LIKOVNO VASPITANJE

2 asa nedjelno, 74 asova godinje

UVOD Izmeu I i II razreda postoje samo neznatne razlike u psiho- fizikom pogledu uenika. Prema tome, nastavni sadraji koji se planiraju u II razredu ne razlikuju se puno po svom sadraju od I razreda, osim u odreenim nijansama. Nastavni sadraji u II razredu samo se proiruju i obogauju u skladu sa razvojem djeteta. Programska sruktura nastavne grae je koncentrina. Likovno vaspitanje je specifina nastavna oblast kako po nastavnim sadrajima, ciljevima, nastavnim metodama, komunikacijom koja se ostvaruje, isto tako i po nainu vrednovanja - evaluacije. Likovna umjetnost je danas nerazdvojni dio svakodnevnice.

OPTI CILJ Uvoenje uenika u kompleksan svijet likovne umjetnosti

POSEBNI CILJEVI Percepcija, entuzijazam, matanje, dojam Spontano, kreativno i spretno izraavanje Komunikacija Razvijanje psihikih funkcija Praenje emotivnokreativnog napretka uenika

63

OBJEKTIVI
Redni broj 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. OPTI IGRA POSMATRANJE UPOREIVANJE DOIVLJAVANJE SHVATANJE KREACIJA SPRETNOST SOCIJALIZACIJA POSEBNI IGRA KAO ZABAVA U FUNKCIJI VIDJETI, UTI, OPIPATI, OSJETITI KONTRAST KAO POVOD ZA OPAANJE RAZMILJANJE MISAONA PRERADA UTISAKA POIMANJE FORMIRANJE APSTRAKCIJA KROZ LIKOVNI DJEJI IZRAZ FINA MOTORIKA U PROSTORU I VREMENU SOCIJALNA INTERAKCIJA

PROGRAMSKO-PLANSKA STRUKTURA /ORIJENTACIONA DISTRIBUCIJA / 2 ASA SEDMINO, 74 ASOVA GODINJE

REDNI BROJ KATEGORIJE POTKATEGORIJE LINIJA .......................................... OBLIK I PROSTOR ..................... BOJA I PROSTOR ........................ KONTRAST .................................. UKUPNO ...................................... LINIJOM ....................................... BOJOM ......................................... OBLIKOVANJEM ........................ UKUPNO ...................................... KOMUNIKACIJA ........................ IZLOBE ...................................... UKUPNO ...................................... BROJ ASOVA 4 5 6 6 21 14 16 14 44 5 4

SPOZNAVANJE PROMATRANJEM

II

KREACIJA SENZIBILITET

III

ANALIZA I VREDNOVANJE

64

I KATEGORIJA - SPOZNAVANJE PROMATRANJEM

UPUTSTVO: Uenik je u situaciji promatrako-misaonog spoznavanja (planskog, organizovanog i rukovoenog promatranja i percipiranja). Na taj nain on je u procesu upoznavanja osjetilnih svojstava: oblika, oblika i prostora, boje i prostora, linije i kontrasta (na predmetima, pojavama u neposrednom okruenju i na likovnim djelima). Nastavnik pri tome verbalnim opisivanjem izraava ta osjetna svojstva radi lakeg identificiranja pojedinosti. REDNI BROJ POTKATEGORIJA STANDARDI DOSTIGNUA (ta uenik treba da zna) Uenik uoava liniju kao granicu izmeu dvije povrine, izmeu oblika i povrine ili izmeu oblika u prostoru i pozadine.Uenik razlikuje prave (ravne) i krive linije, otvorene i zatvorene linije koje zatvaraju neki oblik ili povrinu. Zna da razlikuje meku (njenu), tvrdu (grubu) i jaku - tamnu liniju. Uenik opaa linije - crte kao granice, odnosno ivice trodimenzionalnog oblika. Uenik doivljava liniju kao trag kretanja u prostoru i na likovnim djelima. Uenik razlikuje jednostavne oblike na povrini. Sloeni oblik (sastavljen iz vie jednostavnih oblika) u prostoru. Uenik uoava odnos mase u prostoru (skladan odnos djelova). Urbanizam: Uoavanje izgleda naselja u kome ivimo, tip naselja, ulica, trg i druge karakteristike. Uenik uoava oblike zgrada (svako vrijeme ima svoj nain gradnje). Uenik uoava boje u neposrednoj okolini i na likovnim djelima. Suprotnost izmeu boja (kontrast boje prema boji). Uenik poznaje i razlikuje tople boje (boje vatre) i hladne boje (boje vode, snijega i leda). Uenik razlikuje koje su svijetle a koje tamne boje. Uenik uoava i doivljava jaki i slabi kontrast boja (najtamniji i najsvijetliji tonovi prilikom razlaganja).

LINIJA

OBLIK I PROSTOR

3 BOJA I PROSTOR

65

KONTRAST

Kontrast kao uslov za opaanje: Uenik vidi bijeli predmet sa tamnom pozadinom - veliki konrast. Uenik vidi bijeli predmet sa svijetlom pozadinom mali kontrast. Uenik razlikuje materijal: prirodni i vjetaki marerijal (vjetaki materijali su proizvod novoga vremena). Uenik razlikuje povrine: neobraena hrapava, obraena - glatka (rezultat ljudskog rada). Uenik zna da razlikuje providne materijale kroz koje prolazi pogled (staklo) i neprovidne materijale kroz koje ne prolazi pogled. Uenik zna da uporeuje koliko je neto veliko ili malo, koliko je neto krivo ili ravno (linija, povrina i drugo). Uenik razlikuje linije: meku - tvrdu, tanku debelu, pravu - krivu, svijetlu - tamnu i druge. Uenik zna da razlikuje svijetlo - tamno, zna da odredi izvor i pravac svijetla (odozgo, sa strane i dr).

II KATEGORIJA: SENZIBILNOST KREACIJA

UPUTSTVO: Visoko uee svijesti kod uenika otklanja verbalizam i formalizam i dolazi u situaciju praktino smisaonog uenja. Uenik posjeduje senzibilitet i iskustvo za kreativan proces stvaranja (u ovom uzrastu). Uenik zna svojim temperamentom da izrazi osjeanje doivljene sredine. Rad mu je terapijsko sredstvo, jer se uenik u stvaranju oputa. Dobar rad mu predstavlja radost i to zadovoljstvo dijeli sa kolektivom i uiteljem. REDNI BROJ POTKATEGORIJA STANDARDI DOSTIGNUA (ta uenik treba da zna ) Uenik moe slobodno da linijom, kao tragom kretanja, kreira pravu liniju (linija koja ne mijenja pravac kretanja) i zakrivljenu krivu (koja mijenja pravac kretanja). Uenik zna da linijom organizuje pravilne i nepravilne oblike povrina, da zatvorenom linijom organizuje (predstavlja) druge oblike. Uenik je svestan kada e koristiti koju liniju. Uenik pokazuje senzibilitet za poetnu kreaciju za kontraste boja (kontrasti prema boji, toplo-hladni, svijetlo-tamni, kromatsko-

LINIJA

BOJA

66

akromatski (kontrast) i tonove. Uenik se spontano i slobodno likovno izraava bojom i umije da stvara. Njegova kreativnost dolazi do punog izraaja. Pravilno i spretno koristi alat i materijal, ekonomie sa vremenom. Uenik posjeduje poetnu osjetljivost za stvaranje (izraavanje). Pravi razliku (kontrast) izmeu volumena i prostora, mase i odnosa prostora i mase. Uenik zna da oblikuje jednostavne forme na povrini i sloene oblike (sastavljene iz vie jednostavnih oblika) u prostoru. Zna da oblikuje na povrini i u prostoru. Uenik oblikuje promjetne (saobraajne) znakove i razumije ih. Oblikuje matematike i slovne simbole. Dizajn: Uenik izrauje estitke, razne zastavice, ambleme, grbove, stvara idejna rjeenja za izradu maski i kostima, preoblikuje materijal i predmete i drugo (i druge stvari, po izboru, sam kreira).

OBLIKOVANJE

III KATEGORIJA: ANALIZA I OCJENJIVANJE

UPUTSTVO: Uenik je u situaciji da iskazuje miljenje o svojim radovima, radovima drugih uenika i umjetnika. Navodi poruke koje je prepoznao u razliitim vidovima umjetnikih djela. REDNI BROJ 1 POTKATEGORIJA STANDARDI DOSTIGNUA (ta uenik treba da zna) Uenik je u stanju da prenese impresije poznatog crtanog filma i poruke koje nosi. Prepoznaje poruke koje sadri poster, reklama i strip. Zna da prepozna da su savremeni mediji (fotografija, video, strip reklama, plakat, poruka) sredstva umjetnikog izraza. Uenik prepoznaje vrste prometnih znakova i ita njihove poruke (potujui ih). Uenik ima stvorene i razvijene kulturne navike i potrebe da organizuje izlobe radova u koli, da posjeuje i druge izlobe kao i ostale kulturno-ujetni-ke manifestacije i smotre. Uenik ocjenjuje i iznosi impresije tih posjeta.

KOMUNIKACIJA

IZLOBE

67

LIKOVNE TEHNIKE I MATERIJALI

TEHNIKE CRTANJE SLIKANJE OBLIKOVANJE NA POVRINI /PLOHI/ I PROSTORU MATERIJALI OLOVKA, PERO (TU), FLOMASTERI AKVAREL, GVA, TEMPERA, PASTEL, KOLA PLASTELIN, GLINA, PAPIR, KARTON, OTPADNI MA-TERIJALI, PLODOVI I DRUGO

MOTIVI I POTICAJI IGRAKE PROSTORI PREDMETI PRIRODNE PROMJENE GODINJA DOBA DOGAAJI PRAZNICI SPORTSKE PRIREDBE ILUSTRACIJE SADRAJI KOJI PROIZILAZE IZ OSTALIH NASTAVNIH PREDMETA I DRUGIH VANNASTAVNIH AKTIVNOSTI

METODOLOGIJA Nastavnik: Pri planiranju odabira odgovarajue teme potujui ponueni orijentacioni okvir plana i programa; Organizator je nastavnog procesa, usklauje ciljeve i rezultate koje oekuje; Precizira sadraje, vodi ciljani razgovor, omoguuje primjenu steenih vjetina, daje primjerne povratne informacije; Partner je u pedagokoj komunikaciji, stvara spregu izmeu uoavanja (objektivna aktivnost) i komunikacije izraavanja (subjektivna aktivnost); 68

 U u l ozi intelektualnog rezonatora izmeu stvarnosti, uenika, uenja i izraavanja, kreira nastavu; Uvijek vodi rauna o psiho- fizikom nivou uenika, didaktikometodikim, pedagoko i psiholokim zahtjevima; Motivie uenike i podrava i razvija njihova interesovanja; U nastavnom procesu uenik je u centru panje, a nastavnik u ulozi mentora; Odnos uenik - nastavnik bazira na humanim osnovama na principu meusobne saradnje i radosti za ostvaren uspjeh; Pomae uenicima, zanimljiv je i pokazuje entuzijazam, uvijek zainteresuje uenike, nastoji da bude jasan i istie ono to je bitno; Koristi sve poznate metode a najee kombinovanu, sa posebnim naglaskom na interaktivnu metodu (koperativnost); Znalaki upravlja odjeljenskom kolektivom (vri uticaj na uenika posredstvom drugih uenika); U nastavi primjenjuje sve oblike rada sa naglaskom na grupni oblik rada; Uvijek njeguje individualnu sposobnost i kreativnost kod svakog uenika; Kroz radove njeguje iskrenost, neposrednost, dosljednost, smisao za odreen napor, upornost, marljivost, radinost, odvanost, tanost, samostalnost, smjelost i savjestan odnos u rjeavanju problema; Prati efekte svoga rada, istrauje nove mogunosti i unapreenja sopstvenog rada; Kod uenika njeguje sposobnost da sami stvaraju, a ne da reprodukuju neto to je ve stvoreno; Treba da zna da radovi uenika ne moraju imati visoku umjetniku vrijednost, ali da uenike inicira da slobodno iskazuju ta su sve predstavili na njima po projekciji sopstvene mate; Navikava uenike na primjerno i bezbjedno korienje alata i materijala uz ekonominost materijala, prostora i vremena;

69

 Uvijek uenicima daje dovoljno prostora za njihove zamisli i inicijative, doputa im da istrauju i eksperimentiu bez straha od greaka; Utie na realizaciju socijalnih odnosa u odjeljenju (socijalna interakcija); Prati napredovanje svakog uenika i kontinuirano i realno ocjenjuje njegovo postignue.

KORELACIJA SA DRUGIM NASTAVNIM OBLASTIMA Bosanski jezik i knjievnost (i drugi jezici), Runi rad, Matematika, Muziko vaspitanje, Tjelesni i sportski odgoj i drugi predmeti koji posjeduju nastavni reciprocitet.

MEUKURIKULARNI STANDARDI Uvaavanje i isticanje prava djeteta, Etnika i religijska tolerancija, Uvaavanje ravnopravnosti polova, Kultura bavljenja sportom, Porodino vaspitanje i dobro zdravlje.

VREDNOVANJE (EVALUACIJA) v U drugom razredu, kao i u prvom, ocjena i ocjenjivanje su i dalje u funkciji praenja napredovanja uenika (ta je usvojio, ta mu tee ide, ta treba dodatno uraditi); v Stvaralatvo na ovom nivou vrednuje se na osnovu sposobnosti igranja misaonim elementima. 70

v Praenje kako se igre transformiu u umjetnike vrijednosti: kako uenik uoava lijepo, kako uenik doivljava lijepo, kako uenik stvara lijepo. Ocjenjivanje je kontinuirano, na vrijeme, pozitivno i adekvatno obrazloeno. Kao takvo doprinosi razvoju pojma o sebi, formiranju realne slike o sebi i svojim sposobnostima (ta znam i umijem). Ovo je znaajno za razvoj samopotovanja uenika i zdravog odnosa prema sebi i drugima. Ocjenjivanjem utvrujemo kako su ostvareni materijalni, funkcionalni i vaspitni zadaci.

LIKOVNA DJELA Slikarstvo, kiparstvo, arhitektura; djela iz oblati urbanizma; produkcije iz itanki, asopisa, novina, kalendara, razglednica; djela po sadraju iz kosovske batine, sa posebnim naglaskom na batinu Bonjaka kako Kosova tako i ire, kao i svjetskih stvaralaca.

IZLOBE Izlobe su stalan vid nastavnog odgojno-obrazovnog rada i sredstva kontinuiranog praenja stanja nastave i realizacije nastavnog plana i programa.

71