MANTIK Doru ve sistemli dnme kurallar bilgisidir. Terim: Bir bilim dal iinde zel anlam olan szcktr.

Baz terimler tanmldr, bazlar tanmszdr. r: nokta, kme, tanmsz terim. A, trev, tanml terimdir. nerme: Doru ya da yanl, bir kesin hkm bildiren ama ayn anda hem doru hem yanl olmayan ifadedir. Genelde p, q, r, s, t, ile gsterilir.
rnein; p: haftada yedi gn vardr. Doru nermedir. Doruluk deeri 1 dir. q: dnya kp eklindedir. Yanl nermedir. Doruluk deeri 0 dr. r: bu gn hava ok gzel ifadesi nerme deildir. Kesin hkm bildirmez. s: yava gidelim. Bir istektir. nerme deildir. t: 3+7=12 ifadesi yanl nermedir. Doruluk deeri 1 dir. Doruluk deeri 1 olan nermeler D ile, 0 olan nermeler Y ile de gsterilebilir. r: iki ve nerme iin doruluk tablosu: Kural: n tane farkl nermenin p q doruluk tablosunda 2n deiik durum 1 1 oluur. 1 0 r: 5 farkl nermenin doruluk tablosu ka durumdan oluur? 0 1 Cevap: 32 0 0 Denk nerme: Doruluk deeri ayn olan iki nerme denk nermedir. p q r rnek: 1 1 1 p: Turizm geliri en fazla olan blgemiz Marmaradr 1 0 1 q: 4! = 24 tr nermelerinin 1 0 0 doruluk deeri 1 olduundan pq dur. 1 1 0 Ayn durum yanl nermeler iin de 0 1 1 sylenebilir. 0 1 0 nermenin Olumsuzu (Deili): Bir nermenin hkm deitirilerek 0 0 1 elde edilen nermedir. 0 0 0

se balac: ile p q p q gsterilir. Koullu 1 1 1 nerme de denir. p 1 0 0 q bileik 0 1 1 nermesinde p hipotez, q hkmdr. 0 0 1 p q p q zellii vardr. Koullu nermenin kart, tersi kart tersi p => q nun kart: q => p dir. p => q nun tersi: p => q dir. p => q nun kart tersi: q => p dir. (bunlarla ilgili rnekler iyice anlalmaldr). zellikler: p=>p=1 p=>0=p p=>p=p p=>1=1 0=>p=1 1=>p=p Ancak ve ancak balac: ile gsterilir. p<=>q (p=>q) (q=>p) eklinde tanmlanabilir. se balac ile 1 1 1 oluturulan bileik nermeye gerektirme 1 0 0 denir. ancak ve ancak 0 1 0 balacyla oluturulan 0 0 1 bileik nermeye ift gerektirme denir. Ayrca bir bileik nerme daima 0 deerini alyorsa ona eliki, daima 1 deerini alyorsa totoloji denir. NOT: (p=>q) <=> (pV1) vs. tipinde sorularn zm yaplrken izlenecek stratejiler nelerdir? i. =>, <=> balalar ve, veya cinsinden alr. ii. De Morgan varsa alr. iii. Dalma zellii (ve, veya) uygulanr. iv. A 1=A A 0=0 A 1=1 A 0=? durumlar ile ise balacnn zellikleri akldan karlmamaldr. AKSYOM: Doruluu ispatsz olarak kabul edilen nermeler. TEOREM: Doruluu ispatlanmas gereken teorem.

3)

4)

5)

P<=>q

6)

7)

Bir p nermesinin deili p ile veya farkl ekillerde gsterilir. p p Doruluk tablosu ise yandaki gibidir. Bir nermenin deilinin deili 1 0 kendisine denktir. 0 1 rnek:
p: Ademin salar sardr nermesinin deili; p: Ademin salar sar deildir eklindedir.

8)

nemli bir nokta udur ki; 0 ift saydr nermesinin deili (olumsuzu), 0 tek saydr denemez. Deilinin doru ifadesi sfr ift say deildir olur. Bileik nerme: En az iki nermenin ve veya ise ancak ve ancak gibi balalarla birbirine balanmasyla oluan nermelerdir. Veya: ile gsterilir. Veya balacnda p q p q bileenlerden birinin 1 1 1 doru olmas bileik 1 0 1 nermenin doru olmas 0 1 1 iin yeterlidir.

9)

10) AIK NERME: verilen bir ifadede en az bir deiken olacak ve doruluk deeri bu deikenin durumuna gre deiecek. r: p(x): x2 5 nermesi, baz saylar iin doru, baz saylar iin yanltr. < n deili , > n deili tir. = in deili dir. NCELEYCLER: baz ve her szckleridir. Baz; ile, her; ile gsterilir. Her in deili baz dr, baz nn deili her dir. 1)

p q p q Ve balac: ile 1 1 1 gsterilir. Ve balacnda 1 0 0 deikenlerin ikisi de 0 1 0 doru ise sonu 0 0 0 dorudur. Ve Veya ileminin zellikleri bilinecek. (tek kuvvet, deime, birleme, dalma). De Morgan kural bilinecek. pV(p q)=p p (pvq)=p pVqVr=pVrVq ayns iin de geerli pVpVp=p ayns iin de geerli

11)

2)

1. Aadakilerden hangileri matematiksel

terimdir?
6. Aadaki nermelerden hangisinin doruluk

I. Nokta IV. ift A) I, II, IV

II. Dzlem

III. Boluk

deeri, karenin drt kenar var nermesinin olumsuzunun doruluk deerine her zaman eittir? A) genin kesi yok. B) Karenin drt kesi var. C) 5+4=9 D) Hava bulutlu. E) Altn fiyatlar ykseliyor.

B) I, II C) I, III, IV D) II, III, IV E) II, III

2. Aadakilerden hangisi matematikteki

tanmsz terimlerden biridir? A) s C)Kp E) Nokta B) gen D) rnt

7. p V q 0

olduuna gre, aadakilerden hangisinin doruluk deeri 1 dir? A) p q B) p C) q D) p q E) p q

3. Aadaki cmlelerden hangisinde bir

matematik terimi kullanlmamtr? A) Snfmz bir kp olarak dnebiliriz. B) Konuma yaparken be noktaya dikkat etmek gerekir. C) Tek numaral sayfalar fotokopi ekelim. D) emberin merkezi evresindeki her noktaya eit uzaklktadr. E) Telefonla fazla konutuum iin hesabmdaki para negatif olmu.
8. p V (p q)

bileik nermesi, aadakilerden hangisine daima denktir? A) p D) 0 B) q E) p C) 1

9. St beyazdr veya hava yamurludur 4. Aadaki ifadelerden hangisi bir nerme

bileik nermesinin olumsuzu aadakilerden hangisinde doru olarak verilmitir? A) St siyahtr ve hava aktr B) Hava beyazdr veya st aktr C) St beyaz deildir ve hava yamurlu deildir D) St beyaz deildir veya hava yamurlu deildir E) St siyahtr veya hava gnelidir

deildir? A) Kediler uysal hayvanlardr B) 3 < 1 C) 5 + 2 = 12 D) 32 E) Ahmet gelirse yamur yaar

5. Aadaki ifadelerden hangisi yanl

10. p

nermedir? A) 3-1=2 B) Trkiye, Afrika lkesidir. C) 43=64 D) Gel! E) Hangi devirde yayoruz?

ise, p q r q p bileik nermesi aadakilerden hangisine denktir?

q r 0

A) 0 D) q

B) 1 E) r

C) p

11. Aadaki ifadelerden hangisi okula

14. p: Dnyann ekli kptr

gidersem mutlu olurum nermesinin kart tersidir. A) Mutlu olmazsam okula gitmem B) Mutlu olursam okula giderim C) Okula gitmezsem mutlu olmam D) Okula gidersem mutlu olurum E) Mutlu olursam okula gitmem

q: En kk asal say 1 dir p q bileik nermesi hakknda aadakilerden hangileri sylenebilir? I. Doruluk deeri 1 dir. II. Doruluk deeri p nin doruluk deerine eittir. III. Doruluk deeri q p nermesinin doruluk deerine eittir. A) Yalnz I B) Yalnz II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

12. Derse giriyorsan rencisindir koullu

nermesi ile denk olan nerme, aadaki seeneklerden hangisinde verilmitir? A) renci deilsen derse girmiyorsundur B) Derse girmiyorsan renci deilsindir C) renciysen derse giriyorsundur D) Derse giriyorsan renci deilsindir E) renci deilsen derse giriyorsundur

15.

p q

0
t

ve
p r 1

p q

olduuna gre p, t ve r nermelerinin doruluk deerleri srasyla aadaki seeneklerden hangisinde doru olarak verilmitir? A) 0, 0, 1 C) 0, 0, 0 E) 0, 1, 1 B) 1, 0, 1 D) 0, 1, 0

13. p ve q birer nerme olmak zere p q 1

ise; p, q nermelerinin doruluk deerleri iin aadakilerden hangileri doru olabilir? I. (p 1) (q 1) (q 0) A) Yalnz I C) Yalnz III E) I ve III II. (p 0) V III. p q B) Yalnz II D) I ve II

16. (p V [q p]) => (p q) nermesi,

aadakilerden hangisine denktir? A) 1 D) p V q B) 0 E) q C) p

17.

nermesinin en sade ekli aadakilerden hangisidir?

p q p q

A) 1 D) p V q

B) 0

C) p E) q

18. p (p V q) bileik nermesi, aadaki

21. Bir nermenin totoloji olabilmesi iin,

nermelerden hangisine denktir? A) p V q D) q B) q => p C) p E) p q

aadaki koullardan hangilerini salamas gerekir? I. Bileik nerme olmas II. Koullu nerme olmas III. Kendini oluturan nermelerin doruluk deeri ne olursa olsun, her zaman doru sonu vermesi A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) Yalnz III E) I, II ve III

19. Aadaki bileik nermelerden hangileri

totolojidir? I. p => p
p q p q q II. III. Snava girersin veya snava girmezsin

A) Yalnz I C) Yalnz II II ve III

B) I ve II D) II ve III

22. p(x) : x doal say, x < 7 ak nermesinin

E) I,

doruluk kmesindeki elemanlarn toplam nedir? A) 19 B) 20 C) 21 D) 22 E) 23

20. Aadaki bileik nermelerden hangileri

elikidir? I. p q p q II. Snav puann 75ten yksektir ve snav puann 75ten dktr. III. (p V r) => r A) Yalnz I C) Yalnz II II ve III B) I ve II D) II ve III
23. q(x) : x reel say, x2 + 5x 1 = 0 ak

nermesinin doruluk kmesindeki elemanlarn arpm nedir? A) -1 B) 2 C) -3 D) 4 E) -5

E) I,

24. Aadakilerden hangisi r(x) : x ay 30 gn

srer ak nermesinin doruluk kmesinin elemanlarndan biridir? A) Ocak B) Mays D) Temmuz C) Haziran E) Austos

25. Her n doal says iin, n2 pozitiftir

28. ki ift saynn arpm ift saydr

nermesinin deili aadakilerden hangisidir? A) Her n doal says iin, n2 negatiftir B) Baz n doal saylar iin, n2 negatiftir C) Baz n doal saylar iin, n2 pozitif deildir D) Her n doal says iin, n2 pozitif deildir E) Hibir n doal says iin, n2 pozitif deildir

teoreminin hipotezi aadakilerden hangisidir? A) a + b ift saydr B) a ve b ift saydr C) a veya b ift saydr D) a.b ift saydr E) a.b tek saydr

29. Aadakilerden hangileri aksiyomdur? 26.

x R, x2 x x R, x 2 0

nermesinin

olumsuzu aadakilerden hangisidir? A) B) C) D)

I. 0 bir doal saydr II. ki noktadan bir doru geer III. Sonsuz oklukta asal say vardr A) Yalnz I C) Yalnz III E) II ve III B) Yalnz II D) I ve II

x R, x 2
x R, x 2 x R, x 2 x R, x 2
R, x 2

x
x x x
x)

x R, x 2
x R, x 2 x R, x 2 x R, x 2
( x R, x 2

0
0 0 0
0)]

E) [( x

30. n tek say ve a doal say olmak zere, nnin

a. dereceden kuvveti tek saydr teoreminin hkm aadakilerden hangisidir?

27. Aadakilerden hangisi her Trk asker

doar nermesinin olumsuzudur? A) Her Trk asker domaz B) Hibir Trk asker domaz C) Baz Trkler asker doar D) Asker domayan Trkler oktur E) Asker domayan en az bir Trk vardr

A) na tek saydr B) n tek saydr C) n tek say ve a doal saydr D) n tek say ve a ift saydr E) n tek doal saydr

31. Erturul, n ift saysnn, herhangi bir doal

say kuvveti alndnda sonu daima ifttir nermesinin yanlln ters rnek yntemi ile ispatlamaya almaktadr. Aadaki rneklerden hangisi bunun iin uygun olabilir? A) (-2)3 D) 3
2

B) 48 E) 4
-4

C) (-6)0

32. Aadakilerden teoremlerden hangisi

deneme yntemi ile ispatlanmaya uygundur? A) Asal saylar sonsuz okluktadr. B) 2 irrasyonel saydr. C) n bir pozitif tam say olmak zere 1den n(n 1) nye kadar tm tam saylarn toplam 2 forml ile bulunur. D) A={1,-1} olmak zere, her n A ve m A iin, m.n A dr. n E) n, 4 ile tam blnebilen bir say ise ift 2 saydr.

Cevap Anahtar: 1. A 2. E 3. B 4. D 5. B 6. A 7. D 8. C 9. C 10. B 11. A 12. A 13. E 14. D 15. D 16. A 17. E 18. B 19. E 20. C 21. B 22. C 23. A 24. C

25. C 26. D 27. E 28. B 29. D 30. A 31. C 32. D