T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

KUYUMCULUK TEKNOLOJS

RME VE DML TAKILAR

ANKARA 2006

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.

NDEKLER

AIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1-DM ATMA................................................................................................................... 3 1.1.Yntemleri ..................................................................................................................... 3 1.2. Ara ve Gereler ........................................................................................................... 3 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 12 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 14 2. TI RME......................................................................................................................... 14 2.1.Ara ve Gereler .......................................................................................................... 14 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 20 CEVAP ANAHTARI ............................................................................................................. 24 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 25 KAYNAKA ......................................................................................................................... 26

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
MODLN KODU ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE NKOUL YETERLK 215ESB037 Kuyumculuk Teknolojisi Tak malatl rme ve Dml Taklar rme ve dml taklarn anlatld renme materyalidir. 40/16 Bu modln n koulu yoktur. rme ve dm tekniklerini doru kullanarak tak yapmak. Genel Ama Tak tasarm atlyesi salandnda, rme ve dm atma tekniklerini doru kullanarak tak yapabileceksiniz. Amalar MODLN AMACI Dm atma tekniini doru kullanarak tak yapabileceksiniz. T rme tekniini doru kullanarak tak yapabileceksiniz. ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Donanm: Masa, sandalye Ortam: Hazr tak malzemeleri ( Ta, boncuk, ip, tel, kilit vb) Modln iinde yer alan her faaliyetten sonra, verilen lme aralaryla kazandnz bilgileri lerek kendi kendinizi deerlendireceksiniz. LME VE DEERLENDRME retmen, modl sonunda size lme arac ( test, oktan semeli, doru yanl vb) uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgileri lerek deerlendirecektir.

ii

GR GR
Sevgili renci, rme ve Dml Taklar modl, hazr malzemeler kullanlarak basit balama ve yresel rg tekniklerini iermektedir. Bu taklar yapabilmeniz iin bu teknikleri ve hazr halde temin ettiiniz tak malzemelerinin kullanm yerlerini ve ilevlerini doru tanmanz uygulanabilir, yaratc tasarmlarla taklar yapmanz salayacaktr. Uygulanabilir tasarmlar yapmak iyi bir gzlemci olmay gerektirir. Grsel kaynaklardan edindiiniz izlenimler uygulamada karlaabileceiniz problemleri azaltacaktr. Grsel kaynaklardan edindiiniz izlenimleri basl kaynaklarla pekitirdiinizde yaratc dncenizi gelitirerek uygulanabilir tasarmlar yapabileceksiniz. Bu modlde rme ve balamal taklar tanyarak hangi tekniklerde ve nasl izebileceinizi reneceksiniz.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET1

AMA
Bu faaliyette verilecek bilgiler dorultusunda, uygun tasarm atlyesi salandnda, dm atma tekniklerini doru kullanarak tak yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Dm atma tekniklerinde kullanlan ara gereleri (ip, tel, ta, boncuk, kilitler, vb) bror, dergi ve retim atlyelerinde aratrma yaparak bir rapor halinde sununuz. .

1-DM ATMA
1.1.Yntemleri
p ve deri dmlemek Tel dmlemek

1.2. Ara ve Gereler

Yan Keski: ivi ve tel kesmeye yarar

Karga Burun: Halkalar ap kapamada e allan tak parasn sabitlemeye

yarar.

 Yuvarlak Burunlu Pense: ivi ve bakr teli, ularnn etrafnda dndrerek

yuvarlaklar oluturmada kullanlr.

Bakr Tel: iek ve tak yapmnda kullanlrlar. eitli kalnlklarda bulunur. Bakr tel zerine eitli renklerde kaplama yaplm olarak temin edebilirsiniz.

e-Ama Kapama Klipsi: Kk, orta ve byk boy olmak zere e ayrlrlar. Taklarn
u ksmlarna taklarak birletirmeye yararlar.

Halka: Tak almalarnda paralar birletirmede kullanlr. Boyutlar 3mm, 4mm, 5mm, 6mm, 7mm, 8mm, 9mm, 10mm, 11mm olarak deiir.

 Boncuklar

Mineli boncuk

Plastik boncuk

Rondela

Fosforlu boncuk

Dekoratif ekilli boncuk

Tahta boncuk

Hint boncuu

Cam boncuk

Sedef boncuk

A- p ve Deri Dalama

GEREKL MALZEMELER 6 m mumlu ip 33 adet plastik iri boncuk Makas Kilit ve halkalar Karga burun Malzemelerinizi temin ediniz. Mumlu iplerinizi 2m uzunluunda keserek ikier metrelik ayr ip elde ediniz. Kesmi olduunuz iki metrelik mumlu iplerinizden birini ularndan birletirerek 20 cm aadan dm atnz. Dmlediiniz mumlu ipinizin bir katndan bir adet buncuu geiriniz.
Geirdiiniz boncuun yaklak olarak 3 cm ilerisinden iki ipi kullanarak dm atnz ve dmlediiniz ipler arasnda geveklik olmamasna dikkat ediniz.

11 adet boncuk kullanarak ayn ileme devam ediniz ve dmler arasndaki mesafenin eit olmasna dikkat ediniz. Ayn ilemleri kesmi olduunuz dier iki mumlu ip zerine boncuk takp dmleyerek tekrar ediniz. Hazrlam olduunuz paray u uca gelecek ekilde tutunuz ve balang dmleri zerinden tekrar dm atarak birletiriniz.

Ayn ilemi dier uta da tekrarlaynz. Ularda kalan alt adet mumlu ipi sa rgs eklinde rnz.

Klipslerinizi takarak taknz tamamlaynz.

TEL DMLEMEK

GEREKL MALZEMELER 0.30 mm bakr tel pe dizili yass krk cam veya ta boncuk Yan keski Karga burun Kilit ve halkalar Malzemelerinizi temin ediniz. Boncuklarnz ipten kararak masanzn zerine koyunuz.

Bakr telinizden yaklak 1 mm uzunluunda teli yan keskinizle kesiniz.

10

Telinize 1 adet boncuk geirerek boncuk zerinden dm atnz. Yaklak 5cm kilit pay brakarak dm atnz Tekrar bir buncuk geiriniz ve bir nceki dmlediiniz boncukla arasnda yaklak 1cm mesafe olacak ekilde dmleyiniz. stediiniz uzunlua ulancaya kadar ayn ileme devam ediniz.

Ayn ilemi eit uzunlukta kestiiniz 11 adet tel zerine boncuklar dmleyerek tekrarlaynz. Boncuklar dizerek dmlediiniz 11 adet telinizi u uca gelecek ekilde tutunuz ve tellerinizi bir arada uarndan bkerek sabitleyiniz. U noktadan telinizi yarm santimlik bir payla kargaburnunuzu kullanarak ikiye katlaynz. kiye katladnz u noktalara kilit ve halkalarnz takarak taknz tamamlaynz.

11

LME VE DE ERLEND RME LME VE DE ERLEND RME

Bu faaliyet sonunda kazandklarnz aadaki sorular cevaplandrarak lnz.

LME SORULARI
(Aadaki cmlelerde baz nemli kelimelerin alt bo braklmtr. Bo yerleri doru kelimeler ile doldurunuz.) 1) Dml taklar .. ve olmak zere ikiye ayrlr. 2) ivi ve tel kesmede ................... kullanlr. 3) Boncuk inesi ............ ve ............. kk boncuklar dizmede kolaylk salar. 4) Halkalar ap kapamada...........................kullanlr.

DEERLENDRME: Cevap anahtar ile kendinizi deerlendiriniz. Hatal cevaplarnz iin ilgili blmleri tekrar ediniz. Tamam doru ise dier blme geiniz.

12

KONTROL LSTES Kullanlacak Ara Gereler

1- 0.30 mm bakr tel 2-pe dizili yass krk cam veya ta boncuk 3-Yan keski 4-Karga burun 5-Kilit ve halkalar lem basamaklar ve nerilerde belirtilen hususlar dikkatte alarak, tel dmleme tekniini kullanarak tak yapnz.

AIKLAMA
Aada listelenen davranlar, davranlarnzn her birinde gzleyemediyseniz HAYIR, gzlediyseniz EVET eklinde karsndaki kutucua (X) le iaretleyiniz.

DEERLENDRME KRTERLER
Malzemeyi temin ettiniz mi? Boncuklarnz ipten kararak masanzn zerine hazrladnz m? Bakr telinizden yaklak 1 mm uzunluunda teli yan keskinizle kestiniz mi? Telinize 1 adet boncuk geirerek yaklak 5 cm kilit pay brakarak dm attnz m? Tekrar bir buncuk geiriniz ve bir nceki dmlediiniz boncukla arasnda yaklak 1 cm mesafe olacak ekilde dmlediniz mi? stediiniz uzunlua ulancaya kadar ayn ileme devam ettiniz mi? Ayn ilemi eit uzunlukta kestiiniz 11 adet tel zerine boncuklar dmleyerek tekrarladnz m? Boncuklar dizerek dmlediiniz 11 adet telinizi u uca gelecek ekilde tutunuz ve tellerinizi bir arada uarndan bkerek sabitlediniz mi? kilit ve halkalarnz takarak taknz taktnz m? Temizlik- dzene dikkat ettiniz mi?

DEER LE
EVET HAYIR

DEERLENDRME
Cevaplarnz kontrol ederek kendinizi deerlendiriniz, HAYIR yantlarnz var ise bu yantlarnzla ilgili konuyu tekrarlaynz. Tamam EVET ise dier renme faaliyetine geiniz.

13

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2

AMA
. Bu faaliyette verilecek bilgiler dorultusunda, uygun tak tasarm atlyesi salandnda, t ile rme tekniini kullanarak tak yapabileceksiniz.

ARATIRMA
T ile rme taklarla ilgili eitli bror, dergi ve bijuterilerden aratrma yaparak bir rapor halinde sununuz.

2. TI RME
2.1.Ara ve Gereler
Naylon p Naylon p: Pul, kum, kesme, boru boncuk veya bunlara benzer byklklerdeki eitli boncuklar naylon ipe dizilerek daha sonra zincir ekilerek kolye ve bileklik yapmnda kullanlr.

T: Zincir ekmekte kullanlrlar. eitli numaralar vardr. Takda genellikle 1 numara t kullanlr. Boncuk nesi: Misina ve naylon iplerin ucuna geirilerek boncuklar dizmekte kullanlr.

14

 Kum boncuklar

TI REMEK

GEREKL MALZEMELER Naylon ip Byk boy yuvarlak kum boncuk Boru boncuk T Boncuk nesi Makas Kilit ve halkalar

15

Malzemelerinizi temin ediniz. Naylon ipinize boncuk inenizi geiriniz. Naylon ipinize elinizdeki tm boncuklar kullanarak 12 adet byk yuvarlak kum boncuk ve 6 adet boru boncuk srasyla geiriniz. Tm boncuklarnz dizdikten sonra naylon ipinizi kullanarak birka zincir ekiniz.

Srasyla boncuu parmanzla tutarak zerlerinden zincir ekiniz.

16

Dizmi olduunuz tm boncuklar bitene kadar ayn ileme devam ediniz. Dizmi olduunuz tm boncuklar bittikten sonra naylon ipinizle birka zincir ekiniz ve ipinizi dmleyerek zincir ekme ilemini bitiriniz. Halka ve kilitlerinizi takarak taknz tamamlaynz. Her iki u ksmdaki yuvarlak byk kum boncuunuzdan bir adet halka geiriniz ve bu halkalardan bir tanesine kilidinizde tak

17

LME VE DEERLENDRME

LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet sonunda kazandklarnz aadaki sorular cevaplandrarak lnz.

LME SORULARI
(Aadaki soru cmlelerinin bana doru ise D, yanl ise Y koyunuz.) 1.) ( 2.) ( 3.) ( 4.) ( ) Boncuk inesi bakr tellere ta ve boncuk dizmemizde yardmc olur. ) T rme taklarda boncuklar naylon ipe dizilirler. ) T rme taklarda genellikle 2 numara t kullanlr. ) Yuvarlak azl penseler ivi ve tel kesmede kullanlr.

DEERLENDRME:
Cevap anahtar ile kendinizi deerlendiriniz. Hatal cevaplarnz iin ilgili blmleri tekrar ediniz. Tamam doru ise dier blme geiniz.

18

KONTROL LSTES
in ad: T rme teknii ile kolye yapmak. Kullanlacak Ara Gereler 1-Naylon ip 2-Byk boy yuvarlak kum boncuk 3-Boru boncuk 4-T 5-Boncuk nesi 6-Makas 7-Kilit ve halkalar lem basamaklar ve nerilerde belirtilen hususlar dikkatte alarak, tel dmleme tekniini kullanarak tak yapnz.

AIKLAMA
Aada listelenen davranlar, davranlarnzn her birinde gzleyemediyseniz HAYIR, gzlediyseniz EVET eklinde karsndaki kutucua (X) le iaretleyiniz.

DEERLENDRME KRTERLER
Malzemeyi temin ettiniz mi? Naylon ipinize boncuk inenizi geirdiniz mi? Naylon ipinize elinizdeki tm boncuklar kullanarak 12 adet byk yuvarlak kum boncuk ve 6 adet boru boncuk srasyla geirdiniz mi? Tm boncuklarnz dizdikten sonra naylon ipinizi kullanarak birka zincir ektiniz mi? Srasyla boncuu parmanzla tutarak zerlerinden zincir ektiniz mi? Dizmi olduunuz tm boncuklar bitene kadar ayn ileme devam ettiniz mi? Dizmi olduunuz tm boncuklar bittikten sonra naylon ipinizle birka zincir ekiniz ve ipinizi dmleyerek zincir ekme ilemini bitirdiniz mi? Halka ve kilitlerinizi takarak taknz tamamladnz m? Temizlik- dzene dikkat ettiniz mi?

DEER LE
EVET HAYIR

DEERLENDRME
Cevaplarnz kontrol ederek kendinizi deerlendiriniz. HAYIR yantlarnz var ise bu yantlarnzla ilgili konuyu tekrarlaynz. Tamam EVET ise modl deerlendirmeye geiniz.

19

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

YETERLK LME Aadaki modeli dm atma tekniini kullanarak retiniz.

Kullanlan Ara ve Gereler

Mumlu ip 50 adet arta boy hint boncuklar 25 adet kk metal ara para 27 adet 4 mm halka Metal byk boy ok delikli orta para Kilit Makas Karga burun pense Cetvel

Malzemelerinizi temin ediniz. Halkalarnzn azlarn pense kullanarak anz ve kk boy metal ara paralarnzdan geirerek tekrar kapatnz. Drt adet 1m. uzunluunda mumlu ip kesiniz. Birinci ipinizi byk boy metal ara paranzn yukarda kalan deliklerinin birinden geirerek ipinizi ortalaynz ve dm atnz.

20

Metal byk boy ara paranzn alt ksmnda ok sayda st ksmnda ise iki delik bulunmaktadr. st ksmda bulunan iki delik boyun ksmn, altta bulunan ok sayda delik ise pskl oluturacanz blm belirler.

Dmlediiniz mumlu ipinizin birincisinden bir adet boncuk geiriniz ve iki ipinizi kullanarak boncuunuzun 1,5cm ilerisinden dm atnz.Dmnzn nerede durmasn istiyorsanz parmanz zerine koyup dm durdurunuz. Dmlediiniz mumlu ipinizin birincisinden halka taktnz kk boy metal ara paranz geiriniz ve iki ipinizi kullanarak boncuunuzun 1cm ilerisinden dm atnz. Dokuz adet boncuk ve aralara metal ara paralarnz takarak birinci ipinizle yaptnz ilemi sonlandrnz.

21

Ayn delikten bir mumlu ip daha geirerek yukarda yapm olduunuz ilemi tekrarlaynz. kinci delik zerinde de yukarda yapm olduunuz ilemleri tekrarlaynz. Mumlu iplerinizden ayn delik zerinde altnz iki sray birletirerek kilit ve halkanz taknz. Psklleriniz iin istediiniz bir uzunluk belirleyiniz ve pskl deliklerinizin saysnn iki kat kadar sayda kesiniz. Pskllerinizi bitirerek taknz tamamlaynz.

RME VE BALAMALI TAKI RETMEK

Gerekli ara gere, malzemeleri hazrlaynz. retimini yapacanz modelin belirleyiniz. Gerek veya kataloglardan belirleyeniz. Halkalarnzn azn anz. Bu ilemi penseler yardmyla yapnz. pinizi kesiniz. Keseceiniz uzunluu l arac kullanarak belirleyiniz. Kestiiniz birinci ara paranza ortalayarak geiriniz ve dm atnz. Boncuk geirerek dmleyiniz. Ik alan veya bombeli yzeyler boyamaynz veya ak renkle boyaynz. Modeli oluturana kadar bu ileme devam Dmler arasndaki mesafenin eit ediniz. olmasna dikkat ediniz. Halka ve kilitlerinizi taknz.

22

KONTROL LSTES UYGULAMA FAALYET: rme ve balamal tak retmek

AIKLAMA: Aada listelenen davranlarn her birinde rencinin kazand davranlar deer leine gre deerlendiriniz.

DEERLENDRME KRITERLER
1-Faaliyet n Hazrl A.alma ortamn faaliyete hazr duruma getirdiniz mi? B.Kullanlacak ara-gereci uygun olarak setiniz mi? C.Kullanacak malzemelerin salamln kontrol ettiniz mi? 2- Gvenlii A.Kesilmelere ve yaralanmalara kar tedbir aldnz m? B.Kullanlan ara, gerelerin ilem sonunda kaldrdnz m? 3.rme ve Balamal Tak Yapm A.Modeli belirlediniz mi? B. Malzemeleri temin ettiniz mi? C. Malzemelerinizi modele uygun ekilde hazrladnz m? D.Ara paralarnz hazrladnz m? E. Boncuklar ipe geirip belirli bir mesafeden dm attnz m? F. Halka ve kilitleri taktnz m?

EVET

HAYIR

DEERLENDRME
Cevaplarnz kontrol ederek kendinizi deerlendiriniz, HAYIR yantlarnz var ise hayr yantlarnzla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Tamam EVET ise dier blme geiniz.

23

CEVAP ANAHTARI CEVAP ANAHTARI

RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
SORULAR CEVAPLAR 1 p,deri ve tel dmlemek 2 Yan keski 3 Naylon ip,misina 4 Karga burun

RENME FAALYET-1NN CEVAP ANAHTARI

SORULAR 1 2 3 4 CEVAPLAR Y D Y Y

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. Yanl cevapladnz konularla ilgili renme faaliyetlerini tekrarlaynz. Tamam doru ise bir sonraki renim faaliyetine geiniz.

24

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

rme ve Balamal Taklar Modl, faaliyetleri ve almalar sonunda kazandnz davranlarn deerlendirilmesi iin retmeniniz size lme arac uygulayacaktr. Bu deerlendirme sonucuna gre bir sonraki modle geebilirsiniz. rme ve Balamal Taklar modln bitirme deerlendirmesi iin retmeninizle iletiim kurunuz.

25

KAYNAKA KAYNAKA
HALAK Lake, Boncuk Sanat, Uygulamal Tak ve Ev Aksesuarlar Kitab, 2004. ZTRK Glay, Taknt, stanbul, 2005.

26