Wild gras

Het gaat goed met de beeldende kunst in de Achterhoekse publieke ruimte. In

Dichteren worden de dromen van bewoners uit steen gehakt. Leerlingen van het
Rietveld Lyceum vinden samen met een beeldend kunstenaar opnieuw de stoel uit.
Over de daken van het Graafschap College laat Marijke de Goey als een ware
illusionist een waterval van blauwe kubussen kletteren. ‘s Avonds sprankelend
geïllumineerd. Bij het Gelderse publiek is zij, als werkster aan de grote weg, misschien
wel het bekendst. Want wie kent niet haar ‘Dansend vierkant’ langs de Pleyroute?
Bijna iedereen toch? Althans zo ervoer ik dat twee jaar geleden, op een zonovergoten
vriesochtend. Toen ik in eervolle opdracht van de Wissche beeldende kunstcommissie,
vanwege een te formuleren kunstopdracht, een oriënterend bezoek bracht aan een
net gerealiseerde megarotonde, aan de rand van het dorp Varsseveld. Industrieterrein
Hofskamp Oost, om precies te zijn. Nadat ik samen met een collega-commissielid, die
er ook voor had doorgeleerd, weifelend en met gevaar voor eigen leven het vijfpotige
wegenbouwkundig monster had bedwongen en we eindelijk de grote middencirkel
hadden bereikt, kregen we binnen een minuut visite van een oplettende maar vooral
argwanende provinciale wegenverzorger. “Wat zijn we daar aan het doen?” “Waar zijn
uw oranje hesjes?” “Kunt u zich legitimeren?” Ik zag onze onaangekondigde excursie
in het water vallen. Verrast door het kordate optreden stamelde ik binnensmonds wat
over onze missie. Snel hernam ik mijn zinnen en vertelde over kunst in de openbare
ruimte en gaf in een aarzelend enthousiasme wat voorbeelden. Bij het noemen van
het dansende vierkant klaarde zijn gezicht op en was het ijs gebroken. Toch rotondes,
het blijft een ondankbare stek. In de nabije omgeving kenden we eigenlijk alleen maar
slechte voorbeelden. Een restruimte. Daar doet toch niemand wat mee, laten we dat
maar aan de kunst geven. Of zoals in Doetinchem op de Europaweg aan hoveniers of
een vijverinstallateur. Uiteindelijk kwamen we er dan toch uit. We zochten naar een
beeld dat niet per se de concurrentie met de omgevende visuele ruis van
verkeersborden en onsamenhangende utiliteitsarchitectuur zou aangaan. Maar zich op
poëtische wijze zou voegen naar de plek. Ook zou het beeld iets moeten vertellen
over de verandering van boerenland naar industrieterrein. Maar tja mooie woorden
zijn geduldig maar maken nog geen ruimtelijk kunstwerk. Gelukkig was daar Henk
Visch. Met een “Ik heb wat gemaakt” ontvouwde hij zijn plan: ‘Wild gras’.
Hij ging de notie, dat het land met elke vernieuwing ouder wordt, bewaren. Daarom
wilde hij op de rotonde een hekwerk plaatsen, dat een cirkel zou vormen. Een ketting
waarvan één schakel ontbreekt. Daar komt als toeschouwer een mensfiguur met
uitgestrekte armen dat er één geheel mee vormt. De sterkste schakel. Daar zal
verbeelding ontstaan die hier een helende kracht wordt en het mogelijk maakt zich
met het ontbrekende te verzoenen. Het hekwerk beschermt en toont wat er niet meer
is. Binnen de cirkel worden wilde grassen gezaaid. Dit grote wiel, waar het verkeer
omheen gaat en waarvan het middelpunt zich ergens verbergt in het gras, toont zich
voor de ogen van de kleine figuur als ruimte en veranderlijkheid. Zó dat sloeg bij de
adviserende commissie in als een bom. De rotonde als beeld. Een wegenbouwkundige
kunstwerk dat samenvalt met het beeldende kunstwerk. Met de sterkte van eenvoud
en minder is meer. Dat was nog eens een ideeënrijke inhoudelijke benadering. Een
ode aan de plek. Geen uitroepteken voor zichzelf. Pure poëzie. Kortom het wilde gras
is afgelopen nazomer gezaaid en het resterende kunstwerk inmiddels geplaatst. Een
monument voor het oude landschap met het wilde gras als verbeelding daarvan.
Toevalligerwijs hemelsbreed nog geen halve kilometer van een soortgelijk, maar dan
natuurmonument. ‘De Beukenhorst’. Waar een bioloog het landschap, van
honderdvijftig jaar terug, reconstrueerde. Het hekwerk krijgt langzamerhand zijn
beschermende roestlaag en neemt uiteindelijk dezelfde kleur aan als het bronzen
mensfiguur. Aarde. Het gevecht met de blijkbaar onmisbare nadrukkelijk aanwezige
verkeersborden, uit een andere visuele wereld, is aangegaan.
Vandaag om twaalf uur precies begint de inhuldiging. De muziekkorpsen Concordia en
Jubal vormen een draaiend rad. Een dichter zal zijn op de omgeving geïnspireerde
teksten voordragen. Hij laat de eiken vlaggen. Op lapjes grond langs trage paden.
Komt allen en geniet!