Zakoni termodinamike

I. Zakon termodinamike II. Zakon termodinamike Pojam rada u termodinamici Rad u izotermskom procesu Adijabatski proces Rad u adijabatskom procesu Carnot-ov kruni ciklus Termodinamika definicija entropije Reverzibilni i ireverzibilni procesi Princip rada toplotne pumpe

Granica sistema

Termodinamiki sistem

okolina

sotirobert: Building Physics

, page 1

I. Zakon termodinamike
Toplota koja se dovodi sistemu Unutranja energija: U=U(T,V) Neka funkcija temperature

Rad izvren nad sistemom

U CV = T V
Cp

Q
dT
p = const

Primena na idealne gasove

pV=nRT Zakon odranja energije Primena na termodinamiki sistem I. Zakon termodina mike
sotirobert: Building Physics

, page 2

I. Zakon termodinamike Terodinamiki sistem

W12
(1) - poetno stanje (2) - krajnje stanje W12 rad izvren nad sistemom Q12 toplota predata sistemu U promena unutranje energije sistema

RAD

Q12
Grejanje

Nepravi diferencijali

sotirobert: Building Physics

, page 3

Nulti zakon termodinamike posledica I. zakona

Nemogunost stvaranja p prve vrste perpetum mobile-a

V T

Rad u krunom procesu Rad izvren od strane sistema Kruni proces Toplota koja je predata sistemu u krunom procesu

sotirobert: Building Physics

, page 4

I. Zakon termodinamike primena na idealni gas

Pri stalnoj zapremini nemamo rad: dV=0

pV=nRT

sotirobert: Building Physics

, page 5

Rad u krunom procesu

U ovom primeru: Rad = povrini

p
p1
To je fiziki smisao neparavog diferencijala

(1)

(1-2)

p2
(1-2)

(2)

V1

V2 V

pV - dijagram
sotirobert: Building Physics

, page 6

Toplotni kapacitet

U=U(T) Na osnuvu pV=nRT sledi Po jednom molu

sotirobert: Building Physics

, page 7

Toplotni kapacitet i stepeni slobode idealnog gasa

Za idealan gas CV = dU/dT
7/2NkB Vibracija 5/2NkB Rotacija 3/2NkB Translacija 10 100 1000

CV jednog mola H2

f U = NkT 2 f f CV = Nk = nR 2 2
Broj molova

T, K

f C P = CV + Nk B = + 1 Nk B 2 f = + 1nR 2

mol V

3 5 mol = R Cp = R 2 2

Za jedan mol monoatomskog gasa

sotirobert: Building Physics

, page 8

Izotermski proces
izotermski proces: ( T = const ) : P

dU = 0
pV= NkT Rad u izotermskom procesu

W
V2 V1 V

W12 = p(V , T )dV = NkT

V1

V2

V2

dV V = NkT ln 2 V V1 V1

Q12 = W12
Wi-f > 0 if Vi >Vf (compression) Wi-f < 0 if Vi <Vf (expansion)

Wi f

Vi = NkT ln Vf
sotirobert: Building Physics

, page 9

Adijabatski proces

2 pV= NkT2 1 V2 V1

Q12 = 0

pV= NkT1 V
pV=nRT

sotirobert: Building Physics

, page 10

Carnot-ov ciklus

sotirobert: Building Physics

, page 11

Rezervoar , T1

Princip rada toplotne maine

S1 =
entalpija

Q1 T1

Q1
toplota toplota rad

S 2 =

Q2 T2

QC

Rezervoar, T2

Ireverzibilni procesi

sotirobert: Building Physics

, page 12

dS

II. Zakon termodinamike i primena na Carnot-ov ciklus

= reverzibilan proces > ireverzibilan proces

T Q = 0 dS 0

Entropija izolovanog sistema nikada ne raste

dS =

Q1 Q1 = + =0 T T1 T1
Maksimalni stepen korisnog dejstva
sotirobert: Building Physics

Primena na Carnot-ov ciklus

, page 13

Neke konsekvence
Svaka razlika temperatura T1 T2 0 moe biti iskoriena za proizvodnju korisnog rada to je vea razlika temperatura T1 T2 , pretvaranje e biti efikasnije Gubitak toplotne energijese ne moe izbei Primer: U nuklearnim elektranama tipino T1 = 3000C (~570K), T2 = 400C (~310K), maksimalni stepen korisnog dejstva je 0.45. Ako elektrana ima snagu od 1000 MW gubitak snage je

1 1 P2 = P P = P 1220 MW 1 0.45
Vie snage je potrebno proizvoditi da bi smo se oslobodili vika toplote nego to je ukupna korisna snaga elektrane Ovo je poznati poblem izgubljene toplote. Tako npr. LA po jedininoj povrini oslobaa koliinu koja dostie 7% od solarne iradijacije (~ 1kW/m2).
, page 14

sotirobert: Building Physics

Topli rezervoar, T1

Princip rada rashladnih ureaja

Q S1 = 1 T1
entropija

Q1
toplota

Q2 Q2 1 COP = = = W Q1 + Q2 Q1 / Q2 + 1 Q1 T1 Q2 T2 COP COPmax T2 = T1 T2

rad

Q2 S 2 = T2

Q2

Hladni rezervoar, T2

Tipini COP : 4-6

sotirobert: Building Physics

, page 15

Princip rada toplotne pumpe inverzni zamrziva

Topli rezervoar, T1

Q1 S1 = T1
entropija

Q1
toplota

Q1 Q1 1 COP = = W Q1 + Q2 Q2 / Q1 + 1 Q1 T1 Q2 T2 COP COPmax T1 = T1 T2

rad

Q2 S 2 = T2

Q2

Hladni rezervoar, T2

Tipini COP : 4-6

sotirobert: Building Physics

, page 16

Toplotne pumpe i eksploatacija geotermalne energije

Toplotna pumpa

sotirobert: Building Physics

, page 17

Domai zadatak
Grejna sezona traje 6 meseci Proseno u jednom danu treba grejati 6 sati Elektrini grejai imaju snagu od 20 kW 1 kWh energije kota u proseku 10 dinara

Koliko nam kota grejanje u jednoj seyoni Koliko nam kota grejanje u jednoj sezoni? Koliko emo utedeti ako emesto elektrinih grejaa koristimo toplotnu pumpu sa COP=5?
sotirobert: Building Physics

, page 18

Pitanja...

sotirobert: Building Physics

, page 19