Tuyn tp Bo co Hi ngh Sinh vin Nghin cu Khoa hc ln th 6

i hc Nng - 2008

THUT GII DI TRUYN V NG DNG

GENETIC ALGORITHM AND ITS APPLICATION SVTH: NGUYN TH THY HOI
Lp: 04CCT01, Trng i Hc S Phm.

GVHD: PGS.TSKH TRN QUC CHIN

Khoa Tin hc, Trng i Hc S Phm.
TM TT Thut gii di truyn (Genetic Algorithm_GA) l k thut chung gip gii quyt vn -bi ton bng cch m phng s tin ha ca con ngi hay ca sinh vt ni chung (da trn thuyt tin ha mun loi ca Darwin) trong iu kin qui nh sn ca mi trng. GA l mt thut gii v mc tiu ca GA khng nhm a ra li gii chnh xc ti u m l a ra li gii tng i ti u. ABSTRACT Genetic Algorithm (GA) is one of search techniques in popular. The basic concept of GA is designed to simulate processes in natural system necessary for evolution, specifically those that follow the principles first laid down by Charles Darwin of survival of the fittest.

1. M u 1.1. L do chn ti Trong ngnh khoa hc my tnh, tm kim li gii ti u cho cc bi ton l vn c cc nh khoa hc my tnh c bit rt quan tm. Mc ch chnh ca cc thut ton tm kim li gii l tm ra li gii ti u nht cho bi ton trong thi gian nh nht. Cc thut ton nh tm kim khng c thng tin / vt cn ( tm kim trn danh sch, trn cy hoc th ) s dng phng php n gin nht v trc quan nht hoc cc thut ton tm kim c thng tin s dng heurictics p dng cc tri thc v cu trc ca khng gian tm kim nhm gim thi gian cn thit cho vic tm kim c s dng nhiu nhng ch vi khng gian tm kim nh v khng hiu qu khi tm kim trong khng gian tm kim ln. Tuy nhin, trong thc tin c rt nhiu bi ton ti u vi khng gian tm kim rt ln cn phi gii quyt. V vy, vic i hi thut gii cht lng cao v s dng k thut tr tu nhn to c bit rt cn thit khi gii quyt cc bi ton c khng gian tm kim ln. Thut gii di truyn (genetic algorithm) l mt trong nhng k thut tm kim li gii ti u p ng c yu cu ca nhiu bi ton v ng dng. Hin nay, thut ton di truyn cng vi logic m c ng dng rt rng ri trong cc lnh vc phc tp. Thut ton di truyn kt hp vi logic m chng t c hiu qu ca n trong cc vn kh c th gii quyt bng cc phng php thng thng hay cc phn g php c in, nht l trong cc bi ton cn c s lng gi, nh gi s ti u ca kt qu thu c. Chnh v vy, thut gii di truyn tr thnh ti nghin cu th v v em n nhiu ng dng trong thc tin. Ngy nay, GA c ng dng kh nhiu trong cc lnh vc nh khoa hc, kinh doanh v gii tr. u tin phi k n l cc bi ton ti u bao gm ti u s v ti u t hp s dng GA tm li gii nh l bi ton ngi du lch (Travelling Salesman Problems - TSP). ng dng k tip ca GA l thit k v iu kin robo. Hu ht cc nc c ngnh CNTT pht trin v ang rt quan tm n lnh vc thit k robo nhm gip con ngi tit kim sc lao ng v gii phng con ngi thot khi cc cng vic nguy him, c bit hin nay cuc t hi Robocon Chu _ Thi Bnh Dng c cc nc trong khu vc rt quan tm. Ngoi phn

266

Tuyn tp Bo co Hi ngh Sinh vin Nghin cu Khoa hc ln th 6

i hc Nng - 2008

c, robo c th tin hnh cc hot ng n gin nht nh i, ng th robo cn phi trang b chng trnh c lp trnh da trn cc thut ton v ngn ng thch hp. Nh vo lch trnh c ci t cng vi mt tr tu nhn to, robo c th nh hng thc hin cc hot ng nh con ngi. Tuy nhin, vic tm kim li gii tt nht cho cc hnh ng ca robo khng phi l n gin. Theo cc nh khoa hc my tnh, thut gii di truyn l mt trong nhng thut ton ti u gip robo vch l trnh khi di chuyn. Vi l do trn, em chn ti: Thut gii di truyn v ng dng. 1.2. i tng nghin cu i tng nghin cu: thut gii di truyn v cc ng dng 1.3. Gii php cng ngh Ngn ng Java MyEclipse 2. Ni dung 2.1. C s l thuyt Thut ton di truyn gm c bn quy lut c bn l lai ghp, t bin, sinh sn v chn lc t nhin nh sau: Qu trnh lai ghp (php lai) Qu trnh ny din ra bng cch ghp mt hay nhiu on gen t hai nhim sc th cha-m hnh thnh nhim sc th mi mang c tnh ca c cha ln m. Php lai ny c th m t nh sau: Chn ngu nhin hai hay nhiu c th trong qun th. Gi s chui nhim sc th ca cha v m u c chiu di l m. Tm im lai bng cch to ngu nhin mt con s t 1 n m-1. Nh vy, im lai ny s chia hai chui nhim sc th cha-m thnh hai nhm nhim sc th con l m1 v m2. Hai chui nhim sc th con lc ny s l m11+m22 v m21+m12. a hai chui nhim sc th con vo qun th tip tc tham gia qu trnh tin ha Qu trnh t bin (php t bin) Qu trnh tin ha c gi l qu trnh t bin khi mt hoc mt s tnh trng ca con khng c tha hng t hai chui nhim sc th cha-m. Php t bin xy ra vi xc sut thp hn rt nhiu ln so vi xc sut xy ra php lai. Php t bin c th m t nh sau: Chn ngu nhin mt s k t khong 1 k m Thay i gi tr ca gen th k a nhim sc th con vo qun th tham gia qu trnh tin ha tip theo Qu trnh sinh sn v chn lc (php ti sinh v php chn) Php ti sinh: l qu trnh cc c th c sao chp da trn thch nghi ca n. thch nghi l mt hm c gn cc gi tr thc cho cc c th trong qun th ca n. Php ti sinh c th m phng nh sau: Tnh thch nghi ca tng c th trong qun th, lp bng cng dn cc gi tr thch nghi (theo th t gn cho tng c th) ta c tng thch nghi. Gi s qun th c n c th. Gi thch nghi ca c th th i l Fi, tng dn th i l Ft.Tng thch nghi l Fm To s ngu nhin F c gi tr trong on t 0 n Fm Chn c th k u tin tha mn F Ft a vo qun th ca th h mi. Php chn: l qu trnh loi b cc c th xu v li nhng c th tt. Php chn c m t nh sau: Sp xp qun th theo th t thch nghi gim dn Loi b cc c th cui dy, ch li n c th tt nht.

267

Tuyn tp Bo co Hi ngh Sinh vin Nghin cu Khoa hc ln th 6

i hc Nng - 2008

Bt u Khi to qun th

M ha cc bin

nh gi thch nghi

Chn lc

Lai ghp

t bin Khng

Tha iu kin dng Tha Kt qu

Kt thc Hnh 1: S cu trc thut ton di truyn

Cu trc thut gii di truyn tng qut Bt u t =0; Khi to P(t) Tnh thch nghi cho cc c th thuc P(t); Khi (iu kin dng cha tha) lp t = t + 1;

268

Tuyn tp Bo co Hi ngh Sinh vin Nghin cu Khoa hc ln th 6

i hc Nng - 2008

Chn lc P(t) Lai P(t) t bin P(t) Ht lp Kt thc 2. Cc cng thc ca thut gii di truyn Tnh thch nghi eval (vi) ca mi nhim sc th vi (i =1..kch thc qun th):

eval(vi )

f (vi )
kchthuocq uanthe

i 1

f (vi )

vi f (vi ) l hm mc tiu Tm tng gi tr thch nghi ca qun th

F
pi

kich _ thuoc _ quan_ the

i 1

eval(vi )

Tnh xc sut chn pi cho mi nhim sc th vi

eval(vi )
kich _ thuoc _ quan_ the

i 1

eval(vi )

Tnh xc sut tch ly qi cho mi nhim sc th vi

qi pi
j 1

Tin trnh chn lc c thc hin bng cch quay bnh xe rulet kch thc qun th ln. Mi ln chn ra mt nhim sc th t qun th hin hnh vo qun th mi theo cch sau: Pht sinh mt s ngu nhin r trong khong [0, 1] Nu r < q1th chn nhim sc th v1, ngc li chn nhim sc th vi (2 i kch thc qun th) sao cho qi-1 < r qi 3. Kt lun 3.1. u im Trnh by v gii thiu nhng khi nim c bn, c s l thuyt v thut gii di truyn. Trn c s l thuyt, ti ci t cc php ton c bn ca thut gii di truyn nhm phc v cho vic thc hin cc ng dng. S dng cc php ton ca thut gii di truyn xy dng ng dng cho bi ton ngi du lch v bi ton vch l trnh ng i cho robo 3.2. Hn ch

269

Tuyn tp Bo co Hi ngh Sinh vin Nghin cu Khoa hc ln th 6

i hc Nng - 2008

ti ch gii thiu nhng kin thc chung nht v thut gii di truyn, cha i su vo cc vn nghin cu ti u khc. Phn ng dng vch l trnh ng i cho robo cha hon ho. c bit l cha gii quyt tt vic robo trnh vt chn v kch thc qun th thay i. Giao din cha p 3.3. Hng pht trin Tip tc nghin cu c s l thuyt v thut gii di truyn Tip tc pht trin ng dng vch l trnh ng i cho robo linh hot hn v ti u hn.

TI LIU THAM KHO [1] David A.Coley:An Instroduction to Genetic Algorithm [2] TS. Nguyn nh Thc: Lp trnh tin ha

270