CNG N THI CUI HC K 2 MN NGUYN L II (P/s: cng ch mang tnh cht tham kho, sai khng chu trch

ch nhim! KT: c Phm) CHNG 4: HC THUYT GI TR Cu 1: Kinh t t nhin kinh t hng ha. Kinh t t nhin: L hnh thc t chc sn xut m sn phm to ra nhm phc v chnh ch th sn xut. c im: Gn vi trnh thp ca LLSX, t thay i. Quy m: Mang tnh cht khp kn. Tnh cht: Bo th, tr tr. Kinh t hng ha: L hnh thc sn xut m sn phm to ra nhm trao i mua bn. c im: LLSX pht trin ngy cng cao. Quy m: mang tnh cht m rng. Tnh cht: Nng ng, khng ngng pht trin. Cu2: Cc iu kin c bn cho s ra i v tn ti ca sn xut hng ha: Theo quan im ca ch ngha Mc L nin, s ra i v tn ti ca sn xut hng ha do 2 nguyn nhn sau: - C s phn cng lao ng x hi. + Phn cng lao ng x hi: l s chuyn mn ha v sn xut, lm cho s sn xut x hi phn thnh nhiu ngnh, nhiu ngh khc nhau. + Phn cng lao ng x hi l c s ca sn xut v trao i hng ha, v do phn cng lao ng x hi nn mi ngi ch sn xut mt hoc mt vi sn phm nhng nhu cu cn nhiu th dn n mu thun: va tha va thiu ny sinh quan h trao i sn phm cho nhau. + C 3 loi phn cng LXH: Phn cng c th, phn cng chung, phn cng lao ng c bit. - S tch bit tng i v mt kinh t gia nhng ngi sn xut + S tch bit v mt kinh t lm cho nhng ngi sn xut tr thnh ch th sn xut c lp, do sn phm lm ra thuc quyn s hu hoc do h chi phi. + Nguyn nhn dn ti c lp v mt kinh t: Ch chim hu t nhn v TLSX, C nhiu hnh thc s hu v TLSX, S tch ri gia quyn s hu v quyn s dng. + S tch bit lm cho trao i mang hnh thc l trao i hng ha. Cu 3: C th ng nht kinh t hng ha vi kinh t t bn ch ngha c khng? Khng th ng nht (da trn cu 1) Cu 4: So snh cc chnh sch pht trin kinh t hng ha Vit Nam qua hai giai on: 75 86 v 86 nay. Phng din Giai on 1975 1986 Giai on 1986 - nay M hnh K hoch ha tp trung di s ch o Kinh t hng ha nhiu thnh phn ca Nh nc. nh hng XHCN QHSX c Tuyt i ha a dng ha quan h sn xut trng Cng hu Kinh t nhiu thnh phn: t nhn, c Kinh t: +Nh nc: S hu ton dn th, u t nc ngoi + tp th: s hu tp th Gip gii phng LLSX, h sn xut C th nh, sn xut nh, khng c kh nh c nhiu iu kin thun li nng pht trin. pht trin. Phn cng Khng hp l Chn ng ngnh li th. LXH Khng m ca: khng tn dng c th Chin lc m rng quan h i ngoi mnh v c hi. vi nhiu nc -> khng hiu qu Pht trin giao lu bun bn nhiu
1

S tch bit tng i H qu

H sn xut, doanh nghip, x nghip, Nh nc quyt nh, n nh ch tiu. -> khng hp l Kinh t tr tr, khng hong

nc. Nh nc xy dng ch PL, iu tit th trng bng cc cng c. Doanh nghip c lp v kinh t, t hc ton kinh doanh. KT hng ha pht trin ton din nhng cha hon thin.

Cu 5: Hng ha v hai thuc tnh ca hng ha - Hng ha: l sn phm ca lao ng, tha mn mt nhu cu no ca con ngi, thng qua trao i bng mua v bn. Hng ha gm 2 loi: hu hnh v v hnh. - Hai thuc tnh ca hng ha: + Gi tr s dng: Khi nim: L cng dng ca hng ha, tha mn nhu cu no ca con ngi. c im: Cng dng do thuc tnh t nhin bn trong hng ha em li. Pht hin ra GTSD l do tin b ca KHKT, s pht trin LLSX ni chung. GTSD c biu hin trong tiu dng. GTSD l mt phm tr vnh vin + Gi tr: Khi nim: Gi tr l lao ng ca ngi sn xut kt tinh trong hng ha. c im: L phm tr lch s, ch tn ti trong sn xut hng ha. Phn nh quan h gia ngi sn xut hng ha L thuc tnh x hi ca hng ha, l c s trao i. Gi tr biu hin trong lu thng. - Mi quan h gia hai thuc tnh: Hai thuc tnh c MQH va thng nht, va mu thun. + Thng nht: l hng ha phi c hai thuc tnh. + Mu thun: Vi t cch l GTSD cc hng ha khng ng nht v cht Vi t cch l gi tr th cc hng ha ng nht v cht (u l L c vt ha) Qua trnh thc hin GT v GTSD khc nhau v thi gian v khng gian. Trc khi thc hin GTSD phi tr li gi tr ca n, nu khng thc hin gi tr s khng thc hin c GTSD. Cu 6: Hai mt ca lao ng sn xut hng ha - Lao ng c th: l lao ng c ch di mt hnh thc c th ca mt ngh nghip chuyn mn nht nh Mi lao ng c th c mc ch ring, phng php, i tng lao ng, cng c lao ng v kt qu lao ng ring. + Lao ng c th l c s ca phn cng lao ng x hi. + Mi lao ng c th to ra mt gi tr s dng nht nh. + Lao ng c th l phm tr vnh vin. - Lao ng tru tng: L lao ng ca ngi sn xut hng ha gt b hnh thc biu hin ca n quy v ci chung ng nht, l s tiu ph sc lao ng, tiu hao sc c bp, thn kinh ca con ngi. + Lao ng tru tng to ra gi tr ca hng ha. + Lao ng tru tng l phm tr lch s, ch c sn xut sn phm bn th lao ng sn xut hng ha mi c tnh cht l lao ng tru tng. + Lao ng tru tng l lao ng ng nht v ging nhau v cht. - Mu thun c bn ca nn sn xut hng ha:
2

+ Lao ng c th biu hin thnh lao ng t nhn. + Lao ng tr tng biu hin thnh lao ng x hi. + Mu thun c bn ca sn xut hng ha: lao ng t nhn v lao ng x hi. + Biu hin: Sn phm do ngi sx nh to ra c th khng ph hp vi nhu cu x hi. Hao ph lao ng cc bit c th cao hay thp hn hao ph L XH chp nhn. Mu thun lao ng t nhn v lao ng x hi cha ng kh nng sn xut tha. Cu 7: Lng gi tr ca hng ha: K/n: Lng LXH cn thit sn xut ra hng ha n v o: thi gian lao ng: ngy, thng, nm, gi Lng gi tr hng ha khng o bng thi gian lao ng c bit m o bng thi gian LXH cn thit. Thi gian lao ng XH cn thit: l thi gian cn thit snar xut hng ha vi trnh thnh tho trung bnh, cng trung bnh, trong nhng iu kin bnh thng so vi hon cnh ca XH nht nh. Cc nhn t nh hng ti lng gi tr ca hng ha. + Nng sut lao ng: L nng lc ca ngi sn xut, o bng s sp/thi gian hoc s thi gian/1 sn phm. c im: Khi NSL thay i: tng sn phm thay i t l thun, gi tr trn mi n v sn phm t l nghch. Cc yu t nh hng: iu kin t nhin, bin php qun l, trnh my mc, trnh ngi L Tnh gii hn: Khng c gii hn. + Cng lao ng K/n: Mc tiu hao sc L trong qu trnh sn xut. c im: Khi cng L thay i: tng sn phm t l thun, gi tr trn mi n v sn phm khng i. Cc yu t nh hng: K t nhin, bin php qun l, Yu t quan trng nht: Th cht, tinh thn ngi lao ng. Tnh gii hn: c gii hn. + Tnh phc tp ca lao ng: Lao ng gin n: L cha qua o to hoc o to t. Lao ng phc tp: qua o to, c trnh chuyn mn. Lao ng phc tp l bi s ca lao ng gin n. Cu 8: Cc chc nng ca tin, chc nng no c bn nht? - Cc chc nng: + Thc o gi tr: Tin dung o lng v biu hin gi tr ca hng ha khc. thc hin chc nng ny c th ch cn mt lng tin tng tng, khng cn thit c tin mt. gi tr hng ha biu hin bng tin gi l gi c ca hng ha. n v o lng tin t v cc phn chia nh ca n gi l tiu chun gi c. + Phng tin lu thng: tin lm mi gii trong trao i hng ha, khi tin lm phng tin lu thng i hi phi c tin mt thc t + Phng tin ct gi: Tin c rt khi lu thng v ct gi li khi cn thit em ra tiu dung. Cc hnh thc ct gi: Ct giu, gi ngn hng Ch c vng, bc mi thc hin c chc nng ny. + Phng tin thanh ton: tin dung chi tr sau khi cng vic hon thnh nh: tr tin mua hng chu, tr n, np thu + Tin t th gii: Khi xut hin quan h mua bn gia cc quc gia, yu cu c mt ng tin chung, ban u: vng, v sau: h thng t gi hi oi.
3

- Trong cc chc nng trn, thc o gi tr l chc nng c bn nht (gn vi bn cht ca tin, c bn nht, c s hnh thnh chc nng khc, c s o lng gi tr) Cu 9: Ni dung v tc ng ca quy lut gi tr: - Ni dung quy lut: Sn xut v trao i hng ha phi da trn c s gi tr ca n, tc trn c s hao ph lao ng x hi cn thit. Trong sn xut: Khi lng sn phm m ngi sn xut to ra phi ph hp vi kh nng thanh ton ca x hi, hao ph lao ng c bit phi ph hp vi hao ph lao ng x hi cn thit. Trong trao i: Phi thc hin theo quy tc ngang gi, hoc gi c ph hp vi gi tr. - Tc ng ca quy lut: iu tit sn xut v lu thng hng ha. Kch thch ci tin k thut, hp l ha sn xut, tng nng sut lao ng, h gi thnh sn phm. Phn ha ngi sn xut thnh k giu, ngi ngho. CHNG 5: HC THUYT GI TR THNG D Cu 10: S ra i ca phng thc sn xut TBCN? + Khi nim: SX hng ha gin n: Da trn ch t hu nh v t liu sn xut v lao ng ca bn than ngi sn xut. SX hng ha TBCN: Da trn ch chim hu t nhn TBCN v TLSX v bc lt lao ng lm thu. + iu kin ra i ca sn xut hng ha TBCN: Ngi lao ng t do v than thm b tc ot ht TLSX. Tp trung mt s ln tin vo trong tay mt s t ngi lp ra cc x nghip TBCN. + Cc nhn t to ra hai iu kin: S hot ng ca quy lut gi tr: C tc dng phn ha nhng ngi sn xut thnh k giu, ngi ngho, lm pht sinh quan h sn xut TBCN. Tch ly nguyn thy ca t bn: l tch ly c trc ch ngha t bn, lm iu kin cho s ra i ca ch ngha t bn. Bin php: Dng bo lc tc ot TLSX ca nhng ngi SX nh. Da vo chnh quyn nh nc tp trung ca ci bng cch: pht hnh cng tri, nh ra cc chnh sch thu nng n, mu dch bt bnh ng, cp bc thuc a. Cu 11: iu kin bin sc lao ng thnh hng ha, hai thuc tnh ca hng ha sc lao ng l g? - iu kin bin sc lao ng thnh hng ha: + Khi nim: Sc lao ng l ton b nhng nng lc tn ti trong mt con ngi v c ngi dung vo sn xut. + Sc lao ng tr thnh hng ha khi c hai iu kin sau: Ngi lao ng l ngi t do, c kh nng chi phi sc lao ng Ngi lao ng khng c TLSX cn thit kt hp vi SL ca mnh. - Hai thuc tnh ca hng ha sc lao ng + Gi tr ca hng ha sc lao ng: L do s lng lao ng x hi cn thit sn xut v ti sn xut ra hng ha sc lao ng quyt nh Gi tr ca hng ha SL = gi tr ca ton b cc t liu sinh hot cn thit SX v ti SX SL. Lng gi tr cc t liu sinh hot cn thit bao gm: Gi tr cc t liu sinh hot vt cht v tinh thn cn thit nui sng cng nhn.
4

Chi ph o to cng nhn Gi tr cc t liu sinh hot vt cht v tinh thn cn thit cho gia nh cng nhn. Gi tr ca hng ha sc lao ng bao gm c yu t lch s, tinh thn. Gi tr sc lao ng biu hin bng tin c gi l gi c sc lao ng hay tin lng. Gi tr ca hng ha SL chu tc ng ca 2 xu hng i lp nhau: Gi tr hng ha SL c xu hng tng: SX cng pht trin, nhu cu v lao ng phc tp cng tng; Nhu cu TLSX tng theo tin b LLSX. Xu hng gim gi tr hng ha SL: Do NSL tng ln nn gi c cc t liu sinh hot, dch v gim. + Gi tr s dng ca hng ha sc lao ng: GTSD ca hng ha SL tha mn nhu cu ngi mua. Cng dng ca n biu hin qua tiu dng hng ha SL chnh l tin hnh qu trnh lao ng. Qu trnh lao ng ng thi l qu trnh sn xut ra hng ha, sc lao ng to ra mt gi tr mi ln hn gi tr bn thn n. Hng ha sc lao ng c c im ring bit l ngun gc trc tip to ra gi tr thng d, l cha kha gii quyt mu thun cng thc chung ca t bn. Hng ha SL l iu kin ca s bc lt ch khng phi l ci quyt nh c hay khng s bc lt. Cu 12: Qu trnh sn xut gi tr thng d: - c im ca qu trnh sn xut t bn ch ngha: + Ngi cng nhn lm vic di s kim sot ca nh t bn. + Sn phm cng nhn lm ra thuc s s hu ca nh t bn. + Qu trnh sn xut TBCN l s thng nht l s thng nht gia qu trnh sn xut ra gi tr s dng vi vic to ra gi tr v gi tr thng d. - Gi tr thng d l phn ga tr mi di ra ngoi sc lao ng m ngi cng nhn to ra mt lng gi tr ngang bng vi gi tr sc lao ng. - Ngy lao ng ca cng nhn chia thnh 2 phn: + Thi gian lao ng cn thit: Phn thi gian lao ng m ngi cng nhn to ra mt lng gi tr mt lng gi tr ngang bng vi gi tr sc lao ng. + Thi gian lao ng thng d: Phn cn li ca ngy lao ng vt khi thi gian lao ng tt yu. - Gi tr ca hng ha gm 2 phn: + Gi tr TLSX, nh lao ng c th ca cng nhn m c bo tn v dch chuyn vo gi tr SP mi. + Gi tr do lao ng tru tng ca cng nhn to ra trong qu trnh lao ng gi l gi tr mi. Cu 13: Bn cht ca t bn v s phn chia t bn: - Bn cht ca t bn: T bn l gi tr sinh ra gi tr thng d bng cch bc lt lao ng ca cng nhn lm thu. T bn th hin QHSX gia giai cp t sn v giai cp v sn. - Phn chia t bn: Gm 2 loi + T bn bt bin (C): B phn t bn tn ti di dng t liu sn xut m gi tr c bo tn v chuyn vo sn phm, tc l gi tr khng thay i v lng trong qu trnh sn xut. + T bn kh bin (V): B phn t bn ng trc dng mua hng ha sc lao ng khng ti hin ra nhng thng qua lao ng tru tng, ngi cng nhn lm thu sng to ra mt gi tr mi, ln hn gi tr sc lao ng, tc l c s bin i v s lng. - C s ca vic phn chia: Nh tnh cht hai mt ca lao ng sn xut ra hng ha. + L c th: bo tn v chuyn dch gi tr ca TLSX. + L tru tng: to ra gi tr mi.
5

- ngha ca s phn chia: l chi kha xc nh s khc nhau ca TBBB v TBKB. Ch c t bn kh bin mi to ra gi tr thng d, cn t bn cht ch l iu kin tin hnh sn xut. Ch ra vai tr mi b phn t bn trong vic to ra gi tr thng d. Cu 14: Hai phng php sn xut gi tr thng d: - Gi tr thng d tuyt i: L gi tr thng d c to ra do ko di ngy lao ng trong khi thi gian lao ng tt yu khng i. + Cc con ng ch yu SX gi tr thng d tuyt i: tng thi gian lm vic trong mt ngy, thng, nm; tng cng lao ng. + Gii hn ngy lao ng: thi gian lao ng cn thit < ngy lao ng < 24h. + Gii hn ngy lao ng ph thuc vo: Trnh LLSX, tnh cht QHSX, so snh lc lng gia cng nhn v t bn. - Gi tr thng d tng i: Gi tr thng d thu c do rt ngn thi gian lao ng cn thit, tng thi gian lao ng thng d, di ngy lao ng khng i. Rt ngn thi gian lao ng tt yu bng cch: h thp gi tr sc lao ng, gim gi tr t liu sinh hot ca cng nhn. (Cn xem them phn gi tr thng d siu ngch) Cu 15: Ni dung quy lut sn xut gi tr thng d? V sao ni y l quy lut kinh t c bn Ni dung quy lut: Sn xut ra ngy cng nhiu gi tr thng d cho nh t bn bng cch tng cng bc lt lao ng lm thu trn c s tng nng sut lao ng v cng lao ng. Quy lut trn ch ra mu thun bn cht trong phng thc sn xut TBCN: QHSX >< LLSX Qu trnh SX mang tnh x hi, sn xut gi tr thng d ntn mang tnh t nhn. Mu thun v mt kinh t: LLSX mang tnh cht x hi ha ngy cng cao, QHSX mang tnh cht t nhn, ch s hu t nhn v TLSX Mu thun v mt x hi: Giai cp nng dn hin i v giai cp t sn u tranh gii quyt mu thun: LLSX mang tnh cht quyt nh, thay th QHSX c bng QHSX mi, xu hng pht trin: Phng thc sx TBCN thay bng phng thc sn xut mi, thng qua CMXH ca giai cp cng nhn. Tc ng ca quy lut: Tch cc: kch thch ci tin k thut, nng cao NSL, pht trin LLSX Tiu cc: Mu thun gia 2 giai cp t sn v v sn ngy cng tr nn gay gt. y l quy lut kinh t c bn v: + Phn nh mc ch ca nn sn xut v phng tin t mc ch. + Phn nh quan h gia t bn v lao ng, y m quan h c bn trong x hi t bn. + Phn nh quan h bn cht trong CNTB. + Chi phi s hot ng ca cc quy lut kinh t khc. + Quyt nh s pht sinh, pht trin ca CNTB, v cc quy lut vn ng ca phng thc sn xut . Cu 16: Quy lut tch ly c bn - Khi nim ti sn xut: + Ti sn xut gin n: Quy m nh c, gi tr thng d c nh t bn tiu dng, y khng ohaur c trng ca sn xut TBCN. c trng cho sn xut hng ha nh, gin n + Ti sn xut m rng: Quy m ln hn trc. Gi tr thng d chia ra lm hai: Qu tiu dng v qu tch ly. Thc cht ca tch ly: Chuyn mt phn gi tr thng d thnh t bn (t bn ha gi tr thng d) c im ca tch ly:
6

+ ng c tch ly: Nh t bn mun sn xut gi tr thng d ngy cng nhiu, do cnh tranh ngy cng gay gt, nhu cu p dng KH tin tin trong sn xut. + Ngun gc qu trnh tch ly: Gi tr thng d. + Trong qu trnh tch ly lien tc, quyn s hu t nhn v TLSX c chuyn ha thnh chim hu t nhn v TLSX v ngc li. + Cc nhn t nh hng ti tch ly: Khi lng gi tr thng d, nng sut lao ng, quy m t bn, chnh lch gia t bn s dng v t bn tiu dng. Cu 17: Quy lut tch t v tp trung t bn Trong qu trnh sn xut, quy m t bn c bit c th tng ln do nhiu nguyn nhn: Kt qu ca tch ly gi tr thng d (tch t t bn), s hp nht cc t bn c sn trn th trng thnh t bn mi (tp trung t bn) Tc ng: Quy m t bn tng, nng lc sn xut ca nh t bn tng. Cu 18: Quy lut cu to hu c t bn C/V + Cu to k thut t bn:Tng quan gia lng TLSX v lng sc lao ng. Phn nh trnh ca sn xut. + Cu to gi tr ca t bn: l quan h gia s lng gi tr TLSX v gi tr SL tin hnh sn xut. + Cu to hu c t bn C/V: L cu to gi tr da trn c s cu to k thut, phn nh bin i trong cu to k thut. H qu: Nn tht nghip l tnh trng ph bin trong phng thc sn xut TBCN Bn cng ha giai cp v sn (thu nhp ca giai cp cng nhn ngy cng gim) (Dng phn l thuyt ny l gii cu: Tht nghip l ngi bn ng ca ch ngha t bn) Cu 19: V sao ni: bc lt trong CNTB vn minh hn bc lt trong ch trc ? + X hi chim hu n l: N l khng nhn c g, ch n chim ot c th xc v tinh thn, y l bc lt tuyt i. + X hi phong kin: Nng dn c t do ln hn n l, phn sn phm nhn c nh hn gi tr sc lao ng, chim ca ci thng d, ln vo sn phm cn thit, nng dn b km hm trong cnh ngho i, khng gi tr thng d + XH TBCN: Nh t bn ch can d vo gi tr thng d, khng quan tm ti sn phm cn thit. Bc lt trong XH CHNL v XHPK d nhn thy, trong XH TBCN kh nhn thy, vn minh hn, che y bn cht, tinh vi hn. Cu 20: Khng hong kinh t - Khng hong kinh t TBCN l khng hong sn xut tha. - Nguyn nhn ca khng hong kinh t: Do mu thun c bn trong CNTB: mu thun gia tnh cht v trnh x hi ha cao ca lc lng sn xut v ch t hu t nhn v TLSX. Mu thun ny biu hin: + Mu thun gia tnh t chc, tnh k hoch trong tng x nghip rt cht ch v khoa hc vi khuynh hng t pht v chnh ph trong ton x hi. + Mu thun gia khuynh hng tch ly, m rng khng c gii hn ca t bn vi sc mua ngy cng eo hp ca qun chng. + Mu thun gia t sn v v sn. - Chu k kinh t: Chu k kinh t ca ch ngha t bn l khong thi gian ca nn kinh t t bn ch ngha vn ng gia hai cuc khng hong, t cuc khng hong kinh t ny ti cuc khng hong kinh t khc. + Thng mt chu k kinh t bao gm bn giai on: khng hong, tiu iu, phc hi v hng thnh. Khng hong: sn xut ra hng ha m khng th bn c, gi c gim mnh, t bn ng ca sn xut, cng nhn tht nghip.
7

Tiu iu: L giai on tip theo ca khng hong, sn xut nh tr, c s sn xut thit lp li trng thi thp, tin nhn ri nhiu v khng c li u t, t sut li nhun thp. Phc hi: Giai on ni tip ca tiu iu, nh i mi t bn c nh, sn xut tr li trng thi nh trc, cng nhn c thu ht vo lm vic, gi c tng, li nhun tng. Hng thnh: L giai on pht trin cao nht ca chu k kinh t. Sn xut m rng v pht trin vt mc cao nht ca chu k trc. Khng hong kinh t ni ln gii hn lch s ca ch ngha t bn. CHNG 6: CH NGHA T BN C QUYN V CH NGHA T BN C QUYN NH NC Cu 21: Biu hin ca quy lut gi tr v gi tr thng d trong CNTB t do cnh tranh v CNTB c quyn. Nu khi nim gi tr, gi tr thng d, trnh by ni dung quy lut gi tr, gi tr thng d. Biu hin ca 2 quy lut trong cc giai on ca CNTB: Trong giai on CNTB t do cnh tranh, quy lut gi tr s biu hin thnh quy lut gi c sn xut v gi c hng ha s xoay quanh gi c sn xut. Tng gi c = tng gi c sn xut = tng gi tr. Trong giai on CNTB t do cnh tranh, quy lut gi tr thng d s biu hin thnh quy lut t sut li nhun bnh qun (li nhun nh nhau khi u t vo cc ngnh sn xut khc nhau). Trong giai on CNTB c quyn: quy lut gi tr biu hin thnh quy lut gi c c quyn, v do chim c v tr c quyn nn cc t chc c quyn p t gi c c quyn, cao khi bn, thp khi mua. V thc cht, gi c c quyn khng h thot li v ph nh c s ca n l gi tr. Cc t chc c quyn thi hnh chnh sch gi c c quyn chng qua l chim ot mt phn gi tr v GTTD ca ngi khc. Nu xem xt trong ton b nn kinh t th tng gi c vn bng tng gi tr. Trong giai on CNTB c quyn: quy lut gi tr thng d biu hin thnh quy lut li nhun c quyn cao v cc t chc c quyn thao tng nn kinh t bng gi c c quyn v thu c li nhun c quyn cao. Cu 22: Nguyn nhn hnh thnh CNTB c quyn Theo L nin, cnh tranh t do tt yu dn n tch t, tp trung sn xut. Tch t, tp trung sn xut n mt mc nht nh s dn n c quyn. Qu trnh mang tnh quy lut ni trn din ra ch yu do nhng nguyn nhn sau: - S pht trin ca LLSX di tc ng ca tin b KH KT xut hin nhiu ngnh sn xut mi. - Cnh tranh t do: Cnh tranh dn n hai xu hng: + Buc nh t bn phi ci tin k thut, tng quy m. + Cc nh t bn nh b ph sn hoc phi lin kt vi nhau ng vng trong cnh tranh. Cc x nghip ln cnh tranh khc lit kh phn thng bi ny sinh xu hng tha hip. -> T bn ln tha hip lin minh vi nhau, hnh thnh cc t chc c quyn. - Khng hong kinh t: 1873 v 1898: Lm ph sn hng lot cc nh t bn va v nh, cc x nghip khc mun tn ti phi i mi k thut, thc y qu trnh tp trung t bn. phc hi, cc nh t bn phi lin minh, hnh thnh cc t chc c quyn. - S pht trin khng ngng trong quan h tn dng ca CNTB lm cho qu trnh tch t v tp trung din ra ngy cng nhanh vi khi lng ln. iu ny dn ti cc x nghip quy m ln chi phi nhiu ngnh sn xut. Cu 23: Nm c im kinh t c bn ca CNTB c quyn. 1. Tp trung t bn v hnh thnh cc t chc c quyn C 4 hnh thc t chc c quyn: cacten, xanhdica, trt, cngxoocxiom

Thc cht ca t chc c quyn: Lin minh gia cc nh t bn ln, nm trong tay phn ln sn xut hay lu thng ca mt hay nhiu loi hng ha trn th trng, hnh thnh gi c c quyn v li nhun c quyn. + Biu hin mi: Xut hin t chc c quyn a ngnh, a lnh vc, a quc gia 2. S hnh thnh t bn ti chnh Nguyn nhn hnh thnh: Do qu trnh c quyn ha: + Trong cng nghip: hnh thnh t bn c quyn cng nghip + Trong ngn hng: hnh thnh t bn c quyn ngn hng. Thc cht: t bn ti chnh l s dung hp, thm nhp gia TB Q Cng nghip v TB Q ngn hng. 3. Xut khu t bn: Nguyn nhn: Do tnh trng t bn tha nhiu nc, cc nc km pht trin thiu t bn, c t sut li nhun cao, hp dn cc nh t bn. Cc hnh thc XK t bn: + XKTB trc tip: u t trc tip sn xut v lu thng hng ha ti cc nc nhp khu t bn. Thu v GTTD. + XKTB gin tip (cho vay ODA, u t chng khon, thu v li tc cho vay.) Thc cht ca XKTB: Qu trnh u t t bn ra nc ngoi sn xut, thu v GTTD v cc ngun li khc. 4. S phn chia kinh t gia cc t chc c quyn. Nguyn nhn hnh thnh: Do cnh tranh gia cc t chc Q v XKTB v XK hng ha thng c: chi ph ln, ri ro cao, kh phn thng bi. -> Tha hip, phn chia th trng. Thc cht: tha hip TCQ, phn chia phm vi nh hng trn ton th gii. 5. Phn chia lnh th th gii gia cc cng quc. Nguyn nhn: Cnh tranh nh hng a chnh tr gia cc cng quc, quc. Thc cht: Cnh tranh v nh hng gia cc cng quc, phn chia nh hng a chnh tr trn ton th gii CHNG 7: CH NGHA X HI KHOA HC Cu 24: Giai cp cng nhn. + Cc c trng c bn: Phng thc lao ng: GCCN hot ng sn xut ra cc sn phm cng nghip gn lin vi sn xut cng nghip. V tr ca GCCN trong quan h sn xut TBCN: Bn sc lao ng cho nh t bn, b nh t bn bc lt GTTD. nh hng XHCN: Giai cp cng nhn v nng dn lao ng tng bc nm gi TLSX trong qu trnh lao ng. + nh ngha giai cp cng nhn: Giai cp cng nhn l mt tp on x hi n nh, hnh thnh v pht trin cng vi qu trnh hnh thnh v pht trin ca nn sn xut cng nghip hin i, c t chc x hi ha ngy cng cao. L lc lng c bn, tin tin, tham gia vo cc qu trnh sn xut, ti sn xut ca ci vt cht v ci to quan h x hi. L lc lng ch yu ca tin trnh lch s qu t CNTB ln CNXH trn phm vi ton th gii. + Mt s c im chung ca giai cp cng nhn: (5 c im) Hot ng sn xut vt cht cng nghip l ch yu. Va l sn phm, va l ch th ca nn sn xut cng nghip hin i. Giai cp c li ch c bn, thng nht vi nhn dn lao ng, mu thun trc tip vi giai cp t sn. GCCN c h t tng ring, c ng chnh tr ring.
9

GCCN mang bn cht quc t. Cu 25: Ni dung s mnh lch s ca GCCN + Giai cp Cch mng: Giai cp i biu cho LLSX tin tin, c kh nng tp hp qun chng nhn dn thc hin CMXH + Ni dung s mnh lch s ca GCCN: Lnh o nhn dn lao ng thc hin xa b CNTB, cc ch t hu v TLSX. Gii phng GCCN v nhn dn lao ng ton th nhn loi khi ch p bc bc lt, ngho nn, lc hu. Ch kt thc khi xy dng thnh cng x hi mi: XH cng sn CN MLN Cu 26: iu kin khch quan quy nh s mnh lch s ca giai cp cng nhn: - a v KTXH khch quan ca GCCN: + Kinh t: GCCN l i biu c bn cho LLSX tin tin nht trong nn sn xut cng nghip, y l lc lng quyt nh nht ph v QHSX TBCN. SX CN pht trin, GCCN ngy tng tng v s lng, pht trin v cht lng. Thu ht ng o QCND tham gia, trang b cho GCCN nhng tri thc v chnh tr v x hi -> tr thnh LLSX hng mnh, i biu cho nn SX CN tin tin. + X hi: GCCN b p bc bc lt, dn n nhng cuc u tranh chng p bc bc lt. GCCN t thng nht giai cp v t thc s mnh lch s ca mnh, c kh nng on kt vi giai cp v tng lp khc, i u trong cc cuc u tranh. - c im Chnh tr khch quan: + Giai cp tin phong. + Tinh thn CM trit nht. + thc t chc k lut cao nht. + Mang bn cht quc t. Cu 27: Khi nim v ni dung ca CMXH. - Khi nim: + Theo ngha hp: CMXHCN l mt cuc CM chnh tr, kt thc bng vic giai cp cng nhn cng nhn dn lao ng ginh c chnh quyn, thit lp nh nc chuyn chnh v sn nh nc ca giai cp cng nhn v qun chng ND lao ng. + Theo ngha rng: CMXHCN bao gm c hai thi k: CM chnh tr vi ni dung chnh l thit lp nh nc chuyn chnh v sn, tip theo l thi k GCCN v nhn dn lao ng s dng nh nc ca mnh ci to x hi c v mi mt: kinh t, chnh tr, vn ha, t tng xy dng x hi mi v mi mt nhm thc hin thng li CNXH v CN cng sn. - Ni dung ca CMXH: + Chnh tr: a nhn dn lao ng t v tr b p bc bc lt ln v tr lm ch nh nc, lm ch x hi, t h hot ng nh mt ch th xy dng x hi mi. GCCN v ND lao ng di s lnh o ca CS p tan ch thng tr ca GC t sn, ginh ly v thit lp chnh quyn ca dn, do dn, v dn. Xy dng v ngy cng hon thin nn dn ch XHCN, thu ht nhn dn lao ng tham gia ngy cng ng o vo vic qun l nh nc, qun l x hi. + Kinh t: To lp tng bc c s vt cht, k thut ca CNXH, CNCS, to mi trng rng ln v thun li a con ngi vo c ch lao ng vi t cch ch th hot ng sng to ra ca ci vt cht nhm tha mn nhu cu ca chnh mnh v x hi. + Vn ha: K tha v pht huy cc gi tr vn ha tin tin ca thi i,xy dng tng bc th gii quan v nhn sinh quan mi, xy dng nn vn ha v th h nhng con ngi mi XHCN, thc hin vic gii phng nhng ngi lao ng v mt tinh thn. C 3 ni dung ca CMXH din ra ng thi v c quan h mt thit, tc ng thc y ln nhau.
10

Cu 28: C s khch quan v ni dung ca lin minh cng nng v cc tng lp lao ng x hi khc. - C s khch quan: + Lin minh cng nng v cc tng lp LXH khc u l nhng ngi lao ng, u b p bc v bc lt. + Cng nghip v nng nghip l hai ngnh sn xut chnh. Nu khng c s lin minh gia cng nhn v nng dn th 2 ngnh ny cng nh nhng ngnh kinh t khc u khng th pht trin. + GC nng dn, cng nhn v tng lp lao ng x hi khc l lc lng chnh tr to ln trong xy dng, bo v chnh quyn nh nc, trong xy dng khi i on kt dn tc. Do vy GC nng dn v tng lp LXH khc tr thnh ngi bn t nhin, tt yu ca giai cp cng nhn. - Ni dung + Chnh tr: u tranh ginh chnh quyn v tay cng nhn v nhn dn lao ng. Tham gia vo chnh quyn nh nc t c s ti trung ng, bo v ch XHCN, thnh qu ca Cch mng. + Kinh t: Kt hp ng n li ch gia 2 giai cp, hot ng kinh t phi va m bo li ch ca nh nc, ca x hi, thng xuyn quan tm ti li ch ca giai cp nng dn. + T tng, vn ha: Cng nhn, nng dn v tng lp LXH khc phi thng xuyn hc tp, nng cao trnh vn ha; Xy dng mt nn vn ha pht trin ca nhn dn; CNXH to iu kin cho qun chng ND tham gia qun l kinh t, x hi, nh nc, v th ND phi c trnh t tng, vn ha, hiu bit chnh sch php lut. Cu 29: Quan nim v dn ch, c trng ca dn ch theo nh hng XHCN - Quan nim c bn v dn ch: + Dn ch l sn phm tin ha ca lch s, v l nhu cu khch quan ca con ngi. Phn nh nhng gi tr nhn vn, l kt qu ca u tranh lu di ca nhn dn chng li p bc bc lt. + Gn vi mt kiu nh nc v mt giai cp cm quyn, mang bn cht ca giai cp thng tr. + L h gi tr phn nh trnh pht trin ca c nhn v cng ng x hi trong qu trnh gii phng x hi, chng p bc bc lt, tin ti t do, bnh ng. - c trng c bn ca nn dn ch XHCN ( 5 c trng) + m bo mi quyn lc u thuc v nhn dn. + C s s kinh t l ch cng hu v t liu sn xut ch yu ca ton x hi. Ch s hu ph hp vi qu trnh x hi ha ngy cng cao ca sn xut, tha mn nhu cu khng ngng tng ln v vt cht v tinh thn ca qun chng nhn dn lao ng. + C sc ng vin, thu ht mi tim nng sng to, tnh tch cc ca nhn dn trong xy dng x hi mi. + Tn ti vi t cch l nn dn ch rng ri nht trong lch s nhng vn l nn dn ch mang tnh giai cp. + Khng ngng c m rng cng s pht trin kinh t, x hi, hon thin h thng lut php, c ch hot ng v trnh dn tr. Cu trc thi: 3 cu + Cu 1: Chng 4;5;6: 5 im + Cu 2: Chng 7: 3 im + Cu 3: Bi tp: 2 im cng cn thiu cu: So snh hao mn hu hnh v hao mn v hnh -> T lm
11