‫اﻝ اﻝدﺱ‪ :‬اﻝد ‪Summe r 8th Year: Issue 36 - 2008  :38‬‬ ‫

 
م ا ‪WWW.ULUM.NL‬‬

‫  ات ا
وادار
م ا  اول ا
‬

‫رؤ
"! 
‬
‫اآر ' ' ال‬ ‫اآر ﺱد ا‪$‬‬
‫اﻝ‪%‬رس !‪ $‬اﻝ‪ !"#‬اﻝ‪$%‬ر وا(دارة اﻝ‪%
#‬‬ ‫أﺱ‪#‬ذ ا(دارة اﻝ‪ $! %
#‬اﻝ‪ !"#‬و
 اﻝ‬
‫!‪ 
/‬اﻝ‪ !"#‬ﺝ  ﺱ هج‬ ‫!‪ 
/‬اﻝ‪ !"#‬ﺝ  ‪+,-‬‬
‫‪2007‬م ‪1428/‬هـ‬

‫ ‪ $‬ــــــــــــ ‪:‬‬
‫ﻝ‪ GH $‬اﻝ‪ $‬ا‪ > "EF‬اﻝ‪"$‬ن اﻝ‪"@9‬ی> و!‪9‬ایت اﻝ‪"9$‬ن اﻝ‪9B‬دي واﻝ‪"@9‬ی> ﺕ‪  9$‬ه‪9 :9; <,9‬ل‬
‫اﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ   وﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت واﻝ‪B‬ﺱ‪O‬ت وا‪M‬ﺕ‪MN‬ت ‪ ،E‬و زال ی‪ K#- %‬ی  ه‪J9‬ا ‪،‬‬
‫وی‪#‬رع !‪ KPQ‬واﺱ وﺱ"ی أآ‪ > "U‬ا‪ ،  F‬وا;"ز ه‪J‬ا اﻝ‪ "N9‬اﻝی‪T >9 9‬ﻝ‪9‬ت ﺕ‪ SN9‬اﻝ‪9;"%‬‬
‫واﻝ‪[%‬ی > اﻝ ﺱ‪ +,‬اﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ‪ 9‬اﻝ‪B‬ی‪ 9U‬اﻝ‪ :9#‬ﺝ
‪ Z9‬اﻝ‪9‬ﻝ ط ‪"X‬ی‪ 9‬آ ‪"W9 9‬ة " ی‪ +9#‬أه
‪:9; 9G‬‬
‫اﻝ‪"@99‬ق ‪ S99‬ﺱ‪/99‬ن اﻝ‪"99W‬ب وآ‪ G]99‬ﺝ‪"99‬ان ;‪ Z99! :99‬وا‪ 99-‬وی‪ /99‬ن ;‪ 99 :99‬اﻝ‪ ، :99B‬وﻝ‪ Z99O‬ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ‪99‬‬
‫اﻝ‪B‬ﺱ‪O99‬ت ‪ :99; 99
U%‬ا(‪ Z99"#‬دورا آ‪"99O‬ا ;‪ +99$ :99‬اﻝ‪ 99U‬رة اﻝ‪
%‬ﺕ‪ 99‬واﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ‪ >99 99‬اﻝ‪%@99‬ل إﻝ‪K99‬‬
‫اﻝ ب ‪"9‬ورا !ﻝ‪"@9‬ق واﻝ‪"9W‬ب ;‪ 9 :9‬اﻝ
‪ ، 9aB‬وآ‪ +9‬ذﻝ‪ c9‬أﻝ‪ K9
 b9
$U! K9$‬آ;‪ 9‬ا‪ 9%aF‬اﻝ‪9‬ﺱ‬
‫وا‪N#XM‬دی واﻝ‪ ;$U‬واﻝ‪ !"#‬ی وا‪M‬ﺝ‪ %#‬وا(<  وا(< ﻝ‪ +/‬اﻝ‪%#%‬ت ) ‪0(1‬‬
‫وی"ف ‪ "N‬اﻝ"اه> !‪ "N‬اﻝ‪ U‬رة اﻝ
‪ 9%‬واﻝ‪
%‬ﺕ‪ 9‬واﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ‪ "N9 ، 9‬اﻝ‪9
%‬ت‬
‫وا‪99M‬ر اﻝ‪ "N99 ، :99;"%‬اﻝ‪ -<#99‬اﻝ‪ h99‬ي !‪ >99‬اﻝ‪B‬ﺱ‪O99‬ت واﻝ‪ +99$‬اﻝ‪"@99O‬ي ‪; ،‬ﻝ‪B‬ﺱ‪O99‬ت ‪[99g‬ت آ‪+99‬‬
‫ ‪M‬ت اﻝ@ط ا(‪ :‬اﻝ‪ :; "%‬ا‪N#XM‬د واﻝ‪ Q‬ت وا‪M‬ﺕ‪MN‬ت ‪ K#- ،‬اﻝﺱ اﻝ‪ :#‬ﺕ‪K9
 %#‬‬
‫‪ X‬ا اﻝ‪
%‬ت و! آ‪ G‬ﻝ‪%‬ة اﻝﺱ> ;‪ :‬اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ارات اﻝ‪ 0 %
9‬ﻝ‪J9G‬ا اه‪ Z9%#‬اﻝ‪ a9‬اﻝ‪ !"#‬ی‪9‬‬
‫;‪ S%# :‬اﻝ‪
%‬ت !‪9j‬اد ا‪"9;F‬اد إ‪9‬ادا ی‪i9‬ه
‪ G‬ﻝ<ﺱ‪Q#9‬ام اﻝ‪ 9‬ﻝ
‪B‬ﺱ‪O9‬ت وﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ‪ 9‬اﻝ‪9
%‬ت‬
‫)‪0(2‬‬
‫;
 هك ‪ :; cH‬أ ‪ "N k‬اﻝ‪
%‬ت ‪ ،‬آ‪ %‬أ‪ b‬ﻝ هك ‪-‬ﺝ ﻝ‪O‬ن أه‪ %‬ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ‬
‫اﻝ‪B‬ﺱ‪O‬ت وا‪M‬ﺕ‪MN‬ت واﻝ‪
%‬ت ;‪ :‬ه‪J‬ا اﻝ‪ $
; ، "N‬أ‪ ZBO‬اﻝ‪
%‬ت ا‪n‬ن ﺱ
 ﺕ‪O‬ع وﺕ@‪"#‬ى‬
‫‪ ،‬وﻝ‪ +‬ا‪M‬ه‪%#‬م اﻝ اﺽ‪ /OH o #! p‬اﻝ‪
%‬ت اﻝوﻝ واﻝ‪"%‬و; !ﺱ ) ا(‪ :; ( Z"#‬آ;‬
‫ ‪M‬ت اﻝ‪B‬ة – و ‪ G‬اﻝ‪ – 
#‬ی‪ >O‬أه‪ %‬اﻝ‪
%‬ت آ
 ﺕ‪O‬ع وﺕ@‪"#‬ى وﺕ‪/ > +$#‬ن ‪"En‬‬
‫ﻝ‪;r‬دة ‪G‬‬
‫و ‪ S‬ذﻝ‪j; c‬ن وﺕ‪ 
#Q‬ي ا‪M‬ﺱ‪#‬دة > اﻝ‪
%‬ت آ‪ %‬رد أﺱﺱ‪ :9‬ﻝ‪ 9 Q‬اﻝ‪ 9P#‬ر !‪ >9‬اﻝ‪9‬ول‬
‫اﻝ‪ 99 $#%‬واﻝ‪99‬ول اﻝ ‪ 99‬وذﻝ‪ c99‬ﻝ ﺝ‪ 99‬د اﻝ‪ 99‬ارق اﻝ‪%‬دی‪ ZN99
X 99$
; 99%G! 99‬ﺕ
‪ c99‬اﻝ‪ 99‬ارق ‪ >99‬دا‪"99,‬ة‬
‫ا‪@99#M‬ر ﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ‪ 99‬اﻝ‪99
%‬ت وا‪M‬ﺕ‪N99‬ل إ‪ M‬أن ﺕ‪]99‬ﺙ"ات ه‪ sJ99‬ا‪"99EF‬ة 
‪ K99‬اﻝ‪M 99B#‬ت اﻝ‪ 99$%‬اﻝ‪:99#‬‬
‫ی@‪G‬ه اﻝ‪ "N‬ﺕ‪ >O‬أن اﺱ‪M%#‬ﺕ‪ G‬ﻝ ﺕ ا‪#E‬ری !‪ +‬وا‪"; SX‬ﺽ‪ b‬اﻝ‪ 9P#‬ر اﻝ‪J9‬ي ی‪ sG@9‬اﻝ‪9a‬م اﻝ‪9‬ﻝ‪:%‬‬
‫اﻝی و‪ %#-‬أ‪"X‬ﺕ‪ G‬اﻝ ﻝ‪ %‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ 9X > JQ#‬ن ا‪N9#X‬د اﻝ‪ 9‬ق ‪ 9G‬وﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ‪ 9‬اﻝ‪9
%‬ت وﺱ‪
9‬‬
‫واﻝ‪"N‬اع > أﺝ‪ +‬اﻝ‪$O‬ء ‪g‬ی‪.‬إن ه‪J‬ا اﻝ‪ B#‬ل ;‪" K‬ى ‪-‬ة اﻝ@ ب ‪ "g‬دون ‪ 9G >9 c9H‬م اﻝ‪9%#‬‬
‫اﻝ‪ K9#‬ﻝ‪ 9‬ﺕ‪ 99‬ﺕ‪ K9
 9%#‬اﻝ‪ w99‬اﻝ‪9%‬دى !‪99$‬ر ‪ 9‬ﺕ‪ K99
 9%#‬اﻝ‪ w9‬اﻝ‪ .:9;"%‬و ‪ >99‬اﻝ‪ 9
%‬م إن ﺕ‪ 99P‬ر‬
‫اﻝ‪%#%‬ت ﺝء ‪ Ox #‬ﻝ<‪@#‬ر اﻝ اﺱ‪ S‬ﻝ‪$#‬ت اﻝ‪
%‬ت وا‪M‬ﺕ‪MN9‬ت و ‪ 9‬أ‪-‬ﺙ‪ >9 b9#‬ﺕ‪]9‬ﺙ"ات‬
‫;‪ :9‬إ‪9‬دة اﻝ‪ ، +/@99#‬ا‪ "9 F‬اﻝ‪J9‬ي أدى !‪ 99OP‬اﻝ‪9B‬ل إﻝ‪ K9‬ﺕ[ای‪ 99‬ا‪9‬ب وﺕ;‪9‬ـ‪ y‬آ‪99%‬ت اﻝ‪9
%‬ت ‪"99O‬‬
‫ ‪ 
#Q‬اﻝ ﺱ‪ +,‬اﻝ‪ ، %#%‬وآن ذﻝ‪ً"W# c‬ا ‪ً[B‬ا 
‪ K‬اﻝ‪ N‬د وا‪M‬رﺕ‪$‬ء > اﻝ‪ S%#%‬اﻝ‪ :N‬إﻝ‪K‬‬
‫اﻝ‪
%‬ﺕ‪ % ، :‬أدى إﻝ‪ K9‬ارﺕ‪9‬ـع ‪9‬ـ‪M‬ت اﻝﺕ‪9‬ـ{ اﻝ‪9 $‬ـ‪ :‬ﻝ
‪9
%‬ـت واﻝ‪9;"%‬ـ)‪ ،(3‬وه‪9‬ـ‪J‬ا ﺱ‪9‬ـ‪i‬دي‬
‫!‪ OP‬اﻝ‪B‬ل إﻝ‪ K‬ﺕ‪W‬ـ" ;‪ :‬أ‪%‬ط وأ اع اﻝ‪ 
#‬واﻝ‪%‬ـ‪ +‬وا‪#-‬ﺝت اﻝ‪9‬ـ ق ‪ K9%! ،‬أن ‪9‬ـدًا آ‪9O‬ـ"ًا‬
‫ > اﻝس ﺱ‪9$‬ـون ‪M9‬ت أ‪9%‬ﻝ‪ G‬اﻝ‪ :9#‬أﻝ ه‪9‬ـ وﺕ‪9/%‬ـ ا ‪G‬ـ‪9‬ـ و ﻝ‪9‬ـ ﺕ‪9‬ـ اﻝ‪
%‬ﺕ‪ 9‬ﺕ‪9‬ـ‪9$! :‬ـ‪+‬‬

‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬

‫اﻝ‪
%‬ت ‪F‬وﺱ‪ S‬ـد > ا‪";F‬اد واﻝ‪i%‬ﺱت ;‪B‬ـ‪ w‬وإ‪ %‬ه‪ :‬ذاك اﻝ‪9‬ـ"ز اﻝ‪ #%‬ا‪9 >9! +9‬ـ> ی ﻝ‪9‬ـ‬
‫اﻝ‪
%‬ـت )ا‪/#!M‬ر( وی‪ c
%‬اﻝ‪$‬ـرة 
‪ K‬اﺱ‪<W#‬ﻝ‪G‬ـ وﺕ ‪Go‬ـ )اﻝ‪G%‬رات( و!> اﻝ‪ c
G#%‬ﻝ‪9G%! G‬رات‬
‫ ‪99B‬ودة ‪ ،‬ا‪ "99 F‬اﻝ‪J99‬ي ی‪ #99‬ﺝ‪ 99
 w‬اآ‪99#‬ب ‪99G‬رات اﻝ‪99#‬وض واﻝ‪ 99B‬ار ﻝ
‪ 99#‬اؤم ‪ S99‬اﻝ‪#99%‬ات‬
‫اﻝ‪ :99; 99$-<#%‬ﻝ‪99‬ـ اﻝ‪99
%‬ت واﻝ‪ 99 <99; ، 99;"%‬اﻝ‪ 99‬م ‪ >99‬ا(‪N99‬ر اﻝ‪99
%‬ﺕ‪ ~99- :‬أ‪pO99‬‬
‫اﻝ"هـن أ  أن ‪ /‬ن أو ‪/ M‬ـ ن ‪E‬ری> ‪ M‬ﺙﻝ~ !‪. G‬‬
‫وﻝ‪ J y#‬اﻝ‪O‬ای 
‪ K‬أن اﻝ ا‪X‬ـ‪ S‬ی"ض اﻝ‪ 
#‬وا‪#M‬ـ"اف !‪"h‬ورة ﺕ‪ PQ‬وﺕ‪a‬‬
‫وﺕ‪ y‬و ‪ !#‬وﺕ ﺝ‪ b‬ﻝ‪JG‬ا اﻝ‪ /‬اﻝ‪ > +,G‬اﻝ‪
%‬ت و!ﻝ‪#‬ﻝ‪ :‬ی‪#B‬ج إﻝ‪ :‬إدارة ;ﻝ‪ >B; ، b‬أ م‬
‫ﺕ‪ % y
Q‬ذج ‪ :%#‬ﺝی ﺱ‪ b; >%G#‬اﻝ‪  +/! ;"%‬ره وﺕ‪ B#‬ل !‪OU‬ت إﻝ‪  K‬ی‪
P‬ـ‪
 y‬ـ‪b‬‬
‫!‪N#X‬ـد اﻝ‪;"%‬ـ ‪J! b /‬ﻝ‪€; c‬ـ ﺝیـة ﺕ"ف !‪%‬ل اﻝ‪ ، ;"%‬ﻝ‪JG‬ا ‪!M‬ـ أن ‪P‬ـ ر > ‪-‬ﺕـ وان‬
‫‪ c
#%‬اﻝ ﺱ‪ +,‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ > /%‬ا‪M‬ﻝ‪B#‬ق !‪JG‬ا اﻝ"آ‪ w‬اﻝ‪#%‬رع ‪.‬‬
‫إن ذﻝ‪ c‬ﻝـ> ی‪]#‬ﺕ‪ K‬إ‪ ! M‬اﺱ‪ P‬ا(دارة اﻝﻝ ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ‪; ,‬ﻝ‪ PQ#‬وا‪M‬ﺱ‪#‬ـاد ﻝ‪ #‬ﺝـ‪b‬‬
‫< ﻝ
‪
%‬ﺕ وأداة > أدواﺕ‪ ، b‬و‪E‬ـ !ﻝ‪O‬ـ ﻝ
ـول‬
‫ا‪M‬ﺱ‪"#‬اﺕ‪ :‬ﻝ‪ S%#%‬اﻝ‪
%‬ت ی ‪E‬ــ ً‬
‫اﻝ  وذﻝ‪E > c‬ـ<ل اﻝ‪ K
 PQ#‬اﻝ‪ #%‬ى اﻝ‪ :
B%‬و > ﺙ اﻝ‪<#/#‬ت واﻝ‪ > h#‬ﻝ‪O‬ـء ‪a‬ـ ‪: X‬‬
‫ﻝ
‪
%‬ت‬

‫ @‪ 
/‬اﻝراﺱ‬
‫‪ M‬ی‪F >/%‬ی ‪ > %a‬اﻝ‪%a%‬ت‪ ،‬أو أي ‪ > S%#‬اﻝ‪%#%‬ت‪ %; ،‬ﻝ ‬ ‫ﺕ اﻝ‪ ;"%‬ﺱ<‪ً ; ً-‬‬
‫أدار‪ +/@! s‬ﺝ‪ ،‬أن ی‪ b Q#‬ﻝ‪ y$B#‬ﺕ‪$‬م ﺕ;‪ K
 :‬اﻝ‪%#%‬ت ا‪"EF‬ى‪.‬و‪ M‬ی‪ >/%‬اﻝ‪$‬م !]ي >‬
‫و‪ ,o‬اﻝ‪ PQ#‬واﻝ‪ J#‬واﻝ‪ !#%‬واﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ارات و‪"g‬ه > اﻝ ‪ ,o‬ا(داری !ون وﺝ د‬
‫اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ 
#Q%‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ X "O y;#‬ات ا‪M‬ﺕ‪N‬ل اﻝ‪#%‬دة ;‪ :‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪; ،:%
#‬ﻝ‪a‬م اﻝ‪:%
#‬‬
‫ی‪ S + #‬آ ه‪ > +,‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ > $;#%‬دا‪ b
E‬و‪E‬رﺝ‪ ,b‬و ‪ S‬آ‪"U‬ة ه‪ sJ‬اﻝ‪
%‬ت وﺕ ‪ G‬ﺕ@]‬
‫اﻝ‪ 
/@%‬اﻝ‪"#! $
#%‬ﺕ‪ w‬ه‪ sJ‬اﻝ‪
%‬ت وﺕ‪ GN‬وا‪M‬ﺱ‪#‬دة ‪ :; G‬اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ارات اﻝ‪:; 
#Q%‬‬
‫اﻝ‪a‬م اﻝ‪ :%
#‬وﺕ‪O‬دﻝ‪ >! G‬اﻝ ‪-‬ات وا‪XF‬م وا(دارات اﻝ‪ :; 
#Q%‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪ :%
#‬و > ﺙ ﺕ‪"Ga‬‬
‫ه‪ sJ‬اﻝ‪ 
/@%‬آ‪ B#‬ﻝ‪JQ#%‬ي اﻝ‪"$‬ار ی‪ w‬اﻝ‪ % b + #‬ی‪ w
P#‬أن ی‪JQ# /#‬ي اﻝ‪"$‬ار اﻝ‪ !"#‬ي‬
‫وا(داري ‪ Ox S‬ه‪ sJ‬اﻝ‪
%‬ت وی‪#‬وﻝ‪F! G‬اد واﻝ‪ ‚B‬واﻝ‪ P#‬ی" وا(ﻝ‪W‬ء ‪ Ox w-‬اﻝ‪X %‬‬
‫اﻝ‪J‬ي ﺕ"ﺽ‪"o b‬وف اﻝ‪ :; +%‬إدارﺕ‪. b‬‬
‫وﺕ‪#B‬ج اﻝ‪%‬ارس ;‪ :‬اﻝ‪ +O$#%‬إﻝ‪ :‬اﻝ‪]#‬آ 
‪ :‬اﻝ‪
%‬ت وﺕ" ﺱ‪ +O‬اﻝ‪ NB‬ل 
‪ G‬و > ذﻝ‪c‬‬
‫اﻝ‪ $; y
P%‬أآت ا‪-‬ي اﻝراﺱت 
‪ :‬ا‪ b‬ﻝ اﻝ‪ G%‬إ‪#‬ج اﻝ‪
%‬ت !‪$‬ر ﺕ 
‪ G‬إﻝ‪ > :‬ی‪GO
P‬‬
‫وی‪ %! ,G Q#‬ی‪ X p#; :#‬ات اﺕ‪N‬ل !> اﻝ‪ {#%‬ﻝ
‪ 
%‬و!> ‪ , G Q#‬و!‪J‬ﻝ‪ c‬ی‪ pON‬آ‪+‬‬
‫ ‪ /‬ن "د ﻝ‪ O‬ﻝ‪ G#NQH G‬اﻝ‪ > B :; 
$#%‬ﺕ‪ S%‬ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ‪ (4):‬ﻝ‪ /‬ن آ
‪ %! % b‬ی‪+‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت ‪ -#‬ﻝ‪ >%‬ی‪ GO
P‬و!‪ ~B‬ﺕ‪ /‬ن ‪ BB‬وﺱ
‪ %‬و ‪#‬دة !ﺱ‪"%#‬ار وﺕ ﺕ
‪ c‬اﻝ‪ PQ‬ة >‬
‫اﻝ‪ PQ‬ات اﻝ‪"x :
  G‬ی‪! y‬ء ‪a‬م 
ت ‪. + /#‬‬
‫و > ذﻝ‪ c‬اﻝ‪ y
P%‬أ‪ pO‬ی‪ "a‬إﻝ‪ :‬اﻝ‪
%‬ت 
‪ :‬أ‪ G‬ذات ‪ %X‬آ‪"O‬ي ;‪
% :‬ت اﻝ‪%#‬‬
‫اﻝ@
 " وا‪F‬ﺱس اﻝ‪  X( >#%‬أي ! ا‪N#X‬دی ﺝ‪ , B‬و‪ X‬ﺱت ﺙ رة ا‪M‬ﺕ‪MN‬ت اﻝ‪ :#‬ﺕ د‬
‫اﻝﻝ اﻝ م 
‪ :‬ﺱ" ﺝ‪ S%‬و‪ +$‬وﺕ;‪ y‬اﻝ‪
%‬ت واﻝ‪ :#‬ﺕ !‪ !U%‬اﻝ‪G‬ز اﻝ‪ :ON‬ﻝ
‪"@O‬ی آ‪ %‬ه‪:‬‬
‫ر [ ﻝ
‪$#‬م ا‪N#XM‬دي واﻝ
‪ :%‬واﻝ‪ :$#‬واﻝ‪"/‬ي ")‪ (5‬وإدراآ > اﻝول اﻝ"! !]ه‪ %‬ﺕ
‪ c‬اﻝ‪h$‬‬
‫;‪! $‬أت ﺕ‪ :
 y‬ﺕ
‪ c‬اﻝ‪"@%‬وت اﻝ‪
%‬ﺕ اﻝ‪! "U/‬ا > @"وع اﻝ‪  /B‬ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و واﻝ‪"$‬ى‬
‫واﻝ@‪/O‬ت اﻝ‪J‬آ واﻝ‪ %‬ا‪ :‬ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و و‪"g‬ه واﻝ‪ :#‬ﺱ‪ "; p%#‬آ‪"O‬ة ﻝ‪<r‬ح ا(داري وﺱ‪"Q#‬ج‬
‫!‪ c
#‬اﻝول > "د دول ‪  Q#‬ﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ إﻝ‪ :‬دول ﺕ‪ w #‬ه‪ sJ‬اﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ وﺕ‪ G P‬ﻝ‪O
#‬‬
‫ا‪#-‬ﺝت اﻝ‪ S%#%‬اﻝ"!‪ :‬واﻝﻝ‪ :%‬وﺱ‪"a > "W#‬ة اﻝ‪  /B‬ﻝ
‪ %‬ا‪ ~- >x‬ﺱ‪ !U%! pON‬اﻝ‪+%‬‬
‫!ﻝ‪ O‬ﻝ‪ ( 6) G‬و
‪ :‬اﻝ"‪ > g‬ذﻝ‪ c‬آ
‪ b‬إ‪ M‬ا‪ X b‬ﺝ"ى ﺕ‪ X +
B‬اﻝول اﻝ"! > @"وت‬

‫‪2‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
 ‫اﻝ‪  /B‬ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و > ‪"x‬ی‪ p y‬إ‪ :,N-‬ﺕ ﻝ‪ +/‬اﻝ‪ %‬ا‪ SX‬اﻝ"! ‪ :; > Q#‬ذﻝ‪ c‬اﻝی >‬
‫ا‪F‬ﺱﻝ‪ ،w‬آﻝ‪"B K; ~BO‬آت اﻝ‪ ،~BO‬و> ‪"x‬ی‪ y‬أدﻝ اﻝ‪ ~BO‬واﻝ‪ %‬ا‪ SX‬اﻝ‪ >  $%‬و!‪ :‬اﻝول‬
‫اﻝ"! ﻝ
‪ %a%‬اﻝ"! ﻝ
‪ %#‬ا(داری ;‪ :‬اﻝ‪$‬ه"ة ‪،‬وﻝ‪ $‬أ‪H‬ر ه‪J‬ا اﻝ‪"$#‬ی" إﻝ‪ :‬أن ‪ "N‬ا‪ Z
#-‬اﻝ‪"%‬ﺕ‪O‬‬
‫اﻝدﺱ و!" ﺕ‪"$‬ی" ‪ >- :; 1.73‬ا‪ Z
#-‬ا( رات اﻝ"! اﻝ‪ sB#%‬اﻝ‪"%‬ﺕ‪ O‬ا‪F‬وﻝ‪ً !" K‬‬
‫و!" ‪ ،P$ 2.17‬ﺕ
‪ G‬اﻝ‪ /‬ی‪ ~- Z‬ﺱ
‪ ،P$ 2.12 Z‬ﺙ اﻝ‪"BO‬ی> وﻝ‪O‬ن و‪..(7)"PX‬‬
‫وإذا آن هك اﺕق > اﻝ‪ $$- K
 S%‬أن اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی وا(داری رد ‪ G‬ی‪ :#‬أن ﺕ‪#‬‬
‫إدارﺕ‪ G‬آ‪ %‬ﺕار !‪ :X‬ﺝ ا‪ w‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪ , :%
#‬وﺕ]ﺱً 
‪  :‬ﺱ‪ yO9‬ﺕ‪9B#‬د ‪ 
/@9‬اﻝراﺱ‪ 9‬اﻝ‪B‬ﻝ‪:9; 9‬‬
‫;‪ :99‬اﻝ‪B%‬وﻝ‪ >99 99‬ا(ﺝ!‪ >99 99‬اﻝ‪99#‬ؤل اﻝ‪ ,"99‬اﻝ‪99#‬ﻝ‪ ":‬آ‪ 99‬ی‪ >99/%‬ﺕ‪ 99P‬ی" ‪ 99a‬اﻝ‪99
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی‪99‬‬
‫وا(داری !‪a‬م اﻝ‪ :; 
#‬ﺽ ء ا‪M‬ﺕهت اﻝ‪ !"#‬ی اﻝ‪"%‬ة "‬
‫وﻝ‪r‬ﺝ! 
‪ :‬ه‪J‬ا اﻝ‪i‬ال یر !ﻝ‪ ~-O‬ﺕول ا‪F‬ﺱ€
 اﻝ" اﻝ‪#‬ﻝ ‪-:‬‬
‫•  اﻝ‪B‬ﺝ إﻝ‪ a K‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی؟‬
‫•  ا‪M‬ﺕهت اﻝﻝ‪ %‬اﻝ‪"%‬ة ;‪ :‬ل إدارة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی وا(داری ؟‬
‫•  وا‪ SX‬إدارة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی وا(داری ;‪ …! :‬اﻝول اﻝ"! ؟‬
‫•  ‪O
P#‬ت ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ;‪ :‬اﻝول اﻝ"! ؟‬
‫•  اﻝ‪ N#‬ر اﻝ‪( :
O$#%‬دارة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ;‪ :‬اﻝول اﻝ"! ؟‬
‫أه‪ %‬اﻝراﺱ‬
‫ﺕ‪ %#‬ه‪ sJ‬اﻝراﺱ أه‪ > G#%‬وﺝ د اﻝ‪B‬ﺝ اﻝ‪%‬ﺱ ﻝ ﺽ‪a S‬م ;‪ +‬ﻝ
‪
%‬ت ا(داری‬
‫واﻝ‪ !"#‬ی ‪G! ,‬ف ر;‪ # S‬ى ا‪M‬ﺱ‪ :; !#‬اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ارات‪ ،‬وا‪M‬رﺕ‪$‬ء ! دة اﻝ‪ K
 +%‬ﺝ‪S%‬‬
‫اﻝ‪ #%‬یت‪ ،‬و;‪ :‬آ; اﻝ‪M%‬ت اﻝ‪i%‬ﺙ"ة ;‪a :‬م اﻝ‪(!, 
#‬ﺽ; إﻝ‪  :‬ﺱ‪ yO‬ی‪ >/%‬إﺝ‪%‬ل أه‪%‬‬
‫اﻝراﺱ اﻝ‪B‬ﻝ ;‪ :‬اﻝ‪#‬ﻝ‪-: :‬‬
‫‪-1‬اﻝراﺱ ﺕ‪B‬ول أن ﺕ ﺽ‪ p‬اﻝ‪"a‬ة اﻝ‪ 
/#%‬اﻝ‪ K
 O%‬أﺱ 
‪- %‬ی‪ :; U‬ﺽ"ورة اﻝ‪+ /#‬‬
‫!> ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ")ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ( اﻝ‪ :#‬ی‪ >/%‬أن ﺕ‪ #‬اﺝ ﺽ‪ >%‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪ :
/‬اﻝ‪+U%#%‬‬
‫!ﻝ ‪-‬ة اﻝ‪ %
#‬و!‪ %‬ی‪ >/%‬أن یه ;‪ :‬ﺕ‪ y$B‬اﻝ‪G‬ف اﻝم !‪ N‬رة أآ‪.
; "U‬‬
‫‪-2‬ی‪ K@%#‬اﻝ‪ ~BO‬اﻝ‪B‬ﻝ‪ S :‬ا‪M‬ﺕهت اﻝ‪B‬ی‪! :; U‬ء وﺕ‪ P‬ی" ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت وﺕ
‪ G‬ﻝ‪ Q‬‬
‫اﻝ‪ 
#‬وآ إدارﺕ‪ G‬واﻝ‪ PQ#‬ﻝ‪. G‬‬
‫‪ -2‬رة اﻝ‪ BO‬ث واﻝراﺱت اﻝ"! !@‪ +/‬م ;‪ :‬اﻝول اﻝ"! اﻝ‪ :#‬ﺕ‪#‬ول ﺽ ع إدارة ‪a‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ‪.‬‬
‫‪ X -3‬ی‪ G‬اﻝ‪ ~BO‬اﻝ‪B‬ﻝ‪ :; :‬اﻝ‪ > @/‬اﻝ‪! N‬ت اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ B‬ل دون ﺕ‪; y$B‬ﻝ اﻝ‪
%‬ت‬
‫اﻝول اﻝ"! و!ﻝ‪#‬ﻝ‪ :‬ی‪ >/%‬أن ی‪ G #‬اﻝ‪ €%‬ﻝ ن > اﻝ‪ !"#‬واﻝ‪ :; 
#‬ﺕ
‪ c‬اﻝول (ید ‪
-‬ل‬
‫ﻝ‪ G‬واﻝ‪.G
 w
W#‬‬
‫أهاف اﻝراﺱ‬
‫ﺕ‪ ‡Q
#‬أهاف ه‪ sJ‬اﻝراﺱ 
‪ K‬ا‪n‬ﺕ‪: -:‬‬
‫• اﻝ‪"#‬ف 
‪ G K‬م وأه‪ %‬ودور ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی‬
‫• "ض ا‪M‬ﺕهت اﻝﻝ‪ %‬اﻝ‪"%‬ة ;‪ :‬ل إدارة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی ﻝ<ﺱ‪#‬دة ‪ G‬و‬
‫ ‪B‬وﻝ ﺕ‪ yOP‬ه‪ sJ‬اﻝ‪B%‬و‪M‬ت ;‪ :‬اﻝول اﻝ"!‬
‫• "ض ﻝ ا‪ a SX‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ %‬ﺝ دة ‪-‬ﻝ ;‪ :‬اﻝول اﻝ"! و اﻝ ‪ X‬ف 
‪ K‬ﺝ ا‪ w‬اﻝ‪h‬‬
‫!‪ S , G‬ﺕ‪B‬ی ‪O
P#‬ت ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ;‪ :‬اﻝول اﻝ"!‬
‫• وﺽ‪ S‬ﺕ‪ N‬ر ‪ :
O$#‬ﻝ‪a‬م اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ;‪ :‬اﻝول اﻝ"! ؟‬
‫ ‪ {G‬اﻝراﺱ و‪ PE‬اﺕ‪G‬‬
‫ی‪! N$‬ﻝ‪ {G%‬ﺕ
‪ c‬اﻝ‪"P‬ق وا‪F‬ﺱﻝ‪ w‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪"; G! >#‬وع اﻝ
 اﻝ‪ 
% :; 
#Q%‬ﺝ‪ S%‬اﻝ‪O‬ت‬
‫واآ‪#‬ب اﻝ‪ > ;"%‬اﻝ‪%‬ان )‪ ,(8‬وﻝ‪o +/‬ه"ة أو @‪ …! 
/‬اﻝ‪ ‡,NQ‬اﻝ‪ :#‬ﺕ"ض 
‪ K‬اﻝ‪~-O‬‬

‫‪3‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
 ‫ ‪ ً ًG‬ﻝراﺱ‪ ،G#‬وی‪ >/%‬ﻝ
‪ ~-O‬أن ی‪Q#‬م ة ه{ و‪"x‬ق ‪ 
/#‬ﺕ‪ – b‬اﻝ‪K; – ~-O‬‬
‫ﺕ‪ y$B‬ه;‪ b‬اﻝ
‪. K%‬‬
‫و;‪ K‬ه‪ sJ‬اﻝراﺱ ﺱ ف ی‪ >#‬اﻝ‪! ~-O‬ﻝ‪ {G%‬اﻝ‪$%‬رن إذ ی‪ "O#‬أ‪ w‬اﻝ‪%‬ه{ اﻝ‪، Q#%‬‬
‫‪ M‬ﻝ
‪%‬ه{ اﻝ" اﻝ‪ ،(9)G;  Q#%‬و‪ X‬اﺱ‪Q#‬م‬
‫وأآ‪"U‬ه د‪M‬ﻝ 
‪ K‬اﻝ‪ !"#‬اﻝ‪$%‬ر‪،‬وأآ‪"U‬ه ‪ً %H‬‬
‫اﻝ‪ ~-O‬أآ‪ K; -{G > "U‬ﺽ ء ‪ 
/@ Ox‬اﻝ‪ K
 -~BO‬اﻝ‪ B‬اﻝ‪#‬ﻝ‪::‬‬
‫‪ -‬دراﺱ ﺕری‪ Q‬ﻝ‪ P#‬ر ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ;‪ :‬اﻝ‪#‬رب اﻝ‪- :#‬ول اﻝ‪~-O‬‬
‫"ﺽ‪ , G‬اﺱ‪Q#‬م ;‪ G‬اﻝ‪ +E%‬اﻝ‪#‬ری‪ :Q‬وه ﺝ[ء > اﻝ‪ {G%‬اﻝ‪$%‬رن‪.‬‬
‫‪ -‬دراﺱ ‪"a‬ی ﻝ  وﺕ@‪o ‡Q‬ه"ة اﻝ‪G! ~BO‬ف ﻝ‪ Z‬اﻝ‪ "a‬إﻝ‪ K‬أ!د ه‪ sJ‬اﻝ‪
/@%‬‬
‫واﻝ ا‪ wX‬اﻝ‪"#%‬ﺕ‪ K%! ،G
 O‬و اﻝ‪%‬ه وا‪ "xF‬اﻝ‪ ;"%‬واﻝ
 اﻝ‪j! Q‬دارة ‪a‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت وﺕ‪B‬ی اﻝ‪O
P#%‬ت اﻝ<ز  ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ‪,‬اﺱ‪Q#‬م ;‪ G‬اﻝ‪ +E%‬اﻝ ‪ K‬وه ﺝ[ء >‬
‫اﻝ‪ {G%‬اﻝ‪$%‬رن‪.‬‬
‫‪ -‬ﺕ‪$ +
B‬رن (‪Go‬ر أوﺝ‪ b‬اﻝ@‪ bO‬وا‪<#EM‬ف !> ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا‪M‬داری واﻝ‪ !"#‬ی !> اﻝول‬
‫ اﻝراﺱ ‪G! ،‬ف اﻝ  ل إﻝ‪ …! K‬اﻝ‪-"#$%‬ت واﻝ‪ #‬ت اﻝ‪ %‬ﺽ  اﻝ‪ :#‬ﺕ‪#‬ﺱ‪Ox S w‬‬
‫اﻝ‪ S%#%‬اﻝ"!‪ :‬ﻝ
‪ G‬ض !‪ a‬اﻝ‪
%‬ت !‪ ،G‬وه‪J‬ا ه اﻝ‪G‬ف اﻝ‪J‬ي ﺕ‪ $‬م > أﺝ
‪ b‬اﻝراﺱ اﻝ‪$%‬ر‬
‫اﻝ‪B‬ﻝ وی‪i‬آ 
‪ b‬اﻝ‪ {G%‬اﻝ‪$%‬رن‪.‬‬
‫وﻝ‪ :/‬ی‪ y$B#‬ذﻝ‪ c‬ی" اﻝ‪ ~BO‬اﻝ‪B‬ﻝ‪ :‬و;‪ $‬ﻝ
‪ PQ‬ات اﻝ‪#‬ﻝ ‪:‬‬
‫اﻝ‪PQ‬ـــــــ ة ا‪F‬وﻝ‪ : K‬ا(‪x‬ر اﻝم ﻝ
‪ ~BO‬وی‪ 
/@ >%h#‬اﻝ‪ ~BO‬وأها;‪ , b‬واﻝ‪ {G%‬اﻝ‪Q#%‬م‪.‬‬
‫اﻝ‪ PQ‬ة اﻝ‪: U‬ﺕ‪ :; +U%#‬اﻝ‪"#‬ف ‪ a :‬إدارة اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی > ‪ G ) ~-‬م‬
‫‪ a‬اﻝ‪
%‬ت وأه‪ / ,b#%‬ت ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت‪ ,‬دور ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ;‪ :‬اﻝ‪i%‬ﺱت اﻝ‪.( 
#Q%‬‬
‫اﻝ‪ PQ‬ة اﻝ‪U‬ﻝ‪ U‬ﺕ‪ :; +U%#‬اﻝ‪"#‬ف 
‪ …! :‬ا‪M‬ﺕهت اﻝﻝ‪ %‬اﻝ‪"%‬ة ;‪ :‬ل إدارة ‪a‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی‪.‬‬
‫اﻝ‪ PQ‬ة اﻝ"ا! ﺕ‪ :; +U%#‬اﻝ‪"#‬ف 
‪ :‬وا‪ SX‬إدارة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری و اﻝ‪ !"#‬ی ;‪ K‬اﻝول‬
‫اﻝ"! ‪O
P#‬ت ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ;‪ :‬اﻝول اﻝ"! ‪.‬‬
‫اﻝ‪ PQ‬ة اﻝ‪:  Q‬وﺕ‪ :; +U%#‬وﺽ‪ S‬ﺕ‪ N‬ر ‪( :
O$#‬دارة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری و اﻝ‪ !"#‬ی ;‪:‬‬
‫اﻝول اﻝ"! ‪.‬‬
‫ 
‪%‬ت اﻝ‪~BO‬‬
‫ی‪ #‬اﻝ‪ ~BO‬اﻝ‪B‬ﻝ‪ K
 :‬اﻝ‪%
%‬ت اﻝ‪#‬ﻝ ‪-:‬‬
‫‪-1‬هك ‪ >  %‬اﻝ‪O
P#%‬ت اﻝ<ز  ﻝ‪ yOP#‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪ + /#%‬ﻝ
‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی وا(داری اﻝ‪:#‬‬
‫‪M‬‬
‫ی‪<E > >/%‬ﻝ‪ G‬اﻝ‪%‬ه‪ :; %‬ﺕ‪ y$B‬ا‪F‬هاف اﻝ" ﻝ‪a‬م اﻝ‪
%‬ت !‪ N‬رة أآ‪ 
; "U‬و ً‬
‫إﻝ‪ K‬ﺕ‪ y$B‬اﻝ‪G‬ف اﻝم ﻝ
‪a‬م اﻝ‪.:%
#‬‬
‫‪ -2‬ﺕ ‪ o‬اﻝ‪$#‬ت ;‪ :‬اﻝ‪ 
%‬اﻝ‪ G "N %
#‬ﻝ‪ P#‬ی" ﺝ‪" S%‬ا‪ +-‬وأ اع وإدارات اﻝ‪. 
#‬‬
‫‪ -3‬ﺕ ‪ o‬اﻝ‪$#‬ت ;‪JQ#  E :‬ي اﻝ‪"$‬ار اﻝ‪ !"#‬ي ی‪ > >B‬آءة اﻝ‪ 
%‬اﻝ‪"! %
#‬ه‬
‫اﻝ‪
#Q%‬‬

‫‪ a‬اﻝ‪
%‬ت > ‪ ): ~-‬اﻝ‪ G%‬م ‪,‬ا‪F‬ه‪, %‬اﻝور(‬
‫ی@‪ G‬اﻝﻝ ;‪ :‬اﻝ ‪ ZX‬اﻝ‪B‬ﻝ‪ :‬ﺙ رة ;‪ :‬ﻝ ا‪M‬ﺕ‪MN‬ت و ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت ‪ ,‬ﺕ
‪ KW‬ه‪ sJ‬اﻝ‪ U‬رة‬
‫اﻝ‪ B‬اﺝ[ اﻝ‪"W‬ا; و ﺕ‪"$‬ب اﻝ‪;%‬ت !> اﻝ‪%#%‬ت اﻝ‪#%‬دة ‪ .‬و ﺕ‪ $‬م ا‪%XF‬ر اﻝ‪ PW#! N‬ا‪-F‬اث‬
‫و ‪ G
$‬إﻝ‪ K‬أي ‪/‬ن ;‪ :‬اﻝﻝ !‪ N‬رة ; ری و ‪"HO‬ة ‪ ,‬و ﺕ‪ SOP‬اﻝ‪"@ :; BN‬ات ا‪ F‬آ> ;‪ :‬اﻝ ‪ZX‬‬
‫‪ b‬ﻝ‪ +N#‬ی  إﻝ‪ K‬اﻝ‪"$‬اء ;‪.G$x 
#Q :‬‬

‫‪4‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫و ‪ X‬أﺱ"ت اﻝ‪ P#‬رات اﻝ"اه ;‪ :‬ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت > ‪ Go‬ر ‪i‬ﺱت ‪B#‬ﺙ ﻝ
‪
%‬ت ‪ ,‬ﺕ‪%#‬‬
‫ا‪%#‬دا ‪"HO‬ا 
‪ K‬اﻝ‪B‬ﺱ‪O‬ت ا‪n‬ﻝ و وﺱ‪ +$ +,‬اﻝ‪
%‬ت و ا‪M‬ﺕ‪N‬ل > ! ‪/OH +U ,‬ت اﻝ‪
%‬ت‬
‫اﻝ‪ :#‬ﺕ"! !> ‪ >  %‬اﻝ‪i%‬ﺱت ‪ ,‬و ﺕ‪ +G‬ﺱ‪ +O‬ا‪M‬ﺕ‪N‬ل ;‪ "! G! %‬و د‪X‬‬
‫وی‪ S%# [%#‬اﻝ‪
%‬ت ‪ w-‬اﻝ‪"$#‬ی" اﻝوﻝ‪ > :‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪J‬ي أرﺕ‪ b‬اﻝ ‪ > /‬اﻝم‬
‫‪! 1998/97‬د > اﻝ‪ ‡,NQ‬واﻝ‪ p <%‬ی ﺝ[ه اﻝ‪"$#‬ی" ;‪ :‬ﺙ<ث ‪ E‬اص أﺱﺱ ه‪: (10) :‬‬
‫إﺱ‪Q‬ام اﻝ‪
%‬ت آ‪ %‬رد إ‪N#X‬دي ‪ ، G‬وذﻝ‪ K
 c‬ا‪O#‬ر إ ‪/‬ن ا‪M‬ﺱ‪#‬دة ‪:; G‬‬ ‫‪(1‬‬
‫ا‪M‬رﺕع !‪ #%‬ى آءة اﻝ‪%a%‬ت واﻝ‪€G‬ت واﻝ‪i%‬ﺱت اﻝ‪ 
#Q%‬وﺕ@‪ S‬ا‪/#!M‬ر وزیدة اﻝ‪$‬رة‬
‫
‪ K‬اﻝ‪<E > ;#‬ل ﺕ‪   >B‬ا(‪#‬ج ‪.‬‬
‫إ‪@#‬ر إﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪
%‬ت !> أ;"اد اﻝ‪ G%‬ر اﻝم !‪ ~B‬ی‪ G/%‬ا(‪%#‬د 
‪ :; G‬أداء‬ ‫‪(2‬‬
‫ ‪ 
#Q‬أوﺝ‪ b‬اﻝ@ط اﻝ ‪ :‬وا(ﺱ‪ :; G! #‬ﺕ‪B‬ی ا‪#E‬راﺕ‪ G‬واﻝ‪"#‬ف !‪ +h‬ه‪ sJ‬اﻝ‪
%‬ت‬
‫
‪ GX $- K‬اﻝ‪ %‬وإدراك ‪-‬ود € ﻝﺕ‪ G‬ا(ﺝ‪ %#‬واﻝﺱ ‪.‬‬
‫إ ‪/‬ن ﺕ‪ P‬ی" ‪PX‬ع 
ﺕ‪ :‬دا‪ +E‬اﻝ‪ y‬ا(‪N#X‬دي ﺕ‪ /‬ن ‪ b#%G‬ﺕ‪$‬ی اﻝ‪<G#‬ت‬ ‫‪(3‬‬
‫واﻝ‪ Q‬ت اﻝ‪
%‬ﺕ ﻝŠ;"اد واﻝ‪i%‬ﺱت وﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪N‬ت اﻝ‪ :;  Q#%‬ﺕ ;" اﻝ‪
%‬ت‬
‫واﻝ‪ NB‬ل 
‪<E > G‬ل ‪/OH‬ت اﻝ‪
%‬ت اﻝﻝ‪. %‬‬
‫وﻝ‪! $‬ت واﺽ‪ ًB‬أن [ ا(ن ;‪ :‬اﻝ‪ K
 w
W#‬أی @‪ 
/‬ی"ﺝ‪ S‬إﻝ‪ K‬م ﺕ ا;" اﻝ‪
%‬ت‬
‫اﻝ‪"h‬وری ﻝ‪%‬ﻝ اﻝ‪ 
/@%‬وإید اﻝ‪
B‬ل 
‪ K‬أﺱ 
‪ ,%‬و!‪ %‬أن اﻝ‪
%‬ت 
‪ K‬ه‪J‬ا اﻝ‪w‬‬
‫اﻝ‪ > "O/‬ا‪F‬ه‪ > ! <; %‬اﻝ‪ K
 +%‬ﺝ‪ G%‬وﺕ‪ G%a‬وﺕ‪ O‬ی‪ GO‬وﺕ‪ %G +G‬اﺱ‪"#‬ﺝ‪ G‬ﻝ‪%‬ﻝ‬
‫اﻝ‪</@%‬ت اﻝ
‪ %‬واﻝ‪ N‬واﻝ[را ‪ ,‬و‪ X‬أ‪ ZBO‬اﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ اﻝ م > ﺽ"وریت إ‪a  X‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪B‬ی‪ U‬اﻝ‪G‬د; إﻝ‪ K‬ﺕ‪[Q‬ی> اﻝ‪
%‬ت !@‪ a +/‬ﺙ اﺱ‪"#‬ﺝ‪  G‬اﻝ‪B‬ﺝ ;ﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ‬
‫ﺝ[ء ‪ M‬ی‪[#‬أ > ‪ E‬ت اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪B‬ی‪ U‬وإ‪ G%a  X‬ﻝ‪ y$B#‬أهاف یة ‪-:(11)G‬‬
‫‪1‬ـ إی‪N‬ل اﻝ‪
%‬ت ﻝ
‪ >U-O‬و;‪ ً$‬ﻝ‪B‬ﺝﺕ‪ G‬اﻝ‪ %‬ﺽ  و @‪</‬ﺕ‪ G‬اﻝ
‪ %‬ﻝ ﺽ‪ S‬اﻝ‪
B‬ل اﻝ‪%‬ﺱ‪O‬‬
‫ﻝ‪.G‬‬
‫‪2‬ـ ﺕ ;" اﻝ‪
%‬ت ﻝ
‪ %‬ا‪ >x‬ﻝ";‪ # S‬یﺕ‪ G‬اﻝ‪ ;$U‬واﻝ‪ G%‬واﻝ
‪ %‬و > ﺙ ‪ S%# y
E‬أ;‪+h‬‬
‫ ‪ P#‬ر 
‪ K‬ا‪F‬ة واﻝ‪ #%‬یت ﺝ‪.G%‬‬
‫‪3‬ـ ﺕ] > ‪ X‬ات ;‪ :‬اﻝ‪G! S%#%‬ف ﺕ 
‪ G‬ﻝ
‪ >U-O‬ﻝراﺱ‪ G#‬و‪$‬ه وﺕ‪!( G#%‬اع 
ت ﺝیة‬
‫‪ X‬ﺕ‪ ًX;T p#‬ﺝیة ;‪ :‬ﺱ‪ +O‬اﻝ"‪ :X‬واﻝ‪$#‬م‪.‬‬
‫ﺕ
‪ w‬ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت دور آ‪ :9; "O‬اﻝ‪9%a%‬ت ‪"x >9 ~9-‬ی‪ y9‬اﻝ‪9
%‬ت اﺱ‪ZP#9‬‬
‫اﻝ‪99%a%‬ت ﺕ‪99
% +99
B‬ت اﻝ‪ 99%a%‬وإ‪99‬دة ﺕ‪ %N99‬اﻝ‪99
%‬ت اﻝ‪ ،
W@99#‬آ‪ 99%‬أﺕ‪ 99a Z99-‬اﻝ‪99
%‬ت‬
‫ﻝ

> ﺱ" ا‪M‬ﺕ‪N‬ل آ‪ %‬إ‪ G‬ﺕ‪[9‬ود ا(دارة !‪ +9#‬ﺕ‪ >9 9G/%‬اﺕ‪9Q‬ذ ‪"9X‬ارات ‪ ،‬وی‪9! >9/%‬ن دور‬
‫ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت ;‪ :‬اﻝ‪$‬ط اﻝ‪#‬ﻝ)‪-: (12‬‬
‫‪ (1‬اﻝ‪@%‬رآ ;‪ :‬ﺕ‪ J‬اﻝ‪ ~-، PQ‬ی‪ >/%‬ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪@%‬رآ > ‪<E‬ل اﻝ‪$‬م !‪%F‬ل اﻝ‪ :#‬آن‬
‫ی‪ $‬م !‪ G‬اﻝ‪ >o %‬یوی او وﺽ‪ S‬اﻝ‪ PQ‬ات وا(ﺝ"اءات اﻝ<ز  ﻝ
‪. J#‬‬
‫‪ (2‬اﻝ"! !> ‪ a‬اﻝ‪ PQ#‬واﻝ‪ J#‬واﻝ‪ ، !#%‬أﺙء ‪ 
%‬اﻝ‪ !#%‬ی‪ $‬م ‪a‬م اﻝ‪
%‬ت !‪G#‬ج‬
‫اﻝ‪
%‬ت اﻝ<ز  ﻝ
‪ ~-، !#%‬ی‪ $‬م ‪a‬م اﻝ‪JW#! !#%‬ی ‪a‬م اﻝ‪ b,#! J#‬ﻝ‪ pBN‬اﻝ‪%‬ر‬
‫‪،‬آ‪ %‬ی‪JW‬ي ‪a‬م اﻝ‪ ! PQ#‬اﻝ‪
%‬ت ‪ K#-‬ﺕ‪ /‬ن اﻝ‪ PQ‬اﻝ‪ 
O$#%‬ﺽ  ‪.‬‬
‫‪ (3‬اﻝ‪ >! y#‬أ‪%‬ل اﻝ‪ a‬اﻝ" اﻝ‪ a ، 
#Q%‬اﻝ‪
%‬ت ﺕ
‪ w‬دور أﺱﺱ‪ :; :‬اﻝ‪>! y#‬‬
‫اﻝ‪ a‬اﻝ" ﻝ
‪ ~- %a%‬ﺕ‪ $‬م !‪ S%‬اﻝ‪O‬ت و ﻝ‪ G#‬وإ‪#‬ج اﻝ‪
%‬ت و"ﺽ‪ G‬‬
‫اﻝ‪B‬ﺝ‪.‬‬
‫‪ (4‬ﺕ‪ + /‬ا‪ ، %aF‬ﺕ‪ a +%‬اﻝ‪
%‬ت 
‪ K‬ﺕ‪ + /‬ا‪ <U%;، %aF‬اﻝ‪a >! + /#‬م اﻝ‪"#@%‬یت‬
‫وا(‪#‬ج ;‪ +o :‬وﺝ د أ‪
 %a‬ت ﺱ
‪a :O‬م اﻝ‪"#@%‬یت ا‪#-‬ﺝت ‪a‬م ا(‪#‬ج آ ع >‬
‫اﻝ‪ >! + /#‬ا‪. %aF‬‬

‫‪5‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
 ‫و ﻝ‪J‬ﻝ‪ +OX 
 !M c‬اﻝ‪ Q‬ض ;‪ :‬اﻝ‪B‬ی~ > ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت و أه‪ G#%‬و و ‪ /‬ﺕ‪ G‬و أدواره‬
‫واﻝ‪B#‬یت اﻝ‪ :#‬ﺕ اﺝ‪ .G‬أن "د !… اﻝ‪B
PN%‬ت و اﻝ‪"#‬یت اﻝ‪ :#‬ﺕ" 
 اﺱ‪#‬ب اﻝ‪K%‬‬
‫اﻝ‪J‬ي  د ﺕ 
‪ :; b‬دراﺱ‪ #‬ه‪.sJ‬‬

‫
‪ −‬دل ‬

‫‪ (1‬اﻝ‪O‬ت واﻝ‪
%‬ت ‪:‬‬
‫هك ‪ 
E‬ﻝى اﻝ‪ G >! …O‬م اﻝ‪O‬ت و ‪ G‬م اﻝ‪
%‬ت واﻝ ا‪ SX‬أن هك ا‪ ً;<#E‬واﺽ‪ًB‬‬
‫!‪ ~-:%G‬ی@" ‪ G‬م اﻝ‪O‬ت إﻝ‪ >  % K‬اﻝ‪ "g y,$B‬اﻝ‪ %a%‬اﻝ‪ X :#‬ﺕ]‪ +/H JE‬ا‪F‬ر‪X‬م او‬
‫اﻝ" ز ‪ ..‬اﻝ‹ ﻝ ﻝ‪ :$$- K G‬و‪ M‬ﺕ‪i‬ﺙ" ;‪ :‬ﺱ
ك اﻝ‪ :$
#%‬ﻝ‪ >- :; , G‬ﺕ‪ :‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪O‬ت‬
‫اﻝ‪ Z%a :#‬ورﺕ‪ ZO‬وأ‪ ZBO‬ذات ‪ K‬وﺕ‪i‬ﺙ" ;‪ > :‬ی‪ s$
#‬ﻝ‪J‬ا ﺕ اﻝ‪O‬ت اﻝ‪%‬دة اﻝ‪Q‬م اﻝ<ز  ‪M‬‬
‫‪#‬ج اﻝ‪
%‬ت )‪(13‬وی<‪ ‚-‬أن آ‪ +‬اﻝ‪O‬ت ﻝ‪ Z‬ﻝ‪ B‬ﻝ‪ :/‬ﺕ‪
 pON‬ت !‪ +‬أن هك !ت ی‪#‬‬
‫‪ G;J-‬أو ﺕ
‪ GNQ‬ﻝم اﻝ‪B‬ﺝ إﻝ‪G‬‬
‫‪a (2‬م اﻝ‪
%‬ت‪:‬‬
‫ﺕ@" آ
‪a %‬م إﻝ‪ K‬اﻝ<‪X‬ت اﻝ‪ >! %,$‬ا‪F‬ﺝ[اء اﻝ‪ 
#Q%‬واﻝ‪#%‬دة ﻝ
‪-‬ة ‪ ~-‬ﺕ‪ /‬ن ا‪F‬ﺝ[اء‬
‫ ‪#‬ا‪ 
E‬و ‪"#‬ا!‪ P‬ﻝ‪ y$B#‬أهاف  ‪,‬أ  ‪a‬م اﻝ‪
%‬ت ;‪ bj‬ی@" إﻝ‪ K‬ا(‪x‬ر اﻝ‪J‬ى ی‪sh#$%! #‬‬
‫إدارة وه‪ 
/‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ K#‬ی‪ #‬ﺝ‪ G%‬ﺱ اء > دا‪ +E‬اﻝ ‪-‬ة أو > ‪E‬رﺝ‪ .(14)G‬وی‪ /#‬ن ‪a‬م‬
‫اﻝ‪
%‬ت – آ]ي ‪a‬م – > ‪<E‬ت و ‪"Q‬ﺝت و‪
%‬ت وﺕ‪JW‬ی راﺝ‪ , b‬وی‪ >/%‬اﻝ‪"#‬ف 
‪K‬‬
‫أﺝ[اء ‪a ،‬م اﻝ‪
%‬ت > اﻝ@‪ (1) +/‬آ‪ %‬ی
‪::‬‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﺍﻟﺘﺸﻐﻴﻞ‬ ‫ﺍﳌﺪﺧﻼﺕ‬

‫ﺍﳌﺨﺮﺟﺎﺕ‬

‫ﻋﻤﻠﻴﺎﺕ ﲢﻮﻳﻞ ﺍﻟﺒﻴﺎﻧﺎﺕ ﺇﱃ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺕ‪ :‬ﺗﺴﺠﻴﻞ‬

‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺕ ﺻﺎﳊﺔ ﻻﲣﺎﺫ‬ ‫ﻣﺮﺍﺟﻌﺔ ﺗﺒﻮﻳﺐ ﺗﺼﻨﻴﻒ ﻓﺮﺯ ﺍﻟﺒﻴﺎﻧﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﺒﻴﺎﻧﺎﺕ ﺍﻟﱵ ﻳﺘﻢ ﲨﻌﻬﺎ ﻣﻦ‬
‫ﺍﻟﻘﺮﺍﺭﺍﺕ ﺍﻹﺩﺍﺭﻳﺔ ﰲ ﺍ‪‬ﺎﻻﺕ‬ ‫ﺩﺍﺧﻞ ﻭﺧﺎﺭﺝ ﺍﻟﻨﻈﺎﻡ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻤﻲ‬
‫ﺍﳌﺨﺘﻠﻔﺔ ﺑﺎﻟﻨﻈﺎﻡ ﺍﻟﺘﻌﻠﻴﻤﻲ‬

‫ﺍﻟﺘﻐﺬﻳﺔ ﺍﳌﺮﺗﺪﺓ‬

‫‪ ( 1 ) +/H‬ی ﺽ‪ / p‬ت ‪a‬م اﻝ‪

%‬ت‬
‫آ‪ Z;" %‬ﺝ‪ a %‬اﻝ‪
%‬ت ا‪" F‬ی‪a /‬م اﻝ‪
%‬ت ‪ Information System‬ـ !‪ N‬رة‬
‫ ـ !]‪a :b‬م ‪T‬ﻝ‪ :‬ی‪ $‬م !‪ S%‬وﺕ‪ a‬وإی‪N‬ل و"ض اﻝ‪
%‬ت ‪M‬ﺱ‪%#‬ﻝ‪ +OX > G‬ا‪";F‬اد ;‪:‬‬
‫ ‪M‬ت اﻝ‪ PQ#‬واﻝ"‪ !X‬ﻝŠ@‪ P‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪%‬رﺱ‪ G‬اﻝ ‪-‬ة ا‪N#XF‬دی)‪( 15‬آ‪" %‬ف !"ای>‪Brien‬‬
‫‪a‬م اﻝ‪
%‬ت !]‪ >  % :b‬ا‪";F‬اد وا(ﺝ"اءات واﻝ‪ %‬اد اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ $‬م !‪ S%‬و ﻝ وﺕ‪$‬ی‬

‫‪6‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت دا‪ +E‬اﻝ ‪-‬ة ا‪N#XM‬دی)‪(16‬وی"ف أی‪ : b]! ًh‬ذﻝ‪ c‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪J‬ي ی‪ $‬م !‪[#‬وی اﻝ ‪-‬ة‬
‫ا‪N#XM‬دی !ﻝ‪
%‬ت اﻝ‪"h‬وری اﻝ<ز  ﻝ‪ N‬واﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ارات وذﻝ‪ :; c‬اﻝ ‪ ZX‬اﻝ‪%‬ﺱ‪ w‬و‬
‫اﻝ‪ #%‬ى ا(داري اﻝ‪ ، ,<%‬و ‪ +U‬ه‪J‬ا اﻝ‪a‬م ی‪ $‬م !ﺱ‪O$#‬ل اﻝ‪O‬ت و‪ G
$‬وﺕ‪[Q‬ی‪ G‬و ﻝ‪G#‬‬
‫واﺱ‪"#‬ﺝ‪ G‬ﺙ ﺕ 
‪J! G‬اﺕ‪ ! G‬ﺕ@‪ G
W‬إﻝ‪ :; G Q# K‬اﻝ ‪ ZX‬واﻝ‪/%‬ن اﻝ‪%‬ﺱ‪. (17) >O‬‬
‫و > ‪<E‬ل اﻝ‪"#‬یت اﻝ!‪ $‬ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ی‪  a-< >/%‬ی]ﺕ‪: :‬‬
‫إن ‪ G‬م ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ی‪ /! y
#‬اﻝ‪ S + #‬اﻝ‪O‬ت > ‪ ~-‬إ ‪ /‬اﻝ‪ NB‬ل 
‪> G‬‬
‫ ‪N‬دره اﻝ‪) 
#Q%‬اﻝا‪ 
E‬واﻝ‪Q‬رﺝ( و‪ Ga-‬و‪ G
$‬واﺱ‪"#‬ﺝ‪G! G‬ف إﺝ"اء اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪
W@#‬‬
‫‪ M‬إﻝ‪ K‬ﺕ‪ G#€G‬آ‪"Q%‬ﺝت ی‪ >/%‬أن ﺕ‪ /‬ن !‪
 !U%‬ت ﺕ‪ y$B‬اﻝ‪,‬ة ﻝ‪. G Q#%‬‬
‫اﻝ<ز  
‪ G‬و ً‬
‫)‪ a (3‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری ‪:‬‬
‫ی"ف ‪a‬م اﻝ‪
%‬ت ا(داری )‪ K
 (MIS‬أ‪  % " b‬ا‪F‬ﺝ[اء اﻝ‪"#%‬ا!‪ P‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪S +%‬‬
‫!‪ Gh‬اﻝ‪ N! …O‬رة ‪ 
#‬ﻝ‪ B#‬ی‪ +‬اﻝ‪O‬ت إﻝ‪
 K‬ت ی‪ >/%‬إﺱ‪Q#‬ا ‪ G‬ﻝ‪%‬ة اﻝ ‪,o‬‬
‫ا(داری ) اﻝ‪ ، PQ#‬اﻝ"‪ ، !X‬إﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ارات ‪ ،‬اﻝ‪ ( y#‬وا‪ P@F‬اﻝ‪ :; 
W@#‬اﻝ ‪-‬ة "‬
‫)‪(18‬اﻝ‪.%
#‬‬
‫وی@‪a bO‬م اﻝ‪
%‬ت ا(داری ‪a‬م اﻝ‪
%‬ت اﻝ!‪ y‬اﻝ‪"#‬ض ﻝ‪ / ~- > b‬ﺕ‪ b‬وأﺱ
ب‬
‫‪ b
%‬وی‪ >/%‬ﺕ‪ a %N‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری !ﻝ‪"P‬ق اﻝ‪
$#‬ی واﻝ‪ :#‬ﺕ‪ K; +U%#‬اﻝ‪"P‬ی‪ $‬اﻝوی واﻝ‪"P‬ی‪y‬‬
‫اﻝوی ا‪n‬ﻝ أو !ﻝ‪"P‬ق ‪ "g‬اﻝ‪
$#‬ی واﻝ‪ :#‬ﺕ‪ K; +U%#‬اﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ا‪n‬ﻝ‪.K‬‬
‫)‪a (4‬م إدارة اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی‬
‫أﺱ
ب ﺝی ;‪ :‬ﺝ‪ S%‬اﻝ‪O‬ت اﻝ‪ !"#‬ی > ‪"x‬ی‪ y‬إد‪E‬ل اﻝ‪O‬ت > ‪N‬ره ) رﺱ‪ ،‬ی"ی‪،‬‬
‫ "آ[ اﻝ زارة( !ﺱ‪Q#‬ام ‪ /OH‬ا‪"#M‬ا‪ Z‬أو ا(‪ (19) Z"#‬وی‪ >/%‬اﻝ‪ $‬ل !]‪a G‬م ﻝ‪ S%‬وﺕ‪[Q‬یـــ>‬
‫و ﻝـــ اﻝ‪O‬ت وﺕ‪ B‬ی
‪ G‬ﻝ‪
%‬ــــت ‪ ،BB‬و ﺙ ق !‪ ،G‬وﻝ‪X< G‬ـــ‪ ،‬و;‪ :‬اﻝ ‪ ZX‬اﻝ‪%‬ﺱ‪w‬‬
‫وﺕ[ویه ﻝ
‪ >PPQ%‬واﻝ‪ >U-O‬و‪ :‬اﻝ‪"$‬ار‪.‬‬
‫‪ (5‬اﻝ‪: ;"%‬‬
‫ﺕ‪]#‬ﻝ اﻝ‪ >  % > ;"%‬اﻝ‪
%‬ت ‪h‬ف إﻝ‪ G‬اﻝ‪ K%‬اﻝ‪M‬ﻝ‪ :‬وی‪ >/%‬ﺕ"ی‪ G]! G‬ه‪+/‬‬
‫اﻝ‪ y,$B‬واﻝ‪%‬ه ا( اﻝ‪"#%‬اآ‪ %‬أو ا‪;F‬ل أو اﻝ‪ y,$B‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪- > "O‬ﻝ ";)‪(20‬و‪.‬ی"ف‬
‫اﻝ‪ON‬غ اﻝ‪ K
 ;"%‬إ‪ p
PN " G‬ی‪Q#‬م ﻝ  ;‪ G‬أي  ﻝ
‪(21)$$B‬و ی‪ >/%‬و اﻝ‪;"%‬‬
‫
‪ K‬إ‪ >  % " G‬اﻝ‪%‬ذج اﻝ‪ :#‬ﺕ‪# ‡,NE N‬دة و ﺱ
آت ﺽ‪P >%‬ق ‪B‬د )‪ .(22‬و‬
‫ی‪ >/%‬ﻝ
‪ ;"%‬أن ﺕ‪ :; +‬أد ‪ W‬ا‪";F‬اد أو ی‪ :; G[E #‬وﺙ‪ y,‬اﻝ‪) S%#%‬أو اﻝ‪ (%a%‬و ‪#‬ﺕ‪ b‬و‬
‫ ‪/
#%‬ﺕ‪ b‬و ‪ ،b%a‬و ‪
%‬ﺕ‪.(23)b‬‬
‫‪(6‬إدارة اﻝ‪;"%‬‬
‫ی ‪ G‬م إدارة اﻝ‪ > ;"%‬اﻝ‪%‬ه اﻝ‪$‬ی‪ %‬اﻝ‪B‬ی‪ :; U‬اﻝ ‪ $; .b ZX‬درج اﻝ<ﺱ 
‪K‬‬
‫اﻝ‪ :; !#/‬ه‪J‬ا اﻝ‪ %‬ﺽ ع ‪MT J‬ف اﻝ>‪ .‬و ﻝ‪ >/‬ا(ه‪%#‬م !<‪ X‬اﻝ‪ 
/G! ;"%‬أ آ> اﻝ‪ +%‬ه‪:‬‬
‫ﺝیة ‪ .ًO‬و > اﻝ‪i%‬آ أن اﻝ‪ X "U/‬آ‪ > w#‬ه‪ sJ‬اﻝ<‪ ،X‬و ﻝ‪ b%a >/‬آن ‪<E‬ل اﻝ ات اﻝ‪+,<$‬‬
‫اﻝ‪%‬ﺽ‪ ،‬و ‪ S
P J‬اﻝ‪#‬ت > اﻝ‪"$‬ن اﻝ‪"N%‬م‪ :; .‬م ‪1980‬م‪ ,‬و;‪ :‬اﻝ‪i%‬ﺕ‪ "%‬ا‪" F‬ی‪ :/‬ا‪F‬ول‬
‫ﻝ
‪J‬آء ا‪ ,:PM‬أ‪H‬ر أدوارد ;"ای‪ O‬م ‪ Edward Freignebaum‬إﻝ‪O K‬رﺕ‪ b‬اﻝ@‪"G‬ة “اﻝ‪;"%‬‬
‫‪ X‬ة ‪ ”Knowledge is Power‬و ‪ J‬ذﻝ‪ c‬اﻝ ‪ ZX‬وﻝ ‪ :;" +$-‬ﺝی أ‪“ b
 y
x‬هﺱ اﻝ‪;"%‬‬
‫‪ ”Knowledge Engineering‬و ‪ S‬و‪M‬دﺕ‪ b‬اﺱ‪B#‬ﺙ‪ Z‬ﺱ"ة و‪ o‬ﺝیة ه‪G :‬س اﻝ‪ .;"%‬و;‪:‬‬
‫م ‪1997‬م ‪ +$- "Go‬ﺝی ‪( # ,"ET‬دراك أه‪ %‬اﻝ‪ "N :; ;"%‬اﻝ‪
%‬ت وه “إدارة‬
‫اﻝ‪ ”Knowledge Management ;"%‬و‪ X‬ﺕ‪ SO‬ه‪J‬ا اﻝ‪ P#‬ر ﺕ‪ :; "W‬وی> اﻝوریت اﻝ‪$
#%‬‬

‫‪7‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
 ‫!ﻝ‪ %‬ﺽ ع > !‪ ,G‬آ‪U%‬ل‪ ,‬ﺕ‪  "W‬ان 
 ﺕ‪ "W‬وإدة هﺱ إدارة ا‪%F‬ل إﻝ‪ K‬إدارة و ﻝ‬
‫اﻝ‪.(24);"%‬‬
‫ی‪ /%‬أن "ف إدارة اﻝ‪ K
 ;"%‬أ‪";: "G‬ع 
‪ :9%‬ی‪ S@9‬ا‪F‬ﺱ‪
9‬ب اﻝ‪ +9 /#%‬ﻝ‪"#‬ی‪ ،9‬و إدارة‪،‬‬
‫و اﻝ‪@%‬رآ ;‪ :‬ﺝ‪ S%‬ارد اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ :#‬ﺕ‪  %a G/
#%‬و اﻝ‪ :; %a%‬ه‪J‬ا اﻝق ﺕ‪ :‬أي ﺕ‪،a‬‬
‫!‪ G%h9‬اﻝ‪ .S9%#%‬و ‪ 9‬ارد اﻝ‪9
%‬ت ه‪ 9X sJ9‬ﺕ‪ X K9
 +%#@9‬ا‪ 9‬اﻝ‪9O‬ت‪ ،‬و اﻝ ﺙ‪ ،y,9‬و اﻝ‪9‬ﺱت‪ ،‬و‬
‫ا(ﺝ"اءات‪ ،‬و اﻝ‪"OQ‬ات اﻝ‪$‬ی‪ "9g 9%‬اﻝ اﺽ‪ B9‬اﻝ‪ :9#‬ﺕ‪ #‬اﺝ‪ :9; 9‬أ‪9%‬ل ‪ :O9#‬اﻝ‪ 9%a%‬و أ;"اده‪(25) 9‬‬
‫أ ‪ 9‬ﺱ‪/9‬ی"م‪ ،‬و ه‪ 9‬أ‪ 9-‬أ!‪"9‬ز ‪ >9‬ﺕ‪9‬وﻝ ا ‪ 9G‬م إدارة اﻝ‪ K9
 9G;"; ،9;"%‬أﺱ‪9‬س إ‪" 9G‬ا(دارة‬
‫اﻝ‪ 9 a‬و اﻝ اﺽ‪ B9‬ﻝ
‪ 9;"%‬و اﻝ‪9
%‬ت اﻝ‪"%‬ﺕ‪ 9G! 9PO‬و اﻝ‪! 9Q‬ﺱ‪B#9‬اﺙ‪ ،G‬و ﺝ‪ ،9G%‬و ﺕ‪ ،9G%a‬و‬
‫‪"@9‬ه‪ ،‬و إﺱ‪Q#9‬ا ‪ ،G‬و اﺱ‪<W#9‬ﻝ‪ .G‬و ه‪ :9‬ﺕ‪ w9
P#‬ﺕ‪ B‬ی‪ +9‬اﻝ‪ 9;"%‬اﻝ@‪ N9Q‬إﻝ‪ 9;" K9‬ﺕو‪ 9‬ی‪>9/%‬‬
‫ﺕ‪$‬ﺱ‪ +/@! G%‬ﺝ
‪<E > :‬ل اﻝ‪(26)%a%‬‬
‫آ‪ %‬ﺕ‪$‬م اﻝ‪%‬رﺱ اﻝ
 (دارة ا‪%F‬ل ;‪ :‬ﺝ  ﺕ‪/‬س ;‪ :‬أوﺱ‪ >#‬ﺕ"یً (دارة اﻝ‪ ;"%‬ی‪
#Q‬‬
‫< > ﺕ"ی اﻝ!‪ :G; .>$‬ﺕ"ف إدارة اﻝ‪ K
 ;"%‬أﺱس أ‪:G‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪(  a‬ید‬ ‫‪ً 
X‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت‪ ،‬و ﺕ‪ ،G
NB‬و ﺕ‪ ،G%a‬و ﺕ‪ ،G#$‬و "ﺽ‪"P! G‬ی‪ $‬ﺕ‪X >B‬رات اﻝ"د اﻝ ‪:; +‬‬
‫اﻝ‪ :; %a%‬ل ‪ .b
%‬و ﺕ إدارة اﻝ‪ ;"%‬اﻝ‪ :; %a%‬اﻝ‪ NB‬ل 
‪ K‬اﻝ‪ G‬اﻝ‪<E > y%%‬ل‬
‫‪"OE‬اﺕ‪ G‬اﻝ‪J‬اﺕ‪ ,‬آ‪ %‬ﺕ !… ;ﻝت إدارة اﻝ‪ :; ;"%‬ﺕ"آ[ إه‪%#‬م اﻝ‪ K
 %a%‬ﺕ‪ ،+NB‬و‬
‫‪[E‬ن‪ ،‬و اﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪HF ;"%‬ء ‪ +- +U‬اﻝ‪@%‬آ‪ ،+‬و اﻝ‪ 
#‬اﻝی ‪ ،:/‬و اﻝ‪ PQ#‬ا(ﺱ‪"#‬اﺕ‪ ،:‬و‬
‫ اﻝ‪"$‬ارات‪ .‬آ‪ %‬إ‪ G‬ﺕ‪ :%B‬اﻝ‪ %‬ارد اﻝ‪J‬ه > ا‪M‬ﺙر‪ ،‬و ﺕ‪ h‬إﻝ‪ K‬ذآء اﻝ‪ ،%a%‬و ﺕ‪p#‬‬
‫ "و أآ‪(27) "O‬‬
‫‪ (7‬ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت‬
‫ﺕ"ف ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت آ‪ %‬ﺝء ;‪ :‬اﻝ‪ %‬ﺱ  اﻝوﻝ ﻝ
 اﻝ‪
%‬ت واﻝ‪O#/%‬ت 
‪ K‬أ‪G‬‬
‫اﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ ا(ﻝ‪"#/‬و اﻝ<ز  ﻝ‪ S%#‬وا‪[#E‬ان وﺕ‪ [G‬وﺕ ‪ +‬اﻝ‪
%‬ت ‪ .‬وهك ;€‪#‬ن >‬
‫ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت ا‪F‬وﻝ‪ : K‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ [G#! +N#‬اﻝ‪
%‬ت آﻝ‪ a‬اﻝ‪ ، B%‬واﻝ‪ : U‬ﺕ
‪ c‬اﻝ‪
N#%‬‬
‫!‪ ~O‬اﻝ‪
%‬ت آ‪ a‬ا‪M‬ﺕ‪MN‬ت > ! ‪; ،‬ﻝ‪ p
PN%‬ی@‪   N! +%‬اﻝ‪ a‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪>! S%‬‬
‫اﻝ€‪(28)>#‬‬
‫وی‪ /#! N$‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت !]‪ G‬ﺙ رة اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪"%‬ﺕ‪ N! PO‬و‪-‬زة اﻝ‪
%‬ت‬
‫وﺕ ی‪ G$‬وﺕ‪[Q‬ی‪ G‬واﺱ‪"#‬ﺝ‪ G‬و"ﺽ‪ G‬وﺕ زی‪<E > G‬ل وﺱ‪ +,‬ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ ‪-‬ی‪ U‬و ‪ P#‬رة‬
‫وﺱ"ی وذﻝ‪<E > c‬ل ا‪M‬ﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪"#@%‬ك ﻝ
‪B‬ﺱ‪O‬ت ا(ﻝ‪"#/‬و و‪ a‬ا‪M‬ﺕ‪MN‬ت اﻝ‪B‬ی‪ ، U‬وأ‪G‬‬
‫!‪N#E‬ر اﻝ
 اﻝی ﻝ‪ S%‬وﺕ‪[Q‬ی> واﺱ‪"#‬ﺝع و!~ اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪B‬ی‪T U‬ﻝ ‪ "O‬ا‪%XF‬ر‬
‫اﻝ‪(29)N‬و‪ X‬ﺕوﻝ‪ X Z‬ا‪B
PN ,‬ت آ‪"U‬ة ﺕ"ی ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت ‪ ،‬وﻝ‪ $‬ﺝء ;‪ :‬ﺕ"ی‬
‫‪B
PN %,X‬ت اﻝ‪  /B‬اﻝ‪/‬ی اﻝ‪ :#‬أرﺕ‪ - G‬ل ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪ 
#‬واﻝ‪#‬ری‪ w‬أن ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ‬
‫اﻝ‪
%‬ت ﺕ‪ :‬ا‪#X‬ء اﻝ‪
%‬ت ‪ ،‬ﻝ‪ ، G#‬ﺕ‪[Q‬ی‪ ، G‬ﺕ زی‪ ، G‬و@"ه ;‪  :‬ره اﻝ‪
#Q%‬‬
‫اﻝ‪ ، N‬واﻝ‪ N%‬رة ‪ ،‬واﻝ"‪ ! %X‬اﺱ‪ P‬أﺝ‪[G‬ة ﺕ‪ +%‬إﻝ‪"#/‬و وﺕ‪ >! S%‬أﺝ‪[G‬ة اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ا‪n‬ﻝ‪:‬‬
‫وأﺝ‪[G‬ة ا‪M‬ﺕ‪N‬ل > ! )‪0(30‬‬
‫ ‪ −‬אو א  אو‬

‫‪Information‬‬ ‫إن اﻝ‪ S999999O##%‬ﻝ

‪ 999999P#‬رات اﻝ‪"N999999‬ی ی‪999999‬رك أه‪ 999999%‬ﺕ‪999999$‬ت اﻝ‪999999
%‬ت)‪(IT‬‬
‫‪ Technology‬و ‪ /‬ﺕ‪ 9G‬ا‪F‬ﺱﺱ‪9 "! >99 99‬ت و ‪99‬ات واﺕ‪MN9‬ت ;‪ :99G‬أ‪ 9 bO99H‬ﺕ‪ 99/‬ن ‪99 a‬‬
‫ ‪ 9
/#‬ی‪ 99B%#‬ر ;‪ 9G‬اﻝ‪"P‬ی‪ y99‬اﻝ‪"9‬ی‪ S‬ﻝ
‪99
%‬ت اﻝ‪J9‬ي ی‪ >9 99‬اﻝ
‪99O‬ت ا‪F‬ﺱﺱ‪ 9‬اﻝ‪99%‬ه‪ :9; %‬ﺕ‪ 99P‬ر‬
‫اﻝـول ور‪ GX‬وﺕ]آ ه ی‪ 9G#‬و‪h9-‬رﺕ‪ G‬واﻝ‪ +/@9‬ر‪ (31) ( 2) 9X‬ی ﺽ‪ p9‬اﻝ‪9 /%‬ـت ا‪F‬ﺱﺱ‪ 9‬ﻝ‪9$#‬ت‬
‫اﻝ‪
%‬ـت اﻝ‪ :#‬ی‪"#‬ض ﺕ ;"ه ‪ ،‬وه ﺕ‪"O‬ز ‪g hX‬یـ ;‪ :‬ا‪F‬ه‪ %‬ا‪ M‬وهـ‪ :‬ﺕ‪ >%h‬اﻝ‪ PQ‬اﻝ‪ %#‬یـ‬
‫ا‪M‬ه‪%#‬م !ﻝ اـ‪ w‬اﻝ‪ $#‬وﺕ ‪ Go‬اذا ی ‪ +$‬وﺕ ‪ >x‬اﻝ‪ > $#‬أهـ ‪ $‬ت ا‪N#XM‬ـد اﻝ ‪x‬ـ‪. :‬‬

‫‪8‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫وﻝ‪  +‬ی;‪ S‬اﻝ‪ a‬اﻝ‪ %
#‬إﻝ‪ K‬ﺽ"ورة إدة اﻝ‪ :; "a‬اﻝ‪ PQ‬واﻝﺱت > اﺝ‪ +‬اﻝ‪ E‬ل ;‪:‬‬
‫‪h- "N‬ري ﺝی واﻝ‪ S /#‬اﻝ ا‪ SX‬اﻝی اﻝ‪ /%‬ن > ‪ >  %‬اﻝ‪ :O‬ا‪F‬ﺱﺱ اﻝ‪) %#%‬‬
‫اﻝ‪ #B#‬واﻝ ‪ ، ( X‬ه ذﻝ‪ c‬ا‪M‬ر اﻝ‪
%‬ﺕ‪ :‬واﻝ‪E‬ـ ل ;‪ :‬ا‪F‬ﻝ اﻝیة وه‪ 
OX :‬اﻝ‪
%‬ت‬
‫اﻝ‪"%‬ﺕ‪[/‬ة أﺱﺱ 
‪ K‬اﻝ‪ P#‬ر اﻝ‪ +,G‬اﻝ‪B‬دث ;‪ :‬اﻝ  ل اﻝ"ی‪ S‬ﻝ
‪
%‬ت ) اﻝ‪"P‬ی‪ y‬اﻝ"ی‪S‬‬
‫واﻝ‪ y,‬ﻝ
‪
%‬ت ‪.( Information Super Highway‬‬
‫وﺕ‪ - %#‬ادارة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت 
‪ - K‬اﻝ‪ ،%a%‬واﻝ‪J‬ي ی@‪ K
 +%#‬اﻝ‪،> "O%‬‬
‫و ‪ :

B‬اﻝ‪ ،a‬وا‪ :N#E‬اﻝ@‪/O‬ت وا‪M‬ﺕ‪MN‬ت !ة اﻝ‪%‬ى‪ ،‬واﻝ‪.(32)>

W@%‬‬
‫‪ .1‬اﻝ‪  "O%‬ن ‪ :Programmers‬ه ‪ >  %‬اﻝ‪ >NNQ#%‬واﻝ> اﻝ‪J‬ی> ‪
N-‬ا 
‪K‬‬
‫ﺕ]ه‪ +‬وﺕری‪ w‬ﻝ‪ :; :‬ﺕ] > وآ‪ !#‬إیزات وﺕ
‪%‬ت اﻝ‪  "O‬ﻝ
‪B‬ﺱ ب‬
‫ ‪

B‬اﻝ‪ NNQ# :Systems analysts a‬ن ی‪ $‬ن !‪"#‬ﺝ‪O

P# %‬ت اﻝ‪+%‬‬ ‫‪.2‬‬
‫و @‪</‬ﺕ‪ b‬إﻝ‪O
P# K‬ت ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت‪ G; .‬ی‪ $‬ن !ور وو‪ o‬اﻝ ﺱ‪P‬ء !> أ‪X‬م اﻝ‪%a%‬‬
‫وا‪#-‬ﺝﺕ‪ G‬اﻝ‪
%‬ﺕ‪ > ،‬ﺝ‪ ،G‬و!> ‪a‬م اﻝ‪
%‬ت و ‪O
P#‬ﺕ‪ > ،b‬ﺝ‪ G‬أ‪"E‬ى‪.‬‬
‫ ی"و ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ‪ :information systems managers‬وه اﻝ‪$‬دة ﻝ@‪K#‬‬ ‫‪.3‬‬
‫اﻝ‪NNQ#‬ت ;‪ a X :‬اﻝ‪
%‬ت‬
‫‪ .4‬اﻝ‪%‬ی" اﻝم ﻝ
‪
%‬ت )‪ :chief information officer (CIO‬وه اﻝ‪J‬ي ی‪ #‬ﻝ‪ K‬ا(دارة‬
‫اﻝ@
 ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت‪ ،‬وی‪ Sh‬اﻝﺱت وا‪M‬ﺕهت اﻝ‪ 
#Q%‬ﻝ‪ a $‬اﻝ‪
%‬ت‪ .‬وه أی‪ ًh‬ر‪,‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت )‪ ،the chief operating officer (COO‬واﻝ"‪ ,‬اﻝ‪%‬ﻝ‪the chief financial :‬‬
‫)‪ :; officer (CFO‬اﻝ‪ .%a%‬وه إﻝ‪ K‬ﺝ‪ w‬آ‪ +‬ذﻝ‪ c‬ی ;‪ :‬وﺽ‪ S‬ﺱﺱ اﻝ‪i%‬ﺱ‬
‫‪ .5‬اﻝ‪ Q#%‬ن اﻝ‪ ,G‬ن ‪
U% +U ، end users‬ا ا‪XF‬م وا(دارات اﻝ‪ 
#Q%‬ا‪"EF‬ى >‬
‫‪E‬رج ‪ X‬وإدارة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت‪ ،‬واﻝ‪J‬ی> ﺕ ﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪$OP#‬ت > أﺝ
‪G‬‬
‫إﺽ; إﻝ‪ K‬ا‪ :N#E‬اﻝ@‪/O‬ت ‪ network specialists‬وا‪M‬ﺕ‪MN‬ت !ة اﻝ‪%‬ى‬
‫‪ ،telecommunications‬واﻝ‪operations staff >
W@%‬‬
‫وی‪ +%‬اﻝ‪ $‬ل ‪x‬ه" اﻝ‪"/‬ي   ی‪i‬آ 
‪ :‬أن أ‪ %a‬اﻝ‪
%‬ت ﺕ‪>  % K
 %#‬‬
‫اﻝ" وا‪F‬ﺝ[اء اﻝ‪#%‬ا‪ 
E‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ Gh! S +#‬ﻝ‪ y$B#‬هف أو أهاف @‪"#‬آ ‪،‬وﺕ‪:; +U%#‬‬
‫ا‪n‬ﺕ‪(33)::‬‬
‫• ا‪";F‬اد وه ‪ : Q#‬اﻝ‪a‬م > ‪B‬ﺱ‪ >O‬و ‪G‬ﺱ> و‪<%‬ء و ری> وآ‪J‬ﻝ‪ c‬ا‪";F‬اد اﻝ‪ %,$‬ن‬
‫
‪ :‬اﻝ‪ +W@#‬وا‪F‬اد ‪ :

B +U‬و ‪ :%%N‬اﻝ‪. a‬‬

‫• ا‪F‬ﺝ‪[G‬ة وﺕ@‪ +%‬أﺝ‪[G‬ة اﻝ‪ O%/‬ﺕ" وا‪F‬ﺝ‪[G‬ة اﻝ‪ b! 
N#%‬واﻝ‪ :;  Q#%‬إد‪E‬ل اﻝ‪O‬ت وﺕ@‪+W‬‬
‫اﻝ‪O‬ت وإ‪"E‬اج اﻝ‪
%‬ت ‪.‬‬
‫• اﻝ‪"O‬ا { وﺕ@‪ +%‬اﻝ‪"O‬ا { اﻝ‪ :#‬ی‪ G Q#‬اﻝ‪a‬م وه‪"! :‬ا { اﻝ‪ +W@#‬ﻝ
‪ :; /B#‬أﺝ‪[G‬ة اﻝ‪ O%/‬ﺕ"‬
‫و!"ا { اﻝ‪$OP#‬ت اﻝ‪ :#‬ﺕ‪Q#‬م ;‪ :‬ﺕ
‪ O‬ا‪#-‬ﺝت ا(دارة‪.‬‬
‫• اﻝ‪O‬ت وه‪ K‬اﻝ‪%‬دة اﻝ‪Q‬م اﻝ‪ :#‬ی‪ $‬م اﻝ‪a‬م !‪ > G
W@#‬اﺝ‪ +‬إ اد ا‪F‬داة !‪#-‬ﺝﺕ‪> G‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت‪.‬‬
‫• اﻝ@‪/O‬ت وه‪ K‬اﻝ‪ O‬ا‪F‬ﺱﺱ ﻝ<ﺕ‪N‬ل !> أﺝ‪[G‬ة اﻝ‪ O%/‬ﺕ" واﻝ‪"O‬ا { اﻝ‪i%‬وﻝ > إدارة‬
‫ا‪M‬ﺕ‪N‬ل !> ا‪F‬ﺝ‪[G‬ة ‪.‬‬
‫• ‪X‬ة اﻝ‪O‬ت وه‪ :‬اﻝ ء اﻝ‪J‬ي ی‪ #B‬ي 
‪ K‬اﻝ‪O‬ت ا‪F‬ﺱﺱ اﻝ‪ K
 [Q%‬وﺱ‪ +,‬اﻝ‪[Q#‬ی>‬
‫اﻝ‪ 
#Q%‬واﻝ‪ > !M :#‬ﺕ ا;"ه ‪ K#-‬ی‪ >/%‬اﻝ‪$‬م !‪ 
%‬اﻝ‪. +W@#‬‬
‫• أدﻝ اﻝ‪ +W@#‬ودة  ﺕ‪ /‬ن ‪ +/H :;  OP‬آ‪O#‬ت ﺕ‪ >%h#‬اﻝ‪%
#‬ت اﻝ‪j! Q‬اد اﻝ‪O‬ت‬
‫وآ إد‪E‬ﻝ‪ G‬وآ‪J‬ﻝ‪ c‬ﺕ
‪%‬ت ﻝ

> اﻝ‪J‬ی> ی‪ $‬ن !‪ +W@#‬اﻝ‪a‬م)‪(34‬‬

‫ج‪ −‬دو מ אو אدא وאو ‬

‫‪9‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
 ‫هك د آ‪ > "O‬اﻝ ا‪ ,‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ G‬اﻝ‪i%‬ﺱت !ﺱ‪Q#‬ا ‪ G‬ﻝ@‪/O‬ت اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ا‪n‬ﻝ‪ :‬و اﻝ‪
%‬ت ‪,‬‬
‫ی‪ :; G%a wN‬ل ﺱ<  اﻝ‪
%‬ت و ﺕ‪ Data Security and Integrity . G
/‬و ی‪>/%‬‬
‫‪35‬‬
‫إیز اﻝ ا‪ ,‬و اﻝ‪/%‬ﺱ‪ w‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ G$$B‬اﻝ‪i%‬ﺱت > ‪<E‬ل اﺱ‪Q#‬ا ‪ G‬ﻝ@‪/O‬ت اﻝ‪
%‬ت آﻝ‪#‬ﻝ‪( ) :‬‬
‫• ﺕ‪i‬دى إﻝ‪ K‬ﺕ"ا! ‪ +%‬اﻝ‪i%‬ﺱ !]‪ G X‬و ;"و‪ G‬اﻝ‪ S 
#Q%‬اﺱ‪<$#‬ﻝ ﺝ‪ S%‬ا‪XF‬م و‬
‫اﻝ"وع‬
‫• ﺕ‪ >%h‬وﺝ د ‹ ا‪ x#-‬ﻝ
<ت و اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ X :#‬ﺕ‪"#‬ض ﻝ
‪ 
#‬أو اﻝ‪h‬ع ‪ ,‬و ذﻝ‪c‬‬
‫!‪ wO‬ﺕ‪"/‬اره ;‪ :‬أآ‪/ > "U‬ن ;‪ :‬اﻝ@‪./O‬‬
‫• ﺕ‪OF! S
Ph‬ء ا(ﺽ; ﻝ
‪i%‬ﺱ > ‪"x‬ی‪ y‬إﺽ; أﺝ‪[G‬ة ﺝیة و ﺕ ﺱ‪P S‬ق اﻝ@‪./O‬‬
‫• ﺕ ;" ﻝ‪ G Q#%‬إ ‪ /‬ا‪M‬ﺱ‪#‬دة > !… اﻝ‪ Q‬ت اﻝ‪ 
N#%‬ذات اﻝ‪/‬ءة اﻝﻝ ‪ ,‬آ‪ %‬ﺕ ;"‬
‫ﻝ‪ X >  % G‬ا اﻝ‪O‬ت اﻝ‪ N‬اﻝ‪ [Q%‬ﻝی‪.G‬‬
‫• ﺕ‪ >B‬وﺱ‪ +,‬ا‪M‬ﺕ‪N‬ل اﻝ‪"@O‬ى 
‪ 
#Q K‬ا‪F‬ة‬
‫ج‪ -1/‬دور ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری ;‪ :‬اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ارات‬
‫ﺕ‪ %#‬اﻝی > اﻝ‪ a‬اﻝ‪ a :
 %
#‬اﻝ‪
%‬ت ;‪ :‬اﺕ‪Q‬ذ ‪"X‬اراﺕ‪;, G‬ﻝ‪
%‬ت ه‪ K‬أداة‬
‫اﻝ‪%‬ی" ‪M‬ﺕ‪Q‬ذ ‪"X‬ارات ;ﻝ !‪ +‬إن ﺝ[ءًا آ‪ً"O‬ا > ح اﻝ‪%‬ی" ;‪ K‬اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ارات ی‪ K
 X #‬ى‬
‫ﺕ ;" اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ 
/‬واﻝ‪ > $X‬ﺽ ع اﻝ‪"$‬ار و > ﺙ ;‪ bj‬ﻝ > اﻝ‪O%‬ﻝ‪ W‬اﻝ‪ $‬ل !]ن اﻝ‪
%‬ت‬
‫ا‪n‬ن ﺕ ردًا > ارد اﻝ‪ %a%‬و‪ K; G]H‬ذﻝ‪]H c‬ن اﻝ‪ %‬ارد اﻝ‪%‬دی واﻝ‪"@O‬ی‬
‫وی‪ ph#‬ﺝ
 > ‪<E‬ل دراﺱ )آﺕ[ار و;
‪ > (Katzer and Fletcher - "@#‬ﺕ‪ +
B‬ا(‪#‬ج‬
‫اﻝ‪"/‬ي اﻝ‪ @%‬ر ‪ -‬ل !€ اﻝ‪
%‬ت وﺕ]ﺙ"ه 
‪ K‬اﻝ‪%‬راء ‪JQ#‬ي اﻝ‪"$‬ارات‪ ،‬ان ی‪
#‬ا ‪S‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت !@‪ +/‬ی‪<#‬ءم ‪ S‬اﻝ‪ 
/@%‬اﻝ‪"P%‬و‪ ،-‬وإ@ء ‪X‬ة ﻝ
‪O‬ت !ﻝ‪i%‬ﺱ ﻝ
‪%‬ة 
‪K‬‬
‫اﺱ‪"#‬ﺝع اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ :#‬ی‪#B‬ﺝ‪ G‬اﻝ‪%‬راء > اﺝ‪ +‬ﺕ"‪ H‬اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ار‪ ،‬وإآب اﻝ‪
%‬ت ‪%X‬‬
‫ ‪"x > ;h‬ی‪ y‬اﻝ‪ +
B#‬وا‪$#M‬ء واﻝ‪ ‡Q
#‬وذﻝ‪ > M! c‬اﻝ‪O‬ت اﻝ‪Q‬م اﻝ‪ M :#‬ﺕ 
‪ K‬اﺕ‪Q‬ذ‬
‫اﻝ‪"$‬ار)‪  !# S (36‬ی‪B‬ث ;‪ :‬اﻝ‪ €O‬اﻝ‪Q‬رﺝ !‪G‬ف ر اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ :#‬ی‪ >/%‬ان ﺕ ;‪+- :‬‬
‫!… اﻝ‪@%‬آ‪ +‬اﻝ‪ :#‬ﺕ اﺝ‪ GG‬اﻝ‪i%‬ﺱ واﻝ‪ K
 +%‬ﺕ  اﻝ‪%‬راء ‪JQ#‬ي اﻝ‪"$‬ارات ! ﺝ د 
ت‬
‫ ‪ - NX#‬ل  اﻝ‪ K#- +/@%‬ی‪#‬ـ وﺽ‪ S‬أرﺽ واﺱ ﻝ‪ +B‬اﻝ‪@%‬آ‪.+‬‬
‫وهﻝ‪ c‬اﻝی > اﻝ‪i%‬ﺱت اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ K
 +%‬ﺕ ;" اﻝوریت ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و اﻝ‪ :#‬ﺽ‪P >%‬ق‬
‫اه‪%#‬م اﻝ‪i%‬ﺱ > ‪<E‬ل ا‪"#HM‬اآت اﻝا‪ %,‬وﺕ‪ /‬ن ‪ K
 -#‬اﻝ‪ %‬ا‪ SX‬ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و ا‪"#;M‬اﺽ >‬
‫اﺝ‪ +‬د وﺕ"‪ H‬اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ار‪ ،‬وی‪ "O#‬إﺕ‪ -‬ا‪M‬رﺕ‪xO‬ت !‪! c
#‬ﻝوریت > ‪<E‬ل اﻝ‪O%‬درات اﻝ ‪x‬‬
‫‡ ﺙ‪%‬‬
‫ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و أ "ا ;‪g :‬ی ا‪F‬ه‪ %! %‬ﺕ ;"‪ > s‬ﺱ‪ G‬ﻝ اﻝذ ‪-F‬اث اﻝوریت !@‪ +/‬دا‪ ,‬وأر‪ِ E‬‬
‫!‪ ~B‬ﺕ‪ /‬ن أآ‪ "U‬إ;دة ﻝ‪ y$B#‬ا‪F‬هاف)‪(37‬‬
‫وی اﺱ‪Q#‬ام ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت وﺱ
 ﺝة ﻝ‪G >B#‬رة و ‪$‬رة ‪JQ#‬ي اﻝ‪"$‬ار‪S  NE ،‬‬
‫وﺝ د اﻝ‪@#‬رك اﻝ‪ :;"%‬وﺕ‪O‬دل اﻝ‪G%‬رات واﻝ‪"OQ‬ات وا‪n‬راء !> اﻝ‪"OQ‬اء > ‪<E‬ل اﻝ‪#%‬یت‬
‫ا‪"#;M‬اﺽ ‪ ~-‬ﺕ‪"U‬ي اﻝ‪i%‬ﺱ ! ﺝ‪G‬ت ‪ 
#Q "a‬و ‪#‬دة اﻝ‪NNQ#‬ت ا‪ " F‬اﻝ‪J‬ي ی‪i‬ﺙ" ﺕ]ﺙ"ا‬
‫ای!‪ Ox K
 :‬أداء اﻝ‪i%‬ﺱ ‪ B‬اﻝ‪ >B#‬واﻝ‪/‬ءة !‪ %‬ﺕ‪X > y
Q‬دات إ!ا و > ﺙ ﺕ‪y$B‬‬
‫اﻝ";‪ s‬ا‪M‬ﺝ‪ :%#‬واﻝ‪$#‬م ا‪N#XM‬دي !ﻝ‪.(38)S%#%‬‬
‫و
‪ K‬اﻝ"‪ > g‬د ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ﻝ‪ JQ#%‬اﻝ‪"$‬ار إ‪ M‬إ‪ M G‬ﺕ‪ bF b
B +B‬ی‪ o ! ‚#B‬اﻝ‪/B#‬‬
‫واﻝ"‪ 
% K
 !X‬اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ار‪ K%! ،‬أ‪"E‬ى ی‪ >/%‬اﻝ‪ $‬ل إ‪ G‬ﺕ‪ JQ# %‬اﻝ‪"$‬ار !( ‪/‬ت اﻝ‪Q‬‬
‫!ﺱ‪"#‬ﺝع وﺕ‪ +
B‬اﻝ‪O‬ت وإید ‪
-‬ل ﻝ
‪</@%‬ت أو ا‪#E‬ر د > اﻝ‪
B‬ل اﻝ‪[ :G; 
#Q%‬ی{ !>‬
‫اﺱ‪Q#‬ام ‪ X‬ا اﻝ‪O‬ت واﻝ‪%‬ذج اﻝ"یﺽ وا(‪ ,N-‬وان ه‪ sJ‬ا‪) %aF‬د اﻝ‪"$‬ار( " !‪~B‬‬
‫ی‪ >/%‬ﺕی
‪ G‬ﻝ‪ S /##‬اﻝ‪"W#‬ات وو;‪ y‬اﻝ‪"a‬وف اﻝ‪(39)PB%‬‬
‫وی‪  X #‬ع > اﻝ‪
%‬ت 
‪ K‬اﻝ‪ #%‬ى ا(دارى ذاﺕ‪; b‬ﻝ‪%‬ی" ;‪ K‬ا(دارة اﻝ
 ی"آ[ 
‪ K‬وﺽ‪S‬‬
‫ا‪M‬ﺱ‪"#‬اﺕت وا‪F‬هاف و;‪ K‬ا(دارة اﻝ ﺱ‪ KP‬ی‪ /‬ن اﻝ‪"#‬آ[ 
‪ K‬اﻝ‪ c#/#‬اﻝ‪J‬ى > ‪<E‬ﻝ‪ b‬ی‪ #‬ﺕ‪J‬‬

‫‪10‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫ا‪M‬ﺱ‪"#‬اﺕت اﻝ‪ K#‬وﺽ‪ # K; Z‬ى ا(دارة اﻝ
‪ .‬أ  ;‪ K‬ا(دارة اﻝ‪ 
W@#‬أو ‪ E‬ا(‪"H‬اف ا‪F‬وﻝ‪K‬‬
‫;‪j‬ن اﻝ‪"#‬آ[ ی‪ /‬ن 
‪ K‬اﻝ‪
%‬ت ‪ ~-‬ا‪%F‬ل اﻝ‪B%‬دة وا(ﺝ"اءات اﻝ"وﺕ اﻝ‪"/#%‬رة‪.‬وﺕ‪ ًO‬ﻝ‪J‬ﻝ‪j; c‬ن‬
‫  اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ :#‬ی‪#B‬ﺝ‪ G‬اﻝ‪%‬ی" ی‪ >/%‬ﺕ‪ GN‬آﻝ‪#‬ﻝ‪::‬‬
‫‪
 (1‬ت اﺱ‪"#‬اﺕ ﻝ‪ #%‬ى ا(دارة اﻝ
‪.‬‬
‫‪
 (2‬ت ﺕ‪ /#/‬ﻝ‪ #%‬ى ا(دارة اﻝ ﺱ‪. :P‬‬
‫‪
 (3‬ت ﺕ‪! y
#‬ﻝ‪
%‬ت ) اﻝ‪ +%‬اﻝ ‪ # :; ( :‬ى ا(دارة اﻝ‪. 
W@#‬‬
‫وی"ﺝ‪ S‬اﻝول اﻝ‪#‬ﻝ‪   :‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری ﺕ‪ ًO‬ﻝ
‪ #%‬ى اﻝ‪J‬ى ی‪ b! +%‬اﻝ‪%‬ی" و‪Ox‬‬
‫اﻝ‪"$‬ارات ;‪ K‬آ‪ # +‬ى ‪:‬‬

‫ ع اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪!
P%‬‬ ‫ ع اﻝ‪"$‬ار اﻝ‪JQ#%‬‬ ‫اﻝ‪ #%‬یت ا(داری‬
‫ 
ت اﺱ‪"#‬اﺕ‬ ‫‪"X‬ارات اﺱ‪"#‬اﺕ‬ ‫إدارة ‪X‬دی‬
‫)ﺕ‪ KPW‬ة ﺱ ات (‬
‫ 
ت ﺕ‪) /#/‬ﺕ‪KPW‬‬ ‫‪"X‬ارات ﺕ‪/#/‬‬ ‫إدارة وﺱ‪KP‬‬
‫م وا‪( -‬‬
‫اﻝ‪+%‬‬ ‫>‬ ‫ 
ت‬ ‫‪"X‬ارات ﺕ@‪
W‬‬ ‫ﺕ@‪
W‬‬ ‫إدارة‬
‫اﻝ ‪.K‬‬ ‫) ‪"HO‬ة(‬
‫;‪ :‬اﻝ‪ #%‬ى ا‪) K
F‬اﻝ‪ #%‬ى ا(ﺱ‪"#‬اﺕ‪ (:‬ﺕ‪#B‬ج اﻝ‪ %a%‬إﻝ‪ K‬إ ‪ /‬ﺕ‪ +
B‬و ﺕ‪ PQ‬أ‪%‬ﻝ‪G‬‬
‫;‪ :‬ﺽ ء اﻝ‪ ;"%‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪- G/
#%‬ﻝً و اﻝ‪ ;"%‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪#B‬ﺝ‪ G‬ﻝ‪
%‬ت أ‪%‬ﻝ‪ G‬اﻝ‪ .
O$#%‬أ  ;‪:‬‬
‫اﻝ‪ #%‬ى ا‪F‬وﺱ )اﻝ‪ #%‬ى اﻝ‪ #G#; (:/#/#‬اﻝ‪"#! %a%‬ی و ‪ g‬اﻝ‪ ;"%‬اﻝ‪ #%‬ا;"ة‪ ،‬و اﺱ‪NB#‬ل‬
‫ "; ﺝیة ‪M‬ﺱ‪Q#‬ا ﺕ‪ G‬اﻝ‪ ،
O$#%‬و إﺱ‪B#‬اث أ‪ %a‬ﺕ‪ p#‬ﺕ‪$OP‬ت ;ﻝ و ‪i‬ﺙ"ة ﻝ
‪:; ;"%‬‬
‫اﻝ‪ .%a%‬أ  ;‪ :‬اﻝ‪ #%‬ى ا‪F‬د‪) K‬اﻝ‪ #%‬ى اﻝ‪; (:
W@#‬ﻝ‪ ;"%‬ﺕ‪Q#‬م ;‪ :‬ا‪%F‬ل اﻝ  اﻝ‪> P%‬‬
‫‪ +OX‬ا‪";F‬اد اﻝ‪ >G%‬اﻝ‪J‬ی> ی‪#B‬ﺝ ن إﻝ‪ K‬ا‪ +E‬إﻝ‪ K‬اﻝ‪ ;"%‬اﻝ‪ :; ،BBN‬اﻝ ‪ ZX‬اﻝ‪ ،pBN‬و ;‪:‬‬
‫اﻝ‪/%‬ن اﻝ‪. pBN‬‬
‫ﺕ‪  +U%‬اﻝ‪"$‬ارات اﻝور ا‪F‬آ‪ "U‬ﺕ‪B‬یً  اﻝ‪%‬ی"ی>‪ .‬و!ﻝ"‪ > g‬ة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ;‪:‬‬
‫إدارة وﺕ ‪ +‬اﻝ‪
%‬ت‪ ،‬وﻝ‪ Z X G/‬ات ‪B‬ودة ;‪  :‬اﻝ‪"$‬ارات‪.‬وی‪ >/%‬أن ﺕ‪N‬‬
‫ اﻝ‪"$‬ارات و;‪ y‬اﻝ‪ #%‬یت اﻝ‪ ،%a#‬إ!‪#‬اءًا > اﻝ‪ #%‬ى ا(ﺱ‪"#‬اﺕ‪ ،:‬ﺙ ا(داري‪ ،‬ﺙ‬
‫اﻝ‪ ،:;"%‬ﺙ ‪ #‬ى اﻝ‪
%‬ت‪ ،‬واﻝ‪ :#‬ﺕ‪ X"P‬إﻝ‪ :; G‬اﻝول اﻝ!‪.(40) y‬‬
‫ اﻝ‪"$‬ار ا(ﺱ‪"#‬اﺕ‪ Strategic decision making :‬ی‪B#‬د !‪F‬هاف‪ ،‬واﻝ‪ %‬ارد‬ ‫‪-‬‬
‫واﻝﺱت !ة اﻝ‪%‬ى ﻝ
‪%a%‬‬
‫ اﻝ‪"$‬ار ;‪ # :‬ى اﻝ‪"P‬ة ا(داری ‪ ،management control‬ی"ﺕ‪! O‬ﻝرﺝ‬ ‫‪-‬‬
‫ا‪F‬ﺱس ‪ S‬آ أن اﻝ‪ %‬ارد ﺕ‪Q#‬م !@‪ +/‬آء و ‪i‬ﺙ"‪ ،‬وآ أن اﻝ ‪-‬ات اﻝ‪ X 
W@#‬ﺕ[ أ‪%‬ﻝ‪G‬‬
‫
‪ K‬اﻝ ﺝ‪ b‬اﻝ‬
‫ ‪"X‬ار ‪ #‬ى اﻝ‪"P‬ة اﻝ‪ operational control 
W@#‬ی‪B#‬د !‪ /‬إز‬ ‫‪-‬‬
‫و‪B ,o‬دة !‪ #‬ﺝ‪G‬ت اﻝ‪"$‬ارات اﻝ‪N‬درة > اﻝ‪ #%‬ی> ا‪M‬ﺱ‪"#‬اﺕ‪ :‬وا(داري اﻝ ﺱ‬
‫ اﻝ‪"$‬ار ;‪ :‬اﻝ‪ #%‬ى اﻝ‪ knowledge-level decision making :;"%‬ی‪+ #‬‬ ‫‪-‬‬
‫ ‪ S‬ﺕ‪ $‬ا‪/;F‬ر اﻝیة اﻝ‪#(! $
#%‬ج واﻝ‪ Q‬ت‪ .‬و‪"x‬ق اﻝ‪ #‬ا‪ S +‬اﻝ‪ ;"%‬اﻝیة‪ ،‬و‪"x‬ق‬
‫ﺕ زی‪ S‬اﻝ‪
%‬ت > ‪<E‬ل اﻝ‪%a%‬‬
‫و ‪ S‬آ‪ # +‬ى > ‪ #‬یت  اﻝ‪"$‬ار ه‪ ،sJ‬ی‪ N‬اﻝ‪ U-O‬ن اﻝ‪"$‬ارات إﻝ‪"X K‬ارات‬ ‫‪-‬‬
‫ ‪%#‬ة أو ‪ ،ً$O O‬أو ‪"X‬ارات ‪%# "g‬ة أو ‪.ً$O O "g‬‬

‫‪11‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
 ‫اﻝ‪"$‬ارات ‪ "g‬اﻝ‪%#%‬ة أو اﻝ‪ ،Unstructured decisions ً $O O%‬ه‪ :‬ﺕ
‪ c‬اﻝ‪"$‬ارات‬ ‫‪-‬‬
‫‪ "g‬اﻝ"وﺕ‪ ،‬اﻝ‪ :#‬ی‪ /‬ن ;‪ S G‬اﻝ‪"$‬ار ‪ #‬ﻝ‪ ،b%/- > ]#‬وﺕ‪ $‬ی‪ ،b%‬و‪"a‬ﺕ‪ b‬اﻝ‪ :; $%#%‬ﺕ"ی‬
‫اﻝ‪ .
/@%‬و‪ M‬ی ﺝ هﻝ‪ c‬إﺝ"اءات ‪M G
 y#‬ﺕ‪Q‬ذ ‪ +U‬ه‪ sJ‬اﻝ‪"$‬ارات‬
‫اﻝ‪"$‬ارات اﻝ‪%#%‬ة أو اﻝ‪ ،Structured decision ً$O O%‬ه‪"X :‬ارات ‪"/#‬رة‪،‬‬ ‫‪-‬‬
‫وروﺕ‪ ،‬و‪ X‬ﺕ اﻝ‪"#‬ی !(ﺝ"اءات اﻝ‪ !
P%‬ﻝ
‪Decisions that are G + #‬‬
‫‪ % ‡
Q‬ﺱ‪ yO‬ان ﻝ ﺝ د ‪G‬ت إﺝ"ا‪ ,‬ﺕ‪G#‬ف ﺕ"‪ S H‬واﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ارات ‪ !M‬ان ﺕ‪#‬‬
‫
‪ K‬ﺙ‪ ;$‬اﻝ‪
%‬ت ﻝي اﻝ‪%‬راء آ
ك واﻝ‪ :#‬ﺕ‪ :‬ﺕ‪ G‬وإدراك اﻝ‪
%‬ت آ‪"U‬وة ;‪S%# :‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت واﻝ‪ ;"%‬ﻝ‪%h‬ن اﻝح اﻝ‪ :; "%#%‬أداء اﻝ‪i%‬ﺱت ﻝ‪. G
%‬‬
‫ج‪ -2/‬دور ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی ;‪ :‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪:%
#‬‬
‫ی‪ "N- >/%‬أه ا(ﺱ‪ G‬ت اﻝ‪ :#‬ی‪ >/%‬ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪%‬ه‪ G! %‬ﻝ‪$#‬ی اﻝ‪ Q‬ت اﻝ‪ !"#‬ی ;‪:‬‬
‫اﻝ‪a‬م اﻝ‪ :; :%
#‬اﻝ‪$‬ط اﻝ‪#‬ﻝ ‪:‬‬
‫!ﻝ‪ O‬إﻝ‪ :‬اﻝ‪P‬ﻝ‪w‬‬
‫!ﻝ‪ O‬إﻝ‪ :‬اﻝ‪
%‬‬
‫!ﻝ‪ O‬إﻝ‪ :‬ا(دارة اﻝ‪%‬رﺱ‬
‫إﺱ‪G‬م ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی !ﻝ‪ O‬إﻝ‪ :‬اﻝ‪P‬ﻝ‪w‬‬
‫;‪E :‬ت ﺙ رة اﻝ‪
%‬ﺕ وﺙ رة ا(ﻝ‪"#/‬وت وﺕ‪ P‬ر ‪"a‬یت اﻝ‪ 
#‬واﻝ‪"! 
#‬زت ﺕ ﺝ‪G‬ت‬
‫ﺕ"! ی ﺕ"آ[ 
‪ K‬اﻝور اﻝ@ ﻝ
‪P‬ﻝ‪ :#
% :; w‬اﻝ‪ 
#‬واﻝ‪ .
#‬وﻝ‪ > +‬أ!"ز اﻝ‪ $‬ا اﻝ‪ %‬ﺝ‪ G‬ﻝ‪+U%‬‬
‫ه‪ sJ‬اﻝ‪ #‬ﺝ‪G‬ت ;‪ :‬اﻝ‪#‬ری ا‪M‬ه‪%#‬م !‪X %#‬رة اﻝ‪ K
 
#%‬اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪J‬اﺕ‪ ، :‬وﺕ ‪M b;"  o‬آ‪@#‬ف‬
‫  ‪ b;" M‬ﺱً ﻝ
‪ > ~BO‬اﻝ‪ ;"%‬واآ‪ G;@#‬و!‪ G,‬وﺕ ﻝه وﻝ ‪ Ga-‬وﺕ‪[Q‬ی‪ ،G‬واﻝ‪G; "/#‬‬
‫ﺕ‪ً"/‬ا ‪$‬یً وﺕ‪ً"/‬ا ﺕ]
ً ‪ ،‬واﻝ‪ "a‬إﻝ‪ K‬اﻝ‪ > $$B‬زوای ‪#‬دة ﺕ‪ +%B‬ه و ‪ > h‬و ‪:‬‬
‫ ‪#‬دة)‪.(41‬‬
‫وی اﻝ‪P‬ﻝ‪ w‬اﻝ‪G‬ف ا‪M‬ول ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ‪ ~-‬ا‪ b‬اﻝ‪ wP$‬ا‪M‬ه‪%#‬م و "آ[ اﻝا‪",‬ة و!ﻝ‪#‬ﻝ‪; :‬ن‬
‫!‪i‬رة اه‪%#‬م ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ی‪ :
 wN‬اﻝ‪ 
%‬اﻝ‪ %
#‬واﻝ‪#‬ری‪ O‬آ ﺱ
 ‪M‬ﺕ‪$‬ن اﻝ‪G%‬رات اﻝ‪%
#‬‬
‫اﻝ‪#%‬دة )‪ (42‬و > ﺝ‪ w‬ا‪ "E‬ﺕ‪ a G‬اﻝ‪
%‬ت ;‪ :‬د ‪
%‬ت اﻝ‪ $#‬ی اﻝ‪J‬اﺕ‪ :‬ﻝ
‪<P‬ب ا‪G‬‬
‫!‪ %! G‬ی‪ :%‬وی ‪
%‬ت اﻝ‪JW#‬ی اﻝ"اﺝ وی‪ y$B#‬ذﻝ‪! c‬ن ی‪ "#‬ﻝ
‪<P‬ب ان ی‪"O#Q‬وا ا‪G‬‬
‫!‪ G‬و;‪ :‬ﺝ ‪E‬ل > اﻝ‪"xQ%‬ة وآ‪J‬ﻝ‪#! c‬ول اﻝ‪
%‬ت وا‪/;M‬ر و ‪%‬رﺱ ا‪ PH‬ﺕ
‪# %‬دة‬
‫)‪<E > (43‬ل ﺕ ع اﻝ‪"O‬ا { واﻝ‪ %‬اد اﻝ‪ :#‬ﺕ ;"ه ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت و!ﻝ‪#‬ﻝ‪ :‬ی‪ >/%‬ان ﺕ‪i‬دي ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت‬
‫ﻝ
‪P‬ﻝ‪ w‬أدوارا ﺕ‪ %; Gh! +U%#‬ی
‪: :‬‬
‫• ﺕ[وی اﻝ‪<P‬ب !ﻝ‪%‬دة اﻝ
‪ %‬اﻝ‪ :#‬ی@ه‬
‫• ﺕ@‪ S‬اﻝ‪<P‬ب 
‪ :‬ﺕ‪N w$‬در اﻝ‪ 
#‬واﻝ‪;"%‬‬
‫• ﺕ‪ :%‬ﻝي اﻝ‪<P‬ب اﻝ‪$‬رة 
‪ :‬اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪J‬اﺕ‪ :‬واﻝ‪ > ~BO‬اﻝ‪;"%‬‬
‫• ر;‪ S‬آءة اﻝ‪ 
%‬اﻝ‪ %
#‬وارﺕع ‪ #‬ي اﻝ‪ +NB#‬ﻝي اﻝ‪<P‬ب )‪(44‬‬
‫وی‪ %B h‬أدی‪1997 :%g w‬م ة [ای ا اع ﻝ
‪ 
#‬اﻝ‪J‬ي ی‪ >/%‬ﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ اﻝ‪ 
#‬ان ﺕ‪ $‬م‬
‫;‪! b‬ور ;ل وه‪ :‬آ‪ %‬ی
‪: (45):‬‬
‫• اﻝ‪ 
#‬اﻝ@‬
‫• اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪ :
 :O%‬اﻝ‪B%‬آ‪s‬‬
‫• اﻝ‪ 
#‬اﻝ"ﺽ‪:‬‬
‫• اﻝ‪"x > 
#‬ی‪ y‬ا‪M‬ﺱ‪@/#‬ف‬
‫• اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪:,O‬‬

‫‪12‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫وإﺽ; إﻝ‪ :‬ذﻝ‪ !<; c‬ﻝ
‪P‬ﻝ‪ w‬اﻝ‪ +O$#%‬أن ﺕ‪ #‬ا;" ;‪ >  % b‬اﻝ‪ %‬ات واﻝ‪%‬ی" ﻝ‪ :/‬ﺕ‪i#‬ا‪S ,‬‬
‫ا‪M‬ر اﻝ‪
%‬ﺕ‪ , :‬وﺕ‪ +U%#‬ﺕ
‪ c‬اﻝ‪ %‬ات ;‪ %‬ی
‪: (46):‬‬
‫• أن ی 
م اﻝ‪ ، +O$#%‬وأن ی‪ /‬ن ‪X‬درا 
‪ K‬اﻝ‪ NB‬ل 
‪ K‬اﻝ‪%‬رف > أو‪ G#‬اﻝ‪0 
#Q%‬‬
‫• أن ی‪ /‬ن ‪X‬درا 
‪ K‬اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪J‬اﺕ‪0 :‬‬
‫• أن ی‪G c
#%‬رات ا‪M‬ﺕ‪N‬ل ‪ ،‬وی‪ + #‬ﺙ‪ ;$‬ا‪ "EF‬و‪h-‬رﺕ‪ b‬وا‪M‬ﺱ‪#‬دة ‪G‬‬
‫• أن ی‪ /‬ن ‪X‬درا 
‪ K‬ا‪"QM‬اط ;‪ :‬اﻝ‪ S%#%‬واﻝ ;ء !‪P%‬ﻝ‪ w‬ﺱ ق اﻝ‪0 +%‬‬
‫• أن ی‪ /‬ن ‪X‬درا 
‪ K‬ا‪#EM‬ر اﻝ‪ "B‬ﻝ‪ G%‬اﻝ‪0 +O$#%‬‬
‫• أن ی‪ /‬ن ‪X‬درا 
‪ K‬اﻝ‪B‬ظ 
‪ K‬ه ی‪ b#‬اﻝ"! ‪0‬‬
‫• أن ی‪ /‬ن ‪X‬درا 
‪ K‬اﻝ‪"! +%‬وح اﻝ"ی‪ y‬واﻝ‪ +%‬اﻝ‪#‬و‪ %! :‬ی‪ y$B‬روح اﻝ‪0 ;%‬‬
‫• أن ی‪ /‬ن ‪X‬درا 
‪ K‬اﻝ‪ $‬اﻝ‪O‬ء ‪0‬‬
‫• أن ی‪ /‬ن ‪X‬درا 
‪ K‬اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ار ‪0‬‬
‫وﻝ‪ $‬أآت دراﺱ آ
دي ‪M‬ی ری‪ :
Clyde Laurel1998 +‬ان اﻝ‪<P‬ب ی‪
%‬ن  > ‪<E‬ل‬
‫اﻝ@‪/O‬ت و‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ;‪ :‬اﻝ‪"@%‬وت وا‪ P@F‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪#‬ي ا‪F‬ﺱﻝ‪ w‬اﻝ‪ :; O#%‬اﻝ‪ N‬ف‬
‫اﻝراﺱ اﻝدی ‪ ,‬وﺕ‪$‬م ﻝ‪ G‬ﺕ
‪ c‬ا‪F‬ﺱﻝ‪ w‬اﻝ‪B‬ی‪% U‬رﺱت وأﺱﻝ‪ +% w‬أ‪ ZBO‬أآ‪ "U‬ا‪@#‬را‬
‫وﺕ‪$‬ی" ;‪ :‬ﻝ ‪ , B#‬و‪ X‬ی‪ G Q#‬اﻝ‪<P‬ب ﻝراﺱت ﻝ‪ Z‬ﺝ دة !ﻝ‪%‬رﺱ !‪ ~B‬ی ;‪ G‬‬
‫ی@‪ SO‬ا‪#-‬ﺝﺕ‪(47) b‬وﺕ ﺕ
‪ c‬اﻝ‪ Q‬ت اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ a G $‬اﻝ‪
%‬ت > اﻝ‪ Q‬ت اﻝ‪"O/‬ة واﻝ‪ :#‬ﺱ‪i#‬دي‬
‫إﻝ‪ :‬اﻝ‪ 
; :; "W#‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪ :%
#‬واﻝ‪ > O‬ا‪F‬ﺱﻝ‪ w‬واﻝ
ت اﻝ‪$‬ی‪. %‬‬
‫إﺱ‪G‬م ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی !ﻝ‪ O‬إﻝ‪ :‬ﻝ
‪
%‬‬
‫‪ pB‬ان اﻝ‪P‬ﻝ‪ w‬ه ‪ B‬ر اﻝ‪ 
%‬اﻝ‪ %
#‬و ان آ‪:H +‬ء ی‪ w‬ان ی‪ /‬و;‪  y‬ﻝ‪b‬‬
‫واﺱ‪#‬اداﺕ‪ b‬و‪X‬راﺕ‪ b‬و ‪ #‬ا‪ s‬ا‪F‬آدی‪ :%‬واﻝ‪ !"#‬ي ‪ ،‬ا‪ M‬ان اﻝ‪ M 
%‬ی[ال اﻝ‪ "N‬اﻝ‪J‬ي ی‪
% > +‬‬
‫اﻝ‪ 
#‬واﻝ‪ 
#‬ﺝ‪ B‬و  ی[ال اﻝ@‪ ‡Q‬اﻝ‪J‬ي ی اﻝ‪P‬ﻝ‪ K
 w‬اﻝ‪ 
#‬واﻝح ;‪ :‬دراﺱ‪ b#‬و ‪ S‬ه‪J‬ا‬
‫;ن دور اﻝ‪ 
%‬ا‪ +/@! 
#E‬ﺝ ه"ي !> اﻝ‪%‬ﺽ‪ :‬واﻝ‪B‬ﺽ" ;‪ O‬ان آن اﻝ‪ 
%‬ه آ‪:H +‬ء ;‪:‬‬
‫اﻝ‪ 
%‬اﻝ‪ %
#‬ه اﻝ‪J‬ي ی‪ "hB‬اﻝروس وه اﻝ‪J‬ي ی@"ح اﻝ‪
%‬ت وه اﻝ‪J‬ي ی‪Q#‬م اﻝ ﺱ‪+,‬‬
‫اﻝ‪ %
#‬وه اﻝ‪J‬ي ی‪ Sh‬ا‪O#EM‬رات اﻝ@‪"G‬ی ﻝ‪ $#‬اﻝ‪ J <#‬و ى اﺱ‪ G!#‬ﻝ
‪ $; {G%‬ا‪ pO‬دور‪s‬‬
‫ی‪! y
#‬ﻝ‪ PQ#‬واﻝ‪ a#‬وا(‪"H‬اف 
‪ K‬اﻝ‪ 
%‬اﻝ‪ %
#‬اآ‪ > "U‬آ ‪H b‬ر‪ K; -‬اﻝ‪ .+N‬ﻝ‪
%‬ت‬
‫اﻝ‪#/‬ب اﻝ‪%‬رﺱ‪:‬‬
‫و
‪ K99‬ذﻝ‪ >99 99
; c99‬اﻝ‪"W‬ی‪ w99‬أن ی‪"99‬ى اﻝ‪ !"#‬ی‪ 99‬ن أن ‪ 99a‬اﻝ‪99%‬ه{ اﻝ‪
$#‬ی‪ 99‬ﺕ‪ "99O‬اﻝ‪K99
 99
%‬‬
‫اﺱ‪Q#‬ام  ی‪! K%‬ﻝ‪ 
#‬اﻝ‪ Direct Instructional Model "HO%‬اﻝ‪J‬ي ی‪ ‡#9Q‬وی‪ :9
 #9‬اﻝ‪"9/‬‬
‫اﻝ‪ Linear Thought :99PQ‬اﻝ‪J99‬ي ‪ bN99,NE >99‬اﻝ‪"@99‬ح وا(ﻝ‪99$‬ء واﻝ‪ +99OX >99 >99$
#‬اﻝ‪ .99
%‬أ ‪ 99‬دور‬
‫اﻝ‪ G; 
#%‬اﺱ‪O$#‬ل اﻝ‪
%‬ت و‪ Ga-‬واﺱ‪"#‬ﺝ‪ G‬ﻝ< ‪B#‬ن و!ه ی‪ :G#‬آ‪:H +‬ء‪ .‬و‪ X‬أ‪9H‬ر ‪9%-‬‬
‫!> ﺱ اﻝ‪ (2004)K %G‬أن ه‪J‬ا اﻝ ع > اﻝ‪%‬ه{ اﻝراﺱ اﻝ‪J‬ي ی‪ :
 %#‬اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪ "HO%‬ی‪ #9‬إﻝ‪K9‬‬
‫ة 
‪%‬ت ‪ :(48)G‬إن اﻝ‪ 
%‬ه ‪ +X‬اﻝ‪"x >9 ;"%‬ی‪ y9‬ا(ﻝ‪9$‬ء ‪ ,‬أو اﻝ‪@9‬ط اﻝ
‪ :9a‬وأن اﻝ‪
#9%‬‬
‫‪ M‬ی‪
 "W! 
#‬‬
‫واﻝ‪ +
B%‬ﻝ‪ +U%‬ه‪ sJ‬اﻝ‪%‬ه{ ی"ى إ‪ G‬ه{ !ة آ‪ +‬اﻝ‪ G > O‬م اﻝ‪Integrated + /#‬‬
‫‪ $; Curricula‬أ‪H‬ر أ‪ %-‬اﻝ‪N‬اوي ‪ ,‬ﺱء اﻝ‪ (2000) :H
O‬إﻝ‪ :‬أن " ا‪ F‬ر ﺕ" ‪g‬ﻝ‪:; O‬‬
‫‪
%‬ت وﺽ‪ …! S‬اﻝ‪%‬ه{ اﻝ‪ !"#‬ی‪ ,‬وآ]ن هك اﺕ‪ X‬ﺽ‪ >! %‬اﻝ‪%%‬رﺱ> اﻝ‪ !"#‬ی> واﻝ‪ O
P‬و‪K#-‬‬
‫ا‪F‬ه‪ +‬أ‪ , -‬ی‪! :h$‬ﻝ‪ /‬ت > ]ﻝ اﻝ‪ :; y%#‬اﻝ
 وﺕ‪ :; b
/‬اﻝ‪ N#‬ر واﻝ‪ , J#‬وا‪W@M‬ل ;‪$‬‬
‫!ﻝ‪ ,;"%‬ی‪"Ga#‬و‪ G‬ﺙ ﺱ‪ :; G g"#‬ا‪O#EM‬رات‪ .(49)"..... .‬وه ی‪ w‬ا(‪"X‬ار أن ‪ a‬اﻝ‪%‬ه{‬
‫اﻝراﺱ ;‪ a :‬اﻝول اﻝ"! ‪ :; 
Q#‬أها;‪ G‬وأﺱﻝ‪ GO‬وإﺱ‪"#‬اﺕﺕ‪ G‬وارﺕ‪! GxO‬ﻝ‪B‬ة‪ .‬ﻝ‪J‬ا‬
‫ﺕ‪  yB#‬و‪ X‬آ‪"O‬ة ی‪ G

Q#‬اﻝ‪ P#‬ی" واﻝ‪B#‬ی~‬

‫‪13‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫وی]ﺕ‪ :‬ﺕری‪ w‬اﻝ‪ K
 >%
%‬ﺕ‪$‬ت اﻝ‪ ) "N‬اﻝ‪B‬ﺱ‪O‬ت – ا‪M‬ﺕ‪MN‬ت – ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت (‬
‫ > ا‪M‬وﻝ یت اﻝ‪ ، b G‬ﻝ‪ K#‬ﻝ‪ G‬اﻝ‪ S + #‬ا‪F‬ﺝ‪[G‬ة اﻝ‪B‬ی‪ ، U‬و ‪ !#‬اﻝ‪<P‬ب ﺱ اء دا‪ +E‬اﻝ‪ N‬ف‬
‫أﺙء اﻝ‪ ‡NB‬اﻝ‪"a‬ی أو اﻝ‪ 
%‬أو ‪E‬رﺝ‪ :;  NE ، G‬اﻝ‪M%‬ت اﻝ‪#‬ﻝـــــ)‪: (50‬‬
‫أ – ‪ a‬ﺕ@‪ +W‬اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬و‪  ً NE‬ی‪! G +N#‬ﻝ@‪/O‬ت ‪0‬‬
‫ب‪ -‬اﺱ‪Q#‬ام اﻝ ﺱ‪ ,‬اﻝ‪#%‬دة !‪/‬ءة و;
 ‪0‬‬
‫ج‪ -‬ﻝ @ه اﻝـیــــــــ ‪0‬‬
‫د – اﻝ‪ S + #‬اﻝ"وض اﻝ‪
#‬ـــ !‪/‬ءة و;
 ‪0‬‬
‫إﺱ‪G‬م ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی !ﻝ‪ O‬إﻝ‪ :‬ا(دارة اﻝ‪%‬رﺱ‬
‫ﺕ اﻝ‪ P#‬رات اﻝ‪ $-<#%‬واﻝ‪[$‬ات اﻝ"ی ﺱ‪ %‬ر‪ > ,‬ﺱ‪%‬ت ‪ "N‬اﻝ"اه>‪ % ،‬ﺝ‪+‬‬
‫ا(دارة ﺕ‪ K‬إﻝ‪ K‬اﻝ‪ P#‬ی" واﻝ‪ %‬اآ‪ O‬ﻝ‪ +/‬ا‪F‬وﺽع اﻝ‪B‬ی‪<E > U‬ل ‪
%‬ت اﻝ‪ "W#‬واﻝ‪ ~BO‬اﻝ‪"%#%‬‬
‫> آ‪ b]H >  +‬ﺕ‪ y$B‬اﻝ‪[%‬ی > اﻝ‪/‬ءة واﻝ
‪ ،‬وه‪J‬ا ی‪ w
P#‬إﺝ"اء اﻝ‪[%‬ی > اﻝ‪#‬ی‪ +‬واﻝ‪ P#‬ی"‬
‫;‪ :‬ا‪F‬هاف واﻝ ﺱ‪ +,‬وا‪F‬ﺱﻝ‪ w‬واﻝ" اﻝ‪%‬دی و‪ "g‬اﻝ‪%‬دی وأ‪ ZBO‬ا(دارات اﻝ‪! ّ%‬ﻝ‪"W#‬‬
‫ﺕ‪JO‬ل ‪ G‬دات ‪ #‬ا
 وﺕ‪ > i‬ا( ‪/‬ت وﺕ"ﺱ اﻝ‪ O# PQ‬ﻝوا‪ :‬اﻝ‪ "W#‬اﻝ‪Q‬رﺝ واﻝا‪
E‬‬
‫ > أﺝ‪ +‬ﺕ‪ >B‬ا‪F‬داء وﺕ‪ P‬ی" أﺱﻝ‪ w‬اﻝ‪ +%‬وزیدة اﻝ‪/‬ءة ا(‪#‬ﺝ‪.‬‬
‫إن اﻝ‪"/‬ة اﻝ‪"P%‬ة ﻝ‪"a‬ی ا(دارة اﻝ‪B‬ی‪ U‬ﺕ‪ G; :; +U%#‬وإدراك و‪ y
E‬اﻝ‪ "W#‬واﻝ‪ ،b /#‬آ‪%‬‬
‫‪ > M‬اﻝ ﺽ‪ ~- ،K‬ی‪"a‬‬ ‫أن ﺝ ه" ‪ %G‬ا(دارة أ‪ pO‬ی‪ :; +U%#‬اﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪ yP%‬واﻝ‪ iO#‬اﻝ
‪ً ! :%‬‬
‫إﻝ‪ K‬اﻝ‪ "W#‬ا‪n‬ن 
‪ K‬أ‪ b‬اﻝ‪#%‬ح ا‪F‬ﺱﺱ‪ :‬ﻝح اﻝ‪%a%‬ت وﺕ‪[%‬ه ﺕ;ً وی‪ :; +W
W#‬آ‪  +‬ا ‪+‬‬
‫اﻝح اﻝ‪.(51):%a#‬‬
‫و > اﻝی" !ﻝ‪J‬آ" أن اﻝ‪ :; "W#‬إدارة اﻝ‪" X 
#‬ت !‪"%‬ا‪ +-‬ﺕ‪ P‬ر ‪ Go J‬رهإﻝ‪ K‬ا‪n‬ن" ;‪:‬‬
‫اﻝ‪#‬ت > اﻝ‪"$‬ن اﻝ‪%‬ﺽ‪! :‬أت إدارة اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪"#‬آ[ 
‪ K‬اﻝ‪<E%‬ت ‪<E > Inputs‬ل اﻝ‪ #‬ﺱ‪S‬‬
‫اﻝ‪ , :%
#‬ﺙ !أت ;‪"#‬ة أ‪"E‬ى ا‪ JE‬اﻝﻝ ;‪ G‬ی‪  S!#‬اﺕ{ اﻝ‪ Outcomes 
#‬و
‪ :‬دراﺱ اﻝ<‪X‬‬
‫!> اﻝ‪<E%‬ت واﻝ‪"Q%‬ﺝت اﻝ‪ , %
#‬و;‪"#; K‬ة اﻝ‪%U‬ت و  !ه ﺕ[ای اﻝ‪ > ~BO‬ا‪ +E‬ﺝیة‬
‫ﻝ‪ P#‬ی" ﺝ دة اﻝ‪ 
#‬ور!‪ P‬اآ‪! "U‬ﻝ‪ ,(52)"+O$#%‬و > ه !أت اﻝ‪"#‬آ[ 
‪ K‬اﻝ‪
%‬ت ‪Processes‬‬
‫اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ #‬دا‪ +E‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪ :%
#‬ﻝ‪J‬ا ی‪ >/%‬اﻝ‪ $‬ل !ن اﻝ‪B#‬یت اﻝ‪
%‬ﺕ !]!ده اﻝ‪ً $
P Z
/H 
#Q%‬‬
‫ﻝ ات یة !‪"h‬ورة إ<ح اﻝ‪a‬م اﻝ‪ !"#‬ي !‪<E S%‬ﺕ‪ b‬و‪
%‬ﺕ‪ b‬و ‪"Q‬ﺝﺕ‪:; ً NE ،b‬‬
‫ﺽ ء [ اﻝ‪a‬م اﻝ‪B‬ﻝ‪ > :‬اﺝ‪ G‬اﻝ‪B#‬یت اﻝ‪ :#‬أ;"زﺕ‪ G‬ﺕ‪ $‬اﻝ‪
%‬ت وا‪M‬ﺕ‪N‬ل‪ ،‬وﺕ‪ B‬ل اﻝﻝ‬
‫ > ‪ : S%#‬إﻝ‪
 S%# K‬ﺕ‪.:‬‬
‫و;‪ %‬ی
‪ "N- :‬ﻝ‪ …O‬اﻝ‪G%‬م اﻝ‪ :#‬ی‪ >/%‬ان ﺕ‪i‬دی‪ a G‬اﻝ‪
%‬ت ﻝ<دارة اﻝ‪%‬رﺱ وذﻝ‪%; c‬‬
‫ی
‪: :‬‬
‫ﺕ‪ +‬اﻝ‪<P‬ب اﻝد‬ ‫•‬
‫‪ ‚-‬ﺱ<ت اﻝ‪<P‬ب‬ ‫•‬
‫ "ا‪ OX‬اداء اﻝ
> واﻝ‪>%
%‬‬ ‫•‬
‫ااد اﻝول اﻝراﺱ‬ ‫•‬
‫ "اﺱ<ت أوﻝء ا‪ F‬ر واﻝ‪G‬ت ا(داری اﻝ
‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ {,# +
B‬ا‪O#EM‬رات‬ ‫•‬
‫ﺕ‪ Q‬ا‪%F‬ل وا‪OF‬ء اﻝ ر‪ X‬واﻝ"وﺕ‬ ‫•‬
‫ﺕ"‪
% H‬ت ‪ S‬واﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪$‬رات‬ ‫•‬
‫ ‪ PE !#‬اﻝ‪ P#‬ی" وا(<ح)‪(53‬‬ ‫•‬
‫إد‪E‬ل اﻝ‪ /%‬ا‪M‬داری ;‪ :‬ا(دارات اﻝ‪
#Q%‬‬ ‫•‬
‫اد‪E‬ل اﻝ‪"O‬ا { ﻝ
@€ ن اﻝ‪%‬ﻝ وا(داری‬ ‫•‬
‫‪54‬‬
‫ﺕ‪ P‬ی" ا‪M‬ﺕ‪MN‬ت ﻝ‪O#‬دل اﻝ‪
%‬ت وﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪ +%‬ا‪M‬داري ) (‬ ‫•‬

‫‪14‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
 ‫• اﺕ‪N‬ل اﻝ‪%‬ارس !‪…O! Gh‬‬
‫• اﺱ‪#‬دة اﻝ‪%‬ارس > ‪ X‬ا اﻝ‪O‬ت‬
‫• "ا‪ OX‬ﺕ‪ P‬ر أداء اﻝ‪<P‬ب وﺕ‪ pBN‬ره !ﺱ‪"%#‬ار ) (‬
‫‪55‬‬

‫!… ا‪M‬ﺕهت اﻝ‪"%‬ة‬

‫;‪ :‬ل إدارة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی‬
‫هك د > دول اﻝﻝ اﻝ‪$#%‬م و‪ K#-‬دول اﻝﻝ اﻝ‪U‬ﻝ~ ‪#! Z X‬رب را‪,‬ة ;‪ :‬ل ﺕ‪yOP‬‬
‫أ‪( 
#Q %a‬دارة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت !‪! G‬أت !ﺱ‪Q#‬ام وﺱ‪" +,‬ض ة ﻝ‪ #‬ﺽ‪ …! p‬اﻝ‪%‬ه‬
‫واﻝ‪#‬رب وا‪ yOP#! ZG#‬ﺕ
‪ c‬ا‪ :; b%aM‬اﻝ‪%‬ل اﻝ‪ !"#‬ي‪ ،‬و;‪ %‬ی
‪ …! :‬ه‪ sJ‬اﻝ‪#‬رب‪:‬‬
‫أو‪ M‬ﺕرب اﻝول ا‪F‬ﺝ‪: O‬‬
‫‪-1‬ﺕ"! اﻝ ‪M‬یت اﻝ‪B#%‬ة ا‪" F‬ی‪: /‬‬

‫ﻝ‪ $‬آ‪ Z9‬اﻝ‪"9B‬ب اﻝ‪9O‬ردة !‪ >9‬اﻝ‪ >9OP$‬اﻝ‪"9O/‬ی> ;‪ :9‬اﻝ‪"9$‬ن اﻝ‪%‬ﺽ‪ :9‬اﻝ‪ wO9‬اﻝ"‪ :9,‬واﻝ‪:9; "9HO%‬‬
‫إید ‪ a‬ﻝ
‪
%‬ت‪ % ,‬ﺕ"ﺕ‪ 9
 w9‬زی‪9‬دة ا‪M‬ه‪9%#‬م !‪9‬ﻝ
م اﻝ‪"/9‬ی و;‪ :9‬ﺕ
‪ c9‬ا‪F‬ﺙ‪9‬ء ‪"9Go‬ت ;‪"9/‬ة‬
‫اﻝ‪ +‬ا‪F‬ول ‪ >9‬اﻝ‪B‬ﺱ‪ w9‬ا‪n‬ﻝ‪ .:9‬و‪ 9X‬آ‪ Z9‬ه‪9G 9 $ sJ9‬ت (ی‪9‬د اﻝ‪/O@9‬ت اﻝ‪Local Area 9
B%‬‬
‫‪Network‬واﻝ‪ :#‬ﺕ"! أﺝ‪[G‬ة اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ا‪n‬ﻝ‪; "O :‬ت ‪"W9‬ة‪ ,‬و;‪ :9‬اﻝ‪#9‬ت ‪ >9‬اﻝ‪"9$‬ن اﻝ‪%‬ﺽ‪:9‬‬
‫ﺕ‪ P‬رت ;‪"/‬ة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ‪ ~9-‬ﻝ‪ Z9$‬د‪ 9 /- 9%‬وذﻝ‪@9j! c9‬ء ‪ w9#/‬اﻝ
‪ 9‬م واﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ‪ 9‬اﻝ‪S!9#‬‬
‫ﻝ
‪ w#/%‬اﻝ‪J#‬ي ﻝ"‪ ,‬اﻝ ‪M‬یت اﻝ‪B#%‬ة وﺕ‪ ZB‬إ‪"H‬ا;‪"HO b‬ة )‪ (56‬و;‪ :‬اﻝ‪O‬ت > اﻝ‪"$‬ن اﻝ‪%‬ﺽ‪:9‬‬
‫أی‪ h99‬ﺕ‪ Z99 /‬اﻝ
‪ 99‬اﻝ ‪ 99x‬ﻝ
‪99
%‬ت واﻝ‪99O#/%‬ت ﻝ‪99$#‬ی اﻝ‪ @99%‬رة ﻝ
‪ ,"99‬و‪h99F‬ء اﻝ‪" 99/‬س‪,‬‬
‫!(ﺽ; إﻝ‪ :‬ذﻝ‪ 9$; c‬ﺕ‪ 9‬ر!‪ …9! 9‬اﻝ ‪9‬ت و "اآ‪ [9‬ا‪9B!F‬ث 
‪ :9‬اﻝ‪ /O@9‬اﻝ‪"/9‬ی‪ ,‬و ‪ >9‬ﺙ‪9$; 9‬‬
‫!أت ﺕ‪"Q‬ج ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت > ﺙ !‪ G‬اﻝ‪"/‬ي إﻝ‪ :‬أﺙ اب ‪#‬دة‪.‬‬

‫;
‪ 99$‬أ‪99H‬رت اﻝراﺱ‪ 99‬اﻝ‪ :99#‬ﺕ‪ 99‬إ‪99‬اده ‪ +99OX >99‬إدارة اﻝ‪! 99
#‬ﻝ ‪M‬ی‪99‬ت اﻝ‪99B#%‬ة ‪ >99‬وا‪ S99X‬اﻝ‪B‬ﺱ‪O99‬ت‬
‫واﺱ‪Q#‬ا ‪ :; G‬اﻝ‪ 
#‬وأﺱ"ت اﻝ‪ >9 {,#‬أن آ‪ +9‬رﺱ‪ 9‬ﺙ ی‪ 9G! 9‬أآ‪- 20 >9 "9U‬ﺱ‪ ،w9‬وأن ‪9‬ل‬
‫اﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪<P‬ب ﻝ
‪B‬ﺱ‪ w‬ی‪ +N9‬إﻝ‪ K9‬ﺱ‪ >#9‬أﺱ‪ ، O9‬وأن ‪ >9 %7‬اﻝ‪9%‬ارس ﺕ‪ "; 9‬ﺝ‪9G‬ز ‪-‬ﺱ‪ w9‬ﻝ‪+9/‬‬
‫‪x12‬ﻝ‪ ،O‬وأن ‪ > % 15‬رﺱ‪ :9‬اﻝ‪9%‬ارس اﻝ‪ U‬ی‪ 9‬ی‪ Q#9‬ن اﻝ‪B‬ﺱ‪ ،w9‬وأآ‪9‬ت اﻝراﺱ‪ 9‬أن اﺱ‪Q#9‬ام‬
‫اﻝ‪B‬ﺱ‪ …! :; w‬اﻝ‪"$%‬رات ﺱه ;‪ :‬ﺕ‪ P‬ی" ا(اد ا‪F‬آدی‪ :%‬ﻝ
‪<P‬ب‪ ،‬و!ﻝ"‪ > g‬ذﻝ‪j9; c‬ن اﻝ‪9!"#‬‬
‫ا‪" F‬ی‪ /‬آ‪ %‬ﺕ@" اﻝراﺱ زاﻝ‪- :; Z‬ﺝ إﻝ‪ ،K‬ﺽ"ورة وﺝ‪ 9‬د ‪ #9 K9
 9 X 9PE‬ى اﻝ ‪M‬ی‪9‬ت‬
‫(د‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ :; w‬اﻝ‪%‬ارس‪(! ،‬ﺽ; إﻝ‪ :‬اﻝ‪B‬ﺝ إﻝ‪ K‬ﺕ]ه‪ +‬اﻝ‪ >%
%‬وﺕر!‪ ،G‬واﻝ‪B‬ﺝ اﻝ‪@9‬یة إﻝ‪K9‬‬
‫اﻝ‪ %#‬ی‪ >99 +99‬اﻝ‪99P$‬ع اﻝ‪ ،: 99/B‬أه‪@99 99%‬رآ اﻝ‪ 99!"#‬ی> ;‪ :99‬آ;‪ 99PE 99‬ات وﺽ‪ S99‬اﻝ‪ 99PQ‬وﺕ‪J99‬ه‬
‫)‪.(59)(58)(57‬‬

‫و;‪ :‬ا‪-‬ي اﻝراﺱت واﻝ‪ :#‬أﺝ"ی‪ :; Z‬م ‪ 1993‬أآت 

‪ :‬إن ‪ > %98‬ارس اﻝ‪
#‬‬
‫ا‪#!M‬ا‪ :,‬واﻝ‪ U‬ي ;‪ :‬اﻝ ‪M‬یت اﻝ‪B#%‬ة ﻝی‪ G‬ﺝ‪G‬ز ‪-‬ﺱ‪T w‬ﻝ‪ :‬ﻝ‪<x 9 +/‬ب‪ ،‬و;‪ :‬اﻝ ‪ ZX‬اﻝ‪B‬ﺽ" ;ن‬
‫اﻝ‪B‬ﺱ‪ :; "; # w‬ﺝ‪ S%‬اﻝ‪%‬ارس ا‪" F‬ی‪! (%100) O! /‬ون اﺱ‪U#‬ء‪ ،‬وﺕ‪ "O#‬ﺕ‪ $‬اﻝ‪
%‬ت‬
‫ﻝى ‪ :‬اﻝ‪"$‬ار ;‪ :‬ا(دارة ا‪" F‬ی‪ > /‬أه ﺱ‪hX Z‬ی ;‪ :‬اﻝ‪ 
#‬ا‪" F‬ی‪ ،:/‬و;‪ :‬م ‪1995‬‬
‫أآ‪ Z
%‬ﺝ‪ S%‬اﻝ ‪M‬یت ا‪" F‬ی‪ GPPE /‬ﻝ‪$OP#‬ت اﻝ‪B‬ﺱ‪ :; w‬ل اﻝ‪ .
#‬و!أت اﻝ ‪M‬یت ;‪ :‬ﺱ‪O‬ق‬
‫ ‪ S‬اﻝ[ > > أﺝ‪ +‬ﺕ‪ G yOP‬اﻝ‪ ! > 
#‬وﺕ ‪ :; Go‬ارﺱ‪ ،G‬واه‪ 
%! Z%#‬ﺕری‪w‬‬
‫اﻝ‪ >%
%‬ﻝ‪%‬ة ز <‪ G,‬و ة اﻝ‪<P‬ب أی‪ ،h‬وﺕ ;" اﻝ‪ O‬اﻝ‪ #B#‬اﻝ‪! Q‬ﻝ‪ > 
%‬أﺝ‪[G‬ة‬
‫‪-‬ﺱ‪T w‬ﻝ‪ :‬و‪/OH‬ت ﺕ"! اﻝ‪%‬ارس ‪ Gh! S‬إﺽ; إﻝ‪ "! K‬ت ﺕ
‪; %‬ﻝ آ‪ :‬ﺕ‪ pON‬ﺝ[ ًء >‬
‫اﻝ‪ {G%‬اﻝراﺱ‪ ،:‬وی‪ /%‬اﻝ‪ $‬ل إن إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ :; w‬اﻝ‪ 
#‬وﺕ‪$OP‬ﺕ‪ b‬ﻝ ﺕ ‪ PE‬و‪ +! x‬ه‪ :‬أﺱس‬
‫;‪ :‬اﻝ‪%‬ه{ اﻝ‪ %
#‬آ;)‪.(60‬‬
‫‪-2‬اﻝ‪ !"#‬ا‪F‬ﺱ‪"#‬اﻝ‪:‬‬

‫‪15‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫ی ﺝ ;‪ :‬اﺱ‪"#‬اﻝ د > وزارات اﻝ‪ !"#‬واﻝ‪ :; ،
#‬آ‪ +‬و‪M‬ی وزارة ‪ ،
$#‬وﻝ‪J‬ا ;‪"QM‬اط‬
‫;‪ :‬ل اﻝ‪# $#‬وت > و‪M‬ی ‪"EF‬ى‪ .‬واﻝ‪ !"#‬اﻝ"یة ;‪ :‬اﺱ‪"#‬اﻝ ه‪ :; :‬و‪M‬ی ;‪ #/‬ری‪~- ،‬‬
‫وﺽ‪ Z‬وزارة اﻝ‪ !"#‬واﻝ‪ 
#‬اﻝ‪ #/‬ری ‪ PE‬ﻝ‪ P#‬ی" اﻝ‪ 
#‬وإد‪E‬ل اﻝ‪ :; $#‬م ‪1996‬م 
‪ K‬أن‬
‫ﺕ‪ :G#‬ه‪ sJ‬اﻝ‪G :; PQ‬ی م ‪1999‬م ! أن ی‪ #‬ر! ﺝ‪ S%‬ارس اﻝ ‪M‬ی !@‪ /O‬ا(‪> Z"#‬‬
‫‪"x‬ی‪ y‬ا‪%XF‬ر اﻝ‪ ،N‬و‪ X‬ﺕ ذﻝ‪! c‬ﻝ‪ .+‬اﺕ‪JQ‬ت و‪M‬ی ;‪ #/‬ری إﺝ"ا ًء ;"یًا ﻝ ی‪ G$O‬أ‪~- b; -‬‬
‫‪%‬ت إﻝ‪ K‬إﺝ‪O‬ر اﻝ‪ >%
%‬اﻝ‪J‬ی> ‪ M‬ی"‪ Og‬ن ;‪ :‬اﻝ‪ S + #‬اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ا‪n‬ﻝ‪ K
 :‬اﻝ‪ $#‬اﻝ‪ "/O%‬وﺕ"ك‬
‫اﻝ‪ .+%‬و!‪JG‬ا ﺕ ;
 ﺕ‪ > % 24 $‬ﺕاد اﻝ‪ >%
%‬واﺱ‪O#‬اﻝ‪"E•! G‬ی>‪ .‬ﺕ ﺕ"! و‪M‬ی ;‪ #/‬ری >‬
‫اﻝ‪#‬رب اﻝ"یة 
‪ K‬اﻝ‪ #%‬ى اﻝﻝ‪ ~- > :%‬اﻝ" واﻝ@‪ %‬ﻝ‪ .‬وأ‪ ZBO‬اﻝ‪"; # $#‬ة ;‪ :‬آ‪+‬‬
‫;‪ +N‬دراﺱ‪ ،:‬و‪ X‬أ‪H‬د !‪ G#!"#‬اﻝ‪"U/‬ون و ‪ G‬ر‪"H ,‬آ ی‪"/‬وﺱ ;‪X   (#g +!) Z‬م‬
‫![یرة ‪ E‬ﻝ‪ .G‬وه;‪ Z‬وزارة اﻝ‪ !"#‬ا‪F‬ﺱ‪"#‬اﻝ ;‪ :‬م ‪ 2001‬م إﻝ‪ K‬ﺕ‪ PE yOP‬ﺕ‪$‬ت اﻝ‪
#‬‬
‫;‪ :‬ﺝ‪ S%‬اﻝ‪%‬ارس !‪ ~B‬ی‪ pON‬اﻝ‪%‬ی"ون واﻝ‪ o %‬ن واﻝ‪<P‬ب ‪X‬دری> 
‪: K‬‬
‫•إ ‪ /‬اﺱ‪Q#‬ام أﺝ‪[G‬ة اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ا‪n‬ﻝ‪ :‬وا‪M‬ﺱ‪#‬دة > اﻝی > اﻝ‪$OP#‬ت و" اﻝ‪%‬ه{‬
‫اﻝ‪.
#Q%‬‬
‫•ا‪M‬ﺱ‪Q#‬ام اﻝا‪ ,‬واﻝ‪i%‬ه‪ :; +‬ﺕ‪$‬ت اﻝ‪ 
#‬وذﻝ‪ :; c‬أ@‪ P‬اﻝ‪B‬ة اﻝدی ‪ ،‬و;‪ :‬اﻝ‪"O‬ا { اﻝ‪%‬رﺱ‬
‫آ‪J‬ﻝ‪c‬‬
‫•ﺕ‪ P‬ی" ‪G‬راﺕ‪ :; G‬ل اﺱ‪%#‬ل اﻝی > ﺕ‪$‬ت اﻝ‪.
#‬‬
‫‪-3‬ﺕ"! اﻝ!ن ‪:‬‬
‫إن > أه اﻝ‪ ‡,NQ‬اﻝ‪ ;$U‬وا‪M‬ﺝ‪ %#‬اﻝ‪ :#‬ی‪ G! [%#‬اﻝ‪ S%#%‬اﻝ!‪ K‬اﻝ‪ "%‬واﻝ‪ K#‬ﻝ‪G‬‬
‫اﻝ‪]#‬ﺙ" اﻝ اﺽ‪
! K
 p‬رة وﺕ‪B‬ی اﻝ‪a‬م اﻝ‪ K%
#‬آ‪ ،+/‬ذﻝ‪ c‬ا‪M‬ه‪%#‬م اﻝ‪ "O/‬واﻝ‪"#‬آ[ > ﺝ‪w‬‬
‫اﻝ‪ €%‬ﻝ> 
‪ K‬اﻝ‪B‬ﺝ إﻝ‪ K‬ا‪M‬ﺱ‪#‬دة اﻝ‪Xx > 
/‬ت وﺕ‪B‬یت اﻝ@‪ w‬اﻝ!‪.K‬‬
‫;ﻝ!ن دوﻝ ﻝ‪ GN,NE G‬و‪ G#Ox‬اﻝ‪"W‬ا; اﻝ‪ a%; ،Q‬أراﺽ‪ G‬أرض !"آ وزﻝ[اﻝ‬
‫و‪T "g‬ه
 !ﻝ‪/‬ن وی‪ –
O‬ﺕاد اﻝ‪/‬ن ‪ -‬اﻝ‪ 
125 K‬ن ‪%‬ـ‪ ،‬و ‪ - G#-‬اﻝ‪ 377 K‬آ
‪"#‬‬
‫< > ‪ -‬و‪M‬ی آﻝ ر ا‪" F‬ی‪ /‬وﺙ
~ ‪ -‬ﺝ‪ G%‬ری ‪ "N‬اﻝ"!‬ ‫ "!‪ S‬وه‪J! K‬ﻝ‪ c‬ﺕ‪ً 
X +$‬‬
‫)‪(61‬‬
‫و > ﺙ ;‪ $‬أﺙ"ت ه‪ sJ‬اﻝ‪ OP‬اﻝ‪"$‬ة !ﻝ‪ %‬ارد 
‪ NQH K‬اﻝ‪ %‬ا‪ >x‬اﻝ!‪; ،K‬ﻝ‪N%‬ر ا‪F‬ﺱﺱ‪K‬‬
‫ﻝ
‪ XP‬واﻝ‪ $‬ة اﻝ!  ی‪ "; #‬ﻝى اﻝ@‪ w‬اﻝ!‪Xx > K‬ت ‪ X<E‬و ‪ O‬وإ"ار و‪K
 "O‬‬
‫ﺕ‪ +%B‬ا‪OF‬ء‪ ،‬و  آن ﻝ‪JG‬ا أن ی‪ #‬وی‪! y$B#‬ون ﺕ ‪ a -‬اﺕهت أ;"اد اﻝ‪ S%#%‬اﻝ!‪ K‬وو‪-‬ﺕ‪G‬‬
‫ا‪M‬ﺝ‪<E > %#‬ل اﻝ‪"a‬وف واﻝ ا ‪ +‬اﻝ‪ ;$U‬اﻝ‪"G K#‬ﺕ‪ sJG! G‬اﻝ‪./‬‬
‫;]ه ﺱ‪ %‬ی‪ G! [%#‬اﻝ! ن اﻝ ‪-‬ة واﻝ‪ #‬و!(ﺽ; إﻝ‪ K‬ذﻝ‪ c‬اﻝ‪j; ،#‬ن ﻝ
‪ w@9‬اﻝ!‪9X K9‬رة‬
‫‪ "g‬دی 
‪ +$ K‬اﻝ‪%‬رف واﻝ‪
%‬ت واﺱ‪ S G!#‬ﺕ‪9$‬ی" ﻝ

‪ 9‬واﻝ‪ K9#- 9
%‬أن أآ‪%80 >9 "9U‬‬
‫ > اﻝ‪ O
P‬اﻝ‪%! >$B#
%‬ارس إ‪9‬اد اﻝ‪"9#; K9; >9%
%‬ة اﻝ‪9 K9%‬م ‪ 1878‬آ‪ 9$Ox >9 Z9‬اﻝ‪ 9‬راى‬
‫وه ‪ $Ox‬اﻝ‪B%‬ر!> )‪.(62‬‬
‫وﻝ‪ $‬ﺕ
‪ Z‬اﻝ‪ hG‬اﻝ‪
%‬ﺕ ;‪ :‬اﻝ!ن ;‪ :‬اﻝ‪%Q‬ت > اﻝ‪"$‬ن اﻝ‪%‬ﺽ‪ :‬و  !ه ‪ ,‬اذا ﺕ‬
‫ا@ء 
 اﻝ
م واﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ !"‪,‬ﺱ ر‪ ,‬اﻝ زراء !‪ b‬و;‪ :‬م ‪ 1969‬م ‪ > {#‬ه‪J‬ا اﻝ‪
%‬‬
‫ "آ[ اﻝ‪
%‬ت اﻝ!‪ :‬ﻝ

م واﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ واﻝ‪"%‬ف !ﺱ ‪(63) JIEST‬و;‪ :‬م ‪ 1972‬م أرت‬
‫اﻝ‪  /B‬ﺕ‪"$‬ی" ه  ‪ -‬ل ﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪B‬ﺱ‪O‬ت ا‪M‬ﻝ واﺱ‪Q#‬ا ‪ :; G‬اﻝوا‪ ",‬اﻝ‪ ,  /B‬و‪ +%-‬ه‪J‬ا اﻝ‪"$#‬ی"‬
‫ ان ‪ > PE‬اﺝ‪ S%# +‬اﻝ‪
%‬ت –اﻝ‪G‬ف اﻝ ‪ :x‬م ‪2000‬م )‪ (64‬وی ه‪J‬ا اﻝ‪"$#‬ی" وﺙ‪ $‬ه ‬
‫ﻝ‪ PQ#‬اﻝ‪ S%#%‬اﻝ‪
%‬ﺕ‪ :; :‬اﻝ!ن واﻝ‪J‬ي ا‪ pO‬ا‪M‬ن ‪ $$-‬وا‪. X‬‬
‫!أت ﺕ"! اﻝ!ن ;‪ :‬ل اﻝ‪ 
#‬ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و‪ :; :‬م ‪"@%! 1994‬وع ‪ /OH‬ﺕ
زی ﺕ‪ ~O‬اﻝ‪ %‬اد‬
‫اﻝراﺱ اﻝ‪ ! %
#‬اﺱ‪ P‬أ‪; x"H‬ی ﻝ
‪%‬ارس ‪ w-‬اﻝ‪<E > w
P‬ل )اﻝ‪ (+O/‬آ‪ PQ‬ة اوﻝ‪ K‬ﻝ
‪
#‬‬

‫‪16‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫> !‪ ،‬و;‪ :‬م ‪! 1995‬أ @"وع اﻝ!ن اﻝ‪"%‬وف !ﺱ " @"وع اﻝ‪ ,%‬رﺱ" ‪ ~-‬ﺕ ﺕ‪[G‬‬
‫اﻝ‪%‬ارس !‪"W! Z"#M‬ض ﺕ"ی‪ w‬وﺕ‪ P‬ی" ا‪ P@M‬اﻝراﺱ واﻝ‪ "O‬ت اﻝ‪<E > %
#‬ل ﺕ
‪c‬‬
‫اﻝ@‪ ،/O‬و;‪ :‬م ‪ 1995‬أت ﻝ اﻝ‪ +%‬اﻝ‪Q‬ص !ﻝﺱ اﻝ‪ !"#‬ی ;‪ :‬اﻝ!ن ﺕ‪"$‬ی"ًا ﻝ زارة اﻝ‪!"#‬‬
‫واﻝ‪ 
#‬ﺕ‪"#$‬ح ;‪ b‬أن ﺕ‪ $‬م اﻝ زارة !‪a "; #‬م 
ت ا‪ :%
X‬ﻝ‪  Q‬ﻝ‪ 
#‬ى اﻝ‪B‬ة ;‪ :‬آ‪+‬‬
‫ ‪ x$‬ی!‪ ،‬وآ‪J‬ﻝ‪ c‬ﺕ ;" "آ[ ﻝ
‪ "O‬ت اﻝ‪ %
#‬اﺽ; اﻝ‪ K‬ا@ء "آ[ و‪ :x‬ﻝ
‪
%‬ت‪،‬‬
‫ووﺽ‪ Z‬اﻝ
 اﻝ‪ PQ‬اﻝ‪#! Q‬ری‪ w‬اﻝ‪ >%
%‬وا‪h‬ء ه€ت اﻝ‪ K
 
#‬ه‪ sJ‬اﻝ‪ $#‬اﻝیة وه‪J‬ا‬
‫  د‪[ b#%‬ا اﻝ‪  /B‬اﻝ! ﻝ
 اﻝ‪%‬ﻝ ‪ ~- 1997/1996‬أ‪ "X‬ااد "آ[ !" ت ﻝ‪O#/%‬ت‬
‫ﺕ
‪ :; %‬آ‪ x$ +‬ود اﻝ‪ ~BO‬واﻝ‪ P#‬ی" ;‪ :‬ل اﻝ‪ "O‬ت اﻝ‪ %
#‬ود اﻝ‪ ~BO‬اﻝ
‪:%‬‬
‫اﻝ‪Q‬ص !‪$#‬ت اﻝ‪ 
#‬اﻝیة وآ‪J‬ﻝ‪ c‬د آ; ا‪ P@M‬اﻝ‪! $
#%‬ﻝ‪ ،! > 
#‬وآ‪J‬ﻝ‪ c‬د ﺕ ‪o‬‬
‫‪/OH‬ت ا‪ :; Z"#M‬اﻝ‪%‬ه واﻝ‪
/‬ت اﻝ‪ !"#‬ی‪ ،‬ﻝ‪O#‬أ ! ذﻝ‪ 
-" c‬ﺝیة > اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪B‬ی~‪ ،‬وﺕ‬
‫اﻝ!ن ا‪n‬ن > اﻝول اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ yOP‬أﺱﻝ‪ w‬اﻝ‪ 
#‬ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و‪ :‬اﻝ‪B‬ی~ !@‪ +/‬رﺱ‪ a :; :%‬اﻝ‪%‬ارس‬
‫اﻝ!)‪.(65‬‬
‫‪-4‬ﺕ"! ;"‬
‫ﺕ ;" > اﻝول اﻝ‪ N‬اﻝ‪"O/‬ى واﻝ‪ PE ZPE K#‬ات ﺝدة و;ﻝ ;‪ K‬إدة اﻝ‪"N‬ح‬
‫اﻝ‪ ! G! KN‬اﻝ‪"B‬ب اﻝﻝ‪ %‬اﻝ‪،U‬وﺕ‪ "O#‬إ‪-‬ى اﻝ‪ $‬ى اﻝ‪i%‬ﺙ"ة ;‪ K‬ﺕ‪ o‬دور أور! ;‪ K‬اﻝ‪a‬م‬
‫اﻝﻝ‪ K%‬اﻝی واﻝ ‪-‬ة ا‪F‬ور!‪ ،(66) .‬واﻝ@‪ w‬اﻝ"‪ yH :‬ﻝ
‪ "/‬واﻝ‪ ،;$U‬وی‪ "O‬اﻝﺱ‪ #‬ر‬
‫اﻝ"‪ K; :‬دﺕ‪ b‬اﻝ‪"- > U‬ی اﻝ‪ "/‬و ‪%‬رﺱ‪ K; b#‬اﻝ‪ S%#%‬اﻝ"‪ K
 ‡; ،:‬أن‪"; :‬‬
‫ﺝ‪ G%‬ری ‪ M‬ﺕ‪[#‬أ 
‪ %‬دی‪"$%‬ا‪ x‬ا‪"#H‬اآ‪،‬وه‪ K‬ﺕ‪ >%h‬اﻝ‪%‬واة أ م اﻝ‪ $‬ن ﻝ‪ S%‬اﻝ‪ %‬ا‪>x‬‬
‫دون ﺕ‪ wO! [%‬ا‪ +F‬أو اﻝ أو اﻝی> وه‪ K‬ﺕ‪"#B‬م آ‪ +‬اﻝ‪$#%‬ات )‪.(67‬‬
‫وﺕ اﻝ‪ !"#‬اﻝ" ;‪ :‬ل اﻝ‪
%‬ﺕ > اﻝ‪#‬رب اﻝ"ا‪,‬ة ;‪ :‬ذﻝ‪ c‬اﻝ‪%‬ل وذﻝ‪ c‬ر‪G Og‬‬
‫;‪ :‬اﻝ‪$#‬م !‪%‬وة > اﻝ‪ S%#%‬ا‪" F‬ی‪ :/‬واﻝ‪"O‬ی‪ , :P‬و > ﺙ ;‪ $‬اوﻝ‪ a Z‬اﻝ‪
%‬ت اه‪E  %#‬‬
‫‪ :;,‬م ‪1969‬م ﺕ إ@ء "آ[ ﻝ‪ P#‬ی" اﻝ‪
%‬ت ;‪ :‬وزارة اﻝ‪ !"#‬وا‪ :; Z$
x‬ﺕ
‪ c‬اﻝ‪"#‬ة ‪PE‬‬
‫ﻝ‪#‬ری‪ w‬اﻝ‪ >%
%‬واﻝ‪ :#‬ﺕ‪G‬ف اﻝ‪ :‬اﻝ‪ >! [%#‬ﺕری اﻝ‪
%‬ﺕ واﻝ‪
%‬ﺕ آدة ﺕ
‪(68) %‬‬
‫ﺕ‪ "O#‬اﻝ‪ !"#‬اﻝ" ‪ %‬ذﺝ ;‪ :‬إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ :; w‬اﻝ‪O#! 
#‬ره وﺱ
 ﺕ
‪ %‬وذﻝ‪c‬‬
‫‪O#M‬رات ه‪ :‬وﺝ د ‪ PE‬و‪( x‬د‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪O‬ت ‪ S‬ﺕ ;" اﻝ‪ $‬واﻝ‪"$‬ار اﻝﺱ‪ :‬اﻝ‪ %‬ﻝ‪J‬ﻝ‪، c‬‬
‫ووﺝ د ﻝ‪ > 
#Q E W‬اﻝ
‪ W‬ا(
[ی ‪ ،‬وﺝ د ‪ PE‬ﻝ‪#‬ری‪ w‬اﻝ‪ K
 >%
%‬اﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪B‬ﺱ‪w‬‬
‫وإاد اﻝ‪%‬ه{ ‪ ،‬وم اﻝ‪"#‬ع !‪j‬د‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪O‬ت ;‪ :‬اﻝ‪%‬ارس ‪ +OX‬إاد اﻝ‪%‬رﺱ> ا(اد اﻝ‪%‬ﺱ‪w‬‬
‫وا‪G#M‬ء > ﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪"O‬ا { اﻝ‪ %
#‬ﻝ‪ 
#Q%‬اﻝ‪"$%‬رات‪ ،‬ووﺽ‪ PE S‬ﻝ‪ %#‬ی‪ +‬اﻝ‪(  /B‬د‪E‬ل‬
‫اﻝ‪B‬ﺱ‪O‬ت ﺕ‪ ، X! J‬اﻝ‪@%‬رآ اﻝﻝ > اﻝ‪ !"#‬ی> ;‪" :‬ا‪ +-‬إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ :; w‬اﻝ‪%‬ارس وﺕ‪G%$‬‬
‫ﻝ‪%‬ى ;
 ذﻝ‪.(69)c‬‬
‫و‪! X‬أت اﻝ‪ :; !"#‬م ‪j! 1970‬د‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ :; w‬اﻝ‪ 
-"%‬اﻝ‪ U‬ی ﻝ‪ b Q#‬اﻝ‪<P‬ب اﻝ‪J‬ی>‬
‫ﺕ‪"#‬اوح أ‪%‬ره ‪ 18- >!15‬ﺱ !‪O#‬ر‪ s‬وﺱ
 ﺕ
‪ %‬وﻝ ی‪ >/‬اﻝ‪"W‬ض ﺕری اﻝ‪  "O‬أو 
‬
‫اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ووﺽ‪ PE Z‬ﻝ‪#‬ری‪ w‬اﻝ‪%‬رﺱ> وﺕ"آ‪ w‬ا‪F‬ﺝ‪[G‬ة وإاد اﻝ‪ "O‬ت ﻝ
‪"$%‬رات ‪<E‬ل اﻝ‪"#‬ة‬
‫ > ‪ 1979-1976‬و‪ X‬ﺕ ا‪G#M‬ء > إاد اآ‪ { "! 530 > "U‬ﺕ
‪ :%‬ﻝ
‪%‬ه{ ;‪ :‬اﻝ"یﺽت‬
‫واﻝ‪ %‬ﺱ‪ :$‬واﻝ
‪W‬ت واﻝ‪ OP‬واﻝ‪%/‬ء وه‪ X :‬ا‪M‬ﺱ‪Q#‬ام)‪(70‬‬
‫‪-5‬اﻝ‪ !"#‬اﻝ‪%‬ﻝ[ی ‪:‬‬
‫;‪ K‬ﺱ‪ +O‬ﻝ[ی إﻝ‪ K‬اﻝ‪$#‬م واﻝ‪ %#‬آن 
‪" G‬اﺝ ‪ GPPE‬وﺕ‪ P‬ی" ‪i‬ﺱﺕ‪ G‬و > !> ﺕ
‪c‬‬
‫اﻝ‪ PQ‬واﻝ‪i%‬ﺱت آ‪ Z‬اﻝ‪ PQ‬اﻝ‪ %
#‬واﻝ‪i%‬ﺱت اﻝ‪ %
#‬اول ‪! —H‬أت !‪ b‬ﻝ[ی ﻝ
‪ P#‬ی"‬
‫وذﻝ‪ y
P > c‬أن اﻝ‪ 
#‬أدا‪ s‬آ‪ +‬ﺕ‪$‬م و ‪#‬ح آ‪ +‬ﺕ‪ ،%‬و!ﻝ‪#‬ﻝ‪! :‬أت ;‪ K‬ﺕ‪ P‬ی" ه‪ G‬اﻝراﺱ‬
‫و;
‪ G#‬ﻝ
‪ X‬ف 
‪ K‬اﻝ‪B‬ﺽ" و‪"a‬ة إﻝ‪ K‬ا‪#-‬ﺝت اﻝ‪ ،+O$#%‬وﺝء ذﻝ‪ K; E N! c‬ﺕ‪"$‬ی"‬

‫‪17‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫دﻝ رس ‪ ) Delor's Report‬ﺕ
 ﻝ‪"#‬ف ‪ ، Learning to know‬ﺕ
 ﻝ‪، , Learning to do+%#‬‬
‫ﺕ
 ﻝ‪ ، Learning to live togetherً k K/‬ﺕ
 ﻝ‪ /#‬ن‪(71) Learning to be‬‬
‫و;‪ :‬م ‪1996‬م وﺽ‪ Z‬ﻝ اﻝ‪ P#‬ی" اﻝ@ ‪ +‬اﻝ‪%‬ﻝ[ی ﻝ
وﻝ ‪ PE‬ﺕ‪ 
H $‬ﺕ‪ +‬اﻝ‪<O‬د ;‪:‬‬
‫ ‪N‬ف اﻝول اﻝ‪  $#%‬و‪ X‬ر [ ﻝ‪ sJG‬اﻝ‪ %! ، (Vision 2020) PQ‬ر [ ﻝ
‪ :; 
#‬ه‪ sJ‬اﻝ‪PQ‬‬
‫‪(The Education Act 1996 No 55) .‬و > أه أهاف ه‪ sJ‬اﻝ‪ PQ‬إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ا‪n‬ﻝ‪:‬‬
‫وا‪M‬رﺕ‪O‬ط !@‪ /O‬ا(‪ :; Z"#‬آ‪ +N; +‬دراﺱ‪ N; > :‬ل اﻝ‪%‬ارس‪ .‬وآن ی‪ SX #‬أن ﺕ‪ +%#/‬ه‪ sJ‬اﻝ‪PQ‬‬
‫)اﻝ‪! $
#%‬ﻝ‪
- +OX (
#‬ل م ‪2000‬م ﻝ ‪ M‬اﻝ‪[G‬ة ا‪N#XM‬دی اﻝ‪! Z
- :#‬ﻝ‪<O‬د ;‪ :‬م ‪1997‬م‪ .‬و ‪S‬‬
‫ذﻝ‪ O ZW
! $; c‬اﻝ‪%‬ارس اﻝ‪ /O@! x !"%‬ا(‪ :; Z"#‬دی‪1999 "O%‬م أآ‪ ، %90 > "U‬و;‪:‬‬
‫اﻝ‪ N‬ل اﻝراﺱ ‪ .%45‬وﺕ‪ K%‬اﻝ‪%‬ارس اﻝ‪%‬ﻝ[ی اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ yOP‬اﻝ‪ :; $#‬اﻝ‪ N‬ل اﻝراﺱ " اﻝ‪%‬ارس‬
‫اﻝ‪J‬آ )‪ ،" (Smart Schools‬وﺕ‪G‬ف ﻝ[ی إﻝ‪ K‬ﺕ‪ %‬ه‪J‬ا اﻝ ع > اﻝ‪%‬ارس ;‪ :‬ﺝ‪ S%‬أرﺝء اﻝ‪<O‬د ‪.‬‬
‫أ  ;‪ %‬ی‪! y
#‬ﻝ‪ O‬اﻝ‪ $; #B#‬ﺕ ر! ﺝ‪ S%‬ارس وﺝ ت ﻝ[ی !‪ %‬د ;‪"$‬ي > ‪ /OH‬ا‪F‬ﻝف‬
‫اﻝ‪"NO‬ی اﻝ"ی واﻝ‪ :#‬ﺕ‪[- +$! p%‬م اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪"O/‬ة ﻝ‪ +$  Q‬اﻝ ﺱ‪ ,‬اﻝ‪#%‬دة واﻝی )‪. (72‬‬
‫ﺙ ‪ :‬اﻝ‪#‬رب اﻝ"!‬
‫‪-1‬ﺕ"! دوﻝ ا( رات اﻝ"! اﻝ‪B#%‬ة ‪:‬‬
‫!‪   N‬ی ﺝ ;‪ :‬دول اﻝ‪ {
Q‬أآ‪ : Q# > O "O‬ا‪ :; Z"#M‬اﻝﻝ اﻝ"!‪ :‬و!
– ده‬
‫‪< 8 B‬ی> ‪Q#‬م ;‪G :‬ی ﺱ ‪ .2000‬و!ﻝ"‪ > g‬إ"اب اﻝ‪ > "U/‬اﻝول اﻝ"! > ر‪G#Og‬‬
‫;‪ :‬ﺕ‪"@ J‬وت اﻝ‪  /B‬ا(ﻝ‪"#/‬و إ‪ M‬أن ‪ a‬ه‪ sJ‬اﻝ‪B%‬و‪M‬ت ﻝ ﺕ‪ J‬وﻝ ﺕ‪" #‬د ‪- %x‬ت‬
‫وﺕ‪"N‬ی‪B‬ت ‪ B‬و ‪i‬ﺕ‪"%‬ات إ< )‪(.73‬‬
‫;‪ :‬ﺱ ‪ 1999‬أ
‪ Z‬ا( رات اﻝ"!‪- %x >9 9‬ﺕ‪ :9; 9G‬إ‪@9‬ء ! ا!‪9‬ت ا‪ >9 Z9"#‬أﺝ‪ +9‬ﺕ‪J9‬‬
‫أ‪99%‬ل اﻝ‪ 99 /B‬ا(ﻝ‪"#/‬و‪ .99‬ور!‪ 99%‬ﺕ‪ 99/‬ن ه‪! sJ99‬ای‪@99( BB99 99%
 99‬ء وﺕ‪99$‬ی ‪ 99E‬ت اﻝ‪99 /B‬‬
‫ا(ﻝ‪"#/‬و‪.(74.‬ی@‪"@ +%‬وع اﻝ‪  /B‬ا(ﻝ‪"#/‬و ;‪ :‬ا( رات ﺝ اﻝ‪ :‬أر!‪ S‬و‪"@9‬ی> دا‪"9,‬ة ‪9 /-‬‬
‫ﺕ‪G‬ف إﻝ‪ K‬ﺕ‪$‬ی اﻝ‪ Q‬ت اﻝ‪  /B‬ﻝ
‪ %‬ا‪"HO >x‬ة 
‪ K‬اﻝ‪ S9X :; Online Q‬وا‪ .9-‬و ‪ K9‬ذﻝ‪c9‬‬
‫أن اﻝ‪ 9%‬ا‪ >x‬ﻝ‪ >9‬ی‪99#B‬ج إﻝ‪ K9‬اﻝ‪ "99O +9$#‬ا(دارات اﻝ‪ 9 /B‬ﻝ
‪ N99B‬ل 
‪ 99 9 E K9‬وﻝ‪ +G9#‬ﺕ‪99$‬ی‬
‫اﻝ‪ Q‬ت اﻝ‪  /B‬ﺕ‪Q#‬م ة إ ‪/‬ت إﻝ‪"#/‬و‪ /O9H +9U 9‬ا‪ Z9"#M‬واﻝ‪"O‬ی‪ 9‬ا(ﻝ‪"#/‬و‪ :9‬واﻝ‪ 9
#‬ن‬
‫اﻝ‪ %B%‬ل وذﻝ‪! c‬ﻝ
‪ >#W‬اﻝ"! وا(
[ی‪:(75‬‬
‫وﻝ‪ $‬ﺕ‪ ZO‬وزارة اﻝ‪ !"#‬واﻝ‪ 
#‬واﻝ@‪O‬ب @"وع ﺕ‪ P‬ی" ه{ ﻝ‪ 
#‬دة اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ا‪n‬ﻝ‪:‬‬
‫!ﻝ‪ 
-"%‬اﻝ‪ U‬ی و‪! X‬أ ﺕ‪ yOP‬ه‪J‬ا اﻝ‪"@%‬وع م ‪ 1990/1989‬و‪ :; +%H X‬اﻝ‪O‬ای اﻝ‪ N‬ا‪F‬ول‬
‫واﻝ‪ :U‬اﻝ‪ U‬ي‪ ،‬وآن اﻝ‪"@%‬وع ‪! X‬أ !‪j‬اد ‪ {G‬ﻝ
‪ N‬ا‪F‬ول اﻝ‪ U‬ي وﺕ"ی‪#E! bO‬ر رﺱ‪>#‬‬
‫!‪ $P +/‬ﺕ
‪ %‬أ‪-‬اه‪ %‬ﻝ
‪ >O‬وا‪"EF‬ى ﻝ
‪O‬ت‪ ،‬و;‪ :‬اﻝم اﻝ‪#‬ﻝ‪ :‬ﺕ ﺕ‪ %‬اﻝ‪ !"#‬ﻝ‪ +%@#‬آ;‬
‫اﻝ‪%‬ارس اﻝ‪ U‬ی ;‪ :‬اﻝوﻝ)‪(76‬‬
‫و‪ُ- X‬دت أهاف و ‪M‬ت اﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪$#‬ت اﻝ‪ !"#‬ی ;‪ :‬اﻝ‪ :; 
#‬اﻝوﻝ ;‪ :‬ﺽ ء أ‪-‬ث‬
‫اﻝ‪%‬ه اﻝ‪ !"#‬ی اﻝ‪"P%‬و‪ -‬ﻝ‪ o #‬اﻝ‪B#‬یت اﻝ‪ !"#‬ی ;‪ 
% :‬اﻝ‪ ،
#‬وی‪ ph#‬ذﻝ‪ :; c‬اﻝﺱ‬
‫اﻝ‪ %
#‬ﻝ
زراة واﻝ‪ PQ‬اﻝ‪ 
O$#%‬اﻝ‪ > $UO%‬رؤی اﻝ‪ K#- 
#‬م ‪ 2020‬و;‪ :‬وﺙ‪ y,‬اﻝ‪%‬ه{‬
‫اﻝ‪ P%‬رة‪ ،‬وﺕ‪ +U%#‬ه‪ sJ‬ا‪F‬هاف ;‪ %‬ی
‪(77) :‬‬
‫• ﺕ‪ >B‬وﺕ‪ P‬ی" ‪ :#
%‬اﻝ‪ 
#‬واﻝ‪ :; 
#‬ه{ اﻝ‪ 
#‬اﻝم‪.‬‬
‫• إاد اﻝ‪<P‬ب ﻝ
‪/! + #‬ءة ‪ "N S‬اﻝ‪
%‬ت وذﻝ‪j! c‬آ!‪ G‬اﻝ‪G%‬رات اﻝ‪
N#%‬‬
‫!ﻝ‪ 
#‬اﻝ‪J‬اﺕ‪ :‬واﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬و‪/OH‬ت ا‪M‬ﺕ‪N‬ل ﻝ
 ل اﻝ‪N K‬در اﻝ‪
%‬ت‬
‫ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و اﻝ‪ 
B%‬واﻝوﻝ‪.‬‬

‫‪18‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
 ‫• ﺕ‪ P‬ی" ‪
%‬ت ﺕری‪ w‬ﻝ
‪ >%
%‬إﺙء اﻝ‪  Q‬وإآ!‪ G‬اﻝ‪/‬ءات اﻝ‪ %
#‬اﻝ‪ !
P%‬ﻝ‪J#‬‬
‫اﻝ‪%‬ه{ اﻝیة واﻝ‪ P%‬رة‪ ،‬وذﻝ‪@j! c‬ء اﻝ‪"%‬اآ[ اﻝ‪#‬ری‪ :; O‬آ‪ $P +‬ﺕ
‪.%‬‬
‫• ﺕ‪ P‬ی" ‪
%‬ت اﻝ‪ $#‬ی وذﻝ‪@j! c‬ء ! ك ا‪F‬ﺱ€
 ﻝ‪ +/‬دة > اﻝ‪ %‬اد اﻝراﺱ واﻝ‪ #‬ﺱ‪S‬‬
‫;‪ :‬اﺱ‪Q#‬ام ا‪O#EM‬رات ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺕ"! ﺱ
‪% P‬ن ‪:‬‬
‫وأ  ﺕ"! ﺱ
‪% P‬ن ;‪ $‬ﺕ إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ :; w‬اﻝ‪! 
#‬ءا > اﻝم اﻝراﺱ‪j! 89/88 :‬د‪E‬ل‬
‫اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬آ‪%‬دة دراﺱ ;‪ :‬اﻝ‪%‬رﺱ اﻝ‪ U‬ی اﻝ‪#‬ری )‪ Z X (21‬وزارة اﻝ‪ !"#‬واﻝ‪ :; 
#‬اﻝ
‪:; P‬‬
‫إ‪x‬ر ﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪j! 
#‬اد ‪ 
H PE‬و‪ - %x‬ﺕ‪<E > K‬ﻝ‪ G‬إﻝ‪ K‬ا‪M‬م ‪ S‬اﻝ‪O
P#%‬ت اﻝ‪ %#‬ی‬
‫ﻝ

‪ ،P‬و‪ K
 ZN X‬ﺕ‪a yOP‬م اﻝ‪ 
#‬ا‪F‬ﺱﺱ‪ :‬اﻝ‪J‬ي ی‪ /#‬ن > "‪ >#
-‬ا‪F‬وﻝ‪ K‬ﻝ
‪ 
#‬ا‪F‬ﺱﺱ‪:‬‬
‫و ﺕ‪ 10 G‬ﺱ ات ﺕ‪ $‬إﻝ‪ >#$
- K‬ا‪F‬وﻝ‪ (4-1) K‬واﻝ‪ $
B‬اﻝ‪ ،(10-5) U‬واﻝ‪ U‬ه‪ :‬اﻝ‪ 
-"%‬اﻝ‪ U‬ی‬
‫و ﺕ‪ G‬ﺱ‪#‬ن‪.‬‬
‫وﺱ‪ Z‬اﻝ زارة إﻝ‪ K‬إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ا‪n‬ﻝ‪" :; :‬اآ[ ‪N‬در اﻝ‪%! 
#‬ارس اﻝ‪ 
#‬ا‪F‬ﺱﺱ‪:‬‬
‫ﻝ‪ y$B#‬ا‪F‬هاف اﻝ‪#‬ﻝ ‪:‬‬
‫• ا‪O#‬ر "‪ 
-‬اﻝ‪ 
#‬ا‪F‬ﺱﺱ‪ :‬اﻝ‪$‬ة ا‪F‬ﺱﺱ اﻝ‪ :#‬ﺱ ف ی"ﺕ‪ G
 [/‬إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪w‬‬
‫اﻝ‪ K‬اﻝ‪%‬ارس‬
‫• إآب اﻝ‪G O
P‬رات اﻝ‪ S + #‬اﻝ‪B‬ﺱ‪.w‬‬
‫• ﺕ ;" !" ت ‪-‬ﺱ ! ﺕ‪Q#‬م اﻝ ﺱ‪ ,‬اﻝ‪#%‬دة ﺕ 
‪ K‬ﺕ‪X %‬رات اﻝ‪P‬ﻝ‪w‬‬
‫اﻝ‪ 
$‬وﺕ‪ #B‬ي 
‪ K‬آ ه‪ > +,‬اﻝ
م واﻝ‪%‬رف‪.‬‬
‫• ﺕ‪G %‬رة ‪ w-‬ا‪M‬ﺱ‪<P#‬ع واﻝ‪ ~BO‬واﻝ‪ 
#‬اﻝ‪J‬اﺕ‪ :‬وا‪%#M‬د 
‪ K‬اﻝ ;‪ :‬اﻝ‪ NB‬ل‬
‫
‪ K‬اﻝ‪
%‬ت > ‪N‬دره اﻝ‪.
#Q%‬‬
‫و‪ X‬أر وزی" اﻝ‪ !"#‬واﻝ‪"X 
#‬ارًا !‪ +/@#‬ﻝ > ذوي ا‪N#EM‬ص ;‪ :‬ﺝ  اﻝ
‪P‬ن‬
‫‪ !X‬س ووزارة اﻝ‪ !"#‬واﻝ‪ 
#‬ﻝ ﺽ‪ S‬ه{ دة ﺕ‪ $‬اﻝ‪
%‬ت ﻝ‪ 
-"%‬اﻝ‪ 
#‬ا‪F‬ﺱﺱ‪ (:‬اﻝ‪$
B‬‬
‫ا‪F‬وﻝ‪ K‬ﻝ
‪ N‬ف ا‪F‬وﻝ‪ ,:‬و!ا اﻝ‪ yOP#‬اﻝ
‪ > :‬اﻝم اﻝراﺱ‪@j! 1999/1998 :‬ء ‪ 17‬رﺱ ﺕ
‬
‫أﺱﺱ‪ # K
 (4-1) :‬ى اﻝ
‪ ،P‬أ‪ w$‬ذﻝ‪ c‬ا;‪##‬ح ‪ 25‬رﺱ ;‪ :‬اﻝم اﻝ‪#‬ﻝ‪1999/2000. :‬‬
‫وﺝ"ى ا;‪##‬ح ‪ 58‬رﺱ ;‪ :‬اﻝم ‪ 2001/2000‬وه‪"/; :‬ة را‪,‬ة ﺕ‪ +%‬اﻝ زارة 
‪ K‬ﺕ‪ G$OP‬ﺕریً‪،‬‬
‫و‪[ ZNNE‬ا آ‪"O‬ة (‪ ،G-‬وﺕ‪ #‬ر ﻝ‪ sJG‬اﻝ‪%‬ارس ا( ‪ /‬اﻝ<ز  ﻝ‪ 
%‬ﺕ
‪ %‬ﺝ‪ B‬و;‪y‬‬
‫أهاف اﻝ‪ P#‬ی"‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺕ"! ﺝ‪ G%‬ری ‪ "N‬اﻝ"!‬
‫إدراآ ﻝ‪[#‬ا > أه‪ %‬ﺕ‪$‬ت اﻝ‪
%‬ت وﺕ‪ P‬ره اﻝ‪"Ph%‬ب ﺕ[ایت اﻝ‪B‬ﺝ إﻝ‪ K‬وﺽ‪S‬‬
‫ا‪M‬ﺱ‪"#‬اﺕت واﻝ‪ PQ‬ﻝ‪ P#‬ی" ه‪ sJ‬اﻝ‪$#‬ت واﺱ‪Q#‬ا ‪ K
 G‬أ;‪ +h‬وﺝ‪ ~- ،>/% b‬ﺕ ﺝ‪ ZG‬اﻝی‬
‫ > اﻝول اﻝ"! ‪ B‬د وﺕ‪ +U J‬ه‪ sJ‬ا‪M‬ﺱ‪"#‬اﺕت واﻝ‪<E > PQ‬ل "‪ PE‬و‪ x‬ﻝ
‪
%‬ﺕ"‬
‫أو " اﺱ‪"#‬اﺕ 
ﺕ" ی‪  % G! N$‬وﺙ‪ y,‬ﺕ
‪[#‬م !‪ G‬ا(دارة اﻝ‪ G#%G  /B‬ﺕ‪ P‬ی" ه‪sJ‬‬
‫اﻝ‪$#‬ت !‪ N‬رة ‪ K
U‬ﻝ
‪ S S%#%‬ﺕ‪B‬ی دور اﻝ‪$#‬ت اﻝ‪
%‬ﺕ ;‪ :‬اﻝ<‪ >! X‬اﻝ‪ S%#%‬واﻝ@ط‬
‫ا‪N#XM‬دي‪.‬‬
‫و;‪ :‬اﻝ ا‪ SX‬ان ‪! ZP; "N‬آ"ًا !]ه‪ %‬ا(;دة > ﺙ رة اﻝ‪
%‬ت ‪ K
 Z
% ~-‬ﺕ‪+
$‬‬
‫اﻝ ة !‪ G‬و!> اﻝﻝ اﻝ‪$#%‬م ‪ ~-‬أ‪JE‬ت 
‪ K‬ﺕ‪ "@ G$‬اﻝ ‪ :‬اﻝ‪
%‬ﺕ‪ :‬وأه‪ %‬اﻝ‪
%‬ت‬
‫وﺕ ‪ :; Go‬اﻝ‪ %#‬واﻝ‪ P#‬ر و‪ K
 Z
%‬ﺕ ;" !€ ر‪ %X‬ا;‪"#‬اﺽ ﻝ‪ :; ‡QH +/‬اى و‪ ZX‬ﻝ
‪ #‬ق‬
‫واﻝ‪ +%‬واﻝ‪ 
#‬وا‪M‬ﺱ‪%U#‬ر واﻝ‪ ، b;"#‬اذ ی"ﺝ‪ S‬ﺝ‪ G‬ده ﻝ‪ % y
Q‬ذج ‪ :%#‬وا‪]! :‬ه‪ %‬اﻝ‪
%‬ت‬
‫اﻝ‪ N# K‬اﻝ‪%U‬ت > ‪<E‬ل إ@‪ G,‬ﻝ‪"@%‬وع اﻝ‪
%‬ت اﻝ ‪ :x‬ﻝ‪  Q‬أهاف ﻝ‪ %#‬ا‪N#XM‬دی‬

‫‪19‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫وا‪M‬ﺝ‪ %#‬اﻝ‪J‬ي د;‪ S‬ﻝ‪]#‬ﺱ !ء 
ﺕ‪ :‬ﺕ‪ :#B‬وذﻝ‪"x > c‬ی‪ y‬ﺕ[وی 
 اﻝ زراء !ﻝ‪
%‬ت‬
‫اﻝ<ز  ﻝ‪ SN‬اﻝ‪"$‬ار و‪  E‬اﻝ‪ PQ‬اﻝ‪ %#‬ی )‪.(78‬‬
‫آ‪ :; Z X %‬ذاك اﻝ ‪ S@#! ZX‬ود اﻝ‪@%‬ری‪ S‬اﻝ‪
%‬ﺕ اﻝ‪ G]H > K#‬اﻝ‪! +#‬ﻝ‪ P#‬ی"‬
‫اﻝ‪ :$#‬وا(داري ;‪ :‬اﻝ زارات واﻝ‪P$‬ت واﻝ‪a;B%‬ت وآ‪ +‬ذﻝ‪<E > c‬ل "آ[ اﻝ‪
%‬ت ود‬
‫اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ار ‪ Information and Decision Support Center‬اﻝ‪ S!#‬ﻝ‪ 
%‬اﻝ زراء ‪+% ~- ،‬‬
‫
‪ K‬دـ ﺕ]ﺱ اﻝ‪O‬ـ‪ :‬اﻝ‪ #B#‬اﻝ ‪ x‬ﻝ
‪
%‬ت اﻝ‪ K#‬ﺕ‪ P‬رات ‪-‬ﻝ ﻝ"! اﻝ‪ S%#%‬اﻝ‪"N%‬ي !‪"P‬ی‪y‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت اﻝ"ی‪ ( Information Highway ) S‬واﻝ‪ E‬ل ﻝ‪ S%#%‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪. : /‬‬
‫آ‪ %‬ا‪ a Z
%#H‬اﻝ‪$OP#‬ت اﻝ‪"N%‬ی ﻝ‪ Z"#r‬واﻝ‪$#‬ت اﻝ‪
%‬ﺕ !‪K
   N‬‬
‫ ‪M‬ت اﻝ‪ 
#‬واﻝ‪ BN‬واﻝ‪ €O‬واﻝ‪ ;$U‬واﻝ‪ -‬واﻝ‪ o #‬وا‪M‬ﺱ‪Q#‬ام واﻝ‪ Q‬ت اﻝ‪  /B‬واﻝ‪#‬رة‬
‫وا‪%F‬ـل وه‪ sJ‬اﻝ‪@%‬ری‪ S‬او اﻝ‪$OP#‬ت ‪ X‬أﺙ"ت !‪ OP‬اﻝ‪B‬ل 
‪ K‬اﻝ‪ %#‬ا‪N#XM‬دی وا‪M‬ﺝ‪:; %#‬‬
‫ ‪ (79)"N‬اﻝ‪ K#‬ﺕ اﻝ‪ %‬د اﻝ‪"$‬ي ﻝ<ﺕ‪MN‬ت ;‪. "N :‬‬
‫وی‪ >/%‬ﺕ‪B‬ی اﻝ@‪/O‬ت اﻝ‪
%‬ﺕ اﻝ‪ K#‬ﺕ@‪"#‬ك ;‪ G‬ﺝ‪ G%‬ری ‪ "N‬اﻝ"! واﻝ‪ K#‬ﺕ‪ +U%‬ﺝ[ءًا >‬
‫ ‪ G# a‬اﻝ‪
%‬ﺕ آ‪ %‬ی
‪:(80)K‬‬
‫‪ M‬ﺕ@‪"#‬ك ‪ /OH K; "N‬اﻝول اﻝ"! ﻝ
‪
%‬ت واﻝ‪ ;"%‬ا‪N#E‬رًا !ـ )‪ (ARISNET‬وﺕ‪ S%‬ه‪sJ‬‬ ‫أو ً‬
‫اﻝ@‪ /O‬اﻝول اﻝ"! ﻝ<‪"#H‬اك ﺱ ی ;‪ K‬اﻝ@‪x‬ت اﻝ‪
%‬ﺕ اﻝ‪ K#‬ﺕ@‪" K
 +%#‬اآ[ اﻝ‪
%‬ت وﺕ‬
‫ه‪ sJ‬اﻝ@‪ /O‬أ‪ -‬اﻝ‪"@%‬وت اﻝرى ﺕ‪J‬ه ‪-‬ﻝً ﺕ‪ ZB‬ری "آ[ ﺕ ﺙ‪ y‬اﻝ  اﻝ"! و!ﻝ‪#‬ون‬
‫ ‪ S‬ه€ اﻝ ‪ /‬واﻝ‪ { "O‬ا(‪ :,%‬ﻝŠ  اﻝ‪B#%‬ة )‪.(UNDP‬‬
‫ﺙً ﺕ ‪ "N‬ﺽ‪ >%‬اﻝول ا‪hF‬ء ;‪ K‬اﻝ@‪ /O‬اﻝ"! ﻝ
‪
%‬ت اﻝ
‪ %‬واﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ واﻝ‪"%‬و;‬
‫!@‪ /O‬اﻝ‪
%‬ت ا(‪ %
X‬ﻝ
ول اﻝ"! )‪ ~- (RINAS‬ﺕ‪ h‬ه‪ sJ‬اﻝ@‪ /O‬ﺙ<ث ‪/OH‬ت ;" إ‪-‬اه‬
‫ﻝ‪ $P%‬اﻝ‪ {
Q‬اﻝ"!‪ K‬واﻝ‪ U‬ﻝول اﻝ‪"W%‬ب اﻝ"!‪ G; %! K‬ﻝ‪ O‬و ری‪ #‬واﻝ‪U‬ﻝ‪ U‬ﺕ‪ $! h‬اﻝول‬
‫اﻝ"!‪.‬‬
‫ﺙﻝ‪ ًU‬ﺕ@‪"#‬ك ‪ K; "N‬اﻝ@‪ /O‬اﻝ"! ا(‪ %
X‬ﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت )‪ (RAITNET‬و ‪"$‬ه اﻝ‪$‬ه"ة‬
‫وه‪ . /- "g K‬وأ‪"E‬ا ﺕ ‪ "N‬أ‪ -‬ا‪hF‬ء اﻝ‪i%‬ﺱ> ﻝ‪ %a%‬ا‪M‬ﺕ‪MN‬ت ﻝ
‪ "%$‬اﻝ‪KN‬‬
‫اﻝ"!‪!" K‬ت )‪.(ARABSAT‬‬
‫ ‪O‬درة اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪"N%‬ی‬
‫ﺕ‪ $‬م ‪O‬درة اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪"N%‬ی )‪ K
 (EEI‬أﺱس ‪ %‬ذج > اﻝ@"اآ !> اﻝ‪ >P$‬اﻝم واﻝ‪Q‬ص‬
‫ی‪G‬ف إﻝ‪ K‬ﺕ‪ ";h‬اﻝ‪ G‬د اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ $‬م !‪ G‬اﻝ‪  /B‬اﻝ‪"N%‬ی وأ‪h‬ء ‪ S%#‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪@%‬رآ> ;‪:‬‬
‫اﻝ‪#%‬ى ا‪N#XM‬دي اﻝﻝ‪ .:%‬وی‪ +U%#‬اﻝ‪G‬ف ا‪F‬ﺱﺱ‪ :‬ﻝ
‪O%‬درة ;‪ :‬د ﺝ‪ G‬د ا(<ح اﻝ@ ‪ +‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪O#‬ه‬
‫ ‪ :; "N‬ل اﻝ‪ ،
#‬وﻝ‪ #‬ﺱ‪ S‬ا‪;n‬ق اﻝ‪ 
%#B%‬ﻝ
@"اآت اﻝ‪ >! %,$‬اﻝ‪ >P$‬اﻝم واﻝ‪Q‬ص !‪G‬ف‬
‫ﺕ‪ y$B‬ا‪F‬هاف اﻝ‪"%‬ﺝ ة > اﻝ‪O%‬درة و ﺕ‪"#‬آ[ أهاف اﻝ‪O%‬درة ;‪ %‬ی
‪:(81):‬‬
‫• ر;‪ # S‬ى اﻝ‪ "N :; 
#‬وﺕ ;" ‪ E‬ﺕ‪ b‬ﻝ
‪ %‬ا‪ >x‬اﻝ‪"N%‬ي ‪ "O‬اﻝ@"اآت اﻝ‪>!  "O%‬‬
‫اﻝ‪ >P$‬اﻝم واﻝ‪Q‬ص ‪.‬‬
‫• ﺕ‪ +G‬ا(<ح اﻝ‪$#! "N :; :%
#‬ی ‪%‬ذج ;ﻝ ﻝ
‪#‬ون !> اﻝ‪ >P$‬اﻝم واﻝ‪Q‬ص !‪%‬‬
‫ی"ﺕ‪! :$‬ﻝ‪$‬رات ا(!ا ﻝى اﻝ‪<P‬ب واﻝ‪%‬رﺱ> > ‪<E‬ل ا‪M‬ﺱ‪Q#‬ام ا‪ +U F‬ﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ‬
‫اﻝ‪
%‬ت وا‪M‬ﺕ‪MN‬ت ‪.‬‬
‫• زیدة ‪  -‬ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت ‪ ً
B‬ﻝ‪
- :O#‬ل إ!ا ;‪ :‬ل اﻝ‪! 
#‬ﻝ‪#‬ون‬
‫ ‪ S‬اﻝ‪i%‬ﺱت اﻝﻝ‪. %‬‬
‫• ﺕ‪B‬ی~ ‪ X‬ات اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪ "%#%‬واﻝ‪ :#‬ﺕ‪ K
 +%‬ﺕ[ی[ اﻝ‪ %#‬ا‪N#XM‬دی وا‪M‬ﺝ‪> %#‬‬
‫‪<E‬ل اﻝ‪ 
#‬ا(ﻝ‪"#/‬و‪ :‬و "اآ[ اﻝ‪. 
#‬‬

‫‪20‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫• ﺕ]ﺱ ‪ S%#‬ﺕ
‪ :%‬ا;‪"#‬اﺽ‪ :‬ﻝ‪[#‬ی[ ا‪F‬داء اﻝ‪ :%
#‬وإزاﻝ اﻝ‪ $‬د اﻝ‪ :#‬ﺕ‪; > B‬ﻝ‪،b#‬‬
‫< > إید ;"ص ﺕ‪<x >/%‬ب اﻝ‪"$‬ن اﻝ‪B‬دي واﻝ@"ی> > اﺱ‪<W#‬ل إ ‪/‬ﺕ‪ G‬ﻝ‪O‬ء‬ ‫;‪ً h‬‬
‫ ‪! +O$#‬ه" ‪.‬‬
‫• إاد آ; اﻝ‪<P‬ب !ﻝ‪%‬ارس واﻝ ت ﻝ<‪%h‬م إﻝ‪ X K‬ى اﻝ‪ +%‬اﻝ‪$‬درة 
‪ K‬اآ‪"N O‬‬
‫اﻝ"‪ %X‬اﻝ‪B‬ﻝ‪. :‬‬
‫• ا‪M‬رﺕ‪$‬ء !‪ #%‬ى اﻝ‪[#‬ا ت اﻝ‪ K
  /B‬اﻝ‪ N‬اﻝ ‪ :x‬واﻝ‪ %‬ا‪ x‬اﻝ‪"#@%‬آ ;‪ %‬ی‪y
#‬‬
‫!‪ % >H#‬ذج ﻝ‪<r‬ح اﻝ‪ :%
#‬ی‪ b
$ >/%‬وﺕ‪ :; b$OP‬اﻝ‪ $P%‬اﻝ"!‬
‫وآ‪ > Z‬أه ‪ {,#‬ﺕ
‪ c‬اﻝ‪O%‬درة اﻝی > اﻝ‪ %; Gh! +% {,#‬ی
‪(82) :‬‬
‫إاد اﻝ‪ O‬اﻝ‪ #B#‬ﻝ
‪ /#‬ﻝ ﺝ‪ :‬وﺕ‪ :; +U%#‬أ‪ %a‬اﺕ‪MN‬ت‪ X ،‬ات ﻝ اﻝ"‪" ،‬آ[‬ ‫•‬
‫اﻝ‪ P#‬ی" اﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ‪ /OH ،:‬ا‪" ،Z"#M‬اآ[ ﺕری‪ w‬ﺕ‪ ،NNQ‬آ‪ O%‬ﺕ"‪x /‬ﻝ‪ ،w‬آ‪ O%‬ﺕ"‪،Z! /‬‬
‫آ‪ O%‬ﺕ"‪.
 /‬‬
‫@" اﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ ;‪ :‬اﻝ‪%‬ارس‪ :; :‬م ‪ 1987‬ﺕ إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ا‪n‬ﻝ‪ :; :‬اﻝ‪%‬ارس إﻝ‪K‬‬ ‫•‬
‫أن و‪ +‬م ‪ (26) 2004‬أﻝ رﺱ ﺕ@‪112 +%‬اﻝ ﺝ‪G‬ز‪ .‬و;‪ :‬م ‪ 1998‬ﺕ إ@ء ‪/OH‬‬
‫ا‪ Z"#M‬وﺕ إد‪E‬ﻝ‪ 22 :; G‬أﻝ رﺱ‪.‬‬
‫إ‪#‬ج اﻝ‪ "O‬ت اﻝ ‪ :x‬و‪ G (276) ZW
! X‬ﺕ
‪ %‬ﺕ‪ ZB‬إ‪"H‬اف أﺱﺕ‪J‬ة اﻝ ت‬ ‫•‬
‫وا‪F‬ﺱﺕ‪J‬ة اﻝ‪ !"#‬ی> و ‪@#‬ري اﻝ‪ %‬اد و ﺝ‪.GG‬‬
‫اﻝ‪ 
#‬ا(ﻝ‪"#/‬و‪ :; ::‬م ‪ 2002‬ﺕ إد‪E‬ل @"وع اﻝ‪ 
#‬ا(ﻝ‪"#/‬و‪ b$@! :‬وه‪:‬‬ ‫•‬
‫أ‪ %a‬اﻝ‪ N‬ل اﻝ‪ 
Q#‬وأ‪ %a‬اﻝ‪ 
#‬اﻝ‪J‬اﺕ‪.:‬‬
‫اﻝ‪#‬ری‪! ! > w‬ﺱ‪Q#‬ام اﻝی آ "س‪:‬‬ ‫•‬
‫ر;‪ S‬آءة اﻝ‪a‬م ا(داري > ‪<E‬ل @"وع اﻝ‪  /B‬ا(ﻝ‪"#/‬و !‪"W‬ض د ‪
%‬‬ ‫•‬
‫‪ S‬اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ار‪ .‬و‪ X‬ﺕ‪ y$B‬ذﻝ‪"x > c‬ی‪: y‬‬
‫إ@ء ‪X‬ة !ت و‪"E‬ی‪ P‬رﺱ > آ‪ KO +‬ﺕ
‪.."N :; :%‬‬ ‫•‬
‫اﻝ@"اآ اﻝوﻝ وﺕ[ی[ "ة ﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪ 
#‬وﺕ ;‪ :‬ه‪J‬ا اﻝ‪ B%‬ر إ@ء‪:‬‬ ‫•‬
‫ @"وع اﻝ‪%‬رﺱ اﻝ‪J‬آ !ﻝ‪#‬ون ‪ { "! S‬ا‪  F‬اﻝ‪B#%‬ة ا(‪. UNPD:,%‬‬ ‫•‬
‫ @"وع ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت ;‪ :‬اﻝ‪%‬ارس اﻝ‪@%‬رآ اﻝ‪! PFCE ;#‬ﻝ‪#‬ون ‪S‬‬ ‫•‬
‫‪.VSAID‬‬
‫اﻝ‪ +
B#‬اﻝ‪$%‬رن‬
‫ﺕ‪ b!@#‬اﻝ‪#‬رب اﻝ‪ :#‬ﺕ ﺕوﻝ‪ G#‬اﻝراﺱ ;‪ :‬ا‪M‬ه‪%#‬م !‪ a‬اﻝ‪
%‬ت !‪   N‬وﺕ‪$OP‬ﺕ‪:; G‬‬
‫اﻝ‪%‬ل اﻝ‪ !"#‬ي !‪ :; Q‬ا "ی‪ /‬و;‪"#; :‬ة اﻝ‪"B‬ب اﻝ‪O‬رد‪"Go s‬ت ;‪"/‬ة اﻝ‪ +‬ا‪F‬ول > اﻝ‪B‬ﺱ‪w‬‬
‫ا‪n‬ﻝ‪ .:‬و‪ X‬آ‪ Z‬ه‪G  $ sJ‬ت (ید اﻝ@‪/O‬ت اﻝ‪Local Area Network 
B%‬واﻝ‪ :#‬ﺕ"!‬
‫أﺝ‪[G‬ة اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬ا‪n‬ﻝ‪; "O :‬ت ‪"W‬ة‪ ,‬و;‪ :‬اﻝ‪#‬ت > اﻝ‪"$‬ن اﻝ‪%‬ﺽ‪ :‬ﺕ‪ P‬رت ;‪"/‬ة ‪a‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت ‪ ~-‬ﻝ‪ Z$‬د‪  /- %‬وذﻝ‪@j! c‬ء ‪ w#/‬اﻝ
م واﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ اﻝ‪ S!#‬ﻝ
‪ w#/%‬اﻝ‪J#‬ي‬
‫ﻝ"‪ ,‬اﻝ ‪M‬یت اﻝ‪B#%‬ة وﺕ‪ ZB‬إ‪"H‬ا;‪"HO b‬ة و;‪ :‬اﻝ‪O‬ت > اﻝ‪"$‬ن اﻝ‪%‬ﺽ‪ :‬أی‪ h‬ﺕ‪ Z /‬اﻝ
‬
‫اﻝ ‪ x‬ﻝ
‪
%‬ت واﻝ‪O#/%‬ت ﻝ‪$#‬ی اﻝ‪ @%‬رة ﻝ
"‪ ,‬و‪hF‬ء اﻝ‪" /‬س‪(! ,‬ﺽ; إﻝ‪ :‬ذﻝ‪ $; c‬ﺕ‬
‫ر! !… اﻝ ت و "اآ[ ا‪B!F‬ث 
‪ :‬اﻝ@‪ /O‬اﻝ‪"/‬ی‪ ,‬و > ﺙ ;‪! $‬أت ﺕ‪"Q‬ج ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت‬
‫ > ﺙ !‪ G‬اﻝ‪"/‬ي إﻝ‪ :‬أﺙ اب ‪#‬دة‪.‬‬

‫‪21‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫و;‪ :‬ا‪-‬ي اﻝراﺱت واﻝ‪ :#‬أﺝ"ی‪9 :9; Z‬م ‪ 1993‬أآ‪9‬ت 
‪ :9‬إن ‪9 >9 %98‬ارس اﻝ‪ 9
#‬ا‪9#!M‬ا‪:,‬‬
‫واﻝ‪ U‬ي ;‪ :‬اﻝ ‪M‬یت اﻝ‪B#%‬ة ﻝی‪ G‬ﺝ‪G‬ز ‪-‬ﺱ‪T w‬ﻝ‪ :‬ﻝ‪<9x 9 +/‬ب‪ ،‬و;‪ :9‬اﻝ ‪ Z9X‬اﻝ‪B‬ﺽ‪9; "9‬ن اﻝ‪B‬ﺱ‪w9‬‬
‫ ‪ :99; "; 99#‬ﺝ‪ S99%‬اﻝ‪99%‬ارس ا‪" F‬ی‪99! (%100) O99! 99/‬ون اﺱ‪U#99‬ء‪ ،‬وﺕ‪ "99O#‬ﺕ‪ 99$‬اﻝ‪99
%‬ت ﻝ‪99‬ى‬
‫‪ :‬اﻝ‪"$‬ار ;‪ :‬ا(دارة ا‪" F‬ی‪ > /‬أه ﺱ‪h9X Z‬ی ;‪ :9‬اﻝ‪ 9
#‬ا‪" F‬ی‪ ،:9/‬و;‪9 :9‬م ‪ 1995‬أآ‪Z9
%‬‬
‫ﺝ‪ S%‬اﻝ ‪M‬ی‪9‬ت ا‪" F‬ی‪ 9GPPE 9/‬ﻝ‪9$OP#‬ت اﻝ‪B‬ﺱ‪9 :9; w9‬ل اﻝ‪ .9
#‬و!‪9‬أت اﻝ ‪M‬ی‪9‬ت ;‪ :9‬ﺱ‪O9‬ق ‪S9‬‬
‫اﻝ[ > > أﺝ‪ +‬ﺕ‪ G yOP‬اﻝ‪ ! > 
#‬وﺕ ‪ :9; Go‬ارﺱ‪ ،G9‬واه‪ 9
%! Z9%#‬ﺕ‪9‬ری‪ w‬اﻝ‪>9%
%‬‬
‫ﻝ‪%‬ة ز <‪ G,‬و ة اﻝ‪<P‬ب أی‪ ،h‬وﺕ ;" اﻝ‪ O‬اﻝ‪ #B#‬اﻝ‪! Q‬ﻝ‪ > 
%‬أﺝ‪[G‬ة ‪-‬ﺱ‪T w‬ﻝ‪:9‬‬
‫و‪/O9H‬ت ﺕ‪ !"9‬اﻝ‪9%‬ارس ‪ Gh9! S9‬إﺽ‪ ;9‬إﻝ‪9 "! K9‬ت ﺕ
‪; 9%‬ﻝ‪ 9‬آ‪ :9‬ﺕ‪ pON9‬ﺝ‪ً [9‬ء ‪ >9‬اﻝ‪{G9%‬‬
‫اﻝراﺱ‪ ،:‬وی‪ /%‬اﻝ‪ $‬ل إن إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ :; w‬اﻝ‪ 9
#‬وﺕ‪$OP‬ﺕ‪ b9‬ﻝ‪ 9‬ﺕ‪ 9PE 9‬و‪ +9! 9x‬ه‪ :9‬أﺱ‪9‬س ;‪:9‬‬
‫اﻝ‪%‬ه{ اﻝ‪ %
#‬آ;‬
‫ا  ;‪ :‬اﺱ‪"#‬اﻝ ; ﺝ د > وزارات اﻝ‪ 9!"#‬واﻝ‪ 9
#‬وذﻝ‪ c9‬ا‪" M >9 9X<P‬آ[ی‪ 9‬اﻝ‪ :9; ، 9
#‬آ‪+9‬‬
‫و‪M‬ی وزارة ‪ ،
$#‬وﻝ‪J‬ا ;‪"QM‬اط ;‪ :‬ل اﻝ‪# $#‬وت ‪ >9‬و‪M‬ی‪"9EF 9‬ى‪ .‬واﻝ‪ 9!"#‬اﻝ"ی‪9‬ة ;‪:9‬‬
‫اﺱ‪"#9‬اﻝ ه‪ :9; :9‬و‪M‬ی‪ #/; 9‬ری‪ ~9- ،9‬وﺽ‪ Z9‬وزارة اﻝ‪ 9!"#‬واﻝ‪ 9
#‬اﻝ‪ #/‬ری‪ 9PE 9‬ﻝ‪ 9P#‬ی" اﻝ‪9
#‬‬
‫وإد‪E‬ل اﻝ‪ :; $#‬م ‪1996‬م 
‪ K‬أن ﺕ‪ :G#‬ه‪ sJ‬اﻝ‪G :9; PQ‬ی‪9 9‬م ‪1999‬م !‪ 9‬أن ی‪ #9‬ر!‪ 9‬ﺝ‪S9%‬‬
‫ ارس اﻝ ‪M‬ی !@‪ /O‬ا(‪"x > Z"#‬ی‪ y‬ا‪%XF‬ر اﻝ‪ ،N‬و‪ X‬ﺕ ذﻝ‪! c‬ﻝ‪ .+‬اﺕ‪J9Q‬ت و‪M‬ی‪ #/; 9‬ری‪9‬‬
‫إﺝ"ا ًء ;"یًا ﻝ ی‪ G$O‬أ‪% ~- b; -‬ت إﻝ‪ K‬إﺝ‪O‬ر اﻝ‪ >%
%‬اﻝ‪J‬ی> ‪ M‬ی"‪ Og‬ن ;‪ :‬اﻝ‪ S + #‬اﻝ‪B‬ﺱ‪w‬‬
‫ا‪n‬ﻝ‪ K99
 :99‬اﻝ‪ 99$#‬اﻝ‪ "99/O%‬وﺕ‪"99‬ك اﻝ‪ .+99%‬و!‪J99G‬ا ﺕ‪ 99
; 99‬ﺕ‪ >99 % 24 99$‬ﺕ‪99‬اد اﻝ‪ >99%
%‬واﺱ‪O#99‬اﻝ‪G‬‬
‫!‪"E•9‬ی>‪ .‬ﺕ‪ 9‬ﺕ"!‪ 9‬و‪M‬ی‪ #/; 9‬ری‪ >9 9‬اﻝ‪9#‬رب اﻝ"ی‪9‬ة 
‪ K9‬اﻝ‪ #9%‬ى اﻝ‪9‬ﻝ‪ ~9- >9 :%‬اﻝ‪"9‬‬
‫واﻝ@‪ %‬ﻝ‪.‬‬
‫و;‪ :99‬اﻝ!‪99‬ن ﺕ
‪ Z99‬اﻝ‪ h99G‬اﻝ‪
%‬ﺕ‪ :99; 99‬اﻝ‪99%Q‬ت ‪ >99‬اﻝ‪"99$‬ن اﻝ‪%‬ﺽ‪ :99‬و ‪99! 99‬ه ‪ ,‬اذا ﺕ‪ 99‬ا‪@99‬ء‬
‫ 
 اﻝ
م واﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ !"‪,‬ﺱ ر‪ ,‬اﻝ زراء !‪ b‬و;‪ :‬م ‪ 1969‬م ‪ >9 {#‬ه‪J9‬ا اﻝ‪" 9
%‬آ‪[9‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت اﻝ!‪ :‬ﻝ

م واﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ واﻝ‪"%‬ف !ﺱ ‪ , JIEST‬و;‪9 :‬م ‪ 1972‬م أ‪9‬رت اﻝ‪9 /B‬‬
‫ﺕ‪"$‬ی" ه  ‪ -‬ل ﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪B‬ﺱ‪O‬ت ا‪M‬ﻝ واﺱ‪Q#‬ا ‪ :9; G‬اﻝ‪9‬وا‪ ",‬اﻝ‪ , 9 /B‬و‪ +9%-‬ه‪J9‬ا اﻝ‪"$#‬ی‪ 9 "9‬ان‬
‫‪ > PE‬اﺝ‪ S%# +‬اﻝ‪
%‬ت –اﻝ‪G‬ف اﻝ‪9 :x 9‬م ‪2000‬م‪ ,‬وی‪ 9‬ه‪J9‬ا اﻝ‪"$#‬ی‪ "9‬وﺙ‪ 9$‬ه ‪ 9‬ﻝ‪9PQ#‬‬
‫اﻝ‪ S9%#%‬اﻝ‪9
%‬ﺕ‪ :9; :‬اﻝ!‪9‬ن واﻝ‪J9‬ي ا‪ pO9‬ا‪M‬ن ‪ 99$$-‬وا‪. 9X‬وﻝ‪9! 9$‬أت ﺕ"!‪ 9‬اﻝ!‪9‬ن ;‪99 :9‬ل‬
‫اﻝ‪ 
#‬ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و‪ :; :‬م ‪"@%! 1994‬وع ‪ /OH‬ﺕ
زی ﺕ‪ ~O‬اﻝ‪ %‬اد اﻝراﺱ اﻝ‪ ! 9%
#‬اﺱ‪ P9‬أ‪x"9H‬‬
‫;‪9‬ی ﻝ
‪9%‬ارس ‪ w9-‬اﻝ‪<9E >9 w9
P‬ل )اﻝ‪ (+9O/‬آ‪ 9PQ‬ة اوﻝ‪ K9‬ﻝ
‪ ،9! >9 9
#‬و;‪9 :9‬م ‪9! 1995‬أ‬
‫ @"وع اﻝ!‪9‬ن اﻝ‪"9%‬وف !ﺱ‪"@9 " 9‬وع اﻝ‪ 9,%‬رﺱ‪ ~9- "9‬ﺕ‪ 9‬ﺕ‪ [9G‬اﻝ‪9%‬ارس !‪"9W! Z9"#M‬ض‬
‫ﺕ"ی‪ w‬وﺕ‪ P‬ی" ا‪ P@M‬اﻝراﺱ واﻝ‪ "O‬ت اﻝ‪<E > %
#‬ل ﺕ
‪ c‬اﻝ‪ ،/O@9‬و;‪9 :9‬م ‪ 1995‬أ‪9‬ت‬
‫ﻝ‪ 9‬اﻝ‪ +99%‬اﻝ‪99Q‬ص !ﻝ‪99‬ﺱ اﻝ‪ !"#‬ی‪ :99; 99‬اﻝ!‪99‬ن ﺕ‪"$‬ی‪ً"9‬ا ﻝ‪ 99‬زارة اﻝ‪ 99!"#‬واﻝ‪ 99
#‬ﺕ‪"99#$‬ح ;‪ b99‬أن ﺕ‪ 99$‬م‬
‫اﻝ زارة !‪9a "; #‬م 
‪9‬ت ا‪ :9%
X‬ﻝ‪ 9 Q‬ﻝ‪9 9
#‬ى اﻝ‪9B‬ة ;‪ :9‬آ‪ 9x$ +9‬ی!‪ ،9‬وآ‪J9‬ﻝ‪ c‬ﺕ‪"; 9‬‬
‫ "آ[ ﻝ
‪ "O‬ت اﻝ‪ %
#‬اﺽ; اﻝ‪ K‬ا@ء "آ[ و‪ :x‬ﻝ
‪
%‬ت‪ ،‬ووﺽ‪ Z9‬اﻝ
‪ 9‬اﻝ‪ 9PQ‬اﻝ‪9Q‬‬
‫!‪99#‬ری‪ w‬اﻝ‪ >99%
%‬وا‪h99‬ء ه€‪99‬ت اﻝ‪ K99
 99
#‬ه‪ sJ99‬اﻝ‪ 99$#‬اﻝی‪99‬ة وه‪J99‬ا ‪ 99‬د‪[ b99#%‬ا‪ 99‬اﻝ‪99 /B‬‬
‫اﻝ! ﻝ
 اﻝ‪%‬ﻝ ‪ ~- 1997/1996‬أ‪ "9X‬ا‪9‬اد "آ‪9 "! [9‬ت ﻝ‪9O#/%‬ت ﺕ
‪ :9; 9%‬آ‪9x$ +9‬‬
‫ود‪ 99‬اﻝ‪ ~99BO‬واﻝ‪ 99P#‬ی" ;‪99 :99‬ل اﻝ‪99 "O‬ت اﻝ‪ 99%
#‬ود‪ 99‬اﻝ‪ ~99BO‬اﻝ
‪ :99%‬اﻝ‪99Q‬ص !‪99$#‬ت اﻝ‪99
#‬‬
‫اﻝیة وآ‪J‬ﻝ‪ c‬د آ; ا‪ P@M‬اﻝ‪! $
#%‬ﻝ‪!S#‬ﻝ > !‪ ،9‬وآ‪J9‬ﻝ‪ c‬د‪ 9‬ﺕ ‪/O9H 9o‬ت ا‪:9; Z9"#M‬‬
‫اﻝ‪%‬ه واﻝ‪
/‬ت اﻝ‪ !"#‬ی‪ ،‬ﻝ‪O#‬أ ! ذﻝ‪ 
-" c‬ﺝیة > اﻝ‪ 9
#‬اﻝ‪9B‬ی~‪ ،‬وﺕ‪ 9‬اﻝ!‪9‬ن ا‪n‬ن ‪ >9‬اﻝ‪9‬ول‬
‫اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ yOP‬أﺱﻝ‪ w‬اﻝ‪ 
#‬ا‪M‬ﻝ‪"#/‬و‪ :‬اﻝ‪B‬ی~ !@‪ +/‬رﺱ‪ a :; :%‬اﻝ‪%‬ارس اﻝ!‪:‬‬
‫وﺕ اﻝ‪ !"#‬اﻝ" ;‪ :‬ل اﻝ‪
%‬ﺕ > اﻝ‪#‬رب اﻝ"ا‪9,‬ة ;‪ :9‬ذﻝ‪ c9‬اﻝ‪9%‬ل وذﻝ‪ c9‬ر‪:9; 9G 9Og‬‬
‫اﻝ‪$#‬م !‪%‬وة > اﻝ‪ S%#%‬ا‪" F‬ی‪ :/‬واﻝ‪"O‬ی‪ , :P‬و > ﺙ ;‪ $‬اوﻝ‪ a Z‬اﻝ‪
%‬ت اه‪:9;, 9E  %#‬‬
‫م ‪1969‬م ﺕ إ@ء "آ[ ﻝ‪ P#‬ی" اﻝ‪
%‬ت ;‪ :‬وزارة اﻝ‪ !"#‬وا‪ :9; Z9$
x‬ﺕ
‪ c9‬اﻝ‪"9#‬ة ‪ 9PE‬ﻝ‪9#‬ری‪w‬‬
‫اﻝ‪ >99%
%‬واﻝ‪ :9 #‬ﺕ‪99G‬ف اﻝ‪ :99‬اﻝ‪ >99! [99%#‬ﺕ‪99‬ری اﻝ‪
%‬ﺕ‪ 99‬واﻝ‪
%‬ﺕ‪ 99‬آ‪99‬دة ﺕ
‪. 99%‬و!ﻝ‪99#‬ﻝ‪ :‬ﺕ‪99‬‬
‫اﻝ‪ !"#‬اﻝ" ‪ %‬ذﺝ ;‪ :‬إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ :9; w9‬اﻝ‪O#! 9
#‬ره‪ 9‬وﺱ‪ 
9‬ﺕ
‪ 9%‬وذﻝ‪9O#M c9‬رات ه‪:9‬‬

‫‪22‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫وﺝ‪ 99‬د ‪ 99PE‬و‪( 99x‬د‪99E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪O99‬ت ‪ S99‬ﺕ‪ "; 99‬اﻝ‪ 99$‬واﻝ‪"99$‬ار اﻝ‪99‬ﺱ‪ :‬اﻝ‪ 99%‬ﻝ‪J99‬ﻝ‪ ، c‬ووﺝ‪ 99‬د ﻝ‪99W‬‬
‫‪ >99 99
#Q 99E‬اﻝ
‪ 99W‬ا(
[ی‪ ، 99‬وﺝ‪ 99‬د ‪ 99PE‬ﻝ‪99#‬ری‪ w‬اﻝ‪ K99
 >99%
%‬اﺱ‪Q#99‬ام اﻝ‪B‬ﺱ‪ w99‬وإ‪99‬اد‬
‫اﻝ‪%‬ه{ ‪ ،‬وم اﻝ‪"#‬ع !‪j‬د‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪O‬ت ;‪ :‬اﻝ‪%‬ارس ‪ +OX‬إاد اﻝ‪%‬رﺱ‪ >9‬ا(‪9‬اد اﻝ‪%‬ﺱ‪ w9‬وا‪9G#M‬ء‬
‫ > ﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪"O‬ا { اﻝ‪ %
#‬ﻝ‪ 
#Q%‬اﻝ‪"9$%‬رات‪ ،‬ووﺽ‪ 9PE S9‬ﻝ‪ %#‬ی‪ +9‬اﻝ‪( 9 /B‬د‪9E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪O9‬ت ﺕ‪J9‬‬
‫!‪ ، X‬اﻝ‪@%‬رآ اﻝﻝ > اﻝ‪ !"#‬ی> ;‪" :‬ا‪ +-‬إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ :; w‬اﻝ‪%‬ارس وﺕ‪ G%$‬ﻝ‪%‬ى ;
 ذﻝ‪c‬‬
‫‪.‬‬
‫و;‪ :‬ﻝ[ی وﺽ‪ Z‬ﻝ اﻝ‪ P#‬ی" اﻝ@ ‪ +‬اﻝ‪%‬ﻝ[ی ﻝ
وﻝ ‪ PE‬ﺕ‪ :; 
H $‬م ‪1996‬م ﺕ‪G‬ف اﻝ‪:9‬‬
‫ﺝ‪ +‬اﻝ‪<O‬د ;‪N :‬ف اﻝول اﻝ‪  $#%‬و‪ X‬ر ‪ [9‬ﻝ‪ sJ9G‬اﻝ‪ 9%! ، (Vision 2020) 9PQ‬ر ‪ [9‬ﻝ
‪:9; 9
#‬‬
‫ه‪ sJ9‬اﻝ‪ (The Education Act 1996 No 55) . 9PQ‬و ‪ >9‬أه‪ 9‬أه‪9‬اف ه‪ sJ9‬اﻝ‪ 9PQ‬إد‪9E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪w9‬‬
‫ا‪n‬ﻝ‪ :‬وا‪M‬رﺕ‪O‬ط !@‪ /O‬ا(‪ :; Z"#‬آ‪ +N; +‬دراﺱ‪ N9; > :‬ل اﻝ‪9%‬ارس‪ .‬وآ‪9‬ن ی‪ S9X #‬أن ﺕ‪ +9%#/‬ه‪sJ9‬‬
‫اﻝ‪) 99PQ‬اﻝ‪99! 99$
#%‬ﻝ‪ 99
- +99OX (
#‬ل ‪99‬م ‪2000‬م ﻝ‪ M 99‬اﻝ‪[99G‬ة ا‪N99#XM‬دی اﻝ‪99! Z99
- :99#‬ﻝ‪<O‬د ;‪99 :99‬م‬
‫‪1997‬م‪ .‬و ‪ S9‬ذﻝ‪ O9 Z9W
! 9$; c9‬اﻝ‪9%‬ارس اﻝ‪ /O@9! 9x !"%‬ا(‪ :9; Z9"#‬دی‪1999 "O%9‬م أآ‪>9 "9U‬‬
‫‪ ، %90‬و;‪ :99‬اﻝ‪ N99‬ل اﻝراﺱ‪ .%45 99‬وﺕ‪ K%99‬اﻝ‪99%‬ارس اﻝ‪%‬ﻝ[ی‪ 99‬اﻝ‪ :99#‬ﺕ‪ y99OP‬اﻝ‪ :99; 99$#‬اﻝ‪ N99‬ل‬
‫اﻝراﺱ " اﻝ‪%‬ارس اﻝ‪J‬آ )‪ ،" (Smart Schools‬وﺕ‪G‬ف ﻝ[ی‪ 9‬إﻝ‪ K9‬ﺕ‪ 9%‬ه‪J9‬ا اﻝ‪ 9‬ع ‪ >9‬اﻝ‪9%‬ارس‬
‫;‪ :‬ﺝ‪ S%‬أرﺝء اﻝ‪<O‬د ‪.‬أ  ;‪ %‬ی‪! y
#‬ﻝ‪ O‬اﻝ‪ $; #B#‬ﺕ ر! ﺝ‪9 S9%‬ارس وﺝ ‪9‬ت ﻝ[ی‪ 9%! 9‬د‬
‫;‪"$‬ي > ‪ /OH‬ا‪F‬ﻝف اﻝ‪"NO‬ی اﻝ"ی واﻝ‪ :#‬ﺕ‪[- +$! p%‬م اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪"O/‬ة ﻝ‪ +9$  Q‬اﻝ ﺱ‪,9‬‬
‫اﻝ‪#%‬دة واﻝی ‬
‫ا  !ﻝ‪ O‬اﻝ‪ :‬ا‪ M‬رات اﻝ"! اﻝ‪B#%‬ة ;‪ :‬ﺱ ‪ 1999‬أ
‪ Z‬ا( رات > ‪- %x‬ﺕ‪ :; G‬إ@ء‬
‫! ا!ت ا‪ > Z"#‬أﺝ‪ +‬ﺕ‪ J‬أ‪%‬ل اﻝ‪  /B‬ا(ﻝ‪"#/‬و‪ .‬ور!‪ %‬ﺕ‪ /‬ن ه‪! sJ‬ای 
‪@( BB %‬ء‬
‫وﺕ‪$‬ی ‪ E‬ت اﻝ‪  /B‬ا(ﻝ‪"#/‬و‪ $; .‬اﺕ‪JQ‬ت ‪  /-‬ا( رات اﻝ"! اﻝ‪B#%‬ة ‪ PE‬ات روﺱ ﺕ‪s‬‬
‫إ‪  X‬اﻝ‪  /B‬ا(ﻝ‪"#/‬و‪ ،‬وﺕ‪ "O#‬اﻝول اﻝ"! ا‪F‬وﻝ‪ :; K‬ه‪J‬ا اﻝ‪%‬ل‪ .‬وأه اﻝ‪"@%‬وت اﻝ‪J%‬ة‬
‫ﻝ‪O y$B#‬درات اﻝ‪  /B‬ا(ﻝ‪"#/‬و ;‪ :‬ا( رات ی د!‪ :‬ﻝ<‪Dubai Internet City .Z"#‬‬
‫وﺕ‪B +U%‬وﻝ ﺝدة ﻝ
‪B‬ق !‪N#XM‬د اﻝ"‪ :%X‬أو ا‪N#XM‬د اﻝی‪ .‬و‪ X‬ﺕ ﺕ‪ %‬ی‪ +‬ه‪ sJ‬اﻝ‪%‬ی > ‪"x‬ی‪y‬‬
‫اﻝ‪ O‬ك ! إاد دراﺱت اﻝوى‪ .‬وﺕ‪ c
#%‬ی د!‪ :‬ﻝ<‪ ! Z"#‬أﺱﺱ ﺝة ﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ‬
‫اﻝ‪
%‬ت وا‪M‬ﺕ‪MN‬ت وﺕ‪$‬ی ‪ E‬ت را‪ X‬ﻝ
@"آت اﻝ
 ﺕ‪ G#
a ZB‬وی@‪"@ +%‬وع اﻝ‪ /B‬‬
‫ا(ﻝ‪"#/‬و ;‪ :‬ا( رات ﺝ اﻝ‪ :‬أر!‪ S‬و@"ی> دا‪",‬ة ‪  /-‬ﺕ‪G‬ف إﻝ‪ K‬ﺕ‪$‬ی اﻝ‪ Q‬ت اﻝ‪ /B‬‬
‫ﻝ
‪ %‬ا‪"HO >x‬ة 
‪ K‬اﻝ‪ SX :; Online Q‬وا‪.-‬‬
‫أ  ﺕ"! ﺱ
‪% P‬ن ;‪ $‬ﺕ إد‪E‬ل اﻝ‪B‬ﺱ‪ :; w‬اﻝ‪! 
#‬ءا > اﻝم اﻝراﺱ‪j! 89/88 :‬د‪E‬ل‬
‫اﻝ‪B‬ﺱ‪ w‬آ‪%‬دة دراﺱ ;‪ :‬اﻝ‪%‬رﺱ اﻝ‪ U‬ی اﻝ‪#‬ری )‪ Z X (21‬وزارة اﻝ‪ !"#‬واﻝ‪ :; 
#‬اﻝ
‪:; P‬‬
‫إ‪x‬ر ﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪j! 
#‬اد ‪ 
H PE‬و‪ - %x‬ﺕ‪<E > K‬ﻝ‪ G‬إﻝ‪ K‬ا‪M‬م ‪ S‬اﻝ‪O
P#%‬ت اﻝ‪ %#‬ی‬
‫ﻝ

‪ ،P‬و‪ K
 ZN X‬ﺕ‪a yOP‬م اﻝ‪ 
#‬ا‪F‬ﺱﺱ‪ :‬و!ا اﻝ‪ yOP#‬اﻝ
‪ > :‬اﻝم اﻝراﺱ‪:‬‬
‫‪@j! 1999/1998‬ء ‪ 17‬رﺱ ﺕ
 أﺱﺱ‪ # K
 (4-1) :‬ى اﻝ
‪ ،P‬أ‪ w$‬ذﻝ‪ c‬ا;‪##‬ح ‪25‬‬
‫ رﺱ ;‪ :‬اﻝم اﻝ‪#‬ﻝ‪ 1999/2000. :‬وﺝ"ى ا;‪##‬ح ‪ 58‬رﺱ ;‪ :‬اﻝم ‪ 2001/2000‬وه‪"/; :‬ة‬
‫را‪,‬ة ﺕ‪ +%‬اﻝ زارة 
‪ K‬ﺕ‪ G$OP‬ﺕریً‪ ،‬و‪[ ZNNE‬ا آ‪"O‬ة (‪ ،G-‬وﺕ‪ #‬ر ﻝ‪ sJG‬اﻝ‪%‬ارس‬
‫ا( ‪ /‬اﻝ<ز  ﻝ‪ 
%‬ﺕ
‪ %‬ﺝ‪ B‬و;‪ y‬أهاف اﻝ‪ P#‬ی"‬
‫اﻝ‪O
P#%‬ت اﻝ<ز  ﻝ‪ yOP#‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪ + /#%‬ﻝ
‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی وا(داری‬
‫ﻝ‪ :/‬ی‪ >/%‬ﺕ‪ yOP‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪ + /#%‬ﻝ
‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی وا(داری ‪ > ! M ،‬ﺕ اﺝ !…‬
‫اﻝ‪O
P#%‬ت ا‪F‬ﺱﺱ ‪ ،‬واﻝ‪ :#‬ی‪ >/%‬أن ﺕ@‪! +%‬ﻝرﺝ ا‪F‬ﺱس آ‪: > +‬ـ‬
‫أو‪ :M‬ـ اﻝ‪B‬ﺝ إﻝ‪X K‬ة !ت "آ[ی‬
‫ﺕ"ف ‪X‬ة اﻝ‪O‬ت 
‪ K‬أ‪ 
" G‬أو ‪ >  %‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪"#%‬ا!‪"P! %a ، ً$P P‬ی‪$‬‬
‫ﺕ‪ +
$‬أو ﺕ‪ S%‬ﺕ‪"/‬ار !ﺕ‪ G‬وﺕ
‪ -# G‬ﻝ‪$OP#‬ت اﻝ‪a‬م اﻝ‪ ، 
#Q%‬وﺕ‪ p%‬ﻝ
ی > اﻝ‪#%‬ی>‬

‫‪23‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫!ﻝ‪/! G + #‬ءة وی" " )‪ .(83‬وی@" ﺱ‪ Moscove :; /‬إﻝ‪ K‬أه‪ %‬وﺝ د ‪X‬ة !ت‬
‫واﺱ و ‪-‬ة ) "آ[ی ( ‪- #‬ﺝ اﻝ ‪-‬ات اﻝ‪ %
#‬إﻝ‪ K‬د { وﺕ‪ + /‬آ; و‪ G,o‬و;‪ ً$‬ﻝ
‪"a‬ة‬
‫اﻝ‪"%‬ة )‪)(84‬و!‪J‬ﻝ‪j; c‬ن ه‪ sJ‬اﻝ‪B‬ﺝ ﺱ ف ﺕ[داد > ‪<E‬ل اﻝ‪"a‬ة اﻝ‪ P#%‬رة ﻝ‪"h‬ورة ﺕ‪a + /‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت واﻝ‪ :#‬ی‪ +U%‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪ + /#%‬ﻝ
‪
%‬ت اﻝ‪ !"#‬ی وا(داری أ‪ -‬أه ‪M‬ﺕ‪. G‬‬
‫ﺙً ـ إﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪$#‬ت اﻝ‪B‬ی‪ +% :; U‬اﻝ‪a‬م ‪.‬‬
‫ﺕ@‪ +/‬اﻝ ﺱ‪ +,‬اﻝ‪ $#‬رآ[ة أﺱﺱ ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪"%‬ة ‪ ~- ،‬أ‪ G‬ﺕ ;‪ :‬ﺕ‪S%‬‬
‫اﻝ‪<E%‬ت ‪ ،‬وﺕ;‪ " S‬اﻝ‪O‬ت ‪ ،‬وﺕ"!‪ ، ً GP‬وﺕ@‪% :; G
/‬ذج ‪B‬دة آ‪ %‬ﺕ[‪ ، G,‬وﺕ‪{#‬‬
‫وﺕ‪ ~O‬اﻝ‪"Q%‬ﺝت اﻝ! وﺕ 
‪ G‬إﻝ‪ K‬اﻝ‪ > Q#%‬وﺕ ;‪ :‬اﻝ"‪ K
 !X‬اﻝ‪a‬م و‪ ، b#‬آ‪ %‬ﺕ‪G‬‬
‫;‪ :‬ﺕ" وﺕ@‪ +W‬آ‪ +‬اﻝ"آ‪ [,‬ا‪"EF‬ى !" ود‪ X‬وآءة ﻝ‪ ،‬وه‪ :‬ﺕ@‪ K
 +%#‬ﺙ<ﺙ اﺕهت‬
‫ر‪ ,‬ﺕ‪ :; +U%#‬آ‪:(85) > +‬ـ‬
‫• اﻝ ن ‪ :‬ا‪";F‬اد اﻝ‪J‬ی> ی‪ %G‬ن اﻝ ﺱ‪ +,‬اﻝ‪ $#‬وی@‪
W@ : +U ، G
W‬اﻝ‪ B‬اﺱ‪، w‬‬
‫اﻝ‪  "O%‬ن ‪ ،‬اﻝ‪

B%‬ن واﻝ‪ %%N%‬ن ‪G ،‬ﺱ اﻝ‪ N‬وا‪F‬ﺕ‪MN‬ت ‪ ،‬ی"و اﻝ‪a‬‬

‫‪...‬و‪"g‬ه‪.‬‬
‫• اﻝ‪"O‬ا ت ‪ :‬ﺕ‪[- +U%‬م اﻝ‪"O‬ا { اﻝ‪ P%‬رة أو اﻝه[ة اﻝ‪ :#‬ﺕ‪ +‬أﺝ‪[G‬ة اﻝ‪ O /‬ﺕ" ﺕ‪+%‬‬
‫وﺕ] "ه !]داء و‪ G,o‬وإ‪#‬ج ‪"Q‬ﺝﺕ‪. G‬‬
‫• ا‪F‬ﺝ‪[G‬ة ‪ :‬ﺕ@‪ K
 +%#‬ﺕ ع آ‪ > "O‬اﻝ ﺱ‪ +,‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪$‬م اﻝ‪%‬ة ﻝ"آ‪ [,‬أو ‪ /‬ت اﻝ‪a‬م‬
‫اﻝ‪. 
#Q%‬‬
‫ﺙﻝ‪U‬ـً ـ اﻝ‪B‬ﺝ إﻝ‪  % K‬ا‪";F‬اد اﻝ‪i%‬ه
> ‪.‬‬
‫إن ح ‪ +%‬اﻝ‪a‬م اﻝ‪ + /#%‬ﻝ
‪
%‬ت وﺕ‪ b#
; y$B‬ﺱ ف ی‪! %#‬رﺝ أﺱﺱ 
‪K‬‬
‫ﺽ"ورة أن ی‪ /‬ن ا‪";F‬اد اﻝ‪ K
 >%,$‬اﻝ‪ K
 b; +%‬درﺝ > اﻝ‪ ;"%‬اﻝ
‪ %‬واﻝ‪ 
%‬ﺕ‪#‬ﺱ‪S w‬‬
‫ ‪O
P#‬ت ‪ +%‬اﻝ‪a‬م وإ ‪ /‬ﺕ‪ y$B‬أها;‪ ، b‬ا‪ " F‬اﻝ‪J‬ي ی‪[
#‬م ﺽ"ورة ﺕ‪ P‬ی" ‪G‬رات ا‪";F‬اد‬
‫اﻝ
> !‪ N‬رة ‪"%#‬ة ‪.‬‬
‫اﻝ"ؤی اﻝ‪
O$#%‬‬
‫إن اﺱ‪#‬دة اﻝول اﻝ"! > اﻝ"ص اﻝ‪ :#‬ﺱ‪ GB#‬ا‪N#X‬د اﻝ‪ ،;"%‬وأ‪ ،b; G#N- JE‬وﺕ‪w‬‬
‫ ‪ "xQ‬م اء ‪ S G#‬اﻝ‪B#‬یت اﻝ‪ :#‬ﺱ]ﺕ‪ G! :‬ه‪J‬ا ا‪N#XM‬د ‪ ،‬آ‪ +‬ه‪J‬ا ی‪ > w
P#‬اﻝول اﻝ"!‬
‫اﻝ‪"B#‬ك ﻝ‪ +#‬دور ‪i‬ﺱت اﻝ
 واﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ ﻝی‪ G‬ﻝ‪]#‬دی و‪ :; G#o‬اﻝ‪M%‬ت ا‪F‬ر! اﻝ‪#‬ﻝ‬
‫ﻝ
‪ S + #‬اﻝ‪. ;"%‬‬
‫أ‪ -‬ﺕ ﻝ اﻝ‪ :;"%‬وذﻝ‪i :; c‬ﺱت اﻝ‪ ~BO‬واﻝ‪ P#‬ی" و;‪ :‬اﻝ ت ‪ ،‬وه‪J‬ا ی‪X w
P#‬م اﻝول‬
‫اﻝ"! !";‪M S‬ت ﺕ‪ %‬ی
‪ G‬ود‪ G%‬ﻝ‪ sJG‬اﻝ‪i%‬ﺱت‪.‬‬
‫ب‪ +$ -‬اﻝ‪ : ;"%‬وذﻝ‪ +OX > c‬اﻝ@"آت اﻝ‪ ،  $#%‬وآ‪J‬ﻝ‪i c‬ﺱت اﻝ‪ #‬ﺙ‪ y‬اﻝ
‪ :%‬و‪/OH‬ت ‪+$‬‬
‫اﻝ‪
%‬ت و ‪i‬ﺱت اﻝ‪"#‬ﺝ‪ ،%‬وآ‪J‬ﻝ‪"x > c‬ی‪ y‬اﻝ‪UO‬ت ﻝ<‪N#E‬ت اﻝ‪ +$ N$! 
#Q%‬اﻝ‪;"%‬‬
‫وﺕ ‪ ، Gx‬ی‪h‬ف إﻝ‪ K‬ذﻝ‪ c‬ﺝ‪ G‬د اﻝ‪#‬ون ا(‪ :%
X‬واﻝوﻝ‪JG! :‬ا اﻝ‪.N$‬‬
‫ج‪ -‬أ  @" اﻝ‪ /; :;"%‬ن ! دور اﻝ‪ #‬ﺙ‪ y‬وا(<م اﻝ
‪ :%‬إﺽ; إﻝ‪"! K‬ا { اﻝ‪  #‬اﻝ
‪%‬‬
‫اﻝ‪ ، 
#Q%‬وآ‪J‬ﻝ‪ c‬ﺕ ;" "اآ[ ﺕ‪$‬ی اﻝ‪
%‬ت اﻝ
‪ %‬واﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ واﻝ‪#‬ری و‪"g‬ه ‪ ،‬وﺕ ﺱ‪S‬‬
‫اﺱ‪%U#‬ر ‪/OH‬ت اﻝ‪ B‬اﺱ‪ w‬و ‪ G‬ا‪ Z"#M‬وﺕ@‪ S‬إ‪$#‬ل اﻝ
> > اﻝ ت و "اآ[ اﻝ‪ BO‬ث إﻝ‪K‬‬
‫اﻝ‪ N‬و!ﻝ‪. /‬‬
‫د‪ -‬اﺱ‪%U#‬ر اﻝ‪ :;"%‬وه‪ > :‬أه اﻝ ‪ ,o‬اﻝ‪ :#‬ی‪ w‬ا‪#M‬ء !‪ G‬وذﻝ‪ "; #! c‬اﻝ‪i%‬ﺱت‬
‫اﻝ ﺱ‪ >! P‬ﺝ‪G‬ت ﺕ ﻝ اﻝ‪ ;"%‬و;ﻝت ا(‪#‬ج واﻝ‪ Q‬ت ‪ +U‬اﻝ‪i%‬ﺱت اﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ و ‪+U‬‬

‫‪24‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫اﻝ‪ "!Q%‬اﻝ‪G‬ﺱ واﻝ‪G‬ﺱ اﻝ‪ /‬و ‪ +U‬د !"اءات ا‪"#EM‬اع و‪%-‬ی اﻝ‪ /
%‬اﻝ‪"/‬ی و‪"g‬ه >‬
‫ا(ﺝ"اءات‪.‬‬
‫وﻝ‪ a PQ#‬اﻝ‪
%‬ت !ﻝول اﻝ"! ‪ ،‬ی‪ w‬ا‪M‬ه‪%#‬م !‪ >  %%‬اﻝ‪O%‬دئ ا(داری اﻝ‪Q‬‬
‫!‪ a PQ#‬اﻝ‪
%‬ت ﻝ‪%h‬ن ح ه‪ sJ‬اﻝ‪ :; PQ‬ﺕ‪" y$B‬اده‪ ،‬و ‪:G‬‬
‫‪ (1‬د اﺱ‪"#‬اﺕ اﻝ‪i%‬ﺱ !‪ O‬ﺕ‪ ،$‬و ی"‪ ،‬وﺱﺱت ﺱ‪. O‬‬
‫ی‪" w‬اة ا‪M‬ه‪%#‬م !‪ y
Q‬اﻝ‪ #‬ازن !> ا‪#-M‬ﺝت اﻝ  ﻝ
‪ a‬ﺝ‪ G%‬و!>  ﺕ‪#B‬ﺝ‪ a b‬ه‪sJ‬‬
‫اﻝا‪",‬ة‪ > ،‬أﺝ‪ +‬ﺕ‪ +
$‬اﻝ ات اﻝ !> ه‪ sJ‬اﻝ‪ GF ،a‬ﺕ‪i‬دي إﻝ‪ K‬م ﺕ ا;‪ y‬اﻝ‪Gh! S a‬‬
‫!‪ ،ًh‬ﻝ‪J‬ا ;‪ $#‬م أ‪! ً-‬ﻝ‪%G%‬ت ‪ G‬ﺕ‪"$‬ی‪ .ًO‬و ﻝ‪%h‬ن ه‪J‬ا اﻝ‪ #‬ا;‪ bj; y‬ی‪ w‬أن ی‪ /‬ن هك "ﺝ‬
‫; "آ[ی ‪ ،ً$O‬ﺕ]‪ K
 JE‬ﺕ‪ G$‬اﺕ‪Q‬ذ اﻝ‪"$‬ارات اﻝ‪! $
#%‬ﻝ‪%‬ی" اﻝ‪ ،‬ﻝ
‪ a‬آ
‪ :; G‬اﻝ‪i%‬ﺱ‪،‬‬
‫وأن ﺕ‪ /‬ن
‪  +/! ّ%‬ی‪ ‡Q‬اﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ﺕ اﻝ‪ #%‬ا;"ة‪.‬‬
‫‪ (2‬ﺕ‪ $‬اﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ ;‪ :‬اﻝ‪i%‬ﺱ آ‪ "N‬أﺱﺱ‪a :; :‬م اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪:
/‬‬
‫  ی‪ #‬ﺕ‪ $‬ات اﻝ‪a‬م و!" ﺕ‪ bj; ،b‬ی‪ w‬أن ی‪ #‬ﺕ‪ G%$‬أی‪ ًh‬آ]‪ -‬اﻝ" ;‪ :‬اﻝ‪a‬م‬
‫اﻝ‪
; ،:
/‬ﺕ ﺕ‪B‬ی~ ا‪F‬ﺝ‪[G‬ة اﻝ‪  Q#%‬ﻝ‪a‬م ![یدة ﺱ ذاآ"ﺕ‪j; ،G‬ن ذﻝ‪ M X c‬ی د !ﻝ‪,‬ة‬
‫اﻝ‪"%‬ﺝ ّة إذا !‪ :$‬اﻝ‪a‬م‪ ً ِQ# ،‬اﻝ‪ "O‬ت اﻝ‪$‬ی‪ G ،%‬اﻝ‪ M :#‬ی‪ >/%‬اﻝ  ل إﻝ‪ K‬اﻝ‪J‬اآ"ة اﻝ‪:#‬‬
‫ﺕ‪ Z%‬زیدﺕ‪ G‬إﻝ‪ K‬ا‪F‬ﺝ‪[G‬ة‪.‬‬
‫‪ (3‬ا‪ >! JEF‬ا(‪O#‬ر ﺕ‪/‬ﻝ دورة ‪-‬ة اﻝ‪a‬م وﻝ ;‪ $‬ﺕ‪/‬ﻝ ا‪#X‬ء اﻝ‪%‬ات و اﻝ‪ "O‬ت‬
‫‪ M‬ﺕ‪ "N#$‬ﺕ‪/‬ﻝ ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت 
‪ K‬ﺕ‪/‬ﻝ ا‪#X‬ء اﻝ‪%‬ات واﻝ‪ "O‬ت‪ +! ،‬ﺕ@‪ +%‬أی‪ ًh‬ﺕ‪/‬ﻝ‬
‫ﺕ"آ‪ w‬ا‪F‬ﺝ‪[G‬ة ور!‪! GP‬ﻝ@‪ ،/O‬وﺕ‪/‬ﻝ ﺕری‪ w‬اﻝ‪ > Q#%‬و د‪ ،G%‬و‪"g‬ه‪.‬‬
‫‪ (4‬ﺕ‪a %N‬م 
ت ‪ +!X‬ﻝ‪r‬دا ‬
‫ﺕ‪ a a %N‬اﻝ‪
%‬ت آ‪ :‬ﺕ‪ /‬ن ﻝ‪ B‬ﻝ<ﺱ‪Q#‬ام ة ﺱ ات‪ ،‬ﻝ‪J‬ا ی‪ w‬أن ﺕ‪ /‬ن ‪
!X‬‬
‫ﻝ‪r‬دا  ‪- :; K#-‬ﻝ م وﺝ د ا‪QHF‬ص اﻝ‪J‬ی> ‪ X‬ا !‪ ،G,O‬وه‪J‬ا ی‪ w
P#‬أن ی‪ /‬ن اﻝ‪a‬م ‪/B‬‬
‫اﻝ‪O‬ء‪ ،‬إﺽ; إﻝ‪ K‬ﺽ"ورة ا‪#M‬ء !‪ #‬ﺙ‪ b$‬اﻝ‪J‬ي ی@‪ +%‬ﺝ‪ S%‬اﻝ‪#‬ی<ت اﻝ‪ :#‬أﺝ"ی‪> b]! ً%
 .b
 Z‬‬
‫ا‪ +h;F‬ﺕ‪ $‬ا‪ %aF‬إﻝ‪ K‬و‪-‬ات ‪Modules‬؛ ﻝ‪
% +G#‬ت اﻝ‪ N‬واﻝ‪ P#‬ی" واﻝ‪.!#%‬‬
‫‪ (5‬إدراك أه‪ %‬اﻝ‪ "N‬اﻝ‪"@O‬ي اﻝ‪J‬ي ی أه " ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت‬
‫‪ X‬ﺕ@‪ a +‬اﻝ‪
%‬ت ‪ K#-‬ﻝ ﺕ إاده !‪ N‬رة ﺝة‪ ،‬إذا أُه‪ +%‬اﻝ‪ "N‬اﻝ‪"@O‬ي‪ ،‬أو ﻝ ی‪$‬‬
‫!ﻝور اﻝ‪%‬ط !‪! b‬ﻝ‪/‬ءة اﻝ‪; ،!
P%‬ﻝ‪a‬م ‪ M‬ی‪ p‬دون وﺝ د أ‪QH‬ص ‪i‬ه
> یرآ ن ‪T‬ﻝ‪ b#‬و‬
‫أه‪.b#%‬‬
‫‪ (6‬د اﻝ‪ w‬اﻝ‪ :‬وإدارﺕ‪b‬‬
‫ی@‪ +/‬إه‪%‬ل اﻝ ا‪ w‬اﻝ ﻝ
‪a‬م‪ +U ،‬م ‪ X !#‬ا اﻝ‪O‬ت‪ ،‬وم ‪ +-‬اﻝ‪</@%‬ت اﻝ‪:#‬‬
‫ﺕ‪"P‬أ 
‪ G‬ﺝ"اء اﻝ‪ +%B‬اﻝ[ا‪ ،Overload ,‬أو ﺝ"ّاء أ‪PE‬ء اﻝ‪ً"PE ،> Q#%‬ا 
‪ K‬أداء اﻝ‪a‬م‪،‬‬
‫‪ ~-‬ی‪ w‬أن ﺕ‪ PQ‬ا(دارة ﻝ
‪a‬م وﺕ‪ ! ً; b%‬ﺝ د ﺝ‪ N#Q ; G‬ﻝ‪%h‬ن ح اﻝ‪a‬م‪ ،‬وی‬
‫ه‪J‬ا اﻝ ‪ :; +‬اﻝ‪a‬م "اﻝ ‪ +‬اﻝ‪  > ":‬ا ‪ +‬اﻝح اﻝ‪"B‬ﺝ ﻝ‪a‬م اﻝ‪
%‬ت‪.‬‬
‫ > اﻝ‪ G%‬ﺝًا ﻝ‪i +/‬ﺱ ﺕ‪ a! + #‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ /#‬ﻝ ﺝ‪ ،‬أن ﺕ‪ $‬م !ﻝ‪ PQ#‬ﻝ‪ ،G,O‬أو‬
‫ﺕ‪ P‬ی"ه‪F ،‬ن ذﻝ‪ c‬ی‪ >%h‬ﻝ‪ G‬اﻝ‪]#‬آ > ى ;‪,‬ة اﻝ‪a‬م‪ ،‬و ى اﻝ‪B‬ﺝ ﻝ‪ P#‬ی"‪ s‬وﺕ"ا‪>  % :‬‬
‫اﻝ ا‪ w‬اﻝ‪ :#‬ی‪ :WO‬أن ﺕ‪#‬وﻝ‪ G‬اﻝ‪ PQ‬وه‪ :‬آ‪ %‬ی
‪: :‬‬

‫‪25‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
 ‫ا‪F‬هاف ‪Objectives‬‬
‫ﺕ أهاف اﻝ‪a‬م اﻝ‪"O%‬رات ا‪F‬ﺱﺱ اﻝ‪ :#‬أ@— اﻝ‪a‬م > أﺝ‪ +‬ﺕ‪ ،G$$B‬و  أن ی‪ #‬ﺕ‪B‬یه‬
‫یرع ‪ PQ‬اﻝ‪a‬م إﻝ‪ K‬وﺽ‪ S‬ﺕ‪ N‬ر ‪ + /#‬ﻝ
‪ PQ‬اﻝ"‪ ،,‬وﺕ "‪ًH‬ا ﻝ
‪a‬م و ﺕ‪ /‬ن ‪> $UO‬‬
‫ا‪F‬هاف اﻝ"‪ ,‬ﻝ
‪a‬م‪.‬‬
‫اﻝ‪Organization a#‬‬

‫ی‪ w‬أن ﺕ‪ >%h#‬اﻝ‪ PQ‬إ‪x‬رًا ﻝ

‪#‬ی<ت واﻝ‪"W#‬ات اﻝ‪ :#‬ﺱ‪ K
 ##‬اﻝ‪ +/G‬اﻝ‪ # ،:%a#‬ﺕ‪a J‬م‬
‫اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪"%‬اد ﺕ]ﺱ واﻝ‪J‬ي ی‪ > Q‬ا‪OF‬ء ا(داری 
‪ K‬اﻝ‪ :; >o %‬اﻝ‪i%‬ﺱ‪.‬‬

‫اﻝ‪ %‬ارد و ا( ‪/‬ت ‪Resources‬‬

‫ی‪"#‬ض ﺕ‪ >ُّ%h#‬اﻝ‪ K
 PQ‬اﻝ‪ %‬ارد وا( ‪/‬ت اﻝ‪ :+U -#%‬اﻝ‪%‬ات‪ ،‬ا‪";F‬اد اﻝ‪i%‬ه
>‪،‬‬
‫اﻝ‪ "O‬ت‪ ،‬و [ا اﻝ‪ ،+W@#‬ﻝ‪ :/‬ی‪ #‬ﺕ‪B‬ی اﻝ‪
P%‬ب > ه‪ sJ‬اﻝ‪ %‬راد وا( ‪/‬ت‪.‬‬
‫ی‪ $#‬أ‪"; ً-‬ی‪ y‬إدارة ‪a‬م اﻝ‪
%‬ت أن اﻝ‪ %‬ارد "اﻝ‪B‬ﻝ"‪،‬ﺕ‪ X +U%‬دًا 
‪ K‬ﺕ‪ J‬اﻝ‪a‬م‪ ،‬إ‪ M‬أن‬
‫ه‪J‬ا اﻝ‪F —xE "/#‬ن اﻝ‪ %‬ارد اﻝ‪$‬ی‪ %‬ﺱ‪ > Q#‬آ
 اﻝ‪a‬م اﻝی‪ ،‬و!ﻝ‪#‬ﻝ‪ :‬ﺱ ف ی‪ #‬ر;… اﻝ‪a‬م‬
‫ > اﻝ‪ -‬ا(‪N#X‬دی‪ K$O; ،‬أن اﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪ %‬ارد اﻝ!‪a :; $‬م اﻝ‪
%‬ت اﻝی ﺱ‪ > Q‬أ‪O‬ء‬
‫و ﺕ‪/‬ﻝ اﻝ‪a‬م‪.‬‬

‫ ‪$‬ی اﻝ"‪Control Measures !X‬‬

‫ی‪ #‬ﺕ‪B‬ی اﻝ‪$%‬ی اﻝ‪ :#‬ﺱ‪<E > #‬ﻝ‪$ G‬ر ا‪F‬داء اﻝ
‪ S :‬اﻝ‪ PQ‬اﻝ‪ %‬ﺽ  ‪+َOِX > ً$O‬‬
‫;"ی‪ y‬إدراة ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت‪ ،‬و!… ه‪ sJ‬ا‪F‬دوات‪:‬‬
‫‪ (1‬اﻝ‪ %‬از ‪Budget‬‬
‫ﺕ‪ >%h#‬ه‪ sJ‬ا‪F‬داة ﺕ‪ ً%‬ﻝ‪ O‬د اﻝ‪/#‬ﻝ و اﻝ‪"N%‬و;ت اﻝ‪ a@F! Q‬اﻝ‪ +U ،
#Q%‬ﺕ‪+
B‬‬
‫‪ a‬اﻝ‪
%‬ت وﺕ‪ ،G%%N‬وإاد اﻝ‪"O‬ا { ﻝ‪.G‬‬
‫‪(2‬اﻝول اﻝ"‪ ,‬ﻝ[ > ا‪Activity Schedule P@F‬‬
‫ی‪G‬ف ه‪J‬ا اﻝ‪$%‬س إﻝ‪ K‬ﺕ‪B‬ی ز > ﻝŠ‪-‬اث و ا‪ P@F‬اﻝ‪"@ :; %G%‬وع ‪a‬م اﻝ‪
%‬ت‪% ،‬‬
‫ی 
‪ ;" K‬إذا  ﺕ اﻝ‪$‬م !‪  +/‬ی‪ w‬اﻝ‪$‬م !‪ :; b‬ذﻝ‪ c‬اﻝ ‪ ZX‬اﻝ‪B%‬د‪.‬‬
‫وی‪ w
P#‬ﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪ PQ‬ا‪M‬ﺱ‪"#‬اﺕ ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ;‪ :‬اﻝول اﻝ"! اﻝی > ا‪n‬ﻝت و!‪N‬‬
‫  ﺕ‪ >%h#‬ﺕ‪ P‬ی" اﻝ‪ PQ‬اﻝ‪
%‬ﺕ ا(ﺱ‪"#‬اﺕ ‪F‬ي @]ة ا‪n‬ﻝت اﻝ‪#‬ﻝ ‪:‬‬
‫‪-‬دراﺱ اﻝ‪ +/G‬اﻝ‪ :%a#‬ﻝ
‪ a‬اﻝ‪ :; 
#‬اﻝول اﻝ"! و ‪G‬م ا(دارات وا‪XF‬م اﻝ‪. 
#Q%‬‬
‫‪-‬دراﺱ ا(ﺱ‪"#‬اﺕ اﻝ  ﻝ
‪a‬م اﻝ‪ :%
#‬و‪ PE‬اﻝ‪ P#‬ی" اﻝ‪ PE +U b
#Q%‬اﻝ‪ P#‬ی" ا(داري‪PE ،‬‬
‫ﺕ‪ %‬اﻝ‪ $‬ى اﻝ‪"@O‬ی‪ PE ،‬ﺕ‪ %‬اﻝ‪ %‬ارد اﻝ‪%‬ﻝ ‪.‬‬
‫‪-‬ﺕ‪B‬ی ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ !
P%‬ﻝ
‪a‬م اﻝ‪. :%
#‬‬
‫‪-‬ﺕ‪B‬ی أوﻝ یت اﻝ‪. a‬‬
‫‪-‬دراﺱ ‪E‬رات و!ا‪ +,‬اﻝ‪ $#‬اﻝ‪. 
#Q%‬‬
‫‪-‬دراﺱ ‪O
P#‬ت اﻝ‪ $‬ى اﻝ‪"@O‬ی و‪ PE‬اﻝ‪ o #‬واﻝ‪#‬ری‪. w‬‬
‫‪-‬دراﺱ اﻝ ﺽ‪ S‬اﻝ‪B‬ﻝ‪ :‬ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت وﺕ‪$‬ت اﻝ‪B‬ﺱ ب ;‪ :‬ﻝ
‪a‬م اﻝ‪. :%
#‬‬
‫اﻝ‪ #‬ت‬
‫و‪ ‡
E X‬اﻝ‪ ~BO‬إﻝ‪ K‬د > اﻝ‪ #‬ت اﻝ‪#‬ﻝ‪:‬‬

‫‪26‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
 ‫‪G! (1‬ف ﺕ[ی[ ;"ص ا‪M‬ﺱ‪#‬دة > ﺕ‪$OP‬ت ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری‪j; ،‬ن اﻝ‪"h‬ورة ﺕ‪:h#$‬‬
‫إدة اﻝ‪ :; "a‬اﻝ‪$OP#‬ت اﻝ‪B‬ﻝ ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ‪ ،‬وﺕ‪ :ّO‬رؤی‬
‫إﺱ‪"#‬اﺕ واﺽ‪ :; B‬ﺕ‪ a %N‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ‪ ،‬و!‪ G,‬وﺕ‪:; G$OP‬‬
‫اﻝ‪%a%‬ت اﻝ"!‪.‬‬
‫‪ (2‬إن ﺱ‪ :‬اﻝ‪%a%‬ت إﻝ‪ K‬اآ‪ O‬اﻝ‪ P#‬رات اﻝ"ی واﻝ‪ K#@! $-<#%‬اﻝ‪"P‬ق وا‪F‬ﺱﻝ‪،w‬‬
‫ﻝ‪ %‬اﺝ‪ G‬اﻝ‪B#‬یت اﻝ‪#! Q‬د ا‪F‬هاف‪ ،‬وﺕ[ای ‪-‬ﺝت اﻝ‪ S%#%‬وﺕ ‪ :; G‬إ‪x‬ر اﻝ‪ %‬ارد‬
‫اﻝ‪ -#%‬واﻝ‪M B#‬ت ا‪N#XM‬دی اﻝ‪"O/‬ة‪ ،‬ﻝ ی‪"#$‬ن !ﻝ ‪ :‬اﻝ‪F + /‬ه‪ %‬اﻝ‪
%‬ت !‪G#N‬‬
‫ ردًا ‪ -‬یً واﺱ‪"#‬اﺕً‪ .‬و
‪j; b‬نّ اﻝ‪ ~-O‬ی ‪"h! :‬ورة ا‪ sO#M‬إﻝ‪ K‬ذﻝ‪ ،c‬واﻝ‪]#‬آ 
‪K‬‬
‫أن اﻝ‪
%‬ت واﻝ‪ ;"%‬ﺕُّ > أه اﻝ‪ %‬ارد ;‪ "N :‬ﺙ رة اﻝ‪
%‬ت‪ ،‬وﺕ ق ;‪ :‬أه‪G#%‬‬
‫أه‪ %‬ﺝ‪ S%‬اﻝ‪ %‬ارد ا‪"EF‬ى‪ +! ،‬إن اﻝ‪ %‬ارد ا‪"EF‬ى ﺕ‪/‬د ﺕ‪ /‬ن ی‪ %‬اﻝ‪ %$‬إ‪+o :; M‬‬
‫اﻝ‪ o #‬اﻝ
 ﻝ
‪
%‬ت اﻝ‪.G! "#$%‬‬
‫‪ (3‬إن ﺕ[ی[ ‪ 
%‬اﺱ‪#‬ب ﺕ‪ /‬ﻝ ﺝ اﻝ‪
%‬ت وإﺕ‪ G#-‬ﻝ<ﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪J‬ي ی‪G#‬ف اﻝ‪:; [َ œ%#‬‬
‫ا‪F‬داء و اآ‪
% O‬ت اﻝ‪B#‬ی~ ا(داري واﻝ‪hB‬ري اﻝﻝ‪ ،>%‬ی‪ :h#$‬اﻝ‪ B#‬ل ‪ B‬ا(دارة‬
‫اﻝ"‪<E > ،%X‬ل ﺕ‪
% :O‬ت اﻝ‪ B#‬ل و‪T‬ﻝت اﻝ‪ J#‬و‪ g‬اﻝ"ؤى اﻝ‪ G]H > :#‬أنْ‬
‫ﺕ‪ /‬إﺱ‪"#‬اﺕت ا(اد ﻝ‪JG‬ا اﻝ‪ B#‬ل و ‪ [
#‬ت ﺕ‪ ،sJ‬وﺕ ;" اﻝ‪$
P%‬ت اﻝ‪"/‬ی‬
‫واﻝ‪%‬ذج اﻝ‪ $OP#‬اﻝ‪ :#‬ﺕ"‪ H‬اﻝ‪ K
 >%,$‬ﺕ‪ PQ‬اﺱ‪"#‬اﺕت اﻝ‪ B#‬ل وﺕ‪J‬ه واﺱ‪O#‬ط‬
‫ ی" ﺕ‪ $‬ی اﻝ‪ّ B#‬ل ‪.‬‬
‫‪ (4‬اﻝ‪ّ B#‬ل إﻝ‪ S%# K‬اﻝ‪
%‬ت اﻝ‪J‬ي ی‪Q#‬م ‪ {,#‬اﻝ‪$#‬ت اﻝ‪B‬ی‪ ،U‬و;‪ :‬اﻝ ‪ b ZX‬ی‪:; G‬‬
‫ﺕ[ی[ ح اﻝ‪ !"#‬واﺱ‪"%#‬اره > ‪<E‬ل اﻝ‪ "/#‬اﻝ ا‪ :‬واﻝ‪ :; +‬اﻝ‪"@#! $#‬یت‬
‫ا‪M‬ﺱ‪Q#‬ا ت و ‪ X‬ا‪ +/@! G‬ی ‪ S‬اﻝ‪%‬ی" اﻝ‪hB‬ری ﻝ
‪ S%#%‬اﻝ"‪ :; ،:%X‬إ‪x‬ر <‪X‬‬
‫ﺝیة ﺕ"ﺕ‪ K
 [/‬اﻝ[اه واﻝ@;‪ ،‬ﺕ‪ X< /B‬اﻝ"د وا(دارة واﻝ‪ %a%‬واﻝوﻝ ;‪:‬‬
‫اﻝ‪.S%#%‬‬
‫‪ (5‬إﺝ"اء دراﺱت ‪ّ%‬ـ‪ :; $‬وا‪ SX‬اﻝ‪ a‬اﻝ‪ :; %
#‬اﻝول اﻝ"! ﻝ
‪ > y$B#‬ى ا‪%#‬د‬
‫ﺕ‪$OP‬ت ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا‪M‬داری واﻝ‪ !"#‬ی و دور ه‪ sJ‬اﻝ‪$OP#‬ت ;‪ :‬ﺕ[ی[ أداء اﻝ‪+/@! 
#‬‬
‫م ‪.‬‬
‫‪ (6‬زیدة ا‪M‬ه‪%#‬م !ﻝ‪
%‬ت اﻝ‪ :#‬ی ;"ه ‪a‬م اﻝ‪
%‬ت ا‪M‬داری ‪ -‬ل ‪ +-‬اﻝ‪</@%‬ت وﺕ"‪H‬‬
‫اﻝ‪"$‬ارات اﻝ‪j! $
#%‬دارة اﻝ‪ %‬ارد اﻝ‪%‬ﻝ واﻝ‪"@O‬ی وﺕ[ی[ اﻝ"ص اﻝ‪ ،-#%‬ﻝ<ﺱ‪#‬دة >‬
‫اﻝ‪ ;%‬اﻝﻝ‪<E > %‬ل اﻝ‪
%‬ت ا‪M‬ﺱ‪"#‬اﺕ وﺕ‪ y$B‬اﻝ‪[%‬ة اﻝ‪.;#‬‬
‫‪ (7‬ﺽ"ورة ﺕی‪ #B +‬ى اﻝ‪%‬ه{ اﻝ‪ %
#‬ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ;‪ :‬اﻝ ت و ‪i‬ﺱت اﻝ‪
#‬‬
‫اﻝﻝ‪ ، :‬ﻝِ‪O#M! Jَ َEْiُ#‬ر ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ‪ ،‬و‪ :; E‬ﺝ‪ w‬اﻝ‪$OP#‬ت‬
‫اﻝ
‪ %‬و!‪ %‬ی ‪ S‬ی" اﻝ‪%‬ه{ اﻝوﻝ‪.‬‬
‫‪ (8‬ﺽ"ورة @رآ أ‪h‬ء اﻝ‪€G‬ت اﻝ‪#‬ری ;‪ :‬اﻝ ت‪! ،‬ﻝ‪"O‬ا { اﻝ‪#‬ری‪ O‬اﻝ‪$
#%‬‬
‫!ﺱ‪Q#‬ام اﻝ‪B‬ﺱ ب ;‪ :‬اﻝ‪$OP#‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ‪ ،‬ور!‪! GP‬ﻝ‪ PQ‬اﻝراﺱ‪.‬‬
‫‪ (9‬ﺽ"ورة ا‪M‬ه‪%#‬م !ﻝوات واﻝ‪i%‬ﺕ‪"%‬ات اﻝ
‪ ،%‬وﺕ@‪ S‬ا‪B!F‬ث واﻝراﺱت‪ ،‬اﻝ‪G‬د; إﻝ‪K‬‬
‫ﺕ[ی[ اﻝ‪ w‬اﻝ‪ :$OP#‬ﻝ‪ a‬اﻝ‪
%‬ت ا(داری واﻝ‪ !"#‬ی ‪ S ،‬إ‪P‬ء ‪ G,#‬وﺕ ﺕ‪G‬‬
‫ا‪F‬ه‪ %‬اﻝ‪ :#‬ﺕ‪.G$B#‬‬
‫‪ (10‬اﻝ‪ K
 +%‬ﺕ ‪ -‬اﻝ‪B
PN%‬ت واﻝ‪%‬ه اﻝ‪ a! Q‬اﻝ‪
%‬ت 
‪ # K‬ى اﻝ ‪>x‬‬
‫اﻝ"!‪.:‬‬
‫اﻝ‪"%‬اﺝ‪ S‬و اﻝ‪ G‬ا ‪k‬‬

‫‪ ( 1‬ﻋﻠﻰ ﻤﺤﻤﺩ ﻋﺒﺩ ﺍﻝﻤﻨﻌﻡ ‪ ,‬ﺘﻜﻨﻭﻝﻭﺠﻴﺎ ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ ﻭﺍﻝﻭﺴﺎﺌل ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻤﻴﺔ ‪ ،‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ ‪0 1999 ،‬ﺹ ‪.1‬‬

‫‪27‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫‪ ( 2‬ﻤﻜﺘﺏ ﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ﺍﻝﻌﺭﺒﻲ ﻝﺩﻭل ﺍﻝﺨﻠﻴﺞ‪ ,‬ﺍﻝﻤﺩﺭﺴﺔ ﺒﻴﻥ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻝﻴﻭﻡ ﻭﻤﺘﻁﻠﺒﺎﺕ ﺍﻝﻤﺴﺘﻘﺒل ‪ ،‬ﺍﻝﻜﻭﻴﺕ ‪ ) ،‬ﻤﺤﺭﻡ ﻫـ – ﺃﺒﺭﻴل‬
‫‪0 ( 2000‬ﺹ ‪.2‬‬
‫‪ ( 3‬ﻤﺤﻤﺩ ﻓﺘﺤﻲ ﻋﺒﺩ ﺍﻝﻬﺎﺩﻱ‪ .‬ﻤﺠﺘﻤﻊ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﻓﻲ ﻋﺼﺭ ﺍﻝﺭﻗﻤﻨﺔ ﻭﺍﻝﺸﺒﻜﺎﺕ‪ ,‬ﻤﺠﻠﺔ ﺍﻻﺘﺠﺎﻫﺎﺕ ﺍﻝﺤﺩﻴﺜﺔ ﻓﻲ ﺍﻝﻤﻜﺘﺒـﺎﺕ‬
‫ﻭﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﺒﻁﺭﺍﺒﻠﺱ‪ -.‬ﻉ‪. 2002 ، 18‬ﺹ‪9-7‬‬
‫‪( 4‬ﻤﺤﻤﺩ ﻨﺒﻬﺎﻥ ﺴﻭﻴﻠﻡ ‪ ,‬ﺍﻝﻤﻜﺘﺒﺎﺕ ﻭﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ‪ ,‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ ‪ ,‬ﺍﻝﻤﻜﺘﺒﺔ ﺍﻷﻜﺎﺩﻴﻤﻴﺔ ‪ ,2000 ,‬ﺹ ‪.2‬‬
‫‪( 5‬ﺇﺒﺭﺍﻫﻴﻡ ﻋﺒﺩ ﺍﻝﻤﻭﺠﻭﺩ ﺤﺴﻥ ‪ ,‬ﻋﺼﺭ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ‪,‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ ‪ :‬ﺍﻝﺩﺍﺭ ﺍﻝﺸﺭﻗﻴﺔ ‪1993,‬ﻡ ‪ ,‬ﺹ ‪.327‬‬
‫‪ ( 6‬ﺭﺃﻓﺕ ﺭﻀﻭﺍﻥ ‪ ,‬ﺍﻝﺤﻜﻭﻤﺔ ﺍﻻﻝﻜﺘﺭﻭﻨﻴﺔ ‪,‬ﻤﺠﻠﺔ ‪ ,on –line‬ﺍﻝﻌﺩﺩ‪ , 12‬ﻤﺅﺴﺴﺔ ﺃﺨﺒﺎﺭ ﺍﻝﻴﻭﻡ ‪ ,‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ ‪2001‬ﻡ ‪ ,‬ﺹ‬
‫ﺹ ‪27-26‬‬
‫‪ ( 7‬ﺍﻝﻤﻨﻅﻤﺔ ﺍﻝﻌﺭﺒﻴﺔ ﻝﻠﺘﻨﻤﻴﺔ ﺍﻹﺩﺍﺭﻴﺔ‪ ,‬ﺍﻝﺘﻘﺭﻴﺭ ﺍﻝﺴﻨﻭﻱ ﻝﻠﺤﻜﻭﻤﺔ ﺍﻹﻝﻜﺘﺭﻭﻨﻴﺔ ﻓﻲ ﺍﻝﻌﺎﻝﻡ ﺍﻝﻌﺭﺒﻲ ﻝﻌﺎﻡ ‪2004‬ﻡ‪.‬‬
‫‪ ( 8‬ﻋﺒﺩﺍﻝﻬﺎﺩﻯ ﺍﻝﺠﻭﻫﺭﻯ ‪,‬ﻤﻌﺠﻡ ﻋﻠﻡ ﺍﻻﺠﺘﻤﺎﻉ ‪ ,‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ ‪:‬ﻤﻜﺘﺒﺔ ﻨﻬﻀﺔ ﺍﻝﺸﺭﻕ ‪1992,‬ﻡ‪ .‬ﺹ ‪.182‬‬
‫‪ ( 9‬ﻋﺒﺩ ﺍﻝﻐﻨﻰ ﻋﺒﻭﺩ ﻭﺁﺨﺭﻭﻥ‪ ,‬ﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ﺍﻝﻤﻘﺎﺭﻨﺔ‪ :‬ﻤﻨﻬﺞ ﻭﺘﻁﺒﻴﻘﻪ‪ ,‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ‪ :‬ﺩﺍﺭ ﺍﻝﻔﻜﺭ ﺍﻝﻌﺭﺒﻰ‪,1997 ،‬ﺹ‪.87‬‬
‫‪ ( 10‬ﺃ ﺤﻤﺩ ﺃﺒﻭ ﺯﻴﺩ ‪ ،‬ﻤﺴﺘﻘﺒﻠﻴﺎﺕ ‪:‬ﺜﻭﺭﺓ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﻭﻤﺠﺘﻤﻊ ﺍﻝﻤﺴﺘﻘﺒل ‪ ,‬ﻤﺠﻠﺔ ﺍﻝﻌﺭﺒﻲ ‪ 1 .,‬ﺃﻜﺘﻭﺒﺭ ‪ ، 2003‬ﻉ‪, 539 .‬‬
‫ﺹ‪.87‬‬
‫‪ ( 11‬ﺃﺤﻤﺩ ﺃﻨﻭﺭ ﺒﺩﺭ ‪ ,‬ﻋﻠﻡ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﻭﺍﻝﻤﻜﺘﺒﺎﺕ‪ :‬ﺩﺭﺍﺴﺔ ﻓﻲ ﺍﻝﻨﻅﺭﻴﺔ ﻭﺍﻻﺭﺘﺒﺎﻁﺎﺕ ﺍﻝﻤﻭﻀﻭﻋﻴﺔ ‪ ,‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ‪ :‬ﺩﺍﺭ ﻏﺭﻴﺏ‬
‫ﻝﻠﻁﺒﺎﻋﺔ ﻭﺍﻝﻨﺸﺭ ﻭﺍﻝﺘﻭﺯﻴﻊ ‪,1996‬ﺹ‪.19‬‬
‫‪ ( 12‬ﺍﻝﻁﺎﻫﺭ ﺍﻝﻜــﺭﻱ‪ ,‬ﺘﻜﻠﻔﺔ ﺍﻻﺴﺘﺜﻤﺎﺭ ﻓﻲ ﺃﻨﻅﻤﺔ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﻭﻋﻼﻗﺘﻬﺎ ﺒﺄﺩﺍﺀ ﺍﻝﻤﻨﻅﻤﺎﺕ ﺩﺭﺍﺴﺔ ﺘﻁﺒﻴﻘﻴﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻝﺒﻨـﻭﻙ‬
‫ﺍﻝﺘﺠﺎﺭﻴﺔ ﻓﻲ ﺍﻷﺭﺩﻥ‪,‬ﻤﺠﻠﺔ ﺍﻝﻌﻠﻭﻡ ﺍﻹﻨﺴﺎﻨﻴﺔ ‪ ,‬ﺍﻝﺴﻨﺔ ﺍﻝﺜﺎﻝﺜﺔ‪ :‬ﺍﻝﻌﺩﺩ ‪ :24‬ﺍﻴﻠﻭل )ﺴﺒﺘﻤﺒﺭ( ‪,2005‬ﺹ‪.9‬‬
‫‪ ( 13‬ﻫــﺩﻴل ﺸــﻭﻜﺕ ﺍﻝﻌﺒﻴــﺩﻱ‪ ",‬ﻤــﻥ ﺍﻝﺒﻴﺎﻨــﺎﺕ ﺍﻝــﻰ ﺍﻝﺤﻜﻤــﺔ ﺒﺎﺘﺠــﺎﻩ ﺇﺩﺍﺭﺓ ﺍﻝﺤﻜﻤــﺔ"ﻤﺘــﺎﺡ ﻓــﻲ‬
‫‪http://informatics.gov.sa/magazine/modules.php?name=Sections&op=viewarticle&artid=15‬‬
‫‪9‬‬
‫‪ ( 14‬ﻤﺤﻤﺩ ﺩﺭﻭﻴﺵ ‪,‬ﺩﺭﺍﺴﺔ ﺘﺤﻠﻴﻠﻴﺔ ﻝﻠﻤﺨﺎﻁﺭ ﺍﻝﻤﺭﺘﺒﺔ ﺒﺎﺴﺘﺨﺩﺍﻡ ﺍﻻﻨﺘﺭﻨﻴﺕ‪،‬ﺍﻝﻤﺠﻠﺔ ﺍﻝﻌﻠﻤﻴﺔ ﻝﻼﻗﺘـﺼﺎﺩ ﻭﺍﻝﺘﺠـﺎﺭﺓ ﺍﻝﻌـﺩﺩ‬
‫‪4‬ﻝﺴﻨﺔ ‪,2000,‬ﺹ‪.282‬‬
‫‪ ( 15‬ﻫﻼل ﻋﺒﻭﺩ ﺍﻝﺒﻴﺎﺘﻲ ﻭﻋﻼﺀ ﻋﺒﺩ ﺍﻝﺭﺯﺍﻕ ﻤﺤﻤﺩ ﺤﺴﻥ ‪ ,‬ﺍﻝﻤﺩﺨل ﻝﻨﻅﻡ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤـﺎﺕ ﺍﻷﺩﺍﺭﻴـﺔ ‪ ،‬ﺠﺎﻤﻌـﺔ ﺍﻝﻤﻭﺼـل‬
‫ﺒﺎﻝﻌﺭﺍﻕ‪ :‬ﻤﺩﻴﺭﻴﺔ ﺩﺍﺭ ﺍﻝﻜﺘﺏ ﻝﻠﻁﺒﺎﻋﺔ ﻭﺍﻝﻨﺸﺭ‪.1992 ,‬‬
‫‪16) O` Brien, J. A, Management Information System A Managerial End- User Perspective ,‬‬
‫‪Irwin , Boston,1990.‬‬
‫‪( 17‬ﻋﻭﺽ ﻤﻨﺼﻭﺭ ﻭﻤﺤﻤﺩ ﺃﺒﻭ ﺍﻝﻨﻭﺭ‪ ،‬ﺘﺤﻠﻴل ﻨﻅﻡ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﺒﺂﺴﺘﺨﺩﺍﻡ ﺍﻝﻜﻭﻤﺒﻴﻭﺘﺭ ‪ ،‬ﻁ ‪ ,5‬ﻋﻤﺎﻥ‪ :‬ﺩﺍﺭ ﺍﻝﻔﺭﻗﺎﻥ ﻝﻠﻨﺸﺭ‬
‫ﻭﺍﻝﺘﻭﺯﻴﻊ ‪ ،‬ﺍﻷﺭﺩﻥ‪,1999,‬ﺹ ‪58‬‬
‫‪18) Bocij, P.Chaffy,D. Greasley,A. Hiickie,S. Business information System , 2nd ed.,‬‬
‫‪Prentice Hall,USA,2003.‬‬
‫‪19) http://www.moe.gov.jo/‬‬
‫‪ ( 20‬ﻫﺩﻴل ﺸﻭﻜﺕ ﺍﻝﻌﺒﻴﺩﻱ ‪ ,‬ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ ‪ ,‬ﺹ‪1‬‬
‫‪ ( 21‬ﻋﻤﺎﺩ ﻋﺒﺩ ﺍﻝﻭﻫﺎﺏ ﺍﻝﺼﺒﺎﻍ ‪ ,‬ﻋﻠﻡ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ‪:‬ﻋﻤﺎﻥ‪ :‬ﻤﻜﺘﺒﺔ ﺩﺍﺭ ﺍﻝﺜﻘﺎﻓﺔ ﻝﻠﻨﺸﺭ ﻭ ﺍﻝﺘﻭﺯﻴﻊ‪.2000‬‬
‫‪22 ) Graduate School of Business, University of Texas at Austin (1998) What is Knowledge‬‬
‫]‪Management? [Available at http://www.bus.utexas.edu/ kman/answers. htm#whatkm‬‬
‫‪ ( 23‬ﻋﻤﺎﺩ ﺍﻝﺼﺒﺎﻍ ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ ‪.‬‬

‫‪28‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫‪ ( 24‬ﻨﻌﻴﻤﺔ ﺤﺴﻥ ﺠﺒﺭ ﺭﺯﻭﻗﻲ‪ .‬ﺭﺅﻴﺔ ﻤﺴﺘﻘﺒﻠﻴﺔ ﻝﺩﻭﺭ ﺍﺨﺘﺼﺎﺼﻲ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﻓﻲ ﺇﺩﺍﺭﺓ ﺍﻝﻤﻌﺭﻓﺔ‪.‬ﺇﺩﺍﺭﺓ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﻓـﻲ‬
‫ﺍﻝﺒﻴﺌﺔ ﺍﻝﺭﻗﻤﻴﺔ‪ :‬ﺍﻝﻤﻌﺎﺭﻑ ﻭﺍﻝﻜﻔﺎﺀﺍﺕ ﻭﺍﻝﺠﻭﺩﺓ‪.‬ﻭﻗﺎﺌﻊ ﺍﻝﻤﺅﺘﻤﺭ ﺍﻝﺜﺎﻝﺙ ﻋﺸﺭ ﻝﻺﺘﺤﺎﺩ ﺍﻝﻌﺭﺒﻲ ﻝﻠﻤﻜﺘﺒﺎﺕ ﻭﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ )ﺒﻴﺭﻭﺕ‬
‫‪ 29‬ﺃﻜﺘﻭﺒﺭ‪ 1،‬ﻨﻭﻓﻤﺒﺭ‪ .(2002‬ﺘﻭﻨﺱ ﺍﻝﻤﻨﻅﻤﺔ ﺍﻝﻌﺭﺒﻴﺔ ﻝﻠﺘﺭﺒﻴﺔ ﻭﺍﻝﺜﻘﺎﻓﺔ ﻭﺍﻝﻌﻠﻭﻡ‪ .2003 .‬ﺹ‪.275.‬‬
‫‪25 ) Corrall, Sheila (1999) Knowledge Management; Are We in the Knowledge‬‬
‫]‪Management Business? Ariadne [Available at http://www.rdg.ac.uk/libweb‬‬
‫‪26 ) Skyrme, David J. (1997) Knowledge Management: Making Sense of an Oxymoron.‬‬
‫‪Management Insight, 2nd series, no 2 [Available at‬‬
‫‪http://www.skyrme.com.insights/22km.htm].‬‬
‫‪27 ) Graduate School of Business. Op. Cite.‬‬
‫ﻭﺤــل ﺍﻝﻤﺸﻜﻼﺕ ﻭﺘﻨﻤﻴﺔ‬ ‫‪ ( 28‬ﺃﺤﻤﺩ ﺃﻨﻭﺭ ﺒﺩﺭ ‪ :‬ﺘﻜﻨﻭﻝﻭﺠﻴﺎ ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ ﻭﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ‪ ،‬ﺩﺭﺍﺴﺔ ﻓﻲ ﺍﻝﺘﻜﺎﻤل ﺍﻝﺘﻜﻨﻭﻝﻭﺠﻲ‬
‫ﺍﻹﺒﺩﺍﻉ ‪ ،‬ﺍﻝﺭﻴﺎﺽ ‪ ،‬ﻨﺩﻭﺓ ﺘﻜﻨﻭﻝﻭﺠﻴﺎ ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ ﻭﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ‪ ,1999 ،‬ﺹ‪.10‬‬
‫‪ ( 29‬ﺤﺴﻴﻥ ﺴﻼﻤﻪ ‪ :‬ﺃﻭﺴﺎﻁ ﺘﺨﺯﻴﻥ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ‪ ،‬ﺍﻷﺭﺩﻥ ‪ :‬ﺩﺍﺭ ﺍﻝﻔﻜﺭ ﻝﻠﻨﺸﺭ ‪1997 ،‬ﺹ ‪.15‬‬
‫‪ ( 30‬ﻋﻠﻰ ﻤﺤﻤﺩ ﻋﺒﺩ ﺍﻝﻤﻨﻌﻡ ‪ :‬ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ‪ ,‬ﺹ ﺹ‪0 78-77‬‬
‫‪ ( 31‬ﺤﻨﺎﻥ ﺍﻝﺼﺎﺩﻕ ﺒﻴﺯﺍﻥ‪ ,‬ﺍﻝﺘﺨﻁﻴﻁ ﻝﻠﺒﻨﻴﺔ ﺍﻷﺴﺎﺴﻴﺔ ﻝﻤﺠﺘﻤﻊ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﺒﺎﻝﺠﻤﺎﻫﻴﺭﻴـﺔ ﺍﻝﻠﻴﺒﻴـﺔ ‪ :‬ﺭﺅﻴـﺔ ﺘﺤﻠﻴﻠﻴـﺔ‪- ,‬‬
‫‪ - . cybrarians journal‬ﻉ ‪ 3‬ﺩﻴﺴﻤﺒﺭ ‪2004‬‬
‫ـﺎﺒﻲ‪ ,‬ﻨﻅـﻡ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤـﺎﺕ ﻭﺍﻝﻤﻨﻅﻤـﺎﺕ‪ ،‬ﻭﺍﻹﺩﺍﺭﺓ‪ ،‬ﻭﺍﻹﺴـﺘﺭﺍﺘﻴﺠﻴﺔ‪,‬‬
‫‪ ( 32‬ﻋـﺎﻤﺭ ﻗﻨـﺩﻴﻠﺠﻲ ﻭ ﻋـﻼﺀ ﺍﻝـﺩﻴﻥ ﺍﻝﺠﻨـ‬
‫‪http://www.minshawi.com/other/index.htm‬‬
‫‪ ( 33‬ﺍﻝﻁﺎﻫﺭ ﺍﻝﻜــﺭﻱ‪ ,‬ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ‬
‫‪ ) 34‬ﺍﻝﻁﺎﻫﺭ ﺍﻝﻜــﺭﻱ‪ ,‬ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ‬
‫‪ ( 35‬ﺴﻤﻴﺭ ﻨﺠﻡ ﺤﻤﺎﺩﺓ ‪ .‬ﺸﺒﻜﺔ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﺍﻷﻜﺎﺩﻴﻤﻴﺔ _ ‪ Bitnet .‬ﺒﻴﺭﻭﺕ ‪ :‬ﺒﻴﺴﺎﻥ ‪ . 1996 ,‬ﺹ‪26‬‬
‫‪36 ) Katzer , Jeffery and Fletcher , Patricia ."The Information Environment of Managers " .-‬‬
‫‪Annual Review of Information Science and Technology,vol 27 (1992).p p 227-263‬‬
‫‪37 ) Sonya White and J. Eric Davies. “Simplifying serials sourcing A case study in decision‬‬
‫‪support for managing electronic journals access” .- The Bottom Line: Managing Library‬‬
‫‪Finances Vol. 18 No. 1, 2005. pp. 7-13 .- Accessed 27/3/2005 : Available at:‬‬
‫‪www.emeraldinsight.com/0888-045X.htm‬‬
‫‪38 ) Sonya White and J. Eric Davies. “Simplifying serials sourcing A case study in decision‬‬
‫‪support for managing electronic journals access” .- The Bottom Line: Managing Library‬‬
‫‪Finances Vol. 18 No. 1, 2005. pp. 7-13 .- Accessed 27/3/2005 : Available at:‬‬
‫‪www.emeraldinsight.com/0888-045X.htm‬‬
‫‪ ( 39‬ﻤﺤﻤﺩ ﺼﻼﺡ ﺴﺎﻝﻡ ‪,‬ﺍﻝﻌﺼﺭ ﺍﻝﺭﻗﻤﻲ ﻭﺜﻭﺭﺓ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ‪ :‬ﺩﺭﺍﺴﺔ ﻓﻲ ﻨﻅﻡ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﻭﺘﺤﺩﻴﺙ ﺍﻝﻤﺠﺘﻤﻊ ‪.‬ـ ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ‬
‫‪ :‬ﻋﻴﻥ ﻝﻠﺩﺭﺍﺴﺎﺕ ﻭﺍﻝﺒﺤﻭﺙ ﺍﻹﻨﺴﺎﻨﻴﺔ ﻭﺍﻻﺠﺘﻤﺎﻋﻴﺔ ‪.2002،‬ﺹ ﺹ ‪35 -34‬‬
‫‪ ( 40‬ﻋﺎﻤﺭ ﻗﻨﺩﻴﻠﺠﻲ ﻭ ﻋﻼﺀ ﺍﻝﺩﻴﻥ ﺍﻝﺠﻨﺎﺒﻲ‪ ,‬ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ‬
‫‪ ( 41‬ﻋﺒﺩﺍﻝﻌﺯﻴﺯ ﺍﻝﺭﻭﻴﺱ‪ ,‬ﺍﻝﻁﺎﻝﺏ ﻭﺘﺤﺩﻴﺎﺕ ﺍﻝﻤﺴﺘﻘﺒل ﺃﻨﻤﻭﺫﺝ ﻋﻤﻠﻲ ‪,‬ﻭﺯﺍﺭﺓ ﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ﻭﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ ‪:‬ﺇﺩﺍﺭﺓ ﺘﻁـﻭﻴﺭ ﺍﻝﻤﻨـﺎﻫﺞ‬
‫ﺒﻭﺯﺍﺭﺓ ﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ﻭﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ ‪2004,‬ﻡ‬
‫‪( 42‬ﻨﺒﻴل ﻋﻠﻲ ‪ ,‬ﺍﻝﻌﺭﺏ ﻭﻋﺼﺭ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ‪,‬ﻋﺎﻝﻡ ﺍﻝﻤﻌﺭﻓﺔ ‪,‬ﺍﻝﻜﻭﻴﺕ ‪1994,‬ﻡ ﺹ ﺹ ‪.323-303‬‬
‫‪ ( 43‬ﻓﺅﺍﺩ ﺍﺤﻤﺩ ﺤﻠﻤﻲ ‪ ,‬ﺘﻘﻨﻴﺎﺕ ﺍﻻﺘﺼﺎل ﻓﻲ ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ ﺍﻝﺜﺎﻨﻭﻱ ‪ ,‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ ‪ :‬ﺍﻝﻤﺭﻜﺯ ﺍﻝﻘﻭﻤﻲ ﻝﻠﺒﺤﻭﺙ ﺍﻝﺘﺭﺒﻭﻴﺔ ﻭﺍﻝﺘﻨﻤﻴـﺔ ﻭ‬
‫‪ ,1998‬ﺹ‪48‬‬

‫‪29‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫‪ ( 44‬ﻋﺒﺩﺍﻝﺨﺎﻝﻕ ﻴﻭﺴﻑ ﺴﻌﺩ‪ ,‬ﺘﺼﻭﺭ ﻤﻘﺘﺭﺡ ﻝﺒﻨﺎﺀ ﺸﺒﻜﺔ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﺘﺭﺒﻭﻴﺔ ﻝﻠﺘﻌﻠﻴﻡ ﻗﺒل ﺍﻝﺠﺎﻤﻌﺏ ﻓﻲ ﻤﺼﺭ ‪ ,‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ ‪:‬‬
‫ﺍﻝﻤﺭﻜﺯ ﺍﻝﻘﻭﻤﺒﻲ ﻝﺒﺤﻭﺙ ﺍﻝﺘﺭﺒﻭﻴﺔ ﻭﺍﻝﺘﻨﻤﻴﺔ ‪2001 ,‬ﻡ ﺹ ‪.47‬‬
‫‪ ( 45‬ﻤﺤﻤﺩ ﺍﺩﻴﺏ ﻏﻨﻴﻤﻲ‪ ,‬ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﻭﺍﻝﻤﻜﺘﺒﺎﺕ ‪ :‬ﺸﺒﻜﺎﺕ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻤﻴﺔ ‪ ,‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ ‪ :‬ﺍﻝﻤﻜﺘﺒﺔ ﺍﻻﻜﺎﺩﻴﻤﻴﺔ ‪1997,‬ﻡ‬
‫ﺹ ﺹ ‪58 57‬‬
‫‪ ( 46‬ﻤﻤﺩﻭﺡ ﻋﺒﺩ ﺍﻝﻬﺎﺩﻱ ﻋﺜﻤﺎﻥ ﺍﻝﺘﻜﻨﻭﻝﻭﺠﻴﺎ ﻭﻤﺩﺭﺴﺔ ﺍﻝﻤﺴﺘﻘﺒل" ﺍﻝﻭﺍﻗﻊ ﻭﺍﻝﻤﺄﻤﻭل‪ ,‬ﺒﺤﺙ ﻤﻘﺩﻡ ﺇﻝـﻰ ﻨـﺩﻭﺓ " ﻤﺩﺭﺴـﺔ‬
‫ﺍﻝﻤﺴﺘﻘﺒل ﺍﻝﺭﻴﺎﺽ ‪ 17-16 :‬ﺸﻌﺒﺎﻥ ‪ 1423‬ﻫـ ﻜﻠﻴﺔ ﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ﺠﺎﻤﻌﺔ ﺍﻝﻤﻠﻙ ﺴﻌﻭﺩ‪ 1423 ,‬ﺹ ‪8‬‬
‫‪47) Clyde Laurel, the School Internet Emergency , Librarian ,Vol 25, 1998 p36.‬‬
‫‪(56‬ﺤﻤﺩ ﺒﻥ ﺴﻴﻑ ﺍﻝﻬﻤﺎﻤﻰ‪ ,‬ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ ﺘﻠﻘﻴﻥ ﺃﻡ ﻤﺸﺎﺭﻙ‪ ,‬ﻤﻨﻅﻤﺔ ﺍﻷﻤﻡ ﺍﻝﻤﺘﺤﺩﺓ ﻝﻠﺘﺭﺒﻴﺔ ﻭﺍﻝﻌﻠﻭﻡ ﻭﺍﻝﺜﻘﺎﻓﺔ‪ :‬ﻤﻜﺘﺏ ﺍﻝﻴﻭﻨﺴﻜﻭ ﻝﺩﻯ‬
‫ﺍﻝﺩﻭل ﺍﻝﻌﺭﺒﻴﺔ ﻓﻲ ﺍﻝﺨﻠﻴﺞ‪2004 ,‬ﻡ ‪,‬ﺹ‪.3‬‬
‫‪ ( 49‬ﺃﺤﻤﺩ ﺍﻝﺼﻴﺩﺍﻭﻱ ‪ ,‬ﺴﻨﺎﺀ ﺍﻝﺒﻠﻭﺸﻲ ‪" ,‬ﺍﻝﺘﻘﻭﻴﻡ ﺍﻝﺘﺭﺒﻭﻱ ﺍﻝﺘﻜﻭﻴﻨﻲ ﻓﻲ ﺴﺒﻴل ﺘﺤﺴﻴﻥ ﺍﻝﺘﻌﻠﻡ ﻭﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ "‪ ,‬ﺩﺭﺍﺴﺔ ﻤﻘﺩﻤـﺔ‬
‫ﺇﻝﻰ ﺍﻝﻨﺩﻭﺓ ﺍﻝﻌﻠﻤﻴﺔ ﻷﻗﺴﺎﻡ ﻋﻠﻡ ﺍﻝﻨﻔﺱ ﺒﺠﺎﻤﻌﺎﺕ ﺩﻭل ﻤﺠﻠﺱ ﺍﻝﺘﻌﺎﻭﻥ ﻝﺩﻭل ﺍﻝﺨﻠﻴﺞ ﺍﻝﻌﺭﺒﻴـﺔ‪ ,‬ﻤـﺴﻘﻁ ‪ ,‬ﺴـﻠﻁﻨﺔ ﻋﻤـﺎﻥ‬
‫‪2000‬ﻡ‪ ,‬ﺹ‪21‬‬
‫‪ ( 50‬ﻤﻤﺩﻭﺡ ﻋﺒﺩ ﺍﻝﻬﺎﺩﻱ ﻋﺜﻤﺎﻥ ﺍﻝﺘﻜﻨﻭﻝﻭﺠﻴﺎ ﻭﻤﺩﺭﺴﺔ ﺍﻝﻤﺴﺘﻘﺒل" ﺍﻝﻭﺍﻗﻊ ﻭﺍﻝﻤﺄﻤﻭل " ﺒﺤﺙ ﻤﻘﺩﻡ ﺇﻝـﻰ ﻨـﺩﻭﺓ " ﻤﺩﺭﺴـﺔ‬
‫ﺍﻝﻤﺴﺘﻘﺒل ﺍﻝﺭﻴﺎﺽ ‪ 17-16 :‬ﺸﻌﺒﺎﻥ ‪ 1423‬ﻫـ ﻜﻠﻴﺔ ﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ﺠﺎﻤﻌﺔ ﺍﻝﻤﻠﻙ ﺴﻌﻭﺩ‬
‫ـﺏ‪7‬‬
‫ـﻭﻴﺭ ﻭﺍﻝﺘﻐﺭﻴـ‬
‫ـﻴﻥ ﺍﻝﺘﻁـ‬
‫ـﺎ ﺒـ‬
‫ـﺔ ﻤﻨﺎﻫﺠﻨـ‬‫ـﻀــﺎﻴﺎ ﺘﺭﺒﻭﻴـ‬ ‫ـﻭﻱ ‪ -‬ﻗــ‬ ‫ـﺭﻜﻥ ﺍﻝﺘﺭﺒـ‬ ‫ـﺴﻠﻡ ‪ -‬ﺍﻝـ‬‫ـﻊ ﺍﻝﻤـ‬‫‪ ( 51‬ﻤﻭﻗـ‬
‫‪ttp://www.almoslim.net/tarbawi/expandskillsid_list_main.cf‬‬
‫‪(52‬ﺃﻤﻴﻥ ﻤﺤﻤﺩ ﺍﻝﻨﻭﺒﻲ " ﺇﺩﺍﺭﺓ ﺍﻝﺠﻭﺩﺓ ﺍﻝﺸﺎﻤﻠﺔ ‪ :‬ﻤﺩﺨل ﻝﻔﺎﻋﻠﻴﺔ ﺇﺩﺍﺭﺓ ﺍﻝﺘﻐﻴﻴـﺭ ﺍﻝﺘﺭﺒـﻭﻯ ﻋﻠـﻰ ﺍﻝﻤـﺴﺘﻭﻯ ﺍﻝﻤﺩﺭﺴـﻲ‬
‫ﺒﺠﻤﻬﻭﺭﻴﺔ ﻤﺼﺭ ﺍﻝﻌﺭﺒﻴﺔ" ‪ ,‬ﺩﺭﺍﺴﺔ ﻤﻘﺩﻤﺔ ﺍﻝﻰ ﻤﺅﺘﻤﺭ ﺍﺩﺍﺭﺓ ﺍﻝﺘﻐﻴﻴﺭ ﺍﻝﺘﺭﺒﻭﻯ ﻓﻰ ﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ﻭﺍﺩﺍﺭﺘﻪ ﻓﻰ ﺍﻝﻭﻁﻥ ﺍﻝﻌﺭﺒـﻰ ‪,‬‬
‫ﺍﻝﻤﻨﻌﻘﺩ ﻓﻰ ﻜﻠﻴﺔ ﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ﺠﺎﻤﻌﺔ ﻋﻴﻥ ﺸﻤﺱ ‪ ,‬ﻓﻰ ﺍﻝﻔﺘﺭﺓ ﻤﻥ ‪ 23-21‬ﻴﻨﺎﻴﺭ ‪1995‬ﻡ ‪ ,‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ ‪ ,‬ﺍﻝﺠﻤﻌﻴﺔ ﺍﻝﻤﺼﺭﻴﺔ ﻝﻠﺘﺭﺒﻴﺔ‬
‫ﺍﻝﻤﻘﺎﺭﻨﺔ ﻭﺍﻹﺩﺍﺭﺓ ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻤﻴﺔ ‪ .1995‬ﺹ ‪.287‬‬
‫‪( 53‬ﺍﺒﺭﺍﻫﻴﻡ ﻋﺒﺩﺍﻝﻭﻜﻴل ‪ ,‬ﺘﺭﺒﻭﻴﺎﺕ ﺍﻝﺤﺎﺴﺏ ‪ ,‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ ‪ ,‬ﺩﺍﺭ ﺍﻝﻔﻜﺭ ﺍﻝﻌﺭﺒﻲ ‪1998,‬ﻡ ‪ ,‬ﺹ ‪68‬‬
‫‪ ( 54‬ﻋﺒﺩﺍﻝﺨﺎﻝﻕ ﻴﻭﺴﻑ ﺴﻌﺩ ‪ ,‬ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ ﺹ‪53‬‬
‫‪55) Bernard Levart , Basic Strategies for Introducation and Using Informaticcs in‬‬
‫‪Education , in Education Informaticcs ,World wide ,New York ,1998p 67-83.‬‬
‫‪ ( 56‬ﻋﺒﺩﺍﻝﺨﺎﻝﻕ ﻴﻭﺴﻑ ﺴﻌﺩ ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ ﺹ ﺹ ‪78-76‬‬
‫‪57) Baker, H. J, " Using Computer for Instruction ", Byte , Feb 1987, PP.149-162‬‬
‫‪ ( 58‬ﻤﺤﻤﺩ ﻤﻨﺩﻭﺭﺓ ‪ ،‬ﺃﺴﺎﻤﺔ ﺭﺤﺎﺏ ‪ " ،‬ﺩﺭﺍﺴﺔ ﺸﺎﻤﻠﺔ ﺤﻭل ﺍﺴﺘﺨﺩﺍﻡ ﺍﻝﺤﺎﺴﺏ ﺍﻵﻝﻲ ﻓﻲ ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ ﺍﻝﻌﺎﻡ ﻤﻊ ﻻﻝﺘﺭﻜﻴﺯ ﻋﻠـﻰ‬
‫ﺘﺠﺎﺭﺏ ﻭﻤﺸﺎﺭﻴﻊ ﺍﻝﺩﻭل ﺍﻷﻋﻀﺎﺀ" ‪ ،‬ﺭﺴﺎﻝﺔ ﺍﻝﺨﻠﻴﺞ ﺍﻝﻌﺭﺒﻲ ‪ ،‬ﺍﻝﻌﺩﺩ ‪1989 ، 29‬ﻡ‪ ،‬ﺹ ﺹ ‪. 183 -99‬‬
‫‪ ( 59‬ﻋﺒﺩ ﺍﻝﺒﺎﻗﻲ ﺃﺒﻭ ﺯﻴﺩ ﻭ ﺤﻠﻤﻲ ﺃﺒﻭ ﺍﻝﻔﺘﻭﺡ ﻋﻤﺎﺭﺘﻭﻅﻴﻑ ﺍﻝﺤﺎﺴﺏ ﺍﻵﻝﻲ ﻭﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺘﻴﺔ ﻓﻲ ﻤﻨﺎﻫﺞ ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ ﺍﻝﻔﻨﻲ ﺒﺩﻭﻝـﺔ‬
‫ﺍﻝﺒﺤﺭﻴﻥ ﻭﺍﻗﻌﻪ ‪ -‬ﺼﻌﻭﺒﺎﺘﻪ‪http://www.minshawi.com/tell.htm‬‬
‫‪ ( 60‬ﺘﺠﺎﺭﺏ ﻤﻥ ﺩﻭل ﺍﻝﻌﺎﻝﻡ ‪ ...‬ﻓﻲ ﻤﺠﺎل ‪ ...‬ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ ﺍﻻﻝﻜﺘﺭﻭﻨﻲ ﺒﻭﺍﺴﻁﺔ ‪Sunday, 19 November 2006,‬‬
‫‪10:08 AM -‬ﺴﺎﺭﺓ ﺍﻝﻠﻘﻤﺎﻨﻲ ﻤﺘﺎﺡ ﻓﻰ‪http://www.isdept.info/moodle/course/view.php?id=1‬‬

‫‪61 ) Juelith M. Lamie, Teacher Education and Training in Japan, Journal of in Service‬‬
‫‪Education, Vol. 4, No. 3, 1998‬‬

‫‪30‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
 ‫‪ ( 62‬ﺃﺤﻤﺩ ﺇﺒﺭﺍﻫﻴﻡ ﺃﺤﻤﺩ‪ ،‬ﻓﻰ ﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ﺍﻝﻤﻘﺎﺭﻨﺔ‪ ،‬ﺍﻹﺴﻜﻨﺩﺭﻴﺔ‪ :‬ﺩﺍﺭ ﺍﻝﻤﻁﺒﻭﻋﺎﺕ ﺍﻝﺠﺩﻴﺩﺓ‪,1991 ،‬ﺹ ‪.122‬‬
‫‪( 63‬ﻓﺅﺍﺩ ﺍﺤﻤﺩ ﺤﻠﻤﻲ ‪ ,‬ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ ﺹ ‪.27‬‬
‫‪ ( 64‬ﺍﺤﻤﺩ ﺒﺩﺭ ‪ ,‬ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ ﺼﺹ ‪.113-112‬‬
‫‪ ( 65‬ﺘﺠﺎﺭﺏ ﻤﻥ ﺩﻭل ﺍﻝﻌﺎﻝﻡ ‪ ...‬ﻓﻲ ﻤﺠﺎل ‪ ...‬ﺍﻝﺘﻌﻠـﻴﻡ ﺍﻻﻝﻜﺘﺭﻭﻨـﻲ ﺒﻭﺍﺴـﻁﺔ ‪Sunday, 19 November 2006,‬‬
‫‪10:08 AM -‬ﺴﺎﺭﺓ ﺍﻝﻠﻘﻤﺎﻨﻲ ﻤﺘﺎﺡ ﻓﻰ‪http://www.isdept.info/moodle/course/view.php?id=1‬‬
‫‪66 ) K.J.S. Chatrath. Some Lessons From the French School System. AV. (http://www.‬‬
‫‪expage com/ gacompass 23/.).p11.‬‬
‫‪ ( 67‬ﺸﺎﻜﺭ ﻤﺤﻤﺩ ﻓﺘﺤﻰ ﺃﺤﻤﺩ ﻭﺁﺨﺭﻭﻥ‪ .‬ﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ﺍﻝﻤﻘﺎﺭﻨﺔ‪ :‬ﺍﻷﺼﻭل ﺍﻝﻤﻨﻬﺠﻴﺔ ﻭﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻡ ﻓﻰ ﺃﻭﺭﺒﺎ ﻭﺸﺭﻕ ﺃﺴﻴﺎ ﻭﺍﻝﺨﻠـﻴﺞ‬
‫ﺍﻝﻌﺭﺒﻰ ﻭﻤﺼﺭ‪ .‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ‪ :‬ﺒﻴﺕ ﺍﻝﺤﻜﻤﺔ ﻝﻺﻋﻼﻡ ﻭﺍﻝﻨﺸﺭ‪ .1996 ،‬ﺹ ‪163‬‬
‫‪ ( 68‬ﻫـ ﺩﻴﻭﺯﻴﺩ " ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺘﻴﺔ ﻭﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ‪ :‬ﺍﻝﺘﺠﺭﺒﺔ ﺍﻝﻔﺭﻨﺴﺒﺔ ‪ ,‬ﻤﺴﺘﻘﺒﻠﻴﺎﺕ ‪,‬ﻤﺞ ‪ , 17‬ﺍﻝﻌﺩﺩ ‪ ,4‬ﺍﻝﻘـﺎﻫﺭﺓ ‪1987,‬ﻡ ﺹ‬
‫‪.597‬‬
‫‪ ( 69‬ﻤﺤﻤﺩ ﻤﻨﺩﻭﺭﺓ ‪ ،‬ﺃﺴﺎﻤﺔ ﺭﺤﺎﺏ ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ ‪ ،‬ﺹ ﺹ ‪. 183 -99‬‬
‫‪70) Hebenstreit, J, "10,000 Microcomputers for French Secondary Schools " IEEE‬‬
‫‪Computer Magazine , July 1980, PP. 17-21‬‬
‫‪71 ) Zamrus Bin A. Raman and Mokelas Bin Ahmad "Malaysia Curriculum Planning‬‬
‫‪Development and Reform", final Report of the Sub-Regional Courre on Curriculum‬‬
‫‪Development, New Delhi, INDIA, 9-17, March, 1999.‬‬
‫‪72 ) Ministry of Education, the Education System of Malaysia AV.At [http://www.study‬‬
‫]‪Malaysia.com/is/ education.htm1‬‬
‫‪73 -Talero, E, Gaudette, P.: Harnessing Information for Development: A Proposal for a‬‬
‫‪World Bank Group Strategy. 1999 www.imf.org/externalpubs/ in Tapscott, D, Agnew, D.:‬‬
‫‪“government in the Digital Economy”, in: Finance and Development, Volume 36, Number 4‬‬
‫‪1999.‬‬
‫‪(74‬ﺼﻼﺡ ﺯﻴﻥ ﺍﻝﺩﻴﻥ "ﺍﻷﺒﻌﺎﺩ ﺍﻝﺘﻨﻤﻭﻴﺔ ﻝﺘﻜﻨﻭﻝﻭﺠﻴﺎ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﻭﺍﻝﺤﻜﻭﻤﺔ ﺍﻹﻝﻜﺘﺭﻭﻨﻴﺔ " ‪ -‬ﻤﺠﻠﺔ ﺍﻝـﺴﻴﺎﺴﺔ ﺍﻝﺩﻭﻝﻴـﺔ –‬
‫ﺍﻝﻌﺩﺩ ‪ 2004 - 155‬ﺍﻝﻤﺠﻠﺩ ‪ - 39‬ﺹ ‪(.99-84 ):‬‬
‫‪(75‬ﺼﻼﺡ ﺯﻴﻥ ﺍﻝﺩﻴﻥ ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ ‪ -‬ﺹ ‪(.99-84 ):‬‬
‫‪ ( 76‬ﻤﻜﺘﺏ ﺍﻝﺘﺭﺒﻴﺔ ﺍﻝﻌﺭﺒﻲ ﻝﺩﻭل ﺍﻝﺨﻠﻴﺞ ‪ ،‬ﺍﻝﺘﻁﻭﺭ ﺍﻝﻨﻭﻋﻲ ﻝﻠﺘﻌﻠﻴﻡ ﻓﻲ ﺩﻭل ﺍﻝﺨﻠﻴﺞ ﺍﻝﻌﺭﺒﻴﺔ ‪ ،‬ﺍﻝﺭﻴﺎﺽ ‪ :‬ﻤﻜﺘﺏ ﺍﻝﺘﺭﺒﻴـﺔ‬
‫ﺍﻝﻌﺭﺒﻲ ﻝﺩﻭل ﺍﻝﺨﻠﻴﺞ ‪1998 ،‬ﻡ ‪ .‬ﺹ ﺹ ‪. 128-121‬‬
‫‪(77‬ﺼﻼﺡ ﺯﻴﻥ ﺍﻝﺩﻴﻥ " ﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ ‪ -‬ﺹ ‪(.99-84 ):‬‬
‫‪ ( 78‬ﺃﺤﻤﺩ ﻋﺒﺩ ﺍﷲ ﻤﺼﻁﻔﻰ ‪ .‬ﺍﻝﺘﺨﻁﻴﻁ ﻝﻤﺠﺘﻤﻊ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﺍﻝﻤﺼﺭﻱ ‪ :‬ﺩﺭﺍﺴﺔ ﻭﺼﻔﻴﺔ ﺘﺤﻠﻴﻠﻴﺔ ﻝﻠﺴﻴﺎﺴﺎﺕ ﻭﺍﻝﺘﻭﺠﻬـﺎﺕ‬
‫ﺍﻝﻭﻁﻨﻴﺔ ‪ -.‬ﺸﺒﻜﺔ ﺃﺨﺼﺎﺌﻲ ﺍﻝﻤﻜﺘﺒﺎﺕ ﻭﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ‪ -.‬ﻉ‪ ،9‬ﻤﺎﺭﺱ ‪ -. 2003‬ﺘﺎﺭﻴﺦ ﺍﻻﻁﻼﻉ ﻴﻭﻝﻴﻭ ‪.2003‬ـ ﻤﺘﺎﺡ ﻓﻲ‬
‫‪www.Librariannet.com.:‬‬
‫‪79 ) http://www.amanjordan.org/index1.htm‬‬
‫‪ ( 80‬ﺃﺤﻤﺩ ﻋﺒﺩ ﺍﻝﺒﺎﺴﻁ‪" (1999) ،‬ﺸﺒﻜﺎﺕ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﻓﻰ ﻤﺼﺭ‪ .‬ﺍﻝﻭﺍﻗﻊ ﺍﻝﺤﺎﻝﻰ ﻭﻨﻅﺭﺓ ﻤـﺴﺘﻘﺒﻠﻴﺔ‪ ".‬ﻨـﺩﻭﺓ ﺍﻝﺠﻭﺍﻨـﺏ‬
‫ﺍﻷﺨﻼﻗﻴﺔ ﻭﺍﻝﻘﺎﻨﻭﻨﻴﺔ ﻭﺍﻝﻤﺠﺘﻤﻌﻴﺔ ﻝﻠﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ‪ -‬ﺍﻝﻘﺎﻫﺭﺓ‪ 6-4 :‬ﻤﺎﻴﻭ ‪1999‬‬
‫‪( 81‬ﺍﻝﻤﺭﺠﻊ ﺍﻝﺴﺎﺒﻕ‬

‫‪31‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬
‫‪ (82‬ﺍﻝﻤﻨﻅﻤﺔ ﺍﻝﻌﺭﺒﻴﺔ ﻝﻠﺘﺭﺒﻴﺔ ﻭﺍﻝﺜﻘﺎﻓﺔ ﻭﺍﻝﻌﻠﻭﻡ ﻭﺭﺸﺔ ﺍﻝﻌﻤل ﺍﻹﻗﻠﻴﻤﻴﺔ ﻝﻠﻤﺨﺘـﺼﻴﻥ ﻓـﻲ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺘﻴـﺔ ﻹﺩﻤـﺎﺝ ﺒـﺭﺍﻤﺞ‬
‫ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺘﻴﺔ ﻓﻲ ﺍﻝﻤﻨﺎﻫﺞ ﺍﻝﺘﻌﻠﻴﻤﻴﺔ ﺍﻝﺒﺤـﺭﻴﻥ ‪ 4‬ـ‪ 9‬ـ‪2004‬‬
‫‪ ( 83‬ﻋﻭﺽ ﻤﻨﺼﻭﺭ ﻭﻤﺤﻤﺩ ﺃﺒﻭ ﺍﻝﻨﻭﺭﻤﺭﺠﻊ ﺴﺎﺒﻕ ‪,‬ﺹ ‪.222‬‬
‫‪84 ) Moscove, S.A., Simkin,M.G., Bagranoff,N.A.( 2001), Core Concepts of Accounting‬‬
‫‪Information System , 7th ed., John Wiley & Sons Ltd,England‬‬
‫‪ ( 85‬ﻤﺤﻤﺩ ﻤﺤﻤﺩ ﺍﻝﻬﺎﺩﻱ ‪ ،‬ﺍﻝﺘﻁﻭﺭﺍﺕ ﺍﻝﺤﺩﻴﺜﺔ ﻝﻨﻅﻡ ﺍﻝﻤﻌﻠﻭﻤﺎﺕ ﺍﻝﻤﺒﻨﻴﺔ ﻋﻠﻰ ﺍﻝﻜﻭﻤﺒﻴـﻭﺘﺭ‪ ،‬ﺩﺍﺭ ﺍﻝـﺸﺭﻭﻕ ‪ ،‬ﺍﻝﻘـﺎﻫﺭﺓ‬
‫‪1993,‬ﺹ‪67-66‬‬

‫‪32‬‬
‫‪PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com‬‬