Professional Documents
Culture Documents
AEC ESifh
2014 tmqD,HOu| jrefrm
pm - 8
pm-50
The Irrawaddy
Weekly
Journal
OD;oef;a&TeJY
ppftmPm&Sifa[mif;awG
b,fqDa&mufae
pm - 4
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Reform
2014 ckEpS u
f kd zGiv
hf pS v
f u
kd o
f nfEiS hf tpd;k &?
wyfrawmf? twdkuftcHygwDESifh wdkif;&if;om;
vufeufuikd t
f zGUJ rsm;taejzifh zGUJ pnf;yHk tajccH
Oya'jyKjyifajymif;vJa&;twGuf tusKd ;pD;yGm;rsm;
csdefnd&ef EdkifiHa&;tay;t,l twdk;tqkwfrsm;
ydjk zpfxeG ;f vmrnfah jcvSr;f opfrsm; vSr;f cJMh uonf
udk jrif&onf/
wyfrawmfESihf vuf&Sdtpdk;&onf 2008
ckEpS f zGUJ pnf;yHt
k ajccHOya' jyKjyifajymif;vJa&;
twGuf ta&;ygaom tcef;u@wGif&SdaeNyD;?
,if;udpt
m; rdrw
d EYkd iS rfh qdik o
f uJo
h Ykd rodcsi[
f ef
aqmifae r&aMumif; trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzGUJ
csKyf Hk;csKyf Zefe0g&Dv 4 &ufaeYu usif;ycJh
aom 66 ESpfajrmuf jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&;aeY
txdr;f trSwf tcrf;tem;wGif Ou| a':atmif
qef;pkMunfu ajymMum;vdkufonf/
]]wyfrawmf&JUu@[m rygovdkvdk? yg
ovdv
k kd vkyaf evdrYk jzpfygbl;/ tifrwefrS ta&;
ygygw,f/ aemufNyD; jynfoljynfom;tm;vHk;eJY
qdkif wJhudp[m tpdk;&eJYrqdkifbl;qdkwm b,fvkd
rS rjzpfEdkifygbl;/
trsKd;om; jyefvnf&ifMum;apha&; wu,f
jzpfay:zdkYqdk&if &SdaewJh pdefac:rIawG? jyem
awGukd &J&0J 0hH ehH YJ jywfjywfom;om;&ifqikd &f ygvdrfh
r,f/ jyemr&Scd siaf ,mif aqmifaejcif;tm;jzihf
wdk;wufrI b,fvdkrSr&Edkifygbl;}} [k a':atmif
qef;pkMunfu qdkonf/
,if;onf 2014 ckESpf ESpfopful; rdefYcGef;
wGif orw OD;odef;pdefu jrefrmEkdifiHom;wkdif;
Ekid if \
H Ekid if aH &;OD;aqmifciG u
fh kd uefo
Y wfwm;jrpf
jcif;rsKd; r&SdvkdaMumif; ajymqdktNyD;ESifh rMumrD
jyefvnfpwifrnhf vTwfawmftpnf;ta0;wGif
wyfrawmfbufu zGJUpnf;yHk tajccHOya'xJrS
tcsKUd tcsurf sm;udk jyefvnfjyKjyifrnf[x
k w
k jf yef
xm;csdefESifhvnf; wdkufqdkifaeonf/
Zefe0g&D 2 &ufu ajymaom rdefYcGef;wGif
jrefrmEkid if o
H m;rsm;jzpfcahJ Mumif;? odaYk omf aemuf
ydik ;f wGif Edik if aH &;t& wyfrawmftpd;k &u jrefrm
EkdifiHom;tjzpf kyfodrf;cJhonhftwGuf if;wdkY
ESpfOD;udk (Stateless) EdkifiHrJh jzpfroGm;ap&ef
NAw
d ed Ef ikd if u
H Edik if o
H m;ay;cJjh cif;jzpfaMumif; od&
onf/
]]a':atmifqef;pkMunftaeeJY odro
f rd af rGUarGU
a&G;&r,hfudp jzpfvmNyD/ olYom; ESpf a,mufudk
EkdifiHom;tjzpf jyefcH,lr,fqdk&ifvnf; Technical vda
Yk c:wJh enf;emydik ;f qkid &f mtueft
Y owf
av;awG trsm;BuD;&SdEkdifao;w,f/ ajyvnf&if
awmifrS ol[m 'D 59 (p) udk rltm;jzihf rrQwvkYd
vufrcHEidk v
f Ykd jyifcikd ;f wmxuf olyY *k Kd vaf &;t&
jyifcdkif;w,fqdkwJhoabmrsKd; a&mufoGm;atmif
vdkY BuHhckdifa&;bufu EdkifiHa&;t& vkyfaqmif
w,fvdkY usaemfjrifw,f}} [k jrefrmhEdkifiHa&;
apmifhMunfhavhvmaeol udkrif;Zifu okH;oyf
onf/
OD;odef;pdef\ ESpfopful;rdefYcGef;onf rMum
rDjyefvnfusi;f yrnfh vTwaf wmfwiG f wyfrawmf
u wifoGif;rnfh zGJUpnf;yHkajymif;vJa&; tqdkjyK
csurf sm;\ a&SUajy;jzpfy&kH onf/ OD;ode;f pderf ed cYf eG ;f
t& yk'fr 59 (p) udk jyifqifrnf rjyifqifrnf
rSm raocsmaomfvnf; wdkif;&if;om;a'orsm;
wGif typftcwf&yfpJa&; taxmuftyHhjzpfap
rnfh zGJUpnf;yHkqdkif&m jyKjyifajymif;vJrIudk wyfr
awmfu rD;pdrf;jyEdkifzG,f&Sdonf//
]]vuf&dS usaemfwYkd BuKd ;yrf;wnfaqmufae&
wJh Nird ;f csr;f a&;jzpfpOfut
kd ajcjyKw?hJ wdik ;f &if;om;
pnf;vkH;nDGwfa&;twGuf rjzpfrae jyKvkyfMu
&r,hf Edik if aH &;aqG;aEG;yGaJ wGuae ay:aygufvm
r,hf oabmwlnDcsufrsm;twGuf vdktyfovdk
jyifqifjcif;? y,fzsufjcif;? jznhfpGufa&;om;jcif;
awG vkyfaqmif&r,hftydkif; jzpfygw,f}} [k
OD;odef;pdefu qkdxm;onf/
nDGwfaom wkdif;&if;om;vlrsKd;rsm; zuf
'&,faumifpD (UNFC) rS Ekid [
f o
H mu Ekid if aH &;
jyemrsm;udk Ekid if aH &;enf;jzihf aqG;aEG;tajz&Sm
rnf[lonhf orwOD;odef;pdef\ oabmxm;udk
axmufcHNyD;tm;ay;aMumif;? Nidrf;csrf;a&;jzpfpOf
tay:xm;&Sdonhf oabmxm;udk oabmus
aMumif; ajymonf/
]]EkdifiHa&;aqG;aEG;yGJudk a&mufEkdifzkdYudpu
wjynfv;kH typftcwf&yfpaJ &;udp b,fvv
dk m
rvJvdkYawmh rajymwwfao;bl;/ 'gayr,hf
a,bk,stm;jzihf orw&JU tajccHoabmxm;
ukdawmh oabmusw,f}} [k oluqkdonf/
okaYd omf typftcwf&yfpaJ &;twGuf Zefe0g&D
vtwGif; usif;yrnhf bm;tHaqG;aEG;yGJonf
jrpfBuD;em; aqG;aEG;yGJuJhokdY rjzpfapvdkaMumif;?
vkdifZmwGif wkdif;&if;om;rsm;bufu oabmwl
xm;cJo
h nfrsm;tjyif tpk;d &bufu topfxyfrH
wk;d vmonht
f csut
f vufrsm;aMumifh jrpfBu;D em;
aqG;aEG;yGJwGif ESpfzuf oabmwlnDrI wpHkw&m
r&cJhaMumif;vnf; Ekdif[Homu ajymonf/
bm;tHaqG;aEG;yGJudk ,ckv 24 &ufwGif
jyKvkyf&ef pDpOfxm;onf/ avhvmapmifhMunfhol
rsm;uvnf; tpd;k &? wyfEiS hf wdik ;f &if;om;vufeuf
udik rf sm;tMum; aqG;aEG;yGrJ sm;onf arQmv
f ifch suf
BuD;BuD;rm;rm; &SdvmaeaMumif; oabmwlMu
onf/ orwOD;ode;f pdef arQmv
f ifah eaom wEdik if H
vkH; typftcwf&yfpJa&; 2015 ckESpf rwdkifrD
taumiftxnf ay:vmEdkifzG,f&daS Mumif; ajym
onf/
]]Edik if aH &;rlabmiftxd oGm;zdu
Yk awmh enf;
enf;cufr,f xifw,f/ 'Dupd MumOD;r,ho
f abm
vdkY usaemfawG;w,f/ wyfuvnf; olwdkYrSm
tajccH e,fjcm;pnf;awG&Sdw,f/ ol&yfcHxm;wJh
udpa wGuakd wmh avQmrh mS r[kwb
f ;l / 'Dupd u
ol
AdkufemvdkYvkyfwJhudp r[kwfbl;/ Political Will
vdkYac:wJh EdkifiHa&;tmoDo&SdvdkY vkyfvmwJhudp
awG/ wdkif;&if;om;awG taeeJYuvnf; wcsKdU
tzGJUawGtaeeJY a&&Snfawmif;&rSmeJY a&wdk
awmif;&rSmeJY a&vwfvyk &f rSmawG&w
dS ,f/ OD;pm;
ay;tqihf owfrSwfrIawGrSm wcsKdU a&maxG;rI
awG &Sdw,f/ tcsKdUudpawGudk apmawmif;&if
wyfu aemufqw
k Nf y;D wGeq
Yf w
k o
f mG ;Ekid w
f ,f}} [k
udrk if;Zifu qdkonf/
Cartoon
umwGef; -ausmfol&def
The Irrawaddy
The Irrawaddy
Vol.1, No. 2 January 12, 2014
Nidrf;csrf;a&;udk
wrHwkwfNyD
pm - 18
pm - 28
pm - 38
wyfrawmf[m
Armhwyfrawmfr[kwf?
jynfaxmifpk wyfrawmf
pm - 30
uif*sHKtGef;u OD;av;udk
acG;pmauG; owfovm;
SPECIAL REPORT
tumtuG,frJh awmqifdkif;rsm;
pm - 7
pm -14
jrefrmyef;csDavmuESifh
yufpw,f&o
pm - 45
pm - 41
pm - 44
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Cover Story
OD;oef;a&TeJY ppftmPm&Sifa[mif;awG
b,fqDa&mufae
The Irrawaddy
okyfazmfyHkrsm;-pdkif;pdk;Munf
oHwref owif;&yfuGufrsm;url
AdkvfcsKyfrSL;BuD;a[mif; OD;oef;a&Tonf
orwOD;odef;pdefESihf OD;a&Tref;wdkYudk
rMumao;cifu oD;jcm;pD
ac:,lawGUqHkcJhaMumif;? awGUqHkcsdef
oHk;em&DcefY MumjrihfcJhaMumif;
ajymqdkMuonf/
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Amnesty
&&Sdaom owif;rsm;t&od&onf/
'DZifbm 30 &ufaeY naeydkif;uwnf;u orw trdefYESihf
Ekid if aH &;yk'rf rsm;udk avQmah yghNy;D vGwNf ird ;f csr;f omcGifh ay;cJjh cif;jzpf
onf/ vGwf vyfa&;aeYtxdr;f trSwf jypf'Pfvw
G Nf ird ;f cGiafh Mumihf
jrefrmwEkdifiHvHk;u tusOf;axmiftoD;oD;ESihf &Jbufpcef;rsm;rS
tusO;f om; 7000 ausmf vGwaf jrmufvmaMumif; jrefrmNird cf sr;f a&;
pifwm\ wm0ef&SdolwOD;jzpfonhf OD;vSarmifa&T\ azhpfbkwf
pmrsufESmwGif a&;om;xm;onf/
vGwfajrmuf&ef usef&Sdaeao;onhf EdkifiHa&;tusOf;om; 46
OD;wGif vGwfNidrf;csrf;omcGihfaMumihf vGwfajrmufvmolrsm;xJrS
aemufqHk;& owif;rsm;t& EkdifiHa&;tusOf;om; 3 OD;om yg0if
ao;aMumif; EkdifiHa&;tusOf;om;rsm; ulnDapmihfa&Smufa&;
toif; (AAPP) ajyma&;qkdcGihf&Sdol udkatmifrsKd;ausmfu ajym
onf/
]]vGwv
f yfa&;aeYtrD Ekid if aH &;tusO;f om; tm;vk;H vTwaf y;
r,fvdkY orwOD;odef;pdefu uwday;xm;ygw,f/ 'DuaeY (Zefe
0g&Dv 3 &uf) vGwv
f mwJh tajctaeudMk unh&f if Ekid if aH &;tusO;f
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Reform
paevif;
t&yfbuftzGJUtpnf;rsm; qEjyaepOf/
Interview
wyf
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Regional
"mwfyHk - KCTV
The Irrawaddy
Science
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
ASEAN
"mwfyHk -Reuters
tm
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
onfu rsm;vsu&f o
dS nf[k pD;yGm;a&;vkyif ef;&Sif
rsm;u ajymonf/
jrefrmEkid if \
H vkyif ef;rsm;wGif 90 &mckid Ef eI ;f
ausmfrSm tao;pm;ESifh tvwfpm; pD;yGm;a&;
vkyfief;rsm;jzpfNyD; trsm;pkrSm ,SOfNydKifEkdifonfh
tajctaer&S[
d k jrefrmEkid if H pufru
I ek x
f w
k v
f yk f
olrsm;toif; (MIA) \ A[kdtvkyftrIaqmif
NIBBAN Electronics rS tkyfcsKyfrI'gkdufwm
a'gufwmatmifodef;u ajymonf/
]]'Duvkyif ef;awGudk AEC rSm ,SONf yKd iEf idk rf I
eJYywfoufNyD;Munhf&if av;rsKd;avmuf cGJ&r,f/
yxru rdkd;zvmvkyfwJh SME awGayhg/ 'Dvkyf
ief;awGuawmh pkd;&drfzG,ftqifhyJ/ 'kwd,u
jynfwGif;rSm twkdif;twmwcktxd atmifjrif
ayr,fh acwfrrDwJh vkyfief;awG? 'gawGu kef;
uef&r,f/ wwd,u jynfwGif;aps;uGufrSm
OD;aqmifaewJh Brand jzpfNyD; jynfwGif;rSm 0if
vm&if ,SOfNydKifEkdifzkdY toifhtaetxm;&SdwJh
Model SME awGaygh/ aemufq;Hk wcku Industry
rSm xdyfqkH;uOD;aqmifwJh vkyfief;tBuD;pm;BuD;
awGyg/ tjyifuvmwJh EkdifiHjcm;&if;ESD;jrKyfESHrI
awGeJY Joint vkyfEkdifNyD; jynfyukdygazmufzkdY pDpOf
xm;wJ[
h mrsK;d ? Oyrm yif;,ukrP
v
D rdk sK;d ? uku
d m
"mwfyHk -www.chinamil.com.cn
10
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Ethnics
eef;qdkifEGrf^vdGKifaumf
New Year
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Land Confiscation
xufEdkifaZmf^aejynfawmf
a0vGiEf iS hf Adv
k rf LS ;csKyf pd;k &Sed w
f u
Ykd ajrodr;f ,lrrI sm;
jyKvkyfcJhaMumif;? 'kwd,AdkvfcsKyfBuD; a0vGifu
odrf;qnf;xm;aom ajr,mwcsKdUukd rlvykdif&Sif
xH jyefvnfay;tyfr&I cdS ahJ Mumif; v,fa0;NrKd Ue,f
rS v,f o rm;ta&; ul n D a qmif & G u f a eol
OD;at;aomifu {&m0wDodkY ajymonf/
v,fa0;NrdKUe,f? aygufNrdKifaus;&Gm tkyfp?k
ydef;acsmif;&Gm&Sd ,majr 26 {uudk 2012 ckESpf?
ZGefvwGif 0efBuD; OD;tkef;jrifhu odrf;qnf;cJhNyD;
aygufNrKd iaf us;&Gm tkycf sKyaf &;rSL;u ,if;ajray:
wGif pkdufysKd;rIqufrvkyf&ef wm;jrpfcJhaMumif;
v,fajrtodr;f cH&ol a':&ifjru {&m0wDowif;
XmeokdY ajymonf/
]]tkycf sKyaf &;rSL;u olY ;kH udak c:Ny;D qufvyk f
&ifaxmifcsr,fvdkY Ncdrf;ajcmufw,f/ 'gayr,fh
usrwdYk qufvyk v
f u
kd w
f m 2012 ckEpS u
f srS vH;k 0
vkyfvdkYr&awmhwm}}[k a':&ifjru ajymjyonf/
aejynfawmf v,fa0;NrKd Ue,f aygufNrKd iaf us;
&Gmtkyfpk tifwdkif;om&GmwGifvnf; tNidrf;pm;
AdkvfcsKyfrSL;BuD; oef;a&T\ ukd,fa&;t&m&Sd Adkvf
rSL;csKyf pk;d &Sed u
f v,fajrodr;f ,lcNhJ y;D v,fajrrsm;
odr;f qnf;cH&rIEiS hf ywfoufNy;D Adv
k rf LS ;csKyf pd;k &Sed f
ESifh v,form;rsm;tMum; tjiif;yGm;cJhaMumif;?
2013 ckESpf Zlvkdif v 6 &ufaeYwGif AdkvfrSL;csKyf
pkd;&Sdefu a'ocHv,form;rsm;ukd odrf;,lxm;
aom v,fajrrsm;udk r0ifa&muf&ef aoewfjy
Ncdrf;ajcmufcJhaMumif; od&Sd&onf/
]]'Da'orSm AdkvfcsKyfawG ajrodrf;wmawmh
vHk;0rcHEkdifbl;/ olwdkYrSm q,foufpm;rukef
atmif ydkufqHu csrf;omNyD;om;/ tckvdk ajr
pm&if;eJYaygif;NyD; vlvnfvkyfwmrsdK;udkawmh
&atmif Oya'eJYtnD azmfxkwfoGm;r,f}} [k
OD;at;aomifu ajymonf/
xdjYk yif v,fa0;a'owGif tajcpdu
k v
f su&f dS
aom wyfr (604) ? (605) ? cv& (414) wyf
Special Report
"mwfyHk -Photodivision.gov.in
tmPm&Sifrsm;ESifh
Ak'b
mom tawG;tac:vnf; yg0ifapcsijf yefyg
w,f/ 'gaMumifh olu OD;apmOD;eJY OD;cspfvdIifudk
Ak'bmom ,HkMunfrIeJY aygif;pyfxm;NyD; jrefrmh
,Ofaus;rI? jrefrmhvrl t
I odik ;f t0dik ;f eJv
Y u
kd af vsm
nDaxG&rdS ,fh qd&k ,
S v
f pfoabmw&m;wck a&;qGJ
zdYk awmif;qdck w
hJ ,f/ aemufq;kH &v'f tajztae
eJu
Y awmh tv,ftvwfvrf;pOfvYkd OD;apmOD;u
rdwfqufcJhwJh ]]jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf}} ay:
xGufvmcJhygw,f/
vli,ft&G,fyJ&Sdao;wJh AdkvfBuD;oef;a&T
[m OD;apmOD;eJY twl&SdpOfrSmvnf; tqifajycJh
w,fvdkY od&ygw,f/ odyfrMumcifrSmyJ ol[m
pdwf"mwfppfqifa&;Xme&JU wdkif;tqifh tBuD;
tuJtjzpf rEav;udk ajymif;a&TUwm0efxrf;
aqmif&ygw,f/ tJ'Dtcsdefu jrefrmEdkifiHrSm
awmifyikd ;f wdik ;f eJY ajrmufyikd ;f wdik ;f &,fvYkd ppfwikd ;f
2 wdkif;yJ&Sdygw,f/ 1959 ckESpfrSmawmh AdkvfcsKyf
Bu;D ae0if;u Adv
k rf LS ;Bu;D pef;,kukd Adv
k Bf u;D oef;a&T
wm0efusaewJh ajrmufyikd ;f wdik ;f ppfXmecsKyf wdik ;f
rSL;tjzpf ajymif;a&TUcefx
Y m;vdu
k yf gw,f/ Adv
k rf LS ;
BuD;pef;,k&UJ vufatmufrmS wm0efxrf;aqmif
csdefrmS AdkvfBuD;oef;a&T[m olY&UJ txufvlBuD;eJY
vkyif ef;cGiq
f ufqaH &;rsK;d yJ &Scd w
hJ ,fvYkd OD;cspv
f iId f
u jyefajymjyygw,f/
1962 rwfvrSm AdkvfcsKyfBuD;ae0if;u ol
tapmBu;D uwnf;u pDpOfxm;wJt
h wdik ;f yJ OD;Ek&UJ
tpd;k &udk jzKwcf sNy;D tmPmodr;f ,lvu
kd yf gw,f/
ZlvdkifvxJ a&mufwJhtcg AdkvfcsKyfBuD;ae0if;
OD;aqmifwJh awmfvSefa&;aumifpDu ]]jrefrmh
qd&k ,
S v
f pfvrf;pOfygwD (BSPP)}} zGUJ pnf;aMumif;
aMunmvdkufygw,f/ tzGJU0ifawGuawmh Adkvf
csKyfBuD;ae0if;eJY olYudkopmcHwJh wyfrSL;awGygyJ/
rdk;
tumtuG,frJh awmqifdkif;rsm;
pm-14
pm-16
Nidrf;csrf;a&;udk wrHwkwfNyD
pm-18
13
Politics
jrefrmhwyfrawmf tydkif;(2)
Adkvfae0if; wif;usyfpGm csKyfudkifvmjcif;
atmifaZmf
a,mufrSm 'kwd,ti,fqHk;orD;jzpfNyD;awmh olY
zcifO;D MuLwifu wkwv
f rl sKd ; ppfppfjzpfNy;D rdcif
a':zGm;aruawmh ytd0Yk t
f rsKd ;orD;yg/ a':zGm;ar
[m vli,fppfAdkvfav;udk rodygbl;/ 'gayr,fh
ppf;kH rSm&Sw
d hJ ol&Y UJ tquftoG,af wGuaewqifh
AdkvfrSL;oef;a&T&JU aemufcHtaMumif;udk pHkprf;
MunfNh y;D wJt
h cgrSmawmh olo
Y rD;eJY vufxyfciG jhf yK
vdkufygw,f/
1969 ckEpS f 'DZifbmvrSmawmh &efuek f ppf
Hk;csKyfudk ajymif;a&TUvmNyD; ppfOD;pD;rSL; ('kwd,
wef;) wm0efeJY {&m0wDjrpf0uRef;ay:a'oeJY
&cdik jf ynfe,fu ppfqifa&;awGukd wm0ef,l pDrH
cefYcGJ&ygw,f/ tJ'Dtcsdefwkef;u jrpf0uRef;ay:
u vufeufuikd f olyek af wGukd wdu
k x
f w
k zf eYkd &YJ cdik f
jynfe,feJY jrpf0uRef;ay:Mum;u &efolawG&JU
qufo,
G rf u
I jkd zwfawmufypfEikd zf t
Ykd wGujf refrm
ppfwyfu ]]a&Tvif;,kepf pfqifa&;}} udk qifEaJT e
csdefjzpfygw,f/
AdkvfrSL;oef;a&TeJY ppfHk;csKyfu OD;pD;t&m&Sd
awG&UJ tvky[
f m orm;d;k usyjJ zpfayr,fh pdw0f if
pm;p&maumif;wJh wm0efawGvnf; tJ'Dtcsdef
u &Sad eygao;w,f/ pdwx
f m;El;nHyh &kH wJh Adv
k rf LS ;
"mwfyHk -www.idcpc.org.cn
bmomjyefqdkygonf/
atmifaZmfonf
{&m0wDowif;Xmeudk
wnfaxmifoljzpfonf/
14
Special Report
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Wildlife
tumtuG,frJh awmqifdkif;rsm;
paevif;^'dkufOD;
ukefNrdKUeJY 58 rdkifavmufyJa0;wJh yJcl;dk;rawmxJudk &efukef? aejynfawmf
tjrefvrf;ruaecGJxGufNyD; vrf;avQmuf0ifoGm;wJhwavQmufrSm 'dkufOD;
NrdKUe,f? abmeDaus;&GmrSmaewJh ppfom;a[mif;BuD; OD;jrifha0u awmxJrSm awm
qifkdif;awG towfcHae&wJhtaMumif; ajymjyw,f/
&ef
vGecf w
hJ ahJ tmufwb
kd mvtwGi;f u awmxJ
udk jzwfavQmufomG ;&if awmqifidk ;f awG&UJ tk;d
awGuakd wGUcJ&h Ny;D olw
Y wfuRr;f orQeYJ ajryHak &;qGJ
NyD; rSwfwrf;wifxm;cJhw,f/ 'DawmxJrSm xif;
ckwf? rD;aoG;zkwfoGm;MuwJh olwdkY&Gmom;awGu
vnf; qifrkqdk;rsm;eJY BuHKawGUcJhMu&yHk? qiftkd;
aqmifaewJh olwOD;jzpfygw,f/
2013 ckESpf Edk0ifbmvrSm Wildlife Conservation Society tzGJUu awmkdif;qifawGeJY
ywfoufNyD; pm&if;twdtus aumuf,lEdkifzdkY
tavmif;awmfuy opfawmBudK;0dkif;rSm
tar&duefEikd if u
H uRr;f usiyf nm&Si?f qiftxl;
jyK avhusio
hf ifMum;xm;wJh awmvdu
k af cG;awGeYJ
twl pDrcH supf wiftaumiftxnf azmfaeygNy/D
'ghtjyif awmqifikd ;f rsm; &Sm;yg;vm&onfh
aemufxyf taMumif;t&if;wcku opfawm
jyKe;f wD;rIjzpfaMumif;? opfrsm;udt
k vGet
f uRx
H w
k f
,ljcif;? awmif,mpdu
k yf sK;d &efeYJ pDru
H ed ;f ajrtjzpf
odrf;,ljcif;rsm;aMumifh qifkdif;rsm;u pm;usuf
&Sm;yg;um a&TUajymif;&if; e,fpyfeeYJ ;D wJah wmawG
u qifkdif;awGu wzufEdkifiHxJudk ul;oGm;Mu
wmrsK;d vnf;&Sw
d ,fvYkd a'gufwm apmxl;omzd;k u
qufajymygw,f/
qifuek u
f ;l rIrsm;udk xdik ;f ? vmtdek YJ wkwrf S
wqifh Oa&myEdkifiHrsm;txd ukeful;Muayr,fh
jrefrmEdkifiH\ qifxGufukefrsm;udk ukeful;&mrSm
t"duaps;uGufEdkifiHu wkwfEdkifiHjzpfaMumif;?
qifaygufrsm;udak wmh xdik ;f Edik if o
H Ydk t"duukeu
f ;l
MuNyD; xdkif;EdkifiHwGif c&D;oGm;vkyfief;twGuf
toH;k jyKavh&adS Mumif; e,l;a,mufNrKd U tajcpdu
k f
urmhom;&Jwd&pmefrsm; umuG,fxdef;odrf;a&;
tzGUJ (Wildlife Conservation Society-WCS)
rS tm&Sa'o wm0efcH Mr. Antony J. Lynam
u ajymw,f/
]]awmawGrSm qifawG&JUyrmPawG avsmh
vmwm? awmawG jyKef;wD;vmwmaMumifh qif
awGu olwdkYtwGuf tpmawGudk awmeJYeD;wJh
vlawG&JUpdkufcif;awG? v,fuGif;awGtxd qif;
&SmvmMuwm/ tJ'rD mS yJ vleq
YJ ifawG&UJ y#dyuawG
jzpfvm Mu&if; qifawG aoqHk;cJh&wmrsKd;vnf;
&Sw
d ,f/ qifidk ;f awGuakd wmxJrmS jyefxal xmifzYkd
awm t&if;tjrpfawG trsm;tjym; vkt
d yfw,f}}
vdkY Mr. Antony J. Lynam u qdkygw,f/
'ghtjyif awmkid ;f wd&pmefrsm;&JU xGuu
f ek f
rsm;udk w&m;r0if t"dua&mif;0,fazmufum;
aeaom ae&mrsm;rSm &efuek Nf rKd U&Sd Adv
k cf sKyaf tmif
qef;aps;? rEav;NrdKU? wmcsDvdwfNrdKUeJY jr0wDNrdKU
wdw
Yk iG jf zpfaMumif; od&ygw,f/ awmqifikd ;f rsm;
\ xGufukefrsm;tjyif tm&S0uf0H? usm;? usm;
opf? ESi;f awmifusm;opf? usm;opfeuf? yifv,f
vdyrf sm;? uke;f vdyrf sm;? oif;acGcsyrf sm;jzpfaMumif;
od&ygw,f/
vuf&dS jrefrmEdik if w
H iG q
f ifuek u
f ;l rIaps;uGuf
wGif Oya't&ta&;,lrIrsm;uvnf; tzsm;
tem;rsm;om jzpfaeNyD; t"duuGif;quf ukef
onfrsm;? jynfwGif;vufcGJrsm;onf aiGaMu;jzifh
Oya'\ tjyifbufudk a&mufaeaom yHkpHrsKd;
jzpfaeaMumif; a'gufwmapmxl;omzdk;u qdkyg
w,f/
1988 ckEpS af emufyikd ;f jrefrmEdik if w
H iG f awm
qifdkif;rsm;udk ukeful;Muolrsm;wGif atmufajc
tqifh Xmeqdkif&m0efxrf;rsm;\ vufpvufe
rsm;vnf; yg0ifcJhovdk pD;yGm;a&;orm;rsm;\
aiGaMu;jzifh tumuG,f,lvkyfudkifcJhrI rsm;pGm
Special Report 15
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
yg0ifcw
hJ mudak wGU&w,fvYkd oluqufajymw,f/
]]jrefrmEdik if rH mS 1988 ckEpS af emufyikd ;f wuf
vmwJhtpdk;&awGu qifeJYywfoufNyD; bmrS
tav;xm; rvkyfchJMubl;/ tck tpdk;&wufvm
awmhrS qifawGuu
kd muG,x
f ed ;f odr;f &aumif;rSe;f
odvmwm/ qifkdif;ukefoG,frIawGudk wu,f
wrf; tpd;k &udik w
f ikd o
f cd w
hJ ,fqw
dk m jynfy ynm
&Siaf wG? rD',
D mawGajymrS odMuwm}} vdYk oluqdk
w,f/
jrefrmEdkifiHrSm qifkdif;trsm;qHk; usufpm;
aom yJcl;dk;rwavQmuf&Sd qifkdif;rsm;udk om
,m0wDcdkiftwGif;&Sd ajrmufZmrPD opfawm
BuKd ;0dik ;f twGi;f odaYk rmif;oGi;f &ef pDpOfaeaMumif;?
weoFm&Dawmrsm;wGifvnf; jrifhrdk&fvufcwf
opfawmBudK;0dkif;eJY a&jzLopfawmBudK;0dkif;xJudk
armif;oGif;&ef pDpOfaeaMumif; tavmif;awmf
uyopfawmBuKd ;0dik ;f \ NrKd Ue,ftyk cf sKyaf &;rSL;
OD;ausmfjrifhu ajymygw,f/
qifkdif;rsm;udk owfjzwfaom rkqdk;rsm;
toHk;jyKrI trsm;qHk;vufeufrsm;u wl;rD;
aoewfeJY tqdyfvl;jrm;wdkYjzpfNyD; vufeufudkif
wyfzGJUrsm; usifvnfaom ae&mrsm;wGif awm
qifikd ;f rsm; &Sm;yg;vmjcif;u vufeufuikd t
f zGUJ
rsm;u qifukefoG,frIwGif yg0ifywfoufrIawG
&Sdovdk ajrjrKyfrdkif;awGaMumifhvnf; jzpfcJhMu&
aMumif; if;u qdkygw,f/
]]weoFm&DbufrmS qd&k if [d;k t&if yk*v
u
d
ydik t
f jzpf rSwyf w
kH ifxm;wJh qifawGukd ydik &f iS af wG
ud,
k w
f ikd u
f xdik ;f Edik if b
H ufukd oGm;a&mif;vdu
k Mf u
wJh jzpf&yfawGvnf;&Sdw,f/ aemufNyD; pm;usuf
ajymif;oGm;wJhtwGuf udk,fhEdkifiHxJuae wjcm;
Edik if aH wGbufukd a&mufomG ;wmrsK;d vnf;&Sw
d ,f/
xdkif;EdkifiHbufrSm qiftaumifaygufwaumif
udk usyf ode;f 50 ausmaf vmuf aps;aygufw,fvYkd
Mum;w,f}}vdkY OD;ausmfjrifhu qdkygw,f/
awmqifkdif;rsm;udk owfjzwfcJhrI teD;pyf
qHk; rSwfwrf;rsm;t& {&m0wDwdik f;a'oBuD; iyk
awmNrKd Ue,f&dS qifr? jrpfw&m? qifrBIH uKd ;0dik ;f rsm;&Sd
awmBuD;? prf;BuD;? awmifacsmif;? ydk;avmif;&Gm
rsm;teD;wGif 2012 ckESpf Mo*kwfvrS 2013 ESpf
qef;ydkif;txd 6 vtwGif; qifkdif; 6 aumif
udk owfjzwfNyD; tpG,frsm;,loGm;cJhaMumif;?
tavmif;awmfuy opfawmBudK;0dkif;wGif
vnf; 2012 ckESpfESpfv,fydkif;u pG,fpHkqifdkif;
waumifukd owfjzwfum tpG,rf sm;,lomG ;cJMh u
ao;aMumif; od&ygw,f/
2012 ckESpf pufwifbmvydkif;u yJcl;dk;r
wGif qifkdif;rsm;udk owfjzwfaeonfhtwGuf
qifidk ;f rsmaMumufvefu
Y m 'du
k Of ;D NrKd Ue,f? abmeD
aus;&GmxJodkY jzwfoef;ajy;vTm;cJhaom jzpfpOf
vnf; jzpfcJhao;aMumif; abmeDaus;&Gmae
a'ocHH OD;jrifha0u {&m0wDodkY ajymjyw,f/
vuf&dS yJc;l d;k rwcGiw
f iG f usupf m;aeaom
awmqifidk ;f rsm; taumif 150 cef&Y rdS nf[k cefY
rSe;f aMumif;? rwfveJY 'DZifbmvrsm;wGif abmeD
qnfteD;&Sd qm;usufajrokdY qiftaumifa&
30 cefY ESppf OfvmwwfaMumif; if;u qufajym
w,f/
]]yJcl;dk;xJrSm qifawGudk owfjzwfaewm
wae&mwnf;rSmtajccsNy;D owfjzwfwmr[kwf
bl;/ awmxJwdk;NyD; ae&mpHkvdkufowfaeMuwm/
towfcH&aom awmqifdkif;\OD;acgif;cGHrS
usnfqef&m/
usaemfu
h kd awmxJrmS ]0}O vdu
k w
f ;l aewJo
h al wGu
awGUcJhw,fvdkY vmajymjyzl;w,f/ yJcl;dk;xJu
aumvd,acsmif;zsm;? abmeufacsmif;zsm;? z'dk
bufawGtxd oGm;Ny;D owfMuwm}} vkYd 'du
k Of ;D NrKd U
e,fwGif pD;yGm;a&;vkyfudkifaewJh a'ocH udkNzdK;
u {&m0wDudk ajymjyw,f/
2013 ckESpf atmufwdkbmv twGif;u
abmeDqnfwcGi&f dS awmqifidk ;f rsm;udo
k wfjzwf
rIwiG f yg0ifcahJ om OD;umpifqo
kd u
l kd rGejf ynfe,f?
oxHkNrdKUe,fwGif zrf;qD;&rdxm;NyDjzpfaMumif;
'dkufOD;NrdKUe,f&JwyfzGJUrS wyfMuyfBuD; wifOD;u
{&m0wDudk ajymjyw,f/
jrefrmEdkifiHrSm awmkdif;wd&pmefrsm; w&m;
paevif;onf
{&m0wDowif;Xme\
tBuD;wef;owif;axmufwOD;jzpfNyD;
EdkifiHa&;?ynma&;? pD;yGm;a&;?
c&D;oGm;aqmif;yg;rsm;
txl;jyK a&;om;vsuf&Sdonf/
16
Special Report
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Human Rights
v,f
a'ocHtvkyform;rsm;aexdkif&mae&m/
ra';uRef;ay:rS a'ocHtvkyform;rsm;/
tvkyform;rdom;pkwpk/
Special Report 17
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
ra';uRef;ay:rS pDrHudef;vkyfief;cGifwck/
a&eHavSmifuefBuD;awG
aqmufaewmukd waeYoGm;Munfhawmh
'Dae&mu igydkifwJh aq;cif;ae&mvm;?
pyg;cif;vm;qdkwm cefYrSef;Munfh&if;
rsuf&nfwpdrfhpdrfhus 0rf;enf;vmvdkY
csufcsif;yJ jyefvSnfhvmcJhw,f . . .
]]tckqdk aep&m? pm;p&m? vkyfp&m bmqdk
bmrS r&Sdawmhbl;? raobJ i&Ja&mufaeovdk
cHpm;&w,f? aemufq;Hk ajym&&if uk,
d af rG;xm;wJh
EGm;awGuadk wmif xm;p&majrr&Sad wmhvYkd a&mif;
ypfvdkuf&w,f}}vdkY a':racsu ajymygw,f/
a':racstygt0if &Gmr&Gmom;awG&UJ rdb
bdk;bGm; tqufqufu ydkifqdkifvkyfpm;vmcJhwJh
v,f,majrawGtay:rSm *gvefodef;csDqHh a&eH
odkavSmifuefBuD; 12 vkH;ukd wzuf 6 vkH;pD
wef;pDaqmufxm;wm NyD;pD;aeygNyD/ 'ghtjyif
a&eufqdyfurf;eJYwkwf CNPC ukrPD0ef
xrf;awGaexdkif&m taqmufttkHawGvnf;yJ
&mEIef;jynfheD;yg; NyD;pD;aewm awGU&ygw,f/
wkwfEdkifiHu pDrHudef;trsm;tjym; wnf
aqmufaewJh ra';uRe;f ay:rSmodomwJh ajymif;
vJrIESpfckyJawGU&ygw,f/ tJ'guawmh a'ocH
trsm;pk[m v,fyikd &f iS ?f ,mydik &f iS f b0awGuae
v,frJh,mrJh? tvkyfvufrJh b0awGukd aeYcsif;?
ncsif; a&mufoGm;wm&,f? pDrHudef;vkyfief;awG
&mEIef;jynfheD;yg; wnfaqmufNyD;pD;oGm;wm&,f
tJ'D ajymif;vJrIBuD;ESpfckyg/
jrefrmtpd;k & tmPmydik af wGepYJ rD u
H ed ;f OD;pD;
wnfaqmufaewJw
h kwt
f rsK;d om;ydik af &eHaumf
ydka&;&Sif;(CNPC) wm0ef&SdolwdkY ajymovdk pDrH
udef;awGeJYtwl a'ocHawGvnf; zGHUNzdK;wdk;wuf
vmr,fqdkwJh pum;awG[m vufawGUrSmawmh
xl;jcm;rIbmrSrnfrnf&& r&Sdao;ygbl;/
wu,fawmh ra';uRe;f [m tmPmydik af wG?
CNPC wm0ef&o
dS al wG ajymovdk zGUH NzKd ;wd;k wuf
vmr,fqdk&ifawmif a'ocHawGtwGuf odom
wJhwdk;wufajymif;vJrIawG &SdrvmEdkifygbl;/ bm
aMumifhvJqdkawmh ra';uRef;[m ausmufjzLNrdKU
eJY tvSrf;a0;uGmovdk oD;oefYuRef;jzpfaewJh
twGuf b,fae&meJYrS tvG,fwulqufoG,f
a':rat;cdik u
f ajymygw,f/ a':rat;cdik f [m
vnf;yJ v,f,majrawG? O,smOfNcHawG? EGm;pm;
usufajrawGpwJh ajr,m {u 10 {u ausmf
todrf;cHvdkuf&olyg/
CNPC ukrPDuawmh a'ocHawG 24
em&D rD;&&Sda&;? vrf;yef;qufoG,fa&; pwJh
a'ozGHUNzdK;a&; qdkif&mawGtwGuf a':vm 10
oef;ukd jrefrmtpdk;&uwqifh vSLxm;w,fvdkY
qdyk gw,f/ ra';uRe;f ay:rSmawmh vQypf pf"mwf
tm;jzefjY zL;ay;zdYk ae&mwcsKUd rSm "mwfwikd w
f csKUd udk
pkyx
Hk m;wmawGUcJ&h ygw,f/ vrf;awGuawmhx;l
jcm;rI r&Sdao;ygbl;/
&Gmr&GmrSmawmh CNPC uvSLxm;wJh a&pif
wcsKUd awGUcJ&h ayr,fh tJ'u
D a&awGudk tok;H jyKvYkd
r&bl;vdYk a'ocHawGu ajymygw,f/ a'ocHawG
&JUv,fajrawGudk odr;f ,lNy;D wnfaqmufxm;wJh
a&uefuwqifh a&ay;xm;ayr,fh ta&mifeJY
teHYraumif;wmawGaMumifh aomufa&twGuf
eJY xrif;[if;csufpm;zdkYtwGuf okH;vdkYr&bl;vdkY
ajymMuygw,f/ CNPC 0efxrf;awGuadk wmh a&
oefYpufkHuwqifh oefYpifNyD;a&awGukd jzefYjzL;
ay;w,fvdkYvnf; qdkMuygw,f/
pDrHudef; vkyfief;cGifawGrSm a'ocH0efxrf;
awG? tvkyo
f rm;awGtok;H jyKreI nf;yg;wJt
h ay:
rSmvnf; a'ocHawGu auseyfrI r&SdMuygbl;/
a'ocHawGuydk u
kd v
f ikd ;f tapmif?h xrif;csu?f ukef
Murf;ypnf;awG o,faqmifwJh armfawmfum;
armif;ol pwJhae&mwcsKUd rSmyJ cefYxm;ay;NyD; pDrH
ude;f wckv;Hk rSm vlO;D a& 30 0ef;usiyf &J w
dS ,fvYkd
ydkufvdkif;apmifh0efxrf; ukdaerif;xGef;u ajymyg
w,f/
wkwfEkdifiHu ac:vmwJhwkwf 0efxrf;
awGeYJ a'ocHtvkyo
f rm;awGMum;rSmvnf;tae
txdik f tpm;taomuf? vkycf vpmutp cGjJ cm;
qufqHrIawGvnf; &Sdaeygw,f/
wkwf 0efxrf;awGtwGuf xrif;[if;
csu&f mrSmvnf; wkwv
f rl sK;d awG pm;ok;H avh&w
dS hJ
[if;awGeJYt&om rwl&if qlylBudrf;armif;wm?
ypn;f awGudk xkaxmif;wmpwJh NiKd jiifraI wG vkyf
avh&dSwhJtjyif wkwftpm;tpmawGukd twif;
t"rpm;cdkif;w,fvdkY xrif;csufvkyfcJhwJh rEG,f
EG,fpdk;u ajymjyygw,f/
]]wa,muf&wJh vpmukd aemufwa,muf
odcGifhr&Sdbl;? wcgwav ukd,fb,favmuf&vJ
ar;&ifvnf; odp&mrvdkbl; xkwfawmhrSMunfh
qdNk y;D ajymw,f? tvkyw
f al yr,fh wjcm;a'ou
vmwJo
h al wGu a'ocHawGxuf vpm yd&k w,f?
a'ocHawG tcsdefydkqif;&&ifvnf; tydkaMu;
ray;bl;}}vdkYvnf; rEG,fEG,fpdk;u ajymygw,f/
ra';uRef; a'ocHawG[m v,f,mvufrJh
awGjzpfukefwJhtjyif uRef;w0dkufu yifv,fjyif
ukd rDSckpd m;aomufaeMuwJh wEdkifwydkif wHigvkyf
ief;vkyfudkifMuolawG[mvnf; wkwfEdkifiHu
oabFmBuD;awG t0iftxGufaMumifh vGwfvyf
pGm ig;zrf;cGifh r&SdMuawmhygbl;/ a'ocH 50 &m
cdkifEIef;eJYtxuf[m a&vkyfief;ukdvkyfudkifpm;
aomufaeMuolawGvnf; jzpfygw,f/
jrefrmeJY wkwftpdk;& tmPmydkifawGu
awmh pDrHudef;awGaMumifh a'ocHawGtvkyf
tudkiftcGihftvrf;awG&r,fvYkd pDrHudef;awGrp
cifurufv;Hk ay;cJMh uayr,fh vufawGUrSm epfem
rIawGom cHpm;aeMu&wmaMumifh {NyDvtwGif;
u qExkwfazmfcJhMuygao;w,f/
tJ'Dvkd qExkwfazmfwm[m rSm;wJhvkyf&yf
vdYk orwk;H 0efBu;D OD;pd;k ode;f u jypfwifajymqdck hJ
ygw,f/ wkwpf rD u
H ed ;f awG[m jrefrmhajray:rSm
aiGaMu;tajrmuftjrm;ok;H pGJ &if;ES;D jrK yEf x
HS m;wm
aMumifh EdkifiHtwGuf tusKd;&Sdw,fvYv
kd nf;ra';
uRef;a'ocHawGeYJawGUqkHpOf OD;pdk;odef;uajymqdk
cJhygw,f/
wkwt
f pd;k &u ra';uRe;f ay:u a&eHyu
kd f
vdkif; pDrHudef;tjyif ausmufjzLrSmvnf; a&T
obm0"mwfaiGUpDrHudef;udk vkyfaeygw,f/
a&Tobm0"mwfaiGU pDru
H ed ;f udk wkwEf ikd if H
u 51 &mcdkifEIef;eJY jrefrmha&eHeJY obm0 "mwf
aiGUvkyif ef;(MOGE) u 49 &mcdik Ef eI ;f jrK yEf v
HS yk f
udik af ewmjzpfygw,f/ wnfaqmufa&;vkyif ef;
awGukdawmh CNPC tjyif udk&D;,m;EdkifiHu
a'0l;ukrPD? tdEd,u Punj Lloyd ukrPD?
jrefrmjynfwGif;u ukrPD 10 ck0ef;usifwdkYuyg
u@tvdkuf uefxdkufpepfeJY wnfaqmufcJh
Muygw,f/
'Dwkwpf rD u
H ed ;f awGudk t&ifetz ppftpd;k
&tBuD;tuJa[mif; AkdvfcsKyfrSL;BuD; oef;a&TeJY
vuf&dS wkwo
f rw &Su
D sizhf siw
f u
Ykd 2009 ckEpS f
rSm oabmwlpmcsKyf vufrw
S af &;xd;k cJMh uwmyg/
&cdkifurf;vGef&Sd vkyfuGuf A-1 eJY A-3 u
xGufwJh obm0"mwfaiGYawGukd tckESpfupwif
Ny;D ESpaf ygif; 30 txd wkwf udk a&mif;csrmS vnf;
jzpfygw,f/ wkwu
f kd wESprf mS obm0 "mwfaiGU
wefcsdef ukArDwm 12 bDvD,HeJY a&eHpdrf; pnf
4 odef; avmufwifydkYEdkifrSm jzpfygw,f/
ta&SUtv,fydkif;EdkifiHawGu o,faqmif
vmr,fh a&eHpdrf;awGukdvnf; ra';uRef;ay:u
a&eHodkavSmifuefBuD; 12 vkH;rSm odkavSmifNyD;
tJ'DurSwqifh wkwfEdkifiH,leefjynfe,fudkydkY
rSmyg/
wkwEf ikd if t
H wGuf avmifpmpGr;f tifvt
kd yf
csu&f UJ 80 &mcdik Ef eI ;f udk tmz&dueJY ta&SUtv,f
ydik ;f a'oawGu a&eHprd ;f awGukd rvuma&vuf
Mum;udk t"dutokH;jyKwifoGif;ae&wm jzpfyg
w,f/ tJ'DtwGuf ukefusp&dwf BuD;jrifhwm? t
csdefMumwm? rvuma&vufMum;u yifv,f
"m;jyawG&JU&efudk aMumuf&wmpwJh tcuftcJ
awGu wkwfEdkifiHtwGuf acgif;udkufp&m jzpf
aeygw,f/
vuf&SdrSmawmh ta&SUtv,fydkif;u a&eH
awGudk rvuma&vufMum; jzwfp&mrvdak wmhbJ
ra';uRef;ay:u a&eHodkavSmifuefBuD; 12 vkH;
rSmodkavSmifNyD; ausmufjzLa&eufqdyfurf;u
wqifh ,leefjynfe,fukd ydEYk ikd af wmhrmS yg/ wkwf
jynfxu
J dk aiGuek af Mu;us oufompGmeJY tcsed w
f kd
twGif; wifydkYEdkifawmhrSmrdkY ausmufjzLa'ou
pDrHudef;awG[m wkwfwYkdtwGuf tusKd;tjrwf
rsm;ygw,f/
tvm;wl jrefrmtpd;k &[mvnf;yJ "mwfaiGU
a&mif;wmu cefYrSef;ajctm;jzifh tar&duef
a':vm 29 bDvD,H &&SdrSmjzpfw,fvdkY od&yg
w,f/ 'ghtjyif *ufpfydkufvdkif;eJYa&eHydkufvdkif;
jzwfoef;cawGukdvnf; ESpfpOf a':vmoef;eJYcsD
&&SdOD;rSm jzpfygw,f/
tJ'Dvdk wkwfEkdifiHeJY jrefrmtpdk;& tzGJU
twGuf tusKd ;pD;yGm;awGtaotcsm&Sad eayr,fh
vnf; a'ocHawGtwGufuawmh tem*wfrJh
aeqJyJ jzpfygw,f/
18
Special Report
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
"mwfyHk -
The Irrawaddy
Peace
ar
Special Report 19
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
vnf; 0ifa&mufvmaeonf/
trSefwu,ftm;jzifh a&umwm pDrHudef;
rsm;udk qufvuf taumiftxnfazmfjcif;onf
a'owGif; y#dyursm;udk jyefvnfrD;arT;ovdk
jzpfapEdkifonf/ a&umwmpDrHudef;udk KNU
wyfr[m 5 u ,cifuwnf;u qefYusifuefY
uGufcJhonf/ xdkYjyif a&umwmpDrHudef;teD;wGif
wyfpx
JG m;aom pcef;wckukd pGev
Yf w
T af y;&ef jiif;
qefcJhonfhtwGuf jrefrmtpdk;& ppfwyfrsm;ESifh
if;\ uGyfuJrIatmuf&Sd u&if e,fjcm;apmifh
wyfzGJUrsm;\ yl;aygif;wdkufcdkufrIudk cHcJh&onf[k
'Dru
kd a&pDtusK;d jyK u&ifwyfrawmf DKBA u
qdkonf/
vl 40 ausmf qHk;HI;cJhonf[k DKBA
owif;&yfuGufrsm;u ajymMum;cJhaom tqdkyg
tjzpftysufonf Nidrf;csrf;a&;u rnfrQtuJ
qwfonf? xd&SvG,fonfudk jyoaejcif;vnf;
jzpfonf/ pDru
H ed ;f udk zufpyfaqmif&u
G af eaom
EdkifiHjcm;om;rsm;onfvnf; vufawGUtrSef
w&m;udk xdcdkufemusifrIESifh &if;NyD;odcJhMuNyD;
jzpfonf/ 2007 ckESpfwGif a&umwmwnf
aqmufa&; vkyif ef;cGirf S tvkyo
f rm;pcef; wck
udk trnfrodvufeufudkiftzGJUwcku 0if
a&mufwu
kd cf u
kd cf ahJ omaMumifh xdik ;f vlrsKd ;EGAT
0efxrf;wOD; aoqHk;NyD; xdcdkuf'Pf&m&ol
tajrmuf tjrm; &SdcJhonf/
rnfodkYyifjzpfap tpdk;&ESifh KNU tzGJUwdkY
ordkif;0if typftcwf&yfpJa&; oabmwlnD
csufwck 2012 ckESpf Zefe0g&DvwGif &,lEdkifcJh
onfhtwGuf a'ocHrsm;uvnf; uefYuGufae
Muonfhwdkif pDrHudef;vkyfief;rsm;udk jyefvnf
pwifEdkif&ef tqifajyoGm;yHk ay:vmaeonf/
odkYaomfvnf; [wfBuD;a&umwmpDrHudef;
onf KNU twGuf a0cGJ&cufaom tusyf
twnf;wck jzpfvmzG,f&Sdonf[k (KESAN)
rS Steve Thompson \ tqdkt& od&onf/
trSefwu,ftm;jzifh
a&umwm pDrHudef;rsm;udk
qufvuftaumiftxnfazmfjcif;onf
a'owGif;y#dyursm;udk jyefvnfrD;arT;ovdk
jzpfapEdkifonf/
[wfBu;D a&umwmuJo
h yYkd if &Gmopf a&um
wmonf wkwt
f pd;k &ydik f Datang Corporation
u wnfaqmufrnf jzpfNyD; vQyfppf"mwftm;
600 rD*g0yf xGu&f rdS nfh oHviG jf rpfay:rS &Gmopf
a&umwmtygt0if u,m;jynftwGif;wGif
a&umwm 3 ck wnfaqmuf&ef 2010 ckESpf
Zefe0g&Dvu jrefrmtpd;k &ESihf oabmwlncD suf
vufrSwfa&;xdk;cJhonf/ u,m;jynfe,fwGif
wnfaqmufrnfh aemufxyf pDrHudef;ESpfckrSm
yGeaf csmif; a&umwm ESihf wbufacsmif; a&um
wmrsm; jzpfonf/
]]vlrIa&;eJY obm0ywf0ef;usifqdkif&m
oufa&mufrIawGeJY ywfoufNyD; usaemfwdkYpdk;&drf
aeygw,f? wu,fviYkd vsiv
f yI Nf yq
D &kd if qif;vm
r,fh a&pD;aMumif;aMumifh atmufbufrSmaewJh
olawG tBuD;tus,f xdcdkufysufpD;oGm; Edkifyg
w,f}} [k cl;rD&,fu a&umwmwnfaqmuf
rnfhae&mESifh teD;w0dkufwGif ajrvTmjywfa&GU
aMumif;wck&Sdaeonfudk &nfTef; ajymonf/
xdkodkYaom pdk;&drfylyefrIrsm;udk jzpfay:ap&
onfh taMumif;&if;rSm ppftkyfcsKyfa&; tqHk;
owfoGm;NyD; jrefrmEdkifiHtESHYtjym;rS y#dyursm;
&yfwefYoGm;NyD qdkaomfvnf; a&umwmpDrHudef;
rsm;ESifh ywfouf yGifhvif;jrifompGm aqmif
&GufcJhjcif; r&SdaomaMumifhjzpfonf/ tpdk;& wm
0ef&Sdolrsm;ESifh wdkif;&if;om;vufeufudkif tzGJU
rsm;\ acgif;aqmifrsm;onf jynfolvlxkudk
tao;pdwt
f aMumif;t&mrsm; xkwjf yeftoday;
jcif;r&Sb
d J oabmwlnrD rI sm; jyKvyk af eMujcif;ESihf
ywfouf ar;cGef;xkwfrIrsm;vnf; wdk;yGm;
vmaeonf/
arv aESmif;ydik ;f wGif u&ifwikd ;f &if;om;tzGUJ
40 ausmfrS udk,fpm;vS,f 150 ausmf pnf;
a0;um Nird ;f csr;f a&; vkyif ef;pOfrsm;ESiyhf wfouf
nSdEdIif;aqG;aEG;cJhMuonf/ aqG;aEG;yGJ tNyD;wGif
xkwfjyefcJhaom aMunmcsufwGif if;wdkUu
KNU udk vQyfppf"mwftm;ay; pufHkrsm;? a&
umwmrsm;uJhodkY a'ocHrsm;\vlaerIb0udk
rsm;pGmxdcdkufEdkifonfh BuD;rm;aom pD;yGm;a&;
oabmwlncD surf sm; tpd;k &ESihf vufrw
S af &;xd;k
vdkonfhtcgwdkif; jynfoludk ajymjytoday;&ef
awmif;qdkcJhMuonf/
&efuek t
f ajcpdu
k f Karen WomensAction
Group rS TeMf um;a&;rSL; aemfqq
l efem vSvpS ;kd
u yJcl;wdkif;? awmifilcdkiftwGif;&Sd aomufa&
cyfacsmif; a&umwmuJhodkY tjcm;pDrHudef; tcsdKU
aMumifv
h nf; a'ocHjynforl sm; qd;k qd;k 0g;0g; xd
cdkufcJh&aMumif;ajymonf/
]]jynfov
l x
l ak wG qd;k usKd ;oufa&mufraI wG
cHpm;&Ny;D awmhrS usrwdu
Yk pDru
H ed ;f awGtaMumif;
udk azmfxw
k f Edik Mf uw,f? tem*wfrmS awmh 'Dvkd
xdcdkufrIrsm;awG rjzpfcsifawmhygbl;}} [kvnf;
ajymqdkonf/
oHvGifjrpfay:u rJqrfvwful;wdkY/
apm&efEdkifonf {&m0wDowif;Xme\
t*FvdyfbmomXmerS
owif;axmufwOD;jzpfNyD;
e,fpyfa&;&m? wdkif;&if;om;a&;&mESifh
qufpyfaom ppfa&;? vlrIa&;? EdkifiHa&;
owif;rsm;txl;jyKa&;om;vsuf&Sdonf/
Business
Economy
jrefrmhwdk;wufrI taumif;jrifvGef;wmvm;?
tjrifaumif;kH jzpfaewmvm;
The Irrawaddy
vufpf
olwdkYu xdyfydkif;acgif;aqmifawGeJYyJ
awGUqkHcsifaeMuw,f? tJ'D xdyfydkif;acgif;aqmifawG
qdkwmuvnf; zGHUNzdK;a&;twGuf rjzpfrae
vkyfaqmif&r,fh rl0g'csrSwfvkyfaqmif&r,fh
tpDtpOfawGtaMumif; pdwf0ifpm;olawGr[kwfbl;/
pD;yGm;a&;qdkif&mtajctaew&yfudk jyefTef;yg
r,f/ tJ'guawmh pD;yGm;a&;pDrHudef; wckudk 5
ESpfMum &yfqdkif;vdkufwmyJ/
jrefrmEdkifiH&JU obm0o,HZmw t&if;
tjrpfawGu wdik ;f jynftwGuf wu,f&h wemawG
yg/ odaYk yr,fh tpd;k &taeeJY o,HZmwxkw,
f zl Ykd
ukrPDawGeJY ndEIdif;NyD; pmcsKyfcsKyf vkyfudkifwJh
ae&mrSm yGifhvif;jrifomzdkY vdkygw,f/ tJ'DrSm
tcGeftcudk tjrifhqkH;xm; aumuf,lNyD; wdkif;
jynfb@m jzpf&rSmyg/ NyD;awmh b@maiG cGJa0
okH;pGJ&mrSmvnf; jrifomxif&Sm;wJh pepfwuseJY
pnf;urf;wus&SdzdkYeJY wEdkifiHvkH;twGuf tusKd;
&SdapzdkY vdkygw,f/
21
pm-22
wdk;&pfawGvmukefNyD
pm-24
rvG,b
f ;l aygh/ bmjzpfvv
Ykd q
J &kd if olwx
Ykd nfo
h iG ;f
pOf;pm;wJh &if;ESD;jrKyfESHzdkY tcsuftvufawG
trsm;BuD;&SdvdkYygyJ/ jrefrmEdkifiHudk vma&muf
&if;ESD;jrKyfESHvdkolawGvnf; trsm;tjym; &Sdaeyg
vdrrhf ,f/ pD;yGm;a&;zGUH NzKd ;rI Iaxmifu
h ajym&r,f
qdk&if jrefrmEdkifiH[m EdkifiHwum &if;ESD;jrKyfESHrI
twGuf tusyftwnf;&SdaeOD;rSmyg/
jrefrmEdik if &H UJ pD;yGm;wd;k csUJ vkyaf qmifru
I wcsKUd
ae&mawGrSm jrefqefwm awGU&w,f/ tdrf&m
aqmufvyk jf cif;eJY c&D;oGm;vkyif ef;awGyg/ odaYk y
r,fh Edik if w
H um&if;ES;D jrKyfErHS aI wGu vQyfppf"mwf
tm;vdk tajccHtaqmufttkq
H ikd &f m vkyif ef;BuD;
awGrmS aES;auG;aeqJygyJ/ 'Dvkd pD;yGm;a&;wzuf
apmif;eif;jzpfrIu tE&m,f&SdapEdkifrvm;/
pD;yGm;a&;wzufapmif;eif;jzpfru
I tE&m,f
tNrJwrf; &Sdaew,f/ odkYayr,fh jrefrmEdkifiHvdk
0ifaiGenf;yg;Ny;D zGUH NzKd ;rIaemufuswhJ Edik if aH wGrmS
pD;yGm;a&;xdef;ndzdkYu ydkNyD; tcuftcJtE&m,f
&Syd gw,f/ aps;uGupf ;D yGm;a&; qdw
k muvnf; Iyf
axG;aeNyD; tpDtpOfwus rjzpfao;wJh tae
txm;rSmyg/ 'gu bmud
k eT ;f ovJqakd wmh oGi;f
ukefydkif;u wdk;wufvmw,fqdk&ifawmif xkwf
ukefydkif;u wdk;wufrvmEdkifbl;aygh/ wcsdefrSm
wd;k wufr,f? wcsed cf sed u
f s avsmeh nf;r,f? 'g[m
pD;yGm;a&;udyk aHk zmfwhJ enf;pepfyikd ;f tay: rlwnf
jzpfaewmyJ/ zGHUNzdK;wdk;wufrIqdkwm avmu
"mwfyHk -awZvdIif^The Irrawaddy
vufpfa&z,fvf
jrefrmha&eHESifh obm0"mwfaiGU . . .
twGut
f a&;ygwJjh zpfpOfyg/ qdv
k w
kd mu tajccH
tm;jzifhudk b,fvdkjzpfvmr,fqdkwm BudKwif
rcefYrSef;EdkifwJh taetxm;yg/
jrefrmEdkifiHeJY ywfoufNyD; pdwfauseyfp&m
jzpfzdkYeJY a&&SnfzGHUNzdK;rItwGuf ta&;tBuD;qkH;
tcsufwck ajym&r,fqdk&if 0efBuD;XmeawGrSm
aumif;rGefNyD; t&nftcsif;&SdwJh 0efBuD;awG? 'k
0efBu;D awGeYJ nTeMf um;a&rSL;awG a&G;cs,cf efx
Y m;
zdkYyg/ olwdkY[m b,fvdkrl0g'awG csrSwfvkyf
aqmifoifhw,f? jyKvG,fajymif;vG,fjzpfatmif
b,fvdk pDrHaqmif&Gufoifhw,f qdkwmawGudk
qk;H jzwfay;&r,fo
h al wGyg/ trsK;d orD;awG trsKd ;
om;awGudk olYae&meJYol xm;&SdpDrHcefYcGJzdkYu
wnfaqmufa&;ydik ;f xuf ydt
k a&;Bu;D aeygw,f/
tJ'Dvdk pDrHcefYcGJrI aumif;rGefrSom taumif
txnfazmfaqmif&u
G o
f mG ;r,fh rl0g'ydik ;f qdik &f m
u xda&mufoGufvufNyD; vlxkMum;udka&muf&Sd
rSm jzpfygw,f/ vlrSefae&mrSef a&G;cs,f cefYxm;
EdkifNyDqdk&if olwdkY[m vkyfief;pOftqifhqifhrSm
aumif;rGefjynfhpkHwJh vkyfaqmifrIaumif;awG
pwifEdkifrSm jzpfw,f/
jrefrmtaeeJY pD;yGm;a&;zGNYH zdK;a&; aqmif&u
G f
rI taeeJY xdik ;f udk erlem,laumif;,lEikd yf gw,f/
A[dkjyKwnfaqmuf,lwJh taetxm;aygh/ bef
aumufNrdKUawmfukd ydNk yD;BuD;us,fcrf;em;atmifeYJ
csrf;omatmifvyk w
f mrsdK;aygh/ wjcm; aus;vuf
a'oawGrSmawmh qif;&JNrJ qif;&JaeqJyJav/
aejynfawmftaeeJYa&m qdk;usKd;&v'fawGrjzpfzdkY
b,fvkd a&Smif&mS ;Edik yf ghrvJ/ z,f'&,fpepf&UJ
tajz jzpfrvm;/
usaemfu pD;yGm;a&;ynm&Sifyg/ EdkifiHa&;
odyyH nm&Sirf [kwyf gbl;/ tckar;vdu
k w
f ahJ r;cGe;f
u wkwfacgif;aqmif wdefYa&Smifzdef ajymwJh
pum;wcGe;f udo
k mG ;owd&rdw,f/ ]]aMumifqw
kd m
jzLjzL rnf;rnf;? <uufzrf;zdkY ta&;BuD;w,f}}wJh/
tJ'DvdkyJ ayghAsm/ jrefrmtaeeJY b,fvdkEdkifiHa&;
pepfuykd J a&G;cs,cf s,?f jrefrmjynfov
l x
l t
k wGuf
Nird ;f csr;f a&;? jynfph <Hk u,f0a&; OD;wnfvyk af qmif
oGm;zdkYyg/ jrefrmu bmaMumifh pD;yGm;a&;zGHUNzdK;rI
twGuf xdkif;udk erlem,l&rSmvJ/ usaemf od
oavmuf xdik ;f rSmvnf; tqifrajy raysm&f iT o
f l
awG &Sad ewmyJav/ wjcm;Edik if aH wG&UJ zGUH NzKd ;a&;udk
jrefrmu bmaMumifh pHjytjzpfenf;,l&rSmvJ/
jrefrmtaeeJY xdik ;f jzpfjzpf? AD,uferfjzpfjzpf?
pifumyljzpfjzpf b,fEdkifiHudkyJ ykHpH,l,l ta&;
rBu;D ygbl;/ ta&;Bu;D wmu jrefrmawG[m tJ'D
EdkifiHawGeJY wjcm;EdkifiHawGrSm BuKHawGU&wJh wdk;
wufrI&JU tjcm;wzufu jyem&yfawGudk
b,fvkd taumif;rGeq
f ;Hk ajz&Si;f vkyaf qmifw,f
qdkwmudk tajccHusus avhvmzdkYyg/ usaemf
arQmv
f ifw
h muawmh jrefrmtpd;k &eJY jrefrmjynfol
awG[mvnf; olwdkYEdkifiH&JU pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;
wufa&;twGuf pdwfqEjyif;jyif;jyjyeJY vkyf
aqmifNy;D tjcm;Edik if aH wG&UJ twk,&l wJEh ikd if H jzpf
vmvdrfhr,f qdkwmygyJ/
22
Business
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Petroleum
tqdkjyKvTmwifoGif;xm;NyD; tar&duefEdkifiHrS
ConocoPhillips u aemfa0 EdkifiHrS Statoil ESifh
yl;aygif; vkyfuGuf 2 ck twGuf tqdkjyKxm;
aMumif; pGr;f tifqikd &f m owif;Xme wckjzpfonfh
Platts \ tqdt
k &od&onf/ tqdjk yKxm;Muonfh
wjcm;xif&mS ;onfh ukrP
rD sm;xJwiG f Chevron,
ExxonMobil ESihf Total wdv
Yk nf; yg0ifMuonf/
tm&Sa'orS tpd;k &ydik f vkyif ef;rsm;jzpfonfh
xdkif;EdkifiHrS PTTEP, rav;&Sm;EdkifiHrS Petronas
ESifh tdEd,rS OVL wdkY wif'g 0ifa&muf,SOfNydKif
xm;Muonf/
odaYk omfvnf; wkwEf ikd if rH S Edik if yH ikd f t"du
a&eHurk P
BD u;D 3 cku ab;uaeom apmifMh unfh
aeMujcif;u pOf;pm;p&m jzpfaeonf/
]]aps;NyKd ifwifoGif;rIu NyKd ifqkid frI t&rf;BuD;
rm;ygw,f/ usaemfwYkd apmifMh unfh ykH J apmifMh unfh
Ny;D ydak umif;r,fh tcGit
hf a&;udk apmifah eygw,f}}
[k China National Offshore Oil Corporation
Myanmar Limited \ Ou| Chen Zhiyong
u ajymMum;aMumif; Rigzone r*Zif;u 'DZif
bmv 16 &ufaeYwGif a&;om;cJhonf/
C h i n a N a t i o n a l O ff s h o r e O i l
Corporation Myanmar Limited \ nDtpfr
ukrPDjzpfaom China National Petroleum
Corporation u b*Fvm;yifv,fatmftwGif;
1 yHkudkom xkwfvkyfay;Edkifonf/
azazmf0g&DvwGif usif;yrnfhyGJonf xd
a&mufatmifjrifonfh a&eHEiS hf obm0 "mwfaiGU
vk y f i ef ; u@ zG H U Nzd K ;wd k ; wuf v ma&;twG u f
tajccH taqmuftOD? toGiful;ajymif;rIESifh
axmufyahH &; vdt
k yfcsurf sm;udk avhvmpHpk rf;Mu
&ef jzpfonf[k OD;aqmifpDpOfonfh vef'efNrdKUrS
ITE Group u ajymonf/
vuf&dS wif'gac:,lxm;onfh urf;vGev
f yk f
uGufrsm;twGuf rnfol vdkifpif&oGm;zG,f&Sd
oenf;/ aps;NydKifwif'g pepf\ vQdKU0Sufaom
obm0ESihf &Si;f vif;jywfom;rI r&Sad om vkyif ef;
pOfrsm;aMumifh wdusaocsmpGm &nfTef; azmfjy
Edkifjcif;rsm; rawGU&Sd&yg/
&efukeftajcpdkuf EdkifiHwum Oya'ESifh
tcGefqdkif&m tBuHay;vkyfief; wckjzpfonfh
VDB Loi u jrefrmEdkifiHwGif &SdESifhNyD;om; EdkifiH
jcm;ukrPDrsm;jzpfonfh Total, PTTEP ESifh
Petronas ponfwdkYu tcGifhtvrf; ydkrdk&&SdEdkif
onf[k ,lqxm;onf/ tb,faMumifhqdkaomf
tqdyk g ukrP
rD sm;onf jrefrmEdik if w
H iG f vkyu
f ikd f
cJhxm;onfh tawGUtBuHKrsm;ESifh kyfydkif;qdkif&m
tajccHtaqmuftODrsm;&SdESifh xm;NyD;aom
aMumifh jzpfonf/ if; ukrPD 3 ckonf wjcm;
aom topf0ifa&mufvmrnfh rnfonfv
h yk if ef;
xufrqdk tm;om;csufrsm;&Sdaeonf[k VDB
Loi u avhvmqef;ppfMunfhcJhonf/
]]jrefrmEdkifiH&JU a&eHeJY obm0"mwfaiGU
&SmazGxkwfvkyfa&;eJY wGJzufwnf&SdaewJh rao
csmra&&mrI wcsdKUudk ausmfvGefjzwfoef;Edkif
zdkYuvnf; topf0ifa&mufvmolawG twGuf
vG,fulrSm r[kwfygbl;}} [kvnf; olwdkYu qdk
onf/
William Boot \ 2014 Promises to
Be a Boom Year for Burmas Gas and Oil
Industry udk Edkifrif;oGifbmomjyefqdkonf/
24
Business
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Tourism
]]'DrSm}}
jrefrmEdik if rH S xdyw
f ef;{nhv
f rf;Terf sm;onf
qufqHa&;aumif;rGefNyD; jyemajz&Sif;&mwGif
tjcm;olrsm;xuf omvGefaumif;rGefolrsm;jzpf
onf/
]]vrf;rSm um;ysufNyDqdk&if? 'grSr[kwf
av,mOfaemufus&if? vlawGaexdkifraumif;
jzpf&if? 'grSr[kwf a'ocHawGeJY c&D;onfawG
Mum;xJrmS em;vnfrv
I rJG mS ;wmawGjzpfvm&if'v
D kd
jyemawGut
kd jrefq;kH b,fvkd ajz&Si;f &r,fqkd
wmudk odxm;zdkYvdkw,f}}[k OD;aZmfvif;u ajym
onf/
{nhv
f rf;Te&f mS ;yg;onhf tcuftcJukd ajz&Si;f
&eftwGuf c&D;oGm;vkyfief; ukrPDrsm;onf
bmompum;uRrf;usifrIuho
J Ykd t&nftcsif;rsm;
&So
d nhf tjcm;olrsm;udk w&m;0ifvikd pf ifr&Sad omf
vnf;{nhv
f rf;Tet
f jzpfimS ;&rf;&efpOf;pm;aeMu
aMumif;vnf;od&onf/
]]vdik pf ifr&Sad yr,hf vdik pf if&vrf;Teaf wGvkd
yJuRr;f usiw
f o
hJ al wG&ydS gw,f/ 'Dvt
kd &nftaoG;?
t&nftcsi;f rsK;d &Sw
d o
hJ &l adS e&if olweYkd u
YJ srtvkyf
vkyfcsifygw,f} [k 7Days Travel & Tours rS
'gdkufwmr'gvDcifuajymonf/ odkYaomfvnf;
xdkodkYol\ ukrPDtaejzihf xdkodkYiSm;&rf;&ef
twnfjyK qHk;jzwf&jcif;r&Sdao;aMumif;vnf;
oluxyfajymonf/
[dkw,fESihf c&D;oGm;vma&;0efBuD;Xmeu
{nhfvrf;Tefrsm;udk todtrSwfjyKvdkif pifxkwf
ay;aeNyD; 2011 twGif;wGif {nhfvrf;nTef 184
a,mufukd vdik pf ifxw
k af y;cJu
h m Mo*kwv
f txd
pkpkaygif; 3344 a,muf xkwfay;cJhNyD;jzpfonf/
c&D;oGm;vkyfief; ukrPDrsm;onf{nhfvrf;
Tefrsm;omrutjcm;aom0efxrf;ae&mrsm;udk
vnf;cefx
Y m;ae&onf/ Unique Asia vufrw
S f
a&mif;ESihf c&D;oGm;vkyfief;wGif rlvu0efxrf;
8 OD;&S&d mrS 30 txd wd;k jri cfh efx
Y m;&onf[t
k rI
aqmif'gdkufwm OD;vif;aZmfa0armif uajymjy
onf/ Tour Mandalay wGiv
f nf; 0efxrf; 150
ausmf&Sd&m if;wdkYxJrSav;yHkwpfyHkudk NyD;cJhonhf
2 ESpf twGif;wGif cefYxm;cJhjcif;jzpfonf/
c&D;oGm;vkyfief;onf taumif;qHk;tajc
taeodkY a&muf&Sdaeovdk BuD;rm;onhfpdefac:rI
rsm;vnf; &Sdaeonf/ c&D;oGm;&moD\ tjrihfqkH;
tcsed Ef iS w
fh u
kd q
f ikd pf mG yif Ny;D cJo
h nfEh pS f 'DZifbmv
tv,fydkif;wGif jrefrmEdkifiHonf ta&SUawmif
tm&Stm;upm;yGu
J kd tdr&f iS t
f jzpf vufcu
H si;f y
cJhonf/
NydKifyGJusif;yrnhf 'DZifbmv 11 &ufrS 22
&ufMum;wGif aejynfawmf? &efukef? rEav;ESihf
aiGaqmifurf;ajcodYk axmifEiS cfh saD omtm;upm;
orm;rsm;? avhusihfa&;0efxrf;rsm;? tpdk;&udk,f
pm;vS,t
f zGUJ rsm;ESifh y&dowfrsm;pkNyKH a&muf&v
dS m
jrefrmEdik if u
H kd ,refEpS u
f Edik if jH cm;c&D;oGm;
wpfoef;pHcsed w
f if a&muf&v
dS mcJjh cif;aMumihf c&D;
oGm;vkyfief;ESihfywfouf tajccHtaqmuf
tODrsm;zGUH NzKd ;rItm;enf;rIu tcufawGUaponf/
jrefrmEdik if rH pS w
d 0f ifpm;p&mrsm;ukd awGUjrif
cHpm;Edkif&eftwGuf pdwftm;xufoefpGmjzihf
a&muf&Sdvmonhf {nhfonfrsm; kwfw&uf jrihf
wufvmjcif;u [dkw,fcef;rsm; vHkavmufrIr&Sd
jcif;? ysupf ;D ,d,
k iG ;f aeaom o,f,yl aYkd qmifa&;
pepfwu
Ykd o
kd mru tpm;tpmwd\
Yk t&nftaoG;
tm;enf;rIukd ygrD;armif;xd;k jyovdk jzpfc&hJ onf/
[dkw,frsm;uJhodkYaom u@rsm;wGifrl ,ck
avmufaumif;onhf tcsdefumvrsKd; r&cJhzl;yg/
]]olwdkYtwGufaeY wdkif;a&TOwpfO&aeMuw,f}}
[k &efuek rf S Rubyland c&D;oGm;0efaqmifrv
I yk f
ief;rSO;D at;ausmu
f [dw
k ,fcef;rsm;vljynhaf erI
ESihf [dkw,fvkyfief;&Sifrsm;twGuftqifajyap
onhf tcef;crsm; tqrwefjrihf wufaerIrsm;udk
&nfTef; ajymonf/
{nhfvrf;TefawGtwGufvnf; aeYwdkif;
onf aeYaumif;&ufomawGjzpfaeonf/ tvkyf
csdefZ,m;awG jynhfusyfaewmudkawmifrS *k
rpdkufEdkifMuawmhyg/
]]rESpfwkef;u Edk0ifbmvuae azazmf0g&D
vtxd aeYwdkif;tvkyf&Sdw,f}}[k &efukeftajc
pdkuf{nhfvrf;Tefwpfa,mufjzpfaomOD;aZmf
vif; uajymonf/ vkyo
f uf 15 ESp&f dS NyjD zpfonhf
0g&ihf{nhfvrf;Tefwpfa,muftaejzihf ,ckESpf
c&D ; oG m ;&moD w G i f v nf ; vuf r vnf a tmif
tvkyfrsm;zdkY&Sd rnf[k olu arSsmfvihfxm;onf/
]]usaemf ZGrfbDwpfaumifvkd jzpfchJw,f}}[k
touf 24 ESpft&G,f&Sd tvGwf{nhfvrf;Tef
udkatmifpdk;vif;u{nhfvrf;Teftjzpf yxrqHk;
vkyfudkifcJhonhftcsdefrSmyifvQif uokwfu&uf
ESiAfh smrsm;cJ&h aom ,refEpS u
f tjzpfukd jyefajym
jyonf/
xdyw
f ef; {nhv
f rf;Tew
f pfa,muf\ waeY
wmvkyt
f m;confvnf; vGecf ahJ om 2 ESpcf efu
Y
wpfaeYvQif tar&duefa':vm 25 a':vm&SdcJh
&mrS,cktcg a':vm 40 rS 50 cefYtxd jzpf
vmonf[k OD;aZmfvif;u ajymjyonf/ jrefrm
Edik if {H nhv
f rf;Terf sm;toif;uvnf;{nhv
f rf;Tef
wpfa,muf\ vkyftm;conf waeYvQif 35
a':vm&oihfonf[k pufwifbmvv,fu
tqdkjyKcJhonf/
{nhv
f rf;Terf sm;udk xde;f xm;Edik &f eftwGuf
&efukefrS c&D;oGm;vkyfief;BuD;tcsKdUu vlodrsm;
onhf tvGwf{nhfvrf;Tefrsm;udk wvvQif
tar&duefa':vm 1500 ceft
Y xday; if;wdYk
0efxrf;tjzpftvkycf efx
Y m;aeMuonf[k jrefrm
Edik if w
H iG f tBu;D qH;k c&D;oGm;vkyif ef;awGxu
J wck
jzpfaom Tour Mandalay rS refae*smwOD;jzpfol
Muonf/
tGefvdkif; 0ufbfqdkuf wpfckjzpfaom
Oway.com.mm u[dw
k ,fEiS cfh &D;oGm;vkyif ef;
0efBuD;XmeESihf yl;aygif; tm;upm;yGJodkYvm
a&mufvmMurnhf {nho
f nfrsm;twGuf tGev
f ikd ;f
rS BuKd wifpm&if;oGi;f jcif;udk vufcaH qmif&u
G af y;
aeonf/ Oway udk wnfaxmifoljzpfaom
OD;aeatmifu [dw
k ,frsm;? avaMumif;vdik ;f rsm;?
c&D;oGm;vkyfief;rsm;ESihf armfawmf,mOfiSm;&rf;
jcif;txd tGev
f ikd ;f rS BuKd wifpm&if;oGi;f jcif;aps;
uGu\
f tvm;tvmudo
k &d NdS y;D vufO;D rI&,lEikd cf hJ
onf/
]]usaemfh&JU &nfrSef;csufu vsifvsifjrefjref
wdk;wufaewJhMum;rSm tvm;tvmaumif;wJh
ae&mud&k ,lEikd zf yYkd gyJ? vuf&t
dS csed rf mS awmhjrefrm
Edik if &H UJ c&D;oGm;vkyif ef;u0efaqmifrt
I &rf;tm;
enf;ygaeygw,f}} [k EdkifiH&yfjcm;wGif 16 ESpf
MumaexdkifcJhNyD; rdcifEdkifiHodkY 2011 ckESpfxJrSmrS
jyefvnfa&muf&v
dS mcJah om OD;aeatmifu ajym
onf/
tGev
f ikd ;f rS BuKd wifpm&if;oGi;f jcif; us,jf yefY
vmonfESihftrQ orm;dk;us c&D;oGm;vkyfief;
&Sirf sm;twGuaf &G;cs,pf &menf;vmonf/ orm;
dk;us vkyfief;&Sifrsm;taejzihf tGefvdkif;rS usefcJh
orQuo
kd m vdu
k v
f &H mS azGae&Ny;D o,f,yl aYkd qmif
a&;twGufvnf; a'owGif;rSmom jyefvnf&Sm
azG&onhftcg avmifpmqDzdk;ESihf ,mOfarmif;
iSm;&rf;c ponfwaYkd Mumihf tjrwfvnf; enf;vm
onf/
]]c&D;oGm;vkyfief;&Sif wa,mufuajym
w,f/ c&D;oGm;tzGUJ wpfzUJG udk a'ocHum;eJY pDpOf
ay;wJhtcg a':vm 100 uae 200 Mum;
avmufyJ usefw,fwJh/ oluawmifusaemfhudk
aemufw,f olyikd &f iS rf vkycf siaf wmhb;l vrf;Tef
Business 25
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
NyKH;wJh &JawGvmNyD
2013 ESprf S pwifNy;D txl;avhusiafh y;xm;
onhf urmvSnhfc&D;oGm;vkyfief;vHkNcHKa&; &Jwyf
zGUJ 0if 175 OD;u urmvSnfh c&D;onfrsm; trsm;
qHk;vma&mufonhf ae&mrsm;jzpfaom &efukef?
rEav;ESihf yk*HwdkYwGif c&D;onfrsm;twGufvHkNcHK
a&;udk apmihfMuyfay;awmhrnfjzpfonf/
Oya' pdk;rdk;a&;vkyfief;rsm;wGif ESpfaygif;
40 ausmf tawGYtBuHK&SdNyD; vwfwavmwGif
tmz*ef epwef? tD&ufESihf a*smf'efwdkYwGif&J
tzGJU0ifrsm;udk avhusihfay;cJhaom tar&duef
Adv
k rf LS ;Bu;D Mark Wilson udu
k rmvSncfh &D;oGm;
vkyfief; vHkNcHKa&;&JwyfzGJUudk avhusihfay;&ef
twGuf jynfxJa&;0efBuD;Xmeu wm0efay;
cJhonf/
Mark Wilson u oifwef;om;rsm;udk
ppfwyfyakH ysmufatmifvyk &f jcif;onftcuftcJ
wckjzpfonf[k qdkonf/ ]]tckqdk&ifawmh aeY
opfudka&mufygNyD/ jrefrmEdkifiHuvnf; topf/
usaemfvnf;aysmw
f wfw&hJ aJ wG&aeygNy/D olwu
Ykd kd
ppfwyfqefwhJ rD;cd;k a&mif,el aD zmif;tpm;aemuf
ausmrSm Tourist Police vdkYa&;xm;wJh t0g
a&mif ydkvdk&SyfawG0wfcdkif;vdkufw,f/ olwdkYudk
NyKH ;yg? vlawGukdpum;ajymyg? vufjyEIwfqufyg
vdkY ajym&w,f}} [k oluajymonf/
]]olwu
Ykd kd &JawGvkd r[kwb
f ?J 'paeO,smOfu
vHNk cKH a&;tapmihaf wGvrkd sKd ;jzpfatmif usaemfavh
usiafh y;cJyh gw,f}}[k Mark Wilson uqufajym
onf/
pufwifbmv tv,fydkif;a&mufonhf
rESpfwkef;u yk*HrSmntdyfzdkY
ae&m&Smr&onhf
urmvSnhfc&D;onfawG
a'ocH bkef;BuD;ausmif;
awGrSmomru
okefajrrSmyg
tdyfcJhMu&onfudk
oljrifcJh&onf/
[dkw,fESifh c&D;oGm;vma&;vkyfief;0efBuD;
XmeuwEdik if v
H ;kH twdik ;f twmwGif w&m;0ifvikd f
pifxkwfay;xm;aom [dkw,fESihf wnf;cdkcef;
859 ck&SdNyD; tcef;aygif; 31000 ausmf&Sdonf
[kajymonf/ 2011 ckESpfwGifvdkifpif 731 ckESihf
tcef; 28000 cef&Y &dS mrSw;kd wufvmjcif;jzpfonf
[kvnf; od&onf/
tvm;tvmaumif;aeonhf [dkw,fvkyf
ief;odkY 0ifa&mufvkyfudkifvmonhf vkyfief;&Sif
topfrsm;vnf; &Sdaeonf/ ,ckvtwGif;
tcef ; 28 cef ; yg0if o nh f Grand Empire
Blazing Hotel udk yk*w
H iG zf iG v
fh pS af wmhrnhf ud&k J
rmefolonf &efukefNrdKUwGif aexdkifoljzpfonf/
2013 ckESpfwkef;u yk*HrSmntdyfzdkYae&m&Smr&
onhf urmvSnhfc&D;onfawG a'ocHbkef;BuD;
ausmif;awGrmS omru okomefajrrSmygtdycf MhJ u
&onfudk oljrifcJh&onf/
]]c&D;oGm;vkyif ef;udk usaemfun
l ED ikd v
f rd rfh ,f
vdkYxifygw,f}}[k wlxkoHawG? vQyfppfausmuf
pufwdkufoHawG qlnHaeaom [dkw,faqmuf
vkyaf &;vkyif ef;cGit
f wGi;f wGio
f u
l ajymjyonf/
tcsed w
f iG f urmvSncfh &D;oGm; vkyif ef;vHNk cKH a&;&J
wyfzGJUudk,fydkif Facebook pmrsufESm&SdaeNyDjzpf
onf/ odaYk omfvnf; &efuek Nf rKd U yef;qd;k wef;vrf;
&SdolwdkYHk;csKyfrS 0efxrf;rsm;uawmh 0ifvmNyD;
ar;jref;pHkprf;Muonhf EdkifiHjcm;{nhfonfawGESihf
qufqzH t
Ykd qifoihf rjzpfao;wmudak wGU&onf/
,ckaqmif;yg;&Siu
f ,
kd w
f ikd Ef pS Bf urd rf Q oGm;a&muf
pHkprf;Munhfonhftcg wm0efus t&m&Sdrsm;onf
dk;&Sif;aom t*Fvdyfpum;jzihf ar;jref;onhfar;
cGef;tenf;i,fudkyif ajzMum;Edkifjcif;r&SdMuay/
]]pdwf0ifpm;zdkYaumif;wJhc&D;oGm;&moDjzpf
vmrSmyg}} [k Mark Wilson uajymonf/ olu
&Jt&m&Sdrsm;udk &Jvkyfief;oHk; tajccHt*Fvdyfpm
oifcef;pmudk wywfvQif oHk;BudrfoifMum;ay;cJh
oljzpfonf/
0ifa&mufvmonhf c&D;onfta&twGuf
onfwESpfvQif EdkifiHjcm;{nhfonf 22 oef; vm
a&mufaeonhftdrfeD;csif; xdkif;EdkifiHESihfpmvQif
enf;yg;aeqJjzpfygonf/ vlO;D a& 6.5 oef;om
&Sdonhf vmtdkEdkifiHonfyifvQif ,refESpfuc&D;
onf 3.4 oef; vufcHEdkifcJhonf/
odkYaomf tpdk;&wGifvnf; BuD;rm;aom
tpDtpOfrsm; &Sad eonf/ 2015 ckEpS t
f wGi;f wGif
c&D;oGm; 3 oef;&Sdvm &ef ESihf 2020 ckESpfwGif
7.5 oef;txda&mufvm&ef arQmrf eS ;f xm;onf/
[dw
k ,fEiS fh c&D;oGm;vkyif ef; 0efBu;D Xmeu2020
ckESpftxd &if;ESD;jrKyfESHrItar&duefa':vmoef;
500 oH;k pGo
J mG ;&ef pDpOfxm;onf/ ,refEpS u
f c&D;
oGm;vkyif ef;ESifh oufqikd af om 0efaqmifru
I @
rS0ifaiG tar&duefa':vm 534 oef; &&Scd o
hJ nf
udk 2020 ckEpS w
f iG f a':vm 10 bDv,
D aH usmt
f xd
jrihfwifEdkif&efvnf; 0efBuD;Xmeu arQmfrSef;xm;
onf/
jrefrmEdkifiHtwGif;ESihf jyifycsdwfqufrIwdkY
uvnf; jznf;jznf;rSefrSef wdk;wufvmaeonf/
jynfwGif;avaMumif;vdkif; wpfckjzpfonhf Air
KBZ u ,ckvtwGif;rSp av,mOf 3 pif;
wdk;csJUysHoef;Edkif&efarQmfvihfxm;onf/ vuf&Sd
wGif av,mOfav;pif;jzihyf so
H ef;aeonht
f wGuf
tpD;a&ESpfqeD;yg; wkd;vmrnfjzpfonf/
tjynfjynfqdkif&m jrefrmhavaMumif;u
vnf; a'owGif; EdkifiHrsm;odkY c&D;pOfrsm;wkd;csJUysH
oef;aeonf/ xdik ;f avaMumif;vdik ;f rsm;jzpfonhf
Nok Air ESihf Bangkok Airways wdkYuvnf;
urmvSnhfc&D;onfrsm; vma&mufwwfonhf
ae&mrsm;jzpfaom armfvNrKd ifESifh rEav;NrKd Ursm;
odo
Yk mru aejynfawmftxdyg c&D;pOfrsm;pwif
ysHoef;aeNyDjzpfonf/
Mo*kwv
f ukeyf ikd ;f xdik ;f Edik if EH iS fh e,ferd w
d f
wavQmufwiG v
f nf; e,fpyf0ifaygufpcef;av;
ckzGihfvSpfvdkufNyD; ukef;vrf;c&D;rS 0ifa&mufvm
onhf EdkifiHjcm;om;{nhfonfrsm;udk yxrqHk;
taejzihf pwifvufcHaeNyDjzpfonf/
2012 ESpf twGi;f u e,fpyf0ifaygufrsm;rS
wqihv
f m a&mufcahJ om {nho
f nf 465614 OD;
teuftrsm;pkrmS xdik ;f Edik if o
H m;rsm;jzpfNy;D w&uf
xufy
kd raecJMh uay/ ,cke,fpyfrS ADZm&,lNy;D
0ifa&mufvmonhf EdkifiHjcm;om;{nhfonfrsm;
onfaexdik cf iG fh 28 &uftxd&&SMd uNy;D qufvuf
c&D;oGm;EdkifMuonf/
jrefrmEdkifiH c&D;oGm;vkyfief;&Sifrsm;tzGJU
(UMTA) rS bkwftzGJU0if wa,mufjzpfaom
OD;at;ausmu
f if;wdt
Yk zGUJ taejzihf e,fpyfa'o
rsm;odkY 2013 ESpftwGif;wGif udk,fpm;vS,frsm;
apvTwfNyD; c&D;oGm;vkyfief;ESihf oufqdkifonhf
oifwef;rsm; pDpOfay;oGm;cJhonf[kqdkonf/
]]urmvn
S fh c&D;onfawGukd b,fvq
kd ufqH
udkifwG,f&r,fqdkwmudk vlawGod&Sdem;vnf
atmifavhusiafh y;zdYk usaemfwt
Ykd zGUJ taeeJv
Y nf;
wm0ef&Sdygw,f}} [koluajymonf/
,cktcsdefwGif c&D;oGm;vkyfief;aps;uGuf
twGi;f odYk vkyif ef;&Sit
f opfrsm;vnf; 0ifa&muf
vmaeMuNyDjzpfonf/
topfziG v
fh pS v
f u
kd af om rd;k udq
k ef;c&D;oGm;
vkyfief;ukrPDrS refae*smapmvm;v,fu aps;
uGut
f vm;tvmESifh ywfouftaumif;buf
uIjrifaMumif; pufwifbmvtwGif;u u&if
owif;Xmewpfckudk ajymjyonf/ if;ukrPDudk
u&if t rsKd ; om;vG w f a jrmuf a &;wyf r awmf
wyfr[m-7 rS ydkifqdkifjcif;jzpfonf/
]]*dwaf wG zGiv
fh u
kd Nf yq
D &kd if Edik if jH cm;om;awG
EdkifiHxJudk vGwfvGwfvyfvyf 0ifEdkifxGufEdkifMu
awmhr,f/ jrefrmEdkifiHudk {nhfonfawGvm
a&mufwJh EIef;ur,HkEdkifavmufatmif wdk;wuf
vmrSmyg}} [k oluajymonf/
odaYk omfvnf; ,cifu Edik if jH cm;om;rsm;0if
a&mufciG fh rjyKcahJ oma'orsm;udk tqihjf ri w
fh if
&efvt
kd yfaeao;onf[k 7Days Tour rS r'gvD
cifuajymonf/ pufwifbmv v,fyikd ;f uol\
{nhfonfwOD;onf xdkif;EdkifiHodkY jr0wDvrf;rS
wqihf jzwfausmfoGm;&ef BudK;pm;cJhonhftcg
vrf;qd;k vGe;f onht
f wGuf c&D;onfonfum;ay:
rSqif;NyD; armfawmfqdkifu,fiSm; e,fpyfodkY
a&muf&ef usefonhf rdkif 40 c&D;udkomG ;cJh&onf
[k qdkonf/
Marcus Allender onf NAdwdefEdkifiHom;
wOD;jzpfNyD; jrefrmEdkifiHodkY urmvSnhfc&D;onf
wpfO;D tjzpf 2010 ckEpS u
f vma&mufczhJ ;l onf/
,refESpfu c&D;oGm;vkyfief;ESihfoufqdkifonhf
0ufbfqdkufwnfaxmifxm;onhf vkyfief;&Sif
wOD;tjzpf jrefrmEdik if o
H Ykd jyefvnfa&muf&v
dS mcJh
onf/ Mo*kwv
f twGi;f u ,cifuwm;jrpfyw
d yf if
xm;onhf ae&mwckjzpfaom weoFm&Da'oodkY
ola&muf&SdcJhonf/
]]xm;0,ftxd &xm;vrf;&Sw
d ,f/ ,Hzk cYkd uf
ayr,hf wu,fazmufxm;w,f/ Wikipedia
tqdkt&awmh 1998 ckESpfrSm azmufwmwJh/
vufawGUrSmawmh 1898 ckEpS u
f pHcsed pf
H eT ;f awG
eJY aqmufxm;ovdkyJ vrf;ut&rf;qdk;w,f}}[k
Marcus Allender uajymonf/
odkYaomf ukefwifum;wpD;\trdk;ay:rSm
em&Daygif;rsm;pGm vdu
k yf g qd;k &Gm;Murf;wrf;onhf
vrf;rsm;ay:wGifoGm;& jcif;rsKd;tygt0if ol\
c&D;pOfonftE&m,frsm;oufaomiho
f ufom
r&Sb
d J yifyef;cJah omfvnf; tvGepf w
d v
f yI &f mS ;zG,f
&mjzpfonf[k Marcus Allender uajymonf/
awmawmif a&ajrobm0tygt0ift&m&m
onfot
Yl wGuf rBuKH z;l onhf xl;qef;tHMh ozG,&f m
rsm;jzpfaeonhftjyifrGefwdkif;&if;om;rsm;u
vnf; vdIufvSJazmfa&GpGmBudKqdkcJhMuonf[k od&
onf/
]]usaemftm;xkwfcJh&wmxuf ydkNyD;wefyg
w,fAsm}}[koluqdkvdkufonf/
Andrew D.Kaspar \
Ready or Not, the Tourists Are
Coming udk Edkifrif;oGif
bmomjyefonf/
26
Photo Essay
bk&m;awmifbk&m;udk jyKjyifrGrf;rHaepOf/
oa&acw&modkY
&[Em*lbk&m;twGif;u Ak'kyfyGm;awmf/
NrdKUdk;udk tacsmxnfrGrf;rHaepOf/
27
&[Em*lbk&m;/
tvnfwacguf
"mwfyHk - a*sydkif^The Irrawaddy
abmabmBuD;apwDawmf/
a*sydkifonf {&m0wDowif;Xme\
"mwfyHkowif;axmufwOD;jzpfonf/
a&S;a[mif;Zkefe,fedrdwftwGif; v,f,mxGef,ufaepOf/
Travel
Kyaukme
aysmufqHk;aeaom
a[mfeef;udk
&SmazGawGU&Sdjcif;
"mwfyHk -awZvdIif^The Irrawaddy
&efydkif^ausmufrJ
rqkH;jrifae&onhf tpdrf;a&mif ajymif;cif;BuD;rsm;ESihf tv,fwGif
ajzmihfwef;pGm azmufxm;onhf ajreDvrf;av;u tvGefw&mrS
vkdufzufvSonf/ nDnmpGmpDwef;aeaom ajymif;cif;rsm;onf us,fjyefYaom
vGifjyifrS rIdif;jymaeaom &Srf;kd;rawmifwef;rsm;qDokdY jrihfwufoGm;Mu\/
arQmf
a[mfeef;NrdKUa[mif;odkYoGm;&mvrf;/
avonf/
pcef;oma[mfoo
Ydk mG ;onhv
f rf;rSm ausmif;
ESihf reD;ra0;&SdNyD; vQKdwck\ atmufbufokdY
qif;um awmvrf;twkid ;f avQmuf&onf/ vrf;
ab;0J,mwGif csKrH sm;awmxaeNy;D toGm;tvm
r&SdonhftwGuf vlolckdatmif;csifp&mjzpfaejyD;
29
rSwfom;rdonfrSm jrefrm*Dwynm&Sif a':apmjrat;Munf
emrnfausmf rkd;a'0gywfysdK;ukd ,ck pcef;oma[mfwGif
aexkdifpOfu zGJUcJhjcif;jzpfonf/
rdonf/
ab;buf taqmifrsm;\ eH&HwcsdKUrSm
NzdKzsufcHxm;&NyD; Murf;cif;atmufcH tkwfrsm;
vnf; r&Sdawmhacs/ a&S;a[mif;awG a&mif;pm;
aumif; ocFsKid ;f *lrsm;ukyd ifNzKd zsuu
f m tkwrf sm;
wl;azmfa&mif;pm;aeonhaf cwfBu;D wGif a[mfeef;
tkww
f u
kd Bf u;D \ tajctaerSm tvGepf ;kd &drpf &m
aumif;onf/
&Srf;trsKd;om; uyd,BuD;u a[mfukef;rS
atmufbuf ta0;wae&mokdYMunhfum ESajrm
woaom rsufESmjzihf um; a&uef? [dkum;
apmfbGm;jrif;uGif; pojzihf &Srf;vkdwrsdK;? jrefrm
vkdwzkH &Sif;jyaepOf eHab;&SdcsKHrsm;ukd wkd;a0SYvm
onhf tpdrf;a&miftus 0wfqifxm;onhf vl
wa,mufukd kwfw&ufjrifvkduf& tm;vkH;
tHtm;oihfoGm;\/
&Srf;bmomjzihf ar;jref;onhftcg ajzMum;
jcif; r&Sd/ awmtwGif; jyefvSnhfajy;0if aysmuf
uG,o
f mG ;avonf/ awmxJu vlavm? ppfom;
avm? &Gmom;avm ruGjJ ym;ay/ q&mjroef;wihf
\ vGr;f armbG,u
f armZrS a[mfeef; tapmihu
f dk
olykefrsm;u ypfowfvkdufzl;onf qkdonfudk
trSwfrxifoGm; owd&vkdufrdao;/
aeYtvif;a&mifonf wjznf;jznf; enf;
vmNyD/ tcsdefu vihfvmavNyD/ avhvmrIukd
tqkH;owfNyD; orkdif;t& wl;qGrIukd NrdKUay:u
taxmuf t xm;awG a y:rS m quf v uf vk yf
aqmif&ef vmvrf;twkdif; jyefcJhMuonf/
pcef;oma[mfonf 1900jynfEpS u
f pwnf
aqmufcJh&m ,aeYqkdvQif oufwrf; 113 ESpf
wkdifNyD/ xkdpOfu apmfbGm; qmapmcs,fESihf om;
jzpfol apmtkHMumwkdYu aemufvkdufaemufyg
ta>ct&Hrsm;jzihf oDaygaEG\ tyl'Pfudk a&Smif
&ef &nf&,
G
f awmifay:NrKd Uuav;tjzpf wnf
xm;cJhjcif;jzpfNyD; t*Fvdyftpkd;& rD;&xm;Xme
bufuvnf; pcef;om blwmav;wpfck zGihf
vSpfay;cJhonf/
1933 ckESpfu usKdif;wkHusrkdif; (apmfbGm;
av;)ESihf oDaygapmfbGm; qmapmcs,f\nD apm
vl;rS arG;aom apmtkH;GefYwkdY\ vufxyfyGJukd
pcef;om jrif;uGif;wGif xD;jzLHkBuD;aqmufum
a':apm jrat;Munf OD;pD;onhf tacsmtvS
a[mfeef;ysKjd zLrsm;\ *DwESifh tuajzazsmrf I tyg
t0ifyJG vrf;obifrsm;ESifh crf;crf;em;em;usi;f y
cJhaMumif; vlxkOD;vS\ ]]uRefawmfjrif;orm;}}
pmtkyf qkdxm;\/
vufxyfyGJwGif oDaygapmfbGm; apmtkHMum
ESifh Oa&mywkdufom; rsufEmS jzLrsm;? vluHkxHrsm;
onf npmpm;yGrJ sm;? uyGrJ sm;? 36 aumifyrJG sm;ESifh
aysmf&TifcJhrnf/
jrefrmjynfokdY 'kwd,urmppf a&mufvm
onht
f cg *syefwyfrsm;\vufcsujf zihf a[mfeef;
\ b,fbufjcrf; rD;pGJavmifcJhaomfvnf; usef
taqmuftODrsm;rSm taumif;yuwd usef&SdcJh
\/
aemufqkH; oDaygapmfbGm; p0fMumqkdif
vufxufwGif jyefjyif&ef BudK;pm;chJao;onf/
okaYd omf 1962 ckEpS f Akv
d cf sKyBf u;D ae0if; OD;aqmif
onhf awmfvSefa&;aumifpDu tmPmodrf;cJh&m
wGif p0fMumqkdif tzrf;cH&onhf aemufykdif;
ppfwyfrsm; wyfpGJxm;onhftwGuf ae&mokdY
&efydkifonf {&m0wDowif;Xme\
tBuD;wef;owif;axmufwOD;jzpfNyD;
ppfzufa&;&m? pD;yGm;a&;?
b@ma&;? ,Ofaus;rIESifh ordkif;qdkif&mrsm;
a&;om;vsuf&Sdonf/
Interview
Military
]]wyfrawmf[m Armhwyfrawmfr[kwf?
jynfaxmifpkwyfrawmf}}
"mwfyHk -a*sydkif^The Irrawaddy
arc^jrpfBuD;em;
Edk
typf&yfe,fajrtwGif; e,fbuftkyfcsKyf
a&;udp& yfrsm;rSm Oya'ESit
fh nDyg0ify;l aygif;&ef
qdw
k t
hJ csufu wdik ;f &if;om;awGukd tkycf sKyfa&;
ydkif;rSm yg0ifcGihfjyKwmvm;/
e,fbuftyk cf sKyaf &;udpa wGu taxGaxG
tkyfcsKyfa&;Xme vkyfief;awGaygh/ Oyrmqdk
v0uqdik &f mvkyif ef;awG? taumuf cGeq
f ikd &f m
vkyfief;awGudk qdkvdkwmaygh/ 'DrSm vdktyfovdk
yl;aygif;aqmif&Gufay;zdkYtwGuf ay;xm;wmyg/
0ifa&mufpGufzufwmawGr&Sdatmifaygh/ Oyrm
qd&k ifOya'eJt
Y nDcsrw
S x
f m;wJh tcGet
f aumuf
awGrSm oluawmhay;? igwdkYuawmh ray;&bl;
qdw
k [
hJ mawGr&Sad tmif 'Dtcsuu
f x
kd nfo
h iG ;f xm;
wmyg/
vufrw
S af &;xd;k pOfumv&Sd vufeufc,
J rf;
ESihf wyftiftm;udk typftcwf&yfpJa&;qdkif&m
yl;wGaJ pmihMf unfah &;aumfrwDoYkd wifjy&r,fqw
kd hJ
tcsufu wdkif;&if;om;awG vufcHEdkifrvm;/
'gu Nidr;f csrf;a&;twGuf a0;apr,fqw
kd t
hJ csuf
vdkYajymaewJhtay: b,fvdkrsm; oabmxm;yg
ovJ/
'gu udk,fwdkY wEdkifiHwnf; usihfoHk;wm
r[kwb
f ;l / urmrSm usio
fh ;kH aewmawGy/J 'Day:
rSm xGiv
f yk w
f mawGr&Sb
d ;l / oD&v
d uFmyJMunhMf unf?h
eDaygyJMunfhMunfh 'DvdkyJ vkyfcJhwmyJ/ tJ'DrSm
vkycf w
hJ v
hJ rf;pOfawGtwdik ;f vkycf w
hJ mygyJ/ t&ifu
vufeufeJYNidrf;csrf;a&;vJwmrSm 'DvdkawGrvkyf
cJhvdkY? wdwdususr&SdcJhvdkY taetxm;awGu
jyefjyef wywfvnfaewmaygh/ 'Dvrkd jzpfzt
Ykd wGuf
qd&k if wdwu
d susomG ;r,f/ aemufyikd ;f wdwu
d sus
jzpfvmatmif vkyfvmwmaygh/
wdkif;&if;om;awGrSm udk,fpDwyfrawmfqdk
wm&Sdawmh olwdkYvufeufqufudkifcsifw,fqdk
wyfrawmftaeeJY b,fvrkd sdK; vkyaf qmifay;r,f
vdkY pdwful;xm;ygovJ/
wyfrawmfrmS wyfrawmfpnf;rsO;f pnf;urf;
qdkwm&Sdygw,f/ wyfxJudk 0ifcsif&if wyfom;
pkaqmif;a&;u pNyD;awmh wyfom;opf? wyfxJ
udak &mufvmwJh &Jabmfponfjzihpf pfrI pnf;urf;
awG&Sdw,f/ tJ'Dpnf;rsOf;wdkif;oGm;&r,f/ wdkif;
&if;om;vufeufudkifawG 0ifr,fqdkvnf; ppfrI
pnf;urf;twdkif; olwdkYawG vdkufemoGm;&rSmyg/
tJ'Dtwdkif; cGihfjyKrSmyg/ tJ'Dtwdkif; vkyfEdkifr,f
qd&k r,f/ tJ'gudk ausmv
f eG Nf y;D awmh vkyv
f v
Ykd nf;
r&bl;/ olw&Ykd yfwnfciG efh YJ ywfoufNy;D awmhvnf;
a&;qGJxm;wJh oabmwlnDcsufrSm yg0ifNyD;om;
yg/
olwaYkd wmif;qdw
k hJ zuf'&,f wyfrawmfqkd
wmudka&m/
olwaYkd wGtaeeJY pNy;D 'Duay;xm;wJo
h abm
wlncD surf mS ygwJh typf&yfwikd ;f &if;om;vufeuf
udik t
f zGUJ rsm;\ wm0efrsm;qdw
k mudk olwt
Ykd aeeJY
aqG;aEG;&rSmyg/ wyfae&mcswmawGukd owfrw
S f
ay;r,f/ olwdkYudk vkyfaqmifcGihf ay;xm;wJh
twdkif; vkyfcGihfay;rSmyg/ uefYowfwmawG? csKyf
cs,w
f mawG rvkyw
f phJ nf;rsO;f awGay;xm;w,f/
olwYkd aqG;aEG;Edik w
f ,f/ wyfrawmfxu
J 'kd t
D wdik ;f
yg0ifcsiv
f Ykd yg0ifvrYkd &Edik b
f ;l / wyfrawmftpdwf
tydik ;f wckvkd ucsiu
f vnf; ucsiw
f yf? u&ifu
vnf; u&ifwyfqdkovdk &SdaevdkYawmh r&bl;/
urmrSmvnf; r&Sb
d ;l / tJ't
D wdik ;f awmif;qdak e
vdkYuawmh r&bl;/ b,folu oabmwlrvJ/
urmrSmvnf; pnf;rsO;f pnf;urf;awG&w
dS myJav/
rjzpfEdkifwmudk awmif;qdkae&ifawmh Nidrf;csrf;
a&;u rjzpfzdkYbJ&Sdwmaygh/
'gayr,fh oabmwlnDcsufrSm owfrSwf
ae&mrSm vufeufudkifcGihf qufvufcGihfjyKay;
xm;w,f / qd k v d k w mu aemuf y d k i f ; 'D x J r S m
EdkifiHa&;ygwDawG axmifvmr,f/ wqihfNyD;
wqihjf zpfvmatmifvyk af y;wJo
h abmvkyaf qmif
ay;rSmyg/ olwdkYae&mawG Oyrm-vdkifZmaygh
KIO udk cifAsm;wdkY vdkifZmrSmraeeJY? vufeuf
tyfyg qdkwmrsdK;vkyfroGm;bl;/ &SdaerSmyJ/ olwdkY
qDrSm olwdkYowfrSwfwJh vufeufcJ,rf;awG
b,favmuf&v
dS J pm&if;eJY wifjycdik ;f wmuvnf;
odrf;zdkYvnf; r[kwfbl;/ jzKwfvnf; rjzKwfodrf;
cdkif;bl;/ aemufolwdkYtkyfcsKyfrIydkif;utp olwdkY
vdktyfwmudkvkyfay;&r,f/ 'DvdktcsufawG
ygw,f/ vkyaf y;rSmyJ/ 'gawGu tvdu
k af vsmEdik f
qHk; vkyfay;xm;wmawGyg/
AdkvfcsKyfajymwJhtwdkif;qdk wyfrawmfonf
wckyJ&Sdr,f/ wdkif;&if;om;awGrSmvnf; udk,fpD
wyfrawmfxm;&Sdapr,fqdkwJh oabmvm;/
'gu vuf&SdolwdkY owfrSwfwJhae&mawG&Sd
w,f/ 'gawGuakd wmh&adS er,f/ wjznf;jznf;csi;f
olwdkYudk EdkifiHa&;vrf;pOfxJa&mufNyD; vufeuf
awGpGefYwJhtxd tpdk;&u vkyfaqmifay;rSmyJ/
wjznf;jznf;eJY pGefYvTwfoGm;atmif vkyfrSmyJ/
typftcwf&yfpJa&;awG vkyfxm;wJhtzGJUawG &Sd
w,f/ olwdkYudk vufeufjzKwfygvdkY rajymbl;/
'Dvdkqdk ppfawGjyefjzpfvmrSmaygh/ 'ghaMumifh
wjznf;jznf;,HMk unfvm&if olwv
Ykd nf; vufeuf
pGefYvmrSmaygh/
31
'Dvdkqdk;wJholawGtwGuf ppfpnf;urf;t& ta&;,laew,f/
wyfrawmfu r[kwfwmvkyfwJholawGudk
vufcHxm;wJhae&m r[kwfbl;/
wyfrawmf[m Armhwyfrawmfr[kwfbl;/
tJvdkxifaeMuvdkYvm;/ ckwyfrawmf[m
jynfaxmifpkwyfrawmfyJ/
wyfrawmfonf jynfaxmifpkBuD;wckvHk;udk
umuG,faewmjzpfygonf qdkwJhpum;t&qdk
ar;wJhtajzudk ay;NyD;om;jzpfrSmyg . . .
awmfupd a qG;aEG;vmvnf; e*du
k wnf;u wyfr
awmf oabmxm; olwdkYodygw,f/ aemuf
EdkifiHwum tawGUtBuHKawG&SdolawGyg/ olwdkY
oabmaygufMuygw,f/ Muufwla&G;uawmf
awmfr,fabmfuuJqdkovdk nnf;wdkY{&m0wDu
awmfawmfpw
d yf al ew,f/ aqG;aEG;wJt
h ydik ;f &Sv
d m
vnf;olwdkYtydkif;yJav/ wyfrawmfudkNzdKcGJvdkY
vnf; r&bl;/ wyfrawmfukd NyKd uaJG pcsiv
f v
Ykd nf;
r&bl;/ OD;Edkif[HomwdkY? OD;*GefarmfwdkY? OD;rlwl;ap;
azmwdkYem;vnfw,f/ em;rvnfwmu atmuf
ajcu vlawGy&J EdS ikd rf ,fxifw,f/ 'gu vkyif ef;
oabmudrk odvb
Ykd aJ er,f/ rl0g'r&Sb
d J vkyv
f &Ykd
rvm;/ wjynfaxmifpepfvnf; udk,fwdkYroGm;
bl;/ uGefz,f'a&;&Sif;taeeJYvnf;roGm;bl;/
oGm;rSmu z,f'&,fpepfwikd ;f oGm;rSm/ Power
Sharing, Resource Sharing 'Dtydi
k ;f awGu
kd rd mS
yJ/ aumufwyfcsifovdk AdkvfrI;uG? AdkvfcsKyfuG
vkyfr&bl;/ tdEd,MunfhMunfh b,fEdkifiHMunfh
Munfhyg/
'gqdk jynfob
l ufuae ar;yg&ap/ u&ifrmS
qdk u&ifwyf &Sdaer,f/ 'DvdktoD;oD; &SdrSmqdk
awmhwikd ;f &if;om; wOD;csif;qDukd umuG,rf mS u
'kwd,AdkvfcsKyfBuD;jrifhpdk;ESifh ucsifAdkvfcsKyf*Gefarmf/
b,fwyfrawmfuvJ/ cyfvG,fvG,fajym&&if
b,fou
Yl ,
kd pkH m;NyD; olwv
Ykd NkH cHKa&;udyk t
kH yf&rvJ/
acwfpum;qdk Adv
k cf sKyf&,f tazb,fou
Yl akd c:
&rvJayhg/
(&,fvsuf) tJ'gu rSm;aeNyD/ wyfrawmf
[m Armhwyfrawmfr[kwfbl;/ tJvdkxifaeMu
vdkYvm;/ ckwyfrawmf[m jynfaxmifpkwyf
rawmfyJ/ wyfrawmfonf jynfaxmifpkBuD;wck
vHk;udk umuG,faewm jzpfygonf qdkwJhpum;
t&qdk ar;wJhtajzudk ay;NyD;om;jzpfrSmyg/
wdik ;f &if;om;e,fxrJ mS wyfrawmfu ESyd pf uf
aew,f/ rw&m;vkyaf ew,fqw
kd u
hJ pd a wG?wdik ;f
&if;om;trsdK;orD;awG rvHkNcHKbl; qdkwmawGeJY
ywfoufNyD; ajymaewmawGtay: Adv
k cf sKyb
f ,fvkd
tajzay;csifovJ/
b,ftydik ;f awG rvHNk cKH wmvJ/ wyfrawmfu
rwaxmifzGm;awGcsnf;yJ/ vHk;NyD;rajymygeJY/
wyfrawmfudk aumif;w,fyJajymaewm r[kwf
bl;/ wu,faumif;wJholawG&Sdw,f/ 'Dvdkqdk;wJh
olawGtwGuf ppfpnf;urf;t& ta&;,lae
w,f/ wyfrawmfu r[kwfwmvkyfwJholawGudk
vufcHxm;wJh ae&mr[kwfbl;/ aemufr[kwf
wmudkvkyfzdkY rsufESmomvnf;ray;bl;/ rxkwf
jyefwmawGawmh &Sdw,f/ r[kwfwmvkyfwhJ wyf
om;? AdkvfawGudk b,fvdktjypfay;vJqdkwmar;
MunfYygOD;/ tjyifOya'xuf2 qBuD;wmay;
w,f/ cHpm;zl;olawG ar;MunfyY g/ wyfrawmfrmS
vkyfcsifwdkif;vkyfcGihf&SdwJh tmPm&xm;wJhvlr&Sd
bl;/
2008 zGpYJ nf;yHt
k wdik ;f umcsKyfu qufvuf
vkyfzdkY ajymaewmqdkawmh awmfawmfrsm;rsm;u
'Day:rSm a0zefaew,f/
'guawmh wyfrawmfumuG,fa&;OD;pD;csKyf
rlaygh/ jyifcsifMuw,fvdkU atmfolawG &Sdw,f/
'guawmh rltaeeJYcsay;wmyJav/ 'gudkvdkuf
emMuqdkjyD; twif;vkyfaewmr[kwfbl;/
tck tpdk;&wifjywJh typf&yfrlMurf;u
vTwaf wmfa&m? umcsKyfa&mu tjrefa&;qGv
J u
kd f
w,fqdkwJhowif;awG xGufaew,f/ [kwfyg
ovm;/
'guawmh tm;vH;k aygh/ tpd;k & tzGUJ tpnf;
wyfrawmftukefygwJh[mawGu tqihfqihf
wifjyw,f/ EdkifiHawmforwa&m? t"du u
awmh umvHkaygh/
'gqdk t"duu umvHkqGJwmvm;/ bm
aMumihf umvHku t"duuswmvJ/
tJvdk&,fr[kwfbl;/ e,fajrvHkNcHKa&;[m
umvHkt"duwm0efyg/ 'gaMumihfyg/
wyfrawmfrSmbmomuGJ? wdkif;&if;om;awG
vufrcHbl;ajymaew,f/
r[kwfygbl;/ rnfolrqdkyg/ ppfrIxrf;
twGuf pnf;Hk;aewm/ t&ifurajymeJYawmh/
ck bmomuGJawGudkawmif vufcHaeygw,f/
vufrcHbl;qdkajym? bmoma&;eJYvnf; ruefY
owfb;l / vlrsKd ;a&;vnf; ruefo
Y wfb;l / aemuf
ydkif; jynfaxmifpkwyfrawmfjzpfvmzdkY ckvkyfae
w,f/
wyfrawmftaeeJY 'Drdkua&pDvrf;aMumif;
ESpfouf&JUvm;/ vufcHyg&JUvm;/
'gqd k a r;r,f / 'D r d k u a&pD q d k w mbmvJ /
arconf {&m0wDowif;Xme\
tBuD;wef;owif;axmufwOD;jzpfNyD;
EdkifiHa&;? ppfa&;ESifh wdkif;&if;om;a&;&mrsm;
a&;om;vsuf&Sdonf/
jrefrmEdkifiHom;rsm; OD;pD;BuD;Muyf
t*Fvdyfbmomjzifh xkwfa0jzefYcsdaom
The Irrawaddy r*Zif;udk
EdkifiHwumESifh jynfwGif;wGif
rSm,l zwfI Edkifygonf/
Opinion
EDITORIAL
The Irrawaddy
Weekly Journal
'D
cdik ;f cJo
h nhf tpOftvmrsm;&Scd o
hJ nf/ xdk tmPmodr;f cJo
h rl sm;
uvnf; Edik if aH wmftBu;D tuJrsm;[k rdru
d ,
kd rf rd d trnfwyf
um wdik ;f jynfukd ESpaf ygif; 20 ausmt
f Mum tkypf ;kd cJNh y;D wdik ;f
jynfvnf; ysufcJhygonf/
xdt
Yk jyif tmPm&Sipf pftpd;k &vufxufwiG f wyfrawmf
acgif;aqmifrsm;u pD;yGm;a&;OD;ydik v
f rD w
d uf wnfaxmifum
pD;yGm;a&;udk vuf0g;BuD;tkyfcJhonf/ ,aeY wdkif;jynfwGif
csrf;om<u,f0aeol trsm;pkrSm wyfrawmf t&m&SdBuD;
ta[mif;? topfrsm;om jzpfonf/ (t&m&SdBuD;rsm;u
csrf;om <u,f0aeaomfvnf; atmufajc &Jabmfrsm;um;
qif;&JwGif;rS rxGufEkdifonhftjyif jynfwGif;ppfwGifvnf;
a&SUqkH;u toufay;&olrsm;jzpfonf/)
xdaYk Mumihf Adv
k cf sKyrf LS ;Bu;D rif;atmifvidI f t"duOD;pm;ay;
vky&f rnfrmS emrnfysuaf eonhjf refrmhwyfrawmfukd emrnf
wufatmif? jynfocl spo
f nhf jynfow
Yl yfrawmfjzpfatmif
toGifajymif;vJa&;yifjzpfonf/
xdkYtjyif tiftm;BuD; ESpfEdkifiHMum;wGif &yfwnfae&
aom jrefrmEdik if w
H iG f wyfrawmftaejzihf a&aMumif;? av
aMumif;? ukef;aMumif;wdkYudk pdk;rdk;umuG,fxm;EdkifkHomru
]w&m; tm;xkwf} odkYr[kwf wkwftm;xm;&onhf wkwf
MoZmcHwyfrawmf[k avSmifajymifac:a0:cH&onhf ta&;rS
uif;a0;ap&eftwGuf tmqD,H wyfrawmfrsm;tjyif tm&S
ypdzdwfESihf tdEd,ork'&m&Sd wyfrawmfrsm;ESihf wuf<upGm
ydkrdkyl;aygif; aqmif&Gufoihfonf/ wyfrawmfonf jynfyrS
tjynfjynfqikd &f m tMurf;zuf0g'wdu
k zf suaf &;ESifh tuJqwf
aome,fpyfa'orsm;udk umuG,fxdef;csKyfEdkifzdkY rsm;pGmavh
usihf&OD;rnf jzpfonf/
NyD;cJhonhfESpftwGif;upNyD; umcsKyf AdkvfcsKyfrSL;BuD;
rif;atmifvidI o
f nf AD,uferf? xkid ;f ? rav;&Sm; ponhf Ekid if H
rsm;odYk oGm;a&mufco
hJ nfuadk wGU&onf/ umcsKy\
f taemuf
EkdifiH c&D;pOfrsm;udkrl ,cktcsdeftxd rpEdkifao;ay/ rMum
cif jrefrmppft&m&Sdrsm;udk ppfoifwef;ay;awmhrnhf NAdwdef
u zdwMf um;xm;onfqadk omfvnf; oGm;a&mufjcif;r&Sad o;
onfudk awGU&onf/
tajctaersm;twGi;f rSmyif vlxMk um;xJEiS fh rD',
D m
rsm;xJwiG f &Hzef&cH gomawGU&aom Adv
k cf sKyrf LS ;Bu;D rif;atmif
vdiI Ef iS fh ywfouf 2015 tvGeu
f pd r sm;udk cefrY eS ;f csw
d q
f uf
a&;om;ae&jcif; jzpfonf/ tu,f ,leaD zmif;ajymif;0wfNy;D
]rk;d us a&Tu,
kd }f orwvkyrf nf qdv
k Qif tpOftvmjzpfomG ;
Edik o
f nf/ umcsKyv
f yk v
f Qif orwjzpfonf[al om xk;H pHonf
'Drdkua&pDEdkifiH wnfaqmufa&;wGif rjzpfoihfyg/
AdkvfcsKyfrSL;BuD; rif;atmifvdIif taejzihf wyfrawmf\
pGrf;aqmif&nf jrihfwifay;oGm;jcif;? trsm; av;pm;vufcH
onhf wyfrawmfjzpfatmifvyk af qmifay;jcif;jzihf tNird ;f pm;
,ljcif;u wdik ;f jynftwGut
f aumif;qH;k jzpfonf[k ,HMk unf
rdygonf/ jrefrmhwyfrawmfukd jynfwiG ;f rSma&m jynfywGiyf g
av;pm;vufcHaom? EdkifiHa&;ESihf uif;&Sif;aom wyfrawmf
tjzpf wnfaqmufa&;? jrefrmha&jyif? ajrjyif? a0[if ydik ef uf
rsm;udk umuG,fapmihfa&Smihfa&;wdkYu ta&;BuD;ygonf/ xdk
wm0efrsm;onf AdkvfcsKyfrSL;BuD; rif;atmifvIdif\ yckH;ay:rS
Mu,fyGifhrsm;xufyif av;vHvSaomwm0efrsm; jzpfonf[k
tav;teuf,kHMunfygonf/
t,f'DwmcsKyf
wm0efcHt,f'Dwm
t,f'Dwm (EdkifiHa&;)
t,f'Dwm (Lifestyle)
t,f'DwmtzGJUtD;ar;vf
atmifaZmf
&Jenf? cufxef
omvGefaZmif;xuf
at;csrf;ajrh
editor.journal@irrawaddy.org
TEAM IRRAWADDY:
aumfyDt,f'Dwm
refae*sm (&efukefHk;)
- NzdK;olxuf
Hk;twGif;a&;rSL;
- td0ifhol
phyo_thu_htet@irrawaddy.org
xkwfvkyf^jzefYcsda&;tzGJU
jzefYcsda&;qufoG,f&ef
- aZmfxGef;? odef;ausmf?
atmifausmfaZm? &efEdkifxGef;
- 09 420 164393, 09 310 92959,
09 31777370
qufoG,f&e f(csif;rdkifHk;csKyf)-
jrefrmbmom0ufbfqdkuf
http://burma.irrawaddy.org
t*Fvdyfbmom0ufbfqdkuf
http://irrawaddy.org
tywfpOfxkwfvTifhaeaom 'dwfvdkif;{&m0wD
http://video.irrawaddy.org
jrefrmbavmh*f
http://blog.irrawaddy.org
awmiftmz&du vGwfajrmufa&;aw;oH . . .
pm-34
pm-36
33
Society
jref
34
Opinion
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Editorial Cartoon
ESpfawGajymif;vnf; olrajymif;
umwGef; -
ATH
Democratization
awmif
usaemfavhvmawGY&SdcJh&wJh oifcef;pmtm;
vH;k udk tus,w
f 0ihjf yefajymjyzdYk tcsed af wmh &Srd mS
r[kwfygbl;/ 'gayr,hf usaemfu tcsuf 5 ck
awmh ajymvdkygw,f/
yxr tcsut
f aeeJY tu,f cifAsm;wdu
Yk
tMurf;zufrI oHo&mpuf0ef;udk csK;d zsucf siw
f ,f
qdkvdkY&Sd&if? tu,f cifAsm;wdkYuydkvdkY <u,f0
csr;f omwJh vlrt
I zGUJ tpnf;twGuf tajccHtw
k f
jrpf u d k cscsif w ,f q d k v d k Y & S d & if ? tu,f
cifAsm;wdkYu 'Drdkua&pD jyKjyifajymif;vJa&;
aqmif&Gufcsifw,f qdkvdkY&Sd&if? tajccHuswJh jyK
jyifajymif;vJrIawGudk pwifvkyfaqmifzdkY vdktyf
aeNyDqdkwm acgif;aqmifvkyfolawGu t&ifqHk;
vufcH oabmaygufzdkY vdkygw,f/
awmiftmz&durSm 'Dvjkd zpfcyhJ gw,f/ jyKjyif
ajymif;vJ&r,fqdkwm usaemfeJY trsKd;om;ygwD
(National Party) xJu vkya
f zmfuikd zf uf acgif;
aqmifawG vufcHoabmaygufcJhMuygw,f/
usaemfwdkYu tom;ta&mif cGJjcm;a&;pepfudk
jyKjyifrrG ;f rHaevdYk r&awmhygbl;/ 'Dpepfukd vlawG
ydkrdkvufcHvmatmifqdkNyD; vkyfvdkYr&awmhygbl;/
cGJjcm;aexdkif&r,fqdkwJh tjrif? t,ltqudk
usaemfwdkYupGefYvTwfNyD; twlwuG aexdkif&r,f
&ygw,f/
usaemfwdkYu ndEdIif; tay;t,l vkyfcJh&yg
w,f/ ESpzf ufpvH;k u vkyv
f nf;vkycf MhJ uygw,f/
'gaMumihfyJ &v'ftaeeJY aemufydkif; aqG;aEG;yGJ
awG jzpfay:vmcJw
h myg/ 'gaMumihf tajccHuswhJ
jyKjyifajymif;vJraI wGukd pwifvyk af qmifzv
Ykd t
kd yf
aeNyDqdkwm acgif;aqmifawG vufcHvmatmif
t&ifqHk; vkyf&ygr,f/
'kwd, tcsuftaeeJY tiftm;pktm;vHk;
yg0ifEikd w
f hJ awGUqHak qG;aEG;yGaJ wGuae ay:xGuf
vmwJh oabmwlnrD aI wGukd tajccHro
S m b,f
vdk EdkifiHa&;pepfopfrsdK;rqdk atmifjrifMurSmyg/
]]tiftm;pk tm;vH;k yg0ifw}hJ } awGUqHk aqG;aEG;yGJ
awGqw
kd mudk 'Dae&mrSmbmhaMumihu
f saemftav;
ay;azmfjy&wmygvJ/ y#dyutrsm;pkrmS tiftm;
pk trsm;tjym;u taMumif;tcsuf trsKd;rsKd;eJY?
pdk;&drfylyefcsuf trsKd;rsKd;eJY? arQmfjrifvdkvm;csuf
trsKd;rsKd;eJY yg0ifywfoufaeMuygw,f/
tm;vHk;u wnDwGwfwnf; vufcHwJh
oabmwlnDrIudk &,lEdkifygrS? ]]tajccH Oya'
topfukd igwdyYk ikd w
f ,f/ aphpyfnEd ikd ;f Ny;D &vmwJh
oabmwl n D c suf a wG x J u tajccH r l a wG u d k
igwdyYk ikd w
f ,f}} vdaYk jymwJh jynfot
l rsm;pk yg0ifwhJ
Opinion 35
The Irrawaddy
ap&ygr,f/
awmiftmz&du EdkifiHrSmawmh 'DvdkjzpfcJhyg
w,f/ rvkycf sib
f eJ YJ vkycf &hJ wJh &ifemp&mtavQmh
ay;rIawGukd ESpfzufpvHk;u vkyfch&J ygw,f/ 0rf;
enf;aMuuGzJ ,
G f aumif;wmu aqG;aEG;jiif;ckerf I
topfwckudk NyD;cJhwJh vtenf;i,frSm ANC
u pwifvkyfvmwmyg/ olwdkYu 1993 ckESpfeJY
1996 ckEpS af wGrmS &&Sx
d m;cJw
h hJ oabmwlncD suf
awGukd jyefvYkd pdppfo;kH oyf csiw
f ,fvq
Ykd ykd gw,f/
'Dupd u
pdwt
f aESmuft,Sujf zpfz,
G yf g/ usaemf
wdkY&JU wnfMunfpGm csKyfqdkxm;wJh oabmwl
nDcsufawG&JU tajccHtkwfjrpfawGudk jyefwl;qG
wdkufcdkufcsif? ar;cGef;xkwfcsif aeMuwmyg/ 'D
oabmwlnDcsufawGaMumihfyJ awmiftmz&du
EdkifiHopf wnfaxmifEdkifcJhMuwmyg/ 'gayr,hf
'Dvakd r;cGe;f xkwf wdu
k cf u
kd af ewmu oD;jcm;udp
yJ jzpfNyD; oD;jcm;&nf&G,fcsufawG &Sdaeygw,f//
usaemfaxmufjyvdw
k hJ tcsuu
f awmh awGU
qHkndEdIif;rIawGrSm tay;t,l&SdMu&ygr,f/ vl
wdkif;u emusifrIawGvnf; cHpm;Mu&ygr,f/
'gayr,hf vlwikd ;f [mvnf; tck awGUqHak qG;aEG;rI
awGuwqihf auseyftm;&rI wpHkw&mvnf;
cHpm;&&SdMu&ygvdrhfr,f/
pwkwtcsufuawmh nDGwfrIeJY rwluGJ
jym;rI ESpfckMum;xJrSmrQwwJh tajctaewckudk
&atmif ,lEikd zf Ykd vdyk gw,f/ urmay:rSm &Sad ewJh
'DaeY y#dyutrsm;pkudk pOf;pm;Munhfvdkufyg/
trsm;pku EdkifiHawGtcsif;csif;Mum;rSm jzpfae
Muwmr[kwfbJ EdkifiHwckxJrSm aexdkifaeMuwJh
jynfoltcsif;csif;Mum;rSm jzpfymG ;aewmyg/ tck
umvrSm Edik if w
H ckeYJ wcktMum;? trsK;d om;tpd;k &
wckew
YJ cktMum;jzpfwhJ ppfyaJG wGu odyrf &Sad wmh
ygbl;/
(2011 ckESpftwGif;) rMumao;cifu avh
vmrIwckt& urmay:rSm tMurf;zufrI tjyif;
txefqHk; y#dyu 25 ck teuf 2 ckuyJ EdkifiH
wckeJY wcktMum;jzpfwmyg/ y#dyu 23 cku
Edik if eH ,ferd w
d w
f cktwGi;f rSm aexdik Mf uwJjh ynfol
awGtcsif;csif;Mum;rSm jzpfMuwmyg/ bmom
pum; ,Ofaus;rI ordkif;aemufcHtrsm;pkwlwJh
orwrif'Jvm;eJY olY&JUtzGJUudk
&ifememeJY tay;t,ljyKcJh&wJh udpwckudk
usaemfjyefNyD; trSwf&aeygao;w,f/
aoG;at;at;eJYvlowfcJhwJh vlowform;wOD;?
vltrsm;xdkifaeMuwJh aomufpm;aeMuwJhpm;aomufqdkif
bm;wckxJudk vufypfAHk;ypfoGif;cJhwJh vlowform;wOD;udk
usaemfwdkYu vGwfNidrf;csrf;omcGihf ay;cJh&wJhudpyg . . .
Vol.1,No.3
tar&duefjynfaxmifpk 0g&Siw
f efNrKd Uawmf
&Sd Edik if jH cm;a&;rl0g'qdik &f m vD*gweftifpwDusK
(Legatum Institute) ESihf Foreign Policy
r*Zif;wdYk yl;wGJusif;yaom 'Drku
d a&pD "mwfcJG
cef; (Democracy Lab) zGihfyGJtjzpf 2011
ckESpf rwfv 5 &ufaeYu ajymMum;onhf
awmiftmz&du orwa[mif; tufzf 'AvsL
'Duvyf (F. W. de Klerk) \ rdefYcGef;rS
aumufEkwfazmfjyjcif; jzpfygonf/
36
Opinion
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Dateline Irrawaddy
Adkvf
uG,v
f eG o
f mG ;wJv
h al wGvnf; trsm;Bu;D yJ&w
dS ,f?
rEav;u OD;armifav;wkYd vlrsKd;qkd&if ppfaMum
a&;pcef;rSmyJ vHk;0rajzEdkifbl; rif;wkdYar;csif&m
ar; iguawmh rajzEkdifbl;? ig&JU Biography
ar;&ifajzr,f? usew
f v
hJ &l UJ taMumif;qk&d if rajz
Edkifbl;qkdvYkd dkufNyD; owfvdkufwmyJav/ tJ'Dvdk
rsK;d awG trsm;Bu;D BuKH &w,fav? tJ'v
D rdk sK;d pm&if;
r&Sd tif;r&SdbJ aoqHk;oGm;wJh &JabmfawGvnf;
trsm;BuD;&Sdao;wmyJ/
ausmfpGmrkd; / / tbudk,fwkdifua&m BuHK
&vm;? tbudk,fwkdif axmifxJrSmaeNyD;awmh
AdkufcGJwmawGaygh?
OD;0if;wif/ / usaemft'J [
D meJyY wfouf
NyD;awmhwqdwfavmufawmh ajymyg&ap/ cke
rESi;f ESi;f arT;ajymwJx
h rJ mS ygvkYd zsmeJt
Y yd &f w,fqdk
vdu
Yk saemfw[
Ydk m ppfausma&;xJrmS ykw
Yd mZefe0g&D
aqmif;wGi;f Bu;D ? aqmif;wGi;f qkad wmhArmjynfrmS
vnf; csrf;wmyJ? tJ'DtcsdefrSm olwkdYuzsmudk
ray;awmhbl;As? zsmukdodrf;,loGm;w,f? wkduf
wku
d q
f idk q
f idk yf J uko
d ufcidk u
f olu
Y ,
dk o
f l taMum
udk "m;eJY vS;D w,f? uko
d ufcikd "f m;eJv
Y ;SD w,fqadk &m
owif;u b,fvv
kd q
J adk wmh "m;eJv
Y yk w
f ,fq&dk if
olwdkYawGudk qlrSmpkd;vkdY olwdkYb,fvkdvkyfvJqkd
awmh 0g;ESD;aMumuae jzwfw,fvkdYajymw,f?
olwkdYu tJ'gudktaMumif;jyKNyD;awmh ESD;zsmawG
tukefvHk; odrf;oGm;a&m? usaemfwdkY zsmr&SdbJeJY
orHwvif;ay:rSm tdy&f w,f? orHwvif;ay:rSm
ae&w,f? 'guwck? aq;HkawG bmawGykdYwmeJY
ywfoufNyD;awmh usaemfajymp&mawG&Sdw,f
AdkvfcifGefYudk,fwkdifutp txuftrdefYay;
w,f? txuftrdefYay;w,fqdkNyD; olwdkYawmif;
yef&r,fhxJrSm 'gawGygw,f? txuftrdefYay;
w,f qdNk y;D awmh olwu
Ydk ,
dk w
f ikd u
f qdyk gawmhAsm
usaemftlcGJ& w,fqkdygawmh ESvHk;a&m*geJY
aq;HkydkY&wm&Sdw,f? qD;usdwfa&m*geJY aq;Hk
ydkY&wm&Sdw,f? tJ'DykdYr,fh ae&mawGrSm rydkYwJh
&uf a wG t rsm;BuD ; &S d w ,f / usaemf tl u svd k Y
cGrJ ,haf e&mrSm 1990 Zefe0g&DvrSm odow
d mwm
BuD;ukd tlrSm tzkaygufvmw,f? aemufydkif;rSm
usaemf tdyf&mxJrSm vJus aew,f? rxEdkifbl;?
tJ'grsKd;qkd&if olu vmppf? wHcg;zGifhNyD;awmh
vJaS ewmukad q;xk;d ay;Ny;D tJ'D vked YJ 5 ESpw
f w
d d
MumwJhtcgusrSm 1995 rS usaemfudk axmifydkY
w,f? 5 ESpf a0'emcHpm;&w,f? tJ'gu tukef
vHk;u OD;oef;a&Twa,mufwnf;yJ trdefYcswm
r[kwfbl;? olwkdYolwkdY atmufajcu vlawG
AdkvfcifGefYtygt0if atmufajcu vlawGu
olY[mol qHk;jzwfNyD;awmh 'Dvlawmh aoygap?
'Dvlawmh bmjzpfapqdkwJh yHkpHrsKd;eJY vkyfw,fvkdY
usaemfawmh ajymcsifw,f/ tJ'gawG[mAdkvf
cifGefYupNyD;awmh tukefvHk; wm0ef&Sdw,f?
tJ'D OD;oef;a&Tay:csnf;yJ wm0efvTJvdkYr&bl;?
ausmfpGmrkd;/ / Ekid if aH &;vIy&f mS ;ol awGukd
udik w
f ,
G w
f ahJ e&mrSm axmufvrS ;f a&;u t"duyJ
r[kwfvm;/
OD;0if;wif/ /olwaYdk wGtukev
f ;kH wm0ef
&Sdw,f/
a':ESif;ESif;arT; / / olwkdYu? olYtxifwkdif;
Opinion 37
Vol.1,No.3
udkufnDrI&SdvJ/
OD;0if;wif / / usaemfajymr,fAs? 'Dvkd
2009 rSm 'Dupd a wG xGuv
f mwmayghAsm? tar
&dum;rSmvnf; xGufvmw,f? vlYtcGifhta&;
tzGJUtpnf;awGuvnf; ajymw,f? ukvor*
rSmvnf; 'Dupd a wGwifw,f? wifwt
hJ cgusawmh
usaemfwYkd 'Dval wGudk jynfow
l &yftaeeJw
Y &m;pGJ
&r,f ajymw,f? usaemfvnf; Vedio Talk rSm
trsm;BuD;ajymcJhw,f/ 'DvlawG[m vlom;qefY
usifa&; jypfrIawGudkusL;vGefwJholawG 'DvlawG
ukd w&m; pGJ&r,f? b,fvkdvlawGvnf;qkdawmh
AkdvfcsKyfcifGefYwkdY? OD;oef;a&TwdkY ukefukefajym
&&if OD;odef;pdefvnf;ygw,f? OD;odef;pdefvnf;
vlom;qefYusifa&;tzGJUxJrSmygw,f?
ausmfpGmrkd;/ / 'gayr,fh olYtpkd;&vuf
xufrSmawmh EdkifiHa&;tusOf;om;awG trsm;
BuD;ukd vTwfay;w,fav/
OD;0if;wif/ / 'gwykdif;ayghav? tJ'gu
vnf; tmywfqkdwm ajzcsifwkdif;ajzvdkY&wm
r[kwfbl;? tmywfoifhwJh b,favmufBuD;wJh
tmywfudk usL;vGefNyD;awmh vGwfovJ qkdwm
vnf; tJ'gawmhr&bl;aygh? 'guawmh rqkdifbl;
xifw,f? 'Dval wG[m tukev
f ;kH aygh/ 2009 rSm
'D[mvkyfwJhtcgusawmh tar&dum;rSmvnf;
awmfawmfvyk Mf uw,f? tar&dum;u udak tmif'if
wdkYqkd&if awmfawmfav; 'Dudpudk tmHkpdkufMu
w,f? olwkdYvnf;vkdufMunhfw,f? tar&duef
ygw,fayghAsm? awmfawmfav; EdkifiH 13 EdkifiH
avmuf ygvmw,f/ ppfwyfuvnf; 'gudkodwJh
tcgusawmh OD;oef;a&TwdkYbmwkdY tukefvHk; ukd
ajymif;vku
d Nf y;D awmh 'DypkH aH wG r&awmhb;l ? urm
uae olwu
Ydk dk vnfyif;npaf wmhr,f qkNd y;D awmh
ajymif;vkdufNyD;awmh ajymif;wJhtay:rSm rlwnf
Ny;D awmh olwaYdk jymif;&usK;d vnf;eyfygw,f? olwYdk
vnf; tckawmh enf;enf;vGwo
f vkjd zpfomG ;wm
aygh? 'gayr,fh usaemfhoabmuawmh 'D vlom;
qefu
Y siaf ewJh jypfraI wG[m 'DaeYtxd&dS aewke;f
yJ/ 'DvlawG[m wm0ef&Sdwkef;yJ? 'DvlawG[m
vlom;qefu
Y sirf I &mZ0wfru
I u
dk sL;vGew
f hJ vlawG
qkdwmukd orkdif;rSm rSwfwrf;0ifaew,f/ orkdif;
qkduawmh olu w&m;olBuD;r[kwfwJhtwGuf
tjypfawmh ray;Edkifbl;aygh? orkdif;uawmh rSwf
wrf;rSm b,fawmhrrS arhb;l ? tJawmh orkid ;f rSwf
wrf;xJrmS 'Dval wG[mtvGeu
f q
dk ;dk &Gm;wJo
h al wG?
vlom; qefYusifrI &mZ0wfrIawGukd qefYusifwJh
olawG taeeJYawmh rSwfwrf;wif &Sdaew,fvkdY
usaemfuawmh tJvkdrsKd;ajymcsifygw,f/
ausmfpGmrkd;/ / tbOD;0if;wif? rESi;f ESi;f
arT;? tckvkd 0ifa&mufaqG;aEG;ay;wJhtwGuf
aus;Zl;trsm;BuD;wifygw,fcifAsm/ tckusaemf
wdkY aqG;aEG;yGJuaeNyD;awmh aumufcsufcsMunhf
r,fqdk&ifawmh 1988 aemufydkif;rSm EdkifiHa&;
orm;awG ? Ed k i f i H a &;wuf < uvI y f & S m ;ol a wG ?
ausmif;om;vli,fawGudk zrf;qD;csKyfaESmif ESdyf
pufNy;D awmh ESp&f n
S v
f rsm;pGm axmifcstusO;f cs
cJhwmuawmh t"dutm;jzifh ppfaxmufvSrf;
a&;tzGUJ vdYk usaemfwYkd oH;k oyfv&Ydk ygw,fcifAsm/
'gayr,fh tcktcsdefxd b,folYrS wm0ef&SdovJ
qdkwmuawmh wdwdusustrSefw&m;azmfxkwf
Edik w
f t
hJ ajctaeudk usaemfwrYkd awGU&ao;ygbl;?
b,ftcsed rf mS vnf; 'gudak zmfxw
k Ef ikd rf vJqw
dk m
ukd vuf&SdEdkifiHa&;tajctaet& usaemfwdkYrSm
wdwdususajymEdkifwJhtajctaer[kwfbl;vdkY
oHk;oyfvdkY&ygw,fcifAsm? tm;vHk;yJ aus;Zl;wif
ygw,f/
umwGef; - 0if;atmif
The Irrawaddy
Lifestyle
Society
]]usrwdkY b,ftcsdeftxd
{nfhpm&if;wdkifae&rSmvJ}}
&ef
aoG; (ppfudkif;)
bdk;ab;pOfquf
BuD;jyif;vmNyD;
tajctaet&?
toufarG;0rf;ausmif;t&
ZmwdNrdKUuae
ajymif;a&TUaexkdif&wJh
EdkifiHom;awGtay:
]]{nfhpm&if;}} qkdwmBuD;eJY
wif;usyfxm;wm[m
rQwrI &Sdygovm;vdkY . . .
pm-41
pm-43
wa,m b,fvdkawmawm . . .
pm-45
umwGef;-tmum
"Ek[if;xkyf udk,fwdkifvkyfpm;&atmif
NrdKUjyrSmvnf; &rf;ukawG&Sdw,f
39
40
Lifestyle
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Family
'D
uGefysLwmawG? wDADawGacwfpm;vmwmrdkY
usrwdYik ,fi,fuvdkrsKd; ajy;vTm;ckefaygufupm;
wm? pdwu
f ;l ,Ofupm;wm? q&m0efvyk w
f rf;? [if;
csufwrf;wdkYvkdrsKd; twkvkyfupm;wmawG enf;
oxufenf;vm ygawmhw,f/ NrKd UrSmaewJu
h av;
awGq&dk iftrd cf ef;uvnf; usO;f vSovku
d m;vrf;
reJv
Y nf; eD;vSordYk ajy;vTm;upm;p&mae&m&,f
vdkYvnf; odyfr&SdvSygbl;/ 'DvkdeJYyJ uav;wdkY&JU
upm;p&m[mwDAaD wG? AD',
D *dk rd ;f awG? uGeyf sLwm
*drf;awGjzpfvm&ygawmhw,f/ usrwdkY&JU jrefrm
rdbawmfawmfrsm;rsm;uvnf; xdrmS cdu
k rf mS acsmf
vJrSmukd tifrwefrSpdk;&drfwwfMuwmrsKd;rdkY wDAD
a&SUrSmuav;&Sdaejcif;[m uav;udk Nidrfaeap
wmrdaYk umif;w,fvYkd xifwwfMuygw,f/ ESpEf pS ?f
oHk;ESpft&G,f uav;av;awGudk umwGef;um;
awGwacGNyD;wacG waeukef wDADxkdifMunhfap
wJu
h av;rdbrsm;udak wmifrS usrawGUzl;ygw,f/
wDA*D rd ;f wd?Yk AD',
D *dk rd ;f wdu
Yk pm;wm[m uav;
wd&Yk UJ usK;d aMumif;pOf;pm;wwfr
I Pfut
dk axmuf
tuljzpfapw,fvdkY uav;okawoeynm&Sif
wdkYuqkdygw,f/ tJ'DvkdyJ wDADMunhfckdif;wm[m
vnf; uav;wdkY tjriftmkHuaewqihf tod
av;awG &&SEd ikd af pwmygyJ/ 'gayr,hu
f srwd[
Yk m
uav;wpfa,muf (vlwpfa,muf) udk jyKpkysKd;
wDADa&SUrSm? uGefysLwma&SUrSm
tMumBuD;xkdifaeMuwmrdkY
ukd,fvufvIyf&Sm;enf;NyD;
t0vGefwJh uav;rsdK;awG jzpfwwfygw,f . . .
axmifwt
hJ cgrSm vl&Y UJ OD;aESmufzUHG NzKd ;wd;k wufvm
atmif wenf;ajym&&if Pfaumif;atmifwif
rubJ vlYavmu0ef;usifxJrmS vljzpfvmapzdYk?
vlvkdusihfBuHaexkdifwwfzdkY? ukd,hfywf0ef;usifeJY
uk,
d u
fh ,
dk u
f ,
dk f 'kua y;wwfwv
hJ al wGrjzpfvap
zkdYtwGuf ysKd;axmifay;&wmrsKd;ukd;/ uav;w
a,muf&JUpdwfydkif;? kyfydkif;rQrQww BuD;xGm;zdkYqkd
wJu
h pd u
vnf; odyu
f rkd S ta&;Bu;D vSygao;w,f/
wDAu
D u
dk av;xde;f pufvrdk sK;d oabmxm;Ny;D
awmh zGihfay;xm;wm[m odyfukdrSrSm;,Gif;wJh
t&myg/ wDADwdkY uGefysLwmwdkY? tkdifyufwdkY? tkdif
Lifestyle 41
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Food
"Ek[if;xkyf udk,fwdkifvkyfpm;&atmif
xrif;pm;Ny;D Nyv
D m;}}
]]b,fpm;&OD;rvJ tefwaD cgef*sm&JU . . .bmauR; p&m&Sv
d v
Ykd }J }
]]auR;p&m&Sw
d maygh/ tckawmh rvky&f ao;bl;? wcgwnf;vkyf wcgwnf;auR;rvd}Yk }
k;H ydw&f uf todrw
d af qG ucsiw
f ikd ;f &if;ol tefwaD cgef*sm\ aetdro
f Ykd tvnfa&mufpOfu jzpfonf/
tefwaD cgef*smu wkid ;f &if;om;d;k &m[if;rsm;tjyif? jrefrmtpm;tpmrsm;vnf; tcsuaf umif;oljzpfonf/
olt
Y rd o
f mG ;&ifawmh wckr[kww
f ckpm;aomuf&pNr/J
]]Zl;vl;
i,fuifum a&jyefaq;xm;onf/
]]tefwaD cgef*smu ucsijf zpfNy;D awmh bmvdYk
"Ek[if;xkyf vkyw
f wfaewmvJ}}
]]igu awmifBu;D rSm Bu;D wmav[,f/ "Ek
[if;xkyu
f igwkYd tNrv
J yk pf m;aeus/ ud,
k w
f idk f
vkyrf pm;vnf; awmifBu;D aps;Bu;D rSma&mif;w,f}}
Zl;vl; pyfpo
k rQukd pdw&f n
S v
f uf&n
S f ajz&if;
tefwaD cgef*smu iSuaf ysmzl;rsm;udk tjyifu tcGH
t&ifrh sm;udk oifNy;D yg;yg;&dy&f yd f pwifv;DS jzwfonf/
]]iSuaf ysmzl;udv
k ;DS Ny;D rS a&aq;wm ydak umif;
w,f}}
tefwaD cgef*smu vS;D Ny;D a&aq;Ny;D om; iSuf
aysmzl;rsm;udk ZvHw
k vH;k wGix
f nfu
h m qeftpdr;f
rIex
Yf yk rf sm;udk pwifxnf
h e,fonf/ Ny;D rS t&om
rIeu
Yf kd vdo
k vdx
k nf?h a&jzifh cyfjypfjypf taetxm;
&onftxd a&mpyfonf/ vS;D jzwfxm;aom Muuf
oGeNf rw
d rf sm;udyk g a&mxnfv
h u
kd af omtcg [if;xkyf
jyKvyk &f ef yxrtqifh Ny;D Ny/D
]]e,fxm;Ny;D om;udk txkyrf xkycf if tenf;
qH;k wem&DavmufEyS x
f m;&w,f/ tJ'grS qefreI u
Yf
yGvmNy;D aygif;wJt
h cg eyfw,f[/hJ
[if;tESpf 1 em&DavmufEyS t
f Ny;D rSm [if;xkyf
pxkyyf gNy/D [if;xkyf xky&f wmu aysmpf &maumif;
vSonf/ 3? 4 a,muf 0dik ;f xky&f if ydak ysmzf aYkd umif;
\/ iSuaf ysmzuft&G,af wmfukd uefawmhypkH cH sK;d Ny;D
[if;tESpu
f kd xrif;pm;ZGe;f ESpZf eG ;f cefcY yfxnf?h Ny;D
awmh iSuaf ysmzufukd vHak tmif jyefacgufyw
d Nf y;D
wckpu
D kd qefcgwckc?k 'grSr[kwf aygif;td;k qef
cgxJwiG f pD xnf?h qefcgwcktjynfph ND y;D oGm;onfEiS hf
a&aEG; usKu
d u
f sKu
d q
f al eonfh td;k ay: wifaygif;
vdu
k f /Hk aygif;csed f 10 rdepfcefo
Y m Mumonf/ pm;vdYk
&NyaD ygh/
]]'guawmh oufowfvw
G af ygh[,f/ 0uf
om;BuKd uw
f wf&if [if;xkyx
f u
J kd 0ufom;EkwEf w
k f
pif;xnf?h ig;BuKd u&f if ig;tom;tpdr;f udk vTmNy;D
yg;yg;vS;D xnfv
h &Ykd w,f}}
t&om&Sv
d aS om "Ek[if;xkyf ylyal v;udjk znf?
MuufoeG jf zLqDcsuq
f rf;Ny;D *sL;jrpf? ikyo
f ;D aMumf
wdjYk zifh wGzJ ufpm;aomufEidk o
f nf/ tpyfajy 0uf
acgufaMumfav; 0g;&if;aygh/ pm;vkdYrukefonfh
[if;xkyu
f akd &cJaowmxJxnfx
h m;Ny;D aemufwaeY
usrS at;pufpufpm;&onfuvnf; t&omwrsK;d
jzpfonf/
"Ek[if;xkyt
f wGuf yg0ifonfyh pn;f rsm;
(txkyf 100 pmtwGu)f
iSuaf ysmzl;
- 5 zl;
5 usyo
f m;yg
qeftpdr;f rIeYf
- 7 xkyf
[if;t&omrIeYf
- xrif;pm;ZGe;f 3 ZGe;f cefY
qm;
- tenf;i,f
a&
oifo
h vdk xnf&h ef
MuufoeG Nf rw
d f
- 10 usyo
f m;
wGzJ ufpm;aomuf&ef
MuufoeG jf zLqDcsuf
*sL;yifjrpf
ikyo
f ;D ajcmufaMumf
0ufacgufaMumf
Zl;vl;
42
Lifestyle
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Health
acsmif;qdk; ESmap;
raES;jyKpk
a'gufwm ,kZeapmjrifh
(uav;txl;uk q&m0efBuD;)
]]uav;
omrefuav;rsm;xufydk a&m*gjzpfyGm;vG,faom
uav;rsm;
-vraph^ tav;csdef rjynfhaom uav;
i,frsm;?
tm[m& csKdUwJhaom uav;rsm;?
rdcifEdkY wdkufauR;jcif; rcH&aom uav;
i,frsm;?
umuG,af q;rsm; tjynft
h 0xd;k jcif; rcH&
aom uav;i,frsm;?
avxknpfnrf;aom ywf0ef;usiw
f iG f ae
xdkif&olrsm; jzpfygonf/
tE&m,fvuPmrsm;
omrefudk,fyl? acsmif;qdk;? ESmap;HkrQjzifh
qdkvQif tE&m,frjzpfEdkifay/ odkY&mwGif zsm;cgp
yxraeYwGif udk,fylBuD;vQif wufwwfaMumif;
owdjyK&ygrnf/ xdkodkYaom vuPmrsm;om
rubJ? atmufyg tE&m,f vuPmrsm;teuf
vif;jr&D
wckckawGU&Sdygu aq;Hk (odkYr[kwf) aq;cef;odkY
tjrefjy&rnf jzpfygonf/ xdkvuPmrsm;rSmtoufSLEIef; ydkjrefvmjcif;?
toufSLoGif;pOf &ifbwfatmufydkif;
csdKifh0ifjcif;?
vQm? EIwfcrf;rsm; jymvmjcif;?
yd
k aeraumif; jzpfvmonf[k xifjcif;?
rSdef;vGef;jcif; (odkYr[kwf) *emrNidrfjcif;?
t&nfrQyif raomufEdkifjcif;?
tpmt&nf r0ifbJ qufwdkuftefjcif;?
wufjcif;? owdvpfjcif; ... ponfwdkYyJ
jzpfonf/
tdrfwGif jyKpkapmifha&Smufjcif;
tu,f tE&m,f vuPmr&SdbJ dk;dk;
ESmap; acsmif;qdk;jcif;rQomjzpfygu uav;tm;
aetdrw
f iG f atmufygenf;wdjYk zifh vG,u
f pl mG jyKpk
apmifha&SmufrI ay;Edkifygonf/
uav;i,ftm; t&nfyyl al EG;aEG; rsm;rsm;
wdkufyg/
aMuvG,af om? ylaEG;aom tpm;tpmrsm;
pepfwus qufvufauG;yg/
vraph^ tav;csed rf jynfo
h nfh arG;uif;p
rsm;ESifh vom;uav;i,frsm;tm; aEG;axG;pGm
xm;yg/
udk,fylaeaom uav;rsm;tm; t0wf
xlxl r0wfay;bJ ayghyg;acsmifcsad om csnx
f nf
t0wftpm;rsm;udk 0wfqifay;yg/
uav;aeaom tcef;udk avaumif; av
oefY&atmif aqmif&Gufay;yg/
y#dZD0aq; (ydk;owfaq;) rsm;udk rdbrsm;
onf rdrdoabmjzifh rdrdrwdkufbJ q&m0efTef
Mum;rSomwdkufyg/
ARI
rjzpfap&ef b,fvdkumuG,frvJ
(1) oifw
h ifrh QwwJh avhusichf ef;rsK;d vkyyf g
tat;rdvYkd oifavhusichf ef; rvkyEf ikd b
f J tem;,lNy;D wJah emufwzefjyefvyk w
f hJ
tcgrSm jyif;xefwhJ avhusichf ef;rsK;d udrk vkyb
f J oufaomifo
h ufom avhusichf ef;rsK;d eJY
jyefvnfpwifoifyh gw,f/ wu,fvYkd oif[ma,m*avhusio
hf l wa,mufq&kd if
taMumavQmh avhusichf ef;vdrk sK;d tayghpm;avhusichf ef;rsK;d eJY jyefNy;D pwifoifyh gw,f/
oif&h UJ <uufom;awGukd vIy&f mS ;wJt
h usihf jyef&vmapzdYk cyfjrefjrefvrf;avQmufwm?
'grSr[kwf cyf&&G aG jy;wmawGukd vkyjf cif;eJv
Y nf; aoG;ylatmifvyk Ef ikd yf gw,f/
(3) cGet
f m;jzpfr,fh tpm;tpmawGpm;yg
aeYpOfvt
kd yfwhJ pGr;f tifukd jyefvnf&&SEd ikd zf t
Ykd wGuf aoG;twGi;f oMum;"mwfyg0ifru
I kd xde;f odr;f
xm;Edik w
f hJ tpm;tpmawGukd a&G;cs,yf g/ Oyrm rufreG o
f ;D ? iSuaf ysmoD;? ajymif;eJY yJeaD v; awGjzpfygw,f/
tqDuvnf; ud,
k cf EmtwGuf cGet
f m;udjk zpfapwJt
h wGuf tdrk *D g 3 yg0ifrjI rifrh m;wJh tpm;tpm
(5) tdrt
f jyifxu
G yf g
tat;rdjcif;a0'emaMumifh tpm;tpmawGpm;&if; tdrw
f iG ;f atmif;Ny;D kyjf rifoMH um;a&SUrSmyJ
aecsipf w
d af wG&cdS rhJ mS yg/ 'gayr,fh &ufMumvm&ifawmh 'guNi;D aiGUp&m? pdw"f mwfusp&m jzpfvmyga&m/
tdrjf yifxu
G Nf y;D cyfjrefjrefvrf;avQmufwmjzpfjzpf? pufb;D pD;wmjzpfjzpf vkyv
f u
kd &f if aea&mifjcnfeYJ
vwfqwfwahJ vu ukeq
f ;kH oGm;wJh pGr;f tifawG jyefvnf&&Sad tmif ulnyD gvdrrhf ,f/
tat;rdjcif;uae tjrefemvefxapzdYk enf;vrf;awGuw
kd ifjytNy;D rSm tat;rda&m*gudu
k muG,f
Edik zf t
Ykd a&;Mu;D wJh tcsuw
f csuu
f v
kd nf; owday;csiyf gao;w,f/ 'guawmh vufaq;jcif;ygyJ/
wkyaf uG;jzpfwwfwhJ &moDq&kd if wkyaf uG;jzpfapwwfwhJ a&m*gyd;k awGeYJ tat;rdapwwfwhJ Adik ;f &yfpyf ;kd
awGu ae&mwdik ;f rSm ysUH ESaYH ewwfwt
hJ wGuf wkyaf uG; odrYk [kwf oifu
h kd tat;rda0'em tvG,w
f ul
ul;pufEikd w
f mrdYk vufurkd MumrMumaq;oifyh gw,f/
Lifestyle 43
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Society
]]&rf;uk}}
umwGef;-tudef;
Lifestyle Cartoon
ajy;cJw
h m rsm;oGm;ovm;aygh/ awG;&if;eJY pdwu
f
wrsKd ;jzpfvmNy/D ,kwt
d awmfr&Sw
d myJ/ 'gaMumifh
]]uJ .. udk,fvmMunfhOD;r,fuGm/ jyefa&mufwJh
tcsdef vmcJhr,f}} vdkY ajymvdkuf&w,f/
tdrfjyefa&mufawmh &SdwJhem;Muyf&,f? aoG;
aygifcsed w
f ikd ;f ypn;f av;&,f udik Nf y;D olwt
Ykd cef;
qD oGm;cJw
h maygh/ tbd;k Bu;D u tm;enf;EGr;f vsae
w,f/ olY0rf;tdk;xJudk MunfhvdkufwmeJY 'g tpm
tdrfaoG;aMum ayguf&muae xGufvmwJh 0rf;
trnf;awGqw
kd m odvu
kd Nf y/D usew
f hJ ESv;kH ? tqkw?f
tonf;awGu tjyifyef; prf;oyfwmt& txl;
taxG csKUd ,Gi;f yHrk &bl;/ uJ bmaq;awGx;kd xm;?
wdu
k x
f m;vJqakd wmh olwu
Ykd aq;ykvif;cG?H bl;cGH
awG jyMuw,f/ taumif;pm; trnfwyfxm;wJh
tm;aq;awGaygh/ NyD;rS aomufaq;awGvnf;
wdkufae&w,fqdkNyD; aq;wxkyf,lvmjyw,f/
tJ'rD mS w&m;cHuakd wGUygNy/D tpmtdrf aoG;
aMum aygufapwJh tudkuftcJaysmufaq; jyif;
jyif;awG ESpfrsKd;avmufygaew,f/ [m r[kwf
ao;ygbl;/ tpmrpm;EdkifvdkYqdkNyD; tm;aq;awG
taMumuoGi;f aewJo
h u
l kd tpmr&S&d if tpmtdrf
tE&m,f&SdwJh aq;awG bmaMumifhay;ovJ/
vlemom tpmr0ifwm olwu
Ykd vnf; aq;awmh
yHrk eS w
f u
kd af y;aeMuw,fqykd /J udik ;f usew
f mawG
xm;awmh avmavmq,fawmh aq;kw
H ufvu
kd f
ygqdkjyefawmh tdrfrSm vlcGJr&Sdbl;? toufvnf;
BuD;aeNyDyJ? olwdkYudk;uG,fwJhbkef;BuD; wGufcsuf
xm;wmuvnf; ESpf&ufqdk uHukefNyD qdkudk;/
]]q&maumif;ovdk ukay;yg}} wJh/ udk,fuvnf;
tvkyfem;wJh wvwmrSm q&m0efqdkwm arhae
wm/ ta&;taMumif;twGuf em;Muyfav;
aqmifxm;wmuvG&J if tdrrf mS awmif bmaq;0g;rS
&Sdwmr[kwf/
tckawmhvnf; b,fvdkrS a[mvdkY ajymvdkY
r&bJ ikwfwkwfxdkifMunfhaeMur,fhoabmudk
jrifawmh aumif;r,fxifwmawG tBuHay;pDpOf
vdkuf&ygw,f/ udk,fvnf; tNrJvmMunfhay;zdkY
tqifajywmr[kwv
f Ykd tajctaeqd;k wm wckck
jzpf&if q&m0efwa,mufa,mufudkjyzdkY? aq;kH
wifzaYkd jym&if; olwjYkdycJw
h q
hJ &m0efqo
kd t
l aMumif;
ar;jref;pHkprf;cdkif;Munfhygw,f/
naeusawmh zke;f qufvmygw,f/ tJ'v
D u
l
q&m0efr[kwfbl;wJh/ aq;rSL;vdkYawmh ajymwm
44
Lifestyle
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Art
jrefrmyef;csDavmuESifh
&o
EdkifpGrf;
a&;qGJ&mwGif a&aq;? qDaq;? tcdkif;vpf? yufpw,f (Pastels)
ponfjzifh tok;H jyKonfh rD',
D t
H ay:rlwnf zefw;D wifjyrI oabm
w&m;rsm; rwlMuyg/ qefYusifbuf vkyfaqmif&onfh oabmw&m;wdkY rsm;pGm&Sd
onf/ Oyrm qDaq;ESihf tcdik ;f vpfonf aygif;qifzh efw;D zdYk tcGio
hf mNy;D a&aq;
onf tEkwfoabm ydkqefonf/ wzefa&aq;onf Accidental udk &apNyD;
zefwD;rIudk aygif;qifhay;Edkifonfrsm;&SdouJhodkY yef;csDum;udk ysufpD;oGm;apEkdif
onfrsm;vnf;&So
d nf[k qdo
k nf/ xdo
k abmw&m;udk yef;csaD &;qGo
J w
l ikd ;f od&MdS u
ygonf/
yef;csD
*DwrSL; aZmfrsKd;xG#f
uG,fvGef
oD[wdk;
"mwfyHk -Minkhaung
Lifestyle 45
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Mandalay Sketch
&if;rSm rmvumyif&w
dS ,f? Ak'o
H &PHyifawGvnf;&Sw
d ,f/ a&uefa[mif;Bu;D ae&mrdYk a&pyfpyfrmS
uefpeG ;f cif;uav;&Sad o;&JU/ wu,f awmh tJ't
D cif;tusi;f av;u Bu;D Bu;D us,u
f s,w
f jyefw
Y ajym
uGi;f jyifBu;D vnf; r[kwyf gbl;/ bm&Srd mS vJ? tvGeq
f ;kH &Srd S q,fah v;ig;ay tus,x
f rJ mS yJaygh/ 'gayr,fh
oHqefcgwyf jywif;ayguf uav;ujrif&wJh 'DjrifuiG ;f uav;udk tckxd pGv
J rf;aeqJyg/ i,fi,fuwnf;u
'*kefwm&mhpmawGudk ESpfoufrdaeawmh tJ'Djywif;aygufav;rSm cef;qD;tjymav;wyfxm;w,f/
jywif;aygufav;ab;rSm pm;yGaJ o;ao;av;? ADt
kd akd v;wvH;k eJY ckwifav;Mum;pm;yGaJ v;aygh/ pm;yGaJ v;
xdyu
f pifav;ay:&,f? ADakd v;ay:&,frmS pmtkyaf wG txyfwifxm;wmyg/ pm;yGaJ v;xdyu
f pifav;ay:rSm
pmtkyaf wGtjyif yvmpwmtjzLeJx
Y x
k m;wJh AD;eyfpf yk af v;vnf;&Sw
d ,f/ rEav;rSmbDvrf;axmifu
h ukew
f u
kd f
pzGiw
hf ahJ eYu trSww
f &0,fcw
hJ hJ tkyu
f av;/
acgif;
eHeufapmapmqdk acgif;&if;rmvumyifay:rSm
pmuav;awG usvu
d svt
d oHnv
H /Ykd rd;k &ufwcsKUd
rSmawmh rmvumyifayguf? uefpeG ;f cif;a&pyfrmS
tH;k tif? tH;k tif zm;oHawGvnf; Mum;&&JU/
tJ'v
D akd e&mrsK;d av;udk arG;onfrS tdraf xmif
usp touftpdwaf vmuftxd aecJzh ;l ygw,f/
tJ'aD e&mav;udk pGecYf mG cJw
h m tckqkd ESpf ESpq
f ,f
ausmyf gNy/D 'gayr,fh tdyrf ufrufwikd ;f ]]ud,
k t
hf rd }f }
qd&k if tJ'aD e&mav;udyk J pGpJ NJG rNJ rrJ ufaeawmhw,f/
jywif;aygufav; ..cef;qD;jymav; ..
uefpeG ;f cif;av; .. rmvumyifav; ../
tdurf ufxrJ mS tJ'aD e&mav; jyefjyefjrif&?
awGU&wdik ;f vdu
I cf eJ? eifch eJ a0'emcHpm;&wmvnf;
tckxufwikd /f 'g[m tdrv
f rG ;f pdwf ac:avrvm;
rod/ 'gjzifh tckaewma&m ]]tdr}f } r[kwb
f ;l vm;/
bmyJajymajym vlwikd ;f vlwikd ;f [m i,fb0?
i,fZmwduakd wmh vGr;f Mu? woMu? ESpo
f ufMuol
csn;f aerSmyg/ b,fvb
kd 0rsK;d a&mufa&mufaygh/
tckvuf&b
dS 0u i,fb0eJb
Y mrSrqdik ?f 180 'D*&D
ajymif;vJ wd;k wufcsiw
f ;kd wufaer,f/ odrYk [kwf
qkw,
f w
k cf sif qkw,
f w
k af er,f odyNf y;D rxl;jcm;?
ruGjJ ym;wmrsK;d vnf; jzpfcsijf zpfr,f/ bmyJajymajym
ajymif;vJrw
I ckck &Srd mS awmhaocsmw,f/
wcgw&H tdy&f mu zswcf eJveft
Y Ed;k ud,
k t
f yd f
aewJt
h yd &f muvnf; i,fi,futdy&f myJvYkd a0a0
0g;0g; rSwx
f ifrad tmifxd tdrv
f rG ;f pdwaf v;awG
&Sw
d wfygw,f/
'Dvykd gyJav ../
rEav;rSmarG;? rEav;rSm Bu;D &avawmh
i,fi,fwek ;f u rEav;udv
k nf; vGr;f wmygyJ/
eef;awmfa&SU e'Dajrmif;xJu MumyGiahf wG? Mumzwf
awG? uRaJ cgif;oD;cl;wJh pnfyikd ;f jywf avSuav;awG/
Ny;D awmh atmifyifv,fuefaygif;kd ? &efuif;awmif?
ykPm ;uke;f &Gm? rdik u
f ek ;f &Gm? 10 ay vufwaH jrmif;?
rif;*Hbw
k ?f Ny;D awmh a&Tjynfp;kd /
]]a&Tjynfp;kd }}udk usaemfpNy;D odwmu oli,fcsi;f
ausmaf &Tqu
D yg/ tJ'w
D ek ;f u ckepfwef;ausmif;om;/
usaemfwaYkd ewJah usmif;u rEav; taemufjyifyJG
ukef;rSm&SdwJh ]]vSodyH}} wjzpfvJ trSwf(21)
t.x.u yg/ tJ'Dausmif;rSm &Spfwef;txd
aecJNh y;D rS trSw(f 1)ausmif;udk ajymif;cJyh gw,f/
ckepfwef;rSm ausmaf &Tqw
kd hJ oli,fcsi;f &Sw
d ,f/ olu
ydu
k u
f sKH ;? zdu
Yk ek ;f t&yfom;? 'gayr,fh olt
Y &yfukd
]]zdu
Yk ek ;f }} vdaYk c:&if rBuKd ub
f ;l / bDtpkd u
D u
G o
f pfw/hJ
ausmaf &Tu obifrrI mS tawmf0goemxHw
k o
hJ v
l Ykd
ajym&ygr,f/ a&Tref;ausmaf tmif&UJ ar"m0Dw?Ykd
NrKd Uawmf0if;NrKd i&f UJ ]]uGr;f aqmf}}pwJh Zmwfxyk af wG
qd&k if tvGw&f w,f/ olwt
Ykd &yfuvnf; cRwq
f kd
ZmwfimS ;? tNird ihf mS ;Ny;D yGcJ aH eus r[kwv
f m;/
Ny;D awmh "mwfjym;Zmwfxyk af wGvnf; awmf
awmf&w,f/ pdk;rdk;arwmqdk tydkifaygh/ kyf&Sif
Zmwfvrf;xJu ]]ud,
k &f ,f? rif;&,f? ydawmuf&,f}}
taMumif;rsm;ajym&if b,ftcsed af jymajymrarm
bl;/
w&ufawmh olu oDcsi;f wyk'u
f kd tuste
qdak ew,f/ Mum;zl;aeus oDcsi;f r[kwb
f ;l / TUH
awGvnf;ygw,f/ ykw;D awGvnf;ygw,f/ a':vm
jym;vnf;ygw,f/ 'gayr,fh em;xJrmS pGaJ ewmu
]]tm ..0Sm.. 0Sm .. 0Sm .. 0Sm ..}} qdw
k hJ
tqGyJ 'kd af v;yg/
ausmaf &Tuvnf; tJ't
D yd'k u
f kd cHwiG ;f awGUawmh
ocsmF wGu&f if;vnf; ]]tm ..0Sm..0Sm..}} ? jrefrm
pma&;vnf; ]]tm ..0Sm.. 0Sm ..}}? ]]tm
..0Sm.. 0Sm ..}}vdu
k w
f m ab;em;u usaemfwYkd
awmifMumawmh oDcsi;f av;nnf;rd&if ]]jreJaY rmifeYJ
tckraS wGUwm? vlyg; tm;.. [m;..[m; r0cif
wke;f u ajymjyawmh &,fp&myg tm ..0Sm ..0Sm
..}}eJY jzpfuek yf ga&m/
ausmaf &Tu wu,ft
h Nird rhf if;orD; avayguf
eJw
Y w
l mud;k / ]]vlyg; tm[m;[m;}} qdNk y;D ]]vlyg;r0}}
udk d;k d;k r0bl;/ aemufawmh ud,
k u
f ]]tm 0Sm 0Sm}}
om vkyaf e&w,f? bmrSrodawmh ar;ae&wmaygh/
'DawmhraS usmaf &Tu rif;orD;a&Tref;ol jrifjh rifo
h ef;
u tJ'o
D cD si;f qdNk y;D uwm odyaf umif;wJt
h aMumif;?
jrifjh rifo
h ef;qdw
k m opfviG t
f Nird u
hf acgif;aqmif
rif;orD;jzpfwt
hJ aMumif; Te;f Te;f a0atmif ajymjy
awmhwmaygh/ aemufawmh bk&m;yG?J uxdeyf aJG wGrmS
opfviG t
f Nird q
hf &kd if atmfy&mawGNy;D awmif rjyef
Edik b
f J jrifjh rifo
h ef;&JU ]]tm 0Sm 0Sm 0Sm}}udak pmifeh m;
axmif,&l wJt
h xd/
avbmwD rjr&ifuakd wmh rrDvu
kd v
f Ykd b,f
avmufaumif;w,fqw
kd m rajymEdik yf gbl;/ 'gay
r,fh jrifhjrifhoef;qdkvdkY ]]a&Tjynfpdk;}} oDcsif;udk
t&omod ausmaf &TaMumifh oDcsi;f pmom;awG&vm
awmh usHK;ab;pufbD;ywfpD;&if; ]]a&Tjynfpdk;}}
oDcsi;f qd&k wmodyaf umif;/ &efuif;awmif pufb;D
eJo
Y mG ;wdik ;f uefv,fa&muf&if a&Tjynfp;kd oDcsi;f
[pf&wmt&om&S/d Bux
H m;ygao;w,f/ &nf;pm;
rsm;&Sv
d Ykd atmifyifv,f uefaygif;kd rSm csed ;f awGU&if
&nf;pm;udk ]]tm 0Sm 0Sm}} qdjk yOD;r,fvYkd / 'gayr,fh
'DuaeYtxd jzpfrvmao;ygbl;/
wu,fawmh eef;awmfa&SUq&mwif oDcsi;f
awGu toGm;odyaf umif;wmud;k / pmom;awGu
vnf; rSwrf v
d ,
G ?f qdv
k v
Ykd ,
G ?f vlxu
J pum;vH;k awG/
Ny;D awmh zGUJ xm;wmu rEav;ywf0ef;usiu
f
jrifuiG ;f awG? pdu
k af wG / ]]a&Tjynfp;kd }} oDcsi;f oGm;
pdwfygvufyg vGwfvGwfvyfvyf qdkvdkuf&&if
&ifxaJ yghNy;D vef;oGm;wuf<uoGm;wmuvm;/
wuodkvfu bGJUav;wck&NyD; tvkyfr&Sd
tudik rf &Sd jzpfaecsed rf mS apmapmu zdu
Yk ek ;f om;
ausmaf &TeyYJ J tvkyrf &St
d vky&f mS ? eHeufwikd ;f rEav;
awmifay:wufMuNy;D qkawmif;jynf&h ifjyifu av
46
Lifestyle
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Trends
vli,feJY acwfa&pD;
acwfwkdif; acwfwkdif;rSm vli,fqdkwmolwkdY
jzwfoef;&wJh acwftajctae? BuHKawGU&wJh pD;yGm;a&;?
EkdifiHa&; b,fvdkyJ uGmjcm;uGmjcm; arQmfvifhcsufawG?
vef;qef;wuf<urIawGeJY aemifwcsdefrSm vlBuD;jzpfzdkY
tm;,laeMuwJholawGcsnf;yg/ vli,fawG
avQmufwJhvrf;rSm acwfa&pD; tajymif;tvJ
twuftusawGuvnf; wygwnf; ygvmwwfpNrJ
jzpfygw,f/ 'gaMumifh vli,fawGajymwJh
pum;awGuaewqifh 'DaeYacwf b0aeenf; yHkpHuGJvGJrI?
acwfa&pD;tajymif;tvJ pwmawGudkavhvmNyD;
olwdkY&JU toHawGudk The Irrawaddy u
tywfpOfazmfjyoGm;rSm jzpfygw,f/
Sweater
Ks-11000
]]zdeyfav;awG
pk&wmudk
BudKufw,f}}
rjzLjzLarmif
20 ESpf
'eduaA' aemufqHk;ESpfausmif;ol
'*Hkwuodkvf? &efukef
bGJU,lNyD;oGm;&if Speaking
wufNyD; av,mOfr,fvkyfzdkY
&nf&G,fxm;ygw,f/ av,mOfr,feJY
ywfoufNyD;awmh tckpum;ajym
oifwef;awGwufaew,f/ 'kwd,ESpf
ausmif;wufae&if;eJYvnf;
jrefrmhavaMumif;rSm av,mOfr,f
avQmufzl;w,f/ tJ'Dwkef;u
ausmif;wuf&if;eJY avQmufwmqkdawmh
ratmifbl;/ tckbGJU&NyD;&if
t*Fvdyfpum;ajymudk
'DxufuRrf;usifatmifvkyfNyD;
xyfavQmufrSmyg/ i,fi,fwkef;u
jzpfcsifwmawmh tif*sifeD,maygh/
zdeyfav;awG
pk&wmudkBudKufw,f/
zdeyfav;awGvnf; pkjzpfygw,f/
a&Smhyif;xGuf&ifawmh
zdeyf&,fvdkYr[kwfygbl;/
udk,foabmuswJh[m?
rsufpduswJh[mudkyJ 0,fvdkufw,f/
a&Smhyif;udkawmh awmf0ifpifwmeJY
,kZeyvmZmudk trsm;qHk;
xGufjzpfw,f/ yHkaoawmhr&dSbl;/
tm;&iftm;ovdk oGm;jzpfw,f/
a&Smhyif;wcgoGm;&if oHk;av;aomif;
oHk;jzpfw,f/
zuf&Sifudkawmh vli,fpwdkif
vGwfvGwfvyfvyf ayghayghyg;yg;
0wf&wmav;awG BudKufw,f/
usyfusyfwnf;wnf; 0wf&wmawGawmh
rBudKufbl;/ jrefrm0wfpHkqdk&ifvnf;
vGwfvGwfvyfvyf 0wf&wmyJ
BudKufw,f/ Swag zuf&Sif
acgif;pGyfav;awGvnf; BudKufw,f/ ylvdkY
0wfawmhr0wfjzpfbl;/
tifwmeuf oHk;&if;? Facebook
oHk;&if; owif;awGzwfjzpfw,f/
owif;eJYywfoufNyD;
tm;upm;owif;awG zwfjzpfw,f/
qD;*drf;rSm vnf; jrefrm-tif'dkyGJudk
uGif;xJtxd oGm;tm;ay;jzpfw,f/
tJ'DaeYu jrefrmIH;vdkY
awmfawmfav; aMuuGJw,f/
0rf;enf;zdkYvnf;aumif;w,f/
'dkifawGuvnf;
wtm;npfw,fav/
tJ'Dawmh IH;wmaygh/
aemufqHk;awmhvnf; udk,fhudk,fudk,fyJ
ajzodrfh&wmaygh/
tifwmeufuae *drf;awG?
tvStyqkdif&mawG Download qGJwm
oabmuswm/ Facebook rSmvnf;
oli,fcsif;awGeJY bGJU,lawmh r,fqkdawmh
bGJU,lr,fh taMumif;av;awG
ajymjzpfw,f/ b,fvdkt0wftpm;
0,fr,fqkdwm av;awG? NyD;awmh
t0wftpm; 'DZkdif;av;awGvnf;
Munhfhjzpfw,f/
Boot Shoe
Ks-22800
oDcsif;trsdK;tpm;xJrSm ayghyfawG?
a&mhcfawG tukefBudKufw,f/
[pfyfa[mhyfoDcsif;awGvnf;
BudKufygw,f/ [pfyfa[mhyform;xJrSm
a*smuf*suf BudKufw,f/ rdef;uav;
[pfyfa[mhyftqkdawmfqkd&if
pEDjrifhvGifudk BudKufw,f/
Id;yGJMunfh&wm 0goemawmh
ygw,f/ tdrfuxGufcGifhrjyKvdkY
nyGJawGawmh roGm;jzpfbl;/
aeYcif;bufyGJawGyJ oGm;jzpfw,f/
vwfwavmawmh oD&daqG&JU
]]qkdvmudkpwm}} tacGxJu
oDcsif;av;awG em;axmifjzpfw,f/
EdkifiHwum tqkdawmfawGxJrSmawmh
Adele udkBudKufw,f/
kyf&SifZmwfum;awG xJrSmqkd&if
jrefrmum;awmh rMunfhjzpfbl;? t*Fvdyf
tuf&SifZmwfum;awG BudKufw,f/
tEkynm&SifawGxJrSmawmh
tBudKufqHk;u oufrGefjrifhyg/
Lifestyle 47
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
aqmif;zuf&SifawG
'Dvdk&Sdw,f
Hat
Ks-5000
Necktie
Ks-7800
oD[wdk;
'DZifbmv vukefydkif;rSm tat;ayghoGm;w,fqdkayr,fh naeydkif;? nydkif;?
reufapmapmydkif;awGrSm at;aeao;wJhtwGuf aqmif;zuf&SifawG &moDrukef
ao;bl;vdkY ajymEdkifwJh tajctaeyg/
'Dtcsed [
f m oufBu;D ydik ;f eJY oufvwfyikd ;f wdu
Yk &moDOwktajctaet& aqmif;&JUtat;'Pfukd
tefwkzkdY taEG;xnfawG 0wfqifMu&wJhtcsdefjzpfovdk? acwfvli,fawGuvnf; tckacwf zuf&Sif
a&pD;aMumif;udk arsmyg&if; zuf&Sifusus taEG;xnf? acgif;pGyf? SL;zdeyf pwmawGudkpwdkifrdrd? 'DZdkif;
rdkufrdkuf? cyfvef;vef;yHkpHawGeJY tNydKiftqdkif Id;xkwfyJrsm;vdkY aumif;aeMuao;wJhtcsdefygyJ/
vli,fawGMum;rSm taEG;xnf? acgif;pGyf? SL;zdeyfvdkY ajymvdkufwmeJY udk;&D;,m;pwdkif Cute
jzpfwJhyHkpHav;awG? acgif;pGyfOD;xkyf &Snf&Snfav;awG? [pfyfa[mhyf*Dwudk ESpfoufwJh vli,ftrsm;pk
BudKufwJh Swag zuf&SifvdkYac:wJh acgif;pGyfaemufNrD;&Snf&SnfwGJwGJav;awG? wD&SyfeJYacgif;pGyf taEG;
xnf Hoody tus? *sif;a0hpfukwf pojzifh wGJ0wf&wJh zuf&Sifav;awGudk All Star vef;vef;av;?
'grSr[kwf Boots trdkufpm;av;awGeJY wGJ0wfaeMuwmudk awGU&ygw,f/
'g[mvnf; vli,fawGBudKufwJh emrnfBuD; [pfyfa[mhyftqkdawmfawG&JU 0wfpm;qif,ifrIu
aewqifh wdkufdkuful;pufvmwJhzuf&Sif,Ofaus;rIvdkY qkd&&ifvnf; rrSm;ygbl;/ q,fausmfouf
t&G,f rdef;uav;awGqkd&ifvnf; tckacwfemrnf& [pfyfa[mhyf rdef;uav;tqkdawmfawG jzpfwJh
pEDjrifhvGif? Bobby Soxer? rdpEDwkdY0wfwJh 'DZdkif;av;awG 0wfwmrsm;Muovdk? q,fausmfouf
Winter
Waistcoat
Ks-39800
Hoody
Ks-19800
T-Shirt
Ks-9800
Men Footware
Ks-2500
48
Lifestyle
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Society
jrefrmjynfudk vmazsmfajzr,fh
K Pop tzGJU
ESpfopfrSm pwifxGuf&SdvmwJh
pHkeHYom tEkynm r*Zif;
"mwfyHk -&efaemif
tdacsmydk&JU arG;aeYr*Fvm
50
Lifestyle
The Irrawaddy
Vol.1,No.3
Film
2012
{&m0wD/ /'DEpS t
f u,f'rDqck sD;jriyhf t
JG ay:
OD;atmifudkvwf&JUtjrifav; ajymjyay;ygOD;/
atmifuv
dk wf / / tu,f'rD bkwt
f zGUJ &JU
jrefrmaywHu Edik if w
H umaywHeu
YJ mG w,fqw
kd m
udk odvdkuf&w,f/
b,fvdktcsufawG uGmw,fxifovJ/
awmfawmfawmhumG w,fvYkd xifwmyJ/ bm
aMumifv
h q
J akd wmh tu,f'rDay;wJo
h [
l m tu,f
'rDay;wJh Point of View awGudk wu,fhudk
xda&mufydkifEdkifwJholyJ jzpf&r,fav/ tJ'Dvdk
vlrsKd ;awG tu,f'rDay;&mrSm rsm;rsm;ygvmzdv
Yk kd
wmaygh/ tu,f'rD Board rSm wwfEdkiforQ
olwdkY&JU Skill awGu kyf&SifxkwfvkyfaewJh? dkuf
ul;aewJh okyaf qmifawGxuf? twwfynm&Sif
awGxuf uRr;f usiaf ewJo
h al wGjzpf&r,f/ Oyrmky&f iS f Subject awGvnf; uRr;f &r,f/ enf;ynm
ydkif;awGudkvnf; aumif;aumif;em;vnf&r,f/
aumif;aumif;em;vnfNyD; toHk;vnf;jyKwwf&
r,f/ ol&Y UJ oabmobm0udv
k nf; odzv
Ykd w
kd ,f/
tJ'DvdkvlrsKd;awG rsm;rsm;ygoifhw,f/
Board tzGJU vlBuD;awGtay:udk enf;
ynmydik ;f uRrf;usifwhJ ynm&Sif tm;enf;w,fvYkd
qdkvdkwmvm;/
b,folawG ygrSef;awmh usaemfrodbl;/
usaemfwdkY tuJjzwfjzpfwJhtcsdefwkef;uvnf;
tvTmoHk;vTmvHk; b,folawGygw,f? rygw,f
awmh xifwmyJ/
wcsKdUy&dowfuvnf; 'DEpS f tu,f'rDrmS
OD;atmifuv
dk wfukd 'gku
d w
f mqkyg &apcsiw
f o
hJ l
awG&w
dS ,f? wcsKUd awGuvnf; u,ef;tvSZmwf
um;u kyf&SifrqefbJ Documentary ykdqef
w,fvdkY oHk;oyfMuw,f/ tJ'Dtay: bmrsm;
ajymcsifvJ/
bmrSrajymygbl;/ olwBYkd uKd uo
f vdk qH;k jzwf
vd&Yk w,f/ bmyJqefqef Documentry eJY ky&f iS f
udk uGJjym;pGmodzdkYyJ vdkwmaygh/ Documentary
qdk&if ordkif;aMumif;udk ajymwJh[myJ jzpf&r,f
av/ Zmwfvrf;ryg&bl;/ Documentary rSm
Feature Documentary qdkwm&Sdygw,f/ tJ'g
uawmh jzpfysucf w
hJ [
hJ mudk jyefNy;D [efvyk w
f [
hJ m
aygh/ Feature Documentary vm;/ Reenactment Documentary vm;? usaemfhum;twGuf
bmudk qdkvdkcsifwmvJ/ Documentary 3 rsKd;
avmufxJrSm b,f Title atmufrSm usaemfhudk
xnfrh mS vJ/ rif;om;rif;orD;Bu;D awGrygvdYk Documentary vdkY ajymcsifwmvm;/ u,ef;rav;
awG oHk;xm;vdkY Documentary vdkY ajymcsifwm
vm; &Si;f atmifjyefar;oifw
h ,f Documentary
vdYk ajymcsi&f if Documentary u urmrSm
b,fESrsKd;&SdovJqdkwm jyefNyD;avhvmoihfw,f/
atmifudkvwf u,ef;tvSum;u kyf&SifHkrSm
jywJh Drama Fiction um; r[kwfbl;aygh/
'gayr,fh y&dowfu rSm;NyD;ajymwmqkd&if
awmh cGiv
hf w
T yf gw,f/ usaemfu 'Dum;xkw&f wJh
&nf&G,fcsufu olrsm;EdkifiHu u,ef;vlrsKd;[m
olwdkYwdkif;jynfu wdkif;&if;om;awGygvdkYajymae
wmudk usaemfu ud,
k Ehf ikd if u
H wdik ;f &if;om;tppf
awGygvdjYk yefajymcGi&hf wJt
h wGuf aus;Zl;wifw,f/
wcsKdUu 'Dum;u wdik ;f &if;om; aoG;pnf;
nDw
G af &;twGuf taxmuftuljzpfapEdik w
f ,f
vdkY oHk;oyfMuw,faygh/ 'Dvdkum;rsdK;uvnf;
awmfkH rdu
k Ef idk Mf ubl;av/ OD;atmifuv
dk wfq&kd if
vnf; 'Dum;twGuf tcsdefawGtrsm;BuD;,lcJh&
w,f/ tJ'gaMumifh tck&wJq
h Ek pS q
f t
k ay: xku
d f
wefw,fvYkd xifovm;? tm;rvdt
k m;r&jzpfvm;/
usaemfu wu,fwrf;ajym&r,fq&kd if cke
uajymwJh tdik 'f ,
D mrsKd ;awGeYJ u,ef;tvStay:
rSmay;r,fqdk&if trsm;BuD;ay;vdkY &ygw,f/
'gayr,fhvnf; tuJjzwf'dkifawG
oabmygyJ/ tJ'Dawmh bmoGm;
ajzrvJ/ bmrSajzvdkY r&bl;/
tuJjzwf'kid fay;
wmudkyJ
vufcHaygh/
tckq&k oGm;awmh u,ef;a'ouvlawG
ua&m b,fvakd jymMuvJ/ u,ef;wkid ;f &if;om;
okyfaqmifawGua&m tu,f'rD&zdkYtwGuf
arQmfvifhcsufeJYyGJudk a&mufvmMuwmvm;/
The Irrawaddy
Weekly
Journal
A
Regional
IN BRIEF
&efukefwGif rD'D,morm;
200 ausmf qEjy
u,m;jynfe,f&Sd NrdKUe,fw&m;kH;
wcku The Daily Eleven owif;XmerS
owif;axmuf rcdkifudk axmifcsrItay:
rD'D,morm; 200 ausmfu Zefe0g&Dv 7
&ufaeY eHeuf 9 em&DwGif qEazmfxkwf
uefYuGufcJhNyD; &efukefNrdKUv,f&Sd NrdKUawmf
cef;rrS The Daily Eleven kH;pdkuf&m
wmarGNrdKUe,f&SdodkY vrf;avQmuf qEazmf
xkwfMuonf/ owif;axmuf rcdkifonf
tusifhysufjcpm;rI wcktwGuf owif;
vdkufvHpkHprf;pOf w&m;pGJqdkcH&jcif;jzpfNyD;
toa&zsufrI tygt0if yk'fr 3 ckjzifh
axmif 3 v jypf'PfcscH&jcif; jzpfonf/
-The Irrawaddy
oef;xdkufOD;^csif;rdkif
a':atmifqef;pkMunfESifh
rmvmvm awGUqkHrnf
a':atmifqef;pkMunf
ESifh ygupwefausmif;ol
av; rmvmvm ,lqyf
ZmtdwYkd vmrnfh Zefe0g&D
10 &ufaeYwGif awGUqkH
rnf jzpfaMumif; Indian
Today \ owif;w&yfwGif azmfjyxm;
onf/ tdE,
d Edik if H ylae;NrKd UwGif 3 &ufMum
usif;yrnfh tdEd,ausmif;om;rsm; ygvD
ref (ISP) wGif rmvmvmu a[majymydcYk s
rnf[k arQmfvifh&aMumif;? xdkYtwl a':
atmifqef;pkMunfvnf; rdefYcGef;ajymMum;
zG,&f adS Mumif;od&&dS onf/ ygupwef trsK;d
orD;rsm; ynmoif,lcGifh&&Sda&; BudK;yrf;
onfh touf 16 ESpft&G,f&Sd rmvmvm
onf 2012 ckESpfu wmvDbef tMurf;
zuform;rsm;\ aoewfjzifh ypfcwfc&H ol
jzpfonf/
-The Irrawaddy
4
"mwfyHk - pdkif;aZmf^The Irrawaddy
Peace
The Irrawaddy
Vol.1,No.2
B
Peace
Page A -
"mwfyHk - orwHk;0ufbfqdkuf
opfaerdk;
KNU rS
The Irrawaddy
Vol.1,No.2
C
Education
Page A -
y#dyursm;aMumifh xdkif;a&mufjrefrmrsm; . . .
The Irrawaddy
Religion
"mwfyHk - SHAN
vif;oefY^csif;rdkif
ajymonf/
]]q&mawmfu emrnft&rf;BuD;awmh tJ'D
wkef;u ppftpkd;&u oHo,awG jzpfcJhwmudk;/
tck jynfawmfjyefcGifhay;vkdufawmh 'Du 'um?
'umrawG tukefvHk;vnf; 0rf;om&wmaygh}}
Trade
,ckb@mESpftwGif; vuf&Sdumvtxd
wkwf jrefrm e,fpyf rlq,f 105 rkdifZkef
ukefoG,frIyrmPonf NyD;cJhonhf b@mESpf
ukefoG,frI pkpkaygif;xuf ykd&&SdaeNyDjzpfaMumif;
rlq,f 105 rkid f ukeo
f ,
G af &;Zkef ul;oef;f a&mif;
0,fa&;ESihf pm;ok;H ola&;&m OD;pD;XmerSo&d onf/
NyD;cJhonfh b@mESpf\ ukefoG,frIyrmP
pkpkaygif; &&SdaiGrSm 2.8 bDvD,HeD;yg; &SdcJhNyD;
,ckEpS f 2013 2014 b@mESpf 'DZifbmvukef
txd ukefoG,frIrS &&SdaiGrSm pkpkaygif; 2.9
vuf&dS ukeo
f ,
G rf rI S &&Sx
d m;onfh pkpak ygif;
ukeo
f ,
G rf I 0ifaiG 2.9 bDv,
D w
H iG f yku
Yd ek w
f efz;dk
rS &&So
d nf0h ifaiGonf 2 bDv,
D jH zpfNy;D oGi;f ukef
wefzkd;rS 0.9 bDvD,H &&Sdxm;aMumif; if;u
qdkonf/
]]ykYu
d kefu ykdNyD;rsm;ygw,f/ ykYu
d kefwefzd;k pkpk
aygif; 2 bDv,
D rH mS ausmufprd ;f u 0.8 bDv,
D H
avmuf&Sdr,f}} [k a':csKdrmausmfu ajymonf/
e,fpyfukefoG,frIwGif v,f,mxGufukef
rsm; ykdrkdwifykdYvmEkdifonfh tajctaejzpfNyD;
wkwEf idk if rH v
S nf; jrefrmjynfrw
S ifyo
Ydk nfh v,f
,mxGuu
f ek yf pn;f trsK;d tpm;aygif; &Spaf xmif
ausmu
f dk ,ckEpS t
f wGi;f tcGeu
f if;vGwcf iG jhf yKxm;
aMumif; od&onf/
wkw-f jrefrm e,fpyfuek o
f ,
G rf w
I iG f w&m;
r0ifukefoG,frI ydkrdkjrifhwufaeNyD; tpkd;&opf
vufxuf zGpYJ nf;xm;aom w&m;r0ifuek o
f ,
G f
rI xdef;csKyfa&;tzGUJ (Mobile Team) rS ppfaq;
ta&;,lrIrsm; jyKvkyfaeonfhtcsdefwGif opfESifh
ausmufrsufrsm;tm; xdef;odrf;zrf;qD;&&SdrIrSm
vpOf&dSaeaMumif; rEav;-rlq,f vrf;aMumif;
ay:&Sd Mobile Team \ vufaxmufTefMum;
a&;rSL; OD;EkdifxGef;u {&m0wDokdY ajymonf/
]]t&ifuxuf ykNd y;D rsm;vmw,f? tck zrf;rd
wmawGqkd&if ausmufrsufawGeJY vQyfppfypnf;
awGrsm;w,f}} [k if;uqdkonf/
The Irrawaddy
Weekly
Journal
A
Parliament
IN BRIEF
csif;c&D;pOfwGif
rBudKqkd&ef wm;jrpfrI
a':atmifqef;pkMunf
uefYuGufrnf
paevif;
xdkif;a&muf jrefrmrsm;
vkHNcHKa&; oHkH; owdxyfay;
xdik ;f Ekid if w
H iG jf zpfymG ;aeaom Edik if aH &;
y#dyursm;ESiq
hf EjyyGrJ sm;aMumifh xdik ;f Edik if H
a&muf jrefrmEdkifiHom;rsm;taejzifh rdrd
wdkY\ vHkNcHKa&;ukd txl;*kpdkuf&ef xdkif;
Edik if q
H ikd &f m jrefrmoH;Hk u Zefe0g&D 6 &uf
aeYwGif xyfrHtoday; wdkufwGef;vdkuf
onf/ Zefe0g&D 13 &ufaeYwiG f vuf&t
dS pd;k &
twdkuftcHrsm;u befaumufNrdKU ae&m
20 cefYwGif ydwfqYq
kd EjyyGJrsm; (Bangkok
Shutdown) jyKvkyf&ef pDpOfae jzpf
aMumif; befaumufNrKd U&Sd xdkif;EkdifiHqkid f&m
jrefrmoHkH;u owif;xkwfjyefonf/
tqdkygaeY&uf rwkdifrD a&SUajy;vkyf
aqmifrnfh Edik if aH &;ESiyhf wfoufonfh vlpk
vla0;jyKvyk jf cif;tygt0if qEjyrIrsm;wGif
yg0ifywfoufjcif; rjyKvkyf&ef today;
aMumif;vnf; xkwjf yefcsuw
f iG f azmfjyxm;
onf/
- oef;xdkufOD;
Crime
wyfrawmfaeY ppfa&;jytcrf;tem;wck/
The Irrawaddy
Vol . 1 , No . 2
B
Environment
Page A -
ppfom;wOD;u rdef;uav;i,fudk . . .
The Irrawaddy
Vol . 1 , No . 2
C
Education
Page A -
tpkd;&0efxrf; vpmwkd;jrifhrI . . .
OD;rif;olu qkdonf/
tpkd;&0efxrf; vpmwkd;jrifhrIudk vmrnfh
2015 a&G;aumufyt
JG Ekid &f AsL[mtjzpf tok;H cs
rnfupdk ;dk &draf Mumif;aMumif; trsKd ;om;'Dru
kd a&pD
ygwDopfrS trsdK;om;vTwfawmfudk,fpm;vS,f
OD;zkef;jrifhatmifu okH;oyfonf/
]]tpkd;&0efxrf; vpmwkd;vkdY jzpfvmEkdifwJh
ukefaps;EIef; wufwmawGukd jynfolvlxku
cg;pnf;cH&rSm/ tpd;k &oH;k wJah iGawGqw
kd m jynfoYl
aiGawGyJav/ pm&if;ppfawG? vkyfief;ppfawG
wifjywJph m&Guaf wGavmufyJ vTwaf wmfu,
kd pf m;
vS,fu MunfhaeMu&wm/ tao;pdwf bmrS
ppfaq;vkdYr&awmh usaemfwdkY wm0efrausbl;/
tpd;k &ay;wmudyk MJ unfNh y;D twnfjyKvu
kd &f ovdk
jzpfaew,f}} [k OD;zkef;jrifhatmifu qdkonf/
orwOD;odef;pdef tpkd;&wGif 0efBuD;ESifh
'k0efBu;D ta&twGuf azmif;yGaeouJo
h Ydk tpk;d &
0efxrf; ta&twGurf mS vnf; rsm;jym;vSaMumif;?
vpmwkd;jrifhrIaMumifh wkdif;jynfESifh jynfolvlxk
twGuf tNrx
J rf;&Gu&f rnfh 0efxyk 0f efy;dk rsm; jzpf
vmrnfjzpfaMumif; if;u ajymqkdonf/
pD;yGm;a&;ynm&SifwcsKdUurl orw OD;odef;
pdef\ 0efxrf;vpmwkd;jrifhrI tpDtpOfaMumifh
ukefaps;EIef;rsm; jrifhwufvmEkdifaMumif;? tpkd;&
wGif aiGaMu;azmif;yGrIudk ukdifwG,frnfh wdus
ckdifrmaom rl0g'&Sd&ef vdktyfaMumif; axmufjy
ajymqkdonf/
pD;yGm;a&;ynm&Sif a'gufwm atmifuu
dk u
dk
]]'Dowif;awGaMumifh vufvD ukefaps;EIef;awG
wufrwuf? Edik if jH cm;aiGvEJ eI ;f awG wuf rwuf
udk t"du apmifhMunfh&r,f/ GDP wufw,f
qdk&mrSm b,fae&mu &vmwJh0ifaiGqkdwm jyef
Munf&h r,f/ obm0"mwfaiGU &ae&wJh aiGawGeYJ
Edik if o
H m;awGukd tcsK;d csNy;D rS wufvmw,fq&kd if
wdk;wufwm&JU tusdK;oufa&mufrIudk jynfol
awG wu,fcHpm;&rvm;udk pOf;pm;&r,f/
vlrsm;pk wu,fvkyfudkifaeMuwJh pdkufysdK;a&;
vkyfief;? arG;jrLa&;vkyfief;? pufrIvkyfief;awG
The Irrawaddy
The Irrawaddy
Vol . 1 , No . 2
Infrastructure
arppfydkif
vdt
k yfcsuo
f mru aiGaMu;vdt
k yfcsurf sm;vnf;
&Sad eaMumif;? vuf&t
dS ultnDay;rnf[k qdx
k m;
onfh tzJGUtpnf;wcsKdU\ tjrefvrf;tay:
ppfaq; awGU&Sdcsufrsm;udkvnf; apmifhMunhfae
aMumif; ODMunfaZmfjrifhu qkdonf/
]]usaemfwu
Ykd vrf;udu
k m;armif;vd&Yk atmif
Society
tzGUJ rS wm0ef&o
dS l wOD;u {&m0wDoYdk ajymonf/
txl;ojzifh vlYtcGifhta&;? wdkif;&if;om;
tcGifhta&;? ajr,mudp&yfrsm;ESifh ywfouf
a'ocHrsm;udk zGHYNzdK;a&; oifwef;rsm; jyKvkyfygu
,if;odkY xifjrifcH&avh&SdaMumif; KDN tzGJYrS
bm;tHNrKd U wm0efcH OD;apmausmZf mG u {&m0wDoYkd
ajymonf/
]]usaemfwb
Ykd ufu oifwef;awG ay;wmrsKd ;
vkyfwmrSmvnf; tjrifrrSm;zdkYvdkw,f/ wcg
wav oifwef;awGay;wmudk tpd;k &udq
k efu
Y sif
zdq
Yk w
kd hJ tjrifawGu&Sw
d wfw,f/ vlt
Y cGit
hf a&;?
wdkif;&if;om; tcGifhta&;? ajr,mudpawGrSm
tJ'v
D t
kd jrifrsKd ;jrifc&H wmawG &Sw
d ,f}} [k if;u
qdkonf/
xdkYtjyif u&ifjynfe,ftwGif; a'ozGHU
NzKd ;a&;vkyif ef;rsm; vkyaf qmifaeaom jynfwiG ;f
jynfy vlrIa&;tzGJUtpnf;rsm;tm; oD;jcm;