DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.

Predavanje-5
Letnji semestar 2011
FEM - metoda deformacija
1



Jednaine linearne teorije elastinosti u FEM

Veze izmedju elemenata vektora deformacija {c} i vektora pomeranja {u}
mogu se uspostaviti posmatranjem dvodimenzionog pravougaonika ABCD,
koji nakon deformisanja zauzima formu A'B'C'D'. Nastale deformacije su
dvojake prirode: uzdune deformacije su posledica promene duina, dok su
deformacije klizanja posledica rotacije strane pravougaonika prema x
odnosno y osi. Ukoliko se analogno veze proire na prostorni problem, tada
slede relacije (3.4.5), slika 3.27:


x
u
z
u
2
1
,
z
u
y
u
2
1
,
x
u
y
u
2
1
,
z
u
,
y
u
,
x
u
3 1
xz
2 3
yz
2 1
xy
3
zz
2
yy
1
xx
|
|
.
|

\
|
c
c
+
c
c
= c
|
|
.
|

\
|
c
c
+
c
c
= c
|
|
.
|

\
|
c
c
+
c
c
= c
c
c
= c
c
c
= c
c
c
= c

(3.4.5)





Slika 3.27 Ravanska pomeranja i njihove deformacije


Matrica tenzora deformacije |E| i vektor deformacija {c}:


1
TEORIJA PROJEKTOVANJA KONSTRUKCIJA RAUNAROM 1994

DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.

| | { }

c
c
c
c
c
c
= c
(
(
(

c c c
c c c
c c c
=
xz
yz
xy
zz
yy
xx
zz zy zx
yz yy yx
xz xy xx
2
2
2
, E

(3.4.6)


Izmedju vektora deformacija i lokalnih pomeranja u voru konanog
elementa mogu se uspostaviti veze u obliku:

{ } | | { } u L
u
u
u
x
0
z
y z
0
0
x y
z
0 0
0
y
0
0 0
x
3
2
1
=

(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(

c
c
c
c
c
c
c
c
c
c
c
c
c
c
c
c
c
c
= c

(3.4.7)


gde je matrica |L| - diferencijalni operator a {u} - vektor lokalnih pomeranja.
Takodje, veze izmedju napona {o} i deformacija {c} se definiu na osnovu
Hooke-ovog zakona:

{ } | | { } { } | | { } | | { } C = D = , D
1
o o c c = o


(3.4.8)


U ovim relacijama |D| je matrica krutosti materijala a |C| matrica fleksibilnosti
materijala. Matrica krutosti |D| ima 36 elemenata od kojih je 21 razliit. Kad
se radi o izotropnom materijalu, broj razliitih elemenata je 9:

| |
(
(
(
(
(
(
(
(

=
66
55
44
33 23 13
23 22 12
13 12 11
d 0 0 0 0 0
0 d 0 0 0 0
0 0 d 0 0 0
0 0 0 d d d
0 0 0 d d d
0 0 0 d d d
D

(3.4.9)


DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.
Za homogene izotropne elastine materijale, matrica krutosti |D| se
izraava preko Young-ovog modula elastinosti E i Poisson-ovog koeficijenta
kontrakcije v:

| |
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(

v
v
v
v
v
v
v
v
v
v
v
v
v
v
v
v
v
v

v +
=
1 0 0 0 0 0
0 1 0 0 0 0
0 0 1 0 0 0
0 0 0
2 1
) 1 ( 2
2 1
2
2 1
2
0 0 0
2 1
2
2 1
) 1 ( 2
2 1
2
0 0 0
2 1
2
2 1
2
2 1
) 1 ( 2
) 1 ( 2
E
D

(3.4.10)

| |
(
(
(
(
(
(
(
(

v +
v +
v +
v v
v v
v v
=
) 1 ( 2 0 0 0 0 0
0 ) 1 ( 2 0 0 0 0
0 0 ) 1 ( 2 0 0 0
0 0 0 1
0 0 0 1
0 0 0 1
E
1
C

(3.4.11)



Opta teorija metode konanih elemenata

Od svih navedenih metoda, najiru primenu imaju varijacione metode.
USLOV za formiranje jednaina:

- Princip o minimumu potencijalne energije,
- Princip o minimumu komplementarne energije i
- Reissner-ov varijacioni princip.

RAUNSKE VELIINE:
- Kod primene principa o minimumu potencijalne energije, nepoznate
veliine su pomeranja - deformacije.
- Kod primene principa o minimumu komplementarne energije,
nepoznate veliine su unutranje sile,
- Kod primene Reissner-ovog varijacionog principa, nepoznate veliine
su meovite (kinematike i statike).

POZNATI NAZIVI:
- metoda deformacije,
- metoda sila i
- meovite (hibridne) metode.
DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.
Metoda deformacije razmatra oblast elastinog kontinuuma izloenog dejstvu
zapriminskih i povrinskih sila. Nepoznate veliine su pomeranja vornih
taaka (u
1
, u
2
i u
3
) mree konanih elemenata. Nepoznata pomeranja se
tako pretpostavljaju da zadovolje konturne i granine uslove. Ovi uslovi se
definiu varijacionim principima. Sloenost MKE je vea jer ova metoda ne
tretira samo tapove, ve mnotvo konanih elemenata iji se uticaji prenose
dodirom po linijama i povrinama. Sloenost unutranje distribucije
pomeranja opisuju funkcije oblika (shape function).

Posmatrajmo ravanski dvodimenzionalan konani element, slika 3.28a, koji je
definisan sa K vornih taaka na konturi (spoljanji vorovi). Unutar konanog
elementa mogu postojati i dodatni vorovi iji je ukupan broj oznaen sa R.




Slika 3.28 Opti model dvodimenzionog konanog elementa:
a) deo mree sa unutranjim i spoljanjim vorovima
b) etvorougaoni konani element

Broj nezavisnih parametara pomeranja u voru zavisi od tipa konanog
elementa i kod dvodimenzionih, vor moe da sadri 23 parametra, kod
trodimenzionih 3 ili vie (u
1
,u
2
,u
3
...u
S
). Broj nepoznatih parametara u voru
je S iz ega se definie vektor nepoznatih u
K
u voru q
K
:


) K (
3
2
1
K
u
u
u
q

=

(3.4.12)


Vektor osnovnih parametara pomeranja jednog konanog elementa q, u
globalnom koordinatnom sistemu, definie se subvektorima pomeranja
vornih taaka q
K
:

DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.

=
K
2
1
q
q
q
q

(3.4.13)


Broj skalarnih parametara jednog konanog elementa je KS. Slino
iznetom, mogu se definisati pojedinani vektori pomeranja unutranjih
vorova r
S
i ukupan vektor pomeranja unutranjih vorova r:



r
r
r
r
r ,
u
u
u
r
R
S
2
1
) S (
3
2
1
S

(3.4.14)


RAZLOG UVODJENJA UNUTRANJIH VOROVA: imaju namenu da
poboljaju aproksimacije unutar konanog elementa, ali ne predstavljaju
osnovne nepoznate parametre konanog elementa. Osnovni parametri su
definisani samo pomeranjima u konturnim vorovima konanog elementa.

UNUTRANJA DISTRIBUCIJA POMERANJA u samom konanom elementu
definisana je interpolacionim funkcijama. Primena tih funkcija opisana je na
etvorougaonom konanom elementu pravougaonog oblika, slika 3.28b.
Pomeranja vorova u ravni moe se definisati komponentama u
1
i u
2
. Lokalni
koordinatni sistem je postavljen u voru broj 1 i u njemu su definisane
koordinate ostalih vorova. Pomeranja u polju konanog elementa mogu se
definisati proizvoljnim funkcijama koje interpoliraju unutranja pomeranja -
interpolacione funkcije:

y x y x u
y x y x u
8 7 6 5 2
4 3 2 1 1
o + o + o + o =
o + o + o + o =

(3.4.15)


o =

o
o
o

=
)
`

=
i
8
2
1
) i (
2
1
A
xy y x 1 0 0 0 0
0 0 0 0 xy y x 1
u
u
u

(3.4.16)

DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.
U prethodnoj jednaini A
i
je

interpolaciona matrica a o matrica
interpolacionih koeficijenata. Koeficijenti vektora o (o
1
o
8
) su nepoznati i
oni se odredjuju za svaki konkretno zadat tip konanih elemenata.

VEKTOR POMERANJA KONANOG ELEMENTA ima oblik:

=
42
41
32
31
22
21
12
11
u
u
u
u
u
u
u
u
q

(3.4.17)

VEKTOR POMERANJA VOROVA JEDNOG ELEMENTA
Preko ukupne matrica A za sve vorove konanog elementa i=1K, moe se
definisati vektor nezavisnih pomeranja dvodimenzionog konanog elementa:


o =

o
o
o
o
o
o
o
o

(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(

= C
0 b 0 1 0 0 0 0
0 0 0 0 0 b 0 1
ab b a 1 0 0 0 0
0 0 0 0 ab b a 1
0 0 a 1 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 a 1
0 0 0 1 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 1
u
u
u
u
u
u
u
u
q
8
7
6
5
4
3
2
1
42
41
32
31
22
21
12
11

(3.4.18)


Iz ove jednaine mogue je odrediti vektor nepoznatih konstanti o:


q C
1
= o


(3.4.19)


DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.

(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(

ab
1
0
ab
1
0
ab
1
0
ab
1
0
b
1
0 0 0 0 0
b
1
0
0 0 0 0
a
1
0
a
1
0
0 0 0 0 0 0 1 0
0
ab
1
0
ab
1
0
ab
1
0
ab
1
0
b
1
0 0 0 0 0
b
1
0 0 0 0 0
a
1
0
a
1
0 0 0 0 0 0 0 1
C
1

(3.4.20)

Smenom o iz (3.4.19) u (3.4.16) dobija se:


q A q C A A u
q
1
= = o =


(3.4.21)

Traena matrica interpolacionih funkcija A
q
je jednaka:

(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(

= =

ab
1
0
ab
1
0
ab
1
0
ab
1
0
b
1
0 0 0 0 0
b
1
0
0 0 0 0
a
1
0
a
1
0
0 0 0 0 0 0 1 0
0
ab
1
0
ab
1
0
ab
1
0
ab
1
0
b
1
0 0 0 0 0
b
1
0 0 0 0 0
a
1
0
a
1
0 0 0 0 0 0 0 1
xy y x 1 0 0 0 0
0 0 0 0 xy y x 1
C A A
1
q

(3.4.22)

Uvodjenjem smena =x/a i q=y/b, sledi konana forma matrice A
q
:

(

q q q q
q q q q
=
) 1 ( 0 0 ) 1 ( 0 ) 1 )( 1 ( 0
0 ) 1 ( 0 0 ) 1 ( 0 ) 1 )( 1 (
A
q (3.4.23)


Analogno ovom postupku, mogue je odrediti pomeranja unutranjih
vorova konanog elementa posredstvom matrice interpolacionih funkcija A
r
:


r A u
r
=

(3.4.24)



DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.

Ukupna pomeranja konturnih i unutranjih vorova konanog elementa su:


| | { } r A + q A
r
q
A A u
r q r q
=
)
`

=

(3.4.25)


Diferenciranjem izraza (3.4.25) po koordinatama x, y, slede elementi matrice
deformacije c u kojima je L operator diferenciranja:


| | { } r B + q B
r
q
A L A L
r q r q
=
)
`

= c

(3.4.26)


Vektor deformacija c moe se definisati kao zbir vektora poetnih
deformacija c
0
i vektora deformacija
c
izazvanih optereenjem. Poetne
deformacije su najee izazvane termikim uticajima i definiu se preko
koeficijenta toplotnog irenja o temperaturne promene At i Kronecker-ovog
simbola o
ij
:
( )

=
=
= o A o o = c c c = c c + c = c
j i 0
j i 1
, t , ,
ij ij
ij
0 0 0

(3.4.27)

Uvodjenjem deformacija (3.4.27) u potencijal konanog elementa (3.4.3)
sledi:

ds u p dv u F dv D
2
1
V + U =
s
T
v
T T
v
e
c c = H
} } }

(3.4.28)

ds u p dv u F dv D
2
1
dv D
2
1
dv D
2
1
dv D
2
1
s
T
v
T T
0
v
0
T
v
0
T
0
v
T
v
e
c c c c c c + c c = H
} } } } } }

(3.4.29)

Ova relacija se dalje moe uredjivati primenom jednakosti:

c c = c c D D
T
0 0
T

DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.
ds u p dv u F dv D
2
1
dv D dv D
2
1
s
T
v
T
0
T
0
v
0
v
T T
v
e
c c + c c c c = H
} } } } }

(3.4.30)

Uvodjenjem relacija (3.4.25) i (3.4.26) u (3.4.30) sledi:

( ) ( ) ( ) ( ) | |
( ) ) 31 . 4 . 3 ( ds r A + q A p dv D
dv r A + q A F D r B + q B r B + q B D r B + q B
2
1
r q
s
T
0
T
0
v
2
1
r q
T
0
T
r q r q
T
r q
v
e
c c +
+ c = H
} }
}

Pojedini integrali se u relaciji (3.4.31), mogu oznaiti simbolima:

, dv B D B k , dv B D B k
, dv D
2
1
C , dv B D B k , dv B D B k
v
r
T
r rr
v
q
T
r rq
v
0
T
0 0
v
r
T
q qr
v
q
T
q qq
} }
} } }
= =
c c = = =

(3.4.32)


ds p A dv D B dv F A Q
ds p A dv D B dv F A Q
s
T
r 0
v
T
r
v
T
r r
s
T
q 0
v
T
q
v
T
q q
+ c + =
+ c + =
} } }
} } }

(3.4.33)

Na osnovu toga potencijal je:

| |
0 r
T
q
T
rr
T
rq
T
qr
T
qq
T
e
C Q r Q q r k r q k r r k q q k q
2
1
+ + + = H

(3.4.34a)

S obzirom na jednakost
q k r r k q
rq
T
qr
T
=
, potencijalna energija
konanog elementa:

0
T
r
T
q rr
T
rq
T
qq
T
e
C r Q q Q - r k r
2
1
q k r q k q
2
1
+ + = H

( 3.4.34b)

Prva tri lana ove jednaine predstavljaju unutranju energiju deformacije i zapisana su
u obliku kvadratne forme nepoznatih pomeranja q i r. Nepoznata pomeranja
unutranjih vorova nemaju status osnovnih nepoznatih veliina pa ih je radi
jednostavnijeg operisanja potrebno iskljuiti.
To se izvodi primenom stava o stacionarnosti funkcionala:
DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.

( ) q k Q k r , 0 Q r k q k
r
rq r
1
rr r rr rq
T
e
= = + =
c
H c


(3.4.35)


Smenom r (3.4.35), u (3.4.34b), sledi izraz za potencijalnu energiju konanog
elementa:


e
T
e e
T
e
C q Q q K q
2
1
= + H

(3.4.36)


U ovoj jednaini K
e
je matrica krutosti elementa, Q
e
vektor unutranjih sila
u vorovima elementa a C
e
ukupna konstanta integracije. Te veliine su
date izrazima (3.4.37a):

r
1
rr
T
r 0 e q
1
rr
T
rq q e rq
1
rr
T
rq qq e
Q k Q
2
1
- C C , Q k k - Q Q , k k k k K = = =

(3.4.37-a)

U sluaju da u konanom elementu nema unutranjih vorova, izraz za
matricu krutosti se znatno pojednostavljuje i ima formu:

}
= =
v
T
qq e
dv B D B k K

(3.4.37b)


Predavanje-6
Letnji semestar 2011


Jednaine sistema konanih elemenata - jednaine strukture

Potencijalna energija sistema konanih elemenata moe se pokazati kao zbir
potencijalnih energija pojedinih konanih elemenata (3.4.36). Za konstrukciju
sa (M) konanih elemenata, ta suma se moe predstaviti:


=
+ =
(

+ H = H
M
1 e
e
T T
M
1 = e
e e
T
e e e
T
e
M
1 = e
e e
C q Q q K q
2
1
C q Q q K q
2
1
=

(3.4.38)


DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.
U jednaini (3.4.38) zajednike veliine su:

=
(
(
(
(
(
(
(
(

=
M
e
2
1
M
e
2
1
M
e
2
1
Q
Q
Q
Q
Q ,
K
K
K
K
K ,
q
q
q
q
q

(3.4.39)


K
je globalna matrica krutosti nepovezanih elemenata. Kako su elementi
konstrukcije povezani, u zajednikim vorovima jednaka su im pomeranja.
Ova injenica omoguuje eliminaciju istih nepovezanih koordinata i formiranje
jednostavnijeg sistema. Radi toga se posredstvom globalnog koordinatnog
sistema XYZ, definie poloaj lokalnih koordinatnih sistema elemenata.
Tada u globalnom koordinatnom sistemu imamo N vorova koje definiu
generalisana pomeranja q
-
i generalisane sile Q

povezanih koordinata:

=
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
M
e
2
1
M
e
2
1
Q
Q
Q
Q
Q ,
q
q
q
q
q

(3.4.39)


Zavisnost izmedju vektora pomeranja
q
u lokalnom koordinatnom
sistemu i vektora q* u globalnom koordinatnom sistemu, moe se definisati:


-
= q J q

(3.4.40)


Matrica J je matrica transformacije lokalnih u globalne koordinate matrica
veze. Ovo se moe lepo pratiti na primeru para konanih elemenata u obliku
trouglova prema slici 3.29a.
vorovi obeleeni sa i, j, k su vorovi lokalnih koordinatnih sistema a
vorovi 1, 2, 3, 4 su vorovi globalnog koordinatnog sistema. Pretpostavka je
da su lokalni koordinatni sistemi paralelni globalnom. Na osnovu primera na
DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.
slici 3.29a, mogu se definisati vektori nepovezanih i povezanih koordinata
konanih elemenata 1 i 2:




Slika 3.29 Interpretacija povezanih i nepovezanih koordinata i trakasta
matrica krutosti strukture

=
-
-
-
-
4
3
2
1
*
k2
j2
i2
k1
j1
i1
q
q
q
q
q ,
q
q
q
q
q
q
q

(3.4.41)


Izmedju ovih vektora se uspostavlja veza preko matrice J, prema relaciji
(3.4.40). Matrica J se sastavlja na bazi eme date uz relaciju (3.4.42),
korienjem jedininih matrica I i nula matrica O, drugog reda:

(
(
(
(
(
(
(
(

-
-
-
-
4
3
2
1
k2
j2
i2
k1
j1
i1
q
q
q
q
I 0 0 0
0 I 0 0
0 0 I 0
I 0 0 0
0 0 I 0
0 0 0 I

k
j
i
k
j
i
q
q
q
q
q
q
2 . br element
1 . br element

(3.4.42)


Matrica transformacije J bi imala za posmatrani primer konanu formu
prema (3.4.43). U optem sluaju, kada lokalni i globalni sistemi nisu
paralelni, na mestu submatrica I, javljaju se matrice T, iji lanovi su
koeficijenti transformacije lokalnih u globalne koordinate.

DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.

(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(
(

=
01
10
00
00
00
00
00
00
00
00
01
10
00
00
00
00
00
00
00
00
01
10
00
00
01
10
00
00
00
00
00
00
00
00
00
00
01
10
00
00
00
00
00
00
00
00
01
10
J

(3.4.43)


Broj subblokova-vrsta (submatrica) jednak je broju nezavisnih i nepovezanih
parametara u vektoru
q
. Broj subblokova-kolona, jednak je broju
nezavisnih-povezanih parametara u vektoru q

. Na osnovu ovoga,
oigledno je matrica J sastavljena od blokova J
ij
za koje vai:

=
=
=
j i 0,
j i I,
J
ij

(3.4.44)


Smenom (3.4.40) u izraz za funkcional konstrukcije (3.4.38) sledi oblik:

=
- - - - -
+ H
M
1 n
n
T T
C Q q q K q
2
1
=
(3.4.45)

Matrica krutosti sistema konanih elemenata i vektor generalisanih sila u
vorovima konanih elemenata iz prethodnog su:

Q J Q , J K J K
T T
= =
- -

(3.4.46)


OSOBINA: Matrica krutosti konanih elemenata K

je simetrina.
OSOBINA: lanovi razliiti od nule su grupisani oko glavne dijagonale
prema slici 3.29b.
DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.
OSOBINA: Trakast oblik matrice krutosti nastaje kao posledica redukcije
broja vorova u povezanim konanim elementima.

OSOBINA: irina trake, pojasa matrice, zavisi od maksimalne razlike
numeracije vorova jednog elementa i broja stepeni slobode u voru S.
Karakteristika trake matrice, pojas matrice b, izraunava se:


( ) s 1 N b
max
+ A =

(3.4.47)


OSOBINA: irina trake matrice utie na brzinu reavanja algebarskog
sistema jednaina, to je sluaj sa inenjerskim zadacima. Zato oznaavanje
vorova treba realizovati sa to manjim pojasom matrice krutosti.

OSOBINA: Ovakva matrica krutosti K

je singularna. To znai da se
varijacijom potencijala po nezavisno-promenljivim, dobija algebarski sistem
jednaina koji je nereiv, obzirom da nisu uvedeni granini (konturni) uslovi.
Naime, uslovi oslanjanja konstrukcije definiu unutar vektora q

jedan broj
parametara unapred odredjenih. To su recimo pomeranja u osloncima.

KONDENZACIJA: Ove parametre treba eliminisati iz vektora q

, to je u
matematici poznato pod pojmom kondenzacije sistema jednaina.
Realizacija postupka kondenzacije se izvodi definisanjem vektora q

1

nepoznatih parametara i vektora q

2
poznatih parametara. Na
isti nain se mogu razdvojiti i vektori generalisanih sila Q

1
i Q

2
, koji
odgovaraju vektorima generalisanih pomeranja q

1
i q

2
. Vektori q

i Q

se mogu predstaviti:

)

+
+
=

=
-
-
-
-
-
-
R Q
P Q
Q ,
q
q
q
2
1
2
1

(3.4.48)


Pri tome su u vektoru Q

sadrane spoljanje sile koje deluju u vorovima

konstrukcije P i reakcije u osloncima R. Potencijal se prema relaciji (3.4.48),
moe predstaviti:

{ } { }

+
+

(
(

= H
-
-
- -
-
-
- -
- -
- -
M
1 = n
n
2
1
2 1
2
1
22 21
12 11
2 1
C +
R Q
P Q
q q
q
q
k k
k k
q q
2
1


(3.4.49)

DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.
Vektori P i R definisani su u odnosu na globalni koordinatni sistem. lanovi
k

11
k

12
k

21
k

22
su preuredjene submatrice matrice krutosti K

.
Sredjivanjem izraza (3.4.49), (k

12
= k

21
), sledi potencijal:

{ } { }

+ + + + = H
- - - - - - - - - - - - -
M
1 = n
n 2
T
2 1
T
1 2 22
T
2 2 12
T
1 1 11
T
1
C + R Q q P Q q q k q
2
1
q k q q k q
2
1

(3.4.50)

VARIJACIJOM ovog izraza po nepoznatim parametrima q
T
i primenom
stava o minimumu potencijala cH/cq
T
=0 , sledi:


{ } ( )
- - -

- -
+ =
2 12 1
1
12 1
q k P Q k q

(3.4.51)


UZGRED: Istim postupkom se mogu odrediti generalisane sile u osloncima i
na konturi, variranjem potencijala (3.4.50) po koordinati q
T
2
:


- - - - -
+ =
2 2 22 1 21
Q q k q k R

(3.4.52)


U PRAKSI: Celokupna procedura je osnova reavanja zadataka metodom
konanih elemenata. Ovaj glomazan postupak operisanja sa matricama je
danas zamenjen raznovrsnim postupcima direktnog reavanja jednaine
konstrukcije (3.4.53) ime se smanjuje obim numerikog operisanja.

=
- - - - -
+ H
M
1 n
n
T T
C Q q q K q
2
1
=
(3.4.53)

Transformacije matrice krutosti elemenata

U optem sluaju, lokalne i globalne ose koordinatnih sistema elemenata i
konstrukcije se ne poklapaju. To uslovljava odredjivanje matrice
transformacija koordinata i matrice krutosti u globalnom koordinatnom
sistemu. Veza izmedju koordinata jednog vora konanog elementa u
lokalnom koordinatnom sistemu u
l
i globalnom u
g
definie se:

g l
u t u =

(3.4.54)

U sluaju ravanskog zadatka, relacija (3.4.54) ima oblik:


)
`

o o
o o
=
)
`

=
)
`

2
1
2
1
22 21
12 11
2
1
U
U
cos sin
sin cos
U
U
t t
t t
u
u

(3.4.55)

DR MIOMIR JOVANOVI STRUKTURNA ANALIZA 2011.
Na slian nain mogue je uspostaviti vezu za sve vorove k. elementa:


(
(
(
(
(

= =
t
t
t
T , q t q
g l

(3.4.56)

U matrici transformacija T, broj podmatrica t jednak je broju vorova
elemenata. Smenom relacije (3.4.56) u (3.4.53) sledi:

- - -
- - -
-
- -

Q T = q T K T
T Q = q T K
Q = q K
T
g
T
T
g
l

- - -

l
T
g g g
T
Q T = Q , Q = q K T, K T = K


gde su K transformisana matrica krutosti, a Q
g
transformisan vektor
generalisanih sila. Konano, jednaina strukture:

g
Q = q K



GRANINI USLOVI: Postupak primene metode konanih elemenata zahteva
uvodjenje graninih uslova u svaki zadatak. Reavanje ovog dela prorauna je
osnova stabilne numerike procedure i regularnih analiza. Granini uslovi se
definiu iz uslova oslanjanja konstrukcija, prema izvedenim tehnikim reenjima.
Kod primene softverskih paketa, to se svodi na definisanje pojedinanih uslova
slobode kretanja vorova u kojima su oslonci.

REDUKOVANI MODELI: Mnoge tehnike konstrukcije su simetrine. U
sluaju centrinog ili simetrinog spoljanjeg optereenja, mogue je izvriti
modeliranje polovine, etvrtine ili dela konstrukcije. Prednost ovih specijalnih
sluajeva je to se problem racionalno opisuje malim brojem stepeni slobode,
ime se i obimni zadaci efikasno tretiraju. To je sluaj sa cisternama i
sudovima pod pritiskom. Tu se uticaj ostalih delova konstrukcije definie
posredstvom graninih uslova elastinih pomeranja vorova.

DINAMIKA: Poetni uslovi se primenjuju kod dinamikih zadataka i njima se
definiu poetni poloaji i poetne brzine kretanja taaka pobudjene
konstrukcije. Poetni uslovi su, recimo, pomeranja, brzine i ubrzanja kod
seizmikih prorauna konstrukcija, dizalica, tornjeva, hala itd.