SKREJPERSKI TRANSPORT Tehnoloki opis Skrejper je stroj koji objedinjuje nekoliko tehnolokih procesa: kopanje, utovar, transport i odlaganje.

Koristi se u povrinskoj eksploataciji za utovar i transport slijededih vrsta stijena: pijesak, vlana rastresita pjeskovita glina, ljunak, pjeskovita vrsta glina the neki argiliti i alevroliti, sa specifinim otporom rezanju 10 do 170 kPa. Transportna udaljenost obino ne prelazi 1000 m. Kopanje, transport, odlaganje i povratak praznog skrejpera ine njegov radni ciklus. Upotreba skrejpera je u principu za meke stijene ija vlanost ne smije prelaziti (25 do 30)% za glinovite materijale zbog pojave ljepljivosti. Dubina rezanja zavisi od svojstava stijene i krede se u granicama od 15 do 35 cm. Skrejperi se izrauju sa zapreminom sanduka preko 50 m3 Prema nainu vue izvode se kao: samohodni, poluprikolice i prikolice. Samohodni imaju vlastiti pogon na jednoj ili dvije pogonske osovine. Kod poluprikolica, skrejper ima jednu vlastitu osovinu, a drugim krajem se oslanja na teglja. Utovar materijala u skrejperski sanduk se vri tako to se tek iskopani material gura ranije iskopani material, pri emu se javljaju veliki otpori guranju materijala u sanduk. Radi toga neki skrejperi imaju ugraen elevator sa ulazne strane koji prihvata material i transportuju ga u unutranjost sanduka. Primjenjuje se samo za materijale koji nemaju izaenu ljepljivost. Istovar materijala se vri pomodu stranice sa hidraulikim potiskivaem, ili pomodu elevatora. Proraun osnovnih parametara Ukupan otpor (W) kopanju skrejpera bez elevatora:

) (

Wv- otpor vui skrejpera (N) Wk- otpor kopanju Wp- otpor premijetanju iskopanog materijala (N), na visinu nasutog materijala u skrejperu Wd (N) Wt- otpor trenja materijala o material u skrejperu (N) Gs- sopstvena teina skrejpera (N) f- otpor kotrljanju, f=0.15 za zbijeno tlo p- pad ili uspon (%) Q- teina materijala u skrejperu (N) kp- koeficijent punjenja

- zapreminska masa vrstog materijala (t/m3) kr- koef rastresitosti ( ) k- otpor rezanju L0- irina rezanja (m) h- dubina rezanja (m) ( ) ( )

t- odnos zapremine vune prizme ispred sanduka skrejpera, prema njegovoj zapremini V- zapremina sanduka skrejpera (m3) kp- koef punjenja - nasuta zapreminska masa materijala u skrejperu (t/m3) - keof trenja sanduka o material (0,3 0,5) ( ) H- visina materijala u skrejperu (m) ( ) - ugao unutranjeg trenja u materijalu Ukupan otpor kretanju za elevatorski tip skrejpera: ( ) Wv i Wk imaju isto znaenje kao i za skrejper bez elevator Wg- otpor od trenja materijala koji skrejper gura ispred sebe Wuvijeti kretanja u toku kopanja de biti ispunjeni ako je : Fv > W, Fv < Fa ( Fv- vuna sila skrejpera N- nazivna snaga pogonskog motora (kW) vs- brzina kretanja skrejpera u= 0,6 0,7 stepen korisnog djelovanja Fa- adheziona sila Ga- adheziona teina Gu- ukupna teina materijala u sunduku skrejpera )

Za brzinu se usvaja brzina kopanja, jer je tada maksimalna vuna sila, uz puno angairanje motora. Ukoliko nije zadovoljen uvjet pri maksimalnoj vunoj sili, da je Fv>W , onda se mora obezbijediti gura, za dopunu vune sile. ( )

Kod elevatorskih skrejpera odnos dubine rezanja i vune sile mora biti takav da je u svakom trenutku kopanja zadovoljen slededi uslov:

QTE- teoretski kapacitet elevator (m3/h) QTS- teoretski kapacitet skrejpera (m3/h) Tehniki kapacitet skrejpera: ( tc- vrijeme ciklusa skrejpera (s) Eksplatacioni kapacitet skrejpera: ( kv- koef vremenskog iskoritenja (0,6 0,7) ) )