Professional Documents
Culture Documents
TRNG I HC KHOA HC
NH L ROLLE
V MT S P DNG
LUN VN THC S TON HC
http://www.lrc-tnu.edu.vn
I HC THI NGUYN
TRNG I HC KHOA HC
NH L ROLLE
V MT S P DNG
Chuyn ngnh: PHNG PHP TON S CP
M S: 60.46.40
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Mc lc
M u
1 nh l Rolle v mt s m rng
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4 Bi tp b sung
Kt lun
Danh mc cc cng trnh lin quan n lun vn
Ti liu tham kho
S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
1
4
4
7
10
11
11
13
13
18
23
23
35
42
48
50
61
65
67
68
M u
nh l Rolle v mt s m rng ca nh l Rolle (nh l Lagrange,
nh l Cauchy, nh l Rolle trn mt khong khng b chn) l cc
nh l quan trng v gi tr trung bnh trong chng trnh gii tch c
in. ng dng ca cc nh l ny trong chng trnh ton Trung hc
ph thng rt a dng v phong ph, c bit l cc dng ton v gii
phng trnh, bin lun s nghim ca phng trnh trn mt khong,
chng minh bt ng thc, xt cc tr ca hm s... Tuy nhin, trong
cc ti liu sch gio khoa dnh cho hc sinh ph thng th cc ng dng
ny ca nh l Rolle cha c trnh by mt cch h thng v y .
Vi suy ngh v theo tng , mc tiu chnh ca bn lun vn
ny l nhm cung cp thm cho cc em hc sinh, c bit l cc em hc
sinh kh, gii, c nng khiu v yu thch mn ton mt ti liu, ngoi
nhng kin thc c bn cn c thm mt h thng cc bi tp nng cao,
qua s thy r hn cc dng ton ng dng rt phong ph ca nh
l Rolle, nh l Lagrange v mt s nh l m rng khc. c bit,
lun vn cng nh hng cch gii v cch vn dng cc nh l bit
tm ti nhng li gii hay, c o c th cho tng dng ton c
th, t hnh thnh thc sng to nhng bi ton mi. Ngoi ra, y
cng l nhng kt qu m bn thn tc gi s tip tc hon thin trong
qu trnh nghin cu v ging dy ton tip theo trng ph thng.
Lun vn ngoi mc lc, li ni u, kt lun v ti liu tham kho
gm bn chng.
Chng 1. nh l Rolle v mt s m rng.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
2
Ni dung chng ny nhm trnh by mt cch c bn nht cc nh
l v gi tr trung bnh cng mt s h qu quan trng. y l phn l
thuyt c s vn dng cho cc bi ton ng dng nhng chng
sau.
Chng 2. Kho st tnh cht c bn ca hm s.
Chng ny trnh by mt s ng dng trc tip ca nh l Rolle v
nh l Lagrange trong vic kho st hai tnh cht rt c bn v quan
trng ca hm s trong chng trnh ton THPT, l tnh ng bin,
nghch bin v tnh cht li, lm ca hm s kh vi bc hai.
Chng 3. Mt s ng dng nh l Rolle trong i s.
y l ni dung trng tm ca lun vn. Chng ti nu ng dng
ca nh l Rolle v cc nh l m rng trong cc bi ton gii phng
trnh, bin lun s nghim ca phng trnh, chng minh bt ng thc,
s phn b nghim ca a thc v o hm. Cc bi tp minh ha c
la chn t thi ca cc k thi hc sinh gii Quc gia, cc k thi
Olympic khu vc v Quc t, mt s bi tp do tc gi t sng tc. i
vi mi dng bi tp u nu phng php gii c th, c a ra nhng
bi ton vi li gii c o y tnh sng to v bt ng.
Chng 4. Bi tp b sung.
Chng ny gii thiu mt s bi ton tiu biu c sp xp v
la chn k lng. Mi bi u c hng dn cch gii nhm vn dng
nhng kin thc thu c t ba chng trc nng cao k nng lp
lun v k nng tnh ton c th.
Lun vn c hon thnh di s hng dn khoa hc ca Nh gio
nhn dn, GS-TSKH Nguyn Vn Mu, tc gi xin c t lng bit n
chn thnh v su sc ti GS - Ngi Thy rt nghim khc v tn tm
trong cng vic, truyn th nhiu kin thc qu bu cng nh kinh
nghim nghin cu khoa hc cho tc gi trong sut qu trnh hc tp v
nghin cu ti.
Tc gi xin c by t lng bit n chn thnh n Ban gim hiu,
Phng o to sau i hc, Khoa Ton-Tin ca trng i hc Khoa
S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
3
hc - i hc Thi Nguyn, cng qu thy c gio tham gia ging
dy v hng dn khoa hc cho lp Cao hc Ton K2.
Tc gi xin chn thnh cm n UBND Tnh, S Gio dc v o
to Tnh Cao Bng, Ban gim hiu v tp th cn b gio vin Trng
THPT Dn tc Ni tr Tnh Cao Bng to iu kin cho tc gi c
c hi c hc tp v nghin cu.
Tc gi cng xin c cm n s quan tm, gip nhit tnh ca
cc bn hc vin Cao hc Ton K1, K2, K3 trng HKH - HTN i
vi tc gi trong sut qu trnh hc tp v nghin cu khoa hc.
hon thnh lun vn ny, tc gi tp trung hc tp v nghin
cu khoa hc mt cch nghim tc trong sut kha hc, cng nh rt
cn thn trong khu ch bn LaTex. Tuy nhin do cn hn ch v thi
gian, kh nng v hon cnh gia nh nn trong qu trnh thc hin
khng trnh khi nhng thiu st, tc gi rt mong nhn c s ch
bo ca qu thy c v nhng gp ca bn c lun vn c hon
thin hn.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
Chng 1
nh l Rolle v mt s m rng
Trong chng ny chng ti gii thiu ni dung nh l Rolle v mt
s m rng ca nh l Rolle (xem [3]-[4]-[8]-[10]-[11]). Mt s h qu
quan trng cng c trnh by y thun li cho vic vn dng
gii cc bi ton c trnh by trong hai chng tip theo.
Chng minh.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
5
tn ti cc im x1 , x2 (a; b) sao cho
f (x1 ) = min f (x) = m, f (x2 ) = max f (x) = M.
[a;b]
[a;b]
C hai kh nng:
a) m = M. Khi y f (x) = const trn on [a; b], do f 0 (x) = 0 vi
mi x (a; b) v c l im bt k trn khong .
b) m < M . Khi v iu kin f (a) = f (b) nn t nht mt trong
hai im x1 , x2 s khng trng vi cc u mt ca on [a; b]. Gi s
x1 (a; b), theo nh l Fermat th o hm bng 0 ti im ny.
nh l c chng minh xong.
Nhn xt 1.1.
3
f (x) = 2 x2 , x [1; 1]. D thy f (x) tha mn cc iu kin: f (x)
2
,
lin tc trn (1; 1) v f (1) = f (1). Ta xt o hm f 0 (x) =
33x
r rng ti x0 = 0 (1; 1) o hm khng tn ti, nn hm s khng
tho mn cc iu kin ca nh l Rolle.
2) iu kin lin tc trn on [a; b] i vi hm f (x) cng khng
th thay bi iu kin f (x) lin tc trong khong (a; b). Chng hn, xt
hm
1, nu x = 0,
f (x) =
x, nu 0 < x 1.
y x = 0 l im gin on. Khi , r rng khng tn ti x0 (0, 1)
f 0 (x0 ) = 0.
3) ngha hnh hc: Nu cc iu kin ca nh l Rolle c tho
mn th trn th ca hm s y = f (x), x [a; b] tn ti im
M (c; f (c)), c (a; b) m tip tuyn ti song song vi trc honh Ox.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
6
trnh f 0 (x) = 0 c t nht n 1 nghim phn bit thuc khong (a; b).
(Phng trnh f (k) (x) = 0 c t nht n k nghim phn bit thuc
khong (a; b), vi k = 1, 2, . . . , n).
Chng minh.
Chng minh.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
7
iii) f (a) = f 0 (a) = = f (n) (a) = 0, f (b) = 0.
Khi tn ti dy im b1 , b2 , . . . , bn+1 phn bit thuc khong (a; b)sao
cho
f (k) (bk ) = 0, k = 1, 2, . . . , n + 1.
Chng minh.
[a; b]
Chng minh.
(1.1)
Ta xt hm ph
(1.2)
F (x) = f (x) x,
http://www.lrc-tnu.edu.vn
8
trong s c chn sao cho F (a) = F (b), tc l sao cho
f (a) a = f (b) b.
c iu ch cn ly
=
f (b) f (a)
.
ba
(1.3)
f (b) f (a)
, hay
ba
Nhn xt 1.2.
Chng minh.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
9
Nhng theo gi thit f 0 (x) = 0 vi mi x (a; b) nn f 0 (c) = 0 vi mi
c (x0 ; x). V th ta c f (x) = f (x0 ), ng thc ny khng nh rng
gi tr ca hm f (x) ti im bt k x (a; b) lun lun bng gi tr
ca hm ti mt im c nh. Do vy, f = const trn on [a; b].
Chng minh.
[a; b]
(1.4)
Chng minh.
(1.5)
c iu ta ch cn ly
=
f (b) f (a)
.
g(b) g(a)
(1.6)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
10
Hm F (x) tho mn mi iu kin ca nh l Rolle, do c (a; b)
sao cho F 0 (c) = 0. Mt khc t (1.5) ta c F 0 (x) = f 0 (x) g 0 (x) nn
f 0 (c)
F (c) = 0 f (c) g (c) = 0 = 0 .
g (c)
0
(1.7)
[a,b]
Chng minh.
k ln hn a.
Gi s tn ti b > a sao cho f (b) 6= f (a), chng hn f (b) > f (a). Gi
l mt s thc bt k thuc (f (a); f (b)), theo nh l Bolzano-Cauchy,
tn ti (a; b) sao cho f () = . V lim f (x) = f (a) < nn tn
x+
ti d > b sao cho f (d) < . Do f (x) lin tc trn [a; +) nn theo nh
l Bolzano-Cauchy tn ti (b; d) sao cho f () = = f (), do
theo nh l Rolle, tn ti c (; ) sao cho f 0 (c) = 0.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
11
Chng 2
Kho st tnh cht c bn ca hm
s
Tnh cht ng bin, nghch bin v tnh li, lm ca hm s l nhng
vn c bn trong chng trnh ton THPT. nh l Lagrange ng
mt vai tr quan trng trong vic chng minh cc nh l, tnh cht c
bn trong chng trnh. Ngoi ra, trong chng ny, chng ti cng
cp n khi nim gn u v sp th t cc tam gic, m da vo
cc tnh cht ca n ta c c cch gii rt th v i vi mt s bi
ton v bt ng thc trong tam gic (xem [2]-[6]-[7]).
http://www.lrc-tnu.edu.vn
12
Chng minh.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
13
ii) Nu f 0 (x) < 0 trn khong (a; b) th f 0 (c) < 0, mt khc x2 x1 > 0
nn f (x2 ) f (x1 ) < 0 hay f (x2 ) < f (x1 ), suy ra hm f (x) nghch bin
trn khong (a; b).
(2.1)
(2.2)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
14
x2 x
x x1
; =
.
x2 x1
x2 x1
Chng minh.
x2 x
x x1
+
= 1.
x2 x1 x2 x1
V th
x2 x
x x1
f (x1 ) +
f (x2 )
x2 x1
x2 x1
f (x) f (x1 ) f (x2 ) f (x)
.
x x1
x2 x
f (x)
(2.3)
f (x2 ) f (x1 )
.
x2 x1
(2.4)
(2.5)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
15
Do f 0 (x3 ) f 0 (x4 ) nn
f (x)
, hay ta c
x x1
x2 x
x2 x
x x1
f (x1 ) +
f (x2 ).
x2 x1
x2 x1
Chng minh.
Chng minh.
nh l 2.5
hai dy s
{xk , yk
x1 x2 xn , y1 y2 yn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
16
x1 y1 ,
x + x 2 y1 + y2 ,
x1 + x2 + + xn1 y1 + y2 + + yn1 ,
x + x + + x = y + y + + y .
1
2
n
1
2
n
Chng minh.
(2.6)
(2.7)
Ta xt 3 trng hp.
i) Nu x1 = y1 th ta c du ng thc, do (2.7) ng.
ii) Nu x1 > y1 th x1 y1 > 0 nn
(2.7)
f (x1 ) f (y1 )
f 0 (y1 ).
x1 y 1
(2.8)
f (x1 ) f (y1 )
f 0 (y1 ).
x1 y 1
(2.9)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
17
Tng t ta chng minh c
f (xi ) f (yi ) + f 0 (yi )(xi yi ), xi , yi I(a; b), i = 1, 2, . . . , n.
Nh vy ta c
f (x1 ) f (y1 ) + f 0 (y1 )(x1 y1 ),
f (x2 ) f (y2 ) + f 0 (y2 )(x2 y2 ),
...........................
f (xn ) f (yn ) + f 0 (yn )(xn yn ).
Do
n
X
i=1
n
X
f (xi )
f (xi )
i=1
Xt
n
P
n
X
i=1
n
X
f (yi ) +
f (yi )
i=1
n
X
i=1
n
X
f 0 (yi )(xi yi )
f 0 (yi )(xi yi ).
(2.10)
i=1
f 0 (yi )(xi yi ).
i=1
n1
X
f (yi )(xi yi ) =
[f 0 (yi ) f 0 (yi+1 )][(x1 + x2 + + xn1 ) (y1 + y2 +
0
i=1
i=1
V th
n
X
f 0 (yi )(xi yi ) 0.
i=1
f (xi )
n
X
f (yi ) 0,
i1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
(2.11)
18
tc l ta c
f (x1 ) + f (x2 ) + + f (xn ) f (y1 ) + f (y2 ) + + f (yn ).
max{A1 , B1 , C1 } max{A2 , B2 , C2 },
min{A1 , B1 , C1 } min{A2 , B2 , B2 }
Nhn xt 2.3.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
19
Trong qu trnh chng minh bt ng thc Karamata, chng ta s
dng nh l Lagrange chng minh mt tnh cht quan trng, thng
c s dng trong cc bi ton v gn u ca tam gic. Ta s nhc
li tnh cht .
a) Nu f 00(x) 0 vi mi x (a; b) th
f (x) f (x0 ) + f 0 (x0 )(x x0 ),
vi
x, x0 (a; b).
vi
x, x0 (a; b).
b) Nu f 00(x) 0 vi mi x (a; b) th
f (x) f (x0 ) + f 0 (x0 )(x x0 ),
Gii.
A A2 ,
1
A1 + B1 A2 + B2 ,
A + B + C = A + B + C .
1
1
1
2
2
2
http://www.lrc-tnu.edu.vn
(2.12)
20
Theo (2.12) th
f (C ) f (C ) + f 0 (C )(C C ).
1
2
2
1
2
(2.13)
Bi ton 2.2. Cho tam gic ABC v cho ba s dng , , sao cho
+ + = 1. t
A = A + B + C,
0
B0 = B + C + A,
C = C + A + B.
(2.14)
Gii.
Theo gi thit ta c A0 + B0 + C0 = A + B + C = nn A0 , B0 , C0
l cc gc ca mt tam gic v
A A0 ,
A + B A0 + B0 ,
A + B + C = A + B + C .
0
0
0
vi gi thit A B C, A0 B0 C0 .
Xt hm s f (x) = sin x, x [0; ]. Ta c
f 0 (x) = cos x, f 00 (x) = sin x 0, x [0; ].
http://www.lrc-tnu.edu.vn
21
Theo tnh cht 2.1 ta c
f (x) f (x0 ) + f 0 (x0 )(x x0 ), x, x0 [0; ].
Vy nn
sin A sin A0 + cos A0 (A A0 ),
sin B sin B0 + cos B0 (B B0 ),
sin C sin C0 + cos C0 (C C0 ).
Suy ra
sin A + sin B + sin C sin A0 + sin B0 + sin C0
+ cos C0 (A + B + C A0 B0 C0 )
+ (cos B0 cos C0 )(A + B A0 B0 )
+ (cos A0 cos B0 )(A A0 ).
V A + B + C (A0 + B0 + C0 ) = 0; A + B A0 + B0 ; A A0 ,
> B0 C0 0 cos B0 cos C0 ,
> A0 B0 0 cos A0 cos B0 ,
nn sin A + sin B + sin C sin A0 + sin B0 + sin C0 .
Bi ton 2.3. Chng minh rng vi mi tam gic ABC khng nhn,
ta lun c
tan
Gii.
A
B
C
+ tan + tan 2 2 1.
2
2
2
A 2 ,
A + B 2 + 4 ,
A + B + C = +
2
4 ,
A2 + B2 4 + 8 ,
A + B + C = +
2
2
2
4
S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn
+ 4 .
+ 8 .
http://www.lrc-tnu.edu.vn
22
Xt hm s f (x) = tan x vi x 0;
Vy nn theo tnh cht 2.1, ta c
. Ta c f 00 (x) > 0, x 0;
.
2
2
.
f (x) f (x0 ) + f (x0 )(x x0 ), x, x0 0;
2
0
A
+ tan + tan tan + tan + tan .
2
2
2
4
8
8
rng tan = 2 1 nn
8
Do
tan
A
B
C
+ tan + tan 2 2 1.
2
2
2
http://www.lrc-tnu.edu.vn
23
Chng 3
Mt s ng dng nh l Rolle
trong i s
3.1 Chng minh s tn ti v bin lun s nghim
ca phng trnh
chng minh s tn ti nghim ca phng trnh, ta c th s dng
cc nh l sau l dng pht biu khc ca ng l Rolle (xem [4]-[9]).
Chng minh.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
24
tri gi thit l F (x1 ) = F (x2 ).
Vy phng trnh f (x) = 0 c nghim trong on [x1 ; x2 ].
Ta pht biu kt qu trn di dng nh l tng ng sau y.
f (x)dx = 0
th phng trnh
kin
c=
6(a + b)
.
5(n + 2)
Gii.
Xt hm s
f (x) =
2a
2b
2c
sinn+2 x
cosn+2 x + sin3 x c cos2 x.
n+2
n+2
3
Ta c
f
2a
2c
2b
+
+
+c
n+2
3
n+2
2a
4(a + b)
2b
6(a + b)
=
n + 2 5(n + 2) n + 2 5(n + 2)
f (0) =
= 0.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
25
sao cho
2
Bi 3.2.
a1 a2
an
a2 2 2 a3 2 3
an 2n
a0 +
+
+ +
= a0 + a1 +
+
+ +
= 0.
2
3
n+1
3
4
n+1
Gii.
(3.1)
Chng minh rng phng trnh ax2 +bx+c = 0 c nghim thuc khong
(0; 1).
http://www.lrc-tnu.edu.vn
26
Gii.
Cch 1. Xt hm s f (x) = m a+ 2 xm+2 + m b+ 1 xm+1 + mc xm.
R rng hm s f (x) lin tc v c o hm trn R. Ta c
f 0 (x) = axm+1 + bxm + cxm1 .
v
f (0) = 0.
f (1) =
a
b
c
+
+
= 0.
m+2 m+1 m
xm1
(ax20 + bx0 + c) = 0
0
ax20 + bx0 + c = 0.
.
m+2
m (m + 1)2
m(m + 2)
a
b
c
Do (3.1)
+
=
.
m+2 m+1
m
m + 1
c2
Vy f (0).f
=
0 (do m > 0).
m+2
m(m + 2)
m + 1
m+1
Nu c = 0 th f
= 0, nh vy x0 =
l nghim ca
m+2
m+2
m+1
phng trnh cho. Hn na do m > 0 nn 0 <
< 1.
m
+
2
m + 1
Nu c 6= 0 th f (0).f
< 0. Khi phng trnh f (x) = 0 c
m
+
2
m + 1
nghim x0 0;
(0; 1).
m+2
Cch 2.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
27
Nh vy vi gi thit cho, phng trnh ax2 + bx + c = 0 lun c
nghim trong khong (0; 1).
(p dng nh l o tam thc bc hai).
1) Nu a = 0, khi (3.1) tr thnh
Cch 3.
b
c
+
= 0.
m+1 m
(3.2)
. V th
m+2
m
a2
ac
af (1) =
http://www.lrc-tnu.edu.vn
28
m
m
< 0 f (1)f
< 0.
m+1
m
+
1
m
V f (x) lin tc trn R nn tn ti x2
; 1 sao cho f (x2 ) = 0,
m+1
m
< 1 nn x2 (0; 1).
v do 0 <
m+1
Nh vy vi gi thit cho, phng trnh ax2 + bx + c = 0 lun c
Do af (1) af
Nhn xt 3.1.
105 4 230 3
x
x + 3x2 + 2x + 1 = 0
2
3
Gii.
Cch 1. Xt hm s
f (x) =
105 6 115 5 1 4 1 3 1 2
x
x + x + x + x + x.
60
30
4
3
2
f 0 (x) =
http://www.lrc-tnu.edu.vn
29
D thy f (0) = f (1) = f (2) = 0. Theo nh l Rolle, x1 (0; 1) v
x2 (1; 2) sao cho f 0 (x1 ) = f 0 (x2 ).
Do f 0 (x) cng l hm lin tc trn R nn tip tc p dng nh l
Rolle cho hm s f 0 (x) trn [x1 ; x2 ] : (x1 ; x2 ) (0; 2) sao cho
f 00 () = 0. iu c ngha l nghim ca phng trnh
105 4 230 3
x
x + 3x2 + 2x + 1 = 0.
2
3
Cch 2.
f (0) = 1, f (1) =
109
173
, f (2) =
.
6
3
Suy ra f (0).f (1) < 0, f (1).f (2) < 0. Theo nh l Bolzano-Cauchy, tn
ti x1 (0; 1) v x2 (1; 2) sao cho f (x1 ) = f (x2 ) = 0.
Vy phng trnh f (x) = 0 lun c 2 nghim thuc khong (0; 2).
Chng minh rng tn ti , , phn bit trong khong (a; b) sao cho
f 0 ().f 0 ().f 0 () = 1.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
30
Gii.
(3.3)
p dng nh l Lagrange cho hm f (x) trn [a; b] : (a; b) sao cho
1
1
(b
a)
(a b)
f (b) f (a)
0
2
2
f () =
=
= 1.
ba
ba
(3.4)
a+b
. Do f (x) lin tc trn [a; b] (v f (x)
2
kh vi trn [a; b]) nn g(x) lin tc trn on [a; b]. Ta c
Xt hm s g(x) = f (x) + x
1
a+b
g(a) = (a b) + a
= a b,
2
2
a+b
1
= b a.
g(b) = (b a) + b
2
2
(a b)
0
f (x0 ) f (a)
b x0
0
2
2
f () =
=
=
.
(3.5)
x0 a
x0 a
x0 a
p dng nh l Lagrange cho hm f (x) trn [x0 ; b] : (x0 ; b) sao
cho
1
1
(b
a)
(a + b) + x0
f (b) f (x0 )
x0 a
0
2
2
f () =
=
=
.
(3.6)
b x0
b x0
b x0
T (3.4), (3.5) v (3.6) ta thu c
f 0 ().f 0 ().f 0 () = 1.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
31
mn
f (0) = 0, f (1) = 1.
Chng minh rng tn ti hai s thc phn bit a, b thuc khong (0; 1)
sao cho f 0 (a).f 0 (b) = 1.
Gii.
f (c) f (0)
= f 0 (a).
c
f (1) f (c)
= f 0 (b).
1c
f (c) f (1) f (c) (1 c)c
Suy ra f 0 (a).f 0 (b) =
.
=
= 1.
c
1c
c(1 c)
Vy, a, b (0; 1) sao cho f 0 (a).f 0 (b) = 1.
b (c; 1) sao cho
Bi 3.7 (Olympic sinh vin ton quc - 1994). Cho hm s f (x) lin tc
Gii.
f (x)
1
v h(x) = .
x
x
Do f (x) lin tc v c o hm trn (0; +) nn cc hm s g(x) v
h(x) kh vi trn khong (a; b) v ta c
Xt hai hm s g(x) =
1
x.f 0 (x) f (x)
0
g (x) =
,
h
(x)
=
.
x2
x2
0
http://www.lrc-tnu.edu.vn
32
Theo nh l Cauchy, x0 (a; b) sao cho
[h(b) h(a)]g 0 (x0 ) = [g(b) g(a)]h0 (x0 ).
Ngha l ta c
1 x0 .f 0 (x0 ) f (x0 ) h f (b) f (a) i
1
2 .
b a
x20
b
a
x0
0
(a b)[x0 .f (x0 ) f (x0 )]
af (b) bf (a)
abx20
abx20
1
af (b) bf (a)
c t nht 1 nghim
ba
Gii.
Xt hm s
3x + 2x 5x
f (x) = (3 ln 3 + 2 ln 2 5 ln 5) tan x +
.
cos2 x
x
http://www.lrc-tnu.edu.vn
(3.7)
33
Gii.
(3.7) 2(x 1) ln x + x ln x2 4x = 0
2(x 1) ln x
+ ln2 x 4 = 0.
x
2(x 1) ln x
Xt hm s f (x) =
+ ln2 x 4.
x
R rng f (x) lin tc trn (0; +) v c mt nguyn hm l
F (x) = (x 1)(ln2 x 4).
1
2
D thy F (1) = F (e ) = F 2 = 0. Do theo nh l 3.1, trong
e
1
mi khong 2 ; 1 , (1; e2 ) phng trnh f (x) = 0 u c t nht mt
e
nghim.
Vy phng trnh (3.7) c t nht 2 nghim.
Bi 3.10. Cho cc s thc a1, a2, . . . , an. Chng minh rng phng trnh
a1 cos x + a2 cos 2x + + an cos nx = 0
lun c nghim.
Gii.
1
1
Xt hm s f (x) = a1 sin x + a2 sin 2x + + an sin nx.
2
n
R rng f (x) lin tc trn R v ta c:
f 0 (x) = a1 cos x + a2 cos 2x + + an cos nx.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
(3.8)
34
Gii.
Xt hm s
n
bk
x 2 X ak
+
cos kx + sin kx , x R.
f (x) =
2
k
k
k=1
k=1
Ta c:
n
2 X
+
f () =
2
k=1
n
2
X
+
2
k=1
n
2
X
f () =
2
k=1
n
2 X
=
+
2
k=1
ak
bk
cos(k) + sin(k)
k
k
ak
k
(1) .
k
bk
ak
cos(k) + sin(k)
k
k
ak
k
(1) .
k
Gii.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
35
1
lin tc ti im 0 nn
f (n) (x) n
x (0 < < 1), x R.
n!
| x |n
Do | f (x) | L
, n N.
n!
| x |n
T lim
= 0 suy ra f (x) = 0.
n n!
http://www.lrc-tnu.edu.vn
36
Gii.
Gii.
x
.
3
(3.9)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
37
theo h qu 1.2, phng trnh f (x) = 0 c khng qu ba nghim thuc
khong (3; 3). Mt khc, ta c
f (0) = 0,
f
f (3) = 3
(3 sin 3 3) < 0
; 3 : f () = 0,
2
2
2
f
f (3) = 3 +
(3 sin 3 + 3) < 0
2
2
3;
: f () = 0.
2
Vy phng trnh cho lun c 3 nghim
; 3 , x = 3; .
x = 0, x =
2
2
Bi ton trn cn c gii bng phng php th.
Nhn xt 3.4.
Bi 3.15. Gii phng trnh
Gii.
(3.10)
(1 + y)(2 + 4y ) = 3.4y ,
(3.10)
1 y 1
3.4 y 1 = 0,
2 + 4y
1 y 1.
(3.11)
3.4y
Xt hm s f (y) =
y 1, ta c
2 + 4y
6. ln 4.4y
0
f (y) =
1.
(2 + 4y )2
f 0 (y) = 0 (4y )2 + (4 6 ln 4).4y + 4 = 0.
(3.12)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
38
Cc nghim ny u tho mn iu kin 1 y 1. Khi
y = 0 sin x = 0 x = k, k Z.
h
x
=
+ k2, k Z
1
1
6
y = sin x =
5
2
2
x =
+ k2, k Z
6
y = 1 sin x = 1 x = + k2, k Z.
2
+ k2, x =
+ k2, x = + k2, (k Z).
6
6
2
3x = 1 + x + log3 (1 + 2x).
Gii.
(3.13)
1
iu kin phng trnh c ngha: x > . Ta c
2
http://www.lrc-tnu.edu.vn
(3.14)
39
Do theo h qu 2.1, phng trnh g(x) = 0 (tc l phng trnh
(3.14)) c khng qu hai nghim.
Mt khc, th trc tip ta thy x = 0 v x = 1 tho mn phng
trnh (3.14), v cng chnh l cc nghim ca phng trnh (3.13).
Vy, phng trnh cho c hai nghim x = 0 v x = 1.
5x + 12x = 6x + 11x .
Gii.
12 11 = 6 5 .
(c + 1)1 = c1
= 1.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
40
Gii.
(3.17)
(3.18)
= k2, k Z.
cos = 1
x = + k, x = k2 (k Z).
2
x2 1
3
x = 0.
x2 1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
41
Suy ra hm s li trn R, v th theo h qu 2.1, phng trnh cho
nu c nghim th c khng qu 2 nghim. D thy f (1) = f (2) = 0.
Do vy phng trnh cho c 2 nghim x = 1 v x = 2.
x+
3x + 1 = x2 + x + 1.
(3.19)
Xt hm s f (x) = x + 3x + 1 x2 x 1 vi x [0; +) ta c:
3
1
2x 1,
f 0 (x) = +
2 x 2 3x + 1
1
9
f 00 (x) = p
2 < 0, x > 0.
4 x3 4 (3x + 1)3
phng trnh
q
q
3
3
sin(x + 1) cos x sin x cos(x + 1) < 3 cos x. cos(x + 1)
(3.20)
Gii.
Ta c
sin(x + 1)
sin x
(3.20) p
< 1.
3
3
cos x
cos(x + 1)
(3.21)
sin(x + 1)
sin x
t f (x) = p
.
3
3
cos x
cos(x + 1)
3
sin t
Xt hm g(t) =
trn on [x; x + 1]
; 2 . R rng g(t)
3
2
cos t
2 cos2 t + 1
0
.
lin tc v c o hm g (t) =
3
3 cos4 t
S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
42
p dng bt ng thc AM-GM cho 3 s cos2 t, cos2 t, 1, ta c
3
2 cos2 t + 1 = cos2 t + cos2 t + 1 3 cos4 t
2 cos2 t + 1
1.
3
3 cos4 t
Tc g (t) 1, t [x; x + 1]
0
3
; 2 .
2
p dng nh l Lagrange cho hm g(t) trn [x; x + 1] ta c
g(x + 1) g(x)
= g 0 (c), (vi c (x; x + 1)).
(x + 1) x
sin(x + 1)
sin x
2 cos2 c + 1
p
=
1.
3
3
3
cos x
cos(x + 1)
3 cos4 c
3
Nh vy, x [x; x + 1]
; 2 th f (x) 1, m x = 5
2
3
; 2 , cho nn x = 5(radian) khng phi l nghim ca bt phng
2
trnh (3.21)(cng l bt phng trnh (3.20)).
Vy, bt phng trnh cho khng c nghim x = 5(radian).
http://www.lrc-tnu.edu.vn
43
Gi s khong (a; b) c chia thnh m + 1 khong con sao cho:
i) f (x) khng ng nht trit tiu trong mt khong con no.
ii) f (x) duy tr mt du c nh trong mi khong con.
iii) f (x) tri du nhau trong mi cp khong k nhau.
Khi , hm f (x) c m ln i du trong khong (a; b).
Ta pht biu mt dng khc ca nh l Rolle.
(3.22)
v
f (a)g(a) = (a 1 )k1 (a 2 )k2 . . . (a s )ks [g(a)]2
suy ra
f (a)g(a)(1)k1 +k2 ++ks > 0.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
(3.23)
44
T (3.22) v (3.23) suy ra
f (a)g(a)f (b)g(b)(1)k1 +k2 ++ks > 0.
Ta xt cc kh nng sau:
- Nu f (a) v f (b) cng du th (1)k1 +k2 ++ks > 0, suy ra k1 + k2 +
+ ks l mt s chn. Ni cch khc, khong (a; b) cha mt s chn
cc khng im.
- Nu f (a) v f (b) khc du th (1)k1 +k2 ++ks < 0, suy ra k1 + k2 +
+ ks l mt s l. Ni cch khc, khong (a; b) cha mt s l cc
khng im.
Nhn xt rng, khi thay a thc f (x) bi mt hm gii tch th kt
qu bi ton trn vn khng thay i.
By gi ta s chng minh nh l trn.
Ly > 0 b sao cho cc khong (a; a + ), (b ; b) khng cha
khng im no ca f 0 (x). Khi , s khng im ca f 0 (x) trong khong
(a; b) bng s khng im ca f 0 (x) trong khong (a + ; b ). Ta c
f (a + ) = f (a + ) f (a) = f 0 (a + 1 ),
http://www.lrc-tnu.edu.vn
45
Gii.
Chia on [x1 ; xk ] thnh k phn khng giao nhau, trong gm mt im
x1 v k 1 khong na m (x1 ; x2 ], (x2 ; x3 ], . . . , (xk1 ; xk ]. Khi chuyn
t f (x) n f 0 (x) ta thy:
Ti x = x1 s mt i mt khng im (theo nhn xt trn). Trong cc
khong na m(x1 ; x2 ], (x2 ; x3 ], . . . , (xk1 ; xk ] khng mt i mt khng
im no (theo nh l Rolle).
Do nu trong khong (a; b) hm f (x) c m khng im th trong
khong hm f 0 (x) c t nht l m 1 khng im.
Nhn xt 3.5.
Gii.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
46
Xt trn khong (xm ; +) ta c
Z
lim f (x) =
f 0 (x)dx = 0.
xm
Gii.
x+
0
http://www.lrc-tnu.edu.vn
47
Nu c hai iu kin c tho mn th trong khong (a, b) hm s
f 0 (x) c khng t hn n + 1 khng im.
Gii.
kt hp vi gi thit ta suy ra
sign f 0 (a) = sign f (a) = sign f (x1 ) = sign f 0 (x1 ) 6= 0.
Do theo b 3.1 ta suy ra trong khong (a, x1 ) (a, x1 ) hm
f 0 (x) c t nht mt khng im.
Tip theo, i vi cc khong con khc, theo b 3.1, ta suy ra trong
on [x1 , xl ] s nghim ca hm f 0 (x) c t hn s nghim ca f (x) ti
a l mt nghim.
Nh vy nu trong khong (a, b) hm f (x) c n khng im tho mn
iu kin sign f (a) = sign f 0 (a) 6= 0 th trong khong hm f 0 (x) c
khng t hn n khng im.
Tip theo, nu f (x) tho mn thm iu kin (ii), th bng lp lun
tng t nh trn, ta thu c
f (xl + ) = f (xl + ) f (xl ) = f 0 (xl + ),
http://www.lrc-tnu.edu.vn
48
e x12 , khi x 6= 0,
fD (x) =
0,
khi x = 0.
(n)
(n)
X f (0)
fD0 (0)
fD00 (0) 2
D
fD (x) = fD (0) +
x+
x + =
xn , | x |< .
1!
2!
n!
n=0
X
h(n) (xn )
=
Pn (x), | x |<
n!
n=0
http://www.lrc-tnu.edu.vn
49
Xt hm s
ex 2x12 ,
g(x) =
0,
khi x 6= 0,
khi x = 0.
1 x 12
2x ,
g (x) = 1 + 3 e
x
nn g 0 (1) = 0 v lim g 0 (x) = 0. Bng phng php quy np ton hc,
x0+
x0+
Vy nu nh ngha
g 0 (x),
h(x) =
0,
khi x 6= 0,
khi x = 0.
th h(x) gii tch trong (0, 1) v lin tc trong [0, 1] v c tnh cht
h(0) = h(1) = 0, nn theo nh l Rolle, tn ti x1 (0, 1) h0 (x1 ) = 0.
Tip theo, p dng h qu 1.3, ta suy ra tn ti dy s dng (phn
bit) {xn } n iu gim trong (0, 1) h(n) (xn ) = 0 vi mi n N.
Vy hm h(x) gii tch trong trong (0, 1) v kh vi v hn trn [0, 1]
v mt dy im {xn } trong (0, 1) ti h(n) (xn ) = 0 vi mi n N.
T y suy ra hm h(x) khng khai trin c thnh chui TaylorGontcharov theo dy im {xn } trong (0, 1) v nu c khai trin nh vy
th t iu kin h(n) (xn ) = 0 vi mi n N, suy ra h(x) 0 trong (0, 1),
iu ny l v l.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
50
Gii.
ab + ac + ad + bc + bd + cd
.
6
Suy ra
f 0 (x) = 4x3 3(a + b + c + d)x2 + 2(ad + ac + ad + bc + bd + cd)x
(3.24)
p dng nh l Rolle cho hm s f (x) trn cc khong (a; b), (b; c), (c; d),
khi tn ti x1 (a; b), x2 (b; c), x3 (c; d) sao cho
f 0 (x1 ) = f 0 (x2 ) = f 0 (x3 ) = 0.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
51
T (3.24) v (3.25) ta thu c:
1
x1 x2 x3 = (abc + abd + acd + bcd),
4
1
x1 x2 + x2 x3 + x3 x4 = (ab + ac + ad + bc + bd + cd).
2
(3.26)
(3.27)
Gii.
1
, x [a; b].
1 + x2
Suy ra
f (b) f (a)
ba
| arctan b arctan a | 1
=
1.
|ba|
1 + c2
Hay ta c
| arctan b arctan a || b a | .
Bi 3.24. Cho 0 < a < b < c v 0 < q < p. Chng minh rng:
cp bq + bp aq + ap cq cq bp + bq ap + aq cp .
http://www.lrc-tnu.edu.vn
(3.29)
52
Gii.
Xt hm s
f (x) = xp bq + bp aq + ap xq xq bp bq ap aq xp .
(3.30)
(3.31)
T (3.30) v (3.31) ta c
f 0 (x) = p(bq aq )xq1 (xpq mpq ) > 0, x > 0.
x R.
m(a1 , a2 ) < 0, a1 , a2 R, a1 , a2 6= 0.
Gii.
t g(x) =
sin a1 x sin a2 x
+
, x R. Khi
a1
a2
a1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
53
Nu 0 < a1 < a2 . Ta c g(0) = 0 v
3
3
1
3a2
1
sin
+ sin
2a1
a1
2
a2
2a1
1
1
3a2
1
1
= + sin
+
< 0.
a1 a2
2a1
a1 a2
3
sao cho
Theo nh l Lagrange, 0;
2a1
3
g(0)
g 2a
1
= g 0 () = f () m(a1 , a2 ).
3
g
2a1
Do
3
2a1
g(0)
3
2a1
Vy m(a1 , a2 ) < 0 vi mi a1 , a2 R, v a1 , a2 6= 0.
Bi 3.26. Gi s S1 =
4n
P2
n 1
P
1
v
S
=
n N.
2
1
1 ,
k=1 k 3
k=1 k 2
Vi nhng gi tr no ca n ta c S1 < S2 ?
Gii.
f (k + 1) f (k) = f 0 (c)
1
1
1 1
1 1
(k + 1) 2 k 2 = c 2 < k 2 .
2
h
i 2
1
1
1
k 2 > 2 (k + 1) 2 k 2 .
S1 =
4n
X
1
1
k=1
k2
> 4n 2.
(3.32)
http://www.lrc-tnu.edu.vn
54
Theo nh l Lagrange, c (k; k + 1) sao cho
f (k + 1) f (k) = f 0 (c)
2
2
2 1
(k + 1) 3 k 3 = c 3 >
h3
2
13
2(k + 1) < 3 (k + 1) 3
1
2
(k + 1) 3 .
3 i
2
k3 .
n
X
1
k=1
1
3
(3.33)
S2 < 4n 2.
3
3
cos(e 1) sin(e 1) cos e > 3 cos(e 1) cos e.
sin e
Gii.
(3.34)
Khi
sin e
sin(e 1)
p
(3.34)
> 1.
3
3
cos e
cos(e 1)
sin x
t f (x) =
,
vi
iu
kin
x
=
6
+ k, k Z.
3
cos x
2
R rng hm f (x) lin tc trn [e 1, e]
; v c o hm trn
2
khong (e 1; e). Theo nh l Lagrange, c (e 1; e) sao cho
f (e) f (e 1) = f 0 (c).
2 cos2 x + 1
Mt khc, ta c f (x) =
.
3
3 cos4 x
0
http://www.lrc-tnu.edu.vn
(3.35)
55
p dng bt ng thc AM-GM cho 3 s cos2 x, cos2 x, 1 ta c
3
2 cos2 x + 1 = cos2 x + cos2 x + 1 3 cos4 x
2 cos2 x + 1
1 f 0 (x) 1.
3
3 cos4 x
Du "=" khng xy ra vi x [e 1; e], do vy
(3.36)
f 0 (c) > 1.
> 1.
hay
3
3
cos e
cos(e 1)
T ta c bt ng thc cn chng minh.
Bi 3.28.
<
tan
tan
<
.
cos2
cos2
Gii.
1
( ).
cos2 x
(3.37)
<
<
.
cos2
cos2 c
cos2
http://www.lrc-tnu.edu.vn
(3.38)
56
Gii.
Xt hm s f (x) = xn , vi x > 0.
R rng f (x) lin tc trn (0; +) v f 0 (x) = nxn1 . Khi theo nh
l Lagrange, c (a; b) sao cho
f (b) f (a) = f 0 (c)(b a),
hay
bn an = ncn1 (b a)
(3.39)
(3.40)
Gii.
1 t+1
1 t
1+
> 1+
.
t+1
t
Xt hm s
1
= x[ln(x + 1) ln x], vi x > 0.
f (x) = x ln 1 +
x
Ta c
1
1
f (x) = ln(x + 1) ln x + x
x+1 x
1
.
(3.41)
= ln(x + 1) ln x
x+1
Xt hm s g(y) = ln y trn on [x; x + 1]. R rng g(y) lin tc trn
1
[x; x + 1], c o hm trn khong (x; x + 1) v ta c g 0 (y) = .
y
Theo nh l Lagrange, c (x; x + 1) sao cho
0
http://www.lrc-tnu.edu.vn
(3.42)
57
T (3.41) v (3.42) ta thu c f 0 (x) > 0, x > 0 suy ra f (x) l hm
ng bin trn khong (0; +).
Nh vy, vi t > 0 ta c f (t + 1) > f (t), hay ta c
1
1
(t + 1) ln 1 +
> t ln 1 +
x+1
t
t+1
t
1
1
> ln 1 +
ln 1 +
t+1
t
(3.43)
1 t+1
1 t
> 1+
.
t+1
t
1 n
1 n+1
> 1+
.
1+
n+1
n
(3.44)
n+1
1 n+1
1 n
1+
> 1+
.
n+1
n
r
n+1
1 n
1+
n
1
xn 1 x <
, x (0; 1).
2ne
http://www.lrc-tnu.edu.vn
58
Gii.
(3.45)
2n 2n+1 1
< .
2n + 1
e
(3.47)
Tht vy, ta c
2n 2n+1
(3.47) ln
< ln e1
2n + 1
(2n + 1)[ln 2n ln(2n + 1)] < 1
1
.
ln(2n + 1) ln 2n >
2n + 1
1
1
>
.
c
2n + 1
http://www.lrc-tnu.edu.vn
59
Gii.
a)Tnh P1 , P2 , P3 , P4 .
Ta c
4P1 = a1 + a2 + a3 + a4 ,
6P 2 = a a + a a + a a + a a + a a + a a ,
1 2
1 3
1 4
2 3
2 4
3 4
2
4P33 = a1 a2 a3 + a1 a2 a4 + a1 a3 a4 + a2 a3 a4 ,
P 4 = a a a a .
1 2 3 4
4
P1 = 41 (a1 + a2 + a3 + a4 ),
P2 = 1 (a1 a2 + a1 a3 + a1 a4 + a2 a3 + a2 a4 + a3 a4 ),
q6
P3 = 3 14 (a1 a2 a3 + a1 a2 a4 + a1 a3 a4 + a2 a3 a4 ),
P =
4
aaaa.
4
1 2 3 4
http://www.lrc-tnu.edu.vn
60
cng c 3 nghim, suy ra Q0 (t) c 2 nghim.
M Q0 (t) = 3(P33 t2 + 2P22 t + P1 ).
Q0 (t)c 2 nghim 0 0 P24 P33 P1 0
P24 P33 P1 P33 P2 (vP1 P2 0)
P23 P33 P2 P3 .
Gii.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
61
Chng 4
Bi tp b sung
Bi 4.1. Chng minh rng vi a, b, c tu , phng trnh
a cos 3x + b cos 2x + c cos x + sin x = 0
Hng dn gii.
Xt hm s
1
1
f (x) = a sin 3x + b sin 2x + c sin x cos x.
3
2
tho mn h thc
Hng dn gii.
x 1
arccos x
= 0.
2
1 x2
http://www.lrc-tnu.edu.vn
62
2
x 1
Xt hm s f (x) = arccos x
v
2
2
1
x
h1 i
p dng nh l Rolle trn on ; .
4
Hng dn gii.
Hng dn gii.
f 0 (xn )
lim
= 2010.
n ( n e 1)f (xn )
Vi mi n = 1, 2, 3, . . . , xt hm s
Gn (x) = exp
2010x
)f (x).
n
http://www.lrc-tnu.edu.vn
63
lun c nghim.
Hng dn gii.
t t = 2x , t > 0 v xt hm s
b
a
f (t) = t3 + t2 + ct.
3
2
Hng dn gii.
+ 12x
= 2.7x
7x
= 7x
2x
Bi 4.11.
Hng dn gii.
Bi 4.12. Cho a b + c = 0. Chng minh rng phng trnh
a sin x + 9b sin 3x + 25c sin 5x = 0
http://www.lrc-tnu.edu.vn
64
Hng dn gii. Xt hm s f (x) = a sin x+b sin 3xa sin 5xb sin 7x
trn [0; 2].
b
ba
ba
< ln <
.
b
a
a
nh l Lagrange.
<a+b+c+
Hng dn gii.
a2 + b2 + c2 ab bc ca
a2 + b2 + c2 ab bc ca < 3c.
nh l Rolle.
Hng dn gii.
Lagrange.
Hng dn gii.
n
X
ai bi | 1.
i=1
Xt hm s
http://www.lrc-tnu.edu.vn
65
Kt lun
Lun vn "nh l Rolle v mt s p dng" nhm gii thiu mt s
ng dng ca nh l Rolle trong tp s thc, ch yu nghin cu mt
s dng ton thng gp chng trnh ph thng, t c nhng
kt qu chnh nh sau:
Pht biu v chng minh nh l Rolle, nh l Lagrange, nh l
Cauchy v mt s nh l m rng. S dng nh l Lagrange chng
minh tnh cht ng bin, nghch bin ca hm s lin tc trn mt
khong, chng minh mt s tnh cht ca hm s li, lm kh vi bc hai
v bt ng thc Karamata. Tip theo gii thiu mt s bi ton c th
lin quan n gn u ca tam gic c s dng cc tnh cht trn.
Nu ng dng ca nh l Rolle v cc nh l m rng trong mt s
dng ton i s nh gii phng trnh v bt phng trnh, bin lun s
nghim ca phng trnh trn mt khong, chng minh bt ng thc.
Pht biu v chng minh mt s bi ton v s phn b nghim ca a
thc v o hm.
Ngoi ra, lun vn c cp n mt bi ton lin quan n khai
trin Taylor-Gontcharov. Da vo nh l Rolle v mt s m rng ca
nh l Rolle xy dng mt hm s gii tch trong khong (0; 1), kh vi
v hn trong on [0; 1] v mt dy im {xk } trong (0; 1) m khai trin
Taylor-Gontcharov khng thc hin c.
Phn cui ca lun vn, tc gi gii thiu mt s bi tp tiu biu
c la chn t cc thi Olympic ton khu vc v Quc t, cc k thi
Olympic sinh vin ton quc. Mi bi tp u c hng dn cch gii.
Tc gi cng nhn thy rng mt s vn t ra trong ni dung ca
S ha bi Trung tm Hc liu - i hc Thi Nguyn
http://www.lrc-tnu.edu.vn
66
lun vn cn thm nhiu thi gian v n lc hn na tip tc hon
chnh nh tm hiu thm cc kin thc v hm gii tch, v khai trin
Taylor-Gontcharov. c bit h thng cc bi tp p dng cho chuyn
ny cn c sng tc nhiu v phong ph hn na. Ngoi ra, ng
dng ca nh l Rolle trong cc bi ton hnh hc, m rng ca nh
l Rolle trong tp s phc,...cng rt a dng v phong ph m lun
vn ny cha cp n. Tc gi hy vng trong thi gian ti s tip tc
c tm hiu, nghin cu nhng vn nu trn.
Mc d ht sc c gng v nghim tc trong qa trnh hc tp v
nghin cu khoa hc nhng do thi gian v kh nng c hn, chc chn
lun vn ny cn c nhng thiu st. Tc gi mong nhn c nhiu
kin ng gp ca qu thy gio, c gio v cc bn ng nghip
lun vn c hon thin hn.
http://www.lrc-tnu.edu.vn
67
http://www.lrc-tnu.edu.vn
68
NXB Gio Dc
[9] Nguyn Vn Mu, 2004, Mt s vn chn lc v tch phn, NXB Gio Dc.
[10] P.K.Sahoo, T.Riedel, Mean Value theorems and
Scientific, River Edge, World Scientific 1998.
[11] Henri Cartan, 1961,
Functional Equations,
World
Hermann, Paris.
http://www.lrc-tnu.edu.vn