You are on page 1of 20

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 1

 CHNG 7:

B NH BN DN
THUT NG
I CNG V VN HNH CA B NH
y Cc tc v v cc nhm chn ca IC nh
y Giao tip vi CPU
CC LOI B NH BN DN
y ROM
y PLD
y RAM
M RNG B NH
y M rng di t
y M rng v tr nh
y M rng dung lng nh

_________________________________________________________________________________

Tnh u vit ch yu ca cc h thng s so vi h thng tng t l kh nng lu tr


mt lng ln thng tin s v d liu trong nhng khong thi gian nht nh. Kh nng nh
ny l iu lm cho h thng s tr thnh a nng v c th thch hp vi nhiu tnh hung.
Th d trong mt my tnh s, b nh trong cha nhng lnh m theo my tnh c th hon
tt cng vic ca mnh vi s tham gia t nht ca con ngi.
B nh bn dn c s dng lm b nh chnh trong cc my tnh nh vo kh nng
tha mn tc truy xut d liu ca b x l trung tm (CPU).
Chng ta qu quen thuc vi Fliflop, mt linh kin in t c tnh nh. Chng ta
cng thy mt nhm cc FF hp thnh thanh ghi lu tr v dch chuyn thng tin nh
th no. Cc FF chnh l cc phn t nh tc cao c dng rt nhiu trong vic iu hnh
bn trong my tnh, ni m d liu dch chuyn lin tc t ni ny n ni khc.
Tin b trong cng ngh ch to LSI v VLSI cho php kt hp mt lng ln FF
trong mt chip to thnh cc b nh vi cc dng khc nhau. Nhng b nh bn dn vi cng
ngh ch to transistor lng cc (BJT) v MOS l nhng b nh nhanh nht v gi thnh ca
n lin tc gim khi cc cng ngh LSI v VLSI ngy cng c ci tin.
D liu s cng c th c lu tr di dng in tch ca t in, v mt loi phn
t nh bn dn rt quan trng dng nguyn tc ny lu tr d liu vi mt cao nhng
tiu th mt ngun in nng rt thp.
B nh bn dn c dng nh l b nh trong chnh ca my tnh, ni m vic vn
hnh nhanh c xem nh u tin hng u v cng l ni m tt c d liu ca chng trnh
lu chuyn lin tc trong qu trnh thc hin mt tc v do CPU yu cu.
Mc d b nh bn dn c tc lm vic cao, rt ph hp cho b nh trong, nhng
gi thnh tnh trn mi bit lu tr cao khin cho n khng th l loi thit b c tnh cht lu
tr khi (mass storage), l loi thit b c kh nng lu tr hng t bit m khng cn cung cp
nng lng v c dng nh l b nh ngoi (a t , bng t , CD ROM . . .). Tc x l
d liu b nh ngoi tng i chm nn khi my tnh lm vic th d liu t b nh ngoi
c chuyn vo b nh trong.
Bng t v a t l cc thit b lu tr khi m gi thnh tnh trn mi bit tng i
thp. Mt loi b nh khi mi hn l b nh bt t (magnetic bubble memory, MBM) l
b nh in t da trn nguyn tc t c kh nng lu tr hng triu bit trong mt chip. Vi
tc tng i chm n khng c dng nh b nh trong.
Chng ny nghin cu cu to v t chc ca cc b nh bn dn.
_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 2

7.1 Thut ng lin quan n b nh


tm hiu cu to, hot ng ca b nh chng ta bt u vi mt s thut ng lin
quan n b nh
- T bo nh: l linh kin hay mt mch in t dng lu tr mt bit n (0 hay
1). Th d ca mt t bo nh bao gm: mch FF, t c tch in, mt im trn bng t
hay a t. . . .
- T nh : l mt nhm cc bit (t bo) trong b nh dng biu din cc lnh hay d
liu di dng mt s nh phn. Th d mt thanh ghi 8 FF l mt phn t nh lu tr t 8 bit.
Kch thc ca t nh trong cc my tnh hin i c chiu di t 4 n 64 bit.
- Byte : t 8 bit, y l kch thc thng dng ca t nh trong cc my vi tnh.
- Dung lng : ch s lng bit c th lu tr trong b nh. Th d b nh c kh
nng lu tr 4.096 t nh 20 bit, dung lng ca n l 4096 x 20, mi 1024 (=210) t nh
c gi l 1K, nh vy 4096 x 20 = 4K x 20. Vi dung lng ln hn ta dng 1M hay
1meg ch 220 = 1.048.576 t nh.
- a ch : l s nh phn dng xc nh v tr ca t nh trong b nh. Mi t nh
c lu trong b nh ti mt a ch duy nht. a ch lun lun c biu din bi s nh
phn, tuy nhin thun tin ngi ta c th dng s hex hay thp phn, bt phn
- Tc v c : (Read, cn gi l fetch ), mt t nh ti mt v tr no trong b nh
c truy xut v chuyn sang mt thit b khc.
- Tc v vit : (ghi, Write, cn gi l store ), mt t mi c t vo mt v tr trong
b nh, khi mt t mi c vit vo th t c mt i.
- Thi gian truy xut (access time) : s o tc hot ng ca b nh, k hiu tACC
l thi gian cn hon tt mt tc v c. Chnh xc l thi gian t khi b nh nhn
mt a ch mi cho ti lc d liu kh dng ng ra b nh
- B nh khng vnh cu (volatile) : B nh cn ngun in lu tr thng tin. Khi
ngt in, thng tin lu tr b mt. Hu ht b nh bn dn l loi khng vnh cu, trong khi
b nh t l loi vnh cu (nonvolatile).
- B nh truy xut ngu nhin (Random-Access Memory, RAM) : Khi cn truy xut
mt a ch ta ti ngay a ch . Vy thi gian c hay vit d liu vo cc v tr nh khc
nhau trong b nh khng ty thuc vo v tr nh. Ni cch khc, thi gian truy xut nh
nhau i vi mi v tr nh. Hu ht b nh bn dn v nhn t (b nh trong ca my tnh
trc khi b nh bn dn ra i) l loi truy xut ngu nhin.
- B nh truy xut tun t (Sequential-Access Memory, SAM) : Khi cn truy xut
mt a ch ta phi lt qua cc a ch trc n. Nh vy thi gian c v vit d liu
nhng v tr khc nhau th khc nhau. Nhng th d ca b nh ny l bng t, a t. Tc
lm vic ca loi b nh ny thng chm so vi b nh truy xut ngu nhin.
- B nh c/vit (Read/Write Memory, RWM) : B nh c th vit vo v c ra.
- B nh ch c (Read-Only Memory, ROM): l b nh m t l tc v c trn tc
v ghi rt ln. V mt k thut, mt ROM c th c ghi ch mt ln ni sn xut v sau
thng tin ch c th c c ra t b nh. C loi ROM c th c ghi nhiu ln nhng
tc v ghi kh phc tp hn l tc v c. ROM thuc loi b nh vnh cu v d liu c
lu gi khi ct ngun in.
- B nh tnh (Static Memory Devices) : l b nh bn dn trong d liu lu tr
c duy tr cho n khi no cn ngun nui.
- B nh ng (Dynamic Memory Devices) : l b nh bn dn trong d liu
lu tr mun tn ti phi c ghi li theo chu k. Tc v ghi li c gi l lm ti
(refresh).
- B nh trong (Internal Memory) : Ch b nh chnh ca my tnh. N lu tr cc
lnh v d liu m CPU dng thng xuyn khi hot ng.
_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 3

- B nh khi (Mass Memory): Cn gi l b nh ph, n cha mt lng thng tin


rt ln bn ngoi my tnh. Tc truy xut trn b nh ny thng chm v n thuc loi
vnh cu.

7.2 i cng v vn hnh ca b nh


7.2.1 Cc tc v v cc nhm chn ca mt IC nh
Mc d mi loi b nh c hot ng bn trong khc nhau, nhng chng c chung
mt s nguyn tc vn hnh m chng ta c th tm hiu s lc trc khi i vo nghin cu
tng loi b nh.
Mi h thng nh lun c mt s yu cu cc ng vo v ra hon thnh mt s
tc v:
- Chn a ch trong b nh truy xut (c hoc vit)
- Chn tc v c hoc vit thc hin
- Cung cp d liu lu vo b nh trong tc v vit
- Gi d liu ra t b nh trong tc v c
- Cho php (Enable) (hay Khng, Disable) b nh p ng (hay khng) i vi lnh
c/ghi a ch gi n.
T cc tc v k trn, ta c th hnh dung mi IC nh c mt s ng vo ra nh sau:
- Ng vo a ch : mi v tr nh xc nh bi mt a ch duy nht, khi cn c d
liu ra hoc ghi d liu vo ta phi tc ng vo chn a ch ca v tr nh . Mt IC c n
chn a ch s c 2n v tr nh. K hiu cc chn a ch l A0 n An-1 Mt IC c 10 chn a
ch s c 1024 (1K) v tr nh.
- Ng vo/ra d liu: Cc chn d liu l cc ng vo/ra, ngha l d liu lun c
x l theo hai chiu. Thng th d liu vo/ra chung trn mt chn nn cc ng ny thuc
loi ng ra 3 trng thi. S chn a ch v d liu ca mt IC xc nh dung lng nh ca IC
. Th d mt IC nh c 10 chn a ch v 8 chn d liu th dung lng nh ca IC l
1Kx8 (8K bit hoc 1K Byte).
- Cc ng vo iu khin: Mi khi IC nh c chn hoc c yu cu xut nhp d
liu cc chn tng ng s c tc ng. Ta c th k ra mt s ng vo iu khin:
* CS : Chip select - Chn chip - Khi chn ny xung thp IC c chn
* CE : Chip Enable - Cho php chip - Chc nng nh chn CS
* OE : Output Enable - Cho php xut - Dng khi c d liu
* R/ W : Read/Write - c/Vit - Cho php c d liu ra khi mc cao v Ghi d
liu vo khi mc thp
* CAS : Column Address Strobe - Cht a ch ct
* RAS : Row Address Strobe - Cht a ch hng.
Trong trng hp chip nh c dung lng ln, gim kch thc ca mch gii m
a ch bn trong IC, ngi ta chia s chn ra lm 2: a ch hng v a ch ct. Nh vy phi
dng 2 mch gii m a ch nhng mi mch nh hn rt nhiu. Th d vi 10 chn a ch,
thay v dng 1 mch gii m 10 ng sang 1024 ng, ngi ta dng 2 mch gii m 5
ng sang 32 ng, hai mch ny rt n gin so vi mt mch kia. Mt v tr nh by gi
c 2 a ch : hng v ct, d nhin mun truy xut mt v tr nh phi c 2 a ch nh 2
tn hiu RAS v CAS .
(H 7.1) cho thy cch v cc nhm chn ca IC nh (m chn a ch v n chn d
liu). (H 7.1b) v (H 7.1c) v cc chn a ch v d liu di dng cc Bus. (H 7.1b) c
dng trong cc s chi tit v (H 7.1c) c dng trong cc s khi.

_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 4

(a)

(b)
(H 7.1)

(c)

7.2.2 Giao tip gia IC nh v b x l trung tm (CPU)


Trong h thng mi hot ng c lin quan n IC nh u do b x l trung tm
(Central Processing Unit, CPU) qun l. Giao tip gia IC nh v CPU m t (H 7.2)

(H 7.2)

Mt tc v c lin quan n b nh c CPU thc hin theo cc bc:


- t a ch quan h ln bus a ch.
- t tn hiu iu khin ln bus iu khin.
- D liu kh dng xut hin trn bus d liu, sn sng ghi vo hoc c ra.
hot ng ca IC ng b, cc bc trn phi tun th gin thi gian ca tng
IC nh (s cp n khi xt cc loi b nh)

7.3 Cc loi b nh bn dn
C 3 loi b nh bn dn :
- B nh bn dn ch c : (Read Only Memory, ROM)
- B nh truy xut ngu nhin : (Random Access Memory, RAM)
Tht ra ROM v RAM u l loi b nh truy xut ngu nhin, nhng RAM c gi
tn gi ny. phn bit chnh xc ROM v RAM ta c th gi ROM l b nh cht
(nonvolatile, vnh cu) v RAM l b nh sng (volatile, khng vnh cu) hoc nu coi
ROM l b nh ch c th RAM l b nh c c - vit c (Read-Write Memory)
- Thit b logic lp trnh c : (Programmable Logic Devices, PLD) c th ni im
khc bit gia PLD vi ROM v RAM l qui m tch hp ca PLD thng khng ln nh
ROM v RAM v cc tc v ca PLD th c phn hn ch.

7.3.1 ROM (Read Only Memory)


Mc d c tn gi nh th nhng chng ta phi hiu l khi s dng ROM, tc v c
c thc hin rt nhiu ln so vi tc v ghi. Thm ch c loi ROM ch ghi mt ln khi xut
xng.
Cc t bo nh hoc t nh trong ROM sp xp theo dng ma trn m mi phn t
chim mt v tr xc nh bi mt a ch c th v ni vi ng ra mt mch gii m a ch
_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 5

bn trong IC. Nu mi v tr cha mt t bo nh ta ni ROM c t chc bit v mi v tr l


mt t nh ta c t chc t.
Ngoi ra, gim mc cng knh ca mch gii m, mi v tr nh c th c xc
nh bi 2 ng a ch : ng a ch hng v ng a ch ct v trong b nh c 2 mch
gii m nhng mi mch c s ng vo bng 1/2 s ng a ch ca c b nh.

7.3.1.1 ROM mt n (Mask Programmed ROM, MROM)


y l loi ROM c ch to thc hin mt cng vic c th nh cc bng tnh,
bng lng gic , bng logarit . . . . ngay sau khi xut xng. Ni cch khc, cc t bo nh
trong ma trn nh c to ra theo mt chng trnh xc nh trc bng phng php
mt n: a vo cc linh kin in t ni t ng t qua ng bt to ra mt gi tr bit
v trng cho gi tr bit ngc li.
- (H 7.3) l m hnh ca mt MROM trong cc vung l ni cha (hay khng)
mt linh kin (diod, transistor BJT hay MOSFET) to bit. Mi ng ra ca mch gii m
a ch gi l ng t v ng ni t bo nh ra ngoi gi l ng bit. Khi ng t ln
mc cao th t bo nh hoc t nh c chn.

(H 7.3)

Nu t bo nh l Diod hoc BJT th s hin din ca linh kin tng ng vi bit 1


(lc ny ng t ln cao, Transsisstor hoc diod dn, dng in qua in tr to in th cao
hai u in tr) cn v tr nh trng tng ng vi bit 0.
i vi loi linh kin MOSFET th ngc li, ngha l s hin din ca linh kin
tng ng vi bit 0 cn v tr nh trng tng ng vi bit 1 (mun c kt qu nh loi BJT th
thm ng ra cc cng o).
(H 7.4) l mt th d b nh MROM c dung lng 16x1 vi cc mch gii m hng
v ct (cc mch gii m 2 ng sang 4 ng ca hng v ct u dng Transistor MOS v
c cng cu trc).

_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 6

(H 7.4)

Trong thc t, n gin cho vic thc hin, mi v tr nh ngi ta u cho vo


mt transistor MOS. Nhng nhng v tr ng vi bit 1 cc transistor MOS c ch to vi
lp SiO2 dy hn lm tng in th ngng ca n ln, kt qu l transistor MOS ny lun
lun khng dn in (H 7.5), Cc transistor khc dn in bnh thng.

(H 7.5)

7.3.1.2 ROM lp trnh c (Programmable ROM, PROM)


C cu to ging MROM nhng mi v tr nh u c linh kin ni vi cu ch.
Nh vy khi xut xng cc ROM ny u cha cng mt loi bit (gi l ROM trng), lc s
dng ngi lp trnh thay i cc bit mong mun bng cch ph v cu ch cc v tr tng
ng vi bit . Mt khi cu ch b ph v th khng th ni li c do loi ROM ny
cho php lp trnh mt ln duy nht s dng, nu b li khng th sa cha c (H 7.6).

(H 7.6)

Ngi ta c th dng 2 diod mc ngc chiu nhau, mch khng dn in, to bit
0, khi lp trnh th mt diod b ph hng to mch ni tt, diod cn li dn in cho bit 1
_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 7

7.3.1.3 ROM lp trnh c, xa c bng tia U.V. (Ultra Violet Erasable


Programmable ROM, U.V. EPROM)
y l loi ROM rt tin cho ngi s dng v c th dng c nhiu ln bng cch
xa v np li. Cu to ca t bo nh ca U.V. EPROM da vo mt transistor MOS c cu
to c bit gi l FAMOS (Floating Gate Avalanche Injection MOS)

(H 7.7)

Trn nn cht bn dn N pha long, to 2 vng P pha m (P+) ni ra ngoi cho 2 cc


S (Source) v D (Drain). Trong lp cch in SiO2 gia 2 cc ngi ta cho vo mt thi
Silicon khng ni vi bn ngoi v c gi l cng ni. Khi ngun VDD, phn cc ngc
gia cc nn v Drain cn nh, transistor khng dn, nhng nu tng VDD ln, hin tng
thc (avalanche) xy ra, electron nng lng chui qua lp cch in ti bm vo cng
ni. Do hin tng cm ng, mt in l P hnh thnh ni hai vng bn dn P+ , transistor tr
nn dn in. Khi ct ngun, transistor tip tc dn in v electron khng th tr v ti
hp vi l trng.
xa EPROM, ngi ta chiu tia U.V. vo cc t bo trong mt khong thi gian
xc nh electron trn cng ni nhn nng lng vt qua lp cch in tr v vng nn
ti hp vi l trng xa in l P v transistor tr v trng thi khng dn ban u.

(H 7.8)

Mi t bo nh EPROM gm mt transistor FAMOS ni tip vi mt transistor MOS


khc m ta gi l transistor chn, nh vy vai tr ca FAMOS ging nh l mt cu ch
nhng c th phc hi c.
loi b transistor chn ngi ta dng transistor SAMOS (Stacked Gate Avalanche
Injection MOS) c cu to tng t transistor MOS nhng c n 2 cng nm chng ln
nhau, mt c ni ra cc Gate v mt ni. Khi cng ni tch in s lm gia tng in th
thm khin transistor tr nn kh dn in hn. Nh vy nu ta chn in th Vc khong
gia VT1 v VT2 l 2 gi tr in th thm tng ng vi 2 trng thi ca transistor
(VT1<Vc<VT2) th cc transistor khng c lp trnh (khng c lp electron cng ni) s
dn cn cc transistor c lp trnh s khng dn.

_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 8

(H 7.9)

im bt tin ca U.V EPROM l cn thit b xa c bit pht tia U.V. v mi ln


xa tt c t bo nh trong mt IC nh u b xa. Nh vy ngi s dng phi np li ton
b chng trnh

7.3.1.4 ROM lp trnh c v xa c bng xung in (Electrically


Erasable PROM, EEPROM hay Electrically Alterable PROM, EAPROM)
y l loi ROM lp trnh c v xa c nh xung in v c bit l c th xa
sa trn tng byte. Cc t bo nh EEPROM s dng transistor MNOS (Metal Nitride
Oxide Semiconductor) c cu to nh (H 7.10).

(H 7.10)

Gia lp kim loi ni ra cc cc v lp SiO2 l mt lp mng cht Nitrua Silic (Si3N4)


- t 40nm n 650nm - D liu c np bng cch p mt in th dng gia cc G v S
(khong 20 n 25V trong 100ms). Do s khc bit v dn in, electron tch trn b mt
gia 2 lp SiO2 v Si3N4 , cc electron ny tn ti khi ngt ngun v lm thay i trng
thi dn in ca transistor. By gi nu p mt in th m gia cc G v S ta s c mt
lp in tch tri du vi trng hp trc. Nh vy hai trng thi khc nhau ca Transistor
c th thit lp c bi hai in th ngc chiu nhau v nh vy cc t bo nh c ghi v
xa vi 2 xung in tri du nhau.

7.3.1.5 FLASH ROM


EPROM l loi nonvolatile, c tc truy xut nhanh (khong 120ns), mt tch
hp cao, gi thnh r tuy nhin xa v np li phi dng thit b c bit v ly ra khi
mch.
EEPROM cng nonvolatile, cng c tc truy xut nhanh, cho php xa v np li
ngay trong mch trn tng byte nhng c mt tch hp thp v gi thnh cao hn EPROM.
B nh FLASH ROM tn dng c cc u im ca hai loi ROM ni trn, ngha l
c tc truy xut nhanh, c mt tch hp cao nhng gi thnh thp.
Hu ht cc FLASH ROM s dng cch xa ng thi c khi d liu nhng rt
nhanh (hng trm ms so vi 20 min ca U.V. EPROM). Nhng FLASH ROM th h mi cho
php xa tng sector (512 byte) thm ch tng v tr nh m khng cn ly IC ra khi mch.
FLASH ROM c thi gian ghi khong 10s/byte so vi 100 s i vi EPROM v 5 ms i
vi EEPROM
_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 9

7.3.1.6 Gin thi gian ca ROM


Ngoi tr MROM ch dng ch c, cc loi ROM khc u s dng hai ch
c v np chng trnh.
Nh vy ta c hai loi gin thi gian: Gin thi gian c v gin thi gian
np trnh.
(H 7.11) l gin thi gian tiu biu cho mt chu k c ca ROM.
Cc gi tr a ch, cc tn hiu R/ W v CS c cp t CPU khi cn thc hin tc v
c d liu ti mt a ch no . Thi gian thc hin mt tc v c gi l chu k c
tRC. Trong mt chu k c c th k mt s thi gian sau:

(H 7.11)

- tACC: Address Access time: Thi gian truy xut a ch: Thi gian ti a t lc CPU
t a ch ln bus a ch n lc d liu c gi tr trn bus d liu. i vi ROM dng BJT
thi gian ny khong t 30 ns n 90 ns, cn loi MOS th t 200 ns n 900 ns.
- tACS (tACE): Chip select (enable) access time: Thi gian thm nhp chn chip: Thi
gian ti a t lc tn hiu CS c t ln bus iu khin n lc d liu c gi tr trn bus
d liu. ROM BJT khong 20 ns , MOS 100 ns
- tH (Hold time): Thi gian d liu cn tn ti trn bus d liu k t lc tn hiu CS
ht hiu lc
(H 7.12) l gin thi gian ca mt chu k np d liu cho EPROM. Mt chu k np
liu bao gm thi gian np (Programmed) v thi gian kim tra kt qu (Verify)

(H 7.12)

7.3.2 Thit b logic lp trnh c (Programmable logic devices, PLD)


L tn gi chung cc thit b c tnh cht nh v c th lp trnh thc hin mt cng
vic c th no
Trong cng vic thit k cc h thng, i khi ngi ta cn mt s mch t hp
thc hin mt hm logic no . Vic s dng mch ny c th lp li thng xuyn v s
thay i mt tham s ca hm c th phi c thc hin tha mn yu cu ca vic thit
k. Nu phi thit k t cc cng logic c bn th mch s rt cng knh, tn km mch in,
_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 10

dy ni nhiu, kt qu l tin cy khng cao. Nh vy, s rt tin li nu cc mch ny c


ch to sn v ngi s dng c th ch tc ng vo lm thay i mt phn no chc nng
ca mch bng cch lp trnh. l tng c s cho s ra i ca thit b logic lp trnh
c. Cc thit b ny c th c xp loi nh b nh v gm cc loi: PROM, PAL
(Programmable Array Logic) v PLA (Programmable Logic Array).
Trc nht, chng ta xt qua mt s qui c trong cch biu din cc phn t ca PLD
Mt bin trong cc hm thng xut hin dng nguyn v o ca n nn chng ta
dng k hiu m v o chung trong mt cng c 2 ng ra.
Mt ni cht, cn gi l ni cng (khng thay i c) c v bi mt chm m
(.) v mt ni sng, cn gi l ni mm (dng lp trnh) bi mt du (x). Ni sng thc cht
l mt cu ch, khi lp trnh th c ph b.
Mt cng nhiu ng vo thay th bi mt ng vo duy nht vi nhiu mi ni (H
7.13).

(H 7.13)

Chng ta ch ly th d vi mch tng i n gin thy c cu to ca cc


PLD, l cc PLD ch thc hin c 4 hm mi hm gm 4 bin, nh vy mch gm 4
ng vo v 4 ng ra. Trn thc t s hm v bin ca mt PLD rt ln.

7.3.2.1 PROM
(H 7.14 ) l cu to PROM c 4 ng vo v 4 ng ra.
C tt c 16 cng AND c 4 ng vo c ni cht vi cc ng ra o v khng o
ca cc bin vo, ng ra cc cng AND l 16 t hp ca 4 bin (Gi l ng tch)
Cc cng OR c 16 ng vo c ni sng thc hin hm tng (ng tng). Nh vy vi
PROM vic lp trnh thc hin cc ng tng.
Th d dng PROM ny to cc hm sau:
O 1 = A + DB + DC O 2 = D CBA + DC BA O 3 = CBA
O 4 = BA + D C
Ta phi chun ha cc hm cha chun
O 1 = DCBA + DCBA + D CBA + D CBA + DC BA + DCBA + D CBA + D CBA + DCBA + DCBA + D CBA

O 3 = CBA = DCBA + DCBA


O 4 = BA + D C = D CBA + DCBA + D CBA + DCBA + D CBA + D CBA + D CBA
Mch cho (H 7.14b)

_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 11

(a)

(b)
(H 7.14)

7.3.2.2 PAL
Mch tng t vi IC PROM, PAL c cc cng AND 8 ng vo c ni sng v 4
cng OR mi cng c 4 ng vo ni cht vi 4 ng tch. Nh vy vic lp trnh c thc
hin trn cc ng tch
(H 7.15b) l IC PAL c lp trnh thc hin cc hm trong th d trn:
O 1 = A + DB + DC

O 2 = D CBA + DC BA

(a)

O 3 = CBA

O 4 = BA + D C

(b)
(H 7.15)

_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 12

7.3.2.3 PLA
PLA c cu to tng t PROM v PAL, nhng cc ng vo ca cng AND v cng
OR u c ni sng (H 7.16). Nh vy kh nng lp trnh ca PLA bao gm c hai cch lp
trnh ca 2 loi IC k trn.

(H 7.16)

7.3.3 RAM (Random Acess Memory)


C hai loi RAM : RAM tnh v RAM ng
RAM tnh cu to bi cc t bo nh l cc FF, RAM ng li dng cc in dung k
sinh gia cc cc ca transistor MOS, trng thi tch in hay khng ca t tng ng vi hai
bit 1 v 0. Do RAM ng c mt tch hp cao, dung lng b nh thng rt ln nn
nh v cc phn t nh ngi ta dng phng php a hp a ch, mi t nh c chn khi
c hai a ch hng v ct c ln lt tc ng. Phng php ny cho php n ng a
ch truy xut c 22n v tr nh. Nh vy gin thi gian ca RAM ng thng khc vi
gin thi gian ca RAM tnh v ROM.

7.3.3.1 RAM tnh (Static RAM, SRAM)


Mi t bo RAM tnh l mt mch FlipFlop dng Transistor BJT hay MOS (H 7.17)

_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 13

(a)

(H 7.17)

(b)

(H 7.17a) l mt t bo nh RAM tnh dng transistor BJT vi 2 ng a ch hng


v ct.
Khi mt trong hai ng a ch hng hoc ct mc thp cc t bo khng c
chn v cc E c in th thp hai Transistor u dn, mch khng hot ng nh mt FF.
Khi c hai a ch hng v ct ln cao, mch hot ng nh FF, hai trng thi 1 v 0 ca t
bo nh c c trng bi hai trng thi khc nhau ca 2 ng bit v bit .
Gi s khi T1 dn th T2 ngng, ng bit c dng in chy qua, to in th cao R3
trong khi ng bit khng c dng chy qua nn R4 c in th thp. Nu ta qui c
trng thi ny tng ng vi bit 1 th trng thi ngc li, l trng thi T1 ngng v T2 dn,
hiu th in tr R3 thp v R4 cao, s l bit 0. R3 v R4 c tc dng bin i dng in ra
in th.
i vi t bo nh dng MOS, hai ng t ni vi T5, T6 v T7, T8 nn khi mt trong
hai ng t mc thp T1 v T2 b c lp khi mch, t bo nh khng c chn. Khi c
hai ln cao mch hot ng tng t nh trn. Trong mch ny R1 v R2 thay bi T3 v T4 v
khng cn R3 v R4 nh mch dng BJT.
(H 7.18) l mch iu khin chn chip v thc hin tc v c/vit vo t bo nh.

(H 7.18)

OPAMP gi vai tr mch so snh in th hai ng bit v bit cho ng ra mc cao


hoc thp ty kt qu so snh ny (tng ng vi 2 trng thi ca t bo nh) v d liu c
c ra khi cng m th 2 m ( R/ W ln cao).
Khi cng m th nht m ( R/ W xung thp) d liu c ghi vo t bo nh qua
cng m 1. Cng 3 to ra hai tn hiu ngc pha t d liu vo. Nu hai tn hiu ny cng
trng thi vi hai ng bit v bit ca mch trc , mch s khng i trng thi ngha l
_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 14

nu t bo nh ang lu bit ging nh bit mun ghi vo th mch khng thay i. By gi,
nu d liu cn ghi khc vi d liu ang lu tr th mch FF s thay i trng thi cho ph
hp vi 2 tn hiu ngc pha c to ra t d liu. Bit mi c ghi vo.
- Chu k c ca SRAM
Gin thi gian mt chu k c ca SRAM tng t nh gin thi gian mt chu
k c ca ROM (H 7.11) thm iu kin tn hiu R/ W ln mc cao.
- Chu k vit ca SRAM
(H 7.19) l gin thi gian mt chu k vit ca SRAM
Mt chu k vit tWC bao gm:
- tAS (Address Setup time): Thi gian thit lp a ch : Thi gian gi tr a ch n
nh trn bus a ch cho ti lc tn hiu CS tc ng.
- tW (Write time): Thi gian t lc tn hiu CS tc ng n lc d liu c gi tr trn
bus d liu.
- tDS v tDH: Khong thi gian d liu tn ti trn bus d liu bao gm thi gian trc
(tDS) v sau (tDH) khi tn hiu CS khng cn tc ng
- tAH (Address Hold time): Thi gian gi a ch: t lc tn hiu CS khng cn tc
ng n lc xut hin a ch mi.

(H 7.19)

7.3.3.2 RAM ng (Dynamic RAM, DRAM)


(H 7.20a) l mt t bo nh ca DRAM

(a)

(H 7.20)

(b)

(H 7.20b) l mt cch biu din t bo nh DRAM trong n gin mt s chi tit


c dng m t cc tc v vit v c t bo nh ny.
Cc kha t S1 n S4 l cc transistor MOS c iu khin bi cc tn hiu ra t
mch gii m a ch v tn hiu R/ W .
_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 15

ghi d liu vo t bo, cc kha S1 v S2 ng trong khi S3 v S4 m. Bit 1 thc


hin vic np in cho t C v bit 0 lm t C phng in. Sau cc kha s m c lp C
vi phn mch cn li. Mt cch l tng th C s duy tr trng thi ca n vnh vin nhng
thc t lun lun c s r in qua cc kha ngay c khi chng m do C b mt dn in
tch .
c d liu cc kha S2 , S3 , S4 ng v S1 m, t C ni vi mt mch so snh vi
mt in th tham chiu xc nh trng thi logic ca n. in th ra mch so snh chnh l
d liu c c ra. Do S2 v S4 ng, d liu ra c ni ngc li t C lm ti n. Ni
cch khc, bit d liu trong t bo nh c lm ti mi khi n c c.
S dng DRAM, c mt thun li l dung lng nh kh ln nhng phi c mt s
mch ph tr:
- Mch a hp a ch v DRAM lun s dng a ch hng v ct
- Mch lm ti phc hi d liu c th b mt sau mt khong thi gian ngn no
.

a. a hp a ch
Nh ni trn, do dung lng ca DRAM rt ln nn phi dng phng php a
hp chn mt v tr nh trong DRAM. Mi v tr nh s c chn bi 2 a ch hng v
ct ln lt xut hin ng vo a ch.
Th d vi DRAM c dung lng 16Kx1, thay v phi dng 14 ng a ch ta ch
cn dng 7 ng v mch a hp 14 7 (7 a hp 21) chn 7 trong 14 ng a ch
ra t CPU (H 7.21). B nh c cu trc l mt ma trn 128x128 t bo nh, sp xp thnh 128
hng v 128 ct, c mt ng vo v mt ng ra d liu, mt ng vo R/ W . Hai mch cht
a ch (hng v ct) l cc thanh ghi 7 bit c ng vo ni vi ng ra mch a hp v ng ra
ni vi cc mch gii m hng v ct. Cc tn hiu RA S v CA S dng lm xung ng h
cho mch cht v tn hiu Enable cho mch gii m. Nh vy 14 bit a ch t CPU s ln
lt c cht vo cc thanh ghi hng v ct bi cc tn hiu RA S v CA S ri c gii m
chn t bo nh. Vn hnh ca h thng s c thy r hn khi xt cc gin thi gian
ca DRAM.

(H 7.21)

b. Gin thi gian ca DRAM


(H 7.22) l gin thi gian c v vit tiu biu ca DRAM (Hai gin ny ch
khc nhau v thi lng nhng c chung mt dng nn ta ch v mt)
_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 16

(H 7.22)

Gin cho thy tc ng ca tn hiu MU X v cc tn hiu RA S v CA S . Khi


MU X mc thp mch a hp cho ra a ch hng (A0 . . . A6) v c cht vo thanh ghi

khi tn hiu RA S xung thp. Khi MU X mc cao mch a hp cho ra a ch ct (A7 . . .


A13) v c cht vo thanh ghi khi tn hiu CA S xung thp. Khi c a ch hng v ct
c gii m, d liu ti a ch xut hin trn bus d liu c ra hoc ghi vo ( kh
dng)

c. Lm ti DRAM
DRAM phi c lm ti vi chu k khong 2ms duy tr d liu.
Trong phn trc ta thy t bo nh DRAM c lm ti ngay khi tc v c
c thc hin. Ly th d vi DRAM c dung lng 16Kx1 (16.384 t bo) ni trn, chu k
lm ti l 2 ms cho 16.384 t bo nh nn thi gian c mi t bo nh phi l 2 ms/16.384
= 122 ns. y l thi gian rt nh khng c mt t bo nh trong iu kin vn hnh
bnh thng. V l do ny cc hng ch to thit k cc chip DRAM sao cho mi khi tc
v c c thc hin i vi mt t bo nh, tt c cc t bo nh trn cng mt hng
s c lm ti. iu ny lm gim mt lng rt ln tc v c phi thc hin lm ti
t bo nh. Tr li th d trn, tc v c lm ti phi thc hin cho 128 hng trong 2 ms.
Tuy nhin va vn hnh trong iu kin bnh thng va phi thc hin chc nng lm
ti ngi ta phi dng thm mch ph tr, gi l iu khin DRAM (DRAM controller)
IC 3242 ca hng Intel thit k s dng cho DRAM 16K (H 7.23)
Ng ra 3242 l a ch 7 bit c a hp v ni vo ng vo a ch ca DRAM.
Mt mch m 7 bit kch bi xung ng h ring cp a ch hng cho DRAM trong sut
thi gian lm ti. 3242 cng ly a ch 14 bit t CPU a hp n vi a ch hng v ct
c dng khi CPU thc hin tc v c hay vit. Mc logic p dng cho cc ng REFRESH
ENABLE v ROW ENABLE xc nh 7 bit no ca a ch xut hin ng ra mch
controller cho bi bng
REFRESH
ENABLE
HIGH
LOW
LOW

ROW
ENABLE
X
HIGH
LOW

Controller
output
Refresh address (t mch m)
a ch hng (A0 . . . A6 t CPU)
a ch ct (A7 . . .A13 t CPU)

_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 17

(H 7.23)

7.4 M RNG B NH
Cc IC nh thng c ch to vi dung lng nh c gii hn, trong nhiu trng
hp khng th tha mn yu cu ca ngi thit k. Do m rng b nh l mt vic lm
cn thit. C 3 trng hp phi m rng b nh.

7.4.1. M rng di t
y l trng hp s v tr nh cho yu cu nhng d liu cho mi v tr nh th
khng . C th hiu c cch m rng di t qua mt th d
Th d: M rng b nh t 1Kx1 ln 1Kx8 :
Chng ta phi dng 8 IC nh 1Kx1, cc IC nh ny s c ni chung bus a ch v
cc ng tn hiu iu khin v mi IC qun l mt ng bit. 8 IC s vn hnh cng lc
cho mt t nh 8 bit (H 7.24).

(H 7.24)

7.4.2 M rng v tr nh
S bit cho mi v tr nh theo yu cu nhng s v tr nh khng
Th d: C IC nh dung lng 1Kx8. M rng ln 4Kx8. Cn 4 IC. chn 1 trong 4
IC nh cn mt mch gii m 2 ng sang 4 ng, ng ra ca mch gii m ln lt ni
vo cc ng CS ca cc IC nh, nh vy a ch ca cc IC nh s khc nhau (H 7.25). Trong
th d ny IC1 chim a ch t 000H n 3FFH, IC2 t 400H n 7FFH, IC3 t 800H n
BFFH v IC4 t C00H n FFFH

_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 18

(H 7.25)

7.4.3 M rng dung lng nh


C v tr nh v di t ca cc IC u khng thit k. m rng dung lng
nh ta phi kt hp c hai cch ni trn
Th d: M rng b nh t 4Kx4 ln 24Kx8. Cn 6 cp IC mc song song, mi cp IC c
chung a ch v c chn bi mt mch gii m 3 sang 8 ng (H 7.26). Ta ch dng 6
ng ra t Y0 n Y5 ca mch gii m

_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 19

(H 7.26)

- a ch IC (1&2): 0000H - 0FFFH, IC (3&4) : 1000H - 1FFFH, IC (5&6): 2000H 2FFFH v IC (7&8) : 3000H - 3FFFH IC (9&10): 4000H - 4FFFH v IC (11&12) :
5000H - 5FFFH
_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

______________________________________________________________________________Chng

B nh bn dn

VII - 20

BI TP
1. Dng IC PROM 4 ng vo v 4 ng ra thit k mch chuyn m t Gray sang nh phn ca
s 4 bit.

2. Dng IC PAL 4 ng vo v 4 ng ra thit k mch chuyn t m Excess-3 sang m Aiken


ca cc s t 0 n 9.
Di y l 2 bng m
Excess-3
N
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9

A
0
0
0
0
0
1
1
1
1
1

B
0
1
1
1
1
0
0
0
0
1

Aiken
C
1
0
0
1
1
0
0
1
1
0

D
1
0
1
0
1
0
1
0
1
0

A
0
0
0
0
0
1
1
1
1
1

B
0
0
0
0
1
0
1
1
1
1

C
0
0
1
1
0
1
0
0
1
1

D
0
1
0
1
0
1
0
1
0
1

3. Thit k mch m rng b nh t 2Kx4 ln 2Kx8


4. Thit k mch m rng b nh t 1Kx4 ln 8Kx4.
Cho bit a ch c th ca cc IC

5. Thit k mch m rng b nh t 2Kx4 ln 16Kx8.


Cho bit a ch c th ca cc IC

_________________________________________________________Nguyn Trung Lp
K THUT S

You might also like