Metalni materijali - Ispitivanje zatezanjem

Nain pripreme, vrsta uzoraka, te nain provoenja ispitivanja definisani su u vaeem standardu BAS EN ISO 6892-1:2011 Oblik i dimenzije uzorka ( BAS EN ISO 6892-1:2011; strana 8, klauzula 6)

Prema vaeem standardu BAS EN ISO 6892-1:2011, definisana su dva osnovna tipa testnih uzoraka: 1. Tip 1 : Proporcionalni testni uzorci (uzorci koji su obraeni mainski tako da vrijedi L0=k*So , pri emu su: L0 - osnovna duina mjeraa; S0 - osnovna povrina poprenog presjeka; k - koeficijent proporcionalnosti (preporuena vrijednost k=5,65). 2. Tip 2 : Neproporcionalni testni uzorci (mainski neobraeni uzorci kod kojih nije precizno definisan odnos izmeu L0 i S0) Primjer 1: Neproporcionalni uzorak (neobraena armaturna ipka (rebrasta) ) Osnovna duina mjeraa L0 = 200 mm Paralelna duina (udaljenost izmeu hvataljki ureaja) (S0 - povrina poprenog presjeka ipke); Primjer potrebne paralelne duine za prenik ipke: d=8mm => minLc = 215 mm d=19mm => minLc = 235 mm d=32mm => minLc = 260 mm minimalno Lc = L0 + 2* S0

Primjer 2: Neproporcionalni uzorak ( uadi za prednaprezanje ) Osnovna duina mjeraa L0 = 500 mm Paralelna duina (udaljenost izmeu hvataljki ureaja) minimalno Lc = L0 + 2* Sn (Sn - povrina poprenog presjeka ueta; Potrebna paralelna duina za: Sn=150 mm => minLc = 525 mm Zakljuak: Potrebno obezbjediti minimalan razmak izmeu hvataljki ureaja od 600 mm. Prema vaeem standardu BAS EN ISO 6892-1:2011, strana11, klauzula 10, definisana su dva osnovna naina kontrole brzine ispitivanja: 1. Kontrolisanje prirasta deformacija tokom postupka ispitivanja(Metoda A, klauzula 10.3 datog standarda) 2. Kontrolisanje prirasta napona tokom postupka ispitivanja (Metoda B, klauzula 10.4 datog standarda)

- Metod A a) Brzina testiranja u zavisnosti od brzine prirasta deformacija ( e Le = (L0/L0) / sec) Za odreivanje gornje granice teenja ReH, donje granice teenja ReL , zatezne vrstoe Rm, postotka plastinog izduenja pri maksimalnoj sili Ag, postotka ukupnog izduenja pri maksimalnoj sili Agt, postotka ukupnog izduenja pri lomu At, zahtijevani prirast -1 deformacija iznosi Le= 0,000 25 s (sa tolerancijom 20%) Primjer 3: Neproporcionalni uzorak (neobraena armaturna ipka (rebrasta)) Za uzorak duine L0 = 200 mm =>
Le

= 0,05 mm/s (sa tolerancijom 0,01 mm/s)

Primjer 4: Neproporcionalni uzorak (uadi za prednaprezanje) Za uzorak duine L0 = 500 mm =>

Le

= 0,125 mm/s (sa tolerancijom 0,025 mm/s)

Zakljuak: Potrebna osjetljivost ureaja za kontrolisanje prirasta deformacije na 0,001 mm ( 1 m). - Metod B b) Brzina testiranja u zavisnosti od brzine prirasta napona( R = [MPa/sec] ) Za odreivanje gornje granice teenja ReH, zatezne vrstoe (plastine deformacije) Rp, zatezne vrstoe (ukupne deformacije) Rt, zahtijevani prirast napona definisan je u Tabeli 3, strana 14 datog standarda i treba da iznosi: a. R = 2-20 MPa/sec (za ispitivanje materijala kod kojeg je E<150000 MPa) b. R = 6-60 MPa/sec (za ispitivanje materijala kod kojeg je E>150000 MPa) Primjer 5: Neproporcionalni uzorak (neobraena armaturna ipka (rebrasta) E>150 000 MPa) Potrebno je da zahtijevani prirast bude u rasponu izmeu 6 - 60 MPa/sec Na osnovu zahtijevanog prirasta napona zahtijevani prirast sile e biti sljedei: Za : d=8 mm => minF = 0,3 kN/s maxF = 3 kN/s d=19 mm => minF = 1,7 kN/s maxF = 17 kN/s d=32 mm => minF = 4,8 kN/s maxF = 48,2 kN/s Primjer 6: Neproporcionalni uzorak (uadi za prednaprezanje E>150 000 MPa) Potrebno je da zahtijevani prirast bude u rasponu izmeu 6 - 60 MPa/sec Na osnovu zahtijevanog prirasta napona zahtijevani prirast sile e biti sljedei: Za : Sn=150 mm => minF = 0,9 kN/s maxF = 9 kN/s Zakljuak: Potrebna osjetljivost ureaja za kontrolisanje prirasta sile na 0,1 kN. ZAHTJEVI ZA UREAJ ZA ISPITIVANJE ZATEZANJEM 1) Minimalna duina izmeu hvataljki minLc = 600 mm 2) Minimalna osjetljivost na prirast sile min = 0,1 kN 3) Minimalna rezolucija ureaja za mjerenje deformacija = 0,001 mm (1 m) 2