02/12/2013

ENDOKRN VE ENDOKRN HASTALIKLARIN KLNK ZELLKLER Ders daha ziyade jenerik niteliinde bir dersti.Bununla beraber derse giremedim ancak not grubunda notunu deimeye gnll kimse kmadndan notu yazmak zorunda kaldm.Slaytlar aln mutlaka okuyun hatta slaytlar sadece okusanz bile bu ders iin yeterli gelebilir.Kolay gelsin. Organizmada hormonlarn etkilemedii tek bir hcreye bile rastlanamaz.Hormonlarn yapt temel olarak hcreler arasnda iletiimi salamaktr. Endokrin sist. fizyolojisi tm vcudun ana temasdr denilebilir.Geni bir sistem ve Bologna dalgas nedeniyle 65 saate sktracaz.

Hormon diyebilmemiz iin organizmadaki bir mesaj iletici kimyasaln fizyolojik cevabn fonksiyonunu belirlememiz gerekir.Her aklmza gelen hormon diyemiyoruz. Arada biraz tarih:

16.yy da adrenaller farkediliyor.nsanda tanmlanan son major endokrin organ bir tp rencisi tarafndan kefedilen paratiroidler.Sras gelmiken yine burada Claude Bernard da yine endokriolojiye katklarndan dolay anyoruz.Ardndan adrenallerin hayati bi organ olduu kefi yine nemli kazanmlardan olmutur.Thomas Addison Addison hastaln tanmlamtr ve 20. yy da hormon ve endokrinoloji tanmlar kullanlmaya balanmtr.Gnmzde de hemen hergn yeni bir keif yeni bir yolak ya da hormon bulunabiliyor. Vcudun hemen her dokusunda hormonlardan bahsedilebilir.Ya dokusundan,kalpten, bbreklerden GIS ten hormonlar salnr.Sinir sistemi yelerince salnan nrotransmitterler de bir tr hormon saylabilir. Hormonlar snflandrmak gerekirse en kabul gren snflama 1.Peptid Protein yapl olanlar

nce glandlar renmiiz.Karacierin bu sistemde etkili olduu renilmi.Develer vs gibi binek hayvanlarn iftlemelerini engelleyecek uygulamalar yaplm.Gebeliin 10 lunar aya tekabul ettii renilmi.inliler iyot eksikliine ve guatra deniz rnlerini tedavide kullanmlar.Akhenetan eski Msr tarihinden bir figrn gnmze ulaan heykelinin akromegalik bir heykel olduu dnlr.Guatr hastalarnn bir sre sonra tiroid bezinin bymesiyle boyunlarnda oluan ilik tarihin bir dneminde kadnlarda gzellik gstergesi olarak benimsenmi.Cleaopatrann da guatr olduu dnlyor.

TF

D 3

Bu sistemin elemanlar olan hormonlarn major kontrol ekli feedback mekanizmalardr. stisnalar ise kann phtlama kaskad ve doum srasnda uterus kaslmalarnn salanmas saylabilir.Bu sistemde sadece hormonlar m var?Tabi ki hayr.Gnderici hcreler reseptrler transducerlar 2.cil mesaj tayanlar vs vs de var.

02/12/2013

2.Lipitler 3.Aminoasitler 4.Gazlar(NO,CO) Organizmadaki hormonlarn ou protein peptid yapsndadrlar.Nasl salglandklar eklen slaytlarda anlatld gibidir. Steroid hormonlar adrenallerden salglanan hormonlardr.Vit D de steroid hormonlar snfna dahil edilebilir.Steroid hormonlar LDL kolesterolun hcre zar reseptrne balanmasyla steroid hormon sentezi bnalar.leriki basamaklar ksaca yine slaytlarda anlatlmtr.Bu steroid yapdaki hormonlar vcutta ok nemli rol oynarlar. Eikozonoidler yine steroid yapl hormonlardr.Burada ise LDL kolesterol deil de fosfolipidler kullanlmaktadr.Fosfolipaz A nn aktivasyonuyla Araidonik asit oluur.Ardndan siklooksijenaz aktivesiyle prostaglandinler ya da lekotrienler ortaya kmaktadr.Bu hormonlar daha ok kan ve damaar sistemlerine etki eden hormonlardr. Aminoasit trevlerine gelince bunlarn en nemli rnekleri adrenalin noradrenalinler ve tiroid hormonlardr.Her iki tr hormon da tirozin kkenlidir.Tm bu yapm aamalar ematik olarak slaylarda yer almaktadr. Hormonlarn ou balanarak tanr.Etkin olanlar tabiki de serbest ola hormonlar olacaktr. Serbest hormonlar ya etki yerlerinde etkilerini gsterecekler ya da yklacaklardr. Reseptrlerin de ou protein yapldr ve hormonlar reseptrlere non-kavalan ve geri dnl olarak balanrlar.Reseptrler hcre zarnda stoplazmada ya da nkleusda bulunabilir. Resseptrlerden bahsetmek gerekirse: Zar ve Nkleer reseptrler bulunurlar. Zar reseptrleri

G protein ilikililer(7 domainlidirler),Sitokin reseptrleri,Tirozin Kinaz, Serin kinaz,yon kanallar bu zar reseptrlerindendir. Steroid hormonlar, Vit D ,Tiroid hormonlar nkleer reseptrlere balanarak etkilerini gsterirler. Slaytlarda yer alan reseptr trlerine balanan hormonlarn zerinde duruldu.Tirozin kinazlar sitokin reseptrleri dimerize olarak faaliyet gsterirler.Serin kinazlarnsa reseptr1 ve reseptr 2 subunitleri var. Steroid yapl hormonlar yaplar dolaysyla hcre zarndan kolaylkla gemekteler. Stoplazmaya geen bu hormonlar henz tam aydnlatlamayan birtakm tayclar araclyla

TF

D 3

02/12/2013

nkleusa tanrlar ve burada hem reseptrlerine ve hem de hormone response elemente balanrlar. 2 tip nkleer reseptr var. 1. Steroid balar. 2.Tiroid hormon ve Vit D balar. aperonlar bo reseptrleri balayarak inaktif tutmaktadrlar.Hormon gelir aperon reseptr rahat bkarr ve hormon reseptre balanrlar.aperonlar nemli,onlar olmazsa reseptrler bana buyruk olabilir. Reseptrler hormonlar tarafndan aktive edildikten sonra hcre ierisinde eitli ikincil mesajclar aktive ederler.Slaytta yine ematize edilmilerdir. Endokrin hcreler birden fazla hormon yapabildikleri gibi hedef hcreler de birden fazla hormona duyarllk gsterebilirler Hormonlarn etki ekillerine de (intraktin otokrin vs) slaytlardan bakn.

Parakrin etkilere rnek vermek gerekirse pankreastaki Dhcrelerinden SMS beta hcrelerden insulin salnmn etkilerken alfa hcrelerinden de glukagon salverilmesini etkiler. Klasik negatif feedback geen sene fizyoloji derslerinde de anlatlan uzun dng gelien negatif feedback tir. Hormonlar eitli periyodlar halinde pulsatil ekilde salnr.Hormonlarn salnm patterni yllar iinde deiebilirken bazlar dakikalar iinde deiiklik gsterebilir.Dolaysyla burada aldnz rnein zamanlamas byk nem kazanyor. Btn bu pulsasyonlar nem arz etmekle beraber tek bana bir veri olarak deerlendirilmesi doru olmaz. Akantozis nigrikans insulin direnci neticesinde zellikle ensede axillada deri kalnlamas ve koyulamas grlr.Hasta Tip 2 diabet olabilir polikistikover hastas olabilir gibi.

Graves hastalnda TSH reseptrne kar gelien antikorlar gidip reseptre balanr ve pek grlmeyecek bir etki olarak reseptrn aktivasyonuna sebep olurlar.Bunun dnda antikorlar genelde endokrin organlarda hipofonksiyona sebep olurlar. Diren sendromlar hipofonksiyondan biraz farkl.Hormon var ama i gremiyor.Ya reseptr ya reseptr sonras mesajclar ya da cevap aamas problemlidir.Kanda hormon fazla fazla var ama sonu yok.Bu sendromlar genelde herediter olurlarken kazanlm trleri de vardr. Sddk AYTU

TF

D 3

02/12/2013

TF

D 3