Klase kaviteta po Black-u I klasa : kaviteti u jamicama i fisurama na griznim povrinama svih zuba, kao i bukalne odnosno oralne

jamice i foramen coeccum gornjih prednjih zuba. II klasa : kaviteti na aproksimalnim povrinama premolara i molara ispod kontaktne take. III klasa : kaviteti na aproksimalnim plohama inciziva i kaninusa ispod kontaktne povrine, to znai da nema destrukcije incizalnog ugla. IV klasa- kavitet na aproksimalnoj strani inciziva i onjaka sa destrukcijom incizalnog ugla . V klasa- kavitet na glatkim povrinama gingivalnih i cervikalnih tredina svih zuba. ede se nae na bukalnim nego na oralnim cervikalnim povrinama zuba. VI klasa- kaviteti na atipinim mjestima. Osnovni principi preparacije kaviteta (G. V. Black) su : 1.Otvaranje kaviteta sa preventivnom ekstenzijom 2.Forma ili oblik kaviteta za otpor 3. Forma ili oblik kaviteta za retenciju 4. Forma olakanja 5. Potpuno uklanjanje kariozne cakline i dentina 6. Obrada rubova kaviteta 7. Zavrna obrada kaviteta (toaleta kaviteta) Preparacija kaviteta I klase na griznim povrinama molara I premolara Svrdla koja se koriste su : dijamantska svrdla, elina i karborundna svrdla. Runi instrumenti koji se mogu koristiti su dlijeta i strugai za otvaranje i obradu caklinskog ruba. Caklinu otvaramo okruglim dijamantskim svrdlom . Karijes uklanjamo okruglim elinim borerom u kolenjaku. Zavrno uklanjanje karijesa u initi ekskavatorom do tvrdog odnosno skleroziranog dentina. Kavitet mora imati formu za preventivnu ekstenziju, otpor, retenciju, treba obraditi rubove. Zidovi kaviteta I klase su meusobno paralelni I pod uglom od 80-90 stepeni u odnosu na dno kaviteta.Zavisno o materijalu kojim se puni kavitet, dubina ne moe biti manja od 2mm za amalgame I potrebna je obrada rubova kaviteta. Obraditi rubove kaviteta koninim dijamantnim svrdlom ili dlijetom za caklinu (30 stepeni za amalgam, 45 za inleje). u sluaju da prvi gornji stalni molar ima razvijen greben tzv. crista transverza, onda se preventivna ekstenzija radi u odvojenim fisurama pri emu se sauva cjelokupna masa zuba, greben-crista transverza. Preparacija kaviteta II klase na aproksimalnim povrinama premo lara i molara. Otvaranje kaviteta se radi isto kao I kod prve klase na okluzalnoj povrini dok se na aproksimalnoj strani odstrani karijesno promjenjeni dentin I obrade zidovi cilindrinim dijamantnim borerom za kolenjak ili turbinu. Retencija u vidu lastinog repa na okluzalnoj povrini premolara i molara obezbjeuje retenciju ispuna kaviteta II klase i odupire se meziodistalnim silama koje bi mogle istisnuti ispun u aproksimalni prostor. Uradi se ekstenzija na aproksimalnoj strani na kojoj je prethodno uklonjen karijes okruglim elinim ili okruglim dijamantnim borerom za kolenjak.Ukoliko se karijes nalazi sa obje aproksimalne strane zuba preventivna ekstenzija se uradi du cijelog fisurnog sistema i kavitet se proiruje na obje aproksimalne strane. To je tzv preparacija za MOD kavitet II klase.Aproksimalna stepenica i rubovi kaviteta obrauju se dijamantnim fisu rnim svrdlom za kolenjak.Forma otpora znai odgovarajudu dubinu i irinu kako bi ispun mogao da izdri vani pritisak. To znai da irina okluzalnog istmusa iznosi tredinu duine raspona izmeu kvrica.

Kod avitalnog zuba preparacija kaviteta II klase je drugaija u smislu odstranjenja komore pulpe i obrade korijenskih kanala ime se elastinost zuba smanjuje, povedava suhoda i krtost zuba. Zidovi kaviteta postaju skloni frakturi. Neutralisanje vanih (horizontalnih) sila koje bi mogle dovesti do frakture krune zuba radi se zakoavanjem grizne povrine kvrica, tako da amalgamski ispun prelazi 2mm preko grizne povrine kvrica a ako je metalni ispun onda je dovoljno 1mm. Prostor komore pulpe se nadogradi i izmodelira odgovarajudim materijalom.

Preparacija kaviteta III klase radi se u sluaju kada je prisutan karijes na aproksimalnim povrinama prednjih zuba, onjaka i sjekutida, pri emu karijes nije zahvatio incizalni ugao. Ukoliko je karijes zahvatio vestibularnu ili oralnu povrinu zuba kavitet se ekstendira u tom pravcu. Ako se karijes proirio i zahvatio incizalni uga o radi se preparacija IV klase. Kavitet ima oblik trougla, baza kaviteta je gingivalno a vrh kaviteta prema kontaktnoj taki. U sluaju da nema susjednog zuba (agoniste) moe se direktno pristupiti izradi kaviteta III klase, dok u sluaju da ima susjedni zub pristupa se sa oralne strane, forma olakanja (lingvalne u donjoj i palatinalne u gornjoj vilici). Kavitet se otvara okruglim dijamantnim svrdlom za kolenjak ili turbinu (moe se otvoriti i pomodu caklinskog dlijeta). Odstranjenje karijesno promjenjenog dentina uradi se okruglim elinim borerom. Za proirenje i ravnanje dna kaviteta koristi se obrnuto konino svrdlo, moe se koristiti elino ili dijamantno obrnuto konino svrdlo za kolenjak. Retencija se postie podminiranjem zidova dentina.U sluaju da se karijesna lezija proirila aproksimalno radi se dodatna retencija proirivanjem kaviteta sa palatinalne (lingvalne) strane. Proirenje je u formi lastinog repa. Dopunski oblik lastinog repa se sastoji od istmusa, to je sueni dio kaviteta koji spaja dopunski sa glavnim dijelom kaviteta.Ako je uznapredovao karijes obuhvatio obje aproksimalne povrine na sjekutidima i onjacima onda se oba aproksimalna kaviteta poveu preko palatinalne povrine. Izrada kaviteta IV klase Kaviteti sa otedenjem aproksimalne povrine i incizalnog ugla ili brida nastali usljed karijesa ili mehanikog otedenja ine IV klasu. Bezopasne zone su: na sjekutidima su to incizalni rubovi, oralna tredina krunice, aproksimalna tredina ekvatora i vrata zuba. Najede se rade dvije varijante kaviteta IV klase to je varijanta sa retencijom palatinalno -lastin rep i sa retencijom u kojoj je incizalni stepenik sa lijebom. Moe se uraditi i tropovrinski kavitet na prednji m zubima kada se spoje dvije IV klase.

Kavitet IV klase sa retencijom palatinalno Prelazak iz aproksimalne na oralnu stranu kaviteta se radi stepenasto. Preparacija dopunskog retencionog kaviteta ne smije da prelazi dubinu 2 mm, ima oblik lasting repa. Za razliku od III klase lastin rep IV klase je neto vedi da bi mogao obezbijediti retiniranje vedeg primarnog kaviteta. Istmus mora biti dovoljnih dimenzija da omogudi spajanje dva kaviteta. Varijata IV klase sa incizalnim stepenikom. Ekstenzija incizalno u obliku stepenika se radi kod otedenja koja su zahvatila incizalnu tredinu krunice zuba. Potreban je dovoljan promjer krunice zuba u vestibulo-oralnom pravcu da bi se mogao ispreparirati stepenik sa lijebom. Stepenik se preparira pomodu takastog ili dijamantskog brusa na kolenjaku, a retencioni lijeb se preparira obrnuto koninim svrdlom.Zakoavanje glenih prizmi se uradi fisurnim dijamantnim svrdlom.

Preparacija IV klase sa parapulpalnim koiima. Radi se na vitalnim i avitalnim zubima uz rendgen snimak kako bi se planiralo mjesto parapulpalnih koida i sauvao integritet pulpe ako je vitalan zub. Najede se postavljaju gingivalno, promjera 0,6 mm i duine 2 -2,5 mm u dentinu. Parapulpalni koidi se cementiraju, uarafljuju ili utiskuju pod pritisk om.Danas se adhezijski sistemi estetskih materijala vie upotrebljavaju u odnosu na parapulpalne koide. Preparacija IV klase pomou kanalskih koia. Radi se na avitalnim zubima koji su prethodno endodontski tretirani i na kojima je materijalom za definitivnu opturaciju zatvoren sistem korijenskog kanala. Tako opturiran kanal korijena se moe iskoristiti za cementiranje kanalskog koida ime se postie retiniranje bududeg ispuna.Priprema za uzimanje otiska za koid podrazumjeva preparaciju kanala na nain da se kerr iglom proe kroz gutaperku, proiri kanalskom frezom tj, kanalskim proirivaem oblikuje forma za koid. Preparacija kaviteta V klase. To su kaviteti na vratu zuba ili gingivalnoj tredini zuba. Defekti su posljedica karijesa, klinaste erozije (e rosio cuneiformis) ili milolize (mylolysis).Zahvaljujudi formiranju plaka u gingivalnoj tredini zuba i u prostoru gleno dentinske granice razvija se karijes lokalizacije koju oznaavamo kao V klasa.Preparacija poinje pomodu okruglog elinog svrdla, kojim se uklanja karijes ukoliko je formirana kavitacija. Ako je prisutna podminirana gle mora se ukloniti dijamantnim okruglim svrdlom za turbinu. Nastavak preparacije V klase se radi fisurnim svrdlom kojim oblikujemo kavitet i obrnuto koninim ravnamo dno kaviteta. Uvijek se vodi rauna da svrdlo odgovara veliini kaviteta Preventivna ekstenzija se postie obradom zidova kaviteta fisurnim svrdlom pri emu se kavitetu daje bubreast oblik V klase na vestibularnim i oralnim povrinama gingivalne tredine krunica svih zuba. Konveksno dno kaviteta daje bioloku formu kavitetu ime se uva integritet pulpe. Ukoliko se uradi prevelika ekstenzija u meziodistalnom pravcu radi se dodatna retencija urezivanjem obrnuto koninim borerom u dentin du cijelog kaviteta. U sluaju klinastih erozija rijetko je prisutan karijes. Najede se vide promjene na vratovima onjaka i premolara sa lijeve strane kod pacijenata koji energino etkaju zube. Defekti imaju uglavnom vrsto dno, i dva zida, gingivalni i okluzalni. Koritenje savremenih adhezivnih materijala, posebno tenih kompozita u prostoru koji ne trpi vane sile je maksimalno reduciralo preparacije klinastih erozija, koje se u nekim sluajevima nakon tretmana adhezijskim sistemima samo zaliju tenim kompozitom. Ekstenzi ja se radi kada je prisutan karijes. VI klasa Preparacija kaviteta na karijes imunim (otpornim) mjestima.Javlja se veoma rijetko na karijes imunim mjestima: kvricama, incizalnim ivicama ili incizalnim tredinama prednjih zuba. Najede se nau na kvricam a prvih molara i incizalnim ivicama gornjih inciziva. Njihova pojava korelira sa prisutnim naslagama na zubima, zapaljenju desni, velikom procentu karijesa itd. Preparacija se radi prema Blackovim principima bez preventivne ekstenzije jer se radi o samoidenim povrinama.