e, i nema da bide{ siguren za ìvotot svoj; 67 od stravot vo srceto svoe }e se pla{i{, i od toa {to }e go vidat o~ite tvoi, pa nautro }e kaè{: O, {to poskoro da se stemni!, a nave~er }e veli{: O, {to poskoro da osamne! 68 I Gospod }e te vrati vo Egipet na korabi po onoj pat, za koj ti kaàv: Ti nema pove}e da go vidi{; i tamu }e bidete prodavani na neprijatelite svoi kako robovi i robinki, no }e nema koj da ve kupi.
POSLEDEN GOVOR NA MOJSEJ Toa se zborovite na zavetot, {to Gospod mu zapoveda na Mojsej da go sklu~i so sinovite na Izrail vo moavskata zemja, pokraj zavetot {to Gospod go sklu~i so niv na Horev. 2 Toga{ Mojsej gi povika site sinovi izrailski i im kaà: Vie vidovte s#, {to napravi Gospod pred o~ite va{i vo egipetskata zemja so faraonot i so site negovi slugi i so celata negova zemja; 3 ima{e isku{enija golemi, {to gi vidoa o~ite tvoi, i golemi znamenija i ~uda, (od silnata raka i cvrstata mi{ka Negova), 4 no i do den denes Gospod ne vi dade srce za da razberete, o~i da vidite i u{i da ~uete. 5 êtirieset godini ve vodev po pustinata, i oblekata ne izvetve na vas, i obuvkite ne se iskinaa na nozete va{i;
29
S# {to Gospod napravi za Izrail
leb ne jadevte, vino i drug alkoholen pijalak ne pievte, za da poznaete deka Jas sum Gospod, va{iot Bog. 7 I koga dojdovte do ova mesto, izleze vo borba protiv vas he{bonskiot car Sion i ba{anskiot car Og, no nie gi porazivme 8 i im ja zedovme zemjata nivna i im ja dadovme vo del na Ruvimovoto i Gadovoto koleno, i na polovinata od Manasievoto pleme. 9 Pazete gi site zborovi na ovoj zavet i ispolnuvajte gi, za da imate uspeh vo s#, {to pravite.
6
Zna~eweto na zavetot so Gospod Site vie stoite denes pred Gospod, va{iot Bog: na~alnicite na plemiwata va{i, stare{inite va{i, (sudiite va{i), nadzornicite va{i, site Izrailci,
10
236
VTOROZAKONIE
12
28,9
16
4,28
17
Dela 8,23 Evr 12,15
19
9,14
22
1 Mojs 19,25 Os 11,8
decata va{i, ènite va{i i dojdencite, koi se vo va{ata naselba, od drvarot va{ do vodonosecot va{, 12 za da vlezete vo zavet so Gospod, va{iot Bog, i vo kletven dogovor so Nego, kakov {to Gospod, tvojot Bog, denes sklu~uva so tebe, 13 za da te napravi denes Svoj narod, i da ti bide Bog, kako {to im se zakolna na predcite tvoi Avraam, Isak i Jakov. 14 Ne samo so vas edinstveno go zavetuvam ovoj zavet i ovoj kletven dogovor, 15 tuku, kako so onie {to denes se so nas, taka i so onie {to denes ne stojat ovde so nas pred Gospod, na{iot Bog. 16 Za{to vie znaete, kako ìveevme vo egipetskata zemja i kako odevme sred narodite, niz koi minavte, 17 i gi vidovte odvratnostite nivni i idolite nivni, drveni i kameni, srebreni i zlatni, {to se kaj niv. 18 Da nema me|u vas ma` ili èna, rod ili pleme, ~ie srce bi se otstranilo od Gospod, va{iot Bog, ta da odi da im sluì na bogovite na onie narodi; da nema me|u vas koren, {to }e dava pelin i otrov; 19 i ako nekoj, koj, otkako }e gi ~ue zborovite na ovaa kletva, se pofali vo srceto svoe i kaè: dobro }e mi bide, iako odam po èlbite na srceto svoe, i ako zavle~e so sebe i drugi vo idolopoklonstvo, 20 na takov Gospod nema da mu prosti, no gnevot i revnosta na Gospod }e se razgorat vedna{ protiv toj ~ovek, a vrz nego }e padne celata kletva (od ovoj zavet), napi{ana vo ovaa kniga (na Zakonot), i Gospod }e go izbri{e imeto negovo pod neboto; 21 i }e go oddeli Gospod od site plemiwa izrailski za pogubuvawe, spored site kletvi na zavetot, napi{ani vo ovaa kniga na zakonot.
11
sulfur, sol i poàri{te e celata zemja; na nea ne moè da se see, nitu }e rodi, nitu }e nikne na nea nekakva treva, kako {to stana vo Sodom, Gomora, Adma i Cevoim, koi Gospod gi uni{ti vo gnevot Svoj i jarosta Svoja. 24 Toga{ }e kaàt site narodi: Zo{to Gospod postapil taka so taa zemja? Kolku e golema jarosta na gnevot Negov! 25 I }e odgovorat: Zatoa {to go ostavija zavetot na Gospod, Bog na predcite svoi, {to go vospostavi so niv, koga gi izvede od egipetskata zemja, 26 i otidoa da im sluàt na drugi bogovi i da im se poklonuvaat nim, koi tie ne gi znaeja, i koi Toj ne im gi be{e opredelil. 27 Poradi toa se razgori gnevot na Gospod vrz taa zemja, i Toj gi isprati vrz nea site kletvi (na zavetot), napi{ani vo ovaa kniga (na zakonot); 28 i gi sotre Gospod od zemjata nivna vo gnev, jarost i golema lutina, i gi isfrli na druga zemja, kako {to denes gledame. 29 Ona {to e tajno, Mu pripa|a na Gospod, na{iot Bog, a ona {to e javno nam i na sinovite na{i doveka, za da gi izvr{uvame site zborovi na ovoj zakon.
23
25
28,64
30,1
11,26 28,15
3
Amos 9,14
4
4,32 Mt 24,3132
Gospod }e gi izvr{i Svoite zakani Toga{ podocne`noto pokolenie, decata va{i {to }e nastanat po vas, i tu|inecot, {to }e dojde od dale~na zemja, otkako }e gi vidat poraziite na taa zemja i bolestite {to Gospod gi ispratil vrz nea, }e re~at:
22
Koga }e se zbidnat vrz tebe site tie zborovi blagoslovite i kletvite, {to ti gi izloìv, i ti }e gi zeme{ pri srce kaj site narodi, me|u koi }e te rasee Gospod, tvojot Bog, 2 i od seto srce i od seta du{a svoja }e se obrati{ kon Gospod, tvojot Bog, i }e go poslu{a{ glasot Negov ti i sinovite tvoi, kako {to ti zapovedam denes, 3 toga{ Gospod, tvojot Bog, }e ti gi vrati site tvoi izgnanici, }e se smili nad tebe, i pak }e te sobere od site narodi, me|u koi te raseal Gospod, tvojot Bog. 4 Makar i da bide{ rasturen (od krajot na neboto pa) s# do krajot na neboto i ottamu }e te sobere Gospod, tvojot Bog, i ottamu }e te zeme,
30
Izrail }e Mu se vrati na Gospod
237
VTOROZAKONIE
6
6,5 10,16 Rim 2,29
9
28,63
11
Mt 11,30 1 Jn 5,3
12-14
Jn 3,13 Rim 10,6-8
15
11,26-28
16
6,5
19
4,26
20
6,5
31,1-8
4 Mojs 27,12-23
2
3,27 34,7
i (ottamu) }e te dovede Gospod, tvojot Bog, vo zemjata, {to ja vladeele tvoite predci, i }e ja nasledi{, i }e ti napravi Gospod dobro i }e te umnoì pove}e od pradedovcite tvoi; 6 i }e go o~isti Gospod srceto tvoe i srceto na potomstvoto tvoe, za da Go saka{ Gospoda, tvojot Bog, od s# srce i so seta du{a svoja, za da ìvee{; 7 toga{, Gospod, tvojot Bog, }e gi prefrli site ovie kletvi na neprijatelite tvoi i na onie, {to te mrazea i {to te gonea; 8 i ti }e se obrati{ i }e go slu{a{ glasot na Gospod, (tvojot Bog) i }e gi ispolnuva{ site zapovedi Negovi, {to ti gi zapovedam denes; 9 i }e te blagoslovi Gospod, (tvojot Bog) so izobilstvo vo sekoja rabota na racete tvoi, vo plodot na utrobata tvoja, vo plodot na dobitokot tvoj, vo rodot na zemjata tvoja; za{to Gospod, odnovo }e se svrti kon tebe i }e ti se raduva, pravej}i ti dobro, kako {to se raduva{e na predcite tvoi, 10 samo ako go slu{a{ glasot na Gospod, tvojot Bog, i gi izvr{uva{ site zapovedi i naredbi Negovi, napi{ani vo knigata na ovoj zakon, i ako se svrti{ kon Gospod, tvojot Bog, so seto srce svoe i so seta du{a svoja.
5
nitu e preku more, za da moè da se 3 kaè: Koj od nas bi oti{ol preku 1,38 Is.N. 14,11 more i bi ni ja zemal i dal da ja ~ueme, ta da ja ispolnime? 14 No ovaa zapoved e mnogu blisku do tebe: taa e vo ustata tvoja i vo srceto tvoe, za da ja ispolnuva{.
13
Zapovedta Bo`ja ne e daleku Za{to ovaa zapoved, {to denes ti ja davam, ne e te{ka za tebe, nitu e daleku od tebe. 12 Taa ne e na neboto, za da moè da se kaè: Koj od nas bi se vozdignal na neboto i bi ni ja zemal i donel da ja ~ueme, ta da ja ispolnime?;
11
Da se izbere ìvotot Ete, jas denes ti predloìv ìvot i dobro, smrt i zlo. 16 Ako gi slu{a{ zapovedite na Gospod, tvojot Bog, {to denes ti gi davam, da Go saka{ Gospoda, tvojot Bog, da odi{ po site pati{ta Negovi i da gi izvr{uva{ zapovedite i zakonite Negovi, toga{ }e ìvee{ i }e se namnoì{, i Gospod, tvojot Bog, }e te blagoslovi vo zemjata, vo koja odi{, za da ja nasledi{; 17 ako, pak, se odvrati srceto tvoe, i ne poslu{a{, i se zabludi{, pa po~ne{ da im se poklonuva{ na drugi bogovi i da im sluì{, 18 toga{, vi javuvam denes, deka }e zaginete i nema dolgo da ostanete na zemjata, poradi koja }e go minete Jordan, za da ja nasledite. 19 Svedoci mi se neboto i zemjata: ìvot i smrt ti predloìv jas, blagoslov i prokletstvo. Izberi go ìvotot, za da ìvee{ ti i potomstvoto tvoe: 20 da Go saka{ Gospoda, tvojot Bog, da go slu{a{ glasot Negov i da se privrze{ kon Nego, za{to vo toa e tvojot ìvot i dolgove~nost; taka ti }e ìvee{ na zemjata, za koja Gospod Bog im se be{e zakolnal na predcite tvoi Avraam, Isak i Jakov, deka }e im ja dade.
15
ZBOGUVAWATA I SMRTTA NA MOJSEJ Isus opredelen za naslednik na Mojsej U{te im kaà Mojsej na site sinovi izrailski, 2 velej}i: Sega sum na sto i dvaeset godini; ne moàm ve}e da izleguvam i da vleguvam, i Gospod mi re~e: ti nema da go mine{ Jordan, 3 Gospod, tvojot Bog, Sam }e trgne pred tebe; Toj }e gi istrebi tie narodi pred tebe, i ti }e gi nasledi{; Isus }e trgne pred tebe, kako {to re~e Gospod;
31
238
VTOROZAKONIE
4
2,24-3,7
6
1 Mojs 28,15 Evr 13,5
8
Is.N. 1,5
9
10,8
10
15,1
11
4 Car 23, 1-3
i }e postapi Gospod so niv taka kako {to postapi so Sion i so Og, carevi amorejski, (koi bea od ovaa strana na Jordan) i so zemjite nivni, koi Toj gi uni{ti; 5 i }e vi gi predade Gospod, i vie }e postapite so niv spored zapovedite, {to vi gi dadov. 6 Bidete cvrsti i hrabri, ne pla{ete se i ne uàsuvajte se od niv, za{to Gospod, tvojot Bog, Samiot }e trgne pred vas, i nema da otstapi od tebe i nema da te ostavi. 7 Toga{ Mojsej go povika Isus i pred site Izrailci mu kaà: Bidi cvrst i hrabar, za{to ti }e vleze{ so ovoj narod vo zemjata, za koja Gospod im se zakolna na predcite va{i deka }e im ja dade; i ti }e im ja razdeli{ na delovi. 8 I Gospod }e trgne Samiot so tebe, Samiot }e bide so tebe, nema da otstapi od tebe i nema da te ostavi: ne pla{i se i ne uàsuvaj se.
4
Javno ~itawe na zakonot I gi napi{a Mojsej ovie zapovedi od zakonot i im gi predade na sve{tenicite, potomci Levievi, koi go nosea kov~egot na zavetot Gospodov, i na site stare{ini izrailski. 10 I im zave{ta Mojsej, velej}i: Po sedum godini, vo pro{talnata godina, na praznikot Senici, 11 koga celiot Izrail }e dojde da se javi pred Gospod, tvojot Bog, na mesto {to }e go odbere Gospod, pro~itajte go glasno ovoj zakon pred celiot narod; 12 soberi go narodot maìte, ènite, decata i dojdencite, {to se nao|aat vo gradovite va{i, za da ~ujat i da se nau~at da se pla{at od Gospod, va{iot Bog, i da se trudat da gi ispolnuvaat site zapovedi od ovoj zakon; 13 i sinovite nivni, koi ne go znaat toa, }e ~ujat i }e se nau~at da se pla{at od Gospod, va{iot Bog, preku site denovi, dodeka ìveete vo zemjata, za koja }e go minete Jordan, za da ja nasledite.
9
Izrail neposlu{en kon Boga I mu re~e Gospod na Mojsej: Ete, tvoite denovi se pribliìja do smrtta;
14
povikaj go Isus, i dojdete (pred vlezot) vo skinijata na sobranieto, i Jas }e mu dadam zapoved! I dojde Mojsej so Isus, i zastana (pred vlezot) vo skinijata na sobranieto. 15 I se javi vo skinijata Gospod vo oblakov stolb, i zastana oblakoviot stolb pri vlezot od skinijata na sobranieto. 16 I mu re~e Gospod na Mojsej: Ete, ti }e se pribere{ kaj predcite svoi, a ovoj narod }e po~ne da se zabluduva po tu|ite bogovi na onaa zemja, vo koja odi, }e Me ostavi i }e go naru{i zavetot Moj, {to go vospostaviv so niv; 17 i }e se razgori jarosta Moja protiv nego vo ovoj den, a Jas }e gi ostavam i }e go sokrijam liceto Svoe od niv, i toj }e bide istreben, i }e go snajdat mnogu nesre}i i àlosti, i }e re~at vo toj den: bidej}i ne e Gospod Bog me|u nas, n# snajdoa ovie zla. 18 A Jas }e go sokrijam liceto Moe od nego vo onoj den poradi site negovi bezzakonija, {to }e gi napravi, bidej}i }e se obrati kon tu|i bogovi. 19 A sega, napi{ete gi zborovite na ovaa pesna, nau~ete gi sinovite izrailski na nea i stavete im ja vo ustata nivna, za da Mi bide taa pesna svedo{tvo me|u sinovite na Izrail; 20 za{to Jas }e gi vovedam vo zemja, kade {to te~e med i mleko, kako {to im se zakolnav na predcite; tie }e jadat i }e se nasitat, }e se zdebelat i }e se obratat kon tu|i bogovi i }e im sluàt, a Mene }e me razgnevat i }e go naru{at zavetot Moj ({to im go vetiv); 21 i koga }e gi snajdat mnogu nesre}i i àlosti, taa pesna }e bide protiv niv kako svedo{tvo, bidej}i taa nema da izleze od ustata na potomstvoto nivno. Jas gi znam mislite nivni, {to gi imaat, sega, u{te pred da gi vovedam vo zemjata, za koja im se zakolnav. 22 I vo onoj den ja napi{a Mojsej taa pesna i gi nau~i sinovite izrailski na nea. 23 I mu zapoveda Gospod na Isus, sinot Navinov, i mu re~e: Bidi cvrst i hrabar, za{to ti }e gi vovede{ sinovite na Izriel vo zemjata, za koja im se zakolnav. Jas }e bidam so tebe.
15
2 Mojs 33,9-10
16
2 Mojs 34,15-16 Sud 2,17 10,16
18
Sud 6,13 Ps 41,10
20
Jn 5,45
21
31,26
23
3,28
239
VTOROZAKONIE
25
10,8
26
31,19
29
4,25 Dela 20, 29-30
32,1
4,26
2
Is 55,10 Ps 71,6
4
Ps 144,17 Rim 9,14 1 Jn 1,9 Otkr 15, 3-4 16,5
5
32,18 Mt 12,39 17,17 Dela 2,40 Fil 2,15
A koga Mojsej gi napi{a vo kniga site zborovi od ovoj zakon s# do krajot, 25 im zapoveda na levitite, koi go nosea kov~egot na zavetot Gospodov, velej}i: 26 Zemete ja ovaa kniga na zakonot i stavete ja pokraj kov~egot na zavetot na Gospod, va{iot Bog; i taa }e bide tamu svedo{tvo protiv tebe; 27 za{to jas ja znam tvojata upornost i tvojata tvrdoglavost; ete i sega, koga ìveam so vas, vie ste uporni pred Gospod; a kolku pove}e po smrtta moja? 28 Soberete gi kaj mene site va{i na~alnici na plemiwata, (va{ite sudii) i nadzornicite svoi, i jas }e im gi kaàm glasno ovie zborovi, a svedoci }e mi bidat neboto i zemjata. 29 Za{to znam deka po smrtta moja vie }e vr{ite bezzakonija i }e otstapite od patot, {to vi go zapovedav, i podocna }e ve snajdat nezgodi, zatoa {to }e pravite zlo pred Gospod Bog, razgnevuvaj}i Go so delata na racete va{i. 30 I Mojsej gi kaà glasno pred celoto izrailsko op{testvo zborovite na taa pesna do kraj.
24
Vnimavaj, nebo, jas }e govoram; i neka gi slu{a zemjata zborovite od ustata moja. 2 Da se razlee kako do`d poukata moja, kako rosa da padne govorot moj: kako siten do`d na zelenilo, kako poroen do`d na treva. 3 Imeto Gospodovo }e go proslavuvam; vozdajte Mu slava na na{iot Bog! 4 Toj e tvrdina; sovr{eni se delata Negovi, a pati{tata Negovi pravedni; Bog e veren i nema nepravda vo Nego; Toj e praveden i vistinit; 5 no tie stanaa i zgre{ija pred Nego; toa ne se Negovi ~eda poradi porocite nivni; rod drzok i razvraten. 6 Toa li Mu go vozvra}ate na Gospod, narode glupav i bezumen? Neli e Toj tvoj Otec, Koj te sozdade, te usvoi i te izdigna?
3 32,15. Prekar na Izrail.
32
Pesnata Mojseeva
Seti se na starite denovi, pomisli za godinite na porane{nite pokolenija; pra{aj go tatko si i toj }e ti kaè, starcite svoi i tie }e ti re~at. 8 Koga Sevi{niot go razdeluva{e nasledstvoto na narodite i gi raseluva{e sinovite ~ove~ki, toga{ stavi granici me|u narodite spored brojot na sinovite izrailski, 9 za{to delot na Gospod e Negoviot narod; Jakov e nasledstvoto Negovo dobieno so `drepka. 10 Toj go najde vo pustinata, vo zemja diva i pusta, go za{tituva{e, se griè{e za nego, go ~uva{e kako zenicata na okoto svoe; 11 kako {to orelot bdee nad gnezdoto svoe, letaj}i nad svoite orliwa, gi ra{iruva kriljata svoi, gi zema i gi nosi na perjata svoi, 12 taka Gospod Samiot go vode{e, i nema{e so Nego tu| bog. 13 Toj go iska~i na viso~inite zemni, go zasituva{e so polski plodovi i go hrane{e so med od kamen i maslo od tvrda karpa; 14 so kravjo maslo i ov~o mleko, i so loj od jagniwa, so ba{anski ovni i kozli, so najdobro ìto i so najdobro vino. 15 I (jade{e Jakov i) stana debel Je{urun3, debel i tvrdoglav: se zgoi, se zdebeli i pro{iri, Go ostavi Boga, Koj go sozdade, otstapi od Boga, Spasitelot svoj. 16 So tu|i bogovi Go razdraznija i so odvratnostite svoi Go razgnevija: 17 im prinesuvaa `rtva na zlite duhovi, a ne na Boga; na bogovite, {to ne gi poznavaa, na bogovite novi i nepoznati, koi predcite va{i ne gi znaeja. 18 A pokrovitelot, koj te rodil, ti Go ostavi, i Boga, Koj te sozdal, Go zaboravi. 19 I Gospod vide, (pa se razgnevi) i gi otfrli sinovite Svoi i }erkite Svoi, 20 i re~e: ]e go svrtam liceto Svoe od niv i }e go vidam krajot nivni: bidej}i tie se razvraten rod, sinovi, vo koi nema vernost;
7
7
4,32
8
1 Mojs 10 Dela 17,26
10
Er 2,6 Os 13,5
11
Lk 13,34
12
1 Mojs 24,27 2 Mojs 13,21 15,13
15
31,20 33,5.26
17
11,26-28 1 Kor 10,20 Otkr 9,20
20
31,17
240
VTOROZAKONIE
21
Rim 10,19 1 Kor 10,21-22
23
Ez 5,16-17
26
9,14
27
9,28 Is 10,13-14
28-29
Lk 19,42
30
Is 30,17 2 Let 24,24
32
1 Mojs 13,13 Is 5,2
35
Lk 21,22 Rim 12,19 Evr 10,30
so la`ni bogovi ja predizvikaa Mojata revnost, so idoli tie Me razgnevija, i jas }e ja povredam nivnata gordost so bezvredni lu|e, so ni{to i nikakov narod Jas }e gi razgnevam; 22 za{to ogan se razgori od jarosta Moja; prodira toj s# do pekolot ve~en, ja jade zemjata i plodovite nejzini, osnovite planinski gi frla vo ogan; 23 }e ispratam vrz niv golemi nesre}i, strelite Svoi protiv niv }e gi naso~am: 24 od glad iscrpeni, molwi }e gi ni{tat i bolesti smrtonosni, protiv niv }e ispratam yverski zabi i otrov od vleka~i zemni; 25 nadvor od me~ }e umiraat, a vo domovite nivni od uàs. Smrt }e porazuva mom~e i devojka, pobelen starec i doen~e malo. 26 Jas rekov: vo prav }e gi storam, spomenot za niv me|u lu|eto, Jas }e go zbri{am; 27 samo se pla{ev od zlobata neprijatelska; da ne se izlaàt protivnicite negovi, pa da kaàt: Pobedata e na{a; ne e toa od Gospodovata raka napraveno! 28 Za{to se soj bezrasuden, narod bez um. 29 Samo malku um da imaa, lesno }e ja sfatea idninata svoja; 30 Kako bi moèl eden da goni iljada i dvajca deset iljadi, ako nivniot Bog ne bi gi predal, i Gospod ne bi gi dal! 31 Za{to nivnite bogovi ne se kako na{iot Bog; neprijatelite na{i se osudeni. 32 Za{to lozjeto im e od sodomska loza, i od poliwata gomorski; grozjeto im e otrovno grozje, grozdovite im se gor~livi; 33 otrov zmiski e nivnoto vino, od aspida otrov poguben. 34 Ne e li seto toa sokrieno vo Mene? Ne e li zape~ateno vo Moite sokrovi{ta? 35 Moja e odmazdata i moja nagradata, koga }e im se zatrese nogata nivna, za{to denot na zaginuvaweto nivno e
21
blisku, brzo }e nastapi podgotvenoto za niv. 36 No Gospod }e go opravda Svojot narod, i }e se smili nad slugite Svoi, koga }e gi vidi oslabeni, bespomo{ni i iznemo{teni. 37 I }e re~e toga{ Gospod: Kade se bogovite nivni, kade e karpata zad koja se zasolnuvaa? 38 Kade se onie koi jadea loj od `rtvite nivni i koi pie javino od prelivite za niv? Kamo da voskresnat, pa da vi pomognat i da vi bidat za{tita? 39 I ete, videte sega (videte) deka toa sum Jas; Jas sum i nema drug Bog, osven Mene: Jas uni{tuvam i Jas oìvuvam, Jas ranuvam i Jas lekuvam, i nema takov koj moè da izbavi od rakata Moja. 40 Ja krenav kon neboto rakata Svoja (i se kolnam vo Mojata desnica) i velam: ìv sum doveka! 41 Koga }e go naostram Mojot bleskav me~, i rakata Moja go primi sudot, }e im se odmazdam na neprijatelite Moi i }e im platam na onie {to Me mrazat; 42 }e gi napojam strelite Svoi so krv, i me~ot Moj }e se nasiti so meso, so krvta od ubienite i zarobenite, od glavite na neprijatelskite knezovi. 43 (Veselete se, nebesa, zaedno so Nego, i poklonete Mu se site angeli Bo`ji). Veli~ajte go, neznabo{ci narodot negov! Za{to Toj }e se odmazdi za krvta na slugite Svoi, }e im se odmazdi na neprijatelite Svoi, i }e ja o~isti zemjata Svoja i narodot Svoj! 44 (I vo toj den ja napi{a Mojsej onaa pesna i gi nau~i sinovite Izrailevi na nea). I se pribliì Mojsej do narodot i gi kaà glasno site zborovi od ovaa pesna pred narodot, toj i Osija4, sinot Navinov. 45 Otkako Mojsej gi kaà site tie zborovi pred celiot Izrail, 46 im re~e: Vnesete gi vo srceto site zborovi, {to vi gi kaàv denes, i pora~ajte im na decata va{i, da gi pazat i da gi ispolnuvaat site zborovi od ovoj zakon;
36
Ps 134,14
37
Sud 10,14 3 Car 18,27 Er 2,28
38
Ps 49,12-13
39
4,35 Is 43,11 Os 13,4 Jn 5,21 Dela 4,12
40
Otkr 10, 5-6
42
Avak 3,11
43
Rim 15,10 Evr 1,6 Otkr 6,10 19,2
46
4,40
4 32,44 Prvoto ime na Isus Navin.
241
VTOROZAKONIE
za{to tie ne se za vas prazni zborovi, tuku va{ ìvot, i preku niv }e ìveete dolgo vreme na zemjata, za koja 51 odite preku Jordan da ja osvoite.
47
49
4 Mojs 27,12-14
4 Mojs 20,13.24
Objavuvawe na smrtta na Mojsej

48
33,1-29
I vo istiot toj den mu zboruva{e Gospod na Mojsej i mu re~e: 49 Iska~i se na planinata Avarim, 1 Mojs 49 toa e planinata Nevo, vo moavskata 2 zemja, sproti Erihon, i pogledni ja 2 Mojs 19,1-2 hananskata zemja, {to im ja davam na Sud 5,4 sinovite izrailski vo vladenie; Avak 3,3 50 i umri na planinata, na koja }e se Juda 1,14 5 iska~i{ i priberi se pri narodot svoj, 32,15 kako {to umre bratot tvoj Aron, na planinata Or, i se pribra pri narodot svoj, 51 zatoa {to zgre{ivte protiv Mene pred o~ite na sinovite izrailski kaj vodite Meriva vo Kadis, vo pustinata Sin, za{to ne ja po~itavte svetosta Moja me|u sinovite na Izrail; 52 ti samo }e ja vidi{ zemjata, no nema da vleze{ tamu, vo zemjata, {to im ja davam na sinovite izrailski. Mojsej gi blagoslovuva dvanaesette izrailski kolena
Ova e blagoslovot, so koj Mojsej, ~ovekot Bo`ji, gi blagoslovi sinovite na Izrail pred svojata smrt. 2 I re~e: Gospod dojde od Sinaj, im se javi vo Seir, zableska od planinata Faran i pristigna so iljadnici svetii; a vo desnicata Negova ognen zakon za niv. 3 Sepak, Ti go saka{ Svojot narod i site svetii se vo rakata Tvoja, i tie padnaa pred Tvoite noze, za da gi slu{nat zborovite Tvoi. 4 Zakon ni dade Mojsej, nasledstvo na narodot od Jakov. 5 I toj be{e car na Je{urun koga se sobiraa narodnite knezovi, zaedno se soedinija izrailskite plemiwa. 6 Da ìvee Ruvim i da ne umira, pa makar i da e malubroen! (I Simeon da bide mnogubroen). 7 A za Juda go kaà ova: ûj go, Gospodi, glasot na Juda i dovedi go kaj narodot negov; da se za{titi so racete
33
svoi, a Ti bidi mu pomo{nik protiv neprijatelite negovi. 8 I za Levij re~e: Tvojot tumim i Tvojot urim se na svetiot ma` Tvoj, kogo {to Ti go isku{uva{e vo Masa, 9 koj re~e za tatko si i za majka si: jas ne gi vidov, i bra}ata svoi ne gi priznava, i sinovite svoi ne gi poznava, bidej}i tie, gi po~ituvaat zborovite Tvoi i go pazat zavetot Tvoj, 10 go u~at Jakov na zakonite tvoi, i Izrail na Tvoite zapovedi, stavaat temjan pred liceto Tvoe i sepalenici na `rtvenikot Tvoj; 11 blagoslovi ja, Gospodi, silata negova i primi gi delata na racete negovi, porazi gi bedrata na neprijatelite negovi, {to stanuvaat protiv nego i koi go mrazat, za da ne moàt da se podignat. 12 Za Venijamin re~e: Kogo Gospod go saka, toj ìvee vo Nego so radost, Bog go za{tituva sekoga{, i toj po~iva vrz ramenata Negovi. 13 Za Josif re~e: Neka ja blagoslovi Gospod zemjata negova so mnogu sakani darovi nebeski, so rosa i so darovi od bezdnata, {to leì dolu, 14 so najdobroto {to doa|a od sonceto i so najdobroto {to go donesuva mese~inata, 15 so darovi od starite planini i so darovi od ve~nite ridovi, 16 i so najdobroto od toa {to ja ispolnuva zemjata, i blagoslovot na Onoj {to se javi od kapinata da sleze vrz glavata na Josif, vrz temeto na izbraniot me|u bra}ata; 17 cvrstinata mu e kako na prvorodeno tele, i rogovite mu se kako rogovite na bivol; so niv }e gi izbode site narodi do krajot na zemjata: toa se deseticite iljadi Efremovi, toa se iljadnicite Manasievi. 18 Na Zavulon mu re~e: Veseli se, Zavulone, vo svoite pati{ta, i ti Isahare, pod {atorite tvoi; 19 vie go svikuvate narodot na planinata, tamu }e prinesete `rtvi spored zakonot na pravdata, bidej}i bogatstvoto na moreto }e ve hrani, i sokrovi{teto sokrieno vo pesokot.
8
6,16 2 Mojs 17,1-7
9
2 Mojs 32,25-29 Mt 10,37 12,46-50
13
1 Mojs 49,25-26
15
Avak 3,6
16
2 Mojs 3, 1-6
17
Ps 91,10
19
Is 60,5 Ps 4,5
242
VTOROZAKONIE
20
1 Mojs 49,9 4 Mojs 24,9
21
Is.N. 4, 12-13
26
2 Mojs 15,11
27
Ps 89,1-2
28
4 Mojs 23,9 Er 23,6
29
Ps 32,12 115,9-11 144,15
34,1
4 Mojs 22,1 5 Mojs 3,27 32,48-49
Za Gad re~e: Blagosloven neka e koj }e go pro{iri Gad; toj po~iva kako lav, gotov da ja raskine `rtvata svoja od peti do glava; 21 toj si gi prisvoi prvinite od osvoenoto, {to mu go dodeli Zakonodavecot; toj odi vo prvite redovi na narodot, izvr{uvaj}i go svetoto delo Gospodovo i svojot dolg kon Izrail. 22 Za Dan re~e: Dan e mlad lav, koj skokna od Ba{an. 23 Za Neftalim re~e: Neftalim e prezasiten so prijatnosti, pa neka se zasiti i so blagoslov od Gospod; Zapadot i Jugot }e gi nasledi. 24 Za Asir re~e: Blagosloven me|u sinovite }e bide Asir, toj }e bide omilen me|u bra}ata svoi i vo maslo }e ja natopi nogata svoja. 25 Od èlezo i od bakar se tvoite reziwa; 26 Nema drug Bog kako tvojot Bog, Je{urune! Koj se pronesuva po neboto, tebe na pomo{, i so velikolepie na oblacite. 27 Ediniot Bog e tvoe pribeì{te, a ve~nite Negovi race se tvoja potkrepa. Toj go progonuva neprijatelot pred tebe i ti veli: istrebuvaj! 28 Izrail ìvee vo spokoj, potomcite na Jakov se smestija vo zasolni{te, vo zemja izobilna so ìto i vino, kade neboto pra}a rosa. 29 Blaèn si ti, Izraile! Koj e kako tebe, narod pazen od Gospod, Koj ti e {tit zakrilnik i me~ na slavata tvoja? Tvoite neprijateli }e baraat milost od tebe, a ti }e ja gazi{ gordosta nivna.
20
Toga{ Mojsej se iska~i od ramninite moavski na planinata Nevo, na vrvot Fazga, sproti Erihon, i Gospod mu ja pokaà celata zemja od Galaad s# do Dan,
34
Smrtta Mojseeva
i celata zemja Neftalimova, i celata zemja Efremova i Manasieva, i celata zemja Judina, duri do Zapadnoto More, 3 i regionot na Negev, i ramninata okolu Erihon, grad na palmi, duri do Sigor. 4 I mu re~e Gospod: Ete ja zemjata, za koja im se zakolnav na Avraam, na Isak, i na Jakov, velej}i: Na va{eto seme }e im ja dadam; dadov da ja vidi{ so o~ite tvoi, no ti tamu nema da pojde{. 5 I umre tamu Mojsej, slugata Gospodov, vo zemjata Moav, spored zborot Gospodov; 6 i go pogrebaa vo dolinata, vo zemjata Moav, sproti Bet-Peor, no do deneska nikoj to~no ne znae kade e pogreban. 7 Mojsej be{e na sto i dvaeset godini koga umre; no vidot ne mu be{e oslabnat, i silata negova ne mu be{e opadnala. 8 I sinovite na Izrail go oplakuvaa Mojsej vo ramninite moavski (kaj Jordan, blizu do Erihon) trieset dena. A potoa pominaa i denovite za pla~ewe i tagata po Mojsej. 9 I Isus, sinot Navinov, se ispolni so duh na mudrost, za{to Mojsej gi be{e poloìl racete svoi vrz nego, i mu se pokoruvaa sinovite na Izrail i pravea taka, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 10 I ne se pojavi ve}e takov prorok vo Izrail, kako Mojsej, kogo Gospod go poznava{e lice v lice, 11 na kogo Gospod go be{e ispratil da gi izr{i vo egipetskata zemja site tie znamenija i ~uda nad faraonot, nad site slugi negovi i nad celata zemja negova. 12 ûdesni se i golemi tie dela {to Mojsej gi izvr{i so mo}na raka pred o~ite na celiot Izrail.
2
5
Is.N. 1,1-2
7
5 Mojs 31,2
9
4 Mojs 27,18-23
10
2 Mojs 33,11
12
2 Mojs 14,31
ISUS NAVIN
Voved Knigata Isus Navin go prikaùva osvojuvaweto na hananskata zemja i naseluvaweto na izrailskite plemiwa vo nea pod vodstvo na Isus Navin, naslednikot na Mojsej. Vo ovaa kniga bez pogolemi te{kotii moè da se razgrani~at tri pozna~ajni celini: Osvojuvaweto na Hanan (1-12), Podelba na zemjata (13-21), Kraj na Isusoviot ìvot (22-24). Dodeluvaweto na zemjata na Negoviot narod, zna~i istovremeno i ostvaruvawe na vetuvawata koi Bog im gi be{e dal na predcite na Izrailcite, a koi mu gi povtori i na Mojsej. Niz dolgovekovnata istorija, vo koja se izrazeni odnosite pome|u Bog i Izrail, osvojuvaweto na Hanan pretstavuva edna nejzina zna~ajna etapa, koja po svojata va`nost bi moèla da se sporedi so onaa na izleguvaweto od Egipet. Tokmu kako i pri zaminuvaweto od egipetskata zemja, periodot na naseluvaweto vo hananskata zemja, go odbeleùvaat brojni posreduvawa na Boga, Koj se bori na stranata na Svojot narod, obezbeduvaj}i mu sekoga{ uspeh i pobeda. Dodeluvaweto i doveruvaweto na predelite koi se ve}e osvoeni, ili pak, koi preostanuva doprva da bidat osvoeni, iscrpno ja pokaùvaat griàta na Boga, Koj im veti na site Izrailci deka }e ìveat blagodatno na posedot na edna zemja. I tokmu od takva gledna to~ka bi trebalo da se ~itaat nabrojuvawata na mestata koi se sodràni vo odredeni glavi od knigata (na pr. 13,15 i 16). Isus Navin potsetuva deka vernosta na Boga kon Sopstvenite vetuvawa bara za vozvrat i posebno zalagawe na narodot. Naseluvaweto na Izrailcite vo sredina me|u tu|inci, koi ne znaat za Boga predizvikuva novi opasnosti od pojava na neverie. Tokmu poradi toa Isus }e prevzeme eden potfat vo forma na sve~eno obnovuvawe na sojuzot, odnosno zavetot pri sobirot vo Sihem. So toj nastan zavr{uva knigata Isus Navin (24). Narodot tamu po sopstven izbor odlu~uva da Mu sluì na Boga. Ottoga{ se otkriva dolgata istorija na Izrailcite i na nivnata zemja, ~ie poseduvawe i vladeewe postojano }e bide doveduvano vo pra{awe, a isto taka }e bide potrebno izrailskiot narod postojano da se potsetuva i da bide opomenuvan za barawata, koi se nametnuvaat od izborot {to toj samiot go napravil.
1,1
2 Mojs 17,9 5 Mojs 34,1-9
Po smrtta na Mojsej, slugata Gospodov, Gospod mu re~e na Navino2 viot sin Isus, sluìtel na Mojsej, 1 Mojs 12,7 velej}i: 5 Mojs 1,25 2 Mojsej, slugata Moj umre; zatoa se3 ga stani, mini preku rekata Jordan, ti 14,9 i siot ovoj narod, vo zemjata, {to Jas 5 Mojs 11,24 im ja davam, na sinovite Izrailevi. 3 Sekoe mesto, na koe }e stapnat stapalata na va{ite noze, vam vi go davam, kako {to mu rekov na Mojsej:
Isus go nasleduva Mojsej
od pustinata i od Livan duri do 5 Mojs 1,7 golemata reka, rekata Eufrat, celata 5 zemja Hitiska, i do Golemoto More na 1,9.17 3,7 zapad }e bidat va{i predeli. 5 Nikoj nema da ti se sprotivstavi vo 6,27 1 Mojs tekot na site denovi od tvojot ìvot; i 28,15 Mojs 3,12 kako {to bev so Mojsej, taka }e bidam i 2 5 Mojs 4,31 7,24 so tebe: nema da te ostavam i nitu }e te 31,6-8 prezram. Evr 13,5 6 Bidi cvrst i hrabar, za{to }e mu ja razdeli{ zemjata na ovoj narod, vo 6 Mojs 1,21 nasledstvo za koja im se zakolnav na 5 3,28 tatkovcite nivni deka }e im ja dadam; 31,23
4
244
ISUS NAVIN
7
5 Mojs 5,32 29,8
8
5 Mojs 28,61 Ps 1,1-3
9
5 Mojs 31,6-8 Er 1,8
10
5 Mojs 1,15 16,18
11
4 Mojs 33,53
12
4 Mojs 32 5 Mojs 3,18-20
samo bidi mnogu cvrst i hrabar, i gri`livo pazi da go izvr{i{ seto ona {to ti go zapoveda slugata Moj Mojsej; ne se otstranuvaj od seto toa ni nadesno ni nalevo, tuku postapuvaj razumno so s# {to }e prezema{. 8 Da ne se oddeluva od ustata tvoja ovaa kniga na zakonot; tuku pou~uvaj se od nea dewe i no}e, za da razbere{ kako }e go izvr{uva{ s# ona, {to e napi{ano vo nea; za{to toga{ ti }e ima{ uspeh vo tvoite pati{ta i umno }e postapuva{. 9 Eve, ova ti zapovedam Jas: bidi cvrst i hrabar, ne pla{i se i ne se uàsuvaj, za{to Gospod, tvojot Bog, e zaedno so tebe, kade i da odi{.
7
Tie mu odgovorija na Isus: S# {to 18 Mojs ni zapoveda{, }e napravime, i kade i da 5 17,12 ne pra}a{, }e odime; 17 kako {to go slu{avme Mojsej, taka }e te slu{ame i tebe; samo Gospod, tvo- 2,1-24 4 Mojs jot Bog, da bide so tebe, kako {to be{e 13,2-21 Evr 11,31 so Mojsej; Jk 2,25 18 sekoj, {to }e se protivi na tvojata zapoved i nema da gi poslu{a tvoite 1 7,2 zborovi za s#, {to }e mu zapoveda{, }e 6,17.25 16,1 bide poguben. Samo bidi cvrst i hra- Sud 18,2 bar! Mt 1,5
16
13
2 Mojs 33,14 Is 28,12 32,18
Isus go podgotvuva preminuvaweto preku Jordan
10 Toga{ Isus im zapoveda na narodnite upraviteli i re~e: 11 Vlezete me|u narodot i zapovedaj15 te im na lu|eto i kaète im: prig22,1-6 otvete si hrana za pat, za{to po tri dena }e ja minete rekata Jordan, i }e vlezete da ja prezemete zemjata, koja Gospod, Bog na va{ite tatkovci, vi ja dava vo nasledstvo. 12 A na plemeto Ruvimovo, Gadovo i na polovinata od Manasievoto pleme, Isus im re~e: 13 Spomnete si, {to vi zapoveda Mojsej, slugata Gospodov, velej}i: Gospod, va{iot Bog ve uspokoi i vi ja dade ovaa zemja; 14 va{ite èni, va{ite deca i va{iot dobitok neka ostanat vo zemjata, {to Mojsej vi ja dade od ovaa strana na Jordan1; a vie hrabrite, {to moète da vojuvate, trgnete vooruèni pred bra}ata va{i i pomagajte im, 15 dodeka Gospod, ne gi uspokoi bra}ata va{i, kako i vas; dodeka i tie ne ja nasledat taa zemja, koja Gospod, va{iot Bog, im ja dava; toga{ vratete se vo nasledstvoto svoe i zemete ja zemjata, koja Mojsej, slugata Gospodov, vi ja dade od ovaa strana na Jordan, kade izgreva sonceto.
Isus, sinot Navinov, tajno isprati od Sitim dve mom~iwa i im re~e: Odete i tajno razgledajte ja zemjata i gradot Erihon! I dvete mom~iwa otidoa i vlegoa (vo Erihon) vo ku}ata na edna bludnica, po ime Raav, i ostanaa da no}evaat tamu. 2 Toga{ mu javija na erihonskiot car: Ete, nekoi lu|e od sinovite Izrailevi dojdoa tuka no}eska, za da ja razgledaat zemjata skri{no. 3 erihonskiot car isprati lu|e da $ kaàt na Raav: Izvedi gi lu|eto, {to vlegoa vo tvojot dom, bidej}i do{le skri{no da ja razgledaat celata zemja. 4 No ènata gi zede onie dve mom~iwa, gi sokri i re~e: Dojdoa, navistina, kaj mene lu|e, no jas ne znam od kade bea tie; 5 koga, pak, na stemnuvawe treba{e da se zatvorat portite, tie izlegoa; ne znam kade otidoa; trgnete vedna{ po niv, }e gi stignete. 6 A samata gi odvede na pokrivot i gi sokri vo ne~e{lan len, {to be{e sprostren kaj nea na tavanot. 7 Ispratenite trgnaa potoa po patot kon Jordan s# do samiot premin na rekata, a portite se zatvorija vedna{ koga trgna poterata. 8 Pred da legnat da spijat, Raav se ka~i kaj niv na pokrivot 9 i im re~e: Znam deka Gospod vi ja dal vam ovaa zemja, bidej}i uàs n#
Isus ispra}a dvajca izviduva~i vo Erihon
4
6,17
9
9,9-10 1 Mojs 47,31
1 1,14. Isto~no od Jordan.
245
ISUS NAVIN
10 opfati od vas, i site ìteli na ovaa
2 Mojs 14,21-22 4 Mojs 21,32-35
11
5,1 7,5
12
1 Mojs 47,31
13
6,23
14
4 Car 10,24
15
1 Car 19,12 Dela 9,25 2 Kor 11,33
19
3 Mojs 20,9 2 Car 1,16 3 Car 2,32 Mt 27,25
zemja se ispla{ija od vas; 10 za{to ~uvme deka Gospod ja isu{i pred vas vodata vo Crvenoto More koga ste doa|ale od Egipet, i kako ste postapile so dvajca amorejski carevi od onaa strana na Jordan, Sion i Og, koi ste gi pogubile. 11 Koga go ~uvme toa, srceto ni se stegna i vo nieden od nas du{a ne ostana poradi vas; za{to Gospod, va{iot Bog, e Bog na neboto i na zemjata dolu; 12 I taka, zakolnete mi se vo Gospod, va{iot Bog, deka, kako {to jas vi pokaàv milost, taka i vie }e bidete milostivi kon domot na mojot tatko, i dajte mi veren znak: 13 ostavete gi ìvi vo domot na tatko mi i majka mi, bra}ata moi i sestrite moi, i site {to se vo nego, i spasete gi du{ite na{i od smrt. 14 A lu|eto $ rekoa: Na{ata du{a da bide predadena na smrt namesto va{ata, samo sega da ne n# predade{. A koga Gospod ni ja predade ovaa zemja, }e postapime so tebe so milost i dobrina. 15 I taa gi spu{ti po jaè niz prozorecot, bidej}i ku}ata $ be{e vo gradskite yidini i tamu taa ìvee{e; 16 i im re~e: Odete sega vo planinata, za da ne ve sretnat gonitelite, i krijte se tamu tri dena, dodeka da se vrati poterata {to trgna po vas, a potoa odete si po va{iot pat. 17 A lu|eto $ rekoa: Nie }e bideme oslobodeni od kletvata tvoja, so koja n# zakolna ako ne postapi{ vaka: 18 ete, koga }e dojdeme vo ovoj del od gradot, ova crveno jaè obesi go na prozorecot, niz koj n# spu{ti, i priberi gi vo ku}ata kaj sebe tvojot tatko, tvojata majka i tvoite bra}a i celiot tatkov dom; 19 i ako nekoj izleze nadvor od vratata na tvojata ku}a, samiot neka si bide vinoven, a nie }e bideme oslobodeni od ovaa tvoja kletva; a za site {to }e bidat so tebe vo ku}ata tvoja, krvta nivna neka bide vrz glavite na{i, ako nekoja raka se dopre do niv; 20 ako, pak, nekoj (n# povredi ili) gi otkrie ovie na{i zborovi, nie isto
taka }e bideme oslobodeni od tvojata kletva, so koja n# zakolna. 21 Taa odgovori: Neka bide spored zborovite va{i! I gi pu{ti, i tie si otidoa, a taa go vrza za prozorecot crvenoto jaè. 22 Tie trgnaa i otidoa vo planinata i ostanaa tamu tri dena, dodeka se vrati poterata. Gonitelite gi baraa po celiot pat i ne gi najdoa. 23 I se vratija dvete mom~iwa, slegoa od planinata, go minaa Jordan i otidoa kaj Isus, sinot Navinov i mu kaàa s# {to im se slu~i. 24 I mu rekoa na Isus: Gospod, ja predade celata taa zemja vo na{i race, i site ìteli na taa zemja se upla{eni od nas. Toga{ Isus stana rano utredenta, i trgna od Sitim i dojde do Jordan, toj i site sinovi Izrailevi, i no}evaa tamu pred da go preminat. 2 Po tri dena trgnaa upravitelite niz logorot, 3 i im zapovedaa na lu|eto, velej}i: Koga }e go vidite kov~egot na zavetot na Gospod, va{iot Bog, i (na{ite) sve{tenici, levitite, kako go nosat, trgnete i vie od va{eto mesto i odete po niv. 4 No rastojanieto me|u vas i niv da bide okolu dve iljadi lakti; ne se dobliùvajte do nego; taka }e go znaete patot, po koj }e odite, za{to vie ne ste odele po toj pat nikoga{ porano. 5 I mu re~e Isus na narodot: Osvetete se, bidej}i Gospod }e izvr{i me|u vas ~udni dela. 6 Na sve{tenicite, pak, im re~e Isus: Zemete go kov~egot na zavetot i odete pred narodot. Sve{tenicite go zedoa kov~egot na zavetot i trgnaa pred narodot. 7 Toga{ Gospod mu kaà na Isus: Od denes }e po~nam da te vozvi{uvam pred o~ite na site sinovi Izrailevi, za da doznaat deka, kako {to bev so Mojsej, taka }e bidam i so tebe. 8 A sega zapovedaj im na sve{tenicite, koi go nosat kov~egot na zavetot,
24
10,8
3,2
1,11
3
4 Mojs 10,33 5 Mojs 31,9
5
7,13 2 Mojs 19,10.15 3 Mojs 11,44 Sud 6,13 Er 10,10 23,36 Ps 41,2 84,3 Dan 6,26 Mt 16,16
Preminuvaweto na Jordan
246
ISUS NAVIN
10 i kaì im: {tom }e vlezete vo vodite 12
4,2.4
2 Mojs 34,9 5 Mojs 7,1
13
2 Mojs 14,22 Is 11,15
15
Ps 113,3 1 Let 12,16 Sir 24,24
16
2 Mojs 14,21-22
17
4,3
4,1
5 Mojs 27,2
2
3,13
na Jordan, zaprete vo Jordan. 9 Isus im kaà na sinovite Izrailevi: Dojdete vamu i ~ujte gi zborovite na Gospod, va{iot Bog! 10 U{te im re~e Isus: Od toa }e doznaete deka me|u vas e ìviot Bog, Koj }e gi izgoni od vas Hanancite i Hitijcite, Evejcite i Perizijcite, Gergesejcite, Amorejcite i Jevusijcite; 11 ete, kov~egot na zavetot na Gospodarot nad celiot svet }e trgne pred vas preku Jordan; 12 i zemete si dvanaesetmina lu|e od sinovite Izrailevi, po eden ~ovek od sekoe pleme; 13 i {tom nozete na sve{tenicite, koi go nosat kov~egot na Gospodarot nad celiot svet, }e stapnat vo vodite na Jordan, vodata jordanska }e se prekine, a vodata {to te~e odozgora, }e zapre. 14 I taka, koga narodot trgna od {atorite svoi za da go mine Jordan, i sve{tenicite go ponesoa kov~egot na zavetot pred narodot, 15 toga{, {tom onie, {to go nosea kov~egot vlegoa vo Jordan, i nozete na sve{tenicite, koi go nosea kov~egot, se nakvasija vo vodite na Jordan; a be{e vreme koga Jordan, vo tekot na celiot period na ètvata na p~enicata se izleva od svoite bregovi, 16 vodata, {to te~e{e odozgora, zapre i se pretvori vo karpa oddale~ena na mnogu golemo rastojanie, kaj gradot Adam, koj se nao|a vo predelot Caretan; a vodata {to te~e{e nadolu, iste~uva{e kon Arabiskoto, odnosno Solenoto More, s# dodeka ne iste~e dokraj. 17 A narodot premina sprema Erihon. A, sve{tenicite {to go nosea kov~egot na zavetot Gospodov, zastanaa na suvo srede Jordan. I site sinovi Izrailevi preminuvaa na suvo, dodeka celiot narod ne go premina Jordan. Dvanaeset kamewa za spomen na ~udnoto preminuvawe preku Jordan Koga celiot narod go premina Jordan, Gospod mu re~e na Isus: 2 Zemi od narodot dvanaeset lu|e, po eden ma` od sekoe pleme
i zapovedaj im i kaì im: Zemete ottuka, srede Jordan, kade {to stoeja nepodvi`no nozete na sve{tenicite, dvanaeset kamewa, ponesete gi so sebe i stavete gi na mestoto, kade {to }e no}evate ovaa no}! 4 Isus povika dvanaeset lu|e, {to gi izbra od sinovite Izrailevi, po eden ma` od sekoe pleme 5 i im re~e: Odete po mene pred liceto na Gospod, va{iot Bog, srede Jordan i sekoj neka zeme ottamu po eden kamen, i neka go stavi na ramo spored brojot na plemiwata na sinovite Izrailevi, 6 za da bidat kaj vas znak; koga }e te pra{a vo podocne`no vreme sinot tvoj i }e re~e: zo{to se ovie kamewa kaj vas? 7 a ti }e mu re~e{ na sinot tvoj: Vodata vo rekata Jordan prestana da te~e pred kov~egot na zavetot na Gospod koga toj go preminuva{e Jordan, toga{ vodata jordanska presu{i; i taka tie kamewa }e bidat kaj vas kako ve~en spomenik na sinovite Izrailevi. 8 i sinovite Izrailevi napravija taka, kako {to zapoveda Isus: zedoa dvanaeset kamewa od srede Jordan, kako {to mu re~e Gospod na Isus, spored brojot na plemiwata na sinovite Izrailevi, i gi ponesoa so sebe vo logorot, i gi stavija tamu. 9 I drugi dvanaeset kamewa postavi Isus srede Jordan na mestoto, kade {to im stoeja nozete na sve{tenicite, koi go nosea kov~egot na zavetot. Tie se tamu i do dendenes. 10 Sve{tenicite, pak, koi go nosea kov~egot, stoeja srede Jordan, dodeka ne be{e svr{eno s# {to Gospod mu be{e zapovedal na Isus to~no taka, kako {to mu be{e zapovedal Mojsej na Isus; pa potoa narodot brzo preminuva{e. 11 Koga celiot narod go premina Jordan, toga{ premina i kov~egot Gospodov i kamewata pred niv. 12 I Ruvimovite sinovi i Gadovite sinovi i polovinata od Manasievoto pleme pominaa vooruèni pred sinovite Izrailevi, kako {to im be{e zapovedal Mojsej.
3
3
3,17 5 Mojs 27,2
4
3,12
5
3,17
6
4,21-26 2 Mojs 12,26 13,14 5 Mojs 6,20
7
2 Mojs 28,12
9
1 Mojs 35,20
12
4 Mojs 32,29
247
ISUS NAVIN
14
3,7
20
3,8
23
2 Mojs 14,21
24
2 Mojs 14,31 15,16 Ps 43,2 88,13 97,1 117,15-16
5,1
2,11
Okolu ~etirieset iljadi vooruèni za borba preminaa pred Gospod kon gradot Erihon za da se borat. 14 Vo toj den Gospod go vozveli~i Isus pred celiot Izrail i po~naa da go po~ituvaat kako {to go po~ituvaa Mojsej, dodeka be{e ìv. 15 I mu re~e Gospod na Isus, velej}i: 16 Zapovedaj im na sve{tenicite, {to go nosat kov~egot na zavetot, da izlezat od Jordan. 17 Isus im zapoveda na sve{tenicite i re~e: Izlezete od Jordan! 18 I koga sve{tenicite, {to go nosea kov~egot na zavetot Gospodov, izlegoa od Jordan, i {tom nozete nivni stapija na suvo, vodata na Jordan se spu{ti na svoeto mesto, pote~e, kako porano, po celoto korito. 19 I narodot izleze od Jordan vo desettiot den na prviot mesec i se smesti vo Gilgal, na istok od Erihon. 20 I dvanaesette kamewa, {to gi bea zele od Jordan, Isus gi postavi vo Gilgal 21 i im re~e na sinovite Izrailevi: Koga }e ve pra{aat va{ite sinovi, velej}i: ,Zo{to se ovie kamewa? 22 kaète im na va{ite sinovi: Izrail go pomina Jordan po suvo. 23 Za{to Gospod, va{iot Bog, gi isu{i vodite na Jordan za vas, dodeka da go preminete, isto onaka, kako {to Gospod, va{iot Bog, go napravi so Crvenoto More, koe go isu{i pred nas, dodeka go preminuvavte, 24 za da vidat site narodi na zemjata deka rakata Gospodova e silna, i da Go po~ituvate Gospoda, va{iot Bog, sekoga{.
13
se zaprea mislite, (se uàsija) i du{a 2 Mojs ve}e ne ostana vo niv poradi sinovite 1 17,10.23 Izrailevi. 2 Mojs 4,25 Obrezuvawe na Izrailcite vo Gilgal
2
4
5 Mojs 2,14 Evr 3,17
Koga amorejskite carevi, {to ìveeja od onaa strana na Jordan kon zapad2, i hananskite carevi, {to se kraj moreto, ~uja deka Gospod gi isu{il vodite na Jordan pred sinovite Izrailevi, dodeka tie preminuvale, im
Vo toa vreme Gospod mu re~e na Is- 6 Mojs 3,8 us: Napravi si noèvi od ostar kamen 2 4 Mojs i obrezaj ja novata generacija na Iz- 14,20-34 5 Mojs 2,14 rail! Dela 7,36 3 Toga{ Isus napravi ostri noèvi od kamen, i gi obreza sinovite Izrailevi vo mestoto nare~eno Givat Aralot3. 4 I taka gi obreza Isus (sinovite Izrailevi, koi toga{ se rodija po patot, i koi ne bea obrezani koga izlegoa od Egipet; site gi obreza Isus), za{to siot narod od ma{ki pol {to be{e izlegol od Egipet, site sposobni za vojna izumrea vo pustinata po patot, otkako bea izlegle od Egipet; 5 i taka site izlezeni bea obrezani, a site, {to se rodija vo pustinata po patot, po izleguvaweto od Egipet, ne bea obrezani; 6 za{to sinovite Izrailevi ~etirieset (i dve) godini lutaa po pustinata; (zaradi toa mnozina ne bea obrezani), dodeka izumrea site sposobni za vojna, {to bea izlegle od Egipet. Tie {to ne go poslu{aa glasot Gospodov i na koi Gospod im se zakolna deka nema da ja vidat zemjata, {to Gospod so zakletva be{e im ja vetil na tatkovcite nivni, odnosno, deka nam }e ni ja dade zemjata, kade {to te~e med i mleko, 7 a namesto niv gi podigna nivnite sinovi. Niv gi obreza Isus, za{to tie ne bea obrezani; bidej}i bea rodeni vo tekot na patuvaweto. 8 Siot narod, otkako be{e obrezan, si ostana na mestoto vo logorot, dodeka ne ozdravi. 9 Toga{ Gospod mu re~e na Isus: Sega Jas go simnav4 od vas egipetskiot
2 5,1. Zapadno od Jordan 3 5,3. Rid na obrezanieto. 4 5,9. Na evrejski strkalav.
248
ISUS NAVIN
10 sram! I toa mesto se narekuva duri i
2 Mojs 12,1-14
do dendenes Gilgal.5
10
11
3 Mojs 23,14
Prva Pasha vo Hanan
I se zadràa sinovite Izrailevi vo logorot vo Gilgal i ve~erta na ~e13 tirinaesettiot den od mesecot naprav4 Mojs 22,23.31 ija Pasha vo ramninite erihonski; 1 Let 21,16 11 i na vtoriot den po Pasha po~naa 12 da jadat od p~enicata na taa zemja bes2 Mojs 16,4 kvasni lebovi i pe~eni zrna vo istiot 15 toj den; 12 i manata6 prestana da pa|a vo toj 2 Mojs 3,5 Dela 7,33 den, otkako po~naa da jadat od ìtoto na taa zemja; i ve}e nema{e mana kaj sinovite Izrailevi: vo taa godina tie jadea od plodovite na hananskata zemja. Zapovednikot na Bo`jata vojska Koga Isus se nao|a{e blizu do Erihon, pogledna i vide, i ete, pred nego stoi ~ovek, so izvaden me~ vo rakata. Isus se pribliì do nego i mu re~e: Na{ li si, ili si od na{ite neprijateli? 14 Toj mu odgovori: Ne; jas sum voda~ot na vojskata Gospodova, sega dojdov ovde . Isus padna ni~kum na zemja, se pokloni i mu re~e: [to }e mu zapoveda{ na svojot sluga? 15 Voda~ot na vojskata Gospodova mu re~e na Isus: Sobuj gi obuvkite od nozete svoi, bidej}i mestoto, na koe stoi{, e sveto . Isus taka i napravi. 16 A Erihon be{e utvrden i zatvoren poradi strav od sinovite Izrailevi; nikoj ne izleguva{e i ne vleguva{e vo nego.
13
Izrailcite se upatuvaat vo Erihon Toga{ mu re~e Gospod na Isus: Eve, Jas go predavam Erihon vo tvoi race i carot negov i silnite lu|e vo nego; 2 obikoluvajte go gradot site vie, sposobni za vojna, po edna{ vo denot, i taka pravete {est dena; 3 i sedum sve{tenici neka nosat pred kov~egot sedum trubi od rogovi; a sed55,9. Na evrejski strkaluvawe.
miot den obikolete go gradot sedum- 6,3.6 pati i sve{tenicite neka trubat so Otkr 8,2 trubite od rogovi. 4 4 I koga trubite od rog }e zatrubat 6,20 Is 42,13 silno, vedna{ {tom }e go ~uete zvukot od trubite, celiot narod neka vosklikne, i gradskite yidi{ta }e padnat sami do osnovata svoja pred onie {to vikaat; i toga{ celiot narod da navleze vo gradot, trgnuvaj}i sekoj od svoeto mesto. 5 Toga{ dojde Isus, sinot Navinov, kaj sve{tenicite i im re~e: Zemete go kov~egot na zavetot Gospodov i sedum sve{tenici neka nosat sedum rogovi trubi pred kov~egot Gospodov! 6 I im re~e, velej}i: Zapovedajte mu na narodot da go obikolat i da go opkruàt gradot; a vooruènite neka odat pred kov~egot Gospodov. 7 [tom Isus mu go kaà toa na narodot, re~e i sedumte sve{tenici, {to gi imaa sedumte sve{teni trubi, da pojdat i da zatrubat so trubite, i kov~egot na zavetot Gospodov da odi po niv. 8 Vooruènite, pak, odea pred sve{tenicite, koi trubea so trubite; i onie {to odea po niv, po ko~egot na zavetot Gospodov, trubea so trubite. 9 Na narodot, pak, Isus mu zapoveda i re~e: Ne vikajte i da ne se ~ue glas od vas, i da ne izleguva zbor od ustata va{a do onoj den, dodeka ne vi zapovedam: vikajte! i toga{ }e viknete. 10 Taka kov~egot Gospodov trgna okolu gradot i edna{ go obikoli; i dojdoa vo logorot i no}evaa vo nego. 11 (Na vtoriot den) Isus stana utrinata rano, i sve{tenicite go ponesoa kov~egot Gospodov; 12 i sedumte sve{tenici, {to gi nosea sedumte trubi pred kov~egot Gospodov, odea i trubea so trubite; vooruènite, pak, odea pred niv, a drugite odea po kov~egot Gospodov i sve{tenicite zatrubija so rogovite trubi. 13 I vtoriot den go obikolija gradot edna{ i se vratija vo logorot. Taka pravea {est dena.
249
ISUS NAVIN
16
3 Mojs 27,28-29 5 Mojs 20,16-17 Is 34,2
17
7,12.25-26
18
4 Mojs 31,54
19
Evr 11,30
20
Sud 1,25
21
2,1-21
22
2,13
22
4 Mojs 31,10.54 5 Mojs 13,15-16
Na sedmiot den stanaa rano i go obikolija gradot sedumpati; samo toj den go obikolija gradot sedumpati. 15 I pri sedmoto zaobikoluvawe sve{tenicite zatrubija vo trubite. Toga{ Isus mu re~e na narodot: Vikajte, bidej}i Gospod vi go predade gradot! 16 I gradot, so s# {to e vo nego da padne vo prokletstvo, vo imeto Gospodovo; samo bludnicata Raav po{tedete ja, nea i sekoj {to e vo domot nejzin; za{to taa gi sokri izvidnicite {to gi prativme. 17 No i vie ~uvajte se od prokolnatoto, za da ne padnete i samite vo prokletstvo, ako zemete ne{to od prokolnatoto, i so toa na logorot i na sinovite Izrailevi da im donesete prokletstvo, i nas da n# istrebite. 18 Zlatoto, pak, srebroto i bakarot i èlezoto se za Gospod i da se vnesat vo riznicata Gospodova! 19 I zatrubija sve{tenicite so trubite. [tom go ~u narodot glasot na trubite, site zaedno izvikaa so visok i silen glas, i site gradski yidi{ta padnaa, i celiot narod vleze vo gradot, sekoj od svoeto mesto, i go prezedoa gradot. 20 I frli vo prokletstvo Isus s# {to be{e vo gradot, maìte i ènite, mladite i starite, ovcite i magariwata; s# se istrebi so me~. 21 A na dvete mom~iwa {to ja izviduvaa tajno zemjata, Isus im re~e: Vlezete vo domot na ènata bludnica i izvedete ja ottamu nea i site {to se kaj nea, bidej}i vie $ se zakolnavte.
14
Bludnicata, pak, Raav i celoto semejstvo na nejziniot tatko, Isus gi ostavi ìvi, i taa ìvee me|u sinovite Izrailevi do denes, za{to gi sokri izvidnicite {to gi isprati Isus za da go razgledaat Erihon. 25 Vo toj den Isus prokolna i re~e: Proklet da bide pred Gospod onoj {to }e go izdigne i izgradi ovoj grad Erihon; vrz prvorodeniot sin svoj toj }e gi poloì osnovite negovi i vrz najmaliot sin svoj }e gi postavi portite negovi! (A toa go napravi Azan, rodum od Vetil. Toj go osnova vrz svojot prvoroden sin Aviron i vrz najmaliot, Spasen, gi postavi negovite porti.) 26 I Gospod be{e so Isus, i slavata Negova se ra{iri po celata zemja.
24
25
3 Car 16,34
7,1
2 Mojs 4,14 3 Mojs 10,6
2
8,1
4
3 Mojs 26,17 5 Mojs 28,25
5
Ps 21,14
7
2 Mojs 5,22 32,11-14 4 Mojs 14,13-16
Isus $ go po{teduva ìvotot na Raav Toga{ vlegoa mom~iwata, {to go razgleduvaa gradot, vo domot na ènata i ja izvedoa bludnicata Raav i tatkoto nejzin, majkata nejzina, bra}ata nejzini i site nejzini rodnini i site {to bea kaj nea, gi izvedoa i gi stavija nadvor od logorot na Izrail. 23 A gradot i s# {to be{e vo nego, go izgorea so ogan; samo srebroto i zlatoto, bakarot i èlezoto gi predadoa za da se vnesat vo riznicata Gospodova.
22
No sinovite Izrailevi napravija golem grev i zedoa od prokolnatoto. Ahan, sinot na Karmi, sin na Zavdij, Zerahov sin od Judinoto pleme, zede od prokolnatoto, i gnevot Gospodov se razgori protiv sinovite Izrailevi. 2 Od Erihon Isus isprati lu|e vo Gaj, koj e nasproti Bet-Aven, isto~no od Vetil, i im re~e: Odete, razgledajte ja zemjata! Tie otidoa i go razgledaa Gaj. 3 I otkako se vratija kaj Isus, mu rekoa: Neka ne odi celiot narod, tuku neka otidat dve do tri iljadi lu|e i }e go razbijat Gaj; ne pra}aj go tamu celiot narod, bidej}i tie se malku na broj. 4 I taka, otidoa tamu od narodot okolu tri iljadi du{i, no tie po~naa da begaat pred ìtelite na Gaj; 5 ìtelite na ovoj grad ubija od niv trieset i {est du{i, gi gonea od portite na gradot do [evarim i gi razbija; od toa srcata na lu|eto se rastopija i stanaa kako voda. 6 Isus ja raskina oblekata svoja i padna ni~kum na zemjata pred kov~egot na Gospod i leè{e duri do ve~erta, toj i stare{inite Izrailevi, i gi posipaa so pepel glavite svoi. 7 I re~e Isus: Ti se molam, Gospodi Boè, zo{to go prevede Tvojot narod preku Jordan, za da go predade{ vo
Prestapot i kaznuvaweto na Ahan
250
ISUS NAVIN
9 racete na Amorejcite na pogubuvawe?
5 Mojs 9,28
Eh, da si ostanevme da ìveeme od onaa 11 strana na Jordan! 8 O, Gospodi, {to da kaàm, bidej}i 4 Car 17,7 Os 10,9 Izrail go svrte grbot pred svoite ne13 prijateli? 2 Mojs 9 Hanancite i site ìteli na zemjata 19,10.22 3 Mojs }e ~ujat, }e n# opkolat i }e n# istrebat 11,44 nas od zemjata. I {to }e napravi{ za 4 Mojs 11,18 Tvoeto golemo ime? 1 Car 16,5 10 Gospod mu odgovori na Isus: 14 Stani, zo{to padna ni~kum? 1 Car 11 Zgre{ija lu|eto i ja prekr{ija 14,38-42 Mojata zapoved, {to im ja dadov; ukradoa od prokolnatoto, i go sokrija me|u svoite predmeti; 12 zatoa sinovite Izrailevi ne moàt da izdràt pred neprijatelite svoi i im svrtea grb, bidej}i tie potpadnaa pod kletvata; nema da bidam ve}e so vas, ako ne go otstranite od vas prokolnatoto. 13 Stani, osveti go narodot i kaì: Osvetete se za utre, bidej}i taka veli Gospod, Bog Izrailev: Prokolnatoto e vo tebe, Izraile; zatoa ti ne }e moè{ da izdrì{ pred neprijatelite svoi, dodeka ne go otstrani{ od sebe prokletstvoto. 14 Soberete se utre site spored plemiwata svoi; plemeto, pak, {to }e go pokaè Gospod, neka mine po rodovite; i rodot, {to }e go pokaè Gospod, neka mine po domovite {to }e gi pokaè Gospod, i neka mine ~ovek po ~ovek; 15 koj }e bide faten deka ukral od prokolnatoto, so ogan neka se izgori toj i s# {to e negovo, zatoa {to ja prekr{il zapovedta na Gospod i napravil prestap srede Izrail. 16 Otkako stana utredenta rano, Isus gi prevede lu|eto spored plemiwata svoi, i be{e poso~eno na Judinoto pleme; 17 potoa zapoveda da minat rodovite na Juda, i be{e poso~en rodot na Zerah; mu zapoveda na Zerahoviot rod da mine spored domovite, i be{e poso~en domot na Zavdij;
6 7,26. Ahor na evrejski zna~i maka, nesre}a.
Mu zapoveda na domot negov da mine 19 Car 6,5 ~ovek po ~ovek, i be{e pokaàn Ahan, 1 Is 42,12 sinot na Karmi, sin na Zavdij, Zerahov Er 13,16 Ps 95,8 sin, od Judinoto pleme. Ezd 10,11 19 Toga{ Isus mu re~e na Ahan: Jn 9,24 Sinko, proslavi Go Gospod, Bog Iz- 25 railev, ispovedaj se pred Nego i kaì 6,18 mi, {to si napravil; ne krij od mene. 20 Ahan mu odgovori na Isus i re~e: 8,1 Navistina, jas zgre{iv pred Gospod, 5 Mojs 1,21 Bog Izrailev, i go napraviv ova: 21 me|u zaplenetite predmeti vidov edna ubava obleka od Senaar i dveste {ekeli srebro i edna zlatna {ipka, so vrednost od pedeset {ekeli; toa mi se dopadna i jas go zedov; i, ete, toa e zakopano vo zemjata srede mojot {ator, a srebroto e sokrieno pod nego. 22 Isus isprati lu|e, i tie otidoa vo negoviot {ator; i ete, seto toa be{e sokrieno vo negoviot {ator, i srebroto pod nego. 23 Tie go iznesoa toa od {atorot, go donesoa kaj Isus i kaj stare{inite Izrailevi i go stavija pred Gospod. 24 Toga{ Isus i site Izrailci so nego, go zedoa Zerahoviot sin Ahan, srebroto, oblekata, i zlatnata {ipka, negovite sinovi i negovite }erki, negovite volovi i negovite magariwa, ovcite negovi i negoviot {ator, i s# {to be{e negovo, i go odvedoa vo dolinata Ahor. 25 I re~e Isus: Zatoa {to nekoi od nas istrebi, Gospod }e te istrebi denes tebe. I site Izrailci go ubija so kamewa nego i site negovi bliski, gi izgorea ne samo niv, tuku i s# {to imaa so ogan, i nafrlaa vrz niv kamewa. 26 I nafrlaa vrz nego golema gramada kamewa, koja ostana s# do dendenes. Potoa stivna silata od gnevot na Gospod. Poradi toa, ona mesto i denes se vika Dolinata Ahor.7
18
I mu re~e Gospod na Isus: Ne pla{i se i ne se uàsuvaj; zemi gi so sebe site maì, sposobni za vojna i odi vo Gaj; ete, Jas }e go predadam vo tvoi
Osvojuvaweto na Gaj
251
ISUS NAVIN
2 race gajskiot car i negoviot narod, ne-
4,12 Sud 9,43 20,29
goviot grad, i negovata zemja. 2 Napravi mu na Gaj i na carot negov isto ona {to mu napravi na Erihon i na carot negov; samo plenot i dobitokot negov podelete si go; postavi zaseda zad gradot. 3 Isus i site maì, sposobni za vojna, se podgotvija da odat vo Gaj; i odbra Isus trieset iljadi hrabri maì i gi isprati vo tekot na no}ta, 4 im dade zapoved, velej}i: Skrijte se zad gradot; ne se oddale~uvajte od gradot i bidete site gotovi; 5 jas, pak, i site maì, {to se so mene, }e se dobliìme do gradot i {tom ìtelite na Gaj izlezat protiv nas, kako i porano, nie }e izbegame od niv; 6 tie }e jurnat po nas, i taka nie }e gi odvle~eme od gradot, za{to tie }e re~at: begaat od nas, kako i porano; otkoga }e izbegame od niv, 7 vie stanete od zasedata i odete vo gradot, i Gospod, va{iot Bog, }e vi go predade vo racete va{i. 8 Otkoga }e go prezemete gradot, zapalete go gradot so ogan, postapete spored zapovedta moja; toa vi go zapovedam jas. 9 Taka gi isprati Isus, i tie otidoa vo zaseda i zasednaa me|u Vetil i Gaj, na zapad od Gaj; taa no} preno}eva Isus srede narodot. 10 Otkako stana utrinata rano, Isus go pregleda narodot i trgna toj i stare{inite Izrailevi, pred narodot, za Gaj; 11 i site maì, sposobni za vojna, {to bea so nego, trgnaa, se pribliìja i dojdoa do gradot od sprotiva. 12 I se smestija na sever od Gaj, a me|u niv i Gaj ima{e dolina. Potoa Isus zede okolu pet iljadi du{i i gi postavi vo zaseda me|u Vetil i Gaj, na zapad od gradot. 13 A narodot se smesti vo logorot, koj be{e na sever od gradot, dodeka negovata zaseda be{e na zapad od gradot. A Isus otide taa no} srede dolinata. 14 [tom carot na Gaj go vide toa, stana rano i izleze vedna{ so ìte-
lite na gradot protiv Izrail vo borba 18 na opredelenoto mesto pred ramninata; 8,26 17,9-12 no toj ne znae{e deka protiv nego ima zaseda pozadi negoviot grad. 15 Isus i celiot Izrail, nebare, se razbieni od niv, izbegaa kon pustinata; 16 a tie go povikaa celiot narod, {to be{e vo gradot, za da gi gonat, i, gonej}i go Isus, se oddale~ija od gradot; 17 i ne ostana vo Gaj i vo Vetil nitu eden ~ovek, koj ne be{e trgnal po Izrail; a gradot svoj go ostavija otvoren, gonej}i go Izrail. 18 Toga{ Gospod mu re~e na Isus: Spruì go kopjeto, {to e vo rakata tvoja, kon Gaj, bidej}i Jas }e go predadam vo tvoite race i zasedata vedna{ neka stane od svoeto mesto! Isus go spruì kon gradot kopjeto, {to be{e vo rakata negova. 19 A onie {to bea vo zaseda stanaa vedna{ od mestoto svoe i jurnaa, {tom ja ispruì rakata svoja, vlegoa vo gradot, go prezedoa i za mig go zapalija so ogan. 20 Gajskite ìteli, koga poglednaa nazad, vidoa deka od gradot se kreva dim kon neboto. Nema{e kade da begaat nitu natamu, nitu navamu; za{to narodot, {to be{e vo pustinata, se svrte kon gonitelite. 21 Isus i celiot Izrail, koga vidoa deka onie {to bea vo zaseda go prezele gradot i deka od gradot se kreva dim, se vratija i po~naa da gi ubivaat ìtelite na Gaj. 22 A onie od gradot izlegoa protiv niv, taka {to tie se najdoa me|u Izrailcite, od koi edni bea na ednata strana, a drugite na drugata; taka gi razbija, {to ne ostavija od niv nitu eden ìv, nitu izbegan; 23 a carot na Gaj go fatija ìv i go dovedoa kaj Isus. 24 Otkako Izrailcite gi ubija site ìteli od Gaj vo poleto i vo pustinata, kade {to gi gonea, i otkako tie site do eden padnaa od se~iloto na me~ot, toga{ site Izrailci se vratija vo Gaj i go porazija so se~iloto na me~ot. 25 Brojot na maìte i ènite zaginati vo toj den iznesuva{e dvanaeset iljadi. Site bea ìteli na Gaj.
252
ISUS NAVIN
28
10,1 4 Mojs 31,10
29
7,26 5 Mojs 21,22-23 Jn 19,31
30-35
5 Mojs 27,1-26
31
2 Mojs 20,25
34
5 Mojs 11,29 28,1-68
35
5 Mojs 31,12
Isus ne ja trgna rakata svoja, {to ja be{e ispruìl so kopjeto, dodeka ne gi frli vo prokletstvo site od Gaj; 27 samo dobitokot i plenot od toj grad sinovite Izrailevi go podelija me|u sebe, spored Gospodoviot zbor, {to Gospod be{e mu go kaàl na Isus. 28 Toga{ Isus go izgore Gaj i go pretvori vo ve~ni urnatini, koi stojat do dendenes. 29 a gajskiot car go obesi na drvo (i go ostavi na drvoto) do ve~erta; po zajdisonce Isus pak im zapoveda, i go simnaa trupot negov od drvoto, go frlija pred gradskite porti vo rov, i natrupaa vrz nego golem kup kamewa, koj postoi do dendene{en.
26
decata i pridojdenite {to se najdoa 9,1 5 Mojs 7,1 me|u niv. Sud 1,9 Otkako slu{naa za toa carevite, koi bea od ovaa strana na Jordan, po planinata i ramninata i po celiot breg na Golemoto More, pa s# do Livan, Hitijcite, Amorejcite, (Gergesejcite), Hanancite, Perizijcite, Evejcite i Jevusijcite, 2 se sobraa site, za da udrat zaedno protiv Isus i Izrail. 3 No ìtelite Gavaonski, otkako ~uja, {to mu napravil Gospod na Erihon i na Gaj, 4 upotrebija i tie itrina; otidoa i se snabdija so hrana za pat i stavija vetvi vre}i na magariwata svoi i vetvi, ispokinati i zakrpeni mevovi za vino; 5 i obuvkite na nozete im bea stari, zakrpeni, i oblekata nivna vetva; i siot leb nivni za pat be{e suv i muvlosan. 6 Tie dojdoa kaj Isus vo logorot vo Gilgal i mu rekoa nemu i na site Izrailci: Nie sme dojdeni od mnogu dale~na zemja i ve molime da sklu~ite so nas sojuz. 7 A Izrailcite im odgovorija na Evejcite: Vie, moèbi, ìveete blizu do nas; kako }e sklu~ime sojuz so vas? 8 Tie mu rekoa na Isus: Nie sme tvoi robovi. A Isus gi pra{a: Koi ste vie i od kade ste do{le? 9 Tie mu odgovorija: Od mnogu dale~na zemja se dojdeni tvoite robovi vo imeto na Gospod, tvojot Bog, za{to ja ~uvme slavata Negova i za s# {to izvr{il Toj vo Egipet, 10 i za s# ona, {to im napravi na dvajcata amorejski carevi, koi bea od onaa strana na Jordan, na he{bonskiot car Sion i na ba{anskiot car Og, koj ìvee{e vo A{tarot (i Edgaje). 11 Zatoa stare{inite na{i i site ìteli na na{ata zemja ni rekoa: zemete vo racete svoi leb za pat, odete im vo presret i kaète im: Nie sme va{i robovi; pa, ako sakate, sklu~ete sojuz so nas.
Sojuzni{tvo so Gavaoncite
3
8,1
6
9,22 1 Mojs 26,28
7
2 Mojs 23,32 5 Mojs 7,2
8
4 Car 10,5
9
2,10
10
4 Mojs 21,24-35 5 Mojs 1,4
îtawe na zakonot pod gorata Eval

30 Toga{ Isus Mu izgradi `rtvenik na Gospod, Bog Izrailev, na gorata Eval, 31 kako {to Mojsej, slugata Gospodov, im be{e zapovedal na sinovite Izrailevi, za koe be{e napi{ano vo knigata na Mojseeviot zakon, `rtvenik od celi kamewa, do koi ne doprelo èlezo; i prinesoa vrz nego sepalenici na Gospod i `rtvi za mir. 32 I tamu na kamewata Isus napi{a prepis od zakonot na Mojsej, {to toj go be{e napi{al za sinovite Izrailevi. 33 Siot Izrail, stare{inite negovi i upravitelite negovi i sudiite negovi, zastanaa od ednata i od drugata strana na kov~egot sproti sve{tenicite, levitite, koi go nosea kov~egot na zavetot Gospodov, kako prirodenite, taka isto i pridojdenite ìteli, ednata polovina od niv kaj planinata Garizim, a drugata polovina kaj planinata Eval, kako {to porano Mojsej, slugata Gospodov, be{e zapovedal da se blagoslovuva narodot Izrailev. 34 Potoa Isus gi pro~ita site zborovi od zakonot, blagoslovuvawata i prokletstvata, kako {to e napi{ano vo knigata na zakonot; 35 od s#, {to Mojsej mu be{e zapovedal na Isus, nema{e ni zbor {to Isus ne go pro~ita pred celoto izrailsko sobranie, pred maìte i ènite i
253
ISUS NAVIN
Ovoj na{ leb go zedovme od ku}ite na{i topol vo denot, koga trgnavme kon vas, a sega ete, toj se isu{il i muvlo18 sal; 2 Mojs 13 i ovie mevovi so vino, koi koga gi 15,24 napolnivme bea novi, ete se ispokinaa; 21 i ovie na{i obleki i obuvkite izvetvea 5 Mojs 29,11 poradi mnogu dolgiot pat. 14 I rodona~alnicite go zedoa nivniot leb, a Gospoda ne Go pra{aa. 15 Toga{ Isus sklu~i so niv mir i dade zavet deka }e im go za~uva ìvotot; i rodona~alnicite na zaednicata im se zakolnaa. 16 A po tri dena, otkako sklu~ija so niv sojuz, slu{naa deka tie bile nivni sosedi i deka ìveat blizu do niv; 17 za{to sinovite Izrailevi koga trgnaa na pat, dojdoa do gradovite nivni na tretiot den; gradovite nivni, pak, bea: Gavaon, Kefira, Beerot i Kirjat-Jarim. 18 (Isus i) sinovite Izrailevi ne gi pogubija, za{to site knezovi narodni im se zakolnaa vo Gospod, Izraileviot Bog. Zatoa celata zaednica Izraileva negoduva{e poradi rodona~alnicite. 19 Site rodona~alnici rekoa pred celata zaednica: Im se zakolnavme vo Gospod, Izraileviot Bog, i zatoa ne smeeme da gi dopreme niv; 20 a, eve, {to }e napravime so niv: }e gi ostavime ìvi, za da ne n# stigne gnevot poradi zakletvata, so koja im se zakolnavme. 21 I na rodona~alnicite u{te im rekoa: Neka ìveat, no }e se~at drva i }e nosat voda za celata zaednica. I celiot narod go prifati toa {to mu rekoa rodona~alnicite. 22 Isus gi povika i im re~e: Zo{to n# izmamivte, koga rekovte: nie sme mnogu daleku od vas, a vie ste ìveele blisku do nas? 23 Otsega da ste prokleti! Ve~no }e bidete robovi, }e se~ete drva i }e nosite voda za (mene i za) domot na mojot Bog! 24 Tie mu odgovorija na Isus i rekoa: Dojde do u{ite na tvoite robovi deka Gospod, tvojot Bog, mu zapovedal na svojot sluga Mojsej deka }e vi ja dade cela12 10,1.4 11,19
15
ta zemja, i deka }e n# pogubi nas i site ìteli na ovaa zemja pred va{i o~i; zatoa nie mnogu se upla{ivme da ne ni go zemete ìvotot, pa taka postapivme; 25 sega, ete, nie sme vo tvoi race: kako ti se ~ini deka e podobro i pospravedlivo da postapi{ so nas, taka i napravi. 26 I Isus taka i postapi so niv: gi izbavi od racete na sinovite Izrailevi, i tie ne gi pogubija. 27 I vo toj den Isus naredi tie da se~at drva i da nosat voda za celata zaednica i za `rtvenikot na Gospod; (poradi toa onie {to ìveeja vo Gavaon ostanaa drvose~a~i i vodonosci za `rtvenikot Bo`ji) duri i do denes, na ona mesto, {to }e go izbere Gospod. Koga erusalimskiot car Adoni-Sedek slu{na deka Isus go prezel Gaj i go frlil vo prokletstvo, i deka postapil so Gaj i so carot negov taka, kako {to postapil so Erihon i carot negov, i deka Gavaoncite sklu~ile mir (so Isus i) so Izrail i ìveeja me|u niv, 2 toj mnogu se upla{i, bidej}i Gavaon be{e golem grad, kako eden od carskite gradovi, i pogolem od Gaj, i site ìteli negovi bea hrabri lu|e. 3 Poradi toa erusalimskiot car Adoni-Sedek isprati pratenici kaj hevronskiot car Homam, i kaj Piram, carot jarmutski, i kaj Jafija, carot lahi{ki, i kaj Davir, carot eglonski, da im kaàt: 4 Dojdete kaj mene i pomognete mi da go napadneme Gavaon, zatoa {to sklu~i mir so Isus i so sinovite Izrailevi. 5 Tie se sobraa i otidoa petmina amorejski carevi: erusalimskiot car, hevronskiot car, jarmutskiot car, lahi{kiot car, eglonskiot car, tie i celiot niven narod, i go opsednaa Gavaon i po~naa da vojuvaat protiv nego. 6 Gavaoncite ispratija do Isus vo logorot vo Gilgal, da kaàt: Ne krevaj race od tvoite slugi; dojdi poskoro kaj nas, izbavi n# i pomogni ni; za{to
27
5 Mojs 29,11-12
10,1
9,15
3
Sud 1,5
4
9,15
6
9,3-14
10
Pobeda nad amorejskite carevi
254
ISUS NAVIN
8 protiv nas se sobrani site amorejski
1,9 2,24 5 Mojs 7,24
10
2 Mojs 14,24 5 Mojs 7,23 Sud 5,20
11-13
Sir 46,4-6
11
2 Mojs 9,18 Is 28,2.17.21 Ez 13,11.13
13
Is 38,8 Avak 3,11
14
10,42 2 Mojs 14,14 Is 63,10 Er 21,5
16
Ps 67,12
carevi, {to ìveat vo planinite. 7 Isus trgna od Gilgal, toj i so nego site sposobni za vojna, i site hrabri maì. 8 Toga{ Gospod mu re~e na Isus: Ne pla{i se od niv, za{to Jas gi predadov vo tvoi race: nikoj od niv nema da ostane pred tebe. 9 I gi napadna Isus nenadejno, otkako cela no} be{e odel od Gilgal. 10 Gospod gi dovede vo zabuna od Izrailcite, i tie im zadadoa teòk udar vo Gavaon, gi gonea po patot kon Vetoron i gi napa|aa s# do Azeka i do Makeda. 11 A koga begaa od Izrailcite po padinite na Vetoronskata planina, Gospod frla{e vrz niv od neboto golemi kamewa do samiot grad Azeka, i tie ginea: brojot na poginatite od kamewata be{e pogolem, otkolku na onie, {to sinovite Izrailevi gi ubija so me~ vo borbata. 12 Toga{ Isus Mu re~e na Gospod pred Izrailcite vo onoj den, vo koj Gospod gi predade Amorejcite vo racete na Izrail: Zapri se, sonce, nad Gavaon, i ti, mese~ino, nad dolinata Ajalon! 13 I sonceto zastana, i mese~inata stoe{e, dodeka Bog im se odmazduva{e na nivnite neprijateli, kako {to e toa zapi{ano vo Knigata na Pravedniot: Sonceto zastana na neboto i ne brza{e da zajde skoro cel den. 14 Ni porano ni podocna nemalo takov den kako onoj, vo koj Gospod taka poslu{al ~ove~ki glas. Za{to Gospod vojuva{e za Izrail. 15 Potoa Isus i celiot Izrail so nego se vratija vo logorot vo Gilgal.
a vie ne se zadrùvajte, tuku gonete gi neprijatelite va{i, dostignete gi poslednite redovi od nivnata vojska i ne im dozvoluvajte da otidat po nivnite gradovi, bidej}i Gospod, va{iot Bog, gi predade vo va{ite race. 20 Otkako Isus i sinovite Izrailevi im zadadoa mnogu teòk udar, preìveanite od niv izbegaa vo utvrdenite gradovi, 21 celiot narod se vrati mirno vo logorot kaj Isus vo Makeda, i nikoj ne otvori usta protiv sinovite Izrailevi. 22 Toga{ Isus re~e: Otvorete go vlezot na pe{terata i dovedete gi kaj mene od pe{terata petminata carevi! 23 Taka i napravija: gi dovedoa kaj nego od pe{terata petminata carevi: erusalimskiot car, hevronskiot car, jarmutskiot car, lahi{kiot car i eglonskiot car. 24 Koga gi izvedoa ovie carevi pred Isus, Isus gi povika site Izrailci i im kaà na voenite na~alnici, {to bea odele so nego: Pribliète se, stapnete so nozete svoi vrz vratovite na tie carevi! 25 Isus im re~e: Ne pla{ete se i ne se uàsuvajte, bidete cvrsti i hrabri; za{to taka }e postapi Gospod so site va{i neprijateli, so koi }e vojuvate. 26 Potoa Isus gi ubi, i gi obesi na pet drvja; i visea na drvjata do ve~erta. 27 Na zajdisonce Isus zapoveda, i gi simnaa od drvjata, gi frlija vo pe{terata, vo koja se krieja, i na vlezot od pe{terata natrupaa golemi kamewa, koi se i denes tamu.
19
20
5 Mojs 20,16
24
2 Car 22,40 Mal 3,21 Ps 109,1 Varuh 4,25
25
5 Mojs 31,6
27
8,29 5 Mojs 21,22
28
5 Mojs 20,16
Isus gi osvojuva gradovite na jug Vo istiot den go prezedoa Makeda i go uni{tija so se~iloto na me~ot nego i carot negov, i s# ìvo, {to se nao|a{e vo nego: ne ostavija nikoj, a da ne bide pogoden (ili da izbega); i so makedskiot car postapija taka, kako {to postapija so erihonskiot car. 29 Potoa trgna Isus i site Izrailci so nego od Makeda za Livna i vojuva{e protiv Livna.
28
Isus gi pogubuva pette pobedeni carevi 16 A onie petmina carevi izbegaa i se sokrija vo pe{terata vo Makeda. 17 Koga mu javija na Isus i mu rekoa: Gi najdovme petminata carevi, tie se krijat vo pe{terata vo Makeda, 18 Isus re~e: Navalete golemi kamewa pred vlezot na pe{terata i postavete kaj nea lu|e da gi ~uvaat;
255
ISUS NAVIN
36
Sud 1,10
I ja predade Gospod i nea vo racete na Izrail i ja prezedoa nea i carot nejzin, i uni{ti Isus so me~ s# ìvo, {to se nao|a{e vo nea; ne ostavi vo nea nekoj da ne bide pogoden (ili da izbega), a so carot postapi taka, kako {to postapi so erihonskiot car. 31 Od Livna trgna Isus i site Izrailci so nego za Laki{, postavi logor pred nego i po~na da vojuva protiv nego; 32 i go predade Gospod Laki{ vo racete na Izrail, i toj go prezede vo vtoriot den, udri po nego so se~iloto na me~ot i po s# ìvo, {to be{e vo nego, i go uni{ti taka, kako {to ja uni{ti Livna. 33 Toga{ na pomo{ na Laki{ mu dojde gezerskiot car Horam; no Isus udri po nego so se~iloto na me~ot i po negoviot narod taka, {to ne ostavi od narodot nekoj, (nepovreden) da izbega. 34 I trgna Isus i site Izrailci so nego od Laki{ za Eglon, postavi logor pred nego i po~na da vojuva protiv nego; 35 (go predade Gospod i nego vo racete na Izrail) i go prezedoa vo istiot den i udrija po nego so se~iloto na me~ot, i so s# ìvo, {to se nao|a{e vo nego vo toj den, postapi taka, kako {to postapi so Laki{. 36 Potoa pojde Isus i site Izrailci so nego od Eglon za Hevron, go opsednaa, 37 go prezede i udri po nego so se~iloto na me~ot i po carot negov, po site gradovi negovi i po s# ìvo {to se nao|a{e vo niv; ne ostavi nekoj, {to ne be{e ubien; kako {to postapi so Eglon, taka go napadna i nego i s# ìvo, {to se nao|a{e vo nego. 38 Potoa se vrati Isus i celiot Izrail so nego vo Davir i go opsedna; 39 go prezedoa nego, carot negov i site sela negovi, i go udrija so se~iloto na me~ot, i gi istrebija niv i s# ìvo, {to se nao|a{e vo nego: nikogo ne ostavi ìv; kako {to postapi so Hevron i negoviot car, so Livna i nejziniot car, taka postapi i so Davir i carot negov.
30
I ja porazi Isus celata planinska zemja, i ju`nite predeli i ramnicata i dolinite i site nivni carevi; ne ostavi nikogo da preìvee, i s# ìvo pogubi, kako {to be{e zapovedal Gospod, Bog Izrailev. 41 Ja porazi Isus seta zemja od KadisBarnea do Gaza i od Go{en duri do Gavaon; 42 i site tie carevi i zemjite nivni Isus gi prezede vedna{, bidej}i Gospod, Bog Izrailev, mu pomaga{e na Izrail. 43 Potoa Isus i site Izrailci so nego se vratija vo logorot vo Gilgal.
40
40
11,16 5 Mojs 20,16-17 Sud 1,9
42
10,14
11,1
Sud 4,2-23 Ps 47,4
4
Sud 5,19 7,12 1 Car 13,5 Otkr 20,8
Koga go ~u toa hacorskiot car Javin, prati lu|e kaj madonskiot car Jovav i kaj {imronskiot car, i kaj ah{afskiot car, 2 i kaj carevite, {to ìveeja na planinata otkaj sever, i vo dolinata ju`no od Genisaretskoto Ezero i vo ramninata i na viso~inite kaj Dor na zapad. 3 I kaj primorskite Hananci, {to ìveeja na istok, i kaj primorskite Amorejci, i kaj Hitijcite, i kaj Perizijcite i Jevusijcite, koi ìveeja vo planinata, i kaj Evejcite, {to ìveeja vo podno`jeto na Ermon, vo regionot Micpa. 4 I izlegoa site tie carevi, a so niv i mnogu lu|e, tolku mnogu kolku pesokot vo Primorjeto, so kowi i mnogu koli. 5 I slegoa site tie carevi, pa se soedinija i se smestija kaj ezeroto Merom, za da vojuvaat protiv Izrail. 6 No Gospod mu re~e na Isus: Ne pla{i se od niv, za{to utre, vo ova vreme, }e im gi predadam niv site na sinovite Izrailevi, za da gi ubijat; a na kowite da im gi prese~at ìlite i kolite so ogan da gi izgorat. 7 Isus i so nego site sposobni za vojna izlegoa nenadejno protiv niv kaj Meromskoto Ezero i gi napadnaa. 8 I Gospod gi predade vo racete Izrailevi, i tie gi razbija i gi gonea duri do golemiot grad Sidon i do Misrefot-Maim i do dolinata na Micpa na
11
Borbata kaj Merom
256
ISUS NAVIN
11 istok, i gi ubivaa s# dodeka od niv ne
4 Mojs 31,10 5 Mojs 7,2 20,16-17
33,50-52 5 Mojs 7,2 20,16-17
ostana nikoj ìv. 9 I postapi Isus so niv taka, kako {to mu re~e Gospod: na kowite im gi 12 prese~e ìlite, a kolite im gi izgore 4 Mojs so ogan. Pusto{eweto na Asor
10
Vo isto vreme Isus, otkako se vra14 5 Mojs ti, go prezede Asor i carot negov go 20,16 ubi so me~. Asor, pak, porano be{e 15 glaven grad na site tie carstva; 1,7 11 i pogubi so me~ s# ìvo, {to be{e 17 vo nego, i ne ostavi vo nego niedna ì5 Mojs 7,24 va du{a. A Asor, toj go izgore so ogan. 12 I site gradovi na tie carevi gi zazede Isus, i carevite so me~ gi ubi, kako {to be{e zapovedal Mojsej, slugata Gospodov. 13 No, site tie utvrdeni gradovi, Izrail ne gi izgore, osven Asor, koj go zapali Isus. 14 A seto bogatstvo od tie gradovi i siot dobitok go zaplenija sinovite Izrailevi; site lu|e, pak, gi ubija so me~, taka {to site bea istrebeni; ne ostavija od niv nitu edna ìva du{a. 15 Kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Svojot sluga Mojsej, taka Mojsej mu zapoveda na Isus, a Isus taka i napravi: ne otstapi nitu od eden zbor vo s# {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. Isus gi zavr{uva osvojuvawata na zemjite
16 Taka ja prezede Isus celata onaa zemja: planinskata oblast i celata zemja Negev i celata zemja Go{en, kako i ramninata na zapad, i planinata Izraileva, i poliwata (pokraj planinata), 17 od planinata Halak, koja se protega kon Seir, i duri do Vaal-Gad, vo dolinata na Livan, pod planinata Ermon, i site carevi nivni gi fati i gi ubi. 18 Dolgo vreme Isus vojuva{e so tie carevi. 19 I nema{e nieden grad, koj Gospod ne mu go predade na Izrail, osven Gavaon vo koj ìveeja Evejcite; site tie so borba gi zazedoa;
za{to od Gospod be{e toa, tie da go oèsto~at srceto svoe i da zapo~nat borba protiv Izrail za da bidat frleni vo prokletstvo i za niv da nema milost, tuku da bidat pogubeni taka, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej. 21 Vo toa vreme pristigna Isus i gi napadna Anakijcite na planinata, vo Hevron, vo Davir, vo Anav, po celata planina Izraileva, i po celata planina Judina so gradovite nivni i gi frli vo prokletstvo. 22 Od Anakijcite ne ostana nieden vo zemjata na sinovite Izrailevi; ostanaa samo vo Gaza, vo Get i vo A{dod. 23 Taka ja prezede Isus celata zemja, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej, i mu ja predade Isus vo nasledstvo na Izrail, otkako ja razdeli na plemiwata nivni. I zemjata prestana da vojuva.
20
21
5 Mojs 2,10-11 Sud 1,10-15
23
21,43-45 5 Mojs 1,38 12,9-10 25,19 Sud 3,11
12,1
5 Mojs 2,26-3,17 Ps 135,21
2
4 Mojs 21,21 5 Mojs 2,36
4
21,33
Eve gi carevite na onie zemji, koi sinovite Izrailevi gi ubija i ~ija zemja ja nasledija od onaa strana na Jordan, od kade {to izgreva sonceto, od Arnonskata dolina s# do planinata Ermon, i celata ramnina na istok; 2 Sion, amorejskiot car, so prestolnina vo Esevon, i so vlast {to se protega od Aroer, {to se nao|a kraj bregovite na potokot Arnon, do sredinata na potokot, i polovinata Galaad, do potokot Javok, koj e granica so Amonovite sinovi; 3 potoa ramninata na istok od Genisaretskoto Ezero, s# do oblasta isto~no od Mrtvoto More, vo nasoka na Bet-Je{imot i u{te na jug regionot vo podno`jeto na planinata Fazga; 4 i Og, ba{anskiot car, posledniot od gigantite koj ìvee{e vo A{tarot i vo Edrei, 5 i vladee{e vo planinata Ermon i Saleha, i so celiot Ba{an, do Gesurskata i Maahatskata granica, i so polovinata od Galaad, do predelite na he{bonskiot car Sion.
12
Spisok na carevite porazeni od Izrailcite
257
ISUS NAVIN
Mojsej, slugata Gospodov, i sinovite Izrailevi gi ubija; i ja dade Mojsej, slugata Gospodov, taa zemja vo nasled24 stvo na plemeto Ruvimovo i Gadovo i na Ps 134,11 polovinata od plemeto Manasievo. 7 A ova se carevite (amorejski), koi 136,18 gi pobedi Isus i sinovite Izrailevi od onaa strana na Jordan na zapad, od Vaal-Gad vo Livanskata dolina do planinata Halak, koja se protega kon Seir, i ~ija zemja Isus im ja podeli vo nasledstvo na plemiwata Izrailevi so `drepka; 8 toa se oblastite po planinata, po nizinite, vo ramninata i vo ridovite, vo pustinata i vo ju`nite oblasti, kade {to ìveat Hitijcite, Amorejcite, Hanancite, Perizijcite, Evejcite i Evusijcite; 9 carot erihonski, eden, i carot na Gaj, {to e blizu do Vetil, eden 10 erusalimski car eden, hevronski car eden, 11 jarmutski car eden, lahi{ki car eden, 12 eglonski car eden, gezerski car eden, 13 devirski car eden, gederski car eden, 14 car na Horma eden, aradski car eden, 15 car na Livna eden, adulamski car eden, 16 makedski car eden, vetilski car eden, 17 car na Tapuah eden, heferski car eden, 18 afekski car eden, la{aronski car eden, 19 madronski car eden, hacorski car eden, 20 car na [imron-Meron eden, ah{afski car eden, 21 taanahski car eden, megidonski car eden, 22 kede{ki car eden, car na Jokneam Karmil eden, 23 dorski car na visoramninata Dor eden, goimski car vo Galil eden, 24 i carot na Tirca eden. Vkupno trieset i eden car.
6 4 Mojs 21,21-35 32,28-30
Koga Isus ostare i navleze vo poodminata vozrast, Gospod mu re~e: Ti ostare i ve}e si vo poodminati godini, a ostanuva u{te mnogu da se zavladee. 2 Ostanuvaat u{te ovie zemji: site filistejski predeli i site oblasti na Gesurijcite (i Hanancite)_ 3 Od [ihor koj e kon Egipet do granicite na Ekron na sever, se smeta kako podra~je na Hanancite. Toa se pet filistejski kneèstva so glavni gradovi: Gaza, A{dod, A{kelon, Get i Ekron kako i teritorijata na Avimcite. 4 Na jug, pak, celata hananska zemja i Meara Sidonska, do Afeka i do amorejskite predeli. 5 isto taka celata zemja Gevla i isto~en Livan od Vaal-Gad, vo podno`jeto na Ermon, do Emat. 6 Site planinski ìteli od Livan do Misrefot-Maim, site sidonci, Jas }e gi izbrkam pred sinovite Izrailevi. Pa razdeli mu ja taa zemja so `drepka vo nasledstvo na Izrail, kako {to ti zapovedav; 7 razdeli ja ovaa zemja sega kako del od nasledstvoto na devette plemiwa i na polovinata od Manasievoto pleme (od Jordan do Golemoto More na zapad; nim daj im ja: Golemoto More neka bide granica). Podelba na zemjata isto~no od Jordan A plemeto Ruvimovo i Gadovo, so drugata polovina od Manasievoto pleme, go dobija svojot del od Mojsej od onaa strana na Jordan, na istok, kako {to im be{e dal Mojsej, slugata Gospodov, 9 od Aroer, koj e do ustieto na potokot Arnon, i od gradot, koj e srede dolinata celata visoramnina Medeva duri do Divon. 10 isto taka site gradovi na amorejskiot car Sion, koj caruva{e vo Esevon duri do predelite na Amonovite sinovi,
8
13
Preostanatite oblasti koi treba da bidat osvoeni
13,1
24,1-2
3
Sud 3,3
6
23,5 4 Mojs 33,54 34,13 Ps 79,8
7
11,23
8
12,6
258
ISUS NAVIN
kako i Galaad i Gesurskata i Maahatskata oblast, i celata planina Ermon i celiot Ba{an do Saleha, 12 celoto carstvo Ogovo vo Ba{an, koj 22 caruva{e vo A{tarot i vo Edrei. Samo 4 Mojs 22,5 31,8 toj ostana od gigantite, za{to Mojsej 24 niv gi pobedi i gi protera. 13 No Izrailevite sinovi ne gi iz4 Mojs 32,34 brkaa ìtelite na Gesur i Maahat i Hanancite koi ìveat me|u Izrailcite i do dendene{en. 14 Samo na Levievoto pleme ne mu dade nasledstvo; Gospod, Izraileviot Bog, e negovo nasledstvo, kako {to mu be{e rekol Gospod; (a ova se delovite {to im gi opredeli Mojsej na sinovite Izrailevi spored nivnite plemiwa vo Movaskite ramnini od onaa strana na Jordan, sproti Erihon). 15 Na plemeto na Ruvimovite potomci spored rodovite nivni Mojsej im dade del: 16 nivnite predeli bea od Aroer na ustieto od rekata Arnon, i gradot, {to e vo dolinata Arnonska, kako i visoramninata okolu Medeva, 17 Esevon so site gradovi na visoramninata: Divon, Bamot-Vaal i BetVaal-Meon. 18 I Jahca i Kedemot, i Mefaat; 19 i Kirjataim, i Sivma i Ceret-[ahor, 20 i Bet-Peor, i padinite na Fazga i Bet-Je{imot; 21 site gradovi na visoramninata i celoto carstvo na amorejskiot car Sion, koj caruva{e vo Esevon, i kogo go pobedi Mojsej, kako i midjanskite stare{ini Evij, i Rekem, i Cur, Or i Reva, vazali na Sion, {to ìveeja vo taa zemja; 22 isto taka i vra~ot Valaam, Beoroviot sin, go ubija so me~ Izrailevite sinovi. 23 Granica na predelite na Ruvimovite sinovi be{e Jordan. Toa be{e delot na Ruvimovite sinovi spored nivnite plemiwa nivnite gradovi i selata. 24 Mojsej im dade nasledstvo i na Gadovite sinovi, spored nivnite plemiwa:
11 13,33 14,3 5 Mojs 18,1
14
nivni predeli bea Jazer i site galaadski gradovi i polovinata od zemjata na Amonovite sinovi do Aroer, koj e nasproti Rava; 26 i zemjite od Esevon do RamatMicpa i Betonim i od Mahanaim do granicata so Davir, 27 a i vo dolinata: Bet-Haram, i BetNimra, i Sukot, i Cafon, ostatok od carstvoto na he{bonskiot car Sion; negovata teritorija be{e od Jordan do Genisaretskoto Ezero od onaa strana na Jordan, kon istok. 28 Toa e nasledstvoto na Gadovite sinovi spored nivnite plemiwa, nivnite gradovi i nivnite sela. 29 Mojsej mu dade del i na polovinata od Manasievoto pleme, spored rodovite nivni; 30 nivni predeli bea: od Mahanaim, i celoto carstvo Ba{ansko, i celiot Ba{an na ba{anskiot car Og i site Jairovi naselbi vo Ba{an {eeset gradovi; 31 a polovinata od Galaad, i A{tarot i vo Edrei, gradovi carski na Og Ba{anski, tie im bea dadeni na sinovite od Mahir, Manasiev sin, a toa zna~i na Mahirovite sinovi, spored rodovite nivni. 32 Toa e nasledstvoto {to im go dade Mojsej vo Ramninite Moavski od onaa strana na Jordan, sproti Erihon, kon istok. 33 A na Levievoto pleme Mojsej ne im dade del: Samiot Gospod, Bog Izrailev, e nivni del, kako {to im be{e rekol Toj.
25
33
13,14 18,7 4 Mojs 18,20 Ez 44,28
14,1
11,23 4 Mojs 26,53
2
4 Mojs 26,55
3
13,14 4 Mojs 34,14
Eve {to nasledija sinovite Izrailevi vo hananskata zemja, {to im ja razdeli sve{tenikot Eleazar i Isus sinot Navinov, i rodona~alnicite od plemiwata na Izrailevite sinovi; 2 na devette plemiwa i na polovinata od plemeto (Manasievo), podelba izvr{ija so `drepka, kako {to be{e zapovedal Gospod preku Mojsej, 3 za{to na dvete plemiwa i na polovina pleme (Manasievo) Mojsej im dade
14
Podelba na hananskata zemja
259
ISUS NAVIN
4 nasledstvo od onaa strana na Jordan; a
1 Mojs 41,51-52 4 Mojs 35,2-3
5
4 Mojs 34,13
6
4 Mojs 13,8 14,30 5 Mojs 33,1
7
4 Mojs 13,18-27
8
4 Mojs 13-14
9
4 Mojs 14,24 5 Mojs 1,36
11
Sir 46,9
12
4 Mojs 14,24 Sud 1,20
13
13,15
na levitite ne im dade del me|u niv, 4 bidej}i od Josifovite sinovi proizlegoa dve plemiwa: Manasievoto i Efremovoto; poradi toa ne im se dade na levitite del od zemjata, tuku samo gradovi za ìveewe i predgradija za nivniot dobitok i za drugi nivni potrebi. 5 Kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Mojsej, taka i napravija sinovite Izrailevi, koga ja razdeluvaa zemjata. 6 Judinite sinovi dojdoa vo Gilgal kaj Isus. I mu re~e Halev, sinot Jefuneov, od rodot na Kenaz: Ti znae{, {to mu govore{e Gospod na Mojsej, ~ovekot Bo`ji, za mene i za tebe vo Kadis-Barnea. 7 Jas bev na ~etirieset godini, koga Mojsej, slugata Gospodov, me prati od Kadis-Barnea da ja razgledam zemjata i mu donesov odgovor, ona {to mi be{e na srceto; 8 bra}ata moi, koi odea so mene, go obeshrabrija srceto na narodot, no jas to~no Go sledev Gospoda, mojot Bog; 9 i se zakolna Mojsej vo onoj den, velej}i: zemjata, po koja ode{e, }e bide nasledstvo za tebe i za decata tvoi za navek, bidej}i ti ode{e to~no po Gospod, mojot Bog. 10 I taka, ete, Gospod me zapazi ìv, kako {to govore{e; ~etirieset i pet godini ve}e izminaa, otkoga Gospod mu gi be{e kaàl tie zborovi na Mojsej, i Izrail ode{e po pustina; sega, eve, jas sum na osumdeset i pet godini; 11 no i sega sum tolku cvrst, kako i toga{, koga me prati Mojsej: kolku {to imav sila toga{, tolku imam i sega, da vleguvam, da izleguvam i da vojuvam. 12 Zatoa, daj mi ja taa gora, za koja govore{e Gospod vo onoj den; bidej}i ti ~u vo toj den deka tamu ìveat Anakovite sinovi, i tie imaat gradovi golemi i utvrdeni; moèbi, Gospod }e bide so mene, i jas }e gi isteram, kako {to mi re~e Gospod. 13 Isus go blagoslovi i mu go dade vo nasledstvo Hevron na Jefuneoviot sin Halev, (od rodot Kenazievci). 14 Zatoa Hevron ostana i do denes vo nasledstvo na Jefuneoviot sin Halev,
od Kenazieviot rod, bidej}i postojano 15 se pokoruva{e na zapovedite od Gospod, 1 Mojs 23,2 Izraileviot Bog. 15 Imeto na Hevron porano be{e Kir15,1 jat-Arba, ili grad na Arba, kako {to se 1 Mojs 49,8-12 vika{e eden krupen ~ovek me|u 5 Mojs 33,7 sinovite Anakovi. Taka zemjata se 8 smiri od vojna. Sud 19,10 Plemeto na Judinite sinovi, spored rodovite nivni, go dobi predelot kon granicata so Edom i pustinata Sin i u{te na jug vo nasoka kon Teman. 2 Nivnata ju`na granica dopira do krajniot juèn del na Mrtvoto More; 3 na jug taa se protega kon ridot Akravim, pominuva niz pustinata Sin, vleguva od jug kon Kadis-Barnea, izleguva na Esrom i se protega do Adar, (odi na zapad od Kadis) pa potoa svrtuva kon Karka, 4 izleguvaj}i na Acmon, odi kon Egipetskiot Potok, taka {to krajot na taa granica e moreto. Toa e nivnata ju`na granica. 5 Granica na istok be{e Solenoto More do ustieto na Jordan; a granicata na sever po~nuva od Solenoto More od krajot na Jordan; 6 ottuka granicata odi kon Bet-Hogla, minuva na sever kon Bet-Arava i odi ugore do Kamenot na Bohan, Ruvimoviot sin; 7 potoa granicata odi kon Davir i pominuvaj}i niz dolinata Ahor, svrtuva na sever kon Gilgal, koj se nao|a nasproti ridot Adumim na jug od potokot; potoa granicata preminuva kon izvorot En-[eme{ i zavr{uva kaj EnRogel; 8 ottuka granicata odi ugore kon dolinata Ben-Hinom, na jug od Jevus, odnosno Erusalim, a potoa prodolùva po vrvot na gorata, {to e na zapad od dolinata Ben-Hinom, kon moreto, do krajot na Refaimskata Dolina, na sever; 9 od vrvot na gorata granicata svrtuva kon izvorot na vodite Neftoah i odi pokraj gradovite kaj gorata Efron; po-
15
Predelite dodeleni na Juda
260
ISUS NAVIN
14 toa granicata svrtuva kon Vaala, a toa
e Kirjat-Jarim; 10 potoa granicata svrtuva od Vaala kon moreto i odi kon planinata Seir, i 16 izleguva na padinite severno od Jea1 Let 2,49 rim, odnosno Kesalon, sleguva kon Vet17 samis i doa|a do Timna; Sud 3,9.11 11 ottuka granicata odi na sever poza1 Let 4,13 di Ekron; svrtuva kon [ikeron, minuva preku gorata Vaala i stignuva do Javnel; i granicata zavr{uva kaj moreto. Zapadna granica e Golemoto More. 12 Toa se granicite na oblastite na Judinite sinovi spored nivnite rodovi. 13 A na Jefuneoviot sin Halev, (Isus) mu dade eden del me|u Judinite sinovi, kako {to mu be{e zapovedal Gospod na Isus; a (mu go dade Isus) i gradot Kirjat-Arba (Arba mu be{e tatko na Anak), t.e. gradot Hevron. 14 (Jefuneoviot sin) Halev gi istera ottamu trite sinovi na Anak: [e{aj, Ahiman i Talmaj. 15 Ottamu (Halev) trgna protiv Davir~anite; (porano Davir se narekuva{e Kirjat-Sefer). 16 I re~e Halev: Koj }e go napadne Kirjat-Sefer i }e go pokori, }e mu ja dadam }erkata moja Ahsa za èna. 17 I go prezede Gotoniil, (pomladiot) sin na Kenaz, bratot na Halev, i toj mu ja dade }erka si Ahsa za èna. 18 Koga treba{e taa da zamine, ja posovetuvaa da pobara od tatkoto svoj zemja, i taa sleze od magareto. Halev ja zapra{a: [to saka{? 19 Taa odgovori: Blagoslovi me; bidej}i mi dade ju`na zemja, koja e suva, daj mi i izvori. I toj $ gi dade gornite i dolnite izvori. 20 Ete toa e nasledstvoto na plemeto na Judinite sinovi, spored rodovite nivni. 21 A ova se pograni~nite gradovi na Judinite sinovi, dol` granicata so Edom, na jug: Kavceel, Eder i Jagur, 22 Kina, Dimona, Adada, 23 Kedes, Asor i Jitnan, 24 Zif, Telem i Bealot, 25 Asor-Hadata i Keriot-Esrom, narekuvan i Asor,
4 Mojs 13,24 Sud 1,10
Amam, [ema i Molada, Hacar-Gada, He{mon i Bet-Pelet, 28 Hacar-[ual, Virsavija i okolnite mesta. 29 Vaala, Ijim i Ecem, 30 Eltolad, Kesil i Horma, 31 Ciklag, Madmana i Sansana, 32 Levaot, [ilhim, En-Rimon; site gradovi se dvaeset i devet so selata nivni. 33 Vo ramninata: E{taol, Cora, A{na 34 Zanoah, En-Ganim, Tapuah i Enam, 35 Jarimut, Adulam, Soho i Azeka, 36 [aaraim, Aditaim, Gedera so Gederotaim; ~etirinaeset gradovi so selata nivni. 37 Cenan, Hada{a, Migdal-Gad, 38 Dilan, Micpa, Joktel, 39 Laki{, Bockat i Eglon, 40 Kabon, Lahmas i Kitli{, 41 Gederot, Bet-Dagon, Noema i Makeda; {esnaeset gradovi so selata nivni. 42 Livna, Eter i A{an, 43 Eftaj, A{na i Neciv, 44 Keila, Ahziv i Mare{a: devet gradovi so selata nivni. 45 Ekron i selata negovi, i predgradijata negovi, 46 i od Ekron, kon zapad i s# {to e do A{dod, so selata nivni. 47 A{dod, selata negovi i predgradijata negovi, Gaza, so selata nejzini i predgradijata nejzini, do samiot Egipetski Potok i do Golemoto More, koe e granica; 48 i na planinite: [amir, Jatir i Soho, 49 i Dana i Kirjat-Sana, narekuvan i Davir, 50 Anav, E{temo i Anim, 51 Go{en, Holon i Gilo, edinaeset gradovi so selata nivni. 52 Arav, Duma i E{an, 53 Janum, Bet-Tapuah i Afeka, 54 Humta i Kirjat-Arba, a toa e Hevron, i Cior gradovi devet i selata nivni. 55 Maon, Karmil, Zif i Juta, 56 Jizreel, Jokdeam i Zanoah, 57 Kain, Giva i Timna gradovi deset so selata nivni.
26 27
261
ISUS NAVIN
Halhul, Bet-Cur i Gedor, Marat, Bet-Anot i Eltekon {est gradovi so selata nivni; (Tekoa, Ef16,1 rata, odnosno Vitleem, Fagor, Etan, 1 Mojs Kuloi, Tatami, Soris, Karem, Gadim, 49,22-26 5 Mojs Vetir i Manoko: edinaeset gradovi so 33,13-17 selata nivni); 60 Kirjat-Vaal, narekuvan i Kirjat2 1 Mojs Jarim, i Rava: dva grada so selata i 28,19 predgradijata nivni; 61 vo pustinata: Bet-Arava, Midin i Sehaha, 62 Niv{an, Ir-Melah i En-Gedi {est gradovi i selata nivni. 63 No Judinite sinovi ne moèa da gi izbrkaat Jevusijcite, ìtelite na Erusalim, i zatoa Jevusijcite ìveat so sinovite na Juda vo Erusalim do denes.
58 59 Sud 1,8
63
od Tapuah granicata odi kon zapad, nakaj potokot Kana, i zavr{uva kaj moreto. Toa e delot na plemeto na sinovite Efremovi, spored rodovite nivni. 9 Ima{e oddelni gradovi za Efremovite sinovi i srede nasledenata zemja na Manasievite sinovi, i site tie gradovi bea so selata nivni. 10 No Efremovite sinovi ne gi izgonija Hanancite, koi ìveeja vo Gezer; zatoa Hanancite ìveat me|u Efremovcite do denes, i im pla}aat danok. (Najposle dojde egipetskiot car faraonot, go prezede gradot i so ogan go izgore, a Hanancite i Ferezejcite i ìtelite na Gezer bea ubieni, a faraonot go dade plenot na }erkata svoja).
8
9
Ez 48,5
10
15,63 Sud 1,29
17,1
1 Mojs 49,22-26 5 Mojs 33,13-17 Sud 5,14
3
4 Mojs 26,33 27,1
4
4 Mojs 27,1-7
Potoa `drepkata padna na Josifovite sinovi: od Jordan kaj Erihon, na istok od Erihonskite izvori, niz pustinata {to po~nuva kaj Erihon, preku planinata vo nasoka na Vetil; 2 od Vetil granicata odi kon Luz i minuva kon predelot Atarot, naselen od Arkijcite; Efrem potoa se spu{ta na zapad, kon granicata so Jafletajcite duri do predelot Vetoron dolni, pa i do Gezer i izleguva kaj moreto. 4 Toa go dobija kako del Josifovite sinovi Efrem i Manasija. 5 Granicata na Efremovite sinovi spored rodovite nivni be{e ovaa: otkaj istok granicata na nivnoto nasledstvo be{e Atrot-Adar do gorni Vetoron i (Gazara); 6 potoa granicata odi kon zapad, severno od Mihmetat, svrtuva na istok kon Taanat-Silom i minuva isto~no od Janoah; 7 a od Janoah, otkako sleguva kon Atarot i Naarata, dopira do Erihon, i izleguva na Jordan;
3
16
Predelite dodeleni na Efrem i Manasija
Be{e frlena `drepka za nasledstvoto na plemeto na Manasija, koj be{e Josifov prvoroden sin. Na Manasieviot prvoroden sin Mahir, tatko na Galaad, koj be{e hrabar vo borba, mu se padna Galaad i Ba{an. 2 Dobija nasledstvo i drugite Manasievi sinovi, spored nivnite rodovi; i sinovite Aviezerovi, i sinovite Helekovi, i sinovite Azriilovi, i sinovite [ehemovi, i sinovite Heferovi, i sinovite [emidaevi. Toa se potomcite na Manasija, sinot na Josif, spored rodovite nivni. 3 Salpaad, pak, sinot na Hefer, koj be{e sin na Galaad, a ovoj sin na Mahir, Manasiev sin, nema{e sinovi, tuku samo }erki. Eve gi imiwata na }erkite negovi: Mahla, Noa, Hogla, Milka i Tirca. 4 Tie dojdoa kaj sve{tenikot Eleazar i kaj Isus, sinot Navinov, i kaj rodona~alnicite, i rekoa: Bog mu be{e zapovedal na Mojsej da ni dade del me|u na{ite bra}a. I im se dade nasledstvo, po zapoved na Gospod, me|u bra}ata na nivniot tatko. 5 I Manasija dobi vo nasledstvo deset delovi pokraj zemjata vo Galaad i Ba{an od onaa strana na Jordan;
17
Zapadnoto pleme na Manasija
262
ISUS NAVIN
11
Sud 1,27
12
3 Car 9, 20-21
13
Sud 1,28
14
4 Mojs 26,28-37
15
2 Car 18,6
za{to }erkite (na sinovite) Manasievi dobija delovi me|u sinovite negovi, a Galaadskata zemja im se padna na drugite Manasievi sinovi. 7 Granicata (na sinovite) Manasievi odi od Asir kon Mihmetat vo nasoka na Sihem; ottuka granicata svrtuva nadesno kon ìtelite na En-Tapuah. 8 Zemjata Tapuah mu se padna na Manasija, a samiot grad Tapuah na Efremovite sinovi. 9 Ottuka granicata odi po ju`niot breg na potokot Kana. Gradovite ju`no od potokot mu pripa|aat na Efrem, iako se na teritorijata na Manasija. Manasievata granica prodolùva na sever od potokot i zavr{uva kaj moreto. 10 Ona {to e na jug, toa e Efremovo, a ona {to e na sever, toa e Manasievo; a moreto im e nivna zapadna granica; so Asir se grani~i otkaj sever, a so Isahar otkaj istok. 11 Na Manasija mu pripadnaa me|u Isahar i Asir, Bet-[an so selata negovi, Jivleam i selata negovi, ìtelite na Dor i negovite sela, ìtelite na En-Dor i negovite sela, ìtelite na Taanah i negovite sela, i ìtelite na Megido, (i negovite sela), tri visoramninih. 12 Manasievite sinovi ne moèa da gi izgonat ìtelite na tie gradovi i Hanancite ostanaa da ìveat vo taa zemja. 13 Koga, pak, Izrailevite sinovi se zacvrstija, im nametnaa danok na Hanancite, no ne gi izbrkaa.
6
Josifovite sinovi rekoa: Gorata Efremova ne ni e dovolna; a site Hananci, {to ìveat vo dolinata, imaat èlezni koli, kako onie, {to se vo zemjata Bet-[an i vo selata nivni, taka i onie, {to se vo Jizreelskata dolina. 17 No Isus mu re~e na Josifoviot dom, na Efrem i na Manasija: Koga si mnogubroen i ima{ golema sila, nema da ostane{ samo so edna `drepka; 18 i gorata neka bide tvoja, i nea ti }e ja ras~isti{, i taa }e bide tvoja do samiot kraj; bidej}i ti }e gi istera{ Hanancite, iako tie imaat èlezni koli, iako se silni (ti }e gi nadvie{).
16
16
Sud 1,19 4,3.13
18
Ez 48,5
18,1
2 Mojs 27,21 Sud 18,31 21,19 Er 7,12 Ps 77,60 Dela 7,45
3
13,1 Sud 18,9
Efrem i zapadnoto pleme na Manasija baraat pove}e zemja

14 Josifovite sinovi mu se protivstavija na Isus i rekoa: Zo{to ni dade nasledstvo samo so edno frlawe na `drepkata, odnosno samo eden del, koga sme nie mnogubrojni, bidej}i taka n# blagoslovuval Gospod dosega? 15 Isus im odgovori: Ako ste mnogubrojni, odete vo gorata i tamu, vo zemjata na Perizijcite i Refaimcite, ras~istete si mesto, {tom Gorata Efremova vi e tesna.
I celata zaednica na Izrailevite sinovi se sobraa vo Silom, ja postavija tamu skinijata na sobranieto, bidej}i zemjata be{e pokorena od niv. 2 A od sinovite Izrailevi ostanaa u{te sedum plemiwa, koi ne bea dobile svoe nasledstvo. 3 I im re~e Isus na sinovite Izrailevi: Do koga }e se kolebate da odite da ja zavladeete zemjata, {to vi ja dade Gospod, Bog na va{ite tatkovci? 4 Izberete si me|u sebe po trojca lu|e od sekoe pleme i jas }e gi pratam, i tie }e stanat, }e ja obikolat zemjata i }e ja opi{at, spored toa kako }e treba da im se razdeli na delovi, i }e dojdat kaj mene. 5 I neka ja razdelat na sedum delovi: Juda neka go zadrì predelot svoj na jug, a sinovite Josifovi da ostanat vo predelite svoi na sever. 6 A vie razdelete ja zemjata na sedum delovi i donesete mi go predlogot ovde. Jas }e vi frlam `drepka pred Gospod, na{iot Bog. 7 A za levitite nema del me|u vas, bidej}i sve{tenstvoto Gospodovo e nivni del; Gad, pak, i Ruvim i ednata polovina od plemeto na Manasija dobija nasledstvo od onaa strana na Jordan, na
18
Frlawe `drepka za preostanatite plemiwa
5
15,1
7
13,8.33 13,14
7 17,11. Evrejskiot original e nejasen, poradi {to prevodot e nesiguren.
263
ISUS NAVIN
8 istok, {to im go dade Mojsej, slugata
Gospodov. 8 Tie lu|e stanaa i otidoa. A na lu11 1 Mojs |eto, koi otidoa za da ja opi{at zemja49,27 5 Mojs ta, Isus im dade zapoved: Odete, 33,12 obikolete ja zemjata, obeleète ja i 13 vratete se kaj mene; jas, pak, ovde }e vi 1 Mojs frlam `drepka pred Gospod, vo Si28,19 lom. Sud 1,22-23 9 Tie lu|e otidoa, ja obikolija zemja16 ta, ja razgledaa i ja obeleìja, spored Sud 19,10 gradovite nejzini, na sedum delovi, pa dojdoa kaj Isus vo logorot, vo Silom. 10 Isus im frli `drepka vo Silom pred Gospod, i ja razdeli tamu Isus zemjata me|u sinovite Izrailevi, spored toa kako {to se delea.
Sud 18,31
Predelite na Venijaminovoto pleme 11 I se frli `drepka za plemeto na Venijaminovite sinovi, spored rodovite nivni. Spored `drepkata granicata im minuva me|u sinovite Judini i me|u sinovite Josifovi; 12 granicata nivna na sever po~nuva od Jordan, minuva zad Erihon od sever, se iska~uva po planinata kon zapad i zavr{uva vo pustinata kaj Bet-Aven; 13 ottamu granicata odi kon Luz, na jug od Luz, inaku Vetil, i potoa sleguva kon Atrot-Adar, kon gorata, {to e na jug od Dolni Vetoron; 14 potoa granicata svrtuva i se spu{ta kon zapad, ju`no od gorata, {to e sproti Vetoron i zavr{uva kaj KirjatVaal, inaku Kirjat-Jarim, grad na Judinite sinovi. Toa e zapadnata strana. 15 Ju`nata, pak, granica odi od Kirjat-Jarim kon moreto i stignuva do vodnite izvori na Neftoah; 16 potoa granicata sleguva kon krajot na gorata {to e pred dolinata Ben-Hinom, severno od Refaimskata Dolina, odi po dolinata Ben-Hinom do ju`nata strana na Jevus, stignuvaj}i kaj En-Rogel; 17 potoa svrtuva kon sever, minuva kaj En-[eme{, odi kon Gelilot, koj e sproti ridot Adumim, i sleguva kon Kamenot na Ruvimoviot sin Bohan; 18 potoa, minuvaj}i severno od ramninata, i sleguva kon nea;
ottuka taa pominuva od severnata 28 19,10 strana na Bet-Hogla i zavr{uva pri Sud Ez 48,23 severniot kraj na Mrtvoto More, kaj ustieto na Jordan. Toa e ju`nata granica. Od istok, pak, za granica sluì 19,1 1 Mojs Jordan. 49,5-7 20 Toa e nasledstvoto na Venijami- 1 Let 4, 28-33 novite sinovi, so okolnite granici ne9 govi, spored rodovite nivni. 21 Na plemeto na Venijaminovite Ez 48,24 sinovi, spored rodovite nivni, im pripadnaa ovie gradovi: Erihon, Bet-Hogla i Emek-Kecic, 22 Bet-Arava, Cemaraim i Vetil, 23 Avim, Para i Ofra, 24 Kefar-Amona, Ofni i Geva: dvanaeset gradovi so selata nivni; 25 Gavaon, Rama i Beerot, 26 Micpa, Kefira i Moca, 27 Rekem, Jirpeel i Tarala, 28 Cela, Elef i Jevus, inaku Erusalim, i Givat i Kirjat: ~etirinaeset gradovi so selata nivni. Toa e delot na Venijaminovite sinovi, spored rodovite nivni.
19
Vtorata `drepka padna za Simeon, za plemeto na Simeonovite sinovi, spored rodovite nivni; i nasledstvoto nivno be{e me|u delot na Judinite sinovi. 2 Vo delot nivni bea: Virsavija, Seva i Molada, 3 Hacar-[ual, Bala i Ecem, 4 Eltolad, Betul i Horma, 5 Ciklag, Bet-Markavot i HacarSusa, 6 Bet-Levaot i [aruhen: trinaeset gradovi so selata nivni; 7 En-Rimon, Eter i A{an: ~etiri grada so selata nivni, 8 i site predgradija okolu tie gradovi duri do Vaalat-Beer i Ramat-Negev. Toa e delot na plemeto na Simonovite sinovi, spored rodovite nivni. 9 Od delot na Judinite sinovi se oddeli nasledstvo za plemeto na Simonovite sinovi; bidej}i delot na Judinite sinovi be{e mnogu golem za niv, zatoa Simonovite sinovi dobija nasledstvo me|u nivniot del.
19
Predelite na Simeon
264
ISUS NAVIN
10
1 Mojs 49,13 5 Mojs 33,18-19 Sud 1,30 10
Predelite na Zavulon
Tretiot del im se padna na Zavulonovite sinovi, spored rodovite nivni i granicata na nivniot del se prosti16 ra{e do Sarid; 11 granicata nivna izleguva kon moreEz 48,26 17 to i Marala i dopira do Dabe{et i 1 Mojs potokot, {to e pred Jokneam; 12 od Sarid odi nazad kon istok, kade 49,14-15 5 Mojs {to izgreva sonceto do granicata na 33,18-19 Kislot-Tavor; ottuka prodolùva kon 24 1 Mojs Daverat i izleguva kaj Jafija; 13 ottamu minuva na istok kon Gat49,20 5 Mojs Hefer i Et-Kacin, i odi kon Rimon, 33,24-25 Sud 1,31-32 svrtuvaj}i kon Nea; 14 od sever granicata svrtuva kon Hanaton i zavr{uva vo dolinata na Jifta-El; 15 ponatamu taa gi opfa}a: Katat, Nahalal, [imron, Jidala i Vitleem: dvanaeset gradovi so selata nivni. 16 Toa e nasledstvoto na Zavulonovite sinovi, spored rodovite nivni gradovite i selata nivni. Predelot na Isahar êtvrtata `drepka padna na Isahar, za Isaharovite sinovi, spored rodovite nivni; 18 nivnata granica be{e: Jizreel, Kesulot i Sunem, 19 Hafaraim, [ion, Anaharat, 20 Rabit, Ki{jon i Evec, 21 Remet, En-Ganim, En-Hada i BetPacec; 22 granicata dopira do Tavor, [ahacima i Vetsamis i zavr{uva kaj Jordan: {esnaeset gradovi so selata nivni. 23 Toa e nasledstvoto na plemeto na Isaharovite sinovi, spored rodovite nivni gradovite i selata nivni.
17
Potoa odi nazad na istok kon BetDagon, dopira do teritorijata na Zavulon i do dolinata Jifta-El, potoa odi na sever (i vleguva vo predelite na Asata) kon Bet-Emek i Neiel i prodolùva kon Kavul, 28 Avdon, Rehov, Hamon i Kana, s# do golemiot Sidon; 29 potoa granicata se vra}a kon predelot na Rama do utvrdeniot grad Tir, svrtuva kon predelot Hosa i zavr{uva kaj moreto, vo grat~eto Ahziv; 30 ponatamu gi opfa}a: Ako, Afek i Rehov: dvaeset i dva grada so selata nivni. 31 Toa e delot na plemeto na Asirovite sinovi, spored rodovite nivni gradovite so selata nivni.
27
31
Ez 48,2
32
1 Mojs 49,21 5 Mojs 33,23 Sud 1,33
39
Ez 48,3
40
1 Mojs 49,16-17 5 Mojs 33,22
Predelot na Neftalim [estata `drepka se frli za Neftalim, za sinovite Neftalimovi, spored rodovite nivni; 33 Granicata nivna odi od Helef od dabovata gora vo Caananim kon AdamiNekev i Javnel, duri do Lakum i zavr{uva kaj Jordan; 34 ottuka granicata svrtuva na zapad kon Aznot-Tavor i ottamu odi kon Hukok, i dopira do Zavulon od jug, dopira i do Asir, od zapad, i do Juda kaj Jordan, otkaj isto~nata strana. 35 Utvrdeni gradovi bea: Cidim, Cer, Hamat, Rakat i Kineret, 36 Adama, Rama i Asor, 37 Kedes, Edrei i En-Asor, 38 Jiron, Migdal-El, Horem, BetAnat i Vetsamis: devetnaeset gradovi so selata nivni. 39 Toa e nasledstvoto na plemeto na Neftalimovite sinovi, spored rodovite nivni gradovite i selata nivni.
32
Predelot na Asir Pettata `drepka padna za plemeto na Asirovite sinovi, spored rodovite nivni; 25 nivna granica bea: Helkat, Hali, Beten i Ah{af, 26 Alameleh, Amad i Mi{al; granicata se bliì do Karmil otkaj zapad i do [ihor-Livnat.
24 40
Predelot na Dan Za plemeto na Danovite sinovi, spored rodovite nivni, se frli sedmata `drepka. 41 Granicite na nivniot del bea: Cora, E{taol i Ir-[eme{ 42 i gradovite: [aalabin, Ajalon i Jitla, 43 Elon, Timnata, Ekron,
265
ISUS NAVIN
Elteke, Gibeton i Vaalat, Jehud, Bene-Berak i Gat-Rimon, 46 Me-Jarkon i Rakon, so oblasta Jafa. 49 okolu 47 No delot na Danovite sinovi be{e 24,30 Sud 2,9 mal za niv i tie krenaa vojska protiv Le{em, go prezedoa i site gi ubija so 20,1-9 se~iloto na me~ot, go zavladea gradot i 2 Mojs se naselija vo nego, i Le{em go narekoa 21,13 Dan, spored imeto na predokot svoj Dan. 5 Mojs 4,41-43 (Amorejcite ostanaa da ìveat vo Elom i Salamin, no rakata Efremova 3 gi nadvi i tie stanaa negovi podanici). 4 Mojs 48 Toa e nasledstvoto na plemeto na 35,11-12 Danovite sinovi, spored rodovite nivni gradovite i selata nivni. (Danovite sinovi ne gi istrebija Amorejcite {to gi bea pritisnale vo gorata, i tie, na Amorejcite ne im dozvoluvaa da slezat vo dolinata, pa im go odzedoa nivniot del). 49 Otkako zavr{i delbata na zemjata, spored granicite nejzini, sinovite Izrailevi mu dadoa me|u niv nasledstvo i na Isus, sinot Navinov: 50 po zapoved na Gospod mu go dadoa gradot {to go pobara: Timnat-Serah, na Efremovata Gora; i toj go obnovi gradot i se vseli vo nego. 51 Toa se nasledstvata {to sve{tenikot Eleazar, Isus, sinot Navinov, i rodona~alnicite na plemiwata im gi razdelija na sinovite Izrailevi, so `drepka, vo Silom, pred Gospod, pred vlezot vo skinijata na sobranieto. I zavr{ija so podelbata na zemjata.
44 45
47
Sud 1,34 18,7-16.27 18,29
a ako odmazdnikot za krv }e po~ne da 6 Mojs go goni, tie ne treba da go predadat 4 35,12 ubiecot vo racete negovi, za{to toj ubil blièn svoj od nebre`nost i 21,1-42 nemal prethodno sprema nego omraza. 6 I neka ostane vo toj grad, s# dodeka 4 Mojs ne izleze na sud pred narodot, ili dode- 35,2-8 ka ne umre golemiot sve{tenik, {to }e 2 bide vo tie denovi. A potoa ubiecot 14,4 neka se vrati i neka si odi vo gradot svoj i vo domot svoj, od kade {to izbegal. 7 I go odredija Kedes vo Galileja, vo Neftalimovata Gora, Sihem vo Efremovata Gora, i Kirjat-Arba, odnosno Hevron, vo gorata Judina; 8 od onaa strana na Jordan, sproti Erihon, na istok, gi odredija: Becer vo pustinata, vo ramninata, od Ruvimovoto pleme; Ramot vo Galaad, od Gadovoto pleme, i Golan vo Ba{an, od Manasievoto pleme. 9 Tie gradovi bea odredeni za site Izrailevi sinovi i za pridojdenite, koi ìveat me|u niv, za da izbega tamu sekoj, koj po gre{ka ubil ~ovek, za da ne umre od rakata na odmazdnikot, pred da izleze na sud pred narodot.
5
Gradovite za pribeì{te I mu re~e Gospod na Isus, velej}i: 2 Kaì im na sinovite Izrailevi: odredete si gradovi pribeì{ta, za koi vi govorev preku Mojsej, 3 za da moè da izbega tamu ubiec, koj ubil ~ovek po gre{ka, od nebre`nost; neka vi bidat pribeì{te od odmazdnikot za krv. 4 I koj }e izbega vo eden od tie gradovi, neka zastane pred portite od gradot i glasno neka go raskaè deloto svoe na gradskite stare{ini; tie da go primat kaj sebe vo gradot i da mu dadat mesto, za da ìvee kaj niv;
20
Levitskite rodona~alnici dojdoa kaj sve{tenikot Eleazar, kaj Isus, sinot Navinov, i kaj plemenskite na~alnici na Izrailevite sinovi, 2 i im rekoa vo Silom, vo hananskata zemja, velej}i: Gospod be{e zapovedal preku Mojsej da ni dadete gradovi za ìveewe i so nivnite okolni mesta za na{iot dobitok. 3 I sinovite Izrailevi im gi dadoa na levitite od svoite delovi, spored zapovedta na Gospod, ovie gradovi so nivnite okolni mesta. 4 I se frli `drepka za Kaatovite rodovi i spored `drepkata na sinovite od sve{tenikot Aron, koi bea leviti, im se padnaa trinaeset gradovi od Judinoto pleme, od Simeonovoto pleme i od Venijaminovoto pleme; 5 a na drugite Kaatovi potomci spored `drepkata za rodovite na Efremovoto pleme, na Danovoto pleme i na
21
Gradovite na levitite
266
ISUS NAVIN
12 polovinata od Manasievoto pleme im
14,13-14 15,13
se padnaa deset gradovi; 6 na Girsonovite potomci od plemeto Isaharovo, od Asirovoto pleme, od Neftalimovoto pleme i od polovinata Manasievo pleme vo Ba{an so `drepka im pripadnaa trinaeset gradovi; 7 na Merarievite potomci, spored rodovite nivni, od Ruvimovoto pleme, od Gadovoto pleme i od Zavulonovoto pleme dvanaeset gradovi. 8 Sinovite Izrailevi im gi dadoa na levitite tie gradovi i nivnite okolini so `drepka, kako {to be{e zapovedal Gospod preku Mojsej. 9 A na sinovite od plemeto Judino i od plemeto Simonovo (i od plemeto Venijaminovo) im gi dadoa ovie gradovi {to se nabrojuvaat spored imiwata svoi: 10 na Aronovite potomci, od rodovite Kaatovi, me|u sinovite Levievi, bidej}i nivnata `drepka be{e prva. 11 Im go dadoa Kirjat-Arba, odnosno gradot na Arba (Arba se vika{e Anakoviot tatko), inaku gradot Hevron, vo Judinata Gora, zaedno so predgradijata negovi; 12 a poleto na toj grad i selata negovi mu gi dadoa vo nasledstvo na Jefuneoviot sin Halev. 13 I taka, na sinovite na sve{tenikot Aron im go dadoa gradot Hevron, so predgradijata negovi, kako grad pribeì{te za ubijcite, i Livna so okolinata nejzina, 14 Jatir so okolinata negova, E{temoa so okolinata negova, 15 Holon so okolinata negova, Davir so okolinata negova, 16 Ajin so okolinata negova, Juta so okolinata nejzina; Vetsamis so okolinata negova devet gradovi od tie dve plemiwa; 17 od Venijaminovoto koleno: Gavaon so okolinata negova, Geva so okolinata nejzina,
Anatot so okolinata negova, Almon so okolinata negova ~etiri grada. 19 Site gradovi na sinovite Aronovi, sve{tenicite, se trinaeset gradovi so okolinite nivni. 20 I na rodovite od Kaatovite potomci, levitite, {to u{te bea ostanale od Kaatovite sinovi, spored nivnata `drepka, im se padnaa gradovite od predelite na plemeto Efremovo: 21 im go dadoa Sihem so okolinata negova, kako gradpribeì{te za ubijci, vo Efremovata Gora, i Gezer so okolinata negova. 22 Kivcaim so okolinata negova, Vetoron so okolinata negova ~etiri grada; 23 a od Danovoto pleme: Elteke so okolinata negova i Gibeton so okolinata negova, 24 Ajalon so okolinata negova i GatRimon so okolinata negova ~etiri grada; 25 od polovinata na Manasievoto pleme: Tanah so okolinata negova, i Jivleam9 so okolinata negova dva grada. 26 Site gradovi {to im se padnaa na drugite Kaatovi potomci, se deset grada so okolinite nivni. 27 A na Girsonovite potomci, srodnici na levitite, im gi dadoa: od polovinata na Manasievoto pleme Golan vo Ba{an so okolinata negova, gradpribeì{te za ubijci, i Bee{tera so okolinata nejzina dva grada; 28 od Isaharovoto pleme: Ki{jon so okolinata negova, Daverat so okolinata negova, 29 Jarmut so okolinata negova, En-Ganim so okolinata negova ~etiri grada; 30 od Asirovoto pleme: Mi{al so okolinata negova, Avdon so okolinata negova;
18
8 21,25. Jivleam: spored starata gr~ka verzija; vo evrejskiot original stoi Gat-Rimon, grad koj ve}e e spomnat vo prethodniot stih.
267
ISUS NAVIN
41
4 Mojs 35,7
Helkat so okolinata negova, Rehov so okolinata negova ~etiri grada; 32 od Neftalimovoto pleme: Kedes vo Galileja so okolinata negova, gradpribeì{te za ubijci, HamotDor so okolinata negova i Kartan so okolinata negova tri grada. 33 Site gradovi {to im se padnaa na Girsonovite sinovi, spored plemiwata nivni, se trinaeset gradovi so okolinite nivni. 34 Na drugite leviti, od rodovite na Merarievite sinovi, im gi dadoa od Zavulonovoto pleme: Jokneam so okolinata negova, Karta so okolinata nejzina. 35 Dimna so okolinata nejzina, Nahalal so okolinata negova ~etiri grada; 36 (od onaa strana na Jordan sproti Erihon) od Ruvimovoto pleme im be{e daden gradotpribeì{te za ubijci Becer, vo pustinskata ramnina, so okolinata negova, Jahca so okolinata nejzina, 37 Kedemot so okolinata negova, Mefaat so okolinata negova ~etiri grada) j; 38 od Gadovoto pleme: Ramot so okolinata negova gradpribeì{te za ubijci, vo Galaad, Mahanaim so okolinata negova. 39 Esevon so okolinata negova, Jazer so okolinata negova ~etiri grada. 40 Site gradovi {to im se padnaa so `drepka na drugite levitski rodovi, od Merarievite sinovi, spored domovite nivni, se dvanaeset grada. 41 Site levitski gradovi, {to bea vo nasledstvata na sinovite Izrailevi, bea ~etirieset i osum grada so okolinite nivni. 42 Site tie gradovi im bea dadeni so nivnite okolini. 42a) (Koga Isus ja zavr{i delbata na zemjata spored predelite nejzini, 42b) Izrailevite sinovi mu dadoa del na Isus, po zapoved na Gospod, mu go dadoa gradot, koj sam go bara{e, mu go dadoa Tamnasahar, vo Efremovata Gora.
31
Toga{ Isus go izgradi gradot {to go be{e pobaral, i ìvee{e vo nego. 42g) I gi zede Isus kamenite noèvi, so koi gi be{e obrezal Izrailevite sinovi, rodeni po patot vo pustinata, bidej}i tie ne bea obrezani vo pustinata, i gi postavi vo Tamnasahar). 43 I taka Gospod mu ja predade na Izrail celata zemja, za koja im se zakolna na nivnite takovci deka }e im ja dade; tie ja nasledija i se naselija vo nea. 44 I Gospod im dade spokojstvo otsekade, kako {to im se be{e zakolnal na tatkovcite nivni, i nikoj od neprijatelite nivni ne se osmeli da stane protiv niv; site nivni neprijateli Gospod im gi predade vo nivni race. 45 Ne ostana neispolnet nieden zbor od site dobri zborovi, koi Gospod mu gi be{e rekol na domot Izrailev: s# se ispolni.
42v)
43
1 Mojs 12,7 5 Mojs 11,31 34,4
44
2 Mojs 23,31 5 Mojs 6,19
45
23,14 Is 55,10-11 Neem 9,8 Evr 6,5
22,1
1,12-18 4 Mojs 32,6-32 5 Mojs 3,18-20
4
1,13-15 Evr 4,8
5
23,11 5 Mojs 5,29 6,5 Mt 22,37
Plemiwata isto~no od Jordan Toga{ Isus go povika Ruvimovoto i Gadovoto pleme i ednata polovina od Manasievoto pleme i im re~e: 2 Vie ~uvte s#, {to vi be{e zapovedano od Mojsej, slugata Gospodov, i gi poslu{avte site moi zborovi vo s#, {to vi zapovedav; 3 vie ne gi napu{tavte bra}ata svoi vo tekot na mnogu denovi i gi zapazivte zapovedite na Gospod, va{iot Bog. 4 Sega Gospod, va{iot Bog, gi uspokoi va{ite bra}a, kako {to im be{e govorel; i taka, vratete se i odete vo domovite va{i, vo zemjata na va{eto nasledstvo, {to vi ja dade Mojsej, slugata Gospodov, od onaa strana na Jordan; 5 samo pazete gri`livo da gi ispolnuvate zapovedite i zakonot, {to vi go dade Mojsej, slugata Gospodov: da Go sakate Gospoda, va{iot Bog, da odite po site Negovi pati{ta, da gi pazite zapovedite Negovi, da se privrzuvate kon Nego i da Mu sluìte so seto srce va{e i so seta du{a va{a.
22
9 21,37. Stihovite 36 i 37 gi nema vo najstarite evrejski rakopisi. Zasvedo~eni se vo starata gr~ka i starata latinska verzija.
268
ISUS NAVIN
11
5 Mojs 13,12-15
Potoa Isus gi blagoslovi i gi otpu{ti i tie se razotidoa po svoite {atori. 7 Na ednata polovina od Manasievoto pleme Mojsej $ dade del vo Ba{an, a na drugata polovina Isus $ dade del so bra}ata nivni na zapad od Jordan. I koga Isus gi otpu{ti vo {atorite nivni i gi blagoslovi, 8 toj im re~e: Vratete se so golemoto bogatstvo vo svoite {atori, so mnogubroen dobitok, so srebro, so zlato, so bakar i so èlezo, i so mnogu obleka; i go razdelija plenot, zemen od neprijatelite, so bra}ata svoi.
6
@rtvenik kraj Jordan Toga{ sinovite Ruvimovi i sinovite Gadovi i ednata polovina od Manasievoto pleme se vratija i trgnaa od sinovite Izrailevi od Silom, {to e vo hananskata zemja, za da si odat vo zemjata Galaad, vo zemjata na nasledstvoto svoe {to go dobija po zapoved na Gospod, dadena preku Mojsej. 10 Koga dojdoa vo okolinata na Jordan, vo hananskata zemja, sinovite Ruvimovi i sinovite Gadovi, i ednata polovina od Manasievoto pleme izgradija tamu, kraj Jordan, eden `rtvenik, `rtvenik golem na izgled. 11 I slu{naa Izrailevite sinovi deka se zboruva: Ete, sinovite Ruvimovi i sinovite Gadovi i polovina od Manasievoto pleme izgradile `rtvenik vo hananskata zemja, kraj Jordan, od stranata na Izrailevite sinovi. 12 [tom go ~uja toa Izrailevite sinovi, se sobra celata zaednica na sinovite Izrailevi vo Silom za da odat vo vojna protiv niv. 13 Najnapred sinovite Izrailevi go ispratija kaj sinovite Ruvimovi i kaj sinovite Gadovi i kaj polovinata od Manasievoto pleme vo Galaadskata zemja Fines, sinot na sve{tenikot Eleazar, 14 i so nego deset rodona~alnici, po eden od site Izrailevi plemiwa; sekoj od niv be{e vojvoda vo iljadnicite Izrailevi.
9
I tie dojdoa kaj sinovite Ruvimovi i kaj sinovite Gadovi i kaj polovinata od Manasievoto pleme vo zemjata Galaad i im rekoa, velej}i: 16 Eve {to veli celata zaednica Gospodova: kakov prestap ste napravile pred Izraileviot Bog, so toa {to Mu zavrtevte grb na Gospod, i si podignavte `rtvenik i otstapivte sega od Gospod? 17 Zar mal vi be{e grevot Fegorov, od kogo ne sme se o~istile ni do dendenes i zaradi nego dojde pomor vrz zaednicata Gospodova? 18 A vie denes otstapuvate od Gospod! Denes stanuvate protiv Nego, a utre Toj }e se razgnevi na celata zaednica Izraileva. 19 Ako, pak, zemjata na va{eto nasledstvo vi e mala, pominete site vo zemjata Gospodova, vo koja se nao|a skinijata Gospodova, zemete del me|u nas, no ne stanuvajte protiv Gospod, niti protiv nas stanuvajte, gradej}i si drug `rtvenik, osven `rtvenikot na Gospod, na{iot Bog; 20 zar Ahan, sinot Zerahov, ne izvr{i li samiot prestap, zemaj}i od prokolnatoto, a gnevot padna vrz celoto op{testvo Izrailevo? Ne umre samo toj poradi bezzakonieto svoe. 21 I odgovorija na toa sinovite Ruvimovi i sinovite Gadovi i polovinata od Manasievoto pleme i im rekoa na vojvodite Izrailevi: 22 Gospod Bog e ve~en, Gospod Bog e ve~en, Toj znae, i Izrail neka znae! Ako otstapuvame od Gospod, Gospod neka ne n# po{tedi vo ovoj den! 23 Ako sme izgradile `rtvenik, za da otstapime od Gospod, ili za da prinesuvame na nego sepalenici ili da prinesuvame na nego `rtvi za mir, samiot Gospod neka sudi! 24 No za dobro go napravivme nie toa, za da ne im re~at utre va{ite sinovi na na{ite sinovi: [to imate vie so Gospod, Izraileviot Bog? 25 Gospod go opredeli Jordan za granica me|u nas i vas, sinovi Ruvimovi i sinovi Gadovi, vie nemate del vo Gospod. Taka sinovite va{i }e gi otu|at
15
17
4 Mojs 25,3-5 5 Mojs 4,3
19
2 Mojs 26,1
20
7,1-5
21
5 Mojs 10,17
22
5 Mojs 10,17 1 Car 2,3 3 Car 8,39 Er 17,10 Ps 10,4 40,10 44,22 139,4 1 Let 28,9
23
5 Mojs 12,11 18,19
269
ISUS NAVIN
27 na{ite sinovi da ne Mu sluàt na
5 Mojs 12,5-17
Gospod. 26 Zatoa rekovme: da si podigneme 28 `rtvenik ne zaradi prinosi nitu zara1 Mojs 21,30 di `rtvi, 27 tuku za da bide toj me|u vas i nas, me|u na{ite rodovi po nas, svedok deka nie moème da Mu sluìme na Gospod pred niv so na{i prinosi, i so na{i sepalenici i `rtvi za mir i za da ne im re~at utre va{ite sinovi na na{ite sinovi: vie nemate del vo Gospod. 28 Pa si rekovme: ako taka ni kaàt nam i na na{ite rodovi po nas, nie }e im re~eme: Videte ja sli~nosta na `rtvenikot Gospodov, {to go napravile na{ite tatkovci, ne zaradi prinosi nitu zaradi `rtvi, tuku za da bide svedok me|u vas i nas (i me|u sinovite na{i). 29 Daleku sme od mislata, da otstapime od Gospod, i da se odvratime od Gospod, i da yidame `rtvenik za sepalenici, prinosi za `rtvi, osven pred `rtvenikot na Gospod, na{iot Bog, koj e pred skinijata Negova. 30 Sve{tenikot Fines, site na~alnici na zaednicata i vojvodite na iljadnicite Izrailevi, {to bea so niv, koga gi slu{naa zborovite, {to gi rekoa Ruvimovite sinovi, Gadovite sinovi i Manasievite sinovi, gi odobrija. 31 I Eleazaroviot sin, sve{tenikot Fines, im re~e na sinovite Ruvimovi, na sinovite Gadovi, i na polovinata od Manasievoto pleme: Denes poznavme deka Gospod e me|u nas, deka vie so toa ne ste izvr{ile pred Gospod prestap, no deka ste gi izbavile sinovite Izrailevi od rakata Gospodova. 32 Toga{ Eleazaroviot sin, sve{tenikot Fines, i rodona~alnicite se vratija otkaj sinovite Ruvimovi i sinovite Gadovi i (od polovinata na plemeto Manasievo) vo hananskata zemja kaj sinovite Izrailevi i im donesoa odgovor. 33 I na Izrailevite sinovi toa im gode{e, pa Go blagoslovija sinovite Izrailevi Boga i rekoa deka nema da voju10 22,34. Svedok.
vaat protiv niv, i da ja razorat zemjata, 34 Mojs vo koja ìveat sinovite Ruvimovi i 1 31,47-52 sinovite Gadovi (i polovina od Manasievoto pleme). 34 I Ruvimovite sinovi i Gadovite 23,1 13,1 sinovi go narekoa toj `rtvenik Ed11, 21,44 za{to, rekoa tie, toj e svedok me|u nas 24,29 deka Gospod e Bog. 3 Po mnogu vreme, otkako Gospod Bog go uspokoi Izrail od site okolni neprijateli, Isus ostare, dojde vo poodminata vozrast. 2 I gi svika Isus site sinovi Izrailevi, stare{inite nivni, sudiite nivni i upravitelite nivni, i im re~e: Jas ostarev, dojdov vo poodminata vozrast. 3 Vie vidovte s# {to Gospod, va{iot Bog, napravi pred liceto va{e so site tie narodi, bidej}i Gospod, va{iot Bog, Samiot se bori za vas. 4 Ete, vi gi podeliv so `drepka tie drugi narodi vo nasledstvo na plemiwata va{i, site narodi {to gi pobediv od Jordan do Golemoto More, na zapad. 5 Samiot Gospod, va{iot Bog, }e gi progoni od vas (dodeka ne zaginat; i }e isprati protiv niv divi yverovi, dodeka ne gi istrebi niv i nivnite carevi pred va{ite o~i); }e gi istrebi pred vas, za da ja dobiete vo nasledstvo nivnata zemja, kako {to Gospod, va{iot Bog, vi govore{e. 6 Zatoa trudete se revnosno da ~uvate i da ispolnuvate s# {to e napi{ano vo knigata na Mojseeviot zakon, ne otstapuvaj}i od nego nitu nadesno, nitu nalevo. 7 Ne se zbliùvajte so narodite {to ostanaa me|u vas, ne gi spomnuvajte imiwata na nivnite bogovi, ne kolnete se vo niv, ne sluète im i ne im se poklonuvajte, 8 no privrzete se kon Gospod, va{iot Bog, kako {to pravevte do denes. 9 Gospod protera pred va{i o~i golemi i silni narodi, i nikoj ne se osmeli da stane protiv vas do denes;
23
Poslednite poraki na Isus
5 Mojs 20,4
4
1,4 Ps 77,55
5
2 Mojs 23,30 Er 46,15 Ps 43,5
6
1,7 5 Mojs 5,32 7,1-6 17,20
7
2 Mojs 25,13 Er 5,7
8
5 Mojs 10,20
270
ISUS NAVIN
10
2 Mojs 14,14 3 Mojs 26,8 5 Mojs 3,22 7,1-6 32,30
11
5 Mojs 4,15
12
2 Mojs 34,16 5 Mojs 7,3
13
4 Mojs 33,55
14
21,45 3 Car 2,2
15
24,20 3 Mojs 26,17 5 Mojs 28,15-17
16
5 Mojs 4,25-26
eden od vas gone{e pred sebe iljada, bidej}i Samiot Gospod, va{iot Bog, se bore{e za vas, kako {to vi govore{e. 11 Zatoa bidete mnogu vnimatelni i sakajte Go Gospoda, va{iot Bog. 12 Ako, pak, se vratite i se priklu~ite kon ostatocite na tie narodi, {to ostanaa me|u vas, i se srodite so niv, i odite kaj niv, i tie kaj vas, 13 znajte deka Gospod, va{iot Bog, nema pove}e da gi progonuva od vas tie narodi, tuku }e bidat za vas stapica i mreà, kam{ik za rebrata va{i i trn za va{ite o~i, dodeka ne bidete istrebeni od taa dobra zemja, {to Gospod, va{iot Bog, vi ja dade. 14 Eve, jas sega zaminuvam na pat kade {to celiot svet zaminuva. A vie poznavte so seto svoe srce i so seta svoja du{a deka ne be{e naprazen nieden zbor od site dobri zborovi, {to gi govore{e za vas Gospod, va{iot Bog: s# se izvr{i na vas, ni eden zbor ne ostana neispolnet. 15 No kako {to se izvr{i na vas sekoj dobar zbor, {to vi go kaùva{e Gospod, va{iot Bog, taka Gospod }e go ispolni nad vas sekoj lo{ zbor, dodeka ne ve istrebi od ovaa dobra zemja, {to vi ja dade Gospod, va{iot Bog. 16 Ako go prekr{ite zavetot na Gospod, va{iot Bog, {to Toj vi go zapoveda, i otidete da im sluìte na drugi bogovi i da im se poklonuvate, toga{ gnevot Gospodov }e plamne vrz vas, i brzo }e is~eznete od ovaa dobra zemja, koja Toj vi ja dade.
10
Toga{ Isus gi sobra site plemiwa Izrailevi vo Sihem i gi svika stare{inite na Izrail i knezovite negovi, sudiite negovi i upravitelite negovi, i tie se pretstavija pred Gospod Bog. 2 I mu re~e Isus na celiot narod: Vaka veli Gospod, Bog na Izrail: va{ite tatkovci, Tara, tatkoto Avraamov i tatkoto Nahorov, vo staro vreme
10 24,2. Eufrat.
24
Izrail odlu~uva da Mu sluì na Boga
ìveeja od onaa strana na Rekata12 i im sluèa na drugi bogovi. 3 No jas go zedov tatkoto va{ Avraam od onaa strana na Rekata, go vodev do zemjata hananska, mu go umnoìv semeto negovo i mu go dadov Isak. 4 Na Isak mu gi dadov Jakov i Isav. Na Isav mu ja dadov vo nasledstvo gorata Seir; a Jakov i sinovite negovi vlegoa vo Egipet (i stanaa tamu golem, silen i mnogubroen narod, i Egip}anite po~naa da gi pritesnuvaat). 5 Toga{ gi isprativ Mojsej i Aron i go sovladaa Egipet so ona {to go izvr{iv tamu, a potoa ve izvedov. 6 Gi izvedov tatkovcite va{i od Egipet, i vie dojdovte kaj Crvenoto More. Toga{ Egip}anite se spu{tija po tatkovcite va{i so koli i kowanici do Crvenoto More; 7 no tie povikaa kon Gospod, i Toj spu{ti gusta magla me|u nas i Egip}anite i go navede na niv moreto, koe i gi pokri. O~ite va{i vidoa {to napravi Gospod vo egipetskata zemja i vie ostanavte vo pustinata mnogu denovi. 8 I ve vovede vo zemjata na Amorejcite, koi ìveeja od onaa strana na Jordan; tie stanaa protiv vas, no Gospod gi predade vo va{i race, i vie ja dobivte kako nasledstvo zemjata nivna i gi istrebivte od pred liceto va{e. 9 Se krena Valak, sinot na Cipor, moavskiot car, i otide so vojska protiv Izrail, i isprati da go povikaat Beoroviot sin Valaam, za da ve frli vo prokletstvo; 10 no Gospod ne saka{e da go poslu{a Valaam, toj ve blagoslovi, i jas ve izbaviv od racete negovi. 11 Vie go preminavte Jordan i dojdovte vo Erihon. I po~naa da vojuvaat protiv vas ìtelite na Erihon: Amorejcite i Perizijcite, Hanancite i Hitijcite, Gergesejcite, Evejcite i Jevusijcite, no Gospod gi predade vo va{ite race. 12 I isprati pred vas str{eli, koi gi izgonija od pred vas dvajcata amorejski carevi; bez tvojot me~ i bez tvojot lak.
24,3
1 Mojs 12,1-6
4
1 Mojs 19-26
5
2 Mojs 3,10 4,14-16 7,14-12,36 17,1-13 Ps 104,26
8
4 Mojs 21,21-35 5 Mojs 2,26-3,11
9
4 Mojs 22-24
271
ISUS NAVIN
13
5 Mojs 30,15-20 Ps 43,3-7 Neem 9,25
14
5 Mojs 10,12 18,13
16
22,29
19
3 Mojs 11,44 19,2 20,26 Is 6,3
23
Sud 10,16
I vi dade zemja, za koja vie ne ste se trudele, i gradovi {to ne ste gi gradele, i vie ìveete vo niv; i lozja i maslini, koi ne ste gi sadele, a jadete plodovi. 14 I taka, imajte strahopo~it kon Gospod i sluète Mu so ~istota i iskrenost; i otfrlete gi bogovite na koi im sluèa predcite va{i od onaa strana na Rekata i vo Egipet, i sluète Mu na Gospod. 15 Ako, pak, ne vi e milo da Mu sluìte na Gospod, odberete si sega, komu da mu sluìte: na bogovite li, na koi im sluèa predcite va{i, koga bea od onaa strana na Rekata, ili na bogovite na Amorejcite, vo ~ija zemja ìveete, a, pak, jas i domot moj }e mu sluìme na Gospod, (bidej}i Toj e svet). 16 Odgovori narodot i re~e: Ne, toa nikako! Nema da Go ostavime Gospoda i nema da im sluìme na drugi bogovi! 17 Za{to Gospod e na{ Bog; Toj n# izvede nas i takovcite na{i od egipetskata zemja, od domot na ropstvoto, i prave{e pred o~ite na{i golemi ~uda i n# ~uva{e po celiot pat, po koj odevme, i me|u site narodi, niz koi minuvavme. 18 Gospod gi izgoni otkaj nas site narodi i Amorejcite, {to ìveeja vo ovaa zemja. Zatoa i nie }e Mu sluìme na Gospod, bidej}i Toj e na{ Bog. 19 Isus mu re~e na narodot: Ne }e moè da Mu sluìte na Gospod, za{to Toj e svet Bog, Bog revnitel; Toj nema da go istrpi bezzakonieto va{e i grevovite va{i. 20 Ako Go ostavite Boga i im sluìte na tu|i bogovi, Toj }e isprati na vas zlo i }e ve istrebi, mesto da vi napravi dobro. 21 I narodot mu odgovori na Isus: Ne, nie }e Mu sluìme na Gospod. 22 Isus mu re~e na narodot: Svedoci li ste vie za sebe deka Go izbravte Gospoda da Mu sluìte? Tie odgovorija: Svedoci sme. 23 A sega, otfrlete gi tu|ite bogovi {to se me|u vas i svrtete go srceto svoe kon Gospod, Izraileviot Bog.
13
Narodot mu re~e na Isus: Na Gospoda, na{iot Bog, }e Mu sluìme i glasot Negov }e go slu{ame. 25 I toj den Isus napravi so narodot zavet i mu dade naredbi i zakoni vo Sihem (pred skinijata na Gospod, Bog Izrailev). 26 I gi zapi{a Isus tie zborovi vo knigata na zakonot Bo`ji, pa zede golem kamen i go postavi tamu pod dabot, {to e pred svetili{teto Gospodovo. 27 I mu kaà Isus na celiot narod: Ete, ovoj kamen }e ni bide svedok, bidej}i toj gi slu{na site zborovi na Gospod {to Toj vi gi kaà denes; toj neka bide svedok protiv vas, ako nekoga{ laète pred Gospod, Va{iot Bog. 28 I potoa Isus go isprati narodot, sekoj vo mestoto svoe.
24
26
5 Mojs 29,12-13 Neem 10,10
27
1 Mojs 31,48.52 5 Mojs 31,26
28
Sud 2,6
32
1 Mojs 47,29-30 50,24-25 2 Mojs 13,19 Jn 4,5 Dela 7,16
Smrtta na Isus
29 I Mu sluè{e Izrail na Gospod vo site denovi Isusovi, i vo site denovi na stare{inite, koi go pominaa vremeto so Isus i koi gi vidoa site dela {to mu gi napravi na Izrail. 30 I po seto toa umre Isus, sinot Navinov, slugata Gospodov, na sto i deset godini. 31 I go pogrebaa vo predelite na delot negov vo Timnat-Serah, vo Efremovata Gora, na sever od planinata Gaa{. 31a) (I go stavija tamu so nego vo grobot, vo koj gi pogrebaa kamenite noèvi so koi Isus gi be{e obrezal Izrailevite sinovi vo Gilgal, koga gi izvede od Egipet, kako {to mu be{e zapovedal Gospod; i tie se tamu duri do denes). 32 I koskite na Josif, koi Izrailevite sinovi gi iznesoa od Egipet, gi pogrebaa vo Sihem, vo onoj del na poleto, {to Jakov go be{e kupil od sinovite Amorejski, koi ìveeja vo Sihem, za sto srebrenici i mu gi dade kako del na Josif. 33 Potoa umre i Aronoviot sin Eleazar, i go pogrebaa na ridot Fines, koj mu be{e daden na Efremovata Gora.
272
ISUS NAVIN
Vo toj den Izrailevite sinovi, otkako go zedoa kov~egot Bo`ji, go nosea so sebesi, a Fines be{e sve{tenik mesto tatka si Eleazar, dodeka ne umre i go pogrebaa na negoviot rid. 35 I sinovite Izrailevi otidoa sekoj vo svoeto mesto i vo svojot grad.
34
I po~naa Izrailevite sinovi da im sluàt na A{tarta i na A{tarot, bogovi na okolnite narodi; i Gospod gi predade vo racete na moavskiot car Eglon, koj vladee{e nad niv osumnaeset godini.
36
SUDII IZRAILEVI
Voved Sobitijata od knigata Sudii Izrailevi se odnesuvaat na eden period poln so nemiri, koj trae od vseluvaweto na Izrailcite vo Hanan, pa do vospostavuvaweto na carstvoto i carskata vlast. Centralniot del na ovaa kniga gi prikaùva podvizite na eden odreden broj sudii, ili pak samo nakratko gi prikaùva nivnite ìvoti. Ottuka proizleguva i samiot naslov na knigata; Sudiite se lu|e, koi pravoto na vladeewe go dobile li~no od Boga, a nivnite ovlastuvawa se protegaat ne samo vo oblasta na pravoto, tuku mnogu po{iroko.Takvite lu|e imaat dol`nost da upravuvaat so narodot, ili pak da go izbavat plemeto ili pove}e plemiwa koga tie se vo nevolja. Knigata za Sudiite e sostavena od tri osnovni dela: Prviot se odnesuva na nastanite koi go odbeleùvaat doseluvaweto na Izrailcite vo Hanan, s# do smrtta na Isus Navin (1,1 do 2,10). Vtoriot del su{tinski pokaùva kako Bog go osloboduva Svojot narod, odbiraj}i i ispra}aj}i lu|e koi konkretno go ostvaruvaat toa osloboduvawe (2,11-16,31). Tretiot del donesuva dve epizodi so koi se istaknuva bezzakonieto koe vladee me|u izrailskite plemiwa vo preodniot period pred da se postavat carevi na vlast (1721). Spored knigata za Sudiite, ona {to mu se slu~uva na Izrail zavisi od negoviot odnos kon Boga. S# dodeka toj Mu e neveren, Bog dopu{ta ugnetuvawe od sosedite i od pripadnici na lokalnite plemiwa, no koga Mu se obra}a i Go povikuva na pomo{, Bog go izbavuva.
1,1
20,18 Is.N. 24,29
Po smrtta na Isus, sinovite na Izrail Go pra{aa Gospoda, velej}i: 5 Koj od nas prv }e trgne protiv HaIs.N. 10,3 nancite da vojuva protiv niv? 2 Gospod odgovori: Juda }e trgne; ete, Jas ja predavam zemjata vo negovi race. 3 Juda, pak, mu kaà na bratot svoj Simeon: Dojdi so mene vo mojot del za da vojuvame protiv Hanancite; a potoa jas }e vlezam so tebe vo tvojot del. I Simeon otide so nego. 4 Toga{ Juda trgna, i gi predade Gospod Hanancite i Perizijcite vo racete nivni, i tie ubija od niv vo Bezek deset iljadi du{i. 5 Vo Bezek naidoa na Adoni-Vezek, zapo~naa bitka so nego i gi razbija Hanancite i Perizijcite.
Izrail se vseluva vo Hanan
6 Adoni-Vezek izbega, no tie se spu{tija, trgnaa po nego, go fatija i mu gi isekoa palcite na racete negovi i na nozete negovi. 7 Toga{ Adoni-Vezek re~e: Sedumdeset carevi so prese~eni palci na racete i nozete sobiraa tro{ki pod trpezata moja; kako {to pravev jas, taka mi vozdade Bog. I go dovedoa vo Erusalim, kade {to i umre. 8 I vojuvaa Judinite sinovi protiv Erusalim, go prezedoa i go porazija so me~ i gradot go izgorea so ogan. 9 Potoa Judinite sinovi trgnaa da vojuvaat protiv Hanancite, koi ìveeja vo planinskata zemja, vo ju`nata oblast i vo ramninata. 10 I trgna Juda protiv Hanancite, koi ìveeja vo Hevron, (porano Hevron se narekuva{e Kirjat-Arba), i gi
7
Is.N. 10,1
8
Is.N. 15,63
9
Is.N. 9,1 10,40 Er 32,44 33,13
10
1 Mojs 35,27 Is.N. 10,36-39 11,21 14,6-15
274
SUDII IZRAILEVI
13 razbija [e{aj, Ahiman i Talmaj (od 16
2 Mojs 2,16-22 4 Mojs 10,29-32 24,21-22
3,9-10
19
Is.N. 1,19 17,16
20
4 Mojs 14,24 Is.N. 14,12-13
22
1 Mojs 28,17-19 Is.N. 18,13
Enakoviot rod). 11 Ottuka trgnaa protiv ìtelite na Davir; porano Davir se vika{e KirjatSefer. 12 Toga{ Halev re~e: Koj }e go napadne Kirjat-Sefer i }e go prezeme, }e mu ja dadam }erkata svoja Ahsa za èna. 13 Go prezede Gotoniil, sinot na Kenaz, pomladiot brat na Halev; i toj mu ja dade }erkata svoja Ahsa za èna. 14 Pred da zamine taa, Gotoniil ja podu~i da bara od tatko si zemja, i taa sleze od magareto. Halev ja pra{a: [to bara{? 15 A taa mu re~e: Daj mi blagoslov; ti mi dade suva zemja, daj mi i vodni izvori. I $ gi dade Halev gornite izvori i dolnite izvori. 16 Kenijcite, pak, koi vodat poteklo od Mojseeviot test, pojdoa od gradot na palmite1 so Judinite sinovi vo Judinata pustina, koja e na jug od Arad. I dojdoa i se naselija me|u narodot. 17 Potoa trgna Juda so svojot brat Simeon i gi sovladaa Hanancite, koi ìveeja vo Cefat, go prokolnaa gradot so prokletstvo i go narekoa toj grad Horma. 18 Juda isto taka gi prezede Gaza so nejzinata okolina, A{kelon i negovata okolina, i Ekron i negovata okolina (i Azot so negovata okolina), 19 Gospod be{e so Juda, i toj ja dobi vo nasledstvo planinata; no ne moè{e da gi istera ìtelite na dolinata, bidej}i tie imaa èlezni dvokolki. 20 A na Halev mu go predadoa Hevron, kako {to be{e rekol Mojsej, (i tamu toj gi dobi vo nasledstvo trite grada) i gi istera ottamu trite sina na Anak. 21 No Venijaminovite sinovi ne gi isteraa Jevusijcite, koi ìveeja vo Erusalim; Jevusijcite ìveat so potomcite na Venijamin vo Erusalim i do dendenes. 22 I sinovite Josifovi isto taka trgnaa protiv Vetil, i Gospod be{e so niv.
1 1,16. Erihon.
(I se zadràa) Josifovite sinovi go razgledaa Vetil, a porano gradot se narekuva{e Luz. 24 I straàrite vidoa eden ~ovek, koj doa|a{e od gradot (go fatija) i mu rekoa: Pokaì ni go vlezot vo gradot, i }e pokaème milost kon tebe. 25 Toj im go pokaà vlezot vo gradot, i tie go sovladaa gradot so se~iloto na me~ot, a toj ~ovek i site negovi rodnini gi pu{tija. 26 Toj ~ovek otide vo zemjata na Hitijcite i izgradi tamu grad i go nare~e so imeto Luz. Toa mu e imeto i do dendenes. 27 I Manasija ne gi izbrka ìtelite na Bet-[an (koj e grad na Skitite) i negovite sela, nitu ìtelite na Taanah i negovite sela, nitu ìtelite na Dor i negovite sela, nitu ìtelite na Jivleam i negovite sela, nitu pak na Megido i negovite sela. No, Hanancite i ponatamu ostanaa da ìveat vo ovaa zemja. 28 Koga Izrail stana silen, im nametna danok na Hanancite, no ne gi izbrka. 29 I Efrem ne gi istera Hanancite koi ìveeja vo Gezer; i Hanancite ìveeja me|u niv vo Gezer (i im pla}aa danok). 30 I Zavulon ne gi izbrka ìtelite na Kitron, nitu ìtelite na Nahalol, i Hanancite ìveeja me|u niv i im pla}aa danok. 31 I Asir ne gi izbrka ìtelite na Ako, (koi mu pla}aa danok, nitu ìtelite na Dor) i nitu ìtelite na Sidon i Ahlav, nitu od Ahziv, Helba, Afik nitu, pak, od Rehov. 32 Se naseli Asir me|u Hanancite, ìtelite na taa zemja, bidej}i ne moè{e da gi izbrka. 33 I Neftalim ne gi izbrka ìtelite na Vetsamis kako ni ìtelite na Bet-Anat i ìvee{e me|u Hanancite, ìtelite na taa zemja; a ìtelite na Vetsamis i na Bet-Anat bea negovi podanici.
23
25
Is.N. 6,20
27
Is.N. 17,11
28
Is.N. 17,13
29
Is.N. 16,10
30
Is.N. 19,10
31
Is.N. 19,24
33
Is.N. 19,32
275
SUDII IZRAILEVI
Amorejcite gi potisnaa sinovite Danovi vo gorite, bidej}i ne im davaa da slezat vo dolinata. 35 I Amorejcite ostanaa da ìveat vo 2,1 Har-Heres, vo Ajalon i [aalevim; no 3 Mojs 26,42-44 rakata na Josifoviot dom gi prisili (Amorejcite) i tie im stanaa podanici. 2 36 Predelite na Amorejcite se prote2 Mojs 23,32 gaa od ugorninata Akravim, od Karpata 34,12 5 Mojs 7,2 s# ugore.
34 Is.N. 19,47-48 5 Mojs 12,3
34
go pogrebaa vo predelite na nego- 9 viot del {to go nasledi vo Timnat- Is.N. 19,49 Heres, vo Efremovata Gora, na sever od 10 Gal 4,8 planinata Gaa{; 10 i koga celoto pokolenie im se pri11 druì na svoite predci, i nastana po 3,7 niv drug rod, koj ne Go znae{e Gospoda 3,12 4,1 i delata Negovi, kakvi {to mu be{e 6,1 8,33 napravil na Izrail, 10,6
9
3
2 Mojs 23,33 34,12 5 Mojs 7,16
Dojde angel Gospodov od Gilgal vo Bohim (i vo Vetil, vo domot na Izrail) i re~e: (Vaka veli Gospod:) Jas ve izvedov od Egipet i ve vovedov vo zemjata, za koja im se zakolnav na tatkovcite va{i (deka }e vi ja dadam); i rekov: nema da go naru{am Mojot zavet so vas nikoga{; 2 vie, pak, ne vleguvajte vo sojuz so ìtelite na ovaa zemja; (na bogovite nivni ne im se poklonuvajte, idolite nivni skr{ete gi), `rtvenicite nivni urnete gi. No vie ne go poslu{avte glasot Moj. Zo{to postapivte taka? 3 Zatoa velam: (nema pove}e da gi preseluvam tie lu|e {to sakav da gi isteram), nema da gi isteram od vas, i tie }e bidat trwe za vas, a bogovite nivni }e vi bidat soblazna. 4 Koga angelot Gospodov gi kaà tie zborovi pred site sinovi Izrailevi, narodot krena golem piskot i zaplaka. 5 Poradi toa i go narekuvaat toa mesto Bohim. Tamu tie Mu prinesoa `rtva na Gospod. Smrtta na Isus Otkako Isus go raspu{ti narodot, sinovite Izrailevi zaminaa, (sekoj vo domot svoj i) sekoj vo svojot del za da dobie vo nasledstvo zemja. 7 Narodot Mu sluè{e na Gospod vo tekot na site denovi na Isus i vo tekot na site denovi na stare{inite, koi go nadìveaja Isus, i koi go bea videle seto golemo delo na Gospod {to Toj go napravi za Izrail. 8 A koga umre Isus, sinot Navinov, sluga Gospodov, na sto i deset godini,
6
Gospod go ukoruva Svojot narod
Narodot otstapuva od Gospod toga{ Izrailevite sinovi po~naa da pravat zlo pred Gospod i da mu sluàt na Vaal; 12 Go ostavija Gospoda, Bog na tatkovcite nivni, Koj gi be{e izvel od zemjata egipetska, i se svrtea kon drugi bogovi, kon bogovite na tamo{nite mesta, i po~naa da im se poklonuvaat, i Go razgnevija Gospod; 13 Go ostavija Gospoda i po~naa da im sluàt na Vaalovci i na razni Astarti. 14 Toga{ Gospod silno se razgnevi protiv Izrailcite i gi predade vo racete na graba~i, koi gi ograbuvaa; i gi predade vo racete na okolnite narodi, i ne moèa pove}e da odoleat pred neprijatelite svoi. 15 Nasekade, kade i da otidea tie, rakata Gospodova be{e protiv niv na zlo, kako {to im be{e govorel Gospod i kako {to im se be{e zakolnal Gospod. I tie bea na golema maka. 16 Toga{ Gospod im postavi sudii, koi gi spasuvaa od racete na onie {to gi plenea. 17 No tie i niv ne gi slu{aa, tuku bludstvuvaa so drugi bogovi i nim im se poklonuvaa, (pa Go razgnevija Gospoda), a potoa skr{naa od patot, po koj odea nivnite predci, koi im se pokoruvaa na zapovedite od Gospod. Tie ne pravea taka. 18 No koga Gospod im postavuva{e sudii, Sam Gospod be{e so sudijata i gi spasuva{e od neprijatelite nivni vo tekot na celiot vek na sudijata, za{to Gospod gi soàluva{e, slu{aj}i gi ofkawata nivni od onie {to gi ugnetuvaa i potiskaa.
11
3 Car 16,31 22,53-54
12
4 Mojs 11,33 5 Mojs 4,25 Ps 77,58 106,40
14
5 Mojs 31,17 Neem 9,27
15
5 Mojs 28,15-46
16
Ps 105,43 Dela 13,20
17
Os 1,2 Ps 105,36 Neem 10,27
18
1 Car 7,3 4 Car 13,5
276
SUDII IZRAILEVI
No {tom }e umre{e sudijata, tie odnovo po~nuvaa da ìveat vo u{te pogolem razvrat od svoite predci, odej}i po drugi bogovi, da im sluàt i 3,1 da im se poklonuvaat. I ne otstapuvaa 2,22 od delata svoi èstoki i od lo{iot pat svoj.
19
20
Is.N. 7,11 4 Car 17,15
3 6
Is.N. 13, 3-6 20
Gospod go isku{uva Izrail Toga{ Gospod silno se razgnevi protiv Izrail i re~e: Poradi toa {to ovoj narod otstapi od zavetot Moj {to go postaviv so nivnite predci, i ne go poslu{aa glasot Moj, 21 ni Jas nema pove}e da proteruvam pred niv nieden od narodite {to gi ostavi Isus, koga umira{e, 22 za da go ispitam Izrail; }e po~nat li da se dràt do patot Gospodov i da odat po nego, kako {to se drèa tatkovcite nivni, ili ne? 23 I Gospod gi ostavi tie narodi i ne gi protera vedna{ i ne gi predade vo racete na Isus.
2 Mojs 34,16 5 Mojs 7, 3-4 7,16
7
2,11.13
8
2,14 Is 50,1
9
1,13 Neem 9,27
10
6,34 11,29 13,25 14,6.9 15,14 1 Car 11,6 16,13 1 Let 12,18 Is 11,2
A ova se narodite, koi Gospod gi 11 ostavi za da gi isku{uva so niv 3,30 5,31 sinovite na Izrail, site onie koi ne 8,28 Is.N. 11,23 znaeja za site bitki hananski. 2 Samo za da znaat i da se nau~at na vojuvawe podocne`nite pokolenija na Izrail, koi porano ne znaeja za vojna: 3 pet filistejski vojvodstva, site Hananci, Sidonci i Evejci, koi ìveeja na planinata Livan od planinata Vaal-Ermon do Emat. 4 Tie bea ostaveni za da bide preku niv isku{uvan Izrail, i da se doznae, dali se pokoruvaat na zapovedite Gospodovi, koi Toj gi be{e zapovedal na nivnite predci preku Mojsej. 5 I ìveeja Izrailevite sinovi me|u Hanancite, Hitijcite, Amorejcite, Perizijcite, Evejcite (Gergesejci) i Jevusijcite, 6 i gi zemaa }erkite nivni za èni, i im gi davaa }erkite svoi na sinovite nivni, i im sluèa na nivnite bogovi.
SUDIITE NA IZRAIL Gotoniil

7 Sinovite Izrailevi izvr{ija zlo pred o~ite na Gospod, i Go zaboravija svojot Gospod Bog, i im sluèa na Vaalovci i na A{eri b. 8 Toga{ Gospod se razgnevi silno protiv Izrail, i gi predade vo racete na Ku{an-Ri{ataim, carot na Gorni Aram, i sinovite Izrailevi mu robuvaa na Ku{an-Ri{ataim osum godini. 9 Potoa sinovite Izrailevi povikaa kon Gospod, i Toj podigna za sinovite Izrailevi spasitel Kenazoviot sin Gotoniil, pomaliot brat na Halev. 10 Vrz nego be{e Duhot Gospodov, i toj be{e sudija na Izrail. Toj objavi vojna protiv Ku{an-Ri{ataim, i Gospod go predade vo racete negovi aramejskiot car Ku{an-Ri{ataim i rakata negova se zacvrsti nad Ku{an-Ri{ataim. 11 I zemjata be{e spokojna ~etirieset godini, Potoa umre Gotoniil, sinot na Kenaz.
Aod Sinovite Izrailevi po~naa pak da pravat zlo pred Gospod, i Gospod mu dade sila na moavskiot car Eglon protiv Izrail, poradi toa {to tie pravea zlo pred Gospod. 13 Toj gi sobra kaj sebe sinovite Amonovi i Amalikovi, pa trgna i go sobori Izrail, i go zavladea gradot na palmitec. 14 I sinovite Izrailevi mu robuvaa na moavskiot car Eglon osumnaeset godini. 15 Toga{ sinovite Izrailevi pak povikaa kon Gospod, i Gospod im go izbra za spasitel Aod, sinot na Gera, od Venijaminovoto pleme, koj be{e
12
2 3,7. A{era e hananska boìca. 3 3,13. Erihon.
277
SUDII IZRAILEVI
levak. I sinovite Izrailevi ispratija po nego darovi do moavskiot car Eglon. 16 Aod si napravi me~ so dve se~ila, dolg eden lakot, i go prepa{a pod oblekata svoja na desnoto bedro, 17 i odnese darovi na moavskiot car Eglon, a Eglon be{e mnogu debel ~ovek. 18 Koga Aod gi prinese site darovi i gi isprati lu|eto {to gi donesoa darovite, 19 sam se vrati otkaj idolite {to se vo Gilgal, i re~e: Care, imam tajna poraka za tebe. Toj re~e: Potivko! I izlegoa site {to stoeja pokraj nego. 20 Aod vleze kaj nego: toj sede{e sam vo letnata gorna soba. Toga{ Aod re~e: Imam Bo`ja poraka za tebe. Eglon stana od prestolot. 21 Koga toj stana, Aod ja podade svojata leva raka, i go zede me~ot od desnoto bedro i go zabi vo negoviot stomak, 22 taka {to se~iloto vleze zaedno so dr{kata, a saloto go pokri se~iloto; bidej}i Aod ne moè{e da go izvadi me~ot, od negoviot mev izleguva{e ne~istotija. 23 Aod potoa izleze od sobata, ja zatvori vratata i ja zaklu~i. 24 Otkako izleze, slugite na Eglon dojdoa i vidoa: ete, vratata na sobata e zaklu~ena, i si rekoa: sigurno toj e otiden po potreba do letnata soba. 25 êkaa dosta dolgo, no otkako vidoa deka nikoj ne ja otvora vratata od sobata, zedoa klu~ i otklu~ija, a tamu nivniot gospodar leì na zemjata mrtov. 26 Dodeka se ~udea, Aod izbega, mina pokraj idolite i se zasolni vo Seira. 27 A {tom pristigna Aod zatrubi so truba vo Efremovata Planina, i slegoa so nego sinovite Izrailevi od gorata, i toj trgna pred niv. 28 I im re~e: Odete po mene, za{to Gospod gi predade neprijatelite va{i, Moavcite, vo va{i race. I trgnaa po nego, gi prezedoa moavskite premini na Jordan, i ne pu{tija nikoj da premine. 29 Toga{ ubija okolu deset iljadi Moavci, s# zdravi i silni, i nikoj ne izbega. Taka se smirija vo onoj den Moav- 31 cite pred Izrail, i zemjata be{e spo- 5,6 2 Car kojna osumdeset godini. (I Aod be{e 23,11-12 niven sudija do svojata smrt).
30
4,1 Samegar 2,19 31 Po nego dojde Samegar, sin Anatov, koj ubi {estotini Filistejci so vo- 2 Is.N. 11,1 lovski osten; i toj isto taka go izbavi 1 Car 12,9 Ps 82,9 Izrail.
Devora i Varak 5,1.7.12.15 Koga umre Aod, Izrailevite sino- 6 vi pak po~naa da pravat zlo pred 5,12 Evr 11,32 Gospod. 2 I Gospod gi predade vo racete na 7 hananskiot car Javin, koj caruva{e vo 5,21 Asor, i na negoviot vojskovoda~ Sise- Ps 82,9 ra, koj ìvee{e vo Haro{et-Gojim. 3 I povikaa Izrailevite sinovi kon Gospod; za{to Javin ima{e devetstotini èlezni koli i gi potiska{e Izrailevite sinovi dvaeset godini. 4 Vo toa vreme sudija vo Izrail be{e proro~icata Devora, ènata na Lapidot; 5 taa obi~no sede{e pod Devorinata palma, me|u Rama i Vetil, vo Efremovata Planina i odea kaj nea Izrailevite sinovi za sudewe. 6 Devora isprati da go povikaat Varak, sinot na Avinoam od Kedes Neftalimov, i mu re~e: Zar ne ti zapoveda Gospod, Bog Izrailev odi, soberi narod na gorata Tavor i zemi so sebe deset iljadi maì od Neftalimovite sinovi i od Zavulonovite sinovi; 7 Jas, pak, }e go dovedam kaj tebe, kaj potokot Ki{on, Javinoviot vojskovoda~ Sisera, i kolite negovi i mnoguiljadnata vojska negova, i }e ti gi predadam vo tvoi race. 8 Varak $ odgovori: Ako dojde{ so mene, }e odam; ako ne dojde{ so mene, nema da odam, (za{to ne go znam denot, vo koj Gospod }e go isprati angelot so mene). 9 Taa mu re~e: Dobro, }e dojdam so tebe; samo znaj deka nema da bide slavata tvoja po patot, po koj }e odi{; za{to vo ènska raka }e go predade Gospod Sisera. I Devora stana i trgna so Varak za Kedes.
278
SUDII IZRAILEVI
11
1,16
15
2 Mojs 14,25
16
2 Mojs 14,28 Ps 82,9
19
5,25
21
5,26
A Varak gi povika potomcite na Zavulon i potomcite na Neftalim vo Kedes, i po nego trgnaa deset iljadi du{i, i Devora pojde so nego. 11 Toga{ Keniecot Hever se oddeli od Kenijcite, odnosno potomcite na Hovav, {urata na Mojsej, i go postavi {atorot svoj kaj dabot, blizu do Kedes. 12 I mu javija na Sisera deka Avinoamoviot sin Varak izlegol na gorata Tavor. 13 Sisera gi sobra site koli, devetstotini èlezni koli, i siot narod {to be{e so nego, i od Haro{et-Gojim zamina kaj potokot Ki{on. 14 I Devora mu re~e na Varak: Stani, bidej}i denes e denot, vo koj Gospod }e go predade Sisera vo racete tvoi; Sam Gospod }e trgne pred Tebe. I Varak sleze od gorata Tavor, i po nego deset iljadi maì. 15 Toga{ Gospod go dovede vo zabuna Sisera i site negovi koli i celiot narod negov pred Varakoviot me~, i Sisera sleze od kolata svoja i izbega pe{. 16 Varak trgna da gi goni negovite koli i narodot do Haro{et-Gojim i celata vojska na Sisera padna od ostar me~, ta ne ostana nieden. 17 A Sisera pobegna pe{ do {atorot na Jael, ènata na Keniecot Hever, za{to me|u hacorskiot car Javin i domot na Keniecot Hever ima{e mir. 18 Toga{ izleze Jael i mu re~e na Sisera: Vlezi gospodare moj, vlezi kaj mene, ne pla{i se! Toj vleze kaj nea vo {atorot, i taa go pokri so nametkata svoja. 19 Sisera $ re~e: Daj mi malku voda da pijam, èden sum. Taa odvrza mev so mleko, mu dade da pie i pak go pokri. 20 Sisera povtorno $ re~e: Stoj pred vlezot na {atorot i ako nekoj dojde i te pra{a: ima li nekoj tuka? a ti odgovori nema . 21 Jael, Heverovata èna, zede eden kolec od {atorot, zede i ~ekan vo rakata svoja, i otide tivko kaj nego, ta mu go zabi kolecot vo slepoo~nicite negovi, taka {to toj dopre do zemjata; a toj umoren spie{e, i umre.
10
I ete, Varak, tr~a{e po Sisera. Jael go pre~eka i mu re~e: Vlezi, jas }e ti go pokaàm ~ovekot {to go bara{. Toj vleze kaj nea, i ete, Sisera leì mrtov, so kolecot vo slepoo~nicite negovi. 23 Taka go pokori Bog vo toj den hananskiot car Javin pred sinovite Izrailevi. 24 Rakata na sinovite Izrailevi se zasiluva{e s# pove}e i pove}e nad hananskiot car Javin, dodeka tie najposle ne go uni{tija.
22
22
5,27
23
Ps 46,3 143,2
5,1
2 Mojs 15,1
3
Ps 26,6
4
5 Mojs 33,2 2 Car 22,8 Is 13,13 24,8 Er 10,10 51,29 Joil 4,16 Naum 1,5 Avak 3,6 Ps 17,7 67,7-9 76,16-17
Vo toj den zapeaja Devora i Varak, sinot Avinoamov so ovie zborovi: 2 Blagoslovuvajte Go Gospoda za{to se odmazdi za Izrail, narodot pokaà sesrdnost. 5 3 Slu{ajte, carevi, vnimavajte, kne- 2 Mojs 19,18 zovi; jas }e Mu peam i }e Mu sviram na Ps 113,4 Gospod, na Gospod, Bog Izrailev! 6 4 Koga izleguva{e Ti, Gospodi, od 4,17 Seir, koga doa|a{e od poleto Edom, Is 33,8 59,8 zemjata se trese{e, neboto kape{e i 8 oblacite voda prolevaa; 5 gorite se topea od liceto na Gospod, 1 Car 13,19-22 duri i Sinaj zatreperi pred Gospod, Bog Izrailev. 6 Vo dnite na Samegar, sinot Anatov, vo dnite na Jael, pati{tata opustea i koi porano odea po pravite pati{ta, toga{ odea po okolnite pateki. 7 Vo Izrail nema{e ìtel vo selata, nema{e, dodeka jas, Devora, ne stanav, dodeka ne vostanav jas, majkata Izraileva. 8 Izbraa novi bogovi, zatoa vojnata be{e pred vratata. Se vide li {tit i kopje me|u ~etirieset iljadi od Izrail? 9 Srceto mi e kon vas, na~alnici Izrailevi, kon revnitelite vo narodot; proslavuvajte Go Gospoda! 10 Vie, koi javate na beli magariwa {to sedite vo sudovite i odite po patot, razglasuvajte! 11 Srede glasovite na onie {to pleskaat, tamu neka pokaàt pravda, Gospodi, zacvrsti ja pravdata vo Izrail!
Devorinata blagodarstvena pesna
279
SUDII IZRAILEVI
12 Toga{ narodot Gospodov se razotide po
Is 51,9.17 Ps 43,23 56,8
14
4 Mojs 32,39 Is.N. 17,1
17
4 Mojs 32,1
19
Is.N. 11,5
20
Is.N. 10,10-14 2 Car 5,24 Ps 17,13-14
22
Er 8,16
24
Judita 13,18 Lk 1,42
svoite gradovi. 12 Razbudi se, razbudi se, Devora, razbudi se, pa zapej pesna! Stani, Varak i vodi gi svoite platenici, sine Avinoamov! 13 Toga{ se vozveli~i silata negova; Gospod mene mi gi pot~ini hrabrite. 14 Od Efrem dojdoa onie, koi bea fatile koren vo dolinite; po tebe e bratot tvoj Venijamin, spored narodot tvoj; od Mahir doa|aa na~alnici, a od Zavulon onie {to se zanimavaat so pi{uvawe. 15 I knezovite Isaharovi se so Devora, i Isahar isto taka kako Varak, se spu{tija pe{ vo dolinata. Vo Ruvimovite plemiwa golemo raznoglasie. 16 Zo{to si mi sednal me|u ko{arite i go slu{a{ bleeweto na stadata? Vo Ruvimovite plemiwa golemo nesoglasie. 17 Galaad si ìvee spokojno od onaa strana na Jordan, i zo{to Dan da se zanimava so korabite, a Asir da sedi na morskiot breg i se veseli pri svoite pristani{ta. 18 Zavulon e narod, koj ja dade du{ata svoja na smrtta, i Neftalim na polskite viso~ini. 19 Dojdoa carevi, toga{ se sudrija carevite hananski vo Taanah, pri vodite Megidonski, no ni par~e srebro ne dobija. 20 Od neboto se vojuva{e, se bieja yvezdite od svoite pati{ta protiv Sisera. 21 Potokot Ki{on gi odvle~e; starodrevniot potok potokot Ki{on. Gazi gi, du{o moja, silnite! 22 Toga{ otpa|aa kopitata na kowite od topotewe, od terawe na java~ite nivni. 23 Prokolnete go Meroz, re~e angelot Gospodov, prokolnete gi ìtelite negovi, zatoa {to ne dojdoa na pomo{ na Gospod so hrabrite. 24 Neka e blagoslovena me|u ènite Jael, ènata na Keniecot Hever, me|u ènite vo {atorite neka e blagoslovena! 25 Toj pobara voda: taa mleko mu dade, vo vojvodska ~a{a mu donese mrsno mleko.
Levata raka svoja taa ja protegna kon kolecot, a desnata kon ~ekanot kova~ki; go udri Sisera, mu ja zdrobi glavata, go probode i mu gi probi slepoo~nicite negovi. 27 Me|u nozete nejzini padna, isto{ten se ispruì i umre, me|u nozete nejzini padna vedna{. 28 Pogledna niz prozorecot Siserovata majka, niz re{etkata i si pomisli: zo{to ne doa|a u{te kolata negova, zo{to se zabavuvaat trkalata na kolite negovi? 29 Mudrite nejzini dvorjani $ odgovaraat, a i samata taa si odgovara na zborovite svoi: 30 moèbi na{le plen, pa go delat: komu po edna moma, komu po dve na vojnik. Plen {aren za Sisera, plen {aren, vezen; {aren i vezen od obete strani, simnat od ramenicite na plenikot. 31 Taka da zaginat site Tvoi neprijateli, Gospodi! A onie, koi Go sakaat, da bidat kako sonce koga izgreva vo seta svoja sila! I mirna be{e zemjata ~etirieset godini.
26
26
4,21
30
Ez 16,10
31
2 Car 23,4 Dan 12,3 Mt 13,43
6,1
2,11
2
Is 2,19 Evr 11,38
5
7,12
6
3,9
A sinovite Izrailevi storija zlo pred Gospod, i Gospod gi predade vo rakata na Midjanite za sedum godini. 2 Rakata na Midjanite nadvladea nad Izrail, i Izrailevite sinovi poradi Midjanite si pravea pribeì{ta vo pe{teri i tvrdini po gorite. 3 I koga }e posee{e ne{to Izrail, }e dojde{e Midjanec ili Amalikiec ili ìtel od istok, }e napadne{e na nego; 4 i stoe{e kaj niv vo {atorite, i gi uni{tuva{e zemnite plodovi duri do Gaza, i ne mu ostava{e za ishrana na Izrail ni ovca, ni vol, ni magare. 5 Za{to tie doa|aa so dobitokot svoj i so {atorite svoi, doa|aa vo golemo mnoèstvo kako skakulci; tie i kamilite nivni broj nemaa, i odea po zemjata na Izrail za da ja opusto{uvaat. 6 Mnogu osiroma{i toga{ Izrail od Midjanite, i povikaa sinovite Izrailevi kon Gospod.
Midjanite go ugnetuvaat Izrail
280
SUDII IZRAILEVI
7
3,9.15 10,12
8
2,1 Is.N. 24,17
9
Ps 41,1-2 130,24
10
2 Mojs 20,5
11
1 Mojs 16,7
12
Ruta 2,4 Lk 1,28
A koga sinovite Izrailevi povikaa kon Gospod protiv Midjanite, 8 Gospod isprati prorok kaj Izrailevite sinovi i Toj im re~e: Vaka veli Gospod, Bog Izrailev Jas ve izvedov od Egipet, ve izvedov od domot na ropstvoto; 9 ve izbaviv od rakata na Egip}anite i od rakata na site va{i ugnetuva~i; gi isterav od pred vas, i vi ja dadov zemjata nivna, 10 i vi rekov: Jas sum Gospod, Bog va{; ne gi po~ituvajte bogovite na Amorejcite, vo ~ija zemja ìveete.
7
13
Ps 43,1 78,3 11
Bog go zadolùva Gedeon da go izbavi Izrail Toga{ dojde angelot Gospodov i
pa|a{e na Joas od rodot na Aviezer; a sinot negov Gedeon ~uka{e ìto na gumnoto, za da go sokrie od Midjanite. 12 I mu se javi angelot Gospodov i mu 16 2 Mojs 3,12 re~e: So tebe e Gospod, maù silen! 5 Mojs 13 Gedeon mu odgovori: Gospodare 31,23 Is.N. 1,5 Is 41,10 moj, ako e Gospod so nas, zo{to n# snajEr 1,8 de seta ovaa maka? I kade se site Ne17 govi ~udesa, za koi ni raskaùvaa na6,36-40 {ite tatkovci, velej}i: Gospod n# 4 Car 20, 8-11 izvede od Egipet? Sega Gospod n# Is 7,10-14 ostavi i n# predade vo racete na 18 Midjanite. 14 Toga{ Gospod go pogledna i re~e: 13,15 1 Mojs Odi so taa svoja sila i spasi go Iz18,3-5 rail od rakata na Midjanite. Jas te ispra}am. 15 Gedeon Mu odgovori: Gospodi, kako }e go spasam Izrail: ete, i plemeto mi e najbedno vo kolenoto Manasievo i jas sum najmal vo domot na mojot tatko? 16 Gospod mu re~e: Jas }e bidam so tebe, i ti }e gi porazi{ Midjanite kako eden ~ovek. 17 Gedeon Mu re~e: Ako sum se zdobil so milost pred Tebe, daj mi dokaz deka Ti govori{ so mene. 18 Ne odi si ottuka, dodeka ne dojdam kaj Tebe, da ti donesam dar svoj i da Ti
4 6,24. Gospod e mir.
2 Mojs 3,11 1 Car 9,21 3 Car 3,7 Er 1,6
15 sedna vo Ofra pod dabot, koj mu pri-
go predadam. Toj re~e: Jas }e ostanam, dodeka se vrati{. 19 Gedeon otide i prigotvi kozle i lebovi presni od edna efa bra{no; mesoto go stavi vo ko{nica, ~orbata ja nalea vo grne, gi donese kaj Nego pod dabot i Mu gi prinese. 20 I angelot Bo`ji mu re~e: Zemi go mesoto i poga~ata, i stavi gi na onoj kamen, a ~orbata isturi ja. Toj taka i napravi. 21 Angelot Gospodov go protegna krajot na èzolot {to be{e vo rakata negova, i go dopre mesoto i lebovite; i vivna ogan od kamenot i izgorea mesoto i lebovite. A angelot Gospodov se sokri od o~ite negovi. 22 I vide Gedeon deka toa be{e angel Gospodov i re~e Gedeon: Pomogni, Gospodi Boè, za{to vidov lice na angel Gospodov. 23 Gospod mu re~e: Mir na tebe, ne pla{i se, nema da umre{! 24 I Gedeon Mu izgradi tamu `rtvenik na Gospod i go nare~e: Jahve [alom 6,24.. Toj stoi i do denes vo Ofra koja im pripa|a na Aviezercite. Gedeon go razoruva `rtvenikot na Vaal Vo taa no} Gospod mu re~e: Zemi go bikot od stadoto na tatko ti i vtoriot bik, sedumgodi{niot i razru{i go `rtvenikot na Vaal {to e kaj tatko ti, i ise~i gi drvata {to se kaj nego, 26 i izgradi Mu kako {to treba `rtvenik na tvojot Gospod Bog, na vrvot od karpata, pa zemi go vtoriot bik i prinesi go kako `rtva sepalenica vrz drvata {to }e gi ise~e{. 27 Gedeon zede deset slugi svoi i napravi kako {to mu re~e Gospod; no bidej}i se pla{e{e od doma{nite na svojot tatko i od gradskite ìteli, namesto dewe, go napravi toa no}e. 28 Koga utredenta gradskite ìteli stanaa, ete, `rtvenikot na Vaal be{e razru{en, stolbot do nego ise~en i vtoriot junec prinesen kako `rtva vrz novoizgradeniot `rtvenik.
25
19
13,15
21
3 Mojs 9,24 3 Car 18,38 1 Let 21,26 2 Let 7,1
22
13,22 2 Mojs 33,20-23 3 Car 19,13 Is 6,5
23
5 Mojs 5,26 Dan 10,19
24
1 Mojs 12,7-8 33,20 35,7 2 Mojs 17,1-16
25
2 Mojs 34,13 43,13 5 Mojs 7,5 12,3
281
SUDII IZRAILEVI
I si govorea eden na drug: Koj go napravi toa? Baraa, raspra{uvaa i rekoa: Joasoviot sin Gedeon go napravi 34 toa. 3,10 30 I gradskite ìteli mu rekoa na Jo39 as: Izvedi go sinot svoj; toj treba da 1 Mojs 18,32 umre, za{to go razru{i Vaaloviot `rtvenik i go ise~e svetiot stolb {to be{e do nego. 31 Joas im kaà na site {to dojdoa kaj nego: Vie li }e se zastapuvate za Vaal, vie li }e go za{tituvate? Koj }e se zastapi za nego, }e bide predaden na smrt u{te ova utro; ako e toj bog, sam neka se odmazdi na toj {to mu go sru{il `rtvenikot negov. 32 Zatoa od toj den Gedeon po~naa da go vikaat Jerovaal, bidej}i bilo re~eno: sam neka se odmazdi Vaal na nego, poradi toa {to mu go sru{il `rtvenikot negov.
29 3 Car 18,27
31
Taka i napravi Bog vo taa no}: samo 7,1 na runoto be{e suvo, a po celata zemja 6,11 6,32 ima{e rosa.
40 5 Mojs Trista maì za Gedeon 8,17-18 Jerovaal, odnosno Gedeon, i siot 3 narod {to be{e so nego, trgnaa ra- 5 Mojs 20,8 no utrinata i se smestija kaj En-Harod; 1 Mak 3,56 midjanskiot, pak, logor be{e na sever 7 od nego, kaj ridot More, vo dolinata. Is.N. 8,7 2 I Gospod mu re~e na Gedeon: So tebe ima mnogu narod, ne moàm da gi predadam Midjanite vo negovi race za da ne se vozgordee Izrail pred Mene i da kaè: mojata raka me spasi. 3 Zatoa razglasi da ~ue narodot, i kaì: Koj strahuva i e pla{liv, neka se vrati i vedna{ neka odi na gorata Galaad. I se vratija od narodot dvaeset i dve iljadi maì, a deset iljadi ostanaa. 4 I mu re~e Gospod na Gedeon: Narod s# u{te ima mnogu; odvedi gi kaj vodata, tamu }e ti gi odberam; za kogo }e re~am: da odi so tebe, neka odi so tebe; a za kogo }e ti kaàm: ne treba da odi so tebe, neka ne odi. 5 Toj go odvede narodot kaj vodata. I mu re~e Gospod na Gedeon: Koj loka voda so jazikot svoj, kako {to loka ku~e, nego stavi go nastrana, isto taka i site onie {to kleknuvaat za da pijat voda. 6 I brojot na onie {to lokaa so usta od raka, iznesuva{e trista maì; a siot drug narod kleknuva{e na kolenici, za da pie voda. 7 I mu re~e Gospod na Gedeon: So tie trista {to lokaa, }e ve spasam i }e vi gi predadam Midjanite vo racete va{i, a site drugi neka si odat sekoj vo svoeto mesto . 8 I tie ja zedoa hranata od narodot za sebe i trubite nivni, i Gedeon gi pu{ti site Izrailci da se vratat doma, a zadrà kaj sebe trista du{i. Midjanskiot logor, pak, be{e podolu od nego vo dolinata.
Gedeon bara znak za dokaz od Boga I site Midjani i Amalikijci i ìtelite od istok se sobraa zaedno, ja preminaa rekata i se smestija vo dolinata Jizreel. 34 I Duhot Gospodov go potkrepi Gedeon; toj zatrubi so truba, i plemeto na Aviezer se sobra da odi po nego. 35 I isprati glasnici niz celoto pleme Manasievo, i toa se odzva da odi po nego; toj isto taka isprati glasnici do Asir, Zavulon i Neftalim, i tie dojdoa tamu da se sretnat. 36 A Gedeon Mu re~e na Boga: Ako go spasi{ Izrail preku mojata raka, kako {to govore{e Ti, 37 toga{ eve, }e poloàm ovde na gumnoto edno runo ako ima rosa samo na runoto, a po celata zemja bide suvo, }e znam deka Ti preku mojata raka }e go spasi{ Izrail, kako {to mi re~e. 38 Taka i stana: utredenta, otkako stana rano, fati da go cedi runoto i iscedi rosa od runoto cela ~a{a voda. 39 I Gedeon Mu re~e na Boga: Ne mi se gnevi, ako pak kaàm i ako samo u{te edna{ se obidam so runoto neka bide suvo samo na runoto, a po celata zemja da ima rosa.
33
Pretskaùvawe pobeda Vo onaa no} Gospod mu re~e: Stani, slezi vo logorot, za{to ti go predadov vo tvoi race.
9
282
SUDII IZRAILEVI
Ako, pak, se pla{i{ da sleze{ sam, odi vo logorot so Pura, slugata svoj; 11 i }e slu{ne{ {to zboruvaat, i 13 toga{ }e se zacvrstat racete tvoi, i }e 1 Mojs 37,5-11 sleze{ vo logorot . I slegoa toj i Pu40,5-41,36 ra, slugata negov, do vojnicite, {to bea 16 vo logorot. 12 A Midjanite i Amalikijcite i si9,43 1 Car te ìteli od istok se bea smestile po 11,11 13,17 dolinata vo golemo mnoèstvo, kako skakulci; kamilite nivni bea bezbroj, bea mnogu kako pesokot na morskiot breg. 13 Gedeon dojde. I ete, eden mu go raskaùva sonot na drug i veli: Soniv deka eden trkalezen ja~menov leb se trkala po midjanskiot logor i otkako se otrkala do {atorot, udri vo nego taka {to toj padna, go sobori, i {atorot se rasturi. 14 Drugiot mu odgovori: Toa ne e ni{to drugo, tuku me~ot na Gedeon, sinot na Joas, Izrailecot; Bog gi predal vo racete negovi Midjanite i celiot logor. 15 Otkako go slu{na prikaùvaweto za sonot i tolkuvaweto negovo, Gedeon se pokloni, se vrati vo izrailskiot logor i re~e: Stanuvajte! Gospod go predade vo racete va{i midjanskiot logor.
10 6,5 Er 46,23
12
levata raka sve}ite, a vo desnata raka 22 Car trubite, trubea i vikaa: Me~ Gospodov 1 14,20 i Gedeonov! Is 19,2 21 I sekoj stoe{e na mestoto svoe Ez 38,21 Agej 2,22 okolu logorot; toga{ vo celiot logor se rastr~aa, razvikaa i po~naa da 25 8,3 begaat. Ps 82,11 22 Dodeka tie trista maì trubea so trubi, Gospod go svrte me~ot na sekogo protiv drugarot negov po celiot logor, 8,1 12,1 i vojskata bega{e do Bet-[ita kaj Cerera, s# do predelite na Avel-Mehola, blizu do Tabat. 23 Toga{ Izrailcite od plemeto Neftalimovo, Asirovo i od celoto pleme Manasievo bea povikani i se vpu{tija po Midjanite. 24 A Gedeon isprati glasnici po celata Gora Efremova da kaàt: Izlezete im vo presret na Midjanite i zazemete im gi preminite vo vodite na Jordan do Bet-Bara. I bea povikani site Efremovci, i gi zazedoa preminite vo vodite na Jordan do Bet-Bara; 25 i gi fatija dvajcata midjanski knezovi: Orev i Zev; Orev go ubija kaj Karpata na Orev, a Zev kaj Zevova Presa, i gi gonea Midjanite; glavite, pak, na Orev i Zev mu gi odnesoa na Gedeon od onaa strana na Jordan. Narodot od Efremovoto pleme negoduva I mu rekoa Efremovcite: Zo{to napravi taka, ta ne n# povika, koga zamina da vojuva{ protiv Midjanite? I mnogu se karaa so nego. 2 Gedeon im odgovori: Pa {to, napraviv taka kako {to vie sega? Neli se pabirkite na Efrem podobri od grozdoberot na Aviezer? 3 Vo va{i race Bog gi predade midjanskite knezovi Orev i Zev, i kako moèv jas da storam takvo ne{to, vo sporedba so vas? Toga{ nivniot gnev sprema nego se smiri {tom toj im gi kaà tie zborovi.
Midjanite begaat 16 I gi rasporedi tristote maì vo tri ~eti i na site im dade po edna truba i prazni stomni i vo stomnite sve}i. 17 I im re~e: Gledajte me mene i pravete go istoto; ete, }e se dobliàm do logorot, i {to }e pravam jas, toa pravete go i vie. 18 Koga jas i tie {to se so mene }e zatrubime so truba, trubete i vie so va{ite trubi okolu celiot logor i vikajte: Za Gospod i za Gedeon! 19 I dojde Gedeon so stote maì koi bea so nego do krajot od logorot, okolu po~etokot na srednata straà, gi razbudija straàrite, zatrubija so trubite i gi skr{ija stomnite {to bea vo racete nivni. 20 I zatrubija site tri ~eti so trubi, i gi skr{ija stomnite, i gi drèa vo
Gedeon na istok od Jordan A koga dojde Gedeon kaj Jordan, go premina toj i tristote maì {to bea so nego. Tie bea umorni (i gladni) poradi goneweto na neprijatelot.
4
283
SUDII IZRAILEVI
I im re~e toj na ìtelite na Sukot: Dajte im leb na ovie maì {to se so mene, za{to se gladni; jas gi gonam mid10 janskite carevi Zeveja i Salmana. 6,3 6 Sukotskite na~alnici rekoa: Zar Is 9,5 rakata na Zeveja i Salmana e ve}e vo tvoi race, ta da $ davame leb na vojskata tvoja? 7 Gedeon odgovori: Ne taka, tuku koga Gospod }e gi predade Zeveja i Salmana vo racete moi, jas }e gi uni{tam telata va{i so trwe od pustinata i so bocki. 8 Ottuka otide vo Penuel i im go re~e istoto na negovite ìteli, i penuelskite ìteli mu odgovorija, kako {to odgovorija ìtelite na Sukot. 9 Toj im kaà i na penuelskite ìteli: Koga }e se vratam vo mir, }e ja rasturam taa kula. 10 A Zeveja i Salmana bea vo Karkor i vojskite nivni so niv do petnaeset iljadi, s# {to be{e ostanalo od seta vojska na ìtelite od istok; a padnaa sto i dvaeset iljadi maì me~onosci. 11 I trgna Gedeon po patot na nomadite, na istok od Novah i Jogbeha i ja razbi vojskata dodeka taa stoe{e bezgri`no. 12 Zeveja i Salmana izbegaa; toj se spu{ti po niv i gi fati dvajcata carevi Zeveja i Salmana, i go dovede vo zbrka celiot logor. 13 Toga{ Gedeon, sinot na Joas, se vrati od vojnata preku preminot Heresd. 14 I fati edno mom~e od ìtelite na Sukot i go raspra{a; i toj mu gi napi{a imiwata na na~alnicite i stare{inite sukotski sedumdeset i sedum maì. 15 Potoa dojde kaj ìtelite sukotski i re~e: Eve gi Zeveja i Salmana, za koi mi se potsmevavte, velej}i: Zar rakata na Zeveja i Salmana e ve}e vo tvoi race, ta da im davame leb na tvoite izmoreni du|e? 16 I gi zede gradskite stare{ini i zede trwe od pustinata i bocki, pa gi kazni so niv ìtelite na Sukot.
5 1 Car 25,11
i ja sru{i kulata na Penuel i gi ubi ìtelite na gradot. 18 I im re~e na Zeveja i na Salmana: Kakvi bea onie {to gi ubivte na Tavor? Tie odgovorija: Bea kako tebe sekoj prilega{e na carski sin. 19 Gedeon re~e: Tie bea moi bra}a, sinovi na majka mi! Gospod neka mi e svedok: da bevte gi ostavile ìvi, ne bi ve ubil ni jas. 20 I mu re~e na Jeter, svojot prvoroden sin: Stani, ubij gi! No mom~eto ne go izvadi me~ot svoj; se pla{e{e, bidej}i be{e u{te mlad. 21 Toga{ Zeveja i Salmana rekoa: Stani sam i ubij n#, za{to spored ~ovekot e i silata negova. I stana Gedeon, i gi ubi Zeveja i Salmana, i gi zede veri{kite {to bea okolu vratovite na kamilite nivni.
17
18
4,6
19
1 Mojs 43,29 4 Mojs 14,21 5 Mojs 13,7 Pesna 8,1
21
Is 3,18
23
1 Car 8,7 12,12
24
2 Mojs 32,2-3
27
2 Mojs 32,2 Os 3,4
28
3,11
Gedeon umira I mu rekoa Izrailcite na Gedeon: Vladej so nas ti i sin ti i vnuk ti, bidej}i ti n# spasi od racete na Midjanite. 23 Gedeon im odgovori: Nitu jas }e vladeam so vas, nitu mojot sin }e vladee so vas; Gospod neka vladee so vas. 24 I im re~e u{te Gedeon: Ve molam za edno, dajte mi sekoj po edna obetka od plenot svoj. Za{to neprijatelite, bidej}i bea Ismailci, nosea zlatni obetki. 25 Tie odgovorija: ]e dademe. I poslaa edna obleka i frla{e tamu sekoj po edna obetka od plenot svoj. 26 Zlatnite obetki {to toj gi pobara, teèa iljada i sedumstotini {ekeli, bez veri{kite, kop~iwata i purpurnite ode`di {to gi nosea midjanskite carevi, i bez zlatnite veri{ki {to bea na vratovite od kamilite nivni. 27 Od toa Gedeon napravi efod i go stavi vo svojot grad, vo Ofra; i po~naa site Izrailci bludno da odat tamu, po efodot, koj be{e zamka za Gedeon i celiot dom negov. 28 Taka se smirija Midjanite pred sinovite Izrailevi i pove}e ne krenaa
22
5 8,13. Vo nekoi prevodi namesto preku preminot Heres stoi: pred izgrevot na sonceto.
284
SUDII IZRAILEVI
30 glava, i zemjata be{e spokojna ~etirie33
9,4.46
9,2.5.18.24
9,1
6,32 8,31
2
8,30 1 Mojs 29,14
4
8,33 11,3
5
8,30
set godini vo denovite na Gedeon. 29 Toga{ Jerovaal, sinot na Joas, otide da ìvee vo svojot dom. 30 Gedeon ima{e sedumdeset sina, proizlezeni od bedrata negovi, bidej}i ima{e mnogu èni. 31 A i nalo`nicata negova, koja ìvee{e vo Sihem, mu rodi sin, i nemu mu dade ime Avimeleh. 32 I umre Gedeon, sinot Joasov, vo dlaboka starost, i be{e pogreban vo grobot na tatkoto svoj, Joas, vo Ofra Aviezerova. 33 Otkako umre Gedeon, Izrailevite sinovi pak po~naa da ìveat vo bezboìe i da im se poklonuvaat na Vaalovci, postavuvaj}i go za svoj bog VaalBerit. 34 Izrailevite sinovi ne se setija na Gospod, svojot Bog, Koj gi spasuva{e od racete na site okolni neprijateli, 35 i kon domot na Jerovaal, odnosno na Gedeon, ne pokaàa blagodarnost za site dobrini {to mu gi napravi toj na Izrail. Avimeleh, Jerovaaloviot sin, otide vo Sihem kaj vujkovcite svoi, i im re~e nim i na celoto pleme od maj~iniot rod: 2 Kaète im na site sihemski ìteli: {to e podobro za vas, da vladeat so vas site sedumdeset sinovi Jerovaalovi ili da vladee so vas eden? I spomnete si deka jas sum va{a koska i va{e telo. 3 Vujkovcite im gi kaàa na ìtelite sihemski site tie zborovi za nego; i srceto na tie ìteli se nakloni kon Avimeleh, bidej}i si govorea: Toj e na{ brat . 4 I mu dadoa sedumdeset {ekeli srebro od svetili{teto na Vaal-Berit, za koi Avimeleh najde bezdelnici i skitnici, koi trgnaa po nego. 5 I dojde vo domot na tatkoto svoj vo Ofra i gi ubi bra}ata svoi, sedumdesette Jerovaalovi sinovi, vrz eden kamen. Ostana samo Jotam, najmaliot Jerovaalov sin, za{to se be{e sokril.
Toga{ se sobraa site sihemski ì- 13 teli i site ìteli na Bet-Milo, i Prop 2,3 otidoa, pa go postavija Avimeleh za car 17 6,33-8,28 kaj dabot blizu do Sihem.
6
Jotamovata prikazna Otkako mu raskaàa za toa na Jotam, toj otide i zastana na vrvot od gorata Garizim i, otkako go krena glasot svoj, pa vikna i im re~e: ûjte me, ìteli sihemski, i Bog }e ve ~ue! 8 Edno vreme trgnale drvjata da pomazaat car koj }e vladee so niv i $ rekle na maslinkata: Stani ni car! 9 Maslinkata im rekla: Zar da ja ostavam masnotijata svoja, so koja se posluùva Bog i lu|eto, pa da trgnam da skitam po drvjata? 10 Toga{ drvjata $ rekle na smokvata: Dojdi ti, da ni stane{ car! 11 Smokvata im odgovorila: Zar da si ja ostavam sladosta svoja i ubaviot plod i da trgnam da skitam po drvjata? 12 & kaàle drvjata na lozata: Dojdi ti, da ni stane{ car! 13 Lozata im rekla: Zar da go ostavam sokot svoj {to gi veseli Boga i lu|eto, i da trgnam da skitam po drvjata? 14 Najposle site drvja mu rekle na trnot: Dojdi ti, da ni stane{ car! 15 Trnot im rekol na drvjata: Ako, navistina, me postavite za car nad sebesi, toga{ dojdete da si po~inete pod senkata moja; ako ne, }e izleze ogan od trnot i }e gi izgori kedrite levanonski. 16 I, ete, gledate, po vistina i po pravda li postapile koga go postavile za car Avimeleh? I dobro li postapile so Jerovaal i domot negov, i spored negovite dobrini li napravile taka? 17 Za vas site vojuva{e tatko mi, ne go àle{e ni ìvotot svoj i ve spasi od racete na Midjanite; 18 a vie sega se krevate protiv domot na mojot tatko i gi ubivte sedumdesette sinovi na tatko mi vrz eden kamen i go postavivte za car nad ìtelite sihemski Avimeleh, sinot na robinkata negova, za{to e va{ brat. 19 Ako denes ste postapile spored vistinata i spored pravdata so Jero7
18
8,30
Avimeleh car na Sihem
285
SUDII IZRAILEVI
23 vaal i so domot negov, toga{ odete i ra-
1 Car 16,14.23 18,10 19,9 3 Car 22,22
duvajte se na Avimeleh, i toj da se raduva na vas; 20 ako, pak, ne neka izleze ogan od Avimeleh i neka gi izgori ìtelite na 28 Sihem i na Bet-Milo, i neka izleze 1 Mojs ogan od ìtelite na Sihem i na Bet34,2.4 Milo i da go izgori Avimeleh! 21 I izbega Jotam, izbega i otide vo Beer, i ìvee{e tamu skri{no od bratot svoj Avimeleh. Buntot na Sihem protiv Avimeleh Avimeleh, pak, caruva{e nad Izrail tri godini. 23 I isprati Bog lo{ duh me|u Avimeleh i ìtelite na Sihem, i po~naa ìtelite sihemski da ne mu se pokoruvaat na Avimeleh. 24 Za da se odmazdi za sedumdesette sinovi Jerovaalovi, i krvta nivna da se svrti protiv nivniot brat Avimeleh, koj gi ubi, i protiv ìtelite sihemski, koi ja poddràa rakata negova, za da go ubie bratot svoj, 25 ìtelite sihemski postavija po gorskite vrvovi protiv nego zasedi, koi go ograbuvaa sekogo {to minuva{e pokraj niv po patot. Za toa mu be{e javeno na Avimeleh. 26 Vo Sihem pristigna i Gal, Evedoviot sin, so bra}ata svoi, i odea vo Sihem, i ìtelite sihemski se potprea vrz nego. 27 I izlegoa vo poleto, i go berea grozjeto svoe, go gazea i se veselea, pa otidoa vo domot na svojot bog, jadea i pieja, i go prokolnuvaa Avimeleh. 28 A Gal, Evedoviot sin, re~e: Koj e Avimeleh i {to e Sihem, ta da mu sluìme? Ne e li toj Jerovaalov sin, i ne e li Zevul negoviot glaven sluga? Podobro sluète im na potomcite od Emor, tatko Sihemov, a nemu zo{to da mu sluìme? 29 Ako nekoj mi go dade{e toj narod vo racete moi, jas }e go izgonev Avimeleh. I mu be{e re~eno na Avimeleh: Zgolemi ja vojskata svoja i izleguvaj. 30 Zevul, upravitelot na gradot, gi slu{na zborovite na Gal, Evedoviot sin, i silno se razgnevi.
22
Toj isprati tajno pratenici kaj Avimeleh da mu kaàt: Ete, Gal, Evedoviot sin, i bra}ata negovi dojdoa vo Sihem, i go buntuvaat gradot protiv tebe; 32 zatoa stani no}eska, ti i narodot {to se nao|a so tebe, i postavi zaseda vo poleto; 33 a izutrina, po izgrevawe na sonceto, stani i pristapi kon gradot; i koga toj i narodot, koj e so nego, }e izlezat protiv tebe, toga{ pravi go so niv ona {to rakata tvoja moè. 34 Avimeleh stana no}ta, i siot narod {to se nao|a{e so nego, i postavija vo zaseda kaj Sihem ~etiri druìni. 35 (Utredenta) Gal, Evedoviot sin, izleze i zastana kaj gradskite porti; a izleze i Avimeleh i narodot {to be{e so nego, od zasedata. 36 Gal, otkako go vide narodot mu re~e na Zevul: Eve, narodot sleguva od vrvot na gorata. Zevul mu odgovori: Senkite od drvjata ti se pri~inuvaat lu|e. 37 Gal pak progovori i re~e: Ene, narodot se spu{ta od viso~inite, i edna druìna doa|a otkaj patot na dubravata Meonim. 38 I mu re~e Zevul: Kade ti e ustata, koja vele{e: koj e Avimeleh, ta da mu sluìme? Ova e narod {to ti go prezira{e; izleguvaj sega i bori se so nego. 39 I trgna Gal pred ìtelite sihemski i se sudri so Avimeleh. 40 No Avimeleh se spu{ti po nego, i toj izbega od nego; a padnaa mnogu ubieni do samite gradski porti. 41 I Avimeleh ostana vo Aruma, a Zevul go izbrka Gal i bra}ata negovi, za da ne ìvee vo Sihem. 42 Na drugiot den narodot izleze vo poleto, i mu javija za toa na Avimeleh. 43 Toj go zede narodot svoj i go razdeli na tri druìni i gi postavi vo zaseda po poleto. I, otkako vide deka narodot izleze od gradot, se krena protiv niv i gi ubi. 44 Dodeka Avimeleh i druìnite {to bea so nego, pristapija i zastanaa kaj gradskite porti, drugite dve druìni
31
286
SUDII IZRAILEVI
45 gi napadnaa site {to bea vo poleto, i
5 Mojs 29,22 Er 17,6 Ps 106,34
46
8,33
53
2 Car 11,21
54
1 Car 31,4
57
9,20
gi ispotepaa. 45 I Avimeleh vode{e borba so gradot, celiot toj den; go prezede gradot, gi ubi ìtelite {to bea vo nego, go razru{i gradot i go posipa so sol. 46 Otkako go slu{naa toa site ìteli na Migdal-Sihem, vlegoa vo skrivnicata na hramot na Vaal-Berit. 47 Mu javija na Avimeleh deka tamu se sobrale site ìteli na Migdal-Sihem. 48 Toga{ Avimeleh otide na gorata Selmon, so seta vojska, koja be{e so nego, i zede Avimeleh sekira so sebesi, otse~e granka od drvjata, ja stavi na ramoto svoe i $ re~e na vojskata {to be{e so nego: Vie vidovte {to napraviv; poskoro napravete go i vie ona {to go napraviv jas. 49 I sekoj od vojskata prese~e granka, pa trgnaa po Avimeleh, gi natrupaa grankite okolu skrivnicata i zapalija ogan so niv, i izginaa site ìteli na Migdal-Sihem, okolu iljada du{i maì i èni. Avimeleh umira Potoa Avimeleh otide vo Tevec, go opsadi i go prezede. 51 Srede gradot ima{e cvrsta kula; tamu izbegaa site maì i èni i site gradski ìteli, se zatvorija i se ka~ija na pokrivot od kulata. 52 Avimeleh dojde do kulata, udri na nea i se pribliì do vratata od kulata za da ja izgori so ogan. 53 Toga{ edna èna frli par~e od vodeni~en kamen vrz glavata na Avimeleh i mu go skr{i ~erepot. 54 Avimeleh vedna{ go povika slugata, oruènosecot svoj, i mu re~e: Izvadi go me~ot svoj i ubij me za da ne se re~e za mene: go ubi èna. I slugata go probode i toj umre. 55 Izrailcite, otkako vidoa deka Avimeleh umre, se razotidoa sekoj vo svoeto mesto. 56 Taka mu vrati Bog na Avimeleh za zlo~inot {to go napravi protiv svojot tatko, ubivaj}i gi sedumdesette svoi bra}a. 57 I site zlodela na sihemskite ìteli Bog gi svrte protiv glavite
50
nivni; i gi stigna kletva od Jotam, 10,1 8,31 sinot na Jerovaal. Po Avimeleh se krena da go 3 Car 4,13 Let 2, spasi Izrail Tola, sinot na 2 22-24 Pua, sin na Dodo, ma` od Isaharovoto pleme. Toj ìvee{e vo [amir, na Ef- 6 2,11.13 removata Planina. 5 Mojs 2 Toj be{e sudija nad Izrail dvaeset 32,15 i tri godini, i umre, i be{e pogreban 7 5 Mojs vo [amir. 3 Po nego dojde Jair od Galaad, koj be- 31,17 32,30 {e sudija nad Izrail dvaeset i dve go10 dini. 3,9 4 Toj ima{e trieset sina, koi javaa na 5 Mojs 1,41 Car trieset magariwa, i imaa trieset gra- 1 12,10 da, koi i do denes se narekuvaat Jairovi 3 Car 8,47 Er 3,25 seli{ta, a se vo Galaadskata zemja. 8,14 5 Jair umre i be{e pogreban vo 14,20 Ps 31,5 Kamon. 105,6 Amoncite go napa|aat Izrail A Izrailevite sinovi pak po~naa da pravat zlo pred Gospod i im sluèa na razni Vaali i Astarti, na bogovite aramejski, na bogovite sidonski, na bogovite moavski, na bogovite od sinovite Amonovi i na bogovite filistejski, a Gospoda Go ostavija i ne Mu sluèa. 7 I se razgori gnevot na Gospod protiv Izrail, i Toj gi predade vo racete na Amonovite sinovi. 8 Ottoga{ tie gi ugnetuvaa i gi ma~ea Izrailevite sinovi osumnaeset godini po red, site Izrailevi sinovi od onaa strana na Jordan vo Amorejskata zemja, koja e vo Galaad. 9 Najposle Amoncite go preminaa Jordan za da vojuvaat protiv Juda i Venijamin i protiv domot Efremov. I sinovite Izrailevi bea na golemi maki. 10 Pa povikaa sinovite Izrailevi kon Gospod i rekoa: Zgre{ivme pred Tebe, za{to go ostavivme na{iot Bog i im sluìme na Vaalovci. 11 I Gospod im re~e na Izrailevite sinovi: Ne ve ugnetuvaa li Egip}anite i Amorejcite, Amoncite i Filistejcite,
6 Dan 9,5 Varuh 1,17
10
Sudiite Tola i Jair
3
4 Mojs 32,41
287
SUDII IZRAILEVI
12
3,13
13
Er 11,10 13,10
14
5 Mojs 32,37-38 Er 2,28 11,12 Avak 2,18
15
1 Car 3,18 2 Car 10,12 15,26
16
Is.N. 24,23
11,1
Evr 11,32
2
1 Mojs 21,10
3
9,4
Sidoncite, Amalikijcite i Maoncite i koga povikavte kon Mene, ne ve spasiv li od racete nivni? 13 A vie Me ostavivte i po~navte da im sluìte na drugi bogovi; zatoa nema pove}e da ve spasuvam; 14 odete, povikajte gi bogovite {to ste gi izbrale, neka ve spasat tie vo ova za vas te{ko vreme. 15 Toga{ sinovite Izrailevi Mu rekoa na Gospod: Zgre{ivme; pravi so nas s# {to Ti e milo, samo spasi n# sega. 16 I gi otfrlija od sebe tu|ite bogovi i po~naa da Mu sluàt samo na Gospod. I ne gi istrpe du{ata Negova stradawata Izrailevi. 17 Amoncite, pak, se sobraa i se smestija, postavija logor vo Galaad; isto taka se sobraa i Izrailevite sinovi i postavija logor vo Micpa. 18 Narodot i na~alnicite galaadski si rekoa eden na drug: Koj }e po~ne vojna protiv Amoncite, toj neka bide na~alnik na site galaadski ìteli.
12
dojdovte sega kaj mene, koga ste vo nevolja? 8 Galaadskite stare{ini mu odgovorija na Eftaj: Za toa dojdovme kaj tebe sega, za da dojde{ so nas i da vojuva{ protiv Amoncite i da bide{ kaj nas knez na site ìteli galaadski. 9 A Eftaj im odgovori na galaadskite stare{ini: Ako me vratite za da se boram protiv Amoncite, i Gospod mi gi predade, }e stanam li kaj vas knez? 10 Galaadskite stare{ini mu rekoa na Eftaj: Gospod neka bide svedok me|u nas deka }e postapime spored zborot tvoj! 11 Potoa Eftaj otide so galaadskite stare{ini, i narodot go postavi za svoj poglavar i vojvoda. I Eftaj gi iskaà site svoi zborovi pred Gospod {to gi be{e rekol vo Micpa. Porakite na Eftaj do Amoncite I Eftaj isprati toga{ glasnici kaj amonskiot car da kaè: [to bara{ od mene, ta si do{ol kaj mene da vojuva{ vo zemjata moja? 13 A amonskiot car im re~e na Eftaievte glasnici: Koga Izrail dojde od Egipet, ja zazede mojata zemja od Arnon do Javok i Jordan; zatoa vrati mi ja na miren na~in (i jas }e se povle~am). 14 (I se vratija pratenicite na Eftaj.) No Eftaj pak isprati glasnici kaj amonskiot car 15 za da mu kaàt: Vaka veli Eftaj: Izrail ne ja zazede zemjata moavska i zemjata amonska; 16 za{to, koga doa|a{e od Egipet, Izrail otide vo pustinata kaj Crvenoto More i dojde vo Kadis; 17 ottamu Izrail isprati glasnici kaj edomskiot car za da kaàt: dozvoli mi da minam niz zemjata tvoja. No edomskiot car ne se soglasi; isprati i kaj moavskiot car, no i toj ne se soglasi. Zatoa Izrail ostana vo Kadis. 18 I trgna preku pustinata, ja zaobikoli zemjata edomska i zemjata moavska, i dojde do isto~nata granica na moavskata zemja, i se smesti od onaa strana na Arnon; no ne vleze vo pre12
8
10,18
10
1 Mojs 31,50
11
1 Mojs 31,49
13
4 Mojs 21,13.24 5 Mojs 2,17-23
17
4 Mojs 20,17
18
4 Mojs 20,21 21,4 21,13
A Eftaj be{e od Galaad, ~ovek hrabar; Toj be{e sin na edna bludnica, so koja Galaad go rodi Eftaj. 2 No ènata na Galaad mu rodi sinovi. Koga porasnaa sinovite od ènata, taa go istera Eftaj, velej}i mu: Ti ne si naslednik na domot na na{iot tatko, za{to si sin na druga èna. 3 I Eftaj izbega od bra}ata svoi vo zemjata Tov. Kaj Eftaj se sobraa toga{ bezdelnici i odea so nego. 4 Po izvesno vreme Amoncite vlegoa vo vojna protiv Izrail. 5 Vo vremeto na vojnata na Amoncite protiv Izrail otidoa galaadskite stare{ini da go dovedat Eftaj od zemjata Tov, 6 i mu rekoa na Eftaj: Dojdi, stani ni vojvoda i }e vojuvame protiv Amoncite. 7 Eftaj im re~e toga{ na galaadskite stare{ini: Neli me namrazivte i me isteravte od domot na tatko mi? Zo{to
11
Eftaj stanuva vojskovoda~ na Izrail
288
SUDII IZRAILEVI
19 delite moavski, bidej}i Arnon e grani-
4 Mojs 21,21-26 5 Mojs 2,26-37
24
5 Mojs 2,36
25
4 Mojs 22,1-6 Is.N. 24,9
29
3,10
30
1 Car 14,24
ca na Moav. 19 No Izrail isprati pratenici i kaj Sion, carot amorejski, carot od Esevon, i mu re~e: dozvoli ni da mineme preku tvojata zemja do na{eto mesto. 20 No Sion ne mu dozvoli na Izrail da mine preku negovite predeli, i go sobra Sion siot narod svoj, pa postavi logor vo Jahca i se sudri so Izrail. 21 I Gospod, Bog Izrailev, go predade Sion i siot negov narod vo racete na Izrail, i toj gi ispotepa; i zavladea Izrail so celata zemja na Amorejcite, koi ìveeja vo taa zemja, 22 i tie zavladeaja nad site predeli amorejski, od Arnon do Javok i od pustinata do Jordan. 23 I taka, Gospod, Bog Izrailev, gi izgoni Amorejcite pred narodot Svoj Izrail, a ti saka{ da go zavladee{? 24 Zarem ti ne vladee{e so toa {to ti go dal vo nasledstvo Hamos, tvojot bog? I nie vladeeme so seto ona {to ni go dade kako nasledstvo Gospod, na{iot Bog. 25 Zar si ti podobar od Valak, sinot na Cipor, carot moavski? Se karal li toj so Izrail ili vojuval li protiv nego? 26 Izrail ìvee ve}e trista godini vo Esevon i vo negovite sela, vo Aror i vo negovite sela, i vo site gradovi {to se blisku do Arnon; zo{to za toa vreme ne gi odzedovte? 27 Jas ne sum vinoven pred tebe, a ti mi pravi{ zlo, trgnuva{ vo vojna protiv mene. Gospod neka bide sudija me|u sinovite Izrailevi i Amoncite. 28 No amonskiot car ne gi poslu{a zborovite na Eftaj, {to toj mu gi isprati. Vetuvaweto na Eftaj I sleze vrz Eftaj Duhot Gospodov, i toj go premina Galaad i teritorijata na Manasija, se vrati vo Micpa vo Galaad, i od Micpa otide kaj Amoncite. 30 I Eftaj dade zavet pred Gospod, velej}i: Ako gi predade{ Amoncite vo racete moi,
29
toga{, koga }e se vratam so mir od 31 Mojs Amoncite, s# {to }e mi izleze vo pres- 1 22,1-19 ret od vratata na domot moj, neka bide 4 Car 3,27 za Gospod, i }e go prinesam kako `rtva Mih 6,7 sepalenica. 35 32 Pa otide Eftaj kaj Amoncite da se 4 Mojs 30,3 5 Mojs bori protiv niv, i Gospod mu gi 23,22 Prop 5,3-5 predade vo racete negovi; 33 i im nanese mnogu golem poraz, i osvoi dvaeset gradovi, raspoloèni 12,1 pome|u Aroer, Minit i Avel-Keramim, 8,1-3 i se smirija Amoncite pred sinovite Izrailevi. 34 Potoa dojde Eftaj vo Micpa, vo domot svoj, i ete, }erka mu izleguva vo presret so timpani i oro: taa mu be{e edinica; osven nea nema{e drug sin ili }erka. 35 [tom ja vide, ja raskina oblekata svoja i re~e: Ah, dete moe! Ti me frla{ vo golemi jadovi: i ti si me|u onie {to go naru{ija spokojstvoto moe! Jas ja otvoriv (za tebe) ustata svoja pred Gospod i ne moàm da ja odre~am mojata zakletva. 36 Taa mu odgovori: Tatko! Ti si ja otvoril ustata svoja pred Gospod pravi go ona so mene {to si go kaàl so ustata svoja {tom Gospod se odmazdi preku tebe na tvoite neprijateli, Amoncite . 37 I mu re~e na svojot tatko: No dopu{ti mi go samo u{te ova: pu{ti me za dva meseca da otidam da se iska~am na gorata i da go ispla~am mominstvoto svoe so drugarkite moi! 38 Toj $ re~e: Odi! I ja pu{ti za dva meseca. Taa otide so drugarkite svoi i go oplakuva{e mominstvoto svoe vo gorata. 39 Po dva meseca taa se vrati pri svojot tatko, i toj go izvr{i nad nea zavetot svoj {to go dade, i taa ne pozna ma`. Ottoga{ stana obi~aj vo Izrail, 40 sekoja godina }erkite Izrailevi da odat i da ja oplakuvaat }erkata na galaad~aninot Eftaj, po ~etiri dena vo godinata.
31
12
Eftaj i Efremovcite Lu|eto od Efremovoto pleme se sobraa, dojdoa vo Cafon i mu
289
SUDII IZRAILEVI
3 rekoa na Eftaj: Zo{to otide da voju-
va{ protiv Amoncite, a nas ne n# povi5 ka so sebe? Nie }e go izgorime so ogan 3,28 domot tvoj so tebe. 7,24 2 Eftaj im re~e: Jas i narodot moj imavme so Amoncite silni karanici; jas ve povikav, no vie ne me spasivte od racete nivni. 3 Otkako uvidov deka vie nema da me spasite, go izloìv ìvotot na opasnost i trgnav protiv Amoncite, i Gospod gi predade vo moite race; zo{to dojdovte sega da vojuvate protiv mene? 4 Toga{ Eftaj gi sobra site galaadski ìteli i udri na Efremovcite, i ìtelite galaadski gi ispotepaa Efremovcite, velej}i: Vie ste begalci Efremovi, a Galaad e pome|u Efrem i Manasija . 5 I galaad~anite gi zazedoa jordanskite premini od Efremovcite, i koga nekoj od unesre}enite Efremovci }e re~e{e: Dozvolete mi da preminam, ìtelite galaadski mu velea: Neli si ti od Efremovoto pleme? Toj }e odgovore{e: Ne . 6 Tie }e mu re~ea: Kaì {ibolet, a toj }e re~e: Sibolet, i ne moè{e nikako pravilno da go izgovori. Toga{ tie go zemaa i go zakoluvaa kaj preminite na Jordan. I vo toa vreme padnaa ~etirieset i dve iljadi lu|e od Efremovoto pleme. 7 Eftaj be{e sudija nad Izrail {est godini, i umre Eftaj, i be{e pogreban vo eden od galaadskite gradovi.
9,17
Po nego be{e sudija nad Izrail 14 5,10 Avdon, sin na Hilel od Piraton. 14 Toj ima{e ~etirieset sinovi i trieset vnuci, koi javaa na sedumdeset 13,1 magariwa; toj mu sude{e na Izrail 3,7 osum godini. 2 15 I umre Avdon, sinot na Hilel od 1 Mojs Piraton, i be{e pogreban vo rodniot 11,30 18,11 grad, vo zemjata Efremova, vo gorata 1 Car 1,2 Lk 1,7 Amalikova.
13
Esevon, Elon i Avdon Po nego sudija nad Izrail be{e Esevon od Vitleem. 9 Toj ima{e trieset sinovi, a trieset }erki od domot svoj omaì, dodeka trieset }erki zede odnadvor za sinovite svoi, i be{e sudija nad Izrail sedum godini. 10 Esevon umre i be{e pogreban vo Vitleem. 11 Po nego sudija nad Izrail stana Elon od plemeto Zavulonovo; toj upravuva{e so Izrail deset godini. 12 Umre i Zavulonecot Elon i go pogrebaa vo Ajalon, vo zemjata Zavulonova.
8
Izrailevite sinovi pak pravea Lk 1,13 zlo pred Gospod, i Gospod gi 4 predade vo racete na Filistejcite za 3 Mojs 10,9 Lk 1,15 vreme od ~etirieset godini. 2 Vo toa vreme ima{e eden ~ovek od 5 Cora, od Danovoto pleme, po ime Ma- 4 Mojs 6,2 Car 1,11 noj; èna mu be{e neplodna i nema{e 1 Amos 2, 11-12 deca. 3 I angel Gospodov $ se javi na è7 nata i $ re~e: Ete, ti si neplodna i 3 Mojs 10,9 nema{ deca; no }e za~ne{ i }e rodi{ Er 35,6 sin; 4 zatoa pazi se, ne pij vino i drug alkoholen pijalak i ne jadi ni{to ne~isto; 5 za{to, ete, }e za~ne{ i }e rodi{ sin, i bri~ nema da ja dopre glavata negova, za{to od samata maj~ina utroba toa mladen~e }e bide nazir Bo`ji, i }e po~ne da go spasuva Izrail od racete na Filistejcite. 6 @enata dojde i mu kaà na maòt svoj, velej}i: ôvek Bo`ji dojde kaj mene, i liceto mu be{e kako lice na angel Bo`ji, mnogu stra{no; jas ne go pra{av od kade e, i toj ne mi go kaà imeto svoe; 7 toj mi re~e: ete, }e za~ne{ i }e rodi{ sin; zatoa ne pij vino i drug alkoholen pijalak i ne jadi ni{to ne~isto, bidej}i deteto od samata maj~ina utroba pa do smrtta svoja }e bide posveteno na Boga. 8 I Manoj Mu se pomoli na Gospod i re~e: Gospodi! Neka dojde pak kaj nas ~ovekot Bo`ji {to si go ispratil, i neka n# nau~i kako da postapime so deteto {to }e se rodi. 9 Bog ja slu{na molitvata na Manoj, i angelot Bo`ji pak dojde kaj ènata,
13
Objavuvawe na Samsonovoto ra|awe
3
1 Mojs 16,7 18,10
290
SUDII IZRAILEVI
15 koga taa be{e vo poleto, a Manoj, ma-
òt nejzin, ne be{e so nea. 10 @enata vo toj moment potr~a i mu 17 1 Mojs javi na maòt svoj i mu re~e: Ete, mi 32,18 2 Mojs se javi ~ovekot, koj porano dojde kaj 3,12-15 mene. Otkr 11 Manoj stana i trgna so èna si, i 19,12-13 dojde kaj onoj ~ovek i mu re~e: Ti li si 19 ~ovekot {to govorel so ovaa èna? I 6,20 angelot re~e: Jas. 12 I re~e Manoj: I taka, neka se is22 6,22 polni zborot tvoj, no kako da postapu2 Mojs 3,6 5 Mojs 5,26 vame so toa dete, i {to da pravime so nego? 13 Angelot Gospodov mu kaà na Manoj: Neka se ~uva toj od s# ona, za koe $ govorev na ènata; 14 neka ne jade ni{to od ona {to lozata go ra|a; neka ne pie vino i drug alkoholen pijalak, da ne jade ni{to ne~isto i da vnimava na s# {to $ zapovedav. 15 A Manoj mu re~e na angelot Gospodov: Dozvoli mi da te zadràm, dodeka da zgotvime jare. 16 Angelot Gospodov mu re~e na Manoj: I da me zadrì{, jas nema da jadam tvoj leb; ako, pak, saka{ da Mu prinese{ `rtva na Gospod, prinesi Mu. Manoj ne znae{e deka e toa angel Gospodov. 17 Manoj pak go pra{a angelot Gospodov: Kako ti e imeto, za da te proslavam, koga }e se ispolni zborot tvoj. 18 Angelot Gospodov mu odgovori: Zo{to pra{uva{ za imeto moe? Toa e ~udno. 19 I go zede Manoj jareto i lebniot prinos i Mu gi prinese na Gospod vrz kamen. I Toj izvr{i ~udo, koe go vidoa Manoj i negovata èna. 20 Koga po~na plamenot da se izdiga od `rtvenikot kon neboto, angelot Gospodov se izdigna vo `rtveniot plamen. Otkako go vidoa toa, Manoj i ènata negova padnaa ni~kum na zemjata. 21 I angelot Gospodov stana nevidliv za Manoj i ènata negova. Toga{ Manoj dozna deka toa be{e angel Gospodov. 22 I $ re~e Manoj na ènata svoja: Bezdrugo }e umreme, bidej}i Go vidovme Boga.
6,19
@enata mu re~e: Ako Gospod saka- 23 {e da n# umrtvi, ne bi primil od 6,22-23 1 Mojs racete na{i `rtva sepalenica i leben 32,29 Mojs prinos, i ne bi ni go pokaàl seto ona, 2 33,20 5 Mojs a sega ne bi ni go otkril ova. 24 I ènata rodi sin i go nare~e so 5,24-26 imeto Samson. I deteto raste{e, i 24 1 Car Gospod go blagoslovuva{e. 2,21.26 25 I Duhot Gospodov po~na da dejstvu- 3,19 1,80 va vo nego vo Danoviot logor, me|u Lk Evr 11,32 Cora i E{taol.
23
25
I otide Samson vo Timna i tamu vide moma od filistejskite }erki. (I taa mu se dopadna). 2 Toga{ toj otide i im javi na tatko si i na majka si i re~e: Vidov vo Timna devojka od filistejskite }erki; zemete mi ja za èna. 3 Tatko mu i majka mu rekoa: Zar nema moma me|u }erkite na bra}ata tvoi i vo siot narod, pa odi{ da zeme{ èna od neobrezanite Filistejci? A Samson mu odgovori na tatko si: Nea zemi mi ja za èna, bidej}i taa mi se svide. 4 Tatko mu i majka mu ne znaeja deka toa e od Gospod, i deka toj bara izgovor da im se odmazdi na Filistejcite; vo toa vreme Filistejcite vladeeja nad Izrail. 5 I otide Samson so tatko si i majka si vo Timna, i koga se pribliùvaa do lozjata na Timna, ete eden mlad lav, rikaj}i mu doa|a{e vo presret. 6 I Duhot Gospodov sleze vrz nego, i toj go raskina lavot kako jare; a vo rakata negova nema{e ni{to. I ne im kaà na tatko si i na majka si {to napravi. 7 I dojde i porazgovara so devojkata, i taa mu se dopadna na Samson. 8 Po nekolku dena, toj pak otide, za da ja zeme, i navrati da go vidi trupot na lavot, i ete, roj p~eli na trupot od lavot i med. 9 Toj zede od medot vo racete svoi, trgna i jade{e po patot; i koga dojde kaj tatko si i majka si, im dade i nim, i tie jadea; no ne im kaà deka toj med go zel od trupot na lavot.
14
Prvite juna~ki podvizi na Samson
18,12
14,2
1 Mojs 21,21 34,4
3
1 Mojs 24,3-4 28,1-2 5 Mojs 7, 3-4 1 Car 14,6 Neem 13,23-27
4
13,1
6
3,10 1 Car 17,34-37 2 Car 23,20
10
1 Mojs 29,22
12
1 Mojs 45,22 3 Car 10, 1-2 4 Car 5,5 Ez 17,2
291
SUDII IZRAILEVI
15
15,6 16,5 Prop 7,26 10
Samson im postavuva gatanka na Filistejcite Dojde i tatko mu kaj devojkata, i
16 tamu Samson priredi (sedumdnevna)

16,15
19 èncite.
3,10 11
gozba, kako {to obi~no pravat mladoI {tom go vidoa tamu, izbraa trieset svadbeni drugari, koi }e bidat kaj nego. 12 I im re~e Samson: ]e vi postavam edna gatanka: ako mi ja odgatnete vo tekot na sedum dena dodeka trae gozbava i ja pogodite to~no, }e vi dadam trieset ko{uli i trieset promeni; 13 ako, pak, ne moète da ja odgatnete, vie }e mi dadete trieset ko{uli i trieset promeni. Tie mu rekoa: Postavi ja gatankata, da ja ~ueme. 14 I im re~e: Od jada~ot izleze jadewe, i od silniot izleze slatko. I tri dena ne moèa da ja odgatnat gatankata. 15 Na sedmiot den tie $ rekoa na Samsonovata èna: Premisli go maòt tvoj, da ni ja odgatne gatankata; inaku }e te izgorime so ogan tebe i domot na tatkoto tvoj; zar n# pokanivte da n# ograbite. 16 I pla~e{e pred Samson ènata negova, velej}i: Ti me mrazi{ i ne me saka{; ti im zadade gatanka na sinovite na mojot narod, a mene ne mi ja odgatnuva{. Toj $ re~e: Na tatko mi i na majka mi jas ne im ja odgatnav, na tebe li da ti ja kaàm? 17 I pla~e{e taa pred nego sedum dena, dodeka trae{e go{tevaweto nivno. Najposle na sedmiot den toj $ ja odgatna, bidej}i taa uporno go mole{e. A taa im ja kaà gatankata na sinovite na nejziniot narod. 18 I na sedmiot den pred zajdisonce mu rekoa gra|anite: [to e poslatko od med, i {to e posilno od lav? Toj im re~e: Da ne bevte orale so mojata june~ka, nema{e da ja odgatnete gatankata moja. 19 I Duhot Gospodov sleze vrz nego, i toj otide vo A{kelon, kade {to ubi trieset maì, gi soble~e od niv ali{tata, im gi dade promenite na onie {to
ja bea odgatnale gatankata; i se rasrdi 20 mnogu, pa otide vo ku}ata na tatkoto 15,2.6 svoj. 20 A ènata na Samson mu ja dadoa na 15,1 negoviot svadben drugar, koj mu be{e 13,24 1 Mojs prijatel. 29,21 Po nekolku dena, po ètvata na 14,20 p~enicata, dojde Samson da se 5 vidi so èna si, donesuvaj}i so sebe 2 Mojs 22,7 Car edno jare; i koga re~e: ]e vlezam kaj 2 14,30-31 èna mi vo spalnata, tatko $ ne mu 6 dozvoli da vleze. 2 I re~e tatko $: Jas pomisliv deka 14,15.20 ti si ja namrazil, pa ja dadov na prijatelot tvoj; ete, pomalata sestra e poubava od nea; taa neka bide tvoja namesto nea. 3 Toga{ Samson re~e: Sega }e bidam nevin pred Filistejcite, ako im storam zlo. 4 I otide Samson i ulovi trista lisici i, otkako zede fakli, gi vrza opa{ka za opa{ka i vrza po eden fakel me|u dve opa{ki; 5 gi zapali faklite, i gi pu{ti lisicite vo posevite filistejski, ta gi izgore krsticite od snopje i neo`neanoto ìto, i lozjata i maslinovite gradini. 6 I se pra{uvaa Filistejcite: Koj go napravi toa? I rekoa: Samson, zetot na timnateecot, bidej}i toj mu ja odzede ènata i ja dade na drugarot negov. Toga{ Filistejcite otidoa i ja izgorea so ogan nea i (domot na) tatko $. 7 Samson im re~e: Iako go storivte toa, jas pak }e vi se odmazdam i samo toga{ }e se uspokojam. 8 I toj im gi skr{i kolenata do bedrata, i otide pa zasedna vo pe{terata kaj karpata Etam. Samson i magare{kata ~elust Toga{ trgnaa Filistejcite i postavija logor vo Judeja, i se ra{irija duri do Lehi. 10 A ìtelite na Judeja zapra{aa: Zo{to izlegovte protiv nas? Tie odgovorija: Dojdovme da go vrzeme Sam9
15
Samsonovata osveta
30,14
292
SUDII IZRAILEVI
14 son za da postapime so nego onaka kako 15
3 Mojs 26,8
3,10
18
16,28 5 Mojs 20,4
19
2 Mojs 17,6 Ps 77,15-16
20
16,31
{to toj postapi so nas. 11 I tri iljadi maì Judejci otidoa do pe{terata kaj karpata Etam i mu rekoa na Samson: Zar ne znae{ deka Filistejcite vladeat nad nas? [to ni napravi? Toj im odgovori: Kako {to postapija tie so mene, taka postapiv i jas so niv. 12 Tie mu rekoa: Dojdovme da te vrzeme, za da te predademe vo racete na Filistejcite. A Samson im re~e: Zakolnete se deka nema da me ubiete. 13 Tie mu odgovorija: Ne, nie samo }e te vrzeme i }e te predademe vo racete nivni, a {to se odnesuva do ubivaweto, nema da te ubieme. I go vrzaa so dve novi jaìwa i go odvedoa od pe{terata. 14 Koga se pribliì do Lehi, Filistejcite go presretnaa so radosno vikawe. I Duhot Gospodov sleze vrz nego, i jaìwata na racete negovi stanaa kako izgoren len, i vrskite padnaa od racete negovi. 15 Pa najde s# u{te presna magare{ka ~elust, ja protegna rakata, ja zede i ubi so nea iljada maì. 16 I re~e Samson: So magare{ka ~elust ubiv kupi{ta, so magare{ka ~elust ubiv iljada maì. 17 Otkako go re~e toa, ja frli ~elusta od rakata svoja i go nare~e toa mesto: Ramat-Lehi6. 18 Toga{ po~uvstvuva silna èd; vikna kon Gospod i re~e: Ti go izvr{i so rakata na Tvojot sluga ova golemo izbavuvawe; no sega }e umram li od èd ili }e padnam vo racete na neobrezanite. 19 I Bog ja rascepi karpata vo Lehi, i pote~e voda od nea. Toj se napi, duhot mu se povrati i oìve; zatoa be{e nare~eno toa mesto: En-Kore7 {to e vo Lehi i do dendenes. 20 I toj be{e dvaeset godini sudija nad Izrail za vreme na vladeeweto na Filistejcite.
Potoa Samson dojde vo Gaza; 38,15 tamu vide edna bludnica i vleze Is.N. 2,1 2 kaj nea. 2 Im javija na ìtelite od Gaza: 1 Car 19,11 Samson dojde ovde . I obikoluvaa, go ~ekaa cela no} kaj gradskite porti i se 4 1 Mojs krieja cela no}, velej}i: Do osamnu- 24,67 34,3 vawe }e ~ekame i }e go ubieme. 3 A Samson spie{e do polno}; potoa 5 na polno} toj stana i gradskite porti 14,15-17 so dvata dovratnika, gi krena zaedno so direcite, gi stavi na grb i gi odnese na vrvot od gorata, koja e na patot za Hevron (i gi ostavi tamu). Dalila go izneveruva Samson Potoa toj zasaka edna èna, koja ìvee{e vo dolinata Sorek; imeto $ be{e Dalila. 5 Dojdoa kaj nea filistejskite knezovi i $ rekoa: Zapra{aj go i doznaj vo {to mu e golemata sila, i kako da go nadmudrime za da go vrzeme i da go smirime; nie, pak, }e ti dademe za toa sekoj po iljada i sto {ekeli srebro. 6 Toga{ Dalila go pra{a Samson: Kaì mi, vo {to ti e golemata sila, i so {to bi moèle da te vrzat, za da te smirat? 7 Samson $ odgovori: Ako me vrzat so sedum surovi ìli, u{te neisu{eni, jas }e stanam bessilen i }e bidam kako drugite lu|e. 8 I $ donesoa filistejskite knezovi sedum surovi ìli, u{te neisu{eni, i taa go vrza so niv. 9 Vo toa vreme eden od niv sede{e sokrien vo spalnata nejzina; i taa re~e: Samsone, Filistejcite idat protiv tebe. Toj gi raskina ìlite, kako {to se raskinuva konop koga }e go gori ogan. I ne se dozna za silata negova. 10 I Dalila mu re~e na Samson: Ete, ti me izmami i mi kaà laga; kaì mi sega, so {to moàt da te vrzat?
4
16
Samson i portite na Gaza
16,1
1 Mojs
6 15,17. Rid na ~elusta. 7 15,19 Izvor na onoj {to se moli.
293
SUDII IZRAILEVI
Toj $ odgovori: Koga bi me vrzale so novi jaìwa, koi ne bile upotre15 beni, jas bi stanal bessilen i }e bidam 14,16 kako drugite lu|e. 12 Dalila zede novi jaìwa, go vrza i 17 13,5 mu re~e: Samsone, Filistejcite doa4 Mojs 6,2 |aat protiv tebe. Vo toa vreme eden od Mih 7,5 niv sede{e sokrien vo spalnata. I toj gi skina jaìwata od racete svoi kako konci. 13 I Dalila pak mu re~e na Samson: Ti s# me mami{ i mi govori{ laga; kaì mi, so {to moàt da te vrzat? Toj odgovori: Ako privie{ sedum per~iwa od kosata na glavata moja, na vratilo i gi zabie{ so kolec na kamen jas }e bidam bessilen kako drugite lu|e. 14 (I go uspa Dalila na kolenata svoi.) I koga toj zaspa, Dalila zede sedum per~iwa od kosata na glavata negova, gi privi na vratiloto i so kolec gi pritegna na kamen i mu re~e: Filistejcite odat protiv tebe, Samsone! Toj se razbudi od sonot i go izvle~e krosnoto spletkano od osnovata i vratiloto, (i pak ne se dozna za silata negova). 15 I Dalila toga{ mu re~e: Zo{to zboruva{ te sakam, a srceto tvoe ne e so mene? Ete, me izmami tripati i ne mi kaà, vo {to e tvojata golema sila. 16 I bidej}i taa go voznemiruva{e so zborovite svoi sekoj den i go ma~e{e, du{ata negova mu se nataì do smrt. 17 I toj $ go otkri celoto svoe srce, velej}i $: Berber ne se doprel do glavata moja, za{to jas sum nazir Bo`ji od maj~inata si utroba: ako me istriè nekoj, }e me napu{ti silata moja; jas }e oslabam i }e bidam kako drugite lu|e. 18 Dalila, otkako vide deka toj $ go otkri celoto srce svoe, isprati i gi povika filistejskite knezovi, velej}i im: Dojdete sega; toj mi go otkri celoto srce svoe. I tie dojdoa kaj nea i donesoa srebro vo racete svoi. 19 I Dalila go uspa na kolenata svoi, pa povika eden ~ovek, ta mu zapoveda da gi istriè sedumte pletenki na glavata negova. I toj po~na da oslabuva, i silata negova go napu{ti.
11 15,13
11
Taa toga{ re~e: Filistejcite doa|aat protiv tebe, Samsone! Toj se razbudi od sonot svoj i re~e: ]e odam, kako i porano, i }e se oslobodam. No ne znae{e deka Gospod otstapil od nego. 21 Filistejcite go fatija i mu gi izvadija o~ite, go dovedoa vo Gaza, go okovaa so dve bakarni verigi i go teraa da mele ìto vo zatvorot. 22 Me|utoa, kosata na glavata negova, otkako be{e istrièn, po~na pak da raste.
20
20
1 Car 16,14 18,12 28,15
21
4 Mojs 16,14
23
1 Car 5,2-7
24
1 Let 10,9
28
15,18 Er 15,15
Samsonoviot posleden podvig i negovata smrt

23 Filistejskite knezovi se sobraa, za da prinesat golema `rtva na Dagon, svojot bog, i da se proveselat, pa rekoa: Na{iot bog go predade vo racete na{i na{iot neprijatel Samson. 24 Isto taka i narodot, otkako vide, go proslavuva{e svojot bog, velej}i: Na{iot bog ni go predade vo racete na{i neprijatelot na{ i pusto{nikot na zemjata na{a, koj porazi mnogumina od nas. 25 A koga se razveseli srceto nivno, rekoa: Povikajte go Samson za da n# razveseli. I go povikaa Samson od zatvorot, i toj gi vesele{e (i go kam{ikuvaa) i go stavija me|u dva stolba. 26 I Samson mu re~e na mom~eto {to go vode{e za raka: Dozvoli mi da gi napipam stolbovite, vrz koi se krepi domot, i da se potpram na niv. (Mom~eto taka i napravi). 27 A domot be{e poln so maì i èni: tamu bea site filistejski knezovi, i na pokrivot ima{e do tri iljadi maì i èni, koi gledaa vo Samson kako gi vesele{e. 28 Povika Samson kon Gospod i re~e: Gospodi Boè, spomni si za mene i poddrì me samo sega, o Boè, za da im se odmazdam vedna{ na Filistejcite za dvete o~i moi. 29 I gi pomesti Samson od mestoto dvata sredni stolba, vrz koi se krepe{e domot, otkako nalegna vrz niv, na edniot so desnata raka, a na drugiot so levata.
294
SUDII IZRAILEVI
I Samson re~e: Umri, du{o moja, so Filistejcite! I pritisna so seta sila, i domot se urna vrz knezovite i 17,1 vrz siot narod {to be{e so nego. I 3,27 umrenite {to toj gi ubi pri smrtta 18,13 svoja, bea pove}e, otkolku {to be{e 2 umrtvil vo tekot na celiot svoj ìvot. 1 Car 31 I dojdoa bra}ata negovi i celiot 13,15 23,21 negov tatkov dom, go zedoa, pa otidoa i 2 Car 2,5 go pogrebaa me|u Cora i E{taol, vo Ruta 2,20 3,10 grobot na tatko mu Manoj. Toj be{e 3 sudija nad Izrail dvaeset godini.
30 15,20 18,17-18 2 Mojs 20,4 5 Mojs 27,15
31
4
2 Mojs 32,4 Is 17,8
5
8,27 2 Mojs 29,9
6
18,1 19,1 21,25 5 Mojs 12,8
7
1 Car 16,4 Mih 5,1 Mt 2,1
Ima{e eden ~ovek od Efremovata Gora, po ime Miha. 2 Toj $ re~e na majka si: Iljada i sto {ekeli {to ti bea ukradeni i za koi ti izre~e pred mene prokletstvo, toa srebro e kaj mene, jas go zedov. Majka mu re~e: Blagosloven neka bide sinot moj pred Gospod! 3 I toj gi vrati na majka si iljadata i sto {ekeli srebro. I majka mu re~e: Toa srebro go posvetiv od sebe na Gospod za mojot sin za da napravi od nego idol i izleana statua, i taka, ti go davam. 4 No toj $ go vrati srebroto na majka si. Majka mu zede dvesta {ekeli srebro i gi dade na learot. Toj napravi od niv idol i izlea statua, koja stoe{e vo domot na Miha. 5 I taka, Miha ima{e dom Bo`ji. I napravi toj efod i serafim i posveti eden od sinovite svoi za da mu bide sve{tenik. 6 Vo tie denovi Izrail nema{e car; zatoa sekoj go prave{e ona {to go smeta{e za pravo. 7 Toga{ ìvee{e tamu eden mlad ~ovek, levit, od Vitleem Judejski, od Judinoto koleno; 8 toj ~ovek izleze od gradot Vitleem Judejski, od Judinoto koleno za da se naseli kako pridojden kade {to }e najde pogodno mesto, i, kako {to ode{e po patot, dojde do Efremovata Gora, do domot na Miha. 9 I Miha go zapra{a: Od kade doa|a{? A toj mu odgovori: Jas sum levit od Vitleem Judejski i odam da se
17
Idolopoklonikot Miha
naselam, kade {to }e najdam pogodno mesto. 10 A Miha mu re~e: Ostani kaj mene i bidi mi otec i sve{tenik; }e ti davam godi{no po deset {ekeli srebro, potrebnata obleka i ishrana. 11 Levitot se soglasi da ostane kaj onoj ~ovek, i toa mom~e mu be{e kako sin. 12 Miha go posveti levitot, i toj momok mu be{e sve{tenik i ìvee{e vo domot na Miha. 13 I Miha si re~e: Sega znam deka Gospod }e mi pravi dobro, za{to imam levit sve{tenik.
10
18,19
12
18,4
18,1
1,34 17,6 Is.N. 19,47
2
17,1 4 Mojs 13-14 5 Mojs 1,22-25 Is.N. 2,1
3
17,7
Vo tie denovi Izrail nema{e 17,12 car; i vo toa vreme, pak, Dano- 5 voto pleme si bara{e del, kade da se 20,18.23.27 Mojs naseli, za{to dotoga{ ne mu be{e pad- 1 25,22 nal poln del me|u izrailskite plemi- 1 Car 23, 9-12 wa. 2 Car 5,19 2 I Danovite sinovi ispratija od 4 Car 1,2 plemeto svoe petmina hrabri maì, od 8,8 Cora i od E{taol, za da ja pregledaat 6 zemjata i da ja ispitaat, i im rekoa: 2 Mojs 4,18 1 Car 1,17 Odete, prou~ete ja zemjata! Tie dojdoa Lk 7,50 vo Efremovata Planina, blizu do 8,48 domot na Miha, i tamu no}evaa. 3 Otkako vlegoa vo domot na Miha, tie go poznaa glasot na mladiot levit, vlegoa tamu i go pra{aa: Koj te dovede ovde? [to pravi{ tuka? Zo{to si ovde? 4 Toj im odgovori: Taka i taka napravi za mene Miha, me najmi, i jas sum mu sve{tenik. 5 Tie toga{ mu rekoa: Pra{aj Go Gospod Bog za da znaeme, uspe{en li }e bide patot na{, po koj sme trgnale. 6 Sve{tenikot im re~e: Odete so mir; pred Gospod e patot va{, po koj ste trgnale. 7 I petminata maì trgnaa, i dojdoa vo Lais, i vidoa deka tamo{niot narod ìvee spokojno, spored obi~ajot na sidoncite, deka e tih i bezgrièn, i deka nema vo ovaa zemja, koj da onepravda vo ne{to, ili da ima vlast: toj narod ìvee{e daleku od sidoncite i so nikogo nemaa nikakva rabota.
18
Danovoto pleme go osvojuva Lais
295
SUDII IZRAILEVI
9
Is.N. 18,3
10
5 Mojs 8,9
13
17,1
14
1 Car 25,17
17
1 Mojs 31,19 Mih 5,13
19
17,10
I koga se vratija kaj bra}ata svoi vo Cora i E{taol, i bra}ata nivni gi zapra{aa: [to napravivte? 9 Tie odgovorija: Stanete da odime protiv niv; nie ja vidovme zemjata, taa e mnogu ubava. [to, vie se dvoumite? Ne zadrùvajte se i trgnete da ja zavladeeme taa zemja; 10 a koga }e trgnete, }e dojdete kaj eden narod bezgrièn, i taa zemja e {iroka; Bog ja predava vo va{i race; mestoto e takvo {to nema skudnosti vo ne{to {to dava zemjata. 11 I trgnaa ottamu, od Cora i od E{taol, {estotini maì od Danovoto pleme vooruèni. 12 Tie trgnaa i postavija logor vo Kirjat-Jarim, vo Judeja. Zatoa i do denes ona mesto go narekuvaat Danov logor. Toj e od onaa strana na KirjatJarim. 13 Ottuka tie trgnaa kon Efremovata Planina i dojdoa kaj domot na Miha. 14 I petminata maì {to bea odele da ja pregledaat zemjata dokaj Lais, im rekoa na bra}ata svoi: I dali znaete deka vo eden od tie domovi ima efod, serafim, idol i izleana statua? I taka, pomislete {to da se pravi. 15 I navratija tamu i vlegoa vo domot na mladiot levit, vo domot na Miha, i go pozdravija. 16 A {estotinite Danovi sinovi, vooruèni, stoeja kaj vratata. 17 Petminata, pak, maì {to bea odele da ja obikolat zemjata, otidoa, vlegoa tamu, go zedoa idolot i efodot, serafimot i izleanata statua. A sve{tenikot stoe{e kaj vratite so {estotinite du{i, vooruèni. 18 Koga vlegoa vo domot na Miha i go zedoa idolot, efodot, serafimot i izleanata statua, sve{tenikot im re~e: [to pravite? 19 Tie mu odgovorija: Mol~i, stavi ja rakata na ustata svoja i odi so nas i bidi ni otec i sve{tenik; podobro li ti e da bide{ sve{tenik vo domot na eden ~ovek, otkolku da bide{ sve{tenik vo Izrailevo pleme i rod? 20 Sve{tenikot se zaraduva, go zede efodot, serafimot i idolot (i izleanata statua), i trgna so narodot.
8
Tie svrtea i trgnaa, i gi ispratija napred decata, dobitokot i te{kite predmeti. 22 Koga se oddale~ija od domot na Miha, (Miha i) ìtelite od domovite, sosedi na Mihoviot dom, se sobraa i se vturnaa po Danovite sinovi 23 i vikaa po Danovite sinovi. Danovite sinovi se svrtea i mu rekoa na Miha: [to ti e, {to vika{ tolku? 24 Miha odgovori: Mi gi zedovte bogovite {to bev gi napravil, i sve{tenikot, i si zaminavte. [to mi ostana u{te, pa velite: {to ti e? 25 A Danovite sinovi mu rekoa: Da ne se ~ue glasot tvoj pove}e, inaku, nekoj od nas, ako se naluti, }e te napadne, i ti }e si ja zagubi{ du{ata svoja i ~eladta svoja. 26 I Danovite sinovi trgnaa po patot; a Miha, otkako vide deka se tie posilni od nego, si trgna nazad i se vrati vo domot svoj.
21
22
1 Mojs 31,23
27
Is.N. 19,47
29
Is.N. 19,47
31
21,19 Is.N. 18,1.8 1 Car 1,3.9.24 Er 7,12
Gradot Dan i negovoto svetili{te A tie otkako go zedoa ona {to go be{e napravil Miha, i sve{tenikot, koj be{e so nego, otidoa vo Lais protiv spokojniot i bezgrièn narod, i go porazija so me~, a gradot go izgorea so ogan. 28 Nema{e koj da pomogne, za{to toj be{e oddale~en od Sidon i so nikogo nema{e rabota. Toj grad se nao|a{e vo dolinata {to e blizu do Bet-Rehov. I izgradija odnovo grad i se naselija vo nego. 29 Tie go narekoa gradot so imeto Dan, spored imeto na nivniot predok Dan, Izraileviot sin; a porano toj grad se vika{e Lais. 30 I Danovite sinovi si postavija idol; Jonatan, pak, sinot na Ger{om, Manasiev sin, toj i sinovite negovi, bea sve{tenici vo Danovoto pleme s# do denot, koga ìtelite na onaa zemja se preselija; 31 i si imaa idol {to be{e napraven od Miha, za seto vreme, dodeka domot Bo`ji se nao|a{e vo Silom.
27
296
SUDII IZRAILEVI
19,1
Ruta 1,1
2 Mojs 32,6
Vo ona vreme, koga Izrail nema{e car, ima{e eden levit, koj 5 kako pridojden ìvee{e vo Efremova1 Mojs ta Planina. Toj si zede nalo`nica od 24,54-59 Vitleem Judejski. 6 2 No nalo`nicata negova se skara so 16,25 nego i si otide vo domot na tatko $, vo 10 Vitleem Judejski, i ostana tamu ~etiri Is.N. 15,8 18,16.28 meseci. 3 Maòt $ trgna da odi kaj nea za da ja zamoli i da ja vrati nazad. So nego be{e slugata negov i dve magariwa. Taa go vovede vo tatkoviot dom. 4 Testot negov, tatkoto na taa mlada èna, otkako go vide, go presretna radosno i go zadrà. I toj prestojuva{e kaj nego tri dni: jadea, pieja i no}evaa tamu. 5 Na ~etvrtiot den stanaa rano, stana i toj za da si odi. I tatkoto na mladata èna mu re~e na zetot svoj: Potkrepi go srceto svoe so zalak leb, i potoa }e trgnete. 6 Tie ostanaa, i dvajcata zaedno jadea i pieja. I tatkoto na taa mlada èna mu re~e na toj ~ovek: Ostani u{te edna no}, i razveseli se! 7 ôvekot be{e stanal za da si odi, no testot go nagovori i toj pak no}eva{e tamu. 8 Na pettiot den izutrinata toj stana za da si odi. A tatkoto na mladata èna re~e: Potkrepi si go srceto svoe (so leb), i po~ekajte, dodeka da izmine denot. I jadea dvajcata (i pieja). 9 I stana ~ovekot da si odi, so nalo`nicata negova i negoviot sluga. I testot negov, tatkoto na mladata èna, mu re~e: Eve, po~na da se stemnuva, no}evajte, ve molam, denot e na svr{uvawe, no}evaj tuka, razveseli se; utre rano }e trgnete na pat, i }e si odi{ vo domot svoj! 10 No maòt ne se soglasi da no}eva, stana i trgna; i nabliì do Jevus, koj e sega Erusalim, so dvete natovareni magariwa i nalo`nicata so nego. 11 Koga bea blizu do Jevus, denot ve}e be{e izminal. I slugata mu re~e na
19
Prestapot na Venijamincite od Giva
gospodarot svoj: Da navratime vo ovoj jevusiski grad i da no}evame vo nego. 12 Gospodarot mu odgovori: Ne, nema da odime vo grad na tu|inci, koi ne se od sinovite Izrailevi, a }e pojdeme vo Giva. 13 I mu re~e na slugata svoj: Odi da stigneme do edno od mestata na Giva i }e no}evame vo Giva ili vo Rama. 14 Pa trgnaa, i odea, a sonceto zajde blizu do Giva Venijaminova. 15 I tie navratija tamu, za da odat da no}evaat vo Giva. Otkako vleze, toj sedna na gradskiot plo{tad, no nikoj ne gi pokani vo domot svoj da no}evaat. 16 I ete, eden starec se vra}a{e ve~erta od polska rabota; toj be{e rodum od Efremovata Planina i ìvee{e kako pridojden vo Giva. @itelite, pak, od toa mesto bea Venijaminovi sinovi. 17 Koga gi krena o~ite, toj vide na gradskiot plo{tad patnik. I starecot zapra{a: Kade odi{ i od kade doa|a{? 18 Toj mu odgovori: Od Vitleem Judejski odime vo Efremovata Planina, od kade {to sum jas; otidov vo Vitleem Judejski, a sega odam kon domot svoj; i nikoj ne me pokanuva vo svojot dom; 19 si imame i slama i hrana za svoite magariwa; isto taka ima i leb i vino za mene i za mojata èna i za ovoj ~ovek, koj me pridruùva mene, tvojot sluga; od ni{to nemame potreba. 20 Starecot mu re~e: Bidi spokoen; kakva potreba i da ima{, jas }e se pogriàm, samo na ulica ne no}evaj. 21 I go odvede vo domot svoj i im dade hrana na magariwata negovi, a samite tie si gi izmija nozete, jadea i pieja. 22 Dodeka se veselea, ete, gradskite ìteli, razvratnici, ja opkolija ku}ata, za~ukaa na vratata i mu govorea na starecot, stopanot na ku}ata: Izvedi go ~ovekot, koj vleze vo ku}ata tvoja za da imame odnos so nego. 23 Stopanot na ku}ata izleze pred niv i im re~e: Ne, bra}a moi, ne pravete zlo, koga toj ~ovek vlegol vo ku}ata moja, ne pravete go toa bezumie;
15
1 Mojs 19,2
16
Os 9,9 10,9
17
1 Mojs 29,4
19
1 Mojs 14,18
21
1 Mojs 18,4 19,2 24,32 43,24 Lk 7,44
22
16,25 20,5 1 Mojs 19,4-5 5 Mojs 13,14 Rim 1, 26-27
23
20,6 1 Mojs 19,6-8 34,7 3 Mojs 19,29
297
SUDII IZRAILEVI
24
1 Mojs 19,8
25
20,5
29
20,6 1 Car 11,7
30
20,7
20,1
1 Car 3,20 2 Car 3,10 17,11 24,15 2 Let 30,5
eve, jas imam }erka devica, a toj ima nalo`nica, }e gi izvedam, osramete gi i pravete so niv, s# {to vi e milo; a so toj ~ovek ne pravete go toa bezumie. 25 No tie ne sakaa da go slu{aat. Toga{ maòt ja zede svojata nalo`nica i ja izvede kaj niv na ulica. Tie ja poznaa i ja zlostavuvaa cela no} do utrinata. I ja pu{tija vo zorata. 26 I vo zorata dojde ènata, padna pred ku}nata vrata na ~ovekot, kaj kogo be{e gospodarot nejzin, i leè{e do osamnuvawe. 27 Gospodarot nejzin stana utrinata, ja otvori ku}nata vrata i izleze za da trgne na pat; i ete, nalo`nicata negova leì pred ku}nata vrata, so racete na pragot. 28 Toj $ re~e: Stani, }e odime! No odgovor nema{e (za{to taa be{e mrtva). Toj ja stavi na magareto, stana i zamina za mestoto svoe. 29 Koga dojde vo domot svoj, zede no`, ja fati svojata nalo`nica, ja prese~e po delovite na teloto nejzino na dvanaeset delovi i gi isprati po site kraevi na Izrail. 30 Sekoj {to go vide toa vele{e: Vakvo ne{to ne se slu~ilo i ne se videlo od denot, koga Izrailevite sinovi izlegoa od egipetskata zemja do denes. (I im re~e na lu|eto {to gi isprati: Taka zboruvajte po siot Izrail: Dali se slu~ilo ili ste videle vakvo ne{to dosega?) Zatoa razmislete za toa, posovetuvajte se i kaète!
24
Toga{ izlegoa site sinovi Izrailevi, i se sobra celata zaednica kako eden ~ovek od Dan do Virsavija i od Galaadskata zemja pred Gospod vo Micpa. 2 Se sobraa stare{inite na siot narod, site plemiwa Izrailevi, vo sobranieto na narodot Bo`ji, ~etiristotini iljadi pe{aci me~onosci. 3 A Venijaminovite sinovi slu{naa deka sinovite Izrailevi do{le vo
20
Vo odmazduva~ka vojna protiv Venijamincite
Micpa. I Izrailevite sinovi zapra{aa: Kaète, kako stanalo toa zlo? 4 Levitot, maòt na ubienata èna, odgovori i re~e: Dojdov so svojata nalo`nica da no}evam vo Giva Venijaminova; 5 i se krenaa protiv mene ìtelite na Giva i preku no}ta ja opkolija zaradi mene ku}ata; mene sakaa da me ubijat, a mojata nalo`nica ja siluvaa, taka {to taa umre; 6 jas ja zedov nalo`nicata svoja, na par~iwa ja isekov i ja isprativ vo site kraevi na nasledstvoto Izrailevo, bidej}i tie izvr{ija nezakonito i sramno delo vo Izrail; 7 ete, site vie, sinovi Izrailevi, razgledajte go toa delo i re{ete tuka. 8 I se krena siot narod kako eden ~ovek i re~e: Nikoj nema da otide vo {atorot svoj i nikoj nema da se vrati vo domot svoj. 9 A eve {to }e napravime sega so Giva: da frlime `drepka 10 i }e izbereme po deset maì na sto od site Izrailevi plemiwa, po sto na iljada i po iljada na deset iljadi za da donesat hrana za narodot, koj }e trgne protiv Giva Venijaminova, za da ja kazni za sramot {to go izvr{i protiv Izrail. 11 I site Izrailci se sobraa protiv gradot ednodu{no, kako eden ~ovek. 12 I Izrailevite plemiwa ispratija lu|e da mu kaàt po celoto Venijaminovo pleme: Kakva gnasotija e izvr{ena kaj vas! 13 A sega, predajte gi tie razvratnici {to se vo Giva; nie }e gi ubieme i }e go iskorenime zloto od Izrail. No sinovite Venijaminovi ne sakaa da go poslu{aat glasot na bra}ata svoi, sinovite Izrailevi. 14 I sinovite Venijaminovi od gradovite se sobraa vo Giva, za da trgnat vo vojna protiv sinovite Izrailevi. 15 A vo onoj den Venijaminovite sinovi {to se bea sobrale od gradovite svoi, se izbroija dvaeset i {est iljadi maì me~onosci; osven toa od ìtelite na Giva ima{e odbrani na broj sedumstotini.
5
19,22
6
19,23.29 5 Mojs 22,21
7
19,30
12
5 Mojs 13,14 1 Kor 3,15
13
5 Mojs 13,6
298
SUDII IZRAILEVI
16
3,15
18
1,1 20,27
23
4 Mojs 11,4 14,1 2,4 21,2 1 Car 11,4 Ezd 10,1
26
1 Car 7,6 2 Car 12,16 Is 3,25 47,1 Ps 136,1 Jov 2,13 Ezd 9,3
27
18,5
Vo siot toj narod ima{e sedumstotini me|u odbranite maì, koi bea levaci, i site tie frlaa kamewa so pra}i, bez da pogre{at. 17 A Izrailcite, bez Venijaminovite sinovi, broeja ~etiristotini iljadi du{i me~onosci; site tie bea sposobni za vojna. 18 Toga{ Izrailevite sinovi stanaa i otidoa vo Bo`jiot dom i Go zapra{aa Boga: Koj od nas prv }e trgne vo boj protiv sinovite Venijaminovi? I Gospod odgovori: Juda prv neka odi. 19 Utrinata stanaa sinovite Izrailevi i se rasporedija na tabori pred Giva; 20 i izlegoa Izrailcite za borba protiv Venijamin i se naredija sinovite Izrailevi vo bojni redovi blizu do Giva. 21 Toga{ izlegoa od Giva i sinovite Venijaminovi i vo toj den ubija dvaeset i dve iljadi Izrailci. 22 No, narodot izrailski se sozede i pak se naredi za borba na istoto mesto, kade {to be{e prethodniot den. 23 I otidoa sinovite Izrailevi pred Gospod i pla~ea do ve~erta, pa Go pra{aa Gospoda: Da vlezeme li pak vo borba so sinovite na na{iot brat Venijamin? Gospod im re~e: Odete protiv nego! 24 I vtoriot den Izrailevite sinovi pak nastapija protiv sinovite na Venijamin. 25 Vo toj den izleze i Venijamin od Giva i bea ubieni od sinovite Izrailevi u{te osumnaeset iljadi du{i me~onosci. 26 Toga{ site Izrailevi sinovi i siot narod trgnaa i dojdoa vo Bo`jiot dom, pa sedea tamu i pla~ea pred Gospod, postea celiot den do ve~erta i Mu prinesoa na Boga sepalenici i `rtvi za mir. 27 I Go pra{aa sinovite Izrailevi Gospoda, vo toa vreme kov~egot na zavetot be{e tamu, 28 i Fines, sinot Eleazarov, sin Aronov, stoe{e pred nego: Dali da izlezeme pak protiv na{iot brat Venijamin ili ne? Gospod im re~e: Odete! Utre }e go predadam vo va{ite race.
16
Toga{ Izrail postavi zaseda okolu Giva. 30 Na tretiot den izlegoa sinovite Izrailevi protiv sinovite na Venijamin, pa, kako i porano, se naredija za borba protiv Giva. 31 Venijaminovite sinovi izlegoa protiv narodot i se oddale~ija od gradot, i po~naa, kako porano, da ubivaat od narodot po pati{tata, od koi eden vodi za Vetil, a drug vo Giva, preku poleto, i ubija do trieset du{i Izrailci. 32 I Venijaminovite sinovi si rekoa: Tie pa|aat pred nas kako porano. A Izrailevite sinovi si rekoa: Da begame od niv i da gi odvle~eme od gradot na patot. (Taka i napravija). 33 Toga{ site Izrailci stanaa od mestoto svoe i se naredija vo Vaal-Tamar. A Izrailevata zaseda se spu{ti od mestoto svoe od zapadnata strana na Giva. 34 I se sobraa protiv Giva deset iljadi du{i odbrani od siot Izrail, i po~na èstoka borba. No Venijaminovite sinovi ne znaeja deka }e gi snajde zlo, 35 i Gospod go razbi Venijamin pred Izrail, i Izrailcite kutnaa vo toj den od sinovite Venijaminovi dvaeset i pet iljadi i sto du{i vooruèni so me~evi. 36 Koga Venijaminovite sinovi pomislija deka se sovladani od Izrailcite, koi im napravija mesto, bidej}i Izrailcite se nadevaa na zasedata, {to ja bea postavile blizu do Giva, 37 zasedata pobrza i se spu{ti kon Giva, vleze i go porazi so me~ celiot grad. 38 Izrailcite si bea dogovorile znak so zasedata, da napadnat, koga }e se krene dim od gradot. 39 I taka, koga Izrailcite otstapija od mestoto na borbata, i Venijamin po~na da porazuva i kutna do trieset du{i Izrailci, velej}i: Pak pa|aat pred nas, kako i vo porane{nite sudiri, 40 toga{ po~na da se izdiga od gradot dim kako stolb. Venijamin pogledna
29
29
8,4
31
Is.N. 8,6.16
33
8,19
37
8,19
38
8,20 Is.N. 8,4-8
40
Is.N. 8,20
299
SUDII IZRAILEVI
21,1 nazad, i ete, od celiot grad izleguva
Is.N. 9,18
dim kon neboto. 41 I Izrailcite se vratija, a Veni2 20,23 jamin se upla{i, bidej}i vide deka go 4 sna{lo zlo. 42 I izbegaa sinovite Venijaminovi 20,26 od Izrailcite po patot kon pustinata, no bea sledeni so kole`, i onie {to izleguvaa od gradovite, tamu gi ubivaa; 43 go opkolija Venijamin i go gonea bez po~ivka i go porazuvaa do samata isto~na strana na Geva. 44 I od sinovite Venijaminovi padnaa osumnaeset iljadi du{i, silni maì. 45 A od drugite {to se svrtea i se spu{tija sprema pustinata, kon karpata Rimon, nasobraa pet iljadi i gi gonea duri do Gidom, i od niv ubija dve iljadi du{i. 46 Site, pak, Venijaminovi sinovi, padnati toj den, bea dvaeset i pet iljadi du{i, vooruèni so me~evi, site bea silni maì. 47 Drugite se svrtea i izbegaa vo pustinata, nakaj karpata Rimon, {estotini du{i i tamu ostanaa ~etiri meseci. 48 A Izrailcite se vratija kaj sinovite Venijaminovi i gi porazija so me~, i lu|eto od gradot, i dobitokot, i s# {to ima{e (vo site gradovi), i so ogan gi izgorea site gradovi {to se nao|aa po patot. Venijaminovoto pleme povtorno se izdiga
I se zakolnaa Izrailcite vo Micpa, velej}i: Nikoj od nas da ne ja dava }erka si na Venijaminovite sinovi za èna! 2 I narodot dojde vo Bo`jiot dom, sedea tamu do ve~erta pred Boga, krenaa golem pisok, silno pla~ea 3 i velea: Gospodi, Boè Izrailev, zo{to se slu~i ova vo Izrail, pa sega iz~ezna edno pleme vo Izrail. 4 Na drugiot den narodot porani, i podigna tamu `rtvenik i prinesoa `rtvi sepalenici, i `rtvi za mir. 5 I rekoa sinovite Izrailevi: Koj u{te od site Izrailevi plemiwa ne do{ol na sobranieto pred Gospod?
21
Za{to golema kletva be{e izre~ena 7 pred onie {to ne bea do{le pred Gos- 9,18 pod vo Micpa, i be{e re~eno, deka tie 11 4 Mojs }e bidat predadeni na smrt. 6 I sinovite Izrailevi se smilija 31,17-18 5 Mojs nad bratot svoj Venijamin i rekoa: 20,10,20 21,1014 Denes se istrebi edno pleme od Iz13 rail; 7 {to da napravime za èni na osta- 20,45-47 5 Mojs 2,26 natite od niv, koga se zakolnavme vo Gospod deka nema da im gi davame }erkite svoi za èni? 8 I rekoa: Ima li nekoe od plemiwata Izrailevi, koe ne e dojdeno pred Gospod vo Micpa? I se pokaà deka od Jave{ Galaadski nikoj ne do{ol na sobranieto pred Gospod. 9 Go pregledaa narodot, i ete, nema{e ni eden od ìtelite na Jave{ Galaadski. 10 I op{testvoto isprati tamu dvanaeset iljadi du{i, i im dadoa zapoved, velej}i: Odete i porazete gi so me~ ìtelite na Jave{ Galaadski, i ènite i decata; 11 i eve {to }e napravite: Sekoj ma` i sekoja èna {to poznava ma{ko leglo, ubijte gi, (a momite ostavete gi ìvi. Taka i napravija.) 12 I najdoa me|u ìtelite na Jave{ Galaadski ~etiristotini momi {to ne poznale ma{ko leglo, i gi dovedoa vo logorot pri Silom, koj e vo hananskata zemja. 13 Toga{ celoto op{testvo isprati lu|e da razgovaraat so sinovite Venijaminovi, koi bea kaj karpata Rimon, i im objavija mir. 14 I taka Venijaminovite sinovi se vratija i im dadoa èni {to bea ostanale ìvi od ènite na Jave{ Galaadski; no izleze deka tie ne stasuvaat. 15 A na narodot, pak, mu be{e àl za Venijamin, poradi toa {to Gospod ne ja za~uva celinata na Izrailevite plemiwa. 16 I si rekoa stare{inite narodni: [to da napravime za èni na drugite sinovi, bidej}i ènite kaj Venijamin se ubieni?
300
SUDII IZRAILEVI
I rekoa: Nasledstvoto na Venijamin neka ostane, za da ne se sotre edno 19 pleme od Izrail. 18 No nie ne moème da im dademe Is.N. 18,1 èni od na{ite }erki, za{to sinovite Izrailevi se zakolnaa, velej}i: Proklet da bide onoj {to }e mu dade èna na Venijamin! 19 I rekoa: Ete, sekoja godina e praznik Gospodov vo Silom, na sever od Vetol i na istok od patot, koj vodi od Vetil za Sihem, i na jug od Levona. 20 I im zapovedaa na sinovite Venijaminovi, velej}i: Odete i sokrijte se vo lozjata, 21 i gledajte, koga }e izlezat momite od Silom da igraat oro, izlezete od lozjata i grabnete si sekoj èna za sebe od tie momi, pa odete si vo zemjata Venijaminova;
17 21,1
18
a koga }e dojdat tatkovcite, ili 22 Mojs bra}ata nivni da se popla~at kaj nas, 1 34,5-31 nie }e im re~eme: Prostete ni za niv, 2 Car bidej}i nie ne zedovme za sekogo od niv 13,20-29 èna vo vreme na vojnata, i vie ne im 25 5 Mojs 12,8 dadovte; sega vie ste vinovni. 23 Taka i napravija sinovite Venijaminovi, i zedoa spored brojot svoj èni od onie {to bea vo oroto i koi gi odzedoa, pa trgnaa i se vratija vo delot svoj, i izgradija gradovi i zaìvea vo niv. 24 Vo isto vreme Izrailcite se razotidoa ottamu. sekoj spored rodot svoj i spored plemeto svoe, otide vo delot svoj. 25 Vo tie denovi Izrail nema{e car: sekoj go prave{e ona {to mu se ~ine{e deka e dobro.
22
RUTA
Voved Knigata Ruta so svojata sodrìna n# vra}a vo vremeto koga sudiite upravuvaa so narodot na Izrail. Sostavena mnogu podocna, iako e mo{ne te{ko precizno da se opredeli koga taa to~no nastanala. Osnovnata cel na ova delo e da se pokaè kako edna èna tu|inka vlegla me|u Bo`jiot narod. Glavniot akcent e staven na primerot na privrzanosta na Moavkata Ruta kon semejstvoto na nejziniot ma`, no i kon Bog Izrailev i na~inot na koj Bog ja nagraduva taa privrzanost. Nevoljata vo koja zapa|aat dvete èni, Ruta i nejzinata svekrva Noemina, postepeno se pretvora vo blagosostojba. Deloto e napi{ano so mnogu sveìna i pretstavuva trogatelen primer za iskrenata privrzanost me|u lu|eto, od edna strana, i postojanosta vo verata kon Boga, od druga. Ra|aweto na sinot na Ruta e kulminaciska to~ka na deloto; toa dete e idniot dedo na car David. Pripa|aj}i me|u predcite na David, istovremeno Ruta se vbrojuva i vo Isusovoto rodoslovie (Mt. 1,5).
1,1
2,6 4,3 1 Mojs 36,35 4 Mojs 21,20 2 Car 21,1 3 Car 17,1 18,1 4 Car 8,1-3
Nevolji na semejstvoto na Elimeleh
Vo ona vreme, koga upravuvaa sudiite, nastana glad vo zemjata. I eden ~ovek od Vitleem Judejski otide da ìvee vo Moavskite poliwa, zaedno so èna si i dvajcata sinovi. 2 Imeto na toj ~ovek mu be{e Elimeleh, imeto na èna mu Noemina, a 4 dvajcata sinovi negovi se vikaa Malon 5 Mojs 23,4 Ezd 9,12.14 i Kilion: tie bea od rodot na Efrata, Neem 13,23-27 od Vitleem Judejski. I dojdoa vo moavskite poliwa i ostanaa tamu. 6 3 Elimeleh, maòt na Noemina, umre, 1 Mojs 50,24 i taa ostana so dvajcata sinovi svoi. 2 Mojs 4,31 4 Tie si zedoa za èni Moavki na 13,19 Lk 1,68.78 ednata imeto $ be{e Orpa, a na drugata Ruta; i ìveeja tamu okolu deset godini. 5 No podocna i obajcata sinovi nejzini, Malon i Kilion, umrea, i ostana taa èna bez dvajcata sinovi svoi i bez maòt svoj. Ruta ja pridruùva Noemina vo Vitleem Toga{ taa se krena so snaite svoi za da zamine od moavskite poliwa, bidej}i be{e ~ula vo moavskite poliwa deka
6
Bog go posetil Svojot narod i mu dal 8 1 Mojs leb. 24,28.67 7 I taa trgna od ona mesto, kade {to 31,33 4,17 ìvee{e, i dvete snai nejzini so nea. Sud Pesna 3,4 Koga odea po patot, vra}aj}i se vo judej9 skata zemja, 8 Noemina im re~e na dvete svoi snai: Sud 2,4 21,2 Odete i vratete se sekoja vo ku}ata na 1 Car 11,4 30,4 svojot tatko; Gospod neka vi napravi milost, spored toa kako postapuvavte 13 2 Mojs 9,3 so pokojnite i so mene! 5 Mojs 2,15 9 Neka vi dade Gospod da najdete Sud 2,15 Car pribeì{te sekoja vo ku}ata na svojot 1 12,15 ma`! I gi bakna. No tie povikaa, i 2 Car 24,17 zaplakaa, pa Ez 13,9 10 $ rekoa: Ne, nie }e se vratime so tebe kaj tvojot narod. 11 A Noemina re~e: Vratete se, }erki moi; zo{to }e doa|ate so mene? Zarem u{te imam vo utrobata svoja sinovi, koi bi vi stanale maì? 12 Vratete se, }erki moi, odete si, bidej}i sum ve}e stara i ne moàm da se omaàm; pa i da re~ev: u{te imam nade`, i duri ovaa no} da se omaàm i podocna da rodam sinovi, 13 }e moète li da ~ekate dodeka da porasnat? Moète li da se vozdrìte da ne se omaìte? Ne, }erki moi, mnogu
302
RUTA
17 mi e àl za vas, za{to rakata Gospodo-
va se svrte protiv mene. 14 Tie povikaa i pak zaplakaa. I Orpa se prosti so svekrvata svoja, (i se vrati kaj svojot narod), a Ruta ostana so 21 nea. 2 Mojs 5,22 15 Noemina $ re~e na Ruta: Ete, tvo4 Mojs 11,11 jata jatrva se vrati kaj svojot narod i Is.N. 24,20 Is 45,7 kaj svoite bogovi; vrati se i ti po jatrZah 8,14 vata svoja. 16 No Ruta odgovori: Ne me prinuduvaj da te ostavam i da se oddelam od 2,2 3 Mojs tebe; kade {to }e odi{ ti, tamu }e doj23,22 5 Mojs dam i jas, i kade }e ìvee{ ti, tamu }e 24,19 ìveam i jas; tvojot narod }e bide moj narod, i tvojot Bog moj Bog; 17 i kade {to }e umre{ ti, tamu i jas }e umram i }e bidam pogrebana; Gospod neka me kazni i u{te polo{o neka mi dodade, ako ne{to drugo osven smrtta me razdeli od tebe. 18 Noemina, otkako vide deka taa cvrsto e re{ena da odi so nea, prestana da $ zboruva. 19 I odea tie dvete dodeka stignaa do Vitleem; celiot grad se vozbudi poradi niv, i pra{uvaa: Ovaa li e Noemina? 20 Taa im re~e: Ne me vikajte Noemin a, vikajte me Mara b, za{to Semo}niot me ispolni so premnogu gor~ina. 21 Jas izlegov odovde polna, a Gospod me vrati prazna: zo{to da me vikate Noemina, koga Gospod me prinudi da stradam, Semo}niot mi isprati nesre}a? 22 I Noemina se vrati, a zaedno so nea i snaata nejzina, Moavkata Ruta, koja dojde od moavskite poliwa; tie pristignaa vo Vitleem, koga be{e po~nala ètvata na ja~menot.
1 Car 3,17 14,44 20,13 3 Car 2,23 4 Car 6,31
Noemina ima{e rodnina po maòt, ~ovek mnogu imoten, od rodot na Elimeleh, po ime Vooz. 2 I Moavkata Ruta $ re~e na Noemina: ]e trgnam po nivjeto i }e sobiram klasje po onoj vo ~ii o~i }e najdam milost. Taa $ odgovori: Odi, }erko.
1 1,20. Prijatna, mila. 2 1,20. Gor~liva.
Ruta pabir~i na nivite na Vooz
Taa otide i po~na da sobira na edna niva klasje po ètvarite. I se pokaà deka taa niva mu pripa|a na Vooz, koj be{e od rodot Elimelehov. 4 I ete, Vooz dojde od Vitleem i im re~e na ètvarite: Gospod so vas. Tie mu odgovorija: Neka te blagoslovi Gospod! 5 I Vooz go zapra{a slugata svoj, nadgleduva~ot na ètvarite: îja e onaa mlada èna? 6 Slugata nadzornik nad ètvarite, odgovori i re~e: Taa mlada èna e Moavka, do{la so Noemina od moavskite poliwa; 7 taa ni re~e: Ostavete me da beram i da sobiram me|u snopjata po ètvarite; dojde i ostana tuka od utrinata dosega; taa malku ostanuva doma. 8 I Vooz $ re~e na Ruta: Slu{aj, }erko moja, ne odi da sobira{ na druga niva i ne si odi ottuka, tuku ostani so moite sluginki; 9 gledaj na koja niva tie `neat, i odi so niv; ete jas im zapovedav na slugite svoi da ne ti pre~at; koga }e oèdni{, odi kaj sadovite i pij, od kade {to crpat slugite moi. 10 Taa padna ni~kum, se pokloni do zemja i mu re~e: So {to zasluìv tolkava milost vo tvoite o~i, pa me prima{, iako sum tu|inka? 11 Vooz $ odgovori i $ re~e: Mi rekoa za s# {to si napravila za svekrvata svoja po smrtta na maòt tvoj deka si ostavila tatko, majka i tatkovina i si do{la me|u narod koj ne si go poznavala do v~era i zav~era; 12 Gospod neka ti vozvrati za tvoeto delo, i da dobie{ polna nagrada od Gospod, Bog Izrailev, kaj Kogo si do{la za da se zasolni{ pod Negovite krilja! 13 Taa odgovori: Moèbi }e najdam milost pred o~ite tvoi, gospodare moj! Ti me ute{i i $ zboruva{e od srce na robinkata svoja, makar i da ne vredam ni kolku edna sluginka tvoja. 14 I $ re~e Vooz: Koga }e pribliì vremeto za jadewe, dojdi tuka i jadi leb
3
3
1 Mojs 24,12 27,20 1 Car 6,9 2 Car 1,6
4
Sud 6,12 1 Car 17,37 20,13 Ps 128,8
10
1 Mojs 17,3 3 Mojs 9,24 2 Car 14,4.22
12
5 Mojs 32,11 Ps 16,8 35,7 56,1 60,4 62,7 90,4 Mt 23,37 Lk 13,34
13
1 Mojs 50,21 Sud 19,3 Is 40,1-2 Os 2,16
14
3 Mojs 23,14 1 Car 25,18 2 Car 17,28
303
RUTA
19 i topi go zalakot svoj vo ocet. I taa
sedna pokraj ètvarite. Toj $ dade leb; 20 taa jade{e, se najade, i u{te $ ostana. 15 I stana da sobira klasje. Vooz im 3,9.12 4,1.8.14 zapoveda na slugite i re~e: Neka sobira i me|u snopjata, i ne ja navreduvajte; 16 duri i od snopjata potfrluvajte i ostavajte; neka sobira i nemojte da ja prekoruvate. 17 Taka sobira{e taa na nivata do ve~erta i go is~uka sobranoto i toa dade blizu edna efa ja~men. 18 Otkako go zede toa, otide vo gradot, i svekrva $ vide, kolku be{e sobrala taa. I (go izvadi Ruta od pazuvite svoi) $ go dade ona, {to $ be{e ostanalo, otkako se be{e najala. 19 I $ re~e svekrvata: Kade bere{e denes i kade rabote{e? Da bide blagosloven onoj {to te primil! Ruta $ kaà na svekrvata svoja, kaj kogo rabotela, i re~e: ôvekot, kaj kogo denes rabotev, se vika Vooz. 20 I $ re~e Noemina na snaata svoja: Neka e blagosloven od Gospod, poradi toa {to ne gi li{i od milosta svoja nitu ìvite, nitu umrenite! I $ re~e Noemina: Toj ~ovek ni e blizok; toj e na{ rodnina. 21 Moavkata Ruta odgovori: Toj duri mi re~e ostani kaj moite sluginki, dodeka da ja zavr{at celata ètva. 22 I $ re~e Noemina na snaata Ruta: Dobro e, }erko, toa {to si odela so negovite sluginki, i taka barem nema da te zadevaat na druga niva. 23 Taka se priklu~i taa kon Voozovite sluginki i sobira{e klasje dodeka zavr{i ja~menovata ètva i p~eni~nata ètva, i ìvee{e so svojata svekrva.
2,10
Noemina, nejzinata svekrva, $ re~e: ]erko moja, ajde da ti pobaram spokojno mesto za da ti bide podobro. 2 Ete, Vooz, so ~ii sluginki be{e ti, e na{ rodnina, ovaa no} toj go vee ja~menot na gumnoto; 3 zatoa izmij se, nama~kaj se, promeni se i odi na gumnoto, no ne mu se poka-
Ruta ja minuva no}ta pokraj nozete na Vooz
ùvaj dodeka ne zavr{i so jadeweto i 3,7 Sud 16,15 pieweto; 18,20 4 a koga }e legne da spie, doznaj go 19,6.9 Car 21,7 mestoto, kade }e legne; toga{ odi, ot- 3 Est 1,10 krij go otkaj nozete negovi i legni; toj 11 }e ti kaè {to da pravi{. Izreki 5 Ruta $ re~e: ]e napravam s#, kako 31,10 {to mi kaà. 13 6 I otide na gumnoto i napravi s# 1 Car onaka, kako {to $ pora~a svekrvata 14,39.45 20,3 nejzina. 25,26.34 7 Vooz se najade i se napi, i go raz- 26,10.16 veseli srceto svoe, i otide, pa legna da Er 4,2 spie do stogot. I taa otide poleka, go otkri otkaj nozete negovi i legna. 8 Na polno} toj se trgna, se obyrna, i eve pokraj nozete negovi leì èna. 9 I toj re~e: Koja si ti? Taa odgovori: Jas sum Ruta, tvoja robinka, ra{iri go kriloto od svojata nametka nad svojata robinka, za{to si mi blizok rodnina. 10 Vooz $ re~e: Blagoslovena da si od Gospod, }erko! Ovoj tvoj ~in na milosrdie e podobar od prviot, za{to ne otide da bara{ momci, bedni ili bogati; 11 zatoa ne pla{i se, }erko! Jas }e napravam za tebe s#, {to kaà ti; za{to na sekoja porta kaj mojot narod znaat deka ti si ~esna èna; 12 iako e to~no deka sum ti rodnina, no ima drug rodnina, poblizok od mene. 13 Ostani ovaa no}; a utre, ako toj te zeme, dobro, neka te zeme, ako, pak, ne te zeme, jas }e te zemam; se kolnam vo ìviot Gospod! Spij do utre! 14 I prespa taa pokraj nozete negovi do utrinata i stana, pred da moàt da se raspoznaat eden so drug, za{to Vooz re~e: Da ne se znae deka doa|ala èna na gumnoto. 15 I $ re~e: Daj ja nametkata {to e na tebe, podrì ja. Taa ja drè{e, i toj $ izmeri {est meri ja~men, ja natovari i si otide vo gradot. 16 A Ruta dojde kaj svekrva $. Taa ja zapra{a: [to napravi, }erko? Taa $ raskaà s#, {to be{e napravil onoj ~ovek za nea. 17 Taa re~e: Toj mi gi dade ovie {est meri ja~men i mi re~e: Ne odi so prazni race kaj svekrvata svoja!
304
RUTA
4,2
5 Mojs 19,12 21,2-4.19 22,15 25,7-9 3 Car 21,8
Taa $ re~e: Po~ekaj, }erko, dodeka da doznae{, kako }e se svr{i rabotata; za{to toj ~ovek nema da se uspokoi dodeka ne ja svr{i denes taa rabota.
18
4
1 Car 9,15 20,2.12-13 Is 22,14 50,5
Vooz izleze pred gradskite porti i tamu sedna. I ete, minuva onoj rod5 nina, za kogo govore{e toj. I mu re~e: 4,10 Dojdi i sedni tuka! Toj dojde i sedna. 5 Mojs 2 Vooz povika deset maì od grad25,5-10 2 Car skite stare{ini i re~e: Sednete tu18,18 Mt 22,24 ka! I tie sednaa. 3 I Vooz mu re~e na rodninata: Noemina, koja se vrati od moavskite poliwa, go prodava delot od nivata, {to mu pripa|a na bratot na{ Elimeleh; 4 jas re{iv da ti javam i da ti kaàm: Kupi go pred sednative tuka stare{inite na mojot narod. Ako saka{ da go otkupi{, otkupi go; ako, pak, re{i{ da ne go otkupi{, kaì mi, za da znam, za{to, osven tebe, nema koj da go otkupi, a po tebe sum jas. Toj odgovori: Jas }e go otkupam. 5 Vooz re~e: [tom ja otkupuva{ nivata od Noemina, treba da ja zeme{ za sopruga i Moavkata Ruta, èna na umreniot, za da ostane nivata vo nasledstvoto na nejziniot po~inat ma`. 6 A onoj rodnina odgovori: Jas ne moàm da ja otkupam, za{to }e go rasturam moeto nasledstvo; prezemi go ti moeto pravo na otkupuvawe, bidej}i jas ne moàm da ja zemam. 7 Porano vo Izrail, koga se otkupuva{e i razmenuva{e ne{to, zaradi potvrduvawe na razmenata postoe{e vakov obi~aj: edniot ja sobuva{e obuvkata svoja i mu ja dava{e na drugiot, i toa sluè{e kako svedo{tvo vo Izrail. 8 I onoj rodnina mu re~e na Vooz: Otkupi go ti! I ja sobu obuvkata svoja, i mu ja dade. 9 I Vooz im kaà na stare{inite i na celiot narod: Vie ste sega svedoci deka jas go kupuvam od Noemina seto Elimelehovo i seto Kilionovo i Malonovo nasledstvo;
Vooz se zazema za nasledstvoto na Elimeleh
isto taka ja zemam za èna i Moavkata Ruta, Malonovata èna za da go vostanovam imeto na umreniot vo negovoto nasledstvo za da ne is~ezne imeto na umreniot me|u bra}ata negovi i od negoviot roden grad; vie ste mi denes svedoci za toa. 11 I siot narod {to be{e pri gradskite porti, i stare{inite rekoa: Nie sme svedoci. Neka dade Gospod, ènata, koja vleguva vo ku}ata tvoja, da bide kako Rahila i Lija, koi i obete go izgradija domot Izrailev; zbogatuvaj se vo rodot Efratov, i neka se slavi imeto tvoe vo Vitleem; 12 I so potomstvoto, koe Gospod }e ti go dade od ovaa mlada èna, neka stane tvojot dom kako domot na Fares, kogo Tamara mu go rodi na Juda.
10
11
1 Mojs 35,23-26 2 Car 7,27 3 Car 11,38
12
1 Mojs 38,1-30
13
1 Mojs 29,31 30,22 1 Car 1,20
15
1 Car 1,8 Ps 18,7 Pla~ 1,11.16.19
16
4 Mojs 11,12 2 Car 12,3.8 4 Car 10,1 Is 49,23 Est 2,7
Vooz se èni so Ruta; ra|aweto na Ovid

13
I Vooz ja zede Ruta, i taa mu stana 18-22 1 Mojs 5,1èna. I toj vleze kaj nea, i Gospod $ 32 11,10-26 dade, ta za~na i rodi sin. 1 Let 2, 14 I $ velea ènite na Noemina: 5-15 1,3-6 Neka e blagosloven Gospod, za{to ne Mt Lk 3,32-33 te ostavi denes bez naslednik! I neka bide slavno imeto negovo vo Izrail. 15 Toj }e ti bide obnova na ìvotot i prehrana vo starite denovi tvoi, za{to e ro`ba na snaata tvoja, koja te saka i koja ti vredi pove}e od sedum sinovi. 16 I Noemina go zede deteto i go nose{e vo pregratkite svoi i se griè{e za nego. 17 Sosetkite mu dadoa ime, velej}i: Na Noemina $ se rodi sin, i go narekoa Ovid. Toj e tatko na Jesej, tatkoto Davidov. Spisok na Davidovite predci A ova se potomcite na Fares: Fares go rodi Esrom; 19 Esrom go rodi Aram; Aram go rodi Aminadav; 20 Aminadav go rodi Naason; Naason go rodi Salmon; 21 Salmon go rodi Vooz; Vooz go rodi Ovid; 22 Ovid go rodi Jesej; Jesej go rodi David.
18
PRVA KNIGA CARSTVA1

Voved Prorokot Samoil e posledniot sudija, od redot na onie koi Bog gi be{e postavil da vladeat so Negoviot narod vo edno vreme polno so opasnosti. Vo toj preoden period na vladeewe Samoil izvr{uva dvojna slu`ba, politi~ka i verska (1-7). Izrailskiot narod ne e pove}e zadovolen od povremenite posreduvawa, odnosno intervencii na sudiite i te`nee kon institucija so mnogu poredovna politi~ka vlast. Makar {to projavuva izvesna vozdrànost, na barawe na narodot i po Bo`ja zapoved, Samoil mora da go izvr{i ona {to se bara od nego, da go proglasi Saul za car (8-10). So nego zapo~nuva periodot na carstvata, spored koi i ovaa, kako i slednite tri knigi go dobile svoeto ime. No ne pominuva mnogu vreme, a Saul se vpu{ta vo bezzakonie i otstapuva od Boga, i Bog mu ja otkaùva poddr{kata (gl. 11-15). Bog go odbira mladiot David, koj podocna }e go nasledi Saul. David najnapred stapuva vo slu`ba kaj Saul i taka od poblizu se zapoznava so ìvotot na carskiot dvor. No nabrgu potoa e prinuden da bega i da se krie od Saul koj saka da go ubie. Razvojot na sobitijata od 16 do 30 glava go razotkriva postepenoto propa|awe na Saul, nasproti mo}ta na David koja e vo porast. Knigata zavr{uva so smrtta na Saul i negovite sinovi vo tekot na edna bitka protiv Filistejcite (gl.31). Ovaa kniga opomenuva deka edinstveno Bog moè da bide vistinskiot car nad lu|eto. Zakonskata vlast nad narodot moè da ja izvr{uva samo onoj, koj napolno prifatil da bide pot~inet na edinstvenata vlast koja Mu pripa|a na Boga.
1,2
1 Mojs 30,1-24 Sud 13,2 Lk 1,7
Ima{e eden ~ovek od Ramata imCofim, od Efremovata Gora, imeto mu be{e Elkana, sin na Jeroham, sin na 3 Elijuj, sin na Tohu, sin na Cuf, efra2 Mojs 23,14-17 tec. 2 Toj ima{e dve èni: ednata se 34,23-24 4 vika{e Ana, a drugata Penina. Penina 5 Mojs ima{e deca, Ana, pak, nema{e deca. 12,17-18 3 I sekoja godina na opredeleni den5 ovi toj ~ovek ode{e od gradot svoj za da 1 Mojs Mu se pokloni i da Mu prinese `rtva 16,1-3 29,18.20.30 na Gospod Savaot vo Silom; tamu bea dvajcata sinovi na Ilij: Ofni i Fines, sve{tenici na Gospod. 4 A vo denot, koga Elkana prinesuva{e `rtva, $ dava{e na ènata svoja Penina i na site nejzini sinovi i }erki, delovi od `rtvata, 5 a na Ana, pak, $ dava{e dvoen del, (za{to taa nema{e deca,) a i ja saka{e
Ana vo svetili{teto vo Silom
Ana (pove}e od Penina), iako Gospod $ 6 1 Mojs ja be{e zatvoril utrobata nejzina. 16,4-5 6 Soperni~kata nejzina mnogu èstoko ja razdraznuva{e za da ja nataì, 8 poradi toa {to Gospod $ ja be{e zatvo- Ruta 4,15 ril utrobata nejzina. 7 Taka stanuva{e sekoja godina, koga Elkana ode{e vo domot Gospodov: onaa ja razdraznuva{e, a ovaa pla~e{e (i taè{e) i ne jade{e. 8 I $ re~e Elkana, maòt nejzin: Ano! Taa mu odgovori: Eve, me gospodare. I $ re~e: Zo{to pla~e{ i zo{to ne jade{, i poradi {to e naàleno srceto tvoe? Ne sum li jas za tebe povreden otkolku deset sinovi? 9 Otkako jadea i pieja vo Silom, Ana stana (i zastana pred Gospod). A sve{tenikot Ilij sede{e na stol pred vlezot vo hramot Gospodov. 10 Taa taè{e vo du{ata svoja i Mu se mole{e na Gospod i gorko pla~e{e,
1 Spored evrejskata Biblija: Prva kniga Samoilova.
306
PRVA KNIGA CARSTVA
i dade zakletva, velej}i: Gospodi, (semo}ni Boè) Savaote! Ako pogledne{ milostivo kon poniznosta na sluginkata Tvoja i se seti{ za mene, i ne 19 ja zaboravi{ sluginkata Svoja i $ da1 Mojs de{ na sluginkata Svoja ma{ko dete, 30,22 jas }e Mu go posvetam na Gospod do denot na negovata smrt; (i vino i èstok pijalok nema da pie) i bri~ nema da ja dopre negovata glava. 12 Dodeka taa se mole{e dolgo pred Gospod, Ilij ja gleda{e vo ustata; 13 i bidej}i Ana govore{e vo srceto svoe, ustata nejzina samo se mrda{e, glasot nejzin ne se slu{a{e, Ilij pomisli deka e pijana. 14 I $ re~e: Do koga }e bide{ pijana? Istrezni se od vinoto svoe i istavi se od liceto Gospodovo. 15 Ana odgovori i re~e: Ne, gospodare moj; jas sum èna, so dlaboka taga vo du{ata; vino i èstok pijalok ne sum pila, a ja izlivam du{ata svoja pred Gospod. 16 Ne ja smetaj sluginkata svoja za lo{a èna, za{to poradi golemata àlost i poradi tagata svoja jas govorev dosega. 17 Ilij odgovori i re~e: Odi si so mir, i Bog Izrailev neka ja ispolni molbata tvoja, za {to Go mole{e. 18 A taa odgovori: Moèbi sluginkata tvoja }e najde milost vo tvoite o~i. I taa trgna po patot svoj, i jade{e, i liceto nejzino ve}e ne be{e ta`no, kako pred toa.
11
11
4 Mojs 6, 1-21 Sud 13,5 16,17
No Ana ne otide (so nego), velej}i mu na maòt svoj: Koga }e go odbijam deteto i koga }e porasne, toga{ }e go odvedam, i toj }e se javi pred Gospod i }e ostane tamu zasekoga{. 23 I $ re~e Elkana, maòt nejzin: Pravi {to misli{ deka e dobro. Ostani dodeka go odbie{. Samo Gospod neka go pretvori vo vistina zborot ({to izlegol od tvojata usta). I ostana doma èna mu i go doe{e sinot dodeka ne go odbi od gradite. 24 A koga go odbi, otide so nego vo Silom, zemaj}i so sebe trigodi{en junec (i lebovi) i edna efa bra{no i mev so vino, pa dojde vo domot Gospodov vo Silom, i deteto so niv. A deteto u{te be{e male~ko. 25 (I go dovedoa pred liceto na Gospod; i tatko mu prinese `rtva kakva {to Mu prinesuva{e na Gospod vo opredeleni denovi i go dovedoa mom~eto) i go zaklaa junecot, a deteto go dovedoa kaj Ilij; 26 i re~e: O, gospodare moj, se kolnam vo tvojata du{a, gospodare moj! Jas sum onaa èna, koja stoe{e tuka pred tebe i Mu se mole{e na Gospod; 27 za ova dete se molev, i Gospod ja slu{na molbata moja, za {to Mu se molev; 28 i jas go predavam sega na Gospod za site denovi na ìvotot negov neka Mu sluì na Gospod. I taa Mu se pokloni tamu na Gospod.
22
2,1-10
Lk 1,46-55
1
Is 61,10 Ps 5,11 2,10
2
2 Mojs 15,11 3 Mojs 19,2 Is 6,3 29,19 2 Car 7,22 Ps 70,22 5 Mojs 32,4 Is 44,8 Ps 17,31
3
Ps 93,4 Ps 16,2 72,11 Izreki 16,2 24,12
Ra|aweto i detstvoto na Samoil

19 I utredenta tie stanaa rano, se poklonija pred Gospod i se vratija, pa otidoa vo domot svoj vo Rama. I Elkana be{e blizok so Ana, ènata svoja, a Gospod si spomna za nea. 20 Po izvesno vreme Ana za~na, rodi sin i mu dade ime Samoil, bidej}i vele{e taa: Od Gospod go pobarav. 21 I otide maòt nejzin Elkana i celata ~elad negova (vo Silom) za da Mu ja prinese godi{nata `rtva na Gospod i zavetite svoi (i site desetoci od svojata zemja).
I se mole{e Ana i vele{e: Mi se zaraduva srceto moe vo Gospod; se vozvi{i silata moja preku mojot Bog; {iroko se otvori ustata moja protiv moite neprijateli, za{to se raduvam poradi spasenieto od Tebe. 2 Nikoj ne e taka svet kako Gospod; za{to nema drug, osven Tebe; i nema tvrdina kako na{iot Bog. 3 Ne zboruvajte pove}e tolku gordelivo! Zborovi drski neka ne izleguvaat od va{ata usta; za{to Gospod e Bog na znaeweto, i postapkite Negovi se odmereni.
Ana Mu blagodari na Gospod
307
PRVA KNIGA CARSTVA
4
Os 1,5 Ps 36,15 2 Car 22,40 Is 40,29 Ps 17,32
5
Is 54,1 Er 15,9 Ps 112,9
6
5 Mojs 32,39 4 Car 5,7 Jona 2,4.6-7 Ps 70,20 85,13 Tov 13,2 Mudr 16,13 Jk 4,12
7
Ps 74,7 Lk 1,52-53
8
Ps 106,41 112,7-8 74,3 103,5 Jov 9,6 38,6
9
Ps 36,20.28 90,11-12 Zah 4,6 Ps 32,16 1 Mak 3, 18-19
10
Ps 17,13-14 95,13 97,9 Ps 88,24 131,17
11
3,1
Lakot na silnite se prekr{uva, a slabite so sila se zdobivaat. 5 Sitite rabotat za leb, a gladnite po~ivaat. Duri i neplodnata ra|a sedumpati, a mnogudetnata iznemo{tuva. 6 Gospod umrtvuva i oìvuva, odveduva vo pekolot, i povtorno ottamu doveduva nazad. 7 Gospod go pravi ~ovekot siromav i bogat, go poniùva i go vozdiga. 8 Od prav go podiga bedniot, od kal go kreva siromaviot, stavaj}i go da sedne so golemcite, i im go dava vo nasledstvo prestolot na slavata; za{to vo Gospod se stolbovite na zemjava, i Toj vrz niv ja utvrdi vselenata. 9 Gi usli{uva molitvite na molitelot i gi blagoslovuva denovite na pravedniot, za{to ne e spored silata ~ovekot jak. 10 Gospod }e gi iznemo{ti onie {to se prepiraat so Nego. Od nebesata }e zgrmi na niv. (Gospod e svet. Da ne se fali mudriot so mudrosta svoja, da ne se fali silniot so silata svoja, da ne se fali bogatiot so bogatstvoto svoe, tuku sekoj, koj saka da se fali, neka se fali deka Go razbira i Go znae Gospod). Gospod }e gi sudi krai{tata na zemjata, }e mu dade sila na Svojot car i }e ja vozvi{i mo}ta na pomazanikot Svoj. 11 (I go ostavija tamu Samoil pred Gospod). Elkana zamina za Rama vo svojot dom, a mom~eto ostana da Mu sluì na Gospod pokraj sve{tenikot Ilij.
4
na onoj {to prinesuva{e `rtva: Daj 18 meso za pe~ewe na sve{tenikot; toj ne- 14,3 2 Mojs ma da zeme od tebe vareno meso, ami daj 28,4.6 2 Car 6,14 surovo. Sir 45,10 16 I ako nekoj mu re~e{e: Prvo neka izgori lojot, kako {to e redot, i posle 21 1 Mojs zemi si, kolu {to ti saka du{ata, toj 21,1-2 }e re~e{e: Ne, daj sega, ako ne, nasila 25 }e zemam. 2 Mojs 4,21 17 I grevot na tie mladi lu|e be{e Is.N. 11,20 mnogu golem pred Gospod, za{to tie vr- Is 6,9-10 {ea nepravda protiv `rtvite Gospodovi. 18 A mom~eto Samoil sluè{e pred Gospod, oble~eno vo lenen efod. Semejstvoto na Samoil Gornata obleka negova mu ja prave{e majka mu i mu ja donesuva{e sekoja godina, koga doa|a{e so maòt svoj za da prinese godi{na `rtva. 20 Ilij gi blagoslovi Elkana i èna mu i re~e: Da ti dade Gospod deca od ovaa èna kako zamena za ona, koe ti Mu go podari na Gospod! I zaminaa vo svoeto mesto. 21 I ja poseti Gospod Ana, i taa za~na i rodi u{te tri sina i dve }erki. A mom~eto Samoil raste{e pred liceto na Gospod.
19
Ilij gi ukoruva svoite sinovi Ilij , pak, be{e mnogu star i slu{a{e s# {to pravea sinovite negovi so site Izrailci, i deka tie spijat so ènite koi sluèa pokraj vlezot vo skinijata na sobranieto. 23 I im re~e: Zo{to pravite takvi raboti, za{to slu{am lo{i zborovi za vas od siot narod. 24 Ne, deca moi, ne se dobri glasovite {to gi slu{am (za vas. Nemojte da pravite taka, bidej}i glasovite {to gi slu{am deka vie ne mu sluìte dobro na narodot Gospodov, ne se dobri). 25 Ako ~ovek zgre{i protiv ~ovek, }e se pomolat na Boga za nego; no ako ~ovek zgre{i protiv Gospod, koj }e bide toj {to }e moli za nego? No tie ne go poslu{aa glasot na tatkoto svoj, bidej}i Gospod ve}e be{e re{il da gi pogubi.
22
Sinovite na Ilij A sinovite na Ilij bea lo{i lu|e. Tie ne Go poznavaa Gospoda 13 i dolgot na sve{tenikot kon narodot. Koga nekoj prinesuva{e `rtva, slugata na sve{tenikot doa|a{e so vilu{ka vo rakata, dodeka se vare{e mesoto, 14 i ja spu{ta{e vo kotelot, ili vo kotleto, ili vo tavata, ili vo grneto, i {to }e izvadi vilu{kata, toa go zema{e za sebe sve{tenikot. Taka postapuvaa tie so site Izrailci {to doa|aa tamu vo Silom. 15 Duri i pred da izgori lojot, slugata na sve{tenikot doa|a{e i mu vele{e
12
15
3 Mojs 3, 3-5 3,9-11. 14-16
308
PRVA KNIGA CARSTVA
A deteto Samoil s# pove}e i pove}e raste{e i se zdobiva{e so blago27-36 naklonost pred Gospod i me|u lu|eto.
26 Lk 2,52 3,11-14
26
27
9,6-8 3 Car 12,22 13,1-32 17,24 4 Car 1,9 27
Kaznata objavena do Ilij i negovoto semejstvo I dojde eden Bo`ji ~ovek kaj Ilij i mu re~e: Vaka veli Gospod: Neli im se otkriv na tvoite predci, koga tie u{te bea robovi vo Egipet, vo domot na faraonot? 28 I me|u site plemiwa Izrailevi neli gi izbrav niv za sve{tenici, za da pristapuvaat pred Mojot `rtvenik, da kadat temjan, da nosat efod pred Mene? Neli mu doveriv Jas na tatkoviot ti dom eden del od `rtvite paleni za Mene od sinovite Izrailevi? 29 A ti zo{to gi prezre palenite `rtvi Moi i gleda{ so nenasitno oko na Moite prinosi, koi gi odrediv da se prinesuvaat pred Mene? I zo{to gi pretpo~ita{ sinovite svoi pove}e od Mene, goej}i gi so najdobrite delovi od site prinosi od Mojot narod Izrail? 30 Zatoa Gospod Bog Izrailev veli vaka: Jas bev rekol toga{ domot tvoj i domot na tatko ti }e odat pred liceto Moe zasekoga{, no sega Gospod veli Skraja da e od Mene, za{to Jas }e gi proslavam onie, koi Mene Me proslavuvaat, a onie {to Me preziraat }e bidat prezreni. 31 Ete, nastapuvaat dni, vo koi }e go sotram semeto tvoe i semeto na tatkoviot ti dom, taka {to nikoga{ da nema starec vo domot tvoj! 32 Pa ti so negoduvawe }e ja vidi{ Mojata sila, i pokraj site dobrini {to Gospod mu gi napravil na Izrail, i za navek nema da ima starec vo domot tvoj. 33 Sepak, Jas nema da gi otstranam site tvoi od `rtenikot Svoj, no }e ostavam barem eden za da ti presu{at o~ite tvoi i da ti ja ogor~am du{ata, a celoto potomstvo na domot tvoj }e umira od se~iloto na me~ot. 34 I eve ti znak {to }e stane so dvajcata sinovi tvoi Ofni i Fines: i obajcata }e umrat vo eden den. 35 I }e Si postavam veren sve{tenik. Toj }e postapuva po srceto Moe i spo-
red du{ata Moja, i negoviot dom }e go 3,1 napravam cvrst, i toj }e odi pred Mojot 2,11 Ez 7,26 Amos 8, pomazanik zasekoga{. 36 I sekoj {to }e ostane od domot 11-12 Ps 73,9 tvoj, }e dojde da mu se poklonuva za sre- Pla~ 2,9 brena pari~ka i par~e leb i }e re~e: 2 Primi me na nekoja sve{teni~ka dol- 4,15 `nost za da imam par~e leb. 3 Mom~eto Samoil Mu sluè{e na Gospod pod nadzor na Ilij . Slovoto Gospodovo be{e retko vo tie de- 4 1 Mojs novi i nema{e videnija. 22,1.11 2 I se slu~i vo ona vreme, koga Ilij 27,1.18 Mojs 3,4 leè{e na mestoto svoe, a o~ite negovi 2 Is 6,8 bea po~nale da mu slabeat, i toj ne 11 moè{e da gleda, 4 Car 3 i svetilnikot Bo`ji u{te ne be{e 21,12 ugasnal, a Samoil leè{e vo hramot Er 19,3 Gospodov, kade {to be{e kov~egot Bo`ji; 4 Gospod povika kon Samoil: (Samoile! Samoile!) Toj odgovori: Eve me! 5 I dotr~a kaj Ilij i re~e: Eve me! Zo{to me vika{e? No toj odgovori: Jas ne sum te vikal; odi legni si! I toj otide i si legna. 6. No Gospod povika po vtorpat kon Samoil: (Samoile, Samoile!) Toj stana i pak otide kaj Ilij i re~e: Eve me! Ti li me povika? No toj re~e: Jas ne sum te vikal, sinko; odi legni si! 7 Samoil dotoga{ ne go poznava{e glasot na Gospod, za{to u{te ne mu se be{e otkrilo slovoto Gospodovo. 8 Vikna Gospod kon Samoil i tretpat. Toj stana i otide kaj Ilij i re~e: Eve me! Ti li me povika? Toga{ Ilij razbra deka Gospod go vika mom~eto. 9 I mu re~e Ilij na Samoil: Odi legni si, i koga Onoj {to vika, }e te povika, ti kaì: Govori, Gospodi, bidej}i Tvojot sluga slu{a. I otide Samoil i legna na mestoto svoe. 10 I Gospod dojde, zastana i vikna, kako i prethodno: Samoile! Samoile! I Samoil re~e: Govori, Gospodi, bidej}i Tvojot sluga slu{a. 11 I mu re~e Gospod na Samoil: Eve, }e napravam ne{to vo Izrail, taka {to
28
23,9 30,7-8 Sud 8,27 17,5 18,14
Bog go potvrduva Samoil za prorok
2 Mojs 25,22 27,20-21 3 Mojs 24,2-4
29
Ps 2 28,6 71,3
30
1 Mojs 17,1 2 Car 22,26-27 Ps 55,13 116,9 Lk 1,76
31
Zah 11,17 Ps 9,35 37,17 Jov 31,22
34
2 Car 4,11
35
2 Car 7,16.26
309
PRVA KNIGA CARSTVA
12 na sekoj {to }e slu{ne za toa, }e mu za-
2,27-36
17
20,13 25,22 2 Car 3,35 19,14 3 Car 2,23 4 Car 6,31 Ruta 1,17
18
Jov 1,21
19
1 Mojs 26,3 2 Mojs 3,12 Is.N. 1,5 21,45 2 Car 5,1 4 Car 10,10 Lk 1,28
20
Sud 20,1
4,1
Er 47,4 Amos 9,7
yujat i dvete u{i. 12 Vo toj den Jas }e go ispolnam nad Ilij s# ona {to sum zboruval za domot negov, od po~etok do kraj. 13 Jas mu javiv deka }e go kaznam domot negov zasekoga{ zaradi onaa vina, {to toj ja znae{e, bidej}i sinovite negovi hulea na Boga, i toj ne gi zapira{e. 14 I poradi toa se kolnam pred domot na Ilij deka vinata na Ilioviot dom nema da se izbri{e doveka nitu so `rtvi, nitu so prinosi. 15 Samoil spie{e do utrinata. Potoa stana rano i ja otvori vratata na domot Gospodov. Samoil se pla{e{e da mu soop{ti na Ilij za toa videnie. 16 No Ilij go povika Samoil i re~e: Sinko Samoile! Toj odgovori: Eve me! 17 I re~e Ilij: [to ti be{e re~eno? Ne krij od mene; Lo{o }e ti napravi Gospod, i u{te pove}e }e ti dodade, ako sokrie{ od mene bilo {to od s# {to ti be{e kaàno! 18 I Samoil mu soop{ti s# i ne sokri od nego ni{to. Toga{ Ilij re~e: Toj e Gospod; neka napravi ona {to e dobro vo Negovite o~i! 19 Dodeka Samoil raste{e, Gospod be{e postojano so nego, i ne ostana nitu eden Negov zbor neispolnet. 20 I siot Izrail od Dan do Virsavija dozna deka Samoil e udostoen da bide prorok Gospodov. 21 I Gospod prodolùva{e da se javuva vo Silom, otkako mu se be{e otkril na Samoil vo Silom preku slovoto Gospodovo. (I vo celiot Izrail, od edniot kraj na zemjata do drugiot, se veruva{e deka Samoil e prorok Gospodov. Ilij pak mnogu ostare, a negovite sinovi prodolìja da odat po nivniot lo{ pat pred Gospod). Svetiot kov~eg vo racete na neprijatelite
Vo toa vreme Filistejcite se sobraa da vojuvaat protiv Izrail. I izlegoa vo vojna Izrailcite protiv
Filistejcite i postavija logor kaj Even-Ezer, a Filistejcite postavija logor kaj Afek. 2 I Filistejcite se naredija za borba protiv Izrailcite; po~na borbata, i Filistejcite gi razbija Izrailcite, i zaginaa od niv na bojnoto pole okolu ~etiri iljadi du{i. 3 Toga{ narodot dojde vo logorot; i stare{inite Izrailevi rekoa: Zo{to Gospod n# porazi denes pred Filistejcite. Da si go zememe od Silom kov~egot na zavetot Gospodov, i toj }e odi srede nas i }e n# spasi od rakata na neprijatelite na{i. 4 I narodot isprati lu|e vo Silom, pa go donesoa ottamu kov~egot na zavetot na Gospod Savaot, Koj sedi na heruvimi; a pokraj kov~egot na zavetot Bo`ji bea dvajcata sinovi na Ilij: Ofni i Fines. 5 I koga pristigna vo logorot kov~egot na zavetot Gospodov, siot Izrail vosklikna tolku glasno {to zemjata trepere{e. 6 I Filistejcite gi slu{naa radosnite izvici i rekoa: Zo{to li se tie radosni izvici vo logorot na Evreite? I doznaa deka vo logorot pristignal kov~egot Gospodov. 7 I se upla{ija Filistejcite, bidej}i si rekoa: Bog do{ol kaj niv vo logorot. I rekoa: Te{ko nam, za{to takvo ne{to ne se slu~ilo nikoga{ porano. 8 Te{ko nam! Koj }e n# spasi od rakata na Onoj silen Bog? Toa e Onoj Bog {to udri po Egip}anite so sekakvi nevolji vo pustinata. 9 Stegnete se, o Filistejci, i bidete hrabri za da ne stanete robovi na Evreite, kako {to se tie vo ropstvo pod vas! Bidete maì i borete se so niv! 10 I Filistejcite udrija, Izrailcite bea razbieni, i sekoj izbega vo {atorot svoj. Porazot be{e mnogu golem; od Izrailcite padnaa trieset iljadi pe{aci. 11 Kov~egot Bo`ji be{e zemen, a obajcata Iliovi sinovi, Ofni i Fines, zaginaa.
3
4 Mojs 10,35-36 Is.N. 6,5 2 Car 11,11
4
2 Car 6,2 4 Car 19,15 Is 37,15 Ps 79,1 1 Let 13,6
5
Is.N. 6,4.19
6
13,19 14,11 29,3
8
2 Mojs 7-11 14-16
9
Sud 13,1
11
Ps 77,64
310
PRVA KNIGA CARSTVA
12
1 Mojs 37,30 44,13 Sud 11,35 2 Car 1,2.11 Ez 27,30 Jov 2,12 Pla~ 2,10
Smrtta na sve{tenikot Ilij i na negovata snaa

12
A eden od Venijaminovite potomci pobegna od mestoto na bitkata i dojde vo Silom istiot den. Oblekata mu be{e ispokinata i glavata vo prav. 13 Koga toj pristigna, Ilij sede{e na 15 stol do vratata i gleda{e kon patot, 3 Car 14,4 bidej}i srceto mu trepere{e za kov~e18 got Bo`ji. I koga toj ~ovek pristigna i 7,15 Sud 3,11.30 javi vo gradot, celiot grad visoko povi4,4 ka. 8,28 14 Ilij go slu{na pla~eweto i re~e: 10,2-3 12,7-9.11 Kakva vreva e toa? I ~ovekot vedna{ 12,13-14 16,31 se pribliì i mu soop{ti na Ilij. 15 Ilij toga{ be{e na devedeset i 21 2 Mojs osum godini; i o~ite mu bea oslabele, i 16,10 toj ne moè{e da gleda. 24,16-17 16 I ~ovekot mu re~e na Ilij: Jas doj40,34-35 3 Car 8, dov od logorot, denes izbegav od mesto10-11 Is 6,3 to na bitkata. I re~e Ilij: [to stana, sinko? 17 I izvestitelot odgovori i re~e: Izrail izbega pred Filistejcite, golem poraz pretrpe, i dvajcata tvoi sinovi, Ofni i Fines, zaginaa, a kov~egot Bo`ji e zaplenet. 18 Koga toj spomna za kov~egot Bo`ji, Ilij padna od stolot kraj vratata na grb, si go skr{i vratot i umre; bidej}i toj be{e star i teòk. Toj be{e sudija na Izrail ~etirieset godini. 19 Snaata negova, ènata na Fines, be{e bremena, ve}e pred ra|awe. Koga ja slu{na vesta deka kov~egot Bo`ji e zaplenet i deka svekorot nejzin i maòt nejzin umrele, se svitka na kolena i rodi, bidej}i $ dojdoa bolkite. 20 I koga taa umira{e, ènite okolu nea $ govorea: Ne pla{i se, ti rodi sin. No taa ne odgovara{e i ne obrnuva{e vnimanie. 21 I go nare~e novoroden~eto Ihavod, mislej}i: Si otide slavata od Izrail so zaplenuvaweto na kov~egot Bo`ji, a i so smrtta na svekorot nejzin i maòt nejzin. 22 Taa zatoa re~e: Otide slavata od Izrail, bidej}i kov~egot Bo`ji e zaplenet.
A Filistejcite go zedoa kov~egot Bo`ji i go prenesoa od Even-Ezer vo A{dod. 2 Go zedoa Filistejcite kov~egot Bo`ji, go vnesoa vo hramot na Dagon i go postavija do ovoj idol. 3 Na drugiot den, otkako ìtelite na A{dod dojdoa rano nautro vo hramot na Dagon, ete, Dagon leì ni~kum na zemja pred kov~egot Gospodov. I go zedoa Dagon i go postavija pak na mestoto negovo. 4 Na sledniot den, otkako stanaa utrinata, ete, Dagon pak leì ni~kum na zemja pred kov~egot Gospodov; glavata na Dagon, (obete stapala na nozete) i obete dlanki na racete negovi bea prese~eni, sekoja oddelno, i leèa na pragot; samo trupot na Dagon be{e ostanal. 5 Poradi toa `recite Dagonovi i site drugi, koi doa|aa vo domot na Dagon vo A{dod, ne stapnuvaat na pragot Dagonov do den dene{en (tuku go preskoknuvaat). 6 I rakata Gospodova se protegna vrz ìtelite na A{dod, i Bog gi udri i gi kazni so gnasni ~irovi vo A{dod i okolnite mesta negovi (a vo zemjata se nakotija gluvci i nastana golema voznemirenost vo gradot). 7 Otkako go vidoa toa a{dodcite, rekoa: Da ne ostane kov~egot na Bog Izrailev kaj nas, za{to te{ka Mu e rakata i za nas i za na{iot bog Dagon. 8 I ispratija, ta gi sobraa kaj sebe site filistejski knezovi i rekoa: [to da pravime so kov~egot na Bog Izrailev? A tie rekoa: Neka se prenese kov~egot na Bog Izrailev vo Get. I go ispratija kov~egot na Bog Izrailev vo Get. 9 Otkako go prenesoa, rakata Gospodova dojde vrz gradot i napravi uàs mo{ne golem, i gi udri Gospod gradskite ìteli od mal do golem, i se pojavija na niv izrastoci. 10 Zatoa tie go ispratija kov~egot Bo`ji vo Ekron. I koga kov~egot Bo`ji dojde vo Ekron, ekroncite izvikaa i
Svetiot kov~eg kaj Filistejcite
5,1
Is.N. 11,22 13,3
2
31,10 Sud 16,23 1 Let 10,10
3
Is 19,1 46,1 Ps 96,7
5
Sof 1,9
6
2 Mojs 9,3 5 Mojs 2,15 28,27 Sud 2,15 7,13 12,15
9
Is 22,5 Zah 14,13
10
2 Mojs 10,7
311
PRVA KNIGA CARSTVA
12 rekoa: Go donesoa kaj nas kov~egot na
2 Mojs 2,23
6,2
1 Mojs 41,8 2 Mojs 7,11 Is 2,6 Dan 2,2 4,3-4 5,7-8.12
3
2 Mojs 23,15
4
6,17-18
5
5,3-11 Is.N. 7,19 Jn 9,24 Dela 12,23 Otkr 14,7
Bog Izrailev za da n# pomori nas i narodot na{. 11 I ispratija, ta gi sobraa site filistejski knezovi i rekoa: Ispratete go kov~egot na Bog Izrailev; neka se vrati na mestoto svoe za da ne n# pomori nas i narodot na{. Za{to se pojavi smrten strav: po celiot grad rakata Bo`ja silno se protegna vrz niv, (otkako kov~egot na Bog Izrailev dojde tuka). 12 I onie {to ne umrea, bea zarazeni so gnasni ~irovi, taka {to piskotot od gradot se izdiga{e do neboto. Filistejcite go vra}aat svetiot kov~eg vo Izrail
A kov~egot Gospodov ostana vo oblasta filistejska sedum meseci. 2 I Filistejcite povikaa `reci gata~i, pa rekoa: [to da pravime so kov~egot Gospodov? Pou~ete n#, kako da go ispratime do mestoto negovo? 7 3 Tie, pak, rekoa: Ako sakate da go 4 Mojs 19,2 5 Mojs 21,3 ispratite kov~egot na (zavetot na Gos2 Car 6,3 pod) Bog Izrailev, ne ispra}ajte go bez ni{to, tuku prinesete Mu `rtva za vina; toga{ }e se izlekuvate i }e doznaete, za{to ne otstapuva od vas rakata Negova. 4 I tie zapra{aa: Kakva `rtva za vina treba da Mu prineseme? Tie odgovorija: Spored brojot na filistejskite knezovi pet zlatni predmeti vo forma na izrastoci i pet zlatni gluvci; za{to ednakov e porazot vrz site vas i vrz knezovite va{i; 5 i taka, oblikuvajte izrastoci isti kako va{ite izrastoci i gluvci kako va{ite gluvci {to ja opusto{ija zemjata, i vozdajte Mu slava na Bog Izrailev; moèbi Toj }e ja napravi i polesna rakata Svoja nad vas, nad bogovite va{i i nad zemjata va{a; 6 i zo{to da go oèsto~uvate srceto svoe, kako {to go oèsto~ija srceto svoe Egip}anite i faraonot? Neli, koga Gospod ja pokaà silata Svoja nad niv, onie gi pu{tija i ovie zaminaa. 7 Pa taka, zemete, napravete edna nova kola i zemete dve kravi doilki na koi
6
2 Mojs 7,13.14 8,11.28 9,7.34 10,1 12,31
jarem u{te ne e stavan, i vpregnete gi kravite vo kolata, i teliwata nivni odvedete gi od niv doma! 8 Potoa zemete go kov~egot Gospodov i stavete go na kolata, a zlatnite raboti {to }e Mu gi prinesete kako `rtva za vina, stavete gi vo kov~eè otstrana, pa pu{tete go i neka odi! 9 No gledajte, ako trgne kon predelite svoi, kon Vetsamis, Toj ni go napravil toa golemo zlo. Ako pak ne, }e znaeme deka ne n# porazila Negovata raka, tuku toa stanalo so nas slu~ajno. 10 Taka i napravija: zedoa dve kravi doilki, gi vpregnaa vo kola, a teliwata nivni gi zadràa doma. 11 I go stavija na kolata kov~egot Gospodov, kov~eèto so zlatnite gluvci i zlatnite izrastoci. 12 I trgnaa kravite pravo po patot kon Vetsamis, odea s# po eden pat, odea i mukaa, no ne skr{nuvaa ni desno, ni levo. Filistejskite knezovi odea po niv do predelite na Vetsamis. 13 @itelite na Vetsamis tokmu go `neeja ìtoto vo dolinata i, otkako poglednaa, go vidoa kov~egot Gospodov i se zaraduvaa, poradi toa {to go sretnaa. 14 A kolata dojde vo nivata na bet{eme{anecot Isus i tamu zapre. Ima{e tamu eden golem kamen, i iscepija drva od kolata, a kravite gi prinesoa na Gospod kako `rtva. 15 Levitite go simnaa kov~egot Gospodov i kov~eèto {to be{e do nego, vo koe se nao|aa zlatnite raboti, i gi stavija na golemiot kamen; a ìtelite na Vetsamis Mu prinesoa toj den `rtvi sepalenici i `rtvi za blagodarnost na Gospod. 16 I pette filistejski knezovi go vidoa toa i se vratija istiot den vo Ekron. 17 Zlatnite izrastoci {to Filistejcite Mu gi prinesoa na Gospod kako `rtva za vina, bea: eden za A{dod, eden za Gaza, eden za A{kelon, eden za Get, eden za Ekron; 18 a zlatnite gluvci bea spored brojot na site filistejski gradovi na pette knezovi, od ukrepenite gradovi i otvo-
14
2 Car 24,22 3 Car 19,21
15
Is.N. 3,3 2 Car 15,24 3 Car 8,4
16
Is.N. 13,3
17
6,4
312
PRVA KNIGA CARSTVA
19 renite sela do golemiot kamen, vrz koj
4 Mojs 4,5 4,15.20 2 Car 6,6-7
20
2 Car 6,9 Mal 3,2 Ps 75,7
7,1
2 Car 6,3.4
2
Sud 6,6 10,10
3
1 Mojs 35,2 Is.N. 24,14.23 Sud 10,13 Mt 4,10
4
Sud 2,13 10,10
go stavija kov~egot Gospodov i koj i do den denes se nao|a vo nivata na bet{eme{anecot Isus. 19 (Me|u ìtelite na Vetsamis ne se izraduvaa sinovite na Jehonija {to go vidoa kov~egot Gospodov.) Gospod gi kazni ìtelite na Vetsamis, zatoa {to tie go vidoa kov~egot na zavetot. I Bog ubi od niv sedumdeset du{i. I narodot taguva{e, bidej}i Gospod gi udri so mnogu silen udar. 20 I ìtelite na Vetsamis rekoa: Koj moè da stoi pred Gospod, pred Ovoj svet Bog i kaj kogo od nas }e otide Toj? 21 I ispratija pratenici kaj ìtelite na Kirjat-Jarim da kaàt: Filistejcite go vratija kov~egot Gospodov; dojdete i zemete go kaj vas!
12,19.23 Ps 98,6 Sir 46,16
I dojdoa maì od Kirjat-Jarim, go zedoa kov~egot na zavetot Gospodov i go odnesoa vo ku}ata na Avinadav, na 6 ridot, a sinot negov Eleazar go posSud 20,26 vetija da go ~uva kov~egot na zavetot Is 58,2-7 Gospodov.
Neem 9,1
Filistejcite se pobedeni. Samoil, voda~ na Izrail 2 Od onoj den, koga kov~egot ostana vo Kirjat-Jarim, izmina mnogu vreme, re~isi dvaeset godini. I siot Izrailev dom gleda{e so po~it kon Gospod. 3 I mu re~e Samoil na siot Izrailev dom, velej}i: Ako od s# srce Mu se vra}ate na Gospod, otstranete gi od sredinata svoja tu|ite bogovi i statuite na A{tarta, podgotvete gi srcata svoi za Gospod i Nemu edinstveno sluète Mu, i Toj }e ve izbavi od filistejskite race. 4 I Izrailevite sinovi gi otstranija raznite Vaalovci i A{tarti i po~naa da Mu sluàt samo na Gospod. 5 I re~e Samoil: Soberete gi site Izrailci vo Micpa, i jas }e Mu se pomolam na Gospod za vas. 6 I se sobraa vo Micpa, i crpea voda, ja isturaa pred Gospod, i postea toj den, velej}i: Zgre{ivme pred Gospod. A Samoil im sude{e na sinovite Izrailevi vo Micpa.
Koga Filistejcite slu{naa deka sinovite Izrailevi se sobrale vo Micpa, knezovite nivni izlegoa protiv Izrail; Izrailcite, otkako go slu{naa toa, se upla{ija od Filistejcite. 8 Toga{ Izrailevite sinovi mu rekoa na Samoil: Ne prestanuvaj da Go moli{ Gospoda, na{iot Bog za nas, ta nekako da n# spasi od filistejskite race. (I Samoil re~e: Ne moè da bide toa, jas da otstapam od Gospod, mojot Bog, i da ne molam za vas, vo moite molitvi.) 9 I Samoil zede edno jagne cical~e i go prinese, (zaedno so siot narod), kako `rtva sepalenica na Gospod; povika Samoil kon Gospod za Izrail i Gospod go slu{na. 10 I koga Samoil ja prinesuva{e sepalinicata, Filistejcite dojdoa da se borat protiv Izrail. No toj den Gospod zagrme so silen tatne` nad Filistejcite i isprati protiv niv silen uàs, i tie taka se zbrkaa {to padnaa pred Izrail. 11 Izrailcite izlegoa od Micpa, gi gonea Filistejcite i gi razbivaa s# do pod Bet-Kar. 12 I Samoil zede eden kamen i go stavi me|u Micpa i [en, i go nare~e Even-Ezer {to zna~i Do ovde ni pomogna Gospod . 13 Taka bea skroteni Filistejcite i ne se osmeluvaa pove}e da dojdat vo predelite Izrailevi. I rakata Gospodova be{e vrz Filistejcite vo tekot na site denovi na Samoiloviot ìvot. 14 A mu bea vrateni na Izrail gradovite {to Filistejcite gi bea prezele od Izrail, od Ekron duri do Get, i Izrail gi oslobodi predelite nivni od filistejskite race, i nastana mir me|u Izrail i Amorejcite. 15 I Samoil be{e sudija nad Izrail za site denovi na svojot ìvot. 16 I sekoja godina ode{e i go obikoluva{e Vetil, Gilgal i Micpa, i mu sude{e na Izrail po site tie mesta. 17 Potoa se vra}a{e vo Rama, bidej}i tamu be{e ku}ata negova, tamu ìvee{e i tamu mu sude{e na Izrail, a tamu izgradi i `rtvenik na Gospod.
7
7
17,11
8
2 Mojs 17,4 17,8-13 Ps 98,6 Sir 46, 16-18
9
2 Mojs 29,38 3 Mojs 23,12 Ps 21,5
10
Is.N. 10,10-11 Sud 5,20-21 2 Car 22,14-15
12
1 Mojs 35,14 Is.N. 4,9
13
2 Mojs 9,3 5 Mojs 2,15 Sud 4,23 8,28 11,33 2 Car 24,17
15
Sud 4,4 12,7-9.11 12,13-14 16,31
313
PRVA KNIGA CARSTVA
8,1
5 Mojs 16,18
3
2,12 2 Mojs 23,8 5 Mojs 16,19 Ps 14,5 Pla~ 3,35
5
5 Mojs 17,14-15
6
15,11
7
10,19 2 Mojs 16,8 Sud 8,22-23
8
Sud 10,13 3 Car 9,9 Ps 77,12-17
11
2 Car 15,1 3 Car 1,5 5,6
12
22,7
A koga Samoil ostare, gi postavi svoite sinovi za sudii nad Izrail. 2 Imeto na negoviot prvoroden sin be{e Joil, a imeto na vtoriot sin negov Avija; tie bea sudii vo Virsavija. 3 No sinovite negovi ne odea po negovite pati{ta, tuku se vpu{tija vo koristoqubie, zemaa podaroci i sudea krivo. 4 Toga{ se sobraa site stare{ini Izrailevi, dojdoa kaj Samoil vo Rama 5 i mu rekoa: Ete, ti ostare, a sinovite tvoi ne odat po tvoite pati{ta. Zatoa postavi ni car, koj }e ni sudi, kako {to e kaj drugite narodi. 6 Ovie zborovi ne mu bea prijatni na Samoil, koga rekoa: Daj ni car, koj }e ni sudi. I Samoil Mu se pomoli na Gospod. 7 A Gospod mu re~e na Samoil: Poslu{aj go glasot na narodot za s# {to ti govorat. Za{to tie ne te otfrlija tebe, tuku Me otfrlija Mene za da ne caruvam nad niv. 8 Kako {to postapuvaa so Mene, od onoj den koga gi izvedov od Egipet, do denes koga Me ostavija i po~naa da im sluàt na drugi bogovi, taka postapuvaat i so tebe. 9 Zatoa, sega poslu{aj go glasot nivni! Samo sve~eno opomeni gi i objavi im gi pravata na carot {to }e caruva nad niv. Pravata na carot I Samoil im gi soop{ti site tie zborovi Gospodovi na narodot, koj bara{e od nego car, 11 i re~e: Eve, kakvi }e bidat pravata na carot {to }e caruva nad vas: toj }e gi zema sinovite va{i i }e gi pravi svoi kolari i svoi kowanici i tie }e odat pred kolite negovi; 12 i }e si gi nazna~uva za zapovednici nad iljada, i zapovednici nad pedesetmina, }e gi postavi da mu gi obrabotuvaat nivite, da go `neat ìtoto i da mu pravat vojni~ko oru`je i s# {to e potrebno za kolite negovi.
10
Izrailcite baraat car
]e gi zema }erkite va{i za da pravat mirizlivi masla, da gotvat jadewa i da pe~at leb. 14 ]e vi gi zema najdobrite va{i nivi, lozja i maslinovi gradini i }e im gi dava na slugite svoi. 15 ]e zema desetok od posevite va{i i od lozjata va{i i }e im go dava na evnusite svoi i na slugite svoi. 16 ]e gi zema robovite va{i i robinkite va{i, najdobrite momci va{i i magariwata va{i i }e gi upotrebuva za svoja rabota. 17 ]e zema desetok od va{iot siten dobitok, a vie sami }e mu bidete robovi; 18 A eden den koga }e zaofkate od carot svoj {to samite ste si go izbrale, Gospod nema da vi odgovori toga{. 19 No narodot ne saka{e da go poslu{a glasot na Samoil i re~e: Ne, neka ima car nad nas, 20 i nie }e bideme kako drugite narodi }e ni sudi na{iot car i }e odi pred nas, i }e gi vodi na{ite vojni. 21 I Samoil, otkako gi islu{a site tie zborovi na narodot, Mu gi kaà na Gospod. 22 I Gospod mu re~e na Samoil: Poslu{aj go glasot nivni i postavi im car. I Samoil im re~e na Izrailcite: Neka si odi sekoj vo svojot grad!
13
14
3 Car 21, 1-24
18
3 Car 12, 3-4 Mih 3,4 Izreki 1,25-28
9,1
14,51 1 Let 9, 36-39
2
10,23
3
Sud 10,4 12,14
Ima{e eden viden ~ovek od Venijaminovite sinovi, po ime Kis, sin na Aviel, sin na Ceror, sin na Behorat, sin na Afijah, sin na nekojsi Venijaminovec. 2 Toj ima{e sin, po ime Saul, mlad i ubav. Nikoj od Izrailcite ne be{e poubav od nego, a i za glava toj be{e povisok od site lu|e. 3 I na Sauloviot tatko Kis mu se zagubija magaricite, pa mu re~e Kis na sinot svoj Saul: Zemi so sebe eden od slugite i stani, ta odi i pobaraj gi magaricite. 4 I toj ja mina Efremovata Gora, ja minaa i zemjata [ali{a, no ne gi najdoa; ja minaa i zemjata [aalim, i tamu
Saul i izgubenite magarici
314
PRVA KNIGA CARSTVA
5 gi nema{e; potoa ja minaa i Venijami6
2,27 5 Mojs 33,1 Sud 13,6 3 Car 13,1
10,2
7
4 Mojs 22,7 3 Car 14,3 4 Car 4,42 5,15 Ez 13,19 Mih 3,11
9
2 Car 24,11 1 Let 26,28 Is 30,10
11
1 Mojs 24,15 2 Mojs 2,16
12
5 Mojs 12,2 3 Car 3,4 12,31
13
3 Mojs 3,1
novata zemja, no ne gi najdoa. 5 A koga dojdoa vo zemjata Cuf, Saul mu re~e na slugata svoj {to be{e so nego: Da se vratime, za{to tatko mi nema ve}e da se griì za magariwata, tuku pove}e }e bide zagrièn za nas. 6 No slugata mu re~e: Eve, vo ovoj grad ima eden Bo`ji ~ovek. Toj e mnogu po~ituvan ~ovek. S# {to }e kaè toj, se ispolnuva. Da otideme sega tamu; moèbi, }e ni go pokaè na{iot pat, po koj da odime. 7 I mu re~e Saul na slugata svoj: Dobro, da odime, no {to }e mu odneseme na toj ~ovek? Za{to leb ne ostana vo torbite na{i, a i podaroci nema za da mu odneseme na Bo`jiot ~ovek. [to imame? 8 Slugata, pak, mu odgovori na Saul i re~e: Ete, vo rakata moja ima ~etvrt {ekel srebro. ]e mu go dadam na Bo`jiot ~ovek, i toj }e ni go pokaè patot na{. 9 Porano kaj Izrailcite, koga nekoj odel da Go pra{a Boga, velel vaka: Da odime kaj gleda~ot. Za{to toj, kogo denes go narekuvaat prorok, porano se vikal gleda~. 10 I mu re~e Saul na slugata svoj: Dobro veli{, da odime! I otidoa vo gradot, kade {to be{e ~ovekot Bo`ji. 11 Koga vleguvaa vo gradot, sretnaa devojki, koi bea izlegle da si napolnat voda, i gi zapra{aa: Ima li tuka gleda~? 12 Tie im odgovorija i rekoa: Ima, ete, toj e pred vas; samo pobrzajte; toj denes dojde vo gradot, bidej}i narodot denes prinesuva `rtva na ridot. 13 Koga }e dojdete vo gradot, }e go zate~ete, pred da se iska~i na ridon za da ru~a, za{to narodot nema da po~ne da jade, dodeka toj ne dojde; bidej}i toj }e ja blagoslovi `rtvata, i potoa pokanetite }e po~nat da jadat; i taka, odete, tokmu sega }e go zate~ete. Saul go sretnuva Samoil I otidoa vo gradot. A koga dojdoa srede grad, ete, i Samoil im izleguva vo presret za da odi na ridot.
14
A den pred Saulovoto doa|awe, Gospod mu otkri na Samoil i re~e: 16 Utre vo ova vreme }e ti ispratam eden ~ovek od Venijaminovata zemja, i ti pomazaj go za vladetel na Mojot narod Izrail. Toj }e go spasi narodot Moj od filistejskite race; za{to Jas poglednav milostivo na Mojot narod, bidej}i povikot negov stigna do Mene. 17 Koga Samoil go vide Saul, Gospod mu re~e: Ete go ~ovekot, za kogo ti govorev. Toj }e vladee nad Mojot narod. 18 Saul se pribliì do Samoil kaj vratata i go zapra{a: Kaì mi, kade e ku}ata na gleda~ot? 19 Samoil mu odgovori na Saul i re~e: Jas sum gleda~ot, odi pred mene na ridon; i vie }e ru~ate denes so mene; jas }e te pu{tam izutrina, i }e ti kaàm s# {to ima{ na srceto. 20 A za magaricite {to se zagubija pred tri dena, ne griì se, tie se najdeni. Ta za kogo e s# ona {to e najsakano vo Izrail? Neli e za tebe i za celiot dom na tvojot tatko? 21 Saul odgovori i re~e: Ne sum li jas sin od Venijaminovoto pleme, edno od najmalite Izrailevi plemiwa? I domot moj neli e najmal me|u domovite od Venijaminovoto pleme? Toga{, zo{to mi go govori{ toa? 22 Samoil go zede Saul i slugata negov, gi vovede vo sobata, i im dade prvo mesto me|u pokanetite, koi bea triesetina du{i. 23 I mu re~e Samoil na gotva~ot: Donesi go onoj del {to ti go bev dal i za koj ti bev rekol: za~uvaj go kaj sebe. 24 I gotva~ot ja zede ple{kata i s# {to be{e na nea, i go stavi toa pred Saul. I re~e Samoil: Ete, toa e prineseno, stavi go pred sebe i jadi, bidej}i toa e za~uvano zaradi tebe koga go svikav narodot. I toj den Saul ru~a{e so Samoil. 25 Potoa tie slegoa od ridot vo gradot, i Samoil razgovara{e so Saul na pokrivot, (a i poslaa za Saul na pokrivot i toj spie{e).
15
16
Sud 13,5 2 Car 3,18
17
16,12
21
18,18 2 Mojs 3,11 4,1 Sud 6,15 Er 1,6
24
3 Mojs 7,32-33 4 Mojs 18,18
315
PRVA KNIGA CARSTVA
Utrinata tie stanaa tokmu koga zazori zorata. Samoil go povika Saul na pokrivot i re~e: Stani, jas }e te ispratam. Saul stana, i obajcata, toj i Samoil, izlegoa od ku}ata. 27 Koga nabliùvaa kon krajot na gradot, Samoil mu re~e na Saul: Kaì mu na slugata da odi pred nas, i toj otide napred, A ti sega zastani, i jas 2 }e ti otkrijam {to re~e Bog. 1 Mojs
26
10,1
26,19 5 Mojs 4,20 9,26.29 2 Car 14,16 20,19 21,3 3 Car 8,51.53 4 Car 9,1-3 21,14
35,19-20 48,7
3
1 Mojs 35,8
I zede Samoil sad so maslo, go izlea vrz glavata negova, go bak4 Car 3,15 na i re~e: Eve, Gospod te pomaza za 6 vladetel na Svoeto nasledstvo (vo 11,6 Izrail i ti }e vladee{ nad narodot 19,23-24 Gospodov i }e gi izbavi{ od racete na 4 Mojs 11,25 okolnite neprijateli nivni, i ete ti Sud 3,10 znak deka Gospod te pomazal za vlade14,6.19 tel na Svoeto nasledstvo). 7 2 I, koga }e trgne{ sega od mene, }e 1 Mojs 39,2 Is.N. 1,5 sretne{ dva ~oveka blizu do RahiliSud 6,12 niot grob, vo Venijaminovite predeli, vo Celcah, i tie so radost }e ti kaàt: Se najdoa magaricite {to ode{e da gi bara{, i ete, tatko ti, zaboravaj}i gi magaricite, se obespokoi za vas, velej}i: [to stana so sinot moj? 3 Otkako }e otide{ ponatamu i }e dojde{ kaj Tavorskiot dab, i tamu }e te sretnat trojca lu|e, koi odat kaj Boga vo Vetil: edniot nosi tri jariwa, drugiot nosi tri leba, a tretiot nosi mev so vino. 4 I tie }e te pozdravat i }e ti gi dadat dvata leba, i ti }e gi zeme{ od racete nivni. 5 Potoa }e dojde{ na Bo`jiot rid, kade {to e filistejskata straà, (tamu se filistejskite na~alnici); i koga }e vleze{ tamu vo gradot, }e sretne{ grupa proroci, koi sleguvaat od ridot, i pred niv psaltir i timpani, svirki i harfi, i }e prorokuvaat; 6 i Duhot Gospodov }e sleze vrz tebe, i ti }e prorokuva{ zaedno so niv i }e stane{ drug ~ovek. 7 Koga }e gi prepoznae{ ovie znaci, toga{ pravi ona {to moè rakata tvoja, za{to so tebe e Bog.
5
10
Samoil go posvetuva Saul za car na Izrail
Odi pred mene vo Gilgal, kade {to i jas }e dojdam kaj tebe za da prinesam `rtva sepalenica i `rtvi za blagodarnost. Sedum dena ~ekaj, dodeka da dojdam kaj tebe, i toga{ }e ti kaàm {to da pravi{. 9 I {tom Saul se svrte za da si odi od Samoil, Bog mu dade drugo srce, i site onie znaci se zbidnaa vo istiot den. 10 Koga dojde do ridot, ete, go presretna grupata proroci, i Duhot Bo`ji sleze vrz nego, i toj prorokuva{e me|u niv. 11 Site {to go poznavaa do v~era i zav~era, otkako vidoa deka toj prorokuva so prorocite, si velea eden na drug: [to se slu~ilo so Kisoviot sin? Zar i Saul e me|u prorocite? 12 I eden od onie {to bea tamu, odgovori i re~e: Pa koj e nivniot tatko? Zatoa izleze izreka: Zar i Saul e me|u prorocite? 13 I toj prestana da prorokuva i otide na ridot. 14 A Sauloviot ~i~ko go pra{a nego i slugata negov: Kade odevte? Toj odgovori: Pa gi baravme magaricite, no, otkako vidovme deka gi nema, navrativme kaj Samoil. 15 I Sauloviot ~i~ko re~e: Raskaì mi {to vi re~e Samoil. 16 I Saul mu kaà na ~i~ko si: Toj ni javi deka magaricite se najdeni. A ona {to Samoil mu go kaà za caruvaweto, ne mu go kaà.
8
8
13,8
9
Sof 3,9
10
19,20-24
11
19,24 Mt 13, 54-56 Jn 7,15
18
8,7-8 12,6-8 2 Mojs 20,2 Sud 6,8-9
Saul izbran za car so frlawe `drepka I Samoil go svika narodot pri Gospod vo Micpa, 18 i im re~e na sinovite Izrailevi: Taka govore{e Gospod, Bog Izrailev: Jas go izvedov Izrail od Egipet i ve spasiv od racete na Egip}anite, od racete na site carstva {to ve pritiskaa. 19 A vie sega Go otfrlivte va{iot Bog, Koj ve spasi od site va{i maki i nevolji, i Mu rekovte: postavi ni car. I zatoa zastanete sega pred Gospod, spored va{ite plemiwa i spored svoite rodovi!
17
316
PRVA KNIGA CARSTVA
20-21
14,40-41 Is.N. 7,14 7,16-18
24
3 Car 1,25.39 4 Car 11,12
25
8,11-18 2 Mojs 24,7 5 Mojs 17,14-20 Is.N. 24,26
26
14,52
27
11,12-13
11,1
Sud 21,8
2
4 Mojs 16,14
4
30,4 1 Mojs 21,16 Sud 2,4 2 Car 13,36
I zapoveda Samoil da minuvaat site plemiwa Izrailevi, i so `drepka be{e poso~eno Venijaminovoto pleme. 21 I mu zapoveda na Venijaminovoto pleme da minuva spored domovite nivni, i be{e poso~en Matrieviot rod; i go dovedoa Matrieviot rod ~ovek po ~ovek, i be{e poso~en Saul, Kisoviot sin; i go baraa, no ne go najdoa. 22 I pak Go zapra{aa Gospoda: ]e dojde li toj ~ovek tuka? I Gospod odgovori: Ene go, toj se krie me|u zapregata. 23 Go najdoa tamu i go izvadija ottamu; toj zastana srede narodot: a od ramenicite svoi ugore be{e povisok od site. 24 I Samoil mu re~e na siot narod: Gledate li, kogo go izbra Gospod? Kako nego nema me|u siot narod. Toga{ siot narod izvika i re~e: Da ìvee carot! 25 I Samoil mu gi izloì na narodot pravilata na caruvaweto, gi napi{a vo kniga, i ja stavi pred Gospod. I go raspu{ti siot narod, sekoj vo domot svoj. 26 Isto taka i Saul si otide doma, vo Giva; a so nego otide i grupa lu|e, ~ii srca gi trogna Gospod. 27 A lo{ite lu|e rekoa: Ta toj li }e n# spasi? I go prezrea i ne mu prinesoa darovi.
20
I (Po eden mesec) dojde Amonecot Nahas i go opkoli Jave{ Galaadski. I site ìteli na Jave{ mu rekoa na Nahas: Sklu~i so nas sojuz, i nie }e ti sluìme! 2 No Amonecot Nahas im re~e: ]e sklu~am sojuz so vas, no pod uslov, na sekogo od vas da mu go izvadam desnoto oko i so toa da nanesam sram vrz celiot Izrail. 3 Stare{inite na Jave{ mu rekoa: Daj ni rok od sedum dena da ispratime pratenici po site izrailski oblasti, i, ako nikoj ne ni pomogne, }e ti se predademe. 4 I pratenicite dojdoa vo Giva Saulova i mu gi raskaàa na narodot glas-
11
Saul izvojuva pobeda nad Amoncite
no tie zborovi; i siot narod izvika i zaplaka. 5 A ete, Saul doa|a{e od niva po volovite svoi i re~e: [to stanalo so narodot, ta pla~e? I mu gi kaàa zborovite na ìtelite na Jave{. 6 I sleze Duhot Bo`ji vrz Saul, otkako gi ~u tie zborovi, i silno se razgnevi; 7 pa zede dva vola, gi ise~e na par~iwa i gi isprati po site izrailski predeli preku tie pratenici, objavuvaj}i deka taka }e bide postapeno so volovite na sekogo {to nema da trgne po Saul i po Samoil. I strav Gospodov padna vrz narodot, i trgnaa site kako eden ~ovek. 8 Saul gi prebroi vo Bezek, i se najdoa sinovite Izrailevi trista iljadi i maì Judini trieset iljadi. 9 I im re~e na dojdenite pratenici: Vaka kaète im na ìtelite na Jave{ Galaadski: utre }e imate pomo{ {tom }e pripe~e sonceto. I pratenicite otidoa i im javija na jave{kite ìteli, i tie se zaraduvaa. 10 I ìtelite na Jave{ mu rekoa na Nahas: Utre }e vi se predademe, i pravete so nas {to sakate. 11 Sledniot den Saul go razdeli narodot vo tri grupi, i tie se provlekoa srede logorot po utrinskata straà i do dnevniot pripek gi porazija Amoncite; drugite Amonci se rasprsnaa taka {to od niv ne ostanaa ni dvajca zaedno. 12 Toga{ narodot mu re~e na Samoil: Koi bea tie {to rekoa Ta Saul li }e caruva nad nas? Dajte gi tie lu|e, i nie }e gi ubieme. 13 No Saul re~e: Denes ne treba nikoj da se ubie, za{to denes Gospod izvr{i spasenie vo Izrail. 14 I Samoil mu re~e na narodot: Da odime vo Gilgal i tamu odnovo da go osvetime caruvaweto. 15 I siot narod otide vo Gilgal i go postavija tamu Saul za car pred Gospod, vo Gilgal, i prinesoa tamu `rtvi za blagodarnost pred Gospod. I se proveselija tamu mnogu, Saul i site Izrailci.
6
Sud 3,10 6,34 11,29 14,6.19 15,14
7
1 Mojs 15,10.17 Sud 19,29 21,5.8.10 Er 34,18
8
Sud 20,2
10
11,3
11
2 Mojs 14,24 Sud 7,16 9,43 2 Car 18,2
12
10,27 Lk 19,27
13
19,5 2 Car 19,21-22
14
10,25
317
PRVA KNIGA CARSTVA
12,1
8,7.9.22 10,24 11,14-15
2
8,1.5.20
3
2 Mojs 20,17 4 Mojs 16,15 35,31-32 5 Mojs 16,19 Amos 4,1 Dela 20,33
5
Dela 24,20
6
2 Mojs 6,26
7
Sud 5,11 Is 1,18 Mih 6,1-5
8
2 Mojs 1, 8-12 2,23 3,7-10 4,14-16 4,27-30
9
Sud 3,12-14 4,1-2 10,7 13,1
10
Sud 10,10.15
11
Sud 6-8 11,1-12,7
I Samoil mu re~e na siot Izrail: Ete, jas go poslu{av va{iot glas vo s# {to mi rekovte, i vi postaviv car, 2 i eve, carot odi pred vas: a jas ostarev i pobelev; i sinovite moi se so vas. Jas, pak, odev pred vas od mojata rana mladost do denes. 3 Pa eve me, svedo~ete protiv mene pred Gospod, i pred Negoviot pomazanik: komu sum zel vol, komu sum zel magare, kogo sum izmamil i kogo sum potiskal, od kogo sum zel dar i sum gi zatvoril o~ite pred deloto negovo, jas }e vi go vratam. 4 I odgovorija: Ti ne si n# izmamuval, nitu si n# izma~uval i od nikogo ni{to ne si zel. 5 I toj im re~e: Svedok protiv vas e Gospod, svedok e i pomazanikot Negov vo ovoj den deka ne najdovte ni{to protiv mene. I tie odgovorija: Svedok e. 6 Toga{ Samoil mu re~e na narodot: Svedok e Gospod, Koj gi postavi Mojsej i Aron i Koj gi izvede va{ite predci od egipetskata zemja. 7 A sega zastanete, i jas }e se sudam so vas pred Gospod za site dobri dela {to Toj vi gi napravi vam i na predcite va{i. 8 Koga Jakov dojde vo Egipet, i predcite va{i po~naa da povikuvaat kon Gospod, Gospod gi isprati Mojsej i Aron, i tie gi izvedoa predcite va{i od Egipet i gi naselija na ova mesto. 9 No tie Go zaboravija Gospoda, svojot Bog, i Toj gi predade vo racete na Sisera, asirskiot vojvoda, i vo racete na Filistejcite i vo racete na moavskiot car, koi vojuvaa protiv niv. 10 A koga povikaa pak kon Gospod i rekoa: ,Zgre{ivme {to Go ostavivme Gospoda i po~navme da im sluìme na Vaalovci i na A{tarti, spasi n# sega od racete na neprijatelite na{i, i nie }e Ti sluìme Tebe. 11 Toga{ Gospod gi isprati Jerovaal i Bedan, Eftaj i Samoil i ve spasi od
12
Govorot na Samoil pred Izrailcite
racete na okolnite neprijateli va{i, i vie ìveevte vo mir. 12 No koga vidovte deka amonskiot car Nahas odi protiv vas, vie mi rekovte: Ne, neka vladee car nad nas, iako Gospod, va{iot Bog, e va{ Car. 13 I taka, eve go carot {to go izbravte, kogo go sakavte; ete, Gospod vi postavi car. 14 Ako se odnesuvate so po~it kon Gospod i Mu sluìte, ako go slu{ate glasot Negov i ne se protivite na zapovedite Gospodovi, vie i carot va{, koj vladee nad vas, }e odite po Gospod, va{iot Bog, (toga{ rakata Gospodova nema da bide protiv vas); 15 ako, pak, ne go slu{ate glasot Gospodov i po~nete da se protivite na zapovedite Gospodovi, rakata na Gospod }e bide protiv vas, i protiv va{iot car. 16 A sega stanete i poglednete go golemoto delo, {to Gospod go izvr{i pred o~ite va{i: 17 neli e sega p~eni~na ètva? No jas }e Go povikam Gospoda, i Toj }e isprati grom i do`d, i vie }e doznaete i }e vidite, kolku e golemo zloto {to go napravivte pred o~ite na Gospod, baraj}i za sebe car. 18 I Samoil Go povika Gospoda, i Gospod isprati grom i do`d vo toj den; i siot narod mnogu se ispla{i od Gospod i od Samoil. 19 I siot narod mu re~e na Samoil: Pomoli se za slugite svoi pred Gospod, tvojot Bog, za da ne umreme; za{to kon site grevovi na{i dodadovme u{te edno zlo, koga baravme za sebe car. 20 A Samoil mu odgovori na narodot i re~e: Ne pla{ete se, vie go napravivte, vistina, toa zlo, no samo ne otstapuvajte od Gospod, i sluète Mu na Gospod od s# srce, 21 i ne odete po ni{to`ni bogovi, koi nema da vi donesat korist i nema da ve spasat, bidej}i se bespolezni. 22 A Gospod nema da go ostavi narodot Svoj zaradi Svoeto golemo ime, bidej}i na Gospod Mu be{e milo da ve izbere za Svoj narod;
12
8,6.19 11,1 Sud 8,23
13
8,5 10,24 Os 13,11
14
5 Mojs 9,23 13,5 Is.N. 24,14
15
5 Mojs 1,26.43 2,15 28,15 Is.N. 24,20 Sud 2,15
16
2 Mojs 14,13.31
17
7,9-10 2 Mojs 19,19 Sud 6,36-40
18
2 Mojs 14,31 Is.N. 4,14
19
2 Mojs 9,28 Jk 5,15
20
5 Mojs 4,29-6,5 11,13 Er 29,13
21
5 Mojs 11,16 Is 41,29 44,9-10 Er 2,11 16,19 Avak 2,18
22
5 Mojs 26,16-19 27,9-10 Is.N. 7,9 3 Car 6,13 Ez 20,9.14 20,44 Ps 78,9 93,14
318
PRVA KNIGA CARSTVA
isto taka i jas nema da si dozvolam grev pred Gospod da prestanam da se molam za vas, i }e vi go pokaùvam dobriot i praviot pat. 24 Samo odnesuvajte se so strahopo~it kon Gospod i sluète Mu vistinski od seto svoe srce, za{to vidovte kakvi golemi dela izvr{i Toj so vas; 24 25 ako pak pravite zlo, toga{ i vie i 5 Mojs 10,21 carot va{ }e zaginete.
23
23
2,30 20,2.9 1 Mojs 44,7.17 Is.N. 24,16 3 Car 8,36 Rim 1,9 Kol 1,9 2 Tim 1,3
Joil 2,21 Ps 125,2-3 Prop 12,13
25
1 Mojs 19,15.17 4 Mojs 16,26 5 Mojs 30,17-18 Is.N. 24,20
13,1
2 Car 2,10 5,4 3 Car 14,21 16,23.29 22,52 Dela 13,21
2
10,26
3
10,5 Sud 3,27 6,34 2 Car 20,1
4
27,12 1 Mojs 34,30 2 Mojs 5,21 2 Car 10,6 16,21
5
Is.N. 11,4 Sud 7,12 2 Car 17,11
6
14,11 Sud 6,2
8
10,8
Gnevot protiv Filistejcite. Grevot na Saul Saul ima{e trieset godini koga po~na da caruva; i caruva{e nad Izrail dve godini2. 2 Saul si odbra tri iljadi Izrailci: dve iljadi bea zaedno so Saul vo Mihmas i vo gorata vetilska, i iljada bea so Jonatan vo Giva Venijaminova: a ostanatiot narod toj go isprati vo nivnite {atori. 3 Jonatan ja razbi filistejskata straà {to be{e vo Geva; Filistejcite slu{naa za toa, a Saul zatrubi so truba po celata zemja, vikaj}i: Neka slu{nat Evreite! 4 Koga siot Izrail slu{na deka Saul ja razbil filistejskata straà i deka Izrail stanal omrazen za Filistejcite, narodot se sobra kaj Saul vo Gilgal. 5 A Filistejcite se sobraa za vojna protiv Izrail: trieset iljadi koli i {est iljadi kowica, i mno{tvo narod, kako pesokot na morskiot breg; i dojdoa, ta postavija logor vo Mihmas, na istok od Bet-Aven. 6 Izrailcite, otkako vidoa deka se vo opasnost, bidej}i narodot be{e pritesnet, se krieja vo pe{teri i dupki, vo kameni mesta, vo puknatini i rovovi; 7 a nekoi od Evreite minaa od onaa strana na Jordan, vo zemjata Gadova i Galaadska; Saul, pak, be{e u{te vo Gilgal, i siot narod {to be{e so nego, se be{e upla{il. 8 I toj ~eka{e sedum dena do rokot, ozna~en od Samoil, no Samoil ne doa|a{e vo Gilgal. I narodot po~na da se razbeguva od nego.
13
I Saul re~e: Donesete go kaj mene odredenoto za sepalenici i za `rtvi za blagodarnost. I prinese `rtva. 10 A {tom zavr{i so prinesuvaweto na `rtvata, ete dojde Samoil, i Saul mu izleze vo presret da go pozdravi. 11 A Samoil zapra{a: [to si napravil? Saul odgovori: Vidov deka narodot se razbega od mene, a ti ne dojde vo zakaànoto vreme. Filistejcite pak se bea sobrale vo Mihmas, 12 toga{ si pomisliv: Sega }e se spu{tat vrz mene Filistejcite vo Gilgal, a jas, pak, s# u{te ne sum Go pra{al Gospoda, pa zatoa re{iv da prinesam `rtva. 13 I Samoil mu re~e na Saul: Lo{o si postapil {to ne si ja ispolnil zapovedta na Gospod, tvojot Bog, koja ti be{e dadena, za{to denes Gospod saka{e da go zacvrsti caruvaweto tvoe nad Izrail zasekoga{. 14 A sega tvoeto caruvawe ne }e moè da opstane: Gospod }e si najde ma` spored srceto Svoe i }e go nazna~i za vladetel nad narodot Negov, za{to ti ne go ispolni ona {to ti be{e zapovedal Gospod. 15 I stana Samoil, ta otide od Gilgal vo Giva Venijaminova, (drugite, pak lu|e otidoa po Saul protiv neprijatelskite grupi, koi gi napadnaa koga odea od Gilgal vo Giva Venijaminova); a Saul gi prebroi lu|eto {to bea so nego. Tie bea okolu {estotini maì. 16 Saul so sinot svoj Jonatan i lu|eto {to se nao|aa pokraj niv, postavija logor vo Geva Venijaminova (i pla~ea), a Filistejcite bea vo logorot vo Mihmas. 17 I od filistejskiot logor izlegoa tri ~eti za da ja opusto{uvaat zemjata: ednata trgna po patot za Ofra, vo zemjata [ual, 18 drugata ~eta trgna po patot za Vetoron, dodeka tretata pojde po patot kon granicata na dolinata Cevoim, kon pustinata. 19 Vo seta izrailska zemja nema{e kova~i, bidej}i Filistejcite se pla{ea
9
9
7,9
10
15,13
12
2 Mojs 32,11
13
15,11-12 2 Car 24,10 2 Let 16,19
14
15,28 2 Car 6,21 3 Car 8,16 Er 3,15
17-18
11,11
19-22
Sud 5,8 4 Car 24,14
2 13,1. Smislata vo originalot e nejasna. Vo razli~ni prevodi se preveduva na razli~en na~in.
319
PRVA KNIGA CARSTVA
14,1 da ne napravat Evreite me~evi ili kop-
I site Izrailci treba{e da odat kaj Filistejcite za da gi naostrat 2 svoite rala, motikite, sekirite i ko13,15 pa~ite, 22,6 21 koga }e otape{e se~iloto na rala6 ta, motikite, vilite i sekirite, ili 17,47 pak treba{e da se naostrat ostenite. 31,4 22 Zatoa vo tekot na vojnata kaj MihSud 7,2.7 14,3 mas nema{e nitu me~, nitu kopje vo 15,18 2 Car 1,20 siot narod {to be{e so Saul i Jonatan, 2 Let 14,11 a imaa samo Saul i negoviot sin Jo1 Mak 3, 18-19 natan. 23 I filistejskata straà izleze vo tesnecot kaj Mihmas.
20
16,21 Sud 9,54 2 Car 23,37
ja.
Jonatan napa|a grupa Filistejci Eden den Sauloviot sin Jonatan mu re~e na svojot sluga oruènosec: Dojdi da mineme kon filistejskata straà, od onaa strana. A na tatko si toj ne mu kaà za toa. 2 Saul, pak, se nao|a{e kraj Giva, pod kalinkovoto drvo, koe e vo Migron. So nego bea okolu {estotini maì. 3 i Ahija, sinot na Ahituv, bratot na Ihavod, sin na Fines, sin Iliov, sve{tenik Gospodov vo Silom, koj nose{e efod. A narodot ne znae{e deka Jonatan zaminal. 4 Me|u preminite, niz koi Jonatan saka{e da se probie do filistejskata straà, ima{e ostra karpa od ednata strana i ostra karpa od drugata: ednata ja narekuvaa Bocec, a drugata Sene. 5 Ednata karpa se izdiga{e na sever kon Mihmas, drugata na jug kon Geva. 6 I mu re~e Jonatan na svojot sluga oruènosec: Dojdi da premineme kon straàta na neobrezanite; moèbi, Gospod }e ni pomogne, bidej}i za Gospod ne e te{ko da spasi bilo mnozina ili malkumina. 7 I oruènosecot odgovori: Pravi s# {to ti e po srceto; ete, jas sum so tebe, odi, kade {to saka{. 8 Jonatan re~e: Eve, }e premineme kaj onie lu|e i }e zastaneme da n# vidat; 9 ako ni re~at: zastanete, dodeka da dojdeme do vas, nie }e zastaneme na mestata svoi i nema da odime kaj niv;
14
ako, pak, kaàt: dojdete kaj nas, nie }e izlezeme, za{to Gospod gi predal vo racete na{i; i toa }e bide znak za nas. 11 Koga i dvajcata zastanaa za da gi vidi filistejskata straà, Filistejcite rekoa: Ete, Evreite izleguvaat od dupkite, vo koi se bea sokrile. 12 I izvika straàta kon Jonatan i oruènosecot negov, velej}i: Dojdete kaj nas, i nie }e vi kaème ne{to. Toga{ Jonatan mu re~e na oruènosecot: Odi po mene, za{to Gospod gi predava vo racete na Izrail. 13 Toga{ Jonatan po~na da se ka~uva so race i noze, a oruènosecot negov po nego. I Filistejcite pa|aa pod udarite na Jonatan, a oruènosecot gi doubiva{e po nego. 14 I vo toj prv poraz, nanesen od Jonatan i oruènosecot negov, padnaa okolu dvaeset du{i, na prostor od okolu polovina hektar zemja. 15 Pa nastana uàs vo logorot vo poleto i me|u siot narod: straàta i onie {to ja opusto{ija zemjata, mnogu se upla{ija, (i ne sakaa da se borat). Se zatrese celata zemja, i nastana golem uàs od Gospod. 16 I Saulovata straà vo Giva Venijaminova vide deka narodot se rasprsnuva i tr~a navamunatamu. 17 I Saul mu re~e na narodot {to be{e so nego: Pogledajte i doznajte, koi od na{ite se izlezeni. I otkako pregledaa, se otkri deka gi nema Jonatan i negoviot oruènosec. 18 I Saul mu re~e na Ahija: Donesi go kov~egot Bo`ji, za{to vo toa vreme kov~egot Bo`ji be{e so sinovite Izrailevi. 19 Saul u{te mu govore{e na sve{tenikot, dodeka zbrkata vo filistejskiot logor s# pove}e i pove}e (se pro{iruva{e i) se zgolemuva{e. Toga{ Saul mu re~e na sve{tenikot: Soberi gi racete svoi! 20 Izvika Saul i siot narod {to be{e so nego, i dojdoa do mestoto na bitkata, i ete, tamu me~ot na sekogo be{e naso~en protiv bli`niot negov,
10
10
1 Mojs 24,14 Sud 6,36-39 Lk 2,12
11
13,6
12
17,44 2 Car 5,19
15
1 Mojs 35,5 4 Car 7,6-7
18
23,2.4.9-13 28,6 30,7-8
20
Sud 7,22 2 Let 20,23
320
PRVA KNIGA CARSTVA
23 taka {to ima{e mnogu golema brkotni-
2 Mojs 14,30 Ps 43,5-7
ca.
21
no odea so niv vo logorot, se prisoedinija kon Izrailcite {to bea so Saul 29 i Jonatan. 3 Car 22 A site Izrailci {to se krieja vo 18,17-18 Efremovata Gora, otkako slu{naa deka Filistejcite se razbegale, i tie se prisoedinija kon svoite vo bitkata. 23 Toj den Gospod go spasi Izrail; a bitkata se pro{iri duri do Bet-Aven (Site maì so Saul bea do deset iljadi i bitkata se raprsna po celiot grad na Efremovata Gora).
30,12
27 zav~era bea so Filistejcite i koi zaed-
Toga{ i Evreite, koi do v~era i
Izrailskite vojnici go spasuvaat Jonatana

24 Izrailcite bea izmoreni toj den; a Saul, ne razmisluvaj}i mnogu, go zakolna narodot, velej}i: Proklet da e onoj {to }e vkusi leb do ve~erva, dodeka ne im se odmazdam na moite neprijateli! I nikoj od narodot ne vkusi hrana. 25 I siot narod otide vo gorata, a tamu na ledinkata ima{e med. 26 I narodot otide tamu, velej}i: Eve, te~e med. No nikoj ne ja dobliì rakata kon ustata svoja, bidej}i narodot se pla{e{e od kletvata. 27 Jonatan, pak, ne slu{na, koga tatko mu go zakolnuva{e narodot, i otkako go protegna krajot na stapot {to be{e vo rakata negova, ja bucna medenata pita i ja svrti so rakata kon ustata svoja i o~ite mu svetnaa. 28 A eden od narodot mu re~e, velej}i: Tatko ti go zakolna narodot, i re~e: Proklet da e onoj {to denes }e vkusi hrana; i zatoa lu|eto se iznemo{teni. 29 No Jonatan re~e: Tatko mi ja voznemiruva zemjava; gledate, kako mi svetnaa o~ite {tom vkusiv malku od medov; 30 ako, pak, narodot denes si kasne{e od plenot {to go najde kaj neprijatelite svoi, nema{e li porazot na Filistejcite da bide pogolem? 31 I Izrailcite gi razbija Filistejcite onoj den od Mihmas do Ajalon, i narodot mnogu be{e izmoren.
Toga{ narodot se nafrli na plenot, i zemaa ovci, volovi i teliwa, i gi kolea nazemi, i narodot jade{e zaedno so krvta. 33 Mu javija na Saul, velej}i: Ete, narodot gre{i pred Gospod, jade so krvta. I re~e Saul: Vie zgre{ivte: donesete sega kaj mene eden golem kamen. 34 Potoa Saul re~e: Odete me|u narodot i re~ete mu: sekoj neka go dotera kaj mene volot svoj i sekoj ovcata svoja, i kolete tuka i jadete, i ne gre{ete pred Gospod, ne jadete so krvta. I site od narodot doteruvaa, sekoj so svoja raka, volot svoj (i ovcata svoja) vo tekot na no}ta i gi kolea tamu. 35 Toga{ Saul Mu izgradi `rtvenik na Gospod: toa be{e `rtvenikot na Gospod podignat od nego. 36 I Saul re~e: Da trgneme po Filistejcite ovaa no} i da gi ograbime do razdenuvawe i da ne ostavime nitu eden od niv. I rekoa: Pravi s# {to smeta{ deka e dobro. A sve{tenikot re~e: Da pristapime ovde kon Boga. 37 Saul Go zapra{a Boga: Da trgnam li protiv Filistejcite? ]e gi predade{ li vo racete na Izrail? No Toj ne mu odgovori toj den. 38 Toga{ Saul re~e: Neka se pribliàt ovde site na~alnici narodni, da raspra{aat i doznaat, vrz kogo e denes grevot? 39 Za{to, se kolnam vo Gospod, Koj go spasi Izrail ako bide i vrz sinot moj Jonatan, i toj neka umre bezdrugo. No nikoj od narodot ne mu odgovori. 40 Toga{ Saul im re~e na site Izrailci: Zastanete vie na ednata strana, a jas i sin mi Jonatan }e zastaneme na drugata strana. A narodot mu odgovori na Saul: Pravi go ona {to misli{ deka e dobro. 41 I re~e Saul: Gospodi, Boè Izrailev! (Zo{to sega ne mu odgovori na Tvojot sluga? Ako e vo mene vinata za toa, ili kaj sin mi Jonatan, Gospodi, Boè Izrailev), daj Urim. (No, ako e vinata kaj tvojot narod Izrail, daj Tumim). Izobli~enite so `drepka bea Jonatan i Saul, a narodot izleze prav.
32
32
1 Mojs 9,4 3 Mojs 17,10-14 5 Mojs 12,16 12,23-25
35
1 Mojs 8,20 12,7-8 26,25 35,1-7 Sud 6,24
36
30,7-8 4 Mojs 27,21 Sud 18,5-6
37
28,6.15
38
Is.N. 7, 11-18
39
2 Car 12,5
41
Is.N. 7, 14-16 Izreki 16,33 Dela 1,24.26
321
PRVA KNIGA CARSTVA
43
Is.N. 7, 19-21
44
3,17
45
2 Car 14,11 3 Car 1,52 Dela 27,34
47-52
7,13-17 2 Car 2, 8-11 8,1-18 20,23-26
48
15,1-9
49
18,17-20.28 31,2 1 Let 8,33
50
2 Car 2,8
51
9,1
52
8,11
Toga{ Saul re~e: Frlete `drepka me|u mene i me|u sinot moj Jonatan (i kogo Gospod }e go poso~i, toj da umre. I narodot mu re~e na Saul: Neka ne bide taka! No Saul nastojuva{e. I frlija `drepka me|u nego i sinot negov Jonatan), i `drepkata padna vrz Jonatan. 43 I Saul mu re~e na Jonatan: Kaì mi {to si napravil? I Jonatan mu raskaà, velej}i: Vkusiv so stapot {to e vo rakata moja, malku med; i ete, jas treba da umram. 44 I Saul re~e: Neka Gospod mi isprati najlo{a kazna i u{te pove}e neka mi dade, ako ti, Jonatane, denes ne umre{. 45 No narodot mu re~e na Saul: Jonatan li da umre, koj izvr{i takvo golemo spasenie na Izrail? Toa nema da bide! Se kolneme vo Gospod deka ni vlakno nema da padne od glavata negova na zemjata, za{to denes toj dejstvuva{e so Boga. I narodot go oslobodi Jonatan, i toj ne umre. 46 Toga{ Saul prestana da gi goni Filistejcite; i Filistejcite se vratija vo nivnite mesta.
42
koga Saul }e vide{e nekoj ~ovek silen 15,1 9,16 i hrabar, go zema{e kaj sebesi. 2 Car 12,1 Potoa Samoil mu re~e na Saul: Gospod me isprati da te pomazam za car nad Negoviot narod, nad Izrail; a sega ~uj go glasot Gospodov. 2 Taka govore{e Gospod Savaot: ]e go kaznam Amalik za ona {to mu go napravi na Izrail, koga mu se ispre~i na patot dodeka ovoj izleguva{e od Egipet. 3 Odi sega i napadni go Amalik (i Ierim) i istrebi s# negovo, no ne zemaj za sebe ni{to od niv, tuku uni{ti go i prokolni s# {to e negovo; ne {tedi go, tuku predaj na smrt od ma` do èna, od mom~e do doen~e, od vol do ovca, od kamila do magare. 4 Go sobra toga{ Saul narodot i go prebroi vo Telaim. Tie bea dveste iljadi Izrailci pe{aci i deset iljadi od Judinoto pleme. 5 I dojde Saul do gradot na Amalikijcite i postavi zaseda vo dolinata. 6 Pa im re~e Saul na Kenijcite: Odete, oddelete se, izlezete od sredinata na Amalikijcite za da ne ve pogubam so niv, bidej}i vie pokaàvte blagonaklonost sprema site Izrailci koga doa|aa od Egipet. I Kenijcite se oddelija od Amalikijcite. 7 I Saul go razbi Amalik od Havila s# do predelite na Sur, koj se nao|a pred Egipet, 8 i go zarobi ìv amalikiskiot car Agag, i siot narod go istrebi so me~ (a Ierim go usmrti). 9 No Saul i narodot go po{tedija Agag i najdobrite ovci, volovi i zgoenite jagniwa, i s# {to e vredno, ne go uni{tija, a go uni{tija samo ona {to e lo{o i bezvredno. 10 I dojde slovo od Gospod kon Samoil: 11 @alam {to go postaviv Saul za car, bidej}i toj se odvrati od Mene i ne go ispolni zborot Moj. Se nataì Samoil mnogu, Go povikuva{e Gospoda cela no}.
15
Bog go otfrla Saul
3 Car 11,29-39 4 Car 2,2.4.6
2
2 Mojs 17,8-16 5 Mojs 25,17-19
3
22,19 4 Mojs 24,20 5 Mojs 20,16-18
4
Is.N. 15,24
6
27,10 4 Mojs 10,29-32 Sud 1,16
7
1 Mojs 25,18
8
4 Mojs 24,7 Est 3,1
10
2 Car 7,4 3 Car 12,22 Is 7,3
Pobedite na Saul. Saulovoto semejstvo 47 Saul go zacvrsti caruvaweto svoe nad Izrail, i vojuva{e protiv site svoi okolni neprijateli, protiv Moav, protiv Amoncite, protiv Edom (i protiv Betor), protiv carevite na Cova, protiv Filistejcite, a protiv kogo i da se svrte{e, po red ima{e uspeh. 48 Toj ja sredi vojskata, go razbi Amalik i go oslobodi Izrail od racete na onie {to go grabea. 49 Saulovi sinovi bea: Jonatan, Ji{vij i Melhisuj, a dvete }erki negovi se vikaa: prvorodenata Merava, a pomladata Mihala. 50 A Saulovata èna se vika{e Ahinoam, }erka na Ahimaac; na~alnikot na vojskata negova se vika{e Aviner, sin na Nir, strikoto Saulov. 51 Kis, Sauloviot tatko, i Nir, Aveniroviot tatko, bea sinovi Avielovi. 52 I za seto Saulovo vreme se vode{e uporna borba protiv Filistejcite. I
11
1 Mojs 6, 6-7 2 Car 24,16 3 Car 9,6-7
322
PRVA KNIGA CARSTVA
12
Is.N. 15,55 2 Car 18,18
13
1 Mojs 14,19 24,31 Sud 17,2 Ruta 3,10 2 Car 2,5
16
2 Car 7,4
17
9,21
18
Er 50,14 Pla~ 4,22
19
Sud 2,11 4,1 13,1
22
Is 1,11-17 Er 6,20 Os 6,6 Amos 5,22 Mih 6,6-8 Mt 9,13 Evr 10,6-9
23
13,14
A izutrinata rano Samoil stana i otide da go presretne Saul. I mu javija na Samoil deka Saul oti{ol na Karmil i tamu si podignal spomenik, no ottamu se vratil so kolata i slegol vo Gilgal. 13 Koga Samoil dojde kaj Saul, Saul mu re~e: Blagosloven da si od Gospod! Jas go ispolniv zborot Gospodov. 14 No Samoil re~e: A kakvo e ova bleewe na ovci vo u{ite moi i mukawe na volovi {to go slu{am? 15 Saul odgovori: Gi doteraa od Amalik, za{to narodot gi po{tedi najdobrite ovci i volovi za prinesuvawe `rtvi na Gospod, tvojot Bog; a drugoto go istrebivme. 16 Samoil mu re~e na Saul: Po~ekaj da ti javam {to mi kaà Gospod no}eska. A Saul mu re~e: Kaùvaj. 17 Toga{ Samoil mu re~e na Saul: Zarem ne be{e ti mal pred Nego i zar ne te postavi glava nad Izrailevite plemiwa, i Gospod te pomaza za car nad Izrail? 18 I Gospod te isprati na pat i re~e: Odi i napadni gi Amalikijcite i vojuvaj protiv niv, s# dodeka gi istrebi{. 19 Zo{to toga{ ti ne go poslu{a glasot Gospodov, a se vturna po grabe` i napravi zlo pred o~ite na Gospod? 20 Saul mu odgovori na Samoil: Jas go poslu{av glasot Gospodov i otidov na pat, kade {to me isprati Gospod, i go dovedov amalikiskiot car Agag, a Amalikijcite gi istrebiv, 21 a od plenot: ovcite i volovite, narodot go zede najdobroto od ograbenoto za da Mu prinese `rtva na Gospod, tvojot Bog, vo Gilgal. 22 Samoil odgovori: Zar sepalenicite i prinosite pove}e Mu se prijatni na Gospod, otkolku poslu{nosta na glasot Gospodov? Poslu{nosta e podobra od `rtvata, i pokoruvaweto podobro otkolku ovne{koto meso; 23 za{to nepokornosta e isto takov grev, kakvo {to e vraàweto, a tvrdoglavosta e isto kako i idolopoklonstvoto. Poradi toa {to go otfrli zborot na Gospod, zatoa i Toj te otfrli za da ne bide{ car nad Izrail.
12
I Saul mu kaà na Samoil: Zgre{iv, bidej}i ja prestapiv zapovedta na Gospod i tvojot zbor; no jas se ispla{iv od narodot i go poslu{av glasot nivni. 25 A sega simni go od mene mojot grev i vrati se so mene za da Mu se poklonam na Gospod, (tvojot Bog). 26 A Samoil mu odgovori na Saul: Nema da se vratam so tebe, za{to ti go otfrli zborot Gospodov, i Gospod tebe te otfrli za da ne bide{ car nad Izrail. 27 Samoil se svrti da si odi. No Saul se fati za krajot od oblekata negova i ja raskina. 28 Toga{ Samoil re~e: Denes Gospod go odzede carstvoto Izrailevo od tebe i mu go dade na tvojot blièn, koj e podobar od tebe. 29 Svetecot Izrailev ne laè i ne se predomisluva, bidej}i Toj ne e ~ovek, ta da se predomisli. 30 I re~e Saul: Zgre{iv; no napravi mi sega ~est pred stare{inite na mojot narod i pred Izrail, i vrati se so mene, i jas }e Mu se poklonam na Gospod, tvojot Bog. 31 Samoil se vrati po Saul, i Saul Mu se pokloni na Gospod. 32 Potoa Samoil re~e: Dovedete mi go amalikiskiot car Agag. Agag, rastreperen, se pribliì do nego, i re~e Agag: Dali e ova gor~inata na smrtta? 33 No Samoil re~e: Kako {to me~ot tvoj gi li{uva{e ènite od decata, taka i majka ti me|u ènite neka bide li{ena od sin. I go ise~e Samoil Agag pred Gospod vo Gilgal. 34 Samoil otide vo Rama, a Saul otide vo domot svoj vo Giva Saulova. 35 I Samoil ve}e ne se vide so Saul do denot na svojata smrt; no Samoil pate{e po Saul. A Gospod zaàli {to go postavi Saul za car nad Izrail.
24
24
Izreki 29,25 Is 51,12-13
26
13,14
27
3 Car 11,30-31
28
13,14 16,1 28,17
29
4 Mojs 23,19 Ez 24,14
30
Jn 12,43
33
1 Mojs 9,6 Sud 1,7
34
7,17 11,4
35
16,1
16,1
15,23.35 4 Car 9,1 Mih 5,1 Dela 13,22
Bog go izbira David za nov car Mu re~e Gospod na Samoil: Do koga }e pati{ po Saul, kogo Jas go otfrliv da ne bide car na Izrail? Ponesi so sebe maslo i odi; Jas }e te ispratam kaj vitleemecot Jesej, za{to me|u negovite sinovi si sogledav car.
16
323
PRVA KNIGA CARSTVA
2
20,29
3
9,16
4
3 Car 2,13 4 Car 9,22
4
2 Mojs 19,10 Is.N. 3,5 7,13
7
3 Car 8,39 1 Let 28,9 Is 55,8 Er 17,10 Ps 7,9 16,2 Izreki 15,11
12
9,2 1 Mojs 39,6 2 Mojs 2,2 2 Car 14,25 3 Car 1,6
13
10,1.6.10 Sud 3,10 Is 11,2
Toga{ Samoil re~e: Kako da odam? Saul }e ~ue i }e me ubie. Gospod re~e: Poteraj od stadoto svoe edna juni~ka i kaì: dojdov da mu prinesam `rtva na Gospod; 3 pokani go i Jesej, (i sinovite negovi), na `rtvata; Jas }e ti kaàm {to da pravi{, i ti }e Mi go pomaza{ onoj, kogo }e ti go poso~am. 4 I Samoil napravi, kako {to mu kaà Gospod. Koga dojde vo Vitleem, stare{inite gradski se upla{ija i izlegoa da go presretnat i zapra{aa: So mir li doa|a{? 5 Toj odgovori: So mir; dojdov da Mu prinesam `rtva na Gospod; osvetete se i dojdete so mene na prinesuvawe `rtva. I go osveti toj Jesej i sinovite negovi i gi pokani na `rtvata. 6 I koga dojdoa tie, toj {tom go vide Elijav, re~e: Sekako, ovoj e pred Gospod pomazanikot Negov! 7 No Gospod mu re~e na Samoil: Ne gledaj na liceto negovo i visokiot negov rast; Jas go otfrliv. Jas ne gledam taka, kako {to gleda ~ovek, za{to ~ovek gleda na liceto, a Gospod gleda na srceto. 8 I go povika Jesej Avinadav i go dovede kaj Samoil, pa re~e Samoil: I ovoj Gospod ne go izbral. 9 Jesej go dovede [ama, i Samoil re~e: I ovoj ne e izbran od Gospod 10 Taka Jesej gi dovede pred Samoil sedumte sinovi svoi, no Samoil mu re~e na Jesej: Ni eden od niv Gospod ne izbral. 11 Samoil go zapra{a Jesej: Site deca tvoi li se ovie? Jesej odgovori: Ostana u{te najmaliot; toj gi pase ovcite. I mu re~e Samoil na Jesej: Isprati, i dovedi go, za{to nema da sedneme da jademe, dodeka toj ne dojde ovde. 12 Toga{ Jesej isprati, i go dovedoa. Toj be{e rus, so ubavi o~i i prijatno lice. I Gospod re~e: Stani, pomazaj go, za{to toa e toj. 13 Samoil go zede rogot so maslo i go pomaza srede bra}ata negovi, i Duhot Gospodov po~iva{e vrz David od toj den i podocna. Potoa Samoil stana i otide vo Rama.
2
A od Saul otstapi Duhot Gospodov, i zol duh ispraten od Gospod, go ma~e{e. 15 I mu rekoa na Saul negovite slugi: Ete, zol duh od Boga te ma~i. 16 Na{iot gospodar neka zapoveda na slugite svoi {to se pred tebe da pobaraat ~ovek {to znae da sviri na harfa i koga lo{iot duh od Boga }e dojde vrz tebe, toj, svirej}i so raka, }e te uspokojuva. 17 Saul im odgovori na slugite svoi: Najdete mi ~ovek {to ubavo sviri, i dovedete mi go. 18 Toga{ eden od slugite negovi re~e: Ete, jas vidov kaj vitleemecot Jesej deka eden od negovite sinovi znae da sviri. Toj e ~ovek hrabar i borben, umno govori i e mo{ne ubav, i Gospod e so nego. 19 Saul prati izvestitel kaj Jesej i re~e: Isprati mi go sinot svoj David, koj e so stadoto. 20 Jesej zede magare natovareno so leb i eden mev vino i edno jare, pa gi isprati so sinot svoj David kaj Saul. 21 David dojde kaj Saul, i se pretstavi pred nego; toj mnogu mu se dopadna na Saul i mu stana oruènosec. 22 I Saul isprati da mu kaàt na Jesej: Neka sluì David kaj mene, bidej}i stekna blagonaklonost vo moite o~i. 23 I sekoga{, koga zliot duh doa|a{e vrz Saul, David ja zema{e harfata, svire{e, i na Saul mu stanuva{e podobro i poveselo, i lo{iot duh toga{ se istava{e od nego.
14
14
18,10 19,9 Sud 9,23
16
16,23
18
17,37 1 Mojs 26,3 2 Mojs 3,12 Is.N. 1,5 Sud 2,18
20
9,7 10,27 Izreki 18,17
21
Izreki 22,29
17,1
13,5 28,1 31,1
2
21,10
Filistejcite gi sobraa vojskite svoi za vojna, se smestija vo Soho, grad judejski, i postavija logor me|u Soho i Azeka, vo Efes-Damim. 2 A Saul i Izrailcite se sobraa i si postavija logor vo Terevintskata Dolina i se podgotvija za vojna protiv Filistejcite. 3 I zastanaa Filistejcite od ednata strana na planinata, i Izrailcite od drugata strana na planinata, a me|u niv be{e dolinata.
17
David i Golijat
324
PRVA KNIGA CARSTVA
4
Is.N. 11,22 2 Car 21,19 1 Let 20,5
10
2 Car 2,14
12
16,18 Ruta 4,2 1 Let 2, 13-15
13
16,6.8.9
15
16,19
A od Filistejskiot logor izleze eden junak, po ime Golijat, od Get. Be{e visok {est lakti i peda. 5 Na glavata ima{e bakaren {lem; a be{e oble~en vo lu{pest oklop, i oklopot teè{e pet iljadi {ekeli bakar. 6 Na nozete ima{e bakarni nogavici do nad kolenata i na ple}ite svoi bakaren {tit. 7 Dr{kata na kopjeto negovo be{e kako tkae~ko krosno, a samoto kopje be{e od {estotini {ekeli èlezo; pred nego ode{e oruènosec. 8 I zastana toj i vikna kon izrailskite vojski, velej}i im: Zo{to ste izlegle da vojuvate? Neli sum jas Filisteec, a vie robovi Saulovi? Izberete si eden ~ovek i neka sleze kaj mene! 9 Ako toj moè da se bie so mene i da me ubie, nie }e vi bideme robovi; ako, pak, jas go pobedam i go ubijam, vie }e ni bidete robovi i }e ni sluìte. 10 Re~e u{te Filisteecot: Denes }e ja zasramam vojskata Izraileva; dajte mi ~ovek, i nie dvajca }e se bieme. 11 I Saul i site Izrailci koga gi slu{naa tie zborovi od Filisteecot, mnogu se upla{ija i uàsija. 12 David be{e sin na eden ~ovek od rodot na Efrata od Vitleem Judejski, po ime Jesej, koj ima{e osum sinovi; vo dnite na Saul toj ~ovek be{e ve}e star na poodminati godini. 13 Trojcata najstari sinovi na Jesej otidoa so Saul vo vojna. Imiwata na trojcata sinovi {to otidoa vo vojna, bea: najgolemiot se vika{e Elijav, vtoriot po nego Avinadav, i tretiot [ama; 14 David, pak, be{e najmal. Trojcata pogolemi otidoa so Saul, 15 a David se be{e vratil od Saul za da gi pase ovcite na tatkoto svoj vo Vitleem. 16 A onoj Filisteec izleguva{e nautro i nave~er i se pokaùva{e taka ~etirieset dena po red. 17 I Jesej mu re~e na sinot svoj David: Zemi za bra}ata svoi efa pe~eno ìto i ovie deset leba i odnesi gi {to poskoro vo logorot kaj bra}ata tvoi.
4
A ovie deset piti sirewe odnesi mu gi na iljadana~alnikot i raspra{aj se za zdravjeto na bra}ata tvoi i doznaj za potrebite nivni. 19 Saul i site tie Izrailci se nao|aa vo Terevintskata Dolina i se gotvea za borba so Filistejcite. 20 David izutrinata stana rano, gi ostavi ovcite na ~uvar, i otkako go zede tovarot, trgna, kako {to mu be{e zapovedal Jesej; i dojde vo logorot, koga vojskata be{e naredena i so izvici se gotve{e za borba. 21 Toga{ Izrailcite i Filistejcite se rasporedija vojska sproti vojska. 22 David go ostavi tovarot kaj ~uvarot na logorot i potr~a kon bojniot red, dojde i gi zapra{a bra}ata svoi za zdravje. 23 I ete, dodeka toj razgovara{e so niv, silniot ~ovek, komu mu be{e imeto Golijat, Filisteec od Get, izleguva{e od filistejskite redovi i gi kaùva{e istite onie zborovi i David gi slu{na. 24 I site Izrailci, otkako }e go videa toj ~ovek, begaa od nego i mnogu se pla{ea. 25 Izrailcite velea: Go gledate li onoj ~ovek {to izleguva? Toj izleguva za da go navreduva Izrail; a koga bi go ubil nekoj, carot bi go nagradil so golemo bogatstvo, i bi mu ja dal }erkata svoja za èna, a domot na tatko mu bi mu go napravil sloboden vo Izrail. 26 I David im re~e na onie {to stoeja so nego: [to }e mu napravat na onoj {to }e go ubie onoj Filisteec i }e go simne sramot od Izrail? Za{to, koj e toj neobrezan Filisteec {to ja navreduva vojskata na ìviot Bog? 27 I tie mu gi rekoa istite zborovi, dodavaj}i: Ete, toa }e mu napravat na onoj ~ovek {to }e go ubie. 28 Elijav, najgolemiot brat na David, slu{na {to govore{e toj so lu|eto, i mu se naluti Elijav na David, pa mu re~e: Zo{to si do{ol tuka i na kogo im gi ostavi onie malku ovci vo pustinata? Ja poznavam tvojata drskost i tvoeto lo{o srce. Ti si do{ol da ja gleda{ borbata.
18
18
1 Mojs 37,14
25
Is.N. 15,16
26
11,2 17,45 Is.N. 5,9 4 Car 19,4.16 Is 37,4.17
28
1 Mojs 37,4
325
PRVA KNIGA CARSTVA
A David re~e: Pa {to sum napravil? Neli se toa samo zborovi? 30 Pa se svrte od nego kon drug i gi 34-36 govore{e istite zborovi, a lu|eto mu Sir 47,3 odgovaraa kako i porano. 37 31 Se slu{naa zborovite {to David Ps 17,17 gi govore{e, i mu gi soop{tija na Sa2 Tim 4,17 ul, i toj go povika. 32 I mu re~e David na Saul: Nikoj neka ne pa|a so duhot pred ovoj; tvojot rob }e otide i }e se bori protiv toj Filisteec. 33 A Saul mu re~e na David: Ne moè{ da odi{ protiv Filisteecot, da se bori{ protiv nego, za{to ti si u{te mom~e, a toj e vojnik u{te od ranata mladost. 34 Toga{ David mu re~e na Saul: Sekoga{ koga tvojot sluga gi pase{e tatkovite si ovci, ako slu~ajno dojde{e nekoj lav, ili me~ka, i }e odvle~e{e ovca od stadoto, 35 jas se spu{tav po niv, gi napa|av i im ja odzemav od ustata nivna. Ako, pak, tie se nafrlea vrz mene, jas gi fa}av za grivata, gi udirav i gi ubivav. 36 Lav i me~ka ubival tvojot sluga, a i so ovoj neobrezan Filisteec }e stane istoto kako so niv, bidej}i ja navreduva vojskata na ìviot Bog. (]e mi dozvoli{ li da odam i da go pobedam za da gi snema navredite kon Izrail? Za{to, koj e toj neobrezan?) 37 David re~e u{te: Gospod, Koj me spasuva{e od kanxite na lavot i me~kata, }e me spasi i od racete na ovoj Filisteec. 38 Saul go oble~e David so oblekata svoja, mu stavi na glavata bakaren {lem, i mu navle~e èlezen oklop. 39 David go opa{a me~ot negov vrz oblekata i se obide da odi, bidej}i nikoga{ ne odel so takvo vooruùvawe. I David mu re~e na Saul: Ne moàm da odam so ova, ne sum naviknat. I go simna David seto toa od sebe. 40 Pa go zede v raka stapot svoj, si odbra pet mazni kam~iwa od potokot, gi stavi vo ov~arskata torbi~ka {to be{e so nego; i so torbi~kata i pra}ata v raka izleze protiv Filisteecot.
29 5 Mojs 20,1-4
32
Izleze i Filisteecot, odej}i i pribliùvaj}i se kon David, i pred nego ode{e oruènosecot. 42 Pogledna Filisteecot, i otkako go vide David, so potsmev go izgleda, bidej}i be{e mlad, rus i ubav. 43 Filisteecot mu re~e na David: Zo{to si trgnal protiv mene so stap (i so kamewa)? Da ne sum ku~e? (David mu odgovori: Ne, tuku podolen od ku~e. ) Filisteecot go prokolna David so bogovite svoi. 44 I Filisteecot mu re~e na David: Pribliì se do mene, i }e im go dadam teloto tvoe na pticite nebeski i na yverovite polski. 45 David mu odgovori na Filisteecot: Ti odi{ protiv mene so me~, kopje i {tit, jas, pak, odam protiv tebe vo imeto na Gospod Savaot, Bog na izrailskata vojska {to ti ja navreduva{. 46 Sega }e te predade Gospod vo rakata moja, i jas }e te ubijam, }e ja simnam od tebe glavata tvoja, i }e im go dadam (tvojot trup) i trupovite na filistejskata vojska na pticite nebeski i yverovite zemni, i celata zemja }e doznae deka ima Bog vo Izrail; 47 i site ovie lu|e }e razberat deka Gospod ne spasuva so me~ i kopje, za{to toa e vojna na Gospod, i Toj }e ve predade vo racete na{i. 48 Koga Filisteecot se ispravi i po~na da pristapuva i da se pribliùva kon David, David brzo se str~a kon mestoto na borbata protiv Filisteecot, 49 i brkna so rakata vo torbata, izvadi ottamu eden kamen i frli so pra}ata, ta go udri Filisteecot v ~elo, taka {to kamenot se zabi vo ~eloto negovo, i toj padna ni~kum na zemjata. 50 Taka, so pra}a i kamen, go pobedi David Filisteecot; go udri Filisteecot i go ubi; a David nema{e me~ vo racete. 51 Toga{ David se str~a, i otkako stapna vrz Filisteecot, zede ta go izvle~e me~ot negov od no`nicata, go udri i ja prese~e so nego glavata negova. Filistejcite, koga vidoa deka nivniot junak umre, po~naaa da begaat.
41
42
16,12
43
2 Car 3,8
44
5 Mojs 28,26 Er 19,7
45
Ps 19,7-8 2 Let 32,8 Evr 11, 33-34
46
Is.N. 4,24 3 Car 18,36-37 20,13.28 4 Car 19,19 Is 52,10
47
14,6 1 Mojs 15 4 Car 19,34 Os 1,7 Ps 43,5-6
50
13,22 Sud 3,31 15,15
51
21,10 Evr 11,34
326
PRVA KNIGA CARSTVA
I se krenaa maìte izrailski i judejski, viknaa i gi gonea Filistejcite do vlezot vo dolinata i do portite na Ekron. I ubienite Filistejci pa|aa po patot [aaraim do Get i do Ekron. 4 53 Otkako gi progonija Filistejcite, 24,5-6 4 Car 2,13 Izrailevite sinovi se vratija i go razgrabija nivniot logor. 5 54 David ja zede glavata na Filistee18,22 cot i ja odnese vo Erusalim, a oru`jeto 6 go stavi vo {atorot svoj. 2 Mojs
52 19,1-7 23,16-18 1 Mojs 44,30 2 Car 1,26 15,20 Sud 11,34 21,21 Ps 67,25 55
18,1
Jonatan sklu~uva dogovor za prijatelstvo so David Koga Saul go vide David kako izleguva protiv Filisteecot, toga{ go zapra{a Avenir, na~alnikot na vojskata: Avenir, ~ij sin e toa mom~e? Avenir mu odgovori: Se kolnam vo tvojata du{a, care, ne znam. 56 I carot toga{ re~e: Ajde pra{aj, ~ij sin e toa mom~e? 57 A koga David se vra}a{e, otkako go ubi Filisteecot, Avenir go zede i go dovede kaj Saul, i glavata na Filisteecot be{e vo rakata negova. 58 I Saul go zapra{a: îj sin si, mom~e? David odgovori: Sin na tvojot sluga Jesej od Vitleem. Koga David go zavr{i razgovorot so Saul, du{ata na Jonatan se privrza do du{ata negova, i Jonatan go zasaka kako svoja du{a. 2 I toj den Saul go zadrà i ne mu dozvoli da se vrati vo domot na tatko mu. 3 A Jonatan sklu~i sojuz so David, bidej}i go zasaka kako du{ata svoja. 4 Jonatan ja soble~e gornata obleka svoja {to be{e na nego, i mu ja dade na David, isto taka i drugata obleka svoja, i me~ot svoj, i lakot svoj, i pojasot svoj. 5 A David postapuva{e razumno nasekade, kade i da go isprate{e Saul, i Saul go napravi na~alnik nad vojskite; i toa mu se dopadna na siot narod i na slugite Saulovi. Saul se obiduva da go ubie David Koga odea, pri vra}aweto na David od pobedata nad Filisteecot, ènite
6
18
od site izrailski gradovi izleguvaa da go presretnat carot Saul so pesni, igri i radosni izvici, so timpani i kimvali. 7 I ènite {to igraa i peeja, govorea: Saul pobedi iljadi, a David desetici iljadi! 8 Toga{ Saul mnogu se ogor~i, neprijatni mu bea tie zborovi, pa re~e: Na David mu dadoa desetici iljadi, a mene iljadi; mu nedostiga samo carstvo. 9 I od toj den Saul gleda{e na David so zavidlivi o~i. 10 I se slu~i na drugiot den, lo{iot duh {to mu go ispra}a{e Bog, da go napadne Saul, i toj besnee{e vo ku}ata svoja, a David svire{e so rakata po strunite, kako i vo drugite denovi. A Saul vo rakata drè{e kopje. 11 I go frli Saul kopjeto, pomisluvaj}i si: }e go prikovam David za yidot. No David dvapati se istrgna od nego. 12 I Saul po~na da se pla{i od David, za{to Gospod be{e so nego, a od Saul otstapi. 13 I Saul go trgna od sebe i go postavi za svoj iljadana~alnik; ottoga{ toj ode{e i se vra}a{e na ~elo na svojata vojska. 14 Vo site raboti David postapuva{e razumno, i Gospod be{e so nego. 15 I Saul vide deka e toj mnogu razumen, i se pla{e{e od nego. 16 A celiot Izrail i Juda go zasakaa David, za{to toj izleguva{e i vleguva{e pred niv. David se èni so Mihala, }erkata na Saul 17 Saul mu re~e na David: Ete, mojata pogolema }erka Merava }e ti ja dadam za èna, samo bidi mi junak i vodi gi vojnite Gospodovi. Za{to Saul si misle{e: neka ne bide mojata raka vrz nego, tuku rakata na Filistejcite neka bide vrz nego. 18 No David mu re~e na Saul: Koj sum jas, i kakov e ìvotot moj i rodot na tatko mi vo Izrail, ta da stanam carski zet? 19 I koga dojde vreme Saulovata }erka Merava da se omaì za David, mu ja dadoa za èna na Adriel od Meho.
7
21,12 29,5 2 Mojs 15,21
10
16,14.23 19,9.23-24
11
19,10 20,33
12
18,29 1 Mojs 26,3 Is.N. 1,5
16
2 Car 5,2
17
17,25 25,28
18
9,21 2 Car 7,8
327
PRVA KNIGA CARSTVA
No Davida go be{e zasakala drugata Saulova }erka, Mihala, i koga mu soop{tija na Saul za toa, mu stana prijatno. 21 Saul si misle{e: ]e ja omaàm za 27 2 Car 3,14 nego, i taa }e mu bide stapica, i rakata na Filistejcite }e bide vrz nego. I mu re~e Saul na David: Denes }e se 19,1 srodi{ so mene preku drugata. 18,1-4 22 Toga{ Saul im zapoveda na slugite 20,17 svoi, velej}i: Kaète mu tajno na David: ete, carot e blagonaklonet kon tebe, i site slugi negovi te sakaat. Zatoa stani mu zet na carot. 23 I slugite Saulovi mu gi soop{tija na David site tie zborovi. A David re~e: Zar vi se ~ini deka e lesno da bide{ zet na carot? Jas sum ~ovek beden i mal. 24 I mu soop{tija na Saul slugite negovi i rekoa: Eve {to re~e David. 25 Toga{ Saul re~e: Vaka kaète mu na David: carot ne saka miraz, tuku samo sto filistejski obrezoci za odmazda na carskite neprijateli. Za{to Saul be{e na misla da go pogubi David so racete na Filistejcite. 26 Slugite mu gi soop{tija na David tie zborovi i na David mu se svide da mu stane zet na carot. 27 U{te ne bea izminale opredelenite denovi, David stana, trgna toj i lu|eto so nego, i ubi dveste filistejski maì; pa gi donese David nivnite obrezoci, i mu gi predade na carot vo poln broj za da stane carev zet. I Saul mu ja dade za èna }erka si Mihala. 28 Saul vide i dozna deka Gospod e so David (i deka siot Izrail go saka), a i deka Mihala, Saulovata }erka, go saka David. 29 I Saul po~na u{te pove}e da se pla{i od David i stana negov neprijatel do krajot na ìvotot. 30 A koga filistejskite vojvodi izlegoa vo vojna, David u{te od samoto izleguvawe nivno dejstvuva{e porazumno od site Saulovi slugi, i mnogu se proslavi imeto negovo.
20 1 Mojs 34,12 2 Mojs 22,16
25
go ubijat David. No Sauloviot sin Jonatan mnogu go saka{e David. 2 Jonatan mu kaà na David i re~e: Tatko mi Saul saka da te ubie. Zatoa pazi se utre. Sokrij se i bidi na tajno mesto. 3 Jas, pak, }e izlezam i }e zastanam do tatko mi na nivata, kade {to }e bide{ ti, i }e mu pozboruvam na tatko mi za tebe; {to }e razberam, }e ti soop{tam. 4 Jonatan mu govore{e na tatko si Saul dobro za David, velej}i mu: Da ne gre{i carot protiv svojot sluga David, za{to toj vo ni{to ne zgre{il protiv tebe, i delata negovi se mnogu korisni za tebe. 5 Toj ja izloì du{ata svoja na opasnost za da go porazi Filisteecot; i Gospod izvr{i golemo spasenie za siot Izrail; ti go vide toa i se raduva{e; za{to sega saka{ da zgre{i{ protiv nevina krv i da go ubie{ David bez pri~ina? 6 I Saul go poslu{a glasot na Jonatan, i se zakolna Saul: Se kolnam vo Gospod! David nema da umre. 7 Toga{ Jonatan go povika David; mu gi soop{ti Jonatan site tie zborovi i go dovede Jonatan David kaj Saul, i toj be{e kaj nego, kako i porano. Mihala go spasuva David Po~na pak vojna, i izleze David, pak se bie{e protiv Filistejcite, i im nanese golem poraz, i tie begaa od nego. 9 I lo{ duh od Boga go napadna Saul, i toj sede{e doma so kopje vo rakata, a David svire{e so raka po strunite. 10 Saul saka{e da go prikove David so kopjeto za yidot, no David otskokna od Saul, i kopjeto se zabode vo yidot; a David izbega i se spasi taa no}. 11 I isprati Saul slugi vo ku}ata na David da go pre~ekaat i da go ubijat do izutrinata. Toga{ mu re~e na David èna mu Mihala: Ako ne ja spasi{ du{ata svoja ovaa no}, utre }e bide{ ubien. 12 Toga{ Mihala go spu{ti David niz prozorecot, i toj otide, izbega i se spasi.
8
3
20,9.13
4
20,1.8 24,12
5
5 Mojs 19,10.13 21,8-9 27,25 4 Car 21,16 24,4
9-10
8,10-11
12
Is.N. 2,15 Dela 9, 24-25 2 Kor 11,32-33
19
Jonatan podgotvuva za{tita za David Saul mu govore{e na sinot svoj Jonatan i na site slugi svoi da
328
PRVA KNIGA CARSTVA
13
1 Mojs 31,19 31,34-35 Sud 17,5 4 Car 23,24
14
Is.N. 2,5
18
7,17 4 Car 6,1-2
20
10,5-6 4 Mojs 11,25
24
10,9-12
A Mihala zede edna statua, ja stavi vo legloto, a na pernicata stavi kozja koà, i ja pokri so obleka. 14 I Saul isprati slugi da go fatat David; no Mihala re~e: Bolen e. 15 A Saul isprati slugi da go vidat David, velej}i: Donesete mi go na leglo za da go ubijam. 16 Dojdoa slugite, i ete, vo legloto statua, a na pernicata kozja koà. 17 Toga{ Saul $ re~e na Mihala: Zo{to me izlaga taka i dozvoli mojot neprijatel da izbega? A Mihala mu odgovori na Saul: Toj mi re~e: pu{ti me, inaku }e te ubijam.
13 18
David i Saul vo Navat David izbega, se spasi; dojde kaj 20,1 24,12 Samoil vo Rama i mu raskaà s# {to 26,18 pravi so nego Saul. I trgna so Samoil, i se zaprea vo Navat, vo blizina na Rama. 19 I mu javija na Saul, velej}i: Ete, David e vo Navat, kaj Rama. 20 Toga{ Saul isprati slugi da go fatat David, i koga tie vidoa grupa proroci, koi prorokuvaa, i Samoil, nivniot na~alnik, duhot Bo`ji sleze vrz Saulovite slugi, i tie po~naa da prorokuvaat. 21 Mu javija za toa na Saul, i toj isprati drugi slugi, no i tie po~naa da prorokuvaat. Potoa Saul isprati i treti slugi, no i tie po~naa da prorokuvaat. 22 Saul (razgneven) otide sam vo Rama, i dojde do golemiot bunar vo Sehu, i zapra{a, velej}i: Kade se Samoil i David? I rekoa: Ete, vo Navat, kaj Rama. 23 Toj otide tamu vo Navat, vo blizina na Rama, i vrz nego sleze Duhot Bo`ji, i toj ode{e i prorokuva{e, dodeka stigna do Navat, kaj Rama. 24 Ja soble~e i toj oblekata svoja, i prorokuva{e pred Samoil, i celiot toj den i celata taa no} leè{e neoble~en; zatoa velat: Zarem i Saul stanal prorok?
20
Jonatan go za{tituva David David izbega od Navat, koj e kaj Rama, i dojde, pa mu re~e na Jo-
natan: [to napraviv jas, vo {to sum vinoven, so {to zgre{iv pred tatko ti, ta ja bara du{ata moja? 2 Mu odgovori Jonatan: Ne, ti nema da umre{. Ete, tatko mi ne pravi ni{to, bilo golemo, bilo malo, bez da im javi na u{ite moi. Zo{to tatko mi }e go krie toa od mene? Toa nema da bide. 3 David se kolne{e i govore{e: Tatko ti dobro znae deka jas steknav blagonaklonost vo tvoite o~i, zatoa si veli: neka ne znae za toa Jonatan za da ne se ogor~i. No, ti se kolnam vo Gospod i vo tvojata du{a deka samo eden ~ekor ima me|u mene i smrtta. 4 Jonatan mu re~e na David: [to saka du{ata tvoja, jas }e go storam toa za tebe. 5 Toga{ David mu re~e na Jonatan: Ete, utre e mlada mese~ina, i jas treba da sedam so carot na trpezata; no pu{ti me, i jas }e se krijam vo poleto do ve~erta na tretiot den. 6 Ako tatko ti zapra{a za mene, ti kaì: David me zamoli da odi vo svojot grad Vitleem, za{to tamu se vr{i godi{no prinesuvawe na `rtva za siot negov rod. 7 Ako na toa toj kaè: dobro, tvojot sluga }e ima mir; ako, pak, se razgnevi, toga{ znaj deka toj namislil ne{to lo{o. 8 A ti stori mu milost na tvojot sluga, za{to ti go vovede slugata svoj vo zavet Gospodov so tebe, i ako ima nekoja vina vo mene, ubij me ti! Zo{to da me vodi{ kaj tatko ti? 9 Jonatan odgovori: Toa nema da stane so tebe; za{to, ako navistina doznaam deka tatko mi re{il da ti napravi ne{to lo{o, zar nema da ti javam za toa? 10 Toga{ David mu re~e na Jonatan: Koj }e mi soop{ti, ako tatko ti odgovori naluteno? 11 Jonatan mu re~e na David: Ajde da odime vo poleto. I obajcata izlegoa vo poleto. 12 Jonatan mu re~e na David: Se kolnam vo Gospod, Bog Izrailev! Utre vo ova vreme, ili drugiot den, }e razberam od tatko mi; i ako e toj balgonaklonet
3
18,1 19,1
5
4 Mojs 10,10 28,11 4 Car 4,23 Is 1,13-14 Os 2,12
8
18,3 23,18 2 Car 14,32
12-17
2 Car 9, 1-13 21,7
329
PRVA KNIGA CARSTVA
13 kon David, i ako jas u{te toga{ ne is-
3,17 14,44 Ruta 1,17
15
2 Car 9,1
17
18,1
19
19,2-3
23
1 Mojs 31,49
pratam glasnici kaj tebe i ne im javam na tvoite u{i, 13 neka Gospod mi isprati najgolema kazna i u{te pogolemo zlo da mi dodade! Ako, pak, tatko mi re{il da ti nanese zlo, i toa }e go soop{tam do u{ite tvoi, i }e te pu{tam; toga{ odi si so mir, i Gospod neka bide so tebe, kako {to be{e so tatko mi! 14 No i ti, ako bide{ u{te ìv, napravi mi milost Gospodova. 15 Ako, pak, umram, ne ja odzemaj milosta svoja od domot moj nikoga{, duri ni toga{, koga Gospod }e gi istrebi od liceto na zemjata site neprijateli Davidovi. 16 Taka sklu~i Jonatan zavet so domot Davidov i re~e: Gospod neka im vrati na neprijatelite Davidovi! 17 Jonatan mu se zakolna na David vo qubovta svoja kon nego, bidej}i go saka{e kako du{ata svoja. 18 I mu re~e Jonatan: Utre e mlada mese~ina, i }e zapra{aat za tebe, bidej}i mestoto tvoe nema da bide zafateno; 19 zatoa na tretiot den slezi i odi brzo na mestoto, kade {to se krie{e porano, i sedni kaj kamenot Ezel; 20 jas, pak, }e pu{tam kon taa strana tri streli, nebare }e strelam vo cel. 21 Potoa }e ispratam edno mom~e, na kogo }e mu kaàm: ,Odi, najdi gi strelite, i ako mu kaàm na mom~eto: ,Eve, strelite se zad tebe, zemi gi, dojdi kaj mene, toga{ ima mir za tebe, i, se kolnam vo Gospod, nema ni{to da ti stane. 22 Ako, pak, mu kaàm vaka na mom~eto: ,Ete, strelite se pred tebe, toga{ odi si, bidej}i Gospod te pu{ta. 23 A za toa, za koe govorevme jas i ti, Gospod e svedok me|u mene i tebe zasekoga{. 24 David se sokri vo poleto. Koga nastapi mlada mese~ina, carot sedna na trpezata da jade. 25 Carot sedna na mestoto svoe, kako sekoga{, na sedi{teto do yidot. Jonatan stana, a Avenir sedna do Saul; mestoto, pak, na David ostana prazno.
Toj den Saul ne kaà ni{to, za{to 26 Mojs si pomisli deka toa e slu~ajno deka Da- 3 7,20-21 15,16 vid e ne~ist, ne se is~istil. 27 Nastapi i vtoriot den po mladata 5 Mojs 23,10 mese~ina, a mestoto na David ostanuva{e prazno. Toga{ Saul mu re~e na 30 5 Mojs sinot svoj Jonatan: Zo{to sinot Jeseev 21,20 ne dojde na ru~ek nitu v~era, nitu 32 denes? 19,5 28 Jonatan mu odgovori na Saul: Da- Mt 27,23 Lk 23,22 vid izmoli od mene da otide vo Vitleem, 29 velej}i: ,Pu{ti me, bidej}i imame vo gradot rodbinsko prinesuvawe `rtva, i brat mi me pokani; zatoa, ako sum steknal blagonaklonost vo o~ite tvoi, pu{ti me da odam i da se vidam so bra}ata svoi; zatoa toj i ne dojde na carskiov ru~ek. 30 Toga{ Saul mnogu se razgnevi na Jonatan i mu re~e: Razvraten i nepokoren sine! Zar ne znam deka si se zdruìl so Jeseeviot sin za sram, na sebe i za sram na majka si! 31 Za{to vo site denovi, dodeka Jeseeviot sin ìvee na zemjata, nema da opstane{ ni ti, ni carstvoto tvoe; a sega isprati i dovedi go kaj mene, bidej}i e osuden na smrt. 32 Jonatan mu odgovori na tatko si Saul i mu re~e: Zo{to da se ubiva? [to napravil? 33 Toga{ Saul frli kopje vrz nego za da go ubie. Toga{ Jonatan razbra deka tatko mu re{il da go ubie Davida. 34 Jonatan stana od trpezata mnogu razgneven i ne ru~a{e na drugiot den po mladata mese~ina, za{to taguva{e za David, a i zatoa {to tatko mu go navredi. 35 Na drugiot den izutrina Jonatan izleze vo poleto, vo vremeto {to mu go be{e opredelil na David, i edno malo mom~e so nego. 36 I toj mu re~e na mom~eto: Tr~aj, baraj gi strelite {to gi pu{tam. Mom~eto se zatr~a, a toj gi pu{ta{e strelite taka {to tie letaa podaleku od mom~eto. 37 I mom~eto se zatr~a natamu, na kade {to Jonatan gi pu{ta{e strelite,
26
330
PRVA KNIGA CARSTVA
42 i Jonatan vikna po mom~eto i re~e:
Gledaj, strelata e pred tebe. 38 Jonatan, pak, vika{e po mom~eto: Tr~aj pobrzo, ne se zapiraj. I mom~e21,1 22,9.11.19 to gi sobra Jonatanovite streli i dojde Is 10,32 Neem 11,32 kaj gospodarot svoj. 39 A mom~eto ne znae{e ni{to; samo 4 Jonatan i David znaeja, kakva e rabota2 Mojs 19,15 ta. 40 Toga{ Jonatan mu go dade oru`jeto 3 Mojs 24,5-9 svoe na mom~eto {to be{e so nego, i mu re~e: Odi i odnesi go vo gradot. 41 Mom~eto otide, a David se ispravi od jug i padna ni~kum na zemjata i tripati se pokloni; i se baknaa tie eden so drug, i obajcata pla~ea zaedno, no David pove}e pla~e{e. 42 Jonatan mu re~e na David: Odi so mir; a toa, vo koe se kolnevme dvajcata vo imeto Gospodovo, velej}i: Gospod da bide me|u mene i tvoeto seme, neka bide zasekoga{. 43 David stana i zamina, a Jonatan se vrati vo gradot.
1,17
lebovite prineseni na `rtvenikot {to bea zemeni pred liceto na Gospod, ta po simnuvaweto nivno da se stavat topli lebovi. 7 Toj den tamu se nao|a{e eden od slugite Saulovi, po ime Doeg, Edomec, na~alnik na Saulovite ov~ari. 8 David mu re~e na Ahimeleh: Nema{ li tuka pri raka kopje ili me~? Zo{to jas ne zedov so sebe nitu me~, nitu drugo oru`je, bidej}i porakata na carot be{e itna. 9 Sve{tenikot odgovori: Ete go me~ot na Filisteecot Golijat, kogo go ubi ti vo Terevintskata Dolina, zavitkan vo platno, zad efodot; ako saka{, zemi go: osven nego tuka nema drug me~. (I mu go dade.) 10 David stana i izbega istiot den od Saul, i dojde kaj gatskiot car Anhus. David kaj Filistejcite od Get
11
6
22,9 2 Mojs 25,30 1 Let 9,32 Mt 12,3-4 Mk 2,25-26
9
17,2.51
11
18,7 29,5
13
Ps 33,1
14
4 Car 9,11 Er 29,26 Os 9,7
22,1
Is.N. 12,15 15,35 2 Car 23,13 1 Let 11,15
David dojde vo Nov kaj sve{tenikot Ahimeleh, i Ahimeleh se zbuni, koga se sretna so David, pa mu re~e: Zo{to si sam? I zo{to nema nikoj so tebe? David vo Nov kaj sve{tenikot Ahimeleh 2 David mu re~e na sve{tenikot Ahimeleh: Carot mi dade zapoved, velej}i: Nikoj neka ne znae, za {to sum te ispratil i {to sum ti pora~al zatoa gi ostaviv slugite svoi na opredeleno mesto; 3 a sega daj mi {to ima{ pri raka, pet leba, ili {to }e se najde. 4 Sve{tenikot mu odgovori na David, re~e: Nemam pri raka obi~en leb, tuku imam osveten leb. Samo, ako tvoite lu|e se vozdràle od èni, neka jadat. 5 Toga{ David mu odgovori na sve{tenikot i mu re~e: @eni kaj nas nema{e kako i sekoga{, koga odime vo pohod, i sadovite na mom~iwata se ~isti. I ako patot e ne~ist, sepak lebot }e ostane ~ist vo sadovite. 6 Sve{tenikot mu dade od osveteniot leb, bidej}i nema{e drug leb osven
21
Mu rekoa na Anhus slugite negovi: 2 23,13 Ovoj li e David, carot na onaa zemja? Sud 11,3 Neli mu peeja nemu lu|eto, velej}i: Saul porazi iljadi, a David desetici iljadi? 12 David gi stavi tie zborovi vo srceto svoe i mnogu se ispla{i od Anhus, carot na Get. 13 Toga{ go izmeni liceto svoe pred niv, i se preprava{e deka e umobolen pred o~ite nivni i udira{e po vratite, se frla{e na racete svoi i pu{ta{e ligi po bradata svoja. 14 Anhus im re~e na robovite svoi: Gledate, ovoj ~ovek e lud; zo{to ste go dovele pri mene? 15 Zar malku ludi imam kaj sebe, ta ste go dovele da luduva pred mene? Zar toj }e vleze vo ku}ata moja? David stanuva voda~ na edna druìna
I David otide ottamu i izbega vo Adulamskata pe{tera, a koga slu{naa bra}ata negovi i siot tatkov dom negov, dojdoa tamu kaj nego. 2 Se sobraa kaj nego site podjarmeni, site dol`nici i site du{evno ogor~eni, i toj im stana na~alnik; i so nego bea okolu ~etiristotini du{i.
22
331
PRVA KNIGA CARSTVA
Ottamu David otide vo Micpa, grad moavski, i mu re~e na moavskiot car: Tatko mi i majka mi neka ostanat kaj 4 vas, dodeka da razberam {to }e napravi 24,23 2 Car 5,17 Bog so mene. 4 I gi dovede kaj moavskiot car, i tie 23,14 1 Let 11,16 ìveeja kaj nego za seto vreme dodeka 5 David be{e vo ona pribeì{te. 5 No prorokot Gad mu re~e na David: 2 Car 24,11 Ne ostanuvaj vo ova pribeì{te, tuku 1 Let 21,9 29,29 odi, odi vo zemjata Judina. I David 2 Let 29,25 zamina i otide vo gorata Heret.
3 2 Car 15,25-26
Saul nareduva da se ubijat sve{tenicite vo Nov 9-10 6 Saul slu{na deka David se pojavil 21,2-10 Ps 51,1 so lu|eto {to bea so nego. Saul toga{ sede{e vo Giva, pod omorikata na ridot, so kopje vo rakata, i opkolen od site svoi slugi. 7 I im re~e Saul na slugite svoi {to bea okolu nego: ûjte, Venijaminovi sinovi! Zarem Jeseeviot sin }e vi dade na site vas nivi i lozja i site vas }e ve postavi za iljadana~alnici i zapovednici nad sto vojnici, 8 ta site ste se zdogovorile protiv mene, i nikoj ne mi javi, koga sinot moj se sprijatelil so sinot na Jesej, i nikoj od vas ne me poàli i ne mi soop{ti deka sin mi go pottiknal protiv mene mojot sluga da mi postavuva stapici, kako {to se gleda sega? 9 Edomecot Doeg, koj stoe{e so Saulovite slugi, odgovori i re~e: Jas vidov, koga Jeseeviot sin doa|a{e vo Nov kaj Ahimeleh, sinot na Ahituv, 10 i toj Go pra{a za nego Gospod, mu dade hrana, mu go dade i me~ot na Filisteecot Golijat. 11 Toga{ isprati carot da go povikaat sve{tenikot Ahimeleh, sinot Ahituvov, i celiot tatkov dom negov, sve{tenicite {to bea vo Nov. I site tie dojdoa kaj carot. 12 Saul re~e: Slu{ni, sine Ahituvov! Toj odgovori: Eve me, gospodare. 13 A Saul go zapra{a: Zo{to ste se dogovorile protiv mene, ti i Jeseeviot sin, ta si mu dal lebovi i me~ i si Go pra{al Boga za nego za da stane protiv mene i da mi postavuva stapici, kako {to se gleda sega?
8,12.14
Ahimeleh mu odgovori na carot i re~e: Koj od site tvoi robovi e tolku veren kako David? Toj e i carev zet, i ispolnitel na tvoite zapovedi, i po~ituvan vo domot tvoj? 15 Sega za prvpat li Go pra{uvam Boga za nego? No ne obvinuvaj go vo toa, care, slugata svoj i celiot dom na mojot tatko, za{to vo celata taa rabota tvojot sluga ne znae ni{to, nitu malo, nitu golemo. 16 No carot mu re~e: Ahimeleh, ti treba da umre{, ti i celiot dom na tvojot tatko. 17 I carot im re~e na telohranitelite {to stoeja do nego: Odete, ubijte gi sve{tenicite Gospodovi, za{to i nivnata raka e so David, i tie znaeja deka toj izbegal, a ne ni javija. No carskite slugi ne sakaa da krenat race za da gi ubijat sve{tenicite Gospodovi. 18 Toga{ carot mu re~e na Doeg: Odi ti i ubij gi sve{tenicite! I Doeg Edomecot otide, gi napadna sve{tenicite i vo toj den ubi osumdeset i pet maì {to nosea lenen efod, 19 go napadna so me~ i Nov, sve{teni~kiot grad; ubi so me~ maì i èni, mom~iwa i devoj~iwa, volovi, magariwa i ovci. 20 Se spasi samo eden od sinovite na Ahimeleh, Ahituvoviot sin, po ime Avijatar, i izbega kaj David. 21 Avijatar mu raskaà na David deka Saul gi ubi sve{tenicite Gospodovi. 22 A David mu re~e na Avijatar: Jas znaev onoj den, koga tamu be{e Edomecot Doeg deka toj bezdrugo }e mu javi na Saul; jas sum vinoven za site du{i od domot na tvojot tatko. 23 Ostani pri mene, ne pla{i se, za{to kako {to ja bara du{ata moja, }e ja bara i tvojata du{a; ti }e bide{ kaj mene pod za{tita.
14
14
19,4-5
17
4 Car 10,25
18
2,18.31 2 Car 6,14 1 Let 15,28
20
2,31-33 3 Car 2,27
23
2 Car 20,25 3 Car 2,2627
23,1
Is.N. 15,44
2
2 Car 5,19.23
Go izvestija David i rekoa: Ete Filistejcite go napa|aat Keila i gi razgrabuvaat gumnata. 2 A David go zapra{a Gospoda, velej}i: Da odam li i da gi napadnam tie Filistejci? I Gospod mu odgovori na
23
332
PRVA KNIGA CARSTVA
4 David: Odi, ti }e gi napadne{ Filis-
Is.N. 8,7 Sud 7,7
6
22,20
9
30,7
12
23,20
13
22,2 25,13
14
23,24 26,2
tejcite i }e go spasi{ Keila. 3 No onie {to bea so David, mu rekoa: Ete, nie se pla{ime tuka vo Judeja, pa kako }e odime vo Keila protiv filistejskite grupi? (Nie }e padneme vo ropstvo pod Filistejcite). 4 Toga{ David pak Go zapra{a Gospoda, a Gospod mu odgovori i re~e: Stani i odi vo Keila, za{to Jas }e gi predadam Filistejcite vo tvoi race. 5 I David otide so lu|eto svoi vo Keila, se bie{e so Filistejcite, go otepa nivniot dobitok i im nanese golem poraz. I taka David gi spasi ìtelite na Keila. 6 Koga Avijatar, Ahimelehoviot sin, izbega kaj David i otide so nego vo Keila, toj be{e donel so sebesi i efod. 7 Mu javija na Saul deka David do{ol vo Keila, i Saul re~e: Bog go predade vo moi race, za{to toj se zatvori, vleguvaj}i vo grad koj ima porti i reziwa. 8 I go svika Saul celiot narod vo vojna za da otide protiv Keila da go opkoli David i negovi lu|e. 9 Koga David dozna deka Saul namislil lo{o protiv nego, mu re~e na sve{tenikot Avijatar: Donesi go efodot Gospodov. 10 Toga{ David re~e: Gospodi, Boè Izrailev! Tvojot sluga slu{na deka Saul saka da dojde vo Keila, i da go uni{ti gradot poradi mene. 11 ]e me predadat li Keilcite vo racete negovi? I }e dojde li tuka Saul, kako {to ~u tvojot sluga? Gospodi, Boè Izrailev, javi mu na slugata svoj. I re~e Gospod: ]e dojde. 12 David pak pra{a: ]e me predadat li Keilcite mene i moite lu|e vo Saulovite race? I Gospod mu re~e: ]e te predadat. 13 Toga{ stana David i lu|eto negovi, okolu {estotini du{i, izlegoa od Keila i otidoa, kade {to moèa. A na Saul mu javija deka David izbegal od Keila, i toga{ toj se otkaà od pohodot. 14 A David prestojuva{e vo pustinata vo nepristapni mesta i potoa na ridestite predeli vo pustinata Zif. Saul go
bara{e sekoj den, no Bog ne go predade David vo racete negovi. 15 I David vide deka Saul izlegol da ja bara du{ata negova; David toga{ be{e vo pustinata Zif, vo ridestite predeli. 16 I Sauloviot sin Jonatan stana, dojde kaj David vo gorata i go potkrepi so nade`ta vo Boga, 17 i mu re~e: Ne pla{i se, za{to rakata na tatko mi Saul nema da te najde, i ti }e caruva{ nad Izrail, jas, pak, }e bidam vtor po tebe. I Saul, mojot tatko, go znae toa. 18 Toga{ si dadoa me|u sebe zavet pred liceto na Gospod. I David ostana vo gorata, a Jonatan otide vo domot svoj. Saul go goni David I dojdoa Zifejci kaj Saul vo Giva i rekoa: Ete, David se krie kaj nas po nedostapni mesta, kaj Hore{, vo ridovite na Hahila, ju`no od pustinata. 20 Zatoa, ako saka du{ata tvoja, care, dojdi. A na{a rabota }e bide da go predademe vo racete na carot. 21 I re~e Saul: Da ve blagoslovi Gospod {to ste me poàlile! 22 Odete, uverete se u{te edna{, ispitajte i razgledajte go mestoto negovo, kade {to e nogata negova, i koj go vide tamu, bidej}i mi velat deka e mnogu itar. 23 Razgledajte i ispitajte za site pribeì{ta, vo koi se krie toj, i vratete se kaj mene so to~no izvestuvawe. Toga{ jas }e otidam so vas; i ako e vo taa zemja, }e go baram po site Judini mesta. 24 I stanaa i otidoa vo Zif pred Saul. A David i lu|eto negovi bea vo niskiot del na pustinata Maon, ju`no od stepata. 25 Potoa otide Saul so svoite lu|e da go bara. No mu javija na David za toa, i toj sleze kaj karpestite mesta vo pustinata Maon. Saul slu{na i se pu{ti po David vo pustinata Maon. 26 Saul ode{e na ednata strana od planinata, a David so lu|eto svoi be{e od drugata strana na planinata. I koga David brza{e da se oddale~i od Saul, a
19
16
20,12-17 40-42 24,21-2
18
18,3 20,17 2 Car 9,1 21,7
19
26,1 Ps 53,1-1
21
22,8
24
25,2 Is.N. 15,55
333
PRVA KNIGA CARSTVA
24,3 Saul so lu|eto svoi ode{e da go zao26,2
bikoli David i lu|eto negovi za da gi 4 fati, 27 toga{ dojde kaj Saul izvestuva~ i Sud 3,24 re~e: Pobrzaj i dojdi, bidej}i Filis5 23,7.12.14 tejcite ja napadnaa zemjata. 26,8 28 I se vrati Saul od goneweto na 6 David i otide protiv Filistejcite; za2 Car toa i go narekoa toa mesto Sela-Mah24,10 lekot3.
7 9
26,13-14 26,11
Potoa David izleze ottamu i ìvee{e po strmnite vrvovi na En-Gedi. 2 Koga Saul se vrati od Filistejcite, mu javija, velej}i: Ete, David e vo pustinskite mesta kaj En-Gedi. 3 Toga{ Saul zede tri iljadi odbrani maì od cel Izrail i otide da go bara David i lu|eto negovi po planinite, kade {to ìveat divokozi. 4 I dojde kaj edno ov~o trlo kraj patot. Tamu ima{e pe{tera, i Saul vleze tamu po nu`da; a David i lu|eto negovi sedea vo dnoto na pe{terata. 5 I mu rekoa na David lu|eto negovi: Eve go denot, za koj ti govore{e Gospod: ete, Jas }e go predadam tvojot neprijatel vo racete tvoi i }e stori{ so nego, ona {to ti e ugodno. David stana i poleka ja prese~e polata na Saulovata gorna obleka. 6 No potoa mu stana ma~no na srceto Davidovo, poradi toa {to ja prese~e polata na Saulovata obleka. 7 I im re~e na lu|eto svoi: Da ne mi dade Gospod da mu go napravam toa na mojot gospodar, da stavam raka vrz nego, bidej}i toj e pomazanik Gospodov. 8 So tie zborovi gi zadrà lu|eto svoi i ne im dozvoli da go napadnat Saul. A Saul stana i izleze od pe{terata na patot. 9 Potoa stana i David, izleze od pe{terata i izvika po Saul, velej}i: Gospodare moj, care! Saul pogledna nazad, i David padna so liceto na zemjata, i mu se pokloni.
3 23,28. Karpa na razdelbite.
24
David odbiva da go ubie Saul
I David mu re~e na Saul: Zo{to gi slu{a{ zborovite na onie lu|e {to velat, ete, David kroi zlo protiv tebe? 11 Ete, denes vidoa o~ite tvoi deka Gospod te predava{e vo racete moi vo pe{terata, i mi govorea da te ubijam, no jas te po{tediv i rekov: nema da krenam raka na mojot gospodar, bidej}i toj e pomazanik na Gospod. 12 Tatko, pogledni ja polata na oblekata tvoja vo mojata raka, jas ja presekov polata od oblekata tvoja, a tebe ne te ubiv; znaj i uveri se deka vo rakata moja nema zlo, ni neprijatelstvo, i deka jas ne sum zgre{il sprema tebe; a ti ja bara{ du{ata moja za da ja odzeme{. 13 Gospod neka presudi me|u mene i tebe, i neka ti odmazdi Gospod za mene; no mojata raka nema da bide vrz tebe, 14 kako {to veli starata pogovorka: od bezzakonici izleguva bezzakonie. Zatoa rakata moja nema da bide vrz tebe. 15 Protiv kogo izlegol carot izrailski? Po kogo si se rastr~al? Po mrtvo ku~e, po edna bolva. 16 Gospod neka bide sudija i Toj neka presudi me|u mene i tebe. Toj }e go ispita deloto moe i }e me spasi od rakata tvoja. 17 Otkako gi izre~e David tie zborovi kon Saul, Saul re~e: Tvojot glas li e toa, sine moj Davide? I go krena Saul glasot svoj, i pla~e{e 18 i mu re~e na David: Ti si poprav od mene, za{to mi vrati so dobro, a jas ti vra}av so zlo; 19 ti go pokaà toa denes, postapuvaj}i so mene milostivo: koga Gospod me predava{e vo racete tvoi, ti ne me ubi. 20 Koj, otkako }e go najde neprijatelot svoj, }e go pu{ti zdrav i cel? Gospod neka ti vrati so dobro za toa {to mi go napravi denes ti. 21 Sega znam deka ti bezdrugo }e stane{ car, i carstvoto izrailsko }e bide silno vo rakata tvoja.
10
12
23,14.23 26,20 Ps 34,7
13
1 Mojs 31,53 3 Mojs 19,18 Sud 11,27 Er 11,20 Rim 12,19
14
Mt 12,35 Lk 6,45
15
26,20 2 Car 3,8 16,9
16
Ps 34,23 42,1 118,154
17
26,17
18
26,21 Mt 5,44
19
26,23
21
23,17
334
PRVA KNIGA CARSTVA
Zatoa zakolni mi se vo Gospod deka nema da go iskoreni{ potomstvoto moe po mene i nema da go uni{ti{ imeto 23 moe vo domot na mojot tatko. 23 Mu se zakolna David na Saul. I 23,29 Saul otide vo svojot dom, a David i 25,1 lu|eto negovi se iska~ija kon svoeto 28,3 zasolni{te.
22
22
20,14-16 2 Car 21, 6-8
2
23,24 1 Mojs 21,21 Is.N. 15,55 2 Car 13,23-24
3
25,25 Is.N. 15,13-19
6
Lk 10,5
7
25,15.21
10
22,7 Sud 9,28
I Samoil umre. Toga{ se sobraa site Izrailci, go oplakaa i go pogrebaa vo ku}ata negova, vo Rama. David stana i sleze kon pustinata Faran. 2 Ima{e vo Maon eden ~ovek mnogu bogat, a imotite mu bea na Karmil. Toj ima{e tri iljadi ovci i iljada kozi. Toj be{e na strièwe kaj ovcite svoi na Karmil. 3 Toj ~ovek se vika{e Naval, a èna mu se vika{e Avigeja. Taa èna be{e mnogu umna i ubava, a toj èstok i lo{ ~ovek; toj be{e od rodot na Halev. 4 David slu{na vo pustinata deka Naval gi striè (na Karmil) ovcite svoi. 5 I David isprati deset momci, i im re~e David na momcite: Odete na Karmil, pojdete kaj Naval, pozdravete go od moe ime 6 i kaète mu vaka: Mir na tebe, mir na tvojot dom, mir na s# {to e tvoe! 7 Denes slu{nav deka ti gi striàt ovcite; ete, ov~arite tvoi bea so nas, i nie ne gi navreduvavme, i ni{to kaj niv ne se zagubi za seto toa vreme, dodeka stoeja na Karmil. 8 Pra{aj gi slugite svoi, i tie }e ti kaàt. Zatoa neka najdat momcite blagonaklonost vo o~ite tvoi, bidej}i vo dobar den dojdovme. Daj im, pak, na slugite tvoi i na sinot svoj David ona {to ti se nao|a pri raka. 9 Davidovite lu|e otidoa i mu gi kaàa na Naval od imeto na David site tie zborovi, i zamol~aa. 10 Naval (skokna i) im odgovori na Davidovite slugi i re~e: Koj e toj David, koj e toj sin Jeseev? Sega ima
25
Naval odbiva da mu pomogne na David
mnogu slugi koi begaat od gospodarite 15 25,7 svoi. 11 Zar da gi zemam lebot svoj i vodata 18 svoja, (i vinoto svoe) i mesoto {to sum 2 Car 16,1 1 Let go prigotvil za strià~ite na ovcite, 12,39-40 i da im dadam na lu|e {to ne gi znam od 21 kade se? Ps 108,5 12 I Davidovite lu|e se vratija po svojot pat, se vratija i dojdoa, ta mu gi soop{tija na David site tie zborovi. 13 Toga{ David im re~e na lu|eto svoi: Prepa{ete go sekoj me~ot svoj. I site gi prepa{aa svoite me~evi, go prepa{a i David me~ot svoj, i trgnaa po David okolu ~etiristotini maì, a dveste ostavija kaj logorot. Avigeja mu doa|a na pomo{ na David No eden od slugite $ javi na Avigeja, ènata Navalova, velej}i: Ete, David isprati od pustinata izvestuva~i da go pozdravat na{iot gospodar, no toj se odnese kon niv grubo. 15 A tie lu|e se mnogu dobri kon nas, ne n# navreduvaa, i ni{to ne se izgubi kaj nas, za seto vreme dodeka odevme so niv, i dodeka bevme vo poleto; 16 tie bea za nas kako yid i dewe i no}e za seto vreme, dodeka gi pasevme stadata blizu do niv; 17 zatoa, pomisli i vidi {to da se pravi, bidej}i neizbe`na nesre}a mu se zakanuva na gospodarot na{ i celiot dom negov; a toj e lo{ ~ovek, ne moè da se govori so nego. 18 Toga{ Avigeja nabrzina zede dveste leba i dve me{ini so vino, i pet ovci zgotveni, pet meri prèno ìto, sto vrzopki suvo grozje i dveste nizi smokvi, i gi natovari na magariwa, 19 pa im re~e na slugite svoi: Trgnuvajte pred mene, ete, jas }e odam po vas. A na maòt svoj Naval ni{to ne mu kaà. 20 A koga taa, sednata na magare, se spu{ta{e po padinite na planinata, ete, vo presret $ doa|a David i lu|eto negovi, i taa se sretna so niv. 21 I David re~e: Da, zaludo go pazev vo pustinata celiot imot na toj ~ovek, i ni{to ne se izgubi od toa {to be{e negovo; toj mi pla}a zlo za dobro.
14
335
PRVA KNIGA CARSTVA
22
3,17 14,44 20,13 3 Car 14,10
23
20,41
26
25,31.33 2 Car 18,32 Evr 10,30
27
1 Mojs 33,11 4 Car 5,15 2 Kor 9,5
28
2,35 2 Car 7,16 3 Car 11,38
30
13,14
Neka Gospod mu prati na David najgolema kazna i u{te pove}e da mu dodade, ako utre do razdenuvawe, od s# {to e Navalovo, ostavam makar edno su{testvo {to mokri pokraj yid! 23 [tom Avigeja go vide David, taa brzo sleze od magareto, padna ni~kum pred David i se pokloni do zemja, 24 padna do nozete negovi i re~e: Vrz mene da e grevot, gospodare moj; dozvoli $ na robinkata tvoja da govori vo u{ite tvoi i slu{ni gi zborovite na robinkata tvoja. 25 Neka ne obrnuva vnimanie gospodarot moj na toj lo{ ~ovek, na Naval4; za{to, kako {to mu e imeto, takov e i toj: Naval mu e imeto, i bezumieto e so nego. A jas, tvojata robinka, ne gi vidov slugite na mojot gospodar {to si gi ispratil. 26 I sega, gospodare moj, ti se kolnam vo Gospod i vo du{ata tvoja! Gospod nema da dozvoli da proleva{ krv, a }e ja zadrì rakata tvoja da ne se odmazduva{; i sega neka bidat kako Naval tvoite neprijateli i ovie, koi mislea lo{o protiv mojot gospodar. 27 Eve gi darovite {to robinkata tvoja mu gi donese na svojot gospodar za da im se razdelat na momcite, koi mu sluàt na mojot gospodar. 28 Prosti $ ja vinata na robinkata svoja; Gospod bezdrugo }e podigne za mojot gospodar cvrst dom, za{to mojot gospodar vodi Gospodovi vojni, i vo tekot na celiot ìvot tvoj zlo nema da se najde vo tebe. 29 Ako ~ovekot stane da te goni i da ja bara du{ata tvoja, toga{ du{ata na mojot gospodar }e bide svrzana so jazelot na ìvotot kaj Gospod, tvojot Bog, a du{ata na tvoite neprijateli Toj }e ja otfrli kako od pra}a. 30 I koga Gospod postapi so mojot gospodar spored seto dobro {to go govore{e za tebe, i te postavi za voda~ na Izrail, 31 za srceto na mojot gospodar toa nema da bide ogor~enost i nespokojstvo, za{to proleal naprazno krv, i za{to
22
si se spasil. Gospod }e mu napravi dobro na mojot gospodar, i ti }e si spomne{ za robinkata svoja (i }e $ napravi{ dobrina). 32 A David $ re~e na Avigeja: Blagosloven Gospod, Bog Izrailev, Koj te isprati denes vo presret moj, 33 i blagosloven da bide tvojot razum i blagoslovena da bide{ ti, poradi toa {to sega ne me ostavi da prolevam krv i da se odmazdam za sebesi. 34 No, se kolnam vo Gospod, Bog Izrailev, koj me zadrà da ne ti napravam zlo, ako ne pobrza{e i ako ne mi dojde{e vo presret, toga{ utre do razdenuvawe jas nema{e da mu ostavam na Naval nitu edno su{testvo {to mokri pokraj yid. 35 Toga{ David go zede od racete nejzini ona {to mu go be{e donela, i $ re~e: Odi si so mir vo domot svoj; ete, go poslu{av glasot tvoj i go po~itav liceto tvoe. Smrtta na Naval. David se èni so Avigeja 36 Avigeja dojde kaj Naval, i ete, kaj nego vo domot negov go{tevawe kako carska gozba, i srceto na Naval be{e veselo; toj be{e mnogu pijan; zatoa taa ni{to ne progovori, ni mnogu, ni malku, do izutrinata. 37 A izutrinata, koga Naval se istrezni, i ènata negova mu raskaà za toa, srceto negovo zamre, i toj stana kako kamen. 38 Po deset dena Gospod go udri Naval, i toj umre. 39 Koga David slu{na deka Naval umrel, i re~e: Blagosloven da e Gospod, Koj vrati za sramot {to mi go nanese Naval, i Koj go za~uva Svojot sluga od zlo; Gospod ja svrte zlobata na Naval vrz negovata glava. I David isprati da $ kaàt na Avigeja deka toj }e ja zeme za èna. 40 I Davidovite slugi dojdoa kaj Avigeja na Karmil i $ rekoa vaka: David n# isprati kaj tebe za da te zememe da mu bide{ èna.
34
25,22 3 Car 14,10 4 Car 9,8
35
20,42 1 Mojs 19,21 4 Car 5,19
36
2 Car 13,23
39
24,16 Sud 9,57 3 Car 2,44
4 25,25. Bezumen
336
PRVA KNIGA CARSTVA
41
Ruta 2,10
42
1 Mojs 24,61-67
43
27,3 30,5 2 Car 3,2
44
2 Car 3, 13-16
26,1
23,19 24,1-2
Taa stana i se pokloni ni~kum do zemjata i re~e: Ete, robinkata tvoja e gotova da bide sluginka za da gi mie nozete na slugite na mojot gospodar. 42 Avigeja se podgotvi nabrzina, sedna na magare i, pridruèna od pet sluginki, trgna po izvestuva~ite na David i stana negova èna. 43 A David ja zede i Ahinoam od Jizreel, ta i dvete mu bea èni. 44 Saul, pak, mu ja dade }erka si Mihala, Davidovata èna, na Paltij, sinot na Lais, od Galim.
41
Vo pustinata Zif. David povtorno mu go po{teduva ìvotot na Saul 24,3 Potoa kaj Saul vo Giva dojdoa Zifejcite (od jug) i rekoa: Ete, 5 14,50 David se krie kaj nas vo ridovite na 17,55 2 Car 2,8 Hahila, vo blizina na pustinskata oblast. 6 2 Toga{ Saul stana, se spu{ti vo pus2 Car 20,6 1 Let 2,1 tinata Zif, i so nego tri iljadi od8 brani izrailski maì, za da go bara 18,10-11 David vo pustinata Zif. 3 I Saul postavi logor na ridot Ha19,9-10 24,5.19 hila, desno od pustinata, pokraj patot; a David, koj se nao|a{e vo pustinata, vide deka Saul odi po nego vo pustinata; 4 i David isprati razuznuva~i i dozna deka Saul navistina do{ol. 5 I stana David (i tajno) otide na mestoto, kade {to Saul be{e postavil logor, go vide David mestoto, kade {to spie{e Saul i voenona~alnikot negov Avenir, sinot Nirov. Saul spie{e vo {atorot, a narodot se be{e smestil okolu nego. 6 David se svrte i im re~e na Hitiecot Ahimeleh i na Avesa, sinot na Saruja, Joavov brat, velej}i: Koj }e dojde so mene kaj Saul vo {atorot? Avesa odgovori: Jas }e dojdam so tebe. 7 David dojde so Avesa kaj lu|eto na Saul no}e; i ete, Saul leì zaspan vo carskata kola i kopjeto mu e zabodeno vo zemjata pokraj pernicata negova; a Avenir i narodot leèa okolu nego. 8 Avesa mu re~e na David: Denes Gospod go predade tvojot neprijatel vo racete tvoi; zatoa dozvoli, jas }e go pri2
26
kovam so kopje za zemjata so eden zamav i nema da go povtoram udarot. 9 No David mu re~e na Avesa: Ne ubivaj go, za{to koj krenal raka vrz pomazanik Gospodov, a ostanal nekaznet? 10 David u{te re~e: Da e ìv Gospod. Neka go sobori Gospod, ili }e dojde denot negov, i toj }e umre, ili }e otide vo vojna i }e zagine; a mene da ne mi dava Gospod da krenam raka vrz pomazanik Gospodov; 11 tuku da go zememe kopjeto negovo {to e pokraj pernicata negova, i sadot so voda, pa da si odime. 12 David go zede kopjeto i sadot so voda pokraj zglavjeto na Saul, i si otidoa; i nikoj ne vide, nikoj ne dozna i nikoj ne se rabudi, a site spieja, bidej}i gi be{e obzel son od Gospod. 13 Premina David od onaa strana i zastana na vrvot od ridot daleku, a me|u niv ima{e golemo rastojanie. 14 I vikna David kon narodot i kon Avenir, sinot Nirov, velej}i: Avenire, javi se! Avenir se javi i re~e: Koj si ti {to vika{ i go obespokojuva{ carot? 15 David mu re~e na Avenir: Neli si ma`, i koj e ramen na tebe vo Izrail? Zo{to toga{ ne go ~uva{ gospodarot svoj, carot? Za{to doa|a{e nekoj od narodot da go ubie carot, tvojot gospodar. 16 Ti lo{o pravi{; se kolnam vo Gospod! Vie zasluùvate smrt, poradi toa {to ne go ~uvate gospodarot svoj, pomazanikot Gospodov. Vidi, kade e kopjeto na carot i sadot so voda {to bea pokraj zglavjeto negovo? 17 I Saul go pozna glasot na David i re~e: Tvojot glas li e toa, sine moj Davide? I David re~e: Mojot glas e, gospodare moj, care. 18 I re~e u{te: Poradi {to gospodarot moj go goni svojot sluga? [to sum napravil? Kakvo zlo najde kaj mene? 19 A sega mojot gospodar i car neka gi islu{a zborovite na svojot sluga: Ako Gospod te pottiknal protiv mene, toga{ neka mu bide blagoprijatna `rtvata tvoja; ako, pak toa go pravat sinovite ~ove~ki, toga{ prokleti da se od Gospod, bidej}i tie sega me izgonija za
9
24,6-7.13 2 Car 1,16
11
24,6.12
13
24,9
17
24,17
18
24,11-14
337
PRVA KNIGA CARSTVA
27,2 da ne pripa|am kon nasledstvoto Gospo-
21,11 3 Car 2,39
dovo; velej}i: odi i sluì im na tu|i bogovi. 3 20 Neka ne se prolee mojata krv na 25,42-43 zemjata pred Gospod, za{to carot Iz30,5 2 Car 2,2 railev izleze da bara edna bolva, kako 3,2-3 koga se brka erebica po planinite. 21 Toga{ Saul re~e: Jas zgre{iv; vrati se, sine moj Davide, za{to nema pove}e da ti pravam zlo, bidej}i denes du{ata mi be{e skapa vo tvoite o~i; bezumno postapuvav jas i mnogu, mnogu zgre{iv. 22 David mu odgovori i re~e: Eve go kopjeto na carot; neka dojde eden od mladite i neka go zeme; 23 a Gospod neka mu dade sekomu spored pravdata Negova i spored vistinata Negova, za{to Gospod te predava{e vo racete moi, no jas ne posakav da krenam raka vrz pomazanikot Gospodov; 24 i, kako {to denes ti be{e skapocen ìvotot tvoj vo moite o~i, taka neka se ceni i mojot ìvot vo o~ite na Gospod; (Toj neka me za{tituva) i neka me spasi od sekakva nevolja! 25 A Saul mu dovikna na David: Blagosloven da si, sine moj Davide; ti }e go izvr{i{ ona {to si go zapo~nal, i bezdrugo }e pobedi{. I toga{ David otide po svojot pat, a Saul se vrati vo mestoto svoe. David se zasolnuva kaj Filistejcite I David re~e vo srceto svoe: ]e padnam nekoga{ vo racete na Saul; za mene ni{to podobro, osven da izbegam vo filistejskata zemja; i Saul }e prestane da me bara ve}e po site izrailski predeli, i jas }e se spasam od racete negovi. 2 Toga{ David stana i otide, toj i {estotini maì, koi bea so nego, kaj gatskiot car Anhus, sin Moanov. 3 i David ìvee{e kaj Anhus vo Get, toj i lu|eto negovi, sekoj so ~eladta svoja; David i dvete èni negovi jizreelkata Ahinoam i karmelitkata Avigeja, porane{nata Navalova èna. 4 Mu javija na Saul deka David izbegal vo Get, i toj ve}e ne go bara{e.
27
I David mu re~e na Anhus: Ako sum se zdobil so milost vo o~ite tvoi, neka mi bide dadeno mesto vo eden mal grad, i jas }e ìveam tamu; zo{to tvojot rob da ìvee vo carskiot grad zaedno so tebe? 6 Toga{ Anhus mu go dade gradot Ciklag; zatoa Ciklag i ostana za carevite judejski do denes. 7 Seto vreme {to David go pomina vo filistejskata zemja, be{e godina i ~etiri meseci. 8 I David izleguva{e so lu|eto svoi i gi napa|a{e Gesurijcite, i Gezercite i Amalikijcite, koi odamna ja naseluvaa taa zemja do Sur i s# do egipetskata zemja. 9 I David ja opusto{uva{e taa zemja i ne ostava{e ìvi ni maì, ni èni, i zagrabuva{e ovci i volovi, i magariwa i kamili i obleka i se vra}a{e i doa|a{e kaj Anhus. 10 I Anhus go pra{a David: Kade napadnavte denes? David odgovori: Kon ju`nata strana na Judeja, kon jug na Jerahmeel i kon ju`nata strana na keniskata teritorija. 11 David ne ostava{e ìvi ni maì, ni èni, i ne gi doveduva{e vo Get, velej}i: Tie moàt da n# naklevetat, i da kaàt: toa i toa go napravi David, i takvi mu se postapkite za seto vreme, dodeka ìvee{e vo filistejskata zemja. 12 A Anhus ima{e celosna doverba vo David, velej}i si: Toj stana omrazen kaj narodot svoj Izrail i zatoa }e mi bide sluga zasekoga{.
5
8
30,1-20 2 Mojs 17,8-16 5 Mojs 25,17-19 1 Let 12,1
9
15,7 5 Mojs 25,19
10
30,14
28,1
29,1
Vo toa vreme Filistejcite gi sobraa vojskite svoi za vojna za da vojuvaat protiv Izrail. A Anhus mu re~e na David: Znaj deka i ti }e trgne{ so mene vo borba, ti i tvoite lu|e. Saul se sovetuva so gata~kata od En-Dor David mu re~e na Anhus: Sega }e doznae{ {to }e napravi tvojot sluga. Anhus, pak mu re~e na David: Zatoa }e
2
28
338
PRVA KNIGA CARSTVA
3 te napravam ~uvar na mojata glava zase-
7,17 25,1 28,9 3 Mojs 19,31 20,6.27 5 Mojs 18,11 4 Car 21,6 23,24
6
14,37
7
Is 8,19
8
3 Car 14,2
9
1 Let 10,13
koga{. 3 Samoil be{e umrel, i go oplakuvaa site Izrailci i go pogrebaa vo Rama, vo negoviot grad. A Saul gi be{e izgonil povikuva~kite na duhovi i gata~ite od zemjata. 4 Se sobraa Filstejcite i otidoa, ta se ulogorija vo Sunem; go sobra i Saul siot narod izrailski i se ulogorija vo Gelvuja. 5 Saul go vide filistejskiot logor i se ispla{i, i silno mu zatreperi srceto. 6 Toga{ Saul Go zapra{a Gospoda; no Gospod ne mu odgovara{e ni na son ni preku urim, ni preku prorocite. 7 I im re~e Saul na slugite svoi: Najdete mi èna {to povikuva duhovi, i jas }e odam kaj nea i }e ja pra{am. I mu odgovorija negovite slugi: Tuka vo En-Dor ima èna {to povikuva duhovi. 8 I gi soble~e Saul ali{tata svoi i oble~e drugi, i trgna toj i dvajca lu|e so nego, i dojdoa kaj ènata no}e. I $ re~e Saul: Te molam, gledaj mi, i povikaj mi, kogo {to }e kaàm. 9 No ènata mu odgovori: Ti znae{ {to napravi Saul, znae{ deka toj gi istera od zemjata gata~ite i gleda~ite; zo{to tura{ stapica na du{ata moja za da me pogubi{? 10 I Saul $ se zakolna vo Gospod, velej}i: Ti se kolnam vo Gospod, nema da ti se slu~i ni{to lo{o za toa. 11 Toga{ ènata pra{a: A kogo da ti go povikam? Toj odgovori: Povikaj mi go Samoil. 12 I ènata go vide Samoil i glasno izvika; ènata se obrna kon Saul i re~e: Zo{to me izlaga? Ti si Saul. 13 Carot $ re~e: Ne pla{i se; kaì {to gleda{? @enata odgovori: Gledam kako Gospod izleguva od zemjata. 14 Kakov e toj na izgled? pra{a Saul. Taa odgovori: Izleguva od zemjata prestar ma`, oble~en vo dolga obleka. Toga{ Saul dozna deka e toa Samoil, padna ni~kum na zemjata i se pokloni.
I Samoil mu re~e na Saul: Zo{to me obespokojuva{ da izleguvam? A Saul odgovori: Mnogu mi e te{ko; Filistejcite vojuvaat protiv mene, a Bog otstapi i pove}e ne mi odgovara ni preku proroci, ni na son, (ni vo videnie); zatoa te povikav za da me pou~i{ {to da pravam. 16 Samoil odgovori: A zo{to me pra{uva{ mene, koga Gospod otstapil od tebe i stanal tvoj neprijatel? 17 Gospod }e ti go napravi toa {to go govore{e preku mene: }e go odzeme Gospod carstvoto od racete tvoi i }e mu go dade na tvojot blizok, na David. 18 Bidej}i ti ne go poslu{a glasot Gospodov i ne go ispolni Negoviot èstok gnev vrz Amalik, zatoa Gospod i go vr{i toa sega nad tebe. 19 Gospod }e go predade Izrail zaedno so tebe vo filistejski race; utre ti i tvoite sinovi }e bidete so mene, a logorot izrailski Gospod }e go predade vo filistejski race. 20 Toga{ Saul naedna{ padna so celoto telo svoe na zemja, bidej}i mnogu se ispla{i od zborovite na Samoil; pritoa i sila nema{e vo nego, za{to ne be{e jadel leb celiot toj den i cela no}. 21 Toga{ onaa èna se pribliì do Saul i vide deka toj mnogu se upla{il, i re~e: Ete, sluginkata tvoja go poslu{a glasot tvoj, go izloì ìvotot svoj na opasnost i ja izvr{i zapovedta {to ti mi ja dade; 22 sega, molam, poslu{aj go i ti glasot na sluginkata tvoja: jas }e ti iznesam zal~e leb, kasni si, i }e ima{ sila, koga }e trgne{ na pat. 23 No toj otkaà, velej}i: Nema da jadam. I po~naa da go sovetuvaat negovite lu|e, a isto taka i ènata; i toj go poslu{a nivniot glas, stana od zemjata i sedna na legloto. 24 A ènata ima{e v ku}i zgoeno tele, i pobrza ta go zakla, zede bra{no, pa zamesi i ispe~e poga~a, 25 i im prinese na Saul i na slugite negovi, i tie kasnaa, stanaa i zaminaa istata no}.
15
15
28,5-6
16
Is 63,10 Pla~ 2,5
17
15,28 1 Let 10,14
18
15,9
19
31,6
21
28,9
339
PRVA KNIGA CARSTVA
29,1 Filistejcite go proteruvaat David
4,1-2
2
28,1-2
3
27,6-7
4
14,21 1 Let 12,19
5
18,7 21,12
9
2 Car 14,17.20 19,28
Filistejcite gi sobraa site svoi dobrovolni ~eti vo Afek, a Izrailcite postavija logor kaj izvorot {to e vo Jizreel. 2 Knezovite filistejski vrvea so stotici i iljadi, a David i lu|eto negovi odea zad niv so Anhus. 3 I govorea knezovite filistejski: Kakvi se tie Evrei? Anhus im odgovara{e na knezovite filistejski: Zar ne znaete deka e toa David, slugata na Saul, carot izrailski? Toj e kaj mene pove}e od edna godina, i jas ne najdov kaj nego ni{to lo{o, otkako e dojden do denes. 4 I po~naa da negoduvaat protiv nego knezovite filistejski i mu rekoa: Isprati go toj ~ovek; neka si odi na mestoto {to si mu go opredelil za da ne odi so nas vo vojna i da ne stane na{ protivnik vo vojnata. So {to moè da go smilostivi gospodarot svoj, ako ne so glavite na ovie na{i lu|e? 5 Neli e toa onoj David, na kogo mu peeja horovite, velej}i: ,Saul porazi iljadi, a David desetici iljadi? 6 I Anhus go povika David i mu re~e: Ti se kolnam vo Gospod! Ti si ~esen, i na o~ite moi bi im bilo milo da odi{ i da se vra}a{ so mene pri moite vojuvawa; za{to jas ne sum zabeleàl vo tebe ni{to lo{o, otkako si dojden kaj mene s# do denes; no vo o~ite na knezovite ti ne si dobar. 7 Zatoa, vrati se sega, odi si so mir i ne gi drazni knezovite filistejski. 8 No David mu re~e na Anhus: [to sum napravil i {to si na{ol kaj tvojot sluga, otkako sum pred liceto tvoe i do denes? Zo{to da ne odam i da ne vojuvam protiv neprijatelite na mojot gospodar, carot? 9 Anhus mu odgovori na David: Bidi uveren deka vo o~ite moi ti si dobar kako angel Bo`ji; no knezovite filistejski rekoa: Neka ne doa|a so nas vo vojna. 10 Zatoa stani utre rano, ti i slugite na gospodarot tvoj {to do{le so tebe (i odete vo mestoto {to vi go opredeliv,
29
i nemoj da ima{ lo{a misla vo srceto 11 svoe, za{to pred mene ti si dobar); 29,1 stanete utre rano i {tom }e se razdeni, odete. 30,1 11 I David stana, toj i lu|eto negovi 27,8 2 Mojs za da trgnat rano izutrinata i da se 17,8-16 Mojs vratat vo zemjata filistejska. A Fi- 5 25,17-19 listejcite otidoa da vojuvaat vo 5 Jizreel. Ciklag osvoen i izgoren. David gi goni Amalikijcite
7
25,42-43 27,3 2 Car 2,2-3
Na tretiot den, otkako David i 22,20-23 lu|eto negovi trgnaa za Ciklag, 8 Amalikijcite go napadnaa Ciklag od 23,9-13 jug, go prezedoa i go izgorea so ogan; 9 2 ènite, pak, i site {to bea vo nego, 30,21 od mal do golem, ne gi ubija, tuku gi 10 odvedoa vo plen i otidoa po patot svoj. 22,2 3 Se pribliì David i lu|eto negovi 25,13 do gradot, i ete, toj e izgoren so ogan, a ènite nivni, sinovite nivni i }erkite nivni se zemeni vo plen. 4 David i narodot {to be{e so nego, po~naa da vikaat i da pla~at, dodeka ima{e sila vo niv za pla~ewe. 5 Bea zemeni vo plen i dvete èni Davidovi: Ahinoam, jizreelkata, i Avigeja, porane{nata Navalova èna, od Karmil. 6 David be{e mnogu zbunet, bidej}i narodot saka{e da go ubie so kamewa; za{to siot narod strada{e vo du{ata, sekoj za sinovite svoi i za }erkite svoi. 7 No David se zakrepi so nade`ta vo Gospod, svojot Bog; i mu re~e David na sve{tenikot Avijatar, sinot na Ahimeleh: Donesi mi go efodot. I Avijatar mu go odnese efodot na David. 8 David Go pra{a Gospoda, velej}i: Da go gonam li toa mno{tvo, i }e gi stignam li? A odgovorot mu be{e: Goni, }e stigne{ i }e gi izbavi{. 9 I trgna David, toj i {estotini maì {to bea so nego; i dojdoa do potokot Besor, kade {to izmorenite zastanaa. 10 I gi gone{e David, toj sam so ~etiristotini du{i; a dvestete du{i ostanaa, za{to nemaa sila da go preminat Besorskiot potok.
30
340
PRVA KNIGA CARSTVA
Najdoa eden Egip}anin vo poleto, go dovedoa kaj David, mu dadoa leb da 19 jade, i go napoija so voda; 12 i mu dadoa del od niza smokvi i dva 30,8 21 grozda suvo grozje, i toj jade{e i se 30,10 potkrepi, za{to ne be{e jadel leb i ne be{e piel voda tri dni i tri no}i. 13 Toga{ David go pra{a: îj si ti i od kade si? Toj odgovori: Jas sum momok Egip}anec, sluga na eden Amalikiec, i mojot gospodar me ostavi, bidej}i se razbolev, ima ve}e tri dni; 14 nie navlegovme vo ju`niot del od teritorijata na Keretijcite i vo oblasta Judina i vo ju`niot del od teritorijata na Halev, a Ciklag go izgorevme so ogan. 15 A David go zapra{a: ]e me odvede{ li do tie lu|e. Toj odgovori: Zakolni mi se vo Boga deka nema da me ubie{ i nema da me predade{ vo racete na gospodarot moj, i jas }e te odvedam do tie lu|e.
11 27,10
14
David gi pobeduva Amalikijcite David mu se zakolna, i toj gi povede. I ete, Amalikijcite, rasprsnati po celata taa zemja, jadea i pieja i praznuvaa poradi golemiot plen {to go bea zele od zemjata filistejska i od zemjata judejska. 17 I gi napadna i gi ubiva{e David od utrinskite mugri do ve~erta na drugiot den, i nikoj od niv ne se spasi, osven ~etiristotini mom~iwa {to se ka~ija na kamili i izbegaa. 18 I David odzede s# {to bea zele Amalikijcite, gi zede David i dvete èni svoi, 19 i ne se izgubi kaj niv ni{to, ni malo, ni golemo, ni sinovi, ni }erki, ni plenot ni{to od ona {to go bea zele od niv Amalikijcite: s# vrati David. 20 I David go zede siot siten i krupen dobitok; i negovite lu|e odea pred toj dobitok i govorea: Ova e Davidov plen. 21 David dojde kaj onie dveste du{i, koi nemaa sila da odat po niv, i koi gi be{e ostavil kaj potokot Besor, i tie izlegoa da go pre~ekaat Davida i lu|eto, koi bea so nego. David se pribliì do tie lu|e i gi pozdravi.
16
Toga{ lo{ite i neranimajkovcite {to bea odele so David, po~naa da zboruvaat: Poradi toa {to tie ne odea so nas, nema da im dademe od plenot {to go odzedovme; sekoj neka si ja zeme samo ènata i decata i da si odi. 23 No David re~e: Ne pravete taka, bra}a moi, otkako Gospod ni go dade toa i n# za~uva i ni go predade vo racete mno{tvoto lu|e {to doa|a{e protiv nas. 24 I koj }e ve poslu{a vo toa? (Tie ne se podolni od nas). Kakva e ~esta na onie {to odea vo vojna, takva ~est treba da ima i za onie {to ostanaa vo logorot; me|u site treba da se podeli. 25 Taka stana toa, od toa vreme i ponatamu; i toj go postavi toa kako zakon i pravilo za Izrail do denes. 26 I dojde David vo Ciklag i od plenot im isprati na stare{inite Judini, svoi prijateli, velej}i: Ete vi podarok od plenot, zemen od neprijatelite Gospodovi. 27 Im isprati i na onie {to se vo Vetil i vo Ramot vo Negev, vo Jatir, 28 vo Aroer, (i vo Amod), vo [ifemot, i na onie vo E{temoa, (i vo Get), 29 (vo Kinan, vo Safen, vo Timot), na onie vo Rahal i vo gradovite jerahmelitski i keniski, 30 vo Horma, vo Bor-A{an i vo Atah 31 i vo Hevron, i po site mesta, kade {to David be{e odel, toj i lu|eto negovi.
22
23
14,10
24
4 Mojs 31,27 Is.N. 22,8
29
27,10
31,1-13
1 Let 10,112
2
14,49 1 Let 8,33
3
2 Car 6,8
4
Sud 9,54 2 Car 1,14 1 Let 10,4
Saul umira A Filistejcite vojuvaa protiv Izrailcite, i maìte izrailski izbegaa od Filistejcite i padnaa pobedeni na planinata Gelvuja. 2 Filistejcite go stignaa Saul i sinovite negovi; Filistejcite gi ubija Jonatan, Avinadav i Melhisuj, Saulovi sinovi. 3 Bitkata protiv Saul stana èstoka, i streli od lakovi go pogoduvaa; toj be{e te{ko ranet od strelite. 4 Toga{ Saul mu re~e na oruènosecot svoj: Izvadi go me~ot i ubij me so nego da ne dojdat onie neobrezani i da me ubijat i da ne se podigruvaat so mene. No oruènosecot ne saka{e, bi-
31
341
PRVA KNIGA CARSTVA
zede me~ot i se frli vrz nego. 5 Oruènosecot negov, koga vide deka 6 1 Let Saul umre, i samiot padna vrz me~ot 10,6.13 svoj i umre so nego. 6 Taka umrea vo toj den Saul i trite 7 1 Let 10,7 sinovi negovi i oruènosecot negov, a 8 isto taka i site lu|e negovi zaedno. 7 Izrailcite koi ìveeja kon dolina1 Let 10,8 ta i od ovaa strana na Jordan, otkako vidoa deka lu|eto izrailski izbegaa i deka Saul umre i sinovite negovi, gi napu{tija gradovite svoi i izbegaa, a Filistejcite dojdoa i se naselija vo niv. 8 Na drugiot den Filistejcite dojdoa da gi ograbuvaat ubienite i go najdoa Saul i trojcata sinovi {to bea padnale na planinata Gelvuja.
1 Let 10,5
5 dej}i mnogu se pla{e{e. Toga{ Saul go
Go svrtea i mu ja presekoa glavata, go simnaa od nego oru`jeto i ispratija po celata filistejska zemja, da go razglasat toa po idolskite svetili{ta i na narodot; 10 i go poloìja oru`jeto negovo vo idolskoto svetili{te na A{tarta, a teloto negovo go zaka~ija na yidinite od gradot Bet-[an. 11 @itelite na Jave{ Galaadski slu{naa za toa {to go napravija Filistejcite so Saul; 12 se krenaa site silni lu|e, odea cela no}, go zedoa teloto na Saul i telata na sinovite negovi od yidot vo Bet[an, dojdoa vo Jave{ i tamu gi izgorea; 13 gi zedoa koskite nivni i gi pogrebaa pod omorikata vo Jave{, i postea sedum dena.
9
9
2 Car 1,20 1 Let 10,9
10
2 Car 21,9 1 Let 10,10
11
1 Let 10,11
12
2 Car 2,5-6 1 Let 10,12
13
2 Car 1,12
VTORA KNIGA CARSTVA1

Voved Ovaa i prethodnata kniga izvorno so~inuvale edinstveno delo. Vo sega{nata podelba na dva dela Vtorata kniga Carstva go prikaùva caruvaweto na David. Knigata zapo~nuva so pogrebnoto taèwe {to go objavuva David koga doznava za smrtta na Saul i na negoviot sin Jonatan, a vedna{ potoa sledi soop{tenieto za postavuvaweto na David za car nad plemeto na Juda (14). Eden od sinovite na Saul, I{bo{et, eden kus period vladee nad plemiwata na sever. Po negovata smrt, ovie plemiwa se priklonuvaat kon David i go priznavaat za car. I taka David ottoga{ }e vladee nad site dvanaeset plemiwa (520). Vo poslednite ~etiri glavi od ovaa kniga (2124 ) vneseni se nekolku razli~ni epizodi, koi se odnesuvaat na caruvaweto na David, no koi ne se spomnuvaat vo prethodnite glavi. Vtorata kniga Carstva ni go pokaùva negovoto veli~ie i mo}, no ne gi prikriva ni negovite slabosti, nitu gi premol~uva tragi~nite nastani koi go pomra~uvaat ìvotot na negovoto semejstvo. David pred nas se pojavuva vo napolno ~ove~ka svetlina, pokaùvaj}i go vo celost vistinskoto veli~ie na onoj, koj znae da gi sogleda svoite prestapi i da pobara pro{ka od Boga. Podocna, osobeno vo vremeto na ugnetuvaweto, toj }e stane za Izrail sovr{en obrazec za car spasitel, kogo Bog go vetil da mu go isprati na Svojot narod. Vpro~em, Izrail }e se se}ava na vetuvaweto {to Bog mu go dal na David preku prorokot Natan: Po tebe }e ima sekoga{ nekoj od tvoite naslednici za car (7). Ottuka jasno moè da se razbere zo{to Isus, Spasitelot ispraten od Boga, ponekoga{ vo Noviot zavet se ozna~uva kako Sin Davidov (Mt. 20,2934; 21,9).
1,1
1 Car 30,17.26 31,6
Po Saulovata smrt, koga David se vrati po razbivaweto na Amalikij2 cite i prestojuva{e vo Ciklag dva 1 Car 4,12 dena, 2 ete, na tretiot den doa|a ~ovek od Sauloviot logor; oblekata mu e ispokinata i na glavata ima prav. [tom dojde kaj David, padna na zemja i mu se pokloni. 3 I David go pra{a: Od kade doa|a{? Toj odgovori: Izbegav od izrailskiot logor. 4 David go pra{a: [to stana? Raskaì mi. A toj odgovori: Narodot se razbega od bitkata, i mnogu narod padna
David doznava za smrtta na Saul
i izumre; umrea i Saul i sinot negov 6-10 Sud 9,54 Jonatan. 1 Car 31, 5 David go pra{a mom~eto {to mu 2-5 raskaùva{e: Od kade znae{ deka Saul i sinot negov Jonatan umrele? 6 A mom~eto {to mu raskaùva{e, re~e: Jas slu~ajno otidov na planinata Gelvuja, i ete, Saul padna vrz kopjeto svoe, a kolite i kowanicite go stignaa. 7 Toga{ toj se svrte nazad i, otkako me vide, mi vikna. 8 I jas rekov: Eve me. Toj me pra{a: Koj si ti? Jas mu odgovoriv: Jas sum Amalikiec. 9 Toga{ toj mi re~e: Dojdi kaj mene i ubij me, za{to smrtna taga me opfatila, no du{ata moja s# u{te e vo mene.
1 Spored evrejskata Biblija Vtora kniga Samoilova
343
VTORA KNIGA CARSTVA
11
3,31 13,31
12
1 Car 3,3235 25,1 28,3 31,13
13
1,8
14
1 Car 24,7 26,9
15
4,10.12
16
1,10 3,28-29
17
2 Let 35,25
18
Is.N. 10,13
19
1,25.27
20
1 Car 18,6 31,4.9 Mih 1,10
21
1 Car 31,1 Jov 3,3-9
I jas se pribliìv do nego i go ubiv, bidej}i znaev deka toj nema da ostane ìv po pa|aweto svoe; i go zedov carskiot venec {to be{e na glavata negova, i grivnata {to be{e na rakata negova, i gi donesov tuka na gospodarot svoj. 11 Toga{ David se fati za oblekata svoja i ja raskina, isto taka i site lu|e {to bea so nego, gi raskinaa ali{tata svoi, 12 i lipaa, i pla~ea i postea do ve~erta za Saul i za sinot negov Jonatan, i za narodot Gospodov i za domot Izrailev, poradi toa {to bea zaginale od me~. 13 David, pak, go zapra{a mom~eto {to mu raskaùva{e: Ti od kade si? A toj mu odgovori: Jas sum sin na eden pridojden Amalikiec. 14 Toga{ David mu re~e: Kako ne se ispla{i da krene{ raka za da ubie{ pomazanik Gospodov? 15 I David povika eden od momcite i mu re~e: Dojdi i ubij go! I onoj go ubi, i toj umre. 16 I David mu re~e: Tvojata krv neka bide vrz glavata tvoja, bidej}i tvojata usta svedo~e{e protiv tebe, koga vele{e: Go ubiv pomazanikot Gospodov.
10
Bez krv od raneti, bez mrs od silni, lakot Jonatanov ne se vra}a{e nazad, nitu me~ot Saulov se vra}a{e prazen. 23 Saul i Jonatan, sakani i slo`ni vo ìvotot svoj, ne se razdelija ni vo smrtta svoja; tie bea pobrzi od orlite, posilni od lavovite. 24 ]erki Izrailevi, pla~ete za Saul, koj ve oblekuva{e vo purpurna obleka so ukrasi i gi kite{e so zlatni nakiti oblekite va{i! 25 O, kako padnaa silnite vo borbata! Zagina Jonatan na tvoite viso~ini. 26 @alam za tebe, brate Jonatane; ti mi be{e mnogu mil; tvojata qubov za mene be{e pogolema od ènskata qubov. 27 Kako padnaa silnite, kako zagina bojnoto oru`je!
22
22
1 Car 18,4 Is 34,6
25
1,19.27
26
1 Car 18, 1-4
27
1,19.25
2,1
1 Car 23,2.4 23,9-12
2
3,2-3 1 Car 27,3 30,5
4
5,3-5 1 Car 31,11-13 3 Car 5,14
Taèweto na David po Saul i Jonatan Potoa David go oplaka Saul i sinot negov Jonatan so ovaa oplakuva~ka pesna, 18 zapovedaj}i im na sinovite Judini da ja nau~at, kako {to taa e zapi{ana vo Knigata na Pravednikot, i re~e: 19 Tvojata slava, o Izraile, padna vrz tvoite viso~ini! Kako padnaa izrailskite junaci! 20 Ne raskaùvajte vo Get, ne razglasuvajte po ulicite na A{kelon, da ne se raduvaat }erkite filistejski, da ne likuvaat }erkite na neobrezanite. 21 Gori Gelvujski, da ne padne na vas ni rosa, ni do`d! I va{ite nivi da bidat bez plod, za{to tamu e frlen {titot na Saul, kako da ne be{e toj pomazan so maslo.
17
Potoa David Go pra{a Gospoda, velej}i: Da odam li vo nekoj od Judinite gradovi? I Gospod mu re~e: Odi. David pak pra{a: Kade da odam? I Toj mu re~e: Odi vo Hevron. 2 I David otide tamu so dvete èni svoi: jizreelkata Ahinoam i karmelitkata Avigeja, biv{ata Navalova èna. 3 David gi odvede i lu|eto {to bea so nego, sekoj so ~eladta svoja, i se naselija vo gradot Hevron. 4 I dojdoa maìte Judini i tamu go pomazaa David za car nad Judiniot dom. Toga{ mu javija na David deka ìtelite od Jave{ Galaadski go pogrebale Saul. 5 I David isprati glasnici do ìtelite na Jave{ Galaadski da im kaàt: Blagosloveni da ste pred Gospod, poradi toa {to ja napravivte taa milost na gospodarot svoj Saul, (pomazanikot Gospodov), i {to ste go pogrebale (i sinot negov Jonatan); 6 i Gospod neka ve nagradi so milost i vernost; i jas }e vi napravam dobro, poradi toa {to go napravivte vie ova. 7 A sega neka se zacvrstat racete va{i i bidete hrabri, za{to gospodarot va{ Saul umre, i domot Judin me pomaza mene za car.
344
VTORA KNIGA CARSTVA
8
1 Car 14,50
10
1 Car 13,1
11
5,5
13
1 Let 2,16
14
1 Car 17,8
18
1 Let 2,16
I{bo{et postaven car na Izrail 8 No Avenir, sin na Nir i na~alnik nad Saulovata vojska, go zede I{bo{et, Sauloviot sin, go odvede vo Mahanaim, 9 i go postavi za car nad Galaad, A{ur i Jizreel, nad Efrem i Venijamin i nad siot Izrail. 10 A I{bo{et, Sauloviot sin, be{e na ~etirieset godini, koga se zacari nad Izrail, i caruva{e dve godini. Samo Judiniot dom ostana so David. 11 David caruva{e vo Hevron nad Judiniot dom, za vreme od sedum godini i {est meseci. Bitkata pome|u Juda i Izrail vo Gavaon 12 Potoa otide Avenir, Niroviot sin, i slugite na Sauloviot sin I{bo{et, od Mahanaim vo Gavaon. 13 Izleze i Joav, sinot na Saruja, so Davidovite slugi i se sretnaa kaj Gavaonskiot Potok, i zastanaa eden od ednata strana na potokot, a drugiot od drugata strana na potokot. 14 A Avenir mu re~e na Joav: Neka stanat momcite i neka se borat pred nas. I Joav re~e: Neka stanat. 15 I stanaa, ta otidoa dvanaeset Venijaminci od stranata na I{bo{et, Sauloviot sin, i dvanaesette Davidovi slugi. 16 I tie se fatija eden so drug za glavite, si zabija eden na drug me~ vo slabinite i padnaa zaedno. I toa mesto be{e nare~eno Helkat-Curim, a se nao|a vo Gavaon. 17 I vo onoj den stana mnogu èstoka borba, a Avenir so izrailskite lu|e be{e pobeden od Davidovite slugi. 18 Tamu bea trojca sinovi na Saruja: Joav, Avesa i Asail. A Asail be{e so lesni noze, kako srna vo poleto. 19 Asail po~na da go goni Avenira i go gone{e, bez da skr{ne ni desno, ni levo od stapkite na Avenir. 20 Avenir se svrte nazad i re~e: Ti li si, Asaile? Toj odgovori: Jas sum. 21 I Avenir mu re~e: Skr{ni desno ili levo, izberi si eden od momcite i zemi go negovoto oru`je. No Asail ne saka{e da go ostavi.
I Avenir povtorno mu re~e na 22 Asail: Ostavi me, da ne te soboram na 3,27.30 zemja; so kakvo lice toga{ }e se javam pred bratot tvoj Joav? 23 No onoj ne saka{e da otstapi. Toga{ Avenir go svrte kopjeto i go probode vo stomakot; kopjeto mina niz nego, i toj padna tamu i umre na mestoto. Site {to minuvaa niz toa mesto, kade {to be{e padnal i umrel Asail, zastanuvaa. 24 Joav i Avesa go gonea Avenir. Sonceto ve}e be{e zajdeno koga stignaa do ridot Ama, sproti Gijah, na patot za Gavaonskata pustina. 25 A Venijaminovite sinovi se sobraa okolu Avenir i obrazuvaa ~eta i zastanaa na vrvot od eden rid. 26 I Avenir izvika kon Joav i re~e: Ve~no li me~ }e n# progoltuva? Zarem ne znae{, krajot }e bide gor~liv? I koga }e im kaè{ na lu|eto da prestanat da gi gonat bra}ata svoi? 27 A Joav re~e: Se kolnam vo Boga! Ako ti ne progovore{e, lu|eto bez prestanok }e gi gonea bra}ata svoi s# do izutrinata. 28 I Joav zatrubi so truba i siot narod zastana, i pove}e ne gi gonea Izrailcite; bitkata prestana. 29 Avenir, pak, i lu|eto negovi vrvea preku poleto celata no}, go preminaa Jordan, minaa preku celiot Bitron i stignaa vo Mahanaim. 30 Se vrati i Joav od goneweto na Avenir i go sobra siot narod, a od Davidovite slugi, osven Asail, nedostigaa devetnaeset du{i. 31 A Davidovite slugi ubija od Venijaminovite i Avenirovite lu|e, trista i {eeset du{i. 32 I go zedoa Asail i go pogrebaa vo Vitleem, vo grobot na tatko mu. A Joav so lu|eto svoi ode{e cela no} i vo zorite stigna vo Hevron.
22
Borbata me|u Sauloviot dom i Davidoviot dom trae{e dolgo. David s# pove}e se zasiluva{e, a Sauloviot dom s# pove}e oslabnuva{e.
Vo Hevron David e posveten za car na Juda
345
VTORA KNIGA CARSTVA
3,2-5 Sinovite na David rodeni vo Hevron
2
1 Car 25,43 1 Let 3,1-4
Na David mu se rodija ({est) sinovi vo Hevron. Prvoroden mu be{e Amnon 7 od jizreelkata Ahinoam, 3 a vtoriot sin mu be{e Kilav od kar21,8-11 8 melitkata Avigeja, biv{a Navalova 9,8 èna; tretiot Avesalom, sin od Ma1 Car 24,15 aha, }erkata na Talmaj, Gesurskiot car; 4 ~etvrtiot Adonija, sin od Hagita; 9-10 pettiot Safatija, sin od Avitala; 1 Car 5 {estiot Jitream, od Egla, Davi13,14 15,28 dovata èna. Tie mu se rodija na David 24,21 25,28-31 vo Hevron. Avenir vo kavga so I{bo{et I dodeka trae{e borbata me|u Sauloviot dom i Davidoviot dom, Avenir go poddrùva{e Sauloviot dom. 7 Saul ima{e nalo`nica, po ime Ricpa, }erka na Aja. (I Avenir vleze kaj nea.) I mu kaà I{bo{et na Avenir: Zo{to vleze kaj nalo`nicata na tatko mi? 8 Avenir mnogu se naluti od zborovite na I{bo{et i re~e: Zar sum jas pesja glava? Jas denes napraviv milost kon domot na tatko ti Saul, kon bra}ata negovi i prijatelite negovi protiv Juda, i ne te predadov vo racete na David, a ti sega zaradi edna èna bara{ vo mene grev! 9 Gospod neka mu isprati na Avenir golema kazna, i u{te pove}e da mu dodade, ako ne mu go napravam denes na David, ona za {to Gospod se zakolna: 10 Da mu se odzeme carstvuvaweto od Sauloviot dom i da se postavi David na prestolot nad Izrail i nad Juda, od Dan do Virsavija. 11 I I{bo{et ne moè{e ni{to pove}e da mu odgovori na Avenir, bidej}i se pla{e{e od nego.
6
Avenir se pripojuva kon David A Avenir isprati od svoja strana pratenici do David (vo Hevron, kade {to se nao|a{e), da kaàt: îja e ovaa zemja? i da mu kaàt u{te: Sklu~i sojuz so mene, i rakata moja }e bide so tebe da go soberam okolu tebe siot izrailski narod.
12
David mu odgovori: Dobro, }e sklu~am so tebe sojuz, samo za edno te molam, odnosno ti nema da go vidi{ liceto moe, ako ne ja dovede{ so sebe Mihala, Saulovata }erka, koga }e dojde{ da se vidi{ so mene. 14 Toga{ David isprati pratenici do I{bo{et, Sauloviot sin, da mu kaàt: Vrati ja èna mi Mihala, koja ja dobiv za sto filistejski kraeobrezoci. 15 Toga{ I{bo{et isprati, ta ja zede od maòt nejzin Paltiel, sinot na Lais. 16 So nea trgna i maòt nejzin i so pla~ewe ja pridruì do Bahurim; no Avenir mu re~e: Vrati se! I toj se vrati. 17 Avenir se obrna kon stare{inite izrailski, velej}i: Porano vie pobaravte David da vi bide car; 18 napravete go toa sega, za{to Gospod rekol za David: Preku rakata na Mojot sluga David }e go spasam Svojot narod Izrail od rakata na Filistejcite i od rakata na site negovi neprijateli. 19 Istoto im go govore{e Avenir i na Venijaminovcite. I otide Avenir vo Hevron, za da mu javi na David s# {to saka Izrail i celiot Venijaminov dom. 20 Avenir dojde kaj David vo Hevron i zaedno so nego dvaeset maì, a David gi nagosti Avenir i lu|eto {to bea so nego. 21 Avenir mu re~e na David: ]e stanam i }e odam da go soberam okolu gospodarot svoj siot izrailski narod, i }e sklu~at sojuz so tebe, i ti }e caruva{ nad site, kako {to saka du{ata tvoja. Toga{ go otpu{ti Avenir, i toj si otide so mir. 22 I ete, Davidovite slugi, zadno so Joav, se vratija od pohodot i donesoa so sebe golem plen; no Avenir go nema{e ve}e pri David vo Hevron, za{to David go be{e otpu{til, i toj si be{e oti{ol so mir.
13
13
1 Car 14,49
14
1 Car 18,20-28
15
1 Car 25,44
18
1 Car 9,16
21
3,10.12 5,3 3 Car 12,16
Joav go ubiva Avenir Koga Joav i seta vojska {to be{e odela so nego, dojdoa, mu rekoa na Joav: doa|a{e Avenir, Niroviot sin, kaj
23
346
VTORA KNIGA CARSTVA
27 carot, i ovoj go otpu{ti, a toj si zami-
20,8-10 3 Car 2,5
28
14,9
29
1,16 3 Mojs 13-15 3 Car 2, 32-33
30
2,18-23.32
31
1,11-12
33-34
1,17-27
35
1,12 2,16-17
na so mir. 24 I Joav dojde kaj carot i re~e: [to si napravil? Ete, Avenir doa|al kaj tebe, zo{to si go otpu{til i toj si zaminal? 25 Ti go znae{e Avenir, Niroviot sin: toj doa|a da te izlaè, da doznae, kade vleguva{ i kade izleguva{, i da izvidi s# {to pravi{. 26 Joav se vrati otkaj David i isprati glasnici po Avenir; i tie go vratija od kladenecot Sira, bez da znae David. 27 Koga Avenir se vrati vo Hevron, Joav go odvede vnatre zad vratata, nebare }e zboruva so nego tajno, i tamu go probode vo stomakot. I Avenir umre za krvta na Asail, Joavoviot brat. 28 Podocna, koga David slu{na za toa, re~e: Ne sum vinoven jas nitu carstvoto moe pred Gospod zasekoga{ za krvta na Avenir, Niroviot sin; 29 neka padne taa vrz glavata na Joav i vrz celiot negov tatkov dom; vo domot na Joav sekoga{ neka ima ~ovek koj strada od kapavica, ili leprozen, ili {to se potpira na stap, ili koj pa|a od me~, ili koj ima potreba od leb. 30 A Joav i bratot negov Avesa go ubija Avenir, poradi toa {to toj go ubi bratot nivni Asail vo bitkata kaj Gavaon. 31 I David mu re~e na Joav i na site lu|e {to bea so nego: Raskinete gi ali{tata svoi i oble~ete se vo vre}i{ta i oplakuvajte go Avenir. I carot David ode{e po nosilkata negova. 32 Koga go pogrebaa Avenir vo Hevron, carot pla~e{e so visok glas nad Aveniroviot grob; pla~e{e i siot narod. 33 I carot go oplaka Avenir, so ovaa taà~ka: Zar kako bezumnik treba{e da umre Avenir? 34 Racete tvoi ne bea vrzani, nozete tvoi ne bea okovani; i ti padna, kako {to pa|aat od razbojnici. Toga{ celiot narod po~na u{te pove}e da go oplakuva. 35 Toga{ siot narod dojde da go ponudi David so leb, dodeka u{te ne be{e se stemnilo, no David se zakolna, velej}i:
Neka mi isprati Gospod golema kazna i u{te pove}e neka mi dodade, ako kasnam leb ili ne{to drugo do zajdisonce. 36 I celiot narod dozna za toa, i toa mu se dopadna, i s# {to prave{e carot, mu se dopa|a{e na siot narod. 37 Toj den celiot narod i site Izrailci doznaa deka ubistvoto na Avenir, Niroviot sin, ne stanalo od carot. 38 Toga{ carot im re~e na slugite svoi: Znaete li deka denes eden voda~ i golem ma` padna vo Izrail? 39 Jas sum sega u{te slab, iako sum pomazan za car, a tie lu|e, Saruevite sinovi, se posilni od mene; no na onoj, koj pravi zlo, Gospod da mu vrati spored zlobata negova. Baana i Rihav go ubivaat I{bo{et Sauloviot sin I{bo{et, otkako slu{na deka Avenir umrel vo Hevron, mu otpadnaa racete, i celiot Izrail se voznemiri. 2 Sauloviot sin ima{e dvajca voeni na~alnici: edniot se vika{e Baana, a drugiot Rihav, sinovi na Beeroteecot Rimon, od Venijaminovite potomci, bidej}i i Beerot se vbrojuva{e kon Venijamin. 3 I Beerotejcite izbegaa vo Gitaim i tamu ostanaa da ìveat kako tu|inci do denes. 4 Jonatan, Sauloviot sin, ima{e kuc sin. Sinot be{e na pet godini, koga od Izrail dojde izvestuvawe za Saul i Jonatan, a doilkata, go zela, i izbegala. Bidej}i taa begala brzo, toj padnal i ostanal sakat. Imeto mu be{e Memfivostej. 5 I sinovite na Beeroteecot Rimon, Rihav i Baana trgnaa i stignaa po najgolemata dnevna gore{tina do ku}ata na I{bo{et, koj spie{e popladne vo legloto svoe. 6 (A vratarot na ku}ata, koj ~iste{e p~enica, be{e zadremal i zaspal); Rihav i bratot negov Baana vlegoa vo ku}ata, nebare da zemat p~enica, go probodoa vo stomakot i izbegaa. 7 Koga tie vlegoa vo ku}ata, toj leè{e na legloto svoe, vo svojata spalna;
39
16,12 19,23 3 Car 2, 5-6.31-34
4,1
3,27 Is 35,3 Er 6,24 47,3 50,43 Jov 4,3
3
Neem 11,33
4
9,3.6 16,1-4 19,25-31
5
2,8
347
VTORA KNIGA CARSTVA
8 tie go udrija i go ubija; ja presekoa
1 Car 19,10-11 23,15 24,12 25,29
9
1 Car 26,24 3 Car 1,29
10
1,2-16
11
1 Mojs 9, 5-6
12
1,15 3,32
5,1-3
1 Let 11, 1-3
1
19,13 1 Let 11,1
2
1 Car 16,1.12 18,13.16 25,30
3
3,21
4-5
2,11 3 Car 2,11 1 Let 3,4 29,27
glavata negova, ja zedoa so sebe i cela no} odea po pustinskiot pat; 8 mu ja donesoa na David vo Hevron glavata na I{bo{et i mu rekoa na carot: Eve ja glavata na I{bo{et, sinot na Saul, koj ja bara{e du{ata tvoja; sega Gospod se odmazdi za mojot gospodar na carot Saul, tvojot neprijatel, i na potomstvoto negovo. 9 David mu odgovori na Rihav i na bratot negov Baana, sinovi na Beeroteecot Rimon, i im re~e: Se kolnam vo Gospod, Koj ja spasi du{ata moja od sekakva àlost, 10 deka ako toga{, koj mi donese izvestuvawe, velej}i: Ete, umrea Saul i Jonatan, i koj se misle{e za radosen izvestitel, jas go fativ i go ubiv vo Ciklag, namesto da mu dadam nagrada, 11 taka i sega, koga nikakveci ubija nevin ~ovek vo ku}ata negova, vo negovoto leglo, zarem nema da ja pobaram krvta negova od va{ata raka i nema da ve istrebam od zemjata? 12 I David im zapoveda na slugite, i tie gi ubija, im gi presekoa racete i nozete nivni i gi obesija kraj bazenot za voda vo Hevron. A glavata na I{bo{et ja zedoa i ja pogrebaa vo grobot na Avenir vo Hevron.
David go osvojuva Erusalim Carot trgna za Erusalim zaedno so lu|eto svoi protiv Jevusijcite, ìteli od onoj kraj; no tie mu velea na David: Ti nema da vleze{ tuka; slepite i sakatite }e te izbrkaat, toa zna~e{e: David nema da vleze tuka. 7 No David ja prezede tvrdinata Sion: Toa e Davidoviot grad. 8 Toj den David re~e: Sekoj {to }e gi napadne Jevusijcite, neka udri so me~ot i po sakatite i slepite, za{to niv gi zamrazi Davidovata du{a. Zatoa i se veli: Slep i sakat nema da vleze vo domot Gospodov. 9 I David se naseli vo tvrdinata, i ja nare~e Davidov grad, i izgradi naokolu yid od krajot, pa s# do vnatre. 10 I David napreduva{e i se vozdiga{e, i Gospod Bog Savaot be{e so nego. 11 Tirskiot car Hiram isprati kaj David pratenici i kedrovo drvo, drvodelci i kamenodelci, i tie mu izgradija na David dom. 12 David razbra deka Gospod go opredelil za car nad Izrail i go vozdignal carstvoto negovo zaradi Svojot narod Izrail.
6
6-10
1 Let 11, 4-9
6
Is.N. 15,63 Sud 1,8.21
9
6,12.16 3 Car 2,10 3,1
10
3,1
11-12
3 Car 5, 14-25 1 Let 14, 1-2
13-16
3,2-5 1 Let 3,1-9 14,3-7
17-25
1 Let 14, 8-16
17
23,13-14 1 Car 22, 1-5
David e posveten za car na Izrail Toga{ site izrailski plemiwa dojdoa kaj David vo Hevron i rekoa: Ete, nie sme tvoi koski i tvoja plot. 2 Porano, dodeka caruva{e Saul nad nas, ti go izveduva{e i go voveduva{e Izrail; i Gospod ti re~e: Ti }e go pase{ Mojot narod Izrail i ti }e bide{ voda~ na Izrail. 3 Toga{ site Izrailevi stere{ini dojdoa kaj carot vo Hevron, i carot David napravi so niv zavet pred Gospod vo Hevron; i go pomazaa David za car nad siot Izrail. 4 David be{e na trieset godini, koga se zacari; toj caruva{e ~etirieset godini. 5 Vo Hevron caruva{e nad Juda sedum godini i {est meseci, a vo Erusalim caruva{e trieset i tri godini nad celiot Izrail i nad Juda.
Sinovite na David rodeni vo Erusalim David si zede u{te nalo`nici i èni od Erusalim, otkako dojde od Hevron. 14 I mu se rodija na David u{te sinovi i }erki. Eve gi imiwata na onie {to mu se rodija vo Erusalim: [amua, [ovav, Natan i Solomon, 15 Jivhar, Eli{ua, Nefeg i Jafija, 16 Eli{ama, Elijada, i Elifalet. 16a) Samae, Josuvat, Natan, Glamaan, Evaar, Teisus, Elifalat, Naged, Nafek, Janata, Lijasamus, Vaalimat, Elifalat.
13
Pobedite na David nad Filistejcite

17 Koga Filistejcite slu{naa deka David e pomazan za car na Izrail, site Filistejci se krenaa da go baraat
348
VTORA KNIGA CARSTVA
18 David. David slu{na i otide vo tvrdi-
5,22 23,13 Is.N. 15,8
19
2,1 5,23 1 Car 14,10 23,2-4. 10-13
20
Is 28,21 1 Let 14,11
21
1 Let 14,12
23
5,19
24
Sud 4,14 Ps 67,7
25
Is.N. 15,57 16,3
6,1-25
1 Let 13, 1-14 15,25-29 16,1-3
2
1 Car 4,4 7,1 3 Car 8,1
3
1 Car 6,7 7,1
nata. 18 A Filistejcite dojdoa i se smestija vo Refaimskata Dolina. 19 I David Go zapra{a Gospoda, velej}i: Da odam li protiv Filistejcite? ]e gi predade{ li vo racete moi? A Gospod mu odgovori na David: Odi, za{to Jas }e gi predadam Filistejcite vo racete tvoi. 20 Toga{ David otide vo Vaal-Peracim i tamu gi sovlada, i re~e David: Gospod gi odnese pred mene neprijatelite moi, kako voda {to odnesuva. Poradi toa i ona mesto se nare~e VaalPeracim2. 21 Tamu Filistejcite gi ostavija idolite svoi, a David so lu|eto svoi gi zede i zapoveda da gi izgorat so ogan. 22 Filistejcite pak dojdoa i postavija logor vo Refaimskata Dolina. 23 A David Go pra{a Gospoda: (Da odam li protiv Filistejcite i }e gi predade{ li vo racete moi? ) i Gospod mu odgovori: Nemoj da im izleguva{ vo presret, tuku opkoli gi odzadi i napadni gi otkaj gori~kata na crnici. 24 Koga }e ~ue{ {um kako koga minuva nekoj po vrvovite na crnicite, toga{ pojdi, za{to toga{ Gospod trgnal pred tebe za da ja porazi filistejskata vojska. 25 David postapi tokmu taka kako {to mu zapoveda Gospod; i toj gi sobori Filistejcite od Geva s# do vlezot na Gezer. David odlu~uva da go odnese kov~egot na Gospod vo Erusalim
vite Avinadavovi Oza i Ahio ja vodea novata kola. 4 Ja povedoa so Bo`jiot kov~eg od Avinadavovata ku}a, koja be{e na ridot; i Ahio ode{e pred kov~egot Gospodov. 5 A David i site sinovi Izrailevi svirea pred Gospod na razli~ni svirki od kiparisovo drvo, na gusli, na psaltiri, na timpani, na citri i na kimvali. 6 I koga dojdoa do Nahonovoto gumno, Oza posegna so rakata kon Bo`jiot kov~eg (za da go pridrì), i se fati za nego, bidej}i volovite go bea navednale. 7 No Gospod se razgnevi na Oza, i za drskosta Bog go udri na istoto mesto, i toj umre tamu kraj Bo`jiot kov~eg. 8 David se naàli poradi toa {to Gospod taka go udri Oza. Toa mesto i sega se narekuva Fares Oza3 9 Toj den David se ispla{i od Gospod i re~e: Kako }e dojde kon mene kov~egot Gospodov? 10 I David ne saka{e da go prenese kov~egot Gospodov kaj sebe, vo Davidoviot grad, i go ostavi vo ku}ata na Avedar, koj poteknuva{e od Get. 11 I ostana kov~egot Gospodov vo domot na Get~anecot Avedar tri meseci; i Gospod go blagoslovi Avedar i siot negov dom. Pristignuvaweto na svetiot kov~eg vo Erusalim
12 Mu javija na car David i mu rekoa: Gospod go blagoslovi domot na Avedar i s# {to e vo nego, poradi Bo`jiot kov~eg; David otide i sve~eno go prenese Bo`jiot kov~eg od ku}ata na Avedar vo Davidoviot grad. 13 I {totuku onie {to go nosea kov~egot Gospodov, izminaa {est ~ekori, toj prinese `rtva edno jun~e i eden oven. 14 David igra{e so seta sila pred Gospod, a be{e oble~en so lenen efod.
5
Ps 67,25 150,3-5
6-8
4 Mojs 4,15 1 Car 6,19
9
1 Car 5,7.10-11
10
1 Car 7,1
12
3 Car 8,1 1 Let 15,25
13
3 Car 8,5
14
1 Car 2,18 Ps 149,3 150,4
David pak sobra izbrani lu|e od Izrail, trieset iljadi. 2 Pa stana i trgna David i siot narod {to be{e so nego, od Vaal Judin za da go prenese ottamu Bo`jiot kov~eg, nad koj se povikuva imeto na Gospod Savaot, Koj sedi na heruvimi. 3 I go postavija Bo`jiot kov~eg na nova kola i go iznesoa od Avinadavovata ku}a, koja be{e na ridot. A sino2 5,20. Gospodar na probivot. 3 6,8. Ozov prodor.
349
VTORA KNIGA CARSTVA
15
1 Let 15,28 Ps 46,5
17
3 Car 8,5.62-63 1 Let 15,1.3 16,1 2 Let 1,4
18
3 Car 8, 14-15
19
1 Let 16,3.43
20
6,14.16
21
1 Car 13,14 15,28 25,30 28,16-17
23
21,8
7,1-17
1 Let 17, 1-15
Taka David i celiot Izrailev dom go nosea kov~egot Gospodov so izvici i zvuci od truba. 16 Koga kov~egot Gospodov vleguva{e vo Davidoviot grad, Mihala, Saulovata }erka, gleda{e od prozorecot nejzin i, otkako go vide carot David kako skoka i igra pred Gospod, go prezre vo srceto svoe. 17 Go donesoa kov~egot Gospodov i go postavija na mestoto negovo srede skinijata, koja David ja be{e napravil za nego: i David prinese sepalenici pred Gospod i `rtvi za pomiruvawe. 18 Koga David zavr{i so prinesuvaweto sepalenici i `rtvi za pomiruvawe, toj go blagoslovi narodot vo imeto na Gospod Savaot; 19 i mu razdade na siot narod, na celoto mnoèstvo Izrailci (od Dan duri do Virsavija), i na maì i na èni, na sekogo po eden leb, po par~e pe~eno meso i po eden kola~ od suvo grozje. Potoa siot narod se razotide, sekoj vo ku}ata svoja. 20 Koga se vrati David za da go blagoslovi domot svoj, Mihala, Saulovata }erka, izleze (da go pre~eka) i mu re~e: Kolku se proslavi denes carot Izrailev, razgoluvaj}i se pred o~ite na sluginkite od slugite svoi, kako {to se razgoluva prost ~ovek. 21 A David $ odgovori na Mihala: Pred Gospod (}e igram; i blagosloven da e Gospod), Koj me odbra mene namesto tvojot tatko i celiot negov dom, postavuvaj}i me za voda~ na narodot Gospodov Izrail; pred Gospod }e sviram i }e igram; 22 i u{te pove}e }e se ponizam, i u{te pomal }e stanam vo svoite o~i, i pri seto toa, pred sluginkite, za koi govori{, jas }e bidam slaven. 23 A Mihala, Saulovata }erka, ostana bez ro`ba do denot na svojata smrt.
15
Otkako carot zaìvea vo svojot dom, i Gospod go be{e uspokoil od site negovi okolni neprijateli,
Vetuvawe od Boga za David i negovite potomci
carot mu re~e na prorokot Natan: Ete, jas ìveam vo kedrov dom, a Bo`jiot kov~eg stoi pod {ator. 3 A Natan mu odgovori na carot: Odi, pravi s# {to ti e na srce, za{to Gospod e so tebe. 4 No vo istata no} dojde ova slovo Gospodovo do Natan: 5 Odi, kaì mu na Mojot sluga David: Vaka govori Gospod: Ti li }e Mi izgradi{ dom za da ìveam vo nego, 6 koga Jas ne sum ìveel vo dom, otkako gi izvedov sinovite Izrailevi od Egipet i do denes, no prestojuvav vo {atorot i vo skinijata. 7 Kade i da odev so site sinovi Izrailevi, mu kaàv li barem eden zbor na nekoe od plemiwata, na koe sum mu naloùval da go pase Mojot narod Izrail: zo{to ne mi izgradivte kedrov dom? 8 A sega, kaì mu taka na mojot sluga David: vaka veli Gospod Savaot: ,Jas te zedov od ov~oto stado za da bide{ voda~ na Mojot narod Izrail; 9 i sekoga{ bev so tebe, kade i da ode{e, gi istrebuvav pred tvoi o~i site tvoi neprijateli, i }e go vozveli~am tvoeto ime, kako imeto na golemite lu|e na zemjata. 10 Jas }e odredam mesto za Mojot narod, za Izrail, }e go utvrdam, i toj spokojno }e ìvee na svoeto mesto i nema pove}e da se obespokojuva, i ne~esnite lu|e nema pove}e da go poniùvaat, kako porano, 11 od denot koga Jas opredeliv sudii nad Svojot Izrail; i Jas }e te uspokojam od site tvoi neprijateli. I Gospod te izvestuva deka Toj }e ti podigne dom. 12 A koga }e zavr{at tvoite dni, i ti }e po~ine{ kaj tatkovcite svoi, Jas }e go vozdignam po tebe tvoeto seme {to }e proizleze od tvoite bedra, i }e go zacvrstam carstvoto negovo. 13 Toj }e izgradi dom na imeto Moe, i Jas }e go utvrdam prestolot na carstvoto negovo zasekoga{. 14 Jas }e mu bidam Tatko, i toj }e Mi bide sin; i ako zgre{i, }e go kaznam so stap ~ove~ki i so udari na sinovi ~ove~ki;
2
2
12,1.5.7.13. 15 3 Car 1,8.10.11 1 Let 29,29
3
5,10 7,9 2 Mojs 3,12 Is.N. 1,5 Sud 6,12 1 Car 10,7
4
Er 1,4 34,1.8 Ez 3,16 6,1 Sof 1,1
5
4 Mojs 12,7 5 Mojs 9,27 Is.N. 24,29 3 Car 8, 17-19 Is 42,1 1 Let 22,7 28,2 Dela 7,46
6
3 Car 8,16.27 Is 66,1 Dela 7,48
7
2 Mojs 40,34-38 3 Mojs 26,11-12
8
5,2 6,21 Ps 77,70-72 1 Let 28,4
10
2 Mojs 15,17 1 Car 12,8 4 Car 21,8 Er 24,6
11
1 Car 25,28 23,5 3 Car 11,38 Ps 88,29-37
350
VTORA KNIGA CARSTVA
12
3 Car 8,20 Ps 88,4. 29.36 132,11-12 Jn 7,42 Dela 2, 29-31 13,32-34 Rim 1,3 2 Tim 2,8
no milosta Svoja nema da ja krenam od nego, kako {to ja krenav od Saul, koga Jas go otfrliv pred liceto tvoe. 16 I }e bide nepokolebliv tvojot dom i tvoeto carstvo zasekoga{ pred liceto Moe, i prestolot tvoj }e ostane zasekoga{. 17 Site ovie zborovi i celoto toa vi13 denie Natan mu go kaà na David.
15
3 Car 2,24 5,19 8,19 1 Let 22,10 28,6-7 Lk 1,32
Molitvata na David
18 Toga{ otide car David, zastana pred liceto na Gospod, i re~e: Koj sum jas, Gospodi, i {to e domot moj, ta tolku me vozveli~i! 19 Pa i toa duri se pokaà sosema malku vo Tvoite o~i, Gospodi, Boè moj; no Ti izvesti u{te za domot na Tvojot sluga dale~na idnina, toa go postavuva{ kako zakon za lu|eto, Gospodi, Boè moj! 20 [to u{te moè da ti kaè David? Ti go poznava{ Tvojot sluga, Gospodi moj, Gospodi! 21 Ti go pravi{ ova zaradi zborot Svoj i po srceto Svoe, otkrivaj}i mu gi na slugata Svoj site golemi raboti. 22 Zatoa vo s# si golem Ti, Gospodi, Boè moj, za{to nema sli~en na Tebe i nema Bog, osven Tebe, po s# {to sme slu{ale so u{ite svoi. 23 I koj drug narod na zemjata e kako Tvojot narod Izrail; za koj doa|al Bog da Si go otkupi za svoj narod, da go proslavi imeto Svoe i da izvr{i golemi i stra{ni ~uda pred Svojot narod, koj Ti si go pridobil od Egip}anite, progonuvaj}i gi narodite i bogovite nivni? 24 I Ti go odredi za Sebe Tvojot narod Izrail kako Svoj sopstven narod zasekoga{, i Ti, Gospodi, stana negov Bog. 25 A sega, Gospodi Boè, utvrdi go zasekoga{ zborot {to si go izrekol za Tvojot sluga i za domot negov i ispolni go ona {to si go izrekol. 26 Neka se vozveli~i imeto Tvoe zasekoga{, ta da velat: Gospod Savaot e Bog nad Izrail. I domot na Tvojot sluga David da bide cvrst pred Tvoeto lice.
14
1 Let 22,10 28,6 Ps 2,7 89,27-38 Lk 1,32 Evr 1,5
Bidej}i Ti, Gospodi Savaote, Boè Izrailev, mu otkri na Tvojot sluga, velej}i: ]e ti vozdignam dom, Tvojot sluga go podgotvi srceto svoe da Ti se moli so taa molitva. 28 I taka, Gospodi, Boè moj! Ti si Bog, i Tvoite zborovi se neizmenlivi, i Ti mu veti na Tvojot sluga golemo dobro. 29 A sega blagovoli i blagoslovi go domot na Tvojot sluga, ta toj da bide ve~no pred Tvoeto lice, za{to Ti, Gospodi, Boè moj, go objavi toa, i so Tvojot blagoslov domot na Tvojot sluga }e stane blagosloven (za da bide pred Tebe) zasekoga{.
27
27
7,13 3 Car 8,24
28
3 Car 8,26
29
Ps 88,28-29
8,1-14
1 Let 18, 1-13
4
Is.N. 11, 6-9
6
8,14 7,1
15
1 Car 15,23.28 3 Car 11,13.34
16
1 Car 25,28 3 Car 2,45 Ps 88,35-37 Lk 1,33
18-29
1 Let 17,16-27
18
2 Mojs 3,11 Sud 6,15 1 Car 9,21
22
2 Mojs 15,11 3 Car 8,23 Er 10,6-7 Ps 47,1 86,10 104,1
23
5 Mojs 4,7.32-38
24
5 Mojs 26,18-19 29,12 1 Car 12,22
Potoa David gi napadna Filistejcite i gi pokori; i ja odzede David prevlasta vo regionot od racete na Filistejcite. 2 Gi porazi i Moavcite i gi izmeri so jaìwa, otkako gi legna na zemja: izmeri dve jaìwa za ubivawe, edno jaè za ostavawe ìvi. I Moavcite mu stanaa robje na David i mu pla}aa danok. 3 David go porazi Adraazar, sin na Rehov, car na Cova, koga toj ode{e da ja pro{iri vlasta svoja kaj rekata Eufrat; 4 i zede David od nego iljada i sedumstotini kowanici i dvaeset iljadi pe{aci; i im gi prese~e David ìlite na site kolski kowi, ostavaj}i od niv samo za sto koli. 5 Dojdoa Aramejci od Damask da mu pomognat na cova{kiot car Adraazar; no David ubi dvaeset i dve iljadi Aramejci. 6 Toga{ David postavi straì vo Aram kaj Damask, i Aramejcite mu stanaa na David robovi i mu pla}aa danok. A Gospod go ~uva{e David nasekade, kade }e otide{e toj. 7 Potoa David gi zede zlatnite grivni {to gi nosea slugite na Adraazar, i gi donese vo Erusalim. (Niv podocna gi zede egipetskiot car Susaim koga go napadna Erusalim vo dnite na Solomonoviot sin Rovoam).
Pobedite na David nad sosednite plemiwa
7
4 Car 11,10 2 Let 23,9
351
VTORA KNIGA CARSTVA
11
3 Car 7,51 1 Let 26,26
13
4 Car 14,7
14
4 Car 8,20
15-18
20,23-26 3 Car 4,1-6 1 Let 18,14-17
18
23,20-23 3 Car 1,38.44 4,4
9,1
1 Car 18, 1-4 19,1 20,14-17.42
2
16,1-4 19,25-31
A od Betah i Berotai, Hadadezerovite gradovi, car David zede mnogu bakar, (od koj Solomon napravi bronzeno more, stolbovi, mijalnici i site sadovi). 9 Koga Toi, carot na Hamat, ~u deka David ja porazil celata vojska na Adraazar, 10 Toi go isprati sinot svoj Joram kaj carot David da go pozdravi i da mu blagodari, poradi toa {to vojuval protiv Adraazar i go porazil; bidej}i Adraazar vojuva{e so Toi. A vo racete Joram ima{e srebreni, zlatni i bakarni sadovi. 11 Car David gi posveti i niv na Gospod, zaedno so srebroto i zlatoto, zapleneto od site narodi, koi gi be{e pokoril: 12 od Aram, Moav, sinovite Anonovi, Filistejcite i Amalikijcite, i od plenot na Adraazar, sinot na cova{kiot car Rehov. 13 I David se proslavi, vra}aj}i se po porazot na osumnaeset iljadi Aramejci vo Solenata Dolina. 14 Toj postavi straì vo Edom; postavi straì po cel Edom; i site Edomci mu stanaa na David robovi. I Gospod go ~uva{e David, kade i da otide{e toj.
8
Spisok na Davidovite slu`benici 15 Taka caruva{e David nad site Izrailci, sude{e i dele{e pravda na siot svoj narod. 16 A Joav, sinot na Saruja, be{e nad vojskata; a Josafat, sinot Ahiludov, be{e letopisec; 17 Sadok, sinot Ahituvov i Ahimeleh, sinot Avijatarov, bea sve{tenici; Seraja be{e pisar; 18 a Benajahu, sinot Jehojadadaev, be{e zapovednik nad Keretijcite i Peletijcite, a Davidovite sinovi bea sve{tenici. David go do~ekuva Memfivostej kaj sebe I re~e David: Ako ostanal u{te nekoj od Sauloviot dom, jas bi mu napravil milost zaradi Jonatan. 2 Vo Sauloviot dom ima{e eden sluga, po ima Siva; go povikaa kaj David, i ca-
rot go pra{a: Ti li si Siva? Toj odgovori: Jas sum tvojot sluga. 3 I carot prodolì i re~e: Nema li u{te nekoj od Sauloviot dom? Bi mu napravil milost Bo`ja? A Siva mu odgovori na carot: Ima eden Jonatanov sin, koj e kuc. 4 Carot go pra{a: Kade e toj? Siva mu odgovori na carot: Ete, toj e vo ku}ata na Mahir, Amieloviot sin, vo Lo-Devar. 5 Toga{ car David isprati lu|e, ta go zedoa od ku}ata na Mahir, Amieloviot sin, od Lo-Devar. 6 I Memfivostej, sinot na Jonatan, koj be{e pak Saulov sin, dojde kaj David, padna ni~kum i mu se pokloni na carot. I re~e David: Memfivostej! Toj odgovori: Eve, tvoj sluga sum jas. 7 I David mu re~e: Ne pla{i se; jas }e ti napravam milost zaradi tatko ti Jonatan i }e ti gi vratam site nivi na dedo ti Saul, i ti sekoga{ }e jade{ leb na mojata trpeza. 8 Se pokloni Memfivostej i re~e: Koj sum jas, tvojot sluga, ta pogledna milostivo na mene mrtov pes? 9 A carot go povika Siva, Sauloviot sluga, pa mu re~e: S# {to mu pripa|a{e na Saul i na celiot negov dom, mu go davam na sinot na tvojot gospodar; 10 obrabotuvaj ja, vpro~em, za nego zemjata, ti, so tvoite sinovi i tvoite slugi i donesuvaj gi plodovite nejzini za da ima sinot na gospodarot tvoj leb za ishrana; a Memfivostej, sinot na gospodarot tvoj, sekoga{ }e jade na mojata trpeza. Siva ima{e petnaeset sinovi i dvaeset slugi. 11 Toga{ mu re~e Siva na carot: S# {to mu zapoveda mojot gospodar na svojot sluga, toj }e go izvr{i. Memfivostej jade{e na trpezata Davidova kako eden od carskite sinovi. 12 Memfivostej ima{e maloleten sin po ima Miha. Site {to ìveeja vo ku}ata na Siva, bea slugi na Memfivostej. 13 A Memfivostej ìvee{e vo Erusalim, bidej}i sekoga{ jade{e na carskata trpeza. Toj be{e sakat vo obete noze svoi.
3
4,4 1 Car 20,14-16.42
4
17,27
6
21,7 1 Let 8,34 9,40
7
19,29
8
16,9 1 Car 24,15
10
9,7 19,18
12
1 Let 8,34
13
4,4 9,3
352
VTORA KNIGA CARSTVA
10,1-19
1 Let 19, 1-19
Slu`benicite na David obes~esteni
Po izvesno vreme umre amonskiot car, i namesto nego stana car 2 sinot negov Anon. 2 I David re~e: ]e pokaàm milost 1 Car 11, 1-11 kon Anon, Nahasoviot sin, za dobrina12,12 ta {to mi ja napravi negoviot tatko. 4 Pa gi isprati David slugite svoi da go Is 15,2 20,4 ute{at Anon poradi tatko mu. I Davidovite slugi otidoa vo zemjata na 6 8,3.5 Amonievite sinovi. 3 No amonskite knezovi mu rekoa na Sud 18,28 gospodarot svoj Anon: Zar misli{ deka David od po~it kon tatko ti ispratil kaj tebe ute{iteli? Da ne gi ispratil David slugite svoi kaj tebe za da go pregledaat gradot i da vidat vo nego s# i se{to, pa da go razurnat? 4 I Anon gi fati Davidovite slugi i na sekogo od niv mu ja izbri~i polovinata od bradata i im gi potse~e ali{tata na polovina, do krstot i gi pu{ti. 5 Koga mu javija za toa na David, toj isprati lu|e da gi pre~ekaat, bidej}i bea mnogu obes~esteni. I carot zapoveda da im kaàt: Ostanete vo Erihon dodeka da vi porasnat bradite, i toga{ vratete se. Vojna protiv Amoncite i Aramejcite
6 Vidoa Amoncite deka stanaa namrazeni kaj David; pa ispratija Amoncite lu|e da najmat Aramejci od Bet-Rehov i Aramejci od Cova dvaeset iljadi pe{aci, od carot Maaha iljada du{i i od Tov dvanaeset iljadi du{i. 7 Koga David slu{na za toa, go isprati Joav so seta hrabra vojska. 8 Izlegoa Amoncite i se rasporedija za borba kaj portite, a Aramejcite od Cova i Rehov, kako i lu|eto na Tov i Maaha se zadràa oddelno vo poleto. 9 Koga vide Joav deka neprijatelskata vojska se rasporedila sproti nego i otspredi i odzadi, gi odbra najistaknatite izrailski maì, i gi rasporedi protiv Aramejcite; 10 a drugiot del od lu|eto mu gi doveri na bratot svoj Avesa, da gi postroi protiv Amoncite.
10
Toga{ re~e Joav: Ako Aramejcite po~nat da me nadvivaat, ti }e mi pomogne{; ako, pak, Amoncite po~nat da te nadvivaat tebe, jas }e ti dojdam na pomo{; 12 bidi hrabar, i da stoime cvrsto za na{iot narod i za gradovite na na{iot Bog, a Gospod }e go napravi ona {to e dobro vo Negovite o~i. 13 I vleze Joav, i narodot {to be{e so nego, vo borba protiv Aramejcite, i tie izbegaa od nego. 14 Amoncite, pak, koga vidoa deka Aramejcite begaat, izbegaa od Avesa i vlegoa vo gradot. I Joav se vrati od Amoncite i dojde vo Erusalim. 15 Aramejcite {tom vidoa deka Izrailcite gi razbija, se sobraa site naedno. 16 I Adraazar isprati glasnici za da gi povika Aramejcite {to bea od onaa strana na Eufrat, i, ete, dojdoa do Helam; a Sovak, Hadadezerov voen na~alnik, gi predvode{e. 17 Koga mu javija za toa na David, toj gi svika site Izrailci, go premina Jordan i stigna do Helam. Aramejcite se rasporedija protiv David i se sudrija so nego. 18 Aramejcite izbegaa od Izrailcite, a David uni{ti sedumstotini aramejski bojni koli i ubi ~etirieset iljadi kowanici, udri po vojskovoda~ot Sovak, i toj tamu umre. 19 Koga site pot~ineti carevi na Adraazar vidoa deka Izrailcite gi razbija, sklu~ija so Izrailcite mir i im se pokorija. I Aramejcite ve}e se pla{ea da im pomagaat na Amoncite.
11
12
Is.N. 1,6 1 Car 4,9 3 Car 2,2 1 Kor 16,13
13
3 Car 20,13-21
15-19
8,3-8
11,1
12,26-28 1 Let 20,1
Po edna godina, vo vremeto koga carevite izleguvaa vo vojna, David go isprati Joav i slugite svoi so nego i site Izrailci; i tie gi napadnaa Amoncite i ja opkolija Rava; a David ostana vo Erusalim. 2 Edna{ prikve~er, otkako stana od svoeto leglo, David se {eta{e po pokrivot na svojot carski dom svoj i od pokrivot vide edna èna, koja se kape{e; a ènata be{e mnogu ubava.
11
David i Vitsaveja
353
VTORA KNIGA CARSTVA
3
23,34.39 1 Let 3,5
4
3 Mojs 15,19 18,19 20,10 5 Mojs 22,22
8
1 Mojs 43,24.34 Sud 19,21 Lk 7,44
13
11,9
14-15
3 Car 12,9 21,8-10 4 Car 10, 1-7
David isprati da doznaat, koja e taa èna? Mu rekoa: Toa e Vitsaveja, Elijamova }erka, èna na Hitiecot Urija. 4 David isprati slugi da ja zemat; i taa dojde kaj nego, i toj spie{e so nea. A koga taa se is~isti od svojata ne~istotija, se vrati vo domot svoj. 5 @enata ostana bremena i isprati glasnici da mu javat na David i da kaàt: Bremena sum. 6 Toga{ David isprati glasnici da mu kaàt na Joav: Isprati go kaj mene Hitiecot Urija! I Joav go isprati Urija kaj David. 7 Urija dojde kaj nego, i David go raspra{a za polo`bata na Joav, za polo`bata na narodot i za tekot na vojnata. 8 David mu re~e na Urija: Odi vo domot svoj i izmij si gi nozete. Urija izleze od carskiot dom, i po nego odnesoa i carsko jadewe. 9 No Urija prespa pred vratata na carskiot dom zaedno so site slugi na gospodarot svoj i ne otide vo svojot dom. 10 Mu soop{tija na David i rekoa: Urija ne otide vo domot svoj. David mu re~e na Urija: Eve, si do{ol od pat; zo{to ne si oti{ol vo domot svoj? 11 Urija mu odgovori na David: Kov~egot Bo`ji, Izrail i Juda se pod {atorite, a gospodarot moj Joav i slugite na gospodarot moj prestojuvaat vo poleto, a jas da vlezam vo ku}ata svoja da jadam, da pijam i da leàm so ènata svoja! Se kolnam vo ìvotot na tvojata du{a, toa nema da go napravam. 12 Toga{ David mu re~e na Urija: Ostani tuka i denes, a utre }e te otpu{tam. I Urija ostana toj den vo Erusalim do izutrinata. 13 I David go pokani, i Urija jade{e pred nego i pie{e, i David go opi. No ve~erta Urija otide da spie na legloto svoe so slugite na svojot gospodar, a vo domot svoj ne otide. 14 Izutrinata David napi{a pismo do Joav i go isprati po Urija. 15 Vo pismoto napi{a vaka: Postavete go Urija tamu, kade {to }e ima
3
najsilna vojska, i otstapete od nego, za 17 11,23-24 da bide pogoden. Smrtta na Urija, maòt na Vitsaveja
16 Zatoa, koga Joav go opsednuva{e gradot, go postavi Urija na takvo mesto, za koe znae{e deka tamu ima hrabri maì. 17 Izlegoa od gradot maì, se sudrija so Joav, i nekolkumina od narodot, od Davidovite slugi, padnaa: ubien be{e isto taka i Hitiecot Urija. 18 Toga{ Joav isprati glasnici da mu kaàt na David za celiot tek na borbata. 19 Toj im zapoveda na glasnicite, velej}i: Koga }e mu raskaète na carot za celiot tek na bitkata 20 i ako vidite deka carot se razgnevuva i ve pra{uva: Zo{to ste oti{le da se biete tolku blisku do gradot? Ne znaete li deka vrz vas }e frlaat streli od yidot? 21 Koj go ubi Avimeleh, sinot na Jerube{et? Neli frli èna vrz nego od yidot par~e od vodeni~ki kamen, go pogodi i toj umre vo Tevec? A vie, zo{to se pribliìvte do yidot? toga{ ti kaì: I tvojot sluga Hitiecot Urija isto taka e pogoden i umre. 22 Otide glasnikot, mu raskaà na David s# za {to go be{e ispratil Joav, (za celiot tek na bitkata. David se razgnevi na Joav, i mu re~e na glasnikot: Zo{to otidovte da se borite tolku blizu do gradot? Ne znaevte li deka }e frlaat vrz vas od karpata? Koj go ubi Avimeleh, sinot na Jeroval? Ne frli li èna vrz nego od karpata vodeni~ki kamen i toj umre vo Tevec? Zo{to se pribliìvte do yidot?) 23 Toga{ glasnikot mu re~e na David: Tie lu|e n# nadvivaa i izlegoa protiv nas vo poleto, i nie gi gonevme, do vlezot na portite; 24 vo toa vreme strelcite strelaa od yidot vrz slugite tvoi, i zaginaa nekoi od carskite slugi; umre i tvojot sluga Hitiecot Urija.
21
Sud 9,50-54
354
VTORA KNIGA CARSTVA
Toga{ David mu re~e na glasnikot: Kaì mu na Joav vaka: Da ne te buni taa rabota, za{to noòt istrebuva ne27 koga{ eden, nekoga{ drug; zasili ja 12,9 borbata protiv gradot i sru{i go. 2 Mojs Taka }e go ohrabri{! 20,17 26 Urievata èna ~u deka nejziniot 3 Mojs 18,20 ma` umre, pa pla~e{e po maòt svoj. 27 Koga izmina vremeto za àlewe, 12,1 David isprati lu|e i ja zede vo domot Sud 6,8 svoj, i taa mu stana èna i mu rodi sin. 3 Car No deloto {to go izvr{i David, be{e 21,17 zlo pred o~ite na Gospod.
25
26
5 Mojs 34,8 1 Car 31,13
2 Mojs 21,37 Lk 19,8
7
7,8-9 1 Car 15,17 16,13
Gospod go isprati Natan prorokot kaj David, i toj otide kaj nego i mu re~e: Vo eden grad ima{e dvajca maì edniot bogat, a drugiot siromav; 2 bogatiot ima{e mo{ne mnogu siten i krupen dobitok, 3 a siromaviot nema{e ni{to, osven edna ov~i~ka {to ja be{e kupil mala i ja othrani, i taa be{e porasnala kaj nego zaedno so negovite deca; taa jade{e od negoviot leb, pie{e od negovata ~a{a, spie{e na negovite gradi i mu be{e kako }erka; 4 kaj bogatiot ~ovek dojde eden stranec; i nemu ne mu be{e po volja da zeme od ovcite ili od volovite svoi za da zgotvi ru~ek na stranecot, koj be{e do{ol kaj nego, tuku ja zede ov~i~kata na siromaviot i mu ja prigotvi nea na ~ovekot {to be{e do{ol kaj nego. 5 David mnogu se razgnevi protiv toj ~ovek i mu re~e na Natan: @imi Gospod! Smrt zasluùva onoj ~ovek {to go napravil toa; 6 i za ov~i~kata toj treba da plati ~etvorno, za{to go napravil toa i zatoa {to nemal milost. 7 Toga{ Natan mu kaà na David: Ti si onoj ~ovek {to go izvr{i toa. Taka govori Gospod, Bog Izrailev: Jas te pomazav za car nad Izrail, te spasiv od racete Saulovi, 8 ti go dadov domot na tvojot gospodar i ènite na gospodarot tvoj vo tvoja pregratka, ti go dadov domot Izrailev
12
Natan mu ja objavuva na David kaznata Bo`ja
i Judin i, ako ti e toa malku, bi ti pridal u{te pove}e; 9 a ti zo{to go prezre zborot na Gospod, izvr{uvaj}i zlo pred o~ite Negovi? Urija Hitiecot go napadna so me~, ènata negova ja zede za svoja èna, a nego go ubi so me~ot na Amoncite; 10 zatoa me~ot nema nikoga{ da se ottrgne od tvojot dom zasekoga{, bidej}i ti Me prezre i ja zede ènata na Hitiecot Urija za da bide tvoja èna. 11 Taka govori Gospod: Ete, jas }e podignam zlo protiv tvojot dom, }e gi zemam tvoite èni pred o~ite tvoi i }e gi dadam na bli`niot tvoj, i toj }e spie so tvoite èni pod ova sonce; 12 ti go izvr{i toa tajno, Jas, pak, }e go izvr{am pred celiot Izrail srede bel den. 13 Toga{ David mu re~e na Natan: Zgre{iv pred Gospod. A Natan mu kaà na David: I Gospod go simna od tebe grevot tvoj; ti nema da umre{; 14 no bidej}i so toa im dade povod na neprijatelite Gospodovi da Go hulat, zatoa sinot {to ti se rodi, }e umre. 15 Natan otide vo domot svoj. I Gospod go pogodi deteto {to mu go be{e rodila na David Urievata èna, i toa se razbole. Smrtta na deteto na Vitsaveja David Mu se mole{e na Boga za deteto, poste{e David i osamen ja mina no}ta, legna na zemja. 17 I vlegoa kaj nego stare{inite na domot negov, da go krenat od zemjata, no toj ne saka{e i ne jade{e leb so niv. 18 Na sedmiot den deteto umre, i slugite Davidovi se pla{ea da mu soop{tat deka deteto umrelo; za{to si mislea tie, koga deteto be{e u{te ìvo, i nie mu prozboruvavme, a toj ne go slu{a{e glasot na{, kako }e mu kaème: Deteto umre. Toj }e stori ne{to lo{o. 19 Vide David deka slugite negovi se do{epnuvaat, i razbra deka deteto umrelo, pa gi pra{a slugite: Umre li deteto? Tie mu odgovorija: Umre. 20 Toga{ David stana od zemjata, se izmi, se pomaza, se preoble~e i otide
16
9
1 Car 15,19
10
13,28-29 15-18 3 Car 2, 24-25
11
16,22
12
11,4-15
13
24,10.17 1 Car 15,24
14
Is 52,5 Rim 2,24
15
1 Car 25,38
16
13,31 3 Car 21,27 Dan 9,3 Neem 1,4
17
3,35
355
VTORA KNIGA CARSTVA
22 vo domot Gospodov i se mole{e. Koga se
vrati doma, pobara da mu donesat leb i jade{e. 23 21 I go zapra{aa slugite negovi: 1 Mojs [to zna~i toa {to postapuva{ taka? 37,35 Jona 7,8-10 Dodeka deteto u{te be{e ìvo, ti 24 poste{e i pla~e{e, i ne spie{e; a ot1 Mojs 4,25 kako umre deteto, ti stana i jade{ leb 5,29 i pie{. 38,3 22 David im odgovori: Dodeka deteto 1 Let 22,9 Mt 1,6 be{e ìvo, jas postev i pla~ev, bidej}i 26-31 mislev: koj znae, nema li da se smili 1 Let 20, nad mene Gospod i nema li deteto da 1-5 ostane ìvo? 23 A sega e umreno; zo{to da postam? Zar moàm da go vratam? Jas }e otidam kaj nego, toa nema da se vrati kaj mene.
Is 38,1.5 Jona 3,9
postapi toj so site amonski gradovi. 13,1 Potoa David se vrati so siot narod vo 3,2-3 1 Let 3, Erusalim. 1-2.9 Potoa se slu~i ova: Davidoviot sin Avesalom ima{e sestra ubavica, po ime Tamara, i Amnon, Davidoviot sin, se vqubi vo nea. 2 I Amnon tolku se ma~e{e {to se razbole po sestra si Tamara za{to taa be{e devica, i na Amnon mu se vide deka }e bide mnogu te{ko da napravi ne{to so nea. 3 No Amnon ima{e prijatel, po ime Jonadav, sin na [ima, Davidov brat; a Jonadav be{e mnogu itar ~ovek. 4 I toj mu re~e: Zo{to tolku slabee{ od den na den, carski sine, nema li da mi kaè{? Amnon mu odgovori: Jas ja sakam Tamara, sestrata na bratot moj Avesalom. 5 Jonadav mu re~e: Legni na legloto svoe i napravi se bolen; i koga }e dojde tatko ti da te vidi, kaì mu: Neka dojde sestra mi Tamara i da mi dade da jadam, i da zgotvi pred moi o~i jadewe, da go vidam i da jadam od nejzinite race. 6 Amnon legna i se napravi bolen, i carot dojde da go vidi; Amnon toga{ mu re~e na carot: Neka dojde sestra mi Tamara i da prigotvi pred moi o~i dve slatki pitki, ta da kasnam od racete nejzini. 7 David isprati ~ovek vo ku}ata da $ kaè na Tamara: Odi vo ku}ata na bratot svoj Amnon i zgotvi mu jadewe. 8 Taa otide vo ku}ata na svojot brat Amnon, a toj leè{e. Taa zede bra{no, zamesi, prigotvi pitki pred negovite o~i i gi ispe~e; 9 ja zede tavata i gi stavi pred nego, no toj ne saka{e da jade. Toga{ re~e Amnon: Neka izlezat site {to se pokraj mene. I izlegoa site lu|e {to bea pokraj nego. 10 I Amnon $ kaà na Tamara: Odnesi go jadeweto vo vnatre{nata soba, i
13
Amnon i Tamara
2
1 Mojs 34,3 Judita 12,16
Ra|aweto na Solomon I David ja ute{i svojata èna Vitsaveja, i vleze kaj nea i spie{e so nea; taa za~na i rodi sin, komu mu dade ime Solomon. I Gospod go zasaka; 25 i go isprati prorokot Natan, i toj go nare~e: Jedidija4, spored slovoto Gospodovo.
24
David ja osvojuva Rava Joav vojuva{e protiv Rava Amonska i tukure~i go prezede toj carski grad. 27 Isprati Joav glasnici da mu kaàt na David: Jas ja napadnav Rava i ja osvoiv vodata na gradot; 28 sega soberi go drugiot narod i trgni kon gradot, i prezemi go; za{to, ako go prezemam jas, }e mu se dade moeto ime. 29 David go sobra siot narod, trgna kon gradot Rava, vojuva{e protiv nego i go prezede. 30 David ja zede krunata na nivniot car od glavata negova, a vo nea ima{e talant zlato i skapocen kamen, i ja stavi David na svojata glava, i odnese od gradot mnogu golem plen. 31 A narodot {to be{e vo nego, go izvede i mu naloì da raboti so pili, so èlezni grebla i so èlezni sekiri, ili pak gi isprati da pe~at tuli. Taka
26
4 12,25. Sakan od Gospod.
356
VTORA KNIGA CARSTVA
11 jas }e kasnam od tvoite race. Tamara
1 Mojs 39,7
12
1 Mojs 34,7 37,8-9 3 Mojs 20,17 5 Mojs 22,21 Sud 19, 23-24
14
1 Mojs 34,2-7 35,22 5 Mojs 22,25
19
1,2 1 Car 4,12 Is 63,1 Er 2,37 Est 4,1.3
22
3 Mojs 19,17-18
gi zede pitkite {to gi be{e prigotvila, i mu gi odnese na brata si Amnon vo vnatre{nata soba. 11 A koga taa mu stavi da jade, toj ja fati i $ re~e: Dojdi legni so mene, sestro. 12 No taa re~e: Ne, brate, nemoj da me obes~esti{, za{to taka ne se postapuva vo Izrail; ne pravi go toa bezumstvo. 13 Pa jas kade }e odam so bes~estieto svoe? I ti }e bide{ bezumnik vo Izrail; razgovaraj so carot; toj nema da otkaè da me dade za tebe. 14 No toj ne saka{e da gi slu{a nejzinite zborovi; ja sovlada i legna so nea. 15 Potoa Amnon ja zamrazi mnogu, taka {to omrazata negova sprema nea be{e posilna od qubovta {to ja ima{e kon nea; i Amnon $ re~e: Stani, odi si! 16 A Tamara mu re~e: Ne, brate, da me izbrka{ e pogolemo zlo od prvoto {to mi go napravi. No toj ne saka{e da ja slu{a. 17 I go povika mom~eto {to mu sluguva{e, pa mu re~e: Isteraj ja ovaa nadvor i zaklu~i ja vratata po nea. 18 Taa nose{e {arena obleka, bidej}i takvi gorni obleki nosea carskite }erki devici. Slugata ja izvede nadvor i ja zaklu~i vratata po nea. 19 Tamara si ja posipa glavata svoja so pepel, ja raskina svojata {arena obleka, so koja be{e oble~ena, gi stavi racete svoi na glavata svoja, i taka ode{e i vika{e. 20 A brat $ Avesalom $ re~e: Neli Amnon, bratot moj, be{e so tebe? No sega mol~i, sestro; toj ti e brat; ne go kini srceto svoe zaradi taa rabota. I Tamara ìvee{e samotno vo domot na bratot svoj Avesalom. 21 Carot David slu{na za seto toa i silno se razgnevi, (no ne go naskrbi duhot na sinot svoj Amnon, kogo mnogu go saka{e, bidej}i mu be{e prvoroden). 22 Avesalom, pak, ne mu re~e na Amnon ni lo{o ni dobro; toj go namrazi Amnon, poradi toa {to ja obes~esti sestra mu Tamara.
Avesalom nareduva da go ubijat Amnon i pobegnuva
23
1 Mojs 38,12 1 Car 25,2
23 Po dve godini ima{e stri`ba na ovci kaj Avesalom vo Vaal-Asor, blizu 28 do Efrem i Avesalom gi povika site 3 Mojs 20,17 carski sinovi. 24 I dojde Avesalom kaj carot i re~e: 31 Ete, kaj tvojot sluga denes ima stri`- 1,11 ba na ovci, neka pojde carot i slugite 32 13,3 negovi so tvojot sluga. 25 No carot mu re~e na Avesalom: Ne, sinko, nema da dojdeme site za da ne ti dodevame. I Avesalom go mole{e mnogu; no toj ne saka{e da odi i go blagoslovi. 26 Toga{ Avesalom mu re~e: Neka dojde so nas barem bratot moj Amnon. A carot mu re~e: Zo{to da dojde so tebe? 27 No Avesalom go ubedi i toj go pu{ti so nego Amnon i site carski sinovi. (I Avesalom priredi carska gozba). 28 Avesalom im zapoveda na momcite svoi, velej}i im: Gledajte, koga }e se razveseli srceto na Amnon od vinoto, i koga jas }e vi kaàm: udrete go Amnon, toga{ ubijte go, ne pla{ete se; toa jas vi zapovedam, bidete smeli i hrabri. 29 Avesalomovite slugi napravija so Amnon, kako {to im zapoveda Avesalom. Toga{ stanaa site carski sinovi, se ka~i sekoj na maskata svoja i izbegaa. 30 Koga tie bea u{te na pat, dojde glas do David deka Avesalom gi ubil site carski sinovi, i deka od niv ne ostanal nieden. 31 Toga{ carot stana, ja raskina oblekata svoja, i se frli na zemjata, i site slugi negovi {to stoeja kraj nego, gi raskinaa svoite obleki. 32 No Jonadav, sinot na [ima, Davidov brat, re~e: Da ne misli gospodarot moj deka site momci, carski sinovi se ubieni: samo Amnon e ubien, za{to Avesalom ja ima{e taa misla od denot, koga Amnon ja obes~esti sestrata negova; 33 poradi toa, mojot gospodar, carot, neka ne se obespokojuva od mislata deka site carski sinovi umrele; umre samo Amnon.
357
VTORA KNIGA CARSTVA
34
18,24
37
3,3 14,23.32 15,8 1 Let 3,2
39
1 Mojs 24,67 37,35 38,12
14,1
13,39
4
1 Car 25,23 4 Car 6,26
7
4 Mojs 35,19-21 5 Mojs 19,11-13
A Avesalom izbega. Mom~eto {to stoe{e na straà, gi krena o~ite i vide: ete, mnogu narod vrvi po patot niz nadolninata. (I dojde straàrot, pa mu javi na carot velej}i: Vidov lu|e po Oronskiot pat po nadolninata.) 35 Toga{ Jonadav mu re~e na carot: Toa se carskite sinovi, koi doa|aat; kako {to kaà tvojot sluga, taka navistina stanalo. 36 I {tom go izgovori toa, ete, pristignaa carskite sinovi i fatija da pla~at. Pa i carot i site slugi negovi pla~ea mnogu silno. 37 Avesalom, pak, izbega i otide kaj Talmaj, sinot na Gesurskiot car Amihud (vo Hamahadskata zemja). I carot David pla~e{e za sinot svoj za seto vreme. 38 Avesalom izbega, dojde vo Ge{ur i tamu prestojuva{e tri godini. 39 I carot David prestana da go goni Avesalom, za{to se ute{i poradi smrtta na Amnon.
34
Vra}aweto na Avesalom vo Erusalim Joav, sinot na Saruja, zabeleà deka srceto na carot se svrte kon Avesalom. 2 Joav isprati vo Tekoa i dovede ottamu edna umna èna i re~e: Prepravi se deka àli{; oble~i traurna obleka, nemoj da se pomazuva{ so maslo, i pretstavi se kako èna, koja oplakuva mrtovec; 3 pa odi kaj carot i kaì mu taka i taka. I Joav $ gi stavi vo ustata nejzina, zborovite {to treba{e da gi kaè. 4 I ènata Tekoanka vleze kaj carot, padna ni~kum na zemja, se pokloni i mu re~e: Pomogni care, pomogni! 5 Carot ja pra{a: [to ti e? A taa odgovori: Vdovica sum, umre maòt moj; 6 sluginkata tvoja ima{e dvajca sinovi; tie se skaraa vo poleto, nema{e koj da gi razdeli, i edniot go udri drugiot i go ubi. 7 I ete, celiot rod stana protiv sluginkata tvoja, i re~e: ,Predaj go onoj {to go ubi brata si, nie }e go ubieme zaradi du{ata na brat mu, koja toj ja
14
pogubi, i so toa }e vi go uni{time i potomstvoto. I taka, tie }e ja zgasnat iskrata, koja u{te mi ostanuva za da ne ostavat ime i potomstvo na maòt mi po liceto na zemjata. 8 A carot $ re~e na ènata: Odi si spokojno doma, jas }e dadam zapoved za tebe. 9 No ènata Tekoanka mu re~e na carot: Vrz mene, care, gospodare moj, neka bide vinata i vrz tatkoviot mi dom, a carot i prestolot negov se nevini. 10 I carot $ re~e: Dovedi mi go onoj {to }e bide protiv tebe, i toj pove}e nema da te gibne. 11 Taa re~e: Zakolni se, care, vo Gospod, tvojot Bog deka nema da se namnoàt odmazdnicite za krv i nema da go pogubat sinot moj. Carot re~e: @imi Gospod! Ni vlakno od tvojot sin nema da padne na zemjata. 12 I ènata re~e: Dozvoli $ na sluginkata tvoja da mu kaè u{te eden zbor na svojot car gospodar. 13 Toj re~e: Zboruvaj! I ènata re~e: Zo{to misli{ taka protiv Bo`jiot narod? Carot, otkako go kaà toj zbor, sam se obvini, poradi toa {to ne go vra}a svojot progonet. 14 Nie }e umreme i }e staneme kako razleana voda na zemjata {to ne moè da se sobere; no Bog ne saka da ja pogubi du{ata i se griì da ne go otfrli od Sebe i otfrleniot. 15 I sega jas dojdov da mu gi kaàm na carot, mojot gospodar, tie zborovi, za{to narodot me pla{i; i tvojata sluginka si veli: ,]e porazgovaram so carot, dali nema da postapi toj spored zborot na sluginkata svoja. 16 Carot bezdrugo }e ja islu{a i }e ja spasi sluginkata svoja od rakata na onie koi sakaat da me istrebat, zaedno so sinot moj, od Bo`joto nasledstvo. 17 Zatoa, tvojata sluginka si re~e: Zborot na mojot gospodar car neka mi bide uteha, za{to mojot gospodar car e kako angel Bo`ji, i moè da go slu{a i dobroto i lo{oto. I Gospod, Bog tvoj, }e bide so tebe.
9
1 Car 25,24 3 Car 2,33
11
1 Car 14,45 3 Car 1,52
13
12,7 13,37-38
14
4 Mojs 35,15.25.28
16
5 Mojs 9,26.29
17
14,20 19,28 1 Car 29,9 3 Car 3,28
358
VTORA KNIGA CARSTVA
18
1 Car 3,17
19
14,3 1 Car 1,26 17,55
20
Izreki 25,2
23
13,37-38
24
14,28.32
25
1 Car 9,2 Sud 15,4-5
Carot odgovori i $ re~e na ènata: Ne go krij od mene toa {to }e go pra{am. I ènata re~e: Govori, gospodare moj, care. 19 Carot ja pra{a: Vo seto toa ne e li so tebe rakata na Joav? @enata odgovori i re~e: Da ti e ìva du{ata, gospodare moj, care, ne moè da ima skr{nuvawe ni desno, ni levo; vistina, tvojot sluga Joav mi zapoveda i toj gi stavi vo ustata na sluginkata tvoja site tie zborovi. 20 Tvojot sluga Joav go napravi toa za da go izmeni tekot na nastanot. No mojot gospodar carot e mudar, kako {to e mudar angelot Bo`ji, toj razbira s# {to se slu~uva na zemjata. 21 I carot mu re~e na Joav: Ete, jas napraviv spored zborot tvoj, odi vpro~em, vrati mi go deteto Avesalom. 22 Toga{ Joav padna ni~kum na zemjata i se pokloni, i go blagoslovi carot, velej}i: Sega slugata tvoj znae deka dobil blagonaklonost vo tvoite o~i, gospodare moj, care, bidej}i carot postapi spored zborot na svojot sluga. 23 Pa stana Joav, ta otide vo Ge{ur i go dovede Avesalom vo Erusalim. 24 I carot re~e: Neka se vrati vo ku}ata svoja, no liceto moe da ne go gleda. I Avesalom otide vo ku}ata svoja, no carskoto lice ne go vide.
18
da go odvede kaj carot, no toj ne saka{e da dojde kaj nego. Go povika i vtorpat, no toj pak ne saka{e da dojde. 30 Toga{ Avesalom im re~e na svoite slugi: Ja gledate li nivata na Joav do mojata? Toj tamu ima ja~men; odete i izgorete go so ogan. I Avesalomovite slugi ja izgorea so ogan onaa niva. (I dojdoa slugite na Joav kaj nego, gi raskinaa oblekite svoi, i rekoa: Avesalomovite slugi ja izgorea nivata tvoja so ogan). 31 I stana Joav, pa otide kaj Avesalom doma i mu re~e: Zo{to slugite tvoi ja izgorea nivata moja so ogan? 32 A Avesalom mu odgovori na Joav: Ete, jas ispra}av po tebe i velev: Dojdi tuka, i jas }e te pratev kaj carot da kaè{: zo{to sum do{ol od Ge{ur? Podobro }e be{e da ostanev tamu. Jas sakam da go vidam liceto na carot. Ako, pak, sum vinoven, ubij me! 33 Joav otide kaj carot i mu go raskaà toa. Carot go povika Avesalom. Toj dojde kaj carot, mu se pokloni i padna ni~kum na zemja pred carot. I carot go bakna Avesalom. Avesalom te`nee da ja dobie mo}ta Potoa Avesalom si nabavi koli i kowi i pedeset brzoodci. 2 Avesalom stanuva{e izutrina rano, se zapira{e kraj patot pokraj portite i, koga nekoj ima{e poplaka i ode{e kaj carot na sud, toj go povikuva{e i go pra{uva{e: Od koj grad si? I koga onoj odgovara{e: Od toa i toa Izrailevo pleme e tvojot sluga, 3 toga{ Avesalom mu vele{e: Ete, tvoeto delo e dobro i pravedno, no kaj carot nema koj da te islu{a. 4 I Avesalom u{te vele{e: O, da bea me postavile mene za sudija vo ovaa zemja! Kaj mene bi doa|al sekoj, koj ima spor i poplaka, i jas bi sudel po pravda. 5 I koga nekoj }e se dobliè{e da mu se pokloni, toj ja protega{e rakata i go pregrnuva{e i go baknuva{e. 6 Taka postapuva{e Avesalom so sekoj Izrailec, koj doa|a{e kaj carot da se sudi, i navleguva{e Avesalom vo srcata na Izrailcite.
32
1 Car 20,8 Dela 25,11
33
15,5 19,40 20,9 1 Mojs 27,26.27 29,11 48,10 50,1
15,2
19,9 5 Mojs 21,19 Ruta 4,1.11
5
3 Car 1,16.31.53 2,19
15
David se pomiruva so Avesalom Me|u site Izrailci nema{e takov ubavec kako Avesalom, ni tolku pofaluvan kako nego: od peticite na nozete do vrvot na glavata negova vo nego nema{e nedostatok. 26 Koga }e ja istriè{e kosata svoja, a toj ja striè{e sekoja godina, bidej}i mu teè{e; kosata od glavata negova teè{e dveste {ekeli spored carskata mera. 27 I na Avesalom mu se rodija tri sina i edna }erka, po ime Tamara; taa be{e mnogu ubava. (I mu stana èna na Rovoam, Solomonoviot sin, i mu go rodi Avija). 28 I ostana Avesalom vo Erusalim dve godini, no carevoto lice ne go vide. 29 Toga{ Avesalom isprati po Joav za
25
359
VTORA KNIGA CARSTVA
7
5 Mojs 23,21
8
13,37-38 1 Mojs 28,20-22
9
1 Car 1,17 20,42 4 Car 5,19 Mk 5,34 Lk 7,50 Dela 16,36
11
3 Car 1,41.49
12
15,31 3 Car 1,9.19.25 1 Let 27,33 Ps 3,1-8
13
15,6 Sud 9,3
16
16,21-22 20,3
18
8,18 1 Car 21,10
Otkako izminaa ~etirieset godini od caruvaweto na David, Avesalom mu re~e na carot: Da odam i da go ispolnam mojot zavet {to Mu go bev dal na Gospod vo Hevron. 8 Za{to jas, tvojot sluga, koga ìveev vo Ge{ur, vo Aram, vetiv: ako Gospod me vrati vo Erusalim deka }e Mu prinesam `rtva na Gospod. 9 A carot mu re~e: Odi so mir. I toj stana i otide vo Hevron. 10 A Avesalom isprati tajni glasnici me|u site izrailski plemiwa, velej}i: Koga }e ~uete zvuk od truba, velete: Avesalom stana car vo Hevron. 11 Od Erusalim otidoa so Avesalom dveste du{i {to gi be{e pokanil, i tie otidoa prostodu{no, bez da znaat, kakva e rabotata. 12 Avesalom isprati da go povikaat gilonecot Ahitofel, Davidov sovetnik, od negoviot grad Gilon, dodeka toj prinesuva{e `rtvi. I zapo~na golem zagovor i narodot se sobira{e i se umnoùva{e okolu Avesalom.
7
David bega od Erusalim I dojde razuznava~ pri David i re~e: Srceto na Izrailcite se svrte kon Avesalom. 14 Toga{ im re~e David na site svoi slugi {to bea pri nego vo Erusalim: Stanuvajte da begame, za{to za nas nema spas od Avesalom; brzajte da izlezeme da ne n# zate~e i n# fati da ne ni navle~e zlo i da go razori gradot so se~iloto na me~ot. 15 Carskite slugi mu rekoa na carot: Za s# {to }e zapoveda na{iot gospodar, carot, nie sme tvoi slugi. 16 Pa izleze carot i po nego siot dom negov pe{ki. Carot ostavi deset svoi nalo`nici da ja ~uvaat ku}ata. 17 I izleze carot i siot narod pe{ki, i zastanaa kaj poslednata ku}a. 18 I site slugi negovi vrvea od dvete strani negovi, i site Keretijci, site Peletijci i site Get~ani do {estotini du{i {to bea do{le zaedno so nego od Get, odea pred carot.
13
I carot mu re~e na Get~anecot Itaj: Zo{to si trgnal i ti so nas? Vrati se i ostani so onoj car, bidej}i ti si tu|inec i si izbegal od svojata zemja. 20 Ti si do{ol v~era, a denes }e te teram da odi{ so nas li? Jas odam, kade {to moàm; vrati se i vrati gi so sebe i bra}ata svoi; Gospod neka ti podari milost i pravda! 21 A Itaj mu odgovori na carot i re~e: @imi Gospod, i ìmi mojot gospodar, carot; kade i da bide mojot gospodar, carot, ìv ili mrtov, tamu }e bide i tvojot sluga. 22 Toga{ David mu re~e na Itaj: Dojdi, pak, i odi so mene. I trgna Get~anecot Itaj i site lu|e negovi i site deca {to bea so nego. 23 I celata zemja pla~e{e na visok glas. I siot narod minuva{e, i carot go mina potokot Kedron; i trgna siot narod i carot po patot kon pustinata. 24 Ete, i sve{tenikot Sadok i zaedno so nego site leviti go nosea kov~egot na Bo`jiot zavet, i go ostavija Bo`jiot kov~eg, a Avijatar pak stoe{e na viso~inata, dodeka siot narod izleze od gradot. 25 I carot mu re~e na Sadok: Vrati go Bo`jiot kov~eg vo gradot (i neka stoi na mestoto svoe). Ako najdam milost pred o~ite na Gospod, Toj }e me vrati i }e mi dade da Go vidam Nego i Negovoto ìveali{te. 26 Ako, pak, Toj kaè: Nemam kon tebe blagonaklonost, toga{, ete me; neka pravi so mene ona {to }e Mu se vidi deka e dobro. 27 I mu kaà u{te carot na sve{tenikot Sadok: Gleda{ li, vrati se vo gradot so mir zaedno so sin si Ahimaac i so Avijataroviot sin Jonatan, dvajcata va{i sinovi; 28 gledate li, jas }e se pozabavam po ramninata vo pustinata, dodeka mi stigne izvestuvawe od vas. 29 Sadok i Avijatar go vratija Bo`jiot kov~eg vo Erusalim i ostanaa tamu. 30 A David trgna kon Eleonskata Planina, iska~uvaj}i se pla~e{e; gla19
19
18,2
21
Ruta 1, 16-17 Lk 22,33
23
3 Car 2,37 Jn 18,1
24
8,17 20,25 1 Car 22,20
25
Ps 26,4 42,3 84,1-2
26
1 Car 3,18
27
3 Car 1,42
28
17,16
30
19,5 Er 14,3-4 Est 6,12
360
VTORA KNIGA CARSTVA
31 vata mu be{e pokriena, i toj ode{e bos; 32
1,2 Is.N. 7,6 1 Car 4,12 4 Car 18,37 1 Let 27,33
16,23 17,14.23
33
19,36
34
16,18-19
35
17,15-16
36
15,27 17,17
16,1
4,4 9,1-13 1 Car 25,18
2
17,27-29
3
19,27-29
i site lu|e {to bea so nego, ja pokrija sekoj svojata glava, odea i pla~ea. 31 Mu javija na David i rekoa: I Ahitofel e me|u zagovornicite so Avesalom. I re~e David: Gospodi, Boè moj, osueti go sovetot na Ahitofel. 32 Koga David se iska~i na vrvot od gorata, kade {to saka{e da Mu se pokloni na Gospod, ete vo presret mu doa|a Ku{ij, Davidov prv prijatel: oblekata mu be{e raskinata, i na glavata ima{e prav. 33 I David mu re~e: Ako dojde{ so mene, }e mi bide{ tovar: 34 no, ako se vrati{ vo gradot i mu kaè{ na Avesalom: ,Care, dosega bev sluga na tatko ti, a otsega natamu }e bidam tvoj sluga, ti }e moè{ da go osueti{ za mene sovetot na Ahitofel. 35 Ete, tamu so tebe }e bidat sve{tenicite Sadok i Avijatar, i sekoj zbor {to }e go ~ue{ od domot na carot, soop{tuvaj im go na sve{tenicite, na Sadok i na Avijatar. 36 Zaedno so niv tamu se i dvajcata nivni sinovi: Ahimaac, sin Sadokov, i Jonatan, sin Avijatarov; po niv ispra}ajte mi ja sekoja vest {to }e ja ~uete. 37 Taka, Ku{ij, Davidoviot prijatel, otide vo gradot, a vo toa vreme Avesalom vleguva{e vo Erusalim. David i Siva Koga David sleze od vrvot na gorata, ete, vo presret mu doa|a Siva, slugata na Memfivostej, so dve natovareni magariwa so dveste lebovi, sto meri suvo grozje, sto nizi smokvi i eden mev so vino. 2 Carot go pra{a Siva: Zo{to ti e toa? Siva odgovori: Magariwata se za carskiot dom, za javawe, lebot i plodovite za hrana na momcite, a vinoto za iznemo{tenite vo pustinata. 3 Carot pra{a: Kade e sinot na gospodarot tvoj? Siva mu odgovori na carot: Ete, toj ostana vo Erusalim i veli: ,tokmu sega domot Izrailev }e mi go vrati tatkovoto mi carstvo. 4 I mu kaà carot na Siva: Ete, tvoe e s# {to ima Memfivostej. A Siva
odgovori, poklonuvaj}i se: Moèbi }e 7-8 najdam milost pred o~ite na mojot 21,1-9 gospodar car! 9 Semej go prokolnuva David
5
16
Koga carot David stigna do Bahu- 10 rim, ete, ottamu izleze eden ~ovek od 15,25-26 rodot na Sauloviot dom, po ima Semej, Rim 9,20 1 Ptr 2,23 sin na Gera. Toj ode{e i lo{o zboru15 va{e, 6 i frla{e kamewa vrz David i vrz 15,37 site slugi na carot David; i site lu|e i site hrabri bea desno i levo od carot. 7 Kolnej}i go nego, Semej vele{e: Istavi se, ubiecu, i zlostorniku! 8 Gospod ja svrte protiv tebe seta krv na Sauloviot dom, na ~ie mesto ti se zacari, i Gospod go predade carstvoto vo racete na sinot tvoj Avesalom; i ete, ti si vo nevolja, zatoa {to si krvopiec. 9 Toga{ Avesa, sinot na Saruja, mu re~e na carot: Zo{to ovoj mrtov pes go kolne carot, gospodarot moj? ]e odam i }e mu ja simnam glavata. 10 Carot re~e: [to vi e vam, sinovi Saruevi? Ostavete go neka kolne, za{to Gospod mu zapovedal da go kolne David. I koj moè da mu kaè: Zo{to pravi{ taka? 11 I David mu re~e na Avesa i na site slugi svoi: Koga sinot moj, koj izlegol od teloto moe, ja bara du{ata moja, dotolku pove}e moè i eden Venijaminov sin! Ostavete go, neka kolne, za{to Gospod mu zapovedal; 12 moèbi, Gospod }e pogledne milostivo kon mojata poniznost, i }e mi vozdade Gospod dobro za dene{noto kolnewe! 13 I odea David i lu|eto po patot svoj, a Semej vrve{e pokraj gorata, otkaj negovata strana; vrve{e, kolne{e i frla{e kamewa i zemja kon nego. 14 I stigna carot i siot narod negov {to be{e so nego, izmoren, i tamu si otpo~inaa. Ku{ij se zdruùva so Avesalom Avesalom, pak, i siot izrailski narod dojdoa vo Erusalim, i so nego Ahitofel.
15
19,22 2 Mojs 22,28
361
VTORA KNIGA CARSTVA
16
1 Car 10,24 3 Car 1,25.31. 34.39
18-19
15,34
20
Sud 20,7
21
15,16 1 Car 13,4
22
12,11-12
Koga Ku{ij, Davidoviot prv prijatel, dojde kaj Avesalom, mu re~e: Da ìvee carot! 17 I Avesalom mu re~e na Ku{ij: Kakva e taa tvoja sesrdnost kon tvojot prijatel! Zo{to ne otide so prijatelot svoj? 18 Ku{ij mu odgovori na Avesalom: Ne, jas }e odam po onoj {to go izbra Gospod i onoj narod i celiot Izrail; so nego sum i jas, i so nego }e ostanam. 19 I pritoa komu }e mu sluàm? Neli na sinot negov? Kako {to mu sluèv i na tatko ti, taka }e ti sluàm i tebe.
16
17,2
16,14 5 Mojs 25,18
Avesalom i Davidovite nalo`nici I Avesalom mu re~e na Ahitofel: Dajte sovet {to da pravime. 21 Ahitofel mu odgovori na Avesalom: Vlezi kaj nalo`nicite na tatko ti {to toj gi ostavi da go ~uvaat domot negov; i }e ~ujat site Izrailci deka si stanal omrazen za tatkoto, i }e im zacvrstat racete na site {to se so tebe. 22 I postavija za Avesalom {ator na pokrivot, i Avesalom vleze kaj nalo`nicite na tatko si pred o~ite na siot Izrail. 23 A sovetite {to gi dava{e Ahitofel, vo ona vreme se smetaa, kako koga nekoj bi Go dopra{uval Boga. Takov be{e sekoj Ahitofelov sovet kako za David, taka i za Avesalom.
20
Toga{ mu kaà Ahitofel na Avesalom: ]e odberam dvanaeset iljadi du{i i }e stanam, }e odam da go gonam ovaa no} David; 2 }e go napadnam, koga }e bide izmoren i so otpu{teni race, i }e mu vleam strav; i site lu|e {to se so nego }e se razbegaat; i jas }e go ubijam samo carot; 3 i site lu|e }e gi svrtam nazad kon tebe kako {to nevesta se vrti kon svojot ma`. Ti ja bara{ du{ata samo na eden ~ovek, a siot narod }e bide smiren. 4 Mu se dopadnaa tie zborovi na Avesalom i na site izrailski stare{ini.
17
Ku{ij mu protivre~i na Ahitofeloviot sovet
I Avesalom re~e: Povikajte go Ku{ij Arkiecot; da ~ueme {to }e re~e toj. 6 Dojde Ku{ij pri Avesalom, i Avesalom mu re~e, velej}i: Eve {to kaùva Ahitofel; da postapam li spored zborovite negovi? Ako, pak, ne, kaì ti. 7 A Ku{ij mu re~e na Avesalom: Ovoj pat ne e dobar sovetot {to go dal Ahitofel. 8 Ti znae{ deka tvojot tatko i negovite lu|e se mnogu silni i razdrazlivi vo nivnite du{i, kako me~ka v pole, ~ii male~ki se grabnati, i tatko ti e ma` voin; toj nema da no}eva so lu|eto. 9 Ete, toj sega se krie vo nekoja pe{tera ili na drugo mesto, i ako nekoj padne pri prviot napad vrz niv, i ako ~ujat i kaàt: razbieni se lu|eto {to trgnaa po Avesalom 10 toga{ i najhrabriot, ~ie srce e kako lavovsko srce, }e padne so duhot, za{to na siot Izrail mu e poznato, kolku e hrabar tatko ti, i kolku se junaci onie {to se so nego. 11 Zatoa jas sovetuvam: neka se sobere kaj tebe siot Izrail, od Dan do Virsavija, vo mno{tvo kako pesok kraj moreto, i ti samiot }e trgne{ srede nego; 12 i toga{ }e odime protiv nego, kade i da se nao|a, i }e go napadneme, kako {to rosata pa|a na zemjata; i nema da mu ostane ni eden ~ovek od site onie {to se so nego; 13 ako, pak, vleze vo nekoj grad, toga{ siot Izrail }e donese vo toj grad jaìwa, i nie }e go zavle~eme s# do rekata, taka {to kam~e nema da ostane tamu. 14 Toga{ re~e Avesalom i siot Izrail: Sovetot na Ku{ij e podobar od Ahitofeloviot sovet. Taka Gospod presudi da se osueti dobriot Ahitofelov sovet za da navle~e Gospod zlo vrz Avesalom.
5
5
15,32-34 16,16-19
8
Os 13,8 Izreki 17,12
10
23,8-23
11
1 Car 3,20 13,5 Er 33,22
14
15,31.34
15
15,2728.35-36
David go preminuva Jordan I Ku{ij im kaà na sve{tenicite, na Sadok i na Avijatar: Taka i taka Ahitofel go sovetuva Avesalom i sta15
362
VTORA KNIGA CARSTVA
16 re{inite izrailski, jas, pak, posovetu17
15,27.36 3 Car 1,9
15,28
18-20
Is.N. 2,3-7 1 Car 19,13
21
17,15-16
23
15,12 4 Car 20,1 Mt 27,5
24
2,8
25
19,14 20,9-12 1 Let 2, 13-17
vav vaka i vaka. 16 I sega ispratete glasnici poskoro i kaète mu na David taka: da ne ostanuva ovaa no} na ramninata vo pustinata, i {to poskoro da pomine od onaa strana da ne zagine carot i site lu|e {to se so nego. 17 Jonatan i Ahimaac ~ekaa kaj EnRogel. I otide edna sluginka, taa im raskaà, a tie otidoa i mu javija na carot David; za{to tie ne moèa da se pokaàt vo gradot. 18 Gi vide edno mom~e i mu javi na Avesalom; no tie dvajcata brzo zaminaa i otidoa vo Bahurim, vo ku}ata na eden ~ovek, vo ~ij dvor ima{e bunar; tie se spu{tija vo nego. 19 A ènata zede, ta prostre vrz otvorot na bunarot pokrivka i nasipa odozgora prekrupa, taka {to ni{to ne se zabeleùva{e. 20 Dojdoa Avesalomovite slugi vo ku}ata pri ènata i zapra{aa: Kade se Ahimaac i Jonatan? A ènata im odgovori: Otidoa nakaj rekata. Tie gi baraa i ne gi najdoa, i se vratija vo Erusalim. 21 Otkako si zaminaa, onie izlegoa od bunarot, otidoa i mu javija na carot David, velej}i mu: Stanuvajte i {to poskoro preminuvajte preku vodata, za{to Ahitofel dade takov i takov sovet za vas. 22 Toga{ David stana i site lu|e {to bea so nego, i go minaa Jordan; na razdenuvawe ne ostana ni eden {to ne go premina Jordan. 23 Ahitofel, koga vide deka negoviot sovet ne go poslu{aa, go osedla magareto, se podgotvi, otide vo domot svoj, vo svojot grad, otkako gi uredi doma{nite i se obesi, umre, i go pogrebaa vo tatkoviot mu grob. David vo Mahanaim David stigna vo Mahanaim, a Avesalom go premina Jordan, toj i siot Izrail so nego. 25 Namesto Joav, Avesalom go postavi nad vojskata Amasa. Amasa be{e sin na eden ~ovek po ime Jitra, od Jizreel, koj
24
se oèni za Avigal, }erka na Nahas, sestra na Saruja, Joavova majka. 26 A Izrail se smesti vo logorot so Avesalom vo Galaadskata zemja. 27 Koga David stigna vo Mahanaim, Nahasoviot sin [ovij od Rava Amonska, i Mahir, Amieloviot sin, od LoDevar, i Galaad~anecot Verzelij od Rogelim, 28 donesoa deset posteli, deset ~inii i zemjani sadovi, ìto i ja~men, bra{no i bulgur, grav i le}a i pe~eni zrna, 29 med i maslo, ov~o i kravjo sirewe, donesoa hrana na David i na lu|eto {to bea so nego; za{to tie si rekoa: narodot e gladen i umoren i èduva vo pustinata.
27
9,4 12,26.29 19,32-33 3 Car 2,7
28-29
16,1-2
18,1
1 Car 8,12
2
Sud 7,16 9,43 1 Car 11,11 13,17
3
21,17
5
18,12 19,1
David gi pregleda lu|eto {to 8 bea so nego, i postavi nad niv 2,26 11,25 iljadana~alnici i stotnici. 2 David gi isprati lu|eto: edna tretina pod vodstvo na Joav, edna tretina pod vodstvo na Avesa, sinot Saruev, brat Joavov, edna tretina pod vodstvo na Get~anecot Itaj. Toga{ carot im re~e na lu|eto: I jas }e dojdam so vas. 3 No lu|eto mu odgovorija: Ne doa|aj, za{to, nie i da izbegame, toa nema da se zabeleì; i polovinata od nas da umre, toa isto taka nema da se zabeleì; ti, bidej}i sam ~ini{ kolku deset iljadi od nas, zatoa podobro e za nas da ni pomaga{ od gradot. 4 Carot im re~e: [to }e najdete za dobro, toa i }e go napravam. I carot se zadrà kaj portite, i siot narod izleguva{e po stotici i po iljadi. 5 Carot im zapoveda na Joav, Avesa i Itaj, velej}i: Za~uvajte mi go mom~eto Avesalom. I site slu{naa {to im zapoveda{e carot na site na~alnici za Avesalom. 6 Izlegoa lu|eto vo poleto protiv Izrailcite, i zapo~na bitka vo Efremovata Gora. 7 I narodot Izrailev be{e pobeden od Davidovite lu|e; toj den tamu ima{e golem poraz, bea ubieni dvaeset iljadi du{i. 8 A bitkata se pro{iri po celata
18
Vojskata na Avesalom e sovladana
363
VTORA KNIGA CARSTVA
9 onaa zemja, i gorata progolta pove}e
14,26
lu|e, otkolku {to se istrebi so me~ot 16 vo toj den. Joav go ubiva Avesalom
9
2,28 20,22
Is.N. 7,26 8,29 1 Car 4,10 3 Car 12,16
Avesalom se sretna so Davidovite slugi; toj java{e maska. Koga maskata navleze pod grankite na eden golem dab, kosata na Avesalom mu se zapletka vo grankite od dabot, i toj po~na da visi 18 me|u neboto i zemjata, a maskata {to 14,27 be{e pod nego izbega. 10 Nekoj go vide toa i mu javi na Joav, velej}i: Ete, jas go vidov Avesalom kako visi na dabon. 11 Joav mu kaà na ~ovekot {to mu go soop{ti toa: Ete, si videl; zo{to ne go kutna tamu na zemja? ]e ti dadev deset {ekeli srebro i eden pojas. 12 I onoj mu odgovori na Joav: Da stavea vo racete moi i iljada {ekeli srebro, i toga{ ne bi krenal raka vrz carskiot sin; za{to nie ~uvme deka carot ti zapoveda tebe, na Avesa i na Itaj, velej}i: ,Za~uvajte mi go mom~eto Avesalom; 13 i da bev postapil poinaku vo opasnost po ìvotot svoj, toa ne bi ostanalo sokrieno od carot, pa i ti bi stanal protiv mene. 14 Joav re~e: Nema zo{to da se zanimavam so tebe. I zede vo racete tri streli i gi zabode vo srceto na Avesalom, koj u{te be{e ìv na dabot. 15 Toga{ go opkolija Avesalom deset momci, Joavovi oruènosci, go udiraa i go umrtvija. 16 I zatrubi Joav so truba i lu|eto {to go gonea Izrail, se vratija, bidej}i Joav go {tede{e narodot. 17 Go zedoa Avesalom, go frlija vo gorata, vo dlaboka jama, i natrupaa vrz nego golema gramada kamewa. I site Izrailci se razbegaa, sekoj vo {atorot svoj. David razbira za smrtta na Avesalom
18 U{te dodeka be{e ìv, Avesalom si be{e izgradil spomenik vo Car-
17
skata Dolina; za{to vele{e: Jas nemam sin za da se za~uva spomenot za imeto moe. I do denes toj se narekuva Jad Avesalom5. 19 Ahimaac, sinot Sadokov, mu re~e na Joav: ]e tr~am da mu javam na carot deka Gospod preku Svojot sud go spasi od racete na neprijatelite negovi. 20 No Joav mu re~e: Nema da bide{ izvestuva~ na dobra vest denes; drug den }e javi{, a ne denes, za{to careviot sin umre. 21 Joav mu re~e potoa na Ku{ij: Odi, javi mu na carot {to si videl. I Ku{ij mu se pokloni na Joav i otr~a. 22 No Ahimaac, Sadokoviot sin, nastojuva{e i mu vele{e na Joav: [to i da bide, i jas }e tr~am po Ku{ij. a Joav mu odgovori: [to ti treba da tr~a{, sinko? Dobra vest nema da odnese{. 23 Ahimaac re~e: Taka neka bide, no jas }e otr~am. Toga{ Joav mu re~e: Tr~aj. I Ahimaac potr~a po napre~en pat i go prestigna Ku{ij. 24 Vo toa vreme David sede{e me|u dvete porti. I straàrot izleze pod vratnata strea otkaj yidot, gi krena o~ite i vide, eden ~ovek tr~a. 25 I straàrot izvika i mu soop{ti na carot. A carot re~e: Ako e sam, vest nosi vo ustata svoja. A onoj s# pove}e i pove}e se pribliùva{e. 26 Straàrot vide drug ~ovek deka tr~a; i straàrot mu vikna na vratarot: Ete, u{te eden ~ovek tr~a. Carot re~e: I toj e izvestuva~. 27 Straàrot re~e: Go gledam odeweto na prviot, toa prilega na odeweto na Ahimaac, Sadokoviot sin. A carot re~e: Toj e dobar ~ovek i doa|a so dobra vest. 28 Ahimaac izvika i mu re~e na carot: Mir! I mu se pokloni na carot so liceto do zemja i re~e: Blagosloven Gospod, Bog tvoj, Koj gi predade lu|eto {to bea krenale raka protiv mojot gospodar, carot! 29 A carot pra{a: Zdravo li e mom~eto Avesalom? Ahimaac odgovo-
19
15,36 18,31
24
19,9 4 Car 9, 17-20
27
3 Car 1,42
29
1 Mojs 43,27-28 1 Car 4,14 14,16
5 18,18. Avesalomov spomenik.
364
VTORA KNIGA CARSTVA
31 ri: Vidov golema me{anica, koga car32
1 Car 25,26
18,19 Sud 5,31
33
15,30
19,1
1 Mojs 37,34-35
2
Pla~ 5,15
skiot sluìtel Joav go ispra}a{e svojot sluga; no ne znam {to stanuva{e tamu. 30 Carot re~e: Pomesti se i zastani tuka. I toj se pomesti i zastana. 31 Ete, pristigna i Ku{ij po nego. I Ku{ij mu re~e na carot: Dobra vest za gospodarot moj, carot! Gospod ti napravi denes pravda, spasuvaj}i te od rakata na site {to bea stanale protiv tebe. 32 A carot go pra{a Ku{ij: Zdravo li e mom~eto Avesalom? Ku{ij odgovori: Da dade Bog so neprijatelite na mojot gospodar, carot, i so site zlomislenici protiv tebe da se slu~i istoto {to go snajde mom~eto! 33 Se voznemiri carot i otide vo sobata nad portite i pla~e{e i, koga si ode{e, vele{e vaka: Sine Avesalome! Sine, sine Avesalome! O, da bev umrel jas namesto tebe, Avesalome, sine moj, sine!
zatoa stani, izlezi i pozboruvaj im po srce na slugite tvoi; za{to, se kolnam vo Gospod deka, ako ne izleze{, ovaa no} nieden ~ovek nema da ostane so tebe; toa }e bide za tebe polo{o od site bedi {to te sna{le od mladosta do denes. 8 Stana carot i sedna kraj portite, a na siot narod mu javija deka carot sedi kraj portite. I siot narod dojde pred carot kaj portite; a privrzanicite na Avesalom se razbegaa po {atorite svoi.
7
8
18,4
9
3,18 8,1-14
10
18,17
12
5,1
13
17,25
David e povikan da se vrati vo Erusalim

9 I siot narod od site plemiwa Izrailevi se prepira{e i vele{e: Carot David n# spasi od racete na neprijatelite na{i i n# oslobodi od racete na Filistejcite, a sega samiot izbega od ovaa zemja, od carstvoto svoe, od Avesalom. 10 No Avesalom, kogo go pomazavme za car nad nas, umre vo borbata; a sega zo{to odolgovlekuvate, ta ne go vra}ate carot? (Ovie zborovi na siot Izrail stignaa do carot). 11 Toga{ carot David isprati da im kaàt na sve{tenicite, na Sadok i na Avijatar, kaète im na Judinite stare{ini: Zo{to sakate da bidete posledni vo vra}aweto na carot vo domot negov, koga zborovite na siot Izrail stignaa do carot vo domot negov. 12 Vie ste moi bra}a, vie ste moja koska i moja plot, zo{to sakate da bidete posledni za vra}aweto na carot vo domot negov? 13 A na Amasa kaète mu: Neli si ti moja koska i moja plot? Gospod neka mi isprati te{ka kazna i u{te pove}e da mi dodade, ako ti ne stane{ kaj mene zasekoga{ voen na~alnik mesto Joav! 14 I toj gi pokoleba srcata na site Judini maì kako na eden ~ovek. I tie ispratija da mu kaàt na carot: Vrati se ti i site tvoi slugi. 15 Se vrati carot i stigna do Jordan, a Judeite dojdoa vo Gilgal da go pre~ekaat carot i da go prevedat preku Jordan.
lom. 2 I pobedata vo onoj den se pretvori vo pla~ewe za celiot narod: za{to toj den narodot slu{na i vele{e deka carot àli za sinot svoj. 3 Toga{ narodot vleguva{e vo gradot skri{no, kako {to se pritajuvaat od sram lu|eto {to izbegale od borba. 4 A carot go pokri liceto i vika{e silno: Sine Avesalome, Avesalome, sine moj, sine! 5 Potoa Joav dojde kaj carot doma i re~e: Ti denes gi posrami site slugi svoi, koi go spasija denes ìvotot tvoj, ìvotot na tvoite sinovi i }erki, ìvotot na tvoite èni i ìvotot na tvoite nalo`nici; 6 ti gi saka{ onie {to te mrazat, a gi mrazi{ onie {to te sakaat, bidej}i denes pokaà deka za tebe se ni{to i voda~ite i slugite; denes razbrav deka tebe }e ti be{e poprijatno ako Avesalom ostane{e ìv, a nie site da bevme izumrele;
19
Davidovata bolka Mu soop{tija na Joav: Ete, carot pla~e i taguva za Avesa-
365
VTORA KNIGA CARSTVA
17
16,1-4 19,27-28
18-20
16,5-13 3 Car 2,8.36-46
I Semej, sinot na Gera, Venijaminovec od Bahurim, pobrza i otide so Judejcite da go pre~eka carot David;
16
David go po{teduva Semej

17
gata na Sauloviot dom, so petnaesette sinovi svoi i so dvaesette slugi svoi; 23 tie go preminaa Jordan pred liceto na 3 Car 2,8 carot (i podgotvija da mine carot preku Jordan). 24 18 Koga go dovedoa splavot, za da go 9,3-12 prenesat semejstvoto na carot i da mu posluàt, toga{ Semej, sinot na Gera, padna ni~kum pred carot {tom toj go premina Jordan, 19 i mu re~e na carot: Gospodare, ne mi go smetaj za prestap i ne go spomnuvaj ona, so koe zgre{i slugata tvoj vo onoj den, koga mojot gospodar izleguva{e od Erusalim, i ne go stavaj toa, care, na srce; 20 za{to slugata tvoj znae deka zgre{il; i, ete, od celiot Josifov dom dojdov denes prv da go pre~ekam gospodarot svoj, carot. 21 Avesa, Sarueviot sin, progovori i re~e: Zarem Semej nema da umre, poradi toa {to zboruva{e lo{o za pomazanikot Gospodov? 22 A David re~e: [to sakate vie od mene, sinovi Saruevi, ta sega mi stanuvate klevetnici? Denes li treba da bide ubien nekoj od Izrail? Ne znam li jas deka denes sum car nad Izrail? 23 Toga{ mu re~e carot na Semej: Ti nema da umre{. I carot mu se zakolna. 24 Izleze da go pre~eka carot i Memfivostej, sinot na Jonatan, Sauloviot sin. Toj ne si gi be{e izmil nozete, (nitu gi isekol noktite), ne be{e se grièl za bradata svoja i ne gi be{e ispral ali{tata svoi od onoj den, koga carot izleze, do denot koga se vrati so mir.
16,9-10 1 Car 11,13
21-22 od Venijaminovoto pleme, i Siva, slu-
a zaedno so nego ima{e iljada lu|e
Ovoj odgovori: Gospodare moj, care, mojot sluga me izlaga, za{to jas, slugata tvoj, si velev: }e go osedlam magareto, }e se ka~am na nego i }e otidam so carot, bidej}i slugata tvoj e kuc. 27 A toj go nakleveti slugata tvoj pred gospodarot moj, carot. No mojot gospodar, carot, e kako angel Bo`ji: zatoa pravi {to ti se ~ini dobro vo tvoite o~i. 28 I ako i celiot dom na mojot tatko zasluì smrt pred mojot gospodar, ti sepak go postavi svojot sluga me|u tvoite sotrpeznici; kakvo pravo imam, pak, u{te da se poplakuvam pred carot? 29 A carot mu re~e: Zo{to go zboruva{ seto ova? Jas rekov, ti i Siva da gi podelite me|u sebe nivite. 30 No Memfivostej mu odgovori na carot: Ako saka neka zeme toj s#, otkako mojot gospodar car se vrati so mir vo domot svoj. 31 Dojde od Rogelim i Galad~anecot Verzelij i go mina so carot Jordan za da go pridruì od onaa strana na Jordan.
26
27
14,17.20 16,3
28
9,9-13 21,6-9
31
17,27
32
17,28-29
David mu se oddolùva na Verzelij A Verzelij be{e mnogu star, na osumdeset godini. Toj go hrane{e carot dodeka ìvee{e vo Mahanaim, bidej}i be{e imoten ~ovek. 33 Carot mu re~e na Verzelij: Dojdi so mene, i jas }e te hranam vo Erusalim. 34 No Verzelij mu odgovori na carot: Mnogu li mi ostanuva da ìveam, ta da odam so carot vo Erusalim? 35 Sega sum na osumdeset godini; }e razlikuvam li dobro od lo{o? ]e go raspoznae li slugata tvoj vkusot na toa {to }e go jade i }e go pie? I }e moàm li da go slu{am glasot na peja~ite i pea~kite? Zo{to, pak, slugata tvoj da mu bide tovar na svojot car gospodar? 36 Slugata tvoj }e go pridruì u{te malku carot od ovaa strana na Jordan: za{to, vpro~em, carot da me nagraduva so takva milost? 37 Dozvoli mu na slugata tvoj da se vrati i da umre vo svojot grad, kraj gro32
David se pomiruva so Memfivostej

25 Koga toj izleze od Erusalim da go pre~eka carot, carot go pra{a: Memfivosteje, zo{to ne dojde so mene?
366
VTORA KNIGA CARSTVA
38 bot na tatko si i na majka si. No, ete,
3
slugata tvoj, sinot moj Kimham, neka 44 otide so mojot car gospodar, i ti pos19,10-12 tapi so nego, kako {to ti e volja. 3 Car 38 Carot mu re~e: Neka dojde Kimham 11,30 Is 9,21 so mene, i jas }e napravam za nego, ona 11,13 {to ti e volja; i s# {to bi posakal ti od mene, }e napravam za tebe. 39 Toga{ siot narod go premina Jor20,1 19,43-44 dan, i carot isto taka. Carot go bakna 3 Car 12,16 Verzelij i go blagoslovi i toj se vrati 2 Let 10,16 vo domot svoj. 40 I carot trgna za Gilgal; trgna so nego i Kimham; i siot judejski narod i polovinata izrailski narod go pridruìja carot.
3 Car 2,7
Joav go ubiva Amasa David dojde vo domot svoj vo Erusalim; i gi zede carot desette èni nalo`nici {to be{e gi ostavil da ja ~uvaat ku}ata; gi smesti vo oddelna ku}a pod nadzor; gi hrane{e, no ne ode{e kaj niv. I tie prestojuvaa tamu s# do smrtta svoja i ìveeja tamu kako vdovici. 4 A mu re~e carot na Amasa: Svikaj gi za tri dni Judejcite kaj mene i ti samiot dojdi tuka! 5 I Amasa otide da gi svika Judejcite, no se zadrà pove}e od opredelenoto vreme. 6 Toga{ David mu re~e na Avesa: Bihrieviot sin Seva sega }e vi donese pove}e zlo, otkolku Avesalom; zemi gi slugite na gospodarot svoj i sledi go, da ne bi da najde utvrdeni gradovi i da se sokrie od o~ite na{i. 7 I izlegoa po nego Joavovite lu|e, i Keretijcite i Peletijcite, i site hrabri borci trgnaa od Erusalim vo potera po Bihrieviot sin Seva. 8 A koga se dobliìja do golemiot kamen {to e kaj Gavaon, gi sretna Amasa. Joav be{e oble~en vo voenata obleka svoja i prepa{an so me~, koj vise{e na kolkot vo no`nica i koj lesno se vade{e od nea i vleguva{e. 9 Joav mu re~e na Amasa: Zdrav li si, brate? Joav ja fati so svojata desna raka bradata na Amasa za da go bakne. 10 Amasa, vnimava{e na me~ot {to be{e vo rakata na Joav, i toj go probode so nego vo stomakot, taka {to crevata mu se isturija na zemja, bez da go udri po vtorpat, i toj umre. Joav i bratot negov Avesa trgnaa vo potera po Seva, Bihrieviot sin. Seva go prekinuva svojot gnev Eden od Joavovite slugi stoe{e kaj trupot na Amasa i vele{e: Koj mu e veren na Joav i koj e za David, neka odi po Joav! 12 A umreniot Amasa leè{e vo krvta srede patot. I toj ~ovek, gledaj}i deka site lu|e se zapiraat nad nego, go odvle~e Amasa od patot vo poleto i
11
3
15,16 16,21-22
4
17,25 19,14
7
8,18 15,18 3 Car 1,38
8
2,13 3,30 1 Car 17,38-39 18,4
9
Mt 26,49
Spor pome|u Judejcite i Izrailcite I, ete, site Izrailci dojdoa kaj carot i mu rekoa: Zo{to na{ite bra}a, maìte Judini, te grabnaa tebe, i go prevedoa preku Jordan carot i ~eladta negova i zaedno so nego i site Davidovi lu|e? 42 Site Judini maì im odgovorija na Izrailcite: Zatoa {to carot ni e nam blizok; i zo{to se lutite poradi toa? Zar sme izele ne{to od carot, ili sme dobile od nego darovi? (Ili n# oslobodil od danoci?) 43 A Izrailcite im odgovorija na Judinite maì i rekoa: Nie sme deset delovi vo carot, isto taka i za David; (nie sme prvenec, a ne vie;) zo{to, pak, n# prezirate? Neli nie prvi prozborevme da go vratime na{iot car? No zborot na Judinite maì be{e poèstok od zborot na Izrailcite.
41
10
2,23 3,27 1 Car 26,8 3 Car 2,5
Slu~ajno tamu se nao|a{e eden lo{ ~ovek, po ime Seva, sin na Bihrij, od Venijaminovoto pleme. Toj zatrubi so truba i re~e: Za nas nema del vo David i nema za nas nasledstvo kaj Jeseeviot sin; Izrailci, site vo {atorite! 2 I site Izrailci se oddelija od David i otidoa po Seva, sinot na Bihrij, a Judejcite ostanaa od stranata na carot svoj, od Jordan do Erusalim.
20
Seva se rzgnevuva kon David
367
VTORA KNIGA CARSTVA
15 stavi vrz nego obleka, bidej}i vide deka
Er 6,6 Ez 4,2 26,8
16
14,2
17
1 Car 25,24
20
1 Car 2,30 12,23
22
2,28 18,16
sekoj {to minuva{e, se zapira{e nad nego. 13 No koga toj be{e oddale~en od patot, siot narod Izrailev trgna po Joav da go goni Seva, Bihrieviot sin. 14 I toj mina niz site izrailski plemiwa do Avel-Bet-Maaha i preku celiot Berim; i site ìteli od gradovite se sobiraa i odea po nego. 15 I dojdoa i go opsadija Avel-BetMaaha; izdignaa nasip pred gradot, se pribliìja do yidot, i site lu|e {to bea so Joav, napnaa da go soborat yidot. 16 Toga{ edna umna èna izvika od gradskiot yid: ûjte, ~ujte, kaète mu na Joav da dojde vamu, i jas }e porazgovaram so nego. 17 Joav se pribliì do nea, i ènata pra{a: Ti li si Joav? I toj odgovori: Jas sum. Taa re~e: ûj gi zborovite na sluginkata tvoja. A toj odgovori: Slu{am. 18 Taa re~e: Edno vreme velea: koj saka da pra{a, neka pra{a vo Avel; i taka go re{avaa problemot. (Ima li u{te takvi, koi se re{ile da ostanat verni Izrailci? Neka pra{aat vo Avel: Ima li u{te?) 19 Jas sum od mirnite, verni izrailski gradovi, a ti saka{ da go urne{ gradot, i toa gradot majka vo Izrail. Zo{to da go razurnuva{ nasledstvoto Gospodovo? 20 Joav odgovori i re~e: Daleku da e od mene, jas da razurnuvam ili da uni{tuvam! 21 Toa ne e taka; ne se raboti za toa, tuku eden ~ovek od Efremovata Gora, po ime Seva, sinot Bihriev, krena raka protiv carot David; samo nego dajte mi go, i jas }e otstapam od gradot. A ènata mu re~e na Joav: Eve, negovata glava }e ti bide frlena od yidot. 22 @enata otide pred siot narod so umnite zborovi svoi i mu zboruva{e na celiot grad da mu ja prese~at glavata na Seva, Bihrieviot sin. I mu ja presekoa glavata na Seva, sinot na Bihrij, i mu ja frlija na Joav. Toga{ Joav zatrubi so truba, i site lu|e se razotidoa od
gradot po {atorite svoi; a Joav se 23-26 8,16-18 vrati vo Erusalim kaj carot. 3 Car 4,3-6 Joav be{e postaven nad seta izra- 21,2 Is.N. 9, ilska vojska, dodeka Vaneja, sinot na 1-27 Jehojada, komanduva{e so Keretijcite i 6 nad Peletijcite; 4 Mojs 25,4 24 Hadoram odgovara{e za danocite; 7 Josafat, Ahiludoviot sin, be{e leto- 1 Car 20,14-17 pisec; 25 Seva pisar; Sadok i Avijatar 20,42 23,17-18 sve{tenici; 26 isto taka i Ira Jairecot be{e sve{tenik kaj David.
23
Spisok na Davidovite ~inovnici
Vo dnite na David ima{e po zemjata tri godini glad, godina po godina. David Go pra{a Gospoda. I Gospod re~e: Toa e poradi Saul i krvni~kiot dom negov, poradi toa {to gi ubiva{e Gavaoncite. 2 Toga{ carot gi povika Gavaoncite i zboruva{e so niv. Gavaoncite ne bea od Izrailevite sinovi, tuku ostatoci od Amorejcite, na koi Izrailcite im se zakolnaa deka }e gi po{tedat, no Saul saka{e da gi uni{ti od revnost kon potomcite na Izrail i na Juda. 3 I David im re~e na Gavaoncite: [to da napravam za vas i so {to da ve zadovolam za da go blagoslovite nasledstvoto Gospodovo? 4 Gavaoncite mu odgovorija: Ne ni treba ni srebro, ni zlato od Saul, nitu od negoviot dom, ne ni treba da bide ubien nekoj od Izrail. Toj pra{a: A {to sakate? Jas }e napravam. 5 Tie mu odgovorija na carot: Od onoj ~ovek {to n# pogubuva{e i saka{e da n# istrebi, za da n# nema nikade vo izrailskite predeli, 6 od negovite potomci predaj ni sedum du{i, i nie }e gi obesime srede bel den pred Gospod vo Giva, gradot na Saul, izbranik Gospodov. A carot re~e: ]e vi predadam. 7 No carot go po{tedi Memfivostej, sinot na Jonatan, Sauloviot sin, poradi kletvata vo imeto Gospodovo, koja
21
Gavaoncite i potomcite na Saul
368
VTORA KNIGA CARSTVA
8 be{e me|u niv, me|u David i Sauloviot
sin Jonatan. 8 I gi zede carot dvajcata sinovi na Ricpa, }erkata na Aja, {to taa mu gi 10 be{e rodila na Saul Armonij i Mem5 Mojs fivostej, i pette sinovi na Mihala, 21,22-23 1 Car {to taa mu gi be{e rodila na Adriel, 17,44.46 sinot na Verzelij od Mehola. 9 I gi predade vo racete na Gavaon12 1 Car cite, i tie gi obesija srede bel den na 31,10-13 gorata pred Gospod. I zaginaa site tie 14 sedum du{i zaedno; tie bea pogubeni vo 24,25 prvite dni na ètvata, vo po~etokot na Is.N. 18,28 1 Car 9,1 ja~menovata ètva. 10 Toga{ Ricpa, }erkata na Aja, zede vre}a, si ja posla na karpa, i sede{e od po~etokot na ètvata, s# dodeka ne se izleaja vrz niv od neboto Bo`jite vodi, i ne ostavi da se doprat do mrtvite tela pticite nebeski dewe, i polskite yverovi no}e. 11 I mu soop{tija na David {to napravila Ricpa, }erkata na Aja, Saulovata nalo`nica. (I tie istleani gi pribra Dan, sinot na Joja, od potomcite na ispolinite). 12 David otide, ta gi pribra koskite na Saul i koskite na sinot negov Jonatan od ìtelite na Jave{ Galaadski, koi gi bea zele tajno od plo{tadot na Bet-[an, kade {to gi bea obesile Filistejcite, vo denot koga Filistejcite go ubija Saul vo Gelvuja. 13 Toj gi prenese ottamu koskite na Saul i koskite na sinot negov Jonatan; i gi sobra koskite na obesenite. 14 I gi pogreba koskite na Saul i na sinot negov Jonatan, (i koskite na obesenite) vo zemjata Venijaminova, vo Cela, vo grobot na tatko mu Kis. I izvr{ija s# {to be{e zapovedal carot. I potoa Bog se smili nad zemjata.
3,7 6,23 1 Car 18,19
No Avesa, sinot na Saruja, mu 17 pomogna (i go spasi David) i go udri 18,3 3 Car Filisteecot i go ubi. Toga{ Davido- 11,36 vite lu|e se zakolnaa i rekoa: Ti nema 18-22 pove}e da izleguva{ so nas vo vojna za 1 Let 20, 4-8 da ne zgasne svetiloto Izrailevo. 18 Potoa pak ima{e vojna so Filistejcite vo Gov; toga{ Sivhaj od Hu{a go ubi Saf, eden drug potomok na Harafa. 19 Stana i druga bitka vo Get; toga{ Elhanan, sinot na Jaare-Oregim vitleemecot, go ubi Get~anecot Golijat, na kogo dr{kata na kopjeto mu be{e kolku tkae~ko krosno. 20 Nastana u{te edna vojna vo Get; i tamu ima{e eden krupen ~ovek, isto taka od potomcite na Harafa, so po {est prsti na racete i na nozete, vkupno dvaeset i ~etiri. 21 Toj gi navreduva{e Izrailcite; no Jonatan, sinot na [ima, Davidoviot brat, go ubi. 22 Tie ~etvoricata bea od rodot na Harafa vo Get, i padnaa od rakata na David i na slugite negovi.
17
Bitki protiv Filistejcite I zapo~na pak vojna me|u Filistejcite i Izrailcite. I izleze David i slugite negovi so nego i vojuvaa so Filistejcite; i David se umori. 16 Toga{ Ji{bi-Benov, eden od potomcite na Harafa, ~ie kopje teè{e trista {ekeli bakar i koj be{e prepa{an so nov me~, saka{e da go ubie David.
15
I David ispea pesna za Gospod vo denot, koga Gospod go spasi od rakata na site neprijateli negovi i od rakata na Saul, velej}i: 2 Gospod e mojata tvrdina, moja krepost i moj spasitel. 3 Mojot Bog e moja karpa; na Nego se nadevam; moj {tit, rog na moeto spasenie, moja za{tita i moe pribeì{te; Spasitele moj, Ti me spasi od neprijateli. 4 ]e Go povikam dostojno pofaluvaniot Gospod, i od neprijatelite moi }e se spasam. 5 Branovi na smrtta me pregrnaa, i potoci od bezzakonija me ispla{ija; 6 verigite na pekolot me obvitkaa, i stapici na smrtta me obmotaa. 7 No vo pritesnuvaweto svoe Go povikav Gospoda i viknav kon mojot Bog, i Toj go slu{na od Svojot svet dvorec glasot moj, i povikot moj stigna do u{ite Negovi.
22
David Mu blagodari na Boga po edna pobeda
369
VTORA KNIGA CARSTVA
Se zatrese, se razni{a zemjata, zatreperija i se pomestija osnovite nebeski, za{to se razgnevi Gospod na niv. 9 Se krena dim od gnevot Negov, i uriva~ki ogan od ustata Negova; ìv jaglen se sipe{e od Nego. 10 Toj gi navedna nebesata i sleze; i mrak be{e pod nozete Negovi; 11 sedna na heruvimite, letna i se ponese na vetrovi krila; 12 i so mrak se pokri kako so {ator, zgusnuvaj}i gi vodite na oblacite nebeski; 13 od bolskotot pred Nego se usvituvaa ogneni jagleni. 14 Zagrme Gospod od nebesata, i Sevi{niot go pu{ti Svojot glas; 15 pu{ti streli svoi i gi rasprsna; bolsna so sekavica i gi istrebi. 16 Se otkrija izvorite morski, se pokaàa osnovite na vselenata od stra{niot glas na Gospod, od duvaweto na duhot na Negoviot gnev. 17 Toj podade raka od viso~inite, me fati i me izvle~e od golemite vodi; 18 me spasi od silniot neprijatel moj, od onie {to me mrazea, {to bea posilni od mene. 19 Tie stanaa protiv mene vo denot na mojata nevolja; no Gospod mi be{e potpora, 20 i me izvede na {iroko mesto, me spasi, za{to Toj blagovoli kon mene. 21 Mi vozdade Gospod spored mojata pravda, me nagradi spored ~istotata na racete moi. 22 Za{to jas gi pazev pati{tata Gospodovi i ne bev ne~estiv pred mojot Bog, 23 bidej}i site zapovedi Negovi se pred mene, i od zapovedite Negovi ne otstapuvav, 24 bev neporo~en pred Nego i vnimavav da ne zgre{am. 25 I Gospod mi vozdade spored mojata pravda, spored ~istotata moja pred Negovite o~i. 26 So milostiviot Ti postapuva{ milostivo, so iskreniot ma`, iskreno, 27 so ~istiot ~isto, a so lukaviot spored lukavstvoto negovo.
8
Ti gi spasuva{ ugnetenite i so pogledot Svoj gi uni{tuva{ gordelivite. 29 Ti si Gospodi, svetilo moe; Gospod ja prosvetluva mojata temnina. 30 So Tebe pobeduvam vojska; so mojot Bog preskoknuvam yid. 31 Bog! Neporo~en e Negoviot pat, ~isto e slovoto Negovo; Toj e {tit za site {to se nadevaat na Nego, 32 za{to, Koj e Bog, osven Gospod, i Koj e sila, {to se nadevaat na Nego, 33 Bog me prepa{a so sila, mi podgotvuva ~ist pat. 34 Mi gi pravi nozete kako na elen, i me postavuva na visini; 35 gi u~i racete moi na borba, i gi napregnuva muskulite moi kako bakaren lak. 36 Ti mi go dade {titot na Tvoeto spasenie, i Tvojata milost me vozveli~uva. 37 Ti gi zgolemuva{ ~ekorite moi pod mene, i moite noze ne potkleknuvaat. 38 Jas gi gonev neprijatelite moi i gi ubivav, i ne se vra}av dodeka ne gi dokraj~iv; 39 gi udiram i gi soboruvam, i tie ne stanuvaat, a pa|aat pod nozete moi. 40 Ti me prepa{uva{ so sila za boj i gi kutnuva{ pred mene onie {to stanale protiv mene; 41 Ti go svrte kon mene grbot na moite neprijateli, i jas gi uni{tiv onie {to me mrazea. 42 Tie vikaat, no nema koj da gi spasi, kon Gospod, no Toj ne gi slu{a. 43 Gi triev kako prav zemen, kako uli~na kal gi razma~kuvav i gazev. 44 Ti me spasi od pobunata na mojot narod; Ti me za~uva za da bidam glava nad tu|incite; narod {to ne go poznavav, mi sluguva. 45 Tu|incite mi laskaa; {tom }e slu{nea za mene, mi se pokoruvaa. 46 Tu|incite pobleduvaa i treperea vo svoite tvrdini. 47 Da ìvee Gospod! Blagosloven da e mojot za{titnik! Neka se vozvi{i Bog, pribeì{te na moeto spasenie, 48 Bog, Koj se odmazdi za mene, Koj gi pokori pod mene narodite
28
370
VTORA KNIGA CARSTVA
i Koj me spasi od neprijatelite moi! Nad onie {to stanuvaa protiv mene, Ti me vozdigna; Ti me izbavi od nasilnikot. 50 Zatoa }e Te prevoznesuvam Tebe, 2 Gospodi, me|u narodite i }e go vospe3 Ptr 1,21 vam imeto Tvoe. 51 Tebe, Koj slavno go spasuva{ Svo3 22,2.32 jot car i mu pravi{ milost na poPs 77,35 2 Let 19,7 mazanikot Svoj David i na potomstvoto 4 negovo zasekoga{.
49 7,8-9 1 Car 16,12-13 Ps 77,70 89,20-38 Sud 5,31 Izreki 4,18
23,1
5
7,16 Is 55,3 Ps 131, 11-12
Eve gi poslednite Davidovi zborovi: Slovo na Jeseeviot sin David, beseda na maòt, koj e visoko postaven, na pomazanikot na Boga Jakovov i na slatkopevecot Izrailev: 2 Duhot Gospodov govori preku mene, i slovoto Negovo e na jazikot moj. 3 Re~e Bog Izrailev, karpata Izraileva mi govori: Onoj {to gospodari so lu|eto, neka bide praveden, da gospodari so strahopo~it kon Boga. 4 I kako {to izutrina na razdenuvawe, pri izgrejsonce na bezobla~no nebo, od greeweto po do`d izrasnuva od zemjata treva, 5 taka e i so mojot dom vo Boga. Za{to Toj napravi so mene zavet ve~en, cvrst i neizmenliv. Taka izleguva od Nego seto moe spasenie i seta moja èlba. 6 A ne~estivite }e bidat kako isfrleno trwe, koe ne se fa}a so raka; 7 no koj saka da se dopre do nego, se vooruùva so èlezo ili so drvo od kopje, i na mestoto vo ogan go izgoruva. Davidovite voini Eve gi imiwata na junacite Davidovi: Tahkemoniecot Jo{ev-Ba{evet, glaven me|u trojcata: toj go krena kopjeto svoe protiv osumstotini du{i i gi porazi naedna{. 9 Po nego be{e Eleazar, sin od bratot na tatko mu, eden od trojcata junaci {to bea so David i koi so prefrluvawa gi predizvikuvaa Filistejcite, koga tie se bea sobrale da vojuvaat. 10 Izrailcite izlegoa protiv niv, i toj zastana i gi porazuva{e Filis8
23
Poslednite Davidovi poraki
tejcite dotamu, dodeka mu se izmori 13 rakata i se prilepi do me~ot. I vo toj 5,17-18 1 Car 22,1 den Gospod dade golema pobeda, i narodot trgna po nego, samo za da gi sobira 18-19 10,10.14 ubienite. 21,17 11 Po nego [ama, sin na Agej od 20-23 Harar. Koga Filistejcite se sobraa na 8,18 edno mesto, kade {to ima{e niva 20,23 1 Let 27,5 zaseana so le}a, narodot izbega od Filistejcite, 12 no toj zastana srede nivata i ja za{titi i gi porazi Filistejcite. I toga{ Gospod dade golema pobeda. 13 Tie trojca glavni me|u triesette vojvodi trgnaa i na po~etokot na ètvata vlegoa kaj David vo Adulamskata pe{tera, dodeka filistejskite vojnici logoruvaa vo Refaimskata Dolina. 14 Toga{ David be{e vo ukrepeno mesto, a filistejskata vojska vo Vitleem. 15 David pobara da pie i re~e: Koj }e mi donese da pijam voda od vitleemskiot kladenec {to e pokraj portite? 16 Toga{ tie trojcata junaci se provrea niz filistejskiot logor, zafatija voda od vitleemskiot kladenec {to e pri portite, i zedoa, pa mu donesoa na David. No toj ne saka{e da ja pie, tuku ja izlea vo slava na Gospod, 17 i re~e: Da me ~uva Gospod da go napravam toa! Ne e li toa krv na lu|eto {to odea, so opasnost po ìvotot svoj? I ne saka{e da pie. Ete {to izvr{ija tie trojca junaci! 18 A Avesa, bratot na Joav, a sin na Saruja be{e na~alnik me|u trojcata; toj ubi so kopjeto svoe trista du{i i se proslavi me|u tie trojca. 19 Me|u trojcata toj be{e mnogu istaknat i im stana na~alnik, no na onie trojca ne im be{e ramen. 20 Vaneja, sin na hrabriot ma` Jehojada, od Kavceel, golem po delata, gi porazi dvajcata sinovi na Ariil moavski; toj istiot sleze vo eden rov i ubi lav po sne`no vreme; 21 toj ubi i eden Egip}anec, viden ~ovek; Egip}anecot ima{e vo rakata kopje, a toj izleze protiv nego so stap i go grabna kopjeto od rakata na Egip}anecot i go ubi so negovoto kopje,
371
VTORA KNIGA CARSTVA
24-26
2,18 1 Let 27, 7-8.10
27
21,18
28
23,9
30
1 Let 11,31 27,14
31
1 Let 11,32-33
32
1 Let 11,34
33
23,11
34
11,3 15,12
35
1 Let 11,37
39
11,3.6
24,1-25
1 Let 21, 1-28
1
1 Let 27,23-24
2
3,10 17,11
ete, toa go izvr{i Jehojadaeviot sin Vaneja, i be{e slaven me|u trojcata junaci; 23 toj be{e poviden od triesette, no na onie trojca ne im be{e ramen. I David go postavi za najblizok izvr{itel na zapovedite svoi. 24 Eve gi imiwata na junacite pri carot David: Asail, bratot na Joav vo brojot na triesette; Elhanan, sinot na Dodo, od Vitleem, 25 [ama od Harod, Elika od Harod, 26 Helec od Pelet, Ira, sinot na Ike{ od Tekoa, 27 Aviezer od Anatot, Mevunaj od Hu{a, 28 Selmon od Ahoh, Maharaj od Netofa, 29 Helev, sin na Baana, od Netofa, Itaj, sin na Rivaj od sinovite Venijaminovi vo Giva, 30 Vaneja od Piraton, Hidaj od Nahale-Gaa{. 31 Avi-Alevon od Arava, Azmavet Barhumiecot, 32 Elijahba od [aalevon; od sinovite na Ja{en Jonatan, 33 [ama od Harar, Ahijam, sin [ararov, 34 Elifelet, sin Ahazbaev, sin na eden ~ovek od Maahat, Elijam, sin na Ahitofela Gilonecot. 35 Hecraj od Karmil, Paaraj od Arav, 36 Jigal, Natanov sin od Cova, Vanij od plemeto na Gad, 37 Celek Amonecot, Naharaj Beeroteecot, oruènosec na Joav, Saruev sin, 38 Ira Jitriecot, Garev Jitriecot, 39 Urija Hitiecot. S# trieset i sedum.
22
Joav mu re~e na carot: Gospod, Bog tvoj, da go umnoì narodot tolku, kolku {to e, i u{te stokratno tolku, i o~ite na gospodarot moj carot da go vidat toa; no zo{to mojot car gospodar go bara toa sega? 4 No carskiot zbor kon Joav i voenite na~alnici nadvladea. I Joav zaedno so voenite na~alnici izleze od carot da go prebrojuva izrailskiot narod. 5 Tie go minaa Jordan i se zdràa vo Aroer, desno od gradot; potoa pominaa niz plemeto na Gad, kaj Jazer, 6 i dojdoa vo Galaad i vo zemjata Tahtim Hod{i; i stignaa vo Dan-Jaan i okolinata, a potoa vo Sidon; 7 dojdoa vo utvrdeniot grad Tir i vo site hivijski i hananski gradovi, izlegoa na jug od Judeja, vo Virsavija, 8 ja obikolija celata zemja i stignaa vo Erusalim po devet meseci i dvaeset dena. 9 Joav mu go predade na carot spisokot za narodnoto prebrojuvawe; i izleze deka Izrailci ima{e osumstotini iljadi maì, silni, sposobni za vojna, a Judejci petstotini iljadi.
3
3
5 Mojs 1,11
6-7
Is.N. 11,3 19,28-29 Sud 3,3
8
Is.N. 18,9
10
12,13 1 Car 24,6 2 Let 16,9
11
1 Car 22,5 1 Let 29,29 2 Let 29,25
12
7,5 12,11
13
21,1 3 Car 8,37
14
1 Car 28,15 Ps 102,8.13-14 Neem 9,27.31 Evr 10,31
Gnevot Gospodov pak se razgori protiv Izrailcite i go pottikna me|u niv David da re~e: Odi, prebroj go Izrail i Juda. 2 I carot mu kaà na vojvodata Joav, koj be{e pri nego: Obikoli gi site plemiwa Izrailevi i Judini od Dan do Virsavija, i prebrojte go narodot za da znam, kolku narod ima.
24
David nareduva da se izvr{i popis na izrailskiot narod
Bog ja kaznuva gre{kata na David 10 I otkako David go prebroi narodot, srceto mu zatrepka. I mu re~e David na Gospod: Te{ko zgre{iv {to postapiv taka; i sega Ti se molam, Gospodi, prosti mu go grevot na Tvojot sluga, za{to jas postapiv mnogu nerazumno. 11 Koga David stana na drugiot den izutrina, bi slovo Gospodovo kon prorokot Gad, Davidov jasnovidec: 12 Odi i kaì mu na David: vaka veli Gospod: tri kazni ti predlagam; odberi si edna od niv {to }e se ispolni nad tebe. 13 I dojde Gad pri David, mu soop{ti i re~e: Odberi si, glad li da bide vo zemjata tvoja sedum godini, ili tri meseci da bega{ od neprijatelite svoi, i tie da te gonat, ili, pak, tri dni da vladee pomor vo tvojata zemja? Sega razmisli i re{i {to da Mu odgovoram na Onoj, Koj me isprati. 14 David mu odgovori na Gad: Mnogu mi e te{ko; no neka padnam vo racete
372
VTORA KNIGA CARSTVA
16 na Gospod, za{to golemo e Negovoto
Sud 2,18 1 Car 15,11 Jona 3, 10-11 2 Let 3,1
milosrdie; samo da ne padnam vo ~ove~ki race. (I David izbra pomor vo vremeto na p~eni~nata ètva). 15 I isprati Gospod pomor vrz Iz17 railcite od utrinata do opredelenoto 24,10 vreme. (I pomor po~na vo narodot) i 4 Mojs umrea od narodot, od Dan do Virsavija, 16,22 sedumdeset iljadi du{i. 16 I angel Bo`ji ja ispruì rakata svoja nad Erusalim, za da go opusto{i; no Gospod se pokaja za zloto i mu kaà na angelot, koj go porazuva{e narodot: Dosta, sega spu{ti ja rakata svoja. A Bo`jiot angel toga{ be{e pri gumnoto na Jevusiecot Orna. 17 Koga David go vide angelot, koj go porazuva{e narodot, Mu re~e na Gospod, velej}i: Ete, jas zgre{iv, jas pastirot postapiv bezzakono; no ovie ovci {to napravile? Zatoa Tvojata raka neka se svrti protiv mene i protiv tatkoviot mi dom. David gradi `rtvenik na Gospod I vo toj den dojde Gad pri David i re~e: Odi izgradi mu `rtvenik na Gospod vrz gumnoto na Jevusiecot Orna. 19 Toga{ David otide spored zborot na prorokot Gad, kako {to be{e zapovedal Gospod.
18
Orna pogledna i vide deka carot i slugite negovi doa|aat pri nego; izleze Orna i mu se pokloni na carot ni~kum do zemja. 21 Orna pra{a: Zo{to do{ol mojot car gospodar pri svojot sluga? David mu odgovori Da go kupam od tebe gumnoto za da izgradam `rtvenik na Gospod, ta da prestane pomorot vo narodot. 22 Orna mu re~e na David: Gospodarot moj, carot, neka zeme i prinese `rtva {to mu e po volja. Ete, volovite za sepalenica, a kolata i opremata za vpregnuvawe na volovite za drva. 23 Seto toa, care, Orna mu go dava na carot. Orna mu kaà u{te na carot: Gospod, tvojot Bog, neka bide milostiv kon tebe! 24 No carot mu re~e na Orna: Ne, jas }e ti platam, kolku {to ~ini, i nema da mu prinesam na Gospod, mojot Bog, `rtva, zemena kako dar. I David go kupi gumnoto i volovite za pedeset {ekeli srebro. 25 David izgradi tamu `rtvenik na Gospod i prinese sepalenici i `rtvi za mir. (Podocna Solomon go pro{iri `rtvenikot bidej}i be{e mal). I Gospod se smilostivi nad zemjata i pomorot kaj Izrailcite prestana.
20
21
1 Mojs 23,8-16 4 Mojs 17,13.15
22
1 Car 6,14 3 Car 19,21
23
Ps 19,3
25
21,14
TRETA KNIGA CARSTVA1

Voved Tretata i êtvrtata kniga Carstva prvobitno so~inuvale edno edinstveno delo, koe pretstavuva hronolo{ko prodolènie na prvite dve knigi Carstva. Vo sega{nata podelba Tretata kniga Carstva go prikaùva vladeeweto na Solomon, sinot na David, i negovite prvi naslednici. Vo vremeto koga David e premnogu star za da moè uspe{no da ja sproveduva carskata vlast, dvajca od negovite sinovi se sluàt so lukavstvo, so cel da go nasledat carskiot prestol (1,1-2,12). No, kone~no Solomon stanuva car. Poseben pe~at so koj e obeleàno negovoto vladeewe kako car, pretstavuva izgradbata na hramot i carskata palata. Za àl, Solomon go zavr{uva svojot ìvot vo nevernost i idolopoklonstvo (2,13-11,43). Zatoa Bog ostava carstvoto da se rascepi na dva dela: plemiwata na sever ne prifa}aat da mu se pot~inat na vladeeweto na sinot na Solomon i mu se pokoruvaat na drug car (12,1-14,20). Ottoga{ pa natamu dvete carstva Judeja i Izrail, }e opstojuvaat edno pokraj drugo, ponekoga{ zdruèni kako sojuznici, no ponekoga{ i kako me|usebno sprotistaveni neprijateli (14,21-22,53). Vo ovaa kniga postojano i so golema revnost se istaknuva golemata neophodnost carevite da imaat vernost kon Boga. Takvata vernost e izvor na napredok na narodot, dodeka idolopoklonstvoto i nepokornosta kon Boga neodminlivo vodat kon propast. Mnogumina od prorocite se pojavuvaat vo razni momenti za da gi opomenat i potsetat carevite za barawata na Bog. Najzna~ajniot me|u niv e Ilija (17-19;21).
1,5
2 Car 3,4 15,1
Koga carot David ostare i ispolni godini, iako go pokrivaa so mnogu pokrivki, ne moè{e da se stopli. 2 Toga{ negovite slugi mu rekoa: Neka pobaraat za na{iot car gospodar, mlada devica za da prestojuva kaj carot, da go gleda i da leì do nego, i }e mu bide toplo na na{iot car gospodar. 3 I baraa po site izrailski predeli ubava devica, i ja najdoa Avi{aga, Sunamitkata, i ja dovedoa kaj carot. 4 Devicata be{e mnogu ubava; taa go gleda{e carot i mu sluè{e; carot, me|utoa, ne ja pozna. 5 Adonija, sinot Agitin, se vozgordea i re~e: Jas }e bidam car. Pa si nabavi kowi i kowanici i pedeset maì da tr~aat pred nego.
Adonija posakuva da stane car
No tatko mu negov ne go obespokoju- 7 Car va{e nikoga{ so pra{aweto: Zo{to 2 20,23.25 go pravi{ toa? Toj be{e mnogu ubav, a 8 mu se rodi po Avesalom. 7 I toj se dogovori so Joav, sinot na 2 Car 8, 17-18 Saruja, i so sve{tenikot Avijatar, i 9 tie mu pomagaa na Adonija. 2 Car 8 No sve{tenikot Sadok i Vaneja, 17,17 Jehojadaeviot sin, prorokot Natan, Semej, Rei i vojnicite od Davidovata garda ne ja drèa stranata na Adonija.
6
Natan i Vitsaveja, privrzanici na Solomon

9 I Adonija zakla ovci, volovi i teliwa kaj kamenot Zohelet {to e pokraj En-Rogel, i gi pokani site svoi bra}a, carski sinovi, i site Judejci {to sluèa kaj carot.
1 Spored evrejskata Biblija Prva kniga za carevite.
374
TRETA KNIGA CARSTVA
A prorokot Natan i Vaneja, gardistite i bratot svoj, Solomon ne gi pokani. 21 11 Toga{ Natan $ re~e na Vitsaveja, 15,29 Solomonovata majka, velej}i: Slu{na Sud 9,5 4 Car 10, li deka Agitiniot sin Adonija se pro1-17 11,1 glasi za car, a na{iot gospodar David ne znae za toa? 12 Sega, ete, jas te sovetuvam: spasuvaj go ìvotot svoj i ìvotot na sinot svoj Solomon. 13 Odi i vlezi kaj carot David i kaì mu: Neli $ se kolne{e, gospodare moj, care, na sluginkata svoja, velej}i sinot tvoj Solomon }e bide car po mene i toj }e sedne na prestolot moj? Zo{to toga{ se proglasil za car Adonija? 14 I ete, dodeka u{te govori{ tamu so carot, }e vlezam jas so tebe i }e gi potvrdam tvoite zborovi. 15 Vitsaveja otide kaj carot vo spalnata; carot be{e mnogu star, i Sunamitkata Avi{aga mu sluè{e. 16 Vitsaveja se navedna i mu se pokloni na carot; carot pra{a: [to bara{? 17 Taa mu odgovori: Ti $ se zakolna na sluginkata svoja vo Gospod, tvojot Bog velej}i: Sin ti Solomon }e caruva po mene i toj }e sedne na mojot prestol. 18 A sega, ete, Adonija se proglasil za car, a ti, gospodare moj, care, ne znae{ za toa. 19 Toj zaklal mnogu volovi, teliwa i ovci i gi pokanil site carski sinovi, sve{tenikot Avijatar i voeniot na~alnik Joav; a Solomon, tvojot sluga, ne go pokanil. 20 No ti si car, gospodare moj, i kon tebe se svrteni o~ite na site Izrailci za da im soop{ti{, koj }e sedne na prestolot na mojot gospodar car po nego. 21 Inaku koga mojot gospodar, car, }e po~ine kaj tatkovcite svoi, jas i mojot sin Solomon }e bideme vinovni. 22 Dodeka taa u{te govore{e so carot, dojde i prorokot Natan. 23 Mu soop{tija na carot, velej}i: Eve go prorokot Natan. I toj vleze kaj carot i mu se pokloni so liceto do zemja.
10
11
2 Car 11,3 12,24
I Natan re~e: Gospodare moj, 33 Car 11, care! Si rekol li ti: Adonija }e caru- 4 4-20 va po mene i toj }e sedne na mojot 34 prestol? 25 Za{to toj sega slegol, zaklal mnogu 1 Car 10,1 16,12-13 volovi, teliwa i ovci, gi pokanil site carevi sinovi, voeni na~alnici i sve{tenikot Avijatar, i, ete, tie jadat i pijat kaj nego, i izvikuvaat: Da ìvee carot Adonija! 26 A mene, tvojot sluga, sve{tenikot Sadok, Jehojadaeviot sin Vaneja i tvojot sluga Solomon ne n# pokani. 27 Dali stanalo toa po voljata na mojot car gospodar? I zo{to ti ne mu otkri na svojot sluga, koj }e sedne na prestolot na mojot car gospodar po nego?
24
David go potvrduva Solomon za svoj naslednik Odgovori car David i re~e: Povikajte mi ja Vitsaveja. Taa vleze i zastana pred carot. 29 Carot se kolne{e i vele{e: Vo imeto na ìviot Gospod, koj ja spasuva{e du{ata moja od sekoja nevolja! 30 Kako {to ti se kolnev vo Gospod, Bog Izrailev, velej}i deka sin ti Solomon }e caruva po mene i toj }e sedne na prestolot moj mesto mene, taka i }e go napravam toa denes. 31 Toga{ Vitsaveja se navedna so liceto do zemja, mu se pokloni na carot i re~e: Da ìvee mojot gospodar, carot David, zasekoga{! 32 I carot David re~e: Povikajte mi go sve{tenikot Sadok, prorokot Natan i Jehojadaeviot sin Vaneja. I tie vlegoa kaj carot. 33 Toga{ carot im re~e: Zemete gi so sebe slugite na va{iot gospodar, ka~ete go Solomon, mojot sin, na maskata moja i odvedete go vo Gion. 34 I tamu sve{tenikot Sadok i prorokot Natan neka go pomazat za car nad Izrail, zatrubete so truba i izvikajte: Da ìvee carot Solomon! 35 Potoa pridruète go nazad, i toj }e dojde i }e sedne na mojot prestol; toj }e caruva mesto mene; nemu sum mu vetil da bide voda~ na Izrail i na Juda.
28
375
TRETA KNIGA CARSTVA
Vaneja, Jehojadaeviot sin, mu odgovori na carot i re~e: Amin! taka neka kaè Gospod, Bog na mojot car gospodar: 37 kako {to Gospod be{e so mojot car 42 2 Car gospodar, taka da bide Toj i so Solomon 18,27 i da go vozveli~i prestolot negov pove}e od prestolot na mojot gospodar, carot David!
36 1 Car 10,24 4 Car 11,12
39
Solomon e sve~eno pomazan za car (1 Let 29,21-25) 38 Toga{ sve{tenikot Sadok, prorokot Natan, Jehojadaeviot sin Vaneja, Keretijcite i Peletijcite otidoa i go ka~ija Solomon na maskata od car David i go povedoa kon Gion. 39 I sve{tenikot Sadok zede rog so maslo od skinijata i go pomaza Solomon. I zatrubija so truba, i siot narod izvika: Da ìvee carot Solomon! 40 I siot narod go pridruùva{e Solomon i narodot svire{e so svirki i mnogu se raduva{e, taka {to zemjata trepere{e od vikaweto negovo. Solomon go po{teduva Adonija Koga slu{na Adonija i site pokaneti od nego, prestanaa da jadat; a Joav, otkako slu{na zvuk na truba, zapra{a: Zo{to odeknuva gradot so takov zvuk? 42 Dodeka u{te govore{e, dojde Jonatan, sinot na sve{tenikot Avijatar. I Adonija mu re~e: Vlezi, ti si ~esen ~ovek i nosi{ dobra vest. 43 Jonatan odgovori i mu re~e na Adonija: Na{iot gospodar, carot David, go postavi Solomon za car; 44 i carot gi isprati so nego sve{tenikot Sadok, prorokot Natan, Jehojadaeviot sin Vaneja, Keretijcite i Peletijcite, i tie go ka~ija na carskata maska; 45 i sve{tenikot Sadok i prorokot Natan go pomazaa vo Gion za car, i trgnaa ottamu so radost, i gradot se razdviì. Ete od {to e zvukot {to go slu{ate. 46 I Solomon ve}e sedna na carskiot prestol. 47 A carskite slu`benici doa|aa da go pozdravat na{iot gospodar, carot
41
David, velej}i: Tvojot Bog neka go proslavi imeto na Solomon pove}e od tvoeto ime i neka go vozveli~i negoviot prestol pove}e od tvojot prestol! I carot se pokloni od legloto svoe 48 i go re~e ova: Neka e blagosloven Gospod, Bog Izrailev, Koj denes dade naslednik na mojot prestol, i toa go vidoa moite o~i! 49 Toga{ site pokaneti kaj Adonija se upla{ija, stanaa i se razotidoa sekoj po patot svoj. 50 Adonija, pak, poradi strav od Solomon, stana i otide da se fati za rogovite na `rtvenikot. 51 i mu soop{tija na Solomon, velej}i: Adonija se pla{i od carot Solomon, i, ete, toj se drì za rogovite na `rtvenikot i veli: Neka mi se zakolne sega carot Solomon deka nema da go ubie so me~ svojot sluga. 52 I Solomon re~e: Ako toj bide ~esen ~ovek, ni edno vlakno od nego nema da padne na zemjata; no, ako se najde vo nego lukavstvo, }e umre. 53 Toga{ Solomon isprati da go simnat od `rtvenikot. Toj dojde i mu se pokloni na car Solomon. A Solomon mu re~e: Odi vo domot svoj! Nabliì vremeto da umre David, i toj mu zapoveda na sinot svoj Solomon, velej}i: 2 Eve, jas zaminuvam po patot na site smrtni, a ti bidi hrabar i ~ovek, 3 i ~uvaj go zavetot na Gospod, tvojot Bog, odej}i po Negovite pati{ta i da gi ~uva{ povelbite Negovi i zapovedite Negovi, sudovite Negovi i zakonite Negovi, kako {to e napi{ano vo Mojseeviot zakon za da bide{ blagorazumen vo s# {to i da pravi{ i nasekade, kade i da se svrti{, 4 ta Gospod da go ispolni zborot Svoj {to go be{e kaàl za mene, velej}i: Ako tvoite sinovi gi ~uvaat pati{tata svoi za da odat pred Mene vo vistinata od s# srce i od seta du{a, nema da nedostiga ~ovek od tebe na Izraileviot prestol.
52
Lk 21,18
2,2
Is.N. 23,14
3
5 Mojs 8,6
4
2 Car 7, 12-16
Poslednite Davidovi poraki
376
TRETA KNIGA CARSTVA
7
18,19 2 Car 9, 10-13 4 Car 25,29-30
8
2 Car 16, 5-8
9
2 Car 19,17-22
11
2 Car 5,4-5 1 Let 3,4
15
1 Mojs 4,5 25,23 1 Car 16, 6-13 Rim 9,13
No ti znae{ {to mi napravi Sarueviot sin Joav, kako postapi so dvajcata vojvodi na izrailskata vojska, so Niroviot sin Avenir i so Jeteroviot sin Amasa, kako gi ubi i vo mirno vreme prolea krv kako vo vojna, i so borbena krv go iskrvavi pojasot na krstot svoj i obuvkite na nozete svoi; 6 a ti postapuvaj spored svojata mudrost, i ne ostavaj go da umre spokojno od starost. 7 A na sinovite od galaad~anecot Verzelij napravi im milost, i neka bidat me|u onie {to se hranat na tvojata trpeza, bidej}i mi izlegoa vo presret, koga begav od bratot tvoj Avesalom. 8 Ete, so tebe e i Semej, sinot na Venijaminecot Gera od Bahurim; toj me kolne{e so te{ki kletvi, vo denot koga odev vo Mahanaim; no toj mi izleze vo presret kaj Jordan, i jas Mu se zakolnav vo Gospod, velej}i: nema da te pogubam so me~. 9 No ti ne go ostavaj nekaznet, bidej}i si mudar ~ovek i znae{ {to treba da napravi{ so nego za da ja simne{ negovata seda glava okrvavena vo pekolot.
5
David umira. Solomon go nasleduva (1 Let 29,26-28) I potoa David po~ina kaj tatkovcite svoi i be{e pogreban vo Davidoviot grad. 11 A David caruva{e nad Izrail ~etirieset godini: vo Hevron caruva{e sedum godini i vo Erusalim caruva{e trieset i tri godini. 12 Toga{ Solomon sedna na prestolot na tatko si David, i carstvoto negovo se zacvrsti mnogu.
10
Solomon se osloboduva od Adonija A Adonija, Agitiniot sin, dojde kaj Vitsaveja, Solomonovata majka (i $ se pokloni). Taa go pra{a: So mir li si dojden? Toj odgovori: So mir. 14 I toj re~e: Imam ne{to da ti kaàm. Taa mu re~e: Kaùvaj. 15 Toga{ toj prodolì: Ti znae{ deka carstvoto mi se pa|a{e mene, i
13
siot Izrail gi svrtuva{e pogledite 19 kon mene, kako kon iden car; no car- 15,13 Er 13,18 stvoto otide od mene i se padna na bra- Ps 44,9 110,1 tot moj, bidej}i toa be{e od Gospod. 16 Sega te molam za edno: ne mi ot- 25-26 1 Car kaùvaj. Taa mu re~e: Govori. 22,20-23 17 I toj pak prodolì: Te molam 2 Car progovori mu na carot Solomon, bi- 15,24-29 dej}i toj nema da ti otkaè, da mi ja dade za èna Sunamitkata Avi{aga. 18 Vitsaveja odgovori: Dobro, jas }e zboruvam so carot za tebe. 19 I Vitsaveja vleze kaj carot Solomon da mu govori za Adonija. Carot stana pred nea, $ se pokloni i sedna na prestolot svoj. Postavija prestol i za carevata majka, i taa sedna desno od nego; 20 i re~e: Imam edna molba kon tebe, ne mi otkaùvaj. A carot $ odgovori: Baraj, majko, nema da ti otkaàm. 21 Taa re~e: Daj mu ja Sunamitkata Avi{aga za èna na bratot tvoj Adonija. 22 Toga{ carot Solomon odgovori i $ re~e na majka si: A zo{to ja bara{ Sunamitkata Avi{aga za Adonija? Pobaraj go za nego i carstvoto, bidej}i toj mi e pogolem brat, a otkaj nego se i sve{tenikot Avijatar i Sarueviot sin Joav (na~alnik na vojskata i drugar). 23 I carot Solomon se zakolna vo Gospod, velej}i: Neka mi isprati Gospod golema kazna i u{te pove}e da mi dodade, ako Adonija ne gi kaàl tie zborovi po cena na du{ata svoja. 24 A sega se kolnam vo Gospod, Koj me zacvrsti i postavi na prestolot od mojot tatko David i Koj mi osnova dom, kako {to be{e govorel Toj, sega Adonija treba da umre. 25 I carot Solomon go isprati Jehojadaeviot sin Vaneja, koj go udri i toj umre. Solomon go proteruva Avijatar od Erusalim
26 Na sve{tenikot Avijatar carot mu re~e: Odi si vo Anatot na nivata svoja; ti zasluùva{ smrt, no sega nema da te pogubam, bidej}i si go nosel kov-
377
TRETA KNIGA CARSTVA
32 ~egot na Gospod Bog pred tatko mi Da-
vid, i si trpel s# {to trpel i tatko mi. 27 I Solomon go otstrani Avijatar 33 od Gospodovoto sve{tenstvo, i se is2 Car 3,29 Ps 7,16 polni slovoto na Gospod {to go be{e Mt 27,25 kaàl za domot na Ilij vo Silom.
2 Car 3, 26-27 20,8-10
Solomon se osloboduva od Joav

28 Dojde glas za toa do Joav, bidej}i Joav ja drè{e stranata na Adonija, a ne ja drè{e stranata na Solomon, i Joav izbega vo Gospodovata skinija i se fati za rogovite na `rtvenikot. 29 Mu soop{tija na car Solomon deka Joav izbegal vo Gospodovata skinija i deka e kaj `rtvenikot. Solomon go isprati Jehojadaeviot sin Vaneja, velej}i: Odi, ubij go (i pogrebi go). 30 Vaneja dojde vo Gospodovata skinija i mu re~e na Joav: Vaka kaà carot: izleguvaj. A toj odgovori: Ne, jas sakam tuka da umram. Vaneja mu go soop{ti toa na carot, velej}i: Taka re~e Joav i taka mi odgovori. 31 Carot mu re~e: Napravi kako {to rekol toj: ubij go i pogrebi go, i proleanata nevina krv od Joav }e ja izmie{ od mene i od domot na tatko mi; 32 Gospod neka ja svrti krvta negova vrz negovata glava, poradi toa {to ubi dvajca nevini maì podobri od nego: toj go pogubi so me~, bez znaewe na tatko mi David, Niroviot sin Avenir, voen na~alnik izrailski, i Jeteroviot sin Amasa, voen na~alnik judejski; 33 neka se svrti krvta nivna vrz glavata na Joav i vrz potomstvoto negovo zasekoga{, a na David, i na potomstvoto negovo, i na domot negov, i na prestolot negov neka bide mir od Gospod zasekoga{! 34 I otide Jehojadaeviot sin Vaneja, go udri Joav i go ubi; i toj be{e pogreban na negoviot imot vo ramninata. 35 Toga{ carot Solomon go postavi Jehojadaeviot sin Vaneja nad vojskata mesto nego (a upravata na carstvoto be{e vo Erusalim). Sve{tenikot Sadok, pak, carot go postavi (za prvosve{tenik) mesto Avijatar. a) Gospod mu dade na Solomon razum, mnogu gole-
ma mudrost i {iro~ina vo srceto kako pesokot kraj moreto. b) I Solomon se ispolni so mnogu razum, pove}e od razumnosta na site drevni sinovi i pove}e od site razumni Egip}ani. v) Toj si ja zede za èna faraonovata }erka i ja vovede vo Davidoviot grad, dodeka go izgradi domot svoj i, pred s#, domot Gospodov i yidovite okolu Erusalim; po sedum godini toj ja zavr{i gradbata. g) Solomon ima{e sedumdeset iljadi maì {to go prenesuvaa tovarot i osumdeset iljadi kamenodelci vo planinite. d) I Solomon napravi more i potpirki, golemi bawi i stolbovi, izvor vo dvorecot i bakarno more, |) izgradi kula i tvrdini nejzini i go razdeli Davidoviot grad. Toga{ faraonovata }erka mina od Davidoviot grad vo svojot dom {to toj $ go izgradi; potoa Solomon izgradi yidovi okolu gradot. e) Solomon prinesuva{e tripati godi{no sepalenici i `rtvi za pomiruvawe na `rtvenikot, {to Mu go izgradi na Gospod, i kade {to kade{e pred Gospod i ja zavr{i gradbata na domot. `) Glavnite rasporeduva~i na Solomonovite raboti bea tri iljadi i {estotini, i tie upravuvaa so narodot {to gi izvr{uva{e rabotite. z) Toj go izgradi Asur i Magdon, Gaver, Gorni Veteron i Valalat; y) no tie gradovi toj gi izgradi, otkako go be{e izgradil Gospodoviot dom i yidovite okolu Erusalim. i) U{te dodeka be{e ìv, David mu zapoveda na Solomon, velej}i: Ete, kaj tebe e Semej, sinot na Gera, Jeminiev sin od Hevron; j) toj me kolne{e so te{ki kletvi, koga odev vo Mahanaim; k) no toj mi izleze vo presret kaj Jordan, i jas mu se zakolnav vo Gospod, velej}i: nema da te pogubam so me~; l) no ti ne ostavaj go nekaznet, bidej}i si mudar ~ovek i znae{ {to treba da napravi{ so nego za da ja simne{ negovata seda glava raskrvavena vo pekolot. Solomon se osloboduva od Semej Carot isprati, ta go povika Semej i mu re~e: Izgradi si dom vo Erusalim i ìvej tuka i nikade ne izleguvaj ottuka;
36
378
TRETA KNIGA CARSTVA
i znaj deka vo onoj den, vo koj }e izleze{ i }e go mine{ potokot Kedron, bezdrugo }e umre{; krvta tvoja }e ti bide vrz tvojata glava. 38 A Semej mu re~e na carot: Dobro, 3,1 2 Car 5,7 kako {to zapoveda mojot car gospodar, taka }e napravi tvojot sluga. I Semej ìvee{e vo Erusalim tie godini. 39 No po tri godini se slu~i, dvajca od Semeievite slugi izbegaa kaj gatskiot car Anhus, Maahoviot sin. I mu javija na Semej, velej}i: Ete, tvoite slugi se vo Get. 40 Semej stana, go osedla magareto i trgna za Get kaj Anhus da gi bara slugite svoi. Semej se vrati i gi dovede svoite slugi od Get. 41 I go izvestija Solomon deka Semej odel od Erusalim vo Get i se vratil. 42 Toga{ carot isprati da go povikaat Semej i mu re~e: Neli ti se zakolnav vo Gospod i neli ti soop{tiv, velej}i: znaj deka vo onoj den, vo koj }e izleze{ i }e otide{ nekade, bezdrugo }e umre{? I ti mi odgovori: dobro. 43 Pa zo{to ne ja zapazi zapovedta {to ti ja dadov pred Gospod so kletva? 44 U{te mu re~e na Semej carot: Ti go znae{e i go znae srceto tvoe seto zlo {to si mu go napravil na tatko mi David. Tuku Gospod neka ja svrti zlobata tvoja vrz tvojata glava! 45 A car Solomon da bide blagosloven i Davidoviot prestol da stoi cvrsto pred Gospod zasekoga{! 46 I carot mu zapoveda na Jehojadaeviot sin Vaneja, i toj otide, ta go udri Semej, i toj umre.
37 1 Car 21,10 27,2-3
39
Solomon Go vozqubi Gospoda, odej}i 5-15 Let 1, po naredbite na svojot tatko David, no 2 7-13 i toj prinesuva{e `rtvi i kade{e po 5 visokite mesta. 9,1-9
3
Solomon Mu se moli na Boga da mu podari mudrost (2 Let 1,3-13)

4
Mudr 8, 21-9,12
6
2 Car 7,15
Solomon se èni so faraonska }erka (Koga se zacvrsti carstvoto vo racete na Solomon), toj se srodi so faraonot, egipetskiot car, i ja zede faraonovata }erka i ja vovede vo Davidoviot grad, dodeka da go izgradi domot svoj, domot Gospodov i yidovite okolu Erusalim. 2 Narodot u{te prinesuva{e `rtvi po visokite mesta, bidej}i do ona vreme ne be{e izgraden dom za imeto Gospodovo.
Zatoa carot otide vo Gavaon za da 8 5 Mojs 7, prinese tamu `rtva, bidej}i tamu be{e 7-8 glavnoto visoko mesto. Iljada sepa- 9 lenici prinese Solomon vrz toj Mudr 8, 9-9,12 `rtvenik. 5 Vo Gavaon Gospod mu se javi na So12 lomon no}e vo son i mu re~e: Baraj 4 Car 18,5 23,25 {to saka{ da ti dadam. Prop 1,16 6 Solomon odgovori i re~e: Ti mu Sir 47,14 napravi golema milost na Tvojot sluga, tatko mi David; i poradi toa {to toj ode{e pred Tebe, po vistinata i pravednosta i so iskreno srce kon Tebe, Ti mu ja za~uva taa golema milost i mu podari sin, koj sedi na prestolot negov, kako {to e toa denes; 7 i denes, Gospodi, Boè moj, Ti go postavi za car Tvojot sluga mesto tatko mi David, no jas sum sosema mlad, ne znam kako da se odnesuvam. 8 A Tvojot sluga e srede Tvojot narod {to si go izbral, narod tolku mnogubroen, pa poradi mno{tvoto negovo ne moè ni da se prebroi, ni da se dogleda. 9 Podari mu, pak, na Tvojot sluga razumno srce za da mu sluì na Tvojot narod i da razlikuva: {to e dobro i {to e zlo; za{to, koj moè da upravuva so toj mnogubroen Tvoj narod? 10 Milo Mu be{e na Gospod {to Solomon go pobara toa. 11 Gospod mu re~e: Zatoa {to go pobara toa, i ne pobara za sebesi dolg ìvot, ne pobara bogatstvo, ne gi pobara du{ite na tvoite neprijateli, tuku si pobara razum za da umee{ da sudi{, 12 Jas }e napravam spored zborot tvoj: eve, ti davam mudro i razumno srce, taka {to podoben na tebe nemalo pred tebe, i po tebe nema da se izdigne sli~en na tebe;
379
TRETA KNIGA CARSTVA
i ona {to ne go pobara, Jas ti go davam, i bogatstvo, i slava, taka {to nema da ima podoben na tebe me|u carevite vo site tvoi denovi; 14 i ako odi{ po Mojot pat, pazej}i gi Moite naredbi i Moite zapovedi, kako {to ode{e tatko ti David, }e gi prodolàm i tvoite dni. 15 Solomon se razbudi, i, ete, toa be{e son. I otide vo Erusalim, ta zastana (pred `rtvenikot) kraj kov~egot na zavetot Gospodov, prinese sepalenici i `rtvi za mir i bogato gi nagosti site svoi slugi.
13
Edna mudra Solomonova presuda Toga{ dojdoa kaj carot dve èni bludnici i se ispravija pred nego. 17 I ednata èna re~e: O, gospodare moj! Jas i ovaa èna ìveeme vo edna ku}a, i rodiv kaj nea vo taa ku}a; 18 a na tretiot den, otkako rodiv, rodi i taa èna; nie bevme zaedno, i vo ku}ata kaj nas nema{e nitu eden ~ovek od nadvor; samo nie dvete bevme vo ku}ata. 19 Preku no}ta umre sinot na ovaa èna, za{to be{e legnala vrz nego; 20 a taa preku no}ta stanala, go zela mojot sin od mene, dodeka jas, tvojata sluginka, sum spiela, i go stavila do gradite svoi, a svojot mrtov sin go stavila do moite gradi. 21 Utredenta stanav da go nadojam sinot svoj, i ete, toj be{e mrtov; a koga na videlina se zagledav vo nego, toa ne be{e mojot sin {to go bev rodila. 22 Drugata èna re~e: Ne, mojot sin e ìviot, a tvojot sin e umreniot. A taa $ vele{e: Ne, tvojot sin e umreniot, a mojot e ìviot. I se prepiraa taka pred carot. 23 Carot toga{ re~e: Ovaa govori: mojot sin e ìviot, a tvojot e umreniot; a onaa govori: Ne, tvojot sin e umreniot, a mojot sin e ìviot. 24 Potoa carot re~e: Dajte mi me~! I mu donesoa me~. 25 I toga{ carot re~e: Prese~ete go ìvoto dete na dve polovini i dajte ja ednata polovina na ednata, a drugata polovina na drugata.
16
I mu odgovori na carot onaa èna, 28 9,6 ~ij be{e ìviot sin, za{to celata Is Ps 71,1-2 nejzina utroba se be{e rastreperila od Izreki àl sprema nejziniot sin: O, gospo- 16,12 29,14 dare moj! Dajte $ go toa dete ìvo i ne go ubivajte. A onaa drugata re~e: Neka ne bide ni moe, ni tvoe, se~ete go! 4,5 27 I carot progovori i re~e: Dajte $ 2 Car 15,37 go ìvoto dete na prvata, i ne go ubivajte: taa e negovata majka. 28 I siot Izrail slu{na za sudot, kako presudi carot. I po~naa da se odnesuvaat kon carot so dlaboka po~it, za{to vidoa deka ima mudrost Bo`ja vo nego za da izvr{uva sud.
26
Carot Solomon be{e car nad siot Izrail. 2 I eve koi zazemaa kaj nego visoki dol`nosti: Azarija, sin na sve{tenikot Sadok; 3 Elihoref i Ahija, sinovi na Susakim pisari; Josafat, Ahiludov sin letopisec; 4 Vaneja, Jehojadaeviot sin, na~alnik na vojskata, Sadok i Avijatar sve{tenici; 5 Azarija, Natanoviot sin, na~alnik na upravitelite, i Zavud, sin na Natan, sve{tenik i sovetnik na carot; 6 Ahi{ar, upravnik na carskiot dom, a Hadoram, sin Avdin na danocite. 7 Solomon ima{e dvanaeset upravnici nad siot Izrail, koi mu dostavuvaa hrana na carot i na negoviot dom; sekoj be{e dolèn da dostavuva hrana za po eden mesec vo godinata. 8 Eve gi imiwata nivni: Ben-Huv na Efremovata Gora; 9 Ben-Deker vo Makac i vo [aalevim, vo Vetsamis, vo Elon, vo Bet-Hanan; 10 Ben-Hesed vo Arubot; nemu isto taka mu pripa|a{e Soho i celata zemja Heferova; 11 Ben-Aminadav nad celata oblast Dor; a Tafat, Solomonovata }erka, be{e negova èna;
Solomonovite velikodostoinstvenici i upraviteli
380
TRETA KNIGA CARSTVA
Baana, Ahiludoviot sin, vo Tanah i Megido, i vo celiot Bet-[an koj e blizu do Caretan pod Jizreel, od Bet[an do Avel-Mehola, i duri zad 20 Jokmeam; 13 Ben-Gever vo Ramot Galaadski; 1 Mojs 22,17 nemu mu pripa|aa selata na Jair, Manasiev sin, koi se vo Galaad; nemu mu 21 pripa|a{e i oblasta Argov, vo Ba{an, 1 Mojs {eeset golemi gradovi so yidovi i 15,18 2 Let 9,26 bakarni reziwa; 14 Ahinadav, Idov sin, vo Mahanaim; 15 Ahimaac, vo zemjata Neftalimova; toj si ja be{e zemal za èna Basemata, Solomonova }erka; 16 Baana, sin na Hu{aj, vo zemjata Asirova i vo Bealot; 17 Josafat, sin na Paruah, vo zemjata Isaharova; 18 Semej, sinot na Ila, vo zemjata Venijaminova; 19 Gever, Uriev sin, vo zemjata Galaadska, vo zemjata na amorejskiot car Sion, i na ba{anskiot car Og. Toj be{e upravnik na taa zemja.
12
13
4 Mojs 32,41 5 Mojs 3,14 Is.N. 13,30
Uspeh na Solomonovoto vladeewe Judejcite i Izrailcite, bidej}i mnogubrojni kako pesokot kraj moreto, jadea, pieja i se veselea. 21 Solomon vladee{e so site carstva od rekata Eufrat do filistejskata zemja i do granicata na Egipet. Tie prinesuvaa darovi i mu sluèa na Solomon vo site dni na negoviot ìvot.
20
Solomon ima{e ~etirieset iljadi kowi za koli i dvanaeset iljadi za kowicata. 6 I upravnicite mu dostavuvaa na car Solomon s# {to treba{e za carskata trpeza, sekoj vo svojot mesec, i ne dozvoluvaa da ima nedostig od ne{to. 7 Isto taka i ja~men, i slama za kowite i za maskite dostavuva{e sekoj navremeno vo mestoto, kade {to se nao|a{e carot. 8 A Bog mu dade na Solomon mudrost, mnogu golem razum i {iro~ina na srceto kako pesokot na morskiot breg. 9 I Solomonovata mudrost be{e pogolema od mudrosta na site sinovi na Istok, od seta mudrost na Egip}anite. 10 Toj be{e pomudar od site lu|e, pomudar i od Etan Ezrahiecot i od Heman, i od Kalkol i od Darda, sinovi na Mahol, i imeto negovo se slave{e po site okolni narodi. 11 Toj izre~e tri iljadi mudri izreki, a pesnite negovi bea iljada i pet; 12 toj govore{e i za drvjata, od kedar {to e vo Livan, do isopot {to niknuva po karpite; toj govore{e i za ìvotnite, za pticite, za vleka~ite i za ribite. 13 I od site narodi doa|aa da ja ~ujat Solomonovata mudrost, i site zemni carevi {to bea slu{nale za negovata mudrost.
5
5,4
Mih 4,4 Zah 3,10 Sir 47,13
8
Prop 1,16
10
1 Let 2,6 Sir 47,16
11
Izreki 1,1 10,1 25,1 Pesna 1,1
14
2 Car 5,11
Potrebite od hrana za Solomon i za negoviot personal za eden den bea: trieset kori p~eni~no bra{no i {eeset kori drugo bra{no, 2 deset odbrani teliwa i dvaeset zgoeni volovi i sto ovci, a pokraj toa eleni i srni, i divi kozi i ptici; 3 za{to toj gospodare{e nad celata zemja od ovaa strana na Eufrat, od Tifsa do Gaza, nad site carevi od ovaa strana na rekata, i ima{e mir so site okolni zemji. 4 I ìveeja Judejcite i Izrail spokojno, sekoj pod lozata svoja i pod smokvata svoja, od Dan do Virsavija, preku site Solomonovi dni.
Podgotovka okolu izgradbata na hramot (2 Let 2,1-18) Hiram, tirskiot car, gi isprati slugite svoi kaj Solomon, otkako slu{na deka go pomazale za car na mestoto na tatko mu, za{to Hiram be{e Davidov prijatel vo tekot na celiot negov ìvot. 15 A i Solomon isprati da mu kaàt na Hiram: 16 Ti znae{ deka tatko mi David ne moè{e da izgradi dom za imeto na Gospod, svojot Bog, poradi vojnite so okolnite narodi, dodeka Gospod ne gi pokori pod nozete negovi;
14
381
TRETA KNIGA CARSTVA
no sega Gospod, mojot Bog, mi dade spokojstvo od site strani: nema protivnik i nema ve}e stapici. 18 I, ete, jas imam namera da izgradam 19-20 dom za imeto na Gospod, mojot Bog, kako 2 Let 2, 8-12 {to mu be{e rekol Gospod na tatko mi Ezd 3,7 David, velej}i: Tvojot sin, kogo {to }e 26 go postavam na tvojot prestol mesto 9,15 tebe, }e izgradi dom za Moeto ime. 19 Zatoa, zapovedaj da mi nase~at kedrovo drvo od Livan; i ete, moite slugi }e bidat zaedno so tvoite slugi, kako ti {to }e opredeli{, za{to znae{ deka kaj nas nema lu|e, koi umeat da se~at drva taka, kako sidoncite. 20 Koga Hiram gi slu{na zborovite od Solomon, mnogu se zaraduva i re~e: Blagosloven neka e denes Gospod, Koj mu dade na David mudar sin za da upravuva so toj mnogubroen narod! 21 I Hiram isprati kaj Solomon da kaàt: Go soslu{av toa, za koe ti be{e ispratil poraka do mene; }e ja ispolnam tvojata èlba za kedrovoto drvo i kiparisovoto: 22 slugite moi }e gi dovle~kaat od Livan do moreto, i na splavovi }e gi doteraat po more do mestoto {to }e mi go opredeli{; tamu }e gi rastovaram, i ti }e gi zeme{; no i ti ispolni ja èlbata moja da dostavuva{ hrana za mojot dom. 23 I Hiram mu dava{e na Solomon kedrovo drvo i kiparisovo drvo, spored èlbata negova. 24 A Solomon mu dava{e na Hiram dvaeset iljadi kori p~enica za ishrana na negoviot dom i dvaeset kori cedeno maslinovo maslo, tolku Solomon mu dava{e na Hiram sekoja godina. 25 Gospod mu dade na Solomon mudrost, kako {to mu be{e vetil. I me|u Hiram i Solomon ima{e mir, a sklu~ija i sojuz me|u sebe. 26 Car Solomon naloì prinudna rabota vo siot Izrail, a brojot na maìte {to rabotea prinudno iznesuva{e trieset iljadi. 27 Toj gi ispra}a{e vo Livan, po deset iljadi na mesec, na smeni; eden mesec prestojuvaa vo Livan, a dva meseci
17
18
2 Car 7, 12-13 Sir 47,13
po domovite svoi. Hadoram, pak, be{e 6,1 Ezd 3,8-9 nivni upravnik. 5,1-6,15 28 Solomon ima{e u{te sedumdeset iljadi maì {to go prenesuvaa tovarot, i osumdeset iljadi kamenodelci vo planinite, 29 osven trite iljadi i trista nastojnici {to Solomon gi be{e postavil nad rabotata, da go nadgleduvaat narodot {to gi izvr{uva{e rabotite. 30 I carot zapoveda da donesuvaat golemi kamewa za osnovata na hramot, kamewa delkani. 31 Gi delkaa, pak, Solomonovi rabotnici i Hiramovi rabotnici i Gevlijci, i podgotvuvaa drvja i kamewa za gradewe na hramot tri godini. Izgradba na hramot (2 Let 3,1-14)
Vo ~etiristotini i osumdesettata godina po izleguvaweto na Izrailevite sinovi od egipetskata zemja, vo ~etvrtata godina na Solomonovoto caruvawe nad Izrail, vo mesec zif, koj e vtor mesec, Solomon po~na da Mu gradi hram na Gospod. 2 A hramot {to car Solomon Mu go izgradi na Gospod, be{e dolg {eeset lakti, {irok dvaeset i visok trieset lakti; 3 tremot pred hramot be{e dolg dvaeset lakti, spored {irinata na hramot, i {irok deset lakti pred hramot. 4 Vo hramot toj napravi prozorci, zatvoreni so re{etki. 5 I napravi dogradba okolu yidovite na hramot, okolu svetili{teto i Svetiwata nad svetiwite; a napravi i strani~ni sobi naokolu. 6 Dolniot kat na zgradata be{e {irok pet lakti, sredniot {irok {est lakti, a tretiot {irok sedum lakti; za{to okolu hramot nadvor bea napraveni rastojanija za dogradba da ne dopiraat do yidovite na hramot. 7 Koga se grade{e hramot, za gradewe se upotrebuvaa gotovi izdelkani kamewa, taka {to za vreme na gradeweto na hramot ne se slu{a{e, ni ~ekan, ni tesla, nitu nekakvo drugo èlezno orudie.
382
TRETA KNIGA CARSTVA
Vratata na sredniot kat be{e desno od hramot. Po trkalezni skali se iska~uvaa na vtoriot kat a od vtoriot 19 na tretiot. 2 Mojs 9 Taka go izgradi toj hramot, go izgra26,33-34 di i go obloì so kedrovi {tici. 10 I dogradi do celiot hram strani~ni sobi, visoki pet lakti; tie bea prikrepeni kon hramot so kedrovi gredi. 11 Toga{ slovoto Gospodovo dojde kon Solomon, i mu be{e re~eno: 12 Ete, ti gradi{ hram: ako odi{ po Moite zakoni, ako postapuva{ po Moite naredbi i ako gi pazi{ site Moi zapovedi, upravuvaj}i se spored niv, Jas }e go ispolnam vrz tebe slovoto Svoe {to mu go bev kaàl na tatko ti David; 13 I }e ìveam srede Izrailevite sinovi i nema da go ostavam Mojot narod Izrail.
8 3 Mojs 15,31
13
Vnatre{no ureduvawe na hramot I taka, Solomon go izgradi hramot i go zavr{i. 15 Gi obloì yidovite na hramot odnatre so kedrovi {tici; od podot do tavanot gi obloì odnatre so drvo, a podot na hramot go pokri so kiparisovi {tici. 16 A vo zadnata strana na hramot na dvaeset lakti od krajot, izdigna yid i gi obloì yidovite i podot so kedrovi {tici, i napravi prostor za Svetiwata nad svetiwite. 17 A hramot, samo predniot del na hramot, ima{e ~etirieset lakti. 18 Po kedarot odnatre ima{e rezbi, sli~ni na krastavi~ki i raspuknati cvetovi; s# be{e pokrieno so kedar; kamen ne se gleda{e. 19 A vnatre vo hramot toj ja napravi Svetiwata nad svetiwite za da go postavi tamu kov~egot na zavetot Gospodov. 20 Svetiwata nad svetiwite be{e dolga dvaeset lakti, {iroka dvaeset lakti, i visoka dvaeset lakti; toj ja opkova so ~isto zlato; isto taka go opkova i kedroviot `rtvenik. 21 Odvnatre, Solomon go opkova hramot so ~isto zlato, i protegna zlatni
14
verigi pred Svetiwata nad svetiwite i 22 2 Mojs go opkova so zlato. 30,1-3 22 Celiot hram toj go obloì so zlato, celiot hram dokraj, i celiot `rt- 23 Mojs venik {to e pred Svetiwata nad sveti- 2 25,18-22 2 Let 3, wite, go opkova so zlato. 23 A vo Svetiwata nad svetiwite na- 10-11 pravi dva heruvima od maslinovo drvo, 29 Ez 41,18 visoki po deset lakti. 24 Ednoto krilo na heruvimot be{e dolgo pet lakti i drugoto krilo na heruvimot pet lakti; deset lakti ima{e od edniot kraj na kriljata negovi do drugiot kraj na kriljata negovi. 25 Deset lakti ima{e i drugiot heruvim; ednakva merka i ednakov oblik imaa dvata heruvima. 26 Viso~inata na edniot heruvim be{e deset lakti, isto taka i na drugiot heruvim. 27 Toj gi postavi heruvimite srede Svetiwata nad svetiwite. A kriljata na heruvimite bea ra{ireni, i kriloto na edniot se dopira{e do edniot yid, a kriloto na drugiot heruvim dopira{e do drugiot yid; drugite nivni krilja pak se sre}avaa krilo so krilo srede prostorijata. 28 Toj gi obloì heruvimite so zlato. 29 I po site yidovi na hramot naokolu izdlabi likovi na heruvimi, palmi i rascuteni cvetovi, odnatre i odnadvor. 30 I podot na hramot go opkova so zlato vo vnatre{niot i predniot del. 31 Za vlez vo Svetiwata nad svetiwite toj napravi vrata od maslinovo drvo so petoagolni spojki. 32 Na dvete polovini na vratata od maslinovoto drvo toj izdlabi heruvimi, palmi i rascuteni cve}iwa i gi obloì so zlato; gi pokri so zlato i heruvimite i palmite. 33 I pred vlezot na hramot toj napravi ~etiriagolni stolbovi od maslinovo drvo 34 i dve vrati od kiparisovo drvo; dvete polovinki na ednata vrata bea podvi`ni, i dvete polovinki na drugata vrata isto taka bea podvi`ni. 35 Izdlabi po niv heruvimi, palmi i rascuteni cve}iwa i ja obloì rezbata so zlato.
383
TRETA KNIGA CARSTVA
7,8
3,1
I vnatre{niot dvor go zagradi od tri reda delkani kamewa i od eden red kedrovi gredi. 37 Na ~etvrtata godina, vo mesecot zif, toj gi be{e poloìl osnovite na hramot Gospodov, 38 a na edinaesettata godina, vo mesecot bul, toa e osmiot mesec, toj go zavr{i hramot so site negovi delovi i spored site negovi prednacrti. Solomon go grade{e hramot sedum godini.
36
Golemiot dvor be{e ograden nao- 13 Let 2, kolu so tri reda delkani kamewa i so 2 13-14 eden red kedrovi gredi; isto kako i vnatre{niot dvor na hramot Gospodov 15 4 Car i hramoviot trem. 25,13
12
Hiramovata zada~a (2 Let 2,12-13) Car Solomon isprati da go dovedat od Tir Hiram, 14 sin na edna vdovica od Neftalimovoto pleme. Tatko mu tirjanin, be{e bronzolivec; toj be{e sposoben i iskusen, a umee{e da pravi sekakvi predmeti od bronza. I toj dojde kaj car Solomon i mu prave{e sekakvi raboti:
13
Er 27,19 52,17
Potoa Solomon izgradi svoj dom, a go grade{e trinaeset godini, i napolno go zavr{i. 2 Toj go izgradi domot svoj od levanonsko drvo: dolg sto lakti, {irok pedeset lakti, a visok trieset lakti, na ~etiri reda kedrovi stolbovi; i kedrovi gredi bea poloèni vrz stolbovite. 3 Podot be{e poslan so kedar vrz gredi na ~etirieset i pet stolba, po petnaeset vo red. 4 Prozorski stolbovi ima{e tri reda; ima{e i tri reda prozorci, prozorec sproti prozorec. 5 Site vrati i sobi bea ~etiriagolni, prozorec sproti prozorec vo tri reda. 6 Toj napravi i trem od stolbovi, pedeset lakti dolg, trieset lakti {irok, i pred niv trem, stolbovi, i prag pred niv. 7 U{te napravi i trem so prestol, od koj toj sude{e, trem za sudili{te, i site podovi gi pokri so kedar. 8 Vo domot, kade {to ìvee{e, ima{e drug dvor zad tremot, isto taka izgraden. I vo domot na faraonovata }erka, koja Solomon ja be{e zel, napravi isto taka trem. 9 Seto toa be{e napraveno od skapi kamewa delkani spored razmer, izreàni so trion odnatre i odnadvor, od osnovata do pokrivot, i odnadvor do golemiot dvor. 10 Vo osnovata bea poloèni skapi kamewa, kamewa golemi, kamewa od deset lakti; 11 i odozgora skapi kamewa, delkani spored razmer, i kedar.
Solomonoviot dvorec
Stolbovi od bronza (2 Let 3,15-17) toj izli dva bronzeni stolba, sekoj visok po osumnaeset lakti, i vrvot od dvanaeset lakti go opfa}a{e pre~nikot na edniot i na drugiot stolb; 16 toj napravi i dva kapitela, izleani od bronza za da gi stavi vrz stolbovite; pet lakti visok edniot kapitel i pet lakti visok vtoriot kapitel; 17 napravi mreì pleteni i vrvovi kako verigi za kapitelite {to bea vrz stolbovite: sedum za edniot kapitel i sedum za drugiot kapitel. 18 Taka gi napravi toj stolbovite i dva reda kalinki okolu mreàta za da gi pokrie kapitelite {to se kaj stolbovite, istoto go napravi i za drugiot kapitel. 19 A vo tremot kapitelite na stolbovite bea napraveni sli~no na krin, ~etiri lakti; 20 i kapitelite vrz dvata stolba odozgora bea tokmu nad ispup~eniot del {to be{e do mreàta; i vrz drugiot kapitel vo redovi naokolu ima{e po dveste kalinki. 21 I gi postavi stolbovite na hramoviot trem; postavi stolb oddesno i mu dade ime Jahin; postavi stolb i odlevo i go nare~e Vooz. 22 A nad stolbovite poloì venci, napraveni sli~no na krin. Taka zavr{i rabotata nad stolbovite.
15
384
TRETA KNIGA CARSTVA
23-51
2 Let 4, 2-5,1
Bronzeniot bazen nalik na more (2 Let 4,2-5) Napravi i izleano od bronza more od edniot negov kraj do drugiot ima{e deset lakti, i sosema kru`no, pet lakti visoko; i venec od trieset lakti go opfa}a{e naokolu. 24 Pod krai{tata negovi ima{e od site strani izdadeni raboti kako jabolka po deset na lakot; tie go opkruùvaa moreto od site strani vo dva reda; izdadenite raboti kako jabolka bea izleani zaedno so nego. 25 Toa stoe{e na dvanaeset vola: tri gledaa kon sever, tri gledaa kon zapad, tri gledaa kon jug i tri gledaa kon istok; moreto stoe{e vrz niv, a zadnata strana im be{e svrtena navnatre. 26 Toa be{e debelo edna dlanka, a krai{tata negovi, napraveni kako krai{ta na ~a{a, prilegaa na rascvetan krin. Toa sobira{e dve iljadi meri.
23
Podno`ja od bronza Toj napravi i deset bronzeni podno`ja; sekoe podno`je be{e dolgo ~etiri lakti, {iroko ~etiri lakti, visoko tri lakti. 28 Eve ja napravata na podno`jata: tie imaa ramki, a ramkite bea me|u agolnite prodolètoci. 29 Vrz ramkite {to bea me|u agolnite prodolètoci, ima{e oblikuvani lavovi, volovi i heruvimi; isto taka i vrz agolnite prodolètoci; a nad lavovite i volovite i pod niv ima{e vise~ki venci; 30 sekoe podno`je ima{e po ~etiri bronzeni trkala i bronzeni oski. Na ~etirite agli ima{e ispup~uvawa kako ramenici, izleani ispup~uvawa, oddolu pod mijalnikot, do sekoj venec. 31 Otvorot od vnatre{niot venec do gore ima{e eden lakot; otvorot mu be{e kruèn kako podno`jeto na stolbovite; lakot i polovina, i kaj otvorot negov rezbi; no stranite bea ~etiriagolni ne kru`ni. 32 Pod stranite ima{e ~etiri trkala i oski na trkalata vo podno`jata; sekoe trkalo be{e visoko lakot i polovina.
27
Napravata na trkalata be{e isto 38 Mojs takva, kako trkalata na kolite; oskite 2 30,17-21 nivni, oplatite nivni, spicite nivni i 4 Car 16,17 glavi~kite nivni s# be{e izleano. 34 Ima{e ~etiri ispaknatini na ~e- 40 tirite agli na sekoe podno`je; od 2 Mojs 27,3 podno`jata izleguvaa ispaknatinite negovi. 35 I vrz podno`jata ima{e ispaknatini, polovina lakot visoki, a nad podno`jata dr{kite nivni i yidovite im bea od ista materija. 36 Toj izvaja i vrz {ti~kite na dr{kata nejzina i na yidovite nejzini heruvimi, lavovi i palmi, kolku {to dozvoluva{e mestoto, i naokolu vise~ki venci. 37 Taka napravi toj deset podno`ja; site ednakvo izleani, ednakva merka, ednakov izgled. 38 Napravi i deset bronzeni mijalnici; sekoj mijalnik sobira{e po ~etirieset meri i be{e visok ~etiri lakti; sekoj mijalnik stoe{e na edno od desette podno`ja. 39 Toj gi rasporedi podno`jata pet desno od hramot i pet levo od hramot, a moreto go postavi desno od hramot, na isto~nata strana kon jug.
33
Dopolnitelen spisok na metalnite izrabotki 40 Hiram gi napravi mijalnicite, lopatkite i ma{ite. I ja svr{i Hiram celata rabota {to ja vr{e{e kaj car Solomon za hramot Gospodov, odnosno: 41 dva stolba i dva pojasa na kapitelite {to se vrz stolbovite, i dve mreì za pokrivawe na dvata pojasa na kapitelite {to se vrz stolbovite, 42 i ~etiristotini kalinki na dvete mreì; dva reda kalinki na sekoja mreà za pokrivawe na dvata pojasa nad kapitelite {to se vrz stolbovite, 43 i deset podno`ja i deset mijalnici na podno`jata; 44 edno more i dvanaeset vola pod moreto; 45 i kotli, i lopatki, i ~a{i. Site raboti {to Hiram mu gi napravi na carot Solomon za hramot Gospodov, bea od izmaznet bakar.
385
TRETA KNIGA CARSTVA
Carot gi izlea vo glinena zemja, vo okolinata na Jordan, me|u Sukot i Caretan. 50 47 Solomon gi postavi site tie rabo3 Mojs 10,1 ti na mestata nivni. Poradi nivnoto 51 izvonredno mnoèstvo, teìnata na 2 Car 8,11 bronzata ne moè{e da se izmeri. 48 Solomon gi napravi i site pred8,1-11 meti {to se vo hramot Gospodov: zlaten 2 Let 5, `rtvenik i zlatna trpeza, na koja se 2-14 stavaat lebovite na predloènieto: 49 svetilnici pet oddesno i pet odlevo, pred Svetiwata nad svetiwite, od ~isto zlato, cve}iwa, kandilca i {tipki od zlato; 50 i ~inii, i noèvi, i ~a{i, i podnosnici i kadilnici od ~isto zlato; reziwa za vratite na vnatre{nosta na Svetiwata nad svetiwite i za vratite vo hramot, isto taka od zlato. 51 Taka be{e svr{ena seta rabota {to ja izvr{i car Solomon za hramot Gospodov. I go prinese Solomon posvetenoto od tatko mu David: srebroto, zlatoto i predmetite gi predade vo riznicata na hramot Gospodov.
46 2 Mojs 25,23-30
48
Prenesuvawe na kov~egot na zavetot vo hramot Toga{ Solomon gi povika kaj sebe vo Erusalim izrailskite stare{ini i site knezovi na plemiwata, rodona~alnicite na sinovite Izrailevi za da go prenesat kov~egot na zavetot Gospodov od Davidoviot grad, od Sion vo hramot. 2 I se sobraa na praznikot kaj carot Solomon site Izrailci vo mesecot etanim, koj e sedmiot mesec. 3 Dojdoa site stare{ini izrailski; i sve{tenicite go krenaa kov~egot 4 i go ponesoa kov~egot Gospodov i skinijata na sobranieto i site sve{teni predmeti {to bea vo skinijata; a gi nosea sve{tenicite i levitite. 5 A car Solomon i so nego celiot izrailski sobor {to se be{e sobral kaj nego, odea pred kov~egot, prinesuvaj}i `rtvi od siten i krupen dobitok, koj ne
(2 Let 5,2-6,2)
be{e mo`no da se izbroi i presmeta poradi mno{tvoto negovo. 6 Sve{tenicite go vnesoa kov~egot na zavetot Gospodov na mestoto negovo, vo vnatre{nosta na hramot, vo Svetiwata nad svetiwite, pod kriljata na heruvimite. 7 Za{to heruvimite gi {irea kriljata nad mestoto na kov~egot, i heruvimite go pokrivaa odozgora kov~egot i lostovite negovi. 8 Lostovite se podavaa taka {to nivnite kraevi se gledaa vo svetili{teto, no ne moèa da se vidat odnadvor; tie se tamu i do denes. 9 Vo kov~egot nema{e ni{to, osven dvete kameni plo~i, koi Mojsej gi be{e poloìl vnatre na Horev, koga Gospod sklu~i zavet so sinovite Izrailevi, otkako tie izlegoa od egipetskata zemja. 10 Koga sve{tenicite izlegoa od svetili{teto, oblak go ispolni domot Gospodov. 11 I sve{tenicite ne moèa da stojat na slu`bata poradi oblakot, bidej}i svetlinata Gospodova go ispolni hramot Gospodov. 12 Toga{ Solomon re~e: Gospod blagovoli da ìvee vo magla: 13 Ti izgradiv hram Tebe za ìveali{te, mesto, kade {to }e prestojuva{ zasekoga{. Govorot na car Solomon pred narodot (2 Let 6,3-11) 14 I carot se svrte so liceto svoe, i go blagoslovi celiot sobor na Izrailcite, a celiot sobor na Izrailcite stoe{e. 15 Toga{ re~e: Neka e blagosloven Gospod, Bog Izrailev, Koj so ustata Svoja mu re~e na tatko mi David, i re~enoto denes go ispolni so rakata Svoja! Toj be{e rekol: 16 Od onoj den, koga go izvedov Mojot narod Izrail od Egipet, Jas ne odbrav grad me|u plemiwata Izrailevi za da se izgradi dom, kade {to }e ostane zasekoga{ imeto Moe; go izbrav David, toj da bide nad Mojot narod Izrail.
8
2 Mojs 25,13-15
9
2 Mojs 25,16 40,20 5 Mojs 10,1-5 Evr 9,4
12-53
2 Let 6, 1-40
12
Ps 17,11 1 Tim 6,16
13
2 Car 7,13 Ps 131,14
16
1 Car 16
386
TRETA KNIGA CARSTVA
18
2 Car 7,1-7
19
2 Car 7, 12-13
23
5 Mojs 4,35.39
25
2,4
27
Is 66,1 Jn 1,14 Dela 17,24 Otkr 21,3
Tatko mi David namisli da izgradi hram vo imeto na Gospod, Bog Izrailev; 18 no Gospod mu re~e na tatko mi David: ti si namislil da izgradi{ hram na imeto Moe; dobro e {to ti e toa na srceto; 19 me|utoa, ti nema da izgradi{ hram, tuku tvojot sin, koj izlegol od bedrata tvoi, toj }e izgradi hram na imeto Moe. 20 I Gospod go ispolni slovoto Svoe {to be{e go izrekol; jas se izdignav na mestoto na tatkoto moj David, i sednav na prestolot Izrailev, kako {to re~e Gospod, i izgradiv hram vo ~est na imeto Gospodovo, Izraileviot Bog; 21 i podgotviv tamu mesto za kov~egot, vo koj e zavetot na Gospod {to go be{e sklu~il so na{ite tatkovci, koga gi izvede od egipetskata zemja.
17
Solomonovata molitva (2 Let 6,12-40) Toga{ zastana Solomon pred `rtvenikot Gospodov, pred celiot sobor na Izrailcite, gi krena racete kon neboto 23 i re~e: Gospodi, Boè Izrailev! Nema Bog kako Tebe nitu na neboto gore, nitu na zemjata dolu; Ti go pazi{ zavetot i milosta kon slugite Svoi, koi odat pred Tebe od s# srce. 24 Ti go ispolni na Svojot sluga David, mojot tatko, ona {to mu go be{e vetil; ona {to go be{e izrekol so ustata Svoja, denes go izvr{i so rakata Svoja. 25 I sega, Gospodi, Boè Izrailev, ispolni go na Svojot sluga David, mojot tatko, ona {to mu go be{e govorel, velej}i: Pred liceto moe nikoga{ nema da nedostasuva ma` od tebe, koj }e sedi na Izraileviot prestol; dovolno e samo sinovite tvoi da se dràt za patot svoj, odej}i pred Mene taka, kako {to ti ode{e pred Mene. 26 I sega, Boè Izrailev, neka bide verno slovoto Tvoe {to si mu go rekol na Svojot sluga David, mojot tatko! 27 No zar Bog }e saka da ìvee na zemjata! Neboto i neboto na nebesata ne se
22
dovolni da Te soberat, a u{te pomalku ovoj hram {to sum go izgradil jas (na Tvoeto ime); 28 no pogledni milostivo kon molitvata na Tvojot sluga i kon molbata negova, Gospodi, Boè moj! ûj go povikot i molitvata so koja Tvojot sluga Te moli denes. 29 Da bidat o~ite Tvoi otvoreni kon toj hram dewe i no}e, kon ova mesto, za koe si rekol: imeto Moe }e bide tamu; ~uj ja molitvata, so koja }e se moli Tvojot sluga na toa mesto. 30 Soslu{aj ja molbata na Tvojot sluga i na Tvojot narod Izrail, koga tie }e se molat na ova mesto; ~uj od mestoto na Tvoeto ìveali{te, od nebesata, soslu{aj i smiluvaj se. 31 Koga nekoj }e zgre{i protiv bli`niot svoj, i }e pobara od nego so zakletva za da se zakolne, i zaradi zakletvata }e dojdat pred Tvojot `rtvenik vo ovoj hram, 32 toga{ soslu{aj gi od neboto i dejstvuvaj, donesi sud nad Svoite slugi, obvini go vinovniot, stovaruvaj}i mu ja vrz glavata negova postapkata negova, i opravdaj go praviot, davaj}i mu spored negovata pravednost. 33 Koga Tvojot narod Izrail }e bide porazen od neprijatelite, poradi toa {to zgre{il pred Tebe, i koga tie }e se obratat kon Tebe i }e go ispovedaat imeto Tvoe i }e Ti se molat i }e dovikuvaat so molitvi vo ovoj hram, 34 soslu{aj go toga{ od neboto i prosti mu go grevot na Tvojot narod Izrail, i vrati gi vo zemjata {to si im ja dal na tatkovcite nivni. 35 Koga }e se zaklu~i neboto i }e nema do`d, poradi toa {to }e zgre{at pred Tebe, }e go ispovedaat imeto Tvoe i se svrtat od grevot svoj, bidej}i si gi smiril, 36 soslu{aj gi toga{ od neboto i prosti im go grevot na Svoite slugi i na Svojot narod izrailski, pokaùvaj}i im go dobriot pat, po koj da odat, i isprati do`d vrz Tvojata zemja {to si mu ja dal na narodot Svoj vo nasledstvo.
28
Dan 9,17
29
5 Mojs 12,11
31
3 Mojs 5,1
33
3 Mojs 26,14-17 5 Mojs 28,25 Is.N. 7 Sud 2,13-14 17-18
35
3 Mojs 26,19 5 Mojs 11,17 Er 3,2-3 Otkr 11,6
387
TRETA KNIGA CARSTVA
Glad li }e nastane po zemjata, ili pomor, ognen vetar li, glamja, skakulci, ili gasenici, neprijatelot li }e go pritisne vo zemjata negova, nekakva nevolja li }e se pojavi, ili bolest, 41 38 pri sekoja molitva, pri sekoja 3 Mojs 19,34 molba {to doa|a od koj i da bilo ~ovek 4 Car 5 od siot Tvoj narod izrailski, koga }e Is 2,2-4 56,6-7 po~uvstvuvaat bolka vo srceto svoe i }e gi podadat racete kon ovoj hram, 46 39 soslu{aj go od neboto, od mestoto 5 Mojs 28,63-64 na Tvoeto ìveali{te, i smiluvaj se; napravi i vozdaj sekomu spored pati{tata negovi, kako {to go gleda{ srceto negovo, bidej}i samo Ti gi poznava{ srcata na site ~ove~ki sinovi: 40 za da imaat strahopo~it kon Tebe vo site dni, dodeka ìveat na zemjata {to si im ja dal na tatkovcite nivni. 41 Ako i nekoj tu|inec, koj ne e od Tvojot narod Izrail, dojde od dale~na zemja zaradi Tvoeto ime, 42 za{to }e ~ujat za Tvoeto golemo ime, za Tvojata silna raka i za Tvojata krenata mi{ka i }e dojdat da se pomolat vo ovoj hram, 43 soslu{aj go od neboto, od mestoto na Svoeto ìveali{te, i napravi s#, za {to }e Te povika tu|inecot, ta site zemni narodi da go znaat Tvoeto ime za da imaat strahopo~it kon Tebe, kako Tvojot narod Izrail, da znaat deka ovoj hram {to go izgradiv jas, e nare~en na Tvoe ime. 44 Koga Tvojot narod izleze vo vojna protiv svojot neprijatel po patot, po koj }e go isprati{, i }e Mu se pomoli na Gospod, svrtuvaj}i se kon gradot {to Ti si go izbral i kon hramot {to go izgradiv na Tvoeto ime, 45 toga{ soslu{aj ja od neboto molitvata nivna i molbata nivna i napravi go ona {to im e potrebno nim. 46 Koga }e zgre{at pred Tebe, za{to nema ~ovek koj ne gre{i, i Ti }e im se razgnevi{ i }e gi predade{ na neprijatelite, i tie }e gi zaplenat, i }e gi odvedat kako robovi vo neprijatelska zemja, dale~na ili bliska; 47 i koga vo zemjata, kade {to }e bidat vo plenstvo, dojdat na sebesi i se obratat kon Tebe i Ti se pomolat vo
37 3 Mojs 26,16 5 Mojs 28,21-22 28,38.42
37
zemjata na onie {to gi plenile, ve- 51 Mojs 4,20 lej}i: zgre{ivme, izvr{ivme bezza- 5 9,26-29 konie, vinovni sme; Er 11,4 48 i koga }e se obratat kon Tebe od se53 to srce svoe i od seta du{a svoja vo zem- 5 Mojs 7, jata na neprijatelite {to gi plenile, i 6-8 ti se pomolat, svrtuvaj}i se kon svojata zemja {to si im ja dal na tatkovcite nivni, kon gradot {to si go izbral i kon hramot {to go izgradile na Tvoe ime, 49 toga{ soslu{aj ja od neboto, od mestoto na Tvoeto ìveali{te, molitvata i molbata nivna, i napravi {to im e nim potrebno; 50 i prosti mu na Tvojot narod, za ona {to zgre{il pred Tebe, i site negovi prestapi {to gi izvr{il pred Tebe i predizvikaj so~uvstvo kon niv kaj onie {to gi plenile, ta da bidat milostivi kon niv; 51 za{to tie se Tvoj narod i Tvoj del {to Ti go izvede od Egipet, od èleznata pe~ka. 52 U{ite Tvoi i o~ite Tvoi neka bidat otvoreni za molbata na Tvojot sluga i za molitvata na Tvojot narod izrailski za da gi ~ue{ sekoga{, koga Te povikuvaat, 53 za{to Ti si gi odbral za Svoj del me|u site zemni narodi, kako {to si rekol preku Mojsej, Tvojot sluga, koga gi izvede tatkovcite na{i od Egipet, Gospodi, Boè! 53a) Toga{ Solomon progovori pred hramot otkako zavr{i so gradeweto: Gospod go poznal sonceto na neboto i rekol prebiva vo magla: Izgradi dom za mene, dom blagoli~en za Sebe za da ìveam vo nov dom, neli taka e zapi{ano vo Knigata na pesnite. Solomonovata blagodarstvena molitva
54 Otkako Solomon ja zavr{i kon Gospod celata ovaa molitva i molba, pa kako {to be{e koleni~el, stana od pred `rtvenikot Gospodov, so racete podignati kon neboto. 55 I, ispraven, go blagoslovi celiot sobor na Izrailcite, velej}i so visok glas:
388
TRETA KNIGA CARSTVA
56
5 Mojs 12,10 Is.N. 21,44-45 23,14 1 Car 3,19 4 Car 10,10 Is 45,5-6
57
5 Mojs 31,6
60
Is 45,6
61
11,4 15,3.14
63
4 Mojs 7 Ezd 6,16-17
Neka e blagosloven Bog, Koj mu dade spokojstvo na Svojot narod Izrail, kako {to be{e govorel! Ne ostana neispolnet nieden zbor od site Negovi dobri zborovi {to gi be{e izrekol preku svojot sluga Mojsej; 57 neka bide so nas Gospod, Bog na{, kako {to be{e so tatkovcite na{i; da ne n# ostava, i da ne n# napu{ta, 58 priklonuvaj}i gi srcata na{i kon Sebe za da odime po site pati{ta Negovi i da gi ~uvame zapovedite Negovi i zakonite Negovi {to im gi zapoveda na tatkovcite na{i. 59 I ovie zborovi, so koi se molev pred Gospod denes, neka bidat bliski do Gospod, na{iot Bog, dewe i no}e za da go vr{i Toj ona {to e nu`no za Negoviot sluga i za Negoviot narod Izrail sekoj den, 60 ta da go poznaat site narodi deka Gospod e Bog, i deka nema drug osven Nego. 61 Srceto va{e neka bide napolno predadeno na Gospod, na{iot Bog za da odite po naredbite Negovi i da gi pazite zapovedite Negovi, kako denes.
56
nuvaa i jadea, i pieja i se molea pred 9,3 Gospod, na{iot Bog, vo izgradeniot 8,29 hram sedum dena i u{te sedum dena, 5 2,4 odnosno ~etirinaeset dena. 66 Vo osmiot den Solomon go ras6-7 pu{ti narodot. Site go blagoslovija 5 Mojs 6,2 carot i si otidoa po {atorite svoi, 10,13 28,15 raduvaj}i se i veselej}i se vo srceto Er 26,4-6 svoe za seto dobro {to Gospod mu go napravi na Svojot sluga David i na Svojot narod Izrail. Bog mu se javuva na Solomon po vtor pat Otkako Solomon ja zavr{i gradbata na Gospodoviot hram, na carskiot dom i s# {to be{e posakal da napravi, 2 Gospod povtorno mu se javi na Solomon, kako {to mu se be{e javil vo Gavaon. 3 I Gospod mu re~e: Jas ja ~uv tvojata molitva i tvojata molba, za koja Me mole{e (i napraviv s# spored tvojata molitva), go osvetiv toj hram {to go izgradi ti za da bide zasekoga{ imeto Moe tamu doveka, i o~ite Moi, i srceto Moe }e bidat tamu vo site dni. 4 A ti, ako odi{ pred Moeto lice, kako {to ode{e tatko ti David, so ~isto srce i so pravina, ispolnuvaj}i s# {to sum ti zapovedal, i ako gi pazi{ Moite uredbi i Moite zakoni, 5 Jas }e go postavam tvojot carski tron nad Izrail zasekoga{, kako {to mu rekov na tatko ti David, velej}i: Nikoga{ nema da nedostasuva od tebe ma`, koj sedi na prestolot Izrailev. 6 Ako vie i sinovite va{i otstapite od Mene i ne gi pazite Moite zapovedi i Moite uredbi {to sum vi gi dal, i ako trgnete i po~nete da sluìte na drugi bogovi i da im se poklonuvate, 7 Jas }e go istrebam Izrail od liceto na zemjata {to sum mu ja dal, i hramot {to sum go posvetil na Moeto ime, }e go otfrlam od liceto Svoe, i Izrail }e stane za prikaz i za podbivawe kaj site narodi.
(2 Let 7,11-22)
Posvetuvawe na hramot (2 Let 7,4-10) Toga{ carot i site Izrailci so nego, Mu prinesoa `rtvi na Gospod. 63 Solomon zakla kako `rtva za pomiruvawe {to Mu ja prinese na Gospod, dvaeset i dve iljadi krupen dobitok i sto dvaeset iljadi siten dobitok. Taka carot i site sinovi Izrailevi Mu Go osvetija hramot na Gospod. 64 Vo istiot den carot go osveti sredniot del na dvorot, koj e pred hramot Gospodov, prinesuvaj}i sepalenici i prinosi i prinesuvaj}i go lojot od `rtvite za pomirenie, bidej}i bronzeniot `rtvenik {to e pred Gospod, be{e mal da gi sobere sepalenicite, prinosite i lojot od `rtvite za pomiruvawe. 65 Taka Solomon napravi praznik i siot Izrail so nego sobor golem, koj se be{e sobral od Emat do egipetskiot potok, pred Gospod, na{iot Bog; praz62
389
TRETA KNIGA CARSTVA
I za toj visok hram, sekoj {to }e mine pokraj nego, }e se vxa{i, }e potsvirne i }e re~e: zo{to li postapil Gospod taka so ovaa zemja i so ovoj hram? 9 I }e re~at: zatoa {to tie Go osta16 3,1 vija Gospod, svojot Bog, Koj gi izvede tatkovcite nivni od egipetskata zemja, i se privrzaa kon drugi bogovi, im se poklonuvaa i im sluèa, zatoa Gospod im go isprati ova zlo!
8
5 Mojs 28,37 Er 18,16 24,9 49,17 50,13
Solomonovite dela (2 Let 8,1-18) Otkako izminaa dvaeset godini, vo tekot na koi Solomon izgradi dva doma, domot Gospodov i carskiot dom, 11 za koi tirskiot car Hiram mu nabavuva{e na Solomon kedrovo drvo i kiparisovo drvo i zlato spored èlbata negova, car Solomon mu dade na Hiram dvaeset gradovi vo galilejskata zemja. 12 I Hiram izleze od Tir da gi pregleda gradovite {to mu gi dade Solomon, i tie ne mu se dopadnaa. 13 Zatoa toj re~e: Kakvi se tie gradovi {to ti, brate moj, mi gi dade? I gi nare~e zemja Kavul, kako {to se narekuvaat i denes. 14 A Hiram mu be{e ispratil na carot sto i dvaeset kikari zlato. 15 Ottuka i raspredelbata za danokot {to go naloì Solomon za da go izgradi hramot Gospodov i svojot dom, Milo i yidovite erusalimski, Asor i Megido i Gezer. 16 Faraonot, egipetskiot car, be{e do{ol i go prezel Gezer, i so ogan go be{e izgorel, a Hanancite {to ìveeja vo gradot, gi be{e ubil, i go be{e dal kako miraz na }erka si, Solomonovata èna. 17 I toga{ Solomon go izgradi Gezer i Dolni Vetoron, 18 Vaalat, Tadmor vo pustinata, 19 i site gradovi ìtnici {to gi ima{e Solomon, i gradovite za kolite, gradovite za kowicata i s# ona {to Solomon saka{e da izgradi vo Erusalim,
10
na Livan i po celata zemja na svoeto vladenie. 20 Site lu|e, ostanati od Amorejcite, Hitijcite, Perizijcite, Hanancite, Evejcite, Jevusijcite i Gergesejcite, koi ne bea od Izrailevite sinovi, 21 decata nivni, ostanati po niv vo zemjata, koi Izrailevite sinovi ne moèa da gi istrebat, Solomon gi napravi podani~ki rabotnici, kakvi {to se i denes. 22 A sinovite Izrailevi Solomon gi prave{e rabotnici; tie bea negovi vojnici, sluìteli, velikodostojnici, vojskovodci i zapovednici na negovite koli i na negovite kowanici. 23 Glavnite, pak, rasporednici nad Solomonovite raboti, odnosno upravnicite na narodot {to ja izvr{uvaa rabotata, bea petstotini i pedeset. 24 Faraonovata }erka premina od Davidoviot grad vo svojot dom {to go izgradi Solomon za nea. Potoa toj go izgradi Milo. 25 Solomon prinesuva{e tripati godi{no sepalenici i `rtvi za mir na `rtvenikot {to Mu go be{e izgradil na Gospod, i kade{e vrz nego pred Gospod. Taka zavr{i gradbata na domot. 26 Car Solomon napravi isto taka i korabi vo Ecjon-Gever, koj e kaj Elat, na bregot na Crvenoto More, vo zemjata Edom. 27 I Hiram isprati na tie korabi svoi podanici korabari {to go znaat moreto, zaedno so Solomonovite podanici; 28 tie otidoa vo Ofir i zedoa ottamu ~etiristotini i dvaeset kikari zlato i mu go donesoa na car Solomon. Caricata od Sava vo poseta kaj Solomon Savskata carica, otkako slu{na za slavata Solomonova i za imeto na Gospod, dojde da go ispita so gatanki. 2 Taa dojde vo Erusalim so mnogu golemo bogatstvo: kamilite bea natovareni so blagoprijatni mirisi, so
20
Sud 3,3-5
21
5 Mojs 2,34 20,16-18
24-25
2 Let 8, 11-12
27-28
2 Let 8, 17-18
28
10,11 22,49 1 Mojs 10,29 Is 13,12 Ps 44,9 Jov 22,24 28,16 1 Let 1,23 29,4 2 Let 8,18 9,10 Tov 13,17 Sir 7,18
10,1
Sud 14, 12-18 Mt 12,42
10
(2 Let 9,1-12)
390
TRETA KNIGA CARSTVA
mnogu zlato i skapoceni kamewa; taa dojde kaj Solomon i govore{e so nego za s# {to $ be{e na srceto. 3 Solomon $ gi objasni site nejzini zborovi, i nema{e ni{to nepoznato za carot {to ne $ go objasni. 4 Savskata carica ja vide seta mudrost na Solomon, i domot {to toj go be{e izgradil, 5 i jadewata na trpezata negova, i ìveali{tata na slugite negovi, i drèweto na slugite negovi, oblekata nivna i peharnicite negovi, i sepalenicite negovi {to gi prinesuva{e vo hramot Gospodov. I pove}e ne moè{e da se vozdrì, 6 pa mu re~e na carot: Vistina e ona {to go bev slu{ala vo svojata zemja za tvoite dela i za tvojata mudrost; 7 no ne veruvav na zborovi, dodeka ne dojdov, i ne vidoa o~ite moi: i, ete, mene ni polovinata ne mi be{e re~eno; mudrost i bogatstvo ti ima{ pove}e otkolku {to sum slu{ala. 8 Blaèni se tvoite lu|e, blaèni se i tie tvoi slugi {to stojat pred tebe sekoga{ i ja slu{aat tvojata mudrost! 9 Blagosloven da e Gospod, tvojot Bog, Koj blagovoli da te postavi na Izraileviot prestol! Gospod, poradi ve~nata Svoja qubov kon Izrail, te postavi za car za da vr{i{ sud i pravda. 10 I taa mu podari na carot sto i dvaeset kikari zlato i golemo mnoèstvo blagoprijatni mirisi i skapoceni kamewa; nikoga{ u{te ne bea donesuvani tolku mnogu blagoprijatni mirisi, kolku {to savskata carica mu podari na carot Solomon. 11 I Hiramovite korabi {to nosea zlato od Ofir, donesoa od Ofir golemo mnoèstvo almugovo drvo i skapoceni kamewa. 12 I carot napravi od toa skapoceno almugovo drvo potpirki za hramot Gospodov i za carskiot dom, i harfi i psaltiri za peja~ite. Nikoga{ ne be{e donesuvano tolku almugovo drvo i ne be{e videno do toj den. 13 Toga{ carot Solomon $ dade na savskata carica s# {to taa poèla i {to posaka, posebno od ona {to car Solomon $ go podari so racete svoi. I 21 se vrati taa vo svojata zemja, taa i site Sir 47,18 nejzini slugi. 22 Bogatstvoto na carot Solomon (2 Let 1,14-17; 9,13-28)
14 22,49 Is 2,16 23,1.14 60,9 Ez 27,25 Ps 47,7 2 Let 9,21 20,36-37
Zlatoto {to mu doa|a{e na Solomon sekoja godina, teè{e {estotini {eeset i {est kikari, 23 15 osven ona {to se dobiva{e od razSir 47,16 nesuva~ite na stoka i od trguvaweto na trgovcite i od site arapski carevi i od oblasnite upravnici. 16 Carot Solomon napravi dveste golemi {tita od kovano zlato, po {estotini {ekeli zlato se potro{eni za sekoj {tit; 17 i trista pomali {tita od kovano zlato, od po tri mini zlato za sekoj {tit; i carot gi postavi vo domot od levanonsko drvo. 18 Carot napravi i golem prestol od slonova koska i go obloì so ~isto zlato; 19 pred prestolot ima{e {est skalila; odzadi vrvot na prestolot be{e kruèn, i od dvete strani na sedi{teto ima{e potpirki, a do potpirkite stoeja dva lava; 20 i u{te dvanaeset lava stoeja tamu od dvete strani na {este skalila. Sli~no ne{to nemalo ni vo edno drugo carstvo. 21 Site sadovi za piewe kaj car Solomon bea zlatni, i site sadovi vo domot od levanonsko drvo bea od ~isto zlato; ni{to nema{e od srebro, za{to vo dnite na Solomon srebroto ne se smeta{e za ne{to vredno; 22 carot ima{e na moreto tar{i{ki korabi zaedno so Hiramovite korabi i vo tri godini edna{ doa|aa tar{i{kite korabi i donesuvaa zlato i srebro, slonova koska, majmuni i pauni. 23 Car Solomon gi nadminuva{e site zemni carevi po bogatstvoto i mudrosta. 24 I site zemni carevi sakaa da go vidat Solomon za da ja poslu{aat mudrosta negova, koja Bog ja be{e stavil vo srceto negovo.
391
TRETA KNIGA CARSTVA
I tie mu prinesuvaa, sekoj od sebesi, dar: srebreni sadovi, obleka, oru`je i blagoprijatni mirisi, kowi i maski sekoja godina. 26 Solomon taka nasobra kowi i kowanici; toj ima{e ~etirieset iljadi 11,2 koli i dvanaeset iljadi kowanici, koi 2 Mojs 23,31-33 gi rasporedi po gradovite, kade {to mu 34,12-16 5 Mojs 7, bea kolite i kaj carot vo Erusalim. 26a) Toj vladee{e nad site moriwa od 1-4 Rekata do filistejskata zemja i do predelite na Egipet. 27 Carot napravi vo Erusalim da ima srebro kolku i obi~nite kamewa, a kedrovo drvo kako divite smokvi {to rastea po nizinite. 28 Kowi, pak, donesuvaa za carot Solomon od Egipet i od Kive; carskite trgovci gi kupuvaa po opredelena cena. 29 Kupena i donesena do Egipet edna kola ~ine{e {estotini {ekeli srebro, a kow, sto i pedeset. Na ist na~in tie so svoi race im go dostavuvaa seto toa na hitiskite i na aramejskite carevi.
25 5,6 5 Mojs 17,16 2 Let 1, 14-17
26
Solomon otstapuva od Gospod Carot Solomon zasaka, osven faraonovata }erka, i mnogu èni tu|inki Moavki, Amonki, Edomki, Sidonki i Hitijki, 2 od onie narodi, za koi Gospod im be{e rekol na Izrailevite sinovi: ne vleguvajte kaj niv, i tie da ne vleguvaat kaj vas za da ne go priklonat srceto va{e kon svoite bogovi. Kon niv se prilepi Solomon so qubovta svoja. 3 Toj ima{e sedumstotini èni i trista nalo`nici; i negovite èni go razvratija srceto negovo. 4 Koga Solomon ostare, negovite èni go priklonija srceto negovo kon drugi bogovi, i srceto negovo ne be{e napolno predadeno na negoviot Gospod Bog, kako srceto na tatko mu David. 5 I Solomon po~na da $ sluì na A{tarta sidonskata boginka, i na Milkom, odvraten amonski bog. 6 I Solomon go vr{e{e ona {to be{e neugodno pred o~ite na Gospod, i ne go
11
(2 Let 11,18-12,1)
slede{e napolno Gospod kako tatko mu 9 3,5 David. 9,2 7 Toga{ Solomon izgradi mnoguboè~ko svetili{te na Hamos, moavsko 15-16 2 Car 8, pagansko boèstvo, na planinata {to e 13-14 sproti Erusalim, i na Moloh, gnasen bog na Amonievite sinovi. 8 Taka napravi toj za site svoi èni tu|inki, koi kadea i prinesuvaa `rtvi na svoite bogovi. 9 I Gospod se razgnevi na Solomon poradi toa {to go otstrani srceto svoe od Gospod, Bog Izrailev, Koj na dvapati mu se be{e javuval 10 i mu be{e zapovedal da ne odi po drugi bogovi; no toj ne go ispolni toa {to mu go be{e zapovedal Gospod Bog. 11 Toga{ Gospod mu re~e na Solomon: Zatoa {to toa se vr{i kaj tebe, i ti ne go za~uva Mojot zavet i Moite naredbi {to ti gi bev zapovedal, }e go odzemam carstvoto od tebe i }e go dadam na tvojot sluga; 12 no vo tvoite dni Jas nema da go napravam ova poradi tatko ti David: od racete na sinot tvoj }e go odzemam; 13 no nema celoto carstvo da go odzemam: edno pleme }e mu dadam na sinot tvoj zaradi Mojot sluga David i zaradi Erusalim {to sum go izbral. Solomonovite neprijateli I Gospod mu podigna na Solomon protivnik Edomecot Adad, koj be{e od edomski carski rod. 15 Koga David be{e vo Edom i vojskovodecot Joav dojde da gi pogrebe ubienite, otkako be{e ispotepal s# {to e ma{ko vo Edom, 16 bidej}i Joav i site Izrailci prestojuvaa tamu {est meseci, dodeka ne istrebija s# ìvo vo Edom, 17 toga{ Adad izbega vo Egipet i so nego nekolkumina Edomci {to bea sluèle kaj tatko mu; Adad toga{ be{e dete. 18 Koga trgnaa od Midjan, tie dojdoa vo Faran i zedoa so sebe lu|e od Faran i stignaa vo Egipet kaj faraonot egipetskiot car; (Adad vleze kaj faraonot), i toj mu dade dom, mu odredi plata i mu dade zemja.
14
392
TRETA KNIGA CARSTVA
23-24
2 Car 8,3-8
Adad se zdobi so golema milost kaj faraonot, taka {to go oèni so sestra28 ta na èna si, sestra na caricata Tah5,27-32 penesa. 20 Tahpenesinata sestra mu rodi sin Genuvat. Tahpenesa go vospituva{e vo faraonoviot dom; i Genuvat ìvee{e vo faraonoviot dom zaedno so faraonovite sinovi. 21 Koga Adad slu{na deka David po~inal kaj tatkovcite svoi i deka vojvodata Joav umrel, mu re~e na faraonot: Pu{ti me da pojdam vo zemjata svoja? 22 Faraonot mu re~e: Zar si nezadovolen od mene, pa saka{ da odi{ vo zemjata svoja. Toj odgovori: Ne, no pu{ti me. (I Adad se vrati vo svojata zemja). 23 Gospod krena protiv Solomon i drug protivnik Rezon, Elijadoviot sin, koj be{e izbegal od svojot gospodar Adraazar, covskiot car, 24 i, otkako sobra okolu sebesi lu|e, stana stare{ina na ~eta, otkako David go be{e pobedil Hadadezera; i tie otidoa vo Damask, se nastanija tamu i gospodarea vo Damask. 25 Toj be{e protivnik na Izrail vo tekot na site dni na Solomon. Osven zloto, izvr{eno od Adad, toj sekoga{ mu prave{e pakost na Izrail i stana aramejski car.
19
Buntot na Jerovoam (2 Let 9,29-31) 26 Protiv Solomon krena raka i negoviot sluga Jerovoam, sinot na Navat, Efratec od Cereda, ~ija majka be{e vdovica i se vika{e Sarua. 27 Eve po koj povod toj krena raka protiv carot: Solomon go grade{e Milo, gi poprava{e urnatinite vo gradot na tatko si David. 28 Jerovoam be{e silen ~ovek. Solomon, otkako zabeleà deka toa mom~e go biva za rabota, go postavi za nadzornik nad zadolènite rabotnici od Josifoviot dom. 29 Vo ona vreme na Jerovoam mu se slu~i da izleze od Erusalim; po patot go sretna prorokot Ahija Silomec, oble~en vo nova obleka. Tie bea samo dvajcata vo poleto.
I Ahija ja zede novata obleka {to be{e na nego, ja raskina na dvanaeset delovi, 31 i mu re~e na Jerovoam: Zemi si deset delovi, za{to taka veli Gospod, Bog Izrailev: Ete go istrgnuvam carstvoto od rakata na Solomon i deset plemiwa ti davam tebe, 32 i edno pleme }e mu ostane nemu zaradi Mojot sluga David i zaradi gradot Erusalim {to go izbraa od site Izrailevi plemiwa! 33 Ova e poradi toa {to tie Me ostavija i po~naa da $ se poklonuvaat na A{tarta, sidonskata boginka, i na Hamos, moavskiot bog, i na Milkom, amonskiot bog, i ne odea po Moite pati{ta za da go vr{at ona {to e ugodno pred Moite o~i, i da gi pazat Moite naredbi i Moite zapovedi, kako tatko mu David. 34 Jas ne go odzemam celoto carstvo od rakata negova, tuku go ostavam da vladee do krajot na svojot ìvot zaradi Mojot sluga David, kogo go izbrav i koj gi paze{e Moite zapovedi i Moite naredbi; 35 no }e go odzemam carstvoto od rakata na sinot negov i deset plemiwa od nego }e ti gi dadam tebe; 36 a na sinot negov }e mu dadam edno pleme za da ostane svetiloto na Mojot sluga David vo site dni pred liceto Moe vo gradot Erusalim {to go izbrav za da ostane zasekoga{ tamu imeto Moe. 37 Tebe te izbiram, i ti }e vladee{ so s# {to }e posaka du{ata tvoja, i ti }e bide{ car nad Izrail; 38 i ako pazi{ na s# {to }e ti zapovedam, ako odi{ po pati{tata Moi i ako go vr{i{ ona {to e ugodno pred o~ite Moi, pazej}i gi Moite naredbi i Moite zapovedi, kako {to prave{e Mojot sluga David, Jas }e bidam so tebe i }e ti vozdignam krepok dom, kako {to mu sozdadov na David, i }e ti go dadam Izrail; 39 }e go ponizam Davidoviot rod za toa, no ne zasekoga{. 40 A Solomon saka{e da go ubie Jerovoam, no Jerovoam stana, ta izbega vo Egipet kaj [i{ak, egipetskiot car, i
30
31
22,11 Is 20,1-4 Er 19,1-11 27,1-8 Ez 5,1-12
32
11,13
33
11,5-7
36
15,4 2 Car 21,27 4 Car 8,19 2 Let 21,7 Sir 47,22
39
Is 11,13-14 Er 3,18 Ez 37,15-24 Os 2,1 Mih 2,12
40
14,25-26
393
TRETA KNIGA CARSTVA
ìvee{e vo Egipet do smrtta Solomonova. 41 Drugite dela na Solomon i s# {to vr{e{e toj, i mudrosta negova, se opi{ani vo Knigata na delata Solomonovi. 42 Vremeto, vo koe Solomon caruva{e vo Erusalim nad celiot Izrail, be{e ~etirieset godini. 43 I Solomon po~ina kaj tatkovcite svoi i be{e pogreban vo gradot na tatko si David; a mesto nego se zacari sinot negov Rovoam. Sobirot vo Sihem Rovoam otide vo Sihem, bidej}i vo Sihem bea do{le site Izrailci za da go zacarat. 2 Za toa slu{na Navatoviot sin Jerovoam, koga se nao|a{e u{te vo Egipet, kade {to be{e izbegal od carot Solomon, i se vrati od Egipet; 3 ispratija po nego i go povikaa. Toga{ Jerovoam i celoto izrailsko sobranie dojdoa i mu govorea na carot Rovoam, velej}i: 4 Tvojot tatko ni naloì teòk tovar, ti, pak, olesni ni go èstokoto ropstvo od tatko ti i te{kiot tovar {to toj ni go naloì, pa toga{ }e ti sluìme. 5 Toj im odgovori: Odete si, po tri dena dojdete pak kaj mene. I narodot se razotide. 6 Carot Rovoam se sovetuva{e so starcite, koi bea kaj tatko mu Solomon, dodeka be{e ìv, i re~e: Kako }e me posovetuvate da mu odgovoram na ovoj narod? 7 Tie mu odgovorija, i rekoa: Ako ti denes im bide{ sluga na ovie lu|e i im usluì{, ako gi zadovoli{ i im govori{ dobri zborovi, tie }e ti bidat slugi vo site dni. 8 No toj ne go poslu{a sovetot {to mu go bea dale starcite, i se sovetuva{e so mladite, koi bea porasnale zaedno so nego i koi bea kaj nego, 9 i im re~e: [to }e me posovetuvate da im odgovoram na onie lu|e {to mi (2 Let 10,1-15) rekoa i kaàa: olesni ni go jaremot 12,13 Sir 47,23 {to ni go naloì tatko ti? 10 Mladite, porasnati zaedno so nego, 16 mu odgovorija i rekoa: Vaka kaì im 2 Car 20,1 na tie lu|e {to ti rekle: tvojot tatko ni naloì teòk jarem, ti, pak, olesni ni, kaì im: maliot prst mi e podebel od bedrata na tatko mi; 11 i taka, ako tatko mi vi stavil teòk jarem, jas u{te pove}e }e go nate`nam va{iot jarem; tatko mi ve kaznuva{e so kam{ici, jas, pak, }e ve kaznuvam so kam{ici so èlezni bocki. 12 Jerovoam, i site lu|e, dojdoa kaj Rovoam na tretiot den, kako {to im be{e zapovedal carot, velej}i: Dojdete kaj mene na tretiot den. 13 I carot grubo mu odgovori na narodot i ne go poslu{a sovetot {to mu go bea dale starcite. 14 I govore{e spored sovetot na mladite i re~e: Tatko mi vi naloìl teòk tovar, jas, pak, }e go zgolemam va{iot tovar; tatko mi ve kaznuva{e so kam{ici, jas, pak, }e ve kaznuvam so kam{ici so èlezni bocki. 15 I carot ne go poslu{a narodot, za{to taka be{e sudeno od Gospod za da se ispolni zborot Negov {to go be{e izrekol Gospod preku Ahija Silomecot na Navatoviot sin Jerovoam. Razdeleno carstvo (2 Let 10,16-11,4) I site Izrailci vidoa deka carot ne gi poslu{a. Toga{ lu|eto mu odgovorija na carot i rekoa: Kakov del imame kaj David? Za nas nema del kaj sinot na Jesej; po {atorite svoi, Izraile! Gledaj si go svojot dom, Davide! I Izrail se razotide po {atorite svoi. 17 Rovoam caruva{e samo nad Izrailevite sinovi {to ìveeja vo Judinite gradovi. 18 I carot Rovoam go isprati Hadoram, upravnikot nad danocite; no site Izrailci go zatrupaa so kamewa, i toj umre, a carot Rovoam brzo se ka~i vo kola za da izbega vo Erusalim.
16
12
394
TRETA KNIGA CARSTVA
I taka Izrail se odmetna od Davidoviot dom i do denes. 20 Koga site Izrailci slu{naa deka 28 2 Mojs Jerovoam se vratil od Egipet, isprati32,4.8 Sir 47,23 ja i go povikaa vo sobranieto i go zacarija nad site Izrailci. So Davi29 doviot dom ne ostana nikoj, osven ple1 Mojs 12,8 28,19 meto Judino (i Venijaminovo). Amos 5,5 21 Rovoam, otkako pristigna vo Eru7,13 salim, sobra od celiot Judin dom i od plemeto Venijaminovo sto i osumdeset iljadi odbrani vojnici za da vojuvaat protiv Izraileviot dom i da mu go vozvratat carstvoto na Solomonoviot sin Rovoam. 22 I dojde slovo Bo`jo kon [emaja, ~ovek Bo`ji, i be{e re~eno: 23 Kaì mu na Solomonoviot sin Rovoam, carot judejski, i na celiot Judin i Venijaminov dom i na drugiot narod: 24 vaka veli Gospod: Ne odete i ne po~nuvajte vojna protiv va{ite bra}a, Izrailevite sinovi; vratete se sekoj vo domot svoj, bidej}i toa be{e od Mene. I tie gi poslu{aa Gospodovite zborovi i se vratija doma spored slovoto Gospodovo. 25 Jerovoam go izgradi Sihem na Efremovata Gora i se naseli vo nego; ottamu trgna i go izgradi Penuel.
19 Sir 47,21
19
I izgradi idolsko svetili{te i 13,2 Car postavi od narodot sve{tenici, koi ne 4 23,15-16 bea od Levievite sinovi. 32 Jerovoam vostanovi praznik vo 4 Zah 11,17 osmiot mesec na petnaesettiot den, Mt 12,10 sli~en na onoj praznik, kakov {to ima{e vo Judeja, i prinesuva{e `rtvi na `rtvenikot; toa go napravi i vo Vetil za da im se prinesuvaat `rtvi na teliwata {to gi napravi. I postavi vo Vetil sve{tenici vo idolskite svetili{ta {to gi be{e izgradil,
31
Osuda na idolopoklonstvoto vo Vetil

33 i prinese `rtvi na `rtvenikot {to be{e go izgradil vo Vetil, vo petnaesettiot den od osmiot mesec, mesec {to proizvolno go opredeli; i ustanovi praznik za sinovite Izrailevi i pristapi kon `rtvenikot za da prekadi.
Prestapot na Jerovoam I Jerovoam si govore{e vo srceto svoe: Carstvoto moè pak da premine kon Davidoviot dom, 27 ako ovoj narod odi vo Erusalim da prinesuva `rtvi vo domot Gospodov, toga{ srceto na toj narod }e se svrti kon svojot gospodar Rovoam, carot judejski, }e me ubijat i }e se vratat kaj Rovoam, carot judejski. 28 I carot, otkako se posovetuva, napravi dve zlatni teliwa, i mu re~e na narodot: Ne vi treba da odite vo Erusalim; eve gi tvoite bogovi, Izraile, koi te izvedoa od egipetskata zemja. 29 I edniot go postavi vo Vetil, a drugiot vo Dan. 30 Toa predizvika grev, za{to narodot po~na da odi kaj edniot od niv duri vo Dan (i go ostavija hramot Gospodov).
26
I ete, spored slovoto Gospodovo, dojde eden Bo`ji ~ovek od Judeja vo Vetil vo ona vreme, koga Jerovoam stoe{e pred `rtvenikot za da prekadi. 2 I proiznese kon `rtvenikot slovo Gospodovo, velej}i: @rtveniku, `rtveniku! Vaka veli Gospod: ete, vo Davidoviot dom }e se rodi sin po ime Jo{ijahu; toj }e gi prinese vrz tebe vo `rtva idolskite sve{tenici {to kadat vrz tebe, i }e izgori vrz tebe ~ove~ki koski. 3 I vo onoj den toj pokaà znak, velej}i: A, eve, znak deka Gospod go rekol toa: ovoj `rtvenik }e se urne, i pepelta {to e na nego, }e se razvee. 4 Koga carot Jerovoam go slu{na slovoto na Bo`jiot ~ovek, izgovoreno pred `rtvenikot vo Vetil, ja pruì rakata od `rtvenikot i re~e: Fatete go! Toga{ rakata negova {to ja be{e pruìl kon nego, se zdrvi i ne moè{e da ja trgne kon sebesi. 5 I `rtvenikot se urna, i pepelta od `rtvenikot se razvea, spored znakot, daden od Bo`jiot ~ovek preku slovoto Gospodovo.
13
395
TRETA KNIGA CARSTVA
8
4 Mojs 22,17-18
I carot Jerovoam mu re~e na Bo`jiot ~ovek: Umilostivi go liceto na Gospod, tvojot Bog, i pomoli se za mene, pa da mi se povrati rakata. ôvekot Bo`ji go umilostivi liceto Gospodovo, i rakata se povrati i stana kako porano. 7 Toga{ carot mu re~e na Bo`jiot ~ovek: Dojdi so mene doma da se potkrepi{; }e ti dadam da jade{, i }e ti donesam podarok. 8 No Bo`jiot ~ovek mu odgovori na carot: Da mi dade{ i polovina od domot svoj, nema da dojdam so tebe, nema da jadam leb i nema da pijam voda vo toa mesto, 9 za{to taka mi e zapovedano preku slovoto Gospodovo: ne jadi tamu leb, ne pij voda i ne se vra}aj po patot, po koj si odel. 10 I toj trgna po drug pat i ne se vrati po onoj pat, po koj be{e do{ol vo Vetil.
6
tamu, i ne se vra}aj po patot, po koj si 18 Gal 1,8 odel. 18 Toj mu re~e: I jas sum takov pro- 22 rok kako tebe i angelot mi govore{e Is 14,19 Er 8,1-2 preku slovoto Gospodovo i re~e: vrati go vo domot svoj; neka kasne leb i neka 24 20,36 pie voda. No toj go izlaga. 4 Car 2,24 19 I onoj se vrati so nego, kasna leb 17,25 vo ku}ata negova i se napi voda. Prorokot e osuden Koga tie u{te sedea na trpezata, dojde slovoto Gospodovo kon prorokot {to go be{e vratil. 21 I toj izgovori kon Bo`jiot ~ovek {to be{e do{ol od Judeja i re~e: Vaka veli Gospod: zatoa {to ne se pokori na ustata Gospodova i ne ja zapazi zapovedta {to ti ja be{e dal Gospod, Bog tvoj, 22 tuku se vrati, jade{e leb i pie{e voda na ova mesto, za koe Toj ti be{e rekol ne jadi leb i ne pij voda, teloto tvoe nema da vleze vo grobnicata na tatkovcite tvoi. 23 Otkako toj jade{e leb i se napi voda, toj go osedla magareto za prorokot {to go be{e vratil. 24 I toj si zamina. Na patot go sretna lav i go umrtvi. Teloto mu leè{e ispruèno na patot; magareto, pak, stoe{e do nego, a lavot stoe{e do teloto. 25 I ete, minuva~ite go vidoa teloto, ispruèno na patot, i lavot kako stoi do teloto; i otidoa, ta raskaàa vo gradot, vo koj ìvee{e prorokot starec. 26 Otkako go slu{na toa prorokot {to go be{e vratil od patot, re~e: Toa e onoj ~ovek Bo`ji {to ne ja poslu{a ustata Gospodova; Gospod go predade na lav {to go napadnal i go usmrtil, spored slovoto Gospodovo {to mu be{e kaàno. 27 I im re~e na sinovite svoi: Osedlajte mi go magareto. I go osedlaa. 28 Toj otide i go najde teloto negovo ispruèno na patot; a magareto i lavot stoeja do teloto; lavot ne be{e go izel teloto i ne be{e go raskinal magareto.
20
Neposlu{niot prorok Vo Vetil ìvee{e eden prorok starec. Sinovite negovi dojdoa i mu raskaàa s# {to be{e napravil onoj den Bo`jiot ~ovek vo Vetil; tie mu gi raskaàa na tatko si i zborovite {to toj mu gi be{e kaàl na carot. 12 I tatko im gi pra{a: Po koj pat si otide? A sinovite mu pokaàa, po koj pat trgna Bo`jiot ~ovek {to do{ol od Judeja. 13 Toga{ toj im re~e na sinovite svoi: Osedlajte mi go magareto. Tie mu go osedlaa magareto, i toj se ka~i na nego. 14 I trgna po Bo`jiot ~ovek, i go najde kako sedi pod eden dab, i go pra{a: Ti li si Bo`jiot ~ovek {to dojde od Judeja? Toj odgovori: Jas sum. 15 Toga{ mu re~e: Dojdi kaj mene doma i kasni leb. 16 Toj mu odgovori: Ne moàm da se vratam so tebe i da dojdam kaj tebe; nema da jadam leb i nema da pijam voda kaj tebe vo ova mesto, 17 za{to preku slovoto Gospodovo mi e re~eno: ne jadi leb i ne pij voda
11
396
TRETA KNIGA CARSTVA
Toga{ prorokot go krena teloto na ~ovekot Bo`ji, go stavi na magareto i go odnese nazad. I prorokot starec 14,2 trgna kon svojot grad za da go opla~e i 11,29-39 pogrebe. 22,30 30 I go poloì teloto negovo vo svo1 Car 28,8 jata grobnica i pla~e{e za nego: Lele, bratu moj! 31 Otkako go pogreba, toj im re~e na svoite sinovi: Koga }e umram, pogrebete me vo grobnicata, vo koja e pogreban Boìjot ~ovek, do negovite koski poloète gi moite koski, 32 za{to }e se ispolni slovoto {to po zapoved na Gospod toj go kaà za `rtvenikot vo Vetil i za site idolski svetili{ta vo samarjanskite gradovi. 33 I po ovoj nastan Jerovoam ne se odvrati od svojot lo{ pat, tuku prodolì da postavuva idolski sve{tenici od narodot; kogo saka{e, nego go posvetuva{e, i toj stanuva{e idolski sve{tenik. 34 Toa go vode{e Jerovoamoviot dom vo grev, kon propast i kon istrebuvaweto negovo od liceto na zemjata.
29 12,31
33
Vo ona vreme se razbole Jerovoamoviot sin Avija. 2 I Jerovoam $ re~e na èna si: Stani i preoble~i se za da ne te poznaat deka si Jerovoamova èna, pa odi vo Silom. Tamu e prorokot Ahija {to mi pretskaà deka }e bidam car na ovoj narod. 3 Zemi so sebe za Bo`jiot ~ovek deset leba, pitki i grne med, pa odi kaj nego; toj }e ti kaè {to }e stane so deteto. 4 Jerovoamovata èna taka napravi: stana, otide vo Silom i vleze vo ku}ata na Ahija. A Ahija ve}e ne moè{e da gleda, za{to o~ite mu bea stanale nepodvi`ni od starost. 5 Toga{ Gospod mu re~e na Ahija: Ete, Jerovoamovata èna doa|a da te pra{a za svojot sin, bidej}i e bolen; kaì $ taka i taka; }e ti dojde prepravena kako da e nekoja druga. 6 Ahija {tom go slu{na {umot od nejzinite ~ekori, koga vleze niz vratata, re~e: Vlezi, Jerovoamova èno;
14
Vladeeweto na Jerovoam Prvi
zo{to treba{e da se preprava{ vo dru- 10 ga èna? Jas sum praten da ti kaàm 15,29 16,3.11 zlo. Sud 9,5 7 Odi i kaì mu na Jerovoam: vaka 4 Car 10, 1-17 veli Gospod, Bog Izrailev: Jas te iz- 11,1 dignav od sredinata na prostiot narod 11 i te postaviv za voda~ na Mojot narod 16,4 21,24 Izrail, 8 go odzedov carstvoto od Davidoviot dom i ti go dadov tebe; no ti ne si takov, kakov {to be{e Mojot sluga David, koj gi paze{e zapovedite Moi i koj Me slede{e od s# srce, vr{ej}i go samo ona {to e ugodno pred o~ite Moi; 9 ti postapuva{ polo{o od site {to bea pred tebe, i otide, ta si napravi drugi bogovi i idoli za da Me drazni{, a Mene me otfrli zad grbot svoj, 10 zatoa Jas }e ispratam zlo vrz Jerovoamoviot dom i }e go istrebam kaj Jerovoam s# {to e ma{ko, i onoj {to e rob i onoj {to e sloboden vo Izrail, i }e go is~istam Jerovoamoviot dom sosema, kako {to ~istat |ubre; 11 koj od Jerovoamoviot dom }e umre vo grad, nego ku~iwata }e go izedat, a koj }e umre vo poleto, nego pticite nebeski }e go iskolvaat; taka veli Gospod. 12 Stani, pa odi vo domot svoj; i {tom nogata tvoja }e stapne vo gradot, deteto }e umre; 13 site Izrailci }e go opla~at i }e go pogrebat, za{to samo toa od Jerovoamoviot dom }e vleze vo grob, bidej}i samo vo nego, od celiot Jerovoamov dom, se najde ne{to dobro pred Gospod, Izraileviot Bog. 14 I Gospod }e Si izdigne nad Izrail car, koj }e go istrebi Jerovoamoviot dom vo onoj den; i {to? eve denes! 15 I Gospod }e go porazi Izrail, i toj }e bide kako trska, koja se lula vo vodata, i }e gi isfrli Izrailcite od ovaa ubava zemja {to im ja dade na tatkovcite nivni, i }e gi rasfrli zad Rekata, poradi toa {to si napravija idoli i Go gnevea Gospoda; 16 i }e go napu{ti Gospod Izrail poradi grevovite na Jerovoam {to sam si gi napravi, i so koi go navede vo grev Izrail.
397
TRETA KNIGA CARSTVA
21-22
2 Let 12,13-14
22
5 Mojs 32,16-17
23
Er 2,20 3,6 17,2
24
15,12 5 Mojs 23,17
25-28
2 Let 12, 2-11
Jerovoamovata èna stana, trgna i dojde vo Tirca; i {tom stapi na ku}niot prag, deteto umre. 18 I site Izrailci go pogrebaa i oplakaa, spored slovoto na Gospod, {to Toj go izre~e preku Svojot sluga, prorokot Ahija. 19 Drugite dela na Jerovoam kako vojuval i kako caruval se opi{ani vo letopisite na izrailskite carevi. 20 Vremeto, vo koe caruva{e Jerovoam, be{e dvaeset i dve godini; i po~ina kaj tatkovcite svoi, a mesto nego se zacari sinot negov Nadav.
17
26
10,16-17
Vladeeweto na Rovoam, carot na Judeja (2 Let 12,1-16) Solomonoviot sin Rovoam caruva{e vo Judeja. Rovoam be{e na ~etirieset i edna godina koga stana car, i caruva{e sedumnaeset godini vo Erusalim, vo gradot {to Gospod go izbra od site Izrailevi plemiwa za da ostane zasekoga{ tamu imeto Negovo. Imeto na majka mu be{e Noema, Amonka. 22 I Juda go vr{e{e ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod, i Judinite sinovi go razgnevuvaa pove}e, otkolku tatkovcite nivni so grevovite svoi {to bea gi pravele. 23 Tie si bea izdignale idoli i idolski svetili{ta na sekoj visok rid i pod sekoe sen~esto drvo. 24 Vo taa zemja ima{e i bludnici {to gi vr{ea site gnasotii na onie narodi, koi Gospod gi be{e progonil od liceto na Izrailevite sinovi. 25 Na pettata godina od Rovoamovoto caruvawe egipetskiot car [i{ak se krena protiv Erusalim, 26 i gi ograbi riznicite na domot Gospodov i riznicite na carskiot dom (i zlatnite {titovi, koi David gi be{e zel pri zaplenuvaweto na Covskiot car Adraazar i gi be{e donel vo Erusalim). S# zede; gi zede i site zlatni {titovi {to gi be{e napravil Solomon. 27 I namesto niv carot Rovoam napravi bronzeni {titovi i gi dade vo
21
racete na stare{inite i telohranite- 15,5 lite, koi go ~uvaa vlezot vo carskiot 2 Car 11 dom. 28 Koga carot ode{e vo domot Gospodov, telohranitelite gi nosea, a potoa gi vra}aa vo straàrnicata. 29 Drugoto za Rovoam i za s# {to vr{el, e opi{ano vo letopisite na judejskite carevi. 30 Me|u Rovoam i Jerovoam ima{e vojna za seto vreme dodeka bea ìvi. 31 Rovoam po~ina kaj tatkovcite svoi i be{e pogreban kaj niv vo Davidoviot grad. Imeto na majka mu be{e Noema, Amonka. Namesto nego stana car sinot negov Avijam. Avijam, car na Judeja Na osumnaesettata godina od caruvaweto na Navatoviot sin Jerovoam, nad Judejcite stana car Avijam. 2 Toj caruva{e vo Erusalim tri godini; imeto na majka mu be{e Maaha, Avesalomova }erka. 3 Toj ode{e vo site grevovi na tatkoto svoj {to toj gi vr{e{e pred nego, i srceto negovo ne be{e predadeno na negoviot Gospod Bog, kako srceto na negoviot pradedo David. 4 No zaradi David, negoviot Gospod Bog mu be{e dal svetilo vo Erusalim, vozdignuvaj}i go po nego sinot negov i go zakrepi Erusalim, 5 za{to David go prave{e ona {to be{e pravo pred o~ite na Gospod, i vo site dni na ìvotot svoj vo ni{to ne otstapuva{e od ona {to Toj mu be{e zapovedal, osven postapkata so Hitiecot Urija. 6 Me|u Rovoam i Jerovoam ima{e vojna vo site dni na ìvotot nivni. 7 Drugite dela na Avijam, i s# {to vr{el, e opi{ano vo letopisite na judejskite carevi. I ima{e vojna me|u Avijam i Jerovoam. 8 Avijam po~ina kaj tatkovcite svoi i go pogrebaa vo Davidoviot grad. I namesto nego stana car sinot negov Asa. (2 Let 13,1-3; 22-23)
15
398
TRETA KNIGA CARSTVA
Asa stana car nad Judejcite vo dvaesettata godina od caruvaweto na izrailskiot car Jerovoam, 13 10 i caruva{e vo Erusalim ~eti4 Car 23, rieset i edna godina; imeto na baba mu 4-6.12 be{e Maaha, Avesalomova }erka. 11 Asa go prave{e ona {to be{e ugodno pred o~ite na Gospod, kako negoviot pradedo David. 12 Toj gi izgoni bludnicite od zemjata i gi otfrli site idoli {to gi bea napravile tatkovcite negovi, 13 i duri i na baba si Maaha $ ja odzede vlasta, poradi toa {to be{e napravila idol na A{era; i go skr{i Asa i nejziniot idol i go izgore kaj potokot Kedron. 14 Idolskite svetili{ta, navistina, ne bea urnati. No srceto na Asa mu be{e predadeno na Gospod vo site negovi denovi.
9 2 Mojs 15,26
11
izrailskite gradovi i gi porazi Ijon, 29 Dan, Avel-Bet-Maaha, oblasta okolu 14,10 Genisaretskoto Ezero i drugiot del od Neftalimovata zemja. 21 Koga go slu{na toa, Ba{a prestana da ja gradi Rama i se vrati vo Tirca. 22 A carot Asa gi sobra site Judejci bez isklu~ok, i tie gi iznesoa od Rama kamewata i drvjata, koi Ba{a gi upotrebuva{e za gradewe. So niv carot Asa gi izgradi Geva Venijaminova i Micpa. 23 Neli site drugi dela na Asa site negovi podvizi i s# {to izvr{i, i gradovite {to gi izgradi, se opi{ani vo letopisite na judejskite carevi? No vo starosta toj se razbole od bolest na nozete. 24 Asa po~ina kaj tatkovcite svoi i be{e pogreban kaj niv vo gradot na svojot predok David. A namesto nego stana car negoviot sin Josafat. Nadav, car na Izrail A Jerovoamoviot sin Nadav stana car nad Izrail vo vtorata godina na judejskiot car Asa i caruva{e nad Izrail dve godini. 26 Toj go vr{e{e ona {to be{e neugodno pred o~ite na Gospod, ode{e po patot na tatko si i vo grevovite negovi, so koi toj go navede vo grev Izrail. 27 Protiv nego se krena Ba{a, sinot na Ahija, od Isaharoviot dom, i Ba{a go ubi kaj Gibeton filistejski, koga Nadav i site Izrailci go opsednuvaa Gibeton; 28 Ba{a go ubi Nadav vo tretata godina od caruvaweto na judejskiot car Asa, i stana car mesto nego. 29 Koga stana car, toj go porazi celiot Jerovoamov dom i ne ostana niedna du{a kaj Jerovoam, dodeka ne go istrebi, spored slovoto na Gospod {to go be{e izrekol preku svojot sluga Ahija Silomecot, 30 poradi grevovite na Jerovoam, {to toj sam gi napravi i so koi go navede vo grev Izrail, poradi grevovite so koi toj Go razgnevi Gospod, Bog Izrailev. 31 Drugite dela na Nadav, s# {to toj izvr{il, se opi{ani vo letopisite na izrailskite carevi.
25
Asa, car na Judeja (2 Let 14,1-2; 15,16-19; 16,1-6; 11-14) I toj gi vnese vo domot na Gospod predmetite, posveteni na negoviot tatko, i predmetite posveteni od nego: srebro, zlato i sadovi. 16 Me|u Asa i izrailskiot car Ba{a ima{e vojna vo tekot na celiot niven vek. 17 Izrailskiot car Ba{a izleze protiv Judeja i po~na da ja gradi Rama, za da ne moè nikoj da izleguva, nitu da odi kaj judejskiot car Asa. 18 Toga{ Asa go zede seto srebro i zlato {to be{e ostanalo vo riznicata na domot Gospodov i vo riznicata na carskiot dom, i go dade vo racete na slugite svoi; i carot Asa gi isprati kaj Venadad, sinot na Tavrimon, sin Hezionov, car aramejski, koj ìvee{e vo Damask, velej}i: 19 Neka ima sojuz me|u mene i tebe, kako {to ima{e me|u mojot tatko i tvojot tatko; ete, ti ispra}am na dar srebro i zlato; raskini go sojuzot svoj so izrailskiot car Ba{a, ta da se ottrgne od mene. 20 I Venadad go poslu{a carot Asa, i gi isprati svoite vojskovodci protiv
15
399
TRETA KNIGA CARSTVA
Me|u Asa i izrailskiot car Ba{a ima{e vojna vo tekot na site nivni denovi.
32
Ba{a, car na Izrail Vo tretata godina na judejskiot car Asa stana car vo Tirca nad site Izrailci Ahieviot sin Ba{a i caruva{e dvaeset i ~etiri godini. 34 Toj go vr{e{e ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod, i ode{e po patot na Jerovoam i vo grevovite negovi, so koi toj go navede vo grev Izrail.
33
veli: 2 Poradi toa {to te izdignav od pravot i te napraviv voda~ na mojot narod Izrail, a ti trgna po patot na Jerovoam i go navede na grev Mojot narod Izrail za da Me razgnevuva so grevovite svoi, 3 ete, Jas }e go otfrlam domot na Ba{a i domot na potomstvoto negovo i }e napravam so tvojot dom taka, kako i so domot na Navatoviot sin Jerovoam: 4 koj od Ba{oviot dom }e umre vo grad, nego ku~iwata }e go izedat, a koj }e umre vo poleto, nego ptici nebeski }e go iskolvaat. 5 Drugite dela na Ba{a, i s# {to izvr{il, i podvizite negovi, opi{ani se vo letopisite na izrailskite carevi. 6 Ba{a po~ina kaj tatkovcite svoi i be{e pogreban vo Tirca. A mesto nego stana car negoviot sin Ila. 7 No preku Ananieviot sin Juj be{e ve}e kaàno slovoto Gospodovo za Ba{a, za domot negov i za seto zlo {to go be{e izvr{il pred o~ite na Gospod, razgnevuvaj}i Go so delata na racete svoi, postapuvaj}i kako Jerovoamoviot dom, za {to be{e istreben. Ila, car na Izrail Ba{oviot sin Ila stana car nad Izrail vo Tirca vo dvaeset i {estata godina od caruvaweto na judejskiot car Asa i caruva{e dve godini.
8
16
I dojde slovo Gospodovo kon Juj, sin na Hanani, za Ba{a vo koe se
Protiv nego stana Zamvrij, negovi- 16,9 ot sluga i stare{ina na polovinata ne- 20,16 Judita govi bojni koli, koga se be{e napil vo 12,20-13,2 Tirca, vo domot na Arca, nadzornik na dvorecot vo ovoj grad. 10 Zamvrij vleze, go udri i go ubi Ila vo dvaeset i sedmata godina na judejskiot car Asa, i stana car mesto nego. 11 Koga stana car i sedna na prestolot negov, toj go istrebi celiot dom na Ba{a, ne ostavaj}i mu od semejstvoto nitu edno ma{ko, ni rodninite negovi, ni prijatelite negovi. 12 Zamvrij go istrebi celiot Ba{ov dom, spored slovoto na Gospod {to go be{e izrekol Toj za Ba{a preku prorokot Juj, 13 za site grevovi na Ba{a i za grevovite na negoviot sin Ila {to go vr{ea tie samite i so koi go navedoa vo grev Izrail, draznej}i Go Gospod, Bog Izrailev, so svoite idoli. 14 Drugite dela na Ila, i s# {to be{e izvr{il, se opi{ani vo letopisite na izrailskite carevi.
9
Zamvrij, car na Izrail Zamvrij stana car vo dvaeset i sedmata godina na judejskiot car Asa i caruva{e sedum dena vo Tirca, koga narodot go opsednuva{e Gibeton filistejski. 16 Koga narodot {to go opsednuva{e, dozna deka Zamvrij napravil zagovor i go ubil carot, istiot den vo logorot site Izrailci go postavija za car nad Izrail voeniot na~alnik Amvrijj. 17 Amvrij i site Izarailci so nego otstapija od Gibeton i ja opsednaa Tirca. 18 Koga Zamvrij vide deka gradot e prezemen, vleze vo carskiot dom, go potpali nad sebe carskiot dom i zagina, 19 poradi svoite grevovi, so koi be{e zgre{il, vr{ej}i go ona {to be{e lo{o pred o~ite na Gospod, odej}i po patot na Jerovoam i vo grevovite negovi {to toj gi izvr{i za da go navede vo grev Izrail. 20 Drugite dela na Zamvrij i zagovorot negov {to be{e go napravil, se
15
400
TRETA KNIGA CARSTVA
opi{ani vo letopisite na izrailskite carevi. 21 Toga{ izrailskiot narod se razdeli na dva dela: ednata polovina od narodot be{e so Ginatoviot sin Tivnij za da go napravi car nego, a drugata strana so Amvrij. 22 Nadvladea narodot {to be{e so Amvrij, nad narodot, koj be{e so Ginatoviot sin Tivnij; Tivnij zagina, a car stana Amvrij. Amvrij, car na Izrail Amvrij stana car nad Izrail vo trieset i prvata godina od vladeeweto na judejskiot car Asa nad Judeja i caruva{e dvanaeset godini. Toj caruva{e vo Tirca {est godini. 24 Amvrij go kupi od [emer ridot Samarija, za dva kikara srebro, izgradi na ridot grad i go nare~e Samarija spored imeto na [emer, sopstvenikot na toj rid. 25 I Amvrij prave{e zlo pred o~ite na Gospod, i postapuva{e polo{o od site svoi prethodnici. 26 Toj vo s# ode{e po patot na Navatoviot sin Jerovoam i vo grevovite negovi, so koi toj gi navede na grev Izrailcite za da Go razgnevat Gospod, Bog Izrailev, so svoite idoli. 27 Drugite dela na Amvrij {to gi napravil, i juna{tvoto {to go pokaàl, se opi{ani vo letopisite na izrailskite carevi. 28 Amvrij po~ina kaj tatkovcite svoi i be{e pogreban vo Samarija, a mesto nego stana car sinot negov Ahav.
23
la, }erkata na sidonskiot car Etbaal, 17,1 3,23 i po~na da mu sluì na Vaal i da mu se Mal Sir 48, poklonuva; 1-11 32 i mu podigna na Vaal `rtvenik vo Mt 11,14 Jk 5,17 Vaalovoto svetili{te {to go be{e iz- Otkr 11,6 gradil vo Samarija. 6 33 Ahav podigna i A{era, a napravi i 2 Mojs drugi zlodela, so koi Go razgnevi Gos- 16,8.12 pod, Bog Izrailev, pove}e od site pret- 9 4 Car 4,1-7 hodni izrailski carevi. 34 Vo negovo vreme Hiel od Vetil go Lk 4,25-26 izgradi Erihon: vrz prvorodeniot sin svoj Aviron, toj gi stavi osnovite negovi i vrz najmaliot sin Seguv gi postavi portite negovi, spored slovoto na Gospod {to Toj go be{e izrekol preku Navinoviot sin Isus. I prorokot Ilija, ti{beec od galaadskite ìteli, mu re~e na Ahav: Se kolnam vo ìviot Gospod, Bog Izrailev, pred Kogo stojam! Vo ovie godini nema da ima nitu rosa, nitu do`d, osven spored mojot zbor. 2 I potoa slovoto Gospodovo dojde do Ilija i mu re~e: 3 Trgni se ottuka, svrti se kon istok i sokrij se kaj potokot Kerit, koj e sproti Jordan; 4 od toj potok }e pie{, a na gavranite sum im zapovedal da te hranat tamu. 5 I toj zamina i postapi spored slovoto Gospodovo; otide i ostana kaj potokot Kerit, koj e sproti Jordan. 6 I gavranite mu nosea leb i meso nautro, leb i meso nave~er; a pie{e od potokot. Ilija kaj vdovicata vo Sarepta Po izvesno vreme potokot presu{i, bidej}i nema{e do`d po celata zemja. 8 Toga{ Gospod mu re~e: 9 Stani, odi vo Sarepta kaj Sidon i ostani tamu. Jas $ zapovedav tamu na edna èna vdovica da te hrani. 10 I stana toj, pa otide vo Sarepta. Koga dojde kaj gradskite porti, ete, tamu edna vdovica èna sobira drva. Toj $ se obrati i $ re~e: Donesi mi malku voda vo sad da pijam!
7
17
Prorokot Ilija najavuva su{a
Ahav, car na Izrail Amvrieviot sin Ahav stana car nad Izrail vo trieset i osmata godina od vladeeweto na carot Asa nad Judeja, i Amvrieviot sin Ahav caruva{e vo Samarija nad Izrail dvaeset i dve godini. 30 I Amvrieviot sin Ahav prave{e zlo pred o~ite na Gospod pove}e od site svoi prethodnici. 31 Ne be{e dovolno toa {to toj zapadna vo grevovite na Navatoviot sin Jerovoam, tuku si ja zede za èna Jezave29
401
TRETA KNIGA CARSTVA
17
4 Car 4, 8-37
Taa otide za da zeme, a toj povika po nea i re~e: Donesi mi v race i par~e leb! 12 Taa mu odgovori: Ti se kolnam vo ìviot Gospod, nema ni{to pe~eno, tuku imam samo grst bra{no vo no}vite i malku maslo vo maslarnikot; i, ete, jas }e soberam dve tri drvca, }e otidam i }e go prigotvam toa za sebesi i za sinot svoj; }e go izedeme toa i }e umreme. 13 A Ilija $ re~e: Ne pla{i se; odi i napravi go ona {to go re~e; no najnapred napravi od toa mala presna pitka za mene i donesi mi; a za sebe i za sinot svoj }e napravi{ posle; 14 za{to vaka veli Gospod, Bog Izrailev: bra{noto vo no}vite nema da svr{i, i masloto vo maslarnikot, nema da se namali do onoj den, vo koj Gospod }e dade do`d na zemjata. 15 Taa otide i napravi taka, kako {to $ re~e Ilija i taa se hrane{e, i toj i sinot nejzin izvesno vreme. 16 Bra{noto vo no}vite ne se svr{uva{e, i masloto vo maslarnikot ne se namaluva{e, spored slovoto na Gospod {to Toj go izre~e preku Ilija.
11
I Gospod go slu{na glasot na Ili- 18,1 ja, mu ja vrati du{ata na mom~eto vo Er 14,22 nego, i toa oìve. 4 23 Ilija go zede mom~eto, go simna od 1 Mojs 19,30 gornata soba vo domot, $ go predade na Is.N. 10,16 Sud 6,2 majka mu i re~e: Eve, sin ti e ìv! 1 Car 22,1 24 Toga{ ènata mu re~e na Ilija: Ez 33,27 Sega navistina doznav deka ti si Otkr 6,15 Bo`ji ~ovek, i deka slovoto Gospodovo vo tvojata usta e vistinsko.
22
Ilija go oìvuva sinot na vdovicata

17 Potoa se razbole sinot na taa èna, na doma}inkata, i bolesta negova be{e tolku silna {to ne moè{e da di{e. 18 Toga{ taa mu re~e na Ilija: [to ima{ ti so mene, ~oveku Bo`ji? Si do{ol da mi gi naspomni{ moite grevovi i da go umre{ sinot moj. 19 A toj $ odgovori: Daj mi go sinot tvoj. I go zede od racete nejzini, go odnese vo gornata soba, kade {to ìvee{e i go poloì na legloto svoe; 20 pa povika kon Gospod i re~e: Gospodi, Boè moj! Zar Ti na vdovicata, kaj koja ìveam, }e $ napravi{ zlo, pogubuvaj}i $ go sinot nejzin? 21 I otkako se spruì tripati nad mom~eto, izvika kon Gospod i re~e: Gospodi, Boè moj! Neka se vrati du{ata na ova mom~e vo nego!
Otkako izmina mnogu vreme, pak mu re~e Gospod na Ilija vo tretata godina: Odi i javi mu se na Ahav, i jas }e dadam do`d na zemjata. 2 Ilija otide da mu se javi na Ahav. A vo Samarija nastapi golem glad. 3 I Ahav go povika Avdija; upravnikot na dvorecot. Avdija, pak, be{e ~ovek koj dlaboko Go po~ituva{e Gospoda. 4 Koga Jezavela gi istrebuva{e prorocite Gospodovi, Avdija zede sto proroci i gi krie{e vo pe{teri, po pedeset lu|e, i gi hrane{e so leb i voda. 5 I Ahav mu re~e na Avdija: Trgni po zemjata, po site vodni izvori i po site potoci vo zemjata, moèbi nekade }e najdeme treva za da si gi prehranime kowite i maskite i da ne se li{ime od dobitokot. 6 I tie ja razdelija me|u sebe zemjata za da ja obikolat: Ahav trgna po eden pat, a Avdija po drug pat. 7 Koga Avdija vrve{e po patot, ete, vo presret mu doa|a Ilija. Toj go pozna, padna ni~kum i re~e: Ti li si, gospodare moj Ilija? 8 Ovoj mu odgovori: Jas sum; odi i kaì mu na gospodarot svoj: Ilija e tuka. 9 Toj re~e: [to sum vinoven, pa go predava{ svojot sluga vo racete na Ahav za da me ubie? 10 @iv Gospod, tvojot Bog! Nema nieden narod i carstvo, kade {to ne ispra}al gospodarot moj da te bara; i koga mu kaùvaa deka te nema, toj zema{e kletva od toa carstvo i narod deka ne moèle da te najdat;
18
Ilija zadolèn da najavi kraj na su{ata
402
TRETA KNIGA CARSTVA
a ti sega veli{, odi i kaì mu na gospodarot: Ilija e tuka. 12 Koga jas }e si otidam od tebe, Duhot Gospodov }e te odnese, ne znam kade; i ako otidam da mu javam na Ahav, i toj 18 ne te najde, }e me ubie; a slugata tvoj e 16,31-32 bogobojazliv od mladini. 13 Zarem ne mu e kaàno na mojot 19 16,31 gospodar {to storiv jas, koga Jezavela gi ubiva{e Gospodovite proroci, kako kriev sto Gospodovi proroci, po pedeset du{i vo pe{tera, i gi hranev so leb i voda? 14 A ti sega veli{: odi i kaì mu na tvojot gospodar: Ilija e tuka; toj }e me ubie. 15 Toga{ Ilija mu re~e: Ti se kolnam vo ìviot Gospod Savaot, pred Kogo stojam, denes }e mu se javam!
11
12
4 Car 2,16 Ez 3,12.14 Dela 8,39 2 Kor 12, 2-4
Ilija na sredba so Ahav Avdija otide da go presretne Ahav i mu javi, i Ahav otide da go presretne Ilija. 17 [tom Ahav go vide Ilija, mu re~e: Ti li si onoj {to mu nosi nevolji na Izrail? 18 Ilija mu odgovori: Jas ne mu donesuvam nevolji na Izrail, tuku ti i tatkoviot dom tvoj, bidej}i gi prezrevte Gospodovite zapovedi i vrvite po Vaalovcite; 19 sega isprati i soberi go pred mene siot Izrail na gorata Karmil, i ~etiristotinite i pedeset Vaalovi proroci i ~etirite stotini proroci na boìcata A{era {to se hranat od trpezata na Jezavela.
16
Ilija i prorocite na Vaal na gorata Karmil

20 I Ahav isprati do site Izrailevi sinovi i gi sobra site proroci na gorata Karmil. 21 Toga{ Ilija pristapi kon siot narod i re~e: U{te li }e kucate na dvete kolena? Ako Gospod e Bog, vrvete po Nego; ako pak e Vaal odete po nego. A narodot ne mu odgovori ni zbor. 22 I mu re~e Ilija na narodot: Samo jas ostanav prorok Gospodov, a Vaalovi proroci ima ~etiristotini i pedeset.
Neka ni dadat dve teliwa i neka si 31 Mojs izberat edno tele, i da go rase~at i sta- 1 32,28 vat vrz drva, no ogan da ne potpaluvaat; 35,10 Mojs 24,4 jas, pak, }e go prigotvam drugoto tele i 2 Is.N. 4,3-5 }e go stavam vrz drva, i ogan nema da 4,20-24 potpaluvam; 24 toga{ povikajte go imeto na va{iot bog, jas, pak, }e go povikam imeto na Gospod, mojot Bog. Onoj Bog, Koj }e odgovori preku ogan, Toj e Bog. I siot narod odgovori i re~e: Dobro, neka bide taka! 25 Potoa im re~e Ilija na Vaalovite proroci: Izberete si edno tele i prigotvete go vie najnapred, bidej}i ste mnogu; i povikajte go imeto na va{iot bog, i ogan ne potpaluvajte. 26 I ete, go zedoa teleto {to im be{e dadeno, go prigotvija i go povikuvaa imeto na Vaal od utrinata do pladne, velej}i: Vaale, slu{ni n#! No nema{e ni glas, ni odgovor. I tie skokaa pred `rtvenikot {to go bea napravile. 27 Popladneto Ilija po~na da im se potsmeva i vele{e: Vikajte posilno, za{to toj e bog; moèbi se zamislil, ili e zafaten so ne{to, ili e na pat, a moèbi i spie, taka }e se razbudi! 28 I tie po~naa da vikaat visoko i spored obi~ajot svoj da se bodat so noèvi i kopja, taka {to krv te~e{e od niv. 29 Mina pladne, a tie s# u{te besneeja tokmu do ve~ernoto prinesuvawe na `rtva; no ne se slu{na nikakov glas, nitu odgovor, ili odek. (Toga{ Ilija ti{beecot im re~e na Vaalovite proroci: A sega trgnete se vie, ta i jas da go izvr{am svoeto `rtvoprinesuvawe. Tie se trgnaa i zamolknaa). 30 Toga{ Ilija mu re~e na siot narod: Pribliète se do mene. I siot narod se pribliì do nego. Toj, pak, go podigna urnatiot `rtvenik Gospodov. 31 I zede Ilija dvanaeset kamewa, tokmu kolku {to e brojot na plemiwata na sinovite na Jakov, komu Gospod mu be{e rekol vaka: Izrail }e bide tvoeto ime. 32 I izgradi od tie kamewa `rtvenik vo imeto na Gospod, a okolu `rtvenikot napravi okop {to sobira{e dve sei zrna za da se poseat,
23
403
TRETA KNIGA CARSTVA
i postavi drva vrz `rtvenikot, go rase~e teleto, go stavi vrz drvata, 34 i re~e: Napolnete ~etiri vedra 36 voda i polivajte ja `rtvata sepalenica 2 Mojs 3,6 3 Mojs i drvata! I napravija taka. Potoa 26,42 re~e: Povtorete! I tie povtorija. Dan 9,21 Mt 22,32 Toga{ re~e: Napravete go toa po tretpat. I tie go napravija i po tretpat. 38 35 I vodata se razlea okolu `rtveni3 Mojs 9,24 kot, a okopot se napolni so voda. Sud 6,21 36 Koga ja prinesuvaa ve~ernata `rt42 va, prorokot Ilija se pribliì, (izviJk 5,18 ka kon neboto) i re~e: Gospodi, Boè Avraamov, Isakov i Izrailev! ûj me, Gospodi, ~uj me denes vo ognot! Neka poznaat denes ovie lu|e deka si Ti edinstven Bog vo Izrail, i deka jas sum Tvoj sluga i deka izvr{iv s# spored Tvoeto slovo. 37 ûj me, Gospodi, ~uj! Neka poznae ovoj narod deka Ti, Gospodi, si Bog i Ti }e go svrti{ srceto nivno (kon Sebesi). 38 I ogan Gospodov padna i ja izede sepalenicata, i drvata, i kamewata i zemjata, i ja goltna vodata {to be{e vo okopot. 39 Koga go vide toa, siot narod padna ni~kum i re~e: Gospod e Bog, Gospod e Bog! 40 Toga{ Ilija im re~e: Fatete gi Vaalovite proroci, ta nieden od niv da ne se sokrie. Gi fatija, a Ilija gi odvede kaj potokot Ki{on i tamu gi zakla.
33 3 Mojs 1, 6-8
33
Vo toa vreme neboto potemne od ob- 19,1 laci i vior, i po~na da pa|a silen 18,40 do`d. Ahav toga{ sedna vo kolata, 4 2 Mojs (zaplaka) i trgna za Jizreel. 46 A rakata Gospodova be{e vrz 32,32 4 Mojs Ilija. Toj go prepa{a krstot svoj i 11,15 Jona 4,3 tr~a{e pred Ahav duri do Jizreel.
45
Do`dot povtorno doa|a Ilija mu re~e na Ahav: Odi, jadi i pij, za{to se slu{a {um od do`d. 42 Ahav otide da jade i da pie, a Ilija se iska~i na vrvot od Karmil, se navedna kon zemjata, go stavi liceto me|u kolenicite svoi 43 i mu re~e na slugata svoj: Odi i pogledni kon moreto. Toj otide, pogledna i re~e: Ni{to nema. Toj pak re~e: Napravi go toa sedumpati. 44 Na sedmiot pat slugata re~e: Ete od moreto se kreva malo obla~e, kolku ~ove~ka dlanka. Toj mu re~e: Odi, kaì mu na Ahav: vpregni ja kolata svoja i trgnuvaj za da ne te isprevari do`dot.
41
I Ahav $ raskaà na Jezavela s# {to napravi Ilija, i kako toj gi ubi so me~ site proroci. 2 A Jezavela isprati izvestuva~ kaj Ilija da mu kaè: (Ako si ti Ilija, a jas Jezavela), neka mi ispratat bogovite najte{ka kazna i ne{to pove}e neka mi dodadat, ako do utre vo ova vreme ne napravam so tvojata du{a, ona {to be{e napraveno so du{ata na sekogo od niv. 3 Koga go vide toa, Ilija stana i zamina za da go spasi ìvotot svoj, i dojde vo Virsavija, koja e vo Judeja, i tamu go ostavi slugata svoj, 4 a samiot toj otide vo pustinata na eden den pat i, otkako dojde, sedna pod edno iglolisno drvo i posakuva{e da umre, velej}i: Dosta e ve}e, Gospodi, priberi ja du{ata moja, bidej}i jas ne sum podobar od predcite svoi. 5 I legna, ta zaspa pod drvoto. I ete, angel go dopre i mu re~e: Stani, jadi (i pij). 6 Ilija pogledna, i, ete, do vozglavnicata negova stoi pe~ena pitka i stomna voda. Toj kasna, pivna i pak zaspa. 7 Angelot Gospodov se vrati povtorno, se dopre do nego i re~e: Stani, jadi (i pij), bidej}i te ~eka dolg pat. 8 Toj stana, kasna i pivna i, otkako se potkrepi so taa hrana, ode{e ~etirieset dena i ~etirieset no}i do Bo`jata gora Horev. Povtorno obodren od Gospod I vleze tamu vo edna pe{tera i no}eva{e vo nea. I, ete, bi kon nego slovo Gospodovo, i Gospod mu re~e: Zo{to si ovde Ilija? 10 Toj odgovori: Plamnav od revnost za Gospod, Bog Savaot, za{to Izrailevite sinovi go ostavija Tvojot zavet,
9
19
Ilija o~ajuva
10
Rim 11,3
404
TRETA KNIGA CARSTVA
11 gi razurnaa Tvoite `rtvenici i so me~
2 Mojs 14,21 Is 29,6 Mt 27, 51-54 28,2 Dela 2,2
12
2 Mojs 3, 2-3 Is 33,14 Dela 2,3
13
2 Mojs 3,6 33,20-23 Is 6,2
18
Is 6,13 10,20-22 Rim 11,4
19
4 Car 2, 13-14
20
Lk 9,61
gi ubija Tvoite proroci; samo jas ostanav, no i mojata du{a sakaat da ja zemat. 11 Toga{ Bog mu re~e: Izlezi i zastani na gorata pred liceto Gospodovo; i, ete, Gospod }e mine, i golem i silen vetar koj ridovi uriva i soboruva karpi pred Gospod; no ne e Gospod vo vetrot; po veter zemjotres, no ne e Gospod vo zemjotresot; 12 po zemjotresot ogan, no ne e Gospod vo ognot; po ognot zdiv od tih vetar, i tamu e Gospod. 13 Koga go ~u toa, Ilija si go sokri liceto so svojot koùv, izleze i zastana pred vlezot vo pe{terata. I kon nego se slu{na glas, koj mu re~e: Zo{to si tuka, Ilija? 14 Toj odgovori: Plamnav od revnost za Gospod, Bog Savaot, za{to Izrailevite sinovi go ostavija Tvojot zavet, gi razurnaa Tvoite `rtvenici i so me~ gi ubija Tvoite proroci; samo jas ostanav, no i mojata du{a sakaat da ja zemat. 15 A Gospod mu re~e: Vrati se po patot svoj preku pustinata vo Damask i, koga }e stigne{, pomazaj go Azail za aramejski car, 16 a Juj, sinot na Nim{ij, pomazaj go za car nad Izrail; Elisej, pak, sinot na [afat, od Avel-Mehola, pomazaj go za prorok namesto sebe; 17 za{to koj }e izbega od Azailoviot me~, nego }e go ubie Juj, a koj }e se izbavi od me~ot na Juj, nego }e go ubie Elisej. 18 No sepak ostaviv me|u Izrailcite sedum iljadi maì; site tie ne gi svitkuvale kolenata pred Vaal, i ustite nivni ne go baknuvale. Ilija go povikuva Elisej za svoj naslednik
19 I toj trgna ottamu i go najde [afatoviot sin Elisej, koga ora{e; dvanaeset rala volovi ima{e toj pred sebe, a samiot toj ora{e so dvanaesettoto. Minuvaj}i kraj nego, Ilija go frli koùvot vrz nego. 20 Toga{ Elisej gi ostavi volovite i po~na da tr~a po Ilija i re~e: Dozvo-
li mi da gi baknam tatko mi i majka mi, i }e trgnam po tebe. Toj mu odgovori: Odi i vrati se, za{to, {to sum ti napravil? 21 Toj se vrati od nego, zede ralo volovi, gi zakla i, otkako go zapali plugot na volovite, go ispe~e mesoto nivno i im go razdeli na lu|eto, i tie jadea. A samiot toj stana i trgna po Ilija i po~na da mu sluì. Opsadata na Samarija Aramejskiot car Venadad, ja sobra seta vojska svoja, i so nego ima{e trieset i dvajca carevi, i kowi i koli, i otide, pa ja opsedna Samarija i vojuva{e protiv nea. 2 I isprati pratenici do izrailskiot car Ahav vo gradot, 3 i mu re~e: Vaka veli Venadad: tvoeto srebro i tvoeto zlato se moi, i tvoite èni i najdobrite tvoi sinovi se moi. 4 Izrailskiot car odgovori i re~e: Neka bide spored zborot tvoj, gospodare moj, care; jas i s# {to e moe e tvoe. 5 Izvestuva~ite povtorno dojdoa i rekoa: Vaka veli Venadad: isprativ da ti kaàt, da mi go dade{ srebroto svoe i zlatoto svoe, ènite svoi i sinovite svoi. 6 Zatoa, utre, vo ova vreme, }e gi ispratam kaj tebe slugite svoi da ja prebaraat tvojata ku}a i ku}ite na tvoite slugi, i da go zemat v race i da go iznesat s# {to e skapo za o~ite tvoi. 7 Izrailskiot car gi povika site stare{ini vo zemjata i re~e: Razmislete i gledajte, pa toj kroi zlo; koga isprati kaj mene za ènite i sinovite moi, za srebroto i zlatoto moe, jas ne mu otkaàv. 8 I site stare{ini i siot narod mu odgovorija: Ne slu{aj i ne se soglasuvaj! 9 Potoa toj im odgovori na Venadadovite izvestuva~i: Kaète mu na mojot gospodar, carot: s#, za koe ti isprati prviot pat po tvojot sluga, gotov sum da go napravam, no ova ne moàm da go napravam. Toga{ pratenicite si otidoa i mu odnesoa odgovor.
20
405
TRETA KNIGA CARSTVA
20,11
Er 9,23-24 Ps 19,7
I Venadad isprati i mu pora~a: Neka mi ispratat bogovite najte{ka kazna i u{te tolku da mi dodadat, ako vo Samarija ima dovolno po eden grst pra{ina za site lu|e {to odat po mene. 11 Izrailskiot car odgovori i re~e: Kaète mu da ne se fali onoj, koj se opa{uva kako onoj {to se raspa{uva. 12 Koga gi slu{na tie zborovi Venadad, koj pie{e vo {atorite zaedno so carevite, im re~e na slugite svoi: Opsednuvajte go gradot! I go opsednaa gradot.
10
Toga{ prorokot pristapi do 27 izrailskiot car i mu re~e: Odi, pot- Sud 7,1-15 krepi se, pa znaj i gledaj {to }e pravi{, za{to po edna godina aramejskiot car pak }e izleze protiv tebe.
22
Carot Ahav izvojuva pobeda I ete, eden prorok pristapi do izrailskiot car Ahav i re~e: Vaka veli Gospod: go gleda{ li ova celo golemo mnoèstvo? Eve, denes }e go predadam vo tvoi race za da znae{ deka Jas sum Gospod. 14 Ahav zapra{a: Preku kogo? Toj odgovori: Vaka veli Gospod: preku slugite na gradskite voda~i. A Ahav pak pra{a: Koj }e ja po~ne bitkata? Toj mu odgovori: Ti. 15 Ahav gi prebroi onie {to sluèa kaj oblasnite na~alnici, koi bea na broj dvesta trieset i dvajca; po niv go prebroi siot narod, site izrailski sinovi, i tie bea sedum iljadi. 16 Tie trgnaa okolu pladne. Dodeka Venadad pie{e i se opiva{e vo {atorite zaedno so carevite, so trieset i dvajcata carevi, koi mu pomagaa. 17 Najnapred trgnaa oblasnite na~alnici. I mu soop{tija na Venadad deka izlegle lu|e od Samarija. 18 Toj re~e: Ako se izlezeni za mir, fatete gi ìvi; ako, pak, se izlezeni da vojuvaat, pak fatete gi ìvi! 19 Onie {to sluèa kaj oblasnite na~alnici izlegoa od gradot, a po niv i vojskata. 20 I sekoj go ubiva{e svojot protivnik: Aramejcite po~naa da begaat, a Izrailcite gi gonea. Venadad, aramejskiot car, se spasi na kow so drugi kowanici. 21 Izrailskiot car izleze, gi zapleni kowite i kolite i im nanese golem poraz na Aramejcite.
13
Povtorna pobeda na Ahav I mu kaàa na aramejskiot car slugite negovi: Nivniot Bog e Bog na gorite, (a ne Bog na dolinite), zatoa n# pobedija; no, ako se udrime so niv vo ramnina, bezdrugo }e gi nadvieme. 24 I taka, eve {to }e napravi{: otstrani gi carevite sekoj od mestoto negovo i mesto niv postavi gradski voda~i; 25 i soberi si tolku vojska, kolku {to izgina, i kowi, i koli, kolku {to ima{e; }e se udrime so niv vo ramnina i toga{ bezdrugo }e gi nadvieme. Toj go poslu{a glasot nivni i napravi taka. 26 Po edna godina Venadad sobra Aramejci i trgna kon Afek za da se udri so Izrail. 27 Sobrani bea i Izrailevite sinovi i, otkako si zedoa hrana, trgnaa protiv niv. Izrailevite sinovi se smestija pred niv kako dve mali stada kozi, a Aramejcite ja ispolnija zemjata. 28 Toga{ Bo`jiot ~ovek se pribliì i mu re~e na izrailskiot car: Taka veli Gospod: bidej}i Aramejcite velat deka Gospod e Bog na gorite, a ne Bog na dolinite, }e go predadam vo racete tvoi celoto toa golemo mnoèstvo za da znaete deka Jas sum Gospod. 29 I tie stoeja vo logorite edni sproti drugi sedum dena. Na sedmiot den po~na borbata, i Izrailevite sinovi ubija sto iljadi pe{aci Aramejci vo eden den. 30 Drugite izbegaa vo gradot Afek; tamu padna yidot vrz drugite dvaeset i sedum iljadi lu|e.
23
Ahav go po{teduva ìvotot na carot na Aram Venadad, pak, vleze vo gradot i bega{e od edna skrivnica vo druga. 31 Toga{ negovite slugi mu rekoa: Sme slu{ale deka carevite od Izra-
406
TRETA KNIGA CARSTVA
dozvoli ni da go prepa{eme so vre38 }i{te krstot svoj, da stavime jaìwa 2 Car 12, okolu glavite svoi i da otideme kaj 1-12 14,1-20 izrailskiot car; moèbi toj }e go zapazi ìvotot tvoj. 32 Tie go prepa{aa krstot svoj so vre}i{te, stavija okolu glavite svoi jaìwa i dojdoa kaj izrailskiot car, pa rekoa: Tvojot sluga Venadad veli: Po{tedi go ìvotot moj. Onoj pra{a: Zar e toj ìv? Toj mi e brat. 33 Tie lu|e go primija toa kako dobar znak i brzo go zedoa zborot od ustata negova i rekoa: Venadad e tvojot brat. A toj im re~e: Odete i dovedete go. Toga{ Venadad izleze pred nego, a toj go ka~i do sebe vo kolata. 34 I mu re~e Venadad: Gradovite {to tatkoto moj gi prezede od tvojot tatko, }e gi vratam, i ti moè{ da ima{ za sebe pazari{ta vo Damask, kako {to ima{e tatko mi vo Samarija. Ahav odgovori: So toj zavet }e te pu{tam. I, otkako napravi sojuz so nego, go pu{ti.
13,24
36 ileviot dom se milostivi carevi;
Koga slugata tvoj se zafati so ova i 21,2 ona, toj se izgubi. A izrailskiot car 1 Car 8,14 mu re~e: Takva ti e presudata; ti sam 3 3 Mojs si ja re{il. 41 Toj toga{ go simna prevezot od 25,13 4 Mojs 36,7 o~ite svoi, i carot go pozna deka e od Ez 46,18 prorocite. 42 I mu re~e: Vaka veli Gospod: zatoa {to go pu{ti od racete svoi ~ovekot {to go bev predal na prokletstvo, tvojata du{a }e odi mesto negovata du{a, i tvojot narod mesto negoviot narod. 43 Izrailskiot car si zamina vo domot svoj vozbuden i ogor~en i stigna vo Samarija.
40
Bog ja osuduva slabosta na Ahav Toga{ eden od prorokovite sinovi spored slovoto Gospodovo mu re~e na eden od svoite drugari: Udri me! No toj ~ovek ne se soglasi da go udri. 36 Toga{ mu re~e: Poradi toa {to ne go poslu{a Gospodoviot glas, }e te umrtvi lav, koga }e si otide{ od mene. Toj si otide od nego, i lav go sretna i go umrtvi. 37 Toj najde drug ~ovek i re~e: Udri me! ôvekot go udira{e tolku silno {to mu napravi rani od udarite. 38 Toga{ prorokot trgna i zastana pred carot na patot, a o~ite si gi pokri so prevez. 39 Koga carot minuva{e, toj izvika kon carot i re~e: Tvojot sluga ode{e vo borba, i ete, eden ~ovek, se trgna nastrana i mi dovede eden ma` i re~e: Vardi go ovoj ~ovek; ako ne go za~uva{, du{ata tvoja }e odi mesto negovata du{a, ili }e treba da plati{ kikar srebro.
35
Po tie nastani eve {to se slu~i: jizreelecot Navutej ima{e vo Jizreel lozje do dvorecot na samarjanskiot car Ahav. 2 Ahav mu re~e na Navutej, velej}i: Daj mi go lozjeto svoe; toa }e mi bide ovo{tarnik, bidej}i e blizu do mojot dom, a mesto nego }e ti dadam poubavo lozje od toa, ili, ako saka{, }e ti dadam srebro, kolku {to ~ini toa. 3 No Navutej mu odgovori na Ahav: Da ne dade Gospod da ti go dadam nasledstvoto od predcite svoi. 4 Ahav se vrati vo domot svoj voznemiren i ogor~en od zborovite {to mu gi be{e kaàl jizreelecot Navutej, velej}i: Nema da ti go dadam nasledstvoto od predcite svoi! Toj legna na svojata postela, go pokri liceto i ne jade{e leb. 5 Kaj nego vleze èna mu Jezavela i mu re~e: Zo{to si zbrkan so duhot, pa i leb ne jade{? 6 Toj $ odgovori: Koga mu spomnav na jizreelecot Navutej i mu rekov: daj mi go lozjeto za srebro, ili, ako saka{, da ti dadam drugo lozje mesto nego, toj mi odgovori ne ti go davam lozjeto svoe, nasledstvo od predcite moi. 7 Toga{ èna mu Jezavela mu re~e: Neli ti si sega car vo Izrail? Stani, jadi leb i bidi spokoen; jas }e go zemam lozjeto od jizreelecot Navutej.
21
Carot Ahav dopu{ta ubistvo za Navutej
407
TRETA KNIGA CARSTVA
I taa napi{a pisma od imeto na Ahav, gi zape~ati so negoviot pe~at i gi isprati do stare{inite i golemcite 10 {to ìveeja so Navutej, vo gradot Mt 18,16 negov. 16 9 Vo pismata taa pi{uva{e vaka: Mih 2,1-2 Objavete post i postavete go Navutej 19 pred narodot; 22,35-38 10 i sproti nego stavete dvajca lo{i 2 Mojs 20,13 lu|e {to }e svedo~at protiv nego i da 4 Car 9, 25-26 kaàt: Ti hule{e na Boga i na carot. I potoa izvedete go i ubijte go so kamewa, ta da umre. 11 Toga{ maìte na negoviot grad, stare{inite i golemcite {to ìveeja vo gradot negov, napravija kako {to im zapoveda Jezavela, taka, kako {to be{e napi{ano vo pismata {to go be{e ispratila do niv. 12 Objavija post i go postavija Navutej pred narodot; 13 pa izlegoa dvajca lo{i lu|e, sednaa sproti nego i svedo~ea protiv nego pred narodot i velea: Navutej huli na Boga i na carot. Pa go izvedoa nadvor od gradot, go ubija so kamewa, i toj umre. 14 Ispratija da $ kaàt na Jezavela: Navutej e ubien so kamewa i umre. 15 Koga slu{na deka Navutej e ubien so kamewa i umrel, Jezavela mu re~e na Ahav: Stani i zavladej so lozjeto na jizreelecot Navutej, koj ne saka{e da ti go dade za srebro, bidej}i Navutej go nema me|u ìvite, toj umrel. 16 Koga slu{na deka jizreelecot Navutej bil ubien, Ahav (ja raskina oblekata svoja, stavi vre}i{te vrz sebe, a potoa) stana i otide vo lozjeto na jizreelecot Navutej da go zaposedne.
8 Izreki 1,10-15
8-9
kaì mu: vaka veli Gospod: na ona 21 Car 10, mesto, kade {to ku~iwata ja lièa krv- 4 1-11 ta na Navutej, ku~iwata }e ja liàt i 23 tvojata krv. 4 Car 20 Ahav mu re~e na Ilija: Ti me naj9,10.33-36 de, moj neprijatele! Toj re~e: Te naj- 29 dov, bidej}i ti se prodade za da pravi{ 11,12 zlodela pred o~ite na Gospod i da Go 2 Car 12,13-15 gnevi{. 4 Car 20, 21 Vaka veli Gospod: ete, }e ti 2-5 ispratam kazna, }e go uni{tam tvoeto potomstvo, istrebuvaj}i otkaj Ahav s# {to e ma{ko i onoj {to e rob, i onoj {to e sloboden vo Izrail; 22 i }e postapam so tvojot dom taka, kako {to postapiv so domot na Navatoviot sin Jerovoam i so domot na Ahieviot sin Ba{a, za naskrbuvaweto, so {to ti me razdrazni i go navede vo grev Izrail. 23 I za Jezavela Gospod re~e: Ku~iwata }e ja izedat Jezavela zad jizreelskite yidovi; 24 i koj od Ahavoviot dom }e umre vo gradot, nego ku~iwata }e go izedat, a koj }e umre vo poleto, nego pticite nebeski }e go iskolvaat; 25 u{te nemalo takov kako Ahav, koj se prodade za da pravi zlodela pred o~ite na Gospod, bidej}i taka go nagovara{e èna mu Jezavela; 26 toj postapuva{e mnogu gnasno, sledej}i gi idolite, kako {to pravea Amorejcite, koi Gospod, gi izgoni od pred liceto na Izrailevite sinovi. Ahav iskaùva poniznost za svojata postapka Otkako gi islu{a site tie zborovi, Ahav taè{e pred Gospod, ode{e pla~ej}i, ja raskina oblekata svoja, go pokri teloto svoe so vre}i{te, poste{e i spie{e vo vre}i{te i ode{e naàlen. 28 I dojde slovo Gospodovo kon Ilija od Ti{be. I Gospod re~e: 29 Vide li, se poniì Ahav pred Mene? Zatoa {to taka se poniì pred Mene, Jas nema da mu ispratam zlo vo negovite dni, tuku vo dnite na sinot negov }e pratam zlo vrz negoviot dom.
27
Bog ja osuduva postapkata na Ahav i Jezavela

17 Toga{ slovoto Gospodovo be{e upateno kon Ilija ti{biecot: 18 Stani i presretni go izrailskiot car Ahav, koj e vo Samarija, ete, sega e vo lozjeto na Navutej, kade {to do{ol da go zaposedne, 19 i kaì mu: vaka veli Gospod: ti si ubil, i u{te si grabnal nasledstvo! I
408
TRETA KNIGA CARSTVA
22,3
5 Mojs 4,41-43
Ahav podgotvuva pohod na gradot Ramot
4
4 Car 3,7
Izminaa tri godini, bez vojna me|u Aram i Izrail. 5 2 Na tretata godina judejskiot car 20,14 Sud 1,1 20,18 Josafat dojde kaj izrailskiot car. 3 Izrailskiot car im kaà na slu1 Car 14,37 gite svoi: Znaete li deka Ramot vo 23,2-4 Er 21,2 Galaad e na{? A nie tolku dolgo mol7 ~ime i ne go zemame od racete na arame4 Car 3,11 jskiot car. 4 I mu re~e na Josafat: ]e pojde{ li so mene vo vojna protiv Ramot vo Galaad? Josafat mu odgovori na izrailskiot car: Kako {to odi{ ti, taka i jas; kako tvojot narod, taka i mojot narod; kako tvoite kowi, taka i moite. La`ni proroci pretskaùvaat uspeh (2 Let 18,4-11) Josafat u{te mu re~e na izrailskiot car: Pra{aj denes {to }e kaè Gospod. 6 Izrailskiot car gi sobra toga{ prorocite okolu ~etiristotini du{i i gi pra{a: Da odam li vo vojna protiv Ramot Galaadski, ili ne? Tie odgovorija: Odi, Gospod }e go predade vo racete na carot. 7 Josafat pra{a: Nema li tuka u{te nekoj prorok Gospodov, ta preku nego da Go pra{ame Gospod? 8 Izrailskiot car mu odgovori na Josafat: Ima u{te eden ~ovek, preku kogo moème da Go pra{ame Gospoda, no jas ne go sakam nego, za{to ne prorokuva za mene dobro, tuku samo zlo, toj e Mihej, sinot na Jimla. Josafat re~e: Care ne govori taka. 9 Izrailskiot car povika eden dvorjanin i re~e: Odi poskoro po Jimlaeviot sin Mihej! 10 Izrailskiot car i Josafat, judejskiot car, sedea sekoj na svoeto sedi{te, oble~eni vo carska obleka, na plo{tadot pred portite na Samarija, i site proroci prorokuvaa pred niv. 11 ]enaanoviot sin Sedekija si napravi èlezni rogovi i re~e: Vaka
5
22
(2 Let 18,1-3)
veli Gospod: so ovie }e gi bode{ Ara- 13 Is 30,10 mejcite, dodeka da gi istrebi{. 12 I site proroci go prorokuvaa is- 14 toto, velej}i: Odi protiv Ramot 4 Mojs 22,18 Galaadski; }e ima uspeh; Gospod }e go 17 predade vo racete na carot. Prorokot Mihej pretskaùva poraz (2 Let 18,12-27)
13
Glasnikot, koj be{e oti{ol da go povika Mihej, mu re~e: Eve, zborovite 19 Is 6,1 na prorocite ednoglasno mu pret- Ps 10,4 skaùvaat dobro na carot; i tvojot zbor Jov 1,6 Otkr 4,2-4 neka bide soglasen so zborot na sekoj od 22 niv; iskaì i ti dobro. 14 Mihej odgovori: Se kolnam vo Ez 13,7 14,9 Gospod! ]e go kaàm ona {to }e mi kaè Gospod. 15 Koga dojde kaj carot, ovoj go pra{a: Mihej, da odime li vo vojna protiv Ramot Galaadski, ili ne? A toj mu odgovori: Odi, }e ima uspeh; Gospod }e go predade vo racete na carot. 16 Toga{ carot mu re~e: Pak li da te zakolnuvam da ne govori{ ni{to, osven vistinata vo imeto na Gospod? 17 Toj odgovori: Gi gledam site Izrailci rasprsnati po gorite kako ovci, koi nemaat pastir, za{to Gospod re~e: gospodar nemaat; sekoj neka se vrati so mir vo domot svoj. 18 Izrailskiot car mu re~e na Josafat: Neli ti rekov deka toj ne prorokuva dobro za mene, tuku samo lo{o? 19 A Mihej odogovori i re~e: Ne taka, islu{aj go slovoto Gospodovo; Go vidov Gospod kako sedi na Svojot prestol, i celata nebesna vojska stoe{e pokraj Nego desno i levo; 20 i Gospod re~e: ,Koj }e go nagovori Ahav da odi i da padne vo Ramot Galaadski? I eden vele{e vaka, a drug inaku; 21 eden duh, pak, istapi, zastana pred liceto na Gospod i re~e: jas }e go nagovoram! A Gospod go pra{a: Kako?; 22 Toj odgovori: }e izlezam i }e stanam duh {to laè vo ustata na site negovi proroci. Gospod re~e: ti }e go nagovori{ i }e go ispolni{ toa; odi i napravi taka.
4 Mojs 27,17 Er 10,21 23,1-2 Ez 34,5-6 Mt 9,36
409
TRETA KNIGA CARSTVA
I, ete, Gospod sega dopu{ti la`liv duh vo ustata na site tie tvoi proroci; no Gospod iskaà za tebe lo{o. 24 A ]enaanoviot sin Sedekija se 28 dobliì, go udri Mihej po ustata, i 5 Mojs 18,22 re~e: Kako, zar izleze od mene Duhot Er 28,9 Gospodov za da govori vo tebe? 25 Mihej odgovori: Ete, ti }e go so30 14,2 gleda{ toa vo onoj den, koga }e bega{ od edna soba vo druga za da se sokrie{. 26 Toga{ izrailskiot car re~e: Zemete go Mihej i odvedete go kaj zapovednikot na gradot Amon i kaj carskiot sin Joas. 27 I kaète: vaka veli carot: Zatvorete go ovoj vo temnicata i hranete go so malku leb i voda, dodeka ne se vratam so mir. 28 A Mihej re~e: Ako se vrati{ so mir, toga{ Gospod ne zboruval preku mene. I re~e: ûjte, site lu|e!
23
27
Er 20,1-2 Mt 14,3 Dela 4,3 5,18 16,23
No vo toj den borbata se zasili, i 38 carot stoe{e vo kolata sproti Ara- 21,19 mejcite, a ve~erta umre; krvta od raka- 45 22,4 ta se sleva{e po kolata. 36 I kaj zajdisonce be{e objaveno po 4 Car 3,7 celiot logor: sekoj da si odi vo gradot svoj, sekoj vo zemjata svoja. 37 Taka umre carot i be{e donesen vo Samarija, i go pogrebaa carot vo Samarija. 38 Kolata ja izmija na samarjanskiot izvor, kade {to se mieja bludnicite, i ku~iwata ja lièa krvta negova, spored slovoto na Gospod, {to Toj go izre~e. 39 Drugite dela na Ahav i s# {to be{e napravil, i ku}ata od slonova koska {to ja izgradi, i site gradovi {to gi izgradi, se opi{ani vo letopisite na izrailskite carevi. 40 Ahav po~ina kaj tatkovcite svoi, a mesto nego stana car sinot negov Ohozija.
35
Smrtta na Ahav (2 Let 18,28-34) Potoa izrailskiot car i Josafat, judejskiot car, trgnaa za Ramot vo Galaad. 30 Izrailskiot car mu re~e na Josafat: Jas }e se preoble~am i }e vlezam vo borba, a ti oble~i si gi carskite ali{ta. I izrailskiot car se preoble~e i vleze vo borba. 31 A aramejskiot car im zapoveda na zapovednicite nad kolite, na broj bea trieset i dvajca, velej}i: Ne bijte se nitu so mal, nitu so golem, tuku samo so izrailskiot car. 32 Zapovednicite nad kolite koga go vidoa Josafata, pomislija, bezdrugo, toa e izrailskiot car, i se svrtea protiv nego za da se udrat so nego. No Josafat po~na da vika. 33 I zapovednicite na bojnite koli, koga vidoa deka toj ne e izrailskiot car, se istavija od nego. 34 A eden ~ovek slu~ajno go zapna lakot i go rani izrailskiot car niz {evovite na oklopot. A carot mu re~e na svojot kolar: Vrti nazad i izvadi me od vojskata, bidej}i sum ranet.
29 41
Josafat, car na Judeja (2 Let 20,31-21:1) Josafat, sinot na Asa, stana car nad Judeja vo ~etvrtata godina od vladeeweto na izrailskiot car Ahav. 42 Josafat be{e na trieset i pet godini, koga stana car, i caruva{e vo Erusalim dvaeset i pet godini. Majka mu se vika{e Azuva, }erka na [ilhij. 43 Vo s# toj vrve{e po patot na svojot tatko Asa, ne se otklonuva{e od nego, pravej}i go ona {to e pravilno pred o~ite na Gospod. 44 No, ne gi otstrani `rtvenicite na idolite, i narodot s# u{te prinesuva{e `rtvi i kade{e na tie `rtvenici. 45 Josafat sklu~i mir so izrailskiot car. 46 Drugite dela na Josafat i podvizite negovi {to gi izvr{i, i kako vojuval, se opi{ani vo letopisite na judejskite carevi. 47 I site bludnici {to bea ostanale od vremeto na tatko mu Asa, toj gi istrebi od zemjata. 48 Vo Edom toga{ nema{e car; ima{e carski namesnik.
410
TRETA KNIGA CARSTVA
Carot Josafat izgradi korabi od tar{i{ki tip na moreto za da odi vo Ofir po zlato; no tie ne stignaa do tamu, bidej}i se razbija vo Ecjon-Gever. 50 Toga{ Ohozija, sinot na Ahav, mu re~e na Josafat: Neka odat moite slugi so tvoite slugi na korabite, no Josafat ne saka{e. 51 Josafat po~ina kaj svoite tatkovci, i be{e pogreban kaj svoite predci vo gradot na negoviot tatko David. Nego go nasledi negoviot sin Joram. 52 Ohozija, sinot na Ahav, po~na da vladee nad Izrail vo sedumdesettata
49
godina od caruvaweto na Josafat nad Judeja. Toj caruva{e (vo Samarija) dve godini nad Izrail. 53 No, toj prave{e zlo pred o~ite na Gospod, i ode{e po patot na svojot tatko i na svojata majka i po patot na Jerovoam, sinot na Navat, koj go navede Izrail na grev. 54 Toj mu sluè{e na Vaal i mu se poklonuva{e, Go razgnevuva{e Gospod, Bog na Izrail, isto taka, kako {to postapuva{e i negoviot tatko.
ÊTVRTA KNIGA CARSTVA1

Voved êtvrtata kniga Carstva e prodolètok na tretata kniga so istiot naslov: taa go prikaùva vladeeweto na poslednite monarsi od carstvata na Juda i na Izrail. Prviot del (1-17) n# vodi do raspa|aweto na carstvoto Izrail, so koe lo{o upravuvaat carevite neverni na Boga. Poradi nivnata tvrdokornost Bog mu dopu{ta na Salmanasar, car na Asirija, da trgne vo pohod na Samarija, glavniot grad na izrailskoto carstvo na sever. Toa se slu~uva vo 722 godina pred Hristovoto ra|awe, koga carot eden del od naselenieto go odveduva vo progonstvo. Vo pove}eto glavi od ovoj del na knigata najmnogu e istaknat likot na prorokot Elisej, u~enik na Ilija i negov naslednik (2-13). Vtoriot del od ovaa kniga (18-25) go opi{uva periodot od 130 godini, vo koj carstvoto na Juda opstojuva samostojno, s# do vremeto koga carot Navuhodonosor od Vavilon go osvojuva na Erusalim vo 587 god. pred ra|aweto na Hristos. Toj go razoril hramot i gi odvel vo progonstvo, odnosno gi deportiral vo Vavilonija najuglednite gra|ani na Judeja (25).
1,1
3,4-27 4 Mojs 24,17 1 Car 14,47 2 Car 8,2 Ps 59,8
Po smrtta na Ahav, Moav se pobuni protiv Izrail. 2 A Ohozija padna niz prozorecot na gornata soba od svojot dvorec, vo Sama2 rija, i te{ko se povredi. Pa isprati Mt 10,25 12,24 glasnici i im re~e: Odete, pra{ajte 3 go Veelzevul, ekronskoto boèstvo: }e 3 Car 17,1 ozdravam li od ovaa povreda? (I tie 21,17.28 otidoa da pra{aat). Is 8,9 3 Toga{ angel Gospodov mu kaà na Er 2,11-13 Ilija ti{beecot: Stani, presretni gi 4 20,1 pratenicite na samarjanskiot car i 1 Mojs 2,17 kaì im: Zarem vo Izrail nema Bog, Ez 3,18 18,24 ta ste trgnale da go pra{ate Veelzevul, ekronskoto boèstvo? 4 Zatoa vaka veli Gospod: Od postelata na koja si legnal, nema da stane{, tuku }e umre{. I otide Ilija (i im kaà). 5 Se vratija glasnicite kaj Ohozija. I toj gi pra{a: Zo{to se vrativte? 6 Tie mu odgovorija: Ne presretna eden ~ovek i ni re~e: ,Odete, vratete se kaj carot, koj ve ispratil, i kaète mu:
Bog gi osuduva postapkite na Ohozija
vaka veli Gospod: zar vo Izrail nema 8 13,4 Bog, ta ispra}a{ da go pra{a{ Veel- Zah Mt 3,4 zevul, ekronskoto boèstvo? Zatoa od postelata na koja si legnal, nema da 9 2 Mojs stane{, tuku }e umre{. 18,21 7 Toj gi pra{a: Kakov be{e na izgled 5 Mojs 1,15 1 Car 8,12 onoj ~ovek {to ve presretna i vi gi 3 Car 17,24 kaà tie zborovi? 8 Tie mu odgovorija: Toj ~ovek ce10 liot be{e so vlakna i be{e opa{an 3 Mojs 10,2 preku polovinata so koèn pojas. Toj Lk 9,54 re~e: Toa e Ilija ti{beecot. Ohozija uporno nastojuva da go zatvori Ilija Toga{ isprati carot kaj nego pedesetnik so negovite pedesetmina vojnici. I toj se iska~i kaj nego, koga Ilija sede{e na vrvot od gorata, i mu re~e: ôveku Bo`ji, carot naredi da sleze{. 10 Odgovori Ilija i mu re~e na pedesetnikot: Ako sum jas ~ovek Bo`ji, neka padne ogan od neboto i neka te izgori tebe i tvoite pedesetmina vojnici. I padna ogan od neboto i go izgori nego i negovite pedesetmina.
9
1 Spored evrejskata Biblija: Vtora kniga za carevite.
412
ÊTVRTA KNIGA CARSTVA
13
3 Car 8,54 19,18 Is 45,23 Ezd 9,5
Carot isprati drug pedesetnik so negovite pedesetmina vojnici. I toj mu progovori i re~e: ôveku Bo`ji, vaka veli carot: Slezi poskoro! 12 Ilija odgovori i mu re~e: Ako sum jas ~ovek Bo`ji, neka padne ogan od neboto i neka te izgori tebe i tvoite pedesetmina. I padna ogan Bo`ji od neboto i go izgore nego i negovite pedesetmina vojnici. 13 Carot isprati po tretpat pedesetnik so negovite pedesetmina vojnici. Tretiot pedesetnik stana, ta dojde, i padna na kolenici pred Ilija, go mole{e i mu zboruva{e: ôveku Bo`ji, da ne bide prezrena du{ata moja i du{ata na tvoite slugi ovie pedesetmina pred tvoite o~i. 14 Ete, padna ogan od neboto i gi izgore dvajcata prethodni pedesetnici so nivnite pedesetmina vojnici; no sega da ne bide prezrena du{ata moja pred tvoite o~i! 15 Toga{ mu re~e angelot Gospodov na Ilija: Odi so nego i ne pla{i se od nego. I toj stana, ta otide so nego kaj carot. 16 I mu re~e: Vaka veli Gospod: Poradi toa {to isprati glasnici da go pra{aat Veelzevul, ekronskoto boèstvo, kako da nema{e vo Izrail Bog da Go pra{a{ za slovoto Negovo, ti nema da stane{ od legloto, na koe si legnal, tuku }e umre{. 17 I toj umre spored slovoto Gospodovo {to go izre~e Ilija. I stana car Joram, (bratot na Ohozija), mesto nego, vo vtorata godina na Joram, sinot na Josafat, carot judejski, bidej}i onoj nema{e sin. 18 Drugoto za Ohozija, ona {to go izvr{il toj, e opi{ano vo letopisite na izrailskite carevi. 18 a) I Joram, sinot na Ahav, caruva{e nad Izrail vo Samarija, 18 b) i postapuva{e lo{o pred liceto na Gospod, no, sepak ne taka, kako negovite bra}a, nitu kako negovata majka; 18 v) i gi otstrani stolbovite na Vaal, koi gi be{e napravil negoviot tatko, i gi uni{ti; sepak se privrza kon grevovite na domot na Jerovoam, koj go be{e navel Izrail na grevovi i ne otstapi od niv;
11
g) i go navle~e gnevot Gospodov vrz 2,1 3 Car domot na Ahav. 19,16

18
Bog go voznesuva Ilija na neboto. Elisej go nasleduva negovoto mesto Vo ona vreme, koga Gospod saka{e da go voznese Ilija na neboto vo vior, Ilija so Elisej doa|a{e od Gilgal. 2 I mu re~e Ilija na Elisej: Ostani tuka, za{to Gospod me ispra}a vo Vetil. No Elisej re~e: Se kolnam vo ìviot Gospod i vo ìvotot na tvojata du{a! Nema da te ostavam. I otidoa vo Vetil. 3 I izlegoa kaj Elisej sinovite proro~ki {to bea vo Vetil, i mu rekoa: Znae{ li deka denes Gospod }e go voznese tvojot gospodar nad glavata tvoja! Toj odgovori: I jas znam, mol~ete. 4 I mu re~e Ilija: Elisej, ostani tuka, za{to Gospod me ispra}a vo Erihon. A toj re~e: Se kolnam vo ìviot Gospod i vo tvojata ìva du{a! Nema da te ostavam. I dojdoa vo Erihon. 5 Toga{ se pribliìja sinovite proro~ki {to bea vo Erihon, i mu rekoa: Znae{ li deka denes Gospod go zema tvojot gospodar i }e go voznese nad glavata tvoja? Toj odgovori: I jas znam, mol~ete. 6 Pak mu re~e Ilija na Elisej: Ostani tuka, za{to Gospod me ispra}a nakaj Jordan. A toj re~e: Se kolnam vo ìviot Gospod i vo tvojata ìva du{a! Nema da te ostavam. I trgnaa obajcata. 7 Pedeset du{i od sinovite proro~ki trgnaa i zastanaa podaleku sproti niv, dodeka tie dvajca stoeja pokraj bregot na Jordan. 8 Toga{ go zede Ilija svojot koùv, go svitka i udri so nego po vodata, i taa se razdeli na dve strani, pa taka i dvajcata minaa po suvo. 9 Koga minaa, Ilija mu re~e na Elisej: Baraj, {to saka{ da ti napravam, pred da bidam voznesen pred tebe. Elisej odgovori: Duhot, koj e vo tebe, da bide dvojno vo mene. 10 A toj re~e: Bara{ ne{to mnogu te{ko; ako vidi{, kako }e bidam voznesen pred tebe, taka }e ti bide; ako, pak, ne vidi{, nema da ti bide.
19,19-21
2
3 Car 12,29
3
1 Mak 2,58
4
2,19-22 4,30 Is.N. 6 1 Car 20,3 25,26 3 Car 16,34
8
3 Car 19,19
9
Is 42,1 61,1 Ez 2,2 3,12
413
11
6,17 Sir 48,9
15
4 Mojs 11,25 Is 11,2 1 Ptr 4,14
16
3 Car 18,12 Ez 3,14 8,3 Dela 8,39
19
2 Mojs 15,22-25
20
3 Mojs 2,13 Ez 43,24
Dodeka tie odea i si razgovaraa po patot, naedna{ se pojavi ognena kola i ogneni kowi, i gi razdvoija eden od drug, i Ilija se voznese vo viorot kon neboto. 12 A Elisej gleda{e i izvika: Tatko moj, tatko moj, kolo Izraileva i negova kowica! I ve}e ne go vide. Pa ja fati oblekata svoja, i ja raskina na dve par~iwa. 13 I go krena toj koùvot na Ilija {to be{e padnal od nego, pa se vrati i se zapre kraj bregot na Jordan; 14 go zede koùvot na Ilija, {to be{e padnal od nego, udri so nego po vodata, i re~e: Kade e Gospod, Bog Iliev? Toj Samiot? I udri po vodata, a taa se razdeli na dve strani, i Elisej pomina. 15 I go vidoa oddaleku sinovite prorokovi {to bea vo Erihon i rekoa: Ilieviot duh sleze vrz Elisej. Mu izlegoa vo presret i mu se poklonija do zemja. 16 I mu rekoa: Ete, vo nas, tvoite slugi, ima pedeset du{i silni maì; neka odat tie da go pobaraat gospodarot tvoj; moèbi, Duhot Gospodov go odnel i go frlil na nekoja gora, ili vo nekoj dol. A toj re~e: Nemojte da ispra}ate! 17 No tie nastojuvaa pred nego mnogu, ta mu zdodeaja, pa im re~e: Ispratete! I ispratija pedeset du{i, koi baraa tri dena, no ne go najdoa, 18 i se vratija kaj nego, dodeka toj be{e vo Erihon; i toj im re~e: Neli vi govorev: ne odete!
11
I vodata ostana zdrava do denes, 22 2 Mojs spored zborot {to go kaà Elisej. 15,25
22
Bog gi kaznuva decata {to mu se potsmevaat na Elisej

23
24
3 Mojs 26,22
Ottamu toj otide vo Vetil. Koga 25 ode{e po patot, mali deca izlegoa od 3 Car gradot, mu se potsmevaa i mu velea: 16,24 Vrvi, }elavko! Vrvi, }elavko! 24 Toj se svrte, gi vide i gi prokolna 3,3 vo imeto Gospodovo. Toga{ izlegoa od 10,29 gorata dve me~ki i raskinaa od niv 13,11 14,24 ~etirieset i dve deca. 15,9.18 25 Ottuka otide na gorata Karmil, a 24,28 3 Car ottamu se vrati vo Samarija. 12,26-32 Joram, sinot na Ahav, stana car nad Izrail vo Samarija vo osumnaeset- 4 Car 8,2 tata godina od vladeeweto na judejskiot 2 Is 16,1 car Josafat i caruva{e dvaeset godini. 2 Toj prave{e zlo pred o~ite na Gos- 5 pod, no ne taka, kako tatko mu i majka 1,1 mu, za{to ja sobori statuata na Vaal 7 3 Car 22,4 {to ja be{e napravil tatko mu; 3 Sepak, toj se privrza kon grevovite na Jerovoam, Navatoviot sin, koj go navede Izrail da pravi grevovi, i ne otstapuva{e od niv. Vo voen pohod protiv moavskata zemja
4 Moavskiot car Me{a ima{e mnogu dobitok i mu ispra}a{e na izrailskiot car po sto iljadi jagniwa i po sto iljadi neistrièni ovni. 5 No, {tom umre Ahav, moavskiot car se odmetna od izrailskiot car. 6 Vo ona vreme carot Joram izleze od Samarija i gi prebroi site Izrailci, 7 pa otide i isprati da mu kaàt na judejskiot car Josafat: Moavskiot car se odmetna od mene. ]e dojde{ li so mene vo vojna protiv Moav Toj odgovori: ]e dojdam; Jas sum so tebe. Mojot narod e i tvoj narod, a moite kowi se i tvoi kowi. 8 I re~e: Po koj pat da odam? Toj re~e: Po patot niz edomskata pustina. 9 I trgnaa izrailskiot car, judejskiot car i edomskiot car, i odea po
Joram, car na Izrail
13,33-34 14,16 15,26.34 16,2.9.29
Elisej go o~istuva izvorot na Erihon

19 Toga{ ìtelite na gradot mu kaàa na Elisej: Ete, kako {to gleda{, gospodare, polo`bata na ovoj grad e dobra; no vodata e lo{a i zemjata e besplodna. 20 A toj re~e: Dajte mi nova ~a{a i turete vo nea sol. I mu dadoa. 21 Toj otide kaj izvorot na vodata, ja frli vo nea solta i re~e: Vaka veli Gospod: Jas ja ozdravuvam ovaa voda; i vo idnina nema da doa|a od nea ni smrt, ni besplodnost.
414
11 zaobikolen pat sedum dena, i nema{e
3 Car 22,7
voda za vojskata i za dobitokot {to 12 ode{e po niv. 10 Toga{ re~e izrailskiot car: Ah! 5 Mojs 18,18 Gospod gi izvede ovie trojca carevi za 1 Car 3,19 Er 1,9 da gi predade vo rakata na Moav. 27,18 11 No Josafat re~e: Nema li tuka 14 prorok Gospodov, pa preku nego da Go 3 Car 17,1 pra{ame Gospod? Odgovori eden od 18,15 slugite na izrailskiot car i re~e: 15 Tuka e Elisej, [afatoviot sin, koj 3 Car 18,46 poleva{e voda na Ilievite race. Ez 1,3 12 I re~e Josafat: Vo nego ima slovo 3,14 8,1 Gospodovo. I otidoa kaj nego izrail33,22 skiot car i Josafat i edomskiot car. 37,1 13 I mu re~e Elisej na izrailskiot car: [to ima{ ti so mene! Odi kaj prorocite na tatkovcite svoi i kaj prorocite na svojata majka. I mu kaà izrailskiot car: Ne, za{to Gospod gi izvede ovde ovie trojca carevi za da gi predade vo rakata na Moav. 14 I re~e Elisej: Se kolnam vo ìviot Gospod Savaot, pred Kogo stojam! Ako ne go po~ituvav Josafat, judejskiot car, ne bi te po~ituval i ne bi te poglednal; 15 tuku povikajte mi svira~. I koga svira~ot svire{e, toga{ rakata Gospodova se dopre do Elisej, 16 i toj re~e: Vaka govori Gospod: Napravete ja ovaa dolina jama do jama 17 za{to vaka veli Gospod: nema da vidite vetar i nema da vidite do`d, a ovaa dolina }e se napolni so voda, od koja }e piete vie i va{iot siten i krupen dobitok; 18 no toa e malku pred o~ite na Gospod: Toj i Moav }e go predade vo racete va{i, 19 i }e gi porazite site ukrepeni gradovi i site glavni gradovi, i }e gi ise~ete site dobri drvja, i }e gi zaprete site izvori, i site dobri nivi i }e gi zatrupate so kamewa. 20 Utredenta, dodeka se prinesuva{e prinos, odedna{ pote~e voda po patot od Edom, i zemjata se napolni so voda. 21 Koga slu{naa Moavcite deka carevite doa|aat da vojuvaat so niv, bea sobrani site {to nosat pojas i postari, pa zastanaa na granicata.
Izutrinata stanaa rano, koga son- 25 16,7.11 ceto izgrea nad vodata; na Moavcite Is Er 48,31.36 taa voda oddaleku im se pri~ini crve27 na kako krv. Sud 11,3023 I tie rekoa: Toa e krv; se stepale 40 carevite me|u sebe i se istrebile eden Mih 6,7 so drug. A sega na plen, Moave! 24 I tie dojdoa do izrailskiot logor. 4,1 Stanaa Izrailcite i udrija po Moav- 2 Mojs 21,2-6 cite, koi po~naa da begaat od niv, no, 3 Mojs tie i ponatamu tr~aa po niv za da gi 25,39-55 5 Mojs dotepaat. 15,12-18 25 I gi razru{ija gradovite, i vo se- Is 50,1 Er 34,14 koja dobra niva sekoj frli po eden ka- Amos 2,6 33,9 men, i ja napolnija, i site vodni izvori Ps 103,17 gi zatrupaa, i site plodni drvja gi ise- 112,1-2 koa. Samo vo Kir-Hare{et gi ostavija 115,13-14 Neem 5, kamewata na yidinite. No i nego pra- 1-13 Mt 18,25 }arite go opkolija i go razru{ija. 26 Koga moavskiot car vide deka ja gubi bitkata, zede so sebe sedumstotini maì, naoruàni so me~ za da se probijat kon edomskiot car, no ne moèa. 27 I toj go zede svojot prvoroden sin, koj treba{e da caruva po nego, i go prinese kako `rtva sepalenica vrz yidot. Toa predizvika golemo gadewe kaj Izrailcite, i tie se povlekoa od nego i se vratija vo zemjata svoja.
22
Edna od ènite na proro~kite sinovi so pla~ewe mu govore{e na Elisej: Tvojot sluga, maòt moj, umre; a ti znae{ deka tvojot sluga ima{e strahopo~it kon Gospod; sega dojde zaemodava~ot da gi zeme dvete moi deca za robje. 2 Elisej $ re~e: [to da napravam za tebe? Kaì mi {to ima{ doma? Taa odgovori: Sluginkata tvoja ni{to nema vo domot svoj, osven eden sad so maslo. 3 A toj re~e Odi i pobaraj sadovi odnadvor, od site tvoi sosedi, prazni sadovi; soberi dovolno, Elisej $ pomaga na edna vdovica Potoa odi i zatvori ja vratata zad sebe i zad sinovite svoi i nalevaj vo site tie sadovi; polnite stavaj gi nastrana.
4
415
Taa si otide od nego i ja zatvori vratata zad sebe i zad sinovite svoi. Tie $ podavaa, a taa naleva{e. 17 6 Koga bea napolneti sadovite, taa mu 1 Mojs 21,1 re~e na sinot svoj: Daj mi u{te eden Ps 112,9 sad. Toj $ re~e: Nema pove}e sadovi. I masloto prestana da te~e. 7 Taa dojde i mu raskaà na Bo`jiot ~ovek. Toj $ re~e: Odi, prodaj go masloto i isplati gi dolgovite svoi; a so toa {to }e ostane, }e ìvee{ so sinovite svoi.
5 1 Mojs 18,9-11
14-16
Elisej vo gradot Sunem Eden den Elisej otide vo Sunem. Tamu edna bogata èna go pokani vo domot svoj da jade leb, i toj, sekoga{ koga }e mine{e, navratuva{e tamu da jade leb. 9 Taa mu re~e na maòt svoj: Ete, jas znam deka Bo`jiot ~ovek, koj postojano minuva pokraj nas, e svet; 10 da mu napravime mala gorna soba nad yidot i da mu stavime tamu leglo i masa, i stol i svetilnik, ta koga doa|a kaj nas, da se povlekuva tamu. 11 Eden den Elisej otide tamu, se ka~i vo gornata soba svoja i si legna tamu, 12 pa mu kaà na slugata svoj Giezij: Povikaj ja Sunamitkata. Toj ja povika, i taa zastana pred nego. 13 I mu re~e: Kaì $: ete, ti tolku se griì{ za nas; {to da napravime za tebe? Ima li potreba da mu progovorime za tebe na carot, ili na voeniot na~alnik! Taa odgovori: Ne, jas ìveam me|u narodot svoj. 14 Elisej prodolì i re~e: Toga{ {to da napravime za nea? I re~e Giezij: Ete, taa nema sin, a maòt nejzin e star. 15 I re~e Elisej: Povikaj ja. Toj ja povika, i taa zastana na vratata. 16 Elisej $ re~e: Po edna godina, vo ova isto vreme, ti }e drì{ na race sin. Taa re~e: Ne, gospodare moj, ~oveku Bo`ji, nemoj da ja laè{ sluginkata svoja. 17 I ènata ostana bremena i rodi sin na drugata godina, vo ona isto vreme, kako {to $ kaà Elisej.
8
Deteto porasna i eden den otide kaj 29 2 Mojs tatko si, kaj ètvarite. 4,17.20 19 I mu kaà na tatko si: Glavata, 3 Car 18,46 glavata me boli. A toj mu re~e na slugata svoj: Odvedi go kaj majka mu! 20 Go zede i go odvede kaj majka mu. I toa sede{e vo skutot nejzin do pladne i umre. 21 Taa otide i go poloì vo legloto na Bo`jiot ~ovek, go zatvori i izleze, 22 pa go povika maòt svoj i re~e: Isprati mi eden od slugite i edna od magaricite; }e odam kaj Bo`jiot ~ovek i }e se vratam. 23 A toj ja pra{a: Zo{to }e odi{ kaj nego? Denes ne e nov mesec, ne e ni sabota. No taa re~e: Bidi spokoen. 24 I ja osedla magaricata i mu kaà na slugata svoj: Vodi i vrvi; ne zapiraj dodeka ne ti kaàm. 25 I trgnaa i dojdoa kaj Bo`jiot ~ovek, na gorata Karmil. A koga Bo`jiot ~ovek ja vide oddalku, mu kaà na slugata svoj Giezij: Eve ja onaa Sunamitka; 26 tr~aj da ja presretne{ i da ja pra{a{: zdrava li si, zdrav li e maòt nejzin, zdravo li e deteto? Taa odgovori: Zdravi sme. 27 A koga dojde kaj Bo`jiot ~ovek na gorata, se fati za nozete negovi. I Giezij se dobliì za da ja otstrani; no Bo`jiot ~ovek re~e: Ostavi ja, du{ata $ e ogor~ena, a Gospod ja sokri od mene i ne mi javi. 28 I taa re~e: Barav li jas od mojot gospodar sin? Ne zboruvav li: nemoj da me laè{? 29 Toj toga{ mu re~e na Giezij: Prepa{i se preku polovinata i zemi go stapot moj vo rakata i vrvi; ako sretne{ nekogo, ne go pozdravuvaj; a ako nekoj te pozdravi, ne mu odgovaraj; i stavi go stapot vrz liceto na deteto! 30 A majkata na deteto re~e: Se kolnam vo ìviot Gospod i vo ìvotot na tvojata du{a! Nema da te ostavam. Toga{ i toj stana i trgna po nea.
18
Elisej go vra}a vo ìvot sinot na doma}inkata
23
Amos 8,5
416
Giezij otide pred niv i go stavi stapot vrz liceto na deteto. No ne se ~u ni glas, ni odgovor. I mu izleze vo presret, mu soop{ti i re~e: Deteto ne se razbuduva. 32 I Elisej vleze vo ku}ata, i ete, umreno dete leì na legloto negovo. 33 I vleze, ja zatvori vratata zad sebe i Mu se pomoli na Gospod; 34 potoa se ka~i, legna vrz deteto, ja stavi ustata svoja vrz negovata usta, o~ite svoi vrz negovite o~i, i dlankite svoi vrz negovite dlanki, i se prostre vrz nego, i teloto na deteto se zagrea. 35 Elisej stana i po~na da odi po sobata natamu navamu; potoa pak se ka~i i se prostre vrz nego. I deteto kivna sedumpati i gi otvori o~ite svoi. 36 I toj go povika Giezij i mu re~e: Povikaj ja Sunamitkata! I toj ja povika. Taa dojde kaj nego, i toj re~e: Zemi si go sinot svoj! 37 Taa se dobliì, padna pred nozete negovi i se pokloni do zemja; potoa go zede sinot svoj i izleze.
31
I re~e slugata negov: Kako da go 5,1 Mojs 13,2 postavam toa pred sto lu|e? A toj 3 Lk 4,27 re~e: Daj im na lu|eto, neka jadat, za{to taka veli Gospod: }e se nasitat, 7 2,12 i }e ostane. 19,1 44 Toj im dade, i tie se nasitija, i 5 Mojs 32,39 ostana u{te, spored slovoto Gospodovo. 1 Car 2,6
43
ûdo so otrovnoto jadewe A Elisej se vrati vo Gilgal. Vo taa zemja ima{e glad, i sinovite proro~ki sedea pred nego. I toj mu kaà na slugata svoj: Stavi go golemiot kotel i svari le}a za proro~kite sinovi. 39 I izleze eden od niv vo poleto da sobira trevi. Najde eden koren od diva loza, i nabra od nea poln skut divi plodovi, se vrati i gi stavi vo kotelot so le}a, za{to ne gi poznava{e. 40 Im postavija da jadat. No {tom po~naa da ja jadat le}ata, izvikaa i velea: Smrt ima vo kotelot, ~oveku Bo`ji! I ne moèa da jadat. 41 A toj re~e: Dajte bra{no! I go isturi vo kotelot i mu re~e na Giezij: Stavi im na lu|eto, neka jadat. I vo kotelot ne ostana ni{to otrovno.
38
Elisej nahranuva sto lu|e Dojde eden ~ovek od Vaal-[ali{a i mu donese na Bo`jiot ~ovek leb od prvite plodovi dvaeset ja~meni lep~iwa i mladi zrna vo klasovi. I re~e Elisej: Daj im na lu|eto da jadat.
42
Naaman, vojskovodecot na aramejskiot car, be{e golem ~ovek pred gospodarot svoj i po~ituvan, za{to preku nego Gospod im be{e dal pobeda nad Aramejcite; i toj ~ovek be{e odli~en vojnik, be{e leprozen. 2 Edna{ Aramejcite izlegoa vo ~eti i zaplenija od izrailskata zemja edno malo devoj~e, i toa $ sluè{e na Naamanovata èna. 3 Taa $ re~e na gospodarkata svoja: O, da otide{e mojot gospodar kaj prorokot, koj e vo Samarija, toj }e ja simne{e od nego leprata. 4 Toga{ Naaman otide i mu go kaà toa na gospodarot svoj, velej}i: Taka i taka veli devoj~eto {to e od izrailskata zemja. 5 I aramejskiot car mu re~e na Naaman: Stani, odi, jas pak, }e ispratam pismo do izrailskiot car. Toj otide, zemaj}i so sebe deset kikari srebro, {est iljadi {ekeli zlato i deset promeni obleka; 6 i mu go odnese na izrailskiot car pismoto, vo koe se vele{e: Zaedno so ova pismo, ete, go ispra}am kaj tebe Naaman, mojot sluga, da ja simne{ od nego leprata negova. 7 Izrailskiot car, otkako go pro~ita pismoto, ja raskina oblekata svoja i re~e: Zar sum jas Bog da umrtvuvam i da oìvuvam, ta ispra}a kaj mene da ja simnam od ovoj ~ovek leprata negova? Ete, znaete sega i gledate deka toj bara povod za neprijatelstvo protiv mene. 8 Koga Bo`jiot ~ovek Elisej slu{na deka izrailskiot car ja raskinal oblekata svoja, isprati da mu re~at na carot: Zo{to ja raskina oblekata svoja? Neka dojde kaj mene i neka poznae deka ima prorok vo Izrail.
Leprozniot Naaman ozdravuva
Os 6,1 Ps 29,2-3 Jov 5,18
417
I dojde Naaman so kowite svoi i so kolite svoi i zastana pred vlezot na 17-19 Eliseeviot dom. 10 Toga{ Elisej go isprati kaj nego 10,18-27 1 Kor 8 slugata svoj da mu kaè: Odi, iskapi se sedumpati vo Jordan, i teloto tvoe }e se obnovi, i }e bide{ ~ist. 11 Se razgnevi Naaman i si trgna, velej}i: Ete, jas mislev deka toj }e izleze, }e zastane i }e go povika imeto na Gospod, svojot Bog, }e ja stavi rakata svoja na mestoto i }e ja simne leprata; 12 zarem damaskite reki Avana i Parpar ne se podobri od site izrailski vodi? Ne moèv li da se iskapam vo niv i da se is~istam? Pa se svrte i si otide naluten. 13 Mu se dobliìja slugite negovi i mu rekoa, velej}i: Tatko, da ti kaè{e prorokot da napravi{ ne{to pote{ko, nema{e li da go napravi{. A kamo li sega, koga ti re~e samo: iskapi se, i }e bide{ ~ist! 14 Toj otide i se potopi vo Jordan sedumpati, spored zborovite na Bo`jiot ~ovek, i teloto mu se obnovi kako telo na malo dete i se is~isti. 15 Toga{ se vrati kaj Bo`jiot ~ovek, toj i site pridru`nici negovi, dojde, zastana pred nego i re~e: Eve, poznav deka po celata zemja nema Bog, osven vo Izrail; primi, pak sega dar od tvojot sluga. 16 Elisej odgovori: Se kolnam vo ìviot Gospod, pred ~ie lice stojam! Nema da go primam. Onoj go prinuduva{e da zeme, no toj ne se soglasi. 17 I re~e Naaman: [tom e taka, neka mu dadat na tvojot sluga zemja, kolku {to moàt da nosat dve maski, za{to vo idnina slugata tvoj nema da prinesuva sepalenici i `rtvi na drugi bogovi, osven na Gospod; 18 samo, eve {to da mu prosti Gospod na slugata tvoj: koga mojot gospodar odi vo hramot na Rimon za da se pokloni tamu i se potpre vrz rakata moja, i jas se poklonam vo domot na Rimon, toga{ Gospod da mu prosti na slugata tvoj za poklonuvaweto moe vo domot na Rimon.
9
15
3 Car 8,60
A toj mu re~e: Odi si so mir! I 25 toj otide od nego i prili~no se od- 17,5 18,27 dale~i. 25,3
19
3 Car 20,1
Prestapot na Giezij Toga{ Giezij, slugata na Bo`jiot ~ovek Elisej re~e: Ete, mojot gospodar ne saka{e da go zeme od rakata na toj Arameec Naaman, ona {to go be{e donel. Se kolnam vo Gospod! ]e potr~am po nego i }e zemam ne{to od nego. 21 I potr~a Giezij po Naaman. Naaman vide deka nekoj tr~a po nego, sleze od kolata da go presretne i re~e: Dali si so mir? 22 Toj odgovori: So mir sum; mojot gospodar me isprati da kaàm: ete, sega dojdoa kaj mene od Efremovata Gora dve mom~iwa od proro~kite sinovi; daj mi eden kikar srebro i dve promeni obleka. 23 I Naaman re~e: Zemi, ako saka{, dva kikara. I mnogu go mole{e. Toga{ toj zavrza dva kikara srebro vo dve torbi i dve promeni obleka i im gi dade na dvajcata slugi svoi, ta gi ponesoa pred nego. 24 Koga toj dojde do bregot, gi zede od racete nivni i gi sokri vo domot svoj. I gi otpu{ti lu|eto, i tie si otidoa. 25 Koga dojde i se javi pred gospodarot svoj, Elisej go pra{a: Od kade doa|a{, Giezij? Toj odgovori: Nikade ne odel slugata tvoj. 26 Toj mu re~e: Zarem srceto moe ne te pridruùva{e, koga onoj ~ovek se vrati od kolata svoja da te presretne? Vreme li e da se zeme srebro i da se zema obleka, ili maslinovi drvja i lozja, siten ili krupen dobitok, slugi ili sluginki? 27 Zatoa, Naamanovata lepra neka se zalepi na tebe i na potomstvoto tvoe zasekoga{. I toj izleze od nego bel kako sneg od leprata.
20
27
15,5 2 Mojs 4, 6-7
Toga{ proro~kite sinovi mu kaàa na Elisej: Ete, prostorot kade ìveeme kaj tebe, e tesen za nas; 2 da odime do Jordan, da zememe ottamu sekoj po edna greda i da si napra-
ûdoto so sekirata
418
vime tamu ìveali{te. Toj im re~e: Odete! 3 A eden od niv re~e: Napravi ni milost, dojdi i ti so slugite tvoi. Toj odgovori: ]e dojdam. 4 I trgna so niv, dojdoa do Jordan i po~naa da se~at drvja. 5 I dodeka eden soboruva{e greda, sekirata mu padna vo vodata. Toj izvika i re~e: Ah, gospodare! A taa be{e zemena na zaem! 6 Bo`jiot ~ovek zapra{a: Kade padna taa? Toj mu go pokaà mestoto. Toga{ Elisej ise~e par~e drvo, pa go frli tamu, i sekirata ispliva. 7 Toga{ mu re~e: Zemi si ja. Toj ja pruì rakata i ja zede. Elisej zarobuva del od neprijatelskata vojska
8 Koga aramejskiot car trgna vo vojna protiv Izrailcite, se posovetuva so svoite oficeri, velej}i: Vo toa i toa mesto }e go postavime svojot logor. 9 No, Bo`jiot ~ovek isprati da mu kaàt na izrailskiot car: Vnimavaj da ne minuva{ preku ona mesto, za{to tamu Aramejcite se krijat vo zaseda. 10 I izrailskiot car isprati lu|e do toa mesto, za koe mu zboruva{e i go opomenuva{e Bo`jiot ~ovek. Taka se za{titi ottamu pove}e pati. 11 I mu se voznemiri srceto na aramejskiot car poradi toa, i toj gi povika svoite oficeri i im re~e: Kaète mi, koj od na{ite odrùva vrska so izrailskiot car? 12 I re~e eden od slugite negovi: Nikoj, gospodare moj, care; tuku prorokot Elisej, koj e vo Izrail, mu gi soop{tuva na izrailskiot car i onie zborovi {to ti gi govori{ vo svojata spalna soba. 13 Toga{ toj re~e: Odete, doznajte, kade e toj, i jas }e ispratam da go fatat. I mu soop{tija i rekoa: Ete, toj e vo Dotan. 14 I isprati tamu kowi i koli i mnogu vojska. Dojdoa no}e i go opkolija gradot. 15 Koga izutrinata prislu`nikot na Bo`jiot ~ovek stana i izleze, vojskata
so kowi i koli be{e okolu gradot. Pri- 6,17 slu`nikot mu re~e: Te{ko, gospodare! 2,11 6,18 [to da pravime? 4 Mojs 16 Toj odgovori: Ne pla{i se, za{to 22,31 onie {to se so nas, se pove}e od onie 24 17,5 {to se so niv. 3 Car 20,1 17 Elisej se pomoli i re~e: Gospodi, otvori mu gi o~ite da vidi. I Gospod mu gi otvori o~ite na prislu`nikot, i toj ja vide celata gora polna so kowi i ogneni koli okolu Elisej. 18 Koga Aramejcite otidoa kaj nego, Elisej Mu se pomoli na Gospod i re~e: Pogodi gi so slepilo. I Gospod gi pogodi so slepilo, spored zborot na Elisej. 19 Elisej toga{ im re~e: Ne e toa patot, ne e toa gradot, odete po mene, jas }e ve odvedam kaj onoj {to go barate. I gi odvede vo Samarija. 20 Koga dojdoa vo Samarija, Elisej re~e: Gospodi, otvori im gi o~ite da vidat. I Gospod im gi otvori o~ite, i vidoa deka se srede Samarija. 21 Izrailskiot car, koga gi vide, go pra{a Elisej: Da gi ubijam li, tatko moj? 22 No toj odgovori: Ne ubivaj gi. Zarem so sabjata svoja i so lakot svoj gi zarobi, ta da gi ubiva{? Daj im leb i voda; neka jadat i pijat, i neka si odat kaj gospodarot svoj. 23 Toj im prigotvi golema gozba, i tie jadea i pieja. Potoa gi pu{ti, i tie si otidoa kaj gospodarot svoj. Ottoga{ tie aramejski ograbuva~ki grupi ne odea ve}e vo izrailskata zemja. Glad vo Samarija Potoa aramejskiot car Venadad ja sobra celata svoja vojska, trgna i ja opsedna Samarija. 25 I nastapi golem glad vo Samarija, koga ja opsednuvaa, taka {to edna magare{ka glava se prodava{e za osumdeset {ekeli srebro, i ~etvrt kab gulabova kal za pet {ekeli srebro. 26 Edna{ izrailskiot car ode{e po yidot, i edna èna mu zboruva{e so pla~ewe: Pomogni mi, gospodare moj, care.
24
419
Toj odgovori: Ako Gospod ne ti pomogne, od kade }e ti pomognam jas? Od gumnoto li, od to~iloto li? 28 Ja pra{a u{te carot: [to ti e? A taa odgovori: Ovaa èna mi re~e: daj go tvojot sin da go izedeme denes, a mojot sin }e go izedeme utre. 29 I go svarivme mojot sin i go izedovme. Na drugiot den jas $ rekov: daj go i ti sinot svoj, da go izedeme. No taa go sokri sinot svoj. 30 Carot, otkako gi slu{na zborovite na ènata, ja raskina oblekata svoja; i, odej}i po yidot, narodot vide deka toj nosi na svoeto golo telo vre}i{te. 31 I carot re~e: Da mi isprati Bog najte{ka kazna i u{te pove}e neka dodade, ako ostane denes glavata na Elisej, [afatoviot sin, na nego.
27
Elisej navestuva kraj na gladot A Elisej sede{e vo domot svoj, i starcite sedea kaj nego. I isprati carot eden od svoite slugi. Pred da dojde glasnikot kaj nego, Elisej im re~e na starcite: Gledate li deka toj, sin na ubiec, isprati da mi ja zemat glavata? Gledajte, koga }e dojde glasnikot, zatvorete ja vratata i pritisnete go so vratata. A ete go i topotot na nozete na gospodarot negov po nego! 33 Dodeka u{te govore{e so niv, ete glasnikot pristigna kaj nego, i mu re~e na Elisej: Ete kakvo zlo od Gospod! [to da ~ekame vo idnina od Gospod?
32
na drug: Zo{to da sedime tuka, o~eku- 7,7 Ps 47,4-5 vaj}i ja smrtta? 53,6 4 Ako sakame da odime vo grad, vo 67,12 gradot ima samo glad, i tamu }e umreme; 11 ako, pak, sedime tuka, pak }e umreme. Is 52,8 Podobro da odime vo logorot na 62,6 Er 31,6 Aramejcite: ako n# ostavat ìvi, }e ìveeme; ako n# ubijat, }e umreme. 5 I stanaa vo samrak za da odat vo aramejskiot logor. I dojdoa do krajot na logorot, i ete, tamu nema nieden ~ovek. 6 Za{to Gospod be{e napravil taka {to vo aramejskiot logor se slu{na topot od koli, rèwe na kowi, {um od golema vojska. I Aramejcite si bea rekle eden na drug: Navistina, izrailskiot car gi najmil protiv nas hitiskite i egipetskite carevi za da n# izbrkaat. 7 Zatoa bea stanale i izbegale vo temninata i gi ostavile {atorite svoi, i kowite svoi, i magariwata svoi celiot logor, kako {to si bil, i bea izbegale za da se spasat. 8 I leproznite dojdoa do krajot na logorot, vlegoa vo eden {ator, jadea i pieja, i zedoa ottamu srebro, i zlato, i obleka, pa otidoa, ta gi sokrija. Vlegoa i vo drug {ator, i ottamu zedoa plen, pa otidoa i go sokrija. Kraj na opsadata i na gladot I si rekoa eden na drug: Ne pravime dobro. Ovoj den e den za radosna vest; ako se zabavime i ~ekame da se razdeni, }e bideme vinovni. Zatoa da odime i da soop{time vo carskiot dom. 10 Dojdoa, gi povikaa carskite vratari i im raskaàa, velej}i: Bevme vo aramejskiot logor, i ete, tamu nema ni ~ovek, ni glas ~ove~ki, tuku samo vrzani kowi, i vrzani magariwa, a {atorite, ostaveni kako {to si se. 11 Vratarite izvikaa i ja soop{tija vesta vo samiot carski dvor. 12 Preku no}ta carot stana i im kaà na slugite svoi: ]e vi kaàm {to spremaat so nas Aramejcite. Tie znaat deka stradame od glad, ta izlegle od logorot da se sokrijat vo nivite, mis9
Toga{ Elisej re~e: ûjte go slovoto Gospodovo: Vaka veli Gospod: utre vo ova vreme edna sea ~isto bra{no }e ~ini eden {ekel, a dve sei ja~men eden {ekel, pred portite na Samarija. 2 A dvorjaninot, vrz ~ija raka se potpira{e carot, mu odgovori na Bo`jiot ~ovek i re~e: Ako Gospod otvore{e duri i prozorci na neboto, i toga{ }e moè{e li da se slu~i takvo ne{to? A toj re~e: Ete, so o~ite svoi }e go vidi{ toa, no ne }e jade{ od nego. Napu{tawe na aramejskiot logor Pri vlezot na portite ima{e ~etvorica leprozni, i tie si govorea eden
3
420
8,1 lej}i vaka: koga }e izlezat od gradot,
1 Mojs 41,27 Ruta 1,1
ìvi }e gi fatime i }e navlezeme vo gradot. 13 Odgovori eden od slugite negovi i mu re~e: Da zememe pet kowi od ostanatite vo gradot, za{to i onaka i tie }e poginat kako seto mno{tvo Izrailci {to ostana vo gradot. Da ispratime i da vidime. 14 I zedoa dva vpregnati kowa. I carot isprati po aramejskata vojska, velej}i: Odete i videte! 15 I odea po niv do Jordan; a toa, celiot pat be{e posean so obleki i drugi predmeti {to Aramejcite gi bea isfrlile vo brzoto svoe begawe. Se vratija pratenicite i mu javija na carot. 16 Toga{ narodot izleze i go razgrabi logorot na Aramejcite, i edna sea ~isto bra{no se prodava{e za eden {ekel srebro, a dve sei ja~men za eden {ekel srebro, spored slovoto Gospodovo. 17 I carot go ostavi kaj portite onoj dvorjanin, vrz ~ija raka se potpira{e, i narodot go pritisna na portite, i toj umre, kako {to be{e rekol Bo`jiot ~ovek, koga carot be{e kaj nego. 18 Koga Bo`jiot ~ovek mu be{e zboruval na carot vaka: Dve sei ja~men za {ekel, i edna sea ~isto bra{no za {ekel }e se prodava utre vo ova vreme pred portite na Samarija, 19 toga{ toj dvorjanin mu odgovori na Bo`jiot ~ovek i re~e: Ako Gospod duri i prozorci otvore{e na neboto, i toga{ moè{e li da bide takvo ne{to? A toj mu re~e: So o~ite svoi }e go vidi{ toa, no nema da jade{ od nego. 20 Taka i stana so nego: go izgazi narodot pred portite, i toj umre. Vra}awe na ènata od Sunem I $ re~e Elisej na ènata, ~ij sin go be{e oìveal: Stani i odi, ti i tvoeto semejstvo i naseli se tamu, kade {to moè{ da poìvee{, za{to Gospod povika glad, i toj }e trae vo ovaa zemja sedum godini. 2 Stana taa èna, i postapi spored zborot na Bo`jiot ~ovek: otide taa i
nejzinoto semejstvo, i ìvee{e vo fi- 4 4,12.25 listejskata zemja sedum godini. 5,20-27 3 Otkako izminaa sedum godini, se vrati taa èna od filistejskata zemja 8 3,11 i dojde da go moli carot za ku}ata svoja 2 Mojs 18,15 i nivata svoja. 1 Car 9,9 4 Carot toga{ razgovara{e so Giezij, 3 Car slugata na Bo`jiot ~ovek, i mu re~e: 19,15 22,8 Raskaì mi gi site golemi dela {to 12 gi izvr{il Elisej. 5 A vo toa vreme, koga toj mu raskaù- 10,32-33 12,18 va{e na carot deka Elisej oìveal 13,3-7.22 4,16-20 eden umren, ènata, ~ij sin be{e Er 13,17 oìvean, go mole{e carot za ku}ata 14,17 Lk 19, svoja, i nivata svoja. Toga{ Giezij re~e: 41-44 Gospodare moj, care, taa e istata èna i ovoj e istiot sin nejzin, kogo Elisej go oìvea. 6 Carot ja pra{a ènata, i taa mu raskaà. I $ dade carot eden dvorjanin i re~e: Da $ se vrati s# {to e nejzino i site prihodi od nivata, od onoj den, koga ja napu{tila zemjata, dosega. Elisej i Azail I dojde Elisej vo Damask, koga aramejskiot car Venadad be{e bolen. Mu javija na Venadad i rekoa: Tuka dojde Bo`jiot ~ovek. 8 Toga{ carot mu re~e na Azail: Zemi dar i odi, pre~ekaj go Bo`jiot ~ovek i pra{aj Go preku nego Gospoda, velej}i: }e ozdravam li od ovaa bolest? 9 Azail otide da go pre~eka i zede dar i s# {to e najdobro vo Damask, kolku {to moàt da nosat ~etirieset kamili, pa otide i zastana pred liceto negovo i mu re~e: Tvojot pokoren sluga Venadad, aramejskiot car, me isprati kaj tebe da pra{am: }e ozdravam li od ovaa bolest? 10 Elisej mu odgovori: Odi i kaì mu: }e ozdravi{. Me|utoa, Gospod mu javi deka toj }e umre. 11 I Elisej go zadrà svojot pogled, i uporno gleda{e vo nego, dodeka onoj ne se zbuni. I toga{ Bo`jiot ~ovek zaplaka. 12 I Azail pra{a: Zo{to pla~e gospodarot moj? A toj odgovori: Zatoa {to znam, kakvo zlo }e im napra7
421
13 vi{ na Izrailevite sinovi: tvrdinite 18
3 Car 16,30-33 21,25 22,53
3 Car 19,15
19
3 Car 11,32 Ps 17,1 36,1 89,4.21 132,10
20
1 Mojs 27,40
21
3 Car 8,66 12,16
nivni na ogan }e gi predade{, momcite nivni so me~ }e gi pogubi{, doen~iwata nivni }e gi ubie{ i nivnite bremeni èni }e gi rase~e{. 13 I mu re~e Azail: [to e tvojot sluga? Dali imam nekakva vlast ta da moàm da napravam taka stra{ni raboti? Elisej mu odgovori: Gospod mi go pokaà vo tebe carot na Aram. 14 Toj si otide od Elisej i dojde kaj gospodarot svoj. I toj go pra{a: [to ti zboruva{e Elisej? Toj odgovori: Mi kaà deka }e ozdravi{. 15 Na drugiot den, me|utoa, Azail ja zede pokrivkata, ja natopi vo voda i ja stavi vrz liceto negovo, i carot umre. I na negovo mesto stana car Azail.
I po~ina Joram kaj svoite predci, 9,1 Car i be{e pogreban kaj svoite predci vo 3 20,35 Davidoviot grad. A mesto nego stana 3 car negoviot sin Ohozija. 25 Ohozija, sinot na judejskiot car 3 Car 19,16 Joram, stana car vo dvanaesettata godina od vladeeweto na Ahavoviot sin Joram, izrailskiot car.
24
Joram, car na Juda (2 Let 21,2-20) 16 Po judejskiot car Josafat, stana car Joram, sinot na Josafat, vo pettata godina od caruvaweto na Ahavoviot sin Joram, carot izrailski. 17 Toj be{e na trieset i dve godini, koga stana car, i caruva{e osum godini vo Erusalim; 18 i ode{e po patot na izrailskite carevi, onaka kako {to postapuva{e Ahavoviot dom, bidej}i Ahavovata }erka mu be{e èna. Taa prave{e zlo pred o~ite na Gospod. 19 No, Gospod ne saka{e da go pogubi Juda, zaradi svojot sluga David, za{to Toj be{e vetil deka }e mu dade svetilo nemu i na negovite sinovi za site vremiwa. 20 Vo negovite dni Edom se izmolkna od rakata na Juda i si postavi car. 21 I Joram a otide vo Cair, so site negovi bojni koli. Toj se krena vo edna no} i gi napadna Edomcite {to go opkoluvaa, i zapovednicite na kolite, no narodot izbega vo {atorite svoi. 22 Sepak, se spasi Edom od rakata na Juda do den denes. Vo isto vreme digna bunt i Livna. 23 Drugoto za Joram i s# {to izvr{il, e opi{ano vo letopisite na judejskite carevi.
Ohozija, car na Judeja (2 Let 22,1-16) 26 Ohozija be{e na dvaeset i dve godini, koga stana car, i caruva{e edna godina vo Erusalim. A majka mu se vika{e Gotolija, }erka na izrailskiot car Amvrij. 27 Toj ode{e po patot na Ahavoviot dom i go prave{e ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod, onaka, kako i Ahavoviot dom, za{to be{e vo rodninstvo so Ahavoviot dom. 28 Toj otide so Ahavoviot sin Joram vo vojna protiv aramejskiot car Azail vo Ramot Galaadski, i Aramejcite go ranija Joram. 29 I carot Joram se vrati da se lekuva vo Jizreel od ranite {to mu gi nanesoa Aramejcite vo Ramot, koga vojuva{e protiv aramejskiot car Azail. I Ohozija, sinot na Joram, judejski car, dojde da go poseti Ahavoviot sin Joram vo Jizreel, bidej}i be{e bolen. Juj pomazan za car na Izrail Prorokot Elisej povika eden od proro~kite sinovi i mu re~e: Prepa{aj si ja polovinata, zemi go v raka ovoj sad so maslo, pa odi vo Ramot Galaadski. 2 Koga }e dojde{ tamu, najdi go tamu Juj, sinot na Josafat, sin Nim{iev, pristapi i kaì mu da izleze me|u svoite bra}a i vovedi go vo vnatre{nata soba; 3 toga{ zemi go sadot so maslo, izlij go vrz glavata negova i kaì: vaka veli Gospod: Te pomazuvam za car nad Izrail. Potoa otvori ja vratata, pa begaj i ne ~ekaj. 4 Mom~eto, sluga na prorokot, otide vo Ramot Galaadski.
422
I koga pristigna, ete, zapovednicite na vojskite isposednale, a toj 10 re~e: Imam ne{to da ti kaàm, 3 Car zapovedniku. Juj pra{a: Komu od 21,23 nas? Toj odgovori: Tebe, zapoved11 niku. Er 29,26 6 Juj stana i vleze v ku}i. I mom~eto Os 9,7 go izli masloto vrz glavata negova i mu 13 re~e: Vaka veli Gospod, Bog Izrailev: Mt 21,7-8 Te pomazuvam za car nad narodot Gospodov, nad Izrail, 7 i ti }e go istrebi{ domot na Ahav, tvojot gospodar za da se odmazdam za krvta na Moite slugi prorocite, i za krvta na site slugi Gospodovi, padnati od rakata na Jezavela; 8 i }e izgine celiot dom na Ahav, i }e pogubam vo domot na Ahav s# {to e ma{ko, i onie {to se vo ropstvo, i onie {to se na sloboda vo Izrail, 9 i }e postapam kon domot na Ahav kako {to postapiv so domot na Jerovoam, sinot na Navat, i so domot na Ba{a, sinot na Ahija. 10 A Jezavela ku~iwa }e ja izedat na jizreelskoto pole, i nikoj nema da ja pogrebe. Pa ja otvori vratata i izbega. 11 I otide Juj kaj slugite na gospodarot svoj, i tie mu rekoa: So mir li? Zo{to dojde toj bezumnik kaj tebe? I im kaà: Vie go znaete toj ~ovek i {to zboruva{e. 12 I rekoa: Ne e vistina, kaì ni. A toj re~e: Toa i toa mi kaà, velej}i: vaka veli Gospod: ,Te pomazuvam za car nad Izrail. 13 Toga{ tie pobrzaa i sekoj si ja zede svojata nametka, i mu poslaa pred nego po skalite, zatrubija so truba i rekoa: Juj stana car.
5
3 Car 18,4
re~e: Ako ste soglasni so mene, nikoj 17 Car neka ne izleguva od gradot za da odi da 2 13,34 izvesti vo Jizreel. 18,24-27 16 Juj se ka~i na svojata kola i trgna Is 21,6-8 Ez 3,17 za Jizreel, kade {to leè{e Joram, carot izrailski za da se lekuva od ranite {to mu gi bea nanele Aramejcite vo Ramot, koga vojuva{e protiv silniot i mo}niot aramejski car Azail, i kade {to be{e do{ol judejskiot car Ohozija za da go poseti Joram. 17 Na kulata vo Jizreel stoe{e straàr, i go zdogleda Jehuevoto mno{tvo, koga doa|a{e, i re~e: Mnogu lu|e gledam. I Joram mu re~e: Zemi kowanik, isprati im go vo presret i neka pra{a: So mir li doa|ate? 18 I izleze kowanikot na kow za da gi presretne i re~e: Vaka veli carot: so mir li doa|ate? I odgovori Juj: [to ti e tebe dali so mir doa|am? Trgnuvaj po mene. I straàrot javi i re~e: Stigna do niv, no ne se vra}a. 19 Ispratija drug kowanik; toj otide kaj niv i re~e: Vaka veli carot: so mir li doa|a{? I re~e Juj: [to ti e tebe so mir li doa|am? Trgnuvaj po mene. 20 Straàrot pak javi i re~e: Stigna do niv, no ne se vra}a. A vozeweto, se ~ini, kako da e na Nim{ieviot sin Juj, za{to toj vozi taka ludo. 21 Joram re~e: Vpregnuvaj. I ja vpregnaa kolata negova. Izlegoa izrailskiot car Joram i judejskiot car Ohozija, sekoj na svojata kola. Izlegoa da go presretnat Juj, i se sretnaa so nego vo nivata na jizreelecot Navutej. Izrailskiot car Joram umira Koga Joram go vide Juj, re~e: So mir li, Juj? Toj odgovori: Kakov mir pri bludstvoto na majka ti Jezavela i pri mnogute nejzini magii? 23 Toga{ Joram se svrte i izbega, velej}i mu na Ohozija: Predavstvo, Ohozija! 24 A Juj go optegna so rakata lakot i go udri Joram me|u ple{kite negovi, i strelata go probode srceto negovo, i toj padna vo kolata svoja.
22
Juj podgotvuva zavera protiv carot Joram

14 I stana Juj, sinot na Nim{ieviot sin Josafat, protiv Joram, a Joram se nao|a{e so site Izrailci vo Ramot Galaadski na straà protiv aramejskiot car Azail. 15 Vo toa vreme carot Joram se be{e vratil da se lekuva vo Jizreel od ranite {to mu gi nanesoa Aramejcite, koga vojuva{e protiv carot Azail. I Juj im
423
33
Is 14,25 Mih 7,10 Mal 3,21 Ps 17,42 1 Mak 3,45 Lk 21,24 Otkr 11,2
Toga{ Juj mu re~e na svojot zapovednik Bidkar: Zemi, ta frli go vo nivata na jizreelecot Navutej, za{to seti se koga nie so tebe odevme dvajcata zad tatko mu Ahav, i kako Gospod izre~e vrz nego vakvo proro{tvo: 26 Navistina Jas ja vidov v~era krvta na Navutej i krvta na sinovite negovi, vele{e Gospod, i }e ti se odmazdam vo taa niva. I taka, zemi, ta frli go vo nivata, spored slovoto Gospodovo.
25
{to go izre~e Toj preku slugata Svoj Ilija od Ti{be, velej}i: ,Trupot na Jezavela }e go izedat ku~iwa na Jizreelskoto pole. 37 Jezaveliniot trup }e bide na Jizreelskoto pole kako |ubre na niva, ta nikoj ne }e moè da kaè: ova e Jezavela. Kole` nad potomcite na Ahav Ahav ima{e sedumdeset sinovi vo Samarija. Juj napi{a pisma i gi isprati vo Samarija do upravitelite na gradot, stare{inite i vospituva~ite na Ahavovite deca so vakva sodrìna: 2 Koga }e stigne do vas ova pismo, bidej}i se kaj vas sinovite na gospodarot va{, a isto taka kaj vas se i kolite i kowite, i utvrdeniot grad i oru`jeto, 3 izberete go najdobriot i najdostojniot od sinovite na gospodarot svoj, postavete go na prestolot na tatko mu i vojuvajte za domot na gospodarot svoj. 4 Tie se upla{ija mnogu i rekoa: Ete, dvajca carevi ne izdràa pred nego, a kako }e izdrìme nie? 5 Toga{ upravnikot na carskiot dvorec, voeniot komandant i na upravitelot na gradot, stare{inite i vospituva~ite ispratija glasnici da mu kaàt na Juj: Nie sme tvoi slugi i {to }e ni kaè{, }e napravime; nikogo nema da postavime za car; pravi {to ti e volja. 6 Toj povtorno im napi{a vakvo pismo: Ako ste moi i ako se pokoruvate na zborot moj, zemete gi glavite na sinovite na va{iot gospodar i dojdete utre vo ova vreme kaj mene vo Jizreel. A carskite sinovi bea sedumdeset na broj, i gi vospituvaa najvidnite vo gradot. 7 Koga stigna do niv pismoto, tie gi zedoa carskite sinovi i gi zaklaa site sedumdeset, gi stavija glavite nivni vo ko{nici i mu gi ispratija vo Jizreel. 8 Dojde glasnikot, go izvesti i re~e: Gi donesovme glavite na carskite sinovi. I toj re~e: Postavete gi vo dva kupa pred vlezot na portite do utre.
Ohozija, carot na Juda umira (2 Let 22,7-9) 27 Judejskiot car Ohozija, koga go vide toa, izbega po patot kon ku}ata {to be{e vo gradinata. I se spu{ti po nego Juj i re~e: Udrete go i nego vo kolata. Toa stana na rit~eto Gur, blizu do Jivleam. I toj izbega vo Megido, i tamu umre. 28 Slugite negovi go prenesoa vo Erusalim i go pogrebaa vo grobnicata negova, kaj negovite predci, vo Davidoviot grad. 29 Be{e edinaesettata godina od vladeeweto na Joram, sinot na Ahav, koga vo Judeja stana car Ohozija. Smrtta na Jezavela 30 Juj pristigna vo Jizreel. A Jezavela, otkako slu{na za toa, stavi crvilo na liceto svoe, ja nakiti glavata svoja i gleda{e niz prozorecot. 31 [tom Juj vleze vo portite, taa pra{a: Dali nosi{ mir za Zamvrij, ubiecu na svojot gospodar? 32 Toj gi krena o~ite kon prozorecot i pra{a: Koj e so mene, koj? I go svrtea pogledot kon nego dvajca-trojca dvorski slugi. 33 Toga{ toj im re~e: Frlete ja! Tie ja frlija, i krvta $ se razlea po yidot i po kowite, i ja izgazija. 34 I koga dojde Juj, jade{e, pie{e i re~e: Najdete ja onaa prokletnica i pogrebete ja, bidej}i e carska }erka. 35 Otidoa da ja pogrebat, no od nea ne najdoa ni{to, tuku samo ~erepot, nozete i {akite od racete. 36 Se vratija i mu soop{tija, a toj re~e: Takvo be{e slovoto na Gospod
10
424
Izutrinata toj izleze, zastana i mu re~e na siot narod: Vie ne ste vinov11 ni. Eve, jas vostanav protiv gospodarot Os 1,4 svoj i go ubiv, no site ovie koj gi ubi? 10 A sega znajte deka nema da propadne 18 3 Car na zemjata niedno slovo Gospodovo {to 16,31-32 Toj go izrekol za Ahavoviot dom; Gospod go napravi toa {to go izre~e preku Svojot sluga Ilija. 11 I Juj gi ubi site drugi od semejstvoto na Ahav vo Jizreel, i site golemci negovi, i bliski negovi, i sve{tenicite negovi, taka {to od nego ne ostana nitu eden.
9 9,14-24
10,9
Kole` nad Ahavovite bra}a Potoa stana, trgna i dojde vo Samarija. Po patot, koga se nao|a{e blizu do Bet-Eked-Roim, 13 Juj gi sretna bra}ata na judejskiot car Ohozija i gi pra{a: Koi ste vie? Tie odgovorija: Nie sme bra}ata na Ohozija, odime da vidime, zdravi li se sinovite na carot i sinovite na caricata. 14 A toj re~e: Fatete gi ìvi. Gi fatija ìvi i gi zaklaa site ~etirieset i dvajca, kaj kladenecot na BetEked, i od niv ne ostana nitu eden. 15 Ottamu trgna i se sretna so Rihavoviot sin Jonadav, koj mu doa|a{e vo presret; go pozdravi i mu re~e: Dali e tvoeto srce taka iskreno kon moeto, kako {to e moeto srce kon tvoeto? Jonadav odgovori: Da. Toga{ mu re~e: Ako e taka, daj ja rakata svoja. I toj ja podade rakata, i toj go ka~i na kolata kaj sebe. 16 I re~e: Trgnuvaj so mene i gledaj ja mojata revnost kon Gospod. I go namestija vo kolata. 17 Koga dojde vo Samarija, toj gi ubi site preìveani od rodot na Ahav vo Samarija, taka {to sosema go istrebi, spored slovoto na Gospod {to mu go be{e kaàl na Ilija.
12
Zatoa, svikajte gi kaj mene site 19 Car proroci na Vaal, site negovi sluì- 3 18,19-40 teli i site negovi sve{tenici, nikoj da ne otsustvuva, za{to }e mu prinesam 24 Car golema `rtva na Vaal. A sekoj {to ne- 3 20,39-42 ma da dojde, nema da ostane ìv. Juj go prave{e toa so lukavstvo za da gi istrebi Vaalovite sluìteli. 20 Toga{ re~e Juj: Svikajte prazni~en sobor za Vaal. I proglasija sobor. 21 Toga{ Juj isprati glasnici po siot Izrail, i dojdoa site Vaalovi sluìteli; ne ostana nieden da ne dojde; i vlegoa vo hramot na Vaal, i Vaaloviot dom se ispolni otkraj dokraj. 22 I mu kaà na ~uvarot na ode`dite: Donesi ode`di za site Vaalovi sluìteli! I toj im donese ode`di. 23 Juj vleze so Rihavoviot sin Jonadav vo domot Vaalov i im kaà na Vaalovite sluìteli: Ispitajte i razgledajte, dali se nao|a nekoj od sluìtelite na Gospod, za{to tuka treba da bidat samo Vaalovite sluìteli. 24 I tie pristapija da prinesuvaat `rtvi sepalenici i prinosi. A Juj postavi nadvor od domot osumdeset maì i re~e: Ako nekoj od vas dopu{ti da izbega makar eden od ovie maì {to vi gi predavam vo va{i race, so svojata du{a }e plati za negovata du{a. 25 Koga `rtvite sepalenici bea prineseni, Juj im re~e na telohranitelite i na dvorjanite: Odete, ubijte gi, ta nieden da ne izleze! Telohranitelite i dvorjanite gi ubija so se~iloto na me~ot i gi isfrlija, i navlegoa duri vo samoto svetili{te na Vaaloviot hram. 26 Gi iznesoa idolite od Vaalovoto svetili{te i gi izgorea; 27 potoa go razbija Vaaloviot `rtvenik, go razru{ija Vaalovoto svetili{te i go pretvorija vo jama za |ubri{te, do dendenes.
19
Uni{tuvawe na kultot kon Vaal Toga{ Juj go sobra siot narod i re~e: Ahav malku mu sluè{e na Vaal; Juj }e mu sluì pove}e.
18
Juj, car na Izrail Taka go istrebi Juj Vaal od izrailskata zemja. 29 No od grevovite na Navatoviot sin Jerovoam {to go be{e navel vo grev Izrail, od niv Juj ne otstapi od zlatnite teliwa {to bea vo Vetil i vo Dan.
28
425
Toga{ Gospod mu re~e na Juj: Poradi toa {to dobrovolno go izvr{i ona {to be{e pravedno pred o~ite Moi 4 go ispolni nad Ahavoviot dom s# ona 2 Mojs 18,21.25 {to Mi be{e na srce, tvoite sinovi }e sedat do ~etvrtoto koleno na Izraileviot prestol. 31 No Juj ne vnimava{e so seto srce da odi spored zakonot na Gospod, Bog Izrailev. Toj ne otstapuva{e od grevovite na Jerovoam, koj go be{e navel vo grev Izrail. 32 Vo tie denovi Gospod po~na da otkinuva delovi od Izrail i Azail gi bie{e po site izrailski predeli: 33 na istok od Jordan, celata zemja Galaad, plemeto Gadovo, Ruvimovo, Manasievo, od Aroer, koj e na bregot od potokot Arnon celiot Galaad i Ba{an. 34 Drugoto za Juj i za s# {to toj go izvr{i, i za juna~kite podvizi negovi, e opi{ano vo letopisite na izrailskite carevi. 35 I po~ina Juj kaj svoite predci, i go pogrebaa vo Samarija. Na negovo mesto se zacari negoviot sin Joahaz. 36 Juj caruva{e nad Izrail vo Samarija dvaeset i osum godini.
30 3 Car 14,10
11,1
Gotolija ja prevzema vlasta vo Erusalim Gotolija, majkata na Ohozija, koga vide deka sinot nejzin umre, stana i go istrebi siot carski rod. 2 No Jeho{eva, }erkata na carot Joram, sestra na Ohozija, go zede Ahazieviot sin Joas i go ukrade od ubivanite carski sinovi, zaedno so negovata doilka, i gi sokri od Gotolija vo spalnata. Taka toj ne be{e ubien. 3 I go krieja so nea vo Gospodoviot dom {est godini, a vo toa vreme Gotolija caruva{e nad zemjata. Joas posveten za car (2 Let 23,1-21) Na sedmata godina Jehojada isprati da gi povikaat na~alnicite na carskata garda i telohranitelite, gi dovede
4
11
(2 Let 22,10-12)
kaj sebesi vo domot Gospodov, sklu~i so 18 niv sojuz, gi zakolna vo domot Gospodov 10,26-27 i im go pokaà carskiot sin. 5 Toj im zapoveda, velej}i: Eve {to }e napravite: ednata tretina od vas {to doa|a na slu`ba vo sabota, }e stoi na straà kaj carskiot dom; 6 drugata tretina kaj Surskite Porti; i tretata tretina kaj portite zad telohranitelite, i }e stoite na straà vo domot za da ne stane nasilstvo. 7 I dva odreda od vas, od site {to si odat od slu`ba vo sabota, }e stojat na straà kaj domot Gospodov, okolu carot; 8 i opkolete go carot od site strani, sekoj so oru`jeto svoe v raka; sekoj {to }e vleze vo redovite, da bide ubien; i bidete kaj carot, koga izleguva i koga vleguva. 9 Stotnicite napravija s# {to zapoveda sve{tenikot Jehojada; sekoj gi zede lu|eto svoi {to doa|aa na slu`ba vo sabota i koi se vra}aa od slu`ba vo sabota, i dojdoa kaj sve{tenikot Jehojada. 10 I sve{tenikot im gi razdade na stotnicite kopjata i {titovite na carot David {to se nao|aa vo domot na Gospod. 11 I zastanaa telohranitelite, sekoj so oru`je v raka, od desnata strana na domot do levata strana na domot kaj `rtvenikot i kaj domot, okolu carot. 12 Toga{ Jehojada go izvede carskiot sin, mu stavi carski venec i ukrasi, go zacarija, go pomazaa, rakopleskaa i izvikuvaa: Da ìvee carot! 13 Koga Gotolija go slu{na glasot na rastr~aniot narod, otide kaj narodot vo domot Gospodov. 14 A tamu: ete, carot stoi na povisoko mesto, spored obi~ajot, i pred carot zapovednicite i svira~ite. Siot narod na zemjata se veseli, i trubat so trubi. Gotolija ja raskina oblekata svoja i izvika: Predavstvo, predavstvo! 15 Sve{tenikot Jehojada im zapoveda na zapovednicite nad vojskata, i im re~e: Izvedete ja nadvor od redovite, a koj }e trgne po nea, ubijte go so me~! Sve{tenikot misle{e da ne ja ubijat vo domot Gospodov.
426
& napravija mesto i taa mina niz kowskiot vlez za carskiot dvor i tamu be{e ubiena. 17 I Jehojada napravi zavet me|u 12,3 Gospod, me|u carot i narodot, tie da 14,4 15,4.35 bidat narod Gospodov. 18 Toga{ siot narod otide vo domot 3 Car 22,44 na Vaal, gi sru{ija `rtvenicite ne4 govi, i idolite negovi sosema gi uni{2 Mojs tija, a Vaaloviot `rec Matan go ubija 30,11-16 3 Mojs pred `rtvenicite. I sve{tenikot pos27,2-8 tavi straà nad domot Gospodov. 19 I gi zede stotnicite, i telohranitelite, i brzoodcite, i siot narod od zemjata, i go pridruìja carot od domot Gospodov, i otidoa po patot niz telohranitelskite porti vo carskiot dom; i toj sedna na carskiot prestol. 20 Siot narod na zemjata se vesele{e, i gradot se uspokoi. A Gotolija ja ubija so me~ vo carskiot dom.
16 3 Car 1,46.48
19
Joas, car na Judeja (2 Let 24,1-3) Joas be{e na sedum godini, koga stana car.
21
Toj stana car vo sedmata godina od vladeeweto na Juj i caruva{e vo Erusalim ~etirieset godini. Majka mu se vika{e Civija, od Virsavija. 2 A Joas go prave{e ona {to be{e pravilno pred o~ite na Gospod vo site denovi dodeka go pou~uva{e sve{tenikot Jehojada; 3 samo idolskite svetili{ta ne bea urnati; narodot u{te prinesuva{e `rtvi i kade{e po tie svetili{ta. 4 Joas im kaà na sve{tenicite: Site pari od posvetenite darovi {to se donesuvaat vo domot Gospodov, parite koi nekomu mu se nametnati so procena, i parite {to nekoi po sopstvena volja gi prinesuvaat vo domot Gospodov; Joas se zavzema za obnovuvawe na hramot (2 Let 24,4-14) Sve{tenicite neka gi priberat, sekoj od svojot poznat, i so niv neka go
5
12
popravat rasipanoto vo hramot, nase- 5 22,3-7 kade, kade {to }e se najde o{teteno. 6 No bidej}i do dvaeset i tretata go15 dina na carot Joas sve{tenicite ne gi 22,7 popravaa rasipanite raboti vo hramot, 7 carot Joas go povika toga{ sve{tenikot Jehojada i sve{tenicite i im re~e: Zo{to ne gi popravate rasipanite raboti vo hramot? Otsega nema ve}e da pribirate pari od svoite poznati, tuku }e gi ostavate za popravka na hramot. 8 I sve{tenicite se soglasija da ne pribiraat ve}e kaj sebe pari od narodot za popravki vo hramot. 9 Toga{ sve{tenikot Jehojada zede edno kov~eè, mu napravi odozgora otvor i go stavi do `rtvenikot desno, kade {to vleguvaa vo domot Gospodov. I sve{tenicite {to stoeja na straà kaj vratata, gi pu{taa tamu site pari {to se vnesuvaa vo domot Gospodov. 10 I koga }e videa deka ima mnogu pari vo kov~eèto, doa|a{e carskiot pisar i prvosve{tenikot i gi vrzuvaa vo torbi i gi prebrojuvaa parite {to se nao|aa vo domot Gospodov, 11 a prebroenite pari gi predavaa vo racete na opredelenite za nadzornici na domot Gospodov, i tie im pla}aa na drvodelcite {to rabotea vo domot Gospodov, 12 i na yidarite, i na kamenodelcite, i za kupuvawe drva i delkani kamewa, za popravki vo domot Gospodov, i za s# {to se tro{e{e za odrùvawe na hramot. 13 No za domot Gospodov ne bea napraveni ni srebreni ~inii, ni {tipki, ni kotliwa za rosewe, ni trubi nikakvi zlatni sadovi, i srebreni sadovi ne bea napraveni od parite {to se vnesuvaa vo domot Gospodov, 14 tuku gi predavaa na nadzornicite i tie go popravaa so niv domot Gospodov. 15 I ne baraa smetka od onie, na koi im gi doveruvaa parite za pla}awe na rabotnicite, za{to tie postapuvaa ~esno. 16 Parite od `rtvite za vina i parite od `rtvite za grev ne se vnesuvaa vo domot Gospodov: toa be{e za sve{tenicite.
427
Toga{ carot na Aram Azail trgna vo pohod, otide da vojuva protiv Get, i 18 go prezede; a potoa Azail namisli da 16,8 odi protiv Erusalim.
17 8,12
17
18,15 3 Car 15,18-19
Kraj na Joasovoto vladeewe (2 Let 24,23-27) No judejskiot car Joas go zede seto `rtvuvano {to go bea `rtvuvale na hramot negovite predci, judejskite carevi Josafat, Joram i Ohozija, i {to samiot go be{e `rtvuval, i seto zlato, najdeno vo riznicite na domot Gospodov i na carskiot dom, i mu go isprati na aramejskiot car Azail; toj toga{ go napu{ti Erusalim. 19 Drugoto za Joas i za s# {to toj izvr{il, e opi{ano vo letopisite na judejskite carevi. 20 I se pobunija slugite negovi, napravija zagovor i go ubija Joas vo BetMilo, na patot za Sila. 21 Go ubija slugite negovi: Jozavad, sinot na [imat, i Jehozavad, sinot na [omer, i toj umre, i go pogrebaa kaj negovite predci vo Davidoviot grad. Na negovo mesto stana car negoviot sin Amasija.
18
13,3
8,12
Aramejcite, i ìveeja sinovite Izrai- 14 1 Mojs levi vo {atorite svoi, kako porano. 45,14 6 Me|utoa ne otstapuvaa od grevovite 46,29 na domot na Jerovoam, koj go be{e navel 50,1 vo grev Izrail; s# u{te odea po niv, a 15-17 i stolbot na A{era stoe{e vo Sama- 13,18-19 3 Car rija. 11,31 7 Na Joahaz mu ostana vojska samo pedeset kowanici, deset koli i deset iljadi pe{aci, za{to carot na Aram gi be{e uni{til i gi zgazi kako prav {to se tapka. 8 Drugoto za Joahaz i za s# {to toj go izvr{il, i za negovite juna~ki podvizi, e opi{ano vo letopisite na izrailskite carevi. 9 I po~ina Joahaz kaj svoite predci, i go pogrebaa vo Samarija. Na negovo mesto se zacari negoviot sin Joas. Joas, car na Izrail Joahazoviot sin Joas stana car nad Izrail vo Samarija vo trieset i sedmata godina od vladeeweto na judejskiot car Joas; caruva{e {esnaeset godini. 11 I toj go prave{e ona {to ne be{e dobro pred o~ite na Gospod; ne otstapuva{e vo nieden od grevovite na Navatoviot sin Jerovoam, koj go be{e navel na grev Izrail, tuku ode{e po niv. 12 Drugoto za Joas i za s# ona {to toj go izvr{i, i za negovite juna~ki podvizi, kako vojuval protiv judejskiot car Amasija, e opi{ano vo letopisite na izrailskite carevi. 13 I po~ina Joas kaj svoite predci, a na prestolot negov sedna Jerovoam. Joas be{e pogreban vo Samarija, kaj izrailskite carevi.
10
Vo dvaeset i tretata godina od vladeeweto na Joas, sinot na judejskiot car Ohozija, stana car nad Izrail vo Samarija, Jehueviot sin Joahaz, i caruva{e sedumnaeset godini. 2 Toj go prave{e ona {to be{e nemilo pred o~ite na Gospod i ode{e vo grevovite na Navatoviot sin Jerovoam, koj go be{e navel vo grev Izrail, i ne otstapuva{e od niv. 3 I se razgori gnevot na Gospod protiv Izrail, i Toj go predade vo rakata na aramejskiot car Azail i vo rakata na Azailoviot sin Venadad, za seto ona vreme. 4 Joahaz se pomoli pred liceto na Gospod, i Gospod go slu{na, za{to ja vide nevoljata na Izrailcite, kako gi pritesnuva{e aramejskiot car. 5 I Gospod im dade na Izrailcite spasitel, i tie se ottrgnaa od rakata na
13
Joahaz, car na Izrail
Elisej pretskaùva pobeda nad Aramejcite Elisej se razbole od bolest, od koja podocna i umre. Dojde kaj nego izrailskiot car Joas, pla~e{e nad nego, velej}i: Tatko moj, tatko moj, bojna kolo Izraileva i negova kowico! 15 I mu re~e Elisej: Zemi lak i streli! I toj zede lak i streli. 16 Toga{ mu re~e: Stavi ja rakata na lakot! I toj ja stavi rakata. Toga{
14
428
22 Elisej gi stavi racete svoi vrz racete
na carot 17 i re~e: Otvori go prozorecot kon 23 5 Mojs 1,8 istok! I toj go otvori. A Elisej re~e: 6,10 9,5.27 Strelaj! I toj strela{e. Potoa Eli29,12 sej re~e: Taa strela za spasenie e od 34,4 3 Car Gospod, taa e spasitelnata srela pro18,36 tiv Aram, i ti }e gi porazi{ i uni{ti{ Aramejcite vo Afek. 18 I prodolì Elisej i re~e: Zemi streli! I toj zede. Pak mu re~e na izrailskiot car: Udri vo zemjata! I toj udri tripati i zapre. 19 I mu se razgnevi Bo`jiot ~ovek i re~e: Treba{e da udri{ petpati ili {estpati, toga{ }e gi razbie{ dokraj Aramejcite, a sega }e gi porazi{ Aramejcite samo tripati. 20 Elisej umre i go pogrebaa. A na drugata godina moavskite lu|e navlegoa vo zemjata. 21 I ete, dodeka nekoi lu|e pogrebuvaa eden ~ovek, tamu vidoa razbojnici, pa go frlija mrtovecot vo Eliseeviot grob, i toj, kako {to padna, se dopre do Eliseevite koski, oìvea i se ispravi na nozete svoi.
8,12
Pobedata nad Aramejcite Carot na Aram Azail gi ma~e{e Izrailcite vo site denovi na Joahaz. 23 No Gospod se smili nad niv i gi pomiluva; se svrte kon niv poradi zavetot Svoj so Avraam, Isak i Jakov i ne saka{e da gi istrebi, i ne gi otfrli od liceto Svoe do denes. 24 Carot na Aram Azail umre, i namesto nego stana car negoviot sin Venadad. 25 Jehoazoviot sin Joas gi povrati od racete na Azailoviot sin Venadad gradovite {to toj gi be{e prezel so vojna od racete na tatko mu Joahaz. Tripati go razbi Joas, i gi vrati izrailskite gradovi.
22
Amasija, car na Judeja (2 Let 25,1-4; 11-12; 17-28; 26,1-2) Vo vtorata godina od vladeeweto na Joas, sinot na izrailskiot car Joahaz, stana car Amasija, sin na judejskiot car Joas:
14
toj be{e na dvaeset i pet godini, 14,6 31,29-30 koga stana car, i caruva{e dvaeset i Er Ez 14, devet godini vo Erusalim. Majka mu se 12-20,18 33,10-20 vika{e Joadana, od Erusalim. 3 I go prave{e toj ona {to be{e pravilno pred o~ite na Gospod, no ne taka, kako negoviot predok David; toj vo s# postapuva{e kako svojot tatko Joas. 4 Samo idolskite svetili{ta ne bea urnati: narodot u{te prinesuva{e `rtvi i kade{e po tie svetili{ta. 5 Koga se zacvrsti carstvoto vo racete negovi, toj gi ubi slugite svoi {to bea go ubile carot, negoviot tatko. 6 No decata na ubijcite ne gi ubi, za{to e napi{ano vo knigata na Mojseeviot zakon, kade Gospod zapoveda, velej}i: Tatkovcite da ne bidat kaznuvani so smrt zaradi decata, i decata ne treba da bidat kaznuvani so smrt zaradi tatkovcite, tuku sekoj treba da se kaznuva so smrt za svojot prestap. 7 Toj porazi deset iljadi Edomci vo Solenata Dolina, i go zede gradot sala so vojna, i mu dade ime Jokteel, koe si ostana i do denes. 8 Toga{ Amasija isprati pratenici do Joas, izrailskiot car, sin na Joahaz, Jehueviot sin, da kaàt: Izlezi da se vidime lice v lice! 9 Toga{ izrailskiot car Joas isprati do Amasija, judejskiot car, da kaàt: Trnot levanonski ispratil kaj kedarot levanonski da kaàt: daj ja }erkata svoja za èna na sinot moj. No minale divi levanonski yverovi i go izgazile toj trn. 10 Ti gi porazi Edomcite, i srceto tvoe se vozgordea. Bidi zadovolen so svojata slava i ostani vo domot svoj. [to ti treba da predizvikuva{ raspravija za zlo? ]e padne{ ti i Judeja so tebe. 11 No Amasija ne poslu{a. Toga{ Joas, carot izrailski, izleze, i se vidoa lice v lice, toj i Amasija, carot judejski, vo Vetsamis {to e vo Judeja. 12 Judejcite bea razbieni od Izrailcite, i se razbegaa po {atorite svoi. 13 Izrailskiot car Joas go fati vo Vetsamis judejskiot car Amasija, sinot
2
429
14 na Joas, Ahazieviot sin, dojde vo Erusa-
25,14-15 3 Car 14,26 1 Mak 1, 21-24 2 Mak 5, 15-16
lim i urna ~etiristotini lakti od erusalimskiot yid od Efremovata Porta do Agolnata Porta. 14 I go zede seto zlato i srebro i site sadovi, kakvi {to se najdoa vo domot Gospodov i vo sokrovi{tata na carskiot dom, i zalo`nicite, i se vrati vo Samarija. 15 Drugite dela na Joas {to toj gi izvr{i, i za negovite juna~ki podvizi, i kako toj vojuva{e protiv judejskiot car Amasija, se opi{ani vo letopisite na izrailskite carevi. 16 I po~ina Joas kaj svoite predci, i be{e pogreban vo Samarija, pokraj izrailskite carevi. Mesto nego stana car negoviot sin Jerovoam. 17 Amasija, sinot na Joas, judejskiot car, ìvee{e petnaeset godini po smrtta na Joahazoviot sin Joas, izrailskiot car. 18 Drugite dela na Amasija se zapi{ani vo letopisite na judejskite carevi. 19 I napravija zagovor protiv nego vo Erusalim, i toj izbega vo Laki{. Ispratija po nego vo Laki{, i tamu go ubija. 20 Go donesoa na kowi, i go pogrebaa vo Erusalim kaj negovite predci, vo Davidoviot grad. 21 Siot narod judejski go zede Azarija, koj be{e na {esnaeset godini, i go postavija za car mesto negoviot tatko Amasija. 22 Toj povtorno go izgradi Elat i mu go vrati na Judeja, otkako carot, tatko mu, po~ina kaj svoite predci. Jerovoam, car na Izrail Izrailskiot car Jerovoam, sinot na Joas, stana car vo Samarija vo petnaesettata godina od vladeeweto na judejskiot car Amasija, Joasoviot sin, i caruva{e ~etirieset i edna godina. 24 I go prave{e ona {to ne be{e dobro pred o~ite na Gospod: ne otstapuva{e od nieden grev na Navatoviot sin Jerovoam, koj go be{e navel vo grev Izrail.
23
Toj gi ustanovi granicite na Izrail od Emat do Mrtvoto More, spored slovoto na Gospod, Bog Izrailev {to Toj go be{e izrekol preku slugata Svoj Jona, sinot na Amitaj, prorok od GatHefer, 26 za{to Gospod ja vide nevoljata na Izrail, tolku gor~liva, za{to nema{e ni robovi, ni slobodni {to bi mu pomognale na Izrail. 27 I ne saka{e Gospod da go iskoreni imeto na Izrailcite pod neboto, pa gi spasi preku rakata na Joasoviot sin Jerovoam. 28 Drugoto za Jerovoam i za s# {to izvr{il, i za negovite juna~ki podvizi, kako vojuval i kako mu gi vratil na Izrail Damask i Hamat, {to $ pripa|aa na Judeja, e opi{ano vo letopisite na izrailskite carevi. 29 I po~ina Jerovoam, kaj svoite predci, kaj izrailskite carevi. A na negovo mesto stana car sinot negov Zaharija.
25
27
5 Mojs 7,24 9,14 25,19 29,19
28
2 Car 8, 5-10
15,5
5,27
7
Is 6,1
Azarija, car na Judeja (2 Let 26,3-4; 21-23) Judejskiot car Azarija, sinot na Amasija, stana car vo dvaeset i sedmata godina od vladeeweto na izrailskiot car Jerovoam. 2 Toj be{e na {esnaeset godini koga stana car, i pedeset i dve godini caruva{e vo Erusalim. Majka mu se vika{e Jeholija, od Erusalim. 3 Toj go prave{e ona {to be{e pravilno vo o~ite na Gospod, tokmu kako {to postapuva{e tatko mu Amasija. 4 Samo idolskite svetili{ta ne bea urnati: narodot s# u{te prinesuva{e `rtvi i kade{e po tie svetili{ta. 5 Gospod go porazi carot, i toj be{e bolen od lepra do denot na svojata smrt i ìvee{e vo poseben dom. A careviot sin Jotam be{e upravnik nad carskiot dvorec i mu sude{e na narodot vo zemjata. 6 Drugite dela na Azarija i s# {to toj izvr{il, e opi{ano vo letopisite na judejskite carevi. 7 I po~ina Azarija kaj svoite predci, i go pogrebaa kaj negovite predci vo
15
430
Davidoviot grad. Na negovo mesto se zacari negoviot sin Jotam. Zaharija, car na Izrail Zaharija, sinot na Jerovoam, stana car nad Izrail vo Samarija vo trieset i osmata godina od vladeeweto na judejskiot car Azarija i caruva{e {est meseci. 9 Toj go prave{e ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod, kako {to pravea negovite predci: ne otstapuva{e od grevovite na Navatoviot sin Jerovoam, koj go be{e navel vo grev Izrail. 10 Selum, sinot na Jave{, se pobuni protiv nego, go udri pred narodot i go ubi, pa stana car mesto nego. 11 Drugoto za Zaharija e opi{ano vo letopisite na izrailskite carevi. 12 Takvo be{e slovoto na Gospod {to Toj mu go be{e kaàl na Juj, velej}i: Sinovite tvoi }e sedat na izrailskiot prestol do ~etvrtoto koleno. Taka i stana.
8
toj go prave{e ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod; ne otstapuva{e od grevovite na Navatoviot sin Jerovoam, koj go naveduva{e vo grev Izrail, vo tekot na site negovi denovi. 19 Toga{ asirskiot car Pul ja napadna zemjata Izraileva. I Menaim mu dade na Pul iljada kikari srebro za da mu pomogne da go zacvrsti carstvoto vo svoja raka. 20 Menaim go zede toa srebro od Izrailcite, od site bogati lu|e, po pedeset {ekeli srebro od sekoj ~ovek za da gi dade na asirskiot car. Taka se vrati nazad asirskiot car, i ne ostana tamu vo zemjata. 21 Drugite dela na Menaim i s# {to toj be{e izvr{il, opi{ani se vo letopisite na izrailskite carevi. 22 I po~ina Menaim kaj svoite predci. Na negovo mesto se zacari negoviot sin Fakija.
18
Selum, car na Izrail Jave{oviot sin Selum stana car vo trieset i devettata godina od vladeeweto na judejskiot car Azarija i caruva{e vo Samarija eden mesec. 14 Toga{ Menaim, sinot na Gadij, trgna od Tirca, i dojde vo Samarija, go sobori Jave{oviot sin Selum vo Samarija, go usmrti i stana car mesto nego. 15 Drugite raboti na Selum i pobunata negova {to toj ja izvede, opi{ani se vo letopisite na izrailskite carevi. 16 Menaim ja razori Tifsa i site {to bea vo nea i vo nejzinite predeli, po~nuvaj}i od Tirca, poradi toa {to ìtelite na gradot ne mu gi otvorija portite. Ta go razori, i site bremeni èni vo nego gi raspori.
13
Fakija, car na Izrail Fakija, sinot na Menaim, stana car nad Izrail vo Samarija vo pedesettata godina od vladeeweto na judejskiot car Azarija i caruva{e dve godini. 24 I toj go prave{e, ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod; ne otstapuva{e od grevovite na Navatoviot sin Jerovoam, koj go be{e navel Izrail vo grev. 25 Protiv nego se pobuni Fakij, sinot na Remalija, negov dvorjanin, i go napadna vo Samarija, blizu carskiot dom, so Argov i Arje. So sebe ima{e i pedeset maì od Galaad. Go ubi i se zacari na negovo mesto. 26 Drugite raboti na Fakija i s# {to be{e izvr{il, opi{ani se vo letopisite na izrailskite carevi.
23
Fakij, car na Izrail Remalieviot sin Fakij stana car nad Izrail vo Samarija vo pedeset i vtorata godina od vladeeweto na judejskiot car Azarija i caruva{e dvaeset godini; 28 Toj go prave{e ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod: ne otstapuva{e od grevovite na Navatoviot
27
Menaim, car na Izrail Menaim, sinot na Gadij, stana car nad Izrail vo trieset i devettata godina od vladeeweto na judejskiot car Azarija i caruva{e deset godini vo Samarija;
17
431
29 sin Jerovoam, koj go be{e navel vo grev
16,9 17,6.23-24 18,11.32 24,14-16 25,11
Izrail. 29 Vo dnite na izrailskiot car Fakij dojde asirskiot car Tiglat-Pileser, go prezede Ijon, Avel-Bet-Maaha, Janoah, 37 Kedes, Asor, Galaad, Galileja i celata 16,5 Neftalimova zemja, i gi preseli Is 7,1 ìtelite nivni vo Asirija. 30 Osija, sinot na Ila, se pobuni protiv Remalieviot sin Fakij, go udri i go ubi, pa stana car mesto nego vo dvaesettata godina od vladeeweto na Jotam, sinot na Ozija. 31 Drugite dela na Fakij i s# {to toj be{e napravil, opi{ani se vo letopisite na izrailskite carevi. Jotam, car na Judeja (2 Let 27,1-3; 7-9) 32 Jotam, sinot na judejskiot car Ozija, stana car vo vtorata godina na Ramalieviot sin Fakij, car izrailski. 33 Toj be{e na dvaeset i pet godini, koga stana car, i caruva{e vo Erusalim {esnaeset godini. Majka mu se vika{e Jeru{a, }erka na Sadok. 34 Samo toj go prave{e ona {to be{e pravilno pred o~ite na Gospod: vo s# postapuva{e taka, kako {to postapuva{e negoviot tatko Ozija. 35 No idolskite svetili{ta ne bea sru{eni: narodot s# u{te prinesuva{e `rtvi i kade{e po tie svetili{ta. Toj gi izgradi gornite porti kaj domot Gospodov. 36 Drugite dela na Jotam i s# {to toj be{e napravil, opi{ani se vo letopisite na judejskite carevi. 37 Vo tie denovi Gospod po~na da go ispra}a vo Judeja aramejskiot car Recin i Ramalieviot sin Fakij. 38 I po~ina Jotam kaj svoite predci, i be{e pogreban kaj svoite predci vo gradot na svojot predok David. A na negovo mesto se zacari negoviot sin Ahaz. Ahaz, car na Judeja (2 Let 28,1-27) Ahaz, sinot na judejskiot car Jotam, stana car vo sedumnaesettata godina na Remalieviot sin Fakij;
16
Ahaz be{e na dvaeset godini, koga stana car; toj caruva{e {esnaeset godini vo Erusalim, i ne go prave{e ona {to be{e pravilno pred o~ite na Gospod, svojot Bog, kako negoviot predok David, 3 tuku ode{e po patot na izrailskite carevi, i duri sinot svoj preku ogan go prenese, sledej}i gi odvratnite dela na narodite {to Gospod gi be{e otstranil od pred liceto na Izrailevite sinovi; 4 prinesuva{e `rtvi i kade{e po idolskite svetili{ta i po mogilite i pod sekoe sen~esto drvo. 5 Toga{ carot na Aram Recin i Remalieviot sin Fakij, izrailskiot car, trgnaa protiv Erusalim za da go osvojat i go drèa Ahaz pod opsada, no ne moèa da pobedat. 6 Vo ona vreme aramejskiot car Recin $ go vrati na Aram Elat i gi istera Judejcite od Elat; i Edomcite se naselija vo Elat, kade {to ìveat i do denes. 7 Ahaz isprati glasnici do asirskiot car Tiglat-Pileser da kaàt: Jas sum tvoj rob i tvoj sin; dojdi i za{titi me od rakata na aramejskiot car i od rakata na izrailskiot car, koi se krenaa protiv mene. 8 Ahaz zede srebro i zlato, kolku {to se najde vo domot Gospodov i vo riznicata na carskiot dom, i mu go isprati kako dar na asirskiot car. 9 Asirskiot car go poslu{a: i otide asirskiot car vo Damask, go prezede i gi preseli ìtelite negovi vo Kir, a Recin go ubi. 10 Carot Ahaz otide da go pre~eka asirskiot car Tiglat-Pileser vo Damask i go vide `rtvenikot {to be{e vo Damask, i mu go isprati carot Ahaz na sve{tenikot Urija likot na `rtvenikot i plan na celiot `rtvenik. 11 A sve{tenikot Urija izgradi `rtvenik spored planot {to carot Ahaz mu go isprati od Damask; toa go napravi sve{tenikot Urija, pred da dojde od Damask carot Ahaz. 12 Koga dojde carot od Damask, go vide `rtvenikot, se dobliì toj do `rtvenikot i prinese na nego `rtva.
2
16,3
3 Mojs 18,21
4
5 Mojs 12,2
5
15,37 Is 7-8
8
12,19
9
15,29
12
1 Car 13,9 3 Car 12,32-33
432
Zapali svoja `rtva sepalenica, prinese `rtva prinosnica i `rtva le20 anica i go porosi `rtvenikot so krvta Is 14,28 na negovata `rtva za pomiruvawe. 14 A bronzeniot `rtvenik {to be{e pred liceto Gospodovo, go premesti od prednata strana na hramot, od mestoto me|u noviot `rtvenik i domot Gospodov, i go postavi otstrana na toj `rtvenik kon sever. 15 I mu zapoveda carot Ahaz na sve{tenikot Urija i re~e: Na golemiot `rtvenik pali gi utrinskite sepalenici i ve~ernata `rtva prinosnica, sepalenicata od carot i `rtvata prinosnica od nego, sepalenicite od site lu|e na zemjata i `rtvata prinosnica, i `rtvata leanica od niv, i rosi go `rtvenikot so krvta na sekoja sepalenica i so krvta na sekoja `rtva, a bronzeniot `rtvenik da ostane, dodeka jas da razmislam. 16 Sve{tenikot Urija go izvr{i seto toa, kako {to zapoveda carot Ahaz. 17 I gi izvadi carot Ahaz krai{tata na podno`jata, gi simna od niv mijalnicite, go simna i bronzenoto more od bronzenite volovi {to bea pod nego i go postavi na pod od kamen. 18 I ja krena sabotnata strea {to be{e vgradena pred hramot i nadvore{niot carski vlez vo domot Gospodov, zaradi asirskiot car. 19 Drugite dela na Ahaz {to toj gi izvr{il, opi{ani se vo letopisite na judejskite carevi. 20 I po~ina Ahaz kaj svoite predci, i be{e pogreban kaj svoite predci vo Davidoviot grad. Na negovo mesto se zacari negoviot sin Ezekija.
13
15
Ez 46,4-7
Protiv nego se krena asirskiot car 17,6 Salmanasar, i Osija mu stana pot~inet, 15,29 5 Mojs ta mu dava{e danok. 28,36 4 Asirskiot car zabeleà kaj Osija Os 9,3 Amos 5,27 zagovor, za{to toj be{e ispratil pratenici kaj egipetskiot car So i ne mu 7 2 Mojs dava{e danok na asirskiot car sekoja 32,4.8 Mojs godina; toga{ asirskiot car go zede 3 11,45 pod straà i go zatvori vo temnica. 5 Mojs 20,1 5 I se krena asirskiot car protiv Is.N. 24,14-24 celata zemja, se pribliì do Samarija Sud 2,1 6,8 i ja drè{e pod opsada tri godini. 1 Car 8,8 6 Vo devettata godina od vladeeweto 10,18 na Osija, asirskiot car ja prezede 12,6 2 Car Samarija, gi preseli Izrailcite vo 12,28 2,6 Asirija i gi naseli vo Halah i pokraj Er 11,7 rekata Havor vo Gozan, i vo gradovite 16,14 23,7 midiski. Amos 2,10
3
Pri~ini za ru{ewe na izrailskoto carstvo

7
3,1 8,7 Mih 6,4 Ps 80,10
Osija, sinot na Ila, stana car vo Samarija nad Izrail vo dvanaesettata godina od vladeeweto na judejskiot car Ahaz i caruva{e devet godini, 2 a go vr{e{e ona {to ne be{e pravilno pred o~ite na Gospod, no ne taka, kako izrailskite carevi {to bea pred nego.
17
Osija, car na Izrail; osvojuvaweto na Samarija
No toa dojde, zatoa {to Izrailevi- 8 te sinovi po~naa da gre{at pred 3 Mojs 18,3 Gospod, svojot Bog, Koj gi izvede od 10 egipetskata zemja, od rakata na egipet- 5 Mojs 12,2 skiot car faraonot, i po~naa da 13 po~ituvaat drugi bogovi, Er 18,11 8 i da postapuvaat spored obi~aite na Ez 33,11 narodite, koi Gospod gi be{e izbrkal pred liceto na Izrailevite sinovi, i spored obi~aite na izrailskite carevi, kako {to tie postapuvaa. 9 A po~naa Izrailevite sinovi da pravat lo{i raboti pred Gospod, svojot Bog, si podignaa idolski svetili{ta po site svoi naselbi, i toa, po~nuvaj}i od straàrskata kula, pa s# do utvrdenite gradovi. 10 i si postavija idoli i svetili{ta na sekoj povisok rid i pod sekoe zeleno drvo, 11 i kadea tamu po site idolski svetili{ta, kako narodite {to gi be{e izbrkal od niv Gospod, i pravea lo{i raboti {to Go razgnevuvaa Gospoda, 12 i im sluèa na idolite, za koi im be{e govorel Gospod: Ne pravete go toa! 13 Toga{ Gospod preku site Svoi proroci, preku sekoj gleda~ go opomenuva{e Izrail i Juda, velej}i: Vratete
433
15 se od lo{ite pati{ta i pazete gi zapo-
vedite Moi, naredbite Moi, celiot zakon {to sum im go naloìl na tat21 kovcite va{i, i {to sum vi go predal 3 Car preku slugite Moi, prorocite. 14 No tie ne poslu{aa i ostanaa tvr12,26-33 doglavi, kakvi {to bea i nivnite tatkovci, koi ne veruvaa vo Gospod, svojot Bog; 15 tie gi prezrea naredbite Negovi i zavetot Negov {to Toj go be{e sklu~il so nivnite tatkovci, i otkrovenijata Negovi, so koi im be{e posvedo~il, pa trgnaa po patot na praznoverieto, i samite stanaa praznoverni, kako {to i okolnite narodi, za koi Gospod im be{e zapovedal da ne postapuvaat kako niv. 16 Tie gi otfrlija site zapovedi na Gospod, svojot Bog, si napravija izleani idoli na dve teliwa, si napravija i stolbovi na A{era, i se poklonuvaa na seta nebesna vojska, mu sluèa i na Vaal, 17 gi prenesuvaa preku ogan sinovite svoi i }erkite svoi, se oddadoa na gatawe i magii i pravea zlo pred o~ite na Gospod, i Go razgnevuvaa. 18 Zatoa Gospod silno se razgnevi na Izrailcite i gi otfrli od liceto Svoe, taka {to ostana samo edno Judino pleme. 19 No i Juda ne vnimava{e na zapovedite na Gospod, negoviot Bog, i postapuva{e spored obi~aite na Izrailcite, kako {to postapuvaa tie. 20 I Gospod se odvrati od site potomci na Izrail, gi ponizi i gi predava{e vo racete na ograbuva~ite i, najposle, gi otfrli od liceto Svoe. 21 Izrailcite se bea otcepile od Davidoviot dom i go bea zacarile Navatoviot sin Jerovoam. Jerovoam gi ottrgna od Gospod i gi navede na golem grev. 22 I sinovite Izrailevi odea vo site grevovi na Jerovoam, kakvi {to toj gi prave{e, i ne otstapuvaa od niv, 23 dodeka Gospod ne go otfrli Izrail od liceto Svoe, kako {to be{e govorel preku site slugi Svoi, prorocite. I Izrail be{e preselen od zemjata svoja vo Asirija, kade {to e i do denes.
13,23 5 Mojs 29,26
Potekloto na Samarjanite
24
24
15,29
Asirskiot car dovede lu|e od Vavilon, i od Kuta, i od Ava, i od Hamat i 34 1 Mojs od Sefarvaim i gi naseli vo samarjan- 32,28 skite gradovi, mesto Izrailevite si- 35,10 3 Car novi. I tie ja zaposednaa Samarija i 18,31 po~naa da ìveat vo gradovite nejzini. 25 I bidej}i vo po~etokot, koga se naselija tamu, tie ne Go po~ituvaa Gospoda, toga{ Gospod im ispra}a{e lavovi {to gi davea. 26 Mu javija na asirskiot car i rekoa: Narodite {to si gi preselil i naselil vo samarjanskite gradovi, ne go znaat zakonot na Boga od taa zemja, i zatoa Toj im ispra}a lavovi, i ete, tie gi davat, za{to ne go znaat zakonot na Boga od onaa zemja. 27 I asirskiot car zapoveda i re~e: Ispratete tamu eden od sve{tenicite {to gi iselivte ottamu; neka odi i neka ìvee tamu, i toj }e gi prosveti vo zakonot na Boga na onaa zemja. 28 I dojde eden od onie sve{tenici {to bea preseleni od Samarija, i ìvee{e vo Vetil, i gi u~e{e, kako da Go po~ituvaat Gospoda. 29 No sekoj narod si napravi i svoi bogovi i gi postavi vo idolskite svetili{ta po viso~inite, koi si gi napravija ìtelite od Samarija, sekoj narod vo gradovite svoi, kade {to ìvee{e. 30 Vaviloncite napravija Sukot-Benot, ìtelite na Kuta-Nergal, ìtelite na Hamat-A{ima, 31 Avijcite na Nivhaz i Tartak, a Sefarvaimcite gi izgorea vo ogan sinovite svoi vo ~est na Adrameleh i Anameleh, bogovi na Sefarvaim. 32 Me|utoa, Go po~ituvaa i Gospoda i postavija od sredinata svoja sve{tenici po nivnite svetili{ta, i tie vr{ea slu`ba vo niv. 33 Tie Go po~ituvaa Gospoda, no na bogovite svoi im sluèa spored obi~ajot na narodite, od ~ija sredina gi preselija. 34 Tie postapuvaat i do denes spored obi~aite svoi: ne se pla{at od Gospod i ne postapuvaat po odredbite, ni po obi~aite, ni po zakonot i ni po zapo-
434
36 vedite {to Gospod im gi dade na sino-
5 Mojs 9,29 Er 27,5 32,17
vite na Jakov, komu mu go dade imeto Izrail. 35 Gospod sklu~i so niv zavet i im zapoveda, velej}i: Ne po~ituvajte drugi bogovi i ne im se poklonuvajte, nemojte da im sluìte i ne prinesuvajte im `rtvi, 36 a Gospod, Koj ve izvede od egipetskata zemja so golema sila i cvrsta raka, Nego po~ituvajte Go, Nemu poklonuvajte Mu se i Nemu prinesuvajte Mu `rtvi; 37 odredbite i naredbite, zakonot i zapovedite {to Toj gi napi{a za vas, trudete se da gi ispolnuvate preku site dni, i ne po~ituvajte drugi bogovi; 38 ne go zaboravajte zavetot {to go sklu~iv so vas, i ne pla{ete se od drugi bogovi; 39 po~ituvajte Go samo Gospoda, va{iot Bog, i Toj }e ve spasi od racete na site va{i neprijateli. 40 No tie ne poslu{aa, tuku postapuvaa spored porane{nite svoi obi~ai. 41 A ima{e narodi {to Go po~ituvaa Gospoda, no i na svoite idoli im sluèa. Pa i decata nivni i vnucite nivni do denes postapuvaat taka, kako {to postapuvaa nivnite predci. Ezekija, car na Judeja Vo tretata godina od vladeeweto na izrailskiot car Osija, sinot na Ila, stana car Ezekija, sin na judejskiot car Ahaz. 2 Toj be{e na dvaeset i pet godini, koga stana car, i caruva{e dvaeset i devet godini vo Erusalim; majka mu se vika{e Avi, }erka na Zaharija. 3 Toj go prave{e ona {to be{e pravilno pred o~ite na Gospod, onaka kako {to prave{e negoviot predok David. 4 Toj gi urna idolskite svetili{ta, gi ise~e stolbovite A{erini i gi skr{i spomenicite od kamen i bronzenata zmija {to Mojsej ja be{e napravil; za{to duri do onie dni Izrailevite sinovi $ kadea i ja narekuvaa Nehu{tan. (2 Let 29,1-2; 31,1)
Vo Gospod, Bog Izrailev, toj se na- 18,11 deva{e; i kako nego nema{e me|u site 15,29 judejski carevi i po nego, i pred nego. 13 6 Toj se privrza kon Gospod, ne ot- 19,20.36 Sir 48,18 stapuvaj}i od Nego i gi paze{e zapovedite Negovi, koi Gospod mu gi be{e dal na Mojsej. 7 I Gospod be{e so nego: nasekade, kade i da ode{e, toj postapuva{e blagorazumno. I vostana toj protiv asirskiot car i prestana da mu sluì. 8 Toj gi porazi Filistejcite do Gaza i nejzinata okolina: od straàrskata kula do utvrduvaweto na gradot.
5
Spomnuvawe na osvojuvaweto na Samarija Vo ~etvrtata godina od vladeeweto na carot Ezekija, odnosno vo sedmata godina na Osija, sinot na Ila, car izrailski, asirskiot car Salmanasar trgna protiv Samarija, ja opsedna, 10 i po tri godini ja prezede, vo {estata godina na Ezekija, odnosno vo desettata godina od vladeeweto na izrailskiot car Osija, Samarija be{e prezemena. 11 I asirskiot car gi preseli Izrailcite vo Asirija, i gi naseli vo Halah i pokraj rekata Havor vo Gozan, i vo gradovite na Midija, 12 za{to tie ne go poslu{aa glasot na Gospod, svojot Bog, i go prekr{ija zavetot Negov: s# {to be{e zapovedal Mojsej, slugata Gospodov, tie nitu go slu{aa, nitu go ispolnuvaa.
9
18
Senahirim ja napa|a Judeja (Is 36,1; 2 Let 32,1) Vo ~etirinaesettata godina od vladeeweto na carot Ezekija asirskiot car Senahirim trgna protiv site utvrdeni gradovi vo Judeja i gi prezede. 14 Toga{ judejskiot car Ezekija isprati do asirskiot car vo Laki{ da kaàt: Pogre{iv; odi si od mene; s# {to }e mi naloì{, }e podnesam. I asirskiot car mu naloì na judejskiot car Ezekija da pla}a trista kikari srebro i trieset kikari zlato.
13
435
I Ezekija go dade seto srebro {to se najde vo domot Gospodov i vo rizni21 cata na carskiot dom. 16 Toga{ Ezekija go simna zlatoto od 17,4 3 Car vratata na domot Gospodov i od stol11,14-22.40 Is 30,1-7 bovite do vratata, koi toj, judejskiot 31,1-3 Er 42-43 car Ezekija, gi be{e pozlatil, i mu gi Ez 29,6-7 dade na asirskiot car.
15 12,19
15
Raspravii za pomo{ na logorot na Senahirim (Is 36,2-22; 2 Let 32,9-16) I asirskiot car gi isprati glavniot komandant, {efot na {tabot i carskiot a|utant od Laki{ kaj carot Ezekija vo Erusalim so golema vojska. I tie trgnaa i dojdoa do Erusalim. A koga pristignaa i zaprea kaj vodovodot na gornoto ezero, koj se nao|a na patot kon nivata na valavi~arot, 18 i koga go povikaa carot, pred niv izleze Helkieviot sin Elijakim, upravnik na dvorecot, i pisarot Sevna, i letopisecot Joah, Asafoviot sin. 19 I im re~e a|utantot na asirskiot car: Kaète mu na Ezekija: vaka veli golemiot car, carot na Asirija: So kakva verba vie se nadevate? 20 Ti zboruva{: Imam um i sila za vojuvawe. No toa se samo prazni zborovi. Vo ~ie ime se krena protiv mene? 21 Ete, ti misli{ da se potpre{ na Egipet, na taa skr{ena trska, na koja, ako nekoj se potpre na nea, }e mu vleze vo rakata i }e mu ja produp~i. Takov e faraonot, egipetskiot car, za site {to imaat doverba vo nego. 22 Ako, pak, mi kaète: na Gospod, na{iot Bog, se nadevame, ne e li toa Onoj, îi svetili{ta i `rtvenici Ezekija gi urna, velej}i mu na Juda i na Erusalim: samo pred toj `rtvenik poklonuvajte se vo Erusalim? 23 I zatoa, sklu~i sojuz so mojot gospodar, asirskiot car; }e ti dadam dve iljadi kowi; moè{ li da najde{ za niv kowanici? 24 Kako }e odbie{ ti eden voda~ od najmalite slugi na gospodarot moj? A se potpira{ vrz Egipet zaradi koli i kowanici?
17
Pritoa, zar jas bez voljata Gospo- 32 dova sum trgnal protiv ova mesto za da 20,6 Ps 96,10 go sotram? Gospod mi re~e: odi protiv Dan 3,15-17 Lk 1,74 taa zemja i sotri ja. 26 Toga{ Helkieviot sin Elijakim, i Sevna, i Joah mu odgovorija na carskiot a|utant: Zboruvaj im na slugite svoi na aramejski, za{to razbirame, a nemoj da ni zboruva{ na judejski da slu{a narodot {to e na yidot. 27 A carskiot a|utant im re~e: Zarem samo do tvojot gospodar i do tebe me isprati gospodarot moj da gi kaàm tie zborovi? Ne, a i na lu|eto {to sedat na yidot za da go jadat izmetot svoj i da ja pijat mo~ta svoja zaedno so vas. 28 I stana carskiot a|utant, izvika so silen glas na judejski i zboruva{e, velej}i: ûjte gi zborovite na golemiot car, carot na Asirija! 29 Vaka veli carot: Neka ne ve mami Ezekija, za{to toj ne moè da ve spasi od mojata raka; 30 i neka ne vi dava la`ni nadeì Ezekija so Gospod, velej}i: Gospod }e n# spasi, i nema da bide predaden ovoj grad vo rakata na asirskiot car! 31 Ne go slu{ajte Ezekija, za{to vaka veli asirskiot car: Sklu~ete mir so mene i dojdete kaj mene, i sekoj neka gi jade plodovite na lozjeto svoe i na smokvata svoja, i sekoj neka pie voda od svojot kladenec, 32 dodeka da dojdam i da ve odvedam vo isto takva zemja, kako va{ata zemja, vo zemja so leb i vino, vo zemja so plodovi i lozja, vo zemja so maslinovi drvja i med za da ìveete, a ne da umrete. Zatoa ne slu{ajte go Ezekija, koj ve mami i veli: Gospod }e n# spasi. 33 Dali nekoj od bogovite na narodite ja spasil svojata zemja od rakata na asirskiot car? 34 Kade se bogovite na Hamat i Arpad? Kade se bogovite na Sefarvaim, na Hena i na Iva? Ja spasija li tie Samarija od rakata moja? 35 Koj od site bogovi na tie zemji ja izbavi zemjata svoja od mojata raka? Ta zarem Gospod }e go spasi Erusalim od rakata moja?
25
436
Narodot mol~e{e i ne mu odgovara{e ni zbor, za{to carot be{e zapovedal: Ne mu odgovarajte! 37 I dojde Helkieviot sin Elijakim, 3 upravnik na dvorecot, i Sevna, pisaIs 37,3 rot, i Asafoviot sin Joah, letopiseOs 13,13 cot, dojdoa kaj Ezekija so raskinata 4 obleka i mu gi prenesoa zborovite na 19,22-23.31 a|utantot na asirskiot car. 5 Mojs 5,23
36 1 Mojs 37,34 2 Car 3,31 Est 4,1 Is.N. 3,19 1 Car 17,26 17,36.45 3 Car 19,18 Er 10,10 23,36 Ps 68,9 84,3 Mt 27,44 Dela 23,4
19,1
Ezekija go pra{uva za sovet prorokot Isaija Koga go slu{na toa carot Ezekija, ja raskina oblekata svoja, se pokri so vre}i{te i otide vo domot Gospodov. 2 I gi isprati Elijakim, upravnikot na dvorecot, pisarot Sevna i postarite sve{tenici, pokrieni so vre}i{ta, kaj prorokot Isaija, sinot na Amoc. 3 Tie mu rekoa: Vaka veli Ezekija: ova e den za àlost, za kazna i za sram; za{to dojde ~asot da se rodat decata, no nema sila za ra|awe. 4 Moèbi Gospod, tvojot Bog, }e gi ~ue site zborovi na a|utantot, kogo gospodarot negov, asirskiot car, go isprati da Go navreduva ìviot Bog i da Go ukoruva so zborovi, kakvi {to ~u Gospod, tvojot Bog. Zatoa pomoli se za drugite, koi s# u{te se ìvi. 5 Otkako pratenicite na carot Ezekija mu ja prenesoa porakata na carot na Isaija, 6 toj im re~e: Vaka kaète mu na va{iot gospodar: Taka veli Gospod: Ne pla{i se od zborovite {to gi slu{na, i so koi Me navreduvaa slugite na asirskiot car. 7 Ete, Jas }e ispratam vo nego duh, i toj }e ~ue vest, i }e se vrati vo zemjata svoja, i Jas }e go porazam so me~ vo negovata zemja. Senahirim povtorno se zakanuva (Is 37,8-13; 2 Let 32,17) Toga{ carskiot a|utant slu{na deka negoviot gospodar go napu{til Laki{, pa se vrati i go najde kako vojuva so Livna.
8
19
(Is 37,1-7)
Potoa carot slu{na i za etiop- 9 Let skiot car Tirhaka, za kogo mu rekoa: 2 32,16-20 Ete, toj izleze da se sudri so tebe, i Is 37,9-20 povtorno isprati pratenici kaj Eze- 15 kija da mu kaàt: 1 Mojs 1,1 10 Vaka kaète mu na judejskiot car 2,4 2 Mojs Ezekija: neka ne te laè tvojot Bog, na 31,17 32,17 Kogo se nadeva{, mislej}i deka Erusa- Er Ps 114,15 2 Let 2,12 lim nema da bide predaden vo rakata na Dela 4,24 asirskiot car. 14,15 11 Zar ne si ~ul {to napravija asir18 skite carevi so site zemji, uni{tuvaj- 5 Mojs 4,28 }i gi napolno, ta ti li }e se 32,17 Er 2,11 izbavi{? 16,20 12 Dali bogovite gi spasija ovie naro- Os 8,6 di {to gi sotrea moite predci? Go spasija li Gozan, i Haran, i Recef i lu|eto na Eden, koj e vo Talasar? 13 Kade e carot na Hamat, i carot na Arpad, i carot na gradot Sefarvaim, na Hena i na Iva?
9
Molitvata na Ezekija (Is 37,14-20)

14 Toga{ Ezekija go zede pismoto od racete na pratenicite, go pro~ita, otide vo domot Gospodov, i go objavi Ezekija pred liceto Gospodovo; 15 i se mole{e Ezekija pred liceto Gospodovo i vele{e: Gospodi, Boè Izrailev, Koj sedi{ na heruvimi! Ti si edinstven Bog na site zemni carstva. Ti gi sozdade neboto i zemjata. 16 Nakloni go, Gospodi, uvoto Svoe i ~uj me; otvori gi, Gospodi, o~ite Svoi i pogledni, i ~uj gi zborovite na Senahirim, koj ispratil da Te navreduvaat Tebe, ìviot Bog! 17 Navistina, o Gospodi, carevite asirski gi sotrea narodite i zemjite nivni, 18 i gi nafrlaa bogovite nivni vo ogan, no toa ne bea bogovi, tuku izrabotki na ~ove~ki race, drvo i kamen, zatoa i gi istrebija. 19 I sega, Gospodi, Boè na{, spasi n# od racete negovi, i site zemni carstva }e poznaat deka Ti, Gospodi, si edinstven Bog.
437
Isaija go prenesuva odgovorot od Gospod 23 (Is 37,21-35) 2 Car 5,11 20 Toga{ Isaija, sinot na Amoc, is3 Car 5,19 Is 14,8 Ps 19,7 prati da mu kaàt na Ezekija: Vaka veli Gospod, Bog Izrailev: go ~uv ova 27 za koe ti Mi se mole{e protiv Ps 138,2-3 asirskiot car Senahirim. 21 Eve go slovoto {to Gospod go izre~e za nego: Te prezira, ti se potsmeva devicata }erka na Sion, zad tvojot grb }e ja zani{a glavata }erkata erusalimska. 22 Kogo Go prekoruva{e i navreduva{e ti? I protiv Kogo krena glas i tolku visoko gi krena o~ite? Protiv Svetecot Izrailev? 23 Preku tvoite pratenici ti Go navreduva{e Gospoda i vele{e: so mnogu koli se ka~iv na gorskite viso~ini, po ridovite na Livan, gi isekov visokite kedri negovi i prekrasnite kiparisi negovi i stignav do najoddaele~enoto negovo pristani{te, do gastalakot na gradinata negova; 24 iskopav i piev tu|a voda, i gi presu{iv so stapalata na nozete svoi site egipetski reki. 25 Zar ne si ~ul deka Jas odamna sum go napravil toa, vo drevni vremiwa sum go prednacrtal, a sega go ispolniv preku toa {to ti opusto{uva{ utvrdeni gradovi, pretvoraj}i gi vo kupi{ta urnatini? 26 i ìtelite nivni iznemo{tea, treperat i se sramuvaat. Tie stanaa kako polska treva i krevka bilka, kako treva po pokrivite, preplamnata pred da uzree. 27 Koga sednuva{, koga izleguva{, ili vleguva{, Jas s# znam; ja znam i drskosta tvoja protiv Mene. 28 Tvojot gnev protiv Mene i tvojata drskost dostigna do Moite u{i, pa zatoa }e ja stavam alkata Svoja vo tvoite nozdri i uzdata Svoja vo tvojata usta, i }e te vratam nazad po istiot pat, po koj si do{ol. 29 I, eve ti znak: jadete go ovaa godina samoniknatoto, a vo tretata godina sejte i `nejte, sadete lozja i jadete gi nivnite plodovi.
20-34
Is 37,21-35
I spasenieto vo Judiniot dom, pak 31 }e pu{ti koren odozdola i }e dade plod 19,4 ozgora, 35 31 za{to od Erusalim }e proizleze 1 Mojs 19,13 ostatokot, i spasenoto od gorata 2 Mojs Sion. Revnosta na Gospodarot na nebes- 12,23 2 Car nite sili }e go napravi toa. 24,16 32 Zatoa vaka govori Gospod za asir- Is 37,36-38 2 Let 32,21 skiot car: toj nema da vleze vo ovoj Sir 48,21 grad, nema da frli vo nego strela, nema da pristapi so {tit kon nego i nema da 20,3 iskopa opkop okolu nego. 3 Car 2,4 33 Po istiot pat, po koj do{ol, }e se 3,6 vrati, i nema da vleze vo toj grad, veli 8,61 11,4 15,3.14 Gospod. 34 Jas }e go pazam toj grad za da go 1 Let 12,27 zapazam za Sebe i za Mojot sluga David.
30
Zaminuvawe na Asircite, smrtta na Senahirim (Is 37,36-38; 2 Let 32,21-22) I ova se slu~i vo taa no}: angel Gospodov otide i vo asirskiot logor ubi sto osumdeset i pet iljadi vojnici. Izutrinata koga preìveanite stanaa, tie gi vidoa mrtvite tela. 36 Toga{ carot na Asirija Senahirim trgna, se vrati vo Ninevija i tamu ostana. 37 I dodeka se poklonuva{e vo hramot na svojot bog Nisroh, negovite sinovi Adrameleh i [arecer go ubija so me~ i izbegaa vo zemjata Ararat. Na negovo mesto se zacari negoviot sin Esar-Hadon.
35
Ezekievata bolest i ozdravuvawe Vo tie denovi se razbole Ezekija do smrt. Toga{ dojde kaj nego prorokot Isaija, sinot na Amoc, i mu re~e: Vaka veli Gospod: sredi gi rabotite za domot svoj, za{to }e umre{, nema da ozdravi{. 2 Se svrte Ezekija so liceto kon yidot i Mu se pomoli na Gospod, velej}i: 3 O Gospodi, spomni si deka jas odev pred liceto Tvoe verno, so srce predadeno na Tebe, i go pravev ona {to
20
(Is 38,1-8; 2 Let 32,24)
438
5 be{e pravilno pred o~ite Tvoi. I
zaplaka Ezekija silno. 4 Isaija u{te ne be{e izlegol od 6 sredniot dvor, i dojde slovoto Gospo18,32 dovo kon nego: 5 Vrati se i kaì mu na Ezekija, vla8 1 Mojs detelot na Mojot narod: vaka veli Gos24,12-14 Sud 6,17-40 pod, Bog na tvojot predok David Ja ~uv 1 Car molitvata tvoja, gi vidov solzite tvoi. 14,10 Is 7,10-14 Jas }e te izlekuvam; na tretiot den }e 12 otide{ vo domot Gospodov; 6 i }e dodadam kon denovite tvoi pet2 Let 32,31 naeset godini, i }e te spasam od racete na asirskiot car tebe i tvojot grad, i }e go za{titam toj grad zaradi Sebe i zaradi Mojot sluga David. 7 Toga{ re~e Isaija: Zemete suvi smokvi. I zedoa, i gi naloìja na ~irot; i toj ozdrave. 8 Ezekija mu re~e na Isaija: Kakov e znakot deka Gospod }e me izlekuva i deka na tretiot den }e odam vo domot Gospodov? 9 Isaija odgovori: Eve ti znak od Gospod deka Gospod }e go ispolni slovoto {to go kaàl saka{ li napred da odi senkata deset stepeni ili deset stepeni nazad? 10 I re~e Ezekija: Lesno e da se pomesti senkata deset stepeni napred; ne, neka se vrati senkata deset stepeni nazad. 11 Povika prorokot Isaija kon Gospod, i Toj ja vrati senkata nazad deset stepeni spored Ahazovite stepeni, po koi se spu{ta{e sonceto.
Is 25,8 Ps 115,8
ne im go pokaà Ezekija vo domot svoj i vo celoto svoe vladenie. 14 Prorokot Isaija dojde kaj carot Ezekija i go pra{a: [to kaàa tie lu|e, i od kade dojdoa kaj tebe? Ezekija odgovori: Od dale~na zemja dojdoa tie, od Vavilon. 15 Isaija pak pra{a: [to vidoa tie vo domot tvoj? Ezekija odgovori: Vidoa s# {to e vo mojot dom; ne ostana ne{to {to ne im go pokaàv vo riznicite svoi. 16 Toga{ Isaija mu re~e na Ezekija: ûj go slovoto Gospodovo: 17 Eve, }e dojdat dni, i s# {to e vo tvojot dom, i {to go sobrale tvoite predci do denes, }e bide odneseno vo Vavilon; ni{to nema da ostane veli Gospod. 18 Nekoi od tvoite sinovi, koi }e proizlezat od tebe {to }e gi rodi{, }e bidat odvedeni i tie }e bidat slugi vo dvorecot na vavilonskiot car. 19 A Ezekija mu re~e na Isaija: Dobro e slovoto Gospodovo {to ti go izre~e. I prodolì: Samo neka ima mir i pravda vo moite dni! 20 Ostanatite dela na Ezekija, za site negovi juna~ni podvizi, za toa kako napravi ezera i vodovod i sprovede voda vo gradot, opi{ano e vo letopisite na judejskite carevi. 21 I po~ina Ezekija kaj svoite predci, a na negovo mesto se zacari negoviot sin Manasija. Manasija, car na Judeja Manasija be{e na dvanaeset godini, koga stana car, i caruva{e vo Erusalim pedeset i pet godini; majka mu se vika{e Hefci-Vah. 2 No toj prave{e zlo pred o~ite na Gospod, podraàvaj}i gi lo{ite raboti na onie narodi, koi Gospod gi be{e izgonil od pred liceto na Izrailevite sinovi. 3 Toj odnovo gi podigna idolskite svetili{ta {to tatko mu Ezekija gi be{e uni{til, mu podigna `rtvenici na Vaal i napravi idolsko svetili{te, (2 Let 33,1-10; 18-20)
17
24,13
18
24,15
21,2
Er 15,4
3
18,4
Ezekija gi prima pratenicite od Vavilon (Is 39,1-8)

12 Vo toa vreme vavilonskiot car Merodah-Baladan, sin na Baladan od Vavilon, mu isprati pismo i podaroci na Ezekija, za{to be{e ~ul deka Ezekija bil bolen. 13 Ezekija, otkako gi slu{na pratenicite, im gi pokaà riznicite svoi, srebroto i zlatoto, i aromatite, i skapocenite masla, i celiot svoj sklad so oru`je i s# {to se nao|a{e vo riznicite negovi; i ne ostana ne{to {to
21
439
5 kako {to napravi izrailskiot car
Ahav; i se poklonuva{e na seta nebesna vojska i $ sluè{e; 4 a izgradi `rtvenici i vo domot Gos6 podov, za kogo Gospod be{e rekol: Vo 3 Mojs 18,21 Erusalim }e go postavam imeto Svoe. 5 Toj izgradi i `rtvenici za seta 12 1 Car 3,11 nebeska vojska vo dvata dvora na domot 14 Gospodov; 6 go prenese preku ogan sinot svoj, 3 Car 19,18 gata{e i vra~a{e; si nabavi izvikuEr 12,7 va~i na mrtvi i ma|esnici i izvr{i mnogu neugodni raboti pred o~ite na Gospod za da Go razgnevi. 7 Napravi i statua na boìcata A{era i ja postavi vo domot, za koj Gospod mu be{e govorel na David i na sinot negov Solomon: vo ovoj dom i vo Erusalim {to Jas go izbrav me|u site izrailski plemiwa, go stavam imeto Svoe zasekoga{: 8 i vo idnina nema da ja ostavam nogata na Izrail da izleze od zemjata {to sum im ja dal na predcite nivni, ako tie se potrudat da postapuvaat spored s# ona {to sum zapovedal, i spored celiot zakon {to im go dade Mojot sluga Mojsej. 9 No tie ne poslu{aa; i Manasija gi razvrati dotamu {to tie postapuvaa polo{o i od onie narodi, koi Gospod gi be{e istrebil pred liceto na Izrailevite sinovi. 10 I govore{e Gospod preku Svoite slugi prorocite, i re~e: 11 Poradi toa {to judejskiot car Manasija gi izvr{i tie lo{i dela, polo{i od s# ona {to go vr{ea Amorejcite, koi bea pred nego, i go navede Juda vo grev so svoite idoli, 12 zatoa Gospod veli vaka: Eve, vrz Erusalim i vrz Juda }e ispratam takvo zlo {to koj }e ~ue za nego, }e mu pisnat i dvete u{i; 13 i }e go optegnam nad Erusalim jaèto mernik na Samarija i merkata na Ahavoviot dom, i }e go izbri{am Erusalim taka, kako {to se bri{e sad, go bri{at i go zatvoraat; 14 }e go ostavam ostatokot od Moeto nasledstvo i }e go predadam vo racete na neprijatelite nivni, i tie }e bidat
23,12 Er 36,10 2 Let 20,5
razgrabeni i pleneti od site svoi neprijateli, 15 poradi toa {to go pravea ona {to be{e neugodno pred o~ite Moi i Me razgnevuvaa od onoj den, vo koj predcite nivni izlegoa od Egipet, duri do denes. 16 A pritoa Manasija prolea premnogu nevina krv, ta go napolni so nea Erusalim dokraj, osven svojot grev so {to go vovle~e Juda vo grev da ne pravi ugodni dela pred o~ite na Gospod. 17 Drugoto za Manasija i za s# {to toj izvr{il, i za grevovite negovi, so koi zgre{il, e opi{ano vo letopisite na judejskite carevi. 18 I po~ina Manasija kaj svoite predci, i be{e pogreban vo gradinata na negoviot dvorec, vo gradinata narekuvana Oza. Na negovo mesto se zacari negoviot sin Amon. Amon, car na Judeja (2 Let 33,21-25) Amon be{e na dvaeset i dve godini, koga stana car, i caruva{e vo Erusalim dve godini; majka mu se vika{e Me{ulemet, }erka na Haruc, od Jodba. 20 I toj go prave{e, ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod, taka, kako {to go prave{e toa tatko mu Manasija; 21 ode{e tokmu po istiot pat, po koj ode{e tatko mu; im sluè{e na idolite, na koi im sluè{e tatko mu, i im se poklonuva{e. 22 Toj Go ostavi Gospod, Bog na negovite predci, i ne ode{e po patot Gospodov. 23 Amonovite slugi se pobunija protiv nego i go ubija carot vo negoviot dom. 24 No narodot na zemjata gi ubi site zagovornici protiv carot Amon; i narodot na zemjata go postavi za car na negovo mesto sinot negov Jo{ija. 25 Drugite dela na Amon {to gi izvr{il toj, se opi{ani vo letopisite na judejskite carevi. 26 I go pogrebaa vo grobnicata negova, vo gradinata nare~ena Oza. Na negovo mesto se zacari sin mu Jo{ija.
19
440
Jo{ija, car na Judeja (2 Let 34,8-18) Jo{ija be{e na osum godini 3-7 12,11-16 koga stana car, i caruva{e vo 8 Erusalim trieset i edna godina; majka 5 Mojs mu se vika{e Jedida, }erka na Adaja, od 28,61 Bockat. 2 Toj go prave{e ona {to be{e pra11 2,12 vilno pred o~ite na Gospod, vo s# 19,1 ode{e po patot na negoviot predok 1 Mojs 37,29 David i ne se otklonuva{e ni desno, ni Sud 11,35 levo. Ezd 9,6 3 Koga be{e na osumnaeset godini, carot Jo{ija go isprati pisarot Safan, sin na Acalija, Me{ulamoviot sin, vo domot na Gospod, velej}i: 4 Odi kaj prvosve{tenikot Helkija, neka go zeme srebroto doneseno vo domot na Gospod {to go sobraa od ~uvarite na portite, 5 i neka go dadat vo racete na rasporednicite, postaveni kaj hramot Gospodov, a tie da go potro{at za rabotnicite vo domot Gospodov za popravka na {tetite vo domot: 6 na drvodelcite, na kamenorescite, na yidarite i za kupuvawe drva i delkani kamewa za popravka na hramot; 7 no da ne se bara od niv smetka za srebroto, predadeno vo racete nivni, bidej}i tie postapuvaat ~esno. 8 I mu kaà prvosve{tenikot Helkija na pisarot Safan: Jas ja najdov vo domot Gospodov knigata na zakonot. I Helkija mu ja podade knigata na Safan, i toj ja ~ita{e. 9 Dojde pisarot Safan kaj carot i mu donese na carot odgovor, velej}i: Tvoite slugi go zedoa srebroto, najdeno vo domot, i go predadoa vo racete na rasporednicite, postaveni kaj domot Gospodov. 10 Pisarot Safan mu soop{ti u{te na carot i re~e: Edna kniga mi dade sve{tenikot Helkija. I Safan ja ~ita{e pred carot.
22,1
3 Car 13,2 Er 3,6
22
Jo{ija ja pra{uva za sovet proro~icata Hulda (2 Let 34,19-28) 11 Koga carot gi ~u zborovite od knigata na zakonot, ja raskina oblekata svoja.
Toga{ carot zapoveda na sve{teni- 14 Car 9,6 kot Helkija, na Ahikam, Safanov sin, 1 3 Car 14,5 na Ahbor, sin na Mihaja, na pisarot 22,7-8 Er 21,2 Safan i na carskiot sluga Asaja, 19 velej}i: 13 Odete, pra{ajte Go Gospoda za me- 3 Car 21,29 ne, za narodot i za cela Judeja vo vrska so zborovite na taa najdena kniga, za{to golem e gnevot Gospodov {to se razgorel protiv nas, poradi toa {to na{ite tatkovci ne gi poslu{aa zborovite na taa kniga za da postapuvaat spored ona {to ni e zapovedano vo nea. 14 I otide sve{tenikot Helkija so Ahikam, Ahbor, Safan i Asaja kaj proro~icata Hulda, èna na ode`do~uvarot Selum, sin na Tikva, Harhasov sin a taa ìvee{e vo Erusalim, vo vtoriot del, i zboruvaa so nea. 15 A taa im re~e: Vaka veli Gospod, Bog Izrailev: kaète mu na ~ovekot {to ve isprati kaj Mene: 16 vaka veli Gospod: }e ispratam zlo vo toa mesto i vrz ìtelite negovi kako {to e napi{ano vo knigata {to ja pro~ita judejskiot car. 17 Poradi toa {to Me ostavija i kadat na drugi bogovi za da Me predizvikuvaat so site raboti na racete svoi, se razgnevi gnevot Moj protiv toa mesto, i nema da ugasne. 18 A na judejskiot car {to ve ispratil da Go pra{ate Gospod, kaète mu: vaka veli Gospod, Bog Izrailev, za zborovite {to gi ~u: 19 poradi toa {to smekna srceto tvoe, i ti se smiri pred Gospod, otkako go ~u ova {to Jas go izrekov protiv toa mesto i protiv ìtelite negovi deka tie }e bidat za uàs i prokletstvo, i ti ja raskina oblekata svoja i pla~e{e pred Mene, Jas te ~uv veli Gospod. 20 Poradi toa, eve, Jas }e te priberam kaj tatkovcite tvoi, i }e bide{ staven vo grobnicata svoja vo mir, i tvoite o~i nema da gi vidat site tie zla {to }e gi ispratam vo toa mesto. I mu donesoa na carot odgovor.
12
441
23,1
3 Car 8,1
Jo{ija go obnovuva zavetot so Boga (2 Let 34,29-32)
23,21 2 Mojs 24,7
Toga{ carot isprati, ta se so braa kaj nego site stare{ini na 4 Juda i na Erusalim. 2 I otide carot vo domot Gospodov, i 3 Car 15,13 so nego site Judejci i site erusalimski 5 ìteli, i sve{tenicite, i prorocite, Os 10,5 i siot narod, od mal do golem, i im gi Sof 1,4 pro~ita glasno site zborovi od knigata, {to be{e najdena vo domot Gospodov. 3 Potoa carot zastana na visoko mesto i pred liceto Gospodovo se zavetuva deka }e Go sledi Gospoda i deka }e gi ~uva zavetite Negovi, otkrovenijata Negovi i naredbite Negovi, od s# srce i du{a i }e gi ispolnuva zborovite na toj zavet, napi{ani vo taa kniga. I siot narod se zavetuva. Obnova na verata vo Judeja (2 Let 34,3-5)
4 Toga{ carot mu zapoveda na prvosve{tenikot Helkija i na drugite sve{tenici i na vratarite da gi iznesat od hramot Gospodov site raboti napraveni za Vaal i za A{era i za seta nebeska vojska, i gi izgore nadvor od Erusalim, vo kidronskata dolina, i zapoveda da ja prenesat pepelta nivna vo Vetil. 5 I gi otstrani mnoguboè~kite `reci {to gi bea postavile judejskite carevi da vr{at kadewe po idolskite svetili{ta vo judejskite gradovi i vo okolinata na Erusalim, i onie {to mu kadea na Vaal, na sonceto, na mese~inata, na planetite i na seta nebeska vojska. 6 I ja iznese toga{ statuata na A{era od domot Gospodov nadvor od Erusalim, kaj potokot Kedron, i ja izgore tamu, ja pretvori vo pepel i ja frli pepelta nejzina vo op{tonarodnite grobi{ta; 7 i gi razurna bludni~kite domovi {to bea kaj hramot Gospodov, kade {to èni {ieja obleka za A{era; 8 i gi izvede site `reci od judejskite gradovi, gi oskverni idolskite sveti-
23
li{ta, po koi `recite vr{ea kadewa, od Geva do Virsavija, i gi razurna svetili{tata pred portite onie kaj vlezot kon portite na Isus gradona~alnikot, i onie odlevo kaj gradskite porti. 9 @recite na idolskite svetili{ta, me|utoa, ne prinesuvaa `rtvi vrz `rtvenikot Gospodov vo Erusalim, tuku jadea beskvasni lebovi zaedno so bra}ata svoi. 10 Toj go oskverni i Tofet {to e vo dolinata Ben-Hinom, ta nikoj da ne go prenesuva sinot svoj i }erkata svoja preku ogan vo ~est na Moloh; 11 i gi urna kowite {to judejskite carevi gi stavaa vo ~est na sonceto pred vlezot vo domot Gospodov, blizu do sobite na dvorjaninot Netan-Meleh, vo dodatnata zgrada, a kolesnicite na sonceto gi izgore so ogan. 12 I `rtvenicite vrz pokrivot na Ahazovata gorna soba {to gi napravija judejskite carevi, i `rtvenicite, {to Manasija gi be{e napravil vo dvata dvora na domot Gospodov, carot gi sobori i gi rasturi ottamu, i pravot nivni go frli vo potokot Kedron. 13 I idolskite svetili{ta pred Erusalim, desno od Maslinovata Gora, koi Solomon, carot Izrailev, $ gi be{e izgradil na A{tarta, idol sidonski, i na Hamos, gad moavski, i na Milkom, idol amonski, carot gi oskverni; 14 i gi iskr{i spomenicite od kamen, i gi ise~e stolbovite na A{era, i go napolni mestoto nivno so ~ove~ki koski. Obnova na verata vo Izrail (2 Let 34,6-7) Isto taka i `rtvenikot {to be{e vo Vetil, i idolskoto svetili{te, izgradeno od Navatoviot sin Jerovoam, koj be{e go navel Izrail vo grev i `rtvenikot i svetili{teto gi razurna, i gi izgore, gi pretvori vo prav, i stolbot na A{era go izgore. 16 Jo{ija pogledna i gi vide grobi{tata {to bea tamu na gorata, pa isprati i gi zede koskite od grobovite, gi izgore vrz `rtvenikot i go oskverni, spo15
10
Is 30,33 Er 7,31-32 19,6-14
12
21,5
13
3 Car 11,7
15
3 Car 12,33-13,10
442
21 red slovoto Gospodovo {to go navesti
2 Mojs 12
~ovekot Bo`ji, koj gi be{e pretskaàl 24 tie nastani, (koga Jerovaoam stoe{e na 21,6 praznikot pred `rtvenikot. Potoa se svrte i go vide grobot na Bo`jiot ~ovek {to gi be{e pretskaàl tie nastani), 17 i Jo{ija pra{a: Kakov e toj spomenik {to go gledam? Mu odgovorija gradskite ìteli: Toa e grobot na Bo`jiot ~ovek, koj dojde od Judeja i go navesti ova {to ti go pravi{ sega nad vetilskiot `rtvenik. 18 Toga{ toj re~e: Ostavete go na mira, nikoj da ne gi obespokojuva koskite negovi. I gi za~uva koskite negovi zaedno so koskite na prorokot {to be{e do{ol od Samarija. 19 I site idolski svetili{ta vo samarjanskite gradovi, {to izrailskite carevi gi bea izgradile, razgnevuvaj}i Go Gospoda, Jo{ija gi razru{i i napravi so niv isto, kako {to napravi vo Vetil; 20 gi zakla site `reci kaj svetili{tata {to bea tamu, kaj `rtvenicite, i izgore vrz niv ~ove~ki koski, pa se vrati vo Erusalim. Narodot na Judeja ja proslavuva Pashata (2 Let 35,1;18-19) Toga{ carot mu zapoveda na siot narod i re~e: Praznuvajte Mu Pasha na Gospod, va{iot Bog, kako {to e napi{ano vo taa kniga na zavetot. 22 Za{to takva Pasha ne be{e praznuvana od dnite na sudiite, koi mu sudea na Izrail, i vo site dni na izrailskite carevi, i na judejskite carevi; 23 a taa Pasha na Gospod be{e praznuvana vo Erusalim vo osumnaesettata godina na carot Jo{ija.
21
zborovite na zakonot, napi{an vo kni- 30 gata {to sve{tenikot Helkija ja najde 9,28 vo domot Gospodov. 34 25 Sli~en na nego nemalo car pred Er 22,10-12 nego, koj se svrtel kon Gospod so seto svoe srce, i so seta svoja du{a, i so site svoi sili, spored celiot zakon Mojseev; i po nego ne se izdigna sli~en na nego. 26 No Gospod ne ja odloì golemata jarost na gnevot Svoj, so koja gnevot Negov Mu se razgori protiv Juda za site navredi, so koi Manasija Go be{e razgnevil. 27 I Gospod re~e: I Juda }e go otfrlam od liceto Svoe, kako {to go otfrliv Izrail, i }e go otfrlam toj grad Erusalim {to go izbrav, i domot, za koj bev rekol: Tamu }e bide imeto Moe. 28 Drugite raboti za Jo{ija i za s# {to be{e izvr{il toj, e opi{ano vo letopisite na judejskite carevi. 29 Vo negovite dni egipetskiot car, faraonot Neho, trgna protiv asirskiot car kon rekata Eufrat. Carot Jo{ija mu izleze vo presret, a onoj, {tom go vide, go ubi vo Megido. 30 Slugite negovi go krenaa mrtov od Megido, go prenesoa vo Erusalim i go pogrebaa vo grobnicata negova, i narodot na zemjata go zede Jo{ieviot sin Joahaz, go pomazaa i go proglasija za car namesto negoviot tatko. Joahaz, car na Judeja (2 Let 36,2-4) Joahaz be{e na dvaeset i tri godini, koga stana car, i caruva{e tri meseci vo Erusalim; majka mu se vika{e Hamutal, }erka na Eremija, od Livna. 32 Toj go vr{e{e ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod, vo s# onaka, kako {to pravea tatkovcite negovi. 33 Faraonot Neho go zadrà vo Rivla, vo zemjata Hamat za da ne caruva vo Erusalim, i naloì danok na zemjata sto kikari srebro i eden kikar zlato. 34 I faraonot Neho go napravi car Jo{ieviot sin Elijakim, mesto tatko mu Jo{ija, i mu go promeni imeto na Joakim, a Joahaz go zede i go odvede vo Egipet, kade {to i umre.
31
Zaklu~oci za vladeeweto na Jo{ija (2 Let 35,20-27; 36,1) Jo{ija isto taka gi istrebi i povikuva~ite na mrtvi, i ma|epsnicite, i vraàlcite, i idolite, i site paganski bogovi {to se sretnuvaa vo judejskata zemja i vo Erusalim za da gi ispolni
24
443
Joakim mu dava{e na faraonot srebro i zlato; toj ja oceni zemjata za da go vnesuva srebroto po zapoved na faraonot; toj bara{e od sekogo od narodot na zemjata, spored ocenkata negova, 24,1 srebro i zlato za da mu dava na faraEr 24,1 onot Neho.
35
36
Er 22,18-19 25,1 26,1 35,1 36,1
Jehojahin, car na Judeja; prvo progonstvo (2 Let 36,9-10)

8
12
Er 22,24-30
14
15,29
25,1 29,1 32,1 34,1 Dan 1,1-2 36
Joakim, car na Judeja (2 Let 36,5-8) Joakim be{e na dvaeset i pet godini, koga stana car, i caruva{e edinaeset godini vo Erusalim; majka mu se vika{e Zevuda, }erka na Fedaja, od Ruma. 37 I toj go vr{e{e ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod, vo s# onaka, kako {to go pravea predcite negovi. Vo negovite dni se krena vavilonskiot car Navuhodonosor; i Joakim mu stana pot~inet za tri godini, no podocna se odmetna od nego. 2 I Gospod isprati protiv nego mno{tvo Haldejci, i mnogu Aramejci, i mnogu Moavci, i mnogu od sinovite Amonievi, gi isprati protiv Juda za da go pogubi, spored slovoto na Gospod {to go be{e rekol preku Svoite slugi prorocite. 3 Toa stana so Juda po zapoved na Gospod za da go otfrli od liceto Svoe za grevovite na Manasija, za s# ona {to toj go be{e izvr{il; 4 i za nevinata krv {to ja prolea, ispolnuvaj}i go Erusalim so nevina krv, Gospod ne saka{e da prosti. 5 Drugite raboti za Joakim i za s# ona {to toj go be{e izvr{il, opi{ano e vo letopisite na judejskite carevi. 6 I po~ina Joakim kaj predcite svoi, a namesto nego stana car negoviot sin Jehojahin. 7 Egipetskiot car ve}e ne izleguva{e od svojata zemja, za{to vavilonskiot car be{e prezel s#, od egipetskiot potok do rekata Eufrat {to mu pripa|a{e na egipetskiot car.
24
Jehojahin be{e na osumnaeset godi- 17 ni koga stana car, i caruva{e tri mese- Er 37,1 ci vo Erusalim; majka mu se vika{e Ez 17,5-6 17,13-14 Nehu{ta, }erka na Elnatan, od Erusalim. 9 I toj go prave{e ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod, vo s# onaka, kako {to toa go prave{e tatko mu. 10 Vo ona vreme slugite na vavilonskiot car Navuhodonosor nastapija kon Erusalim, i gradot be{e opkolen. 11 Vavilonskiot car Navuhodonosor dojde do gradot {to slugite negovi go opsednaa. 12 Toga{ judejskiot car Jehojahin otide kaj vavilonskiot car toj, i majka mu, i slugite negovi, knezovite negovi, i dvorjanite negovi, i go zarobi vavilonskiot car vo osmata godina od caruvaweto svoe, 13 i iznese s# od riznicite na domot Gospodov i od riznicite na carskiot dom; i gi zdrobi, kako {to be{e rekol Gospod, site zlatni sadovi, {to Solomon, carot Izrailev, gi be{e napravil za hramot Gospodov; 14 i go iseli celiot Erusalim, i site knezovi, i seta hrabra vojska bea preseleni deset iljadi, i site drvodelci i kova~i; nikoj ne ostana, osven siromasite na taa zemja. 15 Toj go preseli Jehojahin vo Vavilon; isto taka i majka mu na carot, i ènite na carot, i golemcite negovi, i golemcite na zemjata gi odvede od Erusalim za da gi naseli vo Vavilon. 16 I seta vojska, na broj sedum iljadi, i kova~i i bravari iljada; site junaci, sposobni za vojna, gi odvede vavilonskiot car za da gi naseli vo Vavilon. 17 I vavilonskiot car go napravi car Matanija, strikoto na Jehojahin, mesto nego, i mu go promeni imeto vo Sedekija. 18 Sedekija be{e na dvaeset i edna godina, koga stana car, i caruva{e edi-
444
20 naeset godini vo Erusalim; majka mu se
vika{e Hamutal, }erka na Eremija, od Livna. 19 I toj go vr{e{e ona {to ne be{e 25,1-12 ugodno pred o~ite na Gospod, vo s# onaka kako {to go prave{e toa Joakim. Er 39,1-10 20 Gnevot na Gospod nad Erusalim i 1 nad Juda be{e tolku golem {to Toj gi Er 21,1-10 34,1-5 otfrli od liceto Svoe. I Sedekija se Ez 4,1-3 odmetna od vavilonskiot car.
Ez 17,78.15 24,1-2
7 Navuhodonosor go opsaduva Erusalim

Ez 12,13
Er 52,12-27
Vo devettata godina od caruvaweto svoe, vo desettiot mesec, 8 na desettiot den od mesecot, vavilonEz 33,21 skiot car Navuhodonosor dojde so seta svoja vojska pred Erusalim, go opsedna i napravi okolu nego opkop. 2 I gradot stoe{e vo opsada do edinaesettata godina od vladeeweto na carot Sedekija. 3 Na devettiot den od ~etvrtiot mesec gladot se zasili vo gradot, i narodot nema{e leb. 4 Gradot be{e prezemen, i site voeni lica izbegaa no}e po patot kon portite, me|u dvata yida {to se do carskata gradina; a Haldejcite stoeja okolu gradot, i carot otide po patot kon ramninata. 5 Haldejskata vojska se spu{ti po carot i go stigna vo Erihonskite ramnini, i seta vojska negova se razbega od nego. 6 Toga{ go fatija carot, go odvedoa kaj vavilonskiot car vo Rivla i izvr{ija nad nego sud; 7 sinovite na Sedekija gi zaklaa pred o~ite negovi, a na Sedekija mu gi izbodoa o~ite, go okovaa vo okovi i go odvedoa vo Vavilon. Osvojuvawe na Erusalim. Vtoro progonstvo (Er 39,8-10; 52,12-30; 2 Let 36,17-21) Na pettiot mesec, na sedmiot den od mesecot, odnosno vo devetnaesettata godina od vladeeweto na vavilonskiot car Navuhodonosor, dojde Navuzardan,
8
8-21
25
(Er 39,1-7; 52,3-11)
zapovednik na telohranitelite, sluga 9 3 Car 9,8 na vavilonskiot car, vo Erusalim 9 i go izgore domot Gospodov i car- 11 skiot dom, i site ku}i vo Erusalim, i 15,29 site golemi ku}i gi izgore so ogan; 10 i yidovite okolu Erusalim bea urnati od haldejskata vojska {to be{e so zapovednikot na telohranitelite. 11 A drugiot narod {to be{e ostanal vo gradot, i odmetnicite, koi mu se predale na vavilonskiot car, a i drugiot narod gi iseli Navuzardan, zapovednikot na telohranitelite. 12 Samo malkumina od siromasite na ovaa zemja zapovednikot na telohranitelite gi ostavi za rabotnici vo lozjata i za zemjodelci. 13 I bronzenite stolbovi vo domot Gospodov, i podno`jata, i bronzenoto more vo domot Gospodov Haldejcite go ispokr{ija i ja odnesoa bronzata nivna vo Vavilon; 14 i kotlite, i lopatkite, i {tipkite, i laìcite, i site bakarni sadovi {to se upotrebuvaa vo slu`bata, gi krenaa; 15 i kadilnicite, i sadovite, s# {to ima{e zlatno, i s# {to ima{e srebreno, go zede zapovednikot na telohranitelite; 16 stolbovi dva, more edno, i podno`jata {to Solomon gi be{e napravil vo domot Gospodov, bronzata vo site tie raboti nema{e merka. 17 Edniot stolb be{e visok osumnaeset lakti, glavata mu be{e od bronza, a visinata na glavata tri lakti, i mreàta na narovite okolu glavata seto toa be{e od bronza. Toa isto go ima{e i drugiot stolb so mreàta. 18 Zapovednikot na telohranitelite go zede prvosve{tenikot Seraja, zamenikot-prvosve{tenik Sofonija i trojca sve{tenicivratari. 19 Od gradot toj zede eden dvorski ~ovek, koj be{e zapovednik na voenite lica, i pette du{i {to stoeja pred carskoto lice i se nao|aa vo gradot, i glavniot pisar na vojskata {to go zapi{uva{e vo vojskata narodot na zemja-
445
23-24 ta, i {eeset du{i od narodot na zemja-
Er 40,7-9
ta, koi se nao|aa vo gradot. 20 Gi zede Navuzardan, na~alnikot na 24 18,31-32 telohranitelite, i gi odvede kaj vavi25 lonskiot car vo Rivla. 21 I vavilonskiot car gi porazi i gi Er 41,1-2 pogubi vo Rivla, vo zemjata Hamat. I Judejcite bea iseleni od zemjata svoja. Godolija, upravnik na Judinata zemja (Er 40,7-41,18) A nad narodot, ostaven vo judejskata zemja, vavilonskiot car Navuhodonosor go postavi za upravnik Godolija, sinot na Ahikam, Safanov sin. 23 Koga site vojskovodci, tie i lu|eto nivni, slu{naa deka vavilonskiot car go postavil za upravnik Godolija, dojdoa kaj Godolija vo Micpa: Ismail, sinot na Netanija, Johanan, sin na Kareah, Seraja, sin na Tanhusmet od Netofa, i Jaazanjahu od Maaha, tie i lu|eto nivni. 24 I im se zakolna Godolija, nim i na lu|eto nivni, i im re~e: Ne pla{ete se {to }e bidete pot~ineti na Haldejcite; naseluvajte se vo zemjata, sluète mu na vavilonskiot car i }e vi bide dobro.
22
No vo sedmiot mesec dojde Ismail, 27-30 sinot na Netanija, Eli{amaev sin, od Er 52,31-34 carski rod, so deset du{i, go porazi Godolija, i toj umre, a i Judejcite, i Haldejcite {to bea vo Micpa. 26 Toga{ se krena siot narod, od malo do golemo, i vojskovodcite, pa otidoa vo Egipet, za{to se pla{ea od Haldejcite.
25
Carot na Vavilon mu blagodari na Jehojahin (Er 52,31-34) Vo trieset i sedmata godina od preseluvaweto na judejskiot car Jehojahin, vo dvanaesettiot mesec, na dvaeset i sedmiot den od mesecot, vavilonskiot car Evil-Merodah, vo godinata na zacaruvaweto svoe, go izvede od zatvor judejskiot car Jehojahin, 28 govore{e so nego prijatelski i go postavi prestolot negov pogore od prestolot na carevite {to bea pred nego vo Vavilon; 29 i mu ja smeni zatvorskata obleka negova; i sekoga{ Jehojahin jade{e so nego, vo site dni na ìvotot svoj. 30 Za postojana izdr{ka, mu se dava{e na carot, sekoj den, vo site dni na negoviot ìvot.
27
PRVA KNIGA LETOPISI

Voved Prvata i Vtorata kniga Letopisi kaj Evreite se smetale za edna kniga, koja bila podelena na dva dela, od prosta pri~ina {to tekstot ne moèl da se sobere na eden svitok. Ovie dve knigi ja opi{uvaat istorijata na Izrail od vremeto na Adam, pa s# do prisilnoto iseluvawe vo Vavilon. Glavna li~nost vo ovaa kniga e carot David. Toj go pretvoril Erusalim vo centar vo koj se slavel Gospod Bog. Nemu mu se pripi{uva i zaslugata za izgradbata na hramot vo Erusalim, iako vsu{nost bil izgraden od negoviot sin Solomon. Carot David mnogu uspe{no go organiziral i politi~kiot i verskiot ìvot vo Izrail. Prvata kniga Letopisi sodrì imiwa i rodoslovija od Adam, pa s# do carot Saul prethodnikot na David (1-9). Po smrtta na Saul (10), preostanatiot del od ovaa kniga (11-29) glavno e posveten na ìvotot i vladeeweto na carot David. Opi{ani se detali od negovata mladost, konfliktot so carot Saul, sedumipol godi{noto vladeewe na David vo gradot Hevron, premestuvaweto na prestolninata vo Erusalim, epizodata so Vitsaveja, buntot na negoviot sin Avesalom itn. Vo zavr{niot del na ovaa kniga (21-29) opi{ani se podgotovkite na David za izgradbata na hram vo Erusalim i upatstvata {to toj mu gi dal na svojot sin i prestolonaslednik Solomon. Vo ovaa kniga David e poso~en kako primer na vernost i poslu{nost kon Gospod. Na krajot od svoeto vladeewe, David Mu oddava javna blagodarnost na Gospod i Go proslavuva pred celiot narod (29,10-12).
1,4
1 Mojs 6,10
Spisok na praroditelite od Adam do Avraam
5-7
1 Mojs 10,2-4
8-16
1 Mojs 10,6-18
Adam, Sit, Enos, Kainan, Mahalaleil, Jared, 3 Enoh, Metu{elah, Lameh, 4 Noe, Sim, Ham i Jafet. 5 Sinovi na Jafet: Gomer, Magog, Madaj, Javan, (Elisa), Tuval, Me{eh i Tiras. 6 Sinovi na Gomer: A{kenaz, Rifat i Togarma. 7 Sinovi na Javan: Eli{a, Tarsis, Kitim i Rodanim. 8 Sinovi na Ham: Ku{, Micraim, Put i Hanan. 9 Sinovi na Ku{: Seva, Havila, Savta, Raama i Savteha. Sinovi na Raama: Seva i Dedan.
2
(1 Mojs 5,1-32; 10,1-32; 11,10-26)
10 Ku{ go rodi i Nimrod: toj po~na 17-23 1 Mojs da stanuva silen na zemjata. 10,22-29 11 Micraim gi rodi: Ludim, Anamim, Lehavim i Naftuhim. 12 Patros, Kasluhim (od koi proizlegoa Filistejcite) i Kaftorim. 13 Hanan go rodi Sidon, svojot prvenec, i Het, 14 i Jevusijcite, Amorejcite, Gergesejcite, 15 Evejcite, Arkijcite, Sinitite, 16 Arvadite, Semarijcite i Hamatijcite. 17 Sinovite na Sim: Elam, A{ur, Arfaksad, Lud, Aram. (Aramovi sinovi:) Uc, Hul, Geter i Me{eh. 18 Arfaksad (go rodi Kainan, a Kainan) go rodi Sala, a Sala, pak, go rodi Ever. 19 Na Ever mu se rodija dvajca sinovi: edniot se vika{e Falek, za{to vo ne-
447
PRVA KNIGA LETOPISI
32 govite dni se razdeli zemjata; brat mu
se vika{e Joktan. 20 Joktan go rodi Almodad, [elef, 34 Hacarmavet, Jera, 1 Mojs 17,5 21 Hadoram, Uzal, Dikla, 25,19-26 22 Eval, Avimael, Seva, Mt 1,2 Dela 7,8 23 Ofir, Havila i Jovav. Site tie bea 35-37 Joktanovi sinovi. 1 Mojs 24 A sinovi Simovi, Arfaksad, Sala, 36,10-13 25 Ever, Falek, Ragav, 36,15-17 26 Seruh, Nahor, Tara, 38-42 27 Avram, odnosno Avraam. 1 Mojs
1 Mojs 10,7 22,24 36,20-28
Sinovi na [oval: Alian, Manahat, 43-54 Mojs Eval, [efi i Onam. Sinovi na Ziveon: 1 36,31-43 Aja i Ana. 41 Sin na Ana: Di{on. Sinovi na Di{on: Hamran, E{ban, Itran i Keran. 2,1-2 1 Mojs 42 Sinovi na Eser: Bilhan, Zaavan i 35,23-26 Jaakan. Sinovi na Di{on: Uc i Aran. 3-4
40
Edomskite carevi (1 Mojs 36,31-43) Eve gi i carevite {to caruvaa vo zemjata Edomova, pred da se zacari car nad sinovite izrailski: Bela, sin Beorov, a gradot negov se vika{e Dinhava. 44 Umre Bela, a po nego stana car Jovav, sinot na Zerah od Vosor. 45 Umre Jovav, a po nego caruva{e Hu{am, od zemjata na Temancite. 46 Umre Hu{am, i po nego stana Adad, sin Bedadov, koj gi porazi Midjancite vo moavskoto pole. Negoviot grad se vika{e Avit. 47 Umre Adad, a po nego car stana Samla, od Masreka. 48 Umre Samla, i po nego car stana Saul, od Rehovot, {to e kaj Rekata. 49 Umre Saul, a po nego car stana Vaal-Hanan, sin Ahborov. 50 Umre Vaal-Hanan, i po nego car stana Adad, gradot mu se vika{e Pai; imeto na èna mu be{e Mehetavela, }erka na Matraed od Mezahav. 51 Potoa umre i Adad. Na~alnicite edomski bea: na~alnik Timna, na~alnikot Alia, na~alnikot Jetet, 52 na~alnikot Oholivama, na~alnikot Ila, na~alnikot Pinon, 53 na~alnikot Kenaz, na~alnikot Teman, na~alnikot Mivzar, 54 na~alnikot Magdiel, na~alnikot Iram. Toa bea na~alnicite na Edom.
43
1 Mojs 38,5.7 38,27-30
3
1 Mojs 29,35 4 Mojs 26,19
Potomci na Ismail (1 Mojs 25,12-16) Sinovi Avraamovi: Isak i Ismail. Eve go nivniot rodoslov: Navajot, prvenec na Ismail, po nego Kedar, Adbeel, Mivsam, 30 Mi{ma, Duma, Masa, Adad, Tema, 31 Jetur, Nafi{, i Kedema. Toa se Ismailovite sinovi. 32 Sinovite na Hetura, Avraamova prile`nica: taa go rodi Zimran, Jok{an, Medan, Midjan, I{bak i [uah. Sinovi na Jok{an: Seva i Dedan. (Sinovi Dedanovi: Raguil, Navdeil, Asuriim, Astusiim i Asomin) 33 Sinovi na Midjan: Efa, Efer, Hanoh, Avida i Eldaa. Site tie se sinovi na Hetura.
28 29
Potomci na Isav (1 Mojs 36,1-19) I go rodi Avraam Isaka. Sinovi na Isak: Isav i Izrail. 35 Sinovi na Isav: Elifaz, Raguil, Jeus, Jalam i Korej. 36 Sinovi na Elifaz: Teman, Omar, Zefi, Gatam, Kenaz, a Timna, carevata nalo`nica go rodi Amalik. 37 Sinovi na Raguil: Nahat, Zerah, [ama i Miza.
34
Starosedelcite na Edom (1 Mojs 36,20-30) Sinovi na Seir: Lotan, [oval, Ziveon, Ana, Di{on, Ezer i Di{an. 39 Sinovi na Lotan: Hori i Homam, a sestra na Lotan: Timna.
38
lon, 2 Dan, Josif, Venijamin, Neftalim, Gad i Asir. 3 Sinovi na Juda: Er, Onan i [ela, trojcata mu se rodija od [uevata }erka,
Potomcite na Juda Eve gi sinovite na Izrail: Ruvim, Simeon, Levij, Juda, Isahar, Zavu-
448
PRVA KNIGA LETOPISI
6 Hananejka. Er, prvenecot Judin, be{e 7
Is.N. 6, 17-7,1
3 Car 5,10
9
4 Mojs 26,21
10
2 Mojs 6,23 4 Mojs 1,7
12
Ruta 2,1 4,17
lo{ vo o~ite na Gospod, i Toj go ubi. 4 Tamara, negova snaa, mu gi rodi Fares i Zerah. Site sinovi na Juda bea pet. 5 Sinovite na Fares se: Esrom i Hamul. 6 Sinovite na Zerah: Zamvrij, Etan, Eman, Kalkol i Dara s# na s# pet. 7 Sinovi na Karmi: Ahar, koj navle~e nevolja vrz Izrail, prekr{uvaj}i ja zakletvata. 8 Sin na Etan: Azarija. Semejnata loza na carot David
9
Otkako umre Esrom vo Halev-Efrat, Esromovata èna Avija mu go rodi A{hur, tatko na Tekoa.
24
Potomcite na Jerahmeel Sinovi na Jerahmeel, Esromoviot prvenec, bea: prvenecot Aram, po nego Buna, Oren, Ozem i Ahija. 26 Jerahmeel ima{e i druga èna, po ime Atara; taa be{e majka na Onam. 27 Sinovite na Aram, prvenec Jerahmeelov, bea: Maac, Jamin i Eker. 28 Sinovi na Onam bea: [amaj i Jada. Sinovi na [amaj: Nadav i Avi{ur. 29 @enata Avi{urova se vika{e Avihajla, taa mu gi rodi Ahvan i Molid. 30 Sinovi na Nadav: Seled i Afaim. Seled umre bezdeten. 31 Afaimoviot sin be{e I{i, I{ieviot sin [e{an, [e{anoviot sin Ahlaj. 32 Sinovi na Jada, [amaeviot brat: Jeter i Jonatan; Jeter umre bezdeten. 33 Sinovi na Jonatan: Pelet i Zaza. Toa se sinovite Jerahmeelovi. 34 [e{an nema{e sinovi, tuku samo }erki. [e{an ima{e eden rob, Egip}anec, po ime Jarha. 35 [e{an mu ja dade }erkata svoja za èna na svojot rob Jarha, a taa mu go rodi Ataj. 36 Ataj go rodi Natana, Natan go rodi Zavad; 37 Zavad go rodi Eflal, Eflal go rodi Ovid; 38 Ovid go rodi Juj, Juj go rodi Azarija; 39 Azarija go rodi Helec, a Helec go rodi Eleasa; 40 Eleasa go rodi Sismaja, Sismaj go rodi Salum; 41 Selum go rodi Jekamija, Jekamija go rodi Eli{ama.
25
13-15
1 Car 16, 6-13
Aram, pak, go rodi Aminadav: Aminadav go rodi Naason, na~alnik na Judinite sinovi; 17 11 Naason go rodi Salmon, Salmon go 2 Car 17,25 rodi Vooz; 12 Vooz go rodi Ovid, Ovid go rodi 23 4 Mojs Jesej; 32,41 13 Jesej go rodi svojot prv sin Elijav, 5 Mojs 3,14 vtoriot Aminadav, tretiot [ima, 14 ~etvrtiot Natanail, pettiot Radaj, 15 {estiot Ozem, sedmiot David. 16 Nivni sestri bea: Saruja i Avigeja. Sinovi na Saruja: Avesa, Joav i Asail, trojca. 17 Avigeja go rodi Amasa; a tatko na Amasa be{e Jeter, Ismailec. 18 Halev, sinot Esromov, so ènite Azuva i Jeriota, i eve gi sinovite negovi: Je{er, [ovav i Ardon. 19 Umre Azuva, i Halev ja zede za èna Efrata, a taa mu go rodi Or. 20 Or go rodi Uri, a Uri go rodi Veseleil. 21 Potoa Esrom vleze pri }erkata na Mahir, Galaadov tatko, i ja zede, koga toj be{e na {eeset godini, a taa mu go rodi Seguv. 22 Seguv go rodi Jair; toj ima{e dvaeset i tri grada vo Galaadskata zemja, 23 bidej}i od Ge{urcite i Aramejcite gi zede selata Jairovi i Kenat so selata {eeset gradovi. Site tie gradovi bea na sinovite od Mahir, Galaadoviot tatko.
1 Car 26,6 2 Car 2,13.18 10
16 Jerahmeel, Aram i Keluvaj.
Sinovi na Esrom {to mu se rodija:
Drugi potomci na Halev

42 Sinovi na Halev, brat Jerahmeelov, bea: Me{a, negov prvenec, koj e tatko na Zif, a sinovite na Me{a: Hevron. 43 Sinovi na Hevron: Korej i Tapuah, Rekem i [ema. 44 [ema go rodi Raham, Jorkeamov tatko, a Rekem go rodi [amaj.
449
PRVA KNIGA LETOPISI
[amaeviot sin be{e Maon, a Maon be{e tatko na Bet-Cur. 46 A Efa, prile`nicata na Halev, gi 1 14,3 rodi Haran, Moca i Gazez. 47 Sinovi na Jahdaj: Regem, Jotam, 4 2 Car 2,11 Ge{an, Felet, Efa i Saaf. 5,5 48 Maaha, prile`nicata Halevova, go 5-8 rodi [ever i Tirhan; 14,4-7 49 taa go rodi i [aaf, tatkoto na 2 Car 5, 14-16 Madman i Seva, tatkoto na Makvenin i tatko na Giva. A }erka Halevova be{e Ahsa. 50 Eve gi sinovite Halevovi: sinot Or, prvenec od Efrata; [oval, tatko na Kirjat-Jarim; 51 Salmon, Vitleemov tatko; Haref, Bet-Gaderov tatko. 52 [oval, Kirjat-Jarimoviot tatko, ima{e sin: Haroe, od kogo se polovinata ìteli na Menuhot. 53 Od rodovite na Kirjat-Jarim: Itriti, Putiti, [umatiti i Mi{raiti. Od niv poteknuvaat plemiwata: Soratjani i E{taoljani. 54 Sinovi Salminovi: Vitleemcite i Netofatcite, Atrovcite od Joavoviot dom, i polovinata od Manahatievite Sara}ani, 55 plemiwata na pisarite {to ìveeja vo Jabec bea: Tira}ani, [imea}ani, Suka}ani, toa se Kenijcite {to dojdoa od Hamat, od tatkoto na Rihavoviot dom.
45
3,1-4
2 Car 3,2-5
~etvorica od [uevata }erka, }erkata 9 2 Car 5,13 Amielova; 13,1 6 Jivhar, Eli{ua, Elifelet. 10 7 Nogah, Nefeg, Jafija, 3 Car 8 Eli{ama, Elijada i Elifelet 14,21 2 Let 12,16 devetmina. 13,1 9 Toa se site sinovi Davidovi, osven sinovite od prile`nicite. Sestra im 12 4 Car 15, be{e Tamara. 1-7 Potomstvoto na carot Solomon Solomonov sin be{e Rovoam, negov sin Avija, negov sin Asa, negov sin Josafat, 11 negov sin Joram, negov sin Ohozija, negov sin Joas, 12 negov sin Amasija, negov sin Azarija, negov sin Jotam, 13 negov sin Ahaz, negov sin Ezekija, negov sin Manasija, 14 negov sin Amon, negov sin Jo{ija. 15 Sinovi na Jo{ija: prvenecot Johanan, vtoriot Joakim, tretiot Sedekija, ~etvrtiot Selum. 16 Sinovi na Joakim: Jehonija, sin negov; Sedekija, negov sin.
10 Is 1,1 Mih 1,1 2 Let 27,1
13
Is 7,1 Er 26,19 Os 1,1 2 Let 28,1 29,1
14
4 Car 22,1 Er 1,2 3,6 25,3 2 Let 33,21
15
4 Car 23,34
16
4 Car 24,6.18
17
Ezd 3,2
Potomci na carot Jehonija

17
Sinovite na David, {to mu se rodija vo Hevron, bea: prvenecot Amnon, od Ahinoama, Jizreelka; vtoriot Daniil, od Avigeja, Karmilka; 2 tretiot Avesalom, sin od Maaha, }erka na Gesurskiot car Talmaj; ~etvrtiot Adonija, sin na Hagita; 3 pettiot Safatija, od Avitala; {estiot Jitream, od èna mu Egla 4 {estina {to mu se rodija vo Hevron; toj caruva{e tamu sedum godini i {est meseci; a trieset i tri godini caruva{e vo Erusalim. 5 Ovie, pak, mu se rodija vo Erusalim: [ima, [ovav, Natan i Solomon
Sinovite na David
Sinovi na Jehonija, zarobenik vo Ezd 1,8 5,14 Vavilon: Salatiil, negov sin; 18 Malkiram, Pedaija, [enacar, Jeka22 Ezd 8,2-3 mija, Ho{ama i Nevadija. 19 Sinovite na Pedaija: Zorovavel i Semej. A sinovi na Zorovavel: Me{ulam, i Ananija, i sestrata nivna [elomita 20 i u{te petmina: Ha{uva, Ohel, Varahija, Hasadija i Ju{av-Hesed. 21 Sinovi na Ananija: Pelatija i Ji{aija; negov sin Refaja, negov sin Arnan, negov sin Avdija, negov sin [ekanija. 22 Sin na [ekanija: [emaja, sinovi na [emaja: Hatu{, Jigal, Barijah, Nearija i [afat {estmina. 23 Sinovi na Nearija: Elioenaj, Hizkija i Azrikam trojca. 24 Sinovi na Elioenaj: Hodavija, Elija{iv, Felaija, Akuv, Johanan, Delaja i Anani sedummina.
18
450
PRVA KNIGA LETOPISI
4,1-23
2,3-55
Potomci na Juda Sinovi na Juda: Fares, Esrom, Kar1 mi, Or i [oval. 1 Mojs 2 Reaja, [ovalov sin, go rodi Jahat; 29,35 4 Mojs Jahat gi rodi Ahumaj i Lahad; od niv se 26,21 rodovite na Corat. 3 A ova se sinovite na Etam: Jizreel, 4 Ruta 1,19 Ji{ma, Jidba{, i sestrata nivna, po 5 ime Haselelponija. 4 Penuel, tatko na Gedor, i Ezer, tat2,24 ko na Hu{in. Toa se sinovite na Or, prvenec Efratov, tatko Vitleemov. 5 A{hur, tatkoto na Tekoa, ima{e dve èni: Hela i Naara. 6 Naara mu gi rodi Ahuzam, Hefer, Temeni i Aha{tari, toa se sinovite od Naara. 7 Sinovi od Hela: Zeret, Cohar, i Etnan. 8 Koc gi rodi: Anuv i Hacovev i rodovite na Aharhel, sin na Harum. 9 Jabec be{e popro~uen od svoite bra}a. Majka mu go nare~e Jabec, velej}i: go rodiv so bolki. 10 I povika Jabec kon Bog Izrailev, velej}i: O, da me blagoslove{e so Tvojot blagoslov, da gi pro{ire{e granicite moi, da be{e rakata Tvoja so mene i da me paze{e od zlo, ta da ne taguvam! I Bog mu go dade ona za {to mole{e.
A èna mu, Judejkata go rodi Jared, Gedorov tatko, i Hever, tatko na Soho, i Jekutiel, tatko na Zanoah. Toa bea sinovi na faraonovata }erka Bitija, {to ja be{e zel Mered. 19 Sinovite na ènata na Odija, sestra Nahamova, bea tatkovci na Keila, Germiecot i na E{temoa od Maahat. 20 Sinovi na Simon: Amnon, Rina, Ben-Hanan i Tilon. Sinovi na I{i: Zohet i sinot na Zohet.
18
18
Is.N. 15,34
19
5 Mojs 3,14 Is.N. 15,44
21
1 Mojs 38,5
24
1 Mojs 29,33 46,10 2 Mojs 6,15 4 Mojs 26,12-14
Potomci na [ela Sinovi na [ela, sin Judin: Er, tatko na Leka i Laada, tatko na Mare{a, i ~eladta na tie, {to obrabotuvaa vison, od Bet-A{bea, 22 i Jokim, i ìtelite na Hozev, i Joas, i Saraf, koi imaa imoti vo Moav, i Ja{uvi-Lahem; no toa se damne{ni raboti. 23 Tie bea grn~ari, ìveej}i i vo Netaim i Gedera; ìveeja tamu kaj carot, za da mu rabotat.
21
28-33
Is.N. 19, 1-8
28
1 Mojs 21,14
31
Is.N. 15,36
32
Is.N. 15,42
Drugi semejstva 11 A Halev, bratot na [uha, go rodi Mahira; toj e tatko na E{ton. 12 E{ton go rodi Bet-Raf, Paseah i Tehina, tatkoto na Irnaha{, bratot na Selom Kenezeecot i na Ahaz; toa se ìtelite na Reka. 13 Sinovi na Kenaz: Gotoniil i Seraja, sinovi na Gotoniil: Hatat i Meonotaj. 14 Meonotaj go rodi Ofra, a Seraja go rodi Joav, tatkoto na Gehara{imcite, nare~eni taka za{to bea zanaet~ii. 15 Sinovi na Halev, Jefuneov sin: Ir, Ila i Naam. Sin na Ila: Kenaz. 16 Sinovi na Jehalelel: Zif, Zifa, Tirija i Asrael. 17 Sinovi na Ezra: Jeter, Mered, Efer i Jalon; Jeter, pak, go rodi Mirjam, [amaja i Ji{bah, tatkoto na E{temoa.
Potomci na Simon Sinovi Simonovi: Nemuel, Jamin, Jariv, Zerah i Saul. 25 Negov sin Selum; negov sin Mivsam; negov sin Mi{ma. 26 Sinovite na Mi{ma: Hamuel, sin negov; negoviot sin Zakur, negoviot sin [imej. 27 [imej ima{e {esnaeset sinovi i {est }erki, no bra}ata negovi nemaa mnogu sinovi, i siot nivni rod ne be{e tolku mnogubroen, kako rodot na sinovite Judini. 28 Tie ìveeja vo Virsavija, Molada i Hacar-[ual, 29 vo Bilha, vo Ecem, vo Tolad, 30 vo Vetuil, vo Horma, vo Ciklag, 31 vo Bet-Markavot, vo Hacar-Susim, vo Bet-Birij i vo [aaraim. Toa se gradovite nivni do caruvaweto na David, 32 so selata nivni: Etam, En-Rimon, Token i A{an, pet gradovi, 33 i site nivni sela, {to bea okolu tie gradovi do Vaal; toa se nivnite ìveali{ta i rodoslovija. 34 A Me{ovav, Jamlek i Jo{a, sin na Amasija,
24
451
PRVA KNIGA LETOPISI
39
Is.N. 15,58
40
Sud 18,7-10
41
2 Let 26,7
42
1 Mojs 14,6
43
1 Mojs 14,7 Est 9,16
5,1
26,10 1 Mojs 29,32 35,22 49,4
2
11,2 1 Mojs 49,10 1 Car 9,16 2 Let 7,18 Mt 2,6
3
1 Mojs 29,32 46,9 2 Mojs 6,14 4 Mojs 26,5-6
6
4 Car 16,10 2 Let 28,20
Joil i Juj, sin na Jo{ivija, sin na Seraja, sin Asielov, 36 Elioenaj, Jakova, Jeho{aja, Asaja, Adiel, Jesimiel i Vaneja, 37 i Ziza, sin na [ifij, sin na Alon, sin na Jedaja, sin na [imri, sin [emaiev, 38 site ovie spomenati bea na~alnici nad svoite rodovi, i domot na tatkovcite nivni se razgrani mnogu. 39 Tie odea do Gedor i do isto~nata strana na dolinata, za da najdat pasi{ta za stadata svoi; 40 i najdoa gusti i ubavi pasi{ta i {iroka zemja, mirna i bezopasna, za{to porano ìveeja malkumina od Hamovcite. 41 Pa pojdoa tie, zapi{ani poimeni~no, vo dnite na judejskiot car Ezekija, pa gi ubija skitnicite i zasednatite, {to se nao|aa tamu, gi istrebija zasekoga{ i se naselija na mestoto nivno, za{to tamu ima{e pasi{ta za stadata nivni. 42 A od niv, od Simonovite sinovi, petstotini du{i otidoa kon gorata Seir; na~alnici im bea: Pelatija, Nearija, Refaja i Uziil, sinovi na I{i, 43 i gi ubija izbeganite ostatoci od Amalikijcite, i ìveat tamu i do denes.
35
A rodninite negovi, spored rodovite nivni, spored nivniot rodosloven spisok, bea: Jeiel glaven, potoa Zaharija 8 i Bela, sin Azazov, sin na [ema, sin Joilov; toj ìvee{e vo Aroer, do Nevo i do Vaal-Meon; 9 potoa ìvee{e toj kon istok s# do vlezot vo pustinata, koj se protega do rekata Eufrat, za{to bea mnogubrojni vo zemjata Galaadska. 10 Vo dnite na Saul, tie vodea vojna so Hagrijcite, a tie se naselija vo {atorite nivni po celata isto~na strana na Galaad.
7
8
4 Mojs 32,37-38 Is.N. 13,15-23
9
1 Mojs 2,14 4 Mojs 32,26
10
27,31
11
1 Mojs 30,11 4 Mojs 1,25 5 Mojs 3,10
17
4 Car 14,23
Potomci na Gad
11
Potomcite na Ruvim Sinovi na Ruvim, prvoroden Izrailev; toj be{e prvoroden, no otkako ja oskverni postelata na tatko si, prvenstvoto im be{e dadeno na sinovite na Josif, sin Izrailev, no pod uslov da ne se pi{at prvorodeni. 2 Bidej}i Juda be{e najsilen me|u bra}ata svoi, toa i voda~ot izleguva{e od nego, no prvenstvoto be{e preneseno na Josif, 3 sinovi na Ruvim, prvorodeniot Izrailev, bea: Enoh, Palu, Esrom i Karmi. 4 Sinovi na Joil: [emaja, negoviot sin Gog, negoviot sin Semej, 5 negov sin Miha, negov sin Reaja, negov sin Vaal, 6 negov sin Beera, kogo {to asirskiot car Tilgat-Pilneser go odvede vo plen. Toj be{e na~alnik na Ruvimcite.
Sinovite Gadovi ìveeja sproti 4 Mojs 1,3 niv vo zemjata Ba{anska, do Saleha: 12 vo Ba{an glaven be{e Joil, vtor 19 1 Mojs Safan, potoa Janaj i [afat. 25,15 13 Bra}ata nivni so ~eladta svoja bea 20 sedum: Mihail, Me{ulam, Seva, Joraj, 3 Car 8,44 Is 26,3 Jakan, Zija i Ever, sedum. 14 Eve gi sinovite na Avihajl, sin na Ps 36,40 54,4 Huri, sin na Jaroah, sin Galaadov, sin Dan 6,22 2 Let 6,34 na Mihail, sin Je{i{aev, sin Jahdoev, sin Buzov. 15 Ahi, sin na Avdiel, sin Guniev, be{e na~alnik vo domot na svojot rod. 16 Tie se naselija vo Galaad, vo Ba{an i po selata negovi i vo site pasi{ta na Saron, s# do krajnite predeli nivni. 17 Tie site bea vpi{ani vo rodoslovijata vo vremeto na judejskiot car Jotam i vo vremeto na izrailskiot car Jerovoam. Voinite na isto~nite plemiwa Me|u potomcite na Ruvim i Gad i polovinata od plemeto Manasievo ima{e voinstveni lu|e, maì, koi nosea {tit i me~, koi strelaa so lak i opitni na borba ~etirieset i ~etiri iljadi sedumstotini i {eeset du{i, {to odea vo vojna. 19 Tie vojuvaa so Hagrijcite, so Jeturejcite, Nafi{ejcite, Nodavejcite. 20 I pomo{ im be{e dadena protiv niv, i Hagrijcite bea predadeni vo racete nivni so s# {to imaa, za{to vo vremeto na borbite tie Go povikuvaa
18
18
452
PRVA KNIGA LETOPISI
22 Gospoda i Toj gi usli{uva{e, za{to na
5 Mojs 20,4 4 Car 15,29 2 Let 32,8
Nego se nadevaa. 21 I gi zedoa stadata nivni: pedeset iljadi kamili, siten dobitok dveste i 23 pedeset iljadi, magariwa dve iljadi i 7,14 sto iljadi lu|e. 4 Mojs 22 za{to raneti padnaa mnogu, bidej}i 32,39 5 Mojs 3, borbata be{e od Boga. I ìveeja na 8-9 nivnoto mesto s# do progonstvoto. Potomcite na Manasija Potomcite od plemeto Manasievo ìveeja vo taa zemja od Ba{an do VaalErmon i Senir i do gorata Ermon; i tie se namnoìja. 24 Eve gi nivnite na~alnici: Efer, 26 Ji{i, Eliil, Azriil, Eremija, Hoda23
vija i Jahdiel, maì silni, maì pro- 16-19 4 Mojs ~ueni, glavi na rodovite svoi. 3,17-20 Preselba na isto~nite plemiwa 16 25 No tie napravija prestap protiv 1 Mojs Boga na tatkovcite svoi i po~naa da 29,34 ìveat bludno spored bogovite na na- 18 rodite vo taa zemja, koi Bog gi be{e 2 Mojs 6,18 izgonil od pred liceto nivno, 26 toga{ Bog Izrailev go pottikna duhot na asirskiot car Pul i duhot na asirskiot car Tilgat-Pilneser, i tie gi preselija Ruvimcite i Gadovcite i polovinata od plemeto Manasievo i gi odvedoa vo Helah, Havor i Hara i na rekata Gozan, kade {to se i do den dene{en.
26,57-61
25
9,1 10,13 2 Mojs 24,15 3 Mojs 18,3 5 Mojs 32,15-18 2 Let 12,2
4 Car 15,16 17,6 Is 37,7
6,1
1 Mojs 46,11 2 Mojs 6,16
SEMEJNITE LOZI NA SVE[TENICITE

15 A Jocadak otide vo plenstvo so Juda i Erusalim vo racete na Navuhodonosor. 16 I taka, sinovi Levievi bea: Ger{om, Kaat i Merari. 17 Eve gi imiwata na Ger{omovite sinovi: Livni i Semej. 18 Sinovi Kaatovi: Amram, Jichar, Hevron i Uziil. 19 Sinovi Merarievi: Mahli i Mu{i. Toa se potomcite Levievi spored rodovite nivni. 20 Ger{om ima{e: Livni, negov sin; Jahat, sin negov; Zima, negov sin; 21 Joah, negov sin; Ido, negov sin; Zerah, negov sin; Jeatraj, negov sin. 22 Sinovi Kaatovi: Aminadav, negov sin; Korej, negov sin, Asir, negov sin; 23 Elkana, negov sin; Evijasaf, negov sin; Asir, negov sin; 24 Tahat, negov sin; Uriil, negov sin; Ozija negov sin; Saul, negov sin. 25 Sinovi na Elkana: Amasaj i Ahimot. 26 Elkana, negov sin; Cofaj, negov sin; Nahat, negov sin; 27 Elijav, negov sin; Jeroham, negov sin; Elkana, negov sin; Samoil, negov sin. 28 Sinovi Samoilovi: prvorodeniot Joil, vtor Avija.
Drugi potomci od Levij Sinovi na Levij bea: Ger{om, Kaat 2 i Merari. 2 Mojs 6,18 2 Sinovi na Kaat: Amram, Jichar, He3 vron i Uziil. 2 Mojs 3 Sinovi na Amram: Aron, Mojsej i 6,20.23 Mirjam. Sinovi na Aron: Nadav, Avi4 ud, Eleazar i Itamar. 2 Mojs 6,25 4 Eleazar go rodi Fines. Fines go rodi Avi{ua. 5 Avi{ua go rodi Buki, Buki go rodi Ozij, 6 Ozij go rodi Zaraja, Zaraja go rodi Meriel. 7 Mariel go rodi Amarija, Amarija go rodi Ahituv. 8 Ahituv go rodi Sadok, Sadok go rodi Ahimaa. 9 Ahimaa go rodi Azarija, Azarija go rodi Joanan. 10 Joanan go rodi Azarija, toj be{e sve{tenik vo domot vo koj ìvee{e Solomon vo Erusalim. 11 I Azarija go rodi Amarija, Amarija go rodi Ahituv. 12 Ahituv go rodi Sadok, a Sadok go rodi Selum. 13 Selum go rodi Helkija, a Helkija go rodi Azarija. 14 Azarija go rodi Seraja, Seraja go rodi Jocadak.
453
PRVA KNIGA LETOPISI
32
25,1 Ps 67,24 Ezd 3,10 Neem 12,45 2 Let 29,25-26
Sinovi Merarievi: Mahli, negoviot sin Livnij; negoviot sin Semej, sin mu Oza, 30 [ima, negov sin; Hagija, negov sin; Asaja, negov sin.
29
kadilniot `rtvenik izvr{uvaa sekoe 50-53 sve{tenodejstvie vo Najsvetata Sveti- 5,30-34 wa i za is~istuvawe na Izrail vo s#, kako {to be{e zapovedal Bo`jiot sluga Mojsej. Potomci od Aron Eve gi sinovite Aronovi: Eleazar, sin negov; Fines, sin negov; Avi{ua, sin negov; 51 Buki, negov sin; Ozij, negov sin, Zerarija, negov sin; 52 Merajot, negov sin; Amarija, negov sin; Ahituv, negov sin; 53 Sadok, negov sin; Ahimaac, negov sin.
50
33
15,17
39
25,1.9
44
15,17
48
23,32
49
2 Mojs 27,1-8 30,7 2 Let 26,18
Peja~ite vo hramot Ete, niv gi postavi David da peat vo Gospodoviot dom, otkako go vnese vo nego kov~egot. 32 Tie sluèa kako peja~i pred skinijata na sobranieto, dodeka Solomon go izgradi domot Gospodov vo Erusalim. Tie nastapuvaa vo slu`bata svoja spored redot svoj. 33 Eve gi onie {to nastapuvaa so sinovite svoi: od sinovite Kaatovi Eman, peja~, sin na Joil, sin na Samoil, 34 sin na Elkana, sin na Jeroham, sin na Eliil, sin na Toah, 35 sin na Cuf, sin na Elkana, sin na Maat, sin na Amasaj, 36 Sin na Elkana, sin na Joil, sin na Azarija, sin na Cefanija, 37 sin na Tahat, sin na Asir, sin na Evijasaf, sin na Korej, 38 sin na Jichar, sin na Kaat, sin na Isara, sin Leviin, sin Izrailev. 39 I brat mu Asaf, koj stoe{e od desnata strana negova, Asaf, sin na Varahija, sin na [ima, 40 sin na Mihail, sin na Baasej, sin na Malkija, 41 sin Etniev, sin Zerahov, sin Adaev, 42 sin Etanov, sin Zimin, sin Semeiev, 43 sin Jahatov, sin Ger{omov, sin Leviev. 44 A od sinovite na Merari, nivnite bra}a, na levata strana: Etan, sin Ku{iev, sin Avdiev, sin Maluhov, 45 sin Ha{aviev, sin Amasiev, sin Helkiev, 46 sin Amasiev, sinot Baniev, sinot [omerov, 47 sinot Mahliev, sinot Mu{iev, sinot Merariev, sin Leviev. 48 Bra}ata nivni, levitite, bea opredeleni za sekakva slu`ba vo Bo`jiot dom; 49 Aron, pak, i sinovite negovi gi gorea prinosite vrz `rtvenikot i vrz
31
@iveali{tata na levitite Eve gi nivnite ìveali{ta spored selata nivni vo nivnite predeli: na sinovite Aronovi od rodot Kaatov, spored ona {to im se padna so `drepka; 55 go dadoa Hevron, vo zemjata Judina, i okolinata negova; 56 a nivite na toj grad i selata negovi mu gi dadoa na Halev, sinot Jefuneov. 57 Na Aronovite sinovi im gi dadoa i pribeì{nite gradovi: Hevron i Livna so okoliite nivni, Jatir i E{temoa so okolinata negova, 58 Hilez i okolinata negova, Davir i okolinata negova, 59 A{an so okolinata negova i Vetsamis so okolinata negova; 60 a od plemeto Venijaminovo Geva i okolinata negova, Alemet so okolinata negova, i Anatot so okolinata negova; site nivni gradovi vo rodovite nivni bea trinaeset grada. 61 Na drugite sinovi Kaatovi od ~eladta na toa pleme im dadoa so `drepka deset grada od delot na polovinata od plemeto Manasievo. 62 Na sinovite Ger{omovi, spored rodovite nivni, od plemeto Isaharovo, od plemeto Asirovo, od plemeto Neftalimovo i od plemeto Manasievo vo Ba{an im dadoa trinaeset gradovi. 63 Na sinovite Merarievi, spored rodovite nivni, od plemeto Ruvimovo,
54
454
PRVA KNIGA LETOPISI
od plemeto Gadovo, i od plemeto Zavulonovo im dadoa so `drepka dvanaeset gradovi. 64 Taka sinovite Izrailevi im gi razdadoa na levitite gradovite so okolinite nivni. 65 Gi dadoa so `drepka od plemeto na Judinite sinovi, od plemeto na Simeonovite sinovi i od plemeto na Venijaminovite sinovi onie gradovi, {to se spomnati po ime. 66 Na nekoi rodovi od Kaatovite sinovi im bea dadeni gradovite od Efremovo pleme. 67 I im gi dadoa pribeì{nite gradovi: Sihem i negovite pasi{ta vo Efremovata ridesta zemja, Gezer so negovite pasi{ta, 68 Jokmeam i okolinata negova, Vetoron so negovite pasi{ta, 69 Ajalon so negovite pasi{ta i GatRimon so negovite pasi{ta; 70 od polovinata na Manasievoto pleme Aner so negovite pasi{ta i Valaam so negovite pasi{ta, toa za semejstvata na drugite sinovi Kaatovi. 71 Na sinovite Ger{omovi od polovinata od plemeto Manasievo im go dadoa Golan vo Ba{an so negovite pasi{ta i A{tarot so negovite pasi{ta; 72 plemeto Isaharovo Kedes i negovite pasi{ta, Daverat i negovite pasi{ta, 73 Ramot so negovite pasi{ta i Anem so negovite pasi{ta; 74 od plemeto Asirovo Ma{al i okolinata negova, Avdon i okolinata negova, 75 Hukok so negovite pasi{ta i Rehov so negovite pasi{ta; 76 od plemeto Neftalimovo Kedes vo Galileja i negovite pasi{ta, Hamon so negovite pasi{ta i Kirjataim so negovite pasi{ta. 77 A na drugite sinovi Merarievi od plemeto Zavulonovo, Rimon so negovite pasi{ta i Tavor so negovite pasi{ta. 78 Od onaa strana na Jordan, sproti Erihon, na istok od Jordan, od plemeto Ruvimovo go dadoa Becer vo pustinata i negovite pasi{ta, Jahca i nejzinite pasi{ta. Kedemot so negovite pasi{ta i 7,1-2 4 Mojs Mefaat so negovite pasi{ta. 26,23-25 80 od plemeto Gadovo Ramot vo Galaad i negovite pasi{ta, Mahanaim 1 1 Mojs i negovite pasi{ta, 30,18 81 Esevon so negovite pasi{ta i Jazer 46,13 so negovite pasi{ta. 6
79
Sinovi Isaharovi bea: Tola, Pua, Ja{uv i [ivron, ~etvorica. 2 Sinovi Tolovi: Ozij, Refaja, Jeriel, Jahmaj, Jivsam i Samoil, na~alnici na domovite vo Tolovite pokolenija, maì voinstveni vo svoite rodovi; nivniot broj vo vremeto na David be{e dvaeset i dve iljadi i {estotini. 3 Oziev sin: Jizrahija; a Jizrahievi sinovi: Mihail, Avdija, Joil i Ji{ija petmina. Site tie bea na~alnici. 4 Tie imaa, spored rodovite svoi i pokolenijata svoi, trieset i {est iljadi vojska podgotvena za borba, za{to imaa mnogu èni i sinovi. 5 A bra}ata nivni vo site pokolenija Isaharovi bea do osumdeset i sedum iljadi, maì borbeni, zapi{ani vo rodoslovnite spisoci. Potomci na Venijamin i Dan Venijamin ima{e sinovi: Bela, Beher i Jediael trojca. 7 Sinovi na Bela: Ecbon, Ozij, Uziil, Jeremot i Iri petmina, na~alnici, maì voinstveni. Vo rodoslovnite spisoci zapi{ani dvaeset i dve iljadi trieset i ~etiri. 8 Sinovi Beherovi: Zemira, Joas, Eliezer, Elioenaj, Amvrij, Jeremot, Avija, Anatot i Alemet; site tie se sinovi Beherovi. 9 Vo rodoslovnite spisoci od niv se zapi{ani, po rodovite i po stare{instvo, maì borbeni dvaeset iljadi i dveste. 10 Jediaelov sin: Bilhan; sinovi Bilhanovi: Jeus, Venijamin, Aod, Kenaana, Zetan, Tarsis, Ahi{ahar. 11 Site tie sinovi Jediaelovi bea na~alnici na domovi, maì voinstveni; koi odea vo vojna, bea sedumnaeset iljadi i dveste.
6
Potomcite na Isahar
1 Mojs 46,21 4 Mojs 26,38-41
455
PRVA KNIGA LETOPISI
13
1 Mojs 30,8 46,24 4 Mojs 26,48-50
[upim i Hupim bea sinovi Irovi; Hu{im be{e sin Aherov.

12
Potomci na Neftalim A sinovite Neftalimovi bea: Jahaciel, Guni, Jecer i Selum bea deca od Bilha.
13
14-19
4 Mojs 26,29-34
14
5,23 1 Mojs 41,51 Is.N. 17,1
Potomci na Manasija Sinovi Manasievi: Azriil, kogo go rodi prile`nicata negova, Aramejka; taa go rodi u{te Mahir, Galaadov tatko. 15 Mahir ja zede za èna sestrata na Hupim i [upim, sestrata nivna se vika{e Maaha; vtoriot sin na Manasija se vika{e Salpaad. Salpaad ima{e samo }erki. 16 Maaha, ènata Mahirova, rodi sin i go nare~e Pere{, a brat mu se vika{e [ere{. Negovi sinovi: Ulam i Rekem. 17 Ulamov sin: Bedan. Toa bea sinovi na Galaad, sin na Mahir, sin Manasiev. 18 Sestra mu Moloheta gi rodi I{hod, Aviezer i Mahla. 19 [emidovi sinovi bea: Ahjan, Sihem, Likhi i Anijam.
14
15
4 Mojs 26,33
Nun, negov sin, i Isus, negov sin. Imotot nivni i ìveali{tata nivni bea: Vetil i selata negovi: kon istok Naaran, kon zapad Gezer i selata nivni; Sihem i nemu pot~inetite gradovi s# do Gaza so selata nejzini, 29 Vo racete na sinovite Manasievi: Bet-[an i selata negovi, Tanah so selata negovi, Megido so selata negovi, Dor i negovite sela. Vo niv ìveeja sinovite na Josif, Izrailev sin.
27 28
28
Is.N. 10,33
29
Is.N. 11,2 17,11
30-31
1 Mojs 46,17 4 Mojs 26,44-47
8,1-3
1 Mojs 46,21 4 Mojs 26,38-41
Potomci na Asir Sinovi Asirovi: Jimna, Ji{va, Ji{vi, Berija i sestra im Zara. 31 Sinovi Berievi: Hever i Malhiil. Toj e tatko Birzaitov. 32 Hever gi rodi Jaflet, [omer, Hotam i sestra im [ua. 33 Sinovi Jafletovi: Pasah, Bimhal i A{vat. Toa bea sinovi Jafletovi. 34 Sinovi [omerovi: Ahi, Rohga, Huba i Aram. 35 Sinovi na Helem, negov brat: Cofah, Jimna, [ele{ i Amal. 36 Sinovi Cofahovi: Suah, Harnefer, [ual, Beri i Jimra, 37 Becer, Hod, [ama, [il{a, Jitran i Bera. 38 Sinovi Jeterovi: Jefune, Pispa i Ara. 39 Sinovi na Ula: Arah, Haniil i Ricija. 40 Site tie bea potomci Asirovi, na~alnici na domovite, odbrani silni i hrabri maì, na~alnici na na~alnicite. Zapi{ani bea vo nivnite rodoslovni spisoci, za vojna, na broj dvaeset i {est iljadi du{i.
30
17
4 Mojs 26,30
20-21
4 Mojs 26,35-37
20
1 Mojs 41,52 4 Mojs 1,33
24
Is.N. 10,10
Potomci na Efrem Efremovi sinovi: [utelah; i Bered, negov sin, Tahat, negov sin, Elada, negov sin, Tahat, negov sin, 21 Zavad, negov sin, [utelah, negov sin, Ezer i Elad. Niv gi ubija ìtelite gatski, rodeni vo taa zemja, zatoa {to bea oti{le da gi zagrabat stadata nivni. 22 I tatko im Efrem pla~e{e po niv mnogu denovi, a bra}ata negovi doa|aa da go ute{uvaat. 23 Potoa toj vleze pri èna si; taa za~na i rodi sin, i toj go nare~e so imeto Berija, zatoa {to zlo go snajde domot negov. 24 Toj ima{e i }erka [eera. Taa go izgradi Dolni i Gorni Vetoron i Uzen[eera. 25 Negov sin be{e Refah; negovi sinovi Re{ef i Telah; Tahan, negov sin, 26 Ladan, negov sin, Amihud, negov sin, Eli{ama, negov sin,
20
Venijamin go rodi Bela, svojot prvoroden sin, A{bel vtor, Ahrav tret, 2 Noha ~etvrti i Rafa petti. 3 Sinovi na Bela bea: Adar, Gera, Aod, 4 Avi{ua, Naaman, Ahoah, 5 Gera, [efufan i Huram. 6 Eve gi sinovite Aodovi, koi bea na~alnici na rodovite, {to ìveeja vo Geva i bea preseleni vo Manahat:
Potomci Venijaminovi
456
PRVA KNIGA LETOPISI
12
Ezd 2,33 Neem 6,2 7,37 11,35
13
Is.N. 10,12 11,22
28
9,34
29-32
9,35-38
29
Is.N. 9,3
33-38
9,39-44
33
1 Car 9,1 14,49 2 Car 2,8
Naaman, Ahija i Gera, koj gi preseli; toj go rodi Oza i Ahihud, 8 [aharaim rodi deca vo moavskata zemja, otkako gi napu{ti ènite svoi Hu{ima i Baara. 9 Toj gi rodi od svojata èna Hode{a: Jovav, Civija, Me{a, Malkam, 10 Jeuc, Saheja i Mirma; toa se negovi sinovi, glavi na semejstva. 11 Od Hu{ima toj gi rodi Avituv i Elpaal. 12 Sinovi Elpaalovi: Ever, Mi{am, [emer, koj gi izgradi Ono, Lod i nemu pot~inetite gradovi, 13 Berija i [ema, tie bea na~alnici na ajalonskite ìteli. Tie gi izgonija ìtelite na Get. 14 Ahio, [a{ak, Jeremot, 15 Zevadija, Arad, Eder, 16 Mihail, Ji{pa, Joha, bea Beriini sinovi. 17 Zevadija, Me{ulam, Hizki, Hever, 18 Ji{meraj, Jizlija i Jovav, bea sinovi Elpaalovi. 19 Jakim, Zihrij, Zavdij, 20 Elienaj, Ciltaj i Eliil, 21 Adaja, Beraja i [imrat bea sinovi Semeievi 22 Ji{pan, Ever, Eliil, 23 Avdon, Zihrij, Hanan, 24 Ananija, Elam, Antotija, 25 Jifdea i Penuel bea sinovi [a{akovi. 26 [am{eraj, [eharija, Gotolija, 27 Jaare{ija, Elija i Zihrij bea sinovi Jerohamovi. 28 Tie bea na~alnici, glavni vo rodovite svoi. Tie ìveeja vo Erusalim. 29 Vo Gavaon ìveeja: Jeiel, osnova~ot na Gavaon èna mu se vika{e Maaha, 30 i prvorodeniot mu sin Avdon, a po nego: Cur, Kis, Vaal, Nadav, (Nir), 31 Gedor, Ahjo i Zeker. 32 Miklot go rodi [ima. I tie ìveeja do bra}ata svoi vo Erusalim, zaedno so niv.
7
Jonatanov sin be{e Meriv-Vaal; Meriv-Vaal go rodi Miha. 35 Sinovi na Miha: Piton, Meleh, Tahrea i Ahaz. 36 Ahaz go rodi Jehoada: Jehoada go rodi Alemet, Azmavet i Zamvrij; Zamvrij go rodi Moca; 37 Moca go rodi Bina; Rafa be{e negov sin; Eleasa, negov sin; Acel, negov sin. 38 Acel ima{e {estmina sinovi, i eve gi imiwata nivni: Azrikam, Bohru, Ismail, [earija, Avdija i Hanan; tie site bea sinovi Acelovi. 39 Sinovi na E{ek, negov brat: Ulam negov prvoroden, vtor Jeus, tret Elifelet. 40 Sinovite Ulamovi bea maì voinstveni, strelci so lak, imaa mnogu sinovi i vnuci: sto i pedeset. Site tie bea od sinovite Venijaminovi.
34
40
4 Mojs 26,38
9,1
5,25 2 Let 1,2 5,3
2-17
Neem 11, 3-19
2
Ezd 2,43.70 Neem 7,60
4
1 Mojs 38,29 46,12
Semejstvoto na carot Saul Nir, go rodi Kis; Kis go rodi Saul; Saul go rodi Jonatan, Melhisuj, Avinadav i E{baal.
33
Taka bea prebrojani spored rodovite svoi site Izrailci, i, ete, tie se zapi{ani vo knigite na izrailskite carevi. A Judejcite, zaradi bezzakonijata svoi, bea preseleni vo progonstvo vo Vavilon. 2 Prvite ìteli, {to ìveeja vo svoite vladenija, po izrailskite gradovi, bea Izrailci, sve{tenici, leviti i sluìteli vo hramot. 3 Vo Erusalim ìveeja nekoi od Judinite sinovi i od sinovite Venijaminovi, kako i od sinovite Efremovi i Manasievi: 4 Utaj, sin Amihudov, sin na Amvrij, sin na Imrij, sin na Vanij, od sinovite na Fares, Judiniot sin; 5 od sinovite [ilonovi Asaja, prvoroden, i sinovite negovi; 6 od sinovite na Zerah Jeuel i bra}ata nivni, {estotini i devedeset; 7 od sinovite Venijaminovi Salu, sin na Me{ulam, sin na Hodavija, sin Hasenuin; 8 Ivneja, sin Jerohamov, Ila, sin na Ozij, sin Mokriev; Me{ulam, sin na Safatija, sin na Raguil, sin na Ivnija, 9 i bra}ata nivni spored rodovite nivni: devetstotini pedeset i {est,
@itelite na Erusalim i Gavaon
457
PRVA KNIGA LETOPISI
12 site tie maì bea na~alnici na ro-
Er 21,1 38,1 Ezd 2,38
dovite vo pokolenijata svoi.
15
Neem 11,22 2 Let 20,14
16
Neem 12,28
17
26,1 Ezd 2,42 Neem 7,45 2 Let 8,14
18
Ez 43,1 46,1 2 Let 26,14
19
Er 35,4
Sve{tenicite vo Erusalim 10 A od sve{tenicite: Jedaja, Jojariv, Jahin, 11 Azarija, sin na Helkija, sin na Me{ulam, sin na Sadok, sin na Merajot, sin Ahituvov, koj be{e na~alnik na Bo`jiot dom; 12 Adaja, sin na Jerohama, sin na Pa{hur, sin Melhiev; Masaj, sin Adielov, sin Jehzerov, sin na Me{ulam, sin na Me{ilemit, sin Imerov, 13 i bra}ata nivni, na~alnici na rodovite svoi: iljada sedumstotini i {eeset, maì istaknati vo slu`bata svoja vo Bo`jiot dom. Levitite vo Erusalim
14
te sela. Niv gi postavija David i Samoil jasnovidecot zaradi vernosta nivna. 23 Tie i sinovite nivni ~uvaa straà kaj vratata na domot Gospodov, kaj domot na skinijata. 24 Vratari ima{e na ~etirite strani: na isto~nata, zapadnata, severnata i ju`nata. 25 A bra}ata nivni ìveeja vo svoite sela i doa|aa odvreme navreme kaj niv za sedum dena. 26 Za{to ~etvoricata glavni vratari, leviti, isto taka bea postaveni nad odaite i riznicite na Bo`jiot dom. 27 Tie prestojuvaa i no}e okolu Bo`jiot dom, bidej}i nim im be{e naloèno da go ~uvaat, i tie bea dol`ni sekoe utro da gi otvoraat vratite. Drugi leviti
28 Nekoi od niv bea postaveni kaj sadovite za bogoslu`ba, koi gi primaa so broj i davaa so broj. 29 Na drugi od niv im bea dovereni drugite sadovi i site posveteni ne{ta: naj~isto bra{no, vino, maslo, temjan i mirisite. 30 A nekoi od sinovite na sve{tenicite podgotvuvaa miro od razni mirizlivi materii. 31 A na levitot Matitija, prvoroden na Koreovecot Selum, mu be{e dovereno ona {to se podgotvuva vo tav~e. 32 Na nekoi od bra}ata nivni, od sinovite Kaatovi, im be{e dovereno da gi prigotvuvaat lebovite {to se prinesuvaat sekoja sabota. 33 A peja~ite, glavnite vo levitskite pokolenija, vo sobite na hramot bea oslobodeni od rabota, bidej}i bea dol`ni da se zanimavaat dewe i no}e so svojata slu`ba. 34 Toa se na~alnicite na tatkovite domovi na levitite, spored nivnite pokolenija. Tie ìveeja vo Erusalim.
26
26,22
27
4 Mojs 3,38 Is 22,22
29
23,29 4 Mojs 3,28
30
2 Mojs 30,25
32
23,29 3 Mojs 24,5-8 2 Let 13,11
33
Ps 133,1 2 Let 5,12
20
4 Mojs 25,11
34-44
8,28-38
26,2.14
21 sin, sin na Azrikam, sin Ha{aviev, 22
A od levitite: [emaj, Ha{uvov
1 Car 9,9
od sinovite Merarievi; 15 Bakbakar, Here{, Galal i Matanija, sin na Miha, sin na Zihrij, sin Asafov; 16 Avdija, sin [emaev, sin na Galal, sin na Jedutun, i Varahija, sin na Asa, sin na Elkana, koj ìvee{e vo Netofatskite sela. ûvarite na erusalimskiot hram
17
A vratari: Selum, Akuv, Talmon, Ahiman i bra}ata nivni; Selum be{e glaven. 18 Tie se i do denes vratari kaj carskata porta kon istok i ja odrùvaat straàta na sinovite Levievi. 19 Selum, sin Koreov, sin na Evijasaf, sin na Korej, i bra}ata negovi od negoviot rod, Koreovci, po slu`bata bea straàri kaj pragovite na skinijata, a tatkovcite nivni go ~uvaa vlezot vo Gospodoviot dom. 20 Fines, sin Eleazarov, be{e voda~ nivni, i Gospod be{e so nego. 21 Zaharija, sin Me{elemov, be{e vratar kaj vratata vo skinijata na sobranieto. 22 Site tie, izbrani za vratari kaj pragovite, bea dveste i dvanaeset. Tie se zapi{ani vo spisokot spored nivni-
Pretcite i potomcite na carot Saul

35 Vo Gavaon ìveeja: Jeiel, tatko na Gavaoncite, èna mu se vika{e Maaha, 36 i prvorodeniot sin negov Avdon; po nego: Cur, Kis, Vaal, Nir, Nadav,
458
PRVA KNIGA LETOPISI
39
1 Car 9,1 13,22
Gedor, Ahjo, Zaharija i Miklot. Miklot go rodi [imam. I tie ìveeja do bra}ata svoi vo Erusalim, zaedno so niv. 39 Nir go rodi Kis, Kis go rodi Saul, Saul go rodi Jonatan, Melhisuj, Avinadav i E{baal. 40 Jonatanov sin be{e Meriv-Vaal; Meriv-Vaal go rodi Miha. 41 Sinovi na Miha: Piton, Meleh, Tahrea i Ahaz. 42 Ahaz go rodi Jara; Jara go rodi Alemet, Azmavet i Zamvrij, Zamvrij go rodi Moca. 43 Moca go rodi Bina; Refaja be{e negov sin; Eleasa, negov sin, Acel, negov sin. 44 Acel ima{e {estmina sinovi, i eve gi imiwata nivni: Azrikam, Bohru, Ismail, [earija, Avdija i Hanan. Toa se sinovite Acelovi.
37 38
Filistejcite vojuvaa protiv Izrail, i Izrailcite begaa od Filistejcite i pa|aa porazeni na gorata Gelvuja. 2 Filistejcite go gonea Saul i sinovite negovi i gi ubija Jonatan, Avinadav i Melhisuj, sinovi Saulovi. 3 Bitkata protiv Saul se zasili, i strelcite se nafrlija vrz nego, taka {to toj be{e iznaranet od strelcite. 4 Saul mu re~e na svojot oru`jenosec: Izvadi go me~ot svoj i ubij me so nego, za da ne dojdat tie neobrezani i da se podbivaat so mene. No oru`jenosecot ne se osmeluva{e, za{to mnogu se be{e upla{il. Toga{ Saul go zede me~ot svoj i se frli vrz nego. 5 Oru`jenosecot negov, koga vide deka Saul umre, i samiot se frli vrz me~ot svoj i umre. 6 Zagina Saul i trojcata sinovi negovi, i celiot dom negov zagina zaedno so nego. 7 Koga Izrailcite, {to bea vo dolinata vidoa deka site begaat i deka Saul i sinovite negovi se ubieni, gi napu{tija gradovite svoi i se razbegaa; a Filistejcite dojdoa i se naselija vo niv.
10
Saulovata smrt (2 Car 31,1-13)
Na drugiot den Filistejcite dojdoa da gi soberat ubienite i go najdoa Saul i sinovite negovi, padnati na Gelvujskata Gora. 9 Go soblekoa Saul i mu ja zedoa glavata i oru`jeto, i ispratija po zemjata filistejska da razglasat za toa pred svoite idoli i pred narodot. 10 Oru`jeto negovo go stavija vo idolskoto svetili{te pred svoite bogovi, a glavata negova ja nadenaa vo hramot na Dagon. 11 I celiot Jave{ Galaadski ~u s#, {to bea izvr{ile Filistejcite so Saul. 12 Potoa stanaa site hrabri maì, go zedoa teloto Saulovo i telata na sinovite negovi i gi odnesoa vo Jave{; tie gi zakopaa koskite nivni pod dabot vo Jave{ i postea sedum dena. 13 Taka umre Saul poradi svoeto bezzakonie, {to go napravi pred Gospod, za{to ne gi zapazi zborovite Gospodovi i se dopra{uva{e do vraà~ite, 14 a ne Go pobara Gospoda. Zatoa Toj i go pogubi i carstvoto negovo go predade na David, Jeseeviot sin.
8
10,10
Sud 16,23
11
Sud 21,8
13
5,25 3 Mojs 19,31 20,6 5 Mojs 18,9-14 1 Car 13,13 2 Car 1,1
14
12,23 1 Car 13,14
11,1
1 Mojs 13,18 23,19
2
2 Car 18,5,16 Ps 77,71 Mt 2,6
3
1 Car 16, 1-13
David ednoglasno izbran i pomazan za car (2 Car 5,1-10) Se sobraa site Izrailci kaj David vo Hevron i rekoa: Eve, nie sme koska tvoja i plot tvoja; 2 i porano, koga Saul be{e u{te car, ti go izveduva{e i go voveduva{e Izrail: i Gospod, tvojot Bog, ti re~e: Ti }e go pase{ Mojot narod Izrail i ti }e bide{ voda~ na Izrail, Mojot narod. 3 Toga{ site izrailski na~alnici dojdoa kaj carot vo Hevron, i David sklu~i so niv zavet vo Hevron pred liceto Gospodovo, i tie go pomazaa David za car nad Izrail, spored slovoto Gospodovo preku Samoil. 4 I trgna David i siot Izrail za Erusalim, odnosno za Jevus. A tamu bea Jevusijcite, ìteli na taa zemja. 5 @itelite na Jevus mu rekoa na David: Nema da vleze{ tuka. No David ja prezede tvrdinata Sion: toa e gradot Davidov.
4
1 Mojs 10,16 15,18-21 Is.N. 3,10 15,8
11
459
PRVA KNIGA LETOPISI
6
2 Car 2,13
8
2 Let 32,5
11
2 Car 17,10
14
2 Mojs 14,30 1 Car 11,13
15
Is 17,5
16
2 Car 5,17
I re~e David: Koj od site vas najnapred }e gi pobedi Jevusijcite, }e stane na~alnik i vojvoda. Najnapred od site izleze Joav, Sarueviot sin, i stana na~alnik. 7 David ìvee{e vo taa tvrdina, i zatoa ja narekuvaa Davidov grad. 8 Toj izgradi yidovi okolu gradot, po~nuvaj}i od Milo pa s# naokolu; Joav, pak, gi obnovi drugite delovi na gradot. 9 David napreduva{e i se vozdiga{e s# pove}e i pove}e, i Gospod Savaot be{e so nego.
6
18
5 Mojs 12,16
Davidovite junaci (2 Car 23,8-39) Eve gi poglavnite Davidovi junaci, koi se borea hrabro so nego vo carstvoto negovo, zaedno so siot Izrail, za da go zacarat nad Izrail spored slovoto Gospodovo. 11 Eve go i brojot na junacite {to bea kaj David: Ja{ovam, sin Hahmoniev, prv od triesettemina: toj go izvle~e me~ot svoj protiv trista du{i i naedna{ gi porazi. 12 Po nego Eleazar, sinot na Ahohiecot Dodo eden od trojcata junaci: 13 Toj be{e so David vo Pas-Damim, kade {to Filistejcite se bea sobrale za vojna. Tamu eden del od poleto be{e poseano so ja~men, i narodot izbega od Filistejcite; 14 no tie se zaprea srede poleto, gi zabeleàa i gi porazija Filistejcite. I Gospod im donese golema pobeda i gi spasi Svoite lu|e. 15 Tie, trojcata glavni od triesettemina voda~i, se ka~ija na karpata kaj David vo pe{terata Adulam, a, pak, filistejskiot logor be{e smesten vo Refaimskata Dolina. 16 David vo toa vreme be{e vo utvrdeno mesto, a straàta filistejska be{e vo Vitleem. 17 David oèdne i re~e: Koj }e mi donese da pijam voda od vitleemskiot izvor, {to e kaj portite? 18 Toga{ tie trojca se provrea niz filistejskiot logor, zafatija voda od Vitleemskiot izvor, {to e kaj portite,
10
ta mu donesoa na David. No David ne 20 saka{e da pie, tuku ja izlea vo slava na 1 Car 26,6 Gospod. 22 19 i re~e: Da me ~uva Gospod, toa da Is.N. 15,21 1 Car go napravam! Zar }e ja pijam krvta na 17,36 onie maì, {to gi izloìja du{ite svoi! Za{to so opasnost po ìvotot 23 1 Car 17,7 svoj tie ja donesoa vodata. I ne saka{e da ja pie. Toa go izvr{ija tie trojca junaci. 20 I Avesa, bratot Joavov, be{e glaven me|u trojcata: toj ubi so me~ot svoj trista du{i i se proslavi me|u tie trojca. 21 Od trojcata toj be{e najviden i be{e voda~, no onie trojca toj ne gi dostigna. 22 Vaneja, sinot na hrabriot ma` Jehojada, golem po delata, rodum od Kavceel, gi ubi dvajcata sinovi na Ariil moavski; toj istiot sleze i ubi lav vo eden rov po sne`no vreme; 23 pak toj ubi eden Egip}anec, koj be{e pet lakti visok: Egip}anecot ima{e vo rakata kopje kolku edno tkae~ko krosno, a toj pristapi kon nego so stap i, otkako mu go izbi kopjeto od rakata na Egip}anecot, go ubi so negovoto kopje. 24 Toa go izvr{i Jehojadaeviot sin Vaneja, i be{e slaven me|u tie trojca junaci; 25 toj be{e poviden od triesettemina, no na onie trojcata ne im be{e ramen, i David go postavi za najblizok ispolnitel na svoite zapovedi. 26 A glavni od borcite bea: Asail, brat na Joav; Elhanan, sin na Dodo, od Vitleem; 27 [amot Haroranin, Helec Pelonjanin; 28 Ira, sin na Ike{ Tekoatski; Aviezer Anatotski; 29 Sivhaj Hu{a}anecot; Ilaj Ahohiecot; 30 Maharaj Netofatec; Heled, sin na Baana, Netofatecot; 31 Itaj, sin Rivaev, od Giva Venijaminova; Vaneja Piratonjanecot; 32 Huraj od Gaa{kite potoci, Aviel od Bet-Arava; 33 Azmavet Baharumiec; Eljahba [aalboniec.
460
PRVA KNIGA LETOPISI
Sinovi na Gizonecot Ha{em: Jonatan sin na [ate, Harariecot; 35 Ahijam, sin Saharov, Harariec: 2 Sud 3,15 Elifal, sin na Ur; 36 Hefer Meheratiecot; Ahija Pelonjaninot; 37 Hecro Karmilanski; Naaraj, sin Ezbaev; 38 Joil, brat Natanov; Mivhar, sin Hagriev; 39 Celek Amonec; Nahraj Bero}aninot, oru`jenosec na Joav, sin Saruev; 40 Ira Jitranecot; Garev Jitranecot; 41 Urija Hitiecot; Zavad, sin Ahlaev; 42 Adina, sin na [ica, na~alnik na Ruvimovcite, i so nego u{te trieset; 43 Hanan, sin na Maaha; Josafat Mitniecot; 44 Ozija A{teratiecot; [ama i Jeiel, sinovi na Hotam od Aroer; 45 Jediael, sin na [imrij, i Joha, negov brat od Tic; 46 Eliil od Mahavim, i Jerivaj i Jo{avija, sinovi Elnaamovi, i Jitma Moavecot; 47 Eliil, Ovid i Jasiel od Mecovaja.
34
12,1
Is.N. 15,31
Davidovi sledbenici od plemeto na Gad Kaj David vo tvrdinata, vo pustinata dojdoa maì junaci, od Gadovcite, voinstveni, vooruèni so {tit i kopje; licata nivni lica lavovski, brzi kako eleni v gora. 9 Glaven be{e Ezer, vtor Avdija, tret Elijav, 10 ~etvrti Mi{mana, petti Eremija, 11 {esti Ataj, sedmi Eliil, 12 osmi Johanan, devetti Elzavad, 13 desetti Eremija, edinaesetti Mahbanaj. 14 Tie, sinovite Gadovi, bea na~alnici vo vojskata: najmaliot nad sto du{i, a najgolemiot nad iljada. 15 Tie minaa preku Jordan vo prviot mesec, koga toj se izliva od bregovite svoi, i gi progonija site onie {to ìveeja vo dolinite kon istok i kon zapad.
8
8
1 Mojs 30,11 2 Car 2,18 17,10
14
3 Mojs 26,8 5 Mojs 32,30
15
Is.N. 3,15
16
2 Car 3,19
18
Sud 3,10 1 Car 25, 5-6 2 Car 17,25 2 Let 15,1 20,14 24,20
19
1 Car 29, 2-11
Davidovi sledbenici od plemiwata na Venijamin i Juda

16 Isto taka i sinovite Venijaminovi i Judini dojdoa vo tvrdinata kaj David. 17 David izleze da gi presretne i im re~e: Ako ste do{le so mir kaj mene, za da mi pomagate, toga{ jas i vie da imame edno srce; no, ako doa|ate za da me predadete so zagovor na neprijatelite moi, koga nema vo racete moi nepravda, Bog na tatkovcite na{i neka vidi i neka sudi. 18 I duhot go pottikna Amasaj, na~alnikot na triesettemina, i toj re~e: Mir na tebe, Davide, mir so tebe sine Jeseev! Mir na tebe, mir i na tvoite pomo{nici! Za{to tvojot Bog ti pomaga. Toga{ David gi primi i gi postavi na ~elo na vojskata.
Eve gi onie koi isto taka dojdoa kaj David vo Ciklag, koga toj u{te se krie{e od Kisoviot sin Saul; tie bea od junacite, {to pomagaa vo borbata, 2 vooruèni so lak, frlaa so desnata i so levata raka kamewa i pu{taa streli so lak, bea od bra}ata Saulovi, od Venijaminovcite; 3 na~alnik be{e Ahiezer, po nego Joas, sinovi na [emaja od Giva; Jeziel i Pelet, sinovi Azmavetovi; Beraha i Juj od Anatot; 4 Ji{maja od Gavaon, junak od triesetmina i voda~ na triesetminata; Eremija, Jahaziel, Johanan i Jozavad od Gedera; 5 Eluzaj, Jeremot, Bealija, [emarija, Cafatija od Harufa; 6 Elkana, Ji{ija, Azarel, Joezer, i Ja{ovam, od Koreovcite; 7 i Joila i Zevadija, sinovi na Jeroham od Gedor.
12
Borcite {to mu pomagaa na David
Davidovi sledbenici od plemeto na Manasija I od Manasievoto pleme preminaa nekoi kon David, koga vojuva{e so Filistejcite protiv Saul. No David ne im pomogna na Filistejcite, za{to vojvodite filistejski, otkako se posove19
461
PRVA KNIGA LETOPISI
20 tuvaa, go ispratija, velej}i: Za na{e
zlo toj }e pobegne kaj svojot gospodar 23 Saul. 20 Koga se vra}a{e David vo Ciklag, 1 Car 16,1 2 Car 2,3-4 pribegnaa kon nego lu|eto Manasievi: 29 Adnah, Jozavad, Mihail, Jozavad, Eli2 Car 2,8-9 3,19 juj, Ciltaj, iljadnici kaj Manasija. 21 Tie mu pomagaa na David protiv ~etite na Gedor, za{to site bea maì hrabri i bea na~alnici na vojskata. 22 Taka sekoj den pridoa|aa kaj David na pomo{ do tolku, {to negovata vojska stana golema kako vojskata Bo`ja. Vojskata na David Eve go brojot na vooruènite za boj na~alnici, {to dojdoa kaj David vo Hevron, za da mu go predadat carstvoto Saulovo, spored slovoto Gospodovo. 24 Od Judinite sinovi, kopjenosci i {titonosci, ima{e podgotveni za vojna {est iljadi i osumstotini; 25 od sinovite Simeonovi, maì hrabri, ima{e vo vojskata sedum iljadi i sto; 26 od sinovite Levievi ~etiri iljadi i {estotini; 27 dojde i Jehojada, na~alnik od Aronoviot rod, i so nego tri iljadi i sedumstotini; 28 i mladiot Sadok, hrabar junak, i rodot negov dvaeset i dvajca na~alnici; 29 od sinovite Venijaminovi, bra}ata Saulovi, dojdoa tri iljadi; no u{te mnogumina od niv mu bea verni na Sauloviot dom; 30 od sinovite Efremovi dvaeset iljadi i osumstotini hrabri junaci, maì pro~ueni vo rodovite svoi; 31 od polovinata od plemeto Manasievo osumnaeset iljadi, koi poimeni~no bea povikani, za da odat da go zacarat David; 32 od sinovite Isaharovi dojdoa maì razumni, koi gi poznavaa vremiwata i znaeja koga i {to treba da izvr{i Izrail; tie bea dveste na~alnici, i site bra}a nivni bea pod nivno zapovedni{tvo. 33 od plemeto Zavulonovo ima{e gotovi za borba, vooruèni so sekakvi voe23
1 Car 27,6
ni oru`ja, pedeset iljadi, vo stroj, ednodu{ni; 34 od plemeto Neftalimovo iljada vojvodi i so niv trieset i sedum iljadi so {titovi i kopja; 35 od plemeto Danovo dvaeset i osum iljadi i {estotini, spremni za vojna; 36 od Asir ~etirieset iljadi vojnici, podgotveni za borba; 37 od onaa strana na Jordan, od plemiwata na Ruvim i Gad i od drugata polovina od plemeto Manasievo, sto i dvaeset iljadi, so sekakvo voeno oru`je. 38 Site tie borci, naredeni vo stroj, dojdoa so iskreno srce vo Hevron, za da go zacarat David nad celiot Izrail. Pa i site drugi Izrailci bea ednodu{ni da go zacarat David. 39 I ostanaa tamu kaj David tri dena, jadea i pieja, za{to bra}ata im bea podgotvile s# za niv; 40 pa i onie {to bea poblisku do niv, duri do Isaharovoto, Zavulonovoto i Neftalimovoto pleme, im donesuvaa na magariwa, kamili, maski i volovi s# za jadewe: bra{no, smokvi, suvo grozje, vino i maslo, kako i mnogu siten i krupen dobitok, bidej}i radosta be{e golema za Izrail. David go prenesuva kov~egot na zavetot
38
9,1
39
2 Car 3,20 Is 25,6-8
40
1 Car 25,18 2 Car 16,1 17,29
13,3
1 Car 7,1-2 2 Let 1,5
5
4 Mojs 13,22 Is.N. 13,3 1 Car 7,2
voda~, 2 i mu kaà na celoto sobranie izrailsko: Ako vi e ugodno, i ako blagovoli Gospod, Bog na{, da ispratime do drugite na{i bra}a nasekade po celata izrailska zemja, a isto taka i do sve{tenicite i levitite vo gradovite i selata nivni, za da se soberat kaj nas, 3 i da go preneseme kov~egot na na{iot Bog kaj nas, za{to vo vremeto na Saul ne se obra}avme kon nego. 4 I celoto sobranie re~e: Taka neka bide! za{to toa mu se vide pravedno na celiot narod. 5 Taka David gi sobra site Izrailci, od [ihor egipetski do vlezot vo Ha-
13
(2 Car 6,1-11) David se sovetuva{e so iljadnicite, stotnicite i so sekoj
462
PRVA KNIGA LETOPISI
6 mat, za da go prenesat kov~egot Bo`ji
2 Mojs 25,22 Is.N. 15,9 4 Car 19,15
7
1 Car 7,1
8
2 Let 5,12
10
3 Mojs 10,2
14
2 Car 6,11
14,1
Agej 1,8 Ezd 3,7 2 Let 2,3
2
4 Mojs 24,7 5 Mojs 26,19
od Kirjat-Jarim. 6 I otide David i siot Izrail vo Kirjat-Jarim, {to e vo Judeja, za da go prenesat ottamu kov~egot na Bog, Gospod, Koj sedi na heruvimi, vrz kogo se povikuva Negovoto ime. 7 I go povezoa kov~egot na nova kola od domot Avinadavov, a Oza i Ahjo ja vodea kolata. 8 David, pak, i site Izrailci igraa so seta sila pred Boga, vo pridru`ba na gusli, psaltiri, timpani i trubi. 9 Koga stignaa do Kidonovoto gumno, Oza posegna so rakata da go pridrì kov~egot, bidej}i volovite go bea nastranile. 10 No Gospod se razgnevi na Oza i go pogubi poradi toa {to posegna so raka kon kov~egot, i toj umre na samoto mesto pred Bo`joto lice. 11 David se naàli zatoa {to Gospod go pogubi Oza. I go nare~e toa mesto Fares-Oza1; taka se narekuva i do den dene{en. 12 I vo toj den David se upla{i od Boga i re~e: Kako }e go vnesam kaj sebe kov~egot Bo`ji? 13 I ne go donese David kov~egot kaj sebe vo Davidoviot grad, tuku go zasolni vo ku}ata na Get~anecot Avedar. 14 I ostana kov~egot Bo`ji kaj Avedar, vo ku}ata negova, tri meseci, i Gospod go blagoslovi domot na Avedar i s# {to ima{e.
Jivhar, Eli{ua, Elpelet, Nogah, Nefeg, Jafija, 7 Eli{ama, Beeljada, Elifelet.

5 6
9
Is.N. 15,8
11
Is 28,21 Ps 93,16
Pobeda nad Filistejcite (2 Car 5,17-25)

8
12
2 Mojs
@ivotot na David vo Erusalim (2 Car 5,11-16) Tirskiot car Hiram isprati kaj David pratenici, kedrovi drvja, i kamenodelci, za da mu izgradat dom. 2 Otkako razbra David deka Gospod go utvrdil za car nad Izrail deka carstvoto negovo se vozdignuva visoko, zaradi narodot negov Izrail, 3 toj si zede u{te èni vo Erusalim, i mu se rodija u{te sinovi i }erki. 4 Eve gi imiwata na onie {to mu se rodija vo Erusalim: [amua, [ovav, Natan i Solomon,
14
I slu{naa Filistejcite deka David 32,20 Is.N. 7,15 bil pomazan za car nad celiot Izrail, i site tie se krenaa da go fatat David. 16 9,3 A David, otkako razbra, izleze protiv Is.N. 10,33 niv. 9 Filistejcite dojdoa i se rasporedi- 17 2 Mojs ja vo Refaimskata Dolina. 15,14-16 10 David Go pra{a Boga, velej}i: Da 5 Mojs 2,25 Is.N. 6,26 odam li protiv Filistejcite, i }e gi Ps 2,1-12 predade{ li vo racete moi? Gospod mu odgovori: Odi, Jas }e gi predadam vo 15,1 racete tvoi. 2 Car 6,17 11 Tie otidoa vo Vaal-Peracim, i ta- Ps 131,1-18 mu gi porazi David. I re~e David: Bog prodre me|u moite neprijateli preku rakata moja kako {to prodira voda. Zatoa i go narekoa toa mesto Vaal-Peracim. 12 I Filistejcite gi ostavija bogovite svoi tamu, a David zapoveda, da gi izgorat. 13 I pak dojdoa Filistejcite i se ulogorija vo dolinata. 14 David pak Go pra{a Boga, i Bog mu odgovori: Ne odi im vo presret, tuku zaobikoli gi i odi kon niv otkaj crnicite; 15 i koga }e ~ue{ {um kako od vrve` po crni~ini vrvovi, toga{ po~ni ja borbata, za{to Bog }e izleze pred tebe za da ja porazi filistejskata vojska. 16 David napravi taka, kako {to mu zapoveda Gospod, i ja porazi filistejskata vojska, od Gavaon do Gezer. 17 I Davidovoto ime se pro~u po site zemji, i Gospod napravi da se pla{at od nego site narodi. Podgotovki za prenesuvawe na kov~egot na zavetot
Toga{ si izgradi toj palata vo Davidoviot grad, podgotvi mesto za kov~egot Bo`ji i napravi skinija za nego.
15
1 13,11. Ozov poraz
463
PRVA KNIGA LETOPISI
2
4 Mojs 1,50 3,6 4,15 5 Mojs 10,8 31,25 Ps 133,1 135,2 2 Let 5,5
4
4 Mojs 3,17-20
11
1 Car 22,20
12
2 Mojs 29,1 30,19-21 3 Mojs 11,44
13
3 Mojs 5,10 3 Car 8,4
15
2 Mojs 25,14 4 Mojs 7,9 2 Car 6,7
16
Amos 6,5 Jov 21,12 Ezd 3,10 2 Let 7,6
I re~e David: Nikoj ne smee da go nosi kov~egot Bo`ji, osven levitite, bidej}i niv gi izbra Gospod, za da go nosat kov~egot Gospodov i da Mu sluàt zasekoga{. 3 I gi sobra David site Izrailci vo Erusalim, za da go vnesat kov~egot Gospodov na mestoto negovo, {to go be{e postavil za nego. 4 Pa gi svika David sinovite Aronovi i levitite: 5 od sinovite Kaatovi, na~alnikot Uriil i bra}ata negovi sto i dvaeset du{i; 6 od sinovite Merarievi, na~alnikot Asaja i bra}ata negovi dveste i dvaeset du{i; 7 od sinovite Ger{omovi, na~alnikot Joil i bra}ata negovi sto i trieset du{i; 8 od sinovite Elicafanovi, na~alnikot [emaja i bra}ata negovi dveste; 9 od sinovite Hevronovi, na~alnikot Eliil i bra}ata negovi osumdeset; 10 od sinovite Uziilovi, na~alnikot Aminadav i bra}ata negovi sto i dvanaeset. 11 I gi povika David sve{tenicite: Sadok i Avijatar, i levitite: Uriil, Asaja, Joil, [emaja, Eliil i Aminadav, 12 i im re~e: Vie, na~alnici na levitskite rodovi, osvetete se, vie i bra}ata va{i, i odnesete go kov~egot na Gospod, Bog Izrailev, na mestoto, {to sum mu go podgotvil; 13 i poradi toa {to porano ne go vr{evte vie toa, Gospod, Bog na{, n# razdeli, zatoa {to ne Go baravme, kako {to treba{e. 14 I se osvetija sve{tenicite i levitite, za da go nosat kov~egot na Gospod, Bog Izrailev. 15 I sinovite levitski go ponesoa kov~egot Bo`ji, kako {to be{e zapovedal Mojsej spored slovoto Gospodovo, na ramenici, so lostovi. 16 Toga{ David im zapoveda na levitskite na~alnici da gi postavat bra}ata
2
svoi pevci so svirki harfi, liri i kimvali, da razglasat so visok radosen glas. 17 Levitite go postavija Joiloviot sin Eman, i od bra}ata negovi Varahieviot sin Asaf, a od sinovite Merarievi, nivni bra}a Ku{aieviot sin Etan; 18 i so niv bra}ata nivni, od vtor red: Zaharija, Jaaziel, [emiramot, Jehiil, Unij, Elijav, Vaneja, Maasejahu, Matitija, Eliflehu, Mikneja, Avedar i Jeiel vratari. 19Eeman, Asaf i Etan udiraa silno na bakarni kimvali, 20 a Zaharija, Aziel, [emiramot, Jehiil, Unij, Elijav, Maasejahu i Vaneja na harfi, spored Alamot2. 21 A Matitija, Eliflehu, Mikneja, Avedar, Jeiel i Azazija na liri, spored [eminit3. 22 Kenanija, pak, na~alnik levitski, be{e u~itel po peewe, za{to be{e ve{t vo peeweto. 23 Varahija i Elkana bea vratari kaj kov~egot. 24 [evanija, Josafat, Natanail, Amasaj, Zaharija, Vaneja i Eliezer, sve{tenici, trubea so trubi pred kov~egot Bo`ji. Avedar i Jehija bea vratari kaj kov~egot. Prenesuvawe na kov~egot na zavetot vo Erusalim (2 Car 6,12-22) 25 I taka David i stare{inite izrailski i iljadnicite otidoa da go prenesat kov~egot na zavetot Gospodov od domot na Avedar so veselba. 26 I koga Bog im pomogna na levitite, {to go nosea kov~egot na zavetot Gospodov, zaklaa kako `rtva sedum teliwa i sedum ovni. 27 David be{e ogrnat so nametka od tenko platno, a isto taka i site leviti i peja~ite {to go nosea kov~egot, kako i Kenanija, koj rakovode{e so svira~ite i so peja~ite. David nose{e i lenen efod.
18
2 Car 6,10
24
2 Let 5,12 7,6
25
Er 3,16 2 Let 4,1 5,2
26
4 Mojs 23,1-4.29
2 15,20. Odnosno so visoki zvuci. 3 15,21. Odnosno vo osminska pridru`ba.
464
PRVA KNIGA LETOPISI
I taka siot Izrail go vnesuva{e kov~egot na zavetot so izvici, pri zvuci od rog, trubi i kimvali, svirej}i na harfi i liri. 29 Koga kov~egot na zavetot Gospodov 16,2 2 Mojs vleguva{e vo Davidoviot grad, Mihala, 39,43 Saulovata }erka, gleda{e od prozore4 Mojs 6,23-26 cot i, otkako go vide carot David kako igra i se veseli, go prezre vo srceto 3 Is 16,7 svoe.
28
28
2 Mojs 19,13 3 Car 1,39
8
4 Car 19,19 Ps 106,1 118,1 136,1
Go donesoa kov~egot Bo`ji i go postavija srede skinijata, {to ja be{e napravil David za nego i Mu 9 2 Mojs 15,1 prinese na Boga `rtvi sepalenici, i 10 pomiritelni `rtvi. 2 Koga David zavr{i so sepalenicite Ps 65,2 i prinesuvaweto na pomiritelni `rtvi, go blagoslovi narodot vo imeto Gospodovo, 3 i im razdade na site Izrailci, i na maì i na èni, po eden leb, po edno par~e meso i po ~a{a vino. 4 Toga{ postavi toj na slu`ba pred kov~egot Gospodov nekoi od levitite, za da slavoslovat, da blagodarat i da Go prevoznesuvaat Gospod, Bog Izrailev: 5 Asaf za rakovoditel, vtor po nego Zaharija, Jeiel, [emiramot, Jehiil, Matitija, Elijav, Vaneja, Avedar i Jeiel so harfi i liri, i Asaf da udira na kimvali, 6 a Vaneja i Jahaziel, sve{tenici, da trubat postojano pred kov~egot na zavetot Bo`ji. Slavopojni pesni (Ps 105,1-15; 96,1-13; 106,1; 47-48)
7 Vo toj den David za prvpat dade psalm za slavoslovie na Gospod preku Asaf i bra}ata negovi: 8 Slavete Go Gospoda, razglasuvajte go imeto Negovo; kaùvajte gi delata Negovi me|u narodite; 9 pejte Mu, svirete Mu; raskaùvajte za site Negovi ~udesa; 10 falete se so Negovoto sveto ime; neka se veseli srceto na onie, koi Go baraa Gospoda;
16
Davidov psalm za slava pri prenesuvaweto na kov~egot
pobarajte Go Gospoda i silata Negova, barajte go postojano liceto Negovo, 12 spomnuvajte gi ~udesata, {to gi izvr{i, znacite Negovi i sudovite od ustata Negova; 13 vie, seme Izrailevo, slugi Negovi, sinovi Jakovovi, izbranici Negovi! 14 Toj e Gospod, Bog na{; Negovite sudovi se po celata zemja. 15 Pomnete go ve~no zavetot Negov, slovoto, {to go zapoveda za iljada rodovi, 16 ona, {to mu go veti na Avraam i vo koe mu se kolne{e na Isak. 17 Toj mu ja postavi na Jakov za zakon i na Izrail za ve~en zavet, 18 velej}i: Tebe }e ti ja dadam zemjata hananska, kako va{ nasleden del. 19 Tie toga{ bea malubrojni, mo{ne malku i vo nea bea pridojdeni, 20 i talkaa od narod do narod i od edno carstvo do drugo pleme; 21 no ne dozvoli nikomu da gi navreduva i gi razobli~uva{e zaradi niv carevite: 22 ne gibajte gi Moite pomazanici i ne pravete im zlo na Moite proroci. 23 Pej Mu na Gospod, cela zemjo, navestuvajte go od den vo den spasenieto od Nego. 24 Razglasuvajte ja me|u neznabo{cite slavata Negova, i me|u site lu|e ~udesata Negovi, 25 za{to Gospod e golem i dostoen za slava, postra{en od site bogovi. 26 Za{to site bogovi na narodite se ni{to, a Gospod gi sozdade nebesata. 27 Slava i veli~ie pred liceto Negovo, sila i radost vo Negovoto Sveto mesto. 28 Vozdajte Mu na Gospod, plemiwa narodni, vozdajte Mu na Gospod slava i ~est! 29 Vozdajte Mu ja na Gospod slavata na imeto Negovo. Prinesete dar, dojdete pred liceto Negovo, poklonete Mu se na Gospod vo sjajot na svetlinata Negova. 30 Treperi pred Nego, cela zemjo, za{to Toj ja osnova vselenata, i taa nema da se razni{a.
11
12
5 Mojs 4,34 Ps 77,43
15
1 Mojs 8,1 Ps 97,3 111,5
16
1 Mojs 12,7 15,18
17
1 Mojs 35,9-12
18
1 Mojs 13,14-17
19
5 Mojs 7,7
20
1 Mojs 20,13
21
1 Mojs 12,17 20,3 2 Mojs 7,15-18 Ps 9,4
22
1 Mojs 20,7
24
Is 42,12 66,19
25
2 Mojs 18,11 5 Mojs 32,39 Is 40,25 Ps 17,2 2 Let 2,5
28
Ps 28,1-2
29
Ps 28,1-2 2 Let 20,21
30
Ps 2,11 33,8
465
PRVA KNIGA LETOPISI
31
Is 44,23 49,13
32
2 Mojs 20,11 Is 42,10
33
Is 2,4 14,8 55,12
34
Is 12,4 Ps 104,1 Ezd 3,11 2 Let 5,13 7,3
36
3 Car 8,15 Ps 71,18-19
Bogoslu`bi vo Erusalim i vo Gavaon 37 David gi ostavi tamu, pred kov~e1 Car 2,35 got na zavetot Gospodov, Asaf i bra}aIs.N. 9,3 ta negovi za da sluàt pred kov~egot 40 postojano, sekoj den, 2 Mojs 38 Avedar i bra}ata negovi, {eeset i 29,38 4 Mojs osum du{i; Avedar, sin Jedutunov, i 28,1-8 Hosa za vratari; 39 a sve{tenikot Sadok i bra}ata 42 2 Let 7,6 negovi, sve{tenici, gi ostavi pred Gos43 podoviot dom, {to be{e na visinata na 2 Car 6, Gavaon, 40 za da prinesuvaat `rtvi na Gospod 19-20 vrz `rtvenikot za sepalenici postojano nautro i nave~er, i za s# {to e pi{ano vo zakonot na Gospod, {to Toj mu go dade na Izrail; 41 i so niv Eman i Jedutun i drugite izbranici, koi bea imenuvani posebno, za da Go slavat Gospoda, za{to milosta Negova e ve~na. 42 So niv Eman i Jedutun da Go slavat Boga, svirej}i so trubi i kimvali i so razni svirki; a sinovite Jedutunovi gi postavi kaj vratata. 43 Potoa se razotide siot narod, sekoj vo domot svoj; si otide i David, za da go blagoslovi svojot dom.
2 Let 8,14
37 39
Neka se veselat nebesata, da likuva zemjata, i neka se veli me|u narodite: Gospod caruva! 32 Neka se branuva moreto i s# {to go ispolnuva, da se raduva poleto i s# {to e na nego. 33 Da likuvaat zaedno site drvja vo lagovite pred liceto na Gospod, za{to Toj doa|a da ja sudi zemjata. 34 Slavete Go Gospoda, za{to Toj e dobar i milosta Mu e ve~na, 35 i re~ete: Spasi n#, Boè, Spasitele na{! Soberi n# i izbavi n# od narodite, za da go slavime Tvoeto sveto ime i da se falime so Tvojata slava! 36 Blagosloven Gospod, Bog Izrailev, otsekoga{ i zasekoga{! I siot narod re~e: Amin, aliluja!
31
17
David se nosi so mislata da Mu izgradi hram na Gospod (2 Car 7,1-17) Koga David ìvee{e vo svojot dom, mu re~e na prorokot Natan
Eve, jas ìveam vo kedrov dom, a kov~egot na zavetot Gospodov e pod {ator. 2 A Natan mu odgovori na David: Pravi s# {to ti e na srce, za{to Gospod e so tebe. 3 No vo istata no} mu dojde slovoto Bo`jo na Natan: 4 Odi i kaì mu na slugata Moj David: vaka veli Gospod: Ti nema da mi izgradi{ dom, kade {to }e ìveam, 5 za{to Jas ne sum ìveel vo dom od denot koga gi izvedov sinovite Izrailevi, i do denes, a odev od {ator vo {ator i od ìveali{te vo ìveali{te. 6 Kade i da odev so siot Izrail, mu rekov li, makar i zbor, na nekogo od sudiite izrailski, na koi im bev zapovedal da mu bidat pastiri na Mojot narod: zo{to ne mi izgradite kedrov dom? 7 I sega vaka kaì mu na Mojot sluga David: vaka veli Gospod Savaot: Te zedov od ov~oto stado, za da te napravam voda~ na Mojot narod Izrail; 8 bev so tebe sekoga{, kade i da ode{e, gi poraziv site tvoi neprijateli pred liceto tvoe i go napraviv imeto tvoe kako imeto na velikanite po zemjata; 9 podgotviv mesto za Mojot narod Izrail, go zacvrstiv, i toj }e ìvee spokojno na svoeto mesto, i nema pove}e da go voznemiruvaat, ne~estivite nema pove}e da go pritiskaat, kako porano, 10 vo ona vreme koga Jas bev postavil sudii nad Mojot narod Izrail, i Jas gi bev pokoril site tvoi neprijateli, i te izvestiv deka Gospod }e ti izgradi dom. 11 Koga }e se ispolnat tvoite dni, i ti }e se pribere{ kaj tatkovcite svoi, toga{ }e go podignam tvoeto seme po tebe, {to }e bide od sinovite tvoi, i }e go zacvrstam carstvoto negovo. 12 Toj }e Mi izgradi dom, i }e go utvrdam prestolot negov zasekoga{. 13 Jas }e mu bidam Tatko, i toj }e Mi bide sin, i milosta Svoja nema da ja krenam od nego, kako {to ja krenav od onoj {to be{e pred tebe. 14 ]e go utvrdam vo Mojot dom i vo Moeto carstvo zasekoga{, prestolot negov }e bide ve~no cvrst.
17,2
2 Let 6,7
7
2 Car 6,21
10
Sud 2,16
12
2 Let 7,18
13
Lk 1,32 2 Kor 6,18 Evr 1,5
14
3 Car 2,12 Er 33,17 Ps 131,11 2 Let 9,8
466
PRVA KNIGA LETOPISI
19
4 Car 20,6 Is 37,35
Site tie zborovi i celoto videnie Natan to~no mu gi raskaà na David.

15
20
Is 44,6 46,9
16 Toga{ carot David dojde, zastana pred liceto Gospodovo i re~e: Koj sum 22 2 Mojs jas, Gospodi Boè, i {to e mojot dom, 19,5-6 ta tolku me podigna? 17 No i toa se pokaà malku vo Tvoi23 3 Car 8,25 te o~i, Boè; Ti navestuva{ za domot na Tvojot sluga dale~na idnina i gleda{ na mene kako na golem ~ovek, Gospodi Boè! 18 [to u{te moè da kaè pred Tebe David, za slavata na Tvojot sluga? Ti go znae{ Svojot sluga! 19 Gospodi, za Tvojot sluga, spored srceto Svoe, Ti gi pravi{ site tie golemi dela, objavuvaj}i go seto ova veli~ie. 20 Gospodi, po s# ona {to sme go ~ule so u{ite svoi, sli~en na Tebe nema i nema Bog osven Tebe! 21 I koj e sli~en na Tvojot narod Izrail, edinstven narod na zemjata, kaj koj doa|al Bog, da go otkupi za svoj narod, za da se zdobie so ime na golemi i stra{ni dela, preku progonuvawe na narodite pred Tvojot narod, koj go spasi od Egipet, Ti. 22 Ti go napravi Tvojot narod Izrail Svoj sopstven narod zasekoga{ i Ti, Gospodi, stana negov Bog. 23 I taka, sega, o Gospodi, utvrdi go zasekoga{ slovoto, {to si mu go kaàl na Tvojot sluga i za negoviot dom, i napravi, spored ona kako {to si kaàl. 24 Neka se zacvrsti i neka se vozveli~i Tvoeto ime zasekoga{, za da velat: Gospod Savaot, Bog Izrailev, e Bog na Izrail i domot na Tvojot sluga David da bide cvrst pred Tvoeto lice. 25 Za{to Ti, Boè moj, mu javi na Tvojot sluga deka }e mu izgradi{ dom, ta zatoa i Tvojot sluga se osmeli da se moli pred Tebe. 26 I sega, Gospodi, Ti si Bog, i Ti go veti za Tvojot sluga toa dobro. 27 Zatoa, spored Tvojata blagonaklonost, blagoslovi go domot na Tvojot 2 Mojs 6,6
21
Davidovata blagodarstvena molitva (2 Car 7,18-29)
sluga, za da bide ve~en pred Tvoeto li- 18,3 ce; za{to, ako Ti, Gospodi, go blagoslo- 1 Mojs 2,14 vi{, }e bide blagosloven zasekoga{. 4 Uspe{ni vojni na David 8 3 Car 7,23 (2 Car 8,1-18) 2 Let 4,2-5 Potoa David gi porazi Filistejcite i gi pokori, pa go prezede Get i negovite sela od racete na Filistejcite. 2 Toj gi porazi i Moavcite, i Moavcite mu stanaa podanici na David i mu davaa danok. 3 David go porazi i covajskiot car Adraazar vo Hamat, koga toj ode{e da ja utvrdi vlasta svoja do rekata Eufrat. 4 I zarobi David od nego iljada koli, sedum iljadi kowanici i dvaeset iljadi pe{aci; i gi uni{ti David site koli, ostavaj}i od niv samo sto. 5 Aramejcite od Damask sakaa da mu dojdat na pomo{ na covajskiot car Adraazar, no David porazi dvaeset i dve iljadi Aramejci. 6 David postavi vojska vo Aram kaj Damask, i Aramejcite mu stanaa na David podanici i mu pla}aa danok. Taka mu pomaga{e Gospod na David sekoga{, kade i da ode{e. 7 David gi zapleni zlatnite {titovi, {to gi nosea Hadadezerovite slugi, i gi donese vo Erusalim. 8 A od Tivhat i Kun, Hadadezerovi gradovi, David odnese mo{ne mnogu bakar. Od nego Solomon gi napravi bakarnoto more i stolbovite, i bakarnite sadovi. 9 Koga ~u za toa hamatskiot car Tou deka David ja porazil celata vojska na covajskiot car Adraazar, 10 go isprati sinot svoj Hadoram kaj carot David, da go pozdravi i da mu ~estita, poradi toa {to vojuval so Adraazar i go porazil za{to Tou be{e vo vojna so Adraazar, i po nego isprati sekakvi sadovi zlatni, srebreni i bakarni. 11 Carot David Mu gi posveti na Gospod, zaedno so srebroto i zlatoto, {to go be{e odzel od site narodi: Edomcite, Moavcite, Amoncite, Filistejcite i Amalikijcite.
1 Mojs 49,6
18
467
PRVA KNIGA LETOPISI
I Avesa, sinot na Saruja vo Solenata Dolina porazi osumnaeset iljadi Edomci; 13 i postavi vo Edom vojska, i site 19,1 Edomci mu stanaa podanici na David. 1 Mojs 19,38 Gospod mu pomaga{e na David sekoga{, 2 Let 20, kade i da ode{e. 1-2 14 I caruva{e David nad siot Izrail 3 i dele{e sud i pravda na siot narod 4 Mojs svoj. 21,32 15 Joav, Sarueviot sin, be{e vojvoda 6 nad vojskata, a Josafat, Ahiludoviot 1 Mojs 34,30 sin letopisec, 16 Sadok, sinot na Ahituv, i Avimeleh, sinot Avijatarov, bea sve{tenici, a [av{a pisar, 17 Vaneja, sinot na Jehojada, be{e nad Keretijcite i Peletijcite, dodeka sinovite Davidovi bea prvi do carot.
12 3 Car 11,15
12
David gi porazuva Amoncite i Aramejcite
negov. 2 Toga{ David re~e: ]e pokaàm milost kon Anon, Nahasoviot sin, zaradi dobroto, {to mi go napravi tatkoto negov. I David isprati pratenici za da mu izrazat so~uvstvo za tatko mu. Davidovite slugi dojdoa vo zemjata na Amoncite, kaj Anon, za da go ute{at. 3 No amonskite na~alnici mu rekoa na Anon: Zar misli{ deka poradi po~it kon tatko ti, David isprati kaj tebe ute{iteli? Zar slugite negovi ne do{le kaj tebe za da razuznaat i da ja razgledaat zemjata, ta da ja zavladeat? 4 Toga{ Anon gi fati slugite Davidovi i gi izbri~i i im ja potse~e oblekata do polovina, do krstot, i gi isprati. 5 I tie si otidoa. Koga mu soop{tija na David za tie lu|e, toj isprati da gi pre~ekaat, bidej}i bea neobi~no mnogu obezli~eni, za da im pora~aat od carot: Ostanete vo Erihon, dodeka da vi porasnat bradite, toga{ vratete se! 6 Koga Amoncite vidoa deka mu stanale omrazni na David, toga{ Anon i Amoncite ispratija iljada kikari sre-
19
(2 Car 10,1-19) Potoa umre Nahas, car amonski, i mesto nego stana car sinot
bro, za da najmat koli i kowanici od 7 Mojs Aram Naharaim i od Aramejcite od 4 21,30 Maaha i od Cova. 7 I najmija trieset i dve iljadi koli, 11 1 Car 26,6 a carot na Maaha so narodot negov, dojde i se ulogori sproti Medeva. Se sobraa i Amoncite od gradovite svoi i izlegoa na vojna. 8 Koga David ~u za toa, go isprati Joav so seta vojska junaci. 9 Amoncite izlegoa i se naredija za borba pred gradskite porti, a carevite, {to bea do{le, oddelno vo poleto. 10 Joav, otkako vide deka mu pretstoi borba odnapred i odzadi, gi odbra site izbrani vojnici vo Izrail i gi naredi sproti Aramejcite. 11 A drugiot del od narodot mu go doveri na bratot svoj Avesa, za da se rasporedi sproti Amoncite. 12 I toga{ re~e: Ako Aramejcite po~nat da me nadvivaat, }e mi pomogne{ ti; ako, pak, Amoncite po~nat da te nadvivaat tebe, jas }e ti pomognam. 13 Bidi hrabar, i da stoime cvrsto za na{iot narod i za gradovite na na{iot Bog, a Gospod neka napravi, kako {to Mu e ugodno. 14 I vleze Joav i lu|eto, {to bea so nego, vo borba so Aramejcite, i tie izbegaa od nego. 15 Amoncite, pak, {tom vidoa deka Aramejcite begaat, izbegaa i tie od bratot negov Avesa, i navlegoa vo gradot. Toga{ Joav se vrati vo Erusalim. 16 Aramejcite, otkako vidoa deka se pobedeni od Izrailcite, ispratija pratenici i gi izvedoa Aramejcite, {to bea od onaa strana na rekata; gi predvode{e [ofah, voen na~alnik Hadadezerov. 17 Koga mu soop{tija za toa na David, toj gi sobra site Izrailci, go preminaa Jordan i, otkako dojde kaj niv, se rasporedi sproti niv. I vleze David vo borba so Aramejcite, i tie se sudrija so nego. 18 I Aramejcite izbegaa od Izrailcite, i David im uni{ti sedum iljadi koli na Aramejcite, i ~etirieset iljadi pe{aci, a voeniot na~alnik [ofah go ubi.
468
PRVA KNIGA LETOPISI
Koga vidoa lu|eto na Adraazar deka Izrailcite gi porazija, so David sklu~ija mir i mu se pot~inija. I 4 Aramejcite ne se osmeluvaa pove}e da 1 Mojs 14,5 Is.N. 10,33 im pomagaat na Amoncite.
19 Amos 1, 13-15
20,1
David pravi popis na vojskata
21,1
Ps 108,6 2 Let 18,21
5
1 Car 17,7
Osvojuvawe na gradot Rava Po edna godina, vo vremeto, koga carevite izleguvaa vo vojna, Joav ja izvede vojskata i po~na da ja opusto{uva amonskata zemja, i otide, pa ja opsedna Rava. A David be{e ostanal vo Erusalim. Joav ja osvoi Rava i ja razru{i. 2 I go zede David venecot na carot niven od glavata negova; vo nego se najde talant zlato na merka, i skapoceni kamewa ima{e na nego; mu go stavija na glavata na David. I prili~no golem plen iznesoa od gradot. 3 A lu|eto, {to bea vo nego, gi izveduva{e i gi tera{e da rabotat so trioni, so èlezni ~ekani i sekiri. Taka postapi David so amonskite gradovi; pa se vrati David i siot narod vo Erusalim. Borba protiv filistejskite xinovi (2 Car 21,15-22) Potoa izbi vojna so Filistejcite vo Gezer. Toga{ Hu{anecot Sivhaj go ubi Sipaj, eden od Refaimovite potomci. I tie bea pokoreni. 5 I pak ima{e vojna so Filistejcite. Toga{ Elhanan, sinot Jairov, go ubi Lahmij, Golijatoviot brat, od Get, na kogo dr{kata na kopjeto be{e kolku tkae~ko krosno. 6 Ima{e borba i vo Get. Tamu ima{e eden ~ovek so golem rast, na kogo prstite mu bea po {est vkupno dvaeset i ~etiri. I toj be{e od Refaimovite potomci. 7 Toj go navreduva{e Izrail, no Jonatan, sin na Davidoviot brat [ima, go ubi. 8 Tie se bea rodile od Refaimovcite vo Get, i padnaa od rakata na David i od racete na slugite negovi.
4
20
(2 Car 12,26-31)
Se krena satanata protiv Izra- 3 il i go pottikna David da gi 5 Mojs 1,11 prebroi Izrailcite. 9 2 I David mu re~e na Joav i na 1 Car 9,9 na~alnicite narodni: Odete, prebro- 22,5 jte gi Izrailcite od Virsavija do Dan, 12 Mojs i soop{tete mi za da go znam nivniot 5 32,24 broj. 3 Joav re~e: Da go namnoì Gospod narodot Svoj stopati pove}e, otkolku {to e! Site tie, gospodare moj, care, neli se slugi na mojot gospodar? Zo{to go bara toa mojot gospodar? Zo{to toa da mu stane pri~ina za vina na Izrail? 4 No carskiot zbor nadvladea nad Joav. I otide Joav, ta go obikoli siot Izrail, i dojde vo Erusalim. 5 I mu dade Joav na David spisok na prebroeniot narod. Site Izrailci bea eden milion i sto iljadi maì me~onosci, i Judejci ~etiristotini i sedumdeset iljadi me~onosci. 6 A levitite i Venijaminovite plemiwa ne gi prebroi so niv, za{to carskiot zbor mu be{e odvraten na Joav. 7 Toa ne{to Mu be{e mrsko na Boga, i Toj go porazi Izrail. 8 I David Mu re~e na Boga: Mnogu zgre{iv, {to go napraviv toa. Sega prosti mu ja vinata na Tvojot sluga, za{to postapiv mnogu nerazumno. 9 I mu re~e Gospod na Gad, jasnovidecot Davidov: 10 Odi i kaì mu na David: vaka veli Gospod: tri kazni ti predlagam; izberi si edna od niv, i Jas }e ja ispratam vrz tebe. 11 Dojde Gad kaj David i mu re~e: Taka veli Gospod, izberi si: 12 ili tri godini glad, ili tri meseci da bide{ progonuvan od tvoite neprijateli, i me~ot na tvoite neprijateli da se dopira do tebe; ili tri dena me~ot Gospodov i pomor po zemjata i angel Gospodov da ubiva po site predeli na Izrail. I taka, vidi {to da Mu odgovoram na Onoj, Koj me isprati so ovie zborovi.
21
(2 Car 24:1-25)
469
PRVA KNIGA LETOPISI
13
Ps 6,3 86,15 130,4.7
15
1 Mojs 6,6 2 Mojs 32,14
16
4 Mojs 14,5 Is.N. 7,6
17
2 Car 7,8
18
2 Let 3,1
20
Sud 6,11
David mu odgovori na Gad: Mnogu mi e te{ko, no podobro da padnam vo racete na Gospod, za{to milosrdieto Negovo e mnogu golemo; samo da ne padnam vo racete ~ove~ki. 14 I isprati Gospod pomor na Izrail, i umrea sedumdeset iljadi du{i Izrailci. 15 Pa go isprati Gospod angelot vo Erusalim, za da go istrebuva. I koga po~na da go istrebuva, Gospod vide i se naàli poradi toa zlo, i mu re~e na angelot istrebitel: Dosta! Sega spu{ti ja rakata svoja! A angelot toga{ stoe{e nad gumnoto na Jevusiecot Ornan. 16 David gi krena o~ite i go vide angelot Gospodov kako stoi me|u neboto i zemjata so gol me~ vo rakata negova, protegnat nad Erusalim; i padna David ni~kum so na~alnicite, pokrieni so vre}i{ta. 17 I Mu re~e David na Gospod: Neli jas narediv da go prebrojat narodot? Jas zgre{iv, jas napraviv zlo, a ovie ovci {to napravile? Gospodi, Boè moj! Neka bide Tvojata raka vrz mene i vrz mojot tatkov dom, a ne vrz Tvojot narod, za da go pogubi{. 18 I angelot Gospodov mu re~e na Gad, za da mu kaè na David: Neka dojde David i neka postavi `rtvenik na Gospod vrz gumnoto na Jevusiecot Ornan. 19 David otide, spored zborovite na Gad, koj mu govore{e od imeto Gospodovo. 20 Ornan se svrte, go vide angelot, a ~etvoricata sinovi negovi se sokrija. Ornan toga{ vr{e{e p~enica. 21 Dojde David kaj Ornan. Ornan, otkako pogleda i go vide David, izleze od gumnoto i mu se pokloni na David ni~kum do zemja. 22 David mu re~e na Ornan: Daj mi go mestoto na gumnovo, jas }e Mu izgradam na nego `rtvenik na Gospod; daj mi go za onolku kolku {to ~ini, za da se prekine istrebuvaweto na narodot. 23 Ornan mu odgovori na David: Zemi go: neka mojot cargospodar pravi {to mu e volja; eve, gi davam i volovite za sepalenici, i plugoviteza drva, i
13
p~enicata za prinos; seto toa go davam kako dar. 24 Carot David mu re~e na Ornan: Ne, jas sakam da go kupam toa od tebe za onolku kolku {to ~ini, za{to nema da Mu prinesuvam na Gospod tvoj imot i nema da prinesuvam sepalenici od ne{to, zemeno kako podarok. 25 I David mu dade na Ornan za ona mesto {estotini {ekeli zlato. 26 Pa Mu izgradi David tamu `rtvenik na Gospod i Mu prinese sepalenici i pomiritelni `rtvi; i Go prizva Gospoda, i Toj go poslu{a, ispra}aj}i ogan od neboto vrz `rtvenikot za sepalenici. 27 Toga{ Gospod mu re~e na angelot: Vrati go me~ot svoj vo no`nicata negova! 28 Vo toa vreme David, otkako vide deka Gospod go poslu{a na gumnoto na Jevusiecot Ornan, tamu prinese `rtva. 29 A Gospodovata skinija, {to be{e ja napravil Mojsej vo pustinata, i `rtvenikot za sepalenici vo toa vreme se najdoa na Gavaonskoto vozvi{enie. 30 I David ne moè{e da odi tamu, za da Go pobara Boga, za{to be{e upla{en od me~ot na angelot Gospodov. Davidovata podgotovka za gradewe hram na Gospod Bog
26
2 Mojs 19,18 3 Mojs 9,24 Sud 6,21
29
Is.N. 9,3
22,1
1 Mojs 28,17
2-5
3 Car 5, 14-31
2
5 Mojs 20,11 3 Car 5,1617 Is 56,6 Ezd 3,7 2 Let 8,10
3
3 Car 7,47
5
3 Car 3,7 2 Let 2,6
I re~e David: Eve go domot na Gospod Bog, eve go i `rtvenikot za sepalenici na Izrail. 2 Pa zapoveda David da gi soberat pridojdenite, {to bea vo zemjata izrailska i odredi kamenodelci da delkaat kamewa za izgradba na dom Bo`ji. 3 David podgotvi u{te mnogu èlezo za {ajki po krilata na vratite i za kuki, i mnogu bakar bez merka, 4 i kedrovo drvo bez broj, za{to Sidoncite i Tircite mu dostavija na David mnogu kedrovo drvo. 5 I re~e David: Sinot moj Solomon e mlad i slab, a domot, {to }e se gradi za Gospod, treba da bide mnogu veli~estven, za slava i za prikaz po site zemji; zatoa jas }e mu prigotvam s# {to treba za nego. I prigotvi David do smrtta svoja mnogu.
22
470
PRVA KNIGA LETOPISI
6
Dela 7,47
7-10
2 Car 7, 1-17
7
5 Mojs 12,5.11 3 Car 8,17
9
Is.N. 14,15 2 Car 12,24 3 Car 5,3
10
2 Car 7,13.14 3 Car 9,5
11
1 Car 16,16
12
3 Car 3,11
13
5 Mojs 31,6.23 Is.N. 1,6-9 3 Car 2,3
15
3 Car 5, 26-28 Ezd 3,7
18
2 Car 7,1
I go povika sinot svoj Solomon i mu zapoveda da Mu izgradi dom na Gospod, Bog Izrailev. 7 I mu re~e David na Solomon: Sine, imav na srce da izgradam dom na imeto na mojot Gospod, Bog, 8 no dojde kon mene slovoto Gospodovo i mi se re~e: Ti si proleal mnogu krv i si vodel golemi vojni; ti ne biva da gradi{ dom na imeto Moe, za{to si proleal mnogu krv na zemjata pred liceto Moe. 9 Eve, }e ti se rodi sin: toj }e bide miren ~ovek; }e mu dadam spokojstvo od site okolni neprijateli, zatoa imeto negovo }e bide Solomon. Vo negovite dni }e mu dadam na Izrail mir i spokojstvo. 10 Toj }e izgradi dom na imeto Moe i }e Mi bide sin, a Jas nemu Tatko, i taka }e go zacvrsti prestolot na carstvoto negovo nad Izrail doveka. 11 A sega, sine, Gospod neka bide so tebe, ta da ima{ blagoslov i da Mu izgradi{ dom na Gospod, tvojot Bog, spored toa kako {to Toj re~e za tebe. 12 Da ti dade Gospod mudrost i razum i da te postavi nad Izrail; i zapazi go zakonot na Gospod, tvojot Bog! 13 Taka }e ima{ uspeh, koga }e zeme{ da gi izvr{uva{ naredbite i zakonite, {to Gospod mu gi zapoveda na Mojsej za Izrail. Bidi cvrst i hrabar, ne pla{i se i ne pa|aj so duhot! 14 I eve, jas so maka prigotviv za domot Gospodov sto iljadi kikari zlato, iljada kikari srebro, a bakarot i èlezoto merka nemaat, za{to se vo golemi koli~ini; drva i kamewa isto taka podgotviv, a ti pridodaj u{te kon toa. 15 Ima{ mnogu rabotnici, i kamenodelci, i rezbari, i drvodelci, i ve{ti lu|e za sekakva rabota. 16 Zlato, srebro, bakar i èlezo bez broj; prodolì i raboti; Gospod }e bide so tebe. 17 I im zapoveda David na site na~alnici izrailski da mu pomagaat na sinot negov Solomon: 18 Zar ne e so vas Gospod, Bog na{, Koj vi dade spokojstvo od sekade? Za{to Toj gi predade vo moi race ìte6
lite na ovaa zemja, i zemjata se pokori 19 2 Let 7,14 pred Gospod i pred Negoviot narod. 19 I taka, raspoloète go srceto svoe i du{ata svoja, za da Go pobarate Gos- 23,1 pod, va{iot Bog. Stanete i izgradete 3 Car 1,1.30 Mu svetili{te na Gospod Bog, za da go 2 Let 1,8 prenesete kov~egot na zavetot Gospodov 3 i sve{tenite sadovi Bo`ji vo domot, 4 Mojs 4,3 8,24 {to }e se gradi na imeto Gospodovo! Brojot na levitite i nivnata slu`ba
4
Ez 44,24 Neem 4,11 2 Let 19,8
Koga ostare i se zasiti od ìvo5 tot, David go postavi za car nad 4 Mojs 3,17 Ps 91,2 Izrail sinot svoj Solomon. 2 I gi sobra site na~alnici izrail- Neem 12,45 2 Let 8,14 ski, sve{tenicite i levitite; 3 a levitite od trieset godini i nago- 12 2 Mojs 6,18 re bea prebroeni: brojot nivni, na site do eden, be{e trieset i osum iljadi 13 2 Mojs 6,20 du{i. 30,7-10 4 Od niv bea opredeleni za rabota vo 4 Mojs 6,23 domot Gospodov dvaeset i ~etiri iljadi, pisari i sudii {est iljadi, 5 ~etiri iljadi vratari i ~etiri iljadi, onie {to }e Go slavat Gospoda so svirki, napraveni od David za proslavuvawe na Gospod. 6 I gi razdeli David na smeni spored Levievite sinovi Girson, Kaat i Merari. 7 Od Girsonovite bea: Ladan i Semej. 8 Sinovi Ladanovi: prv Jehiil, Zetam i Joil trojca. 9 Sinovi Semeievi: [elomit, Haziel i Aran trojca. Tie bea Ladanovi rodovski na~alnici. 10 A i u{te sinovite Semeievi: Jahat, Zina, Jeus, Berija. Toa bea sinovi Semeievi u{te ~etvorica. 11 Jahat be{e glaven, Zina vtor; Jeus i Berija imaa malku deca, zatoa bea pribroeni so tatkoviot dom. 12 Sinovite Kaatovi: Amram, Ichar, Hevron i Uziil ~etvorica. 13 Sinovite Amramovi: Aron i Mojsej. Aron be{e opredelen da gi posvetuva najsvetite raboti doveka, toj i sinovite negovi, za da kadat pred liceto na Gospod, da Mu sluàt i da go blagoslovuvaat Negovoto ime doveka.
23
471
PRVA KNIGA LETOPISI
14
5 Mojs 33,1
15
2 Mojs 18,4
21
2 Mojs 6,19
22
4 Mojs 36,8
24
23,3 4 Mojs 4,3
26
4 Mojs 4,5.15
28-32
4 Mojs 1,50-53 3,6-9 4,1-33
28
Neem 13,9 2 Let 29,15
29
2 Mojs 25,30 3 Mojs 2, 4-7
30
Ps 133,1
A Mojsej, ~ovek Bo`ji, i sinovite negovi bea pridodadeni kon Levievoto pleme. 15 Sinovi Mojseevi: Ger{om i Eliezer. 16 Sinovi Ger{omovi: prv be{e [evuel. 17 Sinovi Eliezerovi bea: prv Rihavija. Drugi sinovi Eliezer nema{e; a Rihavija ima{e mnogu sinovi. 18 Sinovi Jicharovi: prv [elomit. 19 Sinovi Hevronovi: prv Jerija, vtor Amarija, tret Jahaziel i ~etvrti Jekamam. 20 Sinovi Uziilovi: prv Miha i vtor Ji{ija. 21 Sinovi Merarievi: Mahli i Mu{i. Sinovi Mahlievi: Eleazar i Kis. 22 Eleazar umre i nema{e sinovi, tuku samo }erki; i se oènija so niv sinovi Kisovi, nivni bratu~edi. 23 Sinovi Mu{ievi: Mahli, Eder i Jeremot trojca. 24 Toa bea sinovite Levievi spored domovite na tatkovcite nivni, glavi na domovite, {to bea prebroeni site do eden po ime, a koi gi vr{ea slu`bite vo domot Gospodov, od dvaeset godini nagore. 25 Za{to David re~e: Gospod, Bog Izrailev, mu dade mir na Svojot narod i go naseli vo Erusalim zasekoga{, 26 ta levitite nema da imaat potreba da ja nosat skinijata i sekakvi nejzini predmeti za sluèwe vo nea. 27 Zatoa, spored poslednite Davidovi zapovedi, bea prebroeni levitite od dvaeset godini i nagore, 28 za da bidat pokraj sinovite Aronovi, da sluàt vo domot Gospodov, vo dvorot i vo tremovite, da pazat na ~istota vo celoto svetili{te i da ja izvr{uvaat sekoja slu`ba vo Bo`jiot dom; 29 da gi nadgleduvaat prinesenite lebovi, p~eni~noto bra{no za leben prinos, presnite piti, s# pe~eno i prèno i nad site merki i teìni; 30 sekoe utro da stojat za da blagodarat i da Go slavoslovat Gospoda, kako i nave~er,
14
pri site sepalenici, prinesuvani 31 Car 4,23 na Gospod vo sabotni dni, vo novome- 4 Is 1,13-14 se~ijata i vo praznicite spored brojot, Kol 2,16 kako {to e zapovedano za niv, posto- 32 jano pred liceto na Gospod, 4 Mojs 3,632 i da ja pazat skinijata na sobrani- 8.38 Ez 44,14 eto, svetili{teto i sinovite Aronovi, 2 Let 23,18 nivni bra}a, na slu`bite vo domot Gospodov.
31
24,2
Eve gi i oddelite na sinovite 3 Aronovi: Aronovi sinovi bea: 2 Car 8,17 Nadav, Avihu, Eleazar i Itamar. 7 2 Nadav i Avihu umrea pred tatkoto Ezd 2,36 svoj, a sinovi nemaa, zatoa sve{teni~- Neem 12,6 kata slu`ba ja izvr{uvaa Eleazar i 8 Ezd 2,39 Itamar. 3 I David gi rasporedi: Sadok od sinovite Eleazarovi, i Ahimeleh od sinovite Itamarovi, spored redot na slu`bite nivni. 4 I se najde deka me|u sinovite Eleazarovi ima{e pove}e na~alnici, otkolku me|u sinovite Itamarovi. I toj gi rasporedi vaka: od sinovite Eleazarovi {esnaeset na~alnici, a od sinovite Itamarovi osum. 5 A gi rasporeduva{e so `drepka, za{to na~alnicite vo svetili{teto i na~alnicite pred Boga bea od sinovite Eleazarovi i od sinovite Itamarovi; 6 i gi zapi{a [emaja, sinot Natanailov, pisar od levitite, pred carot i na~alnicite i pred sve{tenicite Sadok i Ahimeleh, Avijataroviot sin, i pred na~alnicite na sve{teni~kite i levitskite domovi: koga se frla{e `drepka, zedoa eden od Eleazaroviot rod, potoa zedoa eden od Itamaroviot rod. 7 Prvata `drepka padna na Jojariv, vtoriot za Jedaja, 8 tretiot za Harim, ~etvrtiot za Seorim, 9 pettiot za Malkija, {estiot za Mijamin, 10 sedmiot za Hakoc, osmiot za Avija, 11 devettiot za Je{ua, desettiot za [ehanija,
24
Zadolènijata na sve{tenicite
3 Mojs 10,1-2
472
PRVA KNIGA LETOPISI
19
Lk 1,8-9
edinaesettiot za Elija{iv, dvanaesettiot za Jakim, 13 trinaesettiot za Hupa, ~etirinaesettiot za Je{evav, 14 petnaesettiot za Bilga, {esnaesettiot za Imer, 15 sedumnaesettiot za Hezir, osumnaesettiot za Hapicec, 16 devetnaesettiot za Petahija, dvaesettiot za Ezekil, 17 dvaeset i prviot za Jahin, dvaeset i vtoriot za Gamul, 18 dvaeset i tretiot za Delaja, dvaeset i ~etvrtiot za Maazjahu. 19 Toa be{e nivniot red za slu`bata nivna za doa|awe vo domot Gospodov, spored naredbata za niv, utvrdena od tatkoto nivni Aron, kako {to mu be{e zapovedal Gospod, Bog Izrailev.
12
Raspored na levitite Kaj drugite Levievi sinovi rasporedot be{e: od sinovite Amramovi [uvael; od [uvaelovite sinovi Jehdeja; 21 od Rihavija sinot Je{ija be{e prv; 22 od Jichar [elomot; od [elomotovite sinovi Jahat; 23 od sinovite Hevronovi, prv be{e Jerija, vtor Amarija, tret Jahaziel, ~etvrti Jekamam. 24 Od Uziilovite sinovi Miha; od Mihovite sinovi [amir. 25 Brat na Miha be{e Ji{aja; od Jeseevite sinovi Zaharija. 26 Od sinovite Merarievi Mahli i Mu{i; od sinovite Jaaziini Beno. 27 Sinovi Merarievi od Jaazija [oham, Zakur i Ivri. 28 Od Mahli Eleazar: toj nema{e sinovi. 29 Od Kis i od sinovite Kisovi Jerahmeel; 30 sinovi Mu{ievi Mahli, Eder i Jeremot. Toa bea sinovite levitski spored pokolenijata nivni. 31 I tie frlija `drepka zaedno so bra}ata svoi, Aronovi sinovi, pred liceto na carot David i Sadok i Ahimeleh i na~alnicite na sve{teni~kite i levitskite redovi: na~alnikot na rodot zaedno so najmladiot brat svoj.
20
25,1 Dvaeset i ~etiri reda peja~i na 1 Car 10,5 sve{teni~ki pesni 4 Car 3,15 11,17 Carot David i vojvodite gi iz- Neem 2 Let 5,12 braa za slu`ba sinovite Asafovi, Emanovi i Jedutunovi, za da peat 3 proro~ki pesni na liri, harfi i kim- Ps 32,2 vali; bea odredeni za rabota vo slu`bata svoja: 2 od sinovite Asafovi: Zakur, Josif, Netanija i A{arela, sinovi Asafovi, pod rakovodstvo na Asaf, koj pee{e proro~ki pesni spored uredba na carot. 3 Od Jedutun sinovite Jedutunovi: Godolija, Cerij, Je{aja, Semej, Ha{avija i Matitija, {estmina, pod rakovodstvo na tatko si Jedutun, koj pee{e proro~ki pesni so lira i Go slavoslove{e Gospoda. 4 Od Eman sinovite Emanovi: Bukija, Matanija, Uziil, [evuel, Jeremot, Ananija, Ananija, Elijata, Gidaltij, Romamtij, Ezer, Jo{beka{a, Malotij, Hotir i Mahaziot. 5 Site tie bea sinovi na Eman, carskiot jasnovidec, opredeleni spored zborovite Bo`ji, da ja voznesuvaat slavata. Bog mu be{e dal na Eman ~etirinaeset sinovi i tri }erki. 6 Site tie, pod vodstvo na tatko si peeja vo domot Gospodov na kimvali, harfi i liri za slu`bata vo domot Bo`ji spored upatstvoto od carot, ili od Asaf, Jedutun i Eman. 7 Brojot nivni, zaedno so bra}ata nivni, obu~eni da peat pred Gospod, na site {to ja znaeja taa ve{tina be{e dveste osumdeset i osum. 8 A frlija i `drepka za smenite na slu`bata, malite zaedno so golemite, u~itelite zaedno so u~enicite. 9 Prvata `drepka padna na Asaf za Josif; vtoriot na Godolija so bra}ata negovi i sinovite negovi; tie bea dvanaeset; 10 tretiot na Zakur so sinovite negovi i bra}ata negovi; tie bea dvanaeset; 11 ~etvrtiot na Jicrij so sinovite negovi i bra}ata negovi; i tie bea dvanaeset; 12 pettiot na Netanija so sinovite negovi i bra}ata negovi; tie bea dvanaeset;
25
473
PRVA KNIGA LETOPISI
{estiot na Bukija so sinovite negovi i bra}ata negovi; tie bea dvanaeset; 14 sedmiot na Je{arela so sinovite negovi i bra}ata negovi; tie bea dvanaeset; 15 osmiot na Je{aja so sinovite negovi i bra}ata negovi; i tie bea dvanaeset; 16 devettiot na Matanija so sinovite negovi i bra}ata negovi; i tie bea dvanaeset; 17 desettiot na Semej so sinovite negovi i bra}ata negovi; site zaedno dvanaeset; 18 edinaesettiot na Azarel so sinovite negovi i bra}ata negovi; i tie bea dvanaeset; 19 dvanaesettiot na Ha{avija so sinovite negovi i bra}ata negovi; tie bea dvanaeset; 20 trinaesettiot na [uvael so sinovite negovi i bra}ata negovi; site zaedno dvanaeset; 21 ~etirinaesettiot na Matitija so sinovite negovi i bra}ata negovi; i tie bea dvanaeset; 22 petnaesettiot na Jeremot so sinovite svoi i bra}ata svoi; tie bea dvanaeset; 23 {esnaesettiot na Ananija so sinovite negovi i bra}ata negovi; i tie bea dvanaeset; 24 sedumnaesettiot na Jo{beka{a so sinovite negovi i bra}ata negovi; tie bea dvanaeset; 25 osumnaesettiot na Ananija so sinovite negovi i bra}ata negovi; vkupno dvanaeset; 26 devetnaesettiot na Malotij so sinovite negovi i bra}ata negovi; i tie bea dvanaeset; 27 dvaesettiot Elijata so sinovite negovi i bra}ata negovi; vkupno dvanaeset; 28 dvaeset i prviot na Hotir so sinovite negovi i bra}ata negovi; tie bea dvanaeset; 29 dvaeset i vtoriot na Gidaltij so sinovite negovi i bra}ata negovi; tie bea dvanaeset;
13
dvaeset i tretiot Mahaziot so 26,4-5 sinovite negovi i bra}ata negovi; tie 13,14 2 Car 6,11 bea dvanaeset; 31 dvaeset i ~etvrtiot na Romamti- 10 5 Mojs Ezer so sinovite negovi i bra}ata 21,16-17 negovi; i tie bea dvanaeset.
30
Eve go rasporedot na vratarite: od Koreovcite: Me{elemija, Koreev sin, od sinovite Asafovi. 2 Sinovi na Me{elemija: prvoroden Zaharija, vtor Jediael, tret Zevadija, ~etvrti Jatniel, 3 petti Elam, {esti Johanan, sedmi Eljehoenaj. 4 Sinovi Avedarovi: prvoroden [emaja, vtor Jozavad, tret Joah, ~etvrti Sahar, petti Natanail, 5 {esti Amiel, sedmi Isahar, osmi Peuletaj, za{to Bog go be{e blagoslovil. 6 Na sinot negov [emaja mu se rodija isto taka sinovi, koi imaa vlast vo rodot svoj, bidej}i bea maì silni. 7 Sinovi [emaevi: Otni, Rafail, Ovid i Elzavad, i negovite bra}a, maì hrabri: Elijuj, Semahija (i Jevakom). 8 Site tie bea od sinovite na Avedar; tie i sinovite nivni i bra}ata nivni bea maì pogodni i za slu`ba sposobni: Avedar gi ima{e {eeset i dvajca. 9 Me{elemija ima{e sinovi i bra}a, maì sposobni osumnaeset. 10 Hosa, od sinovite Merarievi, gi ima{e sinovite: [imri, stare{ina, iako ne be{e prvoroden, no tatko mu go be{e postavil za stare{ina; 11 vtor Helkija, tret, Tevalija, ~etvrti Zaharija; site sinovi i bra}a na Hosa bea trinaeset. 12 Toa be{e rasporedot na vratarite spored na~alnicite na rodovite, sposobni za slu`ba zaedno so bra}ata svoi, za da sluàt vo domot Gospodov. 13 Tie frlija `drepka, kako maliot, taka i golemiot, spored domovite na svoite tatkovci, za sekoja vrata. 14 @drepkata za isto~nata mu se padna na [elemija; frlija `drepka i za sinot negov Zaharija, mudar sovetnik, i `drepkata mu se padna za severnata.
26
ûvarite na hramot
474
PRVA KNIGA LETOPISI
Na Avedar za ju`nata, a na sinovite negovi kaj skladovite. 16 Na [upim i na Hosa na zapad pri 19 Ez 44,11 [alehetskata vrata, kade {to patot se Neem 7,1 izdiga ugore i kade {to stoi straà 28 sproti straà. 2 Car 9,9 17 Kon istok ima{e po {estmina le29 viti, kon sever po ~etiri, kon jug po 5 Mojs ~etiri, a kaj skladovite po dvajca. 17,8-13 18 Kon zapad na patot kaj tremot po ~etiri, a kaj samiot trem po dvajca. 19 Toa be{e rasporedot na vratarite od sinovite Koreovi i sinovite Merarievi.
15
15
2 Let 35,15
Drugi slu`bi vo hramot

20 A bra}ata nivni levitite ja nadgleduvaa riznicata na domot Bo`ji i riznicata na posvetenite raboti. 21 Me|u sinovite na Ladan, Girsonov sin, stare{ini na domovite od Ladan Girsonski, bea sinovite na Jehiil. 22 I sinovite Jehiilovi: Zetam i bratot mu Joil ja nadgleduvaa riznicata na Gospodoviot dom, 23 zaedno so potomcite na Amram, Jichar, Hevron i Uziil. 24 [evuel, sin na Ger{om, Mojseev sin, be{e nadzornik na riznicite. 25 Brat mu Eliezer ima{e sin Rihavija, a toj sin Je{aija, a toj sin Joram, a toj sin Zihrij, a toj sin [elomit. 26 [elomit i bra}ata negovi gi nadgleduvaa site riznici na svetite raboti, {to gi be{e posvetil carot David i rodona~alnicite i iljadnicite, stotnicite, i vojskovoda~ite. 27 Od voeniot plen tie posvetuvaa za odrùvawe na domot Gospodov. 28 I s#, {to be{e posvetil Samoil prorokot, i Saul, sinot Kisov, i Avenir, sinot Nirov, i Joav, sinot na Saruja, seto posveteno be{e pod racete na [elomit, i bra}ata negovi.
Od rodot Hevronov: Ha{avija i bra}ata negovi, hrabri maì, iljada i sedumstotini, imaa nadzor nad Izrail, od ovaa strana na Jordan, kon istok, za site raboti vo slu`bata Gospodova i vo carskata slu`ba. 31 Vo rodot Hevronov Jerija be{e na~alnik na Hevronovcite, vo nivnite rodovi, vo pokolenijata nivni. Tie bea prebroeni vo ~etiriesettata godina od Davidovoto caruvawe, i me|u niv se najdoa junaci maì vo Jazer Galaadski. 32 I bra}ata negovi, maì sposobni, dve iljadi i sedumstotini, bea na~alnici na domovite. Niv gi postavi carot David nad plemeto Ruvimovo i Gadovo i polovinata od plemeto Manasievo za site Bo`ji i carski raboti.
30
31
2 Car 5,4
27,2
11,11 2 Car 23,8
4
2 Car 23,9
5-6
11,22-25
5
2 Car 23,20
7
2 Car 2,18
Zadolènijata za ostanatite leviti

29 Od rodot Jicharov: Honanija i sinovite negovi bea odredeni za nadvore{na slu`ba vo Izrail, za pisari i sudii.
Eve gi sinovite Izrailevi spored nivniot broj, na~alnici na rodovite, iljadnici, stotnici i ~inovnici, koi po oddelenija mu sluèa na carot vo site raboti, doa|aj}i i zaminuvaj}i sekoj mesec, vo tekot na site meseci vo godinata. Vo sekoe oddelenie tie bea po dvaeset i ~etiri iljadi. 2 Nad prvoto oddelenie, za prviot mesec, na~alnik be{e Ja{ovam, sin Zavdielov; vo oddelenieto negovo ima{e dvaeset i ~etiri iljadi; 3 toj be{e od potomcite na Fares i na~alnik nad site voeni na~alnici vo prviot mesec. 4 Nad oddeleneto za vtoriot mesec be{e Dodaj, Ahohiecot; vo oddelenieto negovo be{e i na~alnikot Miklot; i vo negovoto oddelenie ima{e dvaeset i ~etiri iljadi. 5 Tretiot glaven voen na~alnik, za tretiot mesec, be{e Vaneja, sin na sve{tenikot Jehojada; i vo negovoto oddelenie ima{e dvaeset i ~etiri iljadi; 6 toj, Vaneja, be{e eden od triesette junaci i nivni na~alnik, i vo negovoto oddelenie se nao|a{e negoviot sin Amizavad. 7 êtvrtiot, za ~etvrtiot mesec, be{e Asail, Joavov brat, i po nego sinot
27
Voeno i civilno ureduvawe
475
PRVA KNIGA LETOPISI
9 negov Zevadija; i vo negovoto oddelenie
ima{e dvaeset i ~etiri iljadi. 8 Pettiot, za pettiot mesec, be{e 11 na~alnikot [amhut, sin na Izrah; i vo 2 Car 21,18 negovoto oddelenie ima{e dvaeset i ~etiri iljadi. 15 9 [esti, za {estiot mesec, be{e Ira, Is.N. 15,17 2 Car sin na Ike{, Tekoecot; i vo negovoto 23,29 oddelenie ima{e dvaeset i ~etiri iljadi. 10 Sedmi za sedmiot mesec, be{e pelonjanecot Helec, od Efremovite sinovi; i vo negovoto oddelenie ima{e dvaeset i ~etiri iljadi. 11 Osmi, za osmiot mesec, be{e Sivhaj, hu{an~anecot od rodot na Zerah; i vo negovoto oddelenie ima{e dvaeset i ~etiri iljadi. 12 Devetti, za devettiot mesec, be{e Aviezer, od Anatot, od sinovite Venijaminovi; i vo negovoto oddelenie ima{e dvaeset i ~etiri iljadi. 13 Desetti, za desettiot mesec, be{e Maharaj, Netofatec, od rodot na Zerah; i vo negovoto oddelenie ima{e dvaeset i ~etiri iljadi. 14 Edinaesetti, za edinaesettiot mesec, be{e Vaneja, od Piraton, od sinovite Efremovi; i vo negovoto oddelenie ima{e dvaeset i ~etiri iljadi. 15 Dvanaesetti, za dvanaesettiot mesec, be{e netofatecot Heldaj, od potomcite na Gotoniil; i vo negovoto oddelenie ima{e dvaeset i ~etiri iljadi.
2 Car 23,26
vo drugata polovina od Manasievoto pleme vo Galaad Ido, Zaharieviot sin; vo Venijaminovoto Jasiel, Avneroviot sin; 22 vo Danovoto Azarel, Jerohamoviot sin. Toa bea voda~ite na Izrailevite plemiwa. 23 David ne gi prebroi onie {to bea od dvaeset godini i podolu, za{to Gospod be{e rekol deka }e go razmnoì Izrail kako yvezdite nebeski. 24 Sarueviot sin Joav go po~na prebrojuvaweto, no ne go dovr{i, i gnev Bo`ji dojde vrz Izrail poradi toa prebrojuvawe, i toa ne se vpi{a vo letopisite na carot David.
21
23
1 Mojs 12,2 15,5 2 Car 24,1
24
21 2 Car 24,15
33
2 Car 15,12.37
34
1 Car 22,20
Slu`benici nad carskite riznici i imoti

25 Nad carskite riznici be{e Azmavet, Adieloviot sin, a nad bogatstvata vo poleto, vo gradovite, vo selata i vo kulite Jonatan, Ozieviot sin; 26 a nad onie {to rabotea po poliwata i ja obrabotuvaa zemjata be{e Ezri, Keluvoviot sin; 27 nad lozjata Semej od Rama, a nad vizbite so vino vo lozjata Zavdij, [efamiecot. 28 nad maslinite i smokvite vo poliwata Gederecot Vaal-Hanan, a nad skladovite za maslo Joas; 29 nad krupniot dobitok, {to pase{e vo Saron Saronecot [itraj, a nad dobitokot vo dolinite [afat, sinot na Adlaj; 30 nad kamilite Ismailecot Ovil; nad magaricite Mero}anecot Jehdeja; 31 nad sitniot dobitok Hagriecot Jaziz. Site tie bea na~alnici nad car Davidoviot imot;
Knezovi vo Izrail A nad Izrailevite plemiwa na~alnici bea: vo Ruvimovoto knezot Eliezer, Zihrijeviot sin; vo Simeonovoto Safatija, Maahoviot sin; 17 vo Levievoto Ha{avija, sin Kemuelov; vo Aronovoto Sadok; 18 vo Judinoto Elijuj, od Davidovite bra}a; vo Isaharoviot Amvrij, Mihailov sin; 19 vo Zavulonovoto Ji{maja, Avdiev sin; vo Neftalimovoto Jeremot, Azriilov sin; 20 vo Efremovoto Osija, Azazieviot sin; vo ednata polovina od Manasievoto pleme Joil, Fedaeviot sin;
16
Davidovi sovetnici Jonatan, Davidoviot ~i~ko, be{e sovetnik, ~ovek umen i pismen; i Jehiil, Ahmonieviot sin, be{e so carskite sinovi; 33 Ahitofel be{e carev sovetnik; a Ku{ij Arkiecot carev prijatel; 34 a po Ahitofel dojdoa Jehojada, Benaeviot sin, i Avijatar; Joav, pak, be{e na~alnik na carskata vojska.
32
476
PRVA KNIGA LETOPISI
28,2
1 Car 10,7 2 Car 7, 1-17 Is 60,13 Ps 98,5 132,7 2 Let 6,41
3
2 Car 7,5
4
1 Mojs 49,10 4 Mojs 24,17-19 2 Let 6,6
5
2 Car 12,24
6
2 Car 7,14 3 Car 8,20
8
5 Mojs 4,1 6,1
9
1 Car 2,3 Ps 7,8 2 Let 6,30
David gi sobra vo Erusalim site izrailski knezovi, na~alnici na plemiwata, na~alnici na oddelite, {to mu sluèa na carot, iljadnicite i stotnicite i nadzornicite nad site imoti i stada na carot, i na negovite sinovi, dvorjanite, junacite i site hrabri voini. 2 I stana car David na noze, pa re~e: ûjte me, bra}a moi i narode moj! Mi be{e na srce da izgradam dom za po~ivka na kov~egot na zavetot Gospodov, za podno`jeto na nozete na na{iot Bog, i go podgotviv potrebnoto za gradewe. 3 No Bog mi re~e: Ne gradi dom na imeto Moe, za{to si ~ovek vojnik i krv si proleval. 4 Me|utoa, Gospod, Bog Izrailev, me izbra mene od celiot mi tatkov dom, za da bidam ve~no car nad Izrail; za{to Toj go izbra Juda za voda~, a od domot na Juda domot na tatko mi, a od sinovite na tatkoto moj blagovoli da me postavi mene za car nad siot Izrail; 5 a od site moi sinovi, za{to Gospod mi dade mnogu sinovi, Toj go izbra sinot moj Solomon da sedi vrz prestolot na Gospodovoto carstvo nad Izrail, 6 i mi re~e: Sinot tvoj Solomon }e go izgradi Mojot dom i Moite dvorovi, za{to sum si go izbral za sin, i }e mu bidam tatko; 7 i }e go zacvrstam carstvoto negovo zasekoga{, ako toj postojano gi ispolnuva Moite zapovedi i Moite naredbi, kako do denes. 8 I sega pred o~ite na siot Izrail, sobranieto Gospodovo, i vo u{ite na na{iot Bog velam: pazete gi i drète gi site zapovedi na Gospod, va{iot Bog, za da vladeete so ovaa ubava zemja i da ja ostavite po vas vo nasledstvo na decata svoi zasekoga{. 9 I ti, sine Solomone, poznaj Go Boga na tvojot tatko, i sluì Mu od s# srce i so seta du{a svoja, za{to Gospod gi ispituva site srca i gi znae site misli i nameri. Ako Go bara{, }e Go najde{;
28
David dava upatstva za izgradba na hram
ako Go ostavi{, Toj }e te otfrli zasekoga{. 10 Vnimavaj! [tom Gospod te izbral da Mu izgradi{ dom za svetili{te, bidi hrabar i raboti. 11 Toga{ David mu dade na sinot svoj Solomon nacrt za tremot od hramot i za zgradite negovi, za riznicite negovi, za gornite sobi negovi i vnatre{nite sobi negovi i za Svetiwata nad svetiwite, 12 i nacrt za s#, {to be{e smislil, za dvorovite na domot Gospodov, za site oddelenija naokolu, za riznicite na Bo`jiot dom i za riznicite na posvetenite predmeti, 13 za sve{teni~kite i levitskite oddelenija, za sekakva rabota pri slu`bata vo domot Gospodov, za site sadovi upotrebuvani za slu`ba vo domot Gospodov, 14 za zlatnite predmeti, so oznaka na teìnata, za sekoj sad, za site srebreni predmeti, so oznaka na teìnata na sekoj sad potreben za slu`ba. 15 I dade zlato za svetilnicite i za zlatnite im kandilca, ozna~uvaj}i ja teìnata na sekoj svetilnik i negovoto kandilce, isto taka i za srebrenite svetilnici, ozna~uvaj}i ja teìnata na sekoj svetilnik i negovite kandilca, spored namenata vo sluèweto na sekoj svetilnik; 16 dade zlato za trpezite na prinosnite lebovi, za sekoja zlatna trpeza, i srebro za srebrenite trpezi, 17 za viqu{ki, kotli i ~a{i od ~isto zlato, za zlatnite ~inii, so ozna~uvawe na teìnata na sekoja ~inija, za srebreni ~inii, so oznaka na teìnata na sekoja ~inija; 18 za kadilniot `rtvenik od leano zlato, so oznaka na teìnata, i za pravewe kola so zlatni heruvimi, so ra{ireni krilja i nadvisnati nad kov~egot na zavetot Gospodov. 19 Seto toa e pi{ano od Gospod, vele{e David, Kako {to mi gi objasni site raboti na planot. 20 I mu kaà David na sinot svoj Solomon: Bidi cvrst i hrabar i zafati se za rabota; ne pla{i se i ne strahuvaj,
11-12
3 Car 6
11
2 Mojs 25,9 Dela 7,44 Evr 8,5
13
23-26
14-17
3 Car 7, 40-50
15
2 Mojs 25,31
16
2 Mojs 25,23
17
2 Mojs 27,3
18
2 Mojs 25,20.22 3 Car 6, 23-28
19
2 Mojs 25,9
20
5 Mojs 31,6 Is.N. 24,20 Agej 2,4
477
PRVA KNIGA LETOPISI
21 za{to Gospod, mojot Bog, e so tebe: Toj
nema da otstapi od tebe i nema da te ostavi, dodeka ne ja svr{i{ celata potrebna rabota za domot Gospodov. 29,1 21 Eve gi oddelite na sve{tenicite i 3 Car 3,7 2 Let 13,7 levitite za sekoja slu`ba pri Bo`jiot dom. Za sekoja rabota ima{ revnosni 2 maì, iskusni za sekoja rabota, i naIs 54,11 Agej 2,8 ~alnicite i siot narod se podgotveni Ezd 1,4 za site tvoi zapovedi. 6,5
2 Mojs 35,25-36,5
I narodot se raduva{e na nivnata 11 23,8 sesrdnost, za{to tie od s# srce `rtvu- Ps 59,17 vaa za Gospod, pa i David mnogu se radu- 89,11 Otkr 5, va{e. 12-13
9
Blagodarnosta na David kon Gospod Bog

10 Toga{ go blagoslovi David Gospoda pred celoto sobranie i re~e: Blagosloven si, Gospodi Boè Izrailev, otsekoga{ i zasekoga{! 11 Tvoe e, Gospodi, i veli~ieto, i silata, i slavata, i pobedata, i blesokot; i s#, {to e na neboto i na zemjata, Tvoe e; Tvoe e, Gospodi, carstvoto, Ti stoi{ nad s# odozgora kako Vladetel. 12 Od Tebe se i bogatstvoto i slavata; Ti vladee{ nad s#, vo Tvojata raka e i silata i cvrstinata, i vo Tvoja vlast e da izdigne{ i da zacvrsti{ s#. 13 I sega, Boè na{, Te slavime i go falime Tvoeto veli~estveno ime. 14 Za{to, koj sum jas, i koj e mojot narod, ta moème da `rtvuvame tolku? No od Tebe e s#, i dobienoto od Tvojata raka Ti go dadovme; 15 za{to nie sme tu|inci pred Tebe i pridojdeni, kako i site na{i tatkovci; na{ite dni se kako senka na zemjata, i nema nade`. 16 Gospodi, Boè na{! Seto ova bogatstvo, {to go prigotvivme, za da Ti izgradime dom Tebe, na Tvoeto sveto ime, e od Tvoja raka, i s# e Tvoe. 17 Znam, Boè moj, deka Ti go ispituva{ srceto i ja saka{ iskrenosta; jas so ~isto srce go `rtvuvav seto ova, i sega gledam deka i Tvojot narod, koj e sobran tuka, so radost `rtvuva za Tebe. 18 Gospodi, Boè na Avraam, Isak i Izrail, na{ite predci, zapazi go toa zasekoga{, toa raspoloènie na srde~nite misli vo Tvojot narod, i naso~i go negovoto srce kon Tebe. 19 A na sinot moj Solomon daj mu ~esno srce, za da gi zapazuva Tvoite zapovedi, Tvoite odredbi i Tvoite povelbi, da go izvr{uva seto toa i da ja izgradi zgradata na Tvojot dom, za koja sum prigotvil s#. 20 A na celoto sobranie David mu re~e: Blagoslovete Go Gospoda, na-
12
Ezd 7,27 2 Let 1,12
14
Ps 8,3 144,3
3
2 Let 24,10 31,3
Toga{ carot David mu kaà na celoto sobranie: Sinot moj, 5 2 Mojs 25,2 Solomon, kogo Sam Bog go izbra, e mlad i neèn, a rabotata e golema, za{to taa 6 zgrada nema da bide za ~ovek, tuku za 2 Mojs 25,1-8 Gospod Bog. Ezd 7,15 2 So site sili prigotviv za domot na Neem 7, 70-71 mojot Bog zlato za zlatnite predmeti, 2 Let 24,10 srebro za srebrenite i bakar za bakar8 nite, èlezo za èleznite i drvo za 2 Mojs drvenite, oniksov kamen i kamewa za 35,27 ukrasuvawe, kamewa ubavi i {areni, sekakvi skapi kamewa i mnogu mermer; 3 i u{te, od qubov kon domot na mojot Bog, {to imam sopstveno zlato i srebro, i nego go davam za domot na mojot Bog, pokraj seto ona, {to sum go prigotvil za svetiot dom: 4 tri iljadi kikari zlato, ofirsko zlato, i sedum iljadi kikari ~isto srebro za obloùvawe na yidovite na zgradite, 5 za site zlatni predmeti, za site srebreni i za site izrabotki od umetni~ki race. Nema li u{te nekoj dobrovolno da dade prilog denes za Gospod? 6 Toga{ rodona~alnicite i na~alnicite na izrailskite plemiwa, iljadnicite i stotnicite i nadzornicite na carskite raboti po~naa da donesuvaat dobrovolni prilozi. 7 I dadoa za ureduvawe na Bo`jiot dom pet iljadi kikari i deset iljadi darijki zlato, deset iljadi kikari srebro, osumnaeset iljadi kikari bakar i sto iljadi kikari èlezo. 8 I onie, {to imaa skapoceni kamewa, gi davaa i niv vo riznicata na domot Gospodov, vo racete na Girsonecot Jehiil.
29
Prilozi za izgradba na hramot
15
1 Mojs 17,8 23,4 Ps 38,11 Jov 7,6 8,9
17
Er 11,20 17,10 Ps 10,1-5 139,23
19
Ps 71,1
478
PRVA KNIGA LETOPISI
21 {iot Bog! I celoto sobranie Go bla22
1 Car 2,35 3 Car 1,40
3 Car 8,62
23
5 Mojs 17,18
24
3 Car 1,9
25
3 Car 3, 12-14 10,7 Is.N. 3,7 2 Let 1,1
goslovi Gospoda, Bog na predcite svoi, pa koleni~ea i Mu se poklonija na Gospod i na carot. 21 Na drugiot den Mu prinesoa `rtva na Gospod; Mu prinesoa sepalenici na Gospod: iljada teliwa, iljada ovni i iljada jagniwa so prelivite nivni, i mnogu `rtvi od siot Izrail. 22 Pa jadea i pieja pred Gospod vo toj den so golema radost, i po vtorpat go proglasija Solomon, sinot Davidov, za car i go pomazaa pred Gospod za vrhoven vladetel, a Sadok za sve{tenik. 23 I sedna Solomon na prestolot Gospodov kako car, mesto tatko si David i napreduva{e, i siot Izrail mu se pokoruva{e. 24 I site na~alnici i vojvodi, kako i site sinovi na carot David mu se pokoruvaa na carot Solomon. 25 I Gospod go izdigna Solomon pred o~ite na siot Izrail i mu daruva carska slava, kakva {to nema{e pred nego nieden car izrailski.
Rezime na vladeeweto na carot David
27
1 Mojs 23,19 2 Car 5,4-5 3 Car 2,11
26 David, sinot Jeseev, caruva{e nad siot Izrail. 27 Toj caruva{e nad Izrail ~etirie- 28 1 Mojs set godini: vo Hevron caruva{e sedum 15,15 Car 2,12 godini, i vo Erusalim caruva{e trie- 3 Dela 13,36 set i tri godini. 28 Potoa umre toj vo ~estita i dlabo- 29 Car 9,9 ka starost, nasiten od ìvot, bogatstvo 1 22,5 2 i slava; mesto nego stana car negoviot Car 7,2 sin Solomon. 29 Delata na car David, prvite i poslednite, se opi{ani vo zapisite na jasnovidecot Samoil, vo zapisite na prorokot Natan i vo zapisite na jasnovidecot Gad, 30 kako i celoto negovo caruvawe, juna{tvoto negovo i nastanite, {to se slu~ija so nego, so Izrail i so site zemni carstva.
VTORA KNIGA LETOPISI

Voved Vtorata kniga Letopisi se sostoi od dva dela: (1) Vladeeweto na carot Solomon (1-9. glava) i (2) Podelbata na zemjata na dve carstva (Juda i Izrail) i vladeeweto na Solomonovite naslednici, pa s# do osvojuvaweto na Erusalim od strana na Navuhodonosor i prisilnoto iseluvawe na narodot vo Vavilon (10-36. glava). Se prikaùvaat istite nastani od knigite Carstva, no od poinakvo gledi{te. Narodot na severnoto carstvo Izrail, vo ovoj period e prikaàn kako zabluden vo grev i odmetnat od Gospod. Zatoa, malku ima detali za severnoto carstvo, a mnogu pove}e za ju`noto carstvo Juda.
1,1
1 Mojs 21,22 39,2 4 Mojs 14,43 3 Car 2,12.46 1 Let 29,25
Carot Solomon se moli za mudrost
Solomon, sinot Davidov, se zacvrsti vo carstvoto svoe, i Gospod, negoviot Bog, be{e so nego i go izdigna visoko. 3 2 I mu zapoveda Solomon na siot Iz2 Mojs 40,18 rail da se soberat: iljadnicite, stot3 Mojs 17,4 nicite, sudiite i site na~alnici vo Is.N. 9,3 siot Izrail stare{inite na 4 domovite tatkovski. 2 Car 6,17 3 Pa otidoa Solomon i celoto sobra1 Let 15,25 nie so nego na ridot vo Gavaon, bidej}i 5 2 Mojs 31,2 tamu be{e Bo`jata skinija na sobrani38,2 eto, koja Mojsej, slugata Gospodov, ja be{e podignal vo pustinata. 4 David go be{e prenel Bo`jiot kov~eg od Kirjat-Jarim na ona mesto, {to mu go be{e prigotvil, otkako napravi za nego skinija vo Erusalim. 5 A bakarniot `rtvenik, {to go be{e napravil Veseleil, sinot na Urij, Orov sin, si ostana tamu pred skinijata Gospodova; nego go pobaraa Solomon i sobranieto. 6 I tamu pred liceto na Gospod, vrz bakarniot `rtvenik, {to be{e pred skinijata na sobranieto, Solomon prinese iljada `rtvipalenici. 7 Vo taa no} mu se javi Gospod na Solomon i mu re~e: Baraj, {to saka{ da ti dadam.
(3 Car 3:1-15)
8 Solomon Mu odgovori na Boga: Ti mu napravi na tatko mi David golema milost i me postavi za car mesto nego. 9 Neka se ispolni sega, Gospodi, slovoto Tvoe kon tatko mi David, bidej}i me napravi car nad narod mnogubroen, kako zemniot prav, 10 daj mi sega mudrost i razum, za da upravuvam so toj narod; za{to, koj moè da upravuva so Tvojot golem narod? 11 I mu re~e Bog na Solomon: Zatoa {to go ima{ toa vo srceto svoe i ne pobara bogatstvo, imot i slava, nitu du{ite na tvoite neprijateli, tuku pobara mudrost i razum, za da upravuva{ so Mojot narod, nad koj te postaviv za car 12 mudrost i razum ti se dava, a bogatstvo, imot i slava }e ti dadam takvi, kakvi {to kaj carevite pred tebe nemalo, nitu }e ima po tebe.
8
1 Let 23,1
9
1 Mojs 12,2 2 Car 7,25 3 Car 8,25
10
4 Mojs 27,17 2 Car 5,2
11
5 Mojs 17,17
12
Neem 13,26 1 Let 29,12
14
1 Car 8,11 3 Car 9,19
15
3 Car 9,28 Is 60,5
Mo}ta i bogatstvoto na Solomon (3 Car 10:26-29) 13 Toga{ Solomon se vrati od ridot vo Gavaon, od skinijata na sobranieto, vo Erusalim, i caruva{e nad Izrail. 14 I sobra Solomon kowanica; ima{e iljada i ~etiristotini koli i dvanaeset iljadi kowanici, koi gi naseli po gradovite kade {to mu bea kolite i kaj sebe vo Erusalim. 15 I go napravi carot vo Erusalim srebroto i zlatoto ednakvo vredno so
480
2,1 kamewata, a kedrite spored nivnoto
mnoèstvo gi napravi ednakvo vredni 2 so smokvite vo poliwata. 16 Kowi mu uvezuvaa na Solomon od 2 Car 5,11 1 Let 14,1 Egipet; carski trgovci gi kupuvaa so 3 pari; 2 Mojs 17 edna kola se kupuva{e i dovezuva{e 25,30 29,42 od Egipet za {estotini {ekeli srebro, 30,7 4 Mojs a eden kow za sto i pedeset. Taka tie 28,14 im gi prodavaa na site carevi hitiski 5 Mojs 12,5 i carevi aramejski.
5 Mojs 12,5
2 Mojs 12,12 1 Let 16,25 22,5
Prvite podgotovki za gradba na hramot
3 Car 8,27 Er 23,24
Solomon potoa naumi da izgradi dom na imeto Gospodovo i carski 6 dom za sebesi. 2 I sobra Solomon sedumdeset iljadi 2 Mojs 35,31 nosa~i i osumdeset iljadi kamenodelci vo gorite i nadglednici nad niv tri iljadi i {estotini. 3 Toga{ Solomon isprati glasnici da mu kaàt na tirskiot car Hiram: Kako {to prave{e so tatko mi David i mu ispra}a{e kedar, za da si izgradi dom za ìveewe, taka napravi i so mene. 4 Eve, jas gradam dom na imeto Gospodovo, mojot Bog, da go posvetam Nemu, za da se kadi pred Nego mirizlivo kadivo, da se postavuvaat postojano prineseni lebovi i da se prinesuva tamu sepalenici nautro i nave~er, i vo sabotite, novomese~ijata i praznicite na Gospod, na{iot Bog, {to mu e zapovedano zasekoga{ na Izrail. 5 Domot, {to go gradam, }e bide golem, za{to golem e na{iot Bog, pogore e od site bogovi. 6 Ta koj moè Nemu da Mu izgradi dom, koga neboto i nebesata nad nebesata ne moàt da ja soberat Negovata slava? I koj sum jas, pa da moàm da Mu izgradam dom, osven za kadewe pred liceto Negovo? 7 Pa taka, isprati mi sega ~ovek, {to znae da pravi izrabotki od zlato, od srebro, od bakar i od èlezo i od purpurna, crvena i sina pre|a i koj znae da reè, za da raboti zaedno so umet-
(3 Car 5:1-18)
nicite, kakvi {to ima vo Judeja i vo Erusalim, a koi gi prigotvi tatko mi David. 8 I isprati mi kedrovi drva i kiparis i sandalovo drvo od Livan, za{to znam deka tvoite slugi umeat da se~at levanonski drvja. Ete, moite slugi }e odat so tvoite slugi, 9 za da mi podgotvat mnogu drva, za{to domot, {to go gradam, }e bide golem i veli~estven. 10 A na drvodelcite, tvoite slugi, {to }e gi se~at drvjata, }e im dadam za hrana: dvaeset iljadi meri p~enica i dvaeset iljadi meri ja~men, dvaeset iljadi meri vino i dvaeset iljadi meri maslo. 11 I Hiram, carot tirski, odgovori so pismo, koe mu go isprati na Solomon: Zatoa {to go zasaka Svojot narod, Gospod te postavi za car nad nego. 12 I u{te re~e Hiram: Blagosloven Gospod, Bog Izrailev, Koj go sozdal neboto i zemjata i mu dal na David mudar sin, u~en i razumen, koj se gotvi da Mu gradi dom na Gospod i dom carski za sebesi. 13 Pa taka, ti ispra}am ~ovek, nadaren so znaewa, slugata moj Hiram-Avij, 14 sin na èna od Danovite }erki, i od tatko Tirec; toj znae da pravi izrabotki od zlato i od srebro, od bakar i od èlezo, od kamen i od drvo, od purpurna i sina pre|a, od vison i od bagrenica i da reè sekakva rezba i da pravi s#, {to }e mu bide pora~ano, zaedno so tvoite umetnici i so umetnicite na mojot gospodar David, tvojot tatko. 15 A p~enicata i ja~menot, masloto i vinoto, {to gi vetuva{, isprati gi, gospodare moj, na svoite slugi. 16 Nie, pak, }e nase~eme drva od Livan kolku {to treba, i }e gi doneseme na skeli po moreto vo Jafa, i ti }e gi prenese{ gore vo Erusalim. Po~etok na gradewe na hramot (3 Car 6:1-38) 17 I gi sobra Solomon site pridojdeni, {to bea toga{ vo izrailskata
9
Ezd 3,7
10
3 Car 10,9
11
Neem 9,6
12
3 Car 7,13
13
2 Mojs 31,6 35,31.35
14
Ezd 3,7
15
Is.N. 19,46
16
2 Car 24,2 1 Let 22,2
481
pravil tatko mu David, i izlegoa sto pedeset i tri iljadi i {estotini. 18 Od niv Solomon opredeli sedumdeset iljadi za nosa~i, osumdeset iljadi za kamenodelci vo gorite i tri iljadi 2 i {estotini za nadglednici, za da nasEzd 5,11 tojuvaat narodot da raboti.
3
Ez 41,2
1 Mojs 22,2 28,17 2 Car 24,16-25 1 Let 21,15-30 Dela 7,47
3,1 zemja, spored popisot {to go be{e na-
5
Ez 40,16
7
1 Mojs 3,24 Ez 41,18
8
2 Mojs 26,33
9
2 Mojs 26,32
10
2 Mojs 25,18
Izveduvawe na rabotite pri izgradbata na hramot; mestoto, razmerite i materijalot za izgradbata I po~na Solomon da go gradi domot Gospodov vo Erusalim, na gorata Morija, koja mu ja opredeli Gospod na tatko mu David, na ona mesto, {to go be{e podgotvil David, vrz gumnoto na Jevusiecot Ornan. 2 A po~na da go gradi na vtoriot den od vtoriot mesec vo ~etvrtata godina od svoeto caruvawe. 3 Osnovata, poloèna od Solomon pri gradeweto na domot Bo`ji, be{e sledna: dolìna {eeset lakti, po starata merka, a {iro~ina dvaeset lakti; 4 a tremot pred domot be{e dolg kolku {irinata na domot dvaeset lakti, visok, pak, sto i dvaeset. 5 A glavniot dom go obloì so kiparisovo drvo, go opkova so ~isto zlato i izraboti na nego palmi i veri{ki. 6 Go ukrasi domot so skapoceni kamewa za da bide ubav; a zlatoto be{e od Parvaim. 7 Go opkova so zlato domot, gredite, pragovite, yidovite negovi, prozorcite i vratite negovi, a po yidovite izvaja heruvimi; 8 i ja napravi dvoranata na Svetiwata nad svetiwite: dolìnata nejzina spored {iro~inata na domot dvaeset lakti, i {iro~inata nejzina dvaeset lakti; i ja pokri so {estotini kikari ~isto zlato. 9 Teìnata na klinovite be{e: sekoj klin pedeset {ekeli zlato. I gornite odai gi opkova so zlato. 10 A vo Svetiwata nad svetiwite napravi dva heruvima od drvo {to ne gnie, rezbarska rabota, i gi opkova so zlato.
Kriljata na heruvimite im bea vo dolìna dvaeset lakti: ednoto krilo, pet lakti, se dopira{e do yidot na domot, a drugoto krilo, isto taka pet lakti, se sre}ava{e so kriloto na drugiot heruvim; 12 isto taka i ednoto krilo na drugiot heruvim, pet lakti, se dopira{e do yidot na domot, a drugoto krilo, pet lakti, se sre}ava{e so kriloto na drugiot heruvim. 13 Kriljata na heruvimite bea ra{ireni na dvaeset lakti; i tie stoeja na nozete svoi so liceto kon hramot. 14 Napravi zavesa od sina, purpurna i temno crvena tkaenina i od vison, a na nea izveze heruvimi.
11
14
1 Mojs 3,24 2 Mojs 26,31
15
3 Car 7,15.20 Otkr 3,12
16
3 Car 7,17.20
4,1
2 Mojs 20,24 3 Car 8,64
2
Otkr 4,6 15,2
2-5
3 Car 7, 23-26
Dva stolba (3 Car 7:15-22) Pred hramot napravi dva stolba, visoki po trieset i pet lakti, i kapiteli odozgora sekoj od po pet lakti. 16 Napravi i veri{ki, kako vo svetili{teto, i gi poloì vrz stolbovite; napravi i sto narovi, koi gi postavi na veri{kite. 17 Gi postavi stolbovite pred hramot: edniot desno, drugiot levo, i desniot go nare~e Jahin, a leviot Vooz.
15
Pravewe sadovi i s# drugo potrebno za hramot A napravi i bakaren `rtvenik: dvaeset lakti dolg, dvaeset lakti {irok i deset lakti visok. 2 I napravi izleano more od edniot kraj negov do drugiot deset lakti celiot krug, visok pet lakti, a naokolu pri vrvot trieset lakti; 3 naokolu pod nego od site strani ima{e izleano figuri volovski; na deset lakti naokolu moreto go opkoluvaa dva reda volovi, izleani zaedno so nego. 4 Toa stoe{e vrz dvanaeset vola: tri gledaa kon sever, tri gledaa kon zapad, tri gledaa kon jug i tri gledaa kon istok, a moreto vrz niv odozgora: zadninite pak im bea svrteni navnatre.
(3 Car 7:23-51)
482
6-8
3 Car 7, 38-39
7
2 Mojs 25,31-40
8
2 Mojs 25,23-30 4 Mojs 4,14
10-22
3 Car 7, 39-51
11
3 Car 7,14
17
1 Mojs 33,17
19
2 Mojs 25,23
Debelinata mu be{e kolku edna dlanka, a krai{tata negovi, napraveni kako krai{ta na ~a{a; prilegaa na rascuten krin. Toa sobira{e tri iljadi bata. 6 Napravi i deset mijalnici i postavi pet desno i pet levo, za da mijat vo niv go mieja vo niv prigotvenoto za sepalenicite; a moreto za sve{tenicite, za da se mijat vo nego. 7 Napravi i deset zlatni svetilnici, kakvi {to treba{e da bidat, i gi postavi vo hramot pet desno i pet levo. 8 Napravi i deset trpezi i gi postavi vo hramot pet desno i pet levo; napravi i sto zlatni ~a{i. 9 Napravi u{te i sve{teni~ki dvor, i golem dvor, i vrati kon dvorot, i vratite im gi opkova so bakar. 10 Moreto go postavi na desnata strana, kon jugoistok. 11 I napravi Hiram kotli, lopatki, ~a{i, kadilnici i site `rtveni sadovi. I ja svr{i Hiram rabotata, {to ja prave{e za carot Solomon vo Bo`jiot dom: 12 dva stolba i dva pojasa okolu vrvovite vrz stolbovite i dve mreì, za da gi pokrivaat dvata pojasa okolu kapitelite, {to bea vrz stolbovite, 13 i ~etiristotini narovi na dvete mreì dva reda narovi za sekoja mreà, za da gi pokrivaat dvata pojasa okolu vrvovite vrz stolbovite. 14 Napravi i podno`ja, napravi i mijalnici nad podno`jata; 15 edno more i dvanaeset volovi pod nego, 16 i kotli i lopatki, i viqu{ki; celiot toj pribor Hiram mu go napravi na carot Solomon za domot Gospodov od izmaznet bakar. 17 Carot gi izlea vo glinena zemja od okolinata na Jordan, me|u Sukot i Ceredata. 18 Solomon gi napravi site tie predmeti vo golemo mnoèstvo, taka {to ne se znae{e merkata na bakarot. 19 Toga{ gi napravi Solomon i site drugi predmeti za Bo`jiot dom: i zlaten `rtvenik, i trpezi za prinosnite lebovi,
5
i svetilnici, i kandilata nivni, za 20 Mojs da gi palat spored uredbite pred Sve- 2 25,31 tiwata nad svetiwite od ~isto zlato; 21 i cve}enca, i kandilca, i ma{i~ki 22 3 Mojs 10,1 od zlato, od naj~isto zlato, 4 Mojs 7,14 22 i noèvi, i kotliwa, i ~a{i, i kadilnici od naj~isto zlato; i hramovite porti vnatre{nite porti za 5,1 2 Car 8,11 Svetiwata nad svetiwite, i hramovite 3 Car 6,14 porti za svetili{teto od zlato.
20
2 5
Prenesuvawe na kov~egot vo hramot I se zavr{i seta rabota, {to ja izvr{i Solomon za domot Gospodov. I go vnese Solomon posvetenoto od tatko mu David srebro i zlato, i site sadovi gi predade vo riznicite na Bo`jiot dom. 2 Toga{ Solomon gi svika vo Erusalim site stare{ini na plemiwata na Izrail i site na~alnici na domovite na Izrailevite sinovi, za da go prenesat kov~egot na zavetot Gospodov od Davidoviot grad, odnosno od Sion. 3 I se sobraa kaj carot site Izrailci na praznikot, vo sedmiot mesec. 4 I dojdoa site stare{ini izrailski. Levitite go krenaa kov~egot; 5 go ponesoa kov~egot i skinijata na sobranieto i site sveti sadovi, {to bea vo skinijata, go ponesoa sve{tenici i leviti. 6 A carot Solomon i siot narod, {to se be{e sobral kaj nego pred kov~egot, prinesuvaa `rtvi ovci i volovi, tolku mnogu, {to ne be{e mo`no da se izbrojat i presmetaat. 7 I sve{tenicite go vnesoa kov~egot na zavetot Gospodov na mestoto negovo, vo Svetiwata nad svetiwite, pod kriljata na heruvimite. 8 Heruvimite bea so ra{ireni krilja nad mestoto na kov~egot i go pokrivaa Kov~egot i lostovite negovi odozgora. 9 Lostovite se izdigaa taka, {to dr{kite im se gledaa pred Svetiwata nad svetiwite, no ne i nadvor; tie se tamu i den denes. 10 Vo kov~egot nema{e ni{to, osven dvete kameni plo~i, {to Mojsej gi be{e poloìl na Horev, koga Gospod napravi zavet so Izrailevite sinovi, po izleguvaweto nivno od Egipet.
4 Mojs 3,31 1 Let 15,25
1 Let 15,2
7
Otkr 11,19
8
1 Mojs 3,24
10
2 Mojs 16,34 5 Mojs 10,2 Evr 9,4
483
11
1 Let 24, 1-19 Lk 1,8 11
Slavata Gospodova Koga sve{tenicite izlegoa od svetili{teto za{to site sve{tenici, {to bea tamu, se osvetija, bez razlika na nivnite redovi, 12 toga{ site peja~i leviti: Asaf, Eman, Jedutun i sinovite nivni i bra}ata nivni, oble~eni vo sve~eni obleki, so kimvali, harfi i liri stoeja na isto~nata strana od `rtvenikot, i so niv zaedno sto i dvaeset sve{tenici, trubea so trubi. 13 I dodeka trubea i peeja slo`no vo eden glas vospevaj}i i slavopoej}i Go Gospoda i koga go podignaa zvukot od trubi, kimvali i drugi svirki, i site Go falea Gospoda deka e dobar, deka milosta Negova e ve~na, toga{ domot Gospodov se ispolni so oblak, 14 taka {to poradi oblakot sve{tenicite ne moèa da prodolàt so slu`ba, za{to slavata Gospodova go ispolni Bo`jiot dom. Govorot i molitvata na Solomon Toga{ Solomon re~e: Gospod be{e rekol deka }e blagovoli da prestojuva vo temen oblak, 2 no jas, na Tvoeto sveto ime Mu izgradiv dom na Tvoeto ìveali{te, mesto za Tvoeto ve~no prestojuvawe. 3 I go svrte carot liceto svoe, ta go blagoslovi seto sobranie na Izrailcite seto sobranie na Izrailcite stoe{e, 4 pa re~e: Neka e blagosloven Gospod, Bog Izrailev, Koj go izvr{i sega so svetata raka Svoja ona, kako {to go be{e rekol so ustata Svoja na tatko mi David, velej}i: 5 od onoj den, koga go izvedov Mojot narod od egipetskata zemja, Jas od niedno Izrailevo pleme ne izbrav grad za da izgradam dom, kade {to }e prisustvuva imeto Moe, nitu izbrav ma` {to }e bide voda~ na Mojot narod Izrail. 6 tuku go izbrav Erusalim, ta imeto Moe tamu da prestojuva, go izbrav Da(3 Car 8:12-21)
12
Ezd 3,10 1 Let 9,33 13,8
13
2 Mojs 40,34 Er 33,11 Ps 99,5 Ezd 3,11 1 Let 16,34
14
2 Mojs 19,16 40,35 Otkr 15,8
6,1
2 Mojs 19,9
2
Ps 134,21 Ezd 6,12 7,15
vid, toj da bide nad Mojot narod Izrail. 7 Tatko mi David ima{e na srce da izgradi dom za imeto na Gospod, Bog Izrailev, 8 no Gospod mu kaà na tatko mi David: ti ima{ na srce da izgradi{ hram za imeto Moe; dobro e, {to ti e toa na srce. 9 Me|utoa, ti nema da izgradi{ hram, tuku tvojot sin, {to }e proizleze od bedrata tvoi, toj }e izgradi hram za imeto Moe. 10 I Gospod go ispolni slovoto {to go be{e izrekol; jas stapiv na mestoto na mojot tatko David, sednav na prestolot izrailski, kako {to re~e Gospod, i izgradiv dom za imeto Gospodovo, Izraileviot Bog. 11 Go poloìv tamu kov~egot, vo koj e zavetot na Gospod, {to go be{e sklu~il so sinovite Izrailevi. Molitvata na Solomon (3 Car 8:22-53) Pa zastana Solomon pred `rtvenikot Gospodov, pred seto sobranie na Izrailcite, gi krena racete 13 za{to Solomon be{e napravil bakarno podno`je, dolgo pet lakti, {iroko pet lakti i visoko tri lakti, i go be{e postavil srede dvorot; zastana na nego, padna na kolena pred seto sobranie na Izrailcite, gi krena racete kon neboto 14 i re~e: Gospodi, Boè Izrailev! Nema Bog, sli~en na Tebe, nitu na neboto, nitu na zemjata. Ti go pazi{ zavetot i milosta kon slugite Svoi, koi odat pred Tebe so seto svoe srce; 15 Ti go ispolni kon Svojot sluga David, mojot tatko, ona, {to go be{e govorel; ona, {to be{e go izrekol so ustata Svoja, denes go ispolni so rakata Svoja. 16 I sega, Gospodi, Boè Izrailev, ispolni mu go na Svojot sluga David, mojot tatko, ona, {to mu go re~e, velej}i: nema da snema ma`, {to }e sedi pred liceto Moe na prestolot izrailski, samo ako tvoite sinovi vnimavaat
12
7
1 Car 10,7 1 Let 17,2 Dela 7,46
11
5 Mojs 10,2 Ps 24,10
13
Ps 94,6 Neem 8,4
14
2 Mojs 15,11 5 Mojs 7,9
15
1 Let 22,10
16
2 Car 7,13 Ps 131,12
6
2 Mojs 20,24 5 Mojs 12,5 Is 14,1
484
18 na pati{tata svoi, odej}i po Mojot
Is 40,22 Ps 10,4 Otkr 21,3
20
2 Mojs 3,16 5 Mojs 12,11
23
Is 3,11 Mt 16,27
24
3 Mojs 26,17
26
3 Mojs 26,19 5 Mojs 11,17 28,24 2 Car 1,21
zakon taka, kako {to ode{e ti pred Mene. 17 A sega, Gospodi, Boè Izrailev, neka se potvrdi slovoto Tvoe, {to mu go kaà na Svojot sluga David! 18 Navistina, Bog li }e ìvee so lu|eto na zemjata? Ako neboto i nebesata Tvoi ne Te sobiraat, dotolku pomalku }e Te sobere ovoj hram, {to sum go izgradil. 19 No pogledni milostivo kon molitvata na Tvojot sluga i kon molbata negova, Gospodi, Boè moj! ûj go povikot i molitvata, so koja Tvojot sluga se moli pred Tebe. 20 Neka bidat o~ite Tvoi otvoreni kon ovoj hram dewe i no}e, kon mestoto, vo koe si vetil deka go stava{ imeto Svoe, za da ja slu{a{ molitvata, so koja slugata Tvoj }e se moli na ova mesto. 21 ûj gi molbite na Tvojot sluga i na Tvojot narod Izrail, so koi }e se molat na ova mesto; ~uj od mestoto na Tvoeto ìveali{te, od nebesata, ~uj i smiluvaj se! 22 Koga nekoj }e zgre{i protiv bli`niot svoj, i }e pobaraat od nego zakletva, za da se zakolne, i taa zakletva bide izvr{ena pred Tvojot `rtvenik vo ovoj hram, 23 toga{ ~uj od neboto i izvr{i sud nad Svoite slugi, podaj mu na vinovnikot, i tovarej}i mu ja postapkata negova vrz glavata negova; a opravdaj go praviot, davaj}i mu spored pravdata negova. 24 Koga Tvojot narod Izrail }e bide porazen od neprijatelot, zatoa {to zgre{il pred Tebe i koga toj }e se svrti kon Tebe, i }e go ispoveda imeto Tvoe so molba i molitva pred Tebe vo ovoj hram, 25 ~uj toga{ od neboto i prosti mu go grevot na Tvojot narod Izrail i vrati go vo zemjata, {to si mu ja dal nemu i na negovite predci. 26 Koga }e se zaklu~i neboto i }e snema do`d, zatoa {to zgre{il pred Tebe, i }e se pomolat na ova mesto, }e go ispovedaat imeto Tvoe i }e se
odvratat od svoite grevovi, zatoa {to si gi ponizil, 27 ~uj toga{ od neboto i prosti im go grevot na Svoite slugi i na Svojot narod Izrail, pokaùvaj}i im go dobriot pat, po koj treba da odat; i isprati do`d vrz Tvojata zemja, {to si mu ja dal na narodot Svoj vo nasledstvo. 28 Ako bide glad vo zemjata ili pomor, ognen vetar ili glamja, skakulci ili gasenici, ili ako go pritisnat neprijatelite negovi vo zemjata, {to ja vladee, nekoe zlo ako se slu~i ili nekakva bolest, 29 sekoja molitva, sekoja molba od koj i da bilo ~ovek, ili od siot narod Tvoj Izrail, koga sekoj }e ja po~uvstvuva nevolata svoja i tagata svoja i }e gi podade racete kon Tvojot hram, 30 ~uj od neboto, od mestoto na Tvoeto ìveali{te, i prosti i podaj mu na sekogo spored site pati{ta negovi, kako {to go poznava{ srceto negovo, za{to samo Ti gi poznava{ srcata na sinovite ~ove~ki, 31 za da imaat strahopo~it kon Tebe i da odat po Tvoite pati{ta vo site dni, dodeka ìveat na zemjata, {to si im ja dal na nivnite predci. 32 Duri i tu|inecot, {to ne e od Tvojot narod Izrail, koga }e dojde od dale~na zemja poradi Tvoeto golemo ime, Tvojata mo}na raka i Tvojata silna mi{ka dojde i se pomoli vo ovoj hram, 33 ~uj od neboto, od mestoto na Tvoeto ìveali{te, i napravi s#, za koe tu|inecot }e Te povika, ta site zemni narodi da go spoznaat Tvoeto ime i da imaat strahopo~it kon Tebe, kako i Tvojot narod Izrail, i da znaat deka Tvoeto ime se povikuva nad ovoj dom, {to jas go izgradiv. 34 Koga Tvoite lu|e }e izlezat vo vojna protiv neprijatelite svoi po patot, po koj }e gi isprati{ Ti, i Ti se pomolat, svrtuvaj}i se kon hramot, {to go izgradiv na Tvoeto ime, 35 toga{ poslu{aj ja od neboto molitvata nivna i molbata nivna i napravi im go ona {to e tamu potrebno.
30
1 Car 2,3 Ps 7,8
31
5 Mojs 6,13 Ps 33,6.8 103,11
33
2 Mojs 12,43
34
5 Mojs 28,7 1 Let 5,20
485
36
Er 13,23 Ps 142,2 Jov 11,12 15,14
37
Is 58,3 Er 24,7 29,13
40
7,15 3 Car 8,52 Is 37,17 Ps 16,6 130,2 Neem 1,6.11
41
Is 33,10 Ps 3,6 132,8.9.16 1 Let 28,2
42
Is 55,3 Ps 2,2 132,10
7,1
2 Mojs 16,10 19,18 3 Mojs 9,24 3 Car 18,38
2
3 Car 8,11
3
Ezd 3,11 1 Let 16,34
Koga }e zgre{at pred Tebe, za{to nema ~ovek {to ne gre{i, i Ti }e im se razgnevi{ i }e gi predade{ na neprijatelite, i onie, {to gi zarobile, gi odvedat vo dale~na ili bliska zemja, 37 koga vo zemjata, vo koja }e bidat zarobeni, }e dojdat na sebesi, }e se svrtat i }e Ti se pomolat vo zemjata na svoeto ropstvo, velej}i: zgre{ivme, napravivme bezzakonija i nepravdi, 38 i se svrtat kon Tebe so seto svoe srce i so seta svoja du{a, vo zemjata na svoeto ropstvo, kade {to }e bidat odvedeni vo plen, i se pomolat, svrtuvaj}i se kon zemjata svoja, {to si im ja dal na nivnite predci, i kon gradot, {to si go izbral, i kon hramot, {to go izgradiv za Tvoeto ime, 39 toga{ ~uj od neboto, od mestoto na Tvoeto ìveali{te, ~uj ja molitvata nivna i molbata nivna, i napravi go ona {to im e potrebno, i prosti mu na Tvojot narod, za ona {to zgre{il pred Tebe. 40 Boè moj, o~ite Tvoi neka bidat otvoreni i u{ite Tvoi vnimatelni kon molitvata na ova mesto! 41 I sega, Gospodi Boè, zastani vo Tvoeto po~ivali{te, Ti i kov~egot na Tvojata sila. Tvoite sve{tenici, Gospodi Boè, neka se oble~at vo spasenie, i Tvoite verni ~eda da se raduvaat vo dobrinite. 42 Gospodi Boè, ne odvra}aj go liceto od pomazanikot Svoj, priseti se na milostite veteni kon Svojot sluga David!
36
Gospoda, za{to e dobar, za{to milosta negova e ve~na. 4 A carot i siot narod po~naa da prinesuvaat `rtvi pred liceto na Gospod. 5 I prinese carot Solomon za `rtva dvaeset i dve iljadi volovi i sto i dvaeset iljadi ovci: taka go osvetija Bo`jiot dom carot i siot narod. 6 Sve{tenicite stoeja na slu`bata svoja, a levitite so Davidovite pesni vo racete, stoeja so svirki za pesni na Gospod, {to gi be{e napravil carot David, za{to milosta Negova e ve~na; i trubea sve{tenicite sproti niv, a siot Izrail stoe{e. 7 Solomon go osveti i vnatre{niot del na tremot, {to e pred domot Gospodov: tamu gi prinese sepalenicite i lojot od pomiritelnite `rtvi, za{to bakarniot `rtvenik, napraven od Solomon, ne moè{e da gi sobere sepalenicite, lebnite prinosi i lojot. 8 I napravi Solomon vo toa vreme sedumdneven praznik i praznuva{e so nego siot Izrail, mnogu golem sobor, {to se be{e stekol od Emat do egipetskiot potok; 9 a na osmiot den napravija sve~en sobir, za{to osvetuvaweto na `rtvenikot go pravea sedum dena i praznikot sedum dena. 10 I na dvaeset i tretiot den od sedmiot mesec carot go raspu{ti narodot po {atorite nivni, site radosni i veseli vo srceto poradi dobroto, {to Gospod mu go napravi na David i Solomon i na svojot narod Izrail. Bog povtorno mu se javuva na Solomon (3 Car 9:1-9) I go zavr{i Solomon domot Gospodov i domot carski, zavr{i uspe{no s# {to be{e naumil vo srceto svoe da go izvr{i vo Gospodoviot dom i vo svojot dom. 12 I Gospod mu se javi na Solomon no}e i mu kaà: Ja ~uv tvojata molitva i Si go odbrav toa mesto za dom na `rtvoprinesuvawa.
11
6
1 Let 15,16.24
7
2 Mojs 29,13
8
1 Mojs 15,18 4 Mojs 13,22 Neem 8,17 1 Let 9,1
9
3 Mojs 23,36
10b
3 Car 8,66
11
1 Let 28,20
12
5 Mojs 12,5.11
Osvetuvawe na hramot Koga Solomon ja zavr{i molitvata, sleze ogan od neboto i gi goltna sepalenicite i `rtvite, i slava Gospodova go ispolni domot. 2 I sve{tenicite ne moèa da vlezat vo domot Gospodov, za{to slavata Gospodova go ispolni domot Gospodov. 3 I site sinovi izrailski, koga vidoa, kako sleze ogan i slava Gospodova vrz domot, padnaa ni~kum na zemja, na plo~nikot, se poklonija i Go falea
(3 Car 8:62-66)
486
13-15
6,14-42
13
5 Mojs 11,17 Amos 4,7
14
2 Mojs 10,3 3 Mojs 26,41 3 Car 17,13 Is 55,7 Er 33,6 Ez 18,32 1 Let 16,11
15
3 Car 8,29 Neem 1,6
16
5 Mojs 12,5
17
3 Mojs 19,37
18
2 Car 7,13 Is 9,7 55,4 Er 33,17.21 1 Let 5,2
19
5 Mojs 28,15 Er 9,14 11,8 1 Let 28,9
20
5 Mojs 28,37 3 Car 14,15 Er 12,14 16,13
21
5 Mojs 29,25 Er 19,8
22
Er 16,11
Ako go zaklu~am neboto i da nema do`d, ako im zapovedam na skakulcite da ja ispasat zemjata, ili da ispratam pomor vrz Mojot narod, 14 i Mojot narod, koj se imenuva so Moeto ime, se ponizi, po~ne da se moli, da go bara liceto Moe i se odvrati od svoite lo{i pati{ta, Jas }e ~ujam od neboto i }e mu gi prostam grevovite negovi i }e ja izlekuvam zemjata negova. 15 I sega o~ite Moi }e bidat otvoreni i u{ite Moi vnimatelni kon molitvata vo ova mesto. 16 I sega Jas go izbrav i go osvetiv ovoj dom, ta imeto Moe da bide tamu zasekoga{; i o~ite Moi, i srceto Moe }e bidat tamu vo site dni. 17 I, ako odi{ pred liceto Moe, kako {to ode{e tatko ti David, i ako vr{i{ s#, {to sum ti zapovedal, i ako gi pazi{ povelbite Moi i zakonite Moi, 18 Jas }e go zacvrstam prestolot na carstvoto tvoe, kako {to mu bev vetil na tatko ti David, velej}i: nema da snema ma`, {to }e vladee nad Izrail. 19 No, ako otstapite i ako gi napu{tite naredbite Moi i zapovedite Moi, {to sum vi gi dal, i trgnete da sluìte na drugi bogovi i da im se poklonuvate, 20 Jas }e go istrebam Izrail od liceto na Mojata zemja, {to sum mu ja dal, i ovoj hram, {to sum go osvetil na Moe ime, }e go otfrlam od liceto Svoe i }e go napravam za prikaz i za potsmev kaj site narodi. 21 A za ovoj hram, tolku slaven, sekoj, {to }e mine pokraj nego, }e se vxa{i i }e re~e: Zo{to li postapil Gospod taka so ovaa zemja i so ovoj hram? 22 I }e re~at: Zatoa, {to tie Go ostavija Gospod, Bog na nivnite predci, Koj gi izvede od egipetskata zemja, i se privrzaa za drugi bogovi, i, se poklonuvaa i im sluèa, zatoa Toj im go isprati sevo ova zlo.
13
Zavr{uvaweto na izgradbata Otkako, izminaa dvaeset godini, vo koe vreme Solomon go grade{e domot Gospodov i svojot dom,
(3 Car 9:10-28)
Solomon gi izgradi i gradovite, {to mu gi be{e dal Hiram, i gi vseli vo niv sinovite izrailski. 3 Potoa otide Solomon protiv Hamat-Cova i go prezede. 4 Go izgradi Tadmor vo pustinata i site gradovi za ìtnici, kakvi {to napravi vo Hamat. 5 Go izgradi Gorni Vetoron i Dolni Vetoron, gradovi utvrdeni so yidi{ta, porti i reziwa, 6 i Vaalat i site gradovi za skladovi, vo koi Solomon ima{e ìtnici, site gradovi za koli i gradovi za kowanica, i s# {to saka{e da izgradi Solomon vo Erusalim i vo Livan i po celata zemja na svoeto carstvo. 7 Site lu|e, ostanati od Hitijcite, Amorejcite, Perizijcite, Evejcite i Jevusejcite, {to ne bea od sinovite Izrailevi 8 decata nivni, ostanati po niv na zemjata, koi sinovite Izrailevi ne gi bea istrebile Solomon gi pot~ini i prinudi da pla}aat danok s# do dendenes. 9 A sinovite Izrailevi Solomon {to ne gi napravi slugi za svoi raboti, tie bea vojnici i glavni nad negovite voeni na~alnici i zapovednici na kolite i kowanicata negova. 10 Glavnite nastojnici, {to upravuvaa so narodot kaj carot Solomon, bea dveste i pedeset. 11 Solomon ja prenese }erkata faraonova od Davidoviot grad vo domot, {to go izgradi za nea, za{to, vele{e toj, èna ne smee da ìvee kaj mene vo domot na izrailskiot car David, bidej}i domot e osveten: vo nego e vlezen kov~egot Gospodov. 12 Toga{ Solomon po~na da Mu prinesuva sepalenici na Gospod na `rtvenikot Gospodov, {to be{e go izgradil pred tremot, 13 za prinesuvawe sepalenici, spored naredbite sekoj den, kako {to be{e zapovedal Mojsej, vo sabotite i vo novomese~ijata i vo praznicite tripati vo godinata: na praznikot Beskvasnici, na praznikot Sedmici i na praznikot Senici.
2
8,4-5
Is.N. 10,10 2 Car 8,9 3 Car 9, 15-18
7
Ezd 9,1
12
3 Car 8,64
13
2 Mojs 29,38 4 Mojs 10,10 28,9-15 Neem 8,17
487
I gi ustanovi, spored rasporedot na tatko si David, smenite i sve{tenicite spored slu`bata nivna, na levitite spored smenite nivni, za da 9,1 slavoslovat i da sluàt pri sve{te1 Mojs 10,7 nicite spored potrebite za sekoj den, i Ez 23,42 na vratarite spored smenite nivni, kaj Mt 12,42 Lk 11,31 sekoja vrata, bidej}i takva be{e zapo3 vedta na David, Bo`jiot ~ovek. 15 I ne otstapuvaa od carevite zapo3 Car 5,11 vedi za sve{tenicite i za levitite vo ni{to, nitu pak za riznicata. 16 Taka be{e podgotvena celata rabota na Solomon od denot, koga se osnova domot Gospodov, do celosnoto zavr{uvawe negovo. 17 Toga{ otide Solomon vo Ecjon-Gever i vo Elat, {to e na morskiot breg, vo zemjata edomska. 18 I Hiram mu isprati po svoi slugi korabi i slugi, {to go znaeja moreto, i tie otidoa so slugite Solomonovi vo Ofir, od kade {to iznesoa ~etiristotini i pedeset kikari zlato, i mu go donesoa na carot Solomon.
14 Neem 12,45 1 Let 9,17 23-26
14
Slavata na Solomon i savskata carica Savskata carica, koga ~u za slavata Solomonova, dojde vo Erusalim da go ispita Solomon so gatanki; dojde so mnogu golemo bogatstvo i kamili, natovareni so blagoprijatni mirisi, mnogu zlato i skapoceni kamewa. Dojde kaj Solomon i govore{e so nego s# {to $ be{e na srce. 2 Solomon $ gi objasni site nejzini zborovi, i ne se najde ni{to nepoznato za Solomon, {to ne moè{e da $ go objasni. 3 Caricata od Sava, otkako ja vide mudrosta na Solomon i domot, {to toj go be{e izgradil, 4 i jadewata na trpezata negova, i ìveali{tata na slugite negovi, sostojbata na prislu`nicite negovi i oblekata nivna, peharnicite i oblekata nivna, i odot, so koj toj vleguva{e vo domot Gospodov, ostana bez zdiv!
(3 Car 10:1-13)
Toga{ taa mu re~e na carot: Vis- 8 Car 2,12 tina e ona {to go bev slu{ala za tvoite 3 1 Let 17,14 dela i za tvojata mudrost; 6 no jas ne veruvav na nivnite zborovi 14 Er 25,24 s# dodeka ne dojdov i ne vidov so o~ite Ez 27,21 svoi. I eve, ni polovinata ne mi e kaàno za tvojata golema mudrost: ti ja nadminuva{ prikaznata, {to sum ja ~ula. 7 Blaèni se tvoite lu|e, blaèni se tie tvoi slugi, koi sekoga{ stojat pred tebe i ja slu{aat mudrosta tvoja! 8 Neka e blagosloven Gospod, tvojot Bog, Koj blagovoli da te postavi na Svojot prestol za car pred Gospod, tvojot Bog. Poradi qubovta na tvojot Bog kon Izrail, za da go zacvrsti zasekoga{, Toj te postavi za car nad nego, da deli{ sud i pravda. 9 Potoa taa mu podari na carot sto i dvaeset kikari zlato i golemo mnoèstvo blagoprijatni mirisi i skapoceni kamewa: nema{e nigde takvi mirisi, kakvi {to savskata carica mu podari na Solomon. 10 No i slugite Hiramovi i slugite Solomonovi, koi go donesoa zlatoto od Ofir, donesoa i crveno drvo i skapoceni kamewa. 11 Carot od toa crveno drvo napravi skali za domot Gospodov i za carskiot dom, i liri i harfi za peja~ite. Takvo ne{to ne be{e videno pred toa vo zemjata judejska. 12 A carot Solomon $ dade na caricata od Sava, s# {to posaka i pobara, osven takvi raboti, kakvi {to taa mu be{e donela. Potoa taa se vrati vo svojata zemja so slugite svoi.
5
Bogatstvoto na Solomon (3 Car 10:14-25) Zlatoto, {to mu doa|a{e na Solomon vo tekot na edna godina, po merka iznesuva{e {estotini i {eeset kikari. 14 Osven toa, donesuvaa u{te i podanici i trgovci, i site carevi arapski i oblasni na~alnici mu donesuvaa zlato i srebro na Solomon.
13
488
16
3 Car 7,2
17
3 Car 22,39
22
3 Car 3,13
24
Is 18,7
25
1 Car 8,11
26
1 Mojs 15,18-21 Ps 71,8-9
I napravi carot Solomon dveste golemi {tita od kovano zlato po {estotini {ekeli zlato za sekoj {tit, 16 i trista pomali {tita od kovano zlato po trista {ekeli zlato za sekoj {tit; i carot gi postavi vo domot od levanonsko drvo. 17 Carot napravi i golem prestol od slonova koska, i go obloì so ~isto zlato, 18 i {est skalila do prestolot i zlatno podno`je, izgradeno zaedno so prestolot, i potpirki od dvete strani na sedi{teto, i dva lava, {to stojat do potpirkite. 19 I u{te dvanaeset lava {to stoeja tamu od dvete strani na {este skalila. Takov prestol nema{e vo niedno carstvo. 20 Site sadovi od koi pie{e carot Solomon bea od zlato, i site sadovi vo domot od levanonsko drvo bea od ~isto zlato; od srebro nema{e ni{to, za{to srebroto vo Solomonovoto vreme ne se cene{e mnogu. 21 Carskite korabi odea vo Tarsis so slugite Hiramovi i sekoi tri godini korabite se vra}aa od Tarsis, pa donesuvaa zlato i srebro, slonova koska, majmuni i pauni. 22 Taka carot Solomon gi nadmina site zemni carevi po bogatstvo i po mudrost. 23 Site zemni carevi sakaa da go vidat Solomon, za da ja slu{nat mudrosta negova, koja Bog ja be{e vnel vo srceto negovo. 24 I sekoj od niv donesuva{e so sebe dar: srebreni sadovi i zlatni sadovi, obleka, oru`ja, blagoprijatni mirisi, kowi i maski sekoja godina. 25 Solomon ima{e ~etiri iljadi stai za kowi i koli i dvanaeset iljadi kowanici; gi be{e naselil po gradovite so bojni koli i kaj sebe vo Erusalim. 26 Vladee{e nad site carevi od rekata Eufrat do filistejskata zemja i do egipetskite predeli. 27 Carot napravi i zlatoto i srebroto vo Erusalim da bidat ednakvo vredni so obi~nite kamewa, a kedrite, poradi nivnoto mnoèstvo, gi napravi
15
ednakvo vredni so smokvite po poliwa- 29 3 Car ta. 11,29.41 28 Kowi Solomon uvezuva{e od Egi- 2 Car 7,2 pet i od site zemji. 31 Osvrt na Solomonovoto caruvawe (3 Car 11:41-43) 29 Drugite dela Solomonovi, prvi i posledni, opi{ani se vo zapisite na prorokot Natan i proro{tvoto na Silomecot Ahija i vo videnijata na jasnovidecot Jedo za Jerovoam, Navatoviot sin. 30 Solomon caruva{e vo Erusalim nad siot Izrail ~etirieset godini. 31 Po~ina Solomon kaj svoite predci, i go pogrebaa vo gradot na tatko mu David. A mesto nego stana car sinot negov Rovoam. Bunt na severnite plemiwa (3 Car 12:1-20) Rovoam otide vo Sihem, za{to vo Sihem se bea sobrale site Izrailci, za da go izberat za car. 2 Koga ~u za toa Jerovoam, sinot Navatov, koj se nao|a{e vo Egipet, kade {to be{e izbegal od carot Solomon, toj se vrati od Egipet. 3 Ispratija da go povikaat. Dojde Jerovoam i siot Izrail, i mu govorea na Rovoam vaka: 4 Tvojot tatko ni naloì teòk jarem; ti pak olesni ni go te{koto ropstvo od tatko ti i te{kiot jarem, {to ni go naloì toj, i nie }e ti sluìme. 5 Rovoam im odgovori: Po tri dena dojdete pak kaj mene. I narodot se razotide. 6 Se posovetuva carot Rovoam so stare{inite, {to stoeja pred tatko mu Solomon, dodeka be{e ìv, i im re~e: [to }e me posovetuvate da mu odgovoram na ovoj narod? 7 Tie mu odgovorija: Ako bide{ dobar kon ovoj narod i mu ugodi{, ako mu govori{ blagi zborovi, toj }e ti sluì vo site dni. 8 No toj go otfrli sovetot, {to mu go dadoa stare{inite, pa po~na da se sovetuva so mladite, {to bea izrasnale zaedno so nego i sluèa kaj nego;
3 Car 2,10
10,2
3 Car 11,40
3
1 Let 9,1
6
Jov 8,8-9 12,12
8
2 Car 17,14
10
489
18
2 Car 20,24
pa im re~e: [to }e mi sovetuvate da im odgovoram na onie lu|e, {to mi rekoa vaka: Olesni ni go jaremot, {to ni go naloì tatko ti? 10 Mladite, {to bea izrasnale so nego, mu odgovorija i rekoa: Vaka kaì im na tie lu|e, {to ti rekle: tvojot tatko ni naloì teòk jarem, ti, pak olesni ni go, vaka kaì im: maliot prst mi e podebel od bedrata na tatko mi. 11 Tatko mi vi naloì teòk jarem, jas, pak, }e go zgolemam va{iot jarem; tatko mi ve kaznuva{e so kam{ici, jas, pak, }e ve bijam so skorpii. 12 Dojde Jerovoam i site lu|e kaj Rovoam na tretiot den, kako {to im be{e zapovedal carot, velej}i: Dojdete kaj mene pak po tri dena. 13 Toga{ carot im odgovori grubo, bidej}i carot Rovoam go otfrli sovetot na stare{inite, i im govore{e spored sovetot na mladite vaka: 14 Tatko mi vi naloì teòk jarem, jas pak }e go zgolemam; tatko mi ve kaznuva{e so kam{ici, jas, pak, }e ve bijam so skorpii. 15 I carot ne go poslu{a narodot, za{to taka be{e opredeleno od Boga, za da go ispolni Gospod zborot Svoj, {to go be{e izrekol preku Silomnecot Ahija za Navatoviot sin Jerovoam. 16 Koga siot Izrail vide deka carot ne go slu{a, narodot mu odgovori na carot, velej}i: Kakov del imame so David? Za nas nema del vo sinot Jeseev; po {atorite svoi, Izrailu! Sega znaj go svojot dom, Davide! I se razotidoa site Izrailci po {atorite svoi. 17 A Rovoam ostana car samo na sinovite Izrailevi, {to ìveeja vo Judinite gradovi. 18 Carot Rovoam go isprati Hadoram, koj be{e nad danocite, no Izrailcite go kamenuvaa, i toj umre. A carot Rovoam pobrza da sedne v kola, za da izbega vo Erusalim. 19 Taka se odmetnaa Izrailcite od domot Davidov i do denes.
9
viot dom sto i osumdeset iljadi odbrani vojnici, za da vojuvaat protiv Izrail i da mu go vratat carstvoto na Rovoam. 2 I dojde slovo Gospodovo do [emaja, ~ovekot Bo`ji, so koe be{e re~eno: 3 Kaì mu na Solomonoviot sin Rovoam, car judejski, i na siot Izrail vo Judinoto i Venijaminovoto pleme: 4 vaka veli Gospod: ne odete i ne po~nuvajte vojna so bra}ata svoi; vratete se sekoj vo domot svoj, za{to Jas go napraviv toa. Tie gi poslu{aa zborovite Gospodovi i se vratija od pohodot protiv Jerovoam. Rovoam gi utvrduva gradovite Rovoam ìvee{e vo Erusalim i gi zagradi gradovite vo Judeja so yidovi. 6 Gi utvrdi Vitleem, Etam, Tekoa, 7 Bet-Cur, Soho, Adulam, 8 Get, Mare{a, Zif, 9 Adoraim, Laki{, Azeka, 10 Cora, Ajalon i Hevron, {to bea na Judinoto i na Venijaminovoto pleme. 11 Gi zacvrsti tie tvrdini i postavi vo niv na~alnici i skladi{ta so ìto, maslo i vino. 12 I na sekoj grad mu dade {titovi i kopja i gi zacvrsti prili~no dobro. Pod nego ostanaa Juda i Venijamin.
5
11,10
Is.N. 10,20
13
4 Mojs 35,2
14
4 Mojs 35,2-5
15
3 Mojs 17,7 3 Car 12,31 13,33
Sve{tenicite i levitite doa|aat vo Judeja

13 Sve{tenicite i levitite, kolku {to gi ima{e po celata zemja izrailska, se sobraa kaj nego od site krai{ta, 14 za{to levitite gi ostavija selata svoi i imotite svoi i dojdoa vo Judeja i vo Erusalim, bidej}i Jerovoam i sinovite negovi gi otstranija od sve{tenstvoto Gospodovo 15 i si postavija paganski sve{tenici vo idolskite svetili{ta na ridovite, za idolite i za teliwata {to toj gi napravi. 16 A po niv i od site plemiwa izrailski, koi go upravija srceto svoe da Go baraat Gospod, Bog Izrailev, odea vo Erusalim, za da Mu prinesat `rtvi na Gospod, Bog na nivnite predci.
11
Proro{tvoto na [emaja Rovoam pristigna vo Erusalim i svika od Judiniot i Venijamino-
490
Tie go zacvrstija carstvoto Judino i go poddrùvaa Solomonoviot sin 21 Rovoam tri godini, za{to odea po patot 5 Mojs na David i Solomon vo tie tri godini.
17 17,17
20
3 Car 15,2
22
5 Mojs 21,15-17 18
Semejstvoto na Rovoam Rovoam si ja zede za èna Mahalata, }erkata na Jerimot, sin Davidov, i na Avihail, }erka na Elijav, sin na Jesej; 19 I taa mu gi rodi sinovite: Jeus, [emarija i Zaham. 20 Po nea toj ja zede Maaha, }erka Avesalomova, i taa mu gi rodi Avija, Ataj, Ziza i [elomit. 21 Rovoam ja saka{e Maaha, Avesalomovata }erka, pove}e od site svoi èni i prile`nici, za{to toj ima{e osumnaeset èni i {eeset prile`nici, i rodi dvaeset i osum sinovi i {eeset }erki. 22 Rovoam go postavi Avija, sinot na Maaha, za na~alnik i knez nad bra}ata svoi, za{to saka{e da go napravi car. 23 Pa mudro rabotej}i, toj gi rasprati site sinovi svoi po site zemji na Juda i Venijamin, po site utvrdeni gradovi, im dade mnogu hrana i za niv dovede mnogu èni. Egipetska invazija protiv Judeja Koga carstvoto na Rovoam se zacvrsti, i toj stana silen, go ostavi zakonot Gospodov, a zaedno so nego i siot Izrail. 2 Na pettata godina od Rovoamovoto caruvawe, bidej}i Mu bea neverni na Gospod, [i{ak, egipetskiot car, se krena protiv Erusalim, 3 so iljada i dveste koli i {eeset iljadi kowanici; so nego od Egipet dojde bezbroen narod: Libijci, Sukimci i Etiopjani. 4 I gi prezede utvrdenite gradovi vo Judeja i stigna do Erusalim. 5 Toga{ prorokot [emaja dojde kaj Rovoam i kaj judejskite na~alnici, {to se bea sobrale vo Erusalim, za da se spasat od [i{ak, i im re~e: Vaka veli Gospod: Vie Me ostavivte, zatoa i Jas ve ostavam vo racete na [i{ak. (3 Car 14:25-28)
12,1
3 Car 14,22-24 1 Let 9,1
2
3 Car 11,40 14,22-24 1 Let 5,25
3
1 Mojs 10,6 Is 18,2 Dan 11,43
5
15,2 24,20.24 5 Mojs 28,15
Izrailskite na~alnici i carot ponizno rekoa: Praveden e Gospod! 7 Koga vide Gospod deka tie se ponizija, dojde slovoto Gospodovo do [emaja i be{e re~eno: Nema da gi pogubam, tuku naskoro }e gi izbavam; Mojot gnev nema da se izlee vrz Erusalim preku rakata na [i{ak; 8 sepak, tie }e mu stanat slugi, za da znaat {to e toa da Mi sluàt Mene i da im sluàt na zemnite carstva. 9 Egipetskiot car [i{ak dojde vo Erusalim i gi odzede riznicite na domot Gospodov i riznicite na carskiot dom; odzede s#, gi odzede i zlatnite {titovi, {to gi be{e napravil Solomon. 10 No carot Rovoam napravi mesto niv bakarni {titovi i gi predade vo racete na stare{inite nad ~uvarite, {to go ~uvaa vlezot vo carskiot dom. 11 Koga ode{e carot vo Gospodoviot dom, doa|aa ~uvarite i gi nosea, a potoa pak gi vra}aa vo ìveali{teto na ~uvarite. 12 I bidej}i toj se ponizi, gnevot Gospodov se odvrati od nego i ne go uni{ti sosem, za{to i vo Judeja ima{e ne{to dobro.
6
6
2 Mojs 9,27 3 Mojs 26,41 Ps 10,7 Ezd 9,15
7
5 Mojs 9,19 Er 7,20 42,18 Ez 5,13 Ps 77,38
8
5 Mojs 28,48
12
3 Car 14,13
13
2 Mojs 20,24 5 Mojs 21,5
13-14
3 Car 14,21-22
15-16
3 Car 14,30-31
16
1 Let 3,10
Osvrt na Rovoamovoto vladeewe Se zacvrsti carot Rovoam vo Erusalim i caruva{e. Koga se zacari, toj be{e na ~etirieset i edna godina, a caruva{e sedumnaeset godini vo Erusalim, vo gradot, kogo Gospod go izbra me|u site plemiwa Izrailevi, za da go postavi tamu imeto Negovo. Majka mu se vika{e Noema, a be{e Amonka. 14 Toj prave{e zlo, za{to ne go be{e naso~il srceto svoe za da Go bara Gospoda. 15 A delata na Rovoam, od prvite, do poslednite, se opi{ani vo zapisite na prorokot [emaja i jasnovidecot Ido i vo rodoslovijata. Pome|u Rovoam i Jerovoam postojano ima{e vojni. 16 Rovoam po~ina kaj svoite predci i be{e pogreban vo Davidoviot grad. I na negovo mesto se zacari negoviot sin Avija.
13
12
491
13,5
3 Mojs 2,13 2 Car 7,13 1 Let 17,12
Avija go pobeduva Jerovoama Vo osumnaesettata godina od caruvaweto na Jerovoam nad Juda stana car Avija; 2 toj caruva{e tri godini vo Erusalim; majka mu se vika{e Mihaja, }erka Uriilova, od Giva. I Avija vode{e vojna so Jerovoam. 3 Avija povede vo vojna vojska od hrabri lu|e, ~etiristotini iljadi odbrani maì, a Jerovoam izleze protiv nego vo boj so osumstotini iljadi maì, isto taka odbrani junaci. 4 I zastana Avija na vrvot od planinata Cemaraim, edna od Efremovoite gori, i re~e: ûjte me, Jerovoame i site Izrailci! 5 Ne znaete li deka Gospod, Bog Izrailev, mu go dade na David carstvoto nad Izrail zasekoga{, nemu i na sinovite negovi, spored zavetot ve~en. 6 No se krena Jerovoam, sinot Navatov, sluga na Davidoviot sin Solomon, i se pobuni protiv gospodarot svoj. 7 I se sobraa okolu nego lu|e dolni, razvratnici i stanaa protiv Rovoam, sinot Solomonov; a Rovoam be{e mlad i so slabo srce, i ne izdrà protiv niv. 8 A sega vie mislite deka moète da zastanete protiv carstvoto Gospodovo, koe e vo racete na Davidovite sinovi, za{to vas ve ima mnogu i zatoa {to imate zlatni teliwa, {to vi gi napravi Jerovoam za bogovi. 9 Neli vie gi izgonivte sve{tenicite Gospodovi, sinovite Aronovi, i levitite, i si postavivte sve{tenici, kakvi {to ima kaj narodite vo drugite zemji? Sekoj, {to doa|a za svoe posvetuvawe so tele i sedum ovni, toj stanuva kaj vas sve{tenik na la`ni bogovi. 10 A kaj nas Gospod e na{ Bog; nie ne sme Go ostavile; na Gospod Mu sluàt kako sve{tenici sinovite Aronovi, i levitite se na svojata slu`ba. 11 Tie Mu `rtvuvaat na Gospod sepalenici, sekoe utro i sekoja ve~er, i mirizlivo kadivo, gi postavuvaat lebo-
6
3 Car 11,26
13
(3 Car 15:1-8)
7
Sud 9,4 1 Let 29,1
8
2 Mojs 32,4 2 Car 4,3 3 Car 12,28-30
9
2 Mojs 29,35-36 3 Car 12,31 Er 2,11 Gal 4,8
11
2 Mojs 29,39 1 Let 9,32
vite na trpeza od ~isto zlato i gi palat kandilcata na zlatniot svetilnik za da gorat sekoja ve~er, za{to nie ja pazime naredbata na Gospod, na{iot Bog, a vie ste Go ostavile. 12 I, ete, nam na ~elo ni e Bog i Negovite sve{tenici i gromoglasnite trubi, za da grmat protiv vas. Sinovi Izrailevi, ne vojuvajte protiv Gospod, Bog na va{ite predci, za{to nema da uspeete! 13 Vo toa vreme Jerovoam napravi zaseda zad nivniot til, taka {to samiot toj be{e pred Judejcite, a zasedata zad niv. 14 I koga se obyrnaa Judejcite, tuku gledaj borba i otspredi i odzadi; i povikaa kon Gospod, a sve{tenicite zatrubija so trubi. 15 I po~naa da vikaat Judejcite. I koga Judejcite povtorno izvikaa, Bog go porazi Jerovoam i site Izrailci pred Avija i Juda. 16 I sinovite Izrailevi po~naa da begaat pred Judejcite; i Bog gi predade vo racete nivni. 17 Avija i narodot negov stra{no gi porazija; i padnaa od Izrailcite petstotini iljadi odbrani junaci. 18 Taka sinovite izrailski bea ponizeni, a sinovite Judini stanaa silni, za{to se nadevaa na Gospod, Bog na nivnite predci. 19 Avija, pak, go gone{e Jerovoama i mu gi odzede gradovite: Vetil i nemu pot~inetite sela, Je{an so selata negovi i Efron so pot~inetite mu sela. 20 I Jerovoam ve}e ne se sovzede vo dnite na Avija. Gospod go porazi i toj umre. 21 Avija, pak, se zasili; si zede ~etirinaeset èni i rodi dvaeset i dva sina i {esnaeset }erki. 22 Drugite dela na Avija, delata negovi i zborovite negovi se opi{ani vo zapisite na prorokot Ido. Pobo`nosta i vernosta na carot Asa
12
4 Mojs 10,8-9 Sud 2,15 2 Mak 7,19 Mudr 12,13-14 Dela 5,39
13
Is.N. 8,9
15
1 Let 9,1
18
Ps 21,4
23
3 Car 15,8
I po~ina Avija kaj svoite predci i go pogrebaa vo Davidoviot grad. Na negovo mesto se zacari sinot
14
492
14,2 negov Asa. Vo negovite dni zemjata be-
2 Mojs 23,24 34,13 Sud 2,2
3
1 Let 16,11
4
3 Car 15,14 Is 27,9 Ez 6,4
5
1 Let 22,9
6
1 Let 22,9
8
1 Mojs 10,8-9
10
3 Car 8,44 Ps 9,18 60,11-12
12
1 Mojs 10,19 2 Car 22,38 Ps 43,1 Neem 9,24
{e spokojna deset godini. 2 Asa go prave{e ona, {to be{e dobro i ugodno pred o~ite na negoviot Gospod Bog; 3 toj gi otstrani `rtvzenicite na tu|ite bogovi i idolskite svetili{ta, gi skr{i statuite i gi ise~e paganskite stolbovi; 4 im zapoveda na Judejcite da Go baraat Gospod, Bog na nivnite predci, da go ispolnuvaat zakonot Negov i zapovedite; 5 gi otstrani od site gradovi Judinite idolski svetili{ta i statuite na sonceto. I carstvoto negovo be{e spokojno. 6 I bidej}i be{e spokojna zemjata, toj izgradi tvrdina vo Judeja; toj ne vojuva{e vo tie godini, za{to Gospod mu be{e dal spokojstvo. 7 I im re~e Asa na Judejcite: Da gi izgradime ovie gradovi i da gi zagradime so yidi{te i kuli, so porti i klu~evi; zemjata e u{te na{a, za{to nie Go pobaravme Gospoda, na{iot Bog; nie Go pobaravme, i Toj ni dade spokojstvo od site strani. I po~naa da gradat, i uspevaa. 8 Voenata sila na Asa be{e: od Judinoto koleno trista iljadi vooruèni so {titovi i kopja, od Venijaminovoto koleno dveste i osumdeset iljadi junaci, vooruèni so {titovi i strelci so lak. 9 I se krena protiv niv Zerah, Etiopjanin, so eden milion vojska i trista koli, i stigna do Mare{a. 10 Mu izleze Asa vo presret, i se rasporedija za borba vo dolinata Sefata, kaj Mare{a. 11 Povika Asa kon Gospod, negoviot Bog, i re~e: Gospodi, neli e vo Tvoja sila da im pomaga{ na silni i slabi? Toga{ pomogni ni nam, Gospodi, Boè, na{, za{to nie na Tebe se nadevame i vo Tvoe ime izlegovme protiv ova mnoèstvo. Gospodi, Ti si na{ Bog; da ne bide ~ovekot posilen od Tebe. 12 I Gospod gi porazi Etiopjanite pred Asa i pred Juda, i Etiopjanite izbegaa.
Asa, pak, i narodot so nego gi gone{e do Gerar; Etiopjanite padnaa tolku, {to nieden ne ostana ìv, za{to bea porazeni pred Gospod i pred Negovata vojska. I sobraa prili~no golem plen. 14 Gi razru{ija site gradovi okolu Gerar, za{to uàs od Gospod naleta vrz niv; i gi ograbija site gradovi i iznesoa od niv mnogu golem plen. 15 Gi razru{ija i pastirskite kolibi, ograbija mnogu stada od siten dobitok i kamili, i se vratija vo Erusalim.
13
13
1 Mojs 35,5 5 Mojs 2,25
15,1
4 Mojs 11,25-26
2
5 Mojs 31,17 Is 45,19 Er 29,13 Os 3,5 Ps 77,34
3
3 Mojs 10,11 Amos 8,11
Toga{ Duhot Bo`ji sleze vrz Azarija, sin Odedov. 2 Toj izleze da go presretne Asa i site Judejci i Venijaminovci, i im re~e: Poslu{ajte me, Asa i site Judejci i Venijaminovci: Gospod e so vas, koga ste vie so Nego; i ako Go barate, }e Go najdete; ako, pak, Go ostavite, i Toj }e ve ostavi. 3 Dolgo vreme Izrail be{e bez vistinski Bog, bez sve{tenik da pou~uva, i bez zakon; 4 no koga vo pritesnetosta svoja se obrati kon Gospod, Bog Izrailev, Go pobara i Go najde. 5 Vo tie vremiwa nema{e mir ni za onie {to izleguvaa, ni za onie {to vleguvaa; za{to ima{e golema zbrka me|u site ìteli zemni; 6 narod se bie{e so narod, i grad so grad, zatoa {to gi potrese Bog so sekakvi nevoli. 7 No vie drète se cvrsto, i racete va{i da ne oslabuvaat, za{to }e ima nagrada za delata va{i. 8 Koga gi ~u Asa tie zborovi i proro{tvata na Azarija, sin na prorokot Oded, toj se ohrabri i gi otstrani neznaboè~kite gnasotii od celata zemja judejska i Venijaminova, i od gradovite na Efremovata Gora, {to gi be{e prezel, go obnovi i `rtvenikot Gospodov, {to be{e pred Gospodoviot trem. 9 Toga{ gi sobra site Judejci i Venijaminovci i preseleni od Efrem, Manasija i Simeon, koi ìveeja so niv; za{to mnogu Izrailci preminaa kon ne-
15
Asa sproveduva reformi
4
5 Mojs 4,29-30 Sud 3,9.15 6,7-8 10,10-16 Os 3,4-5
5
Sud 5,6 19,20
6
Is 19,2 Mt 24,7 Lk 21,10
7
Is.N. 1,7.9 Er 31,16 Ps 17,19
8
3 Car 8,64
493
12 go, otkako vidoa deka Gospod, negoviot 13
5 Mojs 13,8-15
1 Let 16,11
15
5 Mojs 4,29 1 Let 22,9
16
2 Mojs 34,13 2 Car 15,23 3 Car 2,19
16,1
Er 41,9
Bog, e so nego. 10 I se sobraa vo Erusalim vo tretiot mesec na petnaesettata godina od caruvaweto na Asa. 11 Vo toj den Mu prinesoa `rtva na Gospod od plenot, {to go donesoa: od krupniot dobitok sedumstotini i od sitniot sedumdeset iljadi. 12 Dadoa zavet deka }e Go baraat Gospod, Bog na svoite predci, od s# srce i od seta du{a; 13 a sekoj, {to nema da Go pobara Gospod, Bog Izrailev, da umre bil toj mal ili golem, ma` ili èna. 14 I se zakolnaa vo Gospod gromoglasno so vosklici i pri zvukot na trubite i rogovite. 15 I site Judejci se raduva na taa zakletva, za{to se kolnea od s# srce i so seta volja. Go baraa Gospoda, i Go najdoa. Toga{ Gospod im dade spokoj od site strani. 16 A majka si Maaha carot ja li{i od po~esta da bide carica majka, zatoa {to $ napravila gnasen idol na A{era. Asa go sru{i idolot nejzin, go ise~e na par~iwa i go izgori vo Kedronskiot dol. 17 Iako idolskite svetili{ta ne bea otstraneti vo Izrail, no srceto na Asa be{e napolno predadeno na Gospod vo site dni negovi. 18 Toj go vnese posvetenoto od tatkoto svoj vo Bo`jiot dom; srebroto, zlatoto i sadovite. 19 I nema{e vojna do trieset i pettata godina od caruvaweto na Asa. Grevovniot sojuz na Asa so Venadad Vo trieset i {estata godina od caruvaweto na Asa, izrailskiot car Ba{a se krena protiv Judeja i po~na da ja utvrduva Rama, za da ne mu dozvoli nikomu nitu da izleguva od judejskiot car Asa, nitu da doa|a kaj nego. 2 Toga{ Asa iznese srebro i zlato od riznicite na domot Gospodov i na carskiot dom i gi isprati do aramejskiot (3 Car 15:17-22)
car Venadad, koj ìvee{e vo Damask, velej}i: 3 Neka ima sojuz me|u mene i tebe, kako {to be{e me|u tatko mi i tatkoto tvoj; ti ispra}am srebro i zlato: odi i raskini go sojuzot svoj so izrailskiot car Ba{a, za da se povle~e od mene. 4 Venadad go poslu{a Asa i isprati svoi vojvodi, {to gi ima{e kaj sebesi, protiv izrailskite gradovi, i tie go opusto{ija Ijon, Dan i Avel-Maim i site ìtnici vo Neftalimovite gradovi. 5 Koga ~u za toa Ba{a, prestana da ja utvrduva Rama i ja prekina rabotata svoja. 6 A carot Asa gi sobra site Judejci, i tie gi iznesoa od Rama kamewata i drvata, {to gi upotrebuva{e Ba{a za gradewe, i gi izgradi so niv Geva i Micpa. Prorokot Ananij Vo toa vreme dojde jasnovidecot Ananij kaj judejskiot car Asa i mu re~e: Bidej}i ti se potpre na aramejskiot car, a ne se potpre na Gospod, tvojot Bog, zatoa se spasi od racete tvoi vojskata na aramejskiot car. 8 Etiopjanite i Libijcite ne bea li so pogolema sila i so mnogu pove}e koli i kowanici? No bidej}i ti se potpre na Gospod, i Toj gi predade vo rakata tvoja, 9 za{to o~ite Gospodovi ja gledaat celata zemja, za da im pomagaat na onie, ~ie srce napolno Mu e predadeno Nemu. Ti sega postapi nerazumno; zatoa otsega }e ima{ vojni. 10 Toga{ Asa se naluti na jasnovidecot i go zatvori vo temnica, bidej}i be{e razjaren protiv nego poradi toa. Vo toa vreme Asa ugnetuva{e i nekoi od narodot.
7
7
3 Car 16,1
8-10
14,8-12
9
3 Car 15,6 Er 16,17 Zah 3,9 Ps 32,13-15 Jov 24,23
10
3 Car 22,27
12
Er 17,5-6
16
Kraj na vladeeweto na Asa (3 Car 15:23-24)

11 Vpro~em, delata na Asa, prvi i posledni, se opi{ani vo knigata na carevite judejski i izrailski. 12 Na trieset i devettata godina od caruvaweto svoe Asa se razbole vo no-
494
14 zete, i bolesta negova se pro{iri do
1 Mojs 50,5
17,1-19
3 Car 22,41-45
1
3 Car 2,12 15,24
5
1 Car 10,27
6
2 Mojs 34,13 3 Car 8,61 15,14
gornite delovi na teloto; no toj ni vo bolesta svoja ne Go pobara Gospoda, tuku lekari. 13 I po~ina Asa kaj svoite predci i umre vo ~etirieset i prvata godina od caruvaweto svoe. 14 I go pogrebaa vo grobnicata, koja sam si ja be{e izgradil vo Davidoviot grad; go poloìja na odarot, prepoln so blagoprijatni mirisi i so razni ve{ta~ki masti; i gi izgorea vo golem ogan vo negova ~est.
Veli~ieto na Josafat
10
10
1 Mojs 35,5
Na negovo mesto se zacari sinot negov Josafat, koj pokaà sila 7 3 Mojs protiv Izrailcite. 10,11 2 Toj rasporedi vojski po site utvr5 Mojs 6, 4-9 deni gradovi na Judeja i postavi straMal 2,7 ì po zemjata judejska i po gradovite 8 Efremovi, {to gi be{e zavladeal tatOs 4,6 ko mu Asa. Neem 8,7-8 3 I Gospod be{e so Josafat, za{to 9 ode{e po pravite pati{ta na tatkoto 5 Mojs 28,61 svoj David i ne gi bara{e Vaalovcite, 4 tuku Go bara{e Boga na tatkoto svoj Ezd 7,25 i postapuva{e po Negovite zapovedi, a ne po delata na Izrailcite. 5 I Gospod go zacvrsti carstvoto vo racete negovi; site Judejci mu nosea podaroci na Josafat; toj se zdobi so golemo bogatstvo i slava. 6 Srceto negovo se hrabre{e na Gospodovite pati{ta; pritoa toj gi otstrani obro~i{tata i paganskite svetili{ta vo Judeja. 7 A na tretata godina od caruvaweto gi isprati na~alnicite svoi Benhail, Avdija, Zaharija, Natanail, i Mihej da go pou~uvaat narodot po Judinite gradovi, 8 i so niv levitite: [emaja, Netanija, Zevadija, Asail, [emiramot, Jonatan, Adonija, Tovijahu i Tov-Adonija, a so niv u{te i sve{tenicite Eli{ama i Joram. 9 Tie gi podu~uvaa Judejcite, nosej}i ja so sebe Knigata na Zakonot Gospodov; gi obikoluvaa site judejski gradovi i go u~ea narodot.
17
Josafatovoto caruvawe
I gi obzede strav Gospodov site 5 Mojs 2,25 zemni carstva okolu Judeja, i ne vojuvaa 17 so Josafat. 4 Mojs 1,36 11 A od Filistejcite mu nosea na Josafat darovi i srebro za danok; isto taka i Arapite mu donesuvaa siten dobitok: sedum iljadi i sedumstotini ovni i sedum iljadi i sedumstotini jarci. 12 Se izdiga{e Josafat s# pove}e, i izgradi vo Judeja domovi, gradovi i tvrdini. 13 Toj ima{e golemo bogatstvo vo judejskite gradovi, a vo Erusalim hrabri borci. 14 Eve go nivniot spisok spored domovite na nivnite predci: od Juda iljadana~alnici: Adna voda~, koj ima{e trista iljadi hrabri vojnici; 15 po nego Joanan na~alnik, koj ima{e dveste i osumdeset iljadi; 16 po nego Amasija, Zihrijev sin, koj Mu se be{e posvetil na Gospod; toj ima{e dveste iljadi silni vojnici. 17 Od Venijamin: hrabriot vojnik Elijada, koj ima{e dveste iljadi vooruèni so lak i {tit; 18 po nego Jozavad, koj ima{e sto i osumdeset iljadi vooruèni vojnici. 19 Ete, tie mu sluèa na carot, pokraj onie, {to gi be{e rasporedil carot vo utvrdenite gradovi po cela Judeja. Mihej prorokuva propast Josafat ima{e golemo bogatstvo i slava, pa se srodi so Ahav. 2 Po nekolku godini otide kaj Ahav vo Samarija; i zakla Ahav mnogu dobitok, siten i krupen, za nego i za lu|eto so nego i go ubeduva{e da se krenat protiv Ramot Galaadski. 3 I mu re~e Ahav, carot izrailski, na Josafat, carot judejski: ]e dojde{ li so mene protiv Ramot Galaadski? Toj mu odgovori: Kako {to }e odi{ ti, taka i jas, kako tvojot narod, taka i mojot narod; }e dojdam so tebe vo vojna! 4 U{te mu re~e Josafat na carot izrailski: Pra{aj u{te denes {to }e re~e Gospod. (3 Car 22:1-28)
18
495
18,13
4 Mojs 22,18.20.35
Izrailskiot car sobra ~etiristotini du{i proroci i im re~e: Da odime li vo vojna protiv Ramot Galaad16 ski, ili da se otkaème? Tie odgovo4 Mojs 27,17 rija: Odi, i Gospod }e go predade vo rakata na carot. 6 Josafat pra{a: Nema li tuka u{te nekoj prorok Gospodov, da go pra{ame i nego? 7 Mu odgovori carot izrailski na Josafat: Ima u{te eden ~ovek, preku kogo moème da Go pra{ame Gospoda, no jas nego ne go sakam, za{to toj ne prorokuva dobro za mene, tuku sekoga{ prorokuva lo{o; toj e Mihej, sin na Jimla. Josafat mu re~e: Ne zboruvaj taka, care! 8 Carot izrailski povika eden dvorjanin i mu re~e: Odi pobrzo da go povika{ Mihej, sinot na Jimla! 9 A carot izrailski Ahav i Josafat, carot judejski, sedea sekoj na prestolot svoj, oble~eni vo carska obleka, sedea na plo{tadot pred Samariskite porti, i site prorokuvaa pred niv. 10 Sedekija, sinot ]enaanov, si be{e napravil èlezni rogovi i re~e: Vaka veli Gospod: ,So niv }e gi bode{ Aramejcite, dodeka ne gi istrebi{. 11 I site proroci go prorokuvaa istoto, velej}i: Odi protiv Ramot Galaadski, }e ima{ uspeh, i Gospod }e go predade vo rakata na carot. 12 Isprateniot, {to otide da go povika Mihej, mu re~e: Ene, prorocite ednoglasno mu pretskaùvaat dobro na carot; i tvojot zbor neka bide takov, kako na sekogo od niv: izre~i i ti dobro. 13 Mihej odgovori i re~e: Se kolnam vo ìviot Gospod! Ona {to }e mi kaè Gospod, toa }e go izre~am. 14 Koga dojde kaj carot, a carot mu re~e: Mihej, da odime li vo vojna protiv Ramot Galaadski, ili da se vozdrìme? Toj odgovori: Odete, }e imate uspeh; tie }e bidat predadeni vo racete va{i. 15 Carot mu re~e: Kolku pati }e te zakolnuvam da ne mi govori{ ni{to, osven vistinata vo imeto Gospodovo? 16 Toga{ Mihej re~e: Gi vidov site sinovi na Izrail, rasprsnati po gori5
te kako ovci bez pastir i Gospod re~e: tie nemaat voda~, sekoj neka se vrati so mir vo domot svoj! 17 Carot izrailski mu re~e na Josafat: Neli ti rekov deka toj ne mi prorokuva dobro, tuku samo lo{o? 18 Mihej pak re~e: Toga{ ~ujte go zborot Gospodov: Go vidov Gospoda, sednat na Svojot prestol, a seta vojska nebeska stoe{e desno i levo od Nego. 19 I re~e Gospod: Koj }e go izmami Ahav, izrailskiot car, da odi i da zagine vo Ramot Galaadski? I eden vele{e vaka, drug vele{e inaku. 20 Istapi eden duh, zastana pred liceto na Gospod i re~e: Jas }e go izmamam. A Gospod pra{a: so {to? 21 Toj odgovori: ]e izlezam i }e stanam duh na lagata vo ustata na site proroci negovi. I re~e Toj: Ti }e go podmami{ i }e uspee{; odi i napravi taka. 22 I sega, ete, Gospod dopu{ti da vleze duhot na lagata vo ustata na tie tvoi proroci, no Gospod re~e ne e dobro za tebe. 23 Toga{ pristapi Sedekija, sin na ]enaana, pa go plesna Miheja i re~e: Po koj pat zamina od mene Duhot Gospodov, za da govori vo tebe? 24 A Mihej re~e: Ete, }e go vidi{ toa vo onoj den, koga }e bega{ od soba vo soba, za da se sokrie{. 25 Toga{ izrailskiot car re~e: Zemete go Mihej i odvedete go kaj gradona~alnikot Amon i kaj knezot Joas, careviot sin, 26 i re~ete, vaka veli carot: zatvorete go ovoj vo temnica i hranete go skudno so leb i voda, dodeka da se vratam so mir. 27 A Mihej re~e: Ako se vrati{ so mir, toga{ ne govorel Gospod preku mene. I pak re~e: ûjte go ova site lu|e! Smrtta na Ahav (3 Car 22:29-35) I trgnaa carot izrailski i Josafat, carot judejski, kon Ramot Galaadski.
28
18
Dan 7,9
21
Zah 3,1 Jov 1,6 8,44 1 Let 21,1
22
Ez 14,6 Jov 12,16
23
Dela 23,2
26
Evr 11,36
496
29
1 Car 28,8
19,1
3 Car 16,1 Ps 7,10 139,21-22
3
3 Car 14,13
5-11
2 Mojs 18,13-26 Ezd 7,25
5
1 Mojs 47,6 2 Mojs 18,26
I carot izrailski mu re~e na Josafat: Jas }e se preoble~am i }e vlezam vo borba, a ti oble~i gi carskite ode`di. I se preoble~e carot izrailski, i vlegoa vo bitka. 30 Toga{ carot siriski od svojata kola im zapoveda na vojvodite: Ne udirajte ni na mal ni na golem, tuku samo na carot izrailski! 31 A koga zapovednicite na kolite go vidoa Josafat, si pomislija: toa e carot izrailski, i go opkolija, za da se udrat so nego. No Josafat izvika, i Gospod mu pomogna, i Bog gi odvrati od nego. 32 [tom zapovednicite na kolite vidoa deka toa ne be{e carot izrailski, otstapija od nego. 33 Vo toa vreme eden ~ovek go zategna slu~ajno lakot svoj i go rani izrailskiot car niz spojkata me|u pojasot i oklopot negov. I toj mu kaà na ~ovekot: Vrati se nazad i izvedi me od bitkata, za{to sum ranet. 34 No borbata vo toj den se zasili; i izrailskiot car sede{e na kolata sproti Aramejcite do ve~erta i umre po zajdisonce.
29
Prorokot go ukoruva Josafat Koga Josafat, carot judejski, se vra}a{e so mir vo domot svoj vo Erusalim, 2 izleze da go presretne jasnovidecot Juj, sin Ananiev, i mu re~e na carot Josafat: Treba{e li da mu pomaga{ na bezbo`nikot i da gi saka{ onie, {to Go mrazat Gospoda? Zatoa gnevot Gospodov padna vrz tebe. 3 No dobro se najde vo tebe, za{to ti gi istrebi idolite vo zemjata judejska i go raspoloì srceto svoe za da Go pobara{ Boga.
19
pa im re~e na sudiite: Vnimavajte {to pravite; vie vr{ite ne sud ~ove~ki, tuku sud Gospodov; vo sudskata rabota Bog e so vas. 7 Zatoa stravot Gospodov neka bide nad vas: rabotete vnimatelno, za{to kaj Gospod, na{iot Bog, nema nepravda, ni pristrasnost, nitu potkupuvawe. 8 Josafat i vo Erusalim postavi nekoi leviti i sve{tenici i stare{ini na domovite vo Izrail za sud Gospodov i za tu`bi. I se vratija vo Erusalim. 9 Toga{ im zapoveda, velej}i: Taka rabotete so strav Gospodov, so vernost i so ~isto srce: 10 vo sekoja raspravija, kakva {to }e dojde kaj vas od bra}ata va{i, {to ìveat po gradovite svoi, bilo za krvnina, ili za zakon, zapoved, uredba i obredi, objasnuvajte im da ne gre{at pred Gospod, ta da ne dojde gnevot Negov vrz vas i vrz bra}ata va{i: taka rabotete, i nema da zgre{ite. 11 I ete, prvosve{tenikot Amarija e nad vas za sekoja Gospodova rabota, a Zevadija, sinot I{maelov, na~alnik na Judiniot dom za sekoja carska rabota, a i levitite }e vi sluàt kako pisari. Bidete crvsti i rabotete, i Gospod }e bide so dobriot.
6
6
3 Mojs 19,15 5 Mojs 18,20
7
1 Mojs 18,25 5 Mojs 10,17 Jov 8,3 13,10
8
Ez 44,24 1 Let 23,4
10
5 Mojs 17,8-9
11
1 Let 28,20
20,1
Ps 82,5 1 Let 4,41
2
1 Mojs 14,7
3
1 Car 7,6 Is 58,6 Er 36,9 Est 4,16 Dan 9,3 Ezd 8,23 Neem 1,4
4
Er 36,6
Reformite na Josafat Josafat ìvee{e vo Erusalim. I pak po~na da go obikoluva narodot svoj od Virsavija do Efremovata Gora, i gi povrati kon Gospod, Bog na nivnite predci. 5 I postavi sudii vo zemjata po site utvrdeni gradovi na Judeja, vo sekoj grad,
4
Pobeda na Josafat nad 6 Moavcite i Amoncite 5 Mojs 4,39 14,27 Potoa Moavcite i Amoncite, a Is Er 32,27 1 Let so niv i nekoi od zemjata Moav29,11-12 ska, pojdoa vo vojna protiv Josafat. Mt 6,9 2 Dojdoa i mu javija na Josafat, velej}i: Protiv tebe doa|a golemo mnoèvtvo narod od preku more, od Aram, i ve}e se vo Hacecon-Tamara, odnosno vo En-Gedi. 3 Josafat se upla{i i go svrte liceto svoe i Go pobara Gospoda i objavi post vo cela Judeja. 4 Se sobraa Judejci da molat za pomo{ od Gospod; dojdoa da Go molat Gospoda od site Judini gradovi. 5 I zastana Josafat vo sobranieto na Judejcite i na erusalimcite vo Domot Gospodov, pred noviot trem, 6 i re~e: Gospodi, Boè na predcite na{i! Ne si li Ti Bog na neboto? Ti
20
497
7 vladee{ nad site carstva na narodite;
1 Mojs 12,7 Is 41,8
10
4 Mojs 20,14-21 5 Mojs 2, 4-6
12
Sud 11,27 Is 30,15 Ps 24,15
14
1 Let 9,15
15
1 Car 17,47 Ps 90,8
16
1 Car 17,47
17
2 Mojs 14,13
i vo Tvojata raka e silata i cvrstinata, i nikoj ne moè da zastane protiv Tebe! 7 Neli Ti, Boè na{, gi istera ìtelite na ovaa zemja, pred liceto na Tvojot narod Izrail i mu ja dade zasekoga{ na potomstvoto na Avraama, Tvojot prijatel? 8 Tie se naselija vo nea i Ti izgradija vo nea svetili{te za Tvoeto ime, velej}i: 9 ako dojde vrz nas nevola: me~ poguben, ili pomor, ili glad, }e zastaneme pred ovoj dom i pred Tvoeto lice, za{to imeto Tvoe e vo toj dom; i vo makite svoi }e povikame kon Tebe, i ti }e n# ~ue{ i }e n# izbavi{. 10 A gledaj, Amoncite i Moavcite i ìtelite na gorata Seir, ~ii zemji ne dozvoli da gi napadnat Izrailcite, koga doa|aa od egipetskata zemja, pa zatoa tie gi odminaa i ne gi sotrea, 11 tie pak sega ni vozvra}aat so lo{o, doa|aj}i da n# isteraat od Tvojot posed, {to si ni go dal da go nasledime. 12 Boè na{! Sudi im Ti. Za{to nie nemame sila protiv toa golemo mnoèstvo, {to n# napadnalo i ne znaeme, {to da pravime; no o~ite ni se kon Tebe. 13 Site Judejci stoeja pred liceto Gospodovo, i nivnite mali deca, ènite nivni i sinovite nivni. 14 Toga{ Duhot Gospodov sleze srede sobranieto vrz Jahaziel, sinot na Zaharija, sin Benaev, sin Jeielov, sin Mataniev, levit od Asafovite sinovi. 15 I re~e: ûjte site Judejci i ìteli erusalimski, i ti, care Josafate! Vaka vi veli Gospod va{: Ne pla{ete se i ne stravuvajte od toa golemo mnoèstvo, za{to vojnata ne e va{a, tuku Bo`ja. 16 Izlezete utre protiv niv: ete, tie }e se iska~uvaat po ridot Cic, vie }e gi najdete na krajot na dolinata, sprema pustinata Jeruel. 17 Ovoj pat nema vie da se borite: zastanete, stojte i gledajte go spasenieto od Gospod, {to vi se ispra}a. Judo i Erusalime, ne pla{ete se i ne stravu-
vajte! Izlezete utre protiv niv, i Gospod }e bide so vas! 18 Josafat se pokloni so liceto do zemja, i site Judejci i ìteli erusalimski padnaa pred Gospod, za da Mu se poklonat. 19 A levitite od sinovite Kaatovi i od sinovite Koreevi po~naa da Go slavat Gospod, Bog Izrailev, so mnogu visok glas. 20 Utredenta stanaa rano i trgnaa kon Tekojskata pustina, i koga trgnaa, zastana Josafat i re~e: ûjte me, Judejci i ìteli erusalimski! Veruvajte Mu na Gospod, va{iot Bog, i bidete cvrsti; veruvajte im na prorocite Negovi i }e imate uspeh. 21 Potoa se posovetuva so narodot i postavi peja~i pred Gospod, tie so sve~eni obleki, odej}i pred vojskata, }e ja slavat svetosta i }e velat: Falete Go Gospoda, za{to milosta Negova e zasekoga{! 22 I koga po~naa da voskliknuvaat i da Mu peat slavopoi, Gospod predizvika nesoglasnost me|u Amoncite, Moavcite i ìtelite na gorata Seir, {to ja bea napadnale Judeja, i tie bea razbieni: 23 za{to Amoncite i Moavcite se krenaa protiv ìtelite na gorata Seir, i gi bieja i gi istrebuvaa, a koga zavr{ija so ìtelite na Seir, po~naa da se istrebuvaat edni so drugi. 24 I koga Judejcite dojdoa na ridot kaj pustinata i go vidoa ona mnoèstvo, a tamu trupovi, ispruèni po zemjata, i nikoj ne se be{e spasil. 25 Dojde Josafat i narodot negov da sobiraat plen, najdoa kaj niv prili~no mnogu i bogatstvo, i obleka i skapoceni raboti, i sobraa tolku, {to ne moèa da nosat. Tri dni sobiraa plen tolku mnogu golem be{e toj! 26 A na ~etvrtiot den se sobraa vo Dolinata na blagoslovot, bidej}i tamu Go blagoslovija Gospoda. Zatoa toa mesto se vika Emek Beraha Dolina na blagoslovot i do denes. 27 Toga{ site Judejci i erusalimcite, na ~elo so Josafat, trgnaa da se vratat
18
1 Mojs 24,26
20
1 Mojs 39,3 Is 7,9
21
Ps 135,1
23
1 Mojs 19,38 Sud 7,22 1 Car 14,20 Ez 38,21
498
29 vo Erusalim radosno, za{to Gospod im
1 Mojs 35,5
dade pobeda nad neprijatelite nivni. 28 I dojdoa vo Erusalim so harfi, li30 1 Let 22,9 ri i trubi pred domot Gospodov. 29 I strav Bo`ji navleze kaj site 34 3 Car 16,1 carstva zemni, koga slu{naa deka Sam Gospod vojuval protiv neprijatelite na Izrail. 21,1 30 I carstvoto Josafatovo se uspokoi; 1 Let 3,11 Gospod mu dade mir od site strani. Kraj na vladeeweto na Josafat (3 Car 22:41-50) 31 Taka caruva{e Josafat nad Judeja. Koga stana car, be{e na trieset i pet godini, i caruva{e vo Erusalim dvaeset i pet godini. Majka mu se vika{e Azuva, }erka na [ilhi. 32 Toj ode{e po patot na svojot tatko Asa i ne se otstrani od nego, vr{ej}i go ona {to e ugodno pred o~ite na Gospod. 33 Samo idolskite svetili{ta u{te ne bea razru{eni, narodot s# u{te ne go be{e svrtel srceto svoe kon Boga na svoite predci. 34 Drugite dela Josafatovi, prvi i posledni, opi{ani se vo zapisite na Juj, sinot Ananiev, koi se vneseni vo knigata na izrailskite carevi. 35 No potoa Josafat, carot judejski, se zdruì so Ohozija, car izrailski, koj postapuva{e bezzakono; 36 se povrza so nego, za da gradat korabi, {to }e gi ispra}aat vo Tarsis; a izgradija i korabi vo Ecjon-Gever. 37 Toga{ Eliezer, sinot na Dodavah od Mare{a, prorokuva za Josafat i re~e: Bidej}i si se zdruìl so Ohozija, Gospod }e go razru{i tvoeto delo. I korabite se razbija i ne moèa da otplovat za Tarsis. Bezbo`nosta na judejskiot car Joram ( 4 Car 8:17-24) I po~ina Josafat kaj svoite predci i be{e pogreban so svoite predci vo Davidoviot grad. Na negovo mesto se zacari sinot negov Joram. 2 Negovite bra}a, sinovi Josafatovi bea: Azarija, Jehiil, Zaharija, Azarija,
21
Mihail i Safatija; site tie bea sinovi na izrailskiot car Josafat. 3 Nivniot tatko im dade golemi podaroci vo srebro, zlato i skapocenosti, zaedno so utvrdenite gradovi vo Judeja, a carstvoto mu go predade na Joram, bidej}i toj be{e prvoroden. 4 Joram stapi na tatkoviot prestol, se utvrdi i gi ubi so me~ site svoi bra}a, a isto taka i nekoi izrailski na~alnici; 5 Joram be{e na trieset i dve godini, koga stana car, i caruva{e vo Erusalim osum godini; 6 toj ode{e po patot na izrailskite carevi, kako {to postapuva{e domot Ahavov, za{to Ahavovata }erka mu be{e èna, i go prave{e, ona {to be{e neugodno pred o~ite Gospodovi. 7 No Gospod, pak, ne saka{e da go pogubi domot Davidov poradi zavetot, {to go be{e vospostavil so David, i poradi toa {to be{e vetil da mu dade svetilnik nemu i na sinovite negovi za site vremiwa. 8 Vo negovite dni Edomcite se odmetnaa od vlasta Judina i si postavija car. 9 Zatoa Joram trgna so svoite vojvodi, i so site koli svoi; i stanuvaj}i no}e, go porazi Edom, kogo go bea opkolile, i na~alnicite na kolite. 10 Taka Edomcite im stanaa postojani protivnici na Judejcite, do denes. Vo isto vreme se odmetna i Livna od vlasta negova, za{to go be{e ostavil Gospod Bog na svoite predci. 11 Isto taka i idolski svetili{ta napravi po gorite judejski, gi vovede vo bludstvo erusalimskite ìteli i ja zavede Judeja. 12 I mu dojde pismo od prorokot Ilija, vo koe se vele{e: Vaka govori Gospod, Bog na tvojot tatko David: zatoa {to ne trgna po pati{tata na tatko si Josafat i po pati{tata na Asa, carot judejski, 13 tuku pojde po patot na izrailskite carevi i gi vovede vo bludstvo Judeja i erusalimskite ìteli, kako {to go voveduva{e vo bludstvo domot Ahavov, pa u{te i bra}ata svoi, domot na tatko si, koi bea podobri od tebe, ti gi ubi.
3
Sud 9,5 3 Car 2,12
7
2 Car 7,13.15 21,17
10
4 Mojs 33,20
12
4 Car 1, 16-17
13
3 Car 2,32 16,29-33
499
Zatoa, eve, Gospod }e go porazi so golem poraz tvojot narod i sinovite tvoi, i ènite tvoi, i celiot imot 17 tvoj, 4 Car 15 a, pak, tebe, so luta bolest, so bo12,17 lest na crevata, taka {to crevata }e ti izleguvaat od utrobata od den na den. 16 I go podigna Gospod protiv Joram duhot na Filistejcite i Arapite, sosedi na Etiopjanite; 17 i tie se krenaa protiv Judeja, navlegoa vo nea i go ograbija siot imot, {to be{e vo domot na carot, a isto taka i sinovite negovi, i ènite negovi, ta ne mu ostana drug sin, osven Ohozija, najmaliot od sinovite negovi. 18 Po seto toa Gospod go udri so neizle~iva crevna bolest. 19 Taka ode{e od den na den, a kon krajot na vtorata godina mu izlegoa crevata od bolesta negova i toj umre vo stra{ni maki; i narodot ne zapali za nego blagoprijatni mirisi kako {to prave{e za predcite negovi; 20 toj be{e na trieset i dve godini, koga stana car, caruva{e vo Erusalim osum godini, i po~ina neoplakan; go pogrebaa vo Davidoviot grad, no ne vo carskite grobnici.
14
15
2 Mak 9,5 Dela 1,18
sin Ahavov, vo vojna protiv Azail siriskiot car, vo Ramot Galaadski. I Aramejcite go ranija Joram; 6 toj se vrati vo Izrail da se lekuva od ranite, {to mu gi nanesoa vo Rama, koga vojuva{e so Azail, siriskiot car. I Ohozija, sinot Joramov, car judejski, dojde da go poseti Jorama, sinot Ahavov, vo Izrail, bidej}i toj be{e bolen. 7 Toa be{e od Boga za propast na Ohozija, zatoa {to toj dojde kaj Joram; za{to, otkako dojde, izleze so Joram protiv Juj, sinot Nim{iev, kogo Gospod go be{e pomazal za istrebuvawe na domot Ahavov. 8 Koga Juj izvr{uva{e sud nad domot Ahavov, gi najde na~alnicite judejski i sinovite na Ahazievite bra}a, koi mu sluèa na Ohozija, i gi ubi. 9 Toga{ zapoveda da go baraat Ohozija; go fatija, koga se krie{e vo Samarija; go dovedoa kaj Juj, go ubija i go pogrebaa, za{to velea: toj e sin na Josafat, koj Go bara{e Gospoda so seto srce svoe! I ne ostana vo domot Ahaziev nikoj, koj bi moèl da caruva. Zlobnata carica Gotolija (4 Car 11:1-3) A Gotolija, Ahazievata majka, otkako vide deka sin $ umrel, stana i go pogubi siot carski rod na Judiniot dom. 11 No carskata }erka Josafat go zede Ahazieviot sin Joas, go grabna me|u carskite sinovi, koga gi ubivaa, i go skri so doilkata vo spalnata soba. Na toj na~in Josafat, }erkata na carot Joram, èna na sve{tenikot Jehojada, sestra na Ohozija, go sokri Joas od Gotolija, i taa ne go ubi. 12 I go krieja kaj niv vo domot Bo`ji {est godini; a nad zemjata caruva{e Gotolija.
10
22,6
3 Car 19,15 4 Car 8, 13-15
7
4 Car 9, 1-10
8
4 Car 10,13
9
Sud 9,5
Vladeeweto na Ohozija @itelite erusalimski mesto nego za car go postavija Ohozija, najmaliot negov sin, bidej}i site postari bea ubieni od razbojnici, {to se bea pribliìle do logorot so Arapite, i taka stana car Ohozija, sinot na judejskiot car Joram. 2 Ohozija be{e na dvaeset i dve godini, koga stana car, i caruva{e vo Erusalim edna godina; majka mu se vika{e Gotolija, }erka na Amvrij. 3 I toj isto taka ode{e po pati{tata na Ahavoviot dom, za{to majka mu be{e negova sovetni~ka vo nezakonskite dela. 4 Toj go prave{e ona {to be{e neugodno pred o~ite na Gospod, kako domot Ahavov, za{to po smrtta na tatko mu toj dom mu be{e sovetnik, za negova propast. 5 I, sledej}i go nivniot sovet, Ohozija otide so izrailskiot car Joram,
22
Bunt protiv Gotolija No vo sedmata godina Jehojada se ohrabri i gi zede vo sojuz so sebesi stona~alnicite, Azarija, sinot Jerohamov, Ismail, sinot Jehohananov,
23
(4 Car 11:4-16)
500
23,3 Azarija, sinot Ovidov, Maasejahu, si-
2 Car 7,12 3 Car 2,4
not Adaev, i Eli{afat, sin Zihrijev. 2 Tie ja obikolija zemjata Judina, gi 6 sobraa levitite od site strani na JuZah 3,7 deja i izrailskite stare{ini na tat8 kovskite domovi i dojdoa vo Erusalim. 1 Let 24,1 3 I celoto sobranie sklu~i sojuz so 11 carot vo domot Bo`ji. I Jehojada im 5 Mojs re~e: Eve, carskiot sin treba da bide 17,18 car, kako {to re~e Gospod za sinovite Davidovi. 4 Eve, {to }e napravite: ednata tretina od vas, sve{tenicite i levitite, {to doa|aa vo sabota, neka bidat vratari kaj pragovite, 5 vtorata tretina kaj carskiot dom, tretata tretina kaj portite na Jesod, a siot narod neka bide vo tremovite na domot Gospodov. 6 I nikoj da ne vleguva vo domot Gospodov, osven sve{tenicite i onie od levitite, {to sluàt. Tie moàt da vlezat, za{to se osveteni; a siot narod neka se pridrùva kon naredbite Gospodovi. 7 I levitite neka go opkolat carot od site strani, sekoj so oru`je v raka, i koj }e vleze vo domot Gospodov, da bide ubien. I bidete so carot, kade i da vleze ili izleze. 8 Levitite i site Judejci napravija taka kako {to zapoveda sve{tenikot Jehojada; i sekoj si gi zede svoite lu|e, {to doa|aa vo sabota, zaedno so onie, {to si zaminuvaa vo sabota, za{to sve{tenikot Jehojada ne gi raspu{ti smenite. 9 Sve{tenikot Jehojada im gi razdade na stotnicite kopjata i malite i golemite car Davidovi {titovi, {to bea vo Bo`jiot dom; 10 i go postavi siot narod, sekoj so oru`je svoe vo racete, od desnata strana na hramot kaj `rtvenikot i kaj domot okolu carot. 11 Toga{ go izvedoa carskiot sin, mu stavija kruna i go proglasija za car; go pomaza Jehojada i sinovite negovi i izvika: Da ìvee carot! 12 Koga go ~u Gotolija glasot na razdvièniot narod, koj go fale{e carot, izleze kaj narodot vo domot Gospodov
i vide: ete carot stoi na svoeto vozvi{eno mesto kaj vlezot, a kaj carot na~alnici i trubi, i siot narod na taa zemja se veseli, trubat so trubi i so svirki, peja~i ve{ti vo slavoslovewe. Toga{ Gotolija ja raskina svojata obleka i po~na da vika: Predavstvo! Predavstvo! 14 Toga{ sve{tenikot Jehojada gi povika stona~alnicite koi na~alstvuvaa nad vojskata, i im re~e: Izvedete ja nadvor od hramot, i koj }e trgne po nea da bide ubien so me~. Za{to sve{tenikot re~e: ne ja ubivajte vo domot Gospodov. 15 I $ napravija pat; a koga taa dojde do vlezot na Kowskata Vrata na carskiot dom, ja ubija tamu.
13
13
3 Car 1,41 7,15
15
Er 31,40
17
5 Mojs 13,5-8
18
1 Let 23,6.28-32
19
1 Let 9,22
20
4 Car 15,35
Reformite na Jehojada (4 Car 11:17-20) Jehojada vospostavi zavet so celiot narod i so carot, za da bidat narod Gospodov. 17 I celiot narod otide vo hramot na Vaal, ta go razru{i, i `rtvenicite negovi i idolite negovi gi razru{ija, a Matan, Vaaloviot sve{tenik, go ubija pred `rtvenicite. 18 I Jehojada gi postavi slu`bite na Gospodoviot dom vo racete na levitskite sve{tenici i gi obnovi dnevnite sve{teni~ki i levitski smeni, kako {to gi be{e rasporedil David vo domot Gospodov, da Mu prinesuvaat sepalenica na Gospod, kako {to e napi{ano vo zakonot Mojseev, so radost i peewe, spored Davidovata uredba. 19 I postavi vratari kaj vratata na domot Gospodov, za da ne vleguva nikoj ne~ist od {to i da bilo. 20 I gi zede stona~alnicite i velmoìte, na~alnicite narodni i celiot narod na zemjata i site go pridruùvaa carot od domot Gospodov; tie minaa niz gornata vrata vo carskiot dom i go stavija carot da sedne na carskiot prestol. 21 I se vesele{e celiot narod na taa zemja i gradot se uspokoi, otkako Gotolija ja ubija so me~.
16
501
Verniot car Joas go obnovuva hramot (4 Car 12:1-16) 5 2 Mojs Joas be{e na sedum godini, koga 30,16 stana car i caruva{e vo EruNeem 10,31-32 salim ~etirieset godini; majka mu se 6 vika{e Civija, od Virsavija. 2 Joas prave{e ona {to be{e ugodno 2 Mojs 30,11-16 pred o~ite na Gospod preku site denovi 38,21 Neem na sve{tenikot Jehojada. 10,32-33 3 Jehojada mu zede dve èni, i toj imaMt 17,24 {e od niv sinovi i }erki. 10 4 Potoa Joas namisli da go obnovi 2 Mojs 25,2 domot Gospodov, 1 Let 29,3 5 I gi sobra sve{tenicite i levitite i im re~e: Odete po gradovite na Judeja i sekoja godina sobirajte od site Izrailci srebro za odrùvawe na domot na na{iot Bog, i pobrzajte vo taa rabota. No levitite ne pobrzaa. 6 I carot go povika Jehojada, nivniot na~alnik, i mu re~e: Zo{to ne bara{ od levitite da go donesuvaat od Judeja i Erusalim danokot, ustanoven za skinijata na sobranieto od Mojsej, sluga Gospodov, i od izrailskoto sobranie? 7 Bidej}i ne~estivata Gotolija i sinovite nejzini go bea razurnale domot Bo`ji, i s# {to be{e posveteno na domot Gospodov, go bea upotrebile za Vaalovci. 8 Carot zapoveda, ta napravija kov~eg i go postavija kaj vlezot na domot Gospodov, odnadvor, 9 pa razglasija po Judeja i Erusalim da Mu Go prinesuvaat na Gospod danokot, naloèn od Mojsej, slugata Bo`ji, na Izrailcite vo pustinata. 10 Se zaraduvaa site na~alnici i siot narod, pa prinesuvaa i pu{taa vo kov~eèto, dodeka ne se napolni. 11 I koga levitite, pak, go donesuvaa kov~eèto kaj carskite ~inovici, i tie gledaa deka ima mnogu srebro, doa|a{e carskiot pisar i poverenikot na prvosve{tenikot, go praznea i pak go odnesuvaa i go stavaa na istoto mesto negovo. Taka pravea sekoj den, i sobraa mnogu srebro. 12 Carot i Jehojada go predavaa na nadglednicite po domot Gospodov, i tie najmuvaa kamenoresci i drvodelci
5 Mojs 17,17
24,3
24
za obnovuvawe na domot Gospodov, isto taka i kova~i i kazanxii, za da go popravat domot Gospodov. 13 Rasporednicite rabotea, i so nivnite race se izvr{i popravkata, i go doteraa domot Bo`ji vo porane{na sostojba i go popravija. 14 I koga zavr{ija s#, mu go odnesoa na carot i na Jehojada ostanatoto srebro. I napravija od nego sadovi za domot Gospodov, sadovi za slu`ba i sepalenici, ~a{i i drugi sadovi, zlatni i srebreni. I prinesuvaa sepalenici vo domot Gospodov postojano preku site denovi na Jehojada. Jehojada otkako ostare i, otkako se nasiti od ìvotot, umre; toj be{e na sto i trieset godini koga umre. 16 Go pogrebaa vo Davidoviot grad kaj carevite, bidej}i toj prave{e dobro vo Izrail i za Boga i za domot Negov. 17 No po smrtta na Jehojada dojdoa judejskite na~alnici i mu se poklonija na carot; ottoga{ carot po~na da gi slu{a. 18 I go ostavija domot Gospodov, Bog na svoite predci, i po~naa da im sluàt na posvetenite drvja i na idolite; zaradi toj niven prestap se podigna gnevot Gospodov i vrz Juda i Erusalim. 19 Toj im isprati proroci za da gi povratat kon Gospod i im svedo~ea, no tie ne gi poslu{aa. 20 I Duhot Bo`ji go ispolni Zaharija, sinot na sve{tenikot Jehojada, i toj zastana na vozvi{enieto pred narodot i im re~e: Vaka veli Gospod: zo{to gi prekr{uvate Gospodovite zapovedi? Uspeh nema da imate: kako {to vie go ostavivte Gospod, taka i Toj }e ve ostavi. 21 Toga{ se pobunija protiv nego i go ubija so kamewa, po zapoved na carot Joas, vo dvorot na Gospodoviot dom. 22 Carot Joas ne se seti na dobroto, {to mu go be{e napravil Jehojada, tatkoto na Zaharija, a go ubi sinot negov. I toj, umiraj}i vele{e: Neka vidi Gospod i neka se odmazdi!
15
18
2 Mojs 34,13 Is.N. 24,20 Er 17,2
19
4 Mojs 11,29 Er 7,25 Zah 1,4
20
12,5 Mt 23,35 Lk 11,51
21
Is.N. 7,25 Er 20,2 Mt 23,35 Lk 11,51
Ukinuvawe na reformite na Jehojada 22

1 Mojs 9,5
502
Kraj na vladeeweto na Joas Otkako izmina godinata, izleze protiv nego siriska vojska i vlegoa vo Judeja i Erusalim i gi istrebija od narodot site na~alnici narodni i siot 25,2 plen, zemen od niv i mu go ispratija na 3 Car 8,61 carot vo Damask. 24 Iako siriskata vojska be{e do{la 4 4 Mojs vo mal broj, Gospod im predade vo ra26,11 cete nivni mo{ne mnogubrojna sila, za5 toa {to Go bea ostavile Gospod, Bog na 2 Mojs nivnite predci. Tie mu se odmazdija i 30,14 2 Car 24,2 na Joas. 25 Koga si otidoa od nego, otkako go 1 Let 21,1 ostavija vo te{ka bolest, slugite negovi napravija zagovor protiv nego, zaradi krvta na sinot na sve{tenikot Jehojada, go ubija vo legloto negovo i toj umre. Go pogrebaa vo Davidoviot grad, no ne go pogrebaa vo carskite grobnici. 26 A zagovornici protiv nego bea: Zavad, sin na Amonkata [imeata, i Jehozavad, sin na Moavkata [imrita. 27 Za sinovite negovi, za mnogute proro{tva protiv nego i za obnovuvaweto na Bo`jiot dom e napi{ano vo Knigata na carevite. Namesto nego stana car sinot negov Amasija.
3 Mojs 26,23 5 Mojs 28,25 23
24
Zacaruvaweto na Amasija (4 Car 14:2-6) Amasija se zacari na dvaeset i pet godini i caruva{e vo Erusalim dvaeset i devet godini; majka mu se vika{e Jehoadan, od Erusalim. 2 Toj go prave{e ona {to be{e ugodno pred o~ite na Gospod, no ne so polno srce. 3 Koga se zacvrsti na carstvoto, toj gi ubi slugite svoi, {to go bea ubile carot, tatkoto negov. 4 No decata nivni ne gi pogubi, bidej}i e napi{ano vo Zakonot, vo knigata Mojseeva, kade {to Gospod zapovedal, velej}i: da ne se ubivaat tatkovcite zaradi decata, i decata da ne bidat ubivani zaradi tatkovcite, tuku sekoj treba da umre zaradi svojot prestap.
25
Vojna protiv Edom (4 Car 14:7) 5 Amasija gi sobra Judejcite, gi naredi spored plemiwata nivni pod vlasta
na iljadnici i stotnici site Judejci i Venijaminovci; gi prebroi od dvaeset godini i nagore, i gi najde trista iljadi du{i odbrani, koi odat vo vojna i dràt kopje i {tit. 6 Toj najmi od Izrailcite u{te sto iljadi hrabri vojnici za sto kikari srebro. 7 No dojde kaj nego ~ovek Bo`ji i re~e: Care, neka ne odi so tebe izrailska vojska, za{to Gospod ne e so Izrailcite, ne e so nikogo od Efremovite sinovi, 8 tuku odi sam, vr{i rabota, bori se hrabro vo vojnata. Inaku, }e te frli Bog pred neprijatelot, za{to vo Boga ima sila i da potkrepi i da sobori. 9 Amasija mu odgovori na Bo`jiot ~ovek: A {to da se pravi so stote kikari, {to $ gi dadov na izrailskata vojska? Bo`jiot ~ovek re~e: Gospod moè da ti dade pove}e od toa. 10 Amasija gi oddeli, vojskata, koja be{e do{la kaj nego od zemjata Efremova, da si odat vo svoeto mesto. I tie se razgnevija silno protiv Judeja i se vratija vo svoeto mesto mnogu naluteni. 11 Amasija pak se ohrabri i go povede narodot svoj, ta otide vo Solenata Dolina i ubi deset iljadi sinovi Seirovi; 12 i zarobija deset iljadi ìvi sinovite Judini i gi odvedoa na vrvot od karpata, i gi turnaa ottamu i tie site sosema se razbija. 13 A vojskata, {to ja vrati Amasija, za da ne odi so nego vo vojna, se rasturi po judejskite gradovi od Samarija do Vetoron, vo koi ubi tri iljadi du{i i sobra mnogu plen. 14 Koga si dojde Amasija po porazot na Edomcite, gi prenese bogovite na Seirovite sinovi, gi postavi kaj sebesi za bogovi i pred niv se poklonuva{e i im kade{e. 15 Poradi toa se razgori gnevot Gospodov protiv Amasija, i Toj mu isprati prorok, koj mu re~e: Zo{to pribegnuva{ kon bogovite na toj narod, koi ne go izbavija svojot narod od rakata tvoja?
11
4 Car 14,7
12
Ps 140,6 Lk 4,29
14
2 Mojs 20,3 Is 44,15
15
Is 36,20
503
Dodeka toj govore{e, carot odgovori: Zar te postaviv za carski sovet23 nik? Prestani, za da ne te ubijat! I Er 31,38 prorokot prestana, no go re~e u{te Neem 8,16 ova: Znam deka Gospod re{il da te 24 pogubi, bidej}i ti go napravi toa i ne 2 Car 6, go poslu{a mojot sovet. 10-11
16 1 Let 26, 4-15
18
Sud 9,8-15
Vojna protiv Izrail (4 Car 14:8-20) Se posovetuva Amasija, carot judejski, i isprati da mu kaàt na izrailskiot car Joas, sin na Joahaz, Jehuov sin: Izlezi da se vidime lice v lice. 18 Toga{ izrailskiot car Joas isprati do judejskiot car Amasija da mu kaàt: Trnot levanonski ispratil da mu kaàt na kedarot levanonski: daj ja svojata }erka na sinot moj za èna. No minale divi yverovi levanonski i go izgazile toj trn. 19 Ti veli{: ete, gi izbiv Edomcite, i srceto tvoe se vozgordea i stana premnogu suetno. Sedi podobro vo domot svoj. Zo{to da se zafa}a{ so opasna rabota? ]e padne{ ti, i Judeja so tebe. 20 No Amasija ne poslu{a, bidej}i toa be{e od Boga, za da gi predade vo rakata na Joas, zaradi toa {to pribegna kon edomskite bogovi. 21 Izleze Joas, carot izrailski, i se vidoa lice v lice, toj i Amasija, car judejski, vo Vetsamis judejski. 22 I bea razbieni Judejcite od Izrailcite, i se razbegaa sekoj vo {atorot svoj. 23 I go ulovi Joas, carot izrailski, Amasija, carot judejski, sin na Joas, sin na Ohozija, go dovede vo Erusalim i go sobori erusalimskiot yid vo dolìna od ~etiristotini lakti od Efremovite Porti do Agolnite Porti; 24 go zede seto zlato i srebro i site sadovi, {to bea vo domot Bo`ji, ~uvani od Avedar, i riznicata na carskiot dom, i zalo`nicite, i se vrati vo Samarija. 25 Amasija, sin Joasov, car judejski, ìvee{e po smrtta na izrailskiot car Joas, Joahazov sin, petnaeset godini.
17
Drugite Amasievi dela, od prvoto, 26,6 2,6 pa do poslednoto, se opi{ani vo kniga- Is 11,14 ta na carevite judejski i izrailski. 14,29 27 Potoa, otkako Amasija otstapi od Er 25,20 Amos 1,8 Gospod, napravija zagovor protiv nego 3,9 vo Erusalim, i toj izbega vo Laki{. 8 Ispratija po nego vo Laki{, i go ubija 1 Mojs 19,38 tamu. 28 I go donesoa na kowi, ta go pogre9 baa kaj predcite negovi vo Judiniot 4 Car 14,13 grad. Neem 2,13
26
Vladeeweto na Ozija Siot narod go zede Ozija, koj ima{e {esnaeset godini, ta go postavi za car na mestoto na tatkoto negov Amasija. 2 Toj go izgradi Elat i $ go vrati na Judeja, otkako carot, tatkoto negov po~ina kaj svoite predci. 3 Ozija ima{e {esnaeset godini, koga stana car, i caruva{e vo Erusalim pedeset i dve godini; majka mu se vika{e Jeholija od Erusalim. 4 Toj go prave{e ona {to be{e ugodno pred o~ite na Gospod, tokmu onaka, kako {to prave{e i tatko mu Amasija; 5 se opredeli za Bog vo dnite na Zaharija, koj go u~e{e na strahopo~it kon Boga; i vo onie denovi, dodeka se obra}a{e kon Gospod, Bog mu pomaga{e. 6 Toj izleze i se sudri so Filistejcite i gi razru{i yidovite na Get, i yidovite na Javnija, i yidovite na A{dot; gi izgradi gradovite vo oblasta A{dot i kaj Filistejcite. 7 I Bog mu pomaga{e protiv Filistejcite i protiv Arapite, {to ìveeja vo Gur-Vaal, i protiv Meuncite. 8 I Amoncite mu pla}aa danok na Ozija; i se pro~u imeto negovo s# do egipetskite predeli, za{to be{e mnogu silen. 9 Ozija izgradi kuli vo Erusalim nad agolnite porti, nad portite kon dolinata i na agolot, i gi zacvrsti. 10 Izgradi kuli i vo pustinata, iskopa i mnogu kladenci, bidej}i toj ima{e mnogu dobitok, kako vo nizinite, taka i vo ramninata, i zemjodelci i gradinari
3,13
26
(4 Car 14:21-22; 15:1-7)
504
14 po planinite i na Karmil, bidej}i go 16
5 Mojs 32,15 4 Car 14,10 16,12 1 Let 5,25
Er 46,4
17
3 Car 4,2
18
2 Mojs 30,7 4 Mojs 3,10 18,1-7
19
4 Mojs 12,10
saka{e zemjodelstvoto. 11 Ozija ima{e vojska, koja izleguva{e vo vojna po odredi, spored ona kako {to bea izbroeni vo spisokot, sostaven od rakata na pisarot Jeiel, i nadyiratelot Maasejahu, pod vodstvoto na Hananjahu, golem carski velikodostojnik. 12 Site glavi na semejstva, hrabri vojnici, bea na broj dve iljadi i {estotini, 13 i pod komanda na rakata nivna ima{e voena sila trista i sedum iljadi i petstotini du{i, koi vleguvaa vo bitka so voinstvena hrabrost, da mu pomagaat na carot protiv neprijatelot. 14 I podgotvi Ozija za niv, za celata vojska, {titovi i kopja, {lemovi i oklopi, lakovi i kamewa za pra}ki. 15 Napravi vo Erusalim ve{to izmisleni ma{ini, da stojat na kulite i aglite, za da se frlaat so niv streli i golemi kamewa. I se pro~u imeto negovo daleku, za{to se be{e zacvrstil ~udno i be{e stanal mnogu silen. Kazna za Ozija No koga stana silen, se vozgordea srceto negovo za negovo zaginuvawe, i toj stana prestapnik pred Gospod, negoviot Bog, za{to vleze vo hramot Gospodov za da zapali temjan na kadilniot `rtvenik. 17 Po nego otide sve{tenikot Azarija i so nego osumdeset Gospodovi sve{tenici, odli~ni lu|e; 18 tie mu se protivstavija na carot Ozija i mu rekoa: Ne e tvoja rabota, Ozija, da mu kadi{ na Gospod; toa e rabota na sve{tenicite, sinovi Aronovi, posveteni za kadewe; izlezi od svetili{teto, za{to napravi prestap, i toa nema da ti bide za ~est pred Gospod Bog! 19 Se naluti Ozija, a vo rakata negova ima{e kadilnica za kadewe, i koga se naluti na sve{tenicite, se pojavi lepra na ~eloto negovo, pred liceto na sve{tenicite vo domot Gospodov, pri kadilniot `rtvenik.
16
Go pogledna prvosve{tenikot Azarija i site sve{tenici; i ete, ima{e lepra na ~eloto negovo. Go prinudija da izleze ottamu, pa i samiot toj brza{e da se oddale~i, za{to go porazi Gospod. 21 I ostana leprozen carot Ozija do denot na smrtta svoja, i ìvee{e vo posebna ku}a i be{e otstranet od domot Gospodov. A Jotam, negoviot sin, upravuva{e nad carskiot dom i mu sude{e na narodot vo zemjata. 22 Drugite dela Ozievi, od prvite i do poslednite, gi opi{al prorokot Isaija, sin Amosov. 23 I po~ina Ozija kaj svoite predci, i go pogrebaa kaj predcite negovi vo poleto kaj carskite grobnici, za{to velea, toj e leprozen. A namesto nego stana car sinot negov Jotam.
20
21
2 Mojs 4,6 3 Mojs 13,46 4 Mojs 5,2
22
Is 1,1 6,1
27,1
4 Car 15,32 1 Let 3,12
3
Neem 3,26
5
1 Mojs 19,38
Vladeeweto na Jotam vo Judeja (4 Car 15:32-38) Jotam be{e na dvaeset i pet godini, koga stana car, i caruva{e vo Erusalim {esnaeset godini; majka mu se vika{e Jeru{a, Sadokova }erka. 2 Toj go prave{e ona {to Mu be{e ugodno na Gospod, tokmu onaka kako {to prave{e Ozija, tatkoto negov, samo {to ne vleguva{e vo Gospodoviot hram, a narodot s# u{te gre{e{e. 3 Toj ja izgradi i gornata vrata na domot Gospodov i izgradi mnogu ne{to na yidot Ofel; 4 izgradi i gradovi vo judejskata planina, a vo gorite izgradi dvorci i kuli. 5 Toj vojuva{e so carot na Amoncite i go pobedi, i Amoncite mu dadoa vo taa godina sto kikari srebro i deset iljadi meri p~enica i deset iljadi meri ja~men. Toa mu go davaa Amoncite i vo vtorata i tretata godina. 6 Zatoa Jotam be{e tolku silen, bidej}i gi upravuva{e pati{tata svoi pred Gospod, svojot Bog. 7 Drugite dela na Jotam i site negovi vojni i odnesuvawe se opi{ani vo knigata na carevite izrailski i judejski. 8 Toj be{e na dvaeset i pet godini koga stana car, a caruva{e {esnaeset godini vo Erusalim.
27
505
28,1
Is 1,1 1 Let 3,13
2 Mojs 34,17
I po~ina Jotam kaj svoite predci, i go pogrebaa vo Davidoviot grad. I na negovo mesto se zacari sinot negov 2 Ahaz.
9
3
3 Mojs 18,21 5 Mojs 18,9 Is.N. 15,8 4 Car 3,27 Ez 20,26
Vladeeweto na bezbo`niot car Ahaz vo Judeja
Ahaz be{e na dvaeset godini koga stana car, i caruva{e vo Erusalim {esnaeset godini; i toj ne go 5 prave{e ugodnoto vo o~ite Gospodovi, Is 7,1 kako {to prave{e negoviot predok 6 David; 4 Car 2 toj ode{e po patot na izrailskite 15,25 carevi, i duri napravi izleani kipovi 9 Is 10,6 na Vaalovci; 3 i toj kade{e vo dolinata na Hino47,6 Ezd 9,6 Otkr 18,5 movite sinovi, i gi proteruva{e niz ogan sinovite svoi, spored gnasotiite na onie narodi, koi Gospod gi progoni pred liceto na izrailskite sinovi; 4 prinesuva{e `rtvi i kade{e po obro~i{tata i po ridovite i pod sekoe razgraneto drvo. Vojna so Sirija i Izrail (4 Car 16:5) Zatoa Gospod, negoviot Bog, go predade vo racete na siriskiot car, i Sirijcite go razbija i mu zedoa mnogu zarobenici, koi gi odvedoa vo Damask. Be{e predaden i vo racete na izrailskiot car, i toj mu nanese golem poraz. 6 Fakij, sin Ramaliev ubi vo eden den sto i dvaeset iljadi Judejci, hrabri vojnici, zatoa {to go bea ostavile Gospod, Bog na nivnite predci. 7 A Zihrij, silen junak od Efremovcite, go ubi Maasejahu, careviot sin, i Azrikam, na~alnik na dvorot, i Elkana, vtor po carot. 8 I zedoa sinovite izrailski od bra}ata svoi, Judejcite, dveste iljadi èni, sinovi i }erki; ograbija i mnogu plen od niv, i go odnesoa ograbenoto vo Samarija.
5
28
(4 Car 16:1-4)
ode{e vo Samarija, i im re~e: Ete, Gospod, Bog na predcite va{i, vo gnevot Svoj protiv Judejcite, gi predade vo va{a raka, i vie gi izbivte so takva jarost, koja stigna do nebesata. 10 I sega mislite da gi napravite sinovite na Juda i Erusalim va{i robovi i robinki. A zar nemate i vie vina pred Gospod, va{iot Bog? 11 Zatoa poslu{ajte me, i vratete gi zarobenicite, {to ste gi zarobile od bra}ata svoi, za{to plamenot na gnevot Gospodov e na vas. 12 I nekoi od na~alnicite na sinovite Efremovi: Azarija, sin Jehohananov, Varahija, sin Me{ilemotov, Ezekija, sin Salumov, i Amasa, sin Hadlaev, zastanaa sproti onie {to doa|aa od vojna. 13 I im rekoa: Ne doveduvajte gi zarobenicite tuka, za{to bi zgre{ile pred Gospod. Zar mislite da pridodadete u{te kon grevovite na{i i kon prestapite na{i? Na{ata vina e golema, i plamenot na gnevot Gospodov e vrz Izrail. 14 I vooruènite gi ostavija zarobenicite i plenot kaj voenite na~alnici i pred celoto sobranie. 15 I stanaa spomenatite po ime maì, gi zedoa zarobenicite, i site {to bea goli gi oblekoa od ograbenoto gi oblekoa i gi obuja, i gi nahranija, i gi napoija, i gi pomazaa so maslo, i gi ka~ija na magariwa site slabi, i gi ispratija vo Erihon, grad na palmite, kaj bra}ata nivni, i se vratija vo Samarija. Ahaz bara pomo{ od Asirija (4 Car 16:7-9) Vo toa vreme carot Ahaz gi zamoli asirskite carevi da mu pomognat, 17 za{to Edomcite u{te napa|aa i mnozina ubija i zarobija vo Judeja. 18 A Filistejcite se ra{irija po gradovite vo nizinata i vo ju`na Judeja i go prezedoa Vetsamis i Ajalon, Gederot i Soho so pot~inetite mu gradovi. Timna so pot~inetite $ gradovi i Gimzo so pot~inetite mu gradovi, i se naselija tamu.
16
10
3 Mojs 25,39-46
15
5 Mojs 34,3 Sud 1,16 4 Car 6,22
17
Is 34,5 63,1 Ez 25,12 Amos 1,11 Ps 136,7
18
Er 25,20 Ez 16,27
Prorokot Oded Tamu ima{e prorok Gospodov, po ime Oded. Toj izleze pred vojskata, koja
9
506
Taka ja poniì Gospod Judeja poradi Ahaz, carot judejski, za{to toj ja 20 razvrati Judeja i te{ko gre{e{e pred 4 Car Gospod. 15,29 20 I dojde kaj nego asirskiot car TilIs 7,17 1 Let 5,6 gat-Pilneser, no mu be{e od {teta, 21 namesto da mu pomogne, 21 za{to Ahaz gi zede riznicite od Er 2,36 domot Gospodov, od carskiot dom i od 22 Er 5,3 na~alnicite, i s# mu dade na asirskiot 15,7 car, no i toa ne mu pomogna.
19
19
1 Let 5,25
O~istuvawe na hramot U{te vo prvata godina na caruvaweto svoe, vo prviot mesec, toj gi otvori vratite na domot Gospodov i gi obnovi; 4 i im zapoveda na sve{tenicite i levitite da dojdat, gi sobra na isto~niot plo{tad 5 i im re~e: Poslu{ajte me, leviti! Sega osvetete se, osvetete go i domot na Gospod, Bog na predcite va{i; isfrlete ja ne~istotijata od svetili{teto. 6 Za{to predcite na{i postapuvaa neugodno pred o~ite na Gospod, na{iot Bog, Go ostavija, go odvratija liceto svoe od Gospodovoto ìveali{te, Mu svrtea grb, 7 ja zatvorija vratata na pritvorot, gi ugasnaa svetilnicite, ne palea kadilo i ne prinesuvaa sepalenici vo svetili{teto na izrailskiot Bog. 8 I gnevot Gospodov be{e vrz Judeja i vrz Erusalim, i Toj gi predade na prezir, na opusto{uvawe i na potsmev, kako {to gledate so o~ite svoi. 9 Ete, predcite na{i padnaa pod me~, a sinovite na{i, i }erkite na{i, i ènite na{i zatoa se vo plen vo tu|a zemja dosega. 10 I sega imam na srce da sklu~am zavet so Gospod, Bog Izrailev, ta da go otstrani od nas plamenot na gnevot Svoj. 11 Deca moi! Ne bidete nebre`ni, za{to Gospod ve izbra za da stoite pred liceto Negovo, da Mu sluìte i da Mu bidete sluìteli i da kadite. 12 Toga{ stanaa levitite: Maat, sinot Amasaev, i Joil, sinot Azariev od sinovite Kaatovi; i od sinovite Merarievi: Kis, sinot Avdiev, i Azarija, sinot Jehalelelov; i od plemeto Girsonovo: Joah, sinot na Zima, i Eden, sinot Joahov; 13 i od sinovite Elicafanovi: [imri i Jeiel; i od sinovite Asafovi: Zaharija i Matanija; 14 i od sinovite Emanovi; Jehiil i [imej; i od sinovite Jedutunovi: [emaja i Uziil. 15 Tie gi sobraa bra}ata svoi, se osvetija i otidoa po zapoved na carot da
3
3
28,24 4 Car 18,16
5
3 Mojs 11,44 Neem 13,9
6
Er 2,27 18,17 Ez 23,35 Dan 9,5-6 Ezd 9,7 1 Let 5,25
23
Is 10,20 Er 44,17-18 22
Grevovite na Ahaz
I vo taa pritesneta polo`ba toj 24 prodolùva{e da pravi bezzakonija Mal 1,10 pred Gospod, takov be{e carot Ahaz; Dela 17,23 23 im prinesuva{e `rtvi na damaskite bogovi, mislej}i deka tie go pora29,1 zija, pa vele{e: Bogovite na siriskite 1 Let 3,13 carevi im pomagaat; }e im prinesam `rtva, tie i mene }e mi pomognat. No tie mu bea za propast i nemu i na celiot Izrail. 24 Gi sobra Ahaz sadovite na domot Bo`ji i gi razbi, ja zatvori vratata na domot Gospodov i si izgradi `rtvenici po site agli na Erusalim, 25 po site gradovi Judini napravi obro~i{ta, za da kadi na tu|i bogovi, i Go drazne{e Gospod, Bog na svoite predci. 26 Drugite dela i site negovi postapki, od prvite pa do poslednite, se opi{ani vo knigata na carevite judejski i izrailski. 27 I po~ina Ahaz kaj svoite predci, i go pogrebaa vo gradot, vo Erusalim, no ne go vnesoa vo grobnicite na izrailskite carevi. Namesto nego stana car sinot negov Ezekija. Vladeeweto na carot Ezekija vo Judeja Ezekija stana car na dvaeset i pet godini, i caruva{e vo Erusalim dvaeset i devet godini; majka mu se vika{e Avija, Zaharieva }erka. 2 Toj go prave{e ona {to be{e ugodno pred o~ite Gospodovi, tokmu onaka kako i negoviot predok David.
7
2 Mojs 30,7
8
3 Mojs 26,32 5 Mojs 28,25 3 Car 9,7 Er 18,16
10
4 Mojs 25,4 4 Car 11,17 Ezd 10,14
11
4 Mojs 3,10
12
4 Mojs 3,17-20
15
Is 1,25 1 Let 23,28 1 Mak 4, 36-61 2 Mak 10, 1-8 Mt 21, 12-13 2 Car 15,23
29
(4 Car 18:1-3)
507
21 go o~istat domot Gospodov, spored
slovoto Gospodovo. 16 Sve{tenicite vleguvaa vnatre vo domot Gospodov, za da go o~istat, i seto 22 ne~isto, ona {to go najdoa vo hramot 3 Mojs 4,18 4 Mojs Gospodov, go iznesoa vo dvorot na domot 18,17 Gospodov, a levitite go zedoa toa da go 23 iznesat nadvor kon potokot Kedron. 3 Mojs 4,15 17 I po~naa da osvetuvaat na prviot 16,5 den od prviot mesec, i na osmiot den na 24 istiot mesec vlegoa vo tremot Gos2 Mojs 29,36 podov; go osvetuvaa domot Gospodov 3 Mojs 1, osum dena i na {esnaesettiot den od 1-17 4,1-35 prviot mesec zavr{ija.
3 Mojs 4,13-14 Ezd 6,17 Ezd 8,35
25
1 Car 22,5 1 Let 25,6
Povtorno osvetuvawe na hramot Toga{ dojdoa vo domot kaj carot Ezekija i rekoa: Go is~istivme domot Gospodov i `rtvenikot za sepalenici, i site negovi sadovi, i trpezata za prinesenite lebovi, i site nejzini sadovi; 19 site sadovi {to be{e gi zafrlil carot Ahaz vo tekot na caruvaweto svoe, vo svoeto bezzakonie, gi prigotvivme i osvetivme; ete, tie se pred Gospodoviot `rtvenik. 20 Utredenta rano carot Ezekija stana, gi sobra gradskite na~alnici i otide vo domot Gospodov. 21 I dotera sedum teliwa, sedum ovni, sedum jagniwa i sedum kozli da gi prinesat kako `rtva za grev, za carstvoto, za svetili{teto i za Judeja; i im zapoveda na sve{tenicite, sinovi Aronovi, da prinesat sepalenici vrz Gospodoviot `rtvenik. 22 I gi zaklaa telcite, a sve{tenicite zedoa krv i go porosija `rtvenikot; gi zaklaa ovnite i go porosija so krv `rtvenikot; gi zaklaa jagniwata i go porosija so krv `rtvenikot. 23 Gi doteraa i kozlite, koi bea `rtva za grev pred carot i sobranieto, i tie gi poloìja vrz niv racete svoi. 24 Sve{tenicite gi zaklaa i go is~istija so nivnata krv `rtvenikot, za da se prostat grevovite na celiot Izrail, za{to carot be{e zapovedal da se prinese sepalenica i `rtva za grev za celiot Izrail. 25 I postavi leviti vo domot Gospodov so kimvali, harfi i liri, spored
18
naredbite na David i Gad, carskiot jasnovidec, i na prorokot Natan, bidej}i taa zapoved be{e dadena od Gospod preku prorocite Negovi. 26 I zastanaa levitite so Davidovite svirki i sve{tenicite so trubi. 27 Toga{ Ezekija zapoveda da prinesat sepalenica vrz `rtvenikot. I koga po~naa da ja prinesuvaat sepalenicata, po~na peewe na Gospod so zvuci na trubite i svirkite na David, carot izrailski. 28 I celoto sobranie se mole{e, peja~ite peeja i trubite trubea, s# dodeka ne se izvr{i sepalenicata. 29 A koga zavr{i sepalenicata, carot i site, {to bea kaj nego, se navednaa i se poklonija. 30 Carot Ezekija i na~alnicite im rekoa na levitite da Go slavat Gospoda so zborovite na David i jasnovidecot Asaf; tie slavea so radost i se navednuvaa i se poklonuvaa. 31 Prodolì Ezekija i re~e: Sega vie Mu se posvetivte na Gospod: pristapuvajte i prinesuvajte `rtvi i blagodarstveni prinosi vo domot Gospodov. I celoto sobranie po~na da prinesuva `rtvi i blagodarstveni prinosi, a sekoj koj ima{e srde~na èlba prinesuva{e i sepalenici. 32 A brojot na sepalenicite, {to sobranieto gi donese, iznesuva{e: sedumdeset volovi, sto ovni, dveste jagniwa seto toa za sepalenica na Gospod. 33 Drugi sve{teni `rtvi ima{e: {estotini glavi krupen dobitok i tri iljadi siten dobitok. 34 No sve{tenicite bea malku i ne moèa da gi oderat koìte od site sepalenici, pa im pomagaa bra}ata nivni levitite, dodeka se svr{i rabotata i dodeka se osvetija drugite sve{tenici, za{to levitite bea pousrdni vo èlbata da se posvetat, otkolku sve{tenicite. 35 A pritoa ima{e mnogu sepalenici so masni mesa od `rtvite za pomiruvawe i so prelivi vrz sepalenicata. Taka be{e obnoveno sluèweto vo domot Gospodov.
26
Ezd 3,10 1 Let 15,16.24
27
1 Car 16,16
31
2 Mojs 25,2 Evr 13, 15-16
34
Ez 44,11
35
1 Mojs 4,4 35,14 2 Mojs 29,13
508
30,1
1 Mojs 41,52 2 Mojs 12,11 4 Mojs 28,16 1 Let 9,1
I se raduva{e Ezekija i celiot narod, poradi toa {to Bog taka go raspoloì narodot, bidej}i toa stana neo~ekuvano.
36
3
4 Mojs 9, 6-13
5
Sud 20,1
6
2 Mojs 3,6
7
5 Mojs 28,25 Er 11,10 Ez 20,18 Ps 77,8 1 Let 5,25
8
2 Mojs 23,9 4 Mojs 25,4
9
2 Mojs 34,6-7 5 Mojs 30,2-5 Is 1,16 Er 25,5 Ez 33,11
Ezekija isprati glasnici po celata zemja izrailska i Judeja, a napi{a i pisma do Efrem i plemiwata na Manasija, da dojdat vo domot Gospodov vo Erusalim, za da proslavat Pasha na Gospod, Bog Izrailev. 2 A vo sovetot carot i na~alnicite i celoto sobranie vo Erusalim re{ija da proslavat Pasha na vtoriot mesec, 3 bidej}i ne moèa da ja proslavat koga $ be{e vremeto, za{to u{te nema{e dovolen broj osveteni sve{tenici, pa i narodot ne se be{e sobral vo Erusalim. 4 Toa mu se dopadna na carot i na celoto sobranie. 5 I re{ija da razglasat po cel Izrail, od Virsavija do Dan, da otidat vo Erusalim da Mu napravat Pasha na Gospod, Bog Izrailev, za{to odamna ne ja bea pravele, kako {to e naredeno. 6 I trgnaa glasnici so pisma od carot i od na~alnicite negovi po celata zemja izrailska i Judeja, i po zapoved na carot velea: Deca izrailski! Obratete se kon Gospod, Bog Avraamov, Isakov i Izrailev, i Toj }e se svrti kon onie, {to se unesre}eni me|u vas od rakata na asirskite carevi. 7 I ne bidete kako predcite va{i i bra}ata va{i, koi postapuvaa bezzakono pred Gospod, Bog na va{ite predci, i Toj gi predade za istrebuvawe, kako {to gledate. 8 Sega ne bidete tvrdoglavi kako va{ite predci, pokorete Mu se na Gospod i doa|ajte vo svetili{teto Negovo, koe Toj go osveti zasekoga{; sluète Mu na Gospod, na{iot Bog, i Toj }e go otstrani od vas plamenot na Svojot gnev. 9 Koga }e se obratite kon Gospod, bra}ata va{i i decata va{i }e najdat milost kaj onie, {to gi zarobile, i }e se vratat vo ovaa zemja; za{to Gospod, Bog na{, e blag i milosrden i nema da go
30
Podgotovki za praznikot Pasha
svrti liceto od vas, ako se obratite kon Nego. 10 Glasnicite odea od grad vo grad po zemjata Efremova i Manasieva, s# do Zavulonovata, no im se smeeja i se podbivaa so niv. 11 Samo nekoi od kolenoto Asirovo, Manasievo i Zavulonovo se ponizija i dojdoa vo Erusalim. 12 A nad Judeja be{e rakata Bo`ja, ta im dade ednodu{nost, za da ja ispolnat zapovedta na carot i na~alnicite, spored slovoto Gospodovo. Praznuvawe na Pashata I se sobra vo Erusalim mnogu narod, za da go praznuvaat praznikot na Beskvasnicite pred vtoriot mesec: sobranieto be{e mnogubrojno. 14 Pa stanaa i gi rasturija `rtvenicite, {to bea vo Erusalim, i s#, vrz koe kadea na idolite, ispokr{ija i go frlija vo potokot Kedron, 15 go zaklaa pashalnoto jagne na ~etirinaesettiot den od vtoriot mesec. Sve{tenicite i levitite, posrameni, se osvetija i prinesoa sepalenica vo domot Gospodov, 16 i zastanaa po svoite mesta, spored uredbata svoja, po zakonot na Mojsej, Bo`jiot ~ovek. Sve{tenicite orosuvaa so krv, zemaj}i ja od racete na levitite. 17 A bidej}i vo sobranieto ima{e mnozina koi ne se bea osvetile, toga{, namesto tie ne~istite, go kolea pashalnoto jagne levitite, za da go posvetat na Gospod. 18 Mnozina od narodot, pove}eto od plemeto Efremovo i Manasievo, Isaharovo i Zavulonovo, ne se o~istija; no i tie jadea pasha, nepropisno. 19 No Ezekija se pomoli za niv i re~e: Blagiot Gospod da mu prosti na sekogo, koj go raspoloìl srceto svoe da Go bara Gospod Bog, Bog na svoite predci, makar i bez sve{teno o~istuvawe. 20 I Gospod go poslu{a Ezekija i mu prosti na narodot. 21 Taka sinovite Izrailevi, koi bea vo Erusalim, go izvr{ija praznikot na Beskvasnicite sedum dena so golema veselba; sekoj den levitite i sve{teni13
12
Er 32,39 Ez 11,19
13
4 Mojs 28,16
14
28,24 2 Car 15,23
18
2 Mojs 12,43-49 4 Mojs 9, 6-10
21
2 Mojs 12,15.17
509
25 cite Go slavea Gospoda so svirki,
11,16-17 15,9 3 Car 8,5 Ezd 6,17
naglaseni za slavoslovuvawe na Gospod. 22 I govore{e Ezekija spored srceto na site leviti, koi znaeja dobro da Mu 27 sluàt na Gospod. I ja jadea prazni~2 Mojs nata `rtva sedum dena, prinesuvaj}i 39,43 3 Mojs sve~eni `rtvi i slavej}i Go Gospod, 9,22-23 Bog na svoite predci.
31,1
Praznuvaweto prodolùva
23
4 Car 18,4 Is 36,7
I celoto sobranie re{i da praznuva u{te sedum dena, i gi pominaa tie 2 sedum dena vo veselba, 1 Let 24 za{to Ezekija, car judejski, dotera 23,28-32 24,1 za sobranite iljada teliwa i deset iljadi siten dobitok, knezovite mu podarija na sobranieto iljada teliwa i deset iljadi siten dobitok; toga{ ve}e se osvetija golem broj sve{tenici. 25 I se veselea site sobrani od Judeja, sve{tenici i leviti, i celoto sobranie, nadojdeno od Izrail, i dojdencite {to bea do{le od izrailskata zemja i koi ìveeja vo Judeja. 26 I stana golema veselba vo Erusalim, za{to od dnite na Solomon, sin Davidov, car izrailski, ne se slu~i takvo ne{to vo Erusalim. 27 Toga{ stanaa sve{tenicite i levitite i go blagoslovija narodot; i nivniot glas be{e ~uen od Gospod, i molitvata nivna se voznese do nebesata, vo svetoto Negovo ìveali{te. Ezekija go obnovuva verskiot ìvot Otkako zavr{i seto toa, site Izrailci {to se najdoa tamu, otidoa po judejskite gradovi, ta gi ispokr{ija idolite, gi isekoa posvetenite drvja, gi razru{ija obro~i{tata i `rtvenicite dokraj po celata Judeja i vo zemjata Venijaminova, Efremova i Manasieva. Potoa se vratija site sinovi Izrailevi, sekoj na svojot imot, vo gradovite svoi. 2 I naredi Ezekija sve{teni~ki i levitski smeni, spored raspredelbata nivna, sekoj kaj svojata rabota, sve{teni~ka i levitska, kaj sepalenica i kaj pomiritelni `rtvi, za slu`ba, za falewe i slavoslovie, kaj vratata na domot Gospodov.
31
I opredeli carot del od imotot svoj za sepalenici; za utrinski i ve~erni sepalenici, za sepalenici vo sabotite spored novomese~ijata i praznicite, kako {to e zapi{ano vo zakonot Gospodov. 4 Mu zapoveda u{te na narodot vo Erusalim, da im dava odredena izdr{ka na sve{tenicite i levitite, za da bidat revnosni vo zakonot Gospodov. 5 Koga se razglasi taa zapoved, sinovite izrailski izdonesoa mnogu golemi koli~estva: ìto, vino, maslo, med i sekakvi polski proizvodi; donesoa u{te desetok od s# vo izobilstvo. 6 Izrailcite i Judejcite {to ìveeja po judejskite gradovi, isto taka donesoa desetok od krupniot i sitniot dobitok i desetok od `rtvite, posveteni na nivniot Gospod Bog; i gi stavija na kupovi. 7 Po~naa vo tretiot mesec da natrupuvaat kupovi, i zavr{ija vo sedmiot mesec. 8 I dojdoa Ezekija i knezovite i vidoa kupi{ta, Go blagoslovija Gospoda i narodot Negov Izrail. 9 Toga{ gi pra{a Ezekija sve{tenicite i levitite za tie kupi{ta. 10 Mu odgovori Azarija, prvosve{tenik od domot Sadokov, i re~e: Otkako po~naa da nosat prinosi vo domot Gospodov, jadevme do nasituvawe i pak ostana mnogu, za{to Gospod go blagoslovi narodot Svoj. Ova golemo mnoèstvo e ostatok. 11 Toga{ Ezekija zapoveda da podgotvat sobi vo domot Gospodov. I tie podgotvija. 12 I gi vnesoa tamu prinosite, desetocite i `rtvite so golema to~nost. Nastojnik kaj niv be{e levitot Konanjahu, a bratot negov [imej go drè{e vtoroto mesto. 13 A Jehiil, Azazija, Nahat, Asail, Jerimot, Jozavad, Eliil, Jismahija, Maat i Vaneja bea nadzornici pod uprava na Konanjahu i negoviot brat Semej po naredbata na carot Ezekija i Azarija, na~alnikot na Bo`jiot dom. 14 Korej, sinot na Jimnin, levit, vratar na isto~nata strana, be{e kaj dob3
3
Ez 45,17 1 Let 29,3
4
4 Mojs 18,8-24 5 Mojs 18,8 Neem 13,10
5
4 Mojs 18,12.24 5 Mojs 12,17 Ez 44,30 Neem 13,12
6
3 Mojs 27,30
7
2 Mojs 23,16
8
Ps 143, 13-15
10
2 Mojs 36,5 2 Car 8,17 Mal 3, 10-12
510
19 rovolnite prinosi na Boga, za da go
razdeluva prinesenoto na Gospod i najva`nite osveteni predmeti. 20 15 Pod negova uprava bea: Eden, Mini4 Car 20,3 jamin, Je{ua, [emaja, Amarija i [ehanija vo sve{teni~kite gradovi, na koi 32,1 im be{e naloèno da razdavaat delovi Is 36,1 na bra}ata svoi podednakvo, kako na golemite, taka i na malite, spored nivnite redovi 16 osven na onie koi se vneseni vo rodoslovieto, na site ma{ki od tri godini i nagore, na site, {to odat vo domot Gospodov za sekojdnevnite raboti, za slu`bata nivna, spored dol`nostite nivni i spored redovite nivni. 17 Zapi{uvaweto na sve{tenicite be{e spored nivnite tatkovski domovi, na levitite od dvaeset godini i nagore, spored dol`nostite nivni spored redovite nivni. 18 Sve{tenicite bea zapi{ani vo spisokot so site nivni maloletni deca, so ènite nivni, sinovite nivni i }erkite nivni, seto op{testvo, bidej}i tie so celosna vernost $ se posvetija na sve{tenata slu`ba. 19 A za sinovite Aronovi, sve{tenici vo selata okolu gradovite nivni, vo sekoj grad bea postaveni maì opredeleni da gi razdavaat delovite na sekoe ma{ko kaj sve{tenicite i na site, zapi{ani vo spisokot kaj levitite. 20 Eve {to napravi Ezekija po cela Judeja; toj go prave{e, ona {to e dobro i pravo i vistinito pred Gospod, svojot Bog. 21 I vo s# ona, {to go prezema{e za da mu sluì na Bo`jiot dom i da go zapazi zakonot i zapovedite, mislej}i na svojot Bog, toj se trude{e od s# srce, i ima{e uspeh.
4 Mojs 35,2-5
Napadot na asirskiot car Senahirim i negovata propast (4 Car 18:13-37; 19:14-19; 35-37; Is 36:1-22; 37:8-38)
Po takvite dela i takvata vernost dojde Senahirim, carot asirski, navleze vo Judeja, gi opsedna
32
utvrdenite gradovi so namera da gi osvoi. 2 Koga vide Ezekija deka Senahirim do{ol so cel da vojuva protiv Erusalim, 3 re{i so na~alnicite i so svoite silni lu|e da gi zatvori site izvori na voda nadvor od gradot; i tie mu pomognaa. 4 Se sobra mnogu narod i gi zatrupaa site izvori i potokot, koj te~e{e niz zemjata, velej}i: zo{to koga }e dojde asirskiot car, da najde mnogu voda? 5 I se utvrdi Ezekija, gi popravi site sru{eni yidovi i gi izdigna do kulata, a nadvor izgradi drug yid, go utvrdi Milo vo Davidoviot grad i izraboti mnogu oru`je i {titovi. 6 Postavi voeni na~alnici nad narodot i gi sobra kaj sebe na plo{tadot kaj gradskite porti, pa im govore{e od srce, velej}i: 7 Bidete tvrdi i hrabri, ne strahuvajte i ne pla{ete se od asirskiot car i od seto mnoèstvo, koe e so nego, za{to so nas ima pove}e, otkolku so nego; 8 so nego e raka ~ove~ka a so nas e Gospod, Bog na{, za da ni pomaga i da se bori vo bitkite na{i. I narodot se ohrabri od zborovite na Ezekija, carot judejski. 9 Potoa asirskiot car Senahirim isprati svoi slugi vo Erusalim, koga toj li~no be{e vo Laki{, i seta negova sila so nego, do judejskiot car Ezekija i do site Judejci vo Erusalim, da kaàt: 10 Vaka veli Senahirim, carot asirski: na {to se nadevate i sedite vo Erusalim opsednati? 11 Zar Ezekija ne ve mami, za da ve predade na smrt od glad i èd, koga vi veli: Gospod, Bog na{, }e n# spasi od rakata na asirskiot car? 12 Zar toj Ezekija ne gi premavna svetili{tata Negovi i `rtvenicite Negovi i im re~e na Judejcite i na Erusalim: pred eden `rtvenik poklonuvajte se i vrz nego kadete! 13 Zar ne znaete, {to napraviv jas i predcite moi so site zemni narodi? Moèa li bogovite na zemnite narodi
2
Is 22,7 Er 1,15
4
Is 22,9
5
Is 22,10 1 Let 11,8
7
4 Mojs 14,9 5 Mojs 31,6 4 Car 6,16
8
5 Mojs 3,22 1 Car 17,45 Is 52,10 Er 17,5 Jov 40,8
9
Is.N. 10,3
10
Ez 29,16
11
Is 37,10
511
15 da ja spasat zemjata svoja od rakata 17
Is 37,14 Ps 73,22
2 Mojs 5,2 Dan 3,15
19
Is 2,8 17,8 Er 1,16 Ps 114,4-8
20
Is 1,15 37,15
21
1 Mojs 19,13 4 Car 19,7 Er 41,2
23
1 Car 10,27 Is 16,1
moja? 14 Koj od site bogovi na narodite, {to moite predci gi istrebija, moè{e da go spasi svojot narod od rakata moja? ]e moè li i va{iot Bog da ve spasi vas od rakata moja? 15 A sega, neka ne ve mami Ezekija i da ne ve zaveduva taka; ne veruvajte mu; ako nitu eden bog na nitu eden narod i carstvo ne be{e vo sostojba da go spasi narodot svoj od rakata moja i od rakata na predcite moi, toga{ i va{iot Bog nema da ve spasi vas od rakata moja. 16 I u{te mnogu govorea slugite negovi protiv Gospod Bog i protiv Ezekija, Negoviot sluga. 17 Toj napi{a pismo, vo koe Go hule{e Gospod, Bog Izrailev, i govore{e protiv Nego vakvi zborovi: Kako {to bogovite na zemnite narodi ne gi spasija svoite narodi od rakata moja, taka i Ezekieviot Bog nema da go spasi Svojot narod od rakata moja. 18 I vikaa so silen glas na judejski jazik kon narodot vo Erusalim, koj be{e po yidovite, za da go zapla{at i ispla{at, ta da go prezemat gradot. 19 I govorea za Boga na Erusalim, kako za bogovite na zemnite narodi, delo na ~ove~ki race. 20 Toga{ carot Ezekija i prorokot Isaija, sinot Amosov, se pomolija i krenaa glas kon neboto. 21 I Gospod isprati Angel, koj gi pogubi site junaci, glavniot na~alnik i na~alnicite na vojskata na asirskiot car, i toj se vrati posramen vo zemjata svoja. I koga dojde vo domot na svojot bog, tamu go ubija so me~ onie koi bea izlezeni od negovite bedra. 22 Taka go spasi Gospod Ezekija i erusalimskite ìteli od rakata na asirskiot car Senahirim i od racete na site, i gi paze{e nasekade. 23 Toga{ mnozina po~naa da Mu donesuvaat darovi na Gospod vo Erusalim i skapi raboti na judejskiot car Ezekija. I toj se izdigna potoa vo o~ite na site narodi.
Bolesta na Ezekija (4 Car 20:1-3; 12-19; Is 38:1-3; Is 39:1-8)

24
25
4 Car 14,10
26
39,8 Vo tie dni se razbole Ezekija do Is Er 26,18-19 smrt. I Mu se pomoli na Gospod, i Toj 27 poslu{a i mu dade znak. 25 No Ezekija ne Mu blagodari za 1 Let 29,12 napravenite mu dobrini, za{to srceto 30 Car negovo se vozgordea. Zatoa gnevot Bo`- 4 18,17 ji padna vrz nego, vrz Judeja i vrz Eru31 salim. 26 No {tom Ezekija se ponizi poradi 1 Mojs 22,1 5 Mojs 8,16 gordelivosta vo srceto negovo, toj i Is 38,7 erusalimskite ìteli, gnevot Gospodov ne padna vrz niv vo Ezekievite denovi. 27 Ezekija ima{e mnogu golemo bogatstvo i slava; si napravi riznici za srebro i zlato i za skapoceni kamewa, kako i za blagoprijatni mirisi, {titovi i sekakvi skapi sadovi; 28 i oddelni prostorii za zemni proizvodi: ìto, vino i maslo, i trla za sekakov dobitok i ogradi za stada. 29 Si izgradi i gradovi. A stada od siten i krupen dobitok ima{e mnogu, za{to Bog mu be{e dal mnogu golem imot. 30 Toj, pak, Ezekija, go zatvori gorniot protok na Gionskite vodi i go naso~i udolu, zapadno od Davidoviot grad. I vo sekoja svoja rabota Ezekija be{e uspe{en. 31 Samo kaj pratenicite na vavilonskite carevi, {to bea isprateni do nego da pra{aat za edno ~udo, {to se slu~ilo na zemjata, Gospod go ostavi, za da go ispita i da otkrie s#, {to mu be{e vo srceto.
Kraj na vladeeweto na Ezekija (4 Car 20:20-21) Drugite dela na Ezekija i negovite dobri dela se opi{ani vo videnieto na prorokot Isaija, sinot Amosov, i vo knigata za carevite judejski i izrailski. 33 Po~ina Ezekija kaj svoite predci, i go pogrebaa pogore od grobi{tata na Davidovite potomci, a po negovata smrt site Judejci i ìteli erusalim32
512
33,1 ski mu ukaàa po~est. I na negovo
1 Let 3,13
mesto se zacari sinot negov Manasija. Carot Manasija i negovoto bezzakonie
2
5 Mojs 18,9 Er 15,4
Gospod gi istrebi od pred liceto na 11 5 Mojs izrailskite sinovi. 28,36 Manasija se kae
10 Gospod mu govore{e na Manasija i na lu|eto negovi, no tie ne poslu{aa. 11 Zatoa Gospod gi isprati protiv niv 14 voenona~alnicite na asirskiot car, Neem 3,3 koi go okovaa Manasija vo okovi, go 12,39 vrzaa so verigi i go odvedoa vo Vavi- 15 2 Mojs lon. 12 I vo taa te{ka nevola toj po~na da 23,24 4 Car Go moli Gospoda, svojot Bog, i dlaboko 23,12 se ponizi pred Boga na svoite predci. 16 13 Mu se pomoli Nemu, i Bog se prik3 Mojs loni kon nego, ja ~u molbata negova i go 7,11-18 vrati vo Erusalim vo carstvoto negovo. I razbra Manasija deka Gospod e Bog. 14 Potoa toj izgradi nadvore{en yid na Davidoviot grad, zapadno od Gion, po dolot i do vlezot na Ribnite Porti, i okolu Ofel i go izdigna visoko. Potoa postavi voeni na~alnici po site utvrdeni gradovi vo Judeja, 15 gi otstrani tu|ite bogovi, idolot od Gospodoviot dom i site idolski svetili{ta, {to gi be{e izgradil vo gorata na Gospodoviot dom i vo Erusalim, gi isfrli nadvor od gradot. 16 Go obnovi `rtvenikot Gospodov i prinese na nego `rtvi, pomiritelni i blagodarstveni, i im pora~a na Judejcite da Mu sluàt na Gospod, Bog Izrailev. 4 Car 19,28 Is 37,29 Ez 19,4.9 Amos 4,2 Ps 149,8
3
5 Mojs 16,21-22 17,3
Manasija be{e na dvanaeset godini koga stana car, i caruva{e 6 vo Erusalim pedeset i pet godini. 3 Mojs 2 Toj go prave{e ona {to ne be{e 18,21 5 Mojs ugodno pred o~ite Gospodovi, povedu18,10 vaj}i se po gadotiite na narodite, koi 8 Gospod gi be{e progonil od liceto na 2 Car 7,10 sinovite Izrailevi. 3 Izgradi pak idolski svetili{ta, 9 Er 15,4 {to gi be{e urnal tatkoto negov EzeEz 5,7 kija, im izdigna `rtvenici na Vaalovci, podigna mladi {umi i se poklonuva{e na celoto nebesko voinstvo i mu sluè{e; 4 izgradi `rtvenici i vo Gospodoviot dom, za koj Gospod be{e rekol: Vo Erusalim ve~no }e prestojuva imeto Moe. 5 Izgradi i `rtvenici na celoto nebesko voinstvo vo dvata trema na Gospodoviot dom. 6 Toj gi preveduva{e preku ogan sinovite svoi vo dolinata na Hinomoviot sin, gata{e, vraà{e i ma|epsuva{e; i povika izvikuva~i na mrtvi i vol{ebnici: toj prave{e mnogu lo{i raboti pred o~ite na Gospod, za da Go razgnevi. 7 Napravi u{te i izvajan idol i go postavi vo Gospodoviot dom, za kogo Bog mu be{e rekol na David i na sinot negov Solomon: Vo toj dom i vo Erusalim, {to go izbrav me|u site plemiwa izrailski, }e go poloàm imeto Svoe zasekoga{; 8 i nema da ostavam vo idnina da izleze nogata izrailska od taa zemja, {to ja utvrdiv za nivnite predci, samo ako tie se potrudat da go pravat s# ona, {to sum im go zapovedal vo celiot zakon i naredbite i zapovedite, dadeni preku rakata Mojseeva. 9 No Manasija ja dovede Judeja i erusalimskite ìteli dotamu, {to postapuvaa polo{o i od onie narodi, {to
33
(4 Car 21:1-9)
Kraj na vladeeweto na Manasija (4 Car 21:17-18)

17 No narodot u{te prinesuva{e `rtvi po idolskite svetili{ta, no i na Gospod, Svojot Bog. 18 Drugite dela Manasievi, molitvata negova kon svojot Bog i zborovite na jasnovidcite, koi mu govorea od imeto na Gospod, Bog Izrailev, se nao|aat vo knigata za carevite izrailski. 19 I molitvata negova, i toa, {to Gospod se prikloni kon nego, i site negovi grevovi i bezzakonija, i mestata, po koi be{e izdignal `rtvenici i postavil likovi na A{era i idoli, pred
513
20 da se ponizi, opi{ani se vo zapisite na
2 Mojs 10,3 Ps 17,26 Ps 147,6
Hazaj. 20 I po~ina Manasija kaj svoite pred21 ci, i go pogrebaa vo domot negov. A na 1 Let 3,14 negovo mesto se zacari sinot negov 23 Amon.
4 Car 21,18
Judejskiot car Amon (4 Car 21:19-26)
21 Amon be{e na dvaeset i dve godini, koga stana car, i caruva{e vo Erusalim 3 dve godini. 22 I toj go prave{e ona {to ne be{e 1 Let 16,11 ugodno pred o~ite Gospodovi taka, kako 4 2 Mojs {to go prave{e toa tatko mu Manasija: 34,13 na site idoli, {to gi be{e napravil 3 Mojs 36,30 tatko mu Manasija, Amon im prinesuva{e `rtva i im sluè{e. 23 I ne se ponizi pred Gospod, kako {to se ponizi tatkoto negov Manasija; naprotiv, Amon gi nagolemi grevovite svoi. 24 Slugite negovi se pobunija protiv nego i go ubija vo domot negov. 25 No narodot vo zemjata gi izbi site onie, {to bea vo buntot protiv carot Amon, i mesto nego narodot na taa zemja go izbra za car sinot negov Jo{ija. 1 Let 3,14
34,1
~e posvetenite drvja, a izvajanite i iz- 5 leanite idoli gi skr{i i razbi vo 3 Car 13,2 prav, rasturaj}i gi po grobovite na 7 2 Mojs onie, {to im bea prinesuvale `rtvi; 5 koskite na `recite gi izgore vrz 32,20 nivnite `rtvenici, ja is~isti Judeja i 13 1 Let 23,4 Erusalim. 6 Vo gradovite na Manasija, Efrem i Simeon, duri do kolenoto Neftalimovo, i vo nivnite opusto{eni okolini, 7 toj gi sobori `rtvenicite i posvetenite drvja, gi razbi vo prav likovite i gi skr{i site idoli po celata izrailska zemja, i se vrati vo Erusalim. Pronajdena Knigata na Zakonot Gospodov (4 Car 22:3-20) Na osumnaesettata godina od caruvaweto svoe, otkako be{e is~istena zemjata i Bo`jiot dom, toj go isprati Safan, sinot Acaliev, Maasejahu, gradona~alnikot, i Joah, sin Joahazov, pisar, za da go obnovat domot na Gospod, nivniot Bog. 9 Tie otidoa kaj prvosve{tenikot Helkija i go predadoa prinesenoto vo Bo`jiot dom, {to go bea sobrale levitite, straàri kaj pragot, od racete na Manasija, Efrem, od site drugi Izrailci, od sinovite na Juda i na Venijamin i od ìtelite erusalimski. 10 Go dadoa toa vo racete na nadglednicite, odredeni vo domot Gospodov, da go razdavaat na rabotnicite, {to }e rabotat vo Gospodoviot dom na popravkata i obnovuvaweto na domot. 11 I tie im razdavaa na drvodelcite i yidarite, za da kupuvaat delkani kamewa i drvja za vrski i za pokrivawe na zgradite koi judejskite carevi gi bea razru{ile. 12 Tie lu|e ~esno ja vr{ea svojata rabota, a za nadzornici nad niv bea postaveni Jahat i Avdija, leviti od Merarievite sinovi, i Zaharija i Me{ulam od Kaatovite sinovi, i site leviti, {to umeeja da svirat na muzi~ki napravi. 13 Tie bea odredeni nad nosa~ite i gi nadgleduvaa site rabotnici kaj sekoja
8
Obnovata za vladeeweto na carot Jo{ija Jo{ija ima{e osum godini, koga stana car, i caruva{e vo Erusalim trieset i edna godina. 2 Toj go prave{e ona {to be{e ugodno pred o~ite Gospodovi, ode{e po pati{tata na tatkoto svoj David i ne skr{nuva{e ni levo ni desno. îstka na idolskite svetili{ta
3 Na osmata godina od caruvaweto svoe, bidej}i u{te be{e mom~e, po~na da Go bara Boga na svojot predok David, a vo dvaesettata godina po~na da ja ~isti Judeja i Erusalim od idolskite svetili{ta, od posvetenite drvja i od izvajanite i izleanite idoli. 4 Za{to pred liceto negovo gi razru{ija `rtvenicite na Vaalovci i idolite, {to se izdigaa nad niv; gi ise-
34
(4 Car 22:1-2)
514
15 rabota: a drugite leviti bea i pisari, i
Ezd 7,6 Neem 8,1
19
5 Mojs 28,6-9 Is 36,22
21
Ez 36,18
22
2 Mojs 15,20 Neem 6,14
24
Is 3,9 Er 40,2
nadglednici, i vratari. 14 Koga go vadea srebroto, {to be{e prineseno vo Gospodoviot dom, sve{tenikot Helkija ja najde Knigata na Zakonot Gospodov, daden preku Mojseevata raka. 15 Progovori Helkija, pa mu re~e na pisarot Safan: Ja najdov Knigata na Zakonot vo domot Gospodov. Helkija mu ja dade knigata na Safan. 16 A Safan ja odnese knigata kaj carot i pritoa mu ja donese na carot ovaa vest: Tvoite slugi vr{at s# {to im e tamu naredeno. 17 Go isturija srebroto, {to se nao|a{e vo domot Gospodov, i go predadoa vo racete na nadglednicite i vo racete na rabotnicite. 18 Pisarot Safan mu javi u{te na carot i re~e: Ovaa kniga mi ja dade sve{tenikot Helkija. I Safan ja pro~ita pred carot. 19 Koga gi ~u carot zborovite na zakonot, ja raskina svojata obleka. 20 I mu zapoveda carot na Helkija i na Ahikam, sin Safanov, na Avdon, sin Miheev, i na pisarot Safan i na carskiot sluga Asaja, velej}i: 21 Odete i pra{ajte Go Gospod za mene, za drugite vo Izrail i za Juda zaradi zborovite na taa najdena kniga, za{to golem e gnevot Gospodov, koj plamna vrz nas, zatoa {to tatkovcite na{i ne gi zapazija Gospodovite zborovi, za da postapuvaat spored ona {to e napi{ano vo taa kniga. 22 Toga{ Helkija i onie, {to bea isprateni od carot, otidoa kaj proro~icata Hulda, èna na Selum, sin na Tokhat, sin na Asra rizni~arot, a taa ìvee{e vo noviot del na Erusalim, i govorea so nea za toa. 23 Taa im re~e: Vaka veli Gospod, Bog Izrailev: kaète mu na onoj ~ovek, {to ve ispratil kaj mene. 24 Vaka veli Gospod: ete, }e ispratam zlo vrz ova mesto i vrz ìtelite negovi site prokletstva, napi{ani vo knigata, {to ja ~itaa pred liceto na judejskiot car,
poradi toa {to Me ostavija i kadea na drugi bogovi, za da Me razgnevat so site dela na racete svoi. Zatoa gnevot Moj }e se razgori nad ova mesto i nema da zgasne. 26 A na carot judejski, koj ve isprati da Go pra{ate Boga, kaète mu: vaka veli Gospod, Bog Izrailev, za zborovite, {to si gi ~ul: 27 bidej}i srceto ti omekna, i ti se ponizi pred Gospod, otkako ~u {to veli Toj za ova mesto i za ìtelite negovi, i ponizuvaj}i se pred Mene i ja raskina oblekata svoja i pla~e{e pred Mene, zatoa i Jas te slu{nav, veli Gospod. 28 Ete, Jas }e te priberam kaj predcite tvoi, i }e bide{ poloèn so mir vo grobnicata svoja, i o~ite tvoi nema da go vidat seto ona zlo, {to }e go ispratam vrz ova mesto i protiv ìtelite negovi. I mu go odnesoa odgovorot na carot.
25
25
Er 22,9
27
2 Mojs 10,3
31
4 Car 11,17
33
5 Mojs 18,9
Zavetuvawe na poslu{nost kon Boga (4 Car 23:1-20) Toga{ carot zapoveda da se soberat site stare{ini od Judeja i Erusalim, 30 pa otide carot vo domot Gospodov, i so nego site Judejci i ìtelite erusalimski, i sve{tenicite, i levitite, i siot narod, od golem do mal; i im gi pro~ita toj glasno site zborovi od knigata na zavetot, najdena vo domot Gospodov. 31 Potoa carot se ispravi na mestoto svoe i sklu~i zavet pred liceto na Gospod da Go sledat Gospoda i da gi zapazat od s# srce i so seta du{a zapovedite Negovi, otkrovenijata negovi i zakonite Negovi, ta da gi izvr{at zborovite na zavetot, napi{ani vo taa kniga. 32 I carot im zapoveda na site, {to bea vo Erusalim i vo zemjata Venijaminova, da go potvrdat toa; i po~naa ìtelite erusalimski da postapuvaat spored zavetot na Boga, Bog na nivnite predci. 33 I gi otstrani Jo{ija site gadotii od site zemji na izrailskite sinovi, i
29
515
35,1 im zapoveda na site vo zemjata izrail-
2 Mojs 12,1-30 4 Mojs 28,16
ska da Mu sluàt na Gospod, svojot Bog. I vo site denovi na ìvotot negov tie ne otstapuvaa od Gospod Bog na nivnite 4 predci. Podgotvuvawe za praznikot Pasha i negovoto sve~eno praznuvawe
Ezd 6,18 1 Let 24,1
6
3 Mojs 11,44
Jo{ija ja proslavi Pashata Gos7 31,3 podova vo Erusalim, i go zaklaa 8 pashalnoto jagne na ~etirinaesettiot 1 Let 29,3 den od prviot mesec. 2 I gi naseli sve{tenicite po mestata nivni i gi pottiknuva{e da mu sluàt na domot Gospodov; 3 i im re~e na levitite, posveteni na Gospod i u~iteli na site Izrailci: postavete go svetiot kov~eg vo hramot, {to go izgradi Solomon, sinot Davidov, car izrailski; nema potreba da go nosite na ramenici; sluète Mu sega na Gospod, na{iot Bog i na narodot Negov Izrail; 4 zastanete spored rodovite na svoite predci i spored rodovite svoi, kako {to e zapovedano od David, carot izrailski, i kako {to e zapovedano od sinot negov Solomon, 5 stojte vo svetili{teto, spored ona kako {to se rasporedeni rodovite na va{ite bra}a, sinovite narodni, spored ona kako {to se razdeleni levitskite rodovi i redovi; 6 zakolete go pashalnoto jagne, osvetete se i podgotvete go za bra}ata svoi, postapuvaj}i soglasno so Gospodovoto slovo preku Mojsej. 7 I im podari Jo{ija na sinovite narodni, na site, {to bea tamu, od sitniot dobitok jagniwa i jariwa, s# za pashalnata `rtva, na broj trieset iljadi i tri iljadi vola. Toa be{e od carskiot imot. 8 I na~alnicite negovi sesrdno davaa prinos za narodot, na sve{tenicite i na levitite: Helkija, Zaharija i Jehiil, stare{ini vo Bo`jiot dom, im dadoa na sve{tenicite za `rtva pashalna dve iljadi i {estotini jagniwa i jariwa i trista vola;
35
(4 Car 23:21-23)
Konanjahu, [emaja i Natanail, ne- 13 Mojs govi bra}a, A{avija, Jehiil i Jozavad, 2 12,2-11 levitski stare{ini, im podarija na levitite za pashalna `rtva pet iljadi 14 29,13 ovci i petstotini volovi. 10 Taka se podgotvi slu`bata, i po 15 67,24 careva zapoved sve{tenicite zastanaa Ps Neem 12,46 na svoite mesta i levitite spored 1 Let 25,1 smenite svoi; 11 go zaklaa pashalnoto jagne, i sve{tenicite rosea so krvta, {to ja zemaa od racete na levitite, a levitite gi derea koìte; 12 i go raspredelija opredelenoto za sepalenici, za da go dadat po redovite na tatkovskite rodovi na sinovite narodni, za prinos na Gospod, kako {to e napi{ano vo Mojseevata kniga. Istoto toa go napravija i so volovite. 13 I go ispekoa na ogan pashalnoto jagne, spored zakonot; a sve{tenite `rtvi gi svarija vo kotli, grniwa i tavi, pa go razdadoa brzo po siot narod; 14 potoa prigotvija za sebe i za sve{tenicite, za{to sve{tenicite, sinovite Aronovi, bea zafateni so prinesuvaweto sepalenici i masni mesa do no}ta; zatoa levitite gotvea i za sebe i za sve{tenicite, sinovite Aronovi. 15 A peja~ite, sinovi Asafovi, ostanuvaa po mestata svoi, spored naredbite na David i Asaf, Eman i Jedutun, careviot jasnovidec, a vratarite kaj sekoja vrata: nema{e za{to da ja napu{taat slu`bata svoja, bidej}i bra}ata nivni, levitite, gotvea za niv. 16 Taka be{e rasporedena celata slu`ba vo toj den, za da napravat Pasha i da prinesat sepalenici na Gospodoviot `rtvenik, po zapoved na carot Jo{ija. 17 Taka ja praznuvaa izrailskite sinovi, {to bea tamu Pashata vo toa vreme i praznikot Beskvasnici vo tekot na sedum dena. 18 Takva Pasha ne be{e proslavuvana vo Izrail od denovite na prorokot Samoil; od izrailskite carevi nieden ne be{e prigotvil takva Pasha, kakva {to napravi Jo{ija, sve{tenicite,
9
516
20 levitite i site Judejci, i Izrailci,
1 Mojs 2,14 Is 10,9 Er 46,2
koi bea tamu, i ìtelite erusalimski. 19 Taa Pasha be{e proslavena vo osumnaesettata godina od caruvaweto na 21 Jo{ija. 3 Car
13,18 4 Car 18,25
Krajot na Jo{ija (4 Car 23:28-30) 23 20 3 Car Po seto toa, otkako Jo{ija go uredi 22,34 Bo`jiot dom, dojde Neho, egipetskiot 25 car, da se bori na rekata Eufrat kaj 1 Mojs Karhemi{. Jo{ija mu izleze vo pres50,10 Er ret. 21 Neho isprati kaj nego pratenici da 22,10.15-16 kaàt: [to ima me|u mene i tebe, care judejski? Protiv tebe sega ne sum trgnal, tuku protiv domot so koj imam vojna. Bog mi zapoveda da brzam; nemoj da Mu se protivi{ na Boga, Koj e so mene, za da ne te pogubi. 22 No Jo{ija ne go odvrati liceto od nego, tuku se prigotvi da se bie so nego; i ne gi poslu{a zborovite na Neho, {to bea od Boga, tuku izleze vo boj vo dolinata Megido. 23 I strelcite go ustrelija carot Jo{ija, i carot im re~e na slugite svoi: Odvedete me, za{to sum te{ko ranet. 24 Slugite negovi go simnaa od kolata, go ka~ija vo druga negova kola i go odvedoa vo Erusalim. I toj umre; i be{e pogreban vo grobnicata na svoite predci. Cela Judeja i Erusalim go oplakaa Jo{ija. 25 Jo{ija be{e oplakan i od Eremija vo taà~ka pesna; nego go spomenuvaa site pea~i i peja~ki vo taà~kite pesni svoi, poznati i do denes, koi gi predadoa vo obi~aj vo Izrail; ete, tie se napi{ani vo knigata na taà~kite pesni. 26 Drugite dela na Jo{ija i dobrinite negovi, soglasni so zapovedanoto vo zakonot Gospodov, 27 i negovite dela, prvi i posledni, se opi{ani vo knigata za carevite izrailski i judejski. Judejskiot car Joahaz (4 Car 23:30-35) Narodot na taa zemja go zede Joahaz, sinot Jo{iev, go pomaza i go
postavi za car na mestoto od tatkoto negov vo Erusalim. 2 Joahaz ima{e dvaeset i tri godini koga stana car, i caruva{e vo Erusalim tri meseca. 3 Egipetskiot car go sobori od prestolot vo Erusalim, go odvede vo Egipet i $ naloì na zemjata globa od sto kikari srebro i eden kikar zlato. 4 Egipetskiot car go postavi bratot negov Elijakim za car nad Judeja i nad Erusalim, i mu go smeni imeto vo Joakim, a bratot negov Joahaz, Neho go zede i go odvede vo Egipet. Judejskiot car Joakim (4 Car 23:36-24:7) Joakim ima{e dvaeset i pet godini, koga stana car, i caruva{e vo Erusalim edinaeset godini. Toj go prave{e ona {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod, svojot Bog. 6 Protiv nego izleze Navuhodonosor, carot vavilonski, i go okova vo okovi, za da go odvede vo Vavilon. 7 Del od sadovite na Gospodoviot dom prenese Navuhodonosor vo Vavilon i gi postavi vo svoeto idolsko svetili{te vo Vavilon. 8 Drugite dela na Joakim i gadotiite, {to gi izvr{i i kakvi {to se najdoa kaj nego, se opi{ani vo knigata za carevite izrailski i judejski. Mesto nego stana car sinot negov Jehojahin.
5
36,4
Ez 19,4
5
Er 22,18 25,1 26,1
6
Er 25,9 Ez 19,9 Dan 1,1
7
Er 27,16 Dan 1,2 Ezd 1,7
9
Er 22,24-28
10
4 Car 20,17 Is 52,11 Er 14,18 Ezd 1,7
Judejskiot car Jehojahin (4 Car 24:8-17) Jehojahin ima{e osumnaeset godini koga stana car, i caruva{e vo Erusalim tri meseca i deset dena. Toj go prave{e, ona {to be{e lo{o pred o~ite Gospodovi. 10 Otkako izmina godinata, carot Navuhodonosor isprati i zapoveda da go dovedat vo Vavilon zaedno so skapocenite sadovi na Gospodoviot dom, go postavi za car na Judeja i Erusalim bratot negov Sedekija.
9
36
517
11
4 Car 24,11 Er 27,1 28,1 11
Judejskiot car Sedekija (4 Car 24:18-20; Er 52:1-3) Sedekija ima{e dvaeset i edna go-
salim edinaeset godini; 12 i toj go prave{e ona, {to ne be{e ugodno pred o~ite na Gospod, svojot 13 Bog. Toj ne se ponizi ni pred prorokot 2 Mojs 32,9 5 Mojs 9,27 Eremija, koj prorokuva{e od GospodoEz 17,13 vata usta.
5 Mojs 8,3 Er 37-39 44,10
12 dina koga stana car, i caruva{e vo Eru-
14
1 Let 5,25
Padot na Erusalim (4 Car 25:1-25; Er 52:3-11)

13
15
Is 5,4 Er 7,25 Mal 2,7
I se odmetna od carot Navuhodonosor, koj go zakolnal vo imeto Bo`jo, 16 i se pokaà tvrdoglav i go oèsto~i 4 Car 2,23 srceto svoe dotamu, {to ne se obrati Jov 8,2 kon Gospod, Bog Izrailev. Dan 9,6 14 Pa i site na~alnici nad sve{teEzd 5,12 Mt 5,12 nicite i nad narodot gi zgolemija svoi17 te prestapi, sledej}i gi site gadotii 5 Mojs na neznabo{cite, i go oskvernuvaa 32,25 Er 6,11 domot na Gospod, {to Toj go be{e osve9,21 til vo Erusalim. Ez 9,6 15 Gospod, Bog na nivnite predci, im Ezd 5,12 ispra}a{e Svoi glasnici u{te vo rano utro, za{to Mu be{e àl za Svojot narod i Svoeto ìveali{te. 16 No tie se podbivaa so ispratenite od Boga i ne se grièa za zborovite Negovi, gi poniùvaa prorocite Negovi, dodeka gnevot na Gospod ne padna vrz narodot Negov, ta nema{e za nego spasenie. 17 I Toj go isprati vrz niv haldejskiot car, i toj gi ubi so me~ mladincite nivni vo domot na nivnata svetiwa; ne go po{tedi ni Sedekija ni
devica, ni starec, ni nemo}en. S# pre- 18 Er 27,20 dade Bog vo rakata negova. 18 I site sadovi na Bo`jiot dom, golemi i mali, i riznicite na domot Gospodov, i riznicite na carot i na~alnicite negovi, s# odnese vo Vavilon. 19 Pa go izgorea Bo`jiot dom, gi razurnaa yidovite na Erusalim i site negovi dvorci so ogan gi izgorea; i site negovi skapocenosti gi uni{tija. 20 A izbavenite od me~ Navuhodonosor gi preseli vo Vavilon, i tie mu bea robovi nemu, do zacaruvaweto na persiskiot car, 21 za da se ispolni zborot Gospodov, kaàn preku ustata na Eremija: dodeka zemjata ne gi otpraznuva svoite saboti, }e po~iva vo pusto{, seto toa vreme, s# dodeka ne se navr{at sedumdeset godini. Dekret na carot Kir za vra}awe na Judejcite (1 Ezd 1:1-4) A vo prvata godina na persiskiot car Kir, za da se ispolni zborot Gospodov, kaàn preku ustata na Eremija, Gospod go podbudi duhot na Kir, persiskiot car, i toj zapoveda da proglasat po celoto negovo carstvo, usno i pismeno, i da kaàt: 23 Vaka re~e Kir, carot perskiski: Gospod, Bog nebesni, mi gi dade site zemni carstva i mi zapoveda da Mu izgradam dom vo Erusalim, vo Judeja. Koj e me|u vas od siot Negov narod, Gospod, negoviot Bog neka bide so nego, i toj neka odi tamu.
22
PRVA KNIGA EZDRA

Voved Knigite Ezdra i Neemija proizleguvaat od ista sredina kako i dvete knigi Letopisi (vidi vo vovedot na 1 Letopisi) i so~inuvaat nivno prodolènie. Tie se sostaveni vo ist duh i vo ista perspektiva. Knigata zapo~nuva so ovlastuvaweto na Judejcite dobieno od Kir, carot na Persija, spored koe tie moàt da odat da go obnovat hramot vo Erusalim (1). Pogolem broj od progonetite se vra}aat vo tatkovinata (2). Nivnata prva grià e da go podignat vo Erusalim `rtvenikot i povtorno da gi vospostavat tradicionalnite obredi (3). Me|utoa podgotovkite za povtornata izgradba na hramot predizvikuvaat sprotivstavuvawe na odredeni neprijateli. Od toa proizleguva ~estata prepiska so persiskata administracija, koja se zalaga za obnovata na hramot (4-6). Vo vtoriot del od knigata se opi{uva kako vo naredniot vek, sve{tenikot Ezdra, ispraten od imperatorot Artakserks, go obnovuva i go reformira religiozniot ìvot vo Erusalim (710). Porakata na knigata za Ezdra ja istaknuva neophodnosta od verata i pravedniot ìvot. Taa ja pokaùva hrabrosta i predanosta so koja ovoj sve{tenik reformator se zafatil da ja obnovi verata i pobo`nosta vo Izrail. Imeno vo vremeto na Ezdra zapo~nuva da se formira onoj judaizam, vo ~ija sredina nekolku vekovi podocna, }e se rodi Isus Hristos. Kir dava odobrenie za vozobnovuvawe na hramot Vo prvata godina na persiskiot car Kir za da se ispolni slovoto 2 Gospodovo iskaàno od ustata na Is 41,2 45,1 Eremija, go pottikna Gospod duhot na 46,11 Kir, persiskiot car, i toj zapoveda da 60,3 Agej 1,2 proglasat po celoto carstvo, usno i Ps 71,11 pismeno: 2 vaka veli Kir, carot persiski: 4 3,7 Gospod, Bog na neboto, mi gi dade site 4,3 zemni carstva i mi zapoveda da Mu iz5,13 2 Mojs 3,22 gradam dom vo Erusalim {to e vo Is 10,20-22 Judeja. Otkr 21,24 3 Koj me|u site vas e od Negoviot narod, Bog neka bide so nego, i neka odi vo Erusalim, koj e vo Judeja, da gradi dom na Gospod, Bog Izrailev, Toj e Bog, Koj e vo Erusalim. 4 A sekoj {to ostanal vo drugite mesta, kade i da ìvee toj, neka mu pomognat ìtelite od tie mesta so srebro, so zlato, so drug imot, so dobitok i so dobrovolni prilozi za Bo`jiot dom {to e vo Erusalim.
1,1
Er 25,11 29,10 Dan 1,29 2 Let 36,22 5 Toga{ knezovite na plemiwata 5 Judini i Venijaminovi, sve{tenicite 4,1 10,9 i levitite, sekoj, ~ij duh go pottikna 2 Mojs Gospod, se podgotvija da odat da go gra- 35,21 Neem 11,4 dat Gospodoviot dom {to e vo Erusa- Fil 2,13 lim. 6 6 I site nivni sosedi im pomagaa so 2 Mojs srebreni sadovi, so zlato, so drug imot 3,21-22 11,2-3 i so dobitok i so skapi predmeti, po- 12,35-36 kraj dobrovolnite prinosi za hramot. 7 A carot Kir gi izvadi sadovite na 7 5,14 Gospodoviot dom {to Navuhodonosor 4 Car gi be{e odzel od Erusalim i gi be{e 24,13 Er 52,17-19 2 Let 36,7 postavil vo domot na svojot bog. 8 Niv Kir, persiskiot car, gi iznese so pomo{ na rizni~arot Mitredat, a toj gi predade pod broj na Sasavasar, upravitel na Judeja. 9 I eve go brojot nivni: zlatni ~inii trieset, srebreni ~inii iljada, noèvi dvaeset i devet. 10 zlatni ~a{i trieset, srebreni ~a{i, dvojni ~etiristotini i deset, drugi sadovi iljada;
519
PRVA KNIGA EZDRA
2,1
4 Car 24,16 Neem 7, 6-72
vkupno sadovi, zlatni i srebreni, pet iljadi i ~etiristotini. Seto toa go zede so sebesi Sasavasar, koga iselenicite trgnaa od Vavilon za Erusa2 lim.
11
3,2 5,2 10,18 3 Car 3,19 Mt 1,12
Ova se lu|eto od zemjata koi bea preseleni vo progonstvo, koga vavi8,3 10,15 lonskiot car Navuhodonosor gi be{e odvel vo Vavilon. Tie se vratija vo 13 Erusalim i Judeja, sekoj vo svojot grad, 8,13 2 a dojdoa so Zorovavel, Je{ua, Neemija, Seraja, Reelaja, Mardohej, Bil{an, Mispar, Bigvaj, Rehum i Baana. Eve go brojot na lu|eto od narodot Izrailev: 3 potomci na Paro{ dve iljadi sto sedumdeset i dvajca; 4 potomci na Safatija trista sedumdeset i dvajca; 5 potomci na Arah sedumstotini sedumdeset i pet; 6 potomci na Pahat-Moav, odnosno od potomcite na Je{ua i na Joav dve iljadi osumstotini i dvanaeset; 7 potomci na Elam iljada dveste pedeset i ~etiri; 8 potomci na Zatu devetstotini ~etirieset i pet; 9 potomci na Zakaj sedumstotini i {eeset; 10 potomci na Vanij {estotini ~etirieset i dvajca; 11 potomci na Bevaj {estotini dvaeset i trojca; 12 potomci na Azgad iljada dveste dvaeset i dvajca; 13 potomci na Adonikam {estotini {eeset i {est; 14 potomci na Bigvaj dve iljadi pedeset i {est; 15 potomci na Adin ~etiristotini pedeset i ~etiri; 16 potomci na Ater od domot na Ezekija, devedeset i osum; 17 potomci na Becaj trista dvaeset i trojca; 18 potomci na Jora sto i dvanaeset; 19 potomci na Ha{um dveste dvaeset i trojca;
3
Spisok na Judejcite koi se vra}aat vo Palestina
potomci na Gibar devedeset i pet; od Vitleem sto dvaeset i trojca; 22 lu|e od Netofa pedeset i {est; 23 lu|e od Anatot sto dvaeset i osum; 24 lu|e od Azmavet ~etirieset i dvajca; 25 lu|e od Kirjat-Jarim, Kefira i Beerot sedumstotini ~etirieset i trojca; 26 od Rama i Geva {estotini dvaeset i eden; 27 ìteli od Mihmas sto dvaeset i dvajca; 28 ìteli od Vetil i Gaj dveste dvaeset i trojca; 29 ìteli od Nevo pedeset i dvajca; 30 ìteli od Magbi{ sto pedeset i {est; 31 potomci na drugiot Elam iljada dveste pedeset i ~etiri; 32 potomci na Harim trista i dvaeset; 33 ìteli od Lod, od Hadid i od Ono sedumstotini dvaeset i pet; 34 od Erihon trista ~etirieset i pet; 35 od Senaa tri iljadi {estotini i trieset. 36 Sve{tenici: potomci na Jedaja od domot na Je{ua devetstotini sedumdeset i trojca; 37 potomci na Imer iljada pedeset i dvajca; 38 potomci na Pa{hur iljada dveste ~etirieset i sedum; 39 potomci na Harim iljada i sedumnaeset; 40 leviti: potomci na Je{ua i na Kadmiel, od potomcite na Hodavija sedumdeset i ~etiri. 41 Peja~i: od potomcite na Asaf sto dvaeset i osum; 42 Potomci na ~uvarite na vratite: potomci na Selum, potomci na Ater, potomci na Talmon, potomci na Akuv, potomci na Hatita, potomci na [ovaj vkupno sto trieset i devet. 43 Hramovi prislu`nici: potomci na Ciha, na Hasufa, na Tabaot, 44 na Keros, na Siaha, na Padon, 45 na Levana, na Hagava, na Akuv,
20 21
34
3 Car 16,34 2 Let 28,15
36
1 Let 24,7
40
1 Mojs 29,34 4 Mojs 3,9 5 Mojs 16,6-7 1 Let 16,4
41
1 Let 15,16
42
1 Car 3,15 1 Let 9,17
43
Neem 11,21
520
PRVA KNIGA EZDRA
potomci na Hagav, na Salmaj, na Hanan, 47 potomci na Gidel, na Gahar, na Reaja, 48 na Recin, na Nekoda, na Gazam, 63 49 na Oza, na Paseah, na Besaj, 2 Mojs 28,30 50 na Asna, na Meunim, na Nefusim, 3 Mojs 2,3 51 na Bakbuk, na Hakufa, na Harur, 66 52 na Baclut, na Mehida, na Har{a, Is 66,20 53 na Barkos, na Sisera, na Temah, 68 54 na Necijah i na Hatifa. 2 Mojs 25,2 55 Potomcite na Solomonovite slugi: potomci na Sotaj, na Hasoferet, na Peruda, 56 na Jaala, na Darkon, na Gidel, 57 na Safatija, na Hatil, na PoheretHacevaim i na Amij. 58 vkupno hramovi prislu`nici i potomci na Solomonovite slugi trista devedeset i dvajca. 59 A ova se imiwata na onie koi trgnaa od Tel-Melah, Tel-Har{a, Keruv, Adan, Imer, iako tie ne moèa da dokaàt, dali nivnoto pokolenie ili semejstvo poteknuva od Izrail: 60 potomci na Delaja, Tovija i Nekoda {estotini pedeset i dvajca. 61 U{te i od potomcite na sve{tenicite: potomci na Havaja, Kakoc, Verzelij, koj se oèni so edna od }erkite na Galaad~anecot Verzelij i po~na da se imenuva so nivnoto ime. 62 Tie go baraa svojot rodosloven zapis, i ne go najdoa, zatoa bea isklu~eni od sve{tenstvoto. 63 I upravitelot im re~e da ne jadat od najsvetoto od `rtvite, dodeka ne se postavi sve{tenik so urim i tumim. 64 Site zaedno sobrani s# na s# ~etirieset i dve iljadi i trista i {eeset lu|e, 65 osven slugite nivni, koi bea sedum iljadi trista trieset i sedum i nivnite dveste peja~i i peja~ki. 66 Kowi imaa sedumstotini trieset i {est, maski dveste ~etirieset i pet, 67 kamili imaa ~etiristotini trieset i pet, magariwa {est iljadi sedumstotini i dvaeset. 68 Nekoi od stare{inite na domovite, otkako }e dojdea vo domot Gospodov, vo Erusalim, so drago srce daruvaa za do46 2 Car 17,27 19,32sl. 3 Car 2,7
61
mot Bo`ji za da se obnovi vrz osnovite 70 Neem 11, negovi. 3-4 69 Kolku {to im dostiga{e rakata, tie dadoa vo riznicata za rabota {eeset i edna iljada zlatni darijki, i pet 3,1 Mojs iljadi mini srebro i sto sve{teni~ki 2 23,24 Neem 7,72 ode`di. 70 Taka se naselija pak i sve{te- 8,1 nicite i levitite, i narodot i peja- 2 ~ite, i ~uvarite na vratite i sluì- 2,2 2 Mojs telite vo hramot, i celiot Izrail vo 20,24 5 Mojs gradovite svoi. 12,5-6 Je{ua i Zorovavel povtorno go vospostavuvaat bogosluènieto
Zah 6,11 2 Let 23,18 4,4 Dan 9,25
Koga nastapi sedmiot mesec, i 4 sinovite Izrailevi ve}e bea po 2 Mojs gradovite, narodot se sobra zaedno vo 23,14 4 Mojs 28,3-8 Erusalim. 2 Toga{ Je{ua, sinot na Jocadak, i 5 negovite bra}a po sve{tenstvo, i Zo- 4 Mojs rovavel, sinot na Salatiil, i bra}ata 28,14 29,39 negovi, zapo~naa da Mu gradat na Bog Kol 2,16 Izrailev `rtvenik za da prinesuvaat 7 na nego sepalenici, kako {to e zapi- 3 Car 5, {ano vo zakonot na Mojsej, ~ovekot 16-25 1 Let 22, Bo`ji. 4-5 3 Go postavija `rtvenikot vrz osno- 2 Let 2,9.14 vite negovi, bidej}i se pla{ea od sosednite narodi; i po~naa da prinesuvaat na nego sepalenici na Gospod, nautro i nave~er. 4 I go praznuvaa praznikot Senici, kako {to be{e zapovedano, a prinesuvaa i sekojdnevni `rtvi sepalenici vo opredelen broj kako {to be{e opredeleno za sekoj den. 5 Potoa redovno prinesuvaa sepalenici i vo novomese~ijata, i vo site praznici, posveteni na Gospod, kako i dobrovolni prinosi na Gospod od sekoj, koj saka{e. 6 A od prviot den na sedmiot mesec po~naa da Mu prinesuvat sepalenici na Gospod. No na Gospodoviot hram u{te ne mu bea postaveni temelite. 7 I po~naa da davaat pari na kamenodelci i drvodelci, i jadewe i piewe i maslo na Sidonci i Tirci za da donesat kedrovo drvo od Livan po moreto vo Jafa, so dozvola od Kir, persiskiot car.
521
PRVA KNIGA EZDRA
8
4 Mojs 4,3 3 Car 6,1 Zah 4,9
10
5,16 6,3 4 Mojs 10,2 2 Car 6,5 Neem 12,35 1 Let 16,6 2 Let 5,13
11
Er 33,11 Ps 99,5 136,1-26 1 Let 16,34 2 Let 5,13 2 Let 7,3
12
Agej 2,3
13
Ps 26,6 Jov 8,21
4,2
4 Car 17,24.41
Na vtorata godina po doa|aweto vo domot Gospodov vo Erusalim, na vtoriot mesec, Zorovavel, sinot na Salatiil, i Je{ua, sinot na Jocadak, i drugite nivni bra}a, sve{tenicite i levitite, i site {to bea do{le od plenstvo vo Erusalim, zapo~naa so rabota i postavija leviti od dvaeset godini i nagore za da ja nadgleduvaat rabotata okolu domot Gospodov. 9 I Je{ua, sinovite negovi i bra}ata negovi, Kadmiel i sinovite negovi potomci Judini stanaa kako eden ~ovek i gi nadgleduvaa rabotnicite kaj domot Gospodov, a isto taka i sinovite na Henadad, levitite, nivnite sinovi i nivnite bra}a. 10 Koga yidarite gi poloìja osnovite na hramot Gospodov, postavija sve{tenici, so ode`dite nivni i so trubi, i leviti sinovi Asafovi so kimvali, za da Go slavat Gospoda po ustavot na David, carot Izrailev. 11 I po~naa da Go falat i slavat Gospoda, peej}i: Za{to e blag, za{to milosta Negova kon Izrail e doveka. I siot narod voskliknuva{e gromoglasno, slavej}i Go Gospoda poradi toa {to bea postaveni temelite na Gospodoviot dom. 12 Me|utoa, mnozina od sve{tenicite i levitite i stare{inite na rodovite, starci, koi go bea videle porane{niot hram, dodeka se grade{e noviot hram pred o~ite nivni, pla~ea glasno, a mnozina i podvikuvaa silno od radost. 13 I narodot ne moè{e da gi razlikuva radosnite izvici od pla~ot na narodot, za{to narodot vika{e silno i glasot negov se slu{a{e na daleku.
8
te na Esar-Hadon, asirskiot car, koj n# preseli ovde. 3 Zorovavel, Je{ua i drugite knezovi na rodovite izrailski im odgovorija: Ne moè da gradite zaedno so nas dom na na{iot Bog; nie sami }e gradime dom na Gospod, Bog Izrailev, kako {to ni zapoveda Kir, carot persiski. 4 Toga{ narodot na onaa zemja, po~na da mu gi oslabuva racete na judejskiot narod i da mu pre~i vo gradeweto; 5 i potkupuvaa sovetnici protiv niv za da ja rasipuvaat namerata nivna vo tekot na seto vreme od vladeeweto na Kir, carot persiski, do caruvaweto na Darij, car persiski. Judejcite obvineti kaj carot Artakserks
6
3
1,1-4
4
3,3
6
Est 1,1
7
7,1 4 Car 18,26 Is 36,11 Dan 1,4 2,4 Neem 2,1
9
1 Mojs 10,10 Est 1,2 Dan 8,2 Neem 1,1
10
4 Car
Neprijatelite Judini i Venijaminovi slu{naa deka vratenite od plenstvoto gradat hram na Gospod, Bog Izrailev; 2 i dojdoa kaj Zorovavel i kaj poglavarite na rodovite i im rekoa: Da gradime i nie so vas, za{to i nie kako vas Mu se poklonuvame na va{iot Bog, i Nemu Mu prinesuvame `rtvi od dni-
Protivstavuvawe na neprijatelite na Judejcite
A koga caruva{e Kserks, na po~e- 17,24 tokot od negovoto caruvawe, napi{aa 12 obvinenie protiv ìtelite na Judeja i 5,3.9 na Erusalim. 7 Isto taka vo dnite na Artakserks pi{uvaa i Bi{lam i Mitredat, i Tavel i drugi nivni drugari do Artakserks, carot persiski. Pismoto be{e napi{ano so aramejsko pismo i na aramejski jazik. 8 Rehum, carskiot pomo{nik i [im{aj, sekretarot, napi{aa vakvo pismo protiv Erusalim do carot Artakserks: 9 Od Rehum, carskiot pomo{nik, [im{aj pisar i ostanatite nivni sorabotnici; ìtelite od Din, Afarsatah, Tarpel, Afares, Ereh, Vavilon, Suza, Deha, Elam, 10 i ostanatite narodi {to gi preseli golemiot i slavniot Osnapar i gi naseli vo gradovite na Samarija i vo drugite gradovi na samarjanskata oblast od onaa strana na Rekata. 11 Eve prepis od pismoto {to mu go ispratija nemu: Do carot Artakserks, tvoite slugi, lu|eto {to ìveat od onaa strana na Rekata ti pra}aat pozdrav. 12 Da znae{, care, deka Judejcite {to izlegoa od tebe i dojdoa kaj nas vo Erusalim, toj buntoven i lo{ grad, pravat yidovi, ~ii temeli ve}e gi popravija.
522
PRVA KNIGA EZDRA
13
7,24 Neem 5,4
15
5,17 6,1 Est 8,3
19
4 Car 18,7 24,1.20
21
Neem 1,3
24
Agej 1,1 Zah 1,1
No da znae{, care, deka ako toj grad bide izgraden i yidi{tata negovi obnoveni, tie nema da pla}aat ni danok, ni letnina, ni carina, i carskata riznica }e ima zaguba. 14 A bidej}i jademe leb od carskiot dvorec, i ne moème da ja gledame taa zaguba za carot, zatoa ispra}ame izvestuvawe do carot. 15 Neka se pobara vo knigata na letopisite na tvoite predci, i }e se najde vo taa letopisna kniga i }e se doznae deka ovoj grad e grad odmetnik i pakosen za carevite i oblastite i deka vo nego nastanuvale buntovi vo staro vreme, poradi {to ovoj grad bil opusto{en. 16 Zatoa mu soop{tuvame na carot deka, ako ovoj grad bide izgraden i yidi{tata negovi popraveni, nema da ima{ vlast od onaa strana na Rekata.
13
godina od caruvaweto na persiskiot 5,1 Agej 1, car Darij.) 14-2,9 Povtorno zapo~nuvawe na rabotite 2 okolu obnovuvaweto na hramot 2,2 No prorokot Agej i prorokot Zaharija, sinot na Ido, im prorokuvaa na Judejcite vo Judeja i vo Erusalim vo imeto na Bog Izrailev. 2 Toga{ Zorovavel, sinot na Salatiil, i Je{ua, sinot na Jocadak, po~naa da go gradat Bo`jiot dom vo Erusalim, i so niv Bo`jite proroci, koi gi poddrùvaa. 3 Vo toa vreme dojdoa kaj niv Tatenaj, upravitel od ovaa strana na Rekata, i Sitar-Boznaj, so svoite sorabotnici, i im rekoa vaka: Koj vi dozvoli da go gradite ovoj dom i da gi popravate ovie yidi{ta? 4 Potoa gi pra{aa: Koi se imiwata na lu|eto {to ja gradat taa zgrada? 5 No okoto na nivniot Bog be{e vrz stare{inite judejski, i tie ne im se zakanija, dodeka rabotata ne otide do Darij, i dodeka ne dojde pismeno re{enie za taa rabota. Judejcite obvineti pred carot Darij
6 Eve ja sodrìnata na pismoto {to go ispratija Tatenaj, upravitel na oblasta zad Rekata, i Sitar-Boznaj so svoite sorabotnici Afarsehajci, od onaa strana na Rekata, do carot Darij. 7 Vo soop{tenieto {to go ispratija do nego, eve {to be{e napi{ano: Do carot Darij sekakov mir! 8 Da znae{, care, deka nie bevme vo erusalimskata oblast vo domot na velikiot Bog; go gradat so golemi kamewa, a vo yidi{tata stavaat drva; taa rabota napreduva brzo i uspe{no vo racete nivni. 9 Toga{ gi pra{avme nivnite stare{ini i im rekovme vaka: Koj vi dozvoli da go gradite ovoj dom i da gi popravate ovie yidovi? 10 Osven toa, gi pra{avme i za imiwata nivni za da ti javime i da ti go napi{eme imeto na glavniot me|u niv. Zah 4,9
Agej 1,14 Zah 4,6-10 1 Let 3,19
3
6,6
5
Is 66,14 Ps 32,18
8
6,4
9
4,12
Odgovor od carot Artakserks Carot mu isprati odgovor: Do Rehum, carskiot pomo{nik, i do [im{aj, pisarot, i do drugite nivni sorabotnici {to ìveat vo Samarija i vo drugite gradovi od onaa strana na Rekata, pozdravi. 18 Pismoto {to mi go isprativte, mi be{e jasno pro~itano. 19 Zatoa jas narediv da se pobara, i pronajdoa deka ovoj grad u{te od staro vreme se buntuval protiv carevite, i vo nego imalo odmetnuvawa i nemiri. 20 Vo Erusalim imalo silni carevi, koi vladeele vo celata zadre~na oblast i koi zemale danok, letnina i carina. 21 I taka, dajte zapoved, tie lu|e da prestanat da rabotat, i toj grad da ne se gradi, dodeka ne zapovedam jas. 22 Bidete vnimatelni za da ne ispu{tite ne{to od pred o~ite svoi. Zo{to da se dozvoluva da raste zloto na {teta na carevite? 23 [tom pismoto na carot Artakserks be{e pro~itano pred Rehum i [im{aj, pisarot, i drugarite nivni, tie bez odlagawe otidoa vo Erusalim kaj Judejcite i nasilno im ja zabranija rabotata. 24 (Toga{ soprea rabotite okolu Bo`jiot hram vo Erusalim, s# do vtorata
17
523
PRVA KNIGA EZDRA
11
3 Car 6,1 2 Let 3,1-2
12
4 Car 25, 8-21
13
1,2-4
14
Dan 5,2.23
6,1
4,15
3
3 Car 6,2
4
3 Car 6,36 7,12
Tie ni odgovorija so ovie zborovi: Nie sme slugi na Boga na neboto i na zemjata i gradime dom {to be{e izgraden mnogu godini pred toa, a velikiot car Izrailev go grade{e i go dovr{i. 12 A koga tatkovcite na{i Go razgnevija Boga nebesen, Toj gi predade vo rakata na Navuhodonosor, carot vavilonski, Haldeec; toj go razru{i ovoj dom i go preseli narodot vo Vavilon. 13 No vo prvata godina od vladeeweto na Kir, carot na Vavilon, Kir dozvoli da se izgradi ovoj dom Bo`ji; 14 u{te i sadovite na Bo`jiot dom, zlatni i srebreni, {to Navuhodonosor gi be{e zemal od erusalimskiot hram, pa gi be{e odnel vo vavilonskiot hram, car Kir gi iznese od vavilonskiot hram i gi dade so broj na Sasavasar, upravnikot na riznicata, 15 i mu re~e: zemi gi tie sadovi, i odnesi gi vo erusalimskiot hram, i Bo`jiot dom neka se gradi na svoeto mesto. 16 Toga{ onoj Sasavasar dojde i gi postavi temelite na Bo`jiot dom vo Erusalim; ottoga{ pa dosega se gradi i u{te ne e zavr{en. 17 I taka, ako mu e ugodno na carot, neka pobara vo domot vo carskite arhivi, tamu vo Vavilon, dali navistina car Kir dozvolil da se gradi ovoj dom Bo`ji vo Erusalim, i neka ispratat odgovor za voljata na carot okolu toa.
11
Odgovor od carot Darij Toga{ carot Darij izdade zapoved, i baraa vo Vavilon, vo arhivot, kade {to gi ~uvaa va`nite dokumenti. 2 I vo Ahmeta, vo dvorecot, koj e vo oblasta Midija, be{e pronajden eden svitok, i vo nego be{e napi{ano vaka: Potsetnik. 3 Vo prvata godina od vladeeweto na carot Kir, carot izdade ukaz za domot Gospodov vo Erusalim: Neka bide izgraden dom na ona mesto, kade {to prinesuvaat `rtvi, i neka mu se postavat zdravi temeli; visinata negova {eeset lakti, {irinata negova {eeset lakti; 4 tri reda golemi kamewa, eden red drva; a tro{ocite neka se pla}aat od carskiot dom.
U{te i sadovite na Bo`jiot dom, zlatni i srebreni {to Navuhodonosor gi iznesol od erusalimskiot hram i gi odnel vo Vavilon, neka se vratat i odnesat vo erusalimskiot hram i da bidat namesteni vo Bo`jiot dom, sekoj na svoe mesto. 6 Zatoa, Tatenaj, koj upravuva{ so zadre~nata oblast, i ti Sitar-Boznaj i vie nivni sorabotnici, isprateni vo oblasta zad Rekata, bidete na razumna oddale~enost ottamu! 7 Ne zapirajte ja rabotata na Bo`jiot dom; judejskiot knez i judejskite stare{ini neka go gradat onoj Bo`ji dom na mestoto negovo. 8 A jas izdadov ukaz, spored koj treba da im pomagate na tie stare{ini judejski vo gradbata na ovoj dom Bo`ji, odnosno: od carskiot imot od danokot na zadre~nata oblast da im se dava na tie lu|e za da ne se zapira rabotata; 9 i kolku {to }e bidat potrebni teliwa, ovni ili jagniwa za sepalenici na Boga nebesen, isto taka i p~enica, sol, vino i maslo, tolku, kolku {to }e opredelat sve{tenicite erusalimski, neka im se dava sekoj den bez prekin, 10 za da prinesuvaat blagoprijatni `rtvi na Boga nebesen, i da se molat za ìvotot na carot i sinovite negovi. 11 Zapovedam u{te koj }e ja izmeni ovaa naredba, da izvadat greda od ku}ata negova, da go izdignat i prikovaat na nea, a ku}ata negova poradi toa da se pretvori vo urnatini. 12 I Bog, îe ime prestojuva tamu, da go sobori sekoj car i narod {to }e protegne raka da go izmeni ova za {teta na toj dom Bo`ji vo Erusalim. Jas, Darij, go izdadov ovoj ukaz, neka bide to~no sproveden! 13 Toga{ Tatenaj, upravitelot na zadre~nata oblast, Sitar-Boznaj i nivnite sorabotnici, postapuvaa to~no onaka, kako {to zapoveda carot Darij.
5
5
1,7 1 Let 29,2
6
5,3
10
1 Mak 7,33 Varuh 1,11 1 Tim 2,2
11
7,26 5 Mojs 21,22-23 Est 2,23 5,14 9,14 Dan 2,5 3,29
12
2 Mojs 20,24 5 Mojs 12,5
14
5,1
Osvetuvawe na povtorno izgradeniot hram I judejskite stare{ini gradea i napreduvaa spored proro{tvoto na prorokot Agej i Zaharija, sinot na Ido.
14
524
PRVA KNIGA EZDRA
16 Izgradija i zavr{ija spored voljata na
4 Car 8, 62-66 2 Let 7, 1-10
17
2 Car 6,13 3 Car 8,63 2 Let 29,21
18
4 Mojs 3, 6-9 8,9-11 1 Let 24,1 2 Let 35,4 Lk 1,5
19
2 Mojs 12,1-14
20
2 Let 30,17
21
9,1 5 Mojs 18,9 Ez 36,25 Ps 13,2 Neem 9,2
Bog Izrailev i spored voljata na Kir, Darij i Artakserks, carevi persiski. 15 Zavr{en be{e ovoj dom na tretiot den od mesec adar, vo {estata godina od caruvaweto na carot Darij. 16 I sinovite Izrailevi, sve{tenicite, levitite i drugite, {to se bea vratile od plenstvo, so radost go izvr{ija osvetuvaweto na toj Bo`ji dom. 17 I prinesoa pri osvetuvaweto na toj Bo`ji dom: sto vola, dveste ovni, ~etiristotini jagniwa i dvanaeset jarci kako `rtva za grev za celiot Izrail, spored brojot na plemiwata Izrailevi. 18 I postavija sve{tenici spored ~inovite nivni i leviti spored rodovite nivni za Bo`ja slu`ba vo Erusalim, kako {to be{e zapovedano vo knigata Mojseeva. Judejcite go proslavuvaat praznikot Pasha
19 Potoa vratenite od plenstvo proslavija Pasha vo ~etirinaesettiot den na prviot mesec, 20 za{to sve{tenicite i levitite se 7,1 bea o~istile, tie site do eden bea 4,7 ~isti; i zaklaa pashalni jagniwa za 6,14 4 Car 22,4 site vrateni od plenstvo, za svoite 25,18 bra}a sve{tenici i za sebesi. 21 I jadea sinovite Izrailevi {to se bea vratile od plenstvo, i site {to se bea otkaàle od ne~istotijata na narodite na zemjata za da Mu se poklonat na Gospod, Bog Izrailev. 22 A go praznuvaa so radost i praznikot Beskvasnici sedum dena, za{to Gospod gi zaraduva i go svrte kon niv srceto na asirskiot car za da gi potkrepi racete nivni pri gradeweto na domot na Gospod, Bog Izrailev. 1,1 2 Mojs 12,17
22
sin na Zerahija, sin na Ozij, sin na Buki, 5 sin na Avi{ua, sin na Fines, sin na Eleazar, sin na prvosve{tenikot Aron, 6 toj Ezdra trgna na pat od Vavilon. Toj be{e kni`nik i go znae{e zakonot Mojseev, daden od Gospod, Bog Izrailev. Carot mu dade s# po èlbata negova, za{to rakata na Gospod, negoviot Bog, be{e nad nego. 7 So nego otidoa vo Erusalim i nekoi sinovi Izrailevi, i sve{tenici, i leviti, i peja~i, i ~uvari na vratite, i slugi na hramot vo sedmata godina na carot Artakserks. 8 Toj dojde vo Erusalim vo pettiot mesec, vo sedmata godina od vladeeweto na carot. 9 Na prviot den od prviot mesec toj go zapo~na izleguvaweto od Vavilon, a vo prviot den od pettiot mesec toj dojde vo Erusalim: blagodatnata raka na negoviot Bog be{e nad nego. 10 Za{to Ezdra go be{e ukrepil srceto svoe da go izu~uva i da go ispolnuva Zakonot Gospodov, i da go u~i Izrail vo zakonite i uredbite.
4
6
7,9.28 8,18.22.31 Neem 2,8.18
10
5 Mojs 33,10
12
Ez 26,7 Dan 2,37
14
Est 1,14
15
5 Mojs 12,5 3 Car 29,6 2 Let 6,2
Zada~ite na Ezdra dodeleni od Artakserks

11 Eve ja sodrìnata na pismoto, {to carot Artakserks mu go dade na Ezdra, sve{tenik i kni`nik, koj go u~e{e Izrail na zapovedite Gospodovi i na zakonite Negovi: 12 Artakserks, car nad carevite, do Ezdra sve{tenikot, sovr{eniot u~itel vo zakonot na nebesniot Bog denes. 13 Izdadov ukaz, vo carstvoto moe sekoj od narodot Izrailev i od negovite sve{tenici i leviti {to saka da odi vo Erusalim, neka pojde so tebe. 14 Bidej}i si ispraten od carot i od sedumte negovi sovetnici, da gi nadgleduva{ Judeja i Erusalim vo zakonot na tvojot Bog, koj e vo rakata tvoja, 15 i da go odnese{ srebroto i zlatoto, {to carot i sovetnicite negovi go `rtvuvaa na Bog Izrailev, îe ìveali{te e vo Erusalim,
Po tie nastani, vo tekot na caruvaweto na Artakserks, carot persiski, Ezdra, sinot na Seraja, sin na Azarija, sin na Helkija, 2 sin na Selum, sin na Sadok, sin na Ahituv, 3 sin na Amarija, sin na Azarija, sin na Merajot,
Sve{tenikot Ezdra
525
PRVA KNIGA EZDRA
16
2 Mojs 3,22 Zah 6,10
17
4 Mojs 15,5-12 4 Car 3,4
19
8,25-27
20
6,4
22
6,10
25
2 Mojs 18,13-26 3 Mojs 10,11
26
6,11
i seto srebro i zlato {to }e go sobere{ po celata oblast Vavilonska, zaedno so dobrovolnite prinosi od narodot i sve{tenicite {to }e `rtvuvaat za domot na svojot Bog, Koj e vo Erusalim, 17 zatoa vedna{ kupi za tie pari volovi, ovni, jagniwa i ìtni prinosi za niv, i prelivi za niv, i prinesi gi na `rtvenikot vo domot na va{iot Bog vo Erusalim. 18 A ona {to ti i bra}ata tvoi }e najdete deka e dobro da napravite od ostanatoto srebro i zlato, spored voljata na Va{iot Bog napravete. 19 Sadovite, pak, {to ti bea dadeni za slu`bi vo domot na tvojot Bog, postavi gi pred Bog Erusalimski. 20 I s# drugo {to e potrebno za domot na tvojot Bog, ova za {to go smeta{ deka e neophodno, davaj od domot na carskite riznici. 21 A jas, carot Artakserks, davam zapoved do site rizni~ari, {to se od onaa strana na Rekata s# {to }e posaka od vas Ezdra, sve{tenik i u~itel po zakonot na Boga nebesen, bez dvoumewe, davajte: 22 srebro do sto kikari, ìto do sto kora, vino do sto bata i pak do sto bata maslo, a sol bez da se opredeluva koli~estvoto. 23 S#, {to e zapovedano od Boga nebesen treba da se vr{i gri`livo za Negoviot dom, i gledajte, nekoj da ne protegne raka vrz domot na Boga nebesen za da ne padne gnevot Negov vrz carstvoto, carot i sinovite negovi. 24 Go kaàvme da znaete deka na nikogo od sve{tenicite i levitite, peja~ite, ~uvarite na vratite, slugite na hramot i onie {to sluàt pri toj dom Bo`ji nema da im se naloùva danok, ni desetok, ni carina. 25 A ti, Ezdra, spored mudrosta na tvojot Bog, koja e vo rakata tvoja, postavi upraviteli i sudii za da go sudat siot narod od onaa strana na Rekata, site {to gi znaat zakonite na tvojot Bog, a koi ne znaat, nau~i gi. 26 I koj ne go ispolnuva zakonot na tvojot Bog i zakonot carski, toj bez od16
lagawe da se osudi, bilo na smrt, bilo 28 Car so progonstvo, bilo so pari~na globa, 4 25,28 ili so zatvor vo temnica. Ezdra Mu blagodari na Boga
27
8,3
2,3
Neka e blagosloven Gospod, Bog na 1 Let 3,22 na{ite predci, Koj vlea vo srceto na 4 carot takva misla da go proslavi domot 2,6 Gospodov {to e vo Erusalim, 28 i Koj ja upravi kon mene milosta na 6 2,15 carot, na sovetnicite negovi i na site Neem 7,20 silni knezovi carski! I jas se ohrabriv, bidej}i rakata na Gospod, mojot Bog, be{e nad mene, i gi sobrav knezovite izrailski, za da odat so mene. Eve gi stare{inite na domovite i rodoslovijata na onie, koi so mene trgnaa na pat od Vavilon, vo vremeto na caruvaweto na carot Artakserks: 2 od potomcite na Fines Ger{om; od potomcite na Itamar Daniil; od potomcite na David Hatu{; 3 eden od sinovite na [ekanija; od potomcite na Paro{ Zaharija, so kogo bea zapi{ani sto i pedeset maì; 4 Od potomcite na Pahat-Moav Eljehoenaj, sin na Zerahija, i so nego dveste maì. 5 Od potomcite na Zatu [ekanija, sin na Jahaziel, i so nego trista maì. 6 Od potomcite na Adin Eved, sin na Jonatan, i so nego pedeset maì. 7 Od potomcite na Elam Isaija, sinot na Gotolija, i so nego sedumdeset maì. 8 Od potomcite na Safatija Zevadija, sinot na Mihail, i so nego osumdeset maì. 9 Od potomcite na Joav Avdija, sinot na Jehiil, i so nego dveste i osumdeset maì; 10 Od potomcite na Bani [elomit, sinot na Josifija, i so nego sto i {eeset maì; 11 Od potomcite na Bevaj Zaharija, sinot na Bevaj, i so nego dvaeset i osum maì. 12 Od potomcite na Azgad Johanan, sin na Hakatan, i so nego sto i deset maì.
Ezdrinite pridru`nici
526
PRVA KNIGA EZDRA
Od potomcite na Adonikam, koi trgnaa podocna, ova se nivnite imiwa: 15 Elifelet, Jeiel, i [emaja, i so niv 2,40 {eeset maì. 14 Od potomcite na Bigvaj Utaj i 18 7,6 Zahur, i so niv sedumdeset maì.
13 2,13
13
20
1 Let 9,2
Podgotovki za vra}awe vo Erusalim

15
Gi sobrav kaj rekata, koja te~e niz 21 Ahava, i tamu prestojuvavme tri dena, Ps 5,7 27,11 i, otkako go pregledav narodot i sve{107,7 tenicite, otkriv deka nema nieden od 22 potomcite na Levij. 5 Mojs 16 Toga{ isprativ da go povikaat 31,17 Neem 2,9 Eliezer, Ariil, [emaja, Elnatan, 23 Jariv, Elnatan, Natan, Zaharija i 2 Let 20,3 Me{ulam stare{ini, i Jojariv i ElDela 14,23 natan poznava~i na zakonot; 17 i im dadov poraka za Ido, na~alnikot na mestoto Kasifija, i gi pou~iv kako da mu zboruvaat na Ido i na negovite sorabotnici, hramovi prislu`nici od Kasifija za da ni dovedat sluìteli za domot na na{iot Bog. 18 I bidej}i blagodatnata raka na na{iot Bog be{e nad nas, tie ni dovedoa eden razumen ~ovek, od potomcite na Mahlij, sin Leviev, sin Izrailev, [erevija so sinovite negovi i bra}ata negovi osumnaeset du{i; 19 i Ha{avija i so nego Isaija od potomcite Merarievi, negovite bra}a i nivnite sinovi dvaeset; 20 i od slugite na hramot {to gi opredelija David i negovite na~alnici za prisluga na levitite, dveste i dvaeset prislu`nici; site tie bea spomnati po ime. 21 Toga{ objaviv tamu post pri rekata vo Ahava za da se smirime pred liceto na na{iot Bog i da izmolime od Nego uspe{en pat za sebe, za decata svoi i za celiot imot, 22 bidej}i mi be{e sram da baram od carot vojska i kowanici da n# ~uvaat od neprijatelite po patot, za{to nie, koga zboruvavme so carot, rekovme: Rakata na na{iot Bog e blagodatna za site, a silata Negova i Negoviot gnev stoi nad site {to Go ostavaat! 23 I taka, nie postevme i Go molevme na{iot Bog za toa, i Toj n# poslu{a.
Toga{ odvoiv dvanaesetmina od glavnite sve{tenici: [erevija i Ha{avija, i so niv u{te desetmina; 25 i im go predadov so mera srebroto i zlatoto i sadovite, s# {to be{e `rtvuvano za domot na na{iot Bog, ona {to go `rtvuvaa carot, sovetnicite negovi, knezovite negovi i Izrailci, {to bea tamu. 26 I im predadov vo racete nivni so merka: srebro {estotini i pedeset kikari, i srebreni sadovi za sto kikari, zlato sto kikari, 27 zlatni ~a{i dvaeset, koi ~inea iljada darijki, i dva sada od najdobar, bleskav bakar, cenet kako zlato. 28 I im rekov: Vie ste Mu sveti na Gospod, i sadovite se sveti, i srebroto i zlatoto dobrovolen prilog na Gospod, Bog na va{ite predci. 29 Bidete budni i ~uvajte go toa, dodeka da go predadete so merka na na~alnicite nad sve{tenicite, levitite i stare{inite Izrailevi vo Erusalim, vo odaite na domot Gospodov. 30 Sve{tenicite i levitite go primija izmerenoto srebro, zlato i sadovi za da gi odnesat vo Erusalim, vo domot na na{iot Bog.
24
28
3 Mojs 21,6
30
5,5
33
Neem 3,4.21
35
3 Mojs 1,3 2 Let 29,21.24
Patuvaweto i pristignuvaweto vo Erusalim

31 Toga{ trgnavme od rekata vo Ahava na dvanaesettiot den od prviot mesec za da odime vo Erusalim; i rakata na na{iot Bog be{e nad nas i n# ~uva{e od neprijatelska raka i od onie {to ni pravea zasedi po patot. 32 I stignavme vo Erusalim, kade {to prestojuvavme tri dni. 33 Na ~etvrtiot den go predadovme so mera srebroto, zlatoto i sadovite vo domot na na{iot Bog vo racete na sve{tenikot Meremot, sinot Uriev, na Eleazar, sinot na Fines, so koi bea levitite Jozavad, sinot na Je{ua, i Noadija, sinot na Binuj. 34 S# be{e izbroeno i izmereno, a teìnata na s# {to be{e izmereno, be{e zabeleàna vo istiot moment. 35 Dojdenite preselenici od plenstvo Mu prinesoa na Bog Izrailev dvanae-
527
PRVA KNIGA EZDRA
36 set teliwa za siot Izrail, devedeset i
{est ovni i sedumdeset i sedum jagniwa kako sepalenici i dvanaeset jarci kako `rtva za grev: seto toa za sepana Gospod. 9,1 lenici 36 I gi predadoa carskite zapovedi na 6,21 1 Mojs carskite satrapi i na zadre~nite upra19,38 viteli, i tie go po~ituvaa narodot i 2 Mojs 13,5 23,28 domot Bo`ji.
7,21-24 Est 9,3 Neem 2,7 5 Mojs 20,17 Sud 3,5 2 Let 8,7
2
2 Mojs 34,16 5 Mojs 7,1 14,2 Mal 2, 10-12 Ruta 1,4
3
2 Mojs 32,19 33,4 4 Mojs 14,6 Sud 20,26
4
Is 66,2-5 Ps 118,120 Neem 1,4
5
Ps 27,2 134,2 Neem 8,6
6
Is 59,12 Er 31,19 Jona 1,2 Otkr 18,5
Otkako se svr{i toa, na~alnicite se pribliìja do mene i rekoa: Narodot Izrailev i sve{tenicite i levitite ne se odvoija od narodite na drugite plemiwa poradi nivnite gnasotii, od Hanancite, Hitijcite, Perizijcite, Jevusijcite, Amoncite, Moavcite, Egip}anite i Amorejcite, 2 za{to zedoa nivni }erki za sebe i za sinovite svoi, svetoto seme se sme{a so narodi od tu|i plemiwa, a pritoa rakata na knezovite i vojvodite be{e prva vo toa bezzakonie. 3 Otkako gi ~uv tie zborovi, ja raskinav dolnata i gornata svoja obleka, gi kubev kosite na glavata svoja i na bradata svoja i sedev naàlen. 4 Toga{ se sobraa kaj mene site {to se upla{ija od zborovite na Bog Izrailev poradi prestapite na preselnicite, i jas sedev vxa{en do prinesuvaweto na ve~ernata `rtva.
Ezdra se moli za za{tita na gre{nite 5 A vo vreme na ve~ernata `rtva sta7 5 Mojs nav od moeto ponizno mesto so raskina28,37.64 2 Let 29,6 ta dolna i gorna obleka, padnav na ko8 lena i gi krenav racete kon Gospod, Is 4,3 mojot Bog, 6 i rekov: Boè moj, sram mi e i strav mi e da go pokaàm moeto lice kon Tebe, Boè moj, za{to bezzakonijata ni nadvisnaa nad na{ite glavi, i vinata ni narasna do neboto. 7 Od dnite na na{ite predci do denes nie sme vo golema vina, i poradi na{ite bezzakonija bevme predadeni nie, carevite na{i, sve{tenicite na{i, vo racete na carevi od tu|i zemji, na me~, vo plenstvo, na grabe` i navredi, kako {to e i sega. 8 I ete, po malku vreme, ni se daruva milost od Gospod, na{iot Bog, Koj os-
tavi kaj nas spasenie i ni dade da se zakrepime vo Negovoto sveto mesto; ni gi prosveti o~ite na{iot Bog i ni dade da zdivneme malku od ropstvoto svoe. 9 Nie sme robovi, no i vo ropstvoto na{iot Bog ne n# ostavi. Toj ja privede kon nas milosta na persiskite carevi za da ni dadat nov ìvot, da go podigneme domot na na{iot Bog, da go obnovime od urnatinite negovi, i da ni dadat sigurno zasolni{te vo Judeja i vo Erusalim. 10 A sega {to da kaème, Boè na{, potoa? Za{to nie otstapivme od Tvoite zapovedi 11 {to ni gi dade preku Tvoite slugi, prorocite, velej}i: zemjata, vo koja odite za da ja zavladeete, e zemja ne~ista; taa e izvalkana od ne~istotiite na narodite od tu|i plemiwa, so nivni gnasotii, so koi ja napolnija otkraj dokraj so svoite ne~istotii. 12 Zatoa ne gi davajte }erkite svoi za sinovite nivni, i }erkite nivni ne gi zemajte za sinovite svoi, i ne barajte go mirot nivni, nitu blagata nivni doveka, za da se zakrepite i hranite so najdobrite plodovi na taa zemja i da ja predadete vo nasledstvo na sinovite svoi doveka. 13 I po s# {to n# snajde poradi lo{ite dela na{i i poradi golemata vina na{a i, za{to Ti, Boè na{, n# po{tedi ne spored bezzakonieto na{e, tuku ni dade takvo izbavuvawe, 14 zarem pak }e gi naru{uvame Tvoite zapovedi i }e vleguvame vo rodstvo so tie odvratni narodi? Nema li da se razgnevi{ na nas s# dodeka n# ne pogubi{, pa da nema ìvi i da nema spaseni? 15 Gospodi, Boè Izrailev! Ti si praveden, za{to nie bevme naàleni do denes; i eve, nie sme vo bezzakonijata svoi pred Tvoeto lice, makar {to po seto toa ne bi trebalo da stoime pred Tvoeto lice. Judejcite gi ispra}aat nazad ènite tu|inki
11
3 Mojs 18,24-25 Ez 36,17
12
1 Mojs 45,18 2 Mojs 34,15 5 Mojs 11,8 Ez 37,25 Ps 102,17
13
2 Mojs 32,22 Ps 102,10 Jov 11,6
14
5 Mojs 9,8.14 Neem 13,27
15
Er 12,1 Ps 144,17 Pla~ 1,18 Dan 9,14-15 Neem 9,33
10,1
Sud 20,18 Dan 9,20
Dodeka Ezdra taka se mole{e i ispoveda{e, pla~ej}i i leèj}i pred Bo`jiot dom, se sobra kaj nego mnogubroen narod od Izrail, maì,
10
528
PRVA KNIGA EZDRA
2 èni i deca, za{to i narodot pla~e{e
9,2 5 Mojs 30,8-10
5
Neem 5,12 13,25
6
2 Mojs 34,28 5 Mojs 9,18
9
1,5
10
2 Let 28,13
11
Is.N. 7,19 Er 13,16 Mal 2,2
mnogu. 2 Toga{ se javi [ehanija, sinot na Jehiil od potomcite na Elam, i mu re~e na Ezdra: Zgre{ivme pred na{iot Bog, za{to zedovme èni od narodite na taa zemja, no u{te ima nade` za Izrail za taa rabota; 3 da se zavetuvame sega pred na{iot Bog deka }e gi otpu{time site èni od drugite plemiwa i rodenite od niv deca, i neka bide po zakonot na na{iot Bog, i spored zakonot neka bide. 4 Stani, za{to ova e tvoja rabota, i nie sme so tebe: bidi hrabar i raboti! 5 Toga{ stana Ezdra i im pora~a na stare{inite nad sve{tenicite, levitite i nad siot Izrail da poloàt zakletva deka }e napravat taka. I tie se zakolnaa. 6 Stana Ezdra od pred Bo`jiot dom i trgna kon sobata na Johanan, sinot na Elija{iv, i no}eva{e tamu. Leb ne jade{e i voda ne pie{e, za{to be{e naskrben poradi prestapite na preselnicite. 7 I im soop{tija po Judeja i vo Erusalim na site, {to bea vrateni od plenstvo da se soberat vo Erusalim, 8 a na onoj {to ne }e dojde za tri dni, }e mu se odzeme imotot, po re{enie na na~alnicite i stare{inite, celiot imot negov, a samiot toj }e bide isklu~en od zaednicata na onie koi bea vo plenstvo. 9 I vo tie tri dni se sobraa vo Erusalim site ìteli na Judeja i na zemjata Venijaminova. Toa be{e vo devettiot mesec na dvaesettiot den od mesecot. Sede{e siot narod na plo{tadot pred Bo`jiot dom i trepere{e, kako poradi taa rabota, taka i od do`dot. 10 Toga{ sve{tenikot Ezdra stana i im re~e: Vie napravivte prestap, zemaj}i èni od drugi plemiwa i so toa ja zgolemivte vinata na Izrail; 11 zatoa, pokajte se pred Gospod, Bog na va{ite predci, i ispolnete ja voljata Negova, odvojte se od narodite na taa zemja i od ènite od drugi plemiwa. 12 Celoto sobranie odgovori i re~e so silen glas: Kako {to re~e, taka i }e napravime.
No narodot e mnogubroen, i vremeto e sega studeno, ta ne moè da se stoi na ulica. Pa i taa rabota ne e ni za den, nitu za dva, za{to nie zgre{ivme mnogu vo taa rabota. 14 Neka se izberat zamenici na na~alnicite za celoto sobranie, i site vo na{ite gradovi {to zele èni od drugi plemiwa da doa|aat tuka vo opredeleno vreme zaedno so stare{inite i sudiite na sekoj grad, dodeka ne se odvrati od nas plamnatiot gnev na na{iot Bog poradi taa rabota. 15 Samo Jonatan, sinot na Asail i Jahzeja, sinot na Tikva, se sprotivstavija, a Me{ulam i levitot [abetaj gi potkrepuvaa vo toa. 16 Potoa vratenite od plenstvo postapija taka. Za toa bea opredeleni: sve{tenikot Ezdra, na~alnicite od sekoe nivno pokolenie, i stare{inite na nivnite domovi site po ime. Tie se sobraa na zasedanie vo prviot den na desettiot mesec za da ja ispitaat taa rabota; 17 Do prviot den od prviot mesec go zavr{ija ispituvaweto za site {to bea zele èni od drugi plemiwa.
13
14
4 Mojs 25,4 5 Mojs 16,18 2 Let 29,10
15
Neem 11,16
18
Sud 3,6
19
3 Mojs 5,15
Spisok na gre{nite Judejci Me|u potomcite na sve{tenicite se najdoa i takvi {to bea zele èni od drugi plemiwa, od sinovite na Je{ua, sinot Jocadakov, i bra}ata negovi: Maaseja, Eliezer, Jariv i Godolija; 19 tie ja dadoa rakata svoja kako vetuvawe deka }e gi napu{tat ènite svoi, i deka, kako vinovni, }e prinesat `rtva po eden oven za vinata svoja; 20 od Imerovite potomci: Ananija i Zevadija; 21 od Harimovite potomci: Maasea, Elija, [emaja, Jehiil i Ozija; 22 od Pa{hurovite potomci: Elioenaj, Maaseja, Ismail, Natanail, Jozavad i Eleasa; 23 od levitite: Jozavad, Semej i Kelaja, narekuvan i Kelita, potoa Petahija, Juda i Eliezer. 24 Od peja~ite: Elija{iv. Od ~uvarite na vratite: Selum, Telem i Urij. 25 A od Izrail od potomcite na Paro{: Ramija, Izija, Malkija, Mijamin, Eleazar, Malkija i Vaneja.
18
529
PRVA KNIGA EZDRA
Od potomcite na Elam: Matanija, Zaharija, Jehiil, Avdij, Jeremot i Elija. 27 Od potomcite na Zatu: Elioenaj, Elija{iv, Matanija, Jeremot, Zavad i Aziza. 28 Od potomcite na Bevaj: Jehohanan, Ananija, Zabaj i Atlaj. 29 Od potomcite na Vanij: Me{ulam, Maluh, Adaja, Ja{uv, [eal i Jeremot. 30 Od potomcite na Pahat-Moav: Adna, Kelal, Vaneja, Maaseja, Matanija, Veseleil, Binuj i Manasija. 31 Od potomcite na Harim: Eliezer, Ji{ija, Malkija, [emaja, Simon. 32 Venijamin, Maluh, [emarija. 33 Od potomcite na Ha{um: Metenaj, Matata, Zavad, Elifelet, Jeremaj, Manasija i Semej.
26
Od potomcite na Vanij: Maadaj, Amram i Uel, 35 Vaneja, Bedeja, Keluhij, 36 Vanija, Meremot, Eleja{iv, 37 Matanija, Matenaj, Jaasaj. 38 Vanij, Binuj i Semej, 39 [elemija, Natan i Adaja, 40 Mahnadevaj, [a{aj i [araj, 41 Azarel, [elemija, [emarija, 42 Selum, Amarija i Josif. 43 Od potomcite na Nevo: Jeiel, Matitija, Zavad, Zevina, Jadaj, Joil i Vaneja. 44 Site tie si bea zele èni od drugi plemiwa, a nekoi od tie èni im bea rodile i deca.
34

Стар Завет-прв делx cxz

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Стар Завет-прв делx cxz

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SVETO PISMO

NA STARIOT I NA NOVIOT ZAVET

SO BLAGOSLOV NA SVETIOT ARHIEREJSKI SINOD NA MAKEDONSKATA PRAVOSLAVNA CRKVA 2006

BIBLISKO ZDRU@ENIE NA REPUBLIKA MAKEDONIJA SKOPJE

(PRVA KNIGA MOJSEEVA)

Er 31,35 Varuh 3, 33-35

Mudr 2,24 Jn 8,44 Otkr 12,9 20,2

Rodoslovot na patrijarsite od Adam do Noe

Noe vleguva vo kov~egot

Noe izleguva od kov~egot

Trojcata sinovi na Noe

Judita 13,2 Sir 31, 25-27 Efes 5,18

Avram, carevite i Melhisedek

Bog vospostavuva zavet so Avram

3 17,15. Na evrejski Sara zna~i princeza.

Bog objavuva deka Sara }e ima sin

Lot se izbavuva od Sodom

20,13 Rim 1,24.27

Lot i negovite }erki

Avraam gi isteruva Agara i Ismail

10 cicawe. A Avraam priredi golema goz12

Deteto porasna i be{e odbieno od

Rim 9,7 Evr 11,18

4 22,14. Gospod }e predvidi!

9 pogrebno mesto za da mo`e{ da ja po-

@enidbata na Isak i Reveka

i taa mu stana `ena, i mu omile. I Isak se ute{i za (Sara), majkata svoja.

JAKOV Isav i Jakov

5 25,30. Na evrejski crven. 6 26,20. Na evrejski spor, karanica.

Jakov go prisvojuva blagoslovot veten na Isav

26,35 2 Mojs 34,15-16 5 Mojs 7, 3-4 Ezd 10 Neem 13,23-30

Jakov bega kaj vujko si Lavan

Sredbata na Jakov so Rahila

10 Na aramejski kupi{ta na svedo{tvoto. Isto zna~ewe ima i evrejskiot zbor Galed.

2 Mojs 3,13-14 33,20 Sud 13,17-18

Sredbata na Jakov so Isav

Amos 5,13 Prop 3,7

31,19 2 Mojs 19,13 20,3 Is.N. 24,15.23

Isav se naseluva vo Edom

4 Mojs 20,14 1 Let 1,4350

1 Car 19,1 Mudr 10,13 Dela 7,9

12 Znak na `alost ili kaewe. Sli~no i vo stih 34.

Josif kaj Egip}anecot Potifar

Josif im gi tolkuva soni{tata na dvajca zatvorenici

Dvata sona na faraonot

45 site slugi negovi.

Sredbata na Josif so svoite bra}a

Jakov go pu{ta Venijamin

Povtorna sredba na bra}ata so Josif

Josif gi stava na ispit svoite bra}a

Patuvaweto na Jakov kon Egipet

Jakov gi blagoslovuva sinovite na Josif

Jakov go dava svojot blagoslov na dvanaesette svoi sinovi

33,19 Dela 7,16

(VTORA KNIGA MOJSEEVA)

Izrailcite robovi vo Egipet

5 Mojs 26,6 Is 14,3

1,21 1 Car 22,17 Izreki 16,6 Dan 3,16-18 Dela 5,29

Ra|aweto i detstvoto na Mojsej

18,5 19,2 33,6 5 Mojs 1,6 3 Car 19,8

4,10 6,12.30 Sud 6,15 1 Car 9,21 Is 6,5 Er 1,6

4,2.20 7,9-21 8,1.12 17,5.9

2,22 4,2.17 18,3 Dela 7,29

2,21 1 Mojs 17,14 Is.N. 5,2-3