HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

1.0 PENGENALAN Sejarah perkembangan Bahasa Melayu perlu di lihat dari sudut etomologi kata Melayu. Catatan Cina menyatakan bahawa sebuah kerajaan Mo-lo-yeu mempersembahkan hasil bumi kepada Maharaja Cina sekitar tahun 644-64 Masihi. !stilah Melayu dapat dilihat dari dua segi iaitu pengertian yang sempit dan pengertian yang luas. Bagi pengertian pertama istilah ini merujuk kepada bangsa-bangsa "ustronesia yang terdapat di semenanjung #anah Melayu dan kawasan tradisional yang disebut sebagai gugusan kepulauan Melayu. Berdasarkan kajian yang telah dilakukan oleh para pengkaji$ Bahasa Melayu didapati tergolong dalam %ilum bahasa-bahasa "ustris yang mempunyai tiga rumpun utama iaitu "ustroasia$ #ibet-China dan "ustronesia. Bahasa Melayu telah berkembang daripada status kuno kepada moden setelah melalui beberapa proses penyerapan daripada bahasa-bahasa Sanskrit$ "rab$ Cina dan !nggeris. Bahasa Melayu &uno merupakan keluarga bahasa 'usantara dan berkembang dari abad ke-( hingga abad ke-)* sebagai bahasa pentadbiran dan bahasa lingua %ran+a. ,enuturnya terdapat di semananjung tanah Melayu$ kepulauan -iau dan Sumatera. Bahasa Melayu &uno melalui .aman kegemilangannya semasa berada di bawah kerajaan Sriwijaya. ,ada abad ke -)* Bahasa Melayu &uno beralih kepada Bahasa Melayu &lasik dengan dibuktikan penemuan batu-batu bersurat seperti batu bersurat Minye #ujuh$ "+eh /)*012. Bahasa Melayu klasik merupakan kesan langsung pengaruh agama !slam yang berkembang dengan pesat bertunjangkan tulisan 3awi yang menggunakan aksara "rab. Bahasa Melayu &lasik dikatakan mengalami .aman kegemilangannya semasa berada di bawah &erajaan Melaka. Bahasa Melayu &lasik mempunyai kesigni%ikannya tersendiri. Bahasa ini dikatakan sebagai titik bermulanya Bahasa Melayu Moden. Bahasa Melayu merupakan bahasa yang mempunyai bentuk yang amat sederhana dan mudah menerima unsur asing. Si%atnya mudah dilentur buat memenuhi keperluan semasa menjadikan Bahasa Melayu terpenting dalam sejarah bahasa-bahasa kepulauan Melayu. 4isebabkan si%at dan bentuk Bahasa Melayu yang diyatakan$ maka mudahlah juga Bahasa Melayu menerima penyerapan unsur-unsur asing seperti "rab dan bahasa !nggeris khususnya. )

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

1.1 Faktor Menyebabkan Wujud Unsur Asing Dala a2

!a"asa Melayu

"pabila lahir tamadun5ilmu baru$ Bahasa Melayu terpaksa meminjam unsur asing untuk e berikan ke#a"a an ke$ada #eno ena atau benda baru itu. Contohnya ketika agama 6indu mula memasuki alam Melayu banyak perkara baru yang berkaitan agama baru itu perlu diperjelaskan$ lalu lahirlah pinjaman daripada Bahasa Sanskrit seperti syurga$ neraka$ sembahyang$ puasa dan sebagainya. &emudian apabila ilmu sains dan teknologi melahirkan benda serta +iptaan baru$ Bahasa Melayu perlu meminjam perkataan Bahasa !nggeris seperti komputer dan tele7isyen.

b2

"da juga perkataan Bahasa Melayu yang tidak

ene$ati

aksud bahasa

asing$ terutama bagi perkataan Bahasa !nggeris dan Bahasa "rab. Contohnya perkataan radio lebih tepat jika dibandingkan dengan tetuang udara. 3uga perkataan riba lebih tepat berbanding bunga. +2 Selain itu$ sikap orang Melayu yang suka dan mummy. eniru ba"asa asing juga

menyebabkan wujud perkataan pinjaman seperti boikot /pulau2$ daddy

%.0 PENGA&U' !A'A(A )NGGE&)( Sebelum !nggeris bertapak di #anah Melayu$ Bahasa Melayu menjadi satu-satunya bahasa perantaraan bagi penduduk 'egara ini. Bahasa Melayu men+apai kedududkan yang tinggi$ ber%ungsi sebagai bahasa perantaraan$ pentadbiran$ kesusasteraan dan bahasa pengantar di pusat pendidikan !slam. ,engaruh bahasa !nggeris dalam bahasa Melayu merupakan pengaruh paling ketara dan paling meluas masa kini$ dan la.imnya perkataan !nggeris dipinjam ke dalam bahasa Melayu apabila tiada perkataan tempatan untuk menggambarkan situasi baru yang memanggil satu panggilan khusus merujuk kepadanya. Contohnya perkataan sebegini adalah konotasi/+onno+tation2$ kompromi/+ompromise2 dan siri /series2. 8 #etapi

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

kebingungan dan bantahan sering timbul apabila perkataan !nggeris yang diterima masuk ke dalam Bahasa Melayu terlalu banyak sehinggakan ada yang bertindak sebagai pengganti perkataan yang telah wujud. Selain dalam konsep dalam daripada bahasa moden itu$ Melayu dan terdapat dan istilah Malaysia. perkataan dan yang teknologi itu baru tetapi dibawa menyatakan ia tidak masuk ke

sering sains

digunakan

untuk

khususnya berumbi yang

masyarakat

&umpulan

mengandungi

perkataan

dipinjam dari bahasa !nggeris dan Belanda.#erutamanya perkataan Bahasa !nggeris digunakan dalam istilah akademik dan sains yang diambil dari 9ropah dan bilangannya masih bertambah dengan pesatdalam bidang tersebut. !ni adalah kerana banyak istilah bidang sains dan teknologi disebarkan oleh media massa bahasa !nggeris ke seluruh dunia pada masa ini. Contoh-+ontoh perkataan yang lahir dari pengaruh !nggeris terhadap bidang Sains$ Matematik dan #eknologi ialah:

Sains ). "tom 8. karbon *. %osil

Matematik ). lejar 8. logik *.aljebra

#eknologi ). logistik 8. enjin *.automatik

Melihatkan sebahagian tidak akan

itu$istilah besar dalam berlaku apabila

bahasa kata kerana perkara

!nggeris pinjaman

agaknya bahasa diterima baru

akan Melayu untuk maju

menduduki tetapi ini menunjuk mun+ul

dalam tersebut lebih

perkataan yang

konsep baru$ istilah sains dan bidang popular$ oleh sebab itu agaknyaia mudah dihapuskan dan dan diambil masuk ke dalam bahasa tertentu pada masa hadapan.

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

4alam proses perkembangan Bahasa Melayu$ banyak pengaruh daripada dunia Melayu telah menyerap masuk khususnya Bahasa "rab dan Bahasa !nggeris. Se+ara kasar kata pinjaman Bahasa !nggeris dapat dikelaskan kepada dua golongan$ iaitu kata-kata yang telah meresap masuk sejak dahulu lagi. &ata-kata ini tidak diran+ang pengambilannya. ;leh itu$ kata ini tidak menunjukkan ejaan yang seragam malah ada yang telah disesuaikan dengan sebutan lidah Melayu misalnya preman, joli, buku, sekolah dan lainlain. &umpulan kedua ialah kata-kata yang diran+ang pengambilannya khususnya istilah. 9jaan kata-kata ini lebih mirip kepada ejaan asal dalam Bahasa !nggeris misalnya asid$ akti7iti$ diploma$ kritik dan$lain-lain. &aedah penulisan kata pinjaman bahasa !nggeris ini mengikut pola yang telah ditentukan. ,emilihannya tidak terbatas kepada umum sahaja tetapi juga meliputi istilah dalam bidang khusus. ,ola-pola tersebut ialah: a album plasti+ a enjadi teta$ a album plastik e

/bagi kata-kata yang telah lama terserap ke dalam BM2 a+re agent allowan+e apple ai +ampaign mail train mosai+ enjadi e kempen mel tren mosaik ekar ejen elaun epal

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

ke+uali bagi trailer tetap dieja trailer

au audit auditorium autonomy * +sebelu +lassi+ +oat +o+oa +ube * +sebelu +eiling +ent +ir+us ** a++ount a++ordian

teta$ menjadi

au audit auditorium autonomi

,okal a- u- o konsonan. dila#a/kan sebagai +k. menjadi klasik kot koko kiub e- i- dan y. yang dila#a/kan sebagai +s. menjadi siling sen sirkus

enjadi +k.

enjadi +s.

enjadi

k akaun akordian enjadi +*. +aj +arta Ma+ enjadi +k.

*" yang dila#a/kan +*. +harge +hart Mar+h

*" yang dila#a/kan sebagai +k.

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

ar+hite+t me+hani+ s+heme *l +lassi+ +lini+ +lause

menjadi

arkitek mekanik skema

enjadi

kl klasik klinik klausa

ke+uali +lass dan +lub menjadi kelas dan kelab e e+onomy ele+tri+ emotion teta$ e ekonomi elektrik emosi

e +yang tidak dibunyikan. $ada ak"ir kata digugurkan ar+ade brake +ake +ase menjadi arked brek kek kes

e /yang tidak dibunyikan2 pada akhir kata menjadi a +aste note s+ale ea teta$ ea menjadi kasta nota skala

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

+reati7e gear ideal

menjadi

kreati% gear ideal enjadi i bi%stik krim pis

ea yang dila#akan +i. bee%steak +ream peas menjadi

ke+uali sergeant menjadi sarjan ee beer jeep puree ei teta$ ei atheist protein ke+uali re+eipt menjadi resit eo teta$ eo geometry neon stereo eu teta$ eu neutral petroleum menjadi neutral petroleum menjadi geometri neon stereo menjadi ateis protein enjadi menjadi i bir jip puri

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

ke+uali amateur dan museum menjadi amatur dan mu.ium e0 enjadi u menjadi piuter skru

pewter s+rew

ke+uali stew tetap stew # teta$ # %a+t %o+us %ormal menjadi %akta %okus %ormal

ke+uali %iesta dan %reeman menjadi pesta dan preman g teta$ g gas glass goal menjadi gas gelas gol

ke+uali bagi kata yang sudah lama terserap ke dalam BM seperti general$ margarine$ gira%%e menjadi jeneral$ majerin$ .ira%ah. i teta$ i indi7idual s+ript unit menjadi indi7idu skrip unit

ke+uali pen+il menjadi pensel

<

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

i yang dila#a/kan sebagai +ai. %ile pipe slide ia teta$ ia diale+t piano radiator ie teta$ ie diesel oriental orientation menjadi menjadi menjadi %ail

enjadi ai

paip slaid

dialek piano radiator

diesel oriental orientasi

ke+uali bagi kata %iesta$ plier dan s+ien+e menjadi pesta$ playar dan sains. ie $ada ak"ir kata +alorie +oolie io teta$ io polio radio studio menjadi polio radio studio enjadi i kalori kuli

menjadi

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

iu teta$ iu a=uarium premium stadium ng teta$ ng +ongress singlet dubbing o teta$ o note editor se+tor oa boat +o+oa goal oo yang dila#a/kan +u. monsoon +artoon taboo ke+uali book menjadi buku ou yang dila#a/kan +u. atau +e. enjadi u menjadi enjadi o menjadi bot koko gol enjadi u monsun kartun tabu menjadi nota editor sektor menjadi kongres singlet dabing menjadi akuarium premium stadium

)1

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

+oupon journal soup

menjadi

kupon jurnal sup enjadi au kaunter paun akauntan

ou yang dila#a/kan +au. +ounter pound a++ountant 1 enjadi k menjadi menjadi

=ui. s=uash s=uadron s teta$ s gas stamp salad s* s+ale s+ope s+ript

kui. skuasy skuadron

menjadi

gas setem salad

enjadi sk menjadi skala skop skrip

s+ dila%a.kan /s2 bagi s+ien+e menjadi sains

))

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

s*"

enjadi sk menjadi skema skolastik

s+heme s+olasti+

ke+uali s+hool menjadi sekolah t" enjadi t menjadi etik maraton teori

ethi+s marathon theory u bus +ustom tru+k u teta$ u +ushion republi+ uni7ersity enjadi a

menjadi

bas kastam trak

menjadi

kusyen republik uni7ersiti enjadi iu kiub %ius tiub

u yang dila#a/kan +iu. +ube %use tube ue di ak"ir kata glue issue menjadi

enjadi u glu isu

menjadi

)8

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

ue di ak"ir kata +sele$as 1 atau g. digugurkan anti=ue +he=ue +atalogue ui enjadi u menjadi biskut jus rekrut !M dan tela" menjadi antik +ek katalog

bis+uit jui+e re+ruit ,

enjadi b +bagi kata2kata yang tela" la a tersera$ ke dala anta$ ejaannya.

go7ernor pri7ate 7iolin , teta$ , no7el 7itamin uni7ersity

menjadi

gabenor prebet biola

menjadi

no7el 7itamin uni7ersiti

3 yang tidak terletak $ada a0al kata e>press ma>imum se> menjadi ekspres

enjadi ks

maksimum seks

tetapi > di awal perkataan tetap > seperti >-ray

)*

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

y yang tidak terletak $ada a0al kata harmony lorry menjadi harmoni lori

enjadi i

y yang dila#a/kan sebagai +ai. style type ke+uali nylon menjadi nilon / teta$ / .in+ .ip 4onsonan ganda aggresi7e battery lorry menjadi .ink .ip menjadi stail taip

enjadi ai

enjadi konsonan tunggal agresi% bateri lori

menjadi

4ata yang terdiri dari$ada suku kata dita ba" a di "ujungnya lens lymph pulpa menjadi lensa limpa palpa

ke+uali bag /beg2$ brake /brek2$ gas /gas2$ gol% /gol%2 %ilm /%ilem2$ plan /pelan2

)4

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

4E()MPULAN Bahasa Melayu telah mengalami e7olusi sejak awal .aman hingga ke hari ini. 97olusi ini berlaku kerana pertembungan budaya dengan bahasa-bahasa lain. #idak ada bahasa di dunia ini yang wujud se+ara homogen. Semua bahasa terpaksa melalui proses e7olusi yang mana komponennya adalah bahasa-bahasa lain. 97olusi ini berlaku dengan +ara saduran$ penyerapan dan pengambilan sepenuhnya. Berkat proses e7olusi ini$ bahasa Melayu mampu wujud sehingga ke hari ini dalam bentuk yang dinamis dan moden. Bahasa Melayu tidak beku atau pupus kerana ia mampu membiak. Se+ara %itrah bahasa Melayu itu dilengkapi dengan mekanisme pembiakan sehingga mampu mengharungi peringkat-peringkat e7olusi sehingga bermartabat di mata dunia sebagai satu daripada bahasa-bahasa yang terbanyak penuturnya. ?97olusi bahasa Melayu men+erminkan penerimaan kita dan dunia terhadap kewibawaan bahasa Melayu - bahasa yang tidak mengalami e7olusi men+erminkan bahasa yang beku dan bakal pupus. &ewajipan kita melestarikan bahasa ter+inta agar kita bertempat jangan sampai tidak bertempat kerana pupus bahasa.?

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

5.0 6AMAN P&AME&DE4A Semasa 3epun memerintah #anah Melayu dari tahun )048 hingga tahun )04 $ semua jenis sekolah dipaksa tutup ke+uali sebilangan ke+ilnya digunakan untuk mengajar Bahasa 3epun. Selepas kembalinya tentera British dengan pembentukan Malayan @nion pada tahun )046$ kerajaan British +uba memperkenalkan polisi baru dengan menerima Aaporan Cheeseman sebagai dasar pelaksanaannya. Bagaimanapun$ ran+angan itu tidak dapat dilaksanakan kerana kerajaan pada ketika itu terlalu sibuk dengan kerja membaik pulih sekolah yang banyak mengalami kerosakan dalam masa pemerintahan 3epun. ,ada tahun )046$ selepas pembentukan ,ersekutuan tanah Melayu$ kerajaan British menubuhkan 3awatan &uasa ,usat ,enasihat ,elajaran untuk mengkaji polisi pendidikan di bawah pentadbiran baru. 3awatankuasa itu kemudian mengemukakan laporan 6olgate$ bagaimanapun +adangan 3awatankuasa itu ditolak oleh majlis ,erundangan ,ersekutuan kerana bantahan terhadap penggunaan Bahasa !nggeris sebagai bahasa pengantar yang tunggal bagi semua sekolah di ,ersekutuan. Semasa pentadbiran British$ sekolah-sekolah di #anah Melayu dipe+ahkan kepada empat aliran $ iaitu Sekolah !nggeris$ Sekolah Melayu$ Sekolah Cina dan sekolah #amil. Setiap sekolah mempunyai bahasa penghantarnya sendiri dan kurikulum yang berbe.a di antara satu sama lain. 'amun menjelang kemerdekaan$ timbul kesedaran untuk mewujudkan satu sistem persekolahan. Beberapa jawatankuasa telah ditubuhkan untuk mengkaji sistem persekolahan pada masa itu dan menghasilkan laporan-laporan berikut: ). Aaporan Barnes /)0 )2 B menyemak dan memperbaiki keadaan pendidikan kaum MelayuC 8. Aaporan Denn-Eu /)0 )2 B menyemak pendidikan kaum CinaC *. ;rdinan ,elajaran /)0 82 B mengesyorkan sekolah kebangsaan sebagai +orak sistem persekolahan kebangsaanC dan 4. Aaporan -a.ak /)0 62 B meletakkan asas bagi perkembangan sistem pendidikan untuk memupuk perpaduan melalui Sistem ,elajaran &ebangsaan untuk semua$ Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar utama serta kurikulum kebangsaan$ sukatan pelajaran dan sistem peperiksaan yang sama bagi semua sekolah.

)6

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

5.1 Penyata !arnes- 1780 ,ada ;gos )0 1$ satu jawatankuasa yang diketuai oleh A.3. Barnes ditubuhkan bagi mengkaji masa depan sistem pendidikan di #anah Melayu. Setelah menjalankan kajian$ satu penyata yang dikenali sebagai ,enyata Barnes disediakan dan dikemukakan kepada &erajaan British pada tahun )0 ). Aaporan Barnes men+adangkan perombakan segala sistem pendidikan dengan menubuhkan dua jenis sekolah sahaja iaitu sekolah Melayu dan !nggeris. ,enyata ini mengandungi syorsyor yang dikemukakan oleh jawatankuasa ini. "ntara syor-syor ini ialah: a. Sekolah 7ernakular digantikan dengan sekolah kebangsaan.

b. Sekolah kebangsaan dibuka kepada semua kaum dan diajar oleh guru dari pelbagai kaum dan keturunan. +. Sekolah rendah B Bahasa Melayu dan Bahasa !nggeris sebagai bahasa pengantar. Sekolah menengah B Bahasa !nggeris menjadi bahasa pengantar. d. Semua murid diberi pelajaran per+uma di sekolah rendah selama 6 tahun. e2 Meningkatkan kualiti guru$ meningkatkan pen+apaian pedagogi pelajar di maktab dan men+adangkan kurikulum latihan guru yang lebih bersesuaian. %2 Men+adangkan apa-apa sahaja untuk membaiki pentadbiran$ sama ada dengan menubuhkan ,enguasa ,endidikan #empatan atau badan tempatan dengan %ungsi yang sama. ,enyata ini dibantah oleh kaum Melayu$ Cina dan !ndia. &aum Melayu membantah kerana kedudukan Bahasa Melayu tidak diberi kedudukan yang wajar. Bagi Cina$ sekolah kebangsaan dianggap seolah-olah mengan+am kebudayaan dan Bahasa Cina yang mereka banggakan. ;rang !ndia menentang kerana permintaan mereka supaya kedudukan sekolah #amil dikaji telah ditolak oleh kerajaan.

)(

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

5.% La$oran Fenn2Wu +1781. Aaporan ini disediakan berikutan rasa tidak puas hati terhadap Aaporan Barnes. 4iketuai oleh 4r. Denn /Setiausaha &erja Bersekutu - 'egara China2 dan 4r. Eu /,ertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu2. Mengkaji semula Aaporan Barnes serta melayan kehendak masyarakat Cina yang menganggap laporan tersebut bertujuan menghapuskan bahasa dan budaya orang Cina. #erdapat beberapa +adangan yang dibuat$ kemudiannya menjadi asas kepada ;rdinan ,elajaran /)0 82. #erdapat beberapa syor di dalam Aaporan Denn-Eu. "ntaranya ialah: i. ii. iii. Sekolah 7ernakular dibenarkan ber%ungsi dan menggunakan tiga bahasa$ iaitu Melayu$ Cina dan #amil$ dan bahasa kebangsaan juga diadakan. Sekolah-sekolah aliran jenis kebangsaan /!nggeris2 dikekalkan. Sekolah-sekolah 7okasional teruss dikembangkan untuk menampung keperluan tenaga pekerja mahir yang diperlukan untuk pembangunan negara. Aaporan Denn-Eu ditolak oleh @M'; kerana tidak menguntungkan orang Melayu. Aaporan Denn-Eu dikatakan memperke+ilkan keupayaan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar.

5.5 9rdinan Pelajaran- 178% ;rdinan ini diluluskan pada September$ )0 )$ hasil dari Aaporan Barnes dan Aaporan Denn-Eu. ,enyata ini telah membawa perubahan besar kepada susunan sistem pelajaran 'egara ini. Matlamat ,enyata ,elajaran )0 8 ialah: @ntuk membekalkan dan mengekalkan pengetahuan$ kemahiran dan perwatakan yang baik untuk tiap-tiap indi7idu. @ntuk menggalakkan dan membolehkan sesuatu kaum menyesuaikan diri dalam masyarakat berbilang bangsa di negara ini.

)<

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

@ntuk berusaha membentuk warganegara yang bersatu di seluruh 'egara yang terdiri dari berbagai kaum.

Melalui penyata ini$ kerajaan British men+adangkan : a. ,enubuhan dua jenis sistem persekolahan$ iaitu satu sekolah yang mengunakan bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar dan satu lagi sekolah yang mengunakan bahasa !nggeris sebagai bahasa pengantar b. &emudahan pelajaran bahasa Cina dan bahasa #amil jika terdapat permintaan dari ibubapa dengan bilangan murid ) orang sebagai pelajar. +. Bahasa !nggeris akan menjadi pelajaran wajib bagi sekolah Melayu dan bahasa Melayu akan menjadi pelajaran wajib bagi sekolah !nggeris 'amun halangan dan masalah yang hadapi adalah : a. b. &ekurangan guru terlatih untuk sekolah kebangsaan #entangan dari kaum Cina dan !ndia terhadap bahasa pengantar kerana mereka mahukan bahasa ibunda mereka sendiri +. &ekurangan kewangan bagi pembiayan ran+angan

;leh itu$ 3awatankuasa &has sekali lagi men+adangkan : i ii iii i7 ,engunaan bahasa Melayu dan !nggeris dijalankan se+ara beransur-ansur ,engunaan tiga bahasa di sekolah Cina dan #amil se+ara beransur Menghadkan bilangan murid masuk ke sekolah !nggeris ,enubuhan sekolah menengah 7okasional

,ada bulan September )0 8$ satu jawatankuasa ,enasihat ,usat ditubuhkan bagi mengkaji Aaporan Barnes dan Aaporan Denn-Eu. 3awatankuasa ini mengesyorkan )0

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

beberapa +adangan yang kemudian diluluskan menjadi ;rdinan ,elajaran )0 8. "ntara +adangannya ialah: a. ,enubuhan 8 jenis sekolah yang menggunakan Bahasa !nggeris dan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar. b. ,elajaran selama 6 tahun dengan Bahasa !nggeris dan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar di sekolah rendah. +. Sekolah kebangsaan yang di+adangkan oleh Barnes dilaksanakan.

d. Sekolah Cina dan #amil tidak termasuk dalam konsep sistem sekolah kebangsaan. ;rdinan ,elajaran )0 8 tidak dapat dilaksanakan kerana berlakunya 4arurat.

5.: Penyata &a/ak- 178; 3awatankuasa -a.ak ditubuhkan pada *1 September )0 untuk mengkaji ;rdinan

,elajaran )0 8. 3awatankuasa ini dipengerusikan oleh 4ato "bdul -a.ak bin 6ussein. 6asil kajian jawatankuasa ini terkandung dalam Aaporan -a.ak yang dikemukakan pada bulan "pril )0 6. Berikut ialah kandungan Aaporan -a.ak: 1. a. Sekolah Rendah &eempat-empat sistem persekolahan dalam peringkat sekolah rendah akan terus diadakan$ yang mana kurikulumnya akan dipinda dan disesuaikan dengan menyerapkan unsur-unsur kebangsaan di dalamnya. b. Sekolah rendah dibahagikan kepada Sekolah -endah &ebangsaan /S-&2 atau Sekolah @mum yang menggunakan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar dan Sekolah -endah 3enis &ebangsaan /S-3&2 atau Sekolah 3enis @mum iaitu meliputi sekolah !nggeris$ Cina dan #amil yang menggunakan Bahasa !nggeris$ Cina dan #amil sebagai bahasa pengantar.

81

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

+.

Bahasa Melayu dan Bahasa !nggeris merupakan matapelajaran wajib bagi semua sekolah.

d.

Murid keturunan Cina dan #amil di sekolah aliran !nggeris diberi peluang mempelajari bahasa ibundanya jika terdapat permintaan dari ibubapa mereka dengan syarat mempunyai ) orang atau lebih murid ingin belajar.

e.

Furu-guru mestilah mempunyai Sijil Sekolah Menengah -endah dan mendapat latihan sepenuh masa setahun dan diikuti latihan separuh masa 8 tahun.

%.

@ntuk membentuk identiti yang sama bagi generasi berbilang bangsa yang akan datang$ satu sukatan pelajaran yang sama harus digubal bagi semua sekolah rendah. !si kandungan buku-buku teks haruslah mengandungi unsur-unsur kehidupan di ,ersekutuan #anah Melayu.

2. a.

Sekolah Menengah Sekolah menengah dibahagikan kepada * peringkat iaitu sekolah menengah rendah /* tahun2$ sekolah menengah atas /8 tahun2 dansekolah pra-@ni7ersiti /8 tahun2. b. @ntuk membentuk sistem pendidikan kebangsaan$ adalah di+adangkan satu jenis sekolah menengah sahaja yang Bahasa Melayu dan Bahasa !nggeris sebagai matapelajaran wajib. Murid-murid akan menduduki peperiksaan akhir yang sama. +. d. #erbuka kepada semua kaum dan menggunakan sukatan yang sama. Bagi memasuki sekolah menengah rendah$ mesti lulus ,eperiksaan Masuk Sekolah Menengah. Murid-murid sekolah menengah rendah boleh memasuki sekolah menengah atas jika mendapat Sijil -endah ,elajaran dengan gred yang baik.

3.

Sistem peperiksaan

8)

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

a.

Sekolah menengah rendah ,eperiksaan di peringkat #ingkatan * /peperiksaan bersama2 dan mesti lulus Sijil -endah ,elajaran /S-,5AC92 bagi memasuki sekolah menengah atas.

b.

Sekolah menengah atas ,eperiksaan bersama di #ingkatan untuk memperolehi Sijil ,ersekutuan #anah

Melayu yang sama tara% dengan Cambridge ;7erseas Certi%i+ate. +2 ,ra-@ni7ersiti ,eperiksaan di ,ra-@ tahun kedua untuk memperolehi Sijil #inggi ,elajaran /S#,56SC2 untuk memasuki uni7ersiti. Aaporan -a.ak telah diluluskan pada "pril )0 ( dan dikuatkuasakan sebagai ;rdinan ,elajaran )0 (. Aaporan -a.ak ditentang oleh orang Melayu kerana tiada ketegasan dalam pelaksanaan bahasa kebangsaan. ;rang Cina menentang kerana sesetengah +adangan dikatakan menitik beratkan ,endidikan Bahasa Melayu dan Bahasa !nggeris hingga mengabaikan pendidikan Bahasa Cina. ,ersatuan Furu-Furu Sekolah Cina mendesak supaya semua peperiksaaan rasmi menggunakan bahasa pengantar seperti yang digunakan oleh sekolah masing-masing. ,ada keseluruhannya$ walaupun "ntara %aktor terdapat bantahan daripada sesetengah pihak$ hampir semua +adangan dalam Aaporan -a.ak berjaya dilaksanakan dalam tempoh yang dijangkakan. kejayaaannya ialah: Aaporan ini direstui dan disokong oleh kerajaan yang dipilih oleh rakyat. &ea.aman kerajaan menjayakan sistem pendidikan kebangsaan yang di+adangkan dalam Aaporan -a.ak. Mutu sekolah dapat dipertingkatkan dengan +ara meningkatkan syarat kelayakan guru untuk mengajar di sekolah kebngsaan.

88

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

:.0 )MPL)4A() DAN 4E(AN DA&)PADA LAP9&AN2LAP9&AN i. (atu 4urikulu Menye$adukan &akyat.

Satu &urikulum satu negara berjaya menyatupadukan masyarakat berbilang kaum. ,ada .aman pemerintahan British$ pihak kerajaan British sengaja mengasingkan kaum Melayu$ Cina dan !ndia dalam kawasan berbe.a dan sistem pendidikan yang berbe.a. ;rang Cina dan !ndia yang merupakan kaum pendatang ketika itu diajar berdasarkan sukatan pelajaran negara China dan !ndia sehingga tidak wujud semangat patriotik dan mun+ulnya si%at prejudis antara kaum. ,endek kata$ pendidikan .aman British$ terlalu +ondong ke arah negeri asal. Sekolah-sekolah yang wujud pada .aman British sesuai untuk sesuatu kaum sahaja $ tiada bahasa pengantar tunggal$ kedudukan geogra%i yang berbe.a menghadkan pergaulan$ serta kurikulum yang tidak sehala. ,endek kata$ pihak British tidak menitikberatkan objekti% perpaduan dalam sistem pelajaran . Eujudnya sistem pendidikan pelbagai kaum ini menghasilkan %enomena benih-benih perpe+ahan$ malahan tidak wujud perkongsian dan persamaan antara kaum di #anah Melayu. Masing-masing bergerak dengan urusan masing-masing. 'amun$ mengambil kira syor-syor daripada laporan-laporan yang dihasilkan$ ianya bejaya menyatupadukan masyarakat berbilang kaum ini melalui kurikulum yang seragam yang dibina adalah untuk mendukung +ita-+ita negara mewujudkan perpaduan berpandukan rukun negara sehingga ke hari ini. 6ubungan &urikulum dengan perpaduan negara adalah sangat rapat$ selain memberi ilmu pengetahuan$ kurikulum membentuk keperibadian dan perwatakan murid yang baik yang boleh membawa kepada sikap toleransi dan perpaduan. Murid dari semua kaum mengikuti kurikulum seragam melalui sukatan pelajaran yang sama kandungannya$ kegiatan luar bilik darjah dan pengambilan peperiksaan awam yang sama. ;leh itu$ pelajar-pelajar lebih terbuka dalam memahami masyarakat berbilang kaum di Malaysia ini.Murid-murid dari semua kaum diajar berdasarkan &urikulum seragam yang ber%okuskan #anah Melayu. Melalui kurikulum yang sama ini$ Aepasan sekolah &ebangsaan memiliki +iri seperti pengalaman sekolah yang sama$ menerima jenis pendidikan yang sama dan mempunyai orientasi dan pandangan dunia yang sama. 6al ini mewujudkan semangat patriotik kepada #anah Melayu dan sikap saling bertolak-ansur

8*

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

dan memahami kepelbagaian kaum dan pemahaman bahawa perkongsian dalam negara yang berbagai kaum adalah perlu bagi menjamin keamananan negara ter+inta. ii. Penggunaan !a"asa Melayu Menyatu$adukan &akyat ;bjekti% untuk perpaduan ter+apai melalui Bahasa Melayu /BM2 sebagai pengantar di sekolah-sekolah. Aaporan -a.ak dan diikuti ,enyata -ahman #alib )061 menegaskan BM sebagai bahasa kebangsaan untuk menyatupadukan rakyat beraneka rupa dan pemikiran. ,enggunaan Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar se+ara langsung berkait rapat dengan usaha pembinaan negara. Bahasa Melayu digunakan dalam konteks untuk membantu perpaduan kebangsaan dan menjadi wahana yang berkesan untuk komunikasi pelbagai kumpulan etnik dan masyarakat pelbagai dialek. Selain itu$ Bahasa Melayu juga dapat membantu pembentukan jati diri bangsa Malaysia yang menggunakan bahasa komunikasi yang mudah di%ahami. ,enggunaan BM tidak menimbulkan isu penghapusan penggunaan Bahasa Cina dan #amil untuk memelihara peerpaduan kaum. 6anya di sekolah menengah &ebangsaan sahaja penggunaan BM dipraktikan dengan tujuan memupuk perpaduan antara kaum. ,enggunaan BM tanpa mampu mewujudkan perhubungan dan perse%ahaman antara kaum rasa +uriga dari mana-mana pihak. Aangkah ini akan menimbulkan

memper+epatkan perpaduan dan keharmonian. ,ada tahun )0(1$ selepas tragedi kaum )060 penekanan BM sebagai pengantar dan Bahasa &ebangsaan di perkuatkan dan dijalankan dengan +ara yang paling berkesan. &ementerian ,elajaran Malaysia telah menegaskan penggunaan BM disemua peringkat bermula dengan aliran sastera kerana banyak buku BM berbanding sains. 4ari hari ke sehari BM semakin meluas penggunaannya dan Majoriti rakyat Malaysia boleh bertutur dalam BM. &ini BM menjadi bahasa pengantar utama disemua peringkat sekolah. Menjelang )0<*$ semua kursus tahun pertama di uni7ersiti tempatan mengunakan BM sebagai bahasa ,engantar. 4engan ini$ soal satu bahasa pengantar$ satu sistem pelajaran dan satu sukatan pelajar telah ter+apai. #anpa penggunaan dan pengenalan BM sebagai bahasa pengantar dan kebangsaan$ sudah pasti proses pewujudan masyarakat yang bersatu padu tidak mampu dibina kerana tunjang dan asasnya yang tiada. 6al ini kerana sebelum Aaporan -a.ak$ masyarakat pelbagai kaum dinegara ini +enderung melakukan tugas sendiri tanpa mempedulikan 84

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

kaum lain. Malahan komunikasi tidak wujud akibat masalah bahasa. Seolah-olah itik ber+akap dengan ayam. #idak memahami antara satu sama lain dan mewujudkan sikap prejudis. 3ika saling tidak mampu berkomunikasi dengan baik bagaimananakah perpaduan harus ter+apaiG. 4engan itu$ BM berperanan sebagai alat menyatupadukan rakyat dalam proses untuk men+apai perpaduan negara yang di+ita-+itakan. Sesuai dengan matlamat ini BM dijadikan satu matapelajaran wajib di semua peringkat dan jenis sekolah dan kelulusan matapelajaran ini adalah dijadikan syarat utama untuk mendapatkan kelulusan dalam peperiksaan awam seperti S-,5AC9$ S,M5MC9 dan S,HM5MCH9. iii. (ekola" 4ebangsaan Menyatu$adukan &akyat &ewujudan sekolah &ebangsaan men+apai objekti% perpaduan kaum. &ewujudan sekolah kebangsaan seperti yang disyorkan telah menggalakkan penyatuan pelbagai jenis kaum dalam satu sekolah. Situasi ini membantu perpaduan kaum apabila pelajar mula bersahabat dan berakti7iti bersama dibawah satu bumbung dan menggunakan semua kemudahan sekolah yang sama tanpa ada diskriminasi. Bermula dari titik ini$ pelajar dapat memahami adat$ budaya$ pemikiran dan perkara-perkara sensiti% yang tidak boleh diungkit dalam sesebuah kaum. Malahan pelajar juga dapat memupuk semangat kekitaan ataupun spirit de +orps antara murid yang mempunyai latar keturunan yang pelbagai. #idak dina%ikan bahawa kewujudan sekolah-sekolah jenis &ebangsaan tetap wujud$ tetapi sekolah-sekolah ini juga bersi%at terbuka kerana pelajarnya bukan sekadar daripada satusatu kaum sahaja malahan terdapat juga kaum lain walaupun se+ara minoriti bersekolah disekolah terbabit. Malahan$ sekolah-&ebebasan diberikan kepada para pelajar untuk memilih tempat mereka yang mereka ingini serta mempelajari subjek yang seragam.

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

8.0 4E()MPULAN 4asar pentadbiran penjajah Bristish adalah semata-mata untuk menjaga kepentingan mereka di #anah Melayu. "dalah wajar bagi pentadbir British mengamalkan polisi pe+ah belah dalam kalangan orang Melayu supaya British boleh memerintah #anah MeCayu selama-lamanya. ;leh itu penddidikan 7ernakular Melayu dibekalkan oleh mereka adalah setakat dalam peringkat sekolah rendah sahaja. #ujuannya ialah mendidik anaka-anak melayu sampai peringkat yang hanya mampu hidup di kampung sahaja. ,emikiran dan tujuan sistem pendidikan pada awal kemerdekaan adalah berlandaskan daripada ususl-usul yang terkandung dalam Aaporan -a.ak. Aaporan-laporan yang dihasilkan sebelum merdeka /,ra merdeka2 juga adalah asas kepada dasar pendidikan nasional yang berterusan hingga ke hari ini walaupun masih banyak kelemahan dalam pelaksanaannya namun ianya +uba ditangani dengan pelbagai dasar lain yang diperkenalkan selepasnya seperti "kta ,elajaran )06) dan laporan 3awatankuasa &abinet )0(0. &edua-dua dasar ini menitikberatkan pendidikan untuk perpaduan negara dan penghasilan tenaga rakyat dengan meletakkan Bahasa &ebangsaan sebagai bahasa pengantar utama dan kurikulum sekolah yang sama kandungannya. Banyak kesan positi% terhadap perpaduan yang wujud di negara ini hasil daripada Sistem ,endidikan &ebangsaan yang diperkenalkan melalui laporan-laporan yang dikemukakan khususnya Aaporan -a.ak. Sistem ,endidikan &ebangsaan dapat membantu mengurangkan sikap prejudis dalam kalangan rakyat Malaysia.

86

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

&U<U4AN Dran+is Eong 6ong &ee I 9e #iang 6ong. )0(4. ,endidikan di Malaysia. Singapura: 6einemann ediu+ational Books. 6aris Md 3adi. )001. 9tnik$ ,olitik dan ,endidikan. &uala Aumpur: 4ewan Bahasa dan ,ustaka. !brahim saad. Pendidikan dan Politik di Malaysia .&uala Aumpur: 4ewan Bahasa dan ,ustaka$ )0<62$ ms. 44 Mohd Junus Mohd 'or$KSeminar &ebangsaan ,enilaian ,elaksanaan &BS- : Prinsip, Konsep dan Rasional KBSR. 8)-8 Mei )001 : )-)1. Mok Soon Sang. 811*. Peperiksaan Penilaian Tahap Kecekapan Skim Perkhidmatan Guru. &uala Aumpur: &umpulan Budiman S4'. B64. Musa bin 4aia. )0(6. Sejarah ,erkembangan ,endidikan dan ,ersekolahan. &elantan: ,ustaka "man ,ress. ;mar Mohd 6ashim. )00). Pen isian Misi Pendidikan. &uala Aumpur: 4ewan Bahasa dan ,ustaka. -aminah 6j Sabran I -ahim Syam.)0<<. Kajian Bahasa. ,etaling 3aya: Dajar Bakti. Su%ean 6ussin. )00*. ,endidikan di Malaysia: Sejarah$ Sistem dan Dalsa%ah. &uala Aumpur: 4ewan Bahasa dan ,ustaka. Aaporan 3awatankuasa &abinet Mengkaji ,elaksanaan 4asar ,elajaran.)0<1. &uala Aumpur:4ewan Bahasa dan ,ustaka.

8(

HBML 4103: SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA MELAYU

8<