берзНИК - GODINA III - BROJ 86 - 10 АВГУСТ 2009 GODINA (PRILOG NA TENDERNIK)

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:16 Page 1

Учиме за ЕУ!
www.berznik.com.mk
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:16 Page 2
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:17 Page 3
Data 10. 08. 2009 broj 86
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
К
ризата го чини светот над 10 трилиони долари. Над
10 трилиони долари е вкупната цена на светската
финансиска криза за оние што плаќаат данок во
различни земји, потврди Меѓународниот монетарен фонд
(ММФ). Барем така објави руското електронскo издание
РосБизнисКонсалтинг. Податоците на експертите на
Фондот покажуваат дека за потпомагање на финансиските
институции богатите земји поделиле вкупно 9,2 трилиони
долари, а новите економии за таа цел одвоиле 1,6
трилиони долари. Од сите средства, околу 1,9 трилиони
долари се исплатени непосредно, а останатите се во
форма на гаранции и заеми.
Судејќи според ваквите цифри, во меѓународниот
трансфер во игра се пуштени во оптек- тони банкноти?
Или, сега реалните пари треба да ги покријат виртуелните
инвестиции - хартиите кои продуцираа финансиска криза
со разорен ефект на глобалната економија... Пазарната
банкарска индустрија толку многу отиде напред што се
заплетка во сопствените должничко –доверителски заеми,
па сега кога во тој лавиринт го завлече и реалниот сектор
Каматите и натаму
затегнати?
во светски рамки, започна да ги сложува банкарските
производи од почеток, со одреден баланс на двете
страни... Останува само фактот дека овие 10 трилиони ќе
ги закрпат финансиските дупки, па инвестиционите
трансакции ќе се насочат во реалните пазари...
Во меѓувреме, монетарна политика во светски рамки
внимателно ги крои кредитните рамки со цел, овој кеш
рационално да се распредели....
Во таа насока и раководството на Европската
централна банка, минатата недела одлучи да не ја менува
висината на нејзината основна каматна стапка.
Референтната каматна стапка во евро зоната и во
наредниот период ќе остане на ниво од еден процент, во
очекување да се види какво ќе биде нејзиното влијание
врз напорите за заживување на економијата во ЕУ, која е
сериозно погодена од глобалната економска криза.
Ваквата одлука не и остава простор на Европската
централна банка за маневрирање, сметаат експертите.
Тие сматаат дека Банката немала можност за
понатамошно намалување на основната камата, имајќи
предвид дека краткорочните каматни стапки на
финансиските пазари сега се значително пониски и се
движат околу 0,35 отсто.
Со каматна стапка од еден отсто, зоната на еврото има
највисока референтна камата меѓу развиените западни
економии. Во Велика Британија основната каматна стапка
од април годинава изнесува 0,5 проценти, во САД таа се
движи од 0 до 0,25 отсто, а во Јапонија изнесува 0,1 отсто.
И кај нас во Македонија, каматните стапки - рак рана и за
компаниите и за банкарите и за власта. На сите им
недостига иницијалната каписла како ударна сила, па
Makedonka Baldazarska
економијата ни тапка во место... Министерот за финансии,
Glaven i odgovoren Зоран Ставрески, направи исчекор - се обиде да го
urednik na берзНИК надмине ваквиот праг на тапкање уште на првата прес
e-mail: конференција на новата функција. Тој отворено ја фрли
berzNIK@interNIK.com.mk мамката- Владата смета дека има простор да се спушти
каматната стапка и да се испрати сигнал до економијата и
стопанството дека ќе се настојува каматата да биде што
пониска. Ставрески храбро најави дека очекува и Народна
банка да го прими сигналот и да ја намали референтната
каматна стапка, по што би следело и намалување на
берзНИК
3
каматите на деловните банки. Министерот Ставрески,
патем се пофали дека во јули буџетските приходи се за 30
милиони евра повисоки во однос на претходните два
месеци и дека буџетот за првпат годинава има
реализирано суфицит за тековниот месец. Вкупните
приходи во јули, според Ставрески, достигнале близу 120
милиони евра, додека даночните приходи се остварени во
износ од околу 100 милиони евра. - Тоа покажува дека
почнува тренд на постепено закрепнување на буџетските
приходи и веруваме дека и во следните месеци ќе
продолжи рече Ставрески Тој е уверен дека државата
преку уредна наплата на приходите ќе успее да си ги
сервисира обврските на расходната страна.
Но, наспроти Ставрески, Гувернерот смета:- Засега нема
шанси да се намали референтната каматна стапка на
Народна банка на Македонија, односно да се олабави
монетарната политика во земјава. Монетарната политика
ќе остане затегната и во следниот период, се додека
монетарните власти не бидат целосно уверени оти се
создале услови и се намалиле ризиците поради
кои е неопходно одржување високи каматни
стапки.
Фактот што во јули била собрана солидна сума
даночни приходи, за разлика од катастрофалниот
даночен прилив во претходните месеци, за централната
банка не е доволен аргумент веднаш да пристапи кон
намалување на каматните стапки на благајничките записи.
Во НБМ велат дека не може да се оди на снижување на
каматите во време кога централната банка се уште се
бори за одржување на макроекономската стабилност на
земјава.
-Треба да се види како ќе се одвива кризата понатаму.
Очекуваме да видиме и какви наредни мерки ќе преземе
Владата и како ќе го проектира новиот ребаланс на
буџетот, велат во НБМ.
Дел од експертите, засега на страната на НБМ. Според
нив, се уште не е време да се олабави стегата на
монетарната политика преку намалување на
референтната каматна стапка, бидејќи се уште е силен
притисокот врз стабилноста на денарот. За нив, главна
опасност што ги загрозува девизните резерви, кои се
главен чувар на таа стабилност, останува
неконтролираното владино трошење. Одредени познавачи
на банкарските состојби пак коментираат дека има услови
за намалување на каматните стапки. Според нив доволен
сигнал е моменталната состојба со девизниот пазар. Но,
сепак предупредуваат дека треба да се почека за да се
види дали ќе продолжи големата понуда на девизи на
пазарот во земјата.
Ако се задржи овој тренд, има основа за намалување,
тврдат банкарски експерти. Други пак сметаат дека таа
состојба на пазарот со девизи е нормална, во овој период
затоа што во земјата се вратени нашинците од
дијаспората.
Власта останува на ставот дека во август ќе биде
предложен ребаланс на буџетот и дека ќе преземе мерки
на штедење.
Неодамна, Народната банка објави нов извештај, со
ревидирани проекции, според кој економијата ќе тоне во
негатива со посилно темпо, а бруто домашниот производ
ќе паѓа.
До следниот
понеделник
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:17 Page 4

4 берзНИК broj 86
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 10. 08. 2009

СЕКрЕтаријатот За ЕвроПСКи Прашања :

Македонија до 15 септември ќе ги исполни

одредниците од ЕК
- Владата и Секретаријатот за европски За секоја одредница, како што информираа претставниците на СЕП,
прашања интензивно работат на постојат индикатори според кои се следи нивното спроведување,
исполнувањето на осумте одредници што ги
постави Европската комисија како услов за односно за сите осум има околу 100 индикатори
добивање датум за почеток на предпристапни
преговори за членство во ЕУ.
За секоја одредница, како што информираа
претставниците на СЕП, постојат индикатори
според кои се следи нивното спроведување,
односно за сите осум има околу 100
индикатори. Тие се уверени дека до
псотавениот рок 15 септември, Макеоднија
може да ги заврши задачите.
Од преостанатите покрупни обврски се
донесувањето на законот за државни
службеници и на Законот за Собрание на кој се
инсистира да се донесе со консензус. Во однос
на Законот за државни службеници кој треба
да одговори на барањата на ЕК за
деполитизација и департизација на државната
и на јавната администрација, се чека на
забелешките од СИГМА кои треба да
пристигнат до 15 август. Во согласност со
договореното на последната лидерска средба,
свои забелешки за Законот за државни
службеници кој Владата го повлече на
доработка, доставиле единствено ДУИ и Нова
демократија, а се чека тоа да го направи и
СДСМ.
Според решенијата кои се нудат, се
предвидува поголема трансапрентност
при вработувањето во државната
администрација кое и понатаму останува во
надлежност на Агенцијата за државни отпуштени државни службеници ниту пак да Унапредувањето во службата ќе може да се
службеници која за својата работа е одговорна бидат деградирани на пониска позиција од таа врши со интерен оглас, но само за едно
пред Собранието. Со законот нема да постои на која биле, со што се исклучува можноста за скалило. Меѓу другото, се предвидува
можност, од политички причини да бидат натамошна политизација на администрацијата. мандатот на државните секретари како
највисока функција во државната
администрација, да се зголеми од постојните
Учиме за ЕУ- продолжува и во учебната 2009/2010 четири на пет години и тој да не се поклопува
- Секретаријатот за европски прашања во соработка со Министерството за образование и со мандатот на Владата. Притоа тој не ќе може
наука и во претстојната учебна година ќе ја продолжи кампањата, Учиме за ЕУ за запознавање да биде донесен однадвор, туку како и досега
на учениците и студентите со основите и принципите во Европската унија, нејзината историја и Владата ќе го избира, но од вработени во
функционирање. самата институција, а услов ќе биде да има
Во изминатите две години, откога почна проектот, посетени се околу сто основни училишта, најмалку три години работен стаж на
30 средни и 11 факултети, а според планот, до крајот на 2010 треба да бидат опфатени раководна функција.
сите училишта и факултети. Во однос на Законот за Собрание, во
- Сигурни сме дека кампањата ќе придонесе за натамошно приближување на Европската Владата не сакаат да ги
унија до средношколската популација, како и до популацијата во основните училишта и до коментираат амандманите кои Нова
универзитетите, рече вицепремиерот за европски прашања Васко Наумовски на заедничката демократија најави дека ќе ги приложи, а се
прес-конференција со министерот за образование и наука Никола Тодоров. однесуваат на уредување на употребатана
Наумовски информираше дека Секретаријатот и МОН во идниот период ќе ја јазикот во Парламентот, но се укажува дека ЕК
продлабочат соработката и во областа на програмите на заедницата, кои се однесуваат досега нема забелешки на употребата на
на високото образование, размената на студенти и академски кадар. јазиците регулирана со Законот за употреба
Министерот Тодоров истакна дека ваквите проекти придонесуваат за подигнување на свеста кај на јазици.
младите за значењето на ЕУ и нејзините институции. Тој соопшти дека МОН планира во своите За судските реформизборот на судии кој
простории да отвори проектен образовен центар, каде што ќе бидат достапни сите проекти од сега се врши од лица кои завршиле академија
образованието и науката финансирани од Унијата и од други донатори. МОН во соработка со за судии и јавни обвинители и тоа судиите се
Секретаријатот за европски прашања ќе бара начини и за искористување на средствата од бираат од Судскиот совет, а јавните
меѓународни програми, како што е Седмата рамковна програма. - обвинители од Советот на јавни обвинители.
Стапката на искористеност на средствата е просечна и е во рамки на просекот на други земји Во рамки на борбата против корупцијата и
на Балканот, но сметаме дека таа не е доволна и бараме начин како да ја зголемиме, посочи криминалот една од обврските е и донесување
Тодоров. на законот за судир на интереси.
За таа цел ќе бидат организирани обуки за техничко изработување проект, што е клучно Од Владата не очекуваат Бугарија да влијае
дали тој ќе биде прифатен од донаторите, а со посебен проект македонските научници ќе бидат на препораката за датум за преговори и покрај
обучувани и за референците што треба да ги имаат кога аплицираат со проекти. Тоа ќе ги последните случувања во релациите Софија -
стимулира да објавуваат текстови во реномирани странски списанија. Скопје.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:17 Page 5

Data 10. 08. 2009 broj 86

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
берзНИК
5

еврОПска кОмисија
S O D R @ I N A

VOVED........................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
ТОП 10 сОвеТи за ПаТување вО еу
Европската комисија објави десет најважни совети за патување во 27-те земји-
BERZNIK - PONEDELNIK SREDA ....................................5-7
членки на Европската унија. Со оваа листа на совети, предупредувања и
упатства, ќе им се овозможи побезбедно и квалитетно патување на Европејците
на домашен терен.............................8-11
во рамките на Унијата.

Со оглед дека И Македонските граѓани од 1.јануари 2010 година ќе имаат моќ-

Ч А Р Л С П О Н З И . . . . . . . . ......................12-13
ност да патуваат низ земјите од ЕУ поЃелное да ги знаат овие правила.

нБрм...............................................14-15
СВЕТ ВЕСТИ.........................................................18-19
БЕРЗНИК - ЧЕТВРТОК-САБОТА ............20-23
НЕДЕЛАТА ЈА ОДБЕЛЕЖАА................................24
БЕРЗА..................................................25-26
Телефонскиот број 112 - е бројот на итната служба кој е достапен и бесплатен
во сите 27 земји-членки на Европската унија при евентуална несреќа на
патниците;
Не возете под дејство на алкохол или дрога! - Годишно на патиштата ширум
Европа, поради грешки на возачите под дејство на алкохол или дрога,
погинуваат 10.000 луѓе. Една од четири несреќи е предизвикана од возачи под
дејство на алкохол или дрога. ЕУ ги повикува возачите да не седнуваат зад
волан доколку имаат повеќе од 0,5 промили алкохол во крвта, односно 0,2
промили доколку штотуку почнале да возат;

Црна листа на авио компании - Постојат авио-компании кои се на европската

„црна листа” поради лошите безбедносни стандарди. Европската комисија ги
I M P R E S S U M
предупредува патниците кои патуваат вон границите на Европа, пред да купат
билет да ја погледнат листата на забранети авио-компании во ЕУ. На тие
компании им е забрането да летаат во или од ЕУ, но тие и понатаму
Izdava: INTERNACIONAL NIK AD - Skopje функционираат надвор од Унијата;
Mediumska biblioteka i digitalna arhiva
Redakcija na Сигурност на аеродромите - Патниците кои патуваат со авион во рачниот
Adresa: Plo{tad MAKEDONIJA bb, p.fah 882 Skopje, 1000,
багаж не смеат да носат повеќе од еден литар течност, поделена во дози од сто
R.Makedonija
Tel. 02/25.32.800 faks: 02/25.32.839 милилитри.
Internet: www.interNIK.com.mk;
e-mail: info@interNIK.com.mk Откажувања на летови - При откажувања на летови или забрана за качување
во авион, патниците имаат право на надомест за полната цена на картата или во
Izvr{en direktor: Zdravko Josifovski
IKT Menaxer: Kiro Velkovski
најбрз можен рок да добијат друг лет до саканата дестинација;
Menaxer za delovni odnosi: Divna Pe{i}
Свински грип - Може да се случи на некои од патниците да им биде забрането
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI да се качат во авион поради сомневање дека се заразени со актуелниот вирус А
MEDIUMI
(Х1Н1). Доколку ваквата одлука на авио-компанијата не е заснована на
e osnovan 2007 godina.
соодветен медицински сертификат, патниците имаат право на надомест на
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI штетата;
MEDIUMI
Broj: 86
Без дискриминација - Лицата со инвалидитет и ограничена подвижност не смеат
Data: 10.08.2009
да бидат дискриминирани. Тие имаат право на бесплатна помош пред, за време
SE DISTRIBUIRA SAMO SO PRETPLATA и по патувањето;

FOTO NASLOVNA: Он-лајн резервација - Кога авио-билетот се резервира он-лајн, конечната цена
македонија до 15
септември ќе ги мора да биде јасно назначена на првата страница, што им дава можност на
исполни луѓето да ги споредат цените на авио-компаниите и да го направат вистинскиот
одредниците од ек избор;
Foto:
Robert Spasovski Изгубен багаж - Во првите девет месеци од 2008 година, по европските
аеродроми просечно дневно се губеле над 12.000 багажи, што е за 16% помалку
Redakcija na од претходните години, но сепак сè уште голем процент. Доколку багажот биде
Internet distributiven sistem: www.interNIK.com.mk
Glaven i odgovoren urednik: Makedonka Baldazarska
оштетен или изгубен за време на патувањето, патникот може да добие надомест
Novinari: Vaska Mickoska од 1.100 евра. Рокот за пријавување оштета на багажот е една недела, а за
Evoluator na vesti: Сашо Велагиќ изгубен багаж - 21 ден. Поплаки за патувањето може да се пријават на
operatori: Mare Lazarevska, Димитар Димитриески и Иван бесплатната телефонска линија- Европа директ.
Симоновски
Fotoreporter: Robert Spasovski
Пакет аранжман - Кога патниците купуваат туристички пакет имаат право да
Marketing, distribucija i proda`ba: знаат што плаќаат и што е вклучено во нивниот пакет-аранжман. Секоја брошура
INTERNACIONAL NIK AD - Skopje
мора да има точна цена и неопходни информации
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:18 Page 6

6 берзНИК broj 86
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 10. 08. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
-Над десет трилиони долари е вкупната
цена на светската финансиска криза за оние
што плаќаат данок во различни земји, потврди
Меѓународниот монетарен фонд (ММФ). Како
што објави руското електронско издание -Рос
бизнис консалтинг, податоците на експертите
на Фондот покажуваат дека за помагање на
финансиските институции богатите земји
поделиле вкупно 9,2 трилиони долари, а -
новите економии за таа цел одвоиле 1,6 три-
лиони долари. Од сите средства, околу 1,9
трилиони долари се исплатени непосредно, а
останатите се во форма на гаранции и зајму-
вања, пренесе МИА.
Јавниот сектор го спасува приватниот,
анализира Утрински весник. Меѓународниот
монетарен фонд најве-ројатно нема дополни-
телно да ја продлабочува прогнозата за еко-
номскиот пад на македонската економија од
два отсто. Прашањето дали ММФ ќе направи
ревизија на предви-дувањата се наметна
откако НБМ излезе со прогнозата за пад на
македонската економија до 2,5 отсто, од кој
најсилен пад од 2,9 отсто се очекува во тре-
тиот квартал.
-Не верувам дека ММФ ќе има поголема
надолна ревизија на стапката на раст од
минус два отсто, што многу веројатно ќе се
достигне. Во креирањето на БДП со 30 отсто
учествува јавниот сектор, кој е во подем, што
значи дека тој ќе успее да ја одржи веќе
поставената рамка на економски пад. Со
оглед на тоа дека НБМ предвидува падот на
економијата да се движи од 1,8 до 2,5 отсто,
верувам дека падот ќе биде околу два отсто.
Оваа стапка ќе ја овозможи експанзијата на
јавниот сектор, иако очекувам падот на растот
во приватниот сектор да биде од -3,5 до чети-
ри отсто, вели ексминистерот за финансии,
Никола Поповски.
Драстично намалување на кредитирањето
во вто-рата половина од оваа година проекти-
ра НБМ во најновиот квартален извештај....
Според овие предвидувања, во сеп-тември
годишниот кредитен раст ќе биде само 7,1
процент, а до крајот на годината дополнително
ќе забавува. Крајот на годинава, поточно во
декември, стапката ќе достигне ниски 2,9
отсто, за разлика од априлската проекција
која, во тогашните прогнози на НБМ, предви-
дуваше годишен креди-тен раст од 8,5 отсто.
Кастрењето на кредитирањето ќе го почув-
ствуваат домаќинствата и претпријатијата. Ќе
се одложуваат инвес-тициите и потрошувачка-
та на трајни добра.
Денес ќе читате и едно интересно истра-
жување: Ветерници страшни џинови или енер-
гетски пријатели -Економската и климатската
криза уште повеќе ги алармираат државите од
ЕУ да работат активно на исполнување на
амбициозната енергетска стратегија, која
предвидува до 2020 година државите на ЕУ да
добиваат 20 отсто од енергијата преку обнов-
ливи извори. Во 2008 година, во ЕУ вкупно
64.949 мегавати-енергија доаѓаа од ветерни-
ците. На глобално ниво, градбата на овие
фарми со ветерници креирала 35.000 нови
работни места. Во Македонија за фарми со
ветерници се’ уште се преговара. Израелско-
британската фирма ЕИЏ во ноември 2008
потпиша договор со Општина Свети Николе за
изградба на 90 ветерници. Интерес за изград-
ба на фарма со ветерници во Овчеполието
лани пројавија и шпанската фирма Инвал и
австриската Нова енергија. Засега нема пре-
цизни рокови кога би стартувала изградбата
на фарми со ветерници во нашата држава.
Денешните весници пренесуваат
дека почна да се применува винската рефор-
ма. -Од 1 август стапија во сила новите насо-
ки на Европската унија кога станува збор за
етикетите што се лепат на шишињата со вино,
пренесува Вечер. Со нив се забранува белите
евтини вина да се нарекуваат трпезни, туку на
налепниците ќе мора да стои сортата на вино-
вата лоза од кое е произведено виното и годи-
ната на производство, како на пример - вино
ризлинг 2009. Со оваа мерка започна практич-
4.08.2009 g. VTORNIK
ната примена на винската реформа во рамки-
те на Унијата чија цел е да се заштити европс-
кото вино од напливот на вина од прекуокеан-
ските земји и од Јужна Африка, кои се многу
добри и имаат поповолни цени од оние про-
изведени во Европа.
Дневник, пак објави:Домашното
грозје во домашни винарници. -Само во 18
винарски визби може да се добијат 2,167
милиона хектолитри вино, што е 97 отсто од
вкупниот капацитет за преработка. Во мината-
та година некои од поголемите визби се насо-
чија кон зголемување на коли-чините вино во
шишиња на сметка на наливното. Годинава
државата обезбеди 140.000 денари поддршка
за секој хектар нови лозови насади, што е
16.000 денари повеќе отколку лани, и 2,5
денари за килограм грозје, предадено во
регис-трирани домашни винарски визби.
Македонска берза во црвена зона во јули-
Најавите од првите луѓе во владиниот економ-
ски тим дека и покрај заложбите, економијата
најверојатно ќе влезе во рецесија, внесоа
голема доза на претпазливост меѓу инвестито-
рите. Минатиот месец сите берзански показа-
тели беа во црвената зона. Месечниот промет
во јули без да се земат предвид блок-транс-
акциите, изнесуваше нешто над четири
милиони евра што е за речиси 50 проценти
помалку од претходниот месец. На официјал-
ниот пазар се свртеа вкупно 3,2 милиони
евра, а другиот дел од над 760.000 евра се
оствари во тргувањето со акциите што котира-
ат на редовниот пазар... Индексот на десетте
најликвидни компании месечното тргување го
заврши со минус од 3,8 проценти, индексот на
јавно поседуваните друштва загуби 0,2 отсто,
а на обврзниците 3,8 проценти.
Денес и две репортажи. Едната се однесу-
ва на новата пречистителна станица во
Илинден.-За големиот верски и државен праз-
ник Илинден, во општина Илинден профунк-
ционира новиот систем за пречистување на
отпад-ните води....

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ДРЖАВАТА СТАНА ГАЗДА НА ТУТУНСКИ КОМБИНАТ ОД ПРИЛЕП (*****)
2. КРЕДИТИРАЊЕТО УШТЕ ПОВЕЌЕ ЌЕ СЕ НАМАЛУВА (***)

ДНЕВНИК с.7 ВО БУЏЕТОТ НОВА ДУПКА ОД 35 МИЛИОНИ ЕВРА

с.5 „ТОПЛИФИКАЦИЈА” ГИ ИСПОРАЧА УСЛОВИТЕ с.7 ЗАМРЗНАТИТЕ КРЕДИТИ ЌЕ ГО ДОТОЛЧАТ НАРОДОТ
с.6 ИСТА ЦЕНА ЗА ПОМАЛА ГРАМАЖА с.7 СУРОВИНИТЕ ЌЕ ПОСКАПАТ
с.6 ДРЖАВАТА СТАНА ГАЗДА НА ТУТУНСКИ КОМБИНАТ ОД ПРИЛЕП
с.6 ЗГОЛЕМЕН ИНТЕРЕСОТ ЗА АКЦИИТЕ НА „ТОПЛИФИКАЦИЈА” ВЕЧЕР
с.7 ЈАПОНСКИ НАУЧНИЦИ ВО ЗЕМЈАВА
с.7 ОТКУПУВА ПЧЕНИЦА И ОД ПЕЛАГОНИЈА
с.7 МАКЕДОНСКАТА БЕРЗА ВО ЦРВЕНА ЗОНА ВО ЈУЛИ
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.3 ЈАВНИОТ СЕКТОР ГО „СПАСУВА” ПРИВАТНИОТ
ВЕСТ
с.7 КРЕДИТИРАЊЕТО УШТЕ ПОВЕЌЕ ЌЕ СЕ НАМАЛУВА
с.3 ДРЖАВАТА НАЈГОЛЕМ АКЦИОНЕР ВO ПРИЛЕПСКИОТ ТУТУНСКИ КОМ-
с.7 ВЕТЕРНИЦИ - СТРАШНИ ЏИНОВИ ИЛИ ЕНЕРГЕТСКИ ПРИЈАТЕЛИ? БИНАТ
с.8 КРИЗАТА ЧИНИ НАД ДЕСЕТ ТРИЛИОНИ ДОЛАРИ

ВРЕМЕ НОВА МАКЕДОНИЈА

с.6 ДРЖАВАТА ДА ИМ ПОМАГА НА ФИРМИТЕ, А НЕ НА БАНКИТЕ с.8 ДРЖАВАТА СТАНА ГАЗДА НА ТУТУНСКИ КОМБИ-НАТ ПРИЛЕП
с.8 И ТЕТОВО ИМА СВОЈ „СВЕДМИЛК”
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:18 Page 7

Data 10. 08. 2009 broj 86

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK pREglED NA NASTANI
Буџетот покажува знаци на закрепнување, е
топ веста која што денес ја пренесуваат дневните
печатени медиуми.
-Буџетските приходи поголеми во јули,
соопшти вчера министерот за финансии Зоран
Ставрески. Тој информира дека вкупните приходи
во буџетот достигнале 7,3 милијарди денари, што е
за околу 1,8 милијарда денари повеќе од приходи-
те во мај и во јуни. Ставрески посочи дека прихо-
дите од даноците се приближиле до планираните
со ребалансот на буџетот и додаде дека приходи-
те од данокот на додадена вредност биле реализи-
рани со 97,5 отсто, а вкупните даночни приходи со
95,5 отсто. Во мај и во јуни даночните приходи
биле пониски за 15-20 проценти во однос на плани-
раното.
- Во јули успеавме да се вратиме во суфицит
од околу 266 милиони денари, што го намали вкуп-
ниот дефицит во првите седум месеци на 5,3
милијарди денари. За целата година е планирано
дефицитот да изнесува 8,7 милијарди денари
изјави Ставрески.
-Буџетот се полни,а државата се задолжува е
веста која следи по вчерашната продажба на запи-
сите со девизна клаузула во износ од 1,5 милијар-
ди денари.-Министерството за финансии на вче-
рашната аукција понуди шестмесечни државни
записи со девизна клаузула во износ од 1,5
милијарди денари со каматна стапка од 5,5 про-
центи. Побарувачката за шестмесечните државни
записи изнесуваше 1,6 милијарди денари.
Државните записи, кои имаат евро клаузула, ќе
достасаат за исплата за 182 дена, односно на 3
февруари 2010 година. Во сопственичката структу-
ра на шестмесечните државни записи со девизна
клаузула, банките учествуваат со 47,31%, додека
клиентите со 52,69%. Состојбата на досега емиту-
ваните државни хартии од вредност, заклучно со
04.08.2009 година изнесува 9.893.040.000 денари,
од кои 4.583.820.000 денари се однесуваат на
досега емитуваните државни хартии од вредност
со девизна клаузула.
-Македонски акционерски друштва се опоме-
нати од Комисијата за хартии од вредност поради
ненавремено исполнување на посебните обврски
за известување, пренесува Бизнис. КХВ ги опоме-
ни: Македонски телеком АД Скопје, Тајмиште АД
Кичево, Мактранс АД Скопје, Мода АД Свети
Николе, Стокопромет АД извоз-увоз Скопје.
Рударско индустрискиот комбинат, Силекс АД
Кратово е опоменат поради ненавремено доставу-
вање на годишен извештај и тримесечни финан-
сиски извештаи од првото и третото тримесечие од
2007 и 2008 година. Единствена прекршочна санк-
ција опомена, според податоците од Службен вес-
ник, изречена им е и на Друштвото за автотранс-
порт, логистика и складирање: Транскоп АД
Битола, Уготур АД Скопје, Металец АД увоз-извоз
Прилеп, Маврово АГД Скопје, рудниците Бањани
АД Скопје, свињарската фарма, Мак месо АД с.
Таринци, Карбинци и Млаз АД Богданци
-Дефлација од 1,3 проценти e забележана во
јули, пренесе Вечер. Според податоците што ги
објави Државниот завод за статистика, индексот на
трошоците на живот, кој е клучниот показател за
движењето на инфлацијата, минатиот месец е
намален за 1,3 отсто во споредба со истиот јули
2008 година.
-Врз база на податоците на Државниот завод
за статистика, анализира и Утрински весник....
Според економистите, дефлацијата е состојба
во економијата кога расположливите количини
пари се помали од понуденото количество стоки и
услуги. Поради тоа, доаѓа до намалување на
општото ниво на цените. Во тој случај, со истата
плата може да се купат поголем број исти произво-
ди во однос на претходно.
Во Нова Македонија ќе читате: Рововска битка
за акциите на Тетовска млекарница. -Судски
рочишта, забрани, поделба меѓу акционерите,
берзНИК
7
5.08.2009 g. SREDA
загрозен откуп на млеко... Повеќе од две години
трае битката за мнозинството акции во АД
Млекарница-Тетово, која се заканува да прерасне
во нов Сведмилк во Македонија. Од млекарницата
егзистенција обезбедуваат речиси 800 кооперанти,
кои се загрижени од најавите за прекин на откупот
на млекото.
Ако притисокот продолжи и понатаму, ќе биде-
ме принудени да го запреме производството, да ја
заштитиме нашата нова технологија и да го преки-
неме откупот на млекото од фармерите предупре-
дува Горан Николовски од Млекарница Тетово. Тој
тврди дека на компанијата и фрлила око локална
бизнис-фамилија, која со лажни ветувања и неза-
конски договори се обидува да ја преземе млекар-
ницата.
Правниот застапник на Млекарница Тетово,
Билјана Мијалова Штерјова, истакнува дека доми-
нантен сопственик на компанијата е Макмонтинг-М
ДОО Штип, која мнозинскиот пакет од 54 отсто од
акциите ги купила преку Македонската берза.
Комисијата за хартии од вредност по извршената
контрола не констатирала неправилности во
трансакцијата.
Управата за спречување на перење пари и
финансирање на тероризам санкционираше чети-
ри банки со глоба во вкупна вредност од 60.000
евра, поради непочитување на законските
обврски. Минатата недела, Управата за спречува-
ње на перење пари и финансирање на тероризам
изврши контрола на пет банки, од кои во четири се
констатирани вкупно 20 прекршоци во работењето.
Согласно законските одредби, банките можат да
платат 50% од изречената глоба веднаш, или про-
тив нив ќе биде покрената прекршочна постапка.
Јапонсите експерти порачуваат –сорти-
рањето е клу-чно за пласман. -Во Македонија се
произведуваат ква-литетни земјоделски произво-
ди, но не се сортираат што е клучно за успешен
пласман.

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

1. СТАВРЕСКИ: БУЏЕТОТ ПОКАЖУВА ЗНАЦИ НА ЗАКРЕПНУВАЊЕ (*****)
2. BO ЈУЛИ ДЕФЛАЦИЈА ОД 1,3 ОТСТО (****)
ДНЕВНИК с.6 ЗЕЛЕНЧУКОТ ПРЕДИЗВИКА ДЕФЛАЦИЈА

с.4 СИТЕ СЕ НА ШТРЕК ВО РЕК с.7 „АГРОКОР”ЈА ЗБУНИ МАКЕДОНИЈА

с.5 БУЏЕТОТ СЕ ПОЛНИ САМО СО БРОЈКИ с.7 ЕКОНОМИЈАТА ЗАЗДРАВУВА

с.5 BO ЈУЛИ ДЕФЛАЦИЈА ОД 1,3 ОТСТО с.7 БЕНЗИНИТЕ ПОСКАПЕА, ТРАНСПОРТЕРИТЕ ВО ШОК

с.8 БЕНЗИНОТ И ДИЗЕЛОТ ПОСКАПУВААТ ЗА 2,5 ДЕНАРИ ВЕЧЕР

с.6 ЕКОНОМСКАТА КРИЗА ГИ ЈАДЕ ДУЌАНИТЕ
БИЗНИС
с.6 ДРЖАВНИ ДВА ДЕНАРА ЗА ПЧЕНИЦАТА
с.2 ГОРИВАТА ПОСКАПЕА ЗА 2,5 ДЕНАРИ
с.6 ВЛАДАТА ЌЕ РАСПРАВА ЗА ЕНЕРГЕТИКАТА
с.2 МАКЕДОНИЈА ВО ЈУЛИ ЗАБЕЛЕЖА ДЕФЛАЦИЈА ОД 1,3 ОТСТО
с.7 ПОЛЕСНО СЕ ЛЕТА БЕЗ MAT
с.4 ОПОМЕНАТИ АКЦИОНЕРСКИ ДРУШТВА ЗА НЕНАВРЕМЕНО ИЗВЕСТУВАЊЕ
ВЕСТ
с.5 САНКЦИОНИРАНИ ЧЕТИРИ БАНКИ СО ГЛОБА ОД 60.000 ЕВРА
с.5 ПАТАРИТЕ МИСЛАТ ДЕКА ЗА ИЛИНДЕН СОБРАЛЕ 340.000 ЕВРА
с.8 ЗК „ПЕЛАГОНИЈА” СО ЗАГУБИ ОД РАБОТЕЊЕТО
с.9 СТАВРЕСКИ НАЈАВИ УШТЕ ВЛАДИНИ РЕКЛАМИ
с.8 НАМАЛЕНА ДОБИВКАТА НА „ФЕРШПЕД”
с.8 НЕТРГОВСКИ ТРАНСФЕР НА АКЦИИ НА КОТИРАНИ ДРУШТВА НОВА МАКЕДОНИЈА
с.8 РОВОВСКА БИТКА ЗА АКЦИИ ВО ТЕТОВСКАТА МЛЕКАРНИЦА
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.8 СТАВРЕСКИ: БУЏЕТОТ ПОКАЖУВА ЗНАЦИ НА ЗАКРЕПНУВАЊЕ
с.7 БУЏЕТОТ СЕ ПОЛНИ, А ДРЖАВАТА СЕ ЗАДОЛЖУ-ВА
с.7 БЕНЗИНИТЕ И ДИЗЕЛОТ ПОСКАПИ ЗА 2,5ДЕНАРИ ШПИЦ
с.8 МАКЕДОНИЈА ВЕЌЕ ВТОР МЕСЕЦ ВО ДЕФЛАЦИЈА
с.9 ГОРИВАТА ПОСКАПЕА ЗА 2,5 ДЕНАРИ
ВРЕМЕ с.9 НАРОДНА БАНКА ДА ГИ НАМАЛИ КАМАТИТЕ
с.6 КАМАТИТЕ ДО НЕБО
с.9 BO ЈУЛИ НИ СТАСА ДЕФЛАЦИЈАТА
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:18 Page 8
8 берзНИК
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....
П
рибирањето на приходите во буџетот во
јули покажуваат позитивни сигнали за
закрепнување и првпат по неколку
месеци буџетското салдо е во суфицит.
Приходите се пониски за само четири проценти
од планираното со ребалансот на Буџетот за
2009 година, а ваквиот тренд на прибирање на
приходите, Владата очекува да продолжи и во
август.
Вицепремиерот и министер за финансии
Зоран Ставрески, првиот работен ден по праз-
бројки
Потрошувачката кошница во јули 11.887 денари
- Трошоците на едно четиричлено семејство
за исхрана и пијалаци во јули изнесувале
11.887 денари и се пониски од претходниот
месец за 0,8 отсто.
Цените на мало, врз основа на кои се
пресметува вредноста на потрошувачката
кошница во споредба со јуни се повисоки за
0,1 отсто, а трошоците на животот се понизки
за 0,5 проценти.
Според податоците на Државниот завод за
статистика, намалувањето на трошоците на
животот од 0.5% е резултат на пониските
индекси на зеленчукот за 14.8 отсто, овошјето
за 4,5 отсто, јајцата за 2,6 отсто, рибата за 0,8
отсто, свежото и киселото млеко за 0,3 отсто и
преработениот и конзервираниот зеленчук за
0,1 процент.
Во јули, намалување на индексите на
трошоците на животот е забележано и кај
туристичките аранжмани за 2,3 отсто, обувките
за 0,9 отсто, облеката за 0,4 отсто, средствата
за образование и услугите за образование и
развој за 0,3 проценти. Пораст на индексот на
трошоците на животот во јули 2009 година, во
Во ПрВото Полугодие од годинаВа
надворешно-трговската размена намалена за 37,2 отсто
- Обемот на трговска размена со
странство во периодот јануари-јуни 2009
година е за 37,2 отсто понизок од обемот
на размената во истиот период лани,
соопшти Државниот завод за статистика.
Вкупната вредност на македонскиот
извоз во првото полугодие од годинава е
1.191.215.000 долари, а на увозот
2.317.319.000 долари. Покриеноста на
увозот со извоз е 51,4 проценти,
а трговскиот дефицит 1.126.105.000
долари. Според статистичките податоци
трговската размена по производи покажува
дека во извозот најголемо е учеството на
фероникелот, производите од железо и
broj 86
Зоран СтаВреСки:
Во јули подобрени
иако е во суфицит во јули, кумулативно буџетот е во дефицит за оваа
година. - Во јули успеавме да се вратиме во суфицит од околу 266
милиони денари, што кумулативно го намали вкупниот дефицит во првите
седум месеци на 5,3 милијарди денари. За целата година планирано е
дефицитот да изнесува 8,7 милијарди денари, изјави Ставрески
никот, Илинден на прес конференција
информира дека јули е надобар месец од
аспект на прибирање на приходите во буџетот
така што вкупните приходи во буџетот
достигнаа 7,373 милијарди денари при што
даночните приходи се остварени во износ од
6,778 милијарди денари. Во јуни, даночните
приходи изнесуваа 4,995 милијарди денари, а
во мај 5,145 милијарди денари.
- Приходите во јули се за околу 1,8
милијарди денари повисоки од приходите во
мај и јуни, истакна на Ставрески и додаде дека
во однос на приходите прибрани во јули
минатата година се за 2,5 проценти пониски.
Приходите од даноците, појасни министерот
Во јули
трошоците на живот помали за 0,5 отсто
- Трошоците на живот, мерени преку цените
на стоките и на услугите за лична
потрошувачка, во јули годинава во однос на
претходниот месец се помали за 0,5
проценти, а во споредба со јули лани за 1,3
отсто, соопшти Државниот завод за
статистика.Анализирано по групи, според
намената на потрошувачката, во јули 2009 во
однос на јуни, намалување на индексите е
забележано во групите: Храна и безалкохолни
пијалаци за 1,4 отсто, Облека и обувки за 0,6,
угостителските услуги поскапи од лани за 2,3 отсто
- Цените на угостителските услуги во јули
во споредба со јуни годинава останаа исти, а
во однос на јули минатата година се
зголемени за 2,3 проценти, покажуваат
податоците на Државниот завод за
челик (валани производи) и облеката. Во
увозот најмногу е застапена суровата
нафта, електричната енергија и моторните
возила за превоз на лица.
Во периодот јануари-јуни 2009,
Македонија најмногу извезувала
во земјите членки на ЕУ (55,5 отсто) и во
државите од Западен Балкан (37,6
проценти). Најголем дел и од увозот отпаѓа
на земјите од ЕУ (52,1 отсто), како и на
државите во равзој (26,3 проценти).
Македонија најмногу тргува со
Германија, Србија, Грција, Италија и Русија
(47,9 отсто), а со некои од нив остварува
суфицит.
Data 10. 08. 2009
за финасии, се приближија до планираните од
ребалансот така што приходите од Данокот на
додадена вредност се остварени со 97,5
проценти, а вкупните даночни приходи со 95,5
проценти. Во мај и во јуни даночните приходи
биле пониски за 15 до 20 проценти во однос на
планираното.
- Тоа покажува дека постои тренд, или
можеби почнува тренд на постепено
закрепнување на буџетските приходи.
Веруваме дека во наредните месеци овој
тренд ќе продолжи, односно ќе се настојува
преку уредна наплата на приходите државата
да си ги сервисира сопствените обврски од
расходната страна, истакна Ставрески,
Рекреација и култура за 0,5 и Комуникации за
0,1 процент.
Пораст на индексите на трошоците на
животот има во групите: Сообраќај за 1,6
отсто, Алкохолни пијалаци и тутун, Домување,
вода, електрика, гас и др. горива и Останати
стоки и услуги за 0,1 процент.
На ниво од претходниот месец
останале индексите во групите: Мебел,
покуќнина, одржување на покуќнина, Здравје,
Образование и Ресторани и хотели.
статистика.
Угостителските услуги во периодот јануари
- јули годинава, во однос на истиот период
лани се поскапи за 4,3 проценти, а во однос
на декември 2008 година за 1,2 отсто.
споредба со претходниот месец, е забележан
кај мастите за 3,2 отсто, производите од жито
за 0,6 отсто, други прехранбени производи за
0,5 отсто, млечните производи и
безалкохолните пијалаци за 0,4 отсто,
алкохолните пијалаци за 0,3 проценти и
преработките од месо и преработките од риба
за 0,2 отсто. Пораст на индексот на трошоците
на животот е забележан и кај нафтените
деривати за 3,7 отсто, останатите услуги,
неспомнати на друго место за 0,9 отсто,
услугите за нега и хигиена за 0,7 отсто,
сообраќајните средства за 0,5 отсто и
средствата за хигиена за 0,1 поцент. На ниво
од претходниот месец остана индексот на
групата домување. Индексот на цените на
мало во јули 2009 година, во споредба со јули
2008 година, бележи намалување од 2,2
проценти, а трошоците на животот бележат
намалување од 1,3 проценти.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:18 Page 9
Data 10. 08. 2009
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....
буџетските приходи, остварен суфуцит
додавајќи оти ова помага и во подобрувањето
на ликвидноста на буџетот. Тој потенцира дека
за сервисирање на тековните расходи не се
користени средства од еврообврзницата.
Иако е во суфицит во јули, кумулативно
буџетот е во дефицит за оваа година. - Во јули
успеавме да се вратиме во суфицит од околу
266 милиони денари, што кумулативно го
намали вкупниот дефицит во првите седум
месеци на 5,3 милијарди денари. За целата
година планирано е дефицитот да изнесува 8,7
милијарди денари, изјави Ставрески.
Според него, тоа покажува дека ликвидноста
на буџетот во јули е подобрена и оти без
никаков проблем со тековните приходи буџетот
ќе ги сервисира сите тековни расходи.
- Сите стекнати права од аспект на
социјални права, плати, пензии, надоместоци,
социјални трансфери и сите други расходни
компоненти се реализираат според
предвидената динамика. Очекувам дека во
август ќе продолжи оваа тенденција на
земјодеЛство
Лозарите и винарите со разЛични барања
зголемување на цената - поволни кредити
Најголемите винарски визби годинава ќе
откупат 124.560 тони грозје од вкупното
производство или 13 отсто помалку во однос
на лани. Заклучно со 1. овој месец, тие имаат
залиха од околу 50 милиони литри вино.
- Поголемите винарски визби располагаат со
залихи на вино во шишиња поради разликата
во динамиката на продажба на флаширано и
наливно вино. Минатата година некои од нив
се насочија кон зголемување на
производството на флаширано вино за сметка
на наливното, велат од Министерството за
земјоделство, шумарство и водостопанство.
Последниве неколку години приносот на
грозје, трпезно и винско, е релативно стабилен.
Во 2008 изнесуваше 236.834 тони. Приближно
ист се очекува да биде и во 2009.
Просечното годишно производство на вино е
околу 90.000.000 литри.
Во Министерството се регистрирани 75
винарски визби со максимален капацитет за
преработка од околу 2,2 милиони хектолитри
вино што е два пати повеќе од годишното
производство.
Според Државниот Инспекторат за
земјоделство, вкупниот откуп на вински сорти
грозје за 2008 година изнесувал 153.108 тони.
Винарските визби кои располагаат со
сопствени површини под лозови насади
произвеле околу 17.850 тони.
Најголемите визби на кои отпаѓаат 97,5
отсто од вкупниот капацитет за преработка,
лани откупиле 144.437 тони винско грозје, а до
31 декември имале 20.442.509 литри вино
залиха.
broj 86
закрепнување на приходите, но се разбира
прерано е да се каже колку вкупните расходи и
вкупните приходи ќе изнесуваат до крајот на
годината, меѓутоа овие први знаци на
закрепнување покажуваат дека можеме да
очекуваме да останеме во зоната на
предвидениот буџетски дефицит од 2,8
проценти од БДП, рече вицепремиерот и
министер за финансии Ставрески.
Тој истакна дека подобрувањето на
приходите од јули не значи дека Владата се
откажува од поттребата за ребаланс и оти
како што е зацртано во текот на август ќе се
предложи ребаланс до Владата, а по 1
септември ќе се продолжи со подготовка на
буџетот за 2010 година.
Во ребалансот, најави дека ќе се намалат
непродуктивните ставки, а очекува да се
зголеми реализцијата на капиталните
инвестиции во втората половина од годината,
која во првите шест месеци изнесува 40
проценти.
едната страна бара зголемување на цената на грозјето за 20 до 30 отсто,
а другата поволни, долгорочни кредити. визбите поради светската
економска криза се соочуваат и со намалена побарувачка на вино што
дополнително ја усложнува ситуацијата
Во вкупниот откуп на црвените вински
сорти, вранецот учествува со околу 40 отсто,
додека во откупот на белите сорти приматот го
има смедеревката со околу 37 проценти.
Минатата година просечната откупна цена на
вранецот беше 12 денари за килограм, а на
смедеревката 9 денари. Каберне Совињон и
Мерло се откупуваат по 15 денари, Рајнски
ризлинг по 12, а Шардоне по 16 денари.
Годинава откупот повторно се актуелизира
како проблем непосредно пред бербата.
Лозарите и винарите на минатонеделниот
работен состанок во Министерството за
земјоделство, не договорија речиси ништо.
Едната страна бара зголемување на цената на
грозјето за 20 до 30 отсто, а другата поволни,
долгорочни кредити. Визбите поради светската
економска криза се соочуваат и со намалена
побарувачка на вино што дополнително ја
усложнува ситуацијата.
Од Министерството апелираат дијалогот да
продолжи со цел целосен откуп на
годинашниот род.
Преку Земјоделскиот кредитен дисконтен
фонд се обезбедени седум милиони евра за
кредити со максимлана вредност до 300.000
евра кои винариите може да ги добијат веднаш
преку комерцијалните банки ако ги
исполнуваат условите.
Лозарството е еден од најважните сектори
берзНИК
9
Новиот ребаланс на Буџетот ќе биде
прилагоден на реалните движења во
економијата.
Ставрески на прес-конференцијата како
успешна ја оцени аукција на шестмесечните
државни записи со девизна клаузула. Беа
понудени 1,5 милиони денари со каматна
стапка од 5,5 проценти.
- Успеавме да го прибереме минималниот
износ. Она што ни беше цел е да не повлечеме
премногу средства и да не одиме многу
агресивно со каматната стапка. Така и во
иднина ќе настојуваме да интеревенираме со
државните записи тогаш кога е неопходно со
најмал можен износ на средства и со најниска
камата.
Веруваме дека таквата практика ќе биде
следена и од другите институции со цел да
испратиме сигнал дека макроекономската
стабилност овозможува каматните стапки да се
спуштат, изјави вицепремиерот и министер за
финансии Зоран Ставрески.
на земјоделско производство во Македонија,
бидејќи грозјето заедно со производството на
вино учествува со околу 17 до 20 проценти во
земјоделскиот Бруто домашен производ.
Виното е на прво место во извозот на
пијалаци и е втор најважен производ после
тутунот во однос на извозната вредност на
земјоделските производи.
Македонија е поделена на 16 виногорја.
Тиквешкото претставува главна производна
област на винско грозје и вино. Потоа следат
Гевгелиско-Валандовското, Скопското,
Велешкото, Струмичко-Радовишкот...
Вкупната површина под лозови насади
(родна површина) од 2003 до 2007 година е
намалена за околу 17 отсто, од 25.692
хектари на 21.312 хектари. Спротивно на
негативниот тренд на опаѓање, лани е
забележан пораст на површината под лозови
насади од 455 хектари во споредба со 2007
година. Тоа се должи на воведувањето
финансиска поддршка за
подигање нови насади која има за цел
подобрување на старосната структура на
лозовите насади.
Според Земјоделскиoт попис што го
спроведе Државниот завод за статистика во
2007 година, вкупната површина под лозови
насади е 24.584 хектари од кои 13 отсто се под
трпезни сорти грозје.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:18 Page 10

10 берзНИК broj 86
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 10. 08. 2009

НА ДОМАШЕН ТЕРЕН....

јапоНски ексепрти порачуваат израелските откупувачи

македонските земјоделци да ги
сортираат производите
- Македонија има голем аграрен потенцијал
посебно во делот на градинарството,
производите се квалитетни, но не се сортирани
што е клучно за успешен пласман, оценија
јапонските експерти Тори Озаки и Јо Гунки кои
од денеска до четврток престојуваат во
земјава.
Озаки и Гунки денеска го посетија Кванташкиот
пазар во Скопје каде што најпрво воочија дека
сите парчиња свежо овошје и зеленчук се со
различна големина. Потоа се согласија и дека
цената е премногу ниска.
- Земјоделските производи се квалитетни, со
одлични карактеристики, но не се
калибрирани, по големина, боја, тежина. Сите
се различни, а цените се околу четири пати
пониски во однос на јапонските, изјавија Озаки
и Гунки пред да продолжат на зелениот пазар
во Буњаковец.
Нивна препорака е македонските фармери
да се здружуваат при производството,
процесуирањето и продажбата и да
реализираат солиден партнерски однос со
преработувачката индустрија.
Неопходно е и формирањето кооперативи
кои, според јапонските стручњаци, имаат многу
значајна улога во земјоделското производство.
Озаки и Гунки ќе посетат повеќе
супермаркети и самопослуги, а утре одат во
Струмица, на фарми за одгледување
градинарски култури и на откупни пунктови.
- Заинтерсирани се за производството и
дистрибуцијата на македонските градинарски
култури. Видоа голем потенцијал во овој дел.
Сакаат да видат и како оди продажбата, какво
е влијанието на земјоделците врз аграрната
политика, дали сме подготвени за големиот,
глобален пазар, за конкуренцијата, дали и
колку во македонското земјоделство се
применуваат стандардите, рече директорот на
Федерацијата на фармери Трајан Димовски, во
чија организација е посетата на експертите.
Федерацијата, додаде Димовски, веќе
реализира соработка со Јапонија преку
тамошната Агенција за меѓународен развој.
Лани еден млад фармер престојуваше во оваа
далечна земја, а годинава можност за обука и
едукација ќе имаат уште најмалку двајца.
оцеНија
земјоделските
производи добри за
балканот, но не и за еу
- Израелски компании се заинтересирани
за откуп на македонски земјоделски
производи, но пласманот засега, велат, може
да се реализира само на пазарите во
балканските земји.
Според нив, градинарите од
Македонија се уште не ги исполнуваат
стандардите на ЕУ.
- За пласман на европскиот пазар
потребно е да се почитуваат одредени норми
и стандарди кои не се исполнети од страна
на македонските земјоделци, но на
балканските пазари овие земјоделски
производи може да се продадат, изјави Нета
Леви, бизнисмен од Израел, по денешната
средба со струмичките фармери.
Леви веќе неколку дена престојува
во Македонија и, како што рече, не се
откажува од соработката со нашите
производители. Напротив, најави склучување
договори за откуп. Овошјето и зеленчукот
најпрво ќе ги нуди на балканскиот пазар, а
потоа и на европскиот.

ДополНителНи субвеНции за произвоДителите На пчеНица и јачмеН

Наместо 6.000, ќе добијат по 8.000 денари

- Државата обезбеди дополнителни 2.000 откупувачите, но порачува откупната цена да
денари за хектар пченица и јачмен. Наместо не се симнува под осум денари за килограм
6.000, производителите ќе добијат по 8.000 зашто трошоците на преработувачите не се
денари поддршка, соопшти заменик- зголемени, ниту се променети цените на
министерот за земјоделство, шумарство и брашното и на лебот, напомена Иваноски.
водостопанство Перица Иваноски на средбата Директорот на ЈП Агроберза, Газменд Бакији
со земјоделците од Прилепско. Средствата најави дека цената за месечно складирање на
треба да се исплатат идниот месец, пред родот ќе се намали од 60 на 40 денари. Во
сеидбата. За оваа намена Владата државните силоси досега има 1,7 милиони
обезбеди три милиони евра. килограми пченица и 150.000 килограми
- Дел од претходно планираните 6.000 јачмен. Асоцијацијата на земјоделците
денари се реализирани заклучно со март. Сега дополнителната државна поддршка ја
ќе се доисплатат останатите средства, квалификува како делумно исполнување на
вклучувајќи ги и дополнителните 2.000 нивните барања.
денари, и откако ги посети државните силоси. - Баравме бесплатно складирање на родот
Според него, ова е една од мерките што во државните силоси, Бирото за стоковни
Владата може да ги преземе во сегашната резерви да интервенира со откуп и Владата да
ситуација, кога откупувачите нудат по 7 и 8 даде уште два денара субвенции за килограм
денари за килограм пченица, цена далеку пченица и јачмен. Значи, нашите барања се
пониска од лани. Цената на лебното жито, делумно остварени. Не сакаме да бидеме
посочи заменик-министерот, е ниска и во нескромни зашто Владата оддели огромни
регионот и во светски рамки. средства за поддршка на земјоделците, но
За своите резерви, државата ќе откупи откупната цена на јачменот и пченицата е
11.500 тони пченица и 3.500 тони јачмен. толку ниска што и со овие средства не
- Државата не може да врши притисок врз можеме да ги покриеме производните трошоци,
изјави претседателот на Асоцијација Евтим
во струмичко минимален откуп на лебно жито Шаклев.Тој нагласи дека деновиве ниту еден
млин не вршел откуп најверојатно за да се
- Откупот на лебно жито во Струмичкиот регион е сведен на минимум. Незадоволни од снижи цената која засега е 8 денари.
откупната цена на пченицата која изнесува седум до осум денари за килограм, струмичките Жетвата во Прилепско е 80 отсто завршена.
земјоделци речиси воопшто не се заинтересирани да го предадат својот род во силосите на Од 101.000 хектари собрани се 80.000, а
мелничко-пекарската индустрија. просечните приноси достигнаа 2.986 килограми
Наспроти нив откупувачите тврдат дека квалитетот на житото е потпросечен, а цената на по единица површина што е 7 отсто помалку од
пченицата секаде во регионот била околу 10 евро-центи за килограм. лани.
Во откупните организации:Жито Струмица, Иво,Кода трејд, Светлина промет и други велат За поддршка на пченицата и јачменот
дека на нивните откупни пунктови досега од земјоделските производители се прифатени 10 Владата годинава одови вкупно 15 милиони
до 15 насто од вкупниот годинашен род на пченицата. евра од кои три милиони
Во Струмичко годинава пченицата беше посеана на околу 6.000 хектари од кои се добиени се дополнителните 2.000 денари. Земјоделците
просечни приноси од 3.300 до 3.500 тони од хектар, или вкупно околу 17 илјади тони. ќе добијат плус три денари за килограм.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:19 Page 11

data 10. 08. 2009 broj 86

BERZANSKI pREglEdNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEdIUMI
берзНИК
11

МинистерствО зА ПрАвдА

Правото на бесплатна правна помош регулирано со закон

- Министерството за правда од почетокот на
наредната година ќе одобрува користење
бесплатна правна помош согласно утврдени
критериуми и постапки, врз основа на посебен
закон, што ќе влезе наскоро во владина
процедура.
- Целта на законот е обезбедување еднаков
пристап на граѓаните до институциите за
запознавање, остварување и овозможување
ефективна правна помош согласно начелата за
еднаков пристап до правдата, рече заменик-
министерот за правда Ибрахим Ибрахими,
претставувајќи го предлог законот за бесплатна
правна помош.
За да добијат бесплатна правна помош
имотната состојба на лицата на кои им е
потребна не треба да надминува износ од пет
просечни плати исплатени во претходниот
месец. Тие лица треба да бидат дел од
корисниците на социјална помош, на права на
инвалидски додаток кои не остваруваат други
приходи, на најниска пензија кои живеат во
семејна заедница со две или повеќе лица
издржувани од него, како и семејства или
самохран родител со едно или повеќе
малолетни деца кои имаат право на детски
додаток, раселени лица...
Бесплатната правна помош, објасни заменик-
министерот за правда, ќе се остварува како
претходна правна помош и правна помош во
сите судски постапки. Претходната правна
помош ќе ја даваат овластени службени лица
во подрачните одделенија на Министерството
за правда и овластени здруженија на граѓани, а
во останатиот дел од судските постапки неа ќе
ја реализираат адвокати и медијатори. Со
таквата правна помош ќе бидат опфатени
трошоците на постапката што настанале по
денот на одобрување на барањето на нејзино
доделување.
- Барањето за правна помош ќе се дозволи
во сите судски и управни постапки доколку со
него се решава егзистенцијално прашање,
истакна Ибрахими и додаде дека за поднесните
барања за бесплатна правна помош ќе
одлучува Министерството за правда, кое и ќе
врши надзор на нејзиното спроведување.
Според најавата од
заменик-министерот за правда, за примена на
законот за наредната година ќе бидат одвоени
12 милиони денари, како ставка од буџетот на
Министерството за правда. Во подготовката на
законот се користени искуства од Бугарија,
Словенија, Хрватска, Црна Гора и од Србија.

нАуМОвски и гештАкОвски
реформата на државната администрација-приоритет
- Активности во насока на спроведување на
реформите во државната администрација,
беше тема на минатонеделната средба меѓу
вицепремиерот за европски прашања Васко
Наумовски и директорот на Агенцијата за
државни службеници Александар Гештаковски.
- Реформите во државната администрација
се меѓу клучните приоритети кој претстојат во
наредниот период во насока на приближување
на Република Македонија кон Европската унија.
Пред се, приоритет е активизација на
Комитетот за реформа на администрацијата,
како и продолжување на сите тековни
активности, изјави по средбата вицепремиерот
Наумовски.
Деполитизацијата на администрацијата и
професионализација на државните
службеници, според вицепремиерот се исто
така врвни приоритети. Тој потенцира дека
бројката на вработени во јавната
програмска цел на Агенцијата е соодветна спроведуваме и обуки особено во делот на
администрација е под постојана анализа.
примена на Законот за државни службеници и јакнење на човековите ресурси, рече
- Законот за државни службеници е на
јакнење на капацитетите на органите на Гештаковски.
дополнително усогласување во владина
државната управа. Директорот на Агенцијата смета дека
процедура, земајќи ги предвид и препораките
- Од почетокот на годината имаме распишано измените во Законот за државни службеници,
на Европската комисија. Тој ќе биде доставен
48 огласи за државни службеници на централно особено во делот на јакнење на нивните
во собраниска процедура по завршувањето на
ниво со околу 548 извршители и околу 41 ингеренции ќе доведат до понатамошна
летните одмори во Парламентот, додаде
конкурс на локално ниво со 118 извршители. Со професионализација и деполитизација на
вицепремиерот Наумовски.
цел компетентна државна служба, државната служба.
Директорот Гештаковски истакна дека

ОсигурителниОт бизнис вО МАкедОнијА се уште нА нискО нивО

Агенција за супервизија - неопходна

Осигурителниот бизнис во Македонија се уште е на ниско ниво.
Заостануваме зад сите европски земји, а далеку пред нас се
Словенија, Хрватска, Србија, Бугарија, Романија, па дури и Албанија.
Она што недостасува веќе 20 години е формирање Агенција за
супервизија, односно регулатор кој ќе се грижи како се одвива
осигурителниот бизнис. Експертите велат, добро е што има најави
дека конечно ќе профункционира.
Не постоење култура или традиција кај луѓето е само една од
причините зошто овој бизнис е на толку ниско ниво. Осигурувањето
за нив е се уште фрлање пари без потреба.
Од друга страна пак, и маркетинг агенциите не знаат да објаснат
добро што ќе добијат граѓаните ако се осигурат, а што би можеле да
загубат. Многу социјални приказни кои се секојдневие, според
експертите, тогаш нема да ги има.
Од сите видови осигурување, дури 80% од полисите отпаѓаат на
автомобилското, кое во најголем дел при купувањето возила на
лизинг или кредит, е задолжително. За разлика од останатите
земји, каде се фрлаат милионски суми и се осигуруваат одредени
делови од телото, кај нас, животното осигурување се уште се
сфаќа како луксуз. Сепак, според добро упатените во овој бизнис,
оптимизам постои. Велат дека многу брзо и овој сектор ќе го
доживее својот бум.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:19 Page 12
12 берзНИК
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
ЧАрлС ПОнзи-ОСнОвАЧ нА ПирАмиДАлнАтА штеДилницА?
Од интернационални поштенски купони до
сертификати со камата
Приказна за успехот и падот на еден од најголемите финансиски измамници во САД
Бернард Мадоф, авторот на величествената
измама од 65 милијарди долари, многу
добро знаел кој бил Чарлс Понзи. Кога
полицијата во Њујорк пристигнала да го уапси
во ноември 2008 година, тој спонтано признал:
-имав поставено синџир на Понзи.
Многу обичната измама која се состои во
плаќање на: -Адам со парите на Пол, со
задржување на десетина од колачот, позната е
под разни имиња, како на пример: синџирот на
Понзи, динамиката на Понзи, пирамидата на
Понзи или Понзи шема итн. Имињата варираат,
но сепак корените неспорно потекнуваат од К.
Понзи познат како Чарлс Понзи, роден во
Парма, Италија во 1882 година.
Овој вешт измамник за прв пат дошол во
Њујорк во 1903 год, на возраст од 21 година.
Како сите Европејци кои доаѓале да го
„обноват” својот живот во „Новиот Свет“, така и
тој многу сиромашен пристигнал во Америка. -
Во мојот џеб имав вкупно два и пол долари и
милион долари надеж во моето срце. Оваа
надеж никогаш не ме остави, изјавил пред
еден новинар на Њујорк Тајмс во 1920 година.
Според Мајкл Закоф, еден од неговите
биографи, додека говорел Чарлс Понзи многу
ги употребувал своите раце. Неговото
однесување откривало дека тој не посетувал
квалитетно образование, но имал изитрен дух
за избегнување на сиромаштијата, како и
илјада и една комбинација за обложување кои
постојано го грееле неговиот дух. Закоф
запишал дека и Бернард Мадоф потекнува од
една скромна средина. Исто така, забележано
е дека тој секогаш мечтаел за убав живот, не
бил дел од одбраното друштво на Вол Стрит,
но секогаш сонувал да биде во близина до
Рокфелер.
Првите измАми
Чарлс Понзи првите четиринаесет години од
неговиот живот во Америка ги поминал
патувајќи од град во град, работејќи
најразлични професии како келнер, готвач,
преведувач, продавач, работник во хотел, во
ресторан итн. Во 1909 год. во Канада бил
вмешан во измамничко банкротирање на една
банка заедно со еден Италијанец. Тогаш бил
уапсен и обвинет за издавање лажни чекови,
по што бил осуден на три години затвор во
Монтреал.
Но, после одлежани помалку од две години,
на 30 јули 1910г. бил ослободен поради добро
однесување и се враќа во Америка. Десет
дена по ослободувањето, Понзи бил повторно
уапсен затоа што нелегално сакал да пренесе
петмина Италијанци во Америка без никакви
документи. Поради тоа го вратиле во затвор,
каде што останал до 1912 година.
Иако поминал толку време во затвор неговата
желба да стане богат човек не го напушта. Во
1917 година Чарлс Понзи пристигнал во
Бостон. Таму се заљубил во Росе Гецо,
дактилографка, ќерка на препродавач на
овошје и зеленчук, со која што и се оженил. -
Таа е најубавата жена на светот. Се што
правам е за нејзе. Таа не е само мојата десна
рака туку и моето срце, изјавил за Њујорк
Тајмс на 29.07.1920 година.
broj 86
Во 1919 год. Понзи се обидел да пронајде
средства за да започне со проектот - списание
наменето за извоз. Во едно писмо од
внатрешноста на Шпанија сосема случајно
открива интернационален повратен купон.
Забележал дека тој е платен во пезети кои во
противвредност вределе еден американски
цент. Без разлика на вредноста на курсот, тој
купон можел да се размени во поштата во
Бостон за една таксена марка со вредност од
шест центи.
Благодарение на оваа разлика во
вредностите, машината за создавање на
соништа на Понзи се рестартирала. Започнал
да ги прегледува сите финансиски весници и ги
споредувал секојдневно рубриките за курсните
вредности. Ако една таксена марка купена за
1. цент во Шпанија или Франција може да се
замени за една таксена марка од 6. центи во
Америка, тогаш му останува да инвестира еден
милион таму за да добие тука шест милиони,
или десет милиони таму за 60 милиони овде...
За да се разбере механизмот на Понзи,
потребно е да се види како функционирал
интернационалниот поштенски систем. На
почетокот од 20-от век Европа се празнела од
своите жители од Германија, Италија,
Франција, Англија ... кои заминувале да ја
бараат својата шанса во “Новиот Свет”. За да
се олесни комуникацијата помеѓу расцепканите
фамилии и да се компензира нееднаквоста на
приходите помеѓу оние кои оделе и оние кои
останувале, Интернационалната Поштенска
Унија во 1907 измислила интернационални
повратни купони, слично како универзални
поштенски марки.
Едно лице кое испраќало писмо до своето
сиромашно семејство, за да може да добие
повратен одговор на писмото, во самото писмо
приложувало купон. Тој купон понатаму можел
да се замени во било која пошта за таксена
марка. Во тоа време валутите биле стабилни и
нивните движења биле занемарливи, па затоа
системот функционирал беспрекорно.
Но, на крајот од 1919 год. кога Понзи го
открил функционирањето на овие купони, во
Европа владеел економски хаос. Првата
Светска Војна се финансирала со печатење на
пари, се појавила галопирачка инфлацијата и
поштенските институции во секоја земја во
Европа биле принудени да ја прилагодуваат
постојано сопствената тарифа во однос на
валутата чија што вредност опаѓала од месец
Data 10. 08. 2009
на месец.
Врз основа на овие разлики во валутите
Понзи замислил како може да заработи
богатство. Тоа е приказната која ја раскажал во
Њујорк Тајмс во јули 1920 г.
-Почнав да ги набљудувам каматните стапки во
различни земји во Европа. Ја тестирав оваа
моја теорија на моја лична сметка и заработив.
Моите први, 1.000 долари се претворија во
15.000 долари.
Дури и најостроумните новинари му го
поставувале прашањето за тоа со кој
механизам тој ги претвора поштенските марки
во пари. Тој само се насмеал и
изјавил:Вандербилт, Пиерпонт Морган - никому
не ги издал своите тајни. Исто така и Бернард
Мадоф кога ќе добиел премногу прецизни
прашања секогаш се криел позади тајните на
работењето.
На 26 декември 1919 год. Понзи ја основал
компанија The Securities Exchange Company,
во која е единствен акционер и единствен
вработен. Компанијата била лоцирана на
School Street во срцето на Бостон меѓутоа
наемот за првиот месец како и мебелот кој се
користел биле платени од еден заем од
неколку стотини долари. Неговите први
посетители не биле клиенти. Еден претставник
на трговската комора од Бостон дошол да го
ревидира професионалниот и комерцијалниот
проект на Понзи. По спроведените контроли од
страна на државните инспектори не било
пронајдено ништо проблематично. Единствено
еден поштенски инспектор изразува сомнеж во
легалноста на процесот. Понзи одговарал дека
американската поштенска администрација
нема никакви ингеренции, бидејќи целата
трансформација на купоните во пари се одвива
во странство. Сепак инспекторот станал
скептичен. Понзи отпечатил фини сертификати
во боја со името на својата компанија. Секој
сертификат го прецизирал износот кој бил
инвестиран (50, 100, 1 000 долари) и каматата
од 50% (75, 150, 1500 долари) и периодот од
90 дена за исплата на главницата и на
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:19 Page 13
data 10. 08. 2009 broj 86
BERZANSKI pREglEdNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEdIUMI
каматата кои треба да се исплатат. Требало да се пополнат само
името на инвеститорот и датумот. На почетокот боите се менувале
во зависност од сумите, но од март 1920 сите сертификати биле
жолти. Гласината дека Понзи исплаќа 50% камата за три месеци се
проширила многу брзо низ целиот Бостон. Во јануари 1920
почнуваат да доаѓаат клиенти кои инвестирале пари, а тој само ги
потпишувал и ставал печат на купоните. Во месец февруари Понзи
вработил четири лица кои требало да му помогнат да одговори на
големата побарувачка. Веќе во месец март во улицата на која се
наоѓала неговата компанија имало константен метеж. Луици Мели,
штотуку дипломирана девојка,била вработена да ја организира
фирмата која веќе броела триесетина вработени.
Во почетокот на јули 1920, Понзи веќе
имал околу 30.000 инвеститори кои сакале набрзина да заработат
од неговите игри и кои му довериле повеќе од 10 милиони долари.
Во јули 1920 Понзи почнал да собира повеќе од 10 милиони долари
неделно. За споредба еден угледен професор во тоа време имал
плата од 350 долари месечно. Кога системот се срушил, Понзи во
оптек имал 15 милиони долари, астрономска сума за тој период.
аМЕриканскиОТ сОн
Чарлс Понзи се грижел за својот углед. Тој носел добро сошиени
костуми, шапка, ракавици и бастун со позлатена рачка. Го задоволил
својот карактер купувајќи куќа со 20 соби во областа Лексингтон, во
Бостон. Тој, исто така, имал измислено и легенда. Се претставувал
дека е роден во буржоаска фамилија во Италија. На еден новинар
во Boston Globe му рекол:-Ќе бидам искрен со вас, јас бев еден од
оние расипани синови. Трошењето пари ми беше единственото
интересно нешто.
Чарлс Понзи ја избегнал замката на филантропија, тој давал
камата од 50% за три месеци, бидејќи во влогот си имал профит од
400% и не се криел од тоа. Њујорк Тајмс го проценува неговото
богатство на осум милиони долари во јули 1920 година.
Сепак тој е единствениот што има најдено дупка во ѕидот на
парите. Тој е олицетворение на Американскиот сон. Љубоморни луѓе
се труделе да отворат вакви слични продавници на истата улица.
Измамниците почнале да печатат лажни потврди од неговата
компанија. Бизнис менаџерите отворено се жалеле дека нивните
вработени ги напуштиле работните места и ги носеле своите
заштеди кај Понзи. Бостонските банкари биле особено изнервирани
кога гледале како се празнат сметките на банките и заштедите се
носеле на брза заработувачка кај измамникот Понзи. Печатот
конечно се замешал: Познатиот финансиски аналитичар Кларенс
Барон забележал во Boston Post дека во Америка во промет се
пуштени 27.000 поштенски купони и дека на Понзи му фалат уште
160 милиони поштенски купони за да одговори на издадените
сертификати.
Откако била објавена оваа информација почнала паника. Во два
дена Понзи морал да исплати преку два милиони долари, но со
смиреност и умешност ја смирил паниката. На 26 јули 1920 г. Понзи
прибрал уште 200.000 долари. Јавниот обвинител Жосеф Пеплитер
го натерал Понзи да прекине со прибирање на средства и клиенти
додека не се заврши со ревизијата на неговото работење. Неколку
стотини штедачи биле одбиени.
Понзи се уште немал сфатено дека тука некаде е крајот на
неговиот систем за редистрибуција. Според Жосеф Ален, уште еден
негов биограф, Понзи постојано мислел на излез, но сепак пробувал
дури и да го прошири својот бизнис во сите поголеми градови во
Америка инвестирајќи стотици милиони долари во реалната
економија. На тој начин својот огромен долг го претворал во акции
од добро познати компании.
паДОТ на пОнзи
Во почетокот на август Boston Post открил дека Понзи лежел во
затвор. Повторно настанала паника. Во истиот момент,
претседателот на банкарскиот комитет, Жосеф Ален им наредил на
Hanover Trust да не ги прифаќаат Понзиевите чекови. Останатите
банки започнале да го следат. Во средината на август цела таа
измама излегла на виделина, па Чарлс Понзи бил приведен во
затвор.
Кога судијата го прашал: Дали вашата единствена работа беше да
собирате пари, да се издаде една признаница и по три месеци да ги
вратите парите со камата? Понзи едноставно одговорил-ДА. Тој бил
осуден на пет години затвор, но излегол после третата година.
Државата Масачусетс се обидела повторно да го затвори, но овој
пат неуспешно. Американско државјанство не му било доделено на
Понзи, но сепак тој останува во Америка. Во Флорида безуспешно се
обидел да направи уште една слична измама. Чарлс Понзи умрел
сиромашен во Јужна Америка.(www.broker.com.mk)
берзНИК
13
ДОјчЕ ТЕлЕкОМ ги Објави пОлугОДишниТЕ рЕзулТаТи
Телеком и Т-Мобиле во ќар
146 милиони евра
Македонски телеком и Т-Мобиле, во првата половина од годинава
оствариле вкупно 146 милиони евра профит, стои во финансискиот извештај
на Маѓар телеком, кој се однесува на работењето на двете свои подружници
во Македонија.
Македонски телеком регистрирал приходи од 66,9 милиона евра, што е
пораст за 4,4 проценти во однос на истиот период минатата година. За
разлика од претходните години, кога беа објавувани податоците за
добивката пред оданочување поединечно за двете компании, во овој
извештај е дадена само збирната сума според која, Македонски Телеком и
Т-Мобиле заедно ќариле 82,25 милиони евра, што е за 18,6 проценти повеќе
во однос на ланското прво полугодие.
Според Извештајот, трендот на намалување на бројот на претплатниците
на фиксна телефонска линија и натаму во тренд. Имено, до 30 јуни годинава
фиксниот оператор имал 391.821 корисници на фиксна линија, што претста-
вува намалување за 14 проценти на годишно ниво, или дури 63.120 помалку
телефонски линии. Секако причина за ваквиот опаѓачки тренд претставува и
работењето на двата други фиксни оператори: Онтел и Ало на Космофон.
Паралелно со тоа, за 23,6 проценти опаднал вкупниот телефонски сообраќај
на корисниците на фиксната телефонија.
За разлика од падот во фиксната линија, Македонски телеком забележал
позитивни резултати во привлекувањето на нови АДСЛ интернет корисници.
Заклучно со 30 јуни вкупниот број на АДСЛ претплатници изнесувал 113.374,
што е за цели 47 проценти повеќе од истиот период 2008 година.
Компанијата имала и 5.449 ИПТВ корисници.
Наспроти фиксниот, мобилниот оператор Т-Мобиле бележи раст на
приходите за 20,6 проценти и тие изнесувале 79 милиони евра до крајот на
јуни. Во извештајот Маѓар телеком објавува дека Т-Мобиле годинава има
136.165 нови претплатници или заклучно со 30 јуни 2009 на мрежата на Т-
Мобиле се регистрирани 1.387.183 корисници. Незначително опаднал
пазарниот удел на Т-Мобиле, кој сега изнесува 58,7 проценти (лани беше
59,5 отсто), што е последица на работењето на ВИП Оператор и Космофон.
Според извештајот унгарските менаџери информираат дека се уште го
очекуваат финализирањето на истрагата, што во Македонски телеком ја
спроведуваат независни ревизори. Американската адвокатска куќа Вајт енд
Кејс веќе констатираше финансиски малверзации тешки 6,7 милиони евра
направени во Телеком во периодот од 2004 до 2006 година. За окончување
на истрагата од Маѓар Телеком информираат дека во вториот квартал од
годинава потрошиле 6,55 милиони евра.
ОТЕ ја зголеми добивката на ДТ
Најголемата европска телефонска компанија, Дојче Телеком, во
вториот годишен квартал оствари раст на нето добивката за 32 отсто, на
521 милион евра. Според анкетата на Блумберг аналитичарите очекуваа
дека кварталната добивка ќе биде поголема, односно 743 милиони евра.
Нето приходот во вториот квартал порасна за 7,4 отсто, на 16,238
милијарди евра, во однос на истиот период една година порано.
Порастот во голема мера се должи на консолидацијата со грчката
компанија OTE, чиј приход од 1,5 милијарди долари придонесе кон
вкупниот приход на Дојче Телеком.
Во првата половина од годинава, ДТ оствари нето загуба од 603
милиони евра, при вкупен приход од 32,14 милијарди евра, откако во
првиот квартал компанијата отпиша вредност од 1,8 милијарди евра од
својата британска филијала на T-Mobile.
Кон крајот на јуни, Дојче Телеком имаше 150 милиони клиенти само
во сегментот на мобилните услуги, со годишен пораст од 8 милиони.
Broadband линиите пораснаа за 7,3 отсто на 17,176 милиони, а бројот на
линиите во фиксната телефонија опадна за 7,4 отсто, на 39,615 милиони
во првата половина од годинава во однос на истиот период лани.
Компанијата продолжи со намалување на трошоците, па на крајот на
јуни базата на трошоци беше помала за 4,9 милијарди евра во однос на
2005 година.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:19 Page 14
14 берзНИК
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
СПореД кВарталнИот ИзВештај на нБрМ
Годинава -пад и на извозот, и на увозот
-Ефектите од глобалната рецесија се преле-
ваат врз домашната економија со помало вре-
менско задоцнување од очекуваното,е оценка-
та на Советот на народна банка на Македонија,
која ја изложува во Кварталниот извештај.
Стеснувањето на домашната економија, се
наведува, започна уште во првиот квартал на
годината, кога е забележан пад на БДП од
0,9%, а намалувањето на светската трговија
силно го погодил секторот ориентиран кон
извоз, додека прилагодувањето на увозот се
одвивало со позабавено темпо, при се уште
присутни притисоци од домашната побарувач-
ка.
Влошените согледувања на економските
субјекти и недоволната извозна побарувачка и
во третото тримесечје на годината влијаат
дестимулативно врз инвестициската активност,
при што се очекува продолжување на падот на
бруто -инвестициите, којшто во третиот квартал
би достигнал 16,2%.
Во поглед на структурата, падот на инвести-
циите е условен од движењето на приватните
инвестиции. Падот на странската и домашната
побарувачка, влошените услови на финанси-
рање и песимистичките очекувања за идните
настани, се главните фактори за намалување-
то на инвестициската активност на приватниот
сектор. Натамошното продлабочување на
падот на странската побарувачка и очекува-
ниот пад на домашната побарувачка, согласно
со оваа проекција, би довело до намалување
на нарачките на фирмите до се помало искори-
стување на производствените капацитети и
соодветно, до одложување на планираните
инвестиции. Дополнително, отежнатиот при-
стап до кредити, порастот на реалните активни
камати на банките, пониската профитабилност
на фирмите како сопствен извор за финанси-
рање на инвестициите и намалениот прилив на
странски капитал во форма на странски
директни инвестиции ги обесхрабруваат новите
инвестиции. Остварувањето на проекцијата за
инвестициите, во голема мера, зависи од сог-
ледувањата на економските субјекти за ревита-
лизирањето на светската и на домашната еко-
номска активност, при што, имајќи ги предвид
очекувањата за натамошни надолни ревизии
на проекциите, ризиците главно се во надолна
насока.
Во третото тримесечје на годината, при ната-
мошно намалување на извозната побарувачка
и на домашната побарувачка, се очекува про-
должување на негативните движења во надво-
решниот сектор започнати од почетокот на
годината. Намалената побарувачка за извоз, во
согласност со процената за продолжување на
падот на светската економска активност, е гла-
вен фактор со кој се објаснува високиот реа-
лен пад на извозот. Така, во третото тримесечје
се очекува извозот да се намали за 29,2%, на
годишна основа. Се очекува понискиот извоз,
како и очекуваниот пад на личната потрошу-
вачка и инвестициите да предизвикаат реален
пад на увозот од 23,2%.
При висока неизвесност во поглед на вре-
метраењето и длабочината на светската еко-
broj 86
Data 10. 08. 2009
При висока неизвесност во поглед на времетраењето и длабочината на
светската економска криза,како и при надолни ризици на проекциите за
домашната економска активност и нејзините компоненти, можно е да се
оствари подлабок пад на увозот и извозот од проектираниот...
Во вториот квартал на 2009 година, се очекува годишното намалување
на извозот да изнесува 34,8%, наспроти проектираниот пад од 41,3%, од
априлската проекција. Мала корекција, во однос на претходната про-
екција, е извршена и кај увозот на стоки (ц.и.ф.), со што предвидениот
годишен пад од 29,1% се продлабочува на годишно намалување од
30,3% и соодветствува со поголемото забавување на домашната побару-
вачка во однос на очекуваното
Имајќи ги предвид првите показатели за
вториот квартал и новите надворешни
претпоставки, во вториот квартал на
2009 година дефицитот на тековната
сметка на билансот на плаќања е про-
ектиран на 6,5% од ново проектираниот
БДП за вториот квартал, наспроти оче-
куваното негативно салдо од околу
16,5% од БДП во согласност со априлс-
ката проекција.
ПроекцИИ на ДВИжењата Во наДВо-
решнИот Сектор
Во вториот квартал, трендовите во надво-
решниот сектор се оценуваат како поповолни,
во споредба со проекцијата направена во
април 2009 година. Оваа констатација се одне-
сува како на остварувањата во тековната смет-
ка, така и на капиталните текови.
Отстапувањата соодветствуваат со новите
прогнози во глобални рамки, коишто иако кван-
титативно не значат помал глобален пад, во
споредба со претпоставките во април, сепак
содржат информации за постепено стабилизи-
рање и нагорни ревизии на светското про-
изводство за 2010 година. Истовремено,
побрзо закрепнување во однос на темпото на
светската економија (во споредба со априлс-
ката проекција) имаат и светските берзански
цени, пред се на нафтата и металите, коишто
имаат големи ефекти врз работата на домаш-
ните производствени капацитети.
Имајќи ги предвид првите показатели за вто-
риот квартал и новите надворешни претпостав-
ки, во вториот квартал на 2009 година дефици-
тот на тековната сметка на билансот на плаќа-
ња е проектиран на 6,5% од ново проектира-
ниот БДП за вториот квартал, наспроти очеку-
ваното негативно салдо од околу 16,5% од БДП
во согласност со априлската проекција.
Главен придонес за корекциите на проекции-
те на тековната сметка имаат нето -приливите
врз основа на приватни трансфери.
Динамиката на главната индикативна катего-
рија (менувачкото работење, нето) за вториот
квартал покажува многу побрзо забавување на
годишниот пад, во споредба со априлските
номска криза,како и при надолни ризици на очекувања, односно влегување во зоната на
проекциите за домашната економска активност благ годишен раст. Според најновите податоци
и нејзините компоненти, можно е да се оствари од менувачкиот пазар, остварениот нето -откуп
подлабок пад на увозот и извозот од проекти- од менувачкото работење во второто триме-
раниот. сечје на 2009 година забележа пораст од
1,2% на годишна основа, наспроти проектира-
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:19 Page 15
Data 10. 08. 2009
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
ното годишно намалување од 22,7%, според
априлската проекција. Овие пресвртни точки
укажуваат на постепена промена во согледу-
вањата на домашните субјекти, со што се
намали и склоноста за инвестиции во странска
валута, како основна форма за заштита од
евентуални ризици.
Подобрите остварувања на извозната стра-
на се главниот фактор за надолното ревидира-
ње на трговскиот дефицит за вториот квартал
на годината. Релативно конзервативниот при-
стап при оцената на реакцијата на домашниот
извоз на глобалната рецесија, како и поволни-
те движења на цените на металите на светски-
те берзи придонесуваат за ваквите отстапува-
ња. Така, во вториот квартал на 2009 година,
се очекува годишното намалување на извозот
да изнесува 34,8%, наспроти проектираниот
пад од 41,3%, од априлската проекција. Мала
корекција, во однос на претходната проекција,
е извршена и кај увозот на стоки (ц.и.ф.), со
што предвидениот годишен пад од 29,1% се
продлабочува на годишно намалување од
30,3% и соодветствува со поголемото забаву-
вање на домашната побарувачка во однос на
очекуваното.
Истовремено, во согласност со најновите
расположливи податоци и остварувањата за
април 2009 година, е извршена нагорна корек-
ција и кај нето -приливите во капиталната и
финансиска сметка, што во најголем дел се
однесува на директните инвестиции и девиз-
ните средства на банкарскиот сектор. Имајќи
ги предвид ваквите отстапувања во однос на
априлските проекции на двете компоненти на
билансот на плаќања, и намалувањето на
девизните резерви во вториот квартал беше
значително помало во однос на првичните
оцени.
НаМалуВање На НегатиВНиот јаз Во
тРгоВСКото Салдо
Во третиот квартал на 2009 година, во рамки
на размената на стоки со странство, се очеку-
ваат слични движења како и во претходното
тримесечје. Во согласност со тековните пре-
тпоставки за странската ефективна побарувач-
ка, условите на размена и динамиката на
домашната побарувачка, се очекува позабрзан
пад на увозот од извозот на стоки, во апсолу-
тен износ што доведува до натамошно намалу-
вање на негативниот јаз во трговското салдо од
19,3%, во однос на истиот период од претход-
ната година.
Во услови на негативна годишна стапка на
промена на странската ефективна побарувач-
ка и мало заживување на металната инду-
стрија (делумно водено од порастот на цените
на металите на светските берзи во однос на
претходниот квартал), во овој квартал се оче-
кува годишно намалување во извозот на стоки
за 35,9%. Се очекува ваквите промени во
извозниот сектор, како и намалувањето на лич-
ната и инвестициската потрошувачка во
домашната економија да предизвикаат длабок
пад и кај увозот на стоки од 29,4% на годишна
основа.
Од останатите компоненти на тековната
сметка, нето-приливи се очекуваат кај услугите,
поради сезонското влијание и кај приватните
трансфери, за коишто сепак конзервативно се
broj 86
берзНИК
15
-Советот на Народната банка на Република Македонија на седницата
која се одржа на 30 јули оваа година ја ревидира проектираната стапка
на раст на македонската економија во 2009 година од претходната
минус 0,4 на минус 1,8 проценти, со можност тој да достигне до минус
2,5 отсто... Ваквите проекции, НБРМ ги образложи во Кварталниот
извештај, од кој што Берзник, во претходниот број пренесе поголем дел
од воведот и параметрите кои влијаат на креирањето на макроеконом-
ските движења во делот на кредитната активност на банките. Во овој
број, Берзник ги пренесува и оценките и предвидувањата за другите
економски показатели кои според Советот на НБРМ влијаат на економ-
ската стапка на земјата.....
БДП изнесува 24,4%, или за 2,3 процентни
поени помалку во споредба со претходната
година.
ПРетПоСтаВКи за егзогеНите
ВаРијаБли
Според процените, глобалната економска
криза ја достигна најниската точка во вториот
квартал на 2009 година. Имено, се проценува
дека годишниот пад на ефективната странска
побарувачка изнесува 4,9%, во вториот квар-
тал, и е значително понизок од претходно оче-
куваниот пад од 3,3%. Сепак, во согласност со
очекувањата за уште подолго траење и пови-
сок степен на глобалната криза, и најновите
проекции содржат значителни надолни ревизии
на стапките на раст за 2009 година и мини-
мални ревизии за 2010 година.
Се очекува дека стапките на економски раст
ќе изнесуваат минус 4,4% во третиот и минус
2,9% во четвртиот квартал на 2009 година.
Закрепнувањето најверојатно ќе започне во
првата половина на идната година, со ниски
стапки на раст во релативно подолг временски
период. И овие проекции содржат релативно
висока неизвесност, којашто сепак е нешто
пониска од претходно очекуваната.
Просечната цена на нафтата во вториот
квартал од 58,7 американски долари за барел
е повисока од претходно проектираната цена
од 51,6 САД -долари. Ова се должи на балан-
претпоставува дека ќе се намалуваат на
сирањето на условите на пазарот, предизвика-
годишна основа, во согласност со падот на
но од растот на побарувачката поради подо-
активноста во евро-зоната. Во согласност со
брите очекувања за иднината, како и придржу-
ваквите претпоставки, за третиот квартал се
вањето кон ограничувањето на понудата од
очекува проектираниот дефицит во тековната
страна на ОПЕК. Во согласност со очекувања-
сметка да изнесува 0,5% од БДП.
та за почеток на закрепнување на економијата
Во капиталната и финансиска сметка, во
во 2010 година, е извршена нагорна ревизија
третиот квартал се очекуваат повисоки нето -
на цената на нафтата. Се проектира дека про-
приливи од 12,1%, во однос на претходната
сечната цена ќе изнесува 65 долари за барел
година, коишто произлегуваат од зголемените
во третиот и 62 долари за барел во последниот
портфолио -инвестиции преку издадените
квартал на 2009 година и дека ќе се движи
еврообврзници во јули 2009 година, во износ
помеѓу 65 и 69 долари за барел во текот на
од 175 милиони евра. Покрај ова, нето -прили-
2010 година.
ви се очекуваат и врз основа на директни
Како резултат на подлабокиот пад на стран-
инвестиции и нето -задолжување во странство.
ската побарувачка, во вториот квартал ефек-
Се очекува ваквата состојба на капиталните
тивната странска инфлација беше пониска од
приливи да овозможи целосно покривање на
претходните проекции (-0,6%, наспроти про-
дефицитот на тековната сметка и дополнител-
ектираните -0,2%). Надолните ревизии на дви-
но зголемување на бруто девизни резерви во
жењето на странската ефективна побарувачка
овој квартал.
предизвикаа умерени надолни ревизии на
До крајот на 2009 година, според извршени- ефективната странска инфлација. Така, се про-
те ревизии, се очекува негативното салдо на ектира негативна промена од 1,6% во третиот
тековната сметка да се намали за 1,5 про- квартал,а се очекува растот на цените да
центни поени и да изнесува 11,6% од ново почне во последниот квартал на 2009 и да про-
проектираниот БДП. Притоа, трговското салдо должи со значително позасилено во 2010 годи-
изразено како процент од ново проектираниот на.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:20 Page 16

16 берзНИК broj 86
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 10. 08. 2009

NAJLIKVIDNI HARTII OD VREDNOST VO REGIONOT ZA PERIOD OD 30.07 - 6.08 2009

berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:20 Page 17
Data 10. 08. 2009
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
балКан вести... балКан вести...
Сивата економија опфаќа 25 отсто од бДП
На сивата економија во Грција годишно отпа-
ѓаат по околу 65 милијарди евра, што претставу-
ва 25 отсто од грчкиот бруто домашен производ
(БДП), објави атинскиот весник То Вима, повику-
вајќи се на извештај на Организацијата за еко-
номска соработка и развој (ОЕЦД).
Според весникот, ваквите податоци изнесени
во извештајот, изработен од професорот на
Универзитетот во австрискиот град Линц,
Словенија
Драстичен пораст на
невработеноста
Во текот на јули е забележан драстичен раст
на стапката на невработеност во Словенија,
откако во претходните два месеци таа бележе-
ше мало намалување.
Според податоците на словенечката статистичка
служба, во текот на минатиот месец бројот на
невработени лица во Словенија се зголемил за
8.889, односно за 7,4 проценти во однос на јуни.
Со најновиот број на лица што останеле без
работа, вкупниот број на невработени во
Словенија во јули изнесувал 88.457, што пре-
тставува зголемување за 43,7 проценти во
однос на истиот месец минатата година.
Од почетокот на годината, бројот на неврабо-
тени лица во Словенија се зголемил за 65.098,
што претставува пораст од 84,8 проценти во
однос на периодот јануари-јули 2008 година.
broj 86
берзНИК
17
Грција
во јули, рекордно
Фридрих Шнајдер, претставуваат сериозен удар ниска инфлација
за постоечките даночни и контролни механизми
Инфлацијата во Грција минатиот
на Грција.
месец изнесувала 0,5 отсто и останала
То Вима оценува дека со толкава сива еконо-
непроменета во споредба со претходниот
мија Грција е шампион меѓу европските и раз-
месец, објави грчкиот весник
виените земји во светот. Веднаш по Грција, спо-
Имерисија. Се проценува дека тоа се
ред обемот на сивата економија, се Италија, со
рекордно ниски нивоа на инфлација во
22 отсто и Португалија и Шпанија со по 19,5
последните четириесет години.
проценти од БДП.
албанија
рекордна неискорисеност на
производствените капацитети
Во првиот квартал од годинава, албанската раст од шест отсто. На ваквите податоци на
економија забележала 65 процентна Банката реагираше опозициската
искористенот на производствените капацитети, Социјалистичка партија, која нагалси дека
што претставува историски најниска одамна предупредувала на тоа. -
искористеност, соопшти Централната банка на Сите сектори во економијата се во многу тешка
Албанија. Од ваквиот тренд најпогодени се ситуација. Сите тие во првата половина на
индустрискиот сектор, каде искористеноста на годинава работеа со помал капацитет
капацитетите е 61 отсто, како и споредено со истиот период лани. Во секторот
градежништвото со искористеноста од 62 индустрија искористеноста на производните
проценти. Според економсиите експерти, многу капацитети не е поголема од 40 отсто. И
позагиржувачки бројки се очекуваат за првата градежништвото работи под стрес, бидејќи
половина од годинава. активностите во овој сектор се реализираат
Но, наспроти ваквите показатели и оценки, само со околу 63 отсото од капацитетот, изјави
албанскиот премиер Сали Бериша и натаму Илир Беќја, програмски секетар во
тврди дека земјата не е погодена од социјалистите.Според него, пад е забележан и
глобалната економска кризата и дека бележи во секторите земјоделство и агроиндустријата.
Србија
најголемо поскапување
на прехранбените
производи
Во последните три години цените на пре-
хранбените производи во Србија се зголемува-
ат со рекордна брзина во споредба со остана-
тите земји во регионот и Европа, покажуваат
податоците на европската статистичка аген-
ција Евростат.
Цените на основните артикли од потрошувач-
ката кошничка во Србија не само што не се
најниски во споредба со соседните земји, туку
некои производи се дури и поскапи од просеч-
ните цени во ЕУ. Речиси нема група на стоки,
која е опфатена од анализата, во која Србија не
забележува рекордно зголемување на цените.
На прво место поскапуваат овошјето и
зеленчукот, чии цени минатата година биле за
50,8 проценти повисоки отколку во 2005 годи-
на. Цената на маслото за јадење е зголемена
за 39,7 отсто, а на млекото, јајцата и сирењето
за 33,7 проценти. Дури и цената на лебот во
овој период се зголемила за една третина,
кога само минатата година поскапел за 18,9
проценти, што е уште еден европски рекорд.
Единствената група производи, чија цена
минатата година била пониска отколку во 2005
година, се електричните уреди за домаќинство.
Инаку, од 2000 година платите во Србија се
зголемиле неколкупати, пензиите се добиваат
редовно, а потрошувачката способност е зго-
лемена околу 3,5 пати и покрај тоа стандардот
е понизок.
Експертите сметаат дека главна причина за
тоа се високиот процент на невработеност и
кризата, поради што од ден на ден се повеќе
се намалува стандардот.
Со просечната плата, која според последни-
те статистички податоци изнесува 344 евра,
животот во Србија е сведен само на задоволу-
вање на основните животни потреби.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:20 Page 18

18 берзНИК broj 86
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 10. 08. 2009

свЕт вести ...свЕт вести ...

ЕврОПска цЕнтрална банка royal bank of sCotland

Основната каматна стапка не се менува Загуба од 1,7

Раководството на Европската централна банка донесе одлука да не ја менува виси-
ната на нејзината основна каматна стапка. Рефернтната каматна стапка во евро зоната
со денешната одлука на Банката и во наредниот период ќе остане на ниво од еден про-
цент, во очекување да се види какво ќе биде нејзиното влијание врз напорите за зажи-
вување на економијата во ЕУ, која е сериозно погодена од глобалната економска криза.
Ваквата одлука на Банката не претставува изненадување, од причина што речиси сите
аналитичари изминативе денови прогнозираа дека референтната камата во зоната на
еврото ќе остане непроменета.
Економскиот експерт од компанијата Номура, Лоран Билке, оценува дека ваквата
одлука не е неочекувана, бидејќи, според него, Европската централна банка имала
многу мал простор за маневрирање. Тој смета дека Банката немала можност за поната-
мошно намалување на основната камата, имајќи предвид дека краткорочните каматни
стапки на финансиските пазари сега се значително пониски и се движат околу 0,35
отсто.
Со каматна стапка од еден отсто зоната на еврото има највисока референтна камата
меѓу развиените западни економии. Во Велика Британија основната каматна стапка од
април годинава изнесува 0,5 проценти, во САД таа се движи од 0 до 0,25 а во Јапонија
изнесува 0,1 отсто.
милијарди долари
Банкарската групација Royal Bank of Scotland (RBS)
во првите шест месеци од годинава оствари загуба од
1,04 милијарди фунти (1,7 милијарди долари) откако
одвои 12,6 милијарди долари за покривање на лошите
кредити.
Во првото полугодие лани, RBS оствари загуба од 1,4
милијарди долари, се наведува во соопштението од
Банката. – Има сигнали дека нашето финансиско рабо-
тење во наредните две години на ниво на групација ќе
биде тешко, заради економската криза во 2008 и 2009
година,истакна претседателот на Управата на RBS,
Stephen Hester. Аналитичарите очекуваа дека резерва-
циите за лоши кредити ќе бидат значително помали,
10,7 милијарди долари. RBS во минатата година оства-
ри најголема загуба во корпоративната историја на
Велика Британија, од 40,7 милијарди долари.

Hyatt Hotels

Планирана IPo вредна 1,1 милијарда долари

Синџирот на хотели планира да ја намали побарувачката за патува-
прибере до 1,15 милијарди долари по ња, а со тоа и приходот и профита-
пат на иницијална јавна понуда на билноста на компанијата. Овој син-
акции (IPO), со цел да ги зајакне џир на луксузни хотели оствари нето
своите финансии и за финансирање загуба од 36 милиони долари во
на своите аквизиции во време на првата половина од годинава, во спо-
немаштија на кредити. Ова, според редба со добивката од 173 милиони
податоците на Bloomberg News, може долари во истиот период лани.
да биде најголема IPO во Hyatt, кој има 413 хотели под оваа
Соединетите американски држави во марка, планира да ги понуди своите
оваа година, а доаѓа по две години акции на берзата во Њујорк.
откако Hyatt го продаде својот дел, Продажбата на акциите ќе ја води
тежок милијарда долари, на група на Goldman Sachs, Deutsche Bank
институционални инвеститори. Securities i JPMorgan Securities.
Семејството Pritzker од Чикаго посе- Управата на Hyatt изјави дека
дува 85 отсто од акциите на Hyatt, парите прибрани по пат на иницијал-
инвестициските фондови поврзани со ната јавна понуда веројатно ќе се
Goldman Sachs Capital Partners 6,1 искористат за аквизиции, бидејќи
отсто, а инвестициска куќа Madrone недостигот на достапни кредити ја
има 6,1 отсто. ограничи хотелската индустрија во
Hyatt одлучи да излезе на пазарот изминатата година, но не е прецизи-
на акции и да стане јавна компанија рано на кои пазари се однесуваат
од причина што глобалната рецесија планираните аквизиции.

Commerzbank

Загуба од 746 милиони евра

Втората по големина германска банка,
Commerzbank, соопшти дека во вториот квар-
тал од годинава забележала нето загуба од
746 милиони евра, како последица од про-
должените притисоци на глобалната финан-
сиска криза. За споредба, банката во второто
тромесечје од 2008 година работење со
добивка од 817 милиони евра.
Како што е соопштено, во овие последици
се пресметани последиците од намалувањето
на деловните активности во регионот на цент-
рална и источна Европа и од порастот на
резервациите за покривање на загубите во
неколку сегменти од работењето на банката.
Имено, во првата половина од 2009 година,
работењето на банката во централна и источ-
на Европа беше исклучително тешко погоде-
но со високите средства на резервации за
покривање на загубите настанати поради сил-
ната рецесија која го погоди регионот.
Нивниот износ во регионот е зголемен на 375
милиони евра, од 43 милиони во првите шест
месеци од 2008 година, бидејќи банката
настојува да се заштити од ненаплатливите
кредити и хипотеки. Меѓутоа, нето приходите
од каматите пораснаа за 50 отсто во однос на
вториот лански квартал и изнесуваа 1,8
милијарди евра.
Вториот квартал, наспроти забележаната
загуба, е подобар од претходниот, кога загу-
бата изнесуваше 861 милион евра, а нето
приходите од камати 1,7 милијарди евра,
соопшти Банката.
Банката и натаму прогнозира враќање на
профитабилноста до 2012 година, а очекува
дека глобалната економска криза до среди-
ната на наредната година да го достигне
дното и да започне глобалното економско
заздравување.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:20 Page 19

Data 10. 08. 2009 broj 86

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
берзНИК
19
СВет вести ...СВет вести ...

lukoil AlliAnz

одобрено купување пораст на кварталната

на рафинеријата на Total
Европската комисија и одобри на руска-
та нафтена компанија Lukoil купување на
пакет од 45 отсто од акциите на рафине-
ријата на француски Total во Холандија, јавија
руските медиуми.
Како што претходно извести агенцијата Prime-
Tass, рускиот нафтен гигант планираше од
Total да купи 45 отсто од акциите на рафине-
ријата во Холандија, а се очекуваше транс-
акцијата да вреди 725 милиони долари,
вклучувајќи и резерви на нафта и деривати.
Трансакцијата би требало да заврши до крајот
на годинава, по исполнување на стандардните
услови.
Рафинеријата на француската компанија, која
преработува до 153.000 барели нафта дневно,
се наоѓа во близина на пристанишното гратче
Vlissingen и користи главно руски сировини.
ГазпРоМ
обезбеден контролниот пакет во Киргизгас
Рускиот Газпром ќе добие контролен
пакет акции од Киргизгас кој сега е во соп-
ственост на Владата на Киргистан.
- Прашањето за директно учество на
Газпром во приватизација и добивање на
контролниот пакет акции на Киргизгас е
регулирано, изјави амбасадорот на таа
држава во Русија Рамил Атакуров.
Газпром се обврзал дека ќе го модерни-
зира гасниот сектор на Киргистан што би
можело да чини околу 400 милиони долари.
Атакуров не спомена број на акции.
Руски медиуми јавуваат дека Владата на
Русија нудела да откупи 75 отсто од акции-
те во Киргизгас, кој има монопол на паза-
рот во Киргистан.
добивка за 21 отсто
Allianz, најголемиот европски осигурител, објави
дека во вториот квартал од годинава, остварил
нето добивка од 1,869 милијарди евра, што на
годишно ниво е пораст од 21,2 отсто.
Вкупниот приход во овој период е пораснат на
22,2 милијарди евра од 21,5 милијарди споредено
со истиот период лани. Оперативната добивка
достигна 1,8 милијарди евра, што е за 33 отсто
помалку отколку во вториот квартал лани, но е
раст од 25,9 отсто во однос на првиот квартал од
годинава. Во сегментот на осигурување на имот и
осигурување од незгоди бруто премиите паднаа на
9,5 милијарди евра од 9,8 милијарди во истиот
период лани.
-Вториот квартал од 2009 година беше обележан
со рецесија, поголем број на помали барања
поврзани со невреме, неколку големи побарувања
во Франција и случаи како земјотресите во Abruzzo
во Италија, се наведува во соопштението од ком-
панијата.
Во сегментот на животното и здравственото оси-
гурување, приходот од премиите порасна за 10
отсто на годишно ниво, на 11,8 милијарди евра во
вториот квартал. Оперативната добивка во овој
сегмент порасна за 41 отсто, на 990 милиони евра,
благодарение на добрите резултати од вложува-
њата. Во сегментот на финансиски услуги, прихо-
дот изнесуваше 0,9 милијарди евра, и нема проме-
ни во однос на вториот лански квартал. Во првото
полугодие од оваа година, Allianz оствари нето
добивка од 1,898 милијарди евра, што на годишно
ниво е пад од 29,4 отсто.

РупеРт МаРдоК

Крај на бесплатното користење вести од интернет?

Сопственикот на најголемата медиумска компа-
нија, Њуз Корпорејшн, Руперт Мардок, најави
крај на бесплатното користење вести на сите
интернет страници на изданијата што се во соп-
ственост на таа компанија.
Одлуката за наплатување на читањето вести е
последица на големите загуби што ги забележа
компанијата. Годишната загуба, до крајот на јуни
годинава изнесува две милијарди фунти, или
околу 3,4 милијарди долари, која според Мардок
е најтешката во досегашната историја на компа-
нијата. Њуз Корпорејшн е сопственик на весни-
ците Тајмс и Сан и неделниците Сандеј тајмс и
Њуз оф д Ворлд во Велика Британија, како и на
Вол стрит Џорнал и Њујорк Пост, меѓу другите,
во САД.
- Нашата намера е да го наплатуваме користе-
њето на вестите што ги правиме и што се појаву-
ваат на интернет страниците на сите наши вес-
ници, изјави Мардок, објаснувајќи дека ако тоа
се покаже ефикасно за економското заздравува-
ње тој верува дека примерот ќе го следат и дру-
гите медиуми.
Според американскиот медиумски тајкун од
австралиско потекло, дигитализацијата на весни-
ците, како и исто таквата дистрибуција, се покажа
како мошне успешен потег. Но таму, како што
вели Мардок, има голем приход, што сега се губи
низ бесплатното користење, а квалитетното нови-
нарство не е евтино, забележува Мардок. Тој
смета дека загубата на Њуз Корпорејшн, наспро-
ти големата добивка од преку 5,5 милијарди
долари во минатата година, само ја покажува
слабоста на економијата во која мора да се рабо-
ти и која се уште е далеку од тоа да биде целос-
но заздравена.

Раст на британската фунта во однос на доларот и еврото

Британската национална валута ја зголеми вредноста во однос на
американскиот долар и на 4 август се менуваше за 1,70 американски
долари, соопшти британската централна банка. Ова е прв раст на вред-
носта на фунтата во однос на доларот по октомври минатата година и
избувнувањето на глоблната економска криза.
Според британските финансиски експерти, растот на фунтата што се
одвива постепено извесен период, претставува знак за можното побрзо
опоравување на економија во Велика Британија од предвидувањата. Како
показател за можното заздравување се споменува и првиот раст на про-
изводниот сектор на домашното стопанство, како и профитот што во први-
те шест месеци од оваа година го забележуваат банките Барклис и ХСБЦ.
Во јули минатата година, за една фунта требаше да се платат два
долари, додека во јануари оваа година, само 1,35 долари, што беше
најниското ниво во последните 23 години.
Фунатата ова лето расте и во однос на заедничката европска валута,
па при затворањето на берзите на 3 август едно евро чинеше 84,5 пени.
На крајот од минатата и на почетокот од оваа година едно евто чинеше
94 пени, па во секој момент се очекуваше израмнување на курсот на
двете валути, како и влегување на Велика Британија во еврозоната.
Показателите за заздравување на британската национална валута
доаѓаат во исто време со признанието на национализираната Нортерн
Рок Банка, дека во првата половина од оваа година има загуба од 724,2
милиони фунти. Оваа банка, најпозната како позајмувач на станбени
кредити, прва уште минатата пролет западна во криза и беше спасувана
од Владата со државни пари, а потоа и национализирана. И покрај тоа,
таа 2008 година ја заврши со загуба од 585 милиони фунти.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:21 Page 20

20 берзНИК broj 86
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
Data 10. 08. 2009

1. KRATOK pREglED NA NASTANI
Денешните весници на своите насловни
страници информираат дека Македонија влезе
во рецесија. Aнтикризните мерки на Владата не
успеаја да ја одржат на нозе домашната еконо-
мија. He помогна ниту емисијата на евро-
обврзници, ниту ребалансот на Буџетот што
владата го направи во мај. Иако министерот за
финансии Зоран Ставрески не сака официјал-
но да соопшти, сепак признава дека очекува
пад на економијата и во вториот квартал,
коментираат печатените медиуми. Тоа значи
дека државата влезе во циклус на долгорочен
пад на домашниот бруто-производ повеќе од
шест месеци. Притоа, најзагрижувачки е пода-
токот за падот на производството во најзна-
чајните сектори за македонската индустрија.
Секторот за преработка на руди и камен забе-
лежа пад од 3,7 отсто, додека кај енергетскиот
сектор производството е намалено за 21,4
отсто. Ако се земе предвид дека индустриското
производство во Македонија учествува со една
четвртина во бруто домашниот производ, а
економските експерти предвидуваат негатив-
ниот тренд да продолжи, земјава е на прагот
од рецесија.
За заживување на македонското стопанство
неопходна е распределбата на 100-те милиони
евра од Европската инвестициска банка (ЕИБ) и
репрограмирањето на кредитите. Според маке-
донските бизнисмени, чии ставови ги пренесу-
ваат печатените медиуми, владините мерки за
ублажување на последиците од светската еко-
номска криза не ги дадоа очекувањата, поради
што е потребата итна финансиска инјекција. За
Златко Калеников од Сојузот на стопански комо-
ри неоходна е владина помош за трговијата. Тој
напоменува дека бизнис секторот за рецесија
разговара веќе шест месеци, дава предлози и
мерки што ќе помогнат за подобро стопанисува-
ње во услови на криза, независно дали е таа
официјално прогласена или не. Според мисле-
њето на Џевдет Хајредини, ексминисгер за
финансии, во Утрински весник, Владата не
треба да седи со скрстени раце, зашто сите
последици од кризата најсилно ги чувствуваат
луѓето. -И крајно време е премиерот да излезе и
јавно да признае дека сето ова време го лажел
народот дека стопанството ни закрепнува, а
всушност сме во рецесија. Владата крајно
неодговорно се однесува кон даночните
обврзници, кои се генератор на нивните глупави
трошења, вели Хајредини.
Металургиските комбинати бараат од
Владата да обезбеди фер услови за конкурент-
на работа како што е предвидено со
Националната стратегија за преструктурирање
на челичната индустрија. -Државата не остана
доследна на преземените обврски за обезбеду-
вање нормални услови за развој на челичната
индустрија првенствено во цената на електрич-
ната енергија и на железничката возарина,
велат во челичарницата Макстил, која вчера ја
посети министерот за финансии, Фатмир
Бесими. Инаку, Макстил до крајот на годинава
ќе реализира загу6а во работењето од приближ-
но два милиони евра. Компанијата во првиот
квартал веќе забележа негативно салдо од 1,7
милиони евра, додека за првите шест месеци
загубата е нешто помала и достигнува 1,6
милиони евра. И покрај овие бројки, Минчо
Јорданов, претседател на УО на Макстил, е
оптимист и вели дека компанијата во вториот
квартал веќе работи позитивно, а производство-
то се придвижило кон позитива. Сепак, од мини-
6.08.2009 g. ЧЕТВРТОК
стерот Бесими побара да се намалат трошоци-
те за железнички транспорт на стоки, цената на
гасот и на цената на електричната енергија, која
двојно поскапи откако за големите потрошувачи
беше либерализиран пазарот пред две години,
како и да се одложи спроведувањето на еко-
лошките стандарди, кои бараат големи трошо-
ци.
Весниците ги пренесуваат и податоците од
државниот завод за статистика, според кои
бројот на работниците во индустријата во јуни
годинава, во однос на истиот месец од претход-
ната година, е намален за 6,3 отсто. Во според-
ба пак со просечниот број на работници во 2005
година, бројот на индустриските работници во
јуни годинава е намален за 10,4 проценти.
Најголемо намалување е регистрирано во сек-
торот вадење руди и камен, каде што бројот на
работници во однос на 2005 година е намален
за 23,5 отсто, по што следува секторот снабду-
вање со електрична енергија, гас и вода со
намалување за 10,8 отсто и преработувачката
индустрија за 8,8 отсто. Статистика објави дека
индустриското производство во јуни е намалено
за 16,2 отсто во однос на истиот месец лани.
Од статистиката е и информацијата за про-
сечната нето плата по вработен, која во мај
изнесува 20.112 денари или околу 327 евра.
Ова во споредба со истиот месец лани претста-
вува зголемување од 27,9 отсто, но треба да се
има предвид дека од почетокот на годината, со
примена на концептот за бруто-плати, настанаа
структурни промени во податоците за нето-пла-
тите со вклучување на надоместоците за храна
и превоз во платите. Во споредба со месец
април, просечната исплатена нето-плата во
Македонија е намалена за 55 отсто.

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

1. „МАКСТИЛ” БАРА ФЕР-ПЛЕЈ ОД ВЛАСТА (*****)
2. „БРИТИШ ЕРВЕЈС” ЌЕ ЛЕТА ЗА СКОПЈЕ (****)
ДНЕВНИК
с.7 РЕЦЕСИЈАТА БАРА ИТНИ МЕРКИ
с.7 „БРИТИШ ЕРВЕЈС” ЌЕ ЛЕТА ЗА СКОПЈЕ
с.7 ПРОСЕЧНАТА ПЛАТА 20.112 ДЕНАРИ
с.8 КРИЗАТА ДОПРВА КЕ ГИ УДРИ СИРОМАШНИТЕ
БИЗНИС
.2 ПОНУДА ОД 1.500.000.000 ДЕНАРИ
с.3 BRITISH AIRWAYS СЕ ВРАЌА ВО МАКЕДОНИЈА
с.4 ВЛАДИНИТЕ АНТИКРИЗНИ МЕРКИ МУ ПОМОГНАЛЕ НА „МАКСТИЛ”
с.4 ОФИЦИЈАЛНО ИЛИ НЕ, РЕЦЕСИЈАТА СЕ ВГНЕЗДИ ВО МАКЕДОНИЈА
с.5 ОФИЦИЈАЛНО ИЛИ НЕ, РЕЦЕСИЈАТА СЕ ВГНЕЗДИ ВО МАКЕДОНИЈА
с.5 БИЗНИСМЕНИТЕ БАРААТ ИТНА РАСПРЕДЕЛБА НА 100 МИЛИОНИ ЕВРА
с.8 КОМЕРЦИЈАЛНА БАНКА СО ПОЗИТИВНО РАБОТЕЊЕ ВО УСЛОВИ НА
КРИЗА
с.9 АКЦИЈАТА НА „АГРО КУМАНОВО” ГО ЗГОЛЕМИ ПРОМЕТОТ
УТРИНСКИ ВЕСНИК
с.7 РАДИКАЛЕН РЕБАЛАНС ЗА ИЗЛЕЗ ОД РЕЦЕСИЈАТА
с.7 BO ЈУНИ ЗА 6,3 ОТСТО ПОМАЛКУ ВРАБОТЕНИ ВО ИНДУСТРИЈАТА
с.7 ВЛАДАТА ЌЕ СЕ ЗАДОЛЖИ СО НОВИ 24 МИЛИОНИ ЕВРА
с.8 „БРИТИШ ЕРВЕЈЗ” СЕ ВРАЌА ВО МАКЕДОНИЈА?
с.8 „КОСМОФОН” СО ХУМАН ТАРИФЕН МОДЕЛ
ВРЕМЕ
с.6 МАКСТИЛ ПОБАРА ПОМОШ ОД ВЛАДАТА
с.7 КРИЗАТА ЌЕ УДРИ ВО СЕЧИЈ ЏЕБ
с.7 ДЕБЕЛИ КАЗНИ ЗА ЗАКОНОТ ЗА ЕНЕРГЕТИКА
с.7 ПАРНОТО ЌЕ НЕ ИЗГОРИ ОД СЕПТЕМВРИ
ВЕЧЕР
с.7 КРИЗАТА ГО ОЧЕЛИЧИ МАКСТИЛ!
с.7 НЕОПХОДНА ФИНАНСИСКА ИНЈЕКЦИЈА
с.7 BRITISH AIRWAYS СЕ ВРАЌА НА МАКЕДОНСКОТО НЕБО
ВЕСТ
с.6 ПАРНОТО ВО СКОПЈЕ-СЕВЕР И ВО ЖЕЛЕЗАРА ПОСКАПУВА ЗА 10 ТСТО
с.6 “МАКСТИЛ” БАРА ПОЕВТИН ГAC И СТРУЈА
с.7 „БРИТИШ ЕРВЕЈЗ“ СЕ СРЕТНА И СО КОНЦЕСИОНЕРОТ „ТАВ“
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.6 ВИЗНАТА ЛИБЕРАЛИЗАЦИЈА ГО НОСИ „БРИТИШ ЕРВЕЈС” ВО МАКЕДО-
НИЈА?
с.6 „КОСМОФОН” СО НОВА УСЛУГА ЗА ЛИЦАТА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ
с.7 ЛИЦЕНЦИ ЗА НЕПОТРЕБЕН ТРОШОК ИЛИ МЕРКА ЗА ПОДОБАР РЕД
с.8 „МАКСТИЛ БАРА ФЕР-ПЛЕЈ ОД ВЛАСТА
ШПИЦ
с.9 СТОПАНСТПОТО БАРА ИТНА РЕАКЦИЈА
с.10 „БРИТИШ ЕРВЕЈС” ПОВТОРНО ЌЕ ЛЕТА КОН СКО-ПЈЕ
с.10 ПАЃА И НЕТО-ПЛАТАТА
с.10 ЈАКУПИ: ОКТА И УСЈЕ НЕ ЗАГАДУВААТ
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:21 Page 21

Data 10. 08. 2009 broj 86

BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK pREglED NA NASTANI
Македонската економија ќе падне за
скоро три отсто во јули, август и септември, а
бруто-домашниот производ за цела година ќе
падне од 1,8 до 2,5 отсто, предвидува НБРМ,
пренесуваат сите денешни весници...
-Македонија уште подлабоко ќе пото-
не во рецесија во следните неколку месеци.
Народната банка вчера предвиде најсилен пад
на македонската економија за скоро минус три
отсто во тековното тромесечије. Централната
банка предвидува вкупен пад на бруто-домаш-
ниот производ од 1,8 до 2,5 отсто за целата
година. Претходно НБМ предвидуваше вкупен
пад на економијата годинава од 0,4 отсто.
Од Министерството за финансии вчера
најавија дека до поднесувањето на вториот
ребаланс на буџетот, односно до крајот на
август, ќе ги анализираат податоците, па потоа
ќе излезат со свој став за ревидираните стапки
на раст. Ќе ги комплетираме почнатите анализи
и проекции за макроекономските индикатори,
вклучително и ревидираните макроекономски
проекции за БДП за 2009 до поднесувањето на
ребалансот на буџетот - изјавија кратко од
министерството. Ставрески, спротивно на пред-
видувањата на НБМ, пред неколку дена најави
дека во втората половина од годината очекува
работите да тргнат на подобро.
Според ексминистерот за финансии
Никола Поповски, основна причина за разлика-
та во предвидувањата на Владата и
Централната банка е тоа што -НБМ ја води еко-
номијата од стручен аспект, а Владата, за жал,
економијата ја третира само политички.
По прогнозите на НБРМ, вниманието
свртено и кон банките, тие се се уште ликвидни
но, со големо намалување на профитот. -
Кризата ги стигна и македонските банки.
Драматично им се намалени добивките за раз-
лика од лани, кога книжеа фантастични профи-
ти. Според податоците на Народна банка, про-
фитот на банките во првиот квартал од година-
ва паднал за 85,6 отсто или вкупната добивка
изнесува 2,2 милиона евра. Истовреме ризични-
те и спорни побарувања на банките во истиот
период се зголемиле за 14 отсто или за 26,2
милиони евра и тие со 5 отсто учествуваат во
вкупната кредитна изложеност на банките.За
експертите е очекуван падот на профитот на
банките и зголемувањето на ризичните кредити.
Но, најавуваат нов шок за граѓаните.
- Банките се се уште профитабилни,
но профитот е драстично намален. Тоа е резул-
тат на падот на кредитирањето за 50 отсто.
Очекувам овој тренд и натаму да продолжи,
бидејќи банките живеат од кредити, а во момен-
тов нив ги нема. Може да се очекува, НБРМ по
септември пак да ги зголеми каматните стапки
за да ја зачува ликвидноста на банките. Тоа ќе
доведе до социјален удар. Владата ќе мора да
донесе итно и пакет социјални мерки за да го
ублажи- изјави Никола Поповски, поранешен
министер за финансии.
Денешните весници пренесуваат и
дека Јанакиески е горд на сработеното.-
Изградбата на 102 социјални стана во Скопје и
29 стана во Македонска Каменица, реализа-
цијата на проектот за рехабилитација на регио-
налната и локалната патна мрежа, завршување-
то на обиколницата на Скопје, како и изградба-
берзНИК
21
7.08.2009 g. ПЕТОК
та на северната трибина на арената „Филип
Втори“, се дел од инвестициите на
Министерството за транспорт и врски во
последната година, со кои вчера се пофали
министерот Миле Јанакиески. Тој ги нагласи и
заложбите за враќање на британскиот авиопре-
возник Бритиш ервејз на македонското небо...
-Берзанското тргување и натаму во
надолна линија. Рекордно низок промет од само
1.942.839 денари или 31.500 евра беше оства-
рен вчера на Македонската берза за хартии од
вредност. Понизок промет од овој бил остварен
единствено на 2 и 5 јануари 2009 година, дено-
ви помеѓу новогодишните и божикните празни-
ци, кога вообичаено се намалени активностите.
На официјалниот пазар преку 33 транс-
акции се оствари промет од 1.521.350,97 денари.
Прометот на редовниот пазар остварен преку 13
трансакции изнесуваше 421.489,00 денари.
МБИ-10 загуби 0,12 отсто од својата
вредност и се спушти на ниво од 2.442,90 индекс-
ни поени. МБИД со пораст од 0,93 отсто ја зголеми
својата вредност на 2.213,92 индексни поени. ОМБ
со намалување од 0,26 отсто ја намали вредноста
на 101,52 индексни поени.
Парното поскапо-Цената на парното
греење за корисниците на топлинската енергија на
скопска Топлификација поскапува за 17,11 отсто.
Нова цена повисока за 8,11 отсто ќе плаќаат потро-
шувачите на Скопје Север, а за 9,15 отсто повеќе
ќе одвојат потрошувачите на ЕЛЕМ. - Подружница
Енергетика. Според одлуката на Регулаторната
комисија за енергетика новите цени за корисници-
те на овие услуги ќе важат од први август до
крајот на годинава.

2. TOp VESTI - RElEVANTNOST pO BROJ NA OBJAVI

1. НБМ: МАКЕДОНСКАТА ЕКОНОМИЈА ГО ТРПИ НАЈСИЛНИОТ УДАР (*****)
2. ПАРНОТО ПОСКАПУВА ОД АВГУСТ (****)

ДНЕВНИК
с.7 УШТЕ ТОНЕМЕ ВО РЕЦЕСИЈА ВРЕМЕ
с.7 ИМОТОТ НА БИТОЛСКАТА ПИВАРНИЦА НА ПРОДАЖБА Сс.7 ЗАПИСИТЕ СЕ ПРЕТУРАЊЕ ОД ШУПЛИВО ВО ПРАЗНО
с.7 ПАРНОТО ПОСКАПУВА ОД АВГУСТ с.7 ПАДОТ НА ДБП ОЧЕКУВАН
с.9 МАЛ ПЛУС ЗА БАНКИТЕ ГОЛЕМ МИНУС ЗА ГРАЃАНИТЕ с.7 ПАРНОТО ПОСКАПИ
с.9 НОВ РУДНИК ЗА ГРАНИТ ВО КОЧАНСКО с.7 ГУВЕРНЕРОТ ГОШЕВ ГЛЕДА ДЛАБОКА КРИЗА
с.10 „КАМ ФУД” ЌЕ ГРАДИ ЗАТВОРЕН ПАЗАР
БИЗНИС
.3 ЕСЕНТА НАЈКРИТИЧНА ЗА БДП ВЕСТ
с.4 ПАРНОТО ПОСКАПУВА ОД 8,11 ДО 17,11 НАСТО с.3 ПАД НА ДОБИВКАТА НА КОМЕРЦИЈАЛНА БАНКА
с.4 „КАМ ФУД„ СО НАЈПОВОЛНА ПОНУДА с.4 ПАД НА ЕКОНОМИЈАТА ДO -2,5%
с.7 КАРТИЧКИТЕ НА УНИБАНКА БЕЗБЕДНИ НАСЕКАДЕ НИЗ СВЕТОТ с.6 КАМИОНЏИИТЕ ЌЕ ОСТАНАТ БЕЗ КАМИОНИ
с.13 ПРОМЕТОТ ДОСТИГНА 1,9 МИЛИОНИ ДЕНАРИ с.7 ПАРНОТО ПОСКАПЕ ОД 8 ДО 17 НАСТО

НОВА МАКЕДОНИЈА
УТРИНСКИ ВЕСНИК
.с.7 ПРВАТА ЕКОНОМСКА ЧЕТВОРКА УТНА НА НАМЕСТЕН НАТПРЕВАР
с.7 РЕКОРДНО НИЗОК ПРОМЕТ НА БЕРЗАТА
с.8 ПАРНОТО ПОСКАПУВА ДО 17,11 ОТСТО
с.8 СЕ ПРОДАВА ИМОТОТ НА БИТОЛСКАТА ПИВАР-НИЦА
с.8 НБМ: МАКЕДОНСКАТА ЕКОНОМИЈА ГО ТРПИ НАЈСИЛНИОТ УДАР
с.8 ОД АВГУСТ ПОСКАПУВА ПАРНОТО ОД 8 ДО 17 ПРОЦЕНТИ
ШПИЦ
ВЕЧЕР
с.7 ПАДОТ НА БДП НАМАЛЕН ОД -4 НА -1,8 ПРОЦЕНТИ! с.7 “КАМ ФУД” ЌЕ ГО ГРАДИ НОВИОТ ПАЗАР
с.7 ПАРНОТО ПОСКАПО ОД 8,11 ДО 17,11 ОТСТО с.7 РЕЦЕСИЈАТА ГАЛОПИРА
с.7 ПАТНИЦИТЕ БЕЗБЕДНО ДА ЛЕТААТ с.7 ПАД НА ДОБИВКАТА НА КОМЕРЦИЈАЛНА
с.8 КАМ ФУД ЌЕ ГРАДИ ЗЕЛЕН ПАЗАР НА ЦВЕТЕН ПАЗАР с.7 ПАРНОТО НЕИЗВЕСНО, АЛТЕРНАТИВИТЕ СКАПИ
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:21 Page 22

22 берзНИК broj 86
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
Data 10. 08. 2009

1. KRATOK PREGLED NA NASTANI
Денешните празничните изданија на печатени-
те медиуми се релативно сиромашни со вести
од бизнисот. Сепак, топ вест во економските
рубрики е дека поради непочитување на закон-
ските обврски (недоставување или ненавреме-
но доставување информации до Управата за
одредени сомнителни трансакции), четири
македонски банки, од страна на Управата за
спречување перење пари и финансирање теро-
ризам, се казнети со 60.000 евра. Имено,
Управата извршила контрола на пет банки, од
кои во четири утврдила 20 прекршоци во рабо-
тењето. Според законот, банките може да пла-
тат 50 отсто од изречената глоба веднаш или
против нив ќе биде покрената прекршочна
постапка. Извршените контроли се наменски и
краткотрајни. Co нив, за разлика од целосните
контроли, не е опфатена севкупната работа на
банките на полето на превенцијата од перење
пари и финансирање тероризам, соопшти
Управата. Од таму објаснуваат дека не смеат
да откриваат информации за кои банки станува
збор, ниту за сомнителните трансакции се
додека не се добие правосилно судско реше-
ние. Меѓу казнетите има и големи и мали
банки.
Европската унија вчера ја одобри одлуката за
помагање на буџетот на Македонија, во рамките
на пакетот финансиска помош наменет за оваа
цел на сите земји од Западен Балкан, информи-
ра Утрински весник. Објаснувајќи ја одлуката,
комесарот Оли Рен објасни дека интерес на ЕУ
е да се зачува економската и финансиската ста-
билност на овие земји во време на економска
криза. Најголем дел од помошта, дури 100
милиони евра ќе добие Србија, што одговара и
на размерот на кризата што е најголема во оваа
земја. За Македонија, другите земји од Западен
Балкан и за Турција помошта е 85 милиони евра,
која ќе биде дел од вкупниот финансиски пакет
за справување со кризата, кој ќе биде дополнет
со средства на ЕБРД и ЕИБ -150 милиони помош
и 600 милиони евра кредити.
И покрај мрачните предвидувања за падот на
бруто-домашниот производ (БДП) од близу 3
отсто во следните месеци, Владата не разми-
слува да формира посебно антикризно тело за
борба против рецесијата, коментира Нова
Македонија. Од друга страна, дел експертите
сугерираат итно да се формира антикризно тело
што континуирано ќе ги следи состојбите и ќе
предлага излезни решенија. Абдулменаф
Беџети, професор на Штуловиот универзитет,
смета дека на ваков начин би се кренал степе-
нот на одговорност и конзистентност на одговор-
ните институции во земјата во справувањето со
последиците од економската криза. На иста
линија на размислување е и неговиот колега
Мирољуб Шукаров. И од Советот за глобална
соработка повикуваат на формирање мешовит
антикризен комитет при Владата на Македонија
во кој би зеле учество претставници на сите
релевантни заинтересирани страни и експерти.
Тие бараат да се засили и дијалогот за кризата
помеѓу институциите, бизнис-заедницата, ака-
демската јавност и медиумите.
Иако банкарите до неодамна уверуваа дека
нема да се зголемуваат каматите до крајот на
годинава, сепак, Стопанска банка завчера на
граѓаните им испорача допис со кој ги известува
дека каматата за станбените кредити од денес-
ка им се зголемува за 0,25 процентни поени, со
што таа се искачи на 8,75 отсто. Оваа одлука
важи од 1 август и е второ поскапување на стан-
бените кредити во рок од три месеци.
Претходното зголемување се случи во мај, а
важеше од 1 јуни, а каматите тогаш скокнаа за
0,25 процентни поени. Во Стопанска банка два
пати поскапеа и автомобилските кредити.
Во весниците може да се прочита и за резулта-
тите остварени во аграрот, што се содржани во
годишниот отчет на министерот во овој ресор. -
Над 45 милиони евра субвенции им се исплате-
ни на земјоделците во изминативе 12 месеци,
посочи новиот министер за земјоделие Љупчо
Димовски. Во 2009 година од предвидените 11
огласи за земјрделско земјиште, објавени се пет
за вкупно 8.000 хектари. Co останите шест кон-
курси ќе се понудат на закуп уште 18.850 хекта-
ри државни површини. Димовски посочи дека е
во тек исплатата на 70 милиони евра субвенции
за поддршка на млекопроизводството, за подиг-
9.08.2009 g. САБОТА
нувањето нови лозови и овошни насади, за гра-
динарско производство, алтернативни култури...
Во Вечер може да се прочита дека од биомаса-
та и отпадоците од земјоделското производство
може да се произведат од 20 до 30 проценти од
потребите на електрична енергија во земјава. Во
услови кога земјава е енергетски зависна, а
околу 30 проценти од потребите за електрична
енергија се обезбедуваат токму од увоз, експер-
тите предупредуваат дека крајно време е да
почнат инвестициите за производство на такана-
речената зелена струја. Македонија има одли-
чен потенцијал за тоа, а може да го искористи и
искуствово на развиените земји каде тоа одамна
се практикуват, а во поново време тие ги искори-
стуват и отпадоците од фармите и од кланиците.
Инвеститорите се исплашија и престанаа да
купуваат акции на берзата по изјавите на мини-
стерот за финансии, Зоран Ставрески, дека
земјата ќе има негативен пораст и во вторите
три месеци од годината, што ќе значи влегување
во рецесија, -стои во берзанската анализа на
Време. Рекордно низок промет на берзата од 1,9
милиони денари беше регистриран завчера, при
што биле реализирани 33 трансакции. Ова е
трет најнизок промет од почетокот на годината.
Единствено послаби биле втори и петти јануари,
денови меѓу новогодишните и божикните праз-
ници, кога се вообичаено намалени берзанските
активности.
Актуелниот тренд на рекордно позајмување
пари почнува да го кочи заздравувањето на
глобалната економија, а главна пречка за еко-
номскиот раст претставува неможноста на
фирмите, пред се, на американските, да ги
враќаат долговите, оценува њујоршкиот еко-
номски неделник Бизнис вик, пренесува
Дневник. Според весникот, вкупниот долг на
компаниите во 20-те најразвиени земји во
светот достигнал десет илјади милијарди
долари. Само во првата половина на 2009
година на 40 отсто од американските компа-
нии им било понудено склучување специјални
договори за намалување на нивниот долг, што
според економските аналитичари, претставува
традиционален предвесник за банкрот и
реструктурирање.

2. TOP VESTI - RELEVANTNOST PO BROJ NA OBJAVI

1. ЧЕТИРИ БАНКИ КАЗНЕТИ СО 60.000 ЕВРА (*****)
2. АД 45 МИЛИОНИ ЕВРА СУБВЕНЦИИ ЗА ЗЕМЈОДЕЛЦИТЕ (***)
ДНЕВНИК с.7 КАЗНЕТИ ЧЕТИРИ БАНКИ

ВРЕМЕ
с.8 ХРАНАТА НЕ Е СКАПА СТАНДАРДОТ НИ Е НИЗОК
с.9 НЕИСПЛАТЕНИТЕ ПЛАТИ ВО МАКЕДОНИЈАПАТ ИЗНУДИЈА ОСТАВКА с.7 МИНИСТЕРОТ СЕ ПОФАЛИ
с.9 ЧЕТИРИ БАНКИ КАЗНЕТИ СО 60.000 ЕВРА с.7 ЛОШИТЕ ВЕСТИ ЈА ЗАМРЗНАА БЕРЗАТА
с.10 ДОЛГОВИТЕ ЈА ЗАБАВУВААТ СВЕТСКАТА ЕКОНОМИЈАТА с.7 КАЗНЕТИ ЧЕТИРИ БАНКИ СО 60.000 ЕВРА

УТРИНСКИ ВЕСНИК ВЕСТ

с.2 ЕУ ЌЕ ГО СПАСУВА БУЏЕТОТ НА МАКЕДОНИЈА
с.7 ПОВТОРНО СКОКНА РАТАТА ЗА СТАН
с.7 КАЗНА ОД 60.000 ЕВРА ЗА ЧЕТИРИ БАНКИ
с.7 ЗГОЛЕМЕН ИНТЕРЕСОТ ЗА АКЦИИТЕ НА „ТОПЛИФИКАЦИЈА”
с.9 УСПЕШНА ГОДИНА СПОРЕД ДИМОВСКИ ЗЕМЈОДЕЛЦИТЕ НЕ
ВИДОА АИР
с.8 ПРЕДУПРЕДУВАЧКИ ШТРАЈК ВО ЈП „МАКЕДО-НИЈАПАТ“
с.9 И ЗИМАВА БЕЗ МЕРАЧИ ЗА ПАРНО НА СЕКОЈ СТАН
НОВА МАКЕДОНИЈА
с.9 HA ВЛАСТА НЕ И ТРЕБА АНТИКРИЗНО ТЕЛО
с.9 КАЗНА ОД 60.000 ЕВРА ЗА ЧЕТИРИ БАНКИ

ШПИЦ
ВЕЧЕР
с.2 НАД 45 МИЛИОНИ ЕВРА СУБВЕНЦИИ ЗА ЗЕМЈОДЕЛЦИТЕ
с.7 ЗЕЛЕНАТА СТРУЈА - СВЕТСКИ ХИТ с.7 ИЛИ ЛАЖЕЛ ИЛИ НЕ БИЛ СПОСОБЕН
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:22 Page 23
Data 10. 08.2009 broj 86
BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
1. KRATOK PREGLED NA NASTANI VO NEDELNICITE
ГЛОБУС
с.24 ХИДРОЦЕНТРАЛИ НА СУВО
Во битолско-пелагонискиот регион, според истражувањето на
словенечкиот Универзитет во Нова Горица, направено пред некол-
ку години, во периодот од 2020 -2050 година врнежите ќе се нама-
лат за 35 отсто, а потребите за вода ќе се зголемат за 50 отсто
Kога на 2 декември минатата година Владата на РМ соопшти
дека го поништува тендерот за хидроцен-тралите „Чебрен” и
„Галиште” и објави истакнување на нов, јавноста беше поделена.
Едни беа разочарани што во екот на економската криза, која се
разгоруваше, не добивме можеби последна шанса кај нас да вле-
зат странски инвестиции, вредни повеќе стотини милиони евра, и
тоа во миг кога парите на странците, со „светлосна брзина” бегаа
на сите страни кон матичните земји.
ФОКУС
С.28НАСКОРО ЌЕ ПЛАЌАМЕ 500 МИЛИОНИ ЕВРА ЗА ГОДИШЕН
УВОЗ НА СТРУЈА
Очигледно, полесно е да се увезе, отколку да се произведе, па
увозот со струја стаиа најпрофитабилен бизнис во државава.
Според најавите, пак, на ,преродбеничкава, влада, тој требаше
целосно да се укине според сегашниот модел, со воведување на
берза на струја. Во која ли само фиока остана и таа .грандиозна,
идеја? Од сите бисерни планови, остана само фактот за нескрот-
ливиот апетит по брзиот профит од трговијата со увезена струја,
кој и на ова поле не остава на нивото на бебешки чекори - повеќе
паѓање
С.36ДОБРИТЕ ВЕСТИ ПАТУВААТ БРЗО, ЛОШИТЕ ВООПШТО
HE СТИГНУВААТ!?
По се изгледа, нашите комуникациски канали имаат две брзи-
ни. Едната, побрзата линија, е за добрите вести, а другата, побав-
ната, за лошите. Типичен пример е Законот за енергетика. За него,
по неколкуте состаноци со Европската комисија, власта не уверу-
ваше дека е во целост во согласност со европското законодавство,
иако за тоа никогаш немаше потврда од ЕК. Но, откако Европската
заедница и упати серија критики на Владата, барајќи итни измени
во Законот што овозможува привилигирана позиција на државната
ЕЛЕМ, официјалната информација никако да стигне во држава-
ва!? Исто е и со Македонската Берза!
С.37ТРПЕЛИВОСТА И ХРАБРОСТА МОЖЕ ДА ДОНЕСАТ БОГА-
ТА НАГРАДА
Доколку е потребно со еден збор да се опише
Македонската берза, тој збор ЈкаХверојатно ќе биде нелик-
видност. Воедно, тоа за жал е и основна карактеристика на
нашиот пазар. Во таква ситуација, и оние малку инвеститори
што се присутни не се осмелуваат да вложуваат поголеми
средства на берзата, секако плашејќи се дека, кога тоа ќе
биде потребно нема да имаат прилика лесно да ги продадат
своите холдинзи. Така, нашата берза сега наликува на некој
рудник во кој можеби се крие нешто вредно, но, доколку се
впуштите во авантура да влезете во него, ќе имате проблем
при враќањето назад. Тоталната пасивност на регионалните
фондови (освен на продажната страна), немањето силна база
на домашни фондови, стравот кај индивидуалните инвестито-
ри и секако годишните одмори, се главните причини за
моменталната ситуација.
берзНИК
23
OD 27.07 DO 1.08.2009 g. PONEDELNIK-SABOTA
С.37ЕНЕРГЕТИКАТА И ФИНДНСИСКИОТ СЕКТОР НАЈИНТЕ-
РЕСНИ ЗА ИНВЕСТИРАЊЕ
Минатата недела не донесе поголеми изненадувања ниту на
светските, ниту на нашата берза. Веке навикнавме на големи
флуктуации, на драматични објави од разни компании, така што
може да ја наречеме и здодевна неделата што е зад нас.
Светските индекси по десеттинадневниот раст се стабилизираа.
Инвеститорите се во очекување на поконкретни резултати од ком-
паниите, со кои ќе се види реално во каква финансиска кондиција
се истите.
Американската статистика и показатели се повторно главниот
центар на внимание. И покрај податокот дека растот на продажба-
та на нови недвижности е повеќе од очекуваниот,.
КАПИТАЛ
С.7 И ВИП ЌЕ JA ТУЖИ МАКЕДОНИЈА
Македонија отвора нова војна со странска компанија. По суд-
ските спорови со Окта и со ЕВН, овој пат многу веројатно е да
заработи тужба и од третиот мобилен оператор Вип, поради, како
што тврдат од Випнепочитување на Законот за заштита на конку-
ренцијата. Од Вип најавуваат дека ќе ги искористат сите правни
средства кои им се на располагање, вклучувајќи го и правото за
тужба на државата, односно поведување на управен спор пред
Уаавниот суд на Република Македонија,
С.20РЕВИЗИЈАТА ДАВА ПЕНАЛ, ОБВИНИТЕЛСТВОТО НЕ
ШУТИРА
Државните ревизори се платени од државата за да видат како
другите корисници ги трошат буџетските пари. Без забелешка за
нивната стручност и објективност, тие редовно известуваат за
незаконско и ненаменско трошење на државните пари. Нo МВР,
Јавното обвинителство и Финансиската полиција недоволно ги
користат наодите на ревизијата. Зошто се игнорираат ревизорски-
те извештаи кога сите овие институции се на истата страна на
законот, да ја штитат државната каса од злоупотреби?
С.34КОНЗЕРВНАТА ИНДУСТРИЈА ВО ГРЧ!
Фабриките за преработка на зеленчук и овошје немаат пари
да го финансираат откупот на суровини и нивната преработка.
Наплатата од странство им е одложена од 45 дена на шест месе-
ци, а банките тешко им одобруваат кредити за обртни средства.
ниту државата има слух за проблемите co кои се соочува оваа рас-
течка прехранбена гранка, чија вредност на извозот лани порасна-
ла за над 30%
Македонските конзервни фабрики се во грч. Во најголемата
откупна сезона на зеленчук и овошје, која почкнува во август, најго-
лем дел сд нив ќе влезат без обртен капитал за финансирање на
суровините и за нивна преработка.
С.36ИНВЕСТИРАМЕ МИЛИОН ЕВРА BO НОВА ПРОИЗВОДНА
ЛИНИЈА!
Макпрогрес, еден од поголемите македонски прехранбени
фабрички комплекси, во време на глобална рецесија ќе лансира
20 нови кондиторски производи. истовремено менаџментот работи
на пробивање на два нови пазари - унгарскиот и австрискиот пазар
Компанијата зо производство на кондиторски и земјоделски
производи Макпрогрес од Виница инвеаира над еден милион евра
за набавка на опрема за производство на 20 нови видови конди-
торски производи.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:22 Page 24
24 берзНИК
BERZANSKI pREglEDNIK NA NASTANI VO pE^ATENI MEDIUMI
НЕДЕЛАТА ЈА ОДБЕЛЕЖАА...
август започна со минимален промет
Првата недела од август, на Македонска
берза минимален промет. Вкупниот промет
изнесува само 42.111.489,02 денари што значе-
ше пад од над 42 % во однос на минатата
недела или намалување за околу 30 милиони
денари во однос на реализираното тргување
минатата недела.
Од вкупниот промет, 6.145.000 денари се
остварија со блок трансакцијата која се реали-
зира на последниот трговски ден од неделата,
во петокот со акциите на Осигурителна полиса
а. д. Скопје. Во оваа трансакција се продадоа
10.000 акции по цена од 614,50 денари по
акција. Преку оваа трансакција се истргуваа
3,32% од основната главнина на друштвото.
Од државните обврзници, минатата недела
најликвидна беше обврзницата од осмата еми-
сија од денационализација со промет од
3.143.134,23 денари. Најголем промет се
оствари со акциите на ФХЛ Мермерен комби-
нат Прилеп, во висина од 5.922.000 денари. На
второ место по висина на промет се најде
аукција на државни Записи со
девиЗна клауЗула
реализирани 1,64
милијарди денари
На минатонеделната аукција на
државни хартии од вредност со девизна
клаузула реализирани 1,5 милијарди
денари.
На аукцијата на државни хартии од
вредност со девизна клаузула, беа
понудени 1.500.000.000 денари за
државни записи со камата од 5,5 отсто и
рок на достасување од 182 дена, при што
беше реализиран целиот понуден износ.
Побарувачката за 6-месечните државни
записи изнесуваше 1.640.390.000 денари,
соопшти Министерството за финансии.
Во сопственичката структура на 6-
месечните државни записи со девизна
клаузула што беа емитувани минатата
недела, банките учествуваат со 47,31
проценти, а клиентите со 52,69 проценти.
Вредноста на досега емитуваните
државни хартии од вредност, заклучно со
4.август изнесува 9.893.040.000 денари,
од кои 4.583.820.000 денари се
однесуваат на досега емитуваните
државни хартии од вредност со девизна
клаузула.
Состојбата на досега емитуваните 6-
месечни државни записи изнесува
2.830.440.000 денари, од кои
2.100.010.000 денари се однесуваат на 6-
месечните државни записи со девизна
клаузула.
broj 85
акцијата на Раде Кончар Скопје со промет од
4.396.360 денари. На трето место се најде
акцијата на Алкалоид со вкупен неделен про-
мет од 3.872.206 денари.
На Официјалниот пазар се оствари промет
од 17.698.890,02 денари, додека прометот на
Редовниот пазар изнесуваше 24.412.599 дена-
ри. Индексот на десетте најликвидни компании
неделава ја започна со пораст од над 1%, но
во петокот заврши во црвената зона со благ
пад од 0,87%. Индексот на јавно поседуваните
друштва неделата ја заврши со пад од 2,87%.
Слично движење имаше и индексот на
обврзниците кој во петокот забележа пораст од
0,52%. На неделно ниво најголем пораст
оствари акцијата на Стопанска банка Скопје-
приоритетни, чие зголемување изнесуваше
24,65% при цена од 400 денари.
Најголемиот ценовен пад во минатата неде-
ла го имаше Бентокварц Крива Паланка и тој
изнесуваше 92,95%. Последната истргувана
цена кај оваа акција беше 130 денари.
од 30 сепТеМври до 2. окТоМври 2009
Меѓународен саем за инвестиции во варшава
Меѓународниот саем за инвестиции,
Еуробуилд 2009 ќе се одржи во периодот од 30
септември до 02 0ктомври 2009 година во
Варшава, Полска.
На Саемот има можност да се постават
посебни национални штандови.
Организаторите на Еуробуилд 2009 ги
охрабрват македонските компани да земат
учество во саемот.
Поставувањето на национален штанд чини
1000 евра а во цената се вклучени и:стандар-
ден информативен штанд,
презентација на земјата и услови за соработка,
Т-Мобиле
Закажете виза преку мобилен телефон
Т-Мобиле им овозможи на македонските
граѓани да закажуваат термини за виза од
мобилен телефон. Од 1 август 2009
корисниците на Т-Мобиле ќе можат да бираат
за визи од својот мобилен телефон што досега
не беше овозможено. Станува збор за неколку
амбасади со префиксот 058. Цената е 60
За новиТе корисници на 3 Max, Call&сurf или MaxaDSl на
Т-Хоме дава компјутер за 400 денари месечно
- Т-Хоме од саботата на сите нови
корисници на 3 Max, Call&Сurf или MaxADSL
им нуди персонален компјутер со екстра
конфигурација за 400 денари месечно.
- Со оваа извонредна понуда, корисниците
можат да сурфаат со
супербрз MaxADSL интернет, да се
едуцираат, да бидат онлајн со пријателите,
да се забавуваат и да уживаат во
Data 3.08.2009
ПОЛУГОДИШНИ ИзВЕШТАИ
Во текот на изминатата седмица, градежното
претпријатие Гранит а.д. Скопје објави нереви-
диран, неконсолидиран биланс за успех за
период од 01.01 - 30.06.2009 година. Нето
добивката за периодот изнесува 158.567.000,00
денари што претставува намалување од 12%
во однос на истиот период од претходната
година.
Макпетрол а.д. Скопје објави неревидиран
биланс на успех за полугодишниот период при
што е прикажана загуба од 233.231.000 дена-
ри...
Макпетрол објави ценовно чувствителна
информација според која на ден 05.08.2009
година акционерското друштво изврши исплата
на дивиденда за изминатата година.
Според неревидираниот биланс за првата
половина од годината, Димко Митрев прикажа
добивка од 209.000 денари.
запишување во саемскиот каталог, учество во
сите придружни семинари и средби,бесплатен
блез на саемот за сите гости поканети од
страна на земјата,информација за штандот на
влезниците како и промотивни матерјали за
саемот.
Според информациите штандови ќе имаат
Обединетите Арапски Емирати, Ирска,
Украина, Австрија , Кина, Пакистан, Конго,
Египет, додека свое учество потврдиле
индивидуални компании од Русија, Чешка,
Словачка, Велика Британија, Шпанија,
Украина, Пакистан, Индија и други.
денари/минута со вклучен ДДВ.
058 058 000 – Грција ; 058 058 002 – Грција
бизнис
058 058 111 – Швајцарија ;058 058 333 –
Франција
058 058 555 – Бугарија ; 058 058 777 –
Германија.
програмските содржини и поволностите на Т-
Хоме пакетите, соопшти Македонски
Телеком. Компанијата истакнува дека со
таквата понуда сака да обезбеди полесен
пристап за македонските граѓани до
информатичката технологија, да придонесе
за развој на информатичкото општество и да
се зголеми нивото на интернет пенетрација
во Македонија.
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:22 Page 25

Data 10. 08. 2009 broj 86

BERZANSKI PREGLEDNIK NA NASTANI VO PE^ATENI MEDIUMI
берзНИК
25
NEDELEN PREGLED NA MAKEDONSKA BERZA
za period od 6.07. - 10.07. 2009 godina

VKUPEN PROMET NA MAKEDONSKATA

BERZA AD SKOPJE U^ESTVO NA ODDELNI PAZARNI
SEGMENTI VO VKUPNIOT PROMET

PREGLED ZA NAJTRGUVANI AKCII NA OFICIJALEN PAZAR

10 NAJTRGUVANI HARTII OD VREDNOST

NA OFICIJALEN PAZAR
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:22 Page 26

26 берзНИК broj 86
OFICIJALEN PAZAR ZA PERIOD OD 20.07. D0 24.07. 2009
Data 10. 08. 2009
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:22 Page 27
berznik_086:berzNIK 08.08.2009 15:23 Page 28